chuong 3 xu ly tin hieu so
TRANSCRIPT
-
7/30/2019 Chuong 3 Xu Ly Tin Hieu So
1/21
Chng IIING DNG BIN I FOURIER PHN TCH TN
HIU S V H X L S
3.1. Bin i Fourier ca dy s
3.1.1. Bin i Fourier thun
a. nh ngha:Nu dy x(n) tha mn iu kin:1( )x n= [3.1-1]
th s tn ti php bin i fourier nh sau:
( ) ( ).j j n
n
X e x n e
=
= [3.1-2]
Bin i Fourier chuyn dy s x(n) thnh hm phc ( )jX e [3.1-2] l biu
thc bin i Fourier thun v c k hiu nh sau:
FT[x(n)] = ( )jX e [3.1-3 ]
Hay : x(n) FT ( )jX e [3.1.-4]
(FT l vit tt ca thut ng ting anhFourier Transform )
K hiu ( )jX e phn bit php bin i Fourier ca dy s x(n) vi php
bin i Fourier ca hm lin tc x(t): [ ]x(t) = ( ) ( ). .j tFT X x t e dt
= Biu thc bin i Fourier ca dy s x(n) [3.1-2] l xut pht t biu thc bin
i Fourier ca hm lin tc x(t), v khi hm di du tch phn l dy ri rc th phi
thay du tch phn bng du tng.
Do tnh cht tun hon ca hm m je nn ( )jX e l hm tun hon ca bin
vi chu k 2 :
( 2 ) ( 2 )
( ) ( ). ( ). ( )j k j k n j n j
X e x n e x n e X e
+ +
= = =
iu c ngha l ch cn nghin cu hm tn s ca cc dy ri rc x(n) vi
( , ) hoc (0,2 ) .
S dng bin i Fourier cho php nghin cu ph ca tn hiu s ca h x l
s. Nu x(n) l tn hiu s th FT[x(n)]= ( )jX e l ph ca x(n), cn nu h(n) l c
tnh xung ca h x l s th FT[h(n)]= ( )jH e l c tnh tn s ca h x l s.
b. S tn ti ca bin i Fourier
Theo nh ngha bin i Fourier thun [3.1.2] ch tn ti nu x(n) tha mn
in kin tng tuyt i [3.1-1]. iu c ngha l, nu dy x(n) tha mn iu kin
102
-
7/30/2019 Chuong 3 Xu Ly Tin Hieu So
2/21
[3.1-1] th chui [3.1-2] s hi t v hm ( )jX e , nn x(n) tn ti bin di Fourier.
Ngc li, nu dy x(n) khng tho mn iu kin [3.1-1] th chui [3.1-2] s phn
k, v th hm ( )jX e s khng tn ti v x(n) khng c bin i Fourier.
Cc tn hiu s x(n) c nng lng hu hn:2
) )xn
E x n
=
= <
lun tha mn
iu kin [3.1-1]], do lun tn ti bin i Fourier.
V d 3.1: Hy xt s tn ti v tm bin i Fourier ca dy sau:
a. u(n) b. 2 . ( )n u n c. 2 . ( )n u n
d. ( )n e. ( )n k f. ( )Nrect n
Gii: a.0
( ) 1n n
u n
= =
= =
Hm u(n) khng tha mn [3.1-1] nn khng tn ti bin i Fourier.b.
0
2 . ( ) 2n n
n n
u n
= =
= =
Hm 2 . ( )n u n khng tha mn [3.1-1] nn khng tn ti bin i Fourier
c. 10
12 . ( ) 2 2
1 2n n
n n
u n
= =
= = =
Hm 2 . ( )n u n tha mn [3.1-1] nn tn ti bin i Fourier
( )
1
0 02 . ( ) 2 . ( ) . 2 . 2 .
nn n j n n j n j
n n nFT u n u n e e e
= = = = = = Vy: 1
1 12 . ( )
1 2 1 0,5.n
j jFT u n
e e
= = [3.1-6]
d. ( ) 1n
n
=
=
Hm ( )n tha mn [3.1-1] nn tn ti bin i Fourier:
[ ] 0( ) ( ). 1. 1j n jn
FT n n e e
=
= = = [3.1-7]
e. Chui [3.1-1] l hi t vi ( )n k hi t nn n c bin i Fourier:
[ ]( ) ( ). 1.j n j kn
FT n k n k e e
=
= = [3.1-8]
f.1
0
( ) 1N
Nn n
rect n N
= =
= = <
Hm ( )Nrect n tha mn [3.1-1] nn n tn ti bin i Fourier:
[ ] ( )1
0
1( ) ( ).
1
j NN nj n jN N
jn n
eFT rect n rect n e e
e
= =
= = =
[3.1-9]
103
-
7/30/2019 Chuong 3 Xu Ly Tin Hieu So
3/21
C th thy rng cc dy c di hu hn lun lun tn ti php bin i
Fourier, cn cc dy c di v hn s tn ti bin i Fourier nu chui [3.1-1] ca
n hi t.
c. Cc dng biu din ca hm ( )jX e
V ( )j
X e
l hm phc, nn c th biu din n di dng,phn thc v phno, modul va argumen, ln v pha.
1. Dng phn thc v phn o
( ) ( ) ( )j R IX e X jX = + [3.1-10]
Theo cng thc Euler c:
[ ]( ) ( ). ( ). cos( ) sin( )j j nn n
X e x n e x n n j n
= =
= = [3.1-11]
Hm phn thc: ( ) Re ( ) ( ).cos( )j
RnX X e x n n
= = = [3.1-12]
Hm phn o: ( ) Im ( ) ( ).sin( )j
In
X X e x n n
=
= = [3.1-13]
2. Dng modul v argumen( )( ) ( ) .j j jX e X e e =
M un: 2 2( ) ( ) ( )j R IX e X X = + [3.1-15]
Argumen:2
2 ( )( ) arg ( ) arctg ( )j R
IXX e X
= =
[3.1-16]
( )jX e c gi l hm bin tn s, n l hm chn v i xng qua trc
tung: ( ) ( )j jX e X e =
( ) c gi l hm pha tn s, n l hm l v phn i xng qua gc ta :
( ) ( ) = .
3. D ng ln v pha
( )( ) ( )j j jA e A e e = [3.1-17]
Hm ln ( )jA e c th nhn gi tr dng hoc m: ( ) ( )j jX e A e = [3.1-18]
Cn: arg ( ) ( ) ( )jA e + = [3.1-19]
Hm pha: ( ) ( ) arg ( )jA e = [3.1-20]
Vi arg ( )jA e ph thuc vo du ca hm ( )
jA e nh sau:
arg ( ) 0 ( ) 0
arg ( ) ( ) 0
j j
j j
A e khi A e
A e khi A e
= =
-
7/30/2019 Chuong 3 Xu Ly Tin Hieu So
4/21
Mt cch tng qut, c th vit:
( )arg ( ) 1
2 ( )
jj
j
A eA e
A e
=
Theo [3.1-19], c th biu din hm pha ( ) di dng nh sau:
( )( )= ( )- 1
2 ( )
j
j
A e
A e
[3.1-21]
V d 3.2: Hy xc nh cc hm phn thc phn o, modul v argument, ln ca
hm tn s ( ) os(2 ).j jX e c e =
Gii: Theo [3.1-11] c: ( ) os(2 ). os( ) - j os(2 ).sin( )jX e c c c =
Hm phn thc: ( ) os(2 ). os( )RX c c =
Hm phn o:( ) - os(2 ).sin( )
I
X c =
Modul: 2 2 2 2( ) os (2 ). os ( ) + os (2 ).sin ( ) os(2 )jX e c c c c = =
Argumen:cos(2 ).sin( )
( )cos(2 ).cos( )
arctg
= =
Hm ln: ( ) os(2 )jA e c = )
Hm pha:os(2 )
( )=- - 12 os(2 )
c
c
d. Quan h gia bin i Fourier v bin i ZTheo biu thc nh ngha [2.1-1] ca bin i Z ta c:
[ ]( ) ( ) ( ). nn
ZT x n X z x n z
=
= = vi [ ]( ) : x xRC X z R z R +< 0 l x(n) b gi tr k, mu, nu k
-
7/30/2019 Chuong 3 Xu Ly Tin Hieu So
8/21
Tn hiu x(n) c ph tn l [ ]( ) ( )jX e FT x n = , hy tm ph tn s ca tn hiu
iu bin y(n) = x(n ).cos( 0 n)
Gii: C:0 0
0cos( ) 2
j n j ne en
=
Do : [ ] 0 00 1 1( )cos( ) ( ) ( )2 2j n j nFT x n n FT x n e FT x n e = +
Theo tnh cht dch ca hm tn s nhn c:
[ ] 0 0( ) ( )01 1
( )cos( ) ( ) ( )2 2
j jFT x n n x n e x n e += + [3.1-31]
Biu thc [3.1-31] chnh l ni dung ca nh l iu bin.
d. Tnh cht bin o:bin i Fourier ca cc dy thc c bin o x(n) v x(-n) l
hai hm lin hp phc.
Nu: [ ] ( )( ) ( ) ( ) .j j jFT x n X e X e e = =
Th: [ ] * ( )( ) ( ) ( ) ( ) .j j j jFT x n X e X e X e e = = = [3.1-32]
Chng minh: theo biu thc bin i Fourier thun [3.1-2] c:
[ ] ( )( ) ( ) ( ) ( )j n j n n jn n
FT x n x n e x n e X e
= =
= = =
V x(-n) l dy thc nn *( ) ( )j jX e X e = , do nhn c [3.1-32].
Nh vy, cc dy thc nhn qu v phn nhn qu tng ng c hm bin
tn s ging nhau, cn hm pha tn s ngc du.
V d 3.7: Hy tm ( ) 2 ( )j nX e FT u n =
Gii: Theo biu thc [3.1-6] v biu thc bin o c:1
2 ( )1 0,5
njFT u n e
=
e. Hm tn s ca tch chp hai dy:Hm tn s ca tch chp hai dy bng tch chp
ca hai dy thnh phn.
Nu: [ ]1 1( ) ( )jFT x n X e = v [ ]2 2( ) ( )
jFT x n X e =
Th : [ ]1 2 1 2( ) ( ) * ( ) ( ). ( )j j jY e FT x n x n X e X e = = [3.1-33]
Chng minh: theo biu thc bin i Fourier thun [3.1-2] c:
[ ]1 2 1 2( ) ( ) * ( ) ( ) ( ) .j j n
n n
Y e FT x n x n x k x n k e
= =
= =
1 2( ) ( ) ( ). . .j j n j k j k
n k
Y e x k x n k e e e
= =
=
Hay:( )
1 2 1 2( ) ( ). ( ). ( ). ( )j j k j n k j j
n n
Y e x k e x n k e X e X e
= =
= =
V d 3.9: Hy tm ( ) 2 ( ) * ( 1)j nX e FT u n n =
109
-
7/30/2019 Chuong 3 Xu Ly Tin Hieu So
9/21
Gii: S dng biu thc [3.1-6], [3.1-8] vi k= 1, v [3.1-33], tm c:
12 ( )
1 0,5n
jFT u n
e
= v
[ ]( 1) jFT n e =
Vy:1
( )1 0,5 1 0,5
jj j
j j
eX e e
e e
= =
f. Hm tn s ca tch hai dy:Hm tn s ca tch hai dy bng tch chp ca hai
hm tn s thnh phn chia cho 2.
Nu [ ]1 1( ) ( )jFT x n X e = v [ ]2 2( ) ( )
jFT x n X e =
Th [ ]'( ) '
1 2 1 2
1( ). ( ) ( ). ( )
2j jFT x n x n X e X e d
= [3.1-34]
Hay: [ ]1 2 1 21
( ). ( ) ( )* ( )2
j jFT x n x n X e X e
= [3.1-35]
Chng minh: theo biu thc bin i Fourier thun [3.1-2] c:
[ ] [ ]1 2 1 2( ). ( ) ( ). ( ) .j n
n
FT x n x n x n x n e
=
=
Khi thay 1( )x n bng biu thc bin i Fourier ngc ca n:
' ' '1 1
1( ) ( ). .
2j j nx n X e e d
=
Th: [ ]' ' '
1 2 1 2
1( ). ( ) ( ). . . ( ).
2j j n j n
n
FT x n x n X e e d x n e
=
= [3.1-36]
[ ]' '( ) '
1 2 1 21( ). ( ) ( ) ( ). .
2j j n
n
FT x n x n X e x n e d
=
=
[ ]' '( ) '
1 2 1 2 1 2
1 1( ). ( ) ( ) ( ). ( )* ( )
2 2j j j jFT x n x n X e X e d X e X e
= =
g. Cng thc Parseval tnh nng lng ca tn hiu theo hm ph.
22 1( ) ( )
2j
xn
E x n X e d
=
= = [3.1-37]
Chng minh: Vit li biu thc [3.1-36] di dng:
' ' '1 2 1 2
1( ). ( ). ( ). ( ). . .
2j n j j n j n
n n
x n x n e x n X e e d e
= =
=
Chia c 2 v ca biu thc trn cho j ne , nhn c:
' ' '1 2 1 2
1( ). ( ) ( ). . ( ).
2j n j
n n
x n x n x n e X e d
= =
=
Hay:' ' '
1 2 1 2
1( ). ( ) ( ). ( ).
2j j
n
x n x n X e X e d
=
=
Khi cho 1 2( ) ( ) ( )x n x n x n= = th theo [1.3-5], v tri ca biu thc trn chnh lnng lng xE ca tn hiu s ( )x n :
110
-
7/30/2019 Chuong 3 Xu Ly Tin Hieu So
10/21
22 1 1( ) ( ). ( ). ( ) .
2 2j j j
xn
E x n X e X e d X e d
=
= = =
Hay:2 1
( ) ( ).2x xn
E x n S d
=
= = [3.1-38]
Trong :
2
( ) ( )j
xS X e
= [3.1-39]( )xS c gi l hm mt ph nng lng ca tn hiu s x(n), n l hm
chn v i xng qua trc tung. V bn cht vt l, hm mt ph nng lng ( )xS
ca tn hiu trn trc tn s.
V d 3.9: Hy xc nh nng lng ca tn hiu s ( ) 2 ( )nx n u n= theo c hm thi
gian v hm ph, so snh kt qu nhn c.
Gii: Theo hm thi gian c:
2 21
0 0
1 4( ) (2 ) 41 4 3
n nx
n n n
E x n = = =
= = = = =
xc nh nng lng theo hm ph, trc ht tm:
1 1( ) 2 ( ).
1 0,5 1 0,5cos 0,5sinj n j n
jn
X e u n ee j
=
= = = +
Vy: 2 21 1
( )(1,25 )(1 0,5 ) (0,5sin )
jX ecoscos
= =
+
Tnh nng lng ca x(n) bng cng thc Parseval [3.1-37]:
2 2
(1, 25 1) ( )1 1 1 1 2.
2 1, 25 2 1, 25 1 1, 25 1
tg
Ex d arctgcos
+
= =
1 1 33 (0)
0,75 2 2 0,75 0,75 4Ex arctg tg tg arctg
= = = =
h. o hm ca hm tn s
Nu: [ ]( ) ( )j
FT x n X e
=
Th: [ ]( )
. ( )jdX e
FT n x n jd
= [3.1-40]
Chng minh: Theo biu thc bin i Fourier thun ta c:
[ ]( )
( ) ( ) ( ). . . ( ).j
j j n j n
n n
dX eX e FT x n x n e j n x n e
d
= =
= = =
Nhn c hai v biu thc ny vi j, nhn c biu thc [3.1-40]
V d 3.10: Hy tm bin i Fourier ca dy ( ) 2 . . ( )nx n n u n=
Gii: Ta c:1
2 . ( )1 0,5.
nj
FT u ne
=
111
-
7/30/2019 Chuong 3 Xu Ly Tin Hieu So
11/21
Theo [3.1-40] c: 21 0,5. .
2 . . ( )1 0,5. (1 0,5. )
jn
j j
d eFT n u n j
d e e
= =
i. Ph tn s ca hm tng quan ( )xyr m
Nu: [ ]( ) ( )jFT x n X e = v [ ]( ) ( )jFT y n Y e =
Th: ( ) ( ) ( ). ( )j j jxy xyR e FT r m X e Y e = = [3.1.41]
Chng minh: Hm t tng quan ( )xyr m c xc nh nh sau:
( ) ( ). ( )xyn
r m x n y n m
=
=
Theo biu thc bin i Fourier thun ta c:
( )( )
( ) ( ). ( ). ( ) .
( ) ( ). ( ) . . .
( ) ( ). ( ). ( ). ( )
j m j mxy xym m n
j m j n j nxy
m n
j n j n m j jxy
n m
FT r m r m e x n y n m e
FT r m x n y n m e e e
FT r m x n e y n m e X e Y e
= = =
= =
= =
= = =
= =
V d 3.11: Cho cc tn hiu s ( ) 2 . ( )nx n u n= v ( ) ( 1)y n n= . Hy tm hm ph
( ) ( )jxy xyR e FT r m =
Gii: S dng [3.1-6], [3.1-8] vi k = 1, v [3.1-41], tm c:
1( ) ( ). ( ) .
1 0,5. 1 0,5.
jj j j j
xy j j
eR e X e Y e e
e e
= = =
k. Ph tn ca hm t tng quan ( )xr m : Ph tn s ( )j
xR e ca hm t tng quan
( )xr m chnh l hm mt ph nng lng ( )xS ca tn hiu s x(n).
Nu [ ]( ) ( )jFT x n X e =
Th [ ]( ) ( ) ( ). ( )j j j
x xR e FT r m X e X e = = [3.1-42]
Hay [ ]2
( ) ( ) ( ) ( )j jx x xR e FT r m X e S = = = [3.1-43]
chnh l ni dung nh l Winer - Khinchine.
Chng minh: Trong biu thc ca hm tng quan, khi thay y(n) = x(n) nhn c
hm t tng quan rx(m), v th ta c:
[ ]2
( ) ( ) ( ). ( ) ( ) ( )j j j jx x xR e FT r m X e X e X e S = = = =
V d 3.12: Hy tm hm ph ( )jxR e ca tn hiu s ( ) 2 . ( )nx n u n=
Gii: S dng [3.1-6] v [3.1-42] tm c:
112
-
7/30/2019 Chuong 3 Xu Ly Tin Hieu So
12/21
1 1 1( ) .
(1 0,5. ) (1 0,5. ) 1, 25 cosj
x j jR e
e e
= =
3.2 Ph ca tn hiu s
3.2.1 Cc c trng ph ca tn hiu s
Bin i Fourier ca tn hiu s ( )x n l hm ph ( )iX e ca n:
( )( ) ( ). ( ) . ( ) ( )jj j n j R In
X e x n e X e e X jX
=
= = = +
T xc nh c:
- Ph bin ( )iX e c tnh theo [3.1-15]:
2 2( ) ( ) ( )j R IX e X jX = +
- Ph pha ( ) ( )jArg X e = c tnh theo [3.1-16]:
( )( ) ( ) arc
( )j l
R
XArg X e tg
X
= =
- Nng lng Ex c tnh theo cng thc Parseval [3.1-37]:
21 1( ) ( )
2 2j
x xE X e d S d
= =
- Mt ph nng lng ( )xS c tnh theo [3.1-39]:2
( ) ( )jxS X e =
Hm ph ( )jX e , ph bin ( )jX e , ph pha )( , v hm mt nng
lng Sx() l c trng ph ca tn hiu s x(n)
V d 3.13: Cho tn hiu s x(n) = 2-n .u(n-2), hy xc nh cc c trng ph ca tn
hiu.
Gii: 2 ( 2)( ) 2 .2 . ( 2)j nX e FT u n =
Theo [3.1-6] v tnh cht tr ca bin i Fourier c:
X(ej ) = FT[2-nu(n-2)]= 2-2 e 2j).5,01(
1je
Hm ph: X (ej ) =)5,01(4
2
j
j
e
e
=
)sin5,0cos5,01(
.25,0 2
j
e j
+
Hm ph bin : )(ejX = 22 )sin5,0()cos5,01(
25,0
+=
cos25,1
25,0
Hm ph pha: )( = -2- arctg[ )cos5,01(
sin5,0
]
113
-
7/30/2019 Chuong 3 Xu Ly Tin Hieu So
13/21
Hm mt ph nng lng: Sx() =2
)( jeX =)cos25,1(
0625,0
V ngha vt l, th ca hm ph bin )(ejX v hm mt ph nng
lng Sx() chnh l bc tranh cho bit s phn b nng lng ca tn hiu s x(n)
trn trc tn s. th ph pha )( cho bit quan h v pha gia cc thnh phn tns ca ph tn hiu.
Phng php phn tch tn hiu s x(n) da trn cc c trng ph ca n c
gi l phng php tn s, hay phng php phn tch ph, n thng c s dng
x l s tn hiu m thanh.
3.2.2 Ph ca tn hiu lin tc x(t) v tn hiu ly mu x(n.T)
a. nh l ly mu
nh l ly mu l c s ri rc ho tn hiu lin tc m khng lm mt
thng tin ca n, v v th c th khi phc tn hiu lin tc t tn hiu ly mu.
Gio trnh l thuyt mch trnh by v chng minh nh l ly mu, do
y ch nhc li ni dung ca nh l.
nh l ly mu:Mi tn hiu lin tc x(t) c ph hu hnf fc u hon ton
c xc nh bi cc gi tr tc thi ri rc ca n ti cc thi im cch u nhau
mt khong thi gian T 1/2fc (Tng ng T / c )
nh l ly mu nu ln hai iu kin bt buc phi c m bo vic ly
mu khng lm mt thng tin ca tn hiu lin tc:1. Tn hiu lin tc x(t) phi c ph hu hnf fc
2. Chu k ly mu T phi tho mn iu kin T 1/2 fc
b. Ph ca tn hiu lin tc x(t) v ph ca tn hiu ly mu x(n.T)
thy c bn cht vt l ca nh l ly mu, chng ta s xc nh quan h
gia hm ph X() ca tn hiu lin tc x(t) v hm ph X( je ) ca tn hiu ly
x(n.T) tng ng.
Xt tn hiu lin tc x(t) c ph hu hnf< cf (hay c< ), quan h gia x(t) v
ph ca n l cp tch phn Fourier:
Bin i Fourier thun: ( ) ( ). .j tX x t e dt
= & [3.2-1]
Bin i Fourier ngc:1
( ) ( ). .2
j tx t X e d
= & [3.2-2]
Khi ri rc ho tn hiu lin tc x(t) vi chu k ly mu T, nhn c tn hiu
ly mux(n.T). Quan h gia x(nT) v hm ph X(e j ) ca n l cp bin i Fourier
ca tn hiu s [3.1-23] v [3.1-24], khi thay bin n bng bin (n.T):
Bin i Fourier thun: ( ) ( ).j j nTn
X e x nT e
=
= [3.2-3]
114
-
7/30/2019 Chuong 3 Xu Ly Tin Hieu So
14/21
Bin i Fourier ngc: ( ) ( ). .2
T
T
j j nTTx nT X e e d
= [3.2-4]Khi thc hin ri rc ho tn hiu lin tc x(t) theo nh l ly mu th x(n.T) =
x(t)| Tnt .= nn ta c th vit li [3.2-2] di dng:
x(n.T)=
deXT nTjc
c
)(2
[3.2-5]
Khi gi tr ca x(n.T) ti thi im n=k c xc nh l:
x(n.T)| kn= =
deXT nTj
Tk
Tk
+
)12(
)12(
)(2
= x(n.T)=
dekT
XT nTj
T
T
+ )2
(2
Biu thc trn nhn c do tnh cht tun hon ca hm m nTje .
Khi cho k bin thin t - n + nhn c:
x(n.T) =
=k
kTx )( Hay: x(n.T)=
dekT
X nTjT
T
k
).2
(21
+
=[3.2-6]
Nhn v chia [3.2-6] cho chu k trch mu t, ng thi i th t ca du tng
v du tch phn, nhn c biu thc:
x(n.T)=
dekT
XT
T nTjT
T
k
).2
(1
2+
+
=
[3.2-7]
So snh biu thc di du tch phn [3.2-7] nhn c:
x(n.T)= )2
(1
kT
XT k
+
=
[3.2-8]
Biu thc [3.2-8] cho thy rng hm ph X(e j ) ca tn hiu ly mu x(n.T) l
hm tun hon ca bin tn s gc vi chu k T/21 = v l tng v s cc hm
ph )(
X ca tn hiu lin tc x(t).
Trng hp tn hiu lin tc x(t) c ph hu hn v chu k ly mu T tho mn
iu kin ca nh l ly mu: T c/ , th ph X(e j ) ca tn hiu ly mu x(n.T) c
chu k cT 2 . Khi ph X(e j ) l tng ca cc ph )(
X hu hn tch bit nhau
nh trn cc th hnh 3.4 v hnh 3.5, nn ng vi mi gi tr k, ph ca tn hiu ly
mu x(n.T) c dng ng vi ph ca tn hiu lin tc x(t) nhng bin b gim T
ln: x(e j )= )(1
XT
. V th khi cho tn hiu ly mu x(n.T) i qua b lc thng thp
ly thnh phn ph ca X(ej
) ng vi k=0, s nhn c ng ph )(
X . Do khi phc c tn hiu x(t).
115
-
7/30/2019 Chuong 3 Xu Ly Tin Hieu So
15/21
Trng hp tn hiu lin tc x(t) c ph hu hn nhng chu k ly mu khng
tho mn iu kin ca nh l ly mu: T> c/ , th ph X(e j ) ca tn hiu ly mu
x(n.T) s c chu k 1 < c . Khi ph X(e j ) l tng ca cc ph )(
X hu hn c
cc bin tn trm ln nhau nh hnh 3.6. S trm ph lm cho X(e j ) b mo dng so
vi ph )(
X ca tn hiu lin tc x(t), v th khng th khi phc tn hiu lin tc x(t)
nh tn hiu ly mu x(n.T).
Trng hp tn hiu lin tc x(t) c ph hu hn nh trn hnh 3.7 th chc chn
xy ra hin tng trm ph, nn ph ca tn hiu ly mu x(n.T) khng th c dng
ging vi ph ca tn hiu lin tc x(t), do khng th khi phc c tn hiu lin
tc x(t) t tn hiu ly mu x(n.T).
Nh vy bn cht vt l ca vic ri rc ho tn hiu lin tc x(t) m khng lm
mt thng tin trong n l ch, khi m bo cc iu kin ca nh l ly mu x(n.T)
ca ph X(e j ) tun hon v mi chu k ca ph X(e j ) hon ton ging vi ph
)( jeX
ca tn hiu lin tc x(t), do thng tin ca tn hiu lin tc x(t) c bo
ton trong tn hiu ly mu x(n.T).
Nh vy, khi c ri rc ho theo ng iu kin ca nh l ly mu, th
rng ph ca mt chu k ph tn hiu s ng bng rng ph ca tn hiu lin tc.
Do khng gy mo tn hiu s th di thng ca h x l s phi rng ph
ca tn hiu lin tc tng ng.
116
X )( je
)(
X
c
c
Hnh 3.2:Tn hiu lin tc x(t) c ph X(hu hn: /th
-
7/30/2019 Chuong 3 Xu Ly Tin Hieu So
16/21
3.3 c tnh tn s v hm truyn t phc ca h x l s TTBBNQ
3.3.1 c tnh tn s v hm truyn t phc H )( j
ea. nh ngha: c tnh tn s H )( je ca h x l s TTBBNQ l bin i Fourier
ca c tnh xung h(n)
H )( je =FT[h(n)] =
=
n
njenh ).( [3.3-1]
c tnh tn s H )( je cho bit tnh cht ca tn s ca h x l s TTBBNQ.
Xt h x l s c c tnh xung h(n), tc ng x(n), v phn ng y(n)
c tnh tn s:H )(j
e =FT [h(n)]Tc ng: X( )je = FT[x(n)]
Phn ng: Y( )je = FT[y(n)] = FT[x(n)*h(n)]
Theo tnh cht chp ca bin i Fourier nhn c:
Y( )je =X( )je .H( )je [3.3-2]
Suy ra: H( )je =)(
)Y(ej
jeX[3.3-3]
Nh vy, c tnh tn s ( )j
H e
ca h x l s TTBBNQ bng t s gia hmph ca phn ng ( )jY e v hm ph tc ng ( )jX e , v th ( )jH e cng chnh l
hm truyn t phc ca h x l s TTBBNQ.
C th tm c c tnh xung h(n) ca h x l s t c tnh tn s H( )je
bng bin i Fourier ngc:
h(n)= IFT[H( )je ] =
deeH njj .).(2
1[3.3-4]
b. c tnh bin tn s v c tnh pha tn s
117
c
c
X
Hnh 3.6:Tn hiu lin tc x(t), c ph X( v hn
-
7/30/2019 Chuong 3 Xu Ly Tin Hieu So
17/21
T [3.3-3] ta c:)(
)()(
j
j
j
eX
eYeH = [3.3-5]
V: Arg [H( )je ] = Arg [Y( )je ]- Arg[X( )je ] [3.3-6]
Vy modul hm truyn t phc ( )jH e ca h x l s bng t s gia ph
bin ca phn ng v ph bin ca tc ng, cn Argument ca hm truyn t
phc Arg [H( )je ] bng hiu ph pha ca phn ng v ph pha ca tc ng.
V ngha vt l, modul hm truyn t phc ( )jH e c trng cho tnh cht
chn lc tn hiu theo tn s ca h x l s TTBBNQ, v th ( )jH e cn c gi l
c tnh bin tn s.
Cn Argument ca hm truyn t phc )( cho bit dch pha ca cc thnh
phn tn s tn hiu khi truyn qua h x l s TTBBNQ, v th )( = Arg[H )(j
e ]cn c gi l c tnh pha tn s.
tn hiu s khng b mo ph khi truyn qua h x l s TTBBNQ th c
tnh bin tn s ca h x l s phi m bo cho qua tt c cc thnh phn, tn s
ca tn hiu vi h s truyn t l nh nhau. Tc l, v l tng h x l s phi c
c tnh bin tn s dng hnh ch nht nh hnh 3.7a. Tuy nhin, cc h x l s
thc t c c tnh bin tn s vi s nhp nh v hai sn dc, v d nh hnh
3.7b.
Khi nim v di thng v di chn: Di thng l di tn s m h x l s cho tn
hiu i qua, di chn l di tn s m h x l s khng cho tn hiu i qua.
i vi h x l s l tng: Di thng 2 l vng c gi tr ca c tnh bin
tn s )( jeH (hnh 3.7a), cn tn s gii hn di thng v di chn gi l tn s ct
v thng c k hiu l c .
i vi h x l s thc t: Tn s gii hn ca di thng l c
, tn s gii hnca di chn l p . gia di thng v di chn c mt di qu cpp = (hnh
118
1 2( ) ( ) ( )x n x n x n=)( jeH
c c
1 2( ) ( ) ( )x n x n x n=
p
c
0.00 (jeH
2 2
Hnh 3.7:c tnh bin tn s ca h x l sa. H x l s l tng b. H x l s thc t
-
7/30/2019 Chuong 3 Xu Ly Tin Hieu So
18/21
3.4b). Nu rng di qu p cng nh th dc hai bin tn ca c tnh bin
tn s )(jeH cng ln, nn tnh cht chn lc tn hiu theo tn s ca h x l s
cng tt.
Cc tn hiu s c ph nm trn trong di thng ca c tnh bin tn s s
i qua c h x l s v khng b mo dng ph. Cc tn hiu s c b rng ph ln
hn di thng s b mt cc thnh phn ph nm ngoi di thng. Cc tn hiu s c
ph nm ngoi di thng ca h x l s s hu nh b gim hon ton khi i qua h x
l s. T cc hiu ng ngi ta xy dng cc h x l s c tnh chn lc tn hiu
theo tn s, l b lc s.
V d 3.14: H x l s c phn ng y(n)=6. n2 .u(n-1)-2. (n-1) ng vi tc ng
x(n) = 2 n u(n). Hy xc nh hm truyn t phc )( jeH ,c tnh xung h(n),v cc
c tnh tn s )( jeH , )(
Gii: C: X( je )=FT [2 )(nun ]= )5.01(1
je
V y(n)= 6. n2 .u(n-1)-2. (n-1)=6.2 )1(2)1(2 )1(1 nnun
Nn: Y( je )=FT[6.2 )1(2)1(2 )1(1 nnun ]=
jj
j
ee
e
2)5.01(
3
Y(
j
e )=
j
jj
j
jji
e
ee
e
eee
+
=
+
5.015.01
23 22
Theo[3.3-3] c: H ( je )= =)(
)(
j
j
eX
eY
j
jjj
e
eee
+
5,01
5,01)(( 2
Hm truyn t phc:H( je )= 2jj ee +
c tnh xung: h(n) = IFT[H( je )]= )1()2()1( 2 =+ nrectnn
tm c tnh bin tn s v pha tn s,bin i H( je ) nh sau:
H( je )= 2jj ee + =(cos )2sin(sin)2cos ++ j
H(j
e )=2cos )5,0cos()5,1sin(2)5.0cos().5,1( j)5,0(cos)5,1(sin4)5,0(cos)5,1(cos4( 2222) +=jeH
c tnh bin tn s: )5,0cos(2( ) =jeH
])5,1cos(
)5,1sin([]
)5,0cos()5,1cos(2
)5,0cos()5,1sin(2[)(
arctgarctg =
=
c tnh pha tn s 5,1)( =
Vy hm truyn t phc l: 5,1)5,0cos(2)( jj eeH =
V d 3.15: Cho h x l s c c tnh xung h(n) =rect 2 (n-1) v tc ng x(n) = 2
)(nun , hy tm hm ph Y( je ) v phn ng y(n).
119
-
7/30/2019 Chuong 3 Xu Ly Tin Hieu So
19/21
Gii: y l bi ton ngc ca v d 3.13, trc ht cn xc nh:
Hm truyn t phc:H( je )=FT[h(n)] =
=
n
njenrect )1(2
Hay: H( je )= 2
2
1
jj
n
nj eee
=
+=
Ph ca tc ng: X( )je = FT[2 )(nun ] =)5,01(
1je
Theo biu thc [3.3-2] tm c ph phn ng:
Y(e )().() jjj eHeX= =)5,01(
1je .
)( 2 jj ee +
Y( je )= e j )5,01(1
je + )5,01(1
je e2j
Phn ng:y(n) = IFT[Y(j
e )] = 0,5 )1( n u(n-1) + 0,5 )2( n u(n-2)Y(n) =2.2 n u(n-1)+22.2-n[u(n-1)- (n-1)
y(n) = 2.2-nu(n-1)+4.2-n[u(n-1)- (n-1)]
y(n) = 6.2-nu(n-1)-4.2-n (n-1)
V (n-1) ch c 1 mu ti n= 1, nn 4.2-n (n-1) = 2 (n-1), do kt qu l:
y(n) = 6.2-nu(n-1)-2 (n-1)
Kt qu nhn c ph hp vi phn ng y(n) cho v d 3.13
c. Tm hm truyn t phc H( je ) theo phng trnh sai phn
C th tm c hm truyn t phc ca h x l s TTBBNQ khi bit phng
trnh sai phn ca n. Xt h x l s TTBBNQ c m t bng phng trnh sai
phn bc N:
=
N
rr rnya
0
)( ==
M
kk knxb
0
)(
Ly bin i Fourier ca hai v ca phng trnh trn ta c:
=
N
r
jrjr eYea
0
)( = =
M
k
jkj
k eXeb0
)(
Suy ra: H( je )=)(
)(
j
j
eX
eY=
=
=
N
r
rjr
M
k
kjk
ea
eb
0
0
[3.3-7]
V d 3.16: Hy xc nh hm truyn t phc v cc c tnh tn s ca h x l s
c phng trnh sai phny(n) = x(n) +x(n-1)+y(n-2)
Gii: Ly bin i Fourier c hai v ca phng trnh trn ta nhn c:
Y(
j
e )=X(
j
e )+
j
e
X(
j
e )+
2j
e
Y(
j
e )Hay: Y( je ).(1- 2je )= X( je ).(1+ je )
120
-
7/30/2019 Chuong 3 Xu Ly Tin Hieu So
20/21
Vy: H( je ) =)(
)(
j
j
eX
eY=
)1(
)1(2
j
j
e
e
+
=)1(
1je
Hm truyn t phc: H( je ) =)1(
1je
=)sincos1(
1
j+
c tnh bin tn s: )( jeH = 22 sin)cos1(
1 + = )5,0sin(1
c tnh tn s: Arg[H( je )] = arctg[)cos1(
sin
] =
2
Vy hm truyn t phc l: H( je ) =)5,0sin(
5,0
je
3.3.2 Phn tch h x l s theo hm truyn t phc H( je )
a. S khi, s cu trc trong min tn s ca h x l s
Theo quan h vo ra [3-51]: Y( je ) = X( je ).H( je ), c th m t h x l s TTBBbng s khi theo hm truyn t phc nh hnh 3.8
Cc h x l s phc tp c th c m t bng s khi gm nhiu khi,
mi khi c hm truyn t phc H( je ). Khi , hm truyn t phc H( je ) ca h
x l s cng c th c xc nh theo cc hm truyn t phc Hi(j
e ) ca cckhi thnh phn.
V H( je ) = H(z) jez= , nn t cc phn t cu trc v s khi theo hm h
thng H(z) c th nhn c cc phn t cu trc v s khi theo hm truyn t
phc H( je ) theo s khi cng tng t nh cch xc nh hm h thng H(z). S
khi v s cu trc trong min tn s ca h x l s thng c s dng khi
phn tch v tng hp cc b lc s.
V d3.17: Hy xy dng s khi v s cu trc trong min tn s ca h x l
s cho v d 3.16: y(n)= x(n)+x(n-1)+y(n-2).
Gii: Theo kt qu v d 3.14, c s khi nh trn hnh 3.9
Hnh 3.9:S khi trong min tn s ca h x l s v d 3.16
Ly bin i Fourier c hai v ca phng trnh sai phn cho, nhn c
quan h vo ra: Y(j
e ) = X(j
e )+j
e
X(j
e )+2j
e
Y(j
e )
121
)5,0s i n (
5,0
jeX() Y()
H()X() Y()
Hnh 3.8:S khi trong min tn s ca h x l s
-
7/30/2019 Chuong 3 Xu Ly Tin Hieu So
21/21
Theo quan h vo ra trn, xy dng c s cu trc ca h x l s cho
trn hnh 3.10:
b. Xt tnh n nh ca h x l s theo H( je )
Theo nh ngha ca bin i Fourier, ch c cc h x l s c c tnh xung
h(n) tho mn iu kin [3.1-1]:
=