หัวข้อ -...

Post on 02-Oct-2020

10 Views

Category:

Documents

0 Downloads

Preview:

Click to see full reader

TRANSCRIPT

หวขอ ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรอง การจดท ารายงานชนดและปรมาณสาร

มลพษทระบายออกจากโรงงาน พ.ศ. ๒๕๕๘ (ประกาศในราชกจจานเบกษาเลมท 132 ตอนพเศษ 193ง วนท 21 สงหาคม2558)

ประกาศกรมโรงงานอตสาหกรรม เรอง แบบรายงานชนดและปรมาณสารมลพษทระบายออกจากโรงงาน พ.ศ. ๒๕๕9

(เสนอลงนามประกาศใชภายในเดอนกมภาพนธ ป 2559)

ระบบการรายงานชนดและปรมาณสารมลพษทระบายออกจากโรงงาน

ขอควรร เปนรายงานสารมลพษน าและอากาศทระบายออกจากโรงงาน สงรายงานใหกรมโรงงานอตสาหกรรมผานระบบอเลกทรอนกส จดเกบตวอยาง ความถในการเกบตวอยาง พารามเตอร ก าหนดไวใชในกฎหมาย

ฉบบน เทาน น โรงงานตองตรวจสอบการระบายสารมลพษน าและอากาศตามกฎหมาย

ทเกยวของ บทลงโทษเปนไปตามทก าหนดในมาตรา 46 แหง พ.ร.บ.โรงงาน พ.ศ.2535

มาตรา 46 ผใดฝาฝนหรอไมปฏบตตามกฎกระทรวงทออกตามมาตรา 8 (6) หรอ (7) หรอประกาศของรฐมนตรทออกตามกฎกระทรวงดงกลาว ตองระวางโทษปรบไมเกนสองหมนบาท

ขอควรร ป รอบการรายงาน การปฏบตตามกฎหมาย 2558 รอบท 1 (มกราคม – มถนายน)

รอบท 2 (กรกฎาคม – ธนวาคม)

1. ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรอง การจดท ารายงานชนด

และปรมาณสารมลพษทระบายออกจากโรงงาน พ.ศ. ๒๕๕0

2. ประกาศกรมโรงงานอตสาหกรรม เรอง กาหนดประเภท

หรอชนดของโรงงานทตองจดท ารายงานชนดและปรมาณ

สารมลพษทระบายออกจากโรงงาน พ.ศ. ๒๕๕๓

2559 รอบท 1 (มกราคม – มถนายน)

เปนตนไป

1. ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรอง การจดท ารายงานชนด

และปรมาณสารมลพษทระบายออกจากโรงงาน พ.ศ. ๒๕๕๘

2. ประกาศกรมโรงงานอตสาหกรรม เรอง แบบรายงานชนด

และปรมาณสารมลพษทระบายออกจากโรงงาน พ.ศ. ๒๕๕9

กฎหมายทเกยวของ ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรอง การก าหนดชนดและขนาดของโรงงาน

ก าหนดวธการควบคมการปลอยของเสยมลพษ หรอสงใดๆ ทมผลกระทบตอสงแวดลอม ก าหนดคณสมบตของผควบคมดแล ผปฏบตงานประจ า และหลกเกณฑการข นทะเบยน ผควบคมดแลส าหรบระบบปองกนสงแวดลอมเปนพษ (ฉบบท 2) พ.ศ.2554

ประกาศประกาศกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เรอง ก าหนดประเภทและขนาดของโครงการหรอกจการซงตองจดท ารายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม และหลกเกณฑ วธการ ระเบยบปฏบต และแนวทางการจดท ารายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม ลงวนท ๒๔ เมษายน ๒๕๕๕ และฉบบเพมเตม

กฎหมายทเกยวของ ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรอง ก าหนดใหโรงงานประเภทตางๆ ตองตดต ง

เครองมอหรอเครองอปกรณพเศษ เพอตรวจสอบคณภาพอากาศจากปลองแบบอตโนมต พ.ศ. ๒๕๔๔

ประกาศกรมโรงงานอตสาหกรรม เรอง หลกเกณฑการใหความเหนชอบใหโรงงานทตองมระบบบ าบดน าเสยตองตดต งเครองมอหรอเครองอปกรณพเศษและเครองมอหรอเครองอปกรณเพมเตม พ.ศ.๒๕๕๐

ระเบยบกรมโรงงานอตสาหกรรมวาดวยหองปฏบตการวเคราะหของเอกชน พ.ศ. 2550

เหตผลในการปรบปรงกฎหมาย

เพอก าหนดประเภทหรอชนดของโรงงานทตองจดท ารายงานชนดและปรมาณสารมลพษทระบายออกจากโรงงาน ใหสอดคลองกบโรงงานทตองมผควบคมดแลส าหรบระบบปองกนสงแวดลอมเปนพษและโรงงานทตองจดท ารายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม

เพอควบคมโรงงานทมความเสยงตอการระบายมลพษอนจะสงผลกระทบรนแรงตอสงแวดลอม

เพอก าหนดรปแบบและวธการจดท ารายงานชนดและปรมาณสารมลพษทระบายออกจากโรงงาน ใหสามารถน าขอมลไปใชใหเกดประโยชน เชน ◦ ตรวจสอบประสทธภาพของระบบบ าบดมลพษ ◦ ตรวจสอบการระบายสารมลพษตามกฎหมาย ◦ ตรวจสอบอตราการระบายมลพษสแหลงน าและบรรยากาศ ◦ น าขอมลไปใชในการเกบภาษการระบายมลพษทางน าและอากาศ ◦ น าขอมลไปใชในการควบคม GHG ภาคอตสาหกรรม ◦ น าขอมลไปใชในการประเมนในระบบ PRTR

เหตผลในการปรบปรงกฎหมาย

ภาพรวมของกฎหมาย อาศยอ านาจในการออกกฎหมาย วนทบงคบใช ยกเลกกฎหมายฉบบป พ.ศ.2550 ค านยาม ประเภทหรอชนดของโรงงานทตองจดท ารายงาน วธการไดมาของขอมลการจดท ารายงาน จดเกบตวอยางน าและอากาศ ความถในการเกบตวอยาง พารามเตอร

ภาพรวมของกฎหมาย การปฏบตตามกฎหมาย EIA หองปฏบตการวเคราะหทางราชการ และเอกชน การจดสงรายงาน การเกบรกษารายงาน ผลงนามรบรองรายงาน ระยะเวลาสงรายงาน กรณรายงานไมสมบรณ

อาศยอ านาจตามความในมาตรา ๘ (๖) และ ๘ (๗) แหงพระราชบญญต โรงงาน พ.ศ. ๒๕๓๕

10

ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรอง การจดท ารายงานชนด และปรมาณสารมลพษทระบายออกจากโรงงาน พ.ศ. 2558

มาตรา ๘ ใหรฐมนตรมอ านาจออกกฎกระทรวงเพอใหโรงงานปฏบตตามในเรอง (๖) ก าหนดการจดใหมเอกสารทจ าเปนประจ าโรงงานเพอประโยชนในการ

ควบคมหรอตรวจสอบการปฏบตตามกฎหมาย (๗) ก าหนดขอมลทจ าเปนเกยวกบการประกอบกจการโรงงานทผประกอบ

กจการตองแจงใหทราบเปนคร งคราวหรอตามระยะเวลาทก าหนดไว

อาศยอ านาจตามความในขอ ๑ และขอ ๔ แหงกฎกระทรวงฉบบท ๓ (พ.ศ. ๒๕๓๕) ออกตามความในพระราชบญญตโรงงาน พ.ศ. ๒๕๓๕

11

ขอ ๑ การรายงานขอมลตางๆ ของโรงงานทก าหนดในกฎกระทรวงน ใหเปนไปตามแบบและวธการทรฐมนตรก าหนดโดยประกาศในราชกจจานเบกษา ขอ ๔ โรงงานทมผลกระทบรนแรงตอสงแวดลอมตามทรฐมนตรก าหนดโดยประกาศในราชกจจาน เบกษา ตองจดท ารายงานขอมลการตรวจสอบประสทธภาพของระบบปองกนสงแวดลอมเปนพษ การวเคราะหปรมาณสารมลพษในระบบปองกนสงแวดลอมเปนพษ และการตรวจสอบคณภาพสงแวดลอม

ขอ 2 ประกาศน ใหใชบงคบต งแตวนท ๑ มกราคม พ.ศ. ๒๕๕๙ เปนตนไป

ขอ ๑ ประกาศน เรยกวา “ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรอง การจดท า รายงานชนดและปรมาณสารมลพษทระบายออกจากโรงงาน พ.ศ. ๒๕๕๘”

ขอ 3 ใหยกเลกประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรอง การจดท ารายงาน ชนดและปรมาณสารมลพษทระบายออกจากโรงงาน พ.ศ. 2550 ลงวนท 16 สงหาคม พ.ศ. ๒๕๕0

ขอ 4 ในประกาศน “ชนดและปรมาณสารมลพษ” หมายความวา ชนดและปรมาณสารมลพษน าและอากาศตามทก าหนดในประกาศกระทรวงอตสาหกรรมออกตามความในขอ ๑๔ และขอ ๑๖ แหงกฎกระทรวง ฉบบท ๒ (พ.ศ. ๒๕๓๕) ออกตามความในพระราชบญญตโรงงาน พ.ศ. ๒๕๓๕ “รายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม” หมายความวา รายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมทไดรบความเหนชอบจากคณะกรรมการผช านาญการตามกฎหมายวาดวยสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต

ประกาศกระทรวงอตสาหกรรมออกตามความในขอ ๑๔ และขอ ๑๖ แหงกฎกระทรวง ฉบบท ๒ (พ.ศ. ๒๕๓๕)

กฎหมายทกรมโรงงานอตสาหกรรมก าลงด าเนนการป 2559-2560

(1) มาตรฐานควบคมการปลอยทงอากาศเสยจากโรงงานอตสาหกรรมเคม (2) มาตรฐานควบคมการปลอยทงสารเบนซน และสาร ๑, ๓ - บวทาไดอน จากโรงงานอตสาหกรรมเคม (3) มาตรฐานควบคมการปลอยทงอากาศเสยจากโรงแยกกาซธรรมชาต (4) มาตรฐานควบคมการปลอยทงอากาศเสยจากสถานประกอบกจการหลอมและตมทองค า (5) มาตรฐานควบคมการปลอยทงอากาศเสยจากโรงงานเหลก

ขอ 5 ประเภทหรอชนดของโรงงานทตองจดท ารายงานชนดและปรมาณสารมลพษทระบายออกจากโรงงาน 5.๑ ประเภทหรอชนดของโรงงานทตองมบคลากรดานสงแวดลอมประจ าโรงงานตามทกระทรวงอตสาหกรรมประกาศก าหนด 5.๒ ประเภทหรอชนดของโรงงานตามบญชทายประกาศน

หมายความถงขอ 6 แหงประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรอง การก าหนดชนดและขนาดของโรงงาน ก าหนดวธการควบคมการปลอยของเสยมลพษ หรอสงใดๆ ทมผลกระทบตอสงแวดลอม ก าหนดคณสมบตของผควบคมดแล ผปฏบตงานประจ า และหลกเกณฑการข นทะเบยนผควบคมดแลส าหรบระบบปองกนสงแวดลอมเปนพษ (ฉบบท 2) พ.ศ.2554) กรณถาระบวาตองมผควบคมระบบบ าบดมลพษน าใหจดท า รว.2 และระบตองม

ผควบคมระบบบ าบดมลพษอากาศใหจดท า รว.3 ซงเปนไปตามกฎหมายขอ 7 ทได

ก าหนดหนาทความรบผดชอบของบคลากรดานสงแวดลอมประจ าโรงงานไว

ล าดบท ชนดและขนาดโรงงาน ประเภทของบคลากรดานสงแวดลอมประจ าโรงงาน

1 โรงงานทมน าเสยปนเปอนสารอนทรย

โรงงานทมปรมาณน าเสยกอนเขาระบบบ าบดต งแต 500 ลกบาศกเมตรตอวนข น

ไป (ยกเวนน าหลอเยน) หรอโรงงานทมปรมาณความสกปรกในรปบโอดกอนเขา

ระบบบ าบด (BOD Load of Influent) ต งแต 100 กโลกรมตอวนข นไป

ผจดการสงแวดลอม

ผควบคมระบบบ าบดมลพษน า หรอทปรกษา

ผปฏบตงานประจ าระบบบ าบดมลพษน า

2 โรงงานทใชสารหรอองคประกอบของสารดงตอไปน ในกระบวนการผลตทมน า

เสยกอนเขาระบบบ าบด ต งแต 50 ลกบาศกเมตรตอวนข นไป 2.1 สงกะส (Zinc)

2.2 แคดเมยม (Cadmium)

2.3 ไซยาไนด (Cyanide)

2.4 ฟอสฟอรสทอยในรปของสารประกอบอนทรย (Organic Phosphorus Compounds)

2.5 ตะกว (Lead)

2.6 ทองแดง (Copper)

2.7 บาเรยม (Barium)

2.8 เซเลเนยม (Selenium)

2.9 นเกล (Nickel)

2.10 แมงกานส (Manganese)

2.11 โครเมยม วาเลนซ 6

(Hexavalent Chromium)

2.12 อารซนคและสารประกอบอารซนค

(Arsenic and its Compounds)

2.13 ปรอทและสารประกอบปรอท

(Mercury and its Compounds)

ผจดการสงแวดลอม

ผควบคมระบบบ าบดมลพษน า หรอทปรกษา

ผปฏบตงานประจ าระบบบ าบดมลพษน า

หมายเหต ในกรณมการประกอบกจการโรงงาน

เกยวกบการชบโลหะตองม

ผควบคมระบบบ าบดมลพษอากาศ หรอทปรกษา

ผควบคมระบบการจดการมลพษกากอตสาหกรรม

หรอท

ปรกษา

ผปฏบตงานประจ าระบบบ าบดมลพษอากาศ

ผปฏบตงานประจ าระบบการจดการมลพษกาก

อตสาหกรรม เพมเตม

ล าดบท ชนดและขนาดโรงงาน ประเภทของบคลากรดานสงแวดลอมประจ าโรงงาน

3 โรงงานประกอบกจการ ดงตอไปน

3.1 ผลตน าตาลทรายดบ หรอน าตาลทรายขาว หรอน าตาล

ทรายขาวใหบรสทธ ทกขนาด

3.2 ผลตน าตาลกลโคส เดกซโทส ฟรกโทส หรอผลตภณฑอน

ทคลายคลงกน ทมก าลงการผลตต งแต 20 ตนตอวนข นไป

ผจดการสงแวดลอม

ผควบคมระบบบ าบดมลพษน า หรอทปรกษา

ผควบคมระบบบ าบดมลพษอากาศ หรอทปรกษา

ผปฏบตงานประจ าระบบบ าบดมลพษน า

ผปฏบตงานประจ าระบบบ าบดมลพษอากาศ

4 โรงงานประกอบกจการ ดงตอไปน

4.1 ผลตสรา แอลกอฮอล ทมก าลงการผลตต งแต 40,000

ลตรตอเดอน (คดเทยบท 24 ดกร)

4.2 ผลตไวน ทมก าลงการผลตต งแต 600,000 ตอเดอน 4.3 ผลตเบยร ทมก าลงการผลตต งแต 600,000 ตอเดอน

ผจดการสงแวดลอม

ผควบคมระบบบ าบดมลพษน า หรอทปรกษา

ผควบคมระบบบ าบดมลพษอากาศ หรอทปรกษา

ผปฏบตงานประจ าระบบบ าบดมลพษน า ผปฏบตงานประจ าระบบบ าบดมลพษอากาศ

5 โรงงานประกอบกจการเกยวกบการผลตเยอจากไมหรอวสดอน

ทมก าลงการผลตต งแต 50 ตนตอวนข นไป

ผจดการสงแวดลอม

ผควบคมระบบบ าบดมลพษน า หรอทปรกษา

ผควบคมระบบบ าบดมลพษอากาศ หรอทปรกษา

ผควบคมระบบการจดการมลพษกากอตสาหกรรม

ผปฏบตงานประจ าระบบบ าบดมลพษน า

ผปฏบตงานประจ าระบบบ าบดมลพษอากาศ

ผปฏบตงานประจ าระบบการจดการมลพษกากอตสาหกรรม

ล าดบท ชนดและขนาดโรงงาน ประเภทของบคลากรดานสงแวดลอมประจ าโรงงาน

6 โรงงานประกอบกจการเกยวกบปโตรเคมทมกระบวนการผลต

ทางเคม และมก าลงการผลตต งแต 100 ตนตอวนข นไป

ผจดการสงแวดลอม

ผควบคมระบบบ าบดมลพษน า หรอทปรกษา

ผควบคมระบบบ าบดมลพษอากาศ หรอทปรกษา

ผควบคมระบบการจดการมลพษกากอตสาหกรรม

หรอทปรกษา

ผปฏบตงานประจ าระบบบ าบดมลพษน า

ผปฏบตงานประจ าระบบบ าบดมลพษอากาศ

ผปฏบตงานประจ าระบบการจดการมลพษกากอตสาหกรรม

7 โรงงานทประกอบกจการเกยวกบการผลต คลอ-แอลคาไลนท

ใชโซเดยมคลอไรด (NaCl) เปนวตถดบในการผลตโซเดยมคารบอเนต (Na2O3) โซเดยมไฮ

ดรอกไซต (NaOH) กรดไฮโดรคลอรก (HCl) คลอรน (Cl2)

โซเดยมไฮโพคลอไรด (NaOCl) และปนคลอรน (Bleaching

Powder) ทมก าลงการผลตสารแตละชนด หรอรวมกนต งแต

100 ตนตอวนข นไป

ผจดการสงแวดลอม

ผควบคมระบบบ าบดมลพษน า หรอทปรกษา ผควบคมระบบบ าบดมลพษอากาศ หรอทปรกษา

ผควบคมระบบการจดการมลพษกากอตสาหกรรม

หรอทปรกษา

ผปฏบตงานประจ าระบบบ าบดมลพษน า

ผปฏบตงานประจ าระบบบ าบดมลพษอากาศ

ผปฏบตงานประจ าระบบการจดการมลพษกากอตสาหกรรม

ล าดบท ชนดและขนาดโรงงาน ประเภทของบคลากรดานสงแวดลอมประจ าโรงงาน

8 โรงงานประกอบกจการเกยวกบการผลตสารออกฤทธหรอสารทใชปองกนหรอก าจดศตรพช หรอสตวโดยใชกระบวนการเคม ทกขนาด หรอประกอบกจการเกยวกบการผลตปยเคมโดยใชกระบวนการเคม ทกขนาด

ผจดการสงแวดลอม

ผควบคมระบบบ าบดมลพษน า หรอทปรกษา

ผควบคมระบบบ าบดมลพษอากาศ หรอทปรกษา

ผควบคมระบบการจดการมลพษกากอตสาหกรรม

หรอทปรกษา

ผปฏบตงานประจ าระบบบ าบดมลพษน า ผปฏบตงานประจ าระบบบ าบดมลพษอากาศ

ผปฏบตงานประจ าระบบการจดการมลพษกาก

อตสาหกรรม

9 โรงงานประกอบกจการเกยวกบการผลตยาง เรซนสงเคราะห ยางอลาสโต

เมอร พลาสตกหรอเสนใยสงเคราะหซงมใชใยแกว ทมก าลงการผลตต งแต

100 ตนตอวนข นไป

ผจดการสงแวดลอม

ผควบคมระบบบ าบดมลพษน า หรอทปรกษา

ผควบคมระบบบ าบดมลพษอากาศ หรอทปรกษา

ผควบคมระบบการจดการมลพษกากอตสาหกรรม

หรอทปรกษา

ผปฏบตงานประจ าระบบบ าบดมลพษน า ผปฏบตงานประจ าระบบบ าบดมลพษอากาศ

ผปฏบตงานประจ าระบบการจดการมลพษกาก

อตสาหกรรม

ล าดบท ชนดและขนาดโรงงาน ประเภทของบคลากรดานสงแวดลอมประจ าโรงงาน

10 โรงงานประกอบกจการเกยวกบการกลนน ามนปโตรเลยม ทก

ขนาด

ผจดการสงแวดลอม

ผควบคมระบบบ าบดมลพษน า หรอทปรกษา

ผควบคมระบบบ าบดมลพษอากาศ หรอทปรกษา

ผควบคมระบบการจดการมลพษกากอตสาหกรรม หรอทปรกษา

ผปฏบตงานประจ าระบบบ าบดมลพษน า

ผปฏบตงานประจ าระบบบ าบดมลพษอากาศ

ผปฏบตงานประจ าระบบการจดการมลพษกากอตสาหกรรม

11 โรงงานประกอบกจการผลตปนซเมนต ทกขนาด ผจดการสงแวดลอม

ผควบคมระบบบ าบดมลพษอากาศ หรอทปรกษา

ผปฏบตงานประจ าระบบบ าบดมลพษอากาศ

12 โรงงานประกอบกจการเกยวกบเหลกหรอเหลกกลา ทมก าลงการ

ผลตต งแต 100 ตน ตอวนข นไป

ผจดการสงแวดลอม

ผควบคมระบบบ าบดมลพษน า หรอทปรกษา

ผควบคมระบบบ าบดมลพษอากาศ หรอทปรกษา

ผควบคมระบบการจดการมลพษกากอตสาหกรรม หรอทปรกษา

ผปฏบตงานประจ าระบบบ าบดมลพษน า

ผปฏบตงานประจ าระบบบ าบดมลพษอากาศ

ผปฏบตงานประจ าระบบการจดการมลพษกากอตสาหกรรม หมายเหต

ในกรณทการประกอบกจการไมกอใหเกดมลพษน าไมตองมผควบคมระบบ

บ าบดมลพษน า หรอทปรกษา และผปฏบตงานประจ าระบบบ าบดมลพษน า

ล าดบท ชนดและขนาดโรงงาน ประเภทของบคลากรดานสงแวดลอมประจ าโรงงาน

13 โรงงานประกอบกจการเกยวกบการถลงหรอหลอมโลหะ

ซงไมใชอตสาหกรรมเหลกหรอเหลกกลา ทมก าลงการผลต

ต งแต 50 ตนตอวนข นไป

ผจดการสงแวดลอม

ผควบคมระบบบ าบดมลพษน า หรอทปรกษา

ผควบคมระบบบ าบดมลพษอากาศ หรอทปรกษา

ผควบคมระบบการจดการมลพษกากอตสาหกรรมหรอทปรกษา

ผปฏบตงานประจ าระบบบ าบดมลพษน า

ผปฏบตงานประจ าระบบบ าบดมลพษอากาศ

ผปฏบตงานประจ าระบบการจดการมลพษกากอตสาหกรรม

หมายเหต

ในกรณทการประกอบกจการไมกอใหเกดมลพษน าไมตองมผควบคมระบบบ าบดมลพษน า

หรอทปรกษา และผปฏบตงานประจ าระบบบ าบดมลพษน า

14 โรงไฟฟาพลงความรอนทมก าลงการผลตต งแต 10 เมกกะ

วตตข นไป

ผจดการสงแวดลอม

ผควบคมระบบบ าบดมลพษอากาศ หรอทปรกษา

ผปฏบตงานประจ าระบบบ าบดมลพษอากาศ

หมายเหต

ในกรณทใชถานหนเปนเช อเพลง ตองมผควบคมระบบการจดการมลพษกากอตสาหกรรม หรอทปรกษา และผปฏบตงานประจ าระบบการจดการมลพษกากอตสาหกรรม

15 โรงงานประกอบกจการเกยวกบการแยกหรอแปรสภาพ

กาซธรรมชาต ทกขนาด

ผจดการสงแวดลอม

ผควบคมระบบบ าบดมลพษอากาศ หรอทปรกษา

ผควบคมระบบการจดการมลพษกากอตสาหกรรม หรอทปรกษา

ผปฏบตงานประจ าระบบบ าบดมลพษอากาศ

ผปฏบตงานประจ าระบบการจดการมลพษกากอตสาหกรรม

ล าดบท ชนดและขนาดโรงงาน ประเภทของบคลากรดานสงแวดลอมประจ าโรงงาน

16 โรงงานปรบคณภาพของเสยรวม ดงตอไปน

16.1 ระบบ าบดน าเสยรวม ทกขนาด ผจดการสงแวดลอม

ผควบคมระบบบ าบดมลพษน า หรอทปรกษา

ผควบคมระบบการจดการมลพษกากอตสาหกรรม

หรอทปรกษา

ผปฏบตงานประจ าระบบบ าบดมลพษน า

ผปฏบตงานประจ าระบบการจดการมลพษกากอตสาหกรรม

16.2 การเผาสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวตามกฎหมายวาดวย

โรงงานทกขนาด

ผจดการสงแวดลอม

ผควบคมระบบบ าบดมลพษอากาศ หรอทปรกษา

ผควบคมระบบการจดการมลพษกากอตสาหกรรม

หรอทปรกษา

ผปฏบตงานประจ าระบบบ าบดมลพษอากาศ

ผปฏบตงานประจ าระบบการจดการมลพษกากอตสาหกรรม

16.3 การปรบสภาพสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวทเปน

อนตราย ทกขนาด

ผจดการสงแวดลอม

ผควบคมระบบการจดการมลพษกากอตสาหกรรม หรอทปรกษา

ผปฏบตงานประจ าระบบการจดการมลพษกากอตสาหกรรม

ล าดบท ชนดและขนาดโรงงาน ประเภทของบคลากรดานสงแวดลอมประจ าโรงงาน

17 โรงงานประกอบกจการเกยวกบการคดแยกหรอฝงกลบสงปฏกล

หรอวสดทไมใชแลว

17.1 การคดแยกสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลว ทเปนอนตราย

ทกขนาด

ผจดการสงแวดลอม

ผควบคมระบบการจดการมลพษกากอตสาหกรรมหรอทปรกษา

ผปฏบตงานประจ าระบบการจดการมลพษกากอตสาหกรรม

17.2 การฝงกลบสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลว ทกขนาด ผจดการสงแวดลอม

ผควบคมระบบบ าบดมลพษน า หรอทปรกษา ผควบคมระบบการจดการมลพษกากอตสาหกรรมหรอทปรกษา

ผปฏบตงานประจ าระบบบ าบดมลพษน า

ผปฏบตงานประจ าระบบการจดการมลพษกากอตสาหกรรม

ล าดบท ชนดและขนาดโรงงาน ประเภทของบคลากรดานสงแวดลอมประจ าโรงงาน

18 โรงงานประกอบกจการเกยวกบการน า

ผลตภณฑอตสาหกรรมทไมใชแลวหรอของเสยทเปน

อนตรายจากโรงงานมาผลตเปนวตถดบหรอผลตภณฑใหม

โดยผานกรรมวธการผลตทางอตสาหกรรม ทกขนาก

ผจดการสงแวดลอม

ผควบคมระบบการจดการมลพษกากอตสาหกรรม

หรอทปรกษา

ผปฏบตงานประจ าระบบการจดการมลพษกากอตสาหกรรม

หมายเหต ในกรณมการประกอบกจการโรงงานเกยวกบการร

ไซเคลตะกวจากแบตเตอรเกาตองมผควบคมระบบบ าบดมลพษ

น า หรอทปรกษา ผควบคมระบบบ าบดมลพษอากาศ หรอท

ปรกษา

ผปฏบตงานประจ าระบบบ าบดมลพษน า ผปฏบตงานประจ า

ระบบบ าบดมลพษอากาศ เพมเตม

บญชทายประกาศกระทรวงอตสาหกรรม

รายการท ชนดและขนาดของโรงงาน การจดท ารายงาน

1 การท ากระดาษ กระดาษแขงหรอ กระดาษทใชในการกอสรางชนด ทท าจากเสนใยหรอแผนกระดาษ ไฟเบอรทมก าลงการผลตตงแต ๕๐ ตนตอวนขนไป

รายงานมลพษน า และรายงานมลพษอากาศ

2 การผลตแกว เสนใยแกว หรอผลตภณฑแกวทมเตาหลอม

รายงานมลพษอากาศ

บญชทายประกาศกระทรวงอตสาหกรรม

รายการท ชนดและขนาดของโรงงาน การจดท ารายงาน

3 โรงงานประกอบกจการเกยวกบเหลกหรอเหลกกลา ทมก าลงการผลตแตละชนดหรอรวมกนตงแต ๑๐๐ ตนตอวนขนไป ดงน ๑) เหลกขนตนหรอเหลกขนกลาง ทมการถลง หลอม หลอ ๒) เหลกขนปลาย ไดแก ทม ๒.๑) การรดเหลก (Rolling) ทงการรดรอนและ รดเยน ยกเวนการรดขนรปเยน (Cold roll forming) และการรดปรบสภาพผว (Skin – pass หรอ Temper rolling) ๒.๒) การทบขนรปรอน (Hot forging) ๒.๓) การเคลอบผว (ทงกรรมวธจมดวยโลหะหลอมเหลว กรรมวธทางไฟฟา กรรมวธทางเคม กรรมวธทางไฟฟาเคม) ๒.๔) การหลอเหลกรปพรรณ (Ferrous metal foundries)

รายงานมลพษน า และ รายงานมลพษอากาศ

บญชทายประกาศกระทรวงอตสาหกรรม

รายการท ชนดและขนาดของโรงงาน การจดท ารายงาน

4 โรงงานทมการใชหมอน า เฉพาะ 1) โรงงานทมหมอน าเดยวทมก าลงการผลตไอน าตงแต ๑๐ ตนไอน าตอชวโมงขนไป กรณใชของเหลวหรอของแขงเปนเชอเพลง 2) โรงงานทมหมอน าเดยวทมก าลงการผลตไอน าตงแต ๒๐ ตนไอน าตอชวโมงขนไป กรณใชกาซเปนเชอเพลง

รายงานมลพษอากาศ

5 โรงงานทมหรอใชสารอนทรยระเหย (VOCs) ในกระบวนการผลตตงแต ๓๖ ตนตอป ขนไป

รายงานมลพษอากาศ

ขอ 6 วธการไดมาของขอมลการจดท ารายงาน 6.๑ กลม “M” (Measurement) เปนชนดและปรมาณ สารมลพษทไดมาจากตรวจวดวเคราะหโดยใหใชวธการตามมาตรฐาน ทก าหนดในประกาศกระทรวงอตสาหกรรม 6.๒ กลม “C” (Calculation) เปนชนดและปรมาณสารมลพษ ทไดจากการค านวณโดยใชวธการค านวณทยอมรบในระดบสากล ไดแก

(ก) ใชคาสมประสทธการปลอยสารมลพษ (Emission Factors) ของสารมลพษชนดนน ๆ หรอ

(ข) ใชการค านวณทางวศวกรรม (Engineering Calculation) หรอ (ค) ใชสมดลมวล (Mass Balance)

ขอ 7 การเกบตวอยางน า

WWTP

Cin Ceff

Cdischarge

จดเกบ ความถ

น าเสยกอนเขาระบบบ าบดน าเสย สามเดอนตอครง

น าเสยหรอน าทงออกจากระบบบ าบดน าเสย สามเดอนตอครง

น าทงระบายออกนอกโรงงาน หนงเดอนตอครง

น าเสยทสงบ าบดภายนอกโรงงาน (ใหเกบตวอยางน าในบอสดทาย)

หนงเดอนตอครง

กรณไมมการระบายออกนอกโรงงาน (ใหเกบตวอยางน าในบอสดทาย)

สามเดอนตอครง

มการระบายน าท ง ออกนอกโรงงาน

ไมมการระบายน าท ง ออกนอก

โรงงาน

สงไปบ าบดภายนอกโรงงานเชน ระบบบ าบดน าเสยรวมของนคมฯ

หรอโรงงานอน

มระบบ บ าบด น าเสย

1) น าเสยกอนเขาระบบ บ าบด 2) น าเสยออกจากระบบ บ าบด 3) น าทงระบายออกนอก โรงงาน ( ๑ เดอน/ครง)

1) น าเสยกอนเขาระบบบ าบด

2) น าเสยออกจากระบบบ าบด

3) น าในบอสดทาย

( ๓ เดอน/ครง)

1) น าเสยกอนเขา ระบบบ าบด 2) น าเสยออกจาก ระบบบ าบด 3) น าในบอสดทาย ( ๑ เดอน/ครง)

ไมมระบบบ าบด น าเสย

น าทงระบายออกนอก โรงงาน ( ๑ เดอน/ครง)

น าในบอสดทาย ( ๓ เดอน/ครง)

น าในบอสดทาย ( ๑ เดอน/ครง)

ขอ 8 การเกบตวอยางอากาศ

จดเกบ ความถ

ปลองระบายอากาศของโรงงาน หกเดอนตอคร ง

ลกษณะของปลองในรอบรายงาน (6 เดอน) ไมมการระบายมลพษอากาศออกจากปลอง เนองจาก ไมมการผลต เปนปลองส ารองเพอความปลอดภยกรณเกดเหตฉกเฉน อนๆ มการระบายมลพษอากาศออกจากปลอง ไมเขาขายตองจดท ารายงาน เนองจาก หมอน าขนาดต ากวาเกณฑทก าหนด ชนดและขนาดของโรงงานไมเขาขายตองจดท า รว.3 อนๆ เขาขายตองจดท ารายงาน

ขอ 9 การรายงานมลพษน าใหใชวธการไดมาของขอมลการจดท ารายงาน ตามกลม “M” (Measurement) โดยตองมพารามเตอร ดงน บโอด ซโอด ความเปนกรดและดาง และสารแขวนลอย

โลหะหนก ตามคณลกษณะน าเสยจากโรงงานประเภททมโลหะหนกเจอปน

พารามเตอรอน ๆ ตามคณลกษณะกจกรรมทเกดขน

ขอ 10 การรายงานมลพษอากาศ ใหใชวธการไดมาของขอมลการจดท า รายงานตามกลม “M” (Measurement) หรอกลม “C” (Calculation) โดยตองมพารามเตอร ดงน

กระบวนการ พารามเตอร

การเผาไหมทใชของเหลวหรอของแขงเปนเชอเพลง Oxide of Nitrogen as NO2 Sulfur Dioxide Total Suspended Particulate

การเผาไหมทใชกาซชวภาพเปนเชอเพลง Oxide of Nitrogen as NO2 Sulfur Dioxide Carbonmonoxide

การเผาไหมทใชกาซอนทไมใชกาซชวภาพเปนเชอเพลง Oxide of Nitrogen as NO2 Carbonmonoxide

กระบวนการผลตหรอกระบวนการอนใด พารามเตอรตามคณลกษณะกจกรรมทเกดขน

ขอ 11 โรงงานตามขอ 5 ทจดท ารายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม (EIA) ใหด าเนนการเพมเตมตามมาตรการปองกนและแกไขผลกระทบ สงแวดลอม และมาตรการตดตามตรวจสอบผลกระทบสงแวดลอมดวย (ตรวจสอบโครงการท า EIA ท http://eia.onep.go.th/index.php)

ขอ 12 การตรวจวดชนดและปรมาณสารมลพษตองท าการตรวจวดโดย หองปฏบตการวเคราะหของทางราชการ หรอหองปฏบตการวเคราะหเอกชน ทขนทะเบยนกบกรมโรงงานอตสาหกรรม (ตรวจสอบหอง Lab เอกชน ท http://php.diw.go.th/research/?page_id=106 และ http://www.eimcdiw.com/news/pageNews.php?id=302)

ขอ ๑3 การจดท ารายงานชนดและปรมาณสารมลพษ 13.1 จดท ารายงานชนดและปรมาณสารมลพษตามแบบท กรมโรงงานอตสาหกรรมก าหนดโดยประกาศในราชกจจานเบกษา 13.2 สงรายงานชนดและปรมาณสารมลพษใหกรมโรงงานอตสาหกรรม ผานระบบอเลกทรอนกส

รอบท 1 ของเดอนมกราคมถงเดอนมถนายน ภายในวนท 1 กนยายน ของปทรายงาน รอบท 2 ของเดอนกรกฎาคมถงเดอนธนวาคม ภายในวนท 1 มนาคม ของปถดไป

ขอ 13.3 เกบรกษารายงานไวทโรงงาน ๑ ชด เปนระยะเวลา 3 ป และพรอมทจะใหพนกงานเจาหนาทตรวจสอบได

ขอ 13.4 ผลงนามรบรองในแบบรายงาน

โรงงานตามขอ 5.1

ผประกอบกจการโรงงานหรอผรบมอบอ านาจ ผควบคมดแลระบบปองกนสงแวดลอมเปนพษ (ผจดการสงแวดลอม,ผควบคมระบบบ าบดมลพษ)

โรงงานตามขอ 5.2 ผประกอบกจการโรงงานหรอผรบมอบอ านาจ

ตรวจสอบการขนทะเบยนบคลากรดานสงแวดลอมประจ าโรงงานท http://nsers.diw.go.th/diw/

แนวปฏบตการรายงานสารอนทรยระเหย (VOCs)

แบบ การปฏบตตามกฎหมาย รว.3 1. ประเภทโรงงานล าดบท 1 -107 ทมหรอใช VOCs ในกระบวนการผลตตงแต

๓๖ ตนตอป ขนไป ตองจดท ารายงาน 2. ตรวจวดจากปลองระบายเทานน ไมรวมทเปน fugitive

3. ประเภทโรงงานทยงไมมกฎหมายเฉพาะก าหนดคาการระบายสาร VOC เปน

รายชนด ใหตรวจวด TVOC

4. ประเภทโรงงานทมกฎหมายก าหนดการระบายสาร VOC เปนรายชนดใหรายงาน

แตละชนดของ VOC ตามกฎหมายนน

5. กรณมการจดท า EIA และไดก าหนดใหตรวจวดพารามเตอรมากกวาทก าหนด

ในกฎหมาย ใหรายงานผลแตละชนดของ VOCs ดวย

(1) ประกาศ ทส. เรอง ก าหนดมาตรฐานควบคมการปลอยทงอากาศเสยจากโรงงานอตสาหกรรมเคม และ (2) ประกาศ ทส. เรอง ก าหนดมาตรฐานควบคมการปลอยทงสารเบนซน และสาร ๑, ๓ - บวทาไดอน จากโรงงาน อตสาหกรรมเคม ซงกระทรวงอตสาหกรรมโดยกรมโรงงานอตสาหกรรมก าลงด าเนนการออกกฎหมายใหสอดคลองกน

ค านยามสารอนทรยระเหย (VOCs)

“สารประกอบทมคารบอนอนทรย (Organic Carbon) เปนองคประกอบหลก และมความดนไอมากกวา ๐.๑ มลลเมตรปรอท ทอณหภม ๒๐ องศาเซลเซยส และความดน ๗๖๐ มลลเมตรปรอท ยกเวน มเทน คารบอนมอนอกไซด คารบอนไดออกไซด โลหะคารไบด หรอคารบอเนต แอมโมเนยมคารบอเนต”

ตวอยางสารอนทรยระเหย (VOCs)

ทมา : แนวทางการจดการสารอนทรยระเหย สมาคมเพอนชมชน, 2555

ขอแตกตางระหวางกฎหมาย ฉบบเกาและฉบบใหม

55

หวขอ ฉบบป 2550 ฉบบป 2558

โรงงานทตอง จดท ารายงาน

เปลยนแปลง 1) ปโตรเคม 2) โรงงานผลตพลงงานไฟฟา

เปลยนแปลง 1) ปโตรเคมทมกระบวนการผลตทางเคม 2) โรงไฟฟาพลงความรอน ยกเลก เตาอตสาหกรรมขนาดแรงมาเปรยบเทยบต งแต 1,000 แรงมาข นไป เพมเตม 1) การผลตแกวหรอผลตภณฑแกวทม เตาหลอม 2) ผลตสรา 3) ผลตไวน 4) ผลตเบยร

วธการค านวณ 1) Emission factor 2) โปรแกรมส าเรจรปหรอการค านวณทเปนมาตรฐานและยอมรบในกลมอตสาหกรรมน นๆ

1) Emission factor 2) การค านวณทางวศวกรรม 3) สมดลมวล

56

หวขอ ฉบบป 2550 ฉบบป 2558

ความถในการเกบตวอยางน า

ทกจดเกบตวอยางหนงเดอนตอคร ง 1) น าเสยกอนเขาระบบบ าบดน าเสย อยางนอยสามเดอนตอคร ง 2) น าเสยหรอน าท งออกจากระบบบ าบด น าเสยอยางนอยสามเดอนตอคร ง 3) น าท งระบายออกนอกโรงงาน อยางนอยหนงเดอนตอคร ง 4) น าเสยทสงบ าบดภายนอกโรงงาน อยางนอยหนงเดอนตอคร ง 5) กรณไมมการระบายออกนอกโรงงาน ใหเกบตวอยางน าในบอสดทายอยางนอยสามเดอนตอคร ง

การรายงาน มลพษน า

รายงานเพยง 1 คาในรอบ 6 เดอน รายงานตามจ านวนความถในการเกบตวอยางน า

จดเกบตวอยางอากาศ

ปลองหรอชองหรอทอระบายอากาศของโรงงาน ปลองระบายอากาศของโรงงาน

57

หวขอ ฉบบป 2550 ฉบบป 2558

การรายงาน มลพษน า

รายงานเพยง 1 คาในรอบ 6 เดอน รายงานตามจ านวนความถในการเกบตวอยางน า

จดเกบตวอยางอากาศ

ปลองหรอชองหรอทอระบายอากาศของโรงงาน ปลองระบายอากาศของโรงงาน

พารามเตอร ดานมลพษอากาศ

1) โรงงานทใชกาซธรรมชาตเปนเช อเพลงใหรายงานคา NOx 2) โรงงานทใชเช อเพลงอนๆ เปนเช อเพลงใหรายงานคา NOx SO2 TSP

๑) กระบวนการเผาไหมทใชของเหลวหรอของแขงเปนเช อเพลงใหรายงานอยางนอย คา NOx SO2 TSP ๒) กระบวนการเผาไหมทใชกาซชวภาพเปนเช อเพลงใหรายงานอยางนอยคา NOx

SO2 CO ๓) กระบวนการเผาไหมทใชกาซอนทไมใชกาซชวภาพเปนเช อเพลงใหรายงานอยางนอยคา NOx CO ๔) กระบวนการผลตหรอกระบวนการอนใดใหรายงานพารามเตอรตามคณลกษณะกจกรรมทเกดข น

58

หวขอ ฉบบป 2550 ฉบบป 2558

การรายงาน พารามเตอร ตาม EIA

หรอพารามเตอรทก าหนดใน EIA เพมเตมตามมาตรการปองกนและแกไขผลกระทบสงแวดลอม และมาตรการตดตามตรวจสอบผลกระทบสงแวดลอม

การสงรายงาน รอบท 1 ภายในวนท 31 กรกฎาคม รอบท 2 ภายในวนท 31 มกราคม

รอบท 1 ภายในวนท 1 กนยายน รอบท 2 ภายในวนท 1 มนาคม

การเกบรกษารายงาน ตลอดเวลา 3 ป

การลงนามในรายงาน ผจดการสงแวดลอมหรอผรบใบอนญาตประกอบกจการโรงงาน

1) โรงงานตามขอ 5.1 (มบคลากรดานสงแวดลอม) ให ผประกอบกจการโรงงานหรอผรบมอบอ านาจ และ ผควบคมดแลระบบปองกนสงแวดลอมเปนพษ เปนผลงนามรบรองในแบบรายงาน 2) โรงงานตามขอ 5.2 (บญชทายประกาศ)ใหผประกอบกจการโรงงานหรอผรบมอบอ านาจ เปนผลงนามรบรองในแบบรายงาน

แบบ รว.2 แบบ รว.2 ระบบบ าบดน าเสย แบบ รว.2/1 การระบายน าท งออกนอกโรงงาน

แบบ รว.2 ระบบบ าบดน าเสย และการระบายน าท งออกนอกโรงงาน

การรายงาน กากตะกอน

รายงานในแบบ รว.2 ยกเลก เนองจากลดความซ าซอนขอมล ในระบบการรายงานวสดทไมใชแลว

อาศยอ านาจตามความในขอ ๑3 แหงประกาศกระทรวงอตสาหกรรมเรอง การจดท ารายงานชนดและปรมาณสารมลพษทระบายออกจากโรงงาน พ.ศ. 2558 ซงออกตามความในพระราชบญญตโรงงาน พ.ศ. ๒๕๓๕

59

ประกาศกรมโรงงานอตสาหกรรม เรอง แบบรายงานชนดและปรมาณสารมลพษทระบายออกจากโรงงาน พ.ศ. 2559

ขอ 13.1 จดท ารายงานชนดและปรมาณสารมลพษตามแบบท กรมโรงงานอตสาหกรรมก าหนดโดยประกาศใน ราชกจจานเบกษา

ขอ 2 ประกาศนใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศในราชกจจา-นเบกษาเปนตนไป

ขอ ๑ ประกาศนเรยกวา “ประกาศกรมโรงงานอตสาหกรรม เรอง แบบรายงานชนดและปรมาณสารมลพษทระบายออกจากโรงงาน พ.ศ. 2559”

ขอ 3 ใหยกเลกประกาศกรมโรงงานอตสาหกรรม เรอง ก าหนดประเภท

หรอชนดของโรงงานทตองจดท ารายงานชนดและปรมาณสารมลพษทระบายออกจากโรงงาน พ.ศ. 2553 ลงวนท 16 กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๕3

ขอ 4 การจดท ารายงานชนดและปรมาณสารมลพษทระบายออกจากโรงงานของโรงงานตาม 5.1

และ 5.2 ของขอ 5 แหงประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรอง การจดท ารายงานชนดและปรมาณ

สารมลพษทระบายออกจากโรงงาน พ.ศ. ๒๕๕๘ ลงวนท 6 สงหาคม พ.ศ. 2558 ใหใชแบบ ดงน 4.1 กรณเปนโรงงานตาม 5.1

4.1.1 ใหใชแบบรายงานมลพษน า (แบบ รว.๒) ทายประกาศน ส าหรบโรงงาน

ทตอง มผควบคมระบบบ าบดมลพษน า

4.1.2 ใหใชแบบรายงานมลพษอากาศ (แบบ รว.3) ทายประกาศน ส าหรบ

โรงงาน ทตองมผควบคมระบบบ าบดมลพษอากาศ

4.2 กรณเปนโรงงานตาม 5.2

4.2.1 ใหใชแบบรายงานมลพษน า (แบบ รว.๒) ทายประกาศน ส าหรบโรงงานท

ตองจดท ารายงานมลพษน า

4.2.2 ใหใชแบบรายงานมลพษอากาศ (แบบ รว.3) ทายประกาศน ส าหรบ

โรงงาน ทตองจดท ารายงานมลพษอากาศ

4.3 แบบการจดท ารายงานตาม 4.1 และหรอ 4.2 ใหหมายรวมถงการจดท ารายงานขอมลทวไป

ตามแบบรายงานขอมลทวไป (แบบ รว.๑) ทายประกาศนดวย

ขอ 5 กรณทกรมโรงงานอตสาหกรรมพจารณาแลว เหนวา

รายงานตามขอ 4 ไมถกตองหรอไมสมบรณแลวแตกรณ ผประกอบ

กจการโรงงาน มหนาทตองจดท ารายงานใหถกตองหรอสมบรณแลวแต

กรณ และสงใหกรมโรงงานอตสาหกรรมผานระบบอเลกทรอนกส

ภายในสสบหาวน นบจากวนไดรบแจงผานระบบอเลกทรอนกส

ขอ 6 การรายงานชนดและปรมาณสารมลพษของโรงงานตามแบบ รว.1 รว.2 และ รว.3 ของงวดท 2 (ระหวางเดอนกรกฎาคมถงเดอนธนวาคม พ.ศ. 2558) ใหใชแบบรายงานตามประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรอง การจดท ารายงานชนดและปรมาณสารมลพษ ทระบายออกจากโรงงาน พ.ศ. 2550 ลงวนท 16 สงหาคม พ.ศ. 2550 โดยอนโลม

ระบบการรายงานชนดและปรมาณสารมลพษทระบายออกจากโรงงานอตสาหกรรม รว.1-3, 3/1

(ส าหรบโรงงานอตสาหกรรม)

การเขาสหนาเวบไซตกรมโรงงานอตสาหกรรม www.diw.go.th

รายงานป 2551 - 2558

รายงานป 2559 เปนตนไป

ตวอยาง E-mail แจงผลการตรวจ

รายงาน

ขอบคณครบ

78

top related