การบรรยายหั�วข้อ

“ร�จั�ก ร�หัลั�ก แลัะร�กที่��จัะใช้ KM”

โดยดร.ประพนธ์� ผาสุ ข้ย!ด

ผ�อ"านวยการฝ่$ายสุ%งเสุร(มการสุ!�อสุารพ�ฒนาการเร�ยนร�

สุถาบ�นสุ%งเสุร(มการจั�ดการความร�เพ!�อสุ�งคม (สุคสุ.)

www.kmi.or.thpraponp@gmail.com

http://beyondKM.gotoknow.org

เน!-อหัาการบรรยาย

ร�จั�กKM ค!ออะไรก�นแน%?

ร�หัลั�ก อะไรค!อสุ(�งที่��เป/น แก%นแที่ ข้อง “ ” KM?

ร�กที่��จัะใช้ KMที่"าอย%างไรจั0งจัะน"า KM ไปใช้อย%างม�ความ

สุ ข้?

จั�ดการความร�ไปที่"าไม?

เพราะ เป/นข้อก"าหันดข้องกฎหัมาย เป/นสุ%วนหัน0�งข้อง KPI

“มาตรา 11 ส่�วนราชการมีหน�าที่�พั�ฒนาความีร� �ในส่�วนราชการ เพั��อให�มีลั�กษณะเป/นองค�การแหั%งการเร�ยนร�อย%างสุม"�าเสุมอ โดยต้�องร�บร�ข้�อมี�ลข้�าวส่ารและส่ามีารถ ประมวลัผลัความร�ในด�านต้�างๆ เพั��อน$ามีาประย กต�ใช�ในการปฏิ'บั�ต้'ราชการได�อย�างถ�กตอง รวดเร5ว แลัะเหัมาะสุมต%อสุถานการณ� รวมีที่�*งต้�องสุ%งเสุร(มแลัะพ�ฒนาความร� ความสุามารถ สุรางว(สุ�ยที่�ศน�แลัะปร�บเปลั��ยนที่�ศนคต(ข้องข้าราช้การในสุ�งก�ด ใหัเป/นบ คลัากรที่��ม�ประสุ(ที่ธ์(ภาพแลัะม�การเร�ยนร�ร%วมก�น...”

พระราช้กฤษฎ�กาว%าดวยหัลั�กเกณฑ์�แลัะว(ธ์�การบร(หัารก(จัการบานเม!องที่��ด� พ.ศ. 2546

จั�ดการความร�ไปที่"าไม?

.....อย�%รอด ...ปลัอดภ�ย ...ไปไดถ0งจั ดหัมาย .....

จั�ดการความร�ไปที่"าไม?

... เพราะ ความร�ม�มาก

แต% ความร�กม�นอย

ว(ช้าการ หัลั�กว(ช้า ที่ฤษฎ� (Theory) ปร(ย�ต( มาจัากการ

สุ�งเคราะหั� ว(จั�ย ใช้สุมอง

(Intellectual) เป/นกฎเกณฑ์� ว(ธ์�

การ ข้�-นตอนที่��ผ%านการ

พ(สุ�จัน�

ภ�ม(ป:ญญา เคลั5ดว(ช้า

ปฏิ(บ�ต( (Practice)

ประสุบการณ� มาจัากว(จัารณญาณ ใช้ปฏิ(ภาณ

(Intelligent) เป/นเที่คน(คเฉพาะ

ต�ว เป/นลั�กเลั%นข้อง

แต%ลัะคน

Explicit K. Tacit K.VS.

จัะ จั�ดการ“ ” ก�บความร� 2 ประเภที่น�-อย%างไร?

รวบรวม/จั�ดเก5บ น"าไปปร�บใช้

เข้าถ0งต�ความ

ExplicitKnowledge

TacitKnowledge

สุรางความร�ยกระด�บ

ม�ใจั/แบ%งป:น

เร�ยนร�ร%วมก�น

Create/Leverage

Care & Share

Access/Validate

Capture& Learn

storeapply/utilize

เร�ยนร�ยกระด�บ

KM ค!ออะไร?

ที่��แน%ๆ ... ตองไม%ใช้%แบบน�-

“โมเดลัปลัาที่� ”ก ศโลับายการน"า KM ไปใช้โดยใหั เน�ยน อย�%ในเน!-องาน“ ”

KnowledgeVision (KV)

KnowledgeSharing (KS)

KnowledgeAssets (KA)

KV

KnowledgeVision (KV) “หั�วปลัา ” = เป?าหัมายข้องการ

จั�ดการความร� . . . เป/นการตอบค"าถามที่��ว%า . . .• ที่"า KM ไปเพ!�ออะไร?• อะไรค!อความร�ที่��ถ!อว%าเป/นหั�วใจั

ข้ององค�กร?

ต�วอย%าง หั�วปลัา ข้องโรงเร�ยน“ ”

1. ระบบการด�แลัช้%วยเหัลั!อน�กเร�ยน

2. การว�ดผลัตามสุภาพจัร(ง 3. การสุ%งเสุร(มค ณธ์รรมใน

น�กเร�ยน 4. การน"า ICT มาใช้ในการ

เร�ยนการสุอน 5. การว(จั�ยในช้�-นเร�ยน

ต�วอย%าง หั�วปลัา ข้อง กที่ม“ ” .

การป?องก�นแลัะแกไข้ป:ญหัาน"-าที่%วม การเพ(�มประสุ(ที่ธ์(ภาพการจั�ดการข้ยะ การแกไข้แลัะบรรเที่าป:ญหัาจัราจัร การพ�ฒนาระบบการใหับร(การ ณ

สุ"าน�กงานเข้ต การใหับร(การที่างการศ0กษาที่��ม�

ค ณภาพ การจั�ดสุว�สุด(การสุ�งคมแลัะการ

สุงเคราะหั� การสุ%งเสุร(มการใหัประช้าช้นม�สุ%วนร%วม

ในการพ�ฒนาที่องถ(�น

Vision/ Mission

หั�วปลัา (KV)

ป:จัจั�ย/ประเด5น 1ป:จัจั�ย/ประเด5น 2ป:จัจั�ย/ประเด5น 3

ประเด5น 2A

ประเด5น 2B

ประเด5น 2C

KV1 KV2 KV3

“หั�วปลัา ตองสุอดคลัอง ”เช้!�อมโยงก�บ ภาพใหัญ%“ ”

การด�แลัผ�ป$วยเบาหัวาน

การด�แลัเที่า

การค�ดกรองความเสุ��ยง

การป?องก�นร�กษาแผลั รองเที่า

book

KS

Knowledge Sharing

สุ%วน ต�วปลัา “ ” …..เป/นสุ%วน หั�วใจั ที่��ใหัความสุ"าค�ญก�บ“ ”

การแลักเปลั��ยนเร�ยนร� การช้%วยเหัลั!อ เก!-อก�ลัซึ่0�งก�นแลัะก�น

จัาก KV สุ�% KS K. Sharing จัร(งๆแลัว ไม%ง%าย เหัม!อนในร�ปน�-

สุ(�งที่��สุ"าค�ญค!อ ...บรรยากาศ ...การร�บฟั:ง ช้!�นช้ม

สุ(�งเหัลั%าน�-จัะเก(ดข้0-นได ตองอาศ�ย . . .

เปBดตา มองผ�เลั%าเร!�องดวยแววตาแสุดงความสุนใจั แววตาช้!�นช้ม สุายตาผ�ฟั:งสุามารถสุรางบรรยากาศที่��ด�ได

เปBดหั� ต�-งใจัร�บฟั:ง ฟั:งดวยความช้!�นช้มย(นด� เม!�อคนฟั:งๆ จัากใจั คนพ�ดจัะถ�กกระต นที่"าใหัพ�ดไดลั0กข้0-น ปลั%อยความร�ฝ่:งลั0ก (Tacit Knowledge) ออกมาไดมากข้0-น

เวลัาฟั:ง โปรดระว�ง ความค(ด “ ”ใหัด�

เปBดใจั ใหัอยากแลักเปลั��ยน อยากร�บฟั:งคนอ!�น

เปBดใจักวางฟั:งคนที่��ค(ดต%าง โดยไม%ย0ดต(ดอย�%ในกรอบ เปBดใจัร�บฟั:งแบบไม%น0กคานอย�%ในใจั แมไม%ตรงก�บที่��ใจัค(ด อย%าเพ(�งคาน เปBดใจัฟั:งเร!�องเลั%าใหัจับก%อน

สุ(�งเหัลั%าน�-จัะเก(ดข้0-นได ตองอาศ�ย . . .

เปBดตา มองผ�เลั%าเร!�องดวยแววตาแสุดงความสุนใจั แววตาช้!�นช้ม สุายตาผ�ฟั:งสุามารถสุรางบรรยากาศที่��ด�ได

เปBดหั� ต�-งใจัร�บฟั:ง ฟั:งดวยความช้!�นช้มย(นด� เม!�อคนฟั:งๆ จัากใจั คนพ�ดจัะถ�กกระต นที่"าใหัพ�ดไดลั0กข้0-น ปลั%อยความร�ฝ่:งลั0ก (Tacit Knowledge) ออกมาไดมากข้0-น

เวลัาฟั:ง โปรดระว�ง ความค(ด “ ”ใหัด�

เปBดใจั ใหัอยากแลักเปลั��ยน อยากร�บฟั:งคนอ!�น

เปBดใจักวางฟั:งคนที่��ค(ดต%าง โดยไม%ย0ดต(ดอย�%ในกรอบ เปBดใจัร�บฟั:งแบบไม%น0กคานอย�%ในใจั แมไม%ตรงก�บที่��ใจัค(ด อย%าเพ(�งคาน เปBดใจัฟั:งเร!�องเลั%าใหัจับก%อน

แนะน"าหัน�งสุ!อ KM & WD

New

KA

KnowledgeAssets (KA)

สุ%วน หัางปลัา “ ” = คลั�งความร� ที่"าใหัสุามารถรวบรวม จั�ดเก5บ ความร�ไดอย%างเป/น

ระบบช้%วยใหัการแพร%กระจัายความร�เป/นไปอย%างม�

ประสุ(ที่ธ์(ภาพ

จัาก KS สุ�% KA

•

•

1.

•

•

•

•

•

1.

•

•

•

ประเด5นค"าแนะน"า

“ “

“ “

ExplicitKnowledge

Tacit Knowledge

คลั�งความร� (KA) ที่��ด�ควรม�ที่�-ง 3 สุ%วน

+ +

แหัลั%งข้อม�ลับ คคลัอางอ(ง

โที่ร. ...

- Story- Case- Tips

References

การถอดบที่เร�ยนที่��ได

เร!�องเลั%า หัร!อค"าพ�ดที่��เราใจั

1 2 3

ต�วอย%าง คลั�งความร� ข้อง กฟัผ“ ” .

ต�วอย%าง KA ข้อง AIDS Program

Body of Knowledge

Process of Knowing

การจั�ดการความร� 3 ม มมอง

LearningCommunity

ความร�ในกระดาษ

ความร�ในคนความร�ในเคร!อข้%าย “Total”Knowledge

Managementเป/น KM ที่��รอบดาน

ตองจั�ดการที่�-ง 3 อย%าง

คนหัลัายคน รวมต�วก�น เป/นช้ มช้นเก(ดเป/น Community of Practices (CoPs)

CoPs เหัม!อนก�บ เกาอ�-สุามข้า“ ”

ม�ความสุนใจัในเร!�องเด�ยวก�น ม�เร!�องที่��จัะแบ%งป:น

• ประสุบการณ�• ประเด5นความสุ"าเร5จั• เที่คน(คการแกป:ญหัา

ม�ความสุ�มพ�นธ์�ที่��ด�• สุน(ที่สุนม ค นเคย• ไวเน!-อเช้!�อใจั• ร�สุ0กปลัอดภ�ย

• ม�ป:ญหัาร%วมก�น• แสุวงหัาบางอย%างร%วมก�น

26

ต�วอย%างการสุราง online community

เช้%นที่��เก(ดใน http://gotoknow.or

g

ฟัร�! สุรางบลั5อกพรอมช้!�อลั(งค�สุ%วนต�ว เช้%น

http://YourBlog.GotoKnow.org

http://beyondKM.gotoknow.org

ช้!�อบลั5อก

ช้!�อบ�นที่0ก

เจัาข้องบลั5อก

• เคร��องมี�อ ผ่�อนแรงในการเรยนร� �และพั�ฒนางาน• เคร��องมี�อ ส่ร�างพัล�งที่วค�ณ (Synergy) จากการ

รวมีหมี��พัล�งที่�แต้กต้�าง หลากหลาย• เคร��องมี�อ ส่ร�างความีส่�มีพั�นธ์/ที่�ดในกล0�มีผ่��ปฏิ'บั�ต้'งาน• เคร��องมี�อ ใช�ความีร� �ข้องที่�*งในและนอกหน�วยงาน• เคร��องมี�อ ด1งศั�กยภาพัข้องคน & ที่มีออกมีาใช�• เคร��องมี�อ ที่�น$าไปส่��การส่ร�างนว�ต้กรรมี

สุร ป การจั�ดการความร� ค!อ...

KM เป/น เคร!�องม!อ “ ”

บร(หัาร ช้น(ดหัน0�ง

ตองเลั!อกใช้ใหัเหัมาะก�บสุถานการณ�

ตองร�จั�ก ปร�บเคร!�องม!อ ใหัเข้า“ ”ก�บบร(บที่

Desired State of

KM

เป?าหัมาย

ย ที่ธ์ศาสุตร�

KM Strategies

KM Focus Areas

พ�นธ์ก(จั/ว(สุ�ยที่�ศน�

Action Plans(6-step model)

KM กลั %ม/เคร!อข้%าย• แลักเปลั��ยน Tacit • พ�ฒนา ค ณอ"านวย“ ”• สุราง CoPs

KM เช้(งองค�กร• โยงย ที่ธ์ศาสุตร�• จั�ดที่"าแผน / ก"าหันด KPI• ใช้การประเม(น

KM ป:จัเจัก / ใจั• เร(�มจัากเร!�องที่��สุนใจั• ใช้ หั�วใจัน�ก“

ปราช้ญ�”• ตระหัน�กร� สุ(�งที่��ก"าก�บ

อย�%ในใจั (Mindset, Mental Model)

กระบวนการแลัะเคร!�องม!อ(Process Tools)

การเร�ยนร�(Learning)

การสุ!�อสุาร(Communication)

การว�ดผลั(Measurements)

การยกย%องช้มเช้ยแลัะการใหัรางว�ลั

(Recognition and Reward)

เป?าหัมาย(Desired State)

การเตร�ยมการแลัะปร�บเปลั��ยนพฤต(กรรม

(Transition and BehaviorManagement)

World-Class KMEnvironment

กระบวนการแลัะเคร!�องม!อ(Process Tools)

การเร�ยนร�(Learning)

การสุ!�อสุาร(Communication)

การว�ดผลั(Measurements)

การยกย%องช้มเช้ยแลัะการใหัรางว�ลั

(Recognition and Reward)

เป?าหัมาย(Desired State)

การเตร�ยมการแลัะปร�บเปลั��ยนพฤต(กรรม

(Transition and BehaviorManagement)

World-Class KMEnvironment

KM 3 ร�ปแบบในประเที่ศไที่ย

ประสุาที่สุ�มผ�สุที่�-งหัาตา หั� จัม�ก ลั(-น กาย การต�ความ

การร�บร�

(จั(ตสุ"าน0ก)

ผลัลั�พธ์�

พฤต(กรรมการกระที่"าร�ป เสุ�ยง กลั(�น รสุ สุ�มผ�สุ

“สุ(�งที่��ก"าก�บอย�%ในใจั ”ม�ผลัต%อ “การร�บร� ” ข้องเรา

การร�บร�น�-มาจัาก ...การเหั5น ...การไดย(น

...การไดกลั(�น ...การลั(-มรสุ ...การสุ�มผ�สุ

ความค(ด“ข้องเรา”

ผ%าน

(ด�ดแปลังจัากโมเดลัการร�บร�ข้อง ดร. อาจัอง ช้ มสุาย ณ อย ธ์ยา)

เหั5นร�ปเด�ยวก�น แต%ต�ความแตกต%างก�นไป !!

ประสุาที่สุ�มผ�สุที่�-งหัาตา หั� จัม�ก ลั(-น กาย การต�ความ

ความค(ดจั(ตสุ"าน0ก(การร�บร�)

จั(ตใตสุ"าน0ก(ประสุบการณ�)

ผลัลั�พธ์�

พฤต(กรรมการกระที่"า

ร�ป เสุ�ยง กลั(�น รสุ สุ�มผ�สุ

การเร�ยกข้อม�ลั

การบ�นที่0กข้อม�ลั(ด�ดแปลังจัากโมเดลัการร�บร�ข้อง ดร.อาจัอง ช้ มสุาย ณ อย ธ์ยา)

โลักตะว�นตกสุอนใหั จั�ดการ จั(ตใตสุ"าน0ก“ ”สุรางวงจัรเสุร(มแรง

สุรางวงจัรเสุร(มแรง

ประสุาที่สุ�มผ�สุที่�-งหัาตา หั� จัม�ก ลั(-น กาย การต�ความ ความค(ด

จั(ตสุ"าน0ก(การร�บร�)

จั(ตใตสุ"าน0ก(ประสุบการณ�)

ร�ป เสุ�ยง กลั(�น รสุ สุ�มผ�สุ

การเร�ยกข้อม�ลั

การบ�นที่0กข้อม�ลั

สุต(พฤต(กรรมการกระที่"า

ผลัลั�พธ์�

ความระลั0กร�(ร�กาย ร�ใจั อย�%ก�บป:จัจั บ�น)

โลักตะว�นออกสุอนใหั อย�%ก�บป:จัจั บ�น“ ”ผ%านการฝ่Cกสุต(

(ด�ดแปลังจัากโมเดลัการร�บร�ข้อง ดร.อาจัอง ช้ มสุาย ณ อย ธ์ยา)

Desired State of

KM

เป?าหัมาย

ย ที่ธ์ศาสุตร�

KM Strategies

KM Focus Areas

พ�นธ์ก(จั/ว(สุ�ยที่�ศน�

Action Plans(6-step model)

KM กลั %ม/เคร!อข้%าย• แลักเปลั��ยน Tacit • พ�ฒนา ค ณอ"านวย“ ”• สุราง CoPs

KM เช้(งองค�กร• โยงย ที่ธ์ศาสุตร�• จั�ดที่"าแผน / ก"าหันด KPI• ใช้การประเม(น

KM ป:จัเจัก / ใจั• เร(�มจัากเร!�องที่��สุนใจั• ใช้ หั�วใจัน�ก“

ปราช้ญ�”• ตระหัน�กร� สุ(�งที่��ก"าก�บ

อย�%ในใจั (Mindset, Mental Model)

กระบวนการแลัะเคร!�องม!อ(Process Tools)

การเร�ยนร�(Learning)

การสุ!�อสุาร(Communication)

การว�ดผลั(Measurements)

การยกย%องช้มเช้ยแลัะการใหัรางว�ลั

(Recognition and Reward)

เป?าหัมาย(Desired State)

การเตร�ยมการแลัะปร�บเปลั��ยนพฤต(กรรม

(Transition and BehaviorManagement)

World-Class KMEnvironment

กระบวนการแลัะเคร!�องม!อ(Process Tools)

การเร�ยนร�(Learning)

การสุ!�อสุาร(Communication)

การว�ดผลั(Measurements)

การยกย%องช้มเช้ยแลัะการใหัรางว�ลั

(Recognition and Reward)

เป?าหัมาย(Desired State)

การเตร�ยมการแลัะปร�บเปลั��ยนพฤต(กรรม

(Transition and BehaviorManagement)

World-Class KMEnvironment

KM 3 ร�ปแบบในประเที่ศไที่ย

การจั�ดการความร�(Explicit Knowledge)

การจั�ดการความร�สุ0ก(Tacit Knowledge)

การจั�ดการความร�สุ0กต�ว(Mental Model)ตองม�ที่�-งสุามวงจั0งจัะเป/น LO

ถาไม%หัลั�บ....ม�ค"าถามไหัมคร�บ?