body response to trauma - dent.nu.ac.th response to trauma.pdf · เป...

Body Response to Body Response to TraumaTrauma

LalitkornLalitkorn JittasathienJittasathienOral & Maxillofacial SurgeryOral & Maxillofacial Surgery

Faculty of DentistryFaculty of DentistryNaresuanNaresuan UniversityUniversity

ObjectivesObjectives

1.1. สามารถอธบายการเปลยนแปลงทางระบบประสาทและตอมไรทอในสามารถอธบายการเปลยนแปลงทางระบบประสาทและตอมไรทอใน

ผปวยทไดรบบาดเจบผปวยทไดรบบาดเจบ

2.2. สามารถบอกผลตอสามารถบอกผลตอ metabolismmetabolism และและ physiologyphysiology ของการบาดเจบของการบาดเจบ

3.3. สามารถอธบายการฟนตวของรางกายหลงไดรบการบาดเจบสามารถอธบายการฟนตวของรางกายหลงไดรบการบาดเจบ

4.4. สามารถอธบายสามารถอธบาย Ebb phase, anabolic phase, Ebb phase, anabolic phase, และและ catabolic phasecatabolic phase

Topic outlineTopic outline

ปฏกรยาตอบสนองของระบบประสาทและตอมไรทอปฏกรยาตอบสนองของระบบประสาทและตอมไรทอ

ปฏกรยาตอบสนองของระบบภมคมกนปฏกรยาตอบสนองของระบบภมคมกน

ปฏกรยาตอบสนองของตวกลางอนๆปฏกรยาตอบสนองของตวกลางอนๆ

การเปลยนแปลงทางการเปลยนแปลงทาง metabolismmetabolism ของคารโบไฮเดรตของคารโบไฮเดรต โปรตนโปรตน ไขมนไขมน นานา

และเกลอแรและเกลอแร

Body response to traumaBody response to trauma

เปนปฏกรยาขนพนฐานของสงมชวตเปนปฏกรยาขนพนฐานของสงมชวต สาหรบปองกนตนเองจากการสาหรบปองกนตนเองจากการ

บาดเจบจากอนตรายบาดเจบจากอนตราย อบตเหตอบตเหต หรอการผาตดหรอการผาตด

ปฏกรยาตอการบาดเจบจะเรมทนททไดรบอนตรายหรอบาดเจบปฏกรยาตอการบาดเจบจะเรมทนททไดรบอนตรายหรอบาดเจบ โดยโดย

ใชระบบประสาทในตอนแรกใชระบบประสาทในตอนแรก ตอมารางกายระบบตางๆตอมารางกายระบบตางๆ

1.1. Local responseLocal response2.2. Metabolic responseMetabolic response

Local responseLocal response

การตอบสนองเฉพาะทบรเวณเนอเยอทไดรบบาดเจบการตอบสนองเฉพาะทบรเวณเนอเยอทไดรบบาดเจบ เรมจากการเรมจากการ

อกเสบอกเสบ

เกดการเปลยนแปลงในเสนเลอดเกดการเปลยนแปลงในเสนเลอด เกดเกด arteriole arteriole และและ venulevenule

vasodilationvasodilation ในใน inflammatory processinflammatory process

System responseSystem response

การบาดเจบทรนแรงทาใหเกดการเปลยนแปลงทซบซอนตออวยวะตาการบาดเจบทรนแรงทาใหเกดการเปลยนแปลงทซบซอนตออวยวะตางๆงๆ เกดการเปลยนแปลงแทบทกระบบในรางกายเกดการเปลยนแปลงแทบทกระบบในรางกาย

NeuroendocrineNeuroendocrine responseresponse

1.1. Ebb phase Ebb phase หรอหรอ shock phase shock phase เกดทนทเกดทนท เปนการตอบสนองทางระบบเปนการตอบสนองทางระบบ

ไหลเวยนโลหตและหวใจไหลเวยนโลหตและหวใจ

2.2. Catabolic phase Catabolic phase

3.3. Anabolic phaseAnabolic phase

Ebb phase Ebb phase หรอหรอ shock phaseshock phase

เกดขนทนททไดรบบาดเจบเกดขนทนททไดรบบาดเจบ มการตอบสนองทงระบบประสาทและมการตอบสนองทงระบบประสาทและ

ฮอรโมนฮอรโมน

painpain กระตนระบบกระตนระบบ sympathetic sympathetic หลงหลง adrenaline adrenaline เพอเตรยมเพอเตรยม ““สหรอหนสหรอหน””

(flight or flight)(flight or flight)

กระตนกระตน cardiovascular system (CVS)cardiovascular system (CVS)

ลดลด circulatory volume circulatory volume จากบาดแผลจากบาดแผล จากการเสยเลอดหรอจากการเสยเลอดหรอ extracellularextracellular

fluidfluid

ระบบระบบ reninrenin--angiotensinangiotensin กระตนการหลงกระตนการหลง aldosteronealdosterone hormone hormone เพมการเพมการ

ดดซมโซเดยมจากดดซมโซเดยมจาก distal tubule distal tubule ของไตของไต

Catabolic phaseCatabolic phase

การตอบสนองของรางกายตอจากการตอบสนองของรางกายตอจาก ebb phaseebb phase

ระยะทรางกายออนเพลยระยะทรางกายออนเพลย อยากนอนพกอยากนอนพก เบออาหารเบออาหาร ไมสนใจสงแวดลอมไมสนใจสงแวดลอม

ระยะแรกรางกายกกตนนาและโซเดยมจากผลของระยะแรกรางกายกกตนนาและโซเดยมจากผลของ ADH ADH และและ

aldosteronealdosterone ในใน ebb phaseebb phase

เมอระบบไหลเวยนและฮอรโมนกลบสปกตเมอระบบไหลเวยนและฮอรโมนกลบสปกต จะเขาสจะเขาส diuretic phase diuretic phase ขบขบ

นาและโซเดยมสวนเกนออกทางปสสาวะนาและโซเดยมสวนเกนออกทางปสสาวะ

ใชไขมนและใชไขมนและกรดอะกรดอะมโนเปลยนเปนพลงงานมโนเปลยนเปนพลงงาน บางสวนนามาสรางเปนบางสวนนามาสรางเปน

กลโคสกลโคส ((gluconeogenesisgluconeogenesis) )

Catabolic phaseCatabolic phase

catecholamine hormone catecholamine hormone กระตนการหลงกระตนการหลง glucagonglucagon และและ adrenoadreno--corticotropiccorticotropic

hormone (ACTH) hormone (ACTH) ตามดวยตามดวย glucocorticoidglucocorticoid และระงบการหลงและระงบการหลง insulin insulin ทาใหสลายทาใหสลาย

ไขมนและโปรตนเพมขนไขมนและโปรตนเพมขน กลโคสในกระแสเลอดกลโคสในกระแสเลอด (plasma glucose)(plasma glucose) เพมขนเพมขน

ความรนแรงและระยะเวลาของความรนแรงและระยะเวลาของ catabolic phase catabolic phase ขนกบความรนแรงของบาดแผลขนกบความรนแรงของบาดแผล

และภาวะแทรกซอนและภาวะแทรกซอน

metabolic rate metabolic rate สงกวาปกตสงกวาปกต 1010--100100 เทาเทา

nitrogen balancenitrogen balance เปนลบเปนลบ 1010--2525 กรมกรม//วนวน

นาหนกลดลงนาหนกลดลง 200200--800800 กรมกรม//วนวน

ยตลงเมอแผลหายยตลงเมอแผลหาย ไมตดเชอไมตดเชอ หรอถกเยบปดหรอถกเยบปด ประมาณประมาณ 33--77 วนวน หลงผาตดหลงผาตด

Anabolic phaseAnabolic phase

การตอบสนองของรางกายตอจากการตอบสนองของรางกายตอจาก catabolic phasecatabolic phase เมอฮอรโมนกลบสเมอฮอรโมนกลบส

ภาวะปกตภาวะปกต

เมอรางกายไดรบอาหารเพยงพอเมอรางกายไดรบอาหารเพยงพอ จะใชกลโคสเปนพลงงานจะใชกลโคสเปนพลงงาน สรางโปรตนสรางโปรตน

และสะสมไขมนและสะสมไขมน จากผลของจากผลของ insulin insulin และและ androgenandrogen

เปนระยะพกฟนเปนระยะพกฟน สบายขนสบายขน สนใจสงแวดลอมสนใจสงแวดลอม เจรญอาหารเจรญอาหาร

สรางไขมนและโปรตนชดเชยทสญเสยไปสรางไขมนและโปรตนชดเชยทสญเสยไป ทาใหทาให nitrogen balance nitrogen balance เปนเปน

บวกบวก 33--55 กรมกรม//วนวน นาหนกเพมนาหนกเพม 2020--300300 กรมกรม//วนวน

อาจใชเวลาหลายสปดาหอาจใชเวลาหลายสปดาห--เดอนเดอน ขนกบความรนแรงของบาดแผลขนกบความรนแรงของบาดแผล


การตอบสนองของระบบประสาทตอการบาดเจบการตอบสนองของระบบประสาทตอการบาดเจบ เกดไดทงเกดไดทง

1.1. Central nervous systemCentral nervous system2.2. Peripheral nervous systemPeripheral nervous system3.3. Autonomic nervous systemAutonomic nervous system

NeuroendocrineNeuroendocrine responseresponseการตอบสนองของระบบประสาทตอสงกระตนการตอบสนองของระบบประสาทตอสงกระตน ไดแกไดแก

1.1. Change in effective circulatory volumeChange in effective circulatory volume2.2. Change in oxygen concentrationChange in oxygen concentration3.3. PainPain4.4. Emotion Emotion 5.5. Substrate changeSubstrate change6.6. Core temperature changeCore temperature change7.7. SepsisSepsis


ภาวะฉกเฉนภาวะฉกเฉน บทบาทของบทบาทของ ANSANS มความสาคญมากเปนกลไกปองกนมความสาคญมากเปนกลไกปองกน

รางกายรางกาย ผลจากผลจาก adrenergicadrenergic discharge discharge ทาใหหลงทาใหหลง catecholamine catecholamine

การเสยนาและเลอดทาใหขาดตวนาออกซเจนสสมองการเสยนาและเลอดทาใหขาดตวนาออกซเจนสสมอง ทาใหทาให

hypothalamus hypothalamus ซงไวตอการขาดออกซเจนซงไวตอการขาดออกซเจน เกดการตอบสนองผานทางเกดการตอบสนองผานทาง

hormone hormone กระตนกระตน sympathetic nervous system sympathetic nervous system กระตนกระตน respiratory respiratory

center center ทท medulla medulla เพมการหายใจถขนเพมการหายใจถขน


1. 1. HypovolemiaHypovolemia

- จาก blood loss (hemorrhage)

loss of sequestration of plasma

dehydration

third space loss


1. 1. HypovolemiaHypovolemia

- กระตน high pressure baroreceptor ท aorta, carotid a.และ renal a.ไวตอ pressure

- กระตน low pressure stretch receptor ท atria ไวตอ atrium volume และ atrium

rate

hypovolemia hypothalamus กระตนการหลง ACTH, ADH,

renin, growth hormone, endorphin, catecholamine salt และ

water retention total peripheral resistance

circulatory volume


2. 2. HypoxiaHypoxia

O2 , H+ , CO2

Activate peripheral chemoreceptor ท carotid และ aortic body

Stimulate hypothalamus and stimulate sympathetic nervous system

Repiratory center in medulla respiratory rate


3. 3. Pain and emotionPain and emotion

Pain เปนผลจากการรบความรสกท peripheral norciception fiber สงไปยง

CNS กระตน thalamus และ hypothalamus

Emotion เปนการรบรผานไปยง limbic system กระตนใหเกดการ

ตอบสนอง anger, fear, anxiety

Both pain and emotion เพม ACTH, ADH, endogenous, catecholamine,

cortisol, aldosterone


4. 4. Substrate changeSubstrate change

Plasma glucose concentration ลดลง

รบรโดย 1. receptor ท hypothalamus (ventromedial nucleus)

2. receptor ท pancreas

- เพม ACTH, ADH, GH, endorphin, cortisol, catecholamine, glucagon

- Inhibit insulin


5. 5. Core temperature changeCore temperature change

ไดแก loss of thermal insulating

inadequate hepatic blood flow (hypovolumia)

inadequate peripheral vasoconstrict or dilate

change of ambient temperature

กระตน preoptic area of hypothalamus

Alter secretion of ACTH, ADH, cortisol, GH, catecholamine, aldosterone,

thyroxine etc.


6. 6. SepsisSepsis

กระตนทาง 1. directly ผาน endotoxin

2. indirectly ผาน - change in blood volume

- change in oxygen

- change in substrate

- pain


การบาดเจบกระตนผานการบาดเจบกระตนผาน nervous system nervous system มผลตอมผลตอ hypothalamus hypothalamus หลงหลง

สารสาร corticotropiccorticotropic releasing hormone releasing hormone กระตนกระตน anterior pituitary gland anterior pituitary gland

หลงหลง ACTH ACTH กระตนกระตน sympathetic nervous systemsympathetic nervous system

กระตนตอมหมวกไตกระตนตอมหมวกไต (adrenal gland) (adrenal gland) สวนสวน adrenal medulla adrenal medulla ใหปลอยใหปลอย

สารสาร catecholamine catecholamine เกดการตอบสนองของระบบเกดการตอบสนองของระบบ CVS CVS และและ metabolismmetabolism


1. ACTH1. ACTH--cortisolcortisol

-- ถกกระตนโดยถกกระตนโดย corticotropincorticotropin releasing factor (CRF) releasing factor (CRF) จากจาก hypothalamus hypothalamus

และและ angiotensinangiotensin II, vasopressin, II, vasopressin, oxytocinoxytocin

-- ถกยบยงโดยถกยบยงโดย ACTH (short feedback) ACTH (short feedback) และและ cortisolcortisol (long negative (long negative

feedback)feedback)

-- การผาตดหรอการบาดเจบการผาตดหรอการบาดเจบ ระดบระดบ ACTH ACTH และและ cortisolcortisol สงสง แตแต cortisolcortisol ไมไม

สามารถยบยงการหลงสามารถยบยงการหลง ACTH ACTH ไดได



-- ACTH ACTH ถกสงเคราะหและเกบทถกสงเคราะหและเกบท anterior pituitary glandanterior pituitary gland

-- ACTH ACTH กระตนตอมหมวกไตกระตนตอมหมวกไต (adrenal gland) (adrenal gland) ทท adrenal cortex adrenal cortex หลงหลง

cortisolcortisol ((สวนสวน adrenal medulla adrenal medulla หลงหลง catecholamine catecholamine กระตนกระตน CVSCVS))

-- Plasma Plasma cortisolcortisol สงสดในสงสดใน 22--4 4 ชวโมงชวโมง หลงไดรบหลงไดรบ traumatrauma

-- CortisolCortisol หนาทเผาผลาญคารโบไฮเดรตหนาทเผาผลาญคารโบไฮเดรต โปรตนโปรตน ไขมนไขมน และรวมกบและรวมกบ

ฮอรโมนอนๆฮอรโมนอนๆ ทาใหไดทาใหได glucose glucose นาไปใชเปนพลงงานไดนาไปใชเปนพลงงานได

NeuroendocrineNeuroendocrine responseresponse1. ACTH1. ACTH--cortisolcortisol

หนาทหนาท cortisolcortisol ทท liverliver

-- Inhibit action Inhibit action ของของ insulin insulin และและ glycolyticglycolytic enzymeenzyme

-- กระตนกระตน glycogenglycogen synthesis, synthesis, gluconeogenesisgluconeogenesis และและ uptake uptake ของของ amino acidamino acid

หนาทหนาท cortisolcortisol ทท skeletal muscleskeletal muscle

-- Inhibit action Inhibit action ของของ insulininsulin

-- เพมเพม releasing releasing ของของ amino acid amino acid จากกลามเนอจากกลามเนอ

หนาทหนาท cortisolcortisol ทท adipose tissueadipose tissue

-- เพมเพม lypolysislypolysis



หนาทอนๆของหนาทอนๆของ cortisolcortisol

-- Inhibit immunologic Inhibit immunologic และและ inflammatory responseinflammatory response

-- Impaired lymphocyte,Impaired lymphocyte, monocytemonocyte และและ polymorph functionpolymorph function

ทาใหงายตอการตดเชอทาใหงายตอการตดเชอ


2.2. ReninRenin--AngiotensinAngiotensin

-- ภาวะบาดเจบภาวะบาดเจบ เซลลเซลล juxtaglomerularjuxtaglomerular apparatus apparatus หลงหลง reninrenin เพมขนเพมขน

-- เอนไซมเอนไซม reninrenin เปลยนเปลยน angiotensinangiotensin เปนเปน angiotensinangiotensin I I และเปลยนเปนและเปลยนเปน

angiotensinangiotensin II II

-- angiotensinangiotensin II : II : กระตนกระตน adrenal gland adrenal gland สวนสวน adrenal cortexadrenal cortex หลงหลง

aldosteronealdosterone หนาทดดกลบโซเดยมหนาทดดกลบโซเดยม ทาใหทาให blood pressure blood pressure เพมขนเพมขน

: : กระตนการหลงกระตนการหลง vasopressin vasopressin และและ ACTHACTH


2.2. ReninRenin--AngiotensinAngiotensin

-- ผลตอผลตอ hemodynamichemodynamic : heart rate, contractility, vascular permeability: heart rate, contractility, vascular permeability

-- ผลตอผลตอ fluid & fluid & EE’’lytelyte : : กระตนกระตน aldosteronealdosterone synthesis synthesis และและ secretion, secretion,

vasopressin secretion vasopressin secretion

-- ผลตอผลตอ endocrineendocrine : : เพมการหลงเพมการหลง aldosteronealdosterone, vasopressin, epinephrine, , vasopressin, epinephrine,

corticotropincorticotropin releasing factor (CRF), sympathetic neurotransmitterreleasing factor (CRF), sympathetic neurotransmitter

-- ผลตอผลตอ metabolicmetabolic : : กระตนกระตน glycogenolysisglycogenolysis และและ gluconeogenesisgluconeogenesis ทตบทตบ


3. 3. AldosteroneAldosterone

-- หลงจากหลงจาก adrenal cortex adrenal cortex สงสดตอนเชาสงสดตอนเชา ตาสดตอนกลางคนตาสดตอนกลางคน

-- ถกกระตนโดยถกกระตนโดย angiotensinangiotensin II, ATCH II, ATCH และการลดลงของและการลดลงของ K+, Na+ K+, Na+

-- ผลตอไตดดซมกลบโซเดยมผลตอไตดดซมกลบโซเดยม และดดนากลบทางออมและดดนากลบทางออม

-- ขบขบโปรแตสเซยมโปรแตสเซยม (K+) (K+) และไฮโดรเจนและไฮโดรเจน (H+)(H+) ออกออก

-- ทาใหปรมาณเลอดในระบบไหลเวยนโลหตดขนทาใหปรมาณเลอดในระบบไหลเวยนโลหตดขน


4. Catecholamine4. Catecholamine (epinephrine (epinephrine และและ norepinephrinenorepinephrine))

-- หลงจากหลงจาก adrenal medulla adrenal medulla หลงทนทหลงไดรบหลงทนทหลงไดรบ trauma trauma สงสดในสงสดใน 2424--48 48 ชวโมงชวโมง

-- ประกอบดวยประกอบดวย epinephrine epinephrine และและ norepinephrinenorepinephrine

-- กระตนโดยกระตนโดย hypovolemiahypovolemia, hypoglycemia, hypoxemia, pain, fear, , hypoglycemia, hypoxemia, pain, fear, psychologicpsychologic

reactionreaction

-- กระตนหวใจทาใหกระตนหวใจทาให cadiaccadiac output output และและ blood pressure blood pressure เพมขนเพมขน

-- ผลตอระบบผลตอระบบ metabolism metabolism กระตนการสลายกลโคสกระตนการสลายกลโคส ((glycogenolysisglycogenolysis) ) ทาใหทาให

ระดบนาตาลในเลอดสงขนระดบนาตาลในเลอดสงขน สลายไขมนสลายไขมน ((lipolysislipolysis) )

-- ตอตานฤทธตอตานฤทธ insulin insulin เกดการสรางกลโคสใหมเกดการสรางกลโคสใหม ((gluconeogenesisgluconeogenesis))


5.5. Vasopressin (Vasopressin (antidiureticantidiuretic hormone : ADH) hormone : ADH)

-- ผลตทผลตท hypothalamus hypothalamus เกบและหลงทเกบและหลงท posterior pituitary gland posterior pituitary gland

-- ถกกระตนโดยถกกระตนโดย plasma plasma osmolarityosmolarity, pain, emotion, , pain, emotion, angiotensinangiotensin II, plasma II, plasma

glucose, catecholamine, glucose, catecholamine, cortisolcortisol, histamine, trauma , histamine, trauma และและ stress stress

-- ออกฤทธทออกฤทธท distal tubule distal tubule และและ collecting tubule collecting tubule ของไตของไต

-- เพมการดดกลบของนาทาใหปสสาวะนอยเพมการดดกลบของนาทาใหปสสาวะนอย เกดภาวะเกดภาวะ dilutionaldilutional hyponatremiahyponatremia


6. Growth hormone 6. Growth hormone

-- หลงจากหลงจาก anterior pituitary glandanterior pituitary gland

-- หลงบาดเจบหลงบาดเจบ growth hormone growth hormone สงขนสงขน 11--2 2 วนโดยเฉพาะการเสยเลอดวนโดยเฉพาะการเสยเลอด

หนาทหนาท -- เพมเพม plasma glucose plasma glucose โดยโดย inhibit glucose transport inhibit glucose transport ในใน liver liver และและ

skeletal muscle skeletal muscle ฤทธยบยงฤทธยบยง insulin insulin เพมเพม gluconeogenesisgluconeogenesis

-- เพมเพม lypolysislypolysis ทาใหทาให plasma fatty acid plasma fatty acid สงขนสงขน

-- มสวนเกยวของในระยะมสวนเกยวของในระยะ anabolic phaseanabolic phase


7. Insulin 7. Insulin

-- สงเคราะหและหลงจากสงเคราะหและหลงจาก beta islet cell beta islet cell ในตบออนในตบออน (pancreas) (pancreas)

-- ควบคมการหลงโดยควบคมการหลงโดย ความเขมขนของความเขมขนของ plasma glucose, amino acid, fatty acidplasma glucose, amino acid, fatty acid

และและ activity activity ของของ ANSANS

-- หนาทหนาท :: primary anabolic hormone, primary anabolic hormone, เกดการสะสมของเกดการสะสมของ carbohydrate, carbohydrate, protienprotien, ,

lipid lipid ทตบทตบ กลามเนอกลามเนอ และและ adipose tissueadipose tissue

NeuroendocrineNeuroendocrine responseresponse7. Insulin 7. Insulin

-- ผลตอผลตอ carbohydratecarbohydrate

: entry of glucose : entry of glucose เขาเขา cell cell และและ glycogenesisglycogenesis

: inhibit : inhibit gluconeogenesisgluconeogenesis

-- ผลตอผลตอ protienprotien

: : กระตนกระตน protienprotien synthesis synthesis เพมเพม transport amino acid transport amino acid เขาเขา liverliver

: inhibit : inhibit gluconeogenesisgluconeogenesis, amino acid oxidation, amino acid oxidation

-- ผลตอผลตอ lipidlipid

: : กระตนกระตน lipid synthesislipid synthesis

: inhibit lipid degradation: inhibit lipid degradation


8. 8. GlucagonGlucagon

-- สรางจากสรางจาก alpha cells alpha cells ของของ pancreatic islets pancreatic islets ถกกระตนโดยภาวะถกกระตนโดยภาวะ

hypoglycemia hypoglycemia และและ sympathetic activity sympathetic activity รวมทงรวมทง epinephrine epinephrine ทสงขนทสงขน

-- หนาทหนาท glucogenolysisglucogenolysis, , gluconeogenesisgluconeogenesis ในตบในตบ โดยสลายโดยสลาย glycogen glycogen และและ

เปลยนเปลยน amino acid amino acid เปนนาตาลกลโคสเปนนาตาลกลโคส ยบยงการสรางยบยงการสราง glycogen glycogen และและ

ฤทธฤทธ lipolysislipolysis สลายไขมนเปนสลายไขมนเปน fatty acid fatty acid และและ glycerol glycerol


9. 9. GonadotropinGonadotropin

-- หลงจากหลงจาก adenohypophysisadenohypophysis

-- Hormone Hormone นลดลงหลงเกดนลดลงหลงเกด trauma trauma สงผลใหเกดสงผลใหเกด

-- ความตองการทางเพศลดลงความตองการทางเพศลดลง

-- menstrual dysfunction menstrual dysfunction ในผหญงในผหญง

Immune responseImmune response

CytokineCytokine

-- เปนโปรตนทถกกระตนโดยระบบภมคมกนเปนโปรตนทถกกระตนโดยระบบภมคมกน มผลตอเซลลหรออวยวะมผลตอเซลลหรออวยวะ

ใกลเคยงหรอหางไกลใกลเคยงหรอหางไกล

-- ไดแกไดแก interleukin (IL), tumor necrosis factor (TNF), interferon (IFN),interleukin (IL), tumor necrosis factor (TNF), interferon (IFN),

eicosanoidseicosanoids, , kallikreinskallikreins--kininskinins

CytokineCytokine

1. Interleukin (IL)1. Interleukin (IL)

- IL-1 : กระตน lymphocyt, T-cell และ pyrogen ทาใหเกดไข

: เพมการสราง protien ระยะเฉยบพลน, สลาย protien จากกลามเนอ

: กระตน hypothalamus-pituitary axis ไดแก CRF, ACTH

corticotropin releasing factor, adrenocorticotropic hormone

- IL-2 : เปน lymphocyte แท (ตวกระตนอมมน)

- IL-6 : เปน glycoprotien กระตนการสราง protien ระยะเฉยบพลนจากตบ

CytokineCytokine

2. Tumor necrosis factor (TMN)2. Tumor necrosis factor (TMN)

-- เปนเปน cytokine cytokine protienprotien

-- เสรมฤทธเสรมฤทธ cytokine cytokine อนอน สรางสราง eicosanoideicosanoid, platelet, platelet

-- กดกด lipoprotienlipoprotien lipaselipase

CytokineCytokine

3. Gamma interferon (IFN)3. Gamma interferon (IFN)

-- เปนเปน glycoprotienglycoprotien สรางจากสรางจาก TT--cell cell

-- กระตนกระตน macrophage macrophage หลงหลง ILIL--1 1 และและ TNF TNF

CytokineCytokine

4. 4. EicosanoidsEicosanoids

-- หลงจากเซลลทกชนดหลงจากเซลลทกชนด ยกเวนยกเวน lymphocyte lymphocyte

-- สารนมสารนม prostaglandin, prostaglandin, thomboxanethomboxane, , leukotrienesleukotrienes และและ lypoxinlypoxin

-- มผลควบคมหลอดเลอดทวรางกายมผลควบคมหลอดเลอดทวรางกาย,, pulmanarypulmanary a., a., เสนประสาทเสนประสาท

สวนกลางและสวนปลายสวนกลางและสวนปลาย ฮอรโมนและฮอรโมนและ immuneimmune

CytokineCytokine

4. 4. KallikreinsKallikreins--KininsKinins

ฤทธฤทธ vasodilatevasodilate เพมเพม permeability permeability ของหลอดเลอดของหลอดเลอด

ควบคมควบคม fluid fluid และและ electrolyte electrolyte

ปฏกรยาตอบสนองของตวกลางอนปฏกรยาตอบสนองของตวกลางอน

Endothelial cell mediatorsEndothelial cell mediatorsควบคมขนาดของหลอดเลอดเฉพาะทควบคมขนาดของหลอดเลอดเฉพาะท ไดแกไดแก nitric oxide, nitric oxide, endothelinsendothelins, , prostacyclinprostacyclin, platelet activating factor , platelet activating factor

และและ peptidepeptide

การเปลยนแปลงทางการเปลยนแปลงทาง metabolismmetabolism

Metabolism of carbohydrateMetabolism of carbohydrateMetbolismMetbolism of of protienprotienMetbolismMetbolism ofof fatfatMetbolismMetbolism ofof fluid and electrolytefluid and electrolyte


ผลจากการบาดเจบทาใหสญเสยเนอเยอและนาหนกลดผลจากการบาดเจบทาใหสญเสยเนอเยอและนาหนกลด จากรางกายขาดจากรางกายขาด

อาหารอาหาร ภาวะภาวะ catabolismcatabolism

ชายหนมสญเสยโปรตนมากกวาคนแกชายหนมสญเสยโปรตนมากกวาคนแก เดกและผหญงเดกและผหญง ((คนมภาวะคนมภาวะ

โภชนาการดจะสญเสยโปรตนมากกวาโภชนาการดจะสญเสยโปรตนมากกวา))

ปกตรางกายสะสมพลงงานในรปปกตรางกายสะสมพลงงานในรป carbohydrate, carbohydrate, protienprotien และและ fat fat เมอเมอ

รางกายบาดเจบจะไดรางกายบาดเจบจะได glucose glucose จากการสลายจากการสลาย glycogen (glycogen (glycogenolysisglycogenolysis) )

และสรางและสราง glucose glucose ใหมจากใหมจาก protienprotien จากกลามเนอจากกลามเนอ ((gluconeogenesisgluconeogenesis))


CortisolCortisol มหนาทในขบวนการมหนาทในขบวนการ gluconeogenesisgluconeogenesis

GlucagonGlucagon มหนาทเพมมหนาทเพม glycogenolysisglycogenolysis และและ gluconeogenesisgluconeogenesis และและ

ตอตานฤทธของตอตานฤทธของ insulin insulin โดยตรงโดยตรง

Insulin Insulin มหนาทมหนาท 22 อยางอยาง

1. 1. เพมการสะสมไขมนในเนอเยอไขมนเพมการสะสมไขมนในเนอเยอไขมน ตอตานฤทธตอตานฤทธ cathecolaminecathecolamine, ACTH , ACTH

และและ glucagonglucagon

2. 2. สะสมสะสม amino acid amino acid ในกลามเนอและสงเคราะหโปรตนในกลามเนอและสงเคราะหโปรตน ((ถกตอตานโดยถกตอตานโดย

glucagonglucagon และและ cortisolcortisol))


ระยะระยะ catabolismcatabolism ทาใหมทาใหม metabolism metabolism สงขนสงขน ใชพลงงานอยางมากใชพลงงานอยางมาก

ใชใช protienprotien จากกลามเนออยางมากจากกลามเนออยางมาก

ขบขบ nitrogen nitrogen ทางปสสาวะอยางมากทางปสสาวะอยางมาก

Metabolism of carbohydrateMetabolism of carbohydrate

เพมเพม serumserum glucose glucose ผลจากผลจาก catecholamine catecholamine เปนแหลงพลงงานตอสมองเปนแหลงพลงงานตอสมอง

GlycogenolysisGlycogenolysis ในตบในตบ

ยบยงการหลงยบยงการหลง insulin insulin

GluconeogenesisGluconeogenesis ผลจากผลจาก cortisolcortisol และและ glucagonglucagon

Glucose intolerance Glucose intolerance และและ insulin resistanceinsulin resistance

Metabolism of Metabolism of protienprotien

รางกายใชรางกายใช protienprotien มากมาก และขบและขบ nitrogen nitrogen ออกทางปสสาวะออกทางปสสาวะ ทาใหมภาวะทาใหมภาวะ

ไนโตรเจนเปนลบไนโตรเจนเปนลบ

สญเสยสญเสย protienprotien จากกลามเนอจากกลามเนอ

CotisolCotisol และและ glucagonglucagon เพมขนเพมขน และและ insulin insulin ลดลงลดลง

กลามเนอจบกลามเนอจบ amino acid amino acid ไดลดลงไดลดลง แตปลอยแตปลอย amino acid amino acid จากกลามเนอจากกลามเนอ

เพมขนเพมขน

Metabolism ofMetabolism of fatfat

Catecholamine, Catecholamine, glucagonglucagon, ACTH , ACTH และและ growth hormone growth hormone สลายไขมนสลายไขมน ไดได

fatty acid fatty acid และและ glycerolglycerol เพมพลงงานมากขนเพมพลงงานมากขน glycerolglycerol ถกนามาใชในขบวนการถกนามาใชในขบวนการ gluconeogenesisgluconeogenesis

Fatty acid Fatty acid ถกตบเผาผลาญเปนพลงงานถกตบเผาผลาญเปนพลงงาน เพอใชในขบวนการเพอใชในขบวนการ

gluconeogenesisgluconeogenesis

Metabolism of fluid & electrolyteMetabolism of fluid & electrolyte

AntidiureticAntidiuretic hormone (ADH) hormone (ADH) ดดซมนากลบทไตดดซมนากลบทไต ทาใหปสสาวะนอยทาใหปสสาวะนอย

อาจเกดอนตรายไดจากอาจเกดอนตรายไดจาก

1. Acute tubular necrosis 1. Acute tubular necrosis คอทอไตตายเฉยบพลนคอทอไตตายเฉยบพลน

2. 2. ผปวยไดรบผปวยไดรบ fluid fluid ทางทาง IV IV โดยไมมเกลอโดยไมมเกลอ sodium sodium เปนสวนประกอบทาใหเปนสวนประกอบทาให

เกดภาวะเกดภาวะ water intoxicationwater intoxication

ADH ADH สงสง 22--3 3 วนแลวคอยๆลดลงสปกตวนแลวคอยๆลดลงสปกต ในใน 44--5 5 วนวน


SodiumSodium

-- มการคงของมการคงของ sodium sodium ในรางกายในรางกาย ตามดวยการคงของนาเสมอตามดวยการคงของนาเสมอ ทาใหความทาใหความ

เขมขนของเขมขนของ sodium sodium ในใน plasma plasma ลดลงลดลง เรยกเรยก dilutionaldilutional hyponatremiahyponatremia

sodium sodium ในปสสาวะลดลงในปสสาวะลดลง

-- ถกควบคมโดยถกควบคมโดย aldosteronealdosterone


PotassiumPotassium

-- Potassium Potassium ในใน plasma plasma เพมขนเพมขน และถกขบออกทางปสสาวะเพมขนและถกขบออกทางปสสาวะเพมขน

-- Potassium Potassium อยในเซลลอยในเซลล เมอรางกายบาดเจบหรอเซลลถกทาลายเมอรางกายบาดเจบหรอเซลลถกทาลาย จะมการจะมการ

ปลอยปลอย potassium potassium ออกมาจากเซลลออกมาจากเซลล


CalciumCalcium

-- ในระยะแรกการขบถายในระยะแรกการขบถาย calcium calcium ในปสสาวะลดลงในปสสาวะลดลง เหมอนการคงของเหมอนการคงของ

sodiumsodium

MagnesiumMagnesium

ขบถายขบถาย magnesium magnesium ทางปสสาวะเพมขนทางปสสาวะเพมขน ในวนทในวนท 22--5 5 หลงไดรบบาดเจบหลงไดรบบาดเจบ

Practical aspectPractical aspect

การตอบสนองตอการบาดเจบเกดทกครงทไดรบการตอบสนองตอการบาดเจบเกดทกครงทไดรบ trauma trauma ซงไมสามารถซงไมสามารถ

ยบยงการตอบสนองนไดยบยงการตอบสนองนได แตสามารถลดความรนแรงแตสามารถลดความรนแรง ยนระยะเวลาของยนระยะเวลาของ

การตอบสนองไดโดยใหการรกษาผปวยอยางมประสทธภาพการตอบสนองไดโดยใหการรกษาผปวยอยางมประสทธภาพ

ระยะระยะ ebb phase ebb phase จะสนลงเมอผปวยไดรบการชดเชยดวยจะสนลงเมอผปวยไดรบการชดเชยดวย fluid, fluid, EE’’lytelyte, ,

blood blood ทเสยไปอยางทนททเสยไปอยางทนท เพยงพอเพยงพอ และเหมาะสมและเหมาะสม

ระยะระยะ catabolic phase catabolic phase จะลดการตอบสนองเมอทาแผลใหสะอาดจะลดการตอบสนองเมอทาแผลใหสะอาด ปองกนปองกน

การตดเชอการตดเชอ ใหยาปฏชวนะใหยาปฏชวนะ ยดกระดกทหกใหเขาทและไมขยบยดกระดกทหกใหเขาทและไมขยบ การผาตดการผาตด

ทประณตทประณต เสยเลอดนอยเสยเลอดนอย เพอลดอตราการเกดภาวะแทรกซอนหลงผาตดเพอลดอตราการเกดภาวะแทรกซอนหลงผาตด

ReferenceReference

1. Anderson B : regulation of body fluids1. Anderson B : regulation of body fluids

2. 2. BartterBartter FC, FC, SchaartySchaarty WB : the syndrome of inappropriateWB : the syndrome of inappropriate--secretion of secretion of

antidiureticantidiuretic hormone.hormone.

3. Moore FD, Brennan MF : surgical injury : Body composition, 3. Moore FD, Brennan MF : surgical injury : Body composition, protienprotien

metabolism and metabolism and neuroendocrinologyneuroendocrinology, in , in BallangerBallanger WF, Collin JAWF, Collin JA

body response to trauma - dent.nu.ac.th response to trauma.pdf · เป...

Documents