หนงสอเรยนสาระการพฒนาสงคม

รายวชา ศาสนาและหนาทพลเมอง (สค11002)

ระดบประถมศกษา

หลกสตรการศกษานอกระบบระดบการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551

(ฉบบปรบปรง พ.ศ. 2560)

ส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย ส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ

กระทรวงศกษาธการ

หามจ าหนาย หนงสอเรยนเลมนจดพมพดวยเงนงบประมาณแผนดนเพอการศกษาตลอดชวตส าหรบประชาชน ลขสทธเปนของ ส านกงาน กศน. ส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ เอกสารทางวชาการล าดบท 41 / 2557

หนงสอเรยนสาระการพฒนาสงคม

รายวชา ศาสนาและหนาทพลเมอง (สค11002) ระดบประถมศกษา หลกสตรการศกษานอกระบบระดบการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 (ฉบบปรบปรง พ.ศ. 2560)

หามจ าหนาย

หนงสอเรยนเลมนจดพมพดวยเงนงบประมาณแผนดนเพอการศกษาตลอดชวตส าหรบประชาชน ลขสทธเปน

ของ ส านกงาน กศน. ส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ

เอกสารทางวชาการล าดบท 41 / 2557

คานา

สานกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย ไดดาเนนการจดทา

หนงสอเรยนชดใหมนขน เพอสาหรบใชในการเรยนตามหลกสตรการศกษานอกระบบ

ระดบการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ทมวตถประสงคในการพฒนาผเรยนใหมคณธรรม

จรยธรรม มสตปญญา และศกยภาพในการประกอบอาชพ การศกษาตอ และสามารถดารงชวต

อยในครอบครว ชมชน สงคมไดอยางมความสข โดยผเรยนสามารถนาหนงสอเรยนไปใชใน

การศกษาดวยวธการศกษาคนควาดวยตนเอง ปฏบตกจกรรม รวมทงทาแบบฝกหด เพอทดสอบ

ความรใหกบผเรยน และไดมการปรบเพมเตมเนอหาเกยวกบ การมสวนรวมในการปองกนและ

ปราบปรามการทจรต เพอใหสอดคลองกบนโยบายของกระทรวงศกษาธการ นน

ขณะน คณะกรรมการรกษาความสงบแหงชาต (คสช.) มนโยบายในการปลกจตสานกให

คนไทยมความรกชาต เทดทนสถาบนพระมหากษตรย เสรมสรางคณธรรม จรยธรรม คานยมใน

การอยรวมกนอยางสามคค ปรองดอง สมานฉนท สานกงานสานกงานสงเสรมการศกษานอกระบบ

และการศกษาตามอธยาศย จงไดมการดาเนนการปรบเพมตวชวดของหลกสตร และเนอหาหนงสอเรยน

ใหสอดคลองตามนโยบายดงกลาว โดยเพมเนอหาเกยวกบคณธรรมและคานยมในการอยรวมกน

อยางปรองดอง สมานฉนท เพอใหสถานศกษานาไปใชในการจดการเรยนการสอนใหกบนกศกษา

กศน. ตอไป

ทงน สานกงานสานกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย ไดรบ

ความรวมมอทดจากผทรงคณวฒ และผเกยวของหลายทานทคนควาและเรยบเรยงเนอหาสาระจาก

สอตาง ๆ เพอใหไดสอทสอดคลองกบหลกสตร และเปนประโยชนตอผเรยนทอยนอกระบบ

อยางแทจรง ขอขอบคณคณะทปรกษา คณะผเรยบเรยง ตลอดจนคณะผจดทาทกทานทไดให

ความรวมมอดวยด ไว ณ โอกาสน

สานกงาน กศน.

กนยายน 2557

สารบญ

หนา

คานา

คาแนะนาการใชหนงสอเรยน

โครงสรางรายวชา

บทท 1 ศาสนา 1

เรองท 1 ความหมายของศาสนา ความสาคญของศาสนา 2

เรองท 2 ประวตศาสดา 3

เรองท 3 หลกธรรมของศาสนาตาง ๆ 7

เรองท 4 การปฏบตตนตามศาสนาตาง ๆ 11

เรองท 5 บคคลตวอยางทใชหลกธรรมในการดาเนนชวต 12

เรองท 6 การอยรวมกนของคนไทยทตางศาสนา 15

บทท 2 วฒนธรรมประเพณ 18

เรองท 1 ความหมาย ความสาคญของวฒนธรรมประเพณ 19

เรองท 2 วฒนธรรมประเพณทสาคญของทองถน และของประเทศ 20

เรองท 3 การอนรกษ สบสานวฒนธรรมประเพณไทย 21

เรองท 4 คานยมทพงประสงคของไทยและของทองถน 22

เรองท 5 การประพฤตปฏบตตนตามคานยมทพงประสงค 23

บทท 3 หนาทพลเมองไทย 25

เรองท 1 การปกครองระบอบประชาธปไตย 26

เรองท 2 สถานภาพ บทบาท สทธ เสรภาพ และหนาทของพลเมอง

ในวถประชาธปไตย 29

เรองท 3 คณธรรมและคานยมพนฐานในการอยรวมกน

อยางปรองดองสมานฉนท 31

เรองท 4 รฐธรรมนญ 42

เรองท 5 ความรเบองตนเกยวกบกฎหมาย 45

เรองท 6 กฎหมายทเกยวของกบตนเองและครอบครว 47

เรองท 7 กฎหมายทเกยวของกบชมชน 50

เรองท 8 กฎหมายอน ๆ 52

สารบญ (ตอ)

หนา

เรองท 9 การปฏบตตนตามกฎหมายและการรกษาสทธ เสรภาพ

ของคนในกรอบของกฎหมาย 55

เรองท 10 การมสวนรวมของประชาชนในการปองกนและปราบปราม

การทจรต 58

แนวเฉลยทายบท 79

บรรณานกรม 80

คณะผจดทา 82

คาแนะนาในการใชหนงสอเรยน

หนงสอเรยนสาระการพฒนาสงคม รายวชา ศาสนาและหนาทพลเมอง ระดบประถมศกษา

เปนหนงสอเรยนทจดทาขนสาหรบผเรยนทเปนนกศกษานอกระบบ

ในการศกษาหนงสอเรยนสาระการพฒนาสงคม รายวชา ศาสนาและหนาทพลเมอง ผเรยน

ควรปฏบตดงน

1. ศกษาโครงสรางรายวชาใหเขาใจในขวขอสาระสาคญ ผลการเรยนรทคาดหวงและ

ขอบขายเนอหา

2. ศกษารายละเอยดเนอหาของแตละบทอยางละเอยด และทากจกรรมตามทกาหนด

แลวตรวจสอบกบแนวตอบกจกรรมทกาหนด ถาผเรยนตอบผดควรกลบไปศกษาและทาความเขาใจ

ในเนอหานน ๆ ใหม ใหเขาใจกอนทจะศกษาเรองตอไป

3. ปฏบตกจกรรมทายเรองของแตละเรอง เพอเปนการสรปความร ความเขาใจของเนอหา

ในเรองนน ๆ อกครง และการปฏบตกจกรรมของแตละเนอหาแตละเรอง ผเรยนสามารถนาไป

ตรวจสอบกบคร และเพอน ๆ ทรวมเรยนในรายวชา และระดบเดยวกนได

4. หนงสอเรยนเลมนม 3 บท คอ

บทท 1 ศาสนา

บทท 2 วฒนธรรมประเพณ

บทท 3 หนาทพลเมองไทย

โครงสรางรายวชาศาสนาและหนาทพลเมอง

(สค11002)

ระดบ ประถมศกษา

สาระสาคญ

เปนสาระทเกยวกบความหมายความสาคญของ ศาสนา วฒนธรรม ประเพณ พทธประวต

การปฏบตตนตามหลกศาสนา บคคลตวอยางทใชหลกธรรมทางศาสนา บคคลตวอยางทใช

หลกธรรมทางศาสนาในการดาเนนชวต การแกปญหาความแตกแยก ตลอดจนวฒนธรรมประเพณ

ตาง ๆ ในชมชน รวมถงประชาธปไตย สทธ เสรภาพ บทบาทหนาทของพลเมองในวถประชาธปไตย

การมสวนรวมในการปฏบตตนตามกฎหมาย ปญหาและสถานการณการเมองทเกดขนในชมชน

กฎหมายทเกยวของตาง ๆ เชน กฎหมายแรงงานและสวสดการ กฎหมายวาดวยสทธเดกและสตร

ผลการเรยนรทคาดหวง

1. อธบายประวต หลกคาสอน และการปฏบตตามหลกศาสนาทตนนบถอ

2. เหนความสาคญของวฒนธรรม ประเพณและมสวนรวมในการปฏบตตนตามวฒนธรรม

ประเพณทองถน

3. ปฏบตตนตามหลกธรรมทางศาสนา วฒนธรรม ประเพณ

4. ยอมรบและปฏบตตนเพอการอยรวมกนอยางสนตสขในสงคม ทมความหลากหลาย

ทางศาสนา วฒนธรรม ประเพณ มคณธรรม และคานยมพนฐานในการอยรวมกนอยาง

ปรองดองสมานฉนท

5. บอกสทธเสรภาพ บทบาทและหนาทตามกฎหมายของการเปนพลเมองดตามระบอบ

ประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

6. เหนคณคาของการปฏบตตนเปนพลเมองดตามกฎหมาย

7. มสวนรวมในการปกครองสวนทองถนในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรย

ทรงเปนประมข

8. วเคราะหการแกปญหาการทจรต และมสวนรวมในการปองกนและปราบปราม

การทจรต

ขอบขายเนอหา

บทท 1 ศาสนา

บทท 2 วฒนธรรมประเพณ

บทท 3 หนาทพลเมองไทย

1

บทท� �

ศาสนา

สาระสาคญ

เปนสาระสาคญทเกยวของกบความหมาย ความสาคญของศาสนา อธบายถงศาสนาในประเทศไทย

คอ ศาสนาพทธ ศาสนาอสลาม ศาสนาครสต ศาสนาพราหมณ - ฮนด มรายละเอยดเกยวของกบประวต

ศาสดา หลกธรรม การปฏบตตน บคคลตวอยางทใชหลกธรรมในการดาเนนชวตและการอยรวมกนของ

คนไทยทตางศาสนา

ผลการเรยนรท�คาดหวง

1. มความร ความเขาใจเกยวกบความหมาย ความสาคญของศาสนา วฒนธรรม ประเพณ

ในประเทศไทย

2. มความร ความเขาใจเกยวกบพทธประวต และประวตศาสดาของศาสนาตาง ๆ

3. มความร ความเขาใจในหลกธรรม และการปฏบตธรรมแตละศาสนา

4. ตระหนกถงคณคา และเหนความสาคญในการนาหลกธรรมมาใชในการดารงชวต

5. สามารถอยรวมกบบคคลทตางความเชอทางศาสนาในสงคมไดอยางสนตสข

ขอบขายเน�อหา

เรองท 1 ความหมายของศาสนา ความสาคญของศาสนา

เรองท 2 ประวตศาสดา

เรองท 3 หลกธรรมของศาสนาตาง ๆ

เรองท 4 การปฏบตตนตามศาสนาตาง ๆ

เรองท 5 บคคลตวอยางทใชหลกธรรมในการดาเนนชวต

เรองท 6 การอยรวมกนของคนไทยทตางศาสนา

2

เร�องท� � ความหมายของศาสนา ความสาคญของศาสนา

ความหมายของศาสนา

“ศาสนา” คอ ลทธความเชอในหลกการ กรรมวธ การปฏบตตนเพอใหบรรลจดมงหมายสงสด

ในชวตทศาสดาของแตละศาสนาสงสอนหรอบญญตไว

สาเหตการเกดศาสนา ประการแรก เกดจากความกลวของมนษย เนองจากมนษยไมมความร

ความเขาใจ ปรากฏการณทางธรรมชาต ภยพบตตาง ๆ มนษยคดวาสงเหลานเกดจากอานาจของวญญาณ

และสงศกดสทธดลบนดาลให เปนไป มนษยจงแสวงหาวธภกด ออนนอมใหอยใตอานาจดวย

การแสดงออกตาง ๆ นานา เชน การเคารพบชา การเซนสงเวย การทาทกรกรยา เพอใหสงศกดสทธเหนใจ

ประการตอมา เกดจาก การคนหาความจรงของธรรมชาต โลกและชวต โดยไมหวงพงพงอานาจศกดสทธใด ๆ

เมอคนหาความจรงพบแลวจงนามาประกาศศาสนา เพอใหชาวโลกรตาม คอ พระพทธเจา เปนตน

องคประกอบของศาสนา มอย � ประการ คอ

1. มศาสดา คอ ผกอตงศาสนา เรมตนคดคาสอน (หลกธรรม) เปนคนแรก

2. มคาสอน คมภร คอ คาสอน (หลกธรรม) ของศาสนา

3. มนกบวช หรอผสบทอดศาสนา เปนผปฏบตตนตามคาสอนของศาสนา

4. มศาสนสถาน คอ สถานทประกอบพธกรรมทางศาสนา เชน โบสถ วหาร สเหรา

5. มสญลกษณ คอ เครองหมายแสดงทางศาสนา ศาสนพธ หรอพธกรรมทางศาสนา เชน

ไมกางเขน

ประเภทของศาสนา จาแนกเปน � ประเภท คอ

1. เอกเทวนยม เชอในพระเจาองคเดยว เชน ศาสนาอสลาม ศาสนาครสต เปนตน

2. พหเทวนยม เชอในพระเจาหลายองค เชน ศาสนาฮนด ศาสนาชนโต เปนตน

3. สพพตถเทวนยม เชอวาพระเจาสงสถตอยในทก ๆ แหง เชน ศาสนาพราหมณ

บางลทธ เปนตน

4. อเทวนยม ไมเชอวาพระเจาเปนผสรางโลก เชน ศาสนาพทธ ศาสนาเซน เปนตน

ศาสนาทกศาสนามจดปลายทางเดยวกน คอ ตองการใหทกคนเปนคนด อยรวมกนโดยสนต

สงคมมความสงบสข

ความสาคญของศาสนา พอสรปได 7 ประการ คอ

1. เปนทยดเหนยวทางจตใจ ชวยใหมนษยเกดความมนใจในการดารงชวต และชวยใหรสก

ปลอดภย

2. ชวยสรางความสามคคในหมมนษย ชวยใหมนษยรวมมอกนแกไขปญหาตาง ๆ ตลอดจน

รวมมอกนสรางสรรคสงทเปนประโยชนตอศาสนาและชวต

3. เปนเครองมอขดเกลาสมาชกในสงคมใหสมาชกยดมน เชอถอ ปฏบตตนเปนคนดตาม

คาสอน กลวบาปทเกดจากความประพฤตไมดตาง ๆ

3

4. ชวยพฒนาและยกระดบจตใจการกระทาของมนษยใหสงขน คอชวยใหมนษยเสยสละ

และอดทน อดกลนยงขน ทาความดมากยงขน เปนตน

5. เปนบอเกดแหงศาสตร ความรดานศลปะ ขนบธรรมเนยม ประเพณตาง ๆ มกาเนดจาก

ศาสนา

6. ชวยใหมนษยมอสระ คาสอนของศาสนาเสนอแนวทางทมนษยสามารถฝกตนใหพนจาก

กเลสมอสระจากกเลสทงปวง

7. เปนสญลกษณ แสดงถงความดงาม แสดงพลงสามคค ความเปนนาหนงใจเดยวกนของคน

ทนบถอศาสนาตาง ๆ ในแตละศาสนา

เร�องท� � ประวตศาสดา

พทธประวต

ศาสนาพทธ เปนศาสนาประเภทอเทวนยม คอ ไมเชอวามพระเจาสรางโลก สรางมนษย กาหนด

โชคชะตามนษย แตเชอวาทกอยางเกดมาไดเพราะมเหต ทกอยางตองอาศยกน เปนเหตเปนปจจย

ซงกนและกน จะมเพยงอยางใดอยางหนงมได ศาสนาพทธ เปนศาสนาใหญศาสนาหนงของโลก เปน

ศาสนาประจาชาตของประเทศไทย

ศาสนาพทธเกดในชมพทวป ปจจบนเปนพนทของประเทศอนเดย เนปาล ภฏาน ปากสถาน และ

บงกลาเทศ รวมกน

ศาสดาของศาสนาพทธ คอ พระพทธเจา ทรงมพระนามเดมวา เจาชายสทธตถะ กาเนดในตระกล

กษตรยในยคทศาสนาฮนดเจรญรงเรองในชมพทวป พระองคประสต ณ ลมพนวน แควนสกกะ

เมองกบลพสด (ปจจบน คอ เมองรมมนเด ประเทศเนปาล) ทรงประสตในวนศกรขน 15 คา เดอน 6 ปจอ

กอนพทธศกราช 80 ป เมอประสตได 7 วน พระราชมารดา คอ พระนางสรมหามายา จงสนพระชนม

พระราชบดาของพระองค คอ พระเจาสทโธทนะ จงใหพระเจานา คอ พระนางประชาบดโคตม เปนผเลยงด

พระเจาสทโธทนะไดเชญพราหมณมาทานายลกษณะพระโอรส พราหมณไดพยากรณพระราชกมารวา

“ถาออกบวชจะไดเปนศาสดาเอกของโลก ถาทรงเปนฆราวาสจะไดเปนพระจกรพรรด” ดงน น

พระเจาสทโธทนะจงปรารถนาจะใหเจาชายสทธตถะเพลดเพลนในความสขทางโลก เพอจะไดให

เจาชายสทธตถะเปนพระจกรพรรด พระราชบดาทรงสรางปราสาททงดงาม 3 หลง ใหประทบแตละฤด

และใหศกษาเลาเรยนศลปวทยากบสานกอาจารยวศวามตร พระองคทรงอภเษกสมรสกบพระนางพมพา

ถงแมพระราชบดาจะหาสงอานวยความสข ความสะดวกสบายใหพระองค แตเจาชายสทธตถะกมได

เพลดเพลนกบความสขทางโลก เมอพระองคเสดจออกนอกพระราชวง พระองคทอดพระเนตรเหน

การเกด การแก การเจบ การตาย เปนความทกข พระองคทรงครนคดแสวงหาทางใหมนษยพนทกข และ

เหนวาการหนทกขในโลกดวยการบรรพชา

4

ดงนน พระองคจงเสดจออกจากวงในวนทพระนางพมพาประสตพระโอรส คอ เจาชายราหล

พระองคทรงราพงวา “หวงเกดแลวหนอ” เมอพระองคเสดจผานทรงพบเหนนางสนมนอนระเกะระกะอย

เปนภาพทไมนาด ไมสวยงาม ลวนนาปลงสงเวช พระองคจงเสดจออกบวชพรอมกบคนรบใชชอ นายฉนนะ

ทรงขมาชอ กณฐกะ จากนนใหนายฉนนะกลบไป แลวพระองคทรงปลงผม ถอเพศบรรพชต และแสวงหา

อาจารยจากสานกตาง ๆ เพอสงสอนใหพระองคบรรลธรรมททาใหสตวโลกพนจากความทกข ทรงศกษาท

สานกอาฬารดาบส และอทกดาบส ฝกฝนทางจตจนได ฌานสมาบต 8 ซงเนนโยคะวธ ทรงเหนวาไมใช

ทางพนทกขทแทจรง ดงนน ตอมาพระองคทรงใชวธการทรมานตนเองดวยการบาเพญทกรกรยา คอ

อดอาหาร และทรมานตนดวยวธตาง ๆ จนรางกายซบผอม ทรงพบวา ทางนมใชพนทกข จงหนมา

เดนสายกลาง และเสวยพระกระยาหารตามเดม แลวหนมาบาเพญเพยรทางจตคนหาสจธรรม และทรง

คนพบสจธรรมในวนเพญ เดอนวสาขะ คอ วนขน 15 คา เดอน 6 ประกา กอนพระพทธศกราช 45 ป

ทรงมพระชนมาย 45 พรรษา

ดงนน ในการแสวงหาทางบรรลธรรมของพระองคนนเปรยบเสมอนพณ 3 สาย ถาขงสายพณ

ตงเกนไปสายพณกจะขาด ถาขงสายหยอนเกนไป เสยงจะไมไพเราะ ตองขงสายพณพอด จงจะดดแลวม

เสยงไพเราะ เชนเดยวกบมนษย หากเพลดเพลนในโลกยสขเหมอนสายพณทหยอนยาน และถาตงเขมงวด

ในการปฏบตดวยการทรมานตนเองรางกายจะทนทานไมไหวเหมอนสายพณทขงตง ดงนน จงควร

เดนสายกลาง เชนเดยวกบสายพณทขงพอด

สจธรรมทพระองคตรสร คอ ทรงคนพบปปเพนวาสานสตญาณ คอ อดตชาตของพระองค

ทรงคนพบจตปปาตญาณ คอ การกาเนดของสตวโลก และอาสวกขยญาณ คอ การกาจดกเลสใหหมดสนไป

เพอจะปฏบตตนใหพนทกขไมตองเวยนวายตายเกด คอ อรยสจส เปนความจรงอนประเสรฐ ซงเปนหวใจ

สาคญของพระพทธศาสนา คอ

ทกข คอ ปญหาทงหลายทเกดขนในชวต ไดแก ความไมสบายกาย ความไมสบายใจ

สมทย คอ สาเหตแหงปญหาทเกดขนในชวต

นโรธ คอ ความจรงวาดวยการดบทกข การละตนเหตของความทกข

มรรค คอ ความจรงวาดวยแนวทางแหงความดบทกข

หลงจากตรสรแลวพระองคไดเสดจไปเทศนาธรรมแกปญจวคคยทง 5 คอ พระโกณฑญญะ

พระวปปะ พระภททยะ พระมหานามะ และพระอสสช ซงตดตามดแลพระองคชวงทแสวงหาธรรมและ

บาเพญทกรกรยา เมอพระองคเลกบาเพญทกรกรยา จงคดวาพระองคทอถอย ไมบาเพญเพยรจงพากนหนไป

ทปาอสปตนมฤคทายวน เมอพระองคเทศนาธรรม คอ ธมมจกกปวตนสตร ซงแสดงถงขอปฏบต

ทางสายกลาง คอ มรรค 8 ซงเปนขอปฏบตใหพนจากความทกข คอ

1. สมมาทฏฐ ปญญาเหนชอบ

2. สมมาสงกปปะ ความดารชอบ

3. สมมาวาจา วาจาชอบ

4. สมมากมมนตะ การงานชอบ

5. สมมาอาชวะ ความเลยงชพชอบ

5

6. สมมาวายามะ ความเพยรชอบ

7. สมมาสต ความระลกชอบ

8. สมมาสมาธ การตงจตชอบ

โกณฑญญะไดดวงตาเหนธรรมเปนคนแรก และปญจวคคยทงหมดจงบวชเปนภกษ จงถอวาเกด

พทธศาสนาครบสมบรณ คอ พระพทธ พระธรรม พระสงฆ เปนไตรสรณคมณ ซงเปนทเคารพของชาวพทธ

ตอมาพระองคทรงเผยแพรศาสนาอย 45 ป และปรนพพานทเมองกสนาราในวนเพญ เดอน 6 วนเดยวกบท

พระองคทรงประสต ตรสร และปรนพพาน เรยกวา เปนวนวสาขบชา เปนวนสาคญของชาวพทธ

ประวตพระนบมฮมหมด

ศาสนาอสลามเปนศาสนา 1 ใน 3 ศาสนาสาคญของโลก ในประเทศไทยจานวนผนบถอศาสนา

อสลามในประเทศไทย มจานวนมากเปนลาดบท 2 ศาสนาอสลามกาเนดในประเทศซาอดอาระเบย

เมอ พ.ศ. 1113 คาวา อสลาม มาจากคาวา อสลามะ แปลวา การออนนอมถอมตนตอพระอลเลาะหเจาอยาง

สนเชง ผนบถออสลาม เรยกวา มสลม หรอ อสลามกชน

ศาสดาของศาสนาอสลาม คอ พระนบมฮมหมด เปนผใหกาเนดศาสนาอสลาม ทานเกดท

เมองเมกกะ (มกกะ) ประเทศซาอดอาระเบย บดาชออบดลเลาะห มารดาชอ อามนะห ในตระกลฮาซม

เผาก เรซ บดาสนชวตกอนพระนบมฮมหมดเกด มารดาสนชวตเมอทานมอายได 6 ขวบ จงอยใน

ความอปการะของปและลง ตามลาดบ ทานไดแตงงานกบหญงหมาย ชอ คอดยะ เปนเจาของกจการคา

มบตรธดา รวม 7 คน (ชาย 3 คน หญง 4 คน)

เมอทานอายได 40 ป ทานไดขนไปหาความวเวกทถาฮเราะห บนภเขานร เทพยมรออลทเปนบรวาร

ของพระอลเลาะหเจาไดลงมาบอกวา พระอลเลาะหไดแตงตงใหทานเปนศาสดาเผยแผศาสนาอสลามของ

พระองค ทานจงเปนพระนบ หรอ เปนศาสนทต หรอ ตวแทนของพระเจาบนพนพภพ เมอ พ.ศ. 1153

ขณะททานมอายได 40 ป โดยใชสถานทประดษฐานหนกาบะห เปนทประกาศสจธรรม ระหวางการเผยแผ

ศาสนาอสลาม ทานตองตอสกบฝายปรปกษจนไดรบชยชนะ ประกาศศาสนาอย 23 ป ทานถงแกกรรม

เมออายได 63 ป

นกบวช หรอ ผสบทอดศาสนา ผปฏบตตามคาสอนของศาสนา และสบตอศาสนาอสลาม เชน

อหมาม ผนาศาสนา และอสลามมกชน ศาสนสถาน คอ สถานทประกอบศาสนกจของผนบถอศาสนาอสลาม

ไดแก สเหรา หรอ มสยด ซงเปนสถานททจดไวเพอการละหมาด สญลกษณของศาสนาอสลาม เนองจาก

ศาสนาอสลามสอนใหมพระเจาองคเดยว และสอนไมใหเคารพบชาสญลกษณหรอรปเคารพใด ๆ

รปพระจนทรครงเสยว และมดาว 5 แฉกอยตรงกลาง ทพบตามสเหราทวไปนนไมใชสญลกษณทาง

ศาสนา แตเปนเครองหมายของอาณาจกรออตโตมานเตอรกทรงเรองมากในอดต ตงแตศตวรรษท 15 – 20

ทประเทศมสลมสวนใหญตกอยในอานาจของอาณาจกรน ชนชาวอสลามจงถอเอาเครองหมายนนเปน

สญลกษณของตนและชนชาตมสลมสบมา และกลายเปนสญลกษณของผนบถอศาสนาอสลามไปโดย

ปรยาย

6

ประวตพระเยซ

ครสตศาสนา เปนศาสนา 1 ใน 3 ศาสนาสาคญของโลก ในประเทศไทยมจานวนผนบถอครสต

ศาสนามากเปนอนดบ 3 ศาสนาครสตพฒนามาจากศาสนายดาย คาวา “ครสต” มรากศพท มาจากภาษา

โรมน และภาษากรก ทแปลมาจาก เมสสอาห ในภาษาฮนด แปลวา ผปลดเปลองความทกข

พระเยซ เปนผใหกาเนดศาสนาครสต ทานเกดทหมบานนาซาเรท แควนกาลล หางจาก

นครเยรซาเลม ประมาณ 55 ไมล มารดาของพระเยซชอ มาเรย หรอ มารย บดาชอโยเซฟ อาชพชางไม

ตามประวตมาเรย มารดาของพระเยซนน ตงครรภมากอนขณะทโยเซฟยงเปนคหมน รอนถงเทวทตของ

พระเจา คอ พระยะโฮวาห หรอ ยาหเวห ตองมาเขาฝนบอกโยเซฟใหรวาบตรในครรภของมาเรยเปนบตร

ของพระเจา คอ พระยะโฮวาห หรอ ยาหเวห เปนผมบญมากใหตงชอวา พระเยซ ตอไปคนผนจะชวย

ไถบาปใหชาวยวรอดพนจากความทกขทงปวง โยเซฟปฏบตตามคาของทตแหงพระเจา จงรบมาเรยมาอย

ดวยกนโดยมไดสมสกนเยยงสามภรรยา พระเยซไดรบการเลยงดมาอยางด มความรภาษากรกแตกฉาน

ศกษาพระคมภรเกา ไดมอบตวเปนศษยของโยฮน ผแตกฉานในคมภรของยว เมอทานเตบโตมาเปน

ผใหญ มนสยใฝสงบอยในวเวก ใฝใจทางศาสนา เมอทานอายได 30 ป ไดรบศลลางบาปจากจอหน โดย

เยซอาบนาลางบาปทแมนาจอรแดน ตงแตนนมาถอวา พระเยซ ไดสาเรจรปธรรมสงสดในศาสนาครสต

เปนศาสดาบาเพญพรต อดอาหาร และพจารณาธรรมอยในปาสงด ถง 40 วน จากนนจงออกประกาศ

ศาสนา ทานเผยแพรศาสนาอย 3 ป มผนบถอพระเยซมากขน จนเปนเหตใหพวกปโรหต พวกธรรมาจารย

และพวกฟารซ เกลยดชง ขณะทพระเยซพรอมสาวก 12 คน กาลงรบประทานอาหารมอคาสดทาย

พวกทหารโรมนกจโจมเขาจบพระเยซ และใหขอหาเปนกบฏตอซซาร จกรพรรดโรมน ตงตนเปน

พระเมสสอาห และถกตดสนใหลงโทษประหารชวต โดยการตรงไมกางเขนไว จนสนพระชนม หลงจากนน

3 วน พระองคไดเสดจกลบคนชพและเสดจขนสวรรค

นกบวชและผสบทอดศาสนา ผสบทอดครสตศาสนา คอ สาวก พระบาทหลวง หมอสอนศาสนา

และครสตศาสนกชน ผเลอมใสครสตศาสนา ศาสนสถานทใชในการประกอบกจกรรมสาคญ คอ โบสถ

และวหาร สญลกษณทแสดงความเปนครสตศาสนกชนทกนกายใชเครองหมายกางเขนเหมอนกน เพราะ

แสดงถงความเสยสละทยงใหญ และเปนนรนดรของพระองค

ประวตศาสนาพราหมณ - ฮนด

เปนศาสนาทมผนบถอจานวนมากในโลกเชนกน สาหรบในประเทศไทยมผนบถอจานวนนอยทสด

แตอยางไรกตามวฒนธรรมประเพณไทยหลายอยางทสบทอดมาถงปจจบนมการนาศาสนาพราหมณ

มาปะปนอยคอนขางมาก เชน พระราชพธจรดพระนงคลแรกนาขวญ

ศาสนาพราหมณ - ฮนด เปนศาสนาประเภทพหเทวนยม เชอในเทพหลายองค คอ พระอศวรเปน

ผสรางโลก นอกจากนนยงมพระนารายณ พระพรหม พระอมา พระพฆเณศ ซงทาหนาทใหกบโลกตาง ๆ กน

ศาสนาพราหมณ - ฮนด ไมมศาสดา ผสบทอดศาสนาพราหมณ ไดแก พราหมณ นกบวช มหนาทศกษา

คมภรรายเวท เปนผนาสวดมนต และประกอบพธกรรมตาง ๆ ทางศาสนา รวมทงผศรทธาเลอมใสศาสนา

7

พราหมณ - ฮนด สถานทใชประกอบพธกรรมทางศาสนา ไดแก โบสถ สญลกษณของศาสนาพราหมณ

ใชอกษรเทวนาครทเขยนวา “โอม” ซงหมายถง เทพเจาทง 3 ทสาคญมากคอ พระพรหม เปนผสรางโลกตาง ๆ

พระวษณเปนผคมครองโลกตาง ๆ นอกจากน ยงนยมสรางเครองหมายแนวนอน 3 เสน ไวทหนาผาก

เหนอคว ซงหมายถง ทนงของสหะ คอ มหาเทพทตนนบถอ

เร�องท� � หลกธรรมของศาสนาตาง ๆ

หลกธรรมของศาสนาพทธ

ตามทกลาวมาแลววา ศาสนธรรม เปนองคประกอบทสาคญของศาสนา คาสอนของสมมาสมพทธเจา

เรยกวา พระธรรม

พระธรรมในศาสนาพทธ กาหนดไวในพระไตรปฎก มอย 3 ตะกรา กลาวคอ คาสอนของ

พระพทธเจา ในอดตจารกไวในสมดขอย และใบลาน แยกไว 3 หมวดหม คอ

1. พระสตตนตปฎก เปนคมภรทรวบรวมคาสอนของพระพทธเจาในโอกาสตาง ๆ มชาดก

ประกอบ เชน สภมตตชาดก ท 5 โทษของการไมรประมาณ ความสรปวา เมอพระพทธเจาประทบอย

ณ พระวหารเชตะวน ทรงปรารภถงภกษรปหนงทมรณภาพ เพราะฉนมากเกนไปจนอาหารไมยอย

พระพทธเจาจงตรสวา แมในกาลกอนภกษนกตายเพราะบรโภคมาก

2. พระวนยปฎก เปนธรรมท เกยวกบระเบยบกฎเกณฑความประพฤตของพระสงฆ ซง

พระพทธเจากาหนดไวมทงหมด 227 ขอ พระพทธเจาจะทรงกาหนดขนเมอมเหตการณทพระสงฆ

ไมควรประพฤตปฏบต

3. พระอภธรรมปฎก รวบรวมคมภรทรวบรวมเกยวกบหลกธรรม หรอขอธรรมลวน ๆ คาสงสอนวา

เปนพระสตรตาง ๆ ของพระพทธเจา ตวอยาง คอ ธมมจกกปวตนสตร ซงกลาวถง มรรค 8 ซงเปนทาง

ปฏบตใหไกลจากกเลส

พระธรรมคาสอนของพระพทธเจาเปนตวแทนพระพทธเจาทปรนพานไปแลว เมอถงคราวท

ศาสนาพทธเกดปญหา มความเสอมลง เนองจากพทธบรษท คอ ภกษ ภกษณ อบาสก อบาสกา ไมปฏบตตาม

คาสงสอนของพระพทธเจา จะมการนาพระไตรปฎกมาสงคายนา มการตรวจสอบชาระใหถกตอง วดใน

สมยเกาเกบพระไตรปฎกทจารกไวในใบลาน สมดขอยเกบไวทศาลาธรรมทตงอยกลางนา เพอปองกน

มอด ปลวก กดกนทาลาย

อยางไรกตาม ชาวพทธควรศกษาธรรมะเพอเขาใจ และนามาประพฤตปฏบตใหถกตองทสาคญ ๆ

คอ

โอวาทปาตโมกข พระพทธองคทรงประกาศหวใจของศาสนาพทธในวนมาฆบชา เปนวนขน 15 คา

เดอน 3 ซงเปนวนมหศจรรย คอ พระสงฆ 1,250 รป ลวนเปนพระอรหนต มาประชมโดยมไดนดหมาย

พระสงฆเหลานลวนเปนผทพระพทธเจาโปรดประทานบวชใหดวยพระองคเอง ดวยวธเอหภกขอปสมปทา

และเปนวนทพระจนทร เสวยฤกษเตมดวง พระพทธเจาทรงประกาศหวใจของศาสนาพทธไวใน

โอวาทปาฏโมกข มอย 3 ขอ คอ

8

1. การไมทาบาปอกศลทงปวง คอ ไมทาชว

2. การทาบญกศล คอใหทาความด

3. การทาจตใหผองใสไกลจากความเศราหมองของกเลส

เบญจศล ศล 5 เปนขอพนฐานทสาคญสาหรบการปฏบตตนของชาวพทธ คอ

1. ละเวนการฆาสงหาร ไมประทษรายตอชวตและรางกาย

2. ละเวนการลกขโมย เบยดบง แยงชง ไมประทษรายตอทรพยสนผอน

3. ละเวนการประพฤตผดในกาม ไมประทษรายตอของรกของหวงแหน อนเปนการทาลาย

เกยรตภมและจตใจของผอน เชน บตร ภรยา ญาตมตร

4. ละเวนจากการพดเทจโกหกหลอกลวง พดเพอเจอไรสาระ พดคาหยาบคาย

5. เวนจากสราเมรย ไมเสพเครองดองของมนเมา สงเสพตด อนเปนเหตใหเกดความประมาท

มวเมา กอความเสยหายผดพลาด เพราะขาดสต อนเปนเหตใหเกดอบตเหต แมอยางนอยกเปน

ผคกคามตอความรสกมนคงปลอดภยของผเขารวมสงคม

เบญจธรรม � ประการ เปนหลกธรรมทคนทวไปควรปฏบต ม 5 ประการ ดงน

1. เมตตา, กรณา – ซงเปนธรรมะคกน และสนบสนนศลหา - ขอแรก (ฆาสตว – เบยดเบยน)

2. สมมาอาชวะ - คและสนบสนนศลขอสอง (ลกทรพย ฉอโกง)

3. กามสงวร หมายถง การสารวมระวงในความตองการ - คกบศลขอสาม (การขมเหงนาใจกน)

4. สจจะ ความจรงใจ - คกบศลขอส (โกหก)

5. สต สมปชญญะ - คกบศลขอหา (ทาใหตนเองขาดสต)

พรหมวหาร � เปนหลกธรรมประจาใจเพอใหตนดารงชวตไดอยางประเสรฐและบรสทธ เฉกเชน

พรหม ประกอบดวยหลกปฏบต 4 ประการ คอ

1. เมตตา ความปรารถนาอยากใหผอนมความสข

2. กรณา ความปรารถนาอยากใหผอนพนทกข

3. มทตา ความยนดทผอนมความสขในทางทเปนกศล

4. อเบกขา การวางจตเปนกลาง การมเมตตา กรณา มทตา เปนสงทด แตถาตนไมสามารถ

ชวยเหลอผนนได จตตนจะเปนทกข ดงนน ตนจงควรวางอเบกขาทาใจใหเปนกลาง และ

พจารณาวา สตวโลกยอมเปนไปตามกรรมทไดเคยกระทาไว จะดหรอชวกตาม กรรมนน

ยอมสงผลอยางยตธรรมตามทเขาผนนไดเคยกระทาไว

ฆราวาสธรรม ประกอบดวย 2 คา “ฆราวาส” แปลวา ผดาเนนชวตในทางโลก, ผครองเรอน

และ “ธรรม” แปลวา ความถกตอง, ความดงาม, นสยทดงาม, คณสมบต, ขอปฏบต

ฆราวาสธรรม แปลวา คณสมบตของผประสบความสาเรจในการดาเนนชวตทางโลก

ประกอบดวยธรรมะ 4 ประการ คอ

9

1. สจจะ แปลวา จรง ตรง แท

2. ทมะ แปลวา ฝกตน ขมจต และรกษาใจ

3. ขนต แปลวา อดทน

4. จาคะ แปลวา เสยสละ

หลกธรรมของศาสนาอสลาม

หลกธรรมของศาสนาอสลาม จารกไวในคมภรอลกรอาน ซงในอดตถกจารกไวในหนงสตว

กระดกสตว หลกปฏบตของศาสนาอสลาม 5 ประการ คอ

1. ตองปฏญาณตนวาจะไมมพระเจาองคอนนอกจากพระอลเลาะห โดยมพระนบมฮมหมด เปน

ศาสนทตรบคาสอนของพระองคมาเผยแผใหชาวมสลม

2. ตองนมสการพระอลเลาะห เพอสรรเสรญขอพรตอพระองควนละ 5 ครง ในเวลาใกล

พระอาทตยขน บาย เยน พลบคา และกลางคน

3. ปหนงตองถอศลอด (อศศยาบา) เปนเวลา 1 เดอน โดยงดการบรโภคอาหาร นาดม ตงแต

พระอาทตยขนจนพระอาทตยตก

4. ตองบรจาคทาน (ซะกาต) เพอพฒนาและชาระจตใหสะอาดหมดจด บรสทธยงขน

5. ในชวงชวตหนงควรไปประกอบพธฮจญ คอ เดนทางไปประกอบศาสนกจทมสยดไบดลเลาะห

ณ เมองเมกกะ อยางนอย 1 ครง

หลกคาสอนของศาสนาอสลามเปนเรองศรทธา คอ ความเชอเปนเรองสาคญทสด มสลมทกคน

จะตองเชอและไมระแวงสงสย ดงน

1. เชอวาพระอลเลาะหมจรง มสลมทกคนตองเชอวาพระเจามองคเดยว คอ พระอลเลาะห

2. เชอในเทพบรวาร หรอเทวทตของพระอลเลาะห เพอชกนาไปสหนทางทดงาม

3. เชอวาคมภรอลกรอานเปนคมภรทสมบรณทสด

4. เชอในตวแทนพระอลเลาะหหรอศาสนฑต เปนผนาคาสอนมาเผยแพร

5. เชอในวนสนโลก เมอพระอลเลาะหทรงสรางโลกไดกตองทาลายโลกได

6. เชอในกฎกาหนดสภาวะของพระอลเลาะห กลาวคอ ทกอยางเกดขนโดยพระอลเลาะหและ

ดาเนนไปตามประสงคของพระองค

สาหรบหลกคาสอนทวไปของศาสนาอสลามนน สอนใหดาเนนชวตปฏบตตนตอกนของสงคม

เปนไปดวยความสงบสข เชน สอนใหมนษยมความเมตตากรณาตอกน สอนใหมความกตญกตเวทตอ

บดา มารดา สอนใหสมรส หามหยาราง และประพฤตผดประเพณ สอนไมใหดมสราเมรย และยาเสพตดตาง ๆ

สอนไมใหกนดอกเบย รบสนบน ใหสนบน กกตนสนคา และทจรตคดโกงตาง ๆ สอนหลกการคบหา

สมาคม สอนไมใหฆาลกและตนเอง สอนไมใหถอสงอนทดเทยมพระอลเลาะห สอนไมใหแตงงานกบ

คนตางศาสนา สอนใหเหนความสาคญของเจตนา สอนถงการกระทาททาดไดด ทาชวไดชว สอนใหเหน

ความสาคญของความประพฤต และสอนใหนกถงสงตองหามมใหนามาบรโภค ฯลฯ เปนตน

10

หลกธรรมของศาสนาครสต

พระธรรมคาสอนของศาสดาจะปรากฏในพระครสตคมภร คมภรไบเบล ผนบถอครสตศาสนา

ทกคนตองยดมนในหลกปฏบตสาคญของครสตศาสนา เรยกวา บญญต 10 ประการ คอ

1. จงนมสการพระเจาเพยงองคเดยว อยาเคารพรปบชาอน

2. อยาออกนามพระเจาอยางพรอย ๆ โดยไมสมเหตสมผล

3. จงไปวดวนพระอนเปนวนศกดสทธ

4. จงเคารพนบถอบดา

5. จงอยาฆาคน

6. จงอยาทาลามก

7. จงอยาลกขโมย

8. จงอยาพดเทจ หรอนนทาผอน

9. จงอยาปลงใจในความอลามก

10. จงอยามกไดในทรพยของเขา

หลกคาสอนของศาสนาครสต ทสรปสาคญมา 2 ขอ คอ

1. จงรกพระเจาอยางสดจตสดใจ

2. จงรกเพอนบาน (เพอนมนษย) เหมอนรกตวเอง

และหลกคาสอนของพระเยซสวนใหญจะอยบนพนฐานบญญต 10 ประการ และอธบายเพมเตม

หรออนรกษคาสอนเดมไว เชน สอนใหมเมตตากรณาตอกน สอนใหรกกนระหวางพนอง สอนใหทา

ความด สอนใหเหนแกบญทรพยมากกวาสนทรพย สอนใหแสวงหาคณธรรมยงกวาสงอน สอนหลก

การคบหาซงกนและกน สอนใหตอตานความอยตธรรม สอนเรองจตใจวาเปนรากฐานแหงความด

ความชว สอนถงความกรณาของพระเจา สอนถงความขดแยงกนระหวางพระเจากบเงน สอนใหรกษาศล

รกษาธรรม สอนวธไปสวรรค สอนเรองความสขจากการทาใจใหอสระ ฯลฯ เปนตน

หลกธรรมของศาสนาพราหมณ - ฮนด

ศาสนาพราหมณ - ฮนด เชอวา พระพรหมเปนเทพเจาสงสด เปนผสรางโลกและสรรพสง

ตลอดจนกาหนดโชคชะตาชวตของคนและสตว เพราะฉะนน วถชวตแตละคนจงเปนไปตามพรหมลขต

แตละคนกอาจเปลยนวถชวตไดหากทาใหพระพรหมเหนใจ และโปรดปรานโดยการบวงสรวงออนวอนและ

ทาความดตอพระองค หากตายไปกจะไปเกดในสคตภม และหากโปรดปรานทสดกจะไปอยกบพระองค

ชวนจนรนดร ชาวฮนดเชอวาวญญาณเปนอมตะ จงไมตายไปตามรางกาย ทวาตายนนเปนเพยงวญญาณออก

จากรางกายเทานน

คาสอนเฉพาะเปนคาสอนเฉพาะกลมแตละวรรณะ แตละหนาท ตวอยางคาสอนทวไป เชน

สอนใหมนษยมความเมตตากรณาตอกน สอนใหมสนต สอนถงหนาท และสงทมนษยควรปฏบตตอกน

สอนใหมขนต สอนวธหาความสขและรเทาทนความจรง สอนเรองความเปนอมตะของวญญาณ หนาท

บดามารดามตอบตรธดา หนาทครอาจารยตอศษย หนาทของบตรธดา และศษย ทมตอพอ แม คร อาจารย

11

หนาทสามตอภรรยา หนาทภรรยาตอสาม หนาทนายตอบาว หนาทราชาตอราษฎร ธรรมและวรรณะทง 4

คอ ธรรมและหนาทของพราหมณ ธรรมและหนาทของศทร แตอยางไรกตาม มกฎเกณฑหามแตงงาน

ระหวางคนตางวรรณะ เพราะเมอลกออกมาเปนจณฑาล ซงถอวาเปนผทเปนบคคลทเปนเสนยดไมเปนท

ตองการของสงคม

เร�องท� � การปฏบตตนตามศาสนาตาง ๆ

ศาสนาทกศาสนามคาสอนทมงใหคนในสงคมประพฤตด เพอใหครอบครว ชมชน สงคม

ศาสนกชน ทกศาสนาพงมหนาทตองประพฤตปฏบต คอ

หนาทของพทธศาสนกชน คอ พทธบรษท 4 ไดแก อบาสก อบาสกา ภกษ ภกษณ โดยอบาสก

อบาสกา ทาหนาทปฏบตตามหลกธรรมพระพทธศาสนา และทะนบารงพระพทธศาสนา

การปฏบตตามหลกธรรมของพระพทธศาสนา ตามทไดกลาวมาแลว คอ การรกษาศล 5 และ

พฒนาขนไปสการรกษาศล 8 หรออโบสถศล ซงเปนศลของอบาสก อบาสกา

1. เวนจากการฆาสตว

2. เวนจากการลกสงของทผอนมไดให

3. เวนจากการประพฤตผดพรหมจรรย

4. เวนจากการพดปด พดสอเสยด พดคาหยาบ พดเพอเจอ

5. เวนจากการดมสราเมรย อนเปนทตงแหงความประมาท

6. เวนจากการบรโภคอาหารในยามวกาล (หลงเทยงถงวนใหม)

7. เวนจากการฟอนรา ขบรอง ประโคมดนตร และประดบรางกายดวยดอกไม ของหอม

เครองประดบ เครองทา เครองยอม

8. เวนจากการนงนอนเหนอเตยงตงทเทาสงเกน ภายในมนนหรอสาล

จากนนเมอมพนฐานศล 5 ศล 8 แลวควรพฒนาขนไปสการปฏบตธรรม ทาสมาธ วปสสนา

เจรญปญญาใหรแจงเพอหาทางดบทกข การเจรญปญญา เพอใหพจารณาเหนหลกธรรมแทจรงของ

ศาสนาพทธ ซงเปนไปตามพระไตรลกษณ คอ อนจจง ทกขง อนตตา แปลวา สรรพสงในโลกไมเทยง

ลวนเปนทกข และไมมตวตน และทกสงในโลกจะมสภาวะเกดขน ตงอย และดบไป

เมอการประพฤตปฏบตถงทสดแลวผนนจะเขาสพระนพพานเปนผบรสทธปราศจากกเลส ไมม

การเวยนวายตายเกดอก

หนาทสาคญประการตอมา คอ การทะนบารงและสบทอดพระพทธศาสนา คอ ทาหนาท

ทะนบารงรกษาศาสนวตถ คอ พระพทธรป วดวาอาราม ทดน สงกอสรางทางพทธศาสนา ใหเปนสมบต

ของศาสนา และใชเบญจธรรมในการเปนทพงพาจตใจ และไหวพระสวดมนต ทาบญ ตกบาตร เลยงพระ

ประพฤตตามศาสนพธใหถกตองตามหลกศาสนาพทธ และตองประพฤตตนเปนตวอยางทด เผยแผคาสอน

ใหบตรธดา บคคลในครอบครว สนบสนนใหบตรธดาบวชเรยนในศาสนาพทธเพอสบทอดพระพทธศาสนา

ใหมนคงสถาพรสบตอไป

12

สาหรบภกษ ภกษณ นน ทาหนาทศกษารกษาพระธรรม และนามาประพฤตปฏบตใหถกตอง

นอกจากนนยงตองทาหนาทเผยแผคาสอนของพระพทธเจา อกทงชวยกนทะนบารง ศาสนวตถ

พระพทธรป วดวาอาราม สงกอสรางทางศาสนาพทธตาง ๆ ใหเปนถาวรวตถเปนทพงพง รวมทง

การประกอบศาสนพธของชาวพทธใหถกหลกตามวฒนธรรม ประเพณทดงามของชาวพทธทสบทอดมา

จากบรรพบรษ

เชนเดยวกนกบหนาทของอสลามกชน ครสเตยน และผทนบถอศาสนาฮนด ลวนมหนาทปฏบต

ตามหลกธรรมคาสอนของศาสนาของตน ชวยกนเผยแผคาสอน หลกธรรม และรกษาศาสนวตถ ตลอดจน

รกษาขนบธรรมเนยม พธการของศาสนาใหถกตอง และทสาคญ คอ การชวยกนสบทอดศาสนาใหคงอย

โดยชวยกนทะนบารงสถาบนหลกทางศาสนาของตนใหสามารถทาหนาทไดสมบรณ สงผลใหคนในสงคม

มความสขสงบตลอดไป

เร�องท� � บคคลตวอยางท�ใชหลกธรรมในการดาเนนชวต

พระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช พระมหากษตรยไทยทรงเปนบคคลตวอยางท

ใชหลกธรรมในการดาเนนชวต พระองคทรงเปนพทธมามกะ และทรงเปนองคอครศาสนปถมภกของ

ศาสนาทกศาสนาในประเทศไทย

พระองคทรงแสดงใหเหนถงพระเมตตา และพระมหากรณาธคณในการบาบดทกข บารงสข

ใหแกพสกนกรทงแผนดน ใหมชวตความเปนอยทด ทรงมความละเอยดรอบคอบและทรงคดคนหา

แนวทางการพฒนา เพอมงประโยชนแกประชาชนสงสดพสกนกรควรยดเปนแบบอยางในการเจรญรอย

ตามเบองพระยคลบาท นามาปฏบตตนเพอใหเกดผลตอตนเอง สงคม และประเทศชาตตลอดไป

หลกการทรงงานของพระองคทสามารถรวบรวมไดมดงตอไปน คอ

1. ศกษาขอมลอยางเปนระบบ การทพระราชทานโครงการใดโครงการหนง จะทรงศกษาขอมล

รายละเอยดอยางเปนระบบ ทงจากขอมลเบองตน จากเอกสารแผนท สอบถามจากเจาหนาท นกวชาการ

และราษฎรในพนท เพอใหไดรายละเอยดทถกตอง

2. ระเบดจากขางใน พระองคทรงมงเนนเรองการพฒนาตน ทรงตรสวาตองระเบดจากขางใน

หมายความวา ตองสรางความเขมแขงใหคนในชมชนทเราเขาไปพฒนาใหเกดสภาพพรอมทจะรบ

การพฒนาเสยกอน แลวจงคอยออกมาสสงคมภายนอก ไมใชการนาความเจรญมาจากภายนอกเขาไปหา

ชมชน

3. แกปญหาท�จดเลก พระองคทรงมองเหนปญหาในภาพรวมกอนเสมอ แตการแกปญหาของ

พระองคจะเรมทจดเลก ๆ

4. ทาตามลาดบข�นตอน ในการทรงงานพระองคจะเรมตนจากสงทจาเปนทสดของประชาชนกอน

ไดแก สาธารณสข เมอมรางกายสมบรณแขงแรงแลวกจะสามารถทาประโยชนดานอน ๆ ตอไปได

ตอจากนนกจะเปนเรองสาธารณปโภคพนฐาน และสงจาเปนในการประกอบอาชพ เชน ถนน แหลงนา

เพอการเกษตร การอปโภคบรโภค ทเออประโยชนตอประชาชนโดยไมทาลายทรพยากรธรรมชาต รวมถง

13

การใชความรทางวชาการ และเทคโนโลยทเรยบงาย เนนการปรบใชภมปญญาทองถนทราษฎรสามารถนาไป

ปฏบตได และเกดประโยชนสงสดดงพระบรมราโชวาท

5. ภมสงคม การพฒนาใด ๆ ตองคานงถงสภาพภมประเทศของบรเวณนนวาเปนอยางไร และ

สงคมวทยาเกยวกบลกษณะนสยใจคอของคน ตลอดจนวฒนธรรมประเพณในแตละทองถน มความ

แตกตางกน

6. องครวม ทรงมวธการคดอยางองครวม คอ การมองอยางครบวงจร ในการพระราชทาน

พระราชดารเกยวกบโครงการหนง นน จะทรงมองเหตการณทจะเกดขน และแนวทางแกไขอยาง

เชอมโยง ดงเชน กรณ “ทฤษฎใหม” ทพระราชทานแกปวงชนชาวไทย เปนแนวทางในการประกอบอาชพ

แนวทางหนงทพระองคทรงมองอยางองครวม ตงแตการถอครองทดนโดยเฉลยของประชาชนไทย

ประมาณ 10 – 15 ไร การบรหารจดการทดนและแหลงนา อนเปนปจจยพนฐานทสาคญในการประกอบ

อาชพ เมอมนาในการทาเกษตรแลวจะสงผลใหผลผลตดขน หากมผลผลตเพมมากขนเกษตรกรจะตอง

รจกวธการจดการและการตลาด รวมถงการรวมกลมรวมพลงชมชนใหมความเขมแขง เพอพรอมทจะ

ออกสการเปลยนแปลงของสงคมภายนอกไดอยางครบวงจร

7. ไมตดตารา การพฒนาตามแนวพระราชดาร เปนการพฒนาทรอมชอมกบสภาพธรรมชาต

สงแวดลอมและสภาพสงคมจตวทยาแหงชมชน คอ ไมตดตารา ไมผกมดกบวชาการและเทคโนโลยท

ไมเหมาะสมกบสภาพชวตทแทจรงของคนไทย

8. ประหยด เรยบงาย ไดประโยชนสงสด พระองคทรงประหยดหลอดยาสพระทนตนน พระองค

ทรงใชอยางคมคา ในปหนงพระองคเบกดนสอ 12 แทง ทรงใชเดอนละแทง ใชกระทงกด ในการ

แกปญหาใหแกปญหาดวยความเรยบงายและประหยด ราษฎรสามารถทาไดเอง ดงพระราชดารสความ

ตอนหนงวา ใหปลกปาโดยไมตองปลกโดยปลอยใหขนเองจะไดประหยดงบประมาณ

9. ทาใหงาย พระองคทรงมพระอจฉรยภาพและพระปรชาสามารถในการคดคนดดแปลง

ปรบปรงและแกไขพฒนาประเทศตามแนวพระราชดาร ทรงใชกฎแหงธรรมชาตเปนแนวทาง ตวอยาง

การปลกหญาแฝก เปนหญาคลมดน เพอปองกนการพงทลายของหนาดน เปนตน

10. การมสวนรวม พระองคทรงเปนนกประชาธปไตย จงทรงนาประชาพจารณมาใชในการบรหาร

ดงพระราชดารสตอนหนงวา ...สาคญทสดตองหดทาใจใหกวางหนกแนน รจกรบฟงความคดเหน

แมกระทงการวพากษวจารณจากผอนอยางฉลาด เพราะการรจกรบฟงอยางฉลาดนนแทจรง คอ การระดม

สตปญญาและประสบการณอนหลากหลายมาอานวยการปฏบต บรหารงาน ใหประสบความสาเรจท

สมบรณ นนเอง...

11. ประโยชนสวนรวม ในการปฏบตพระราชกรณยกจ และการพระราชทานพระราชดาร

พระองคทรงราลกถงประโยชนสวนรวมเปนหลกสาคญ

12. บรหารรวมท�จดเดยว เปนรปแบบการบรหารแรงงานแบบเบดเสรจทเกดขนเปนครงแรก

โดยทรงใหศนยศกษาการพฒนาอนเนองมาจากพระราชดาร เปนตนแบบในการบรการรวมทจดเดยว

เพอประโยชนตอประชาชนทจะมาขอใชบรการจะประหยดเวลาและคาใชจาย โดยจะมหนวยงานราชการ

ตาง ๆ มารวมดาเนนการ และใหบรการแกประชาชน ณ ทแหงเดยว

14

13. ทรงใชธรรมชาตชวยธรรมชาต หากเราตองการแกไขธรรมชาต จะตองใชธรรมชาตชวยเหลอ

เชน การแกไขปญหาปาเสอมโทรม ไดพระราชทานพระราชดารการปลกปาโดยไมตองปลก ปลอยให

ธรรมชาตชวยฟนฟธรรมชาต

14. ใชอธรรมปราบอธรรม ทรงนาความเจรญ กฎเกณฑของธรรมชาตมาเปนหลกการ แนวปฏบต

ทสาคญในการแกปญหาและปรบปรงเปลยนแปลงสภาวะทไมปกตเขาสระบบทเปนปกต เชน การนานาด

ขบไลนาเสย หรอเจอจางนาเสยใหกลบเปนนาด การบาบดนาเนาเสยโดยใชผกตบชวา ซงมตามธรรมชาต

ดดซมสงสกปรกปนเปอนในนา ดงพระราชดารสวา “ใชอธรรม ปราบอธรรม”

15. ปลกปาในใจคน ปญหาการฟนฟทรพยากรธรรมชาตใหกลบคนมาจะตองปลกจตสานกใน

การรกผนปาใหแกคนเสยกอน ดงพระราชดารสความตอนหนงวา “...เจาหนาทปาไมควรจะปลกตนไม

ลงในใจคนเสยกอน แลวคนเหลานนกจะพากนปลกตนไมลงบนแผนดนและรกษาตนไมดวยตนเอง...”

16. ขาดทนคอกาไร หลกการ คอ “...ขาดทนคอกาไร Our loss is our gain… การเสย คอ การได

ประเทศชาตกจะกาวหนา และการทคนอยดมสข นน เปนการนบทเปนมลคาประเมนไมได...” หลกการ

คอ การใหและการเสยสละ สงผลใหมผลกาไร คอ ความอยดมสขของราษฎร

17. การพ�งตนเอง พระองคทรงมพระราชดารสความตอนหนงวา “...การชวยเหลอสนบสนน

ประชาชนในการประกอบอาชพและตงตวใหมความพอกนพอใชกอนอนเปนสงสาคญยงยวด เพราะผม

อาชพและฐานะเพยงพอทจะพงพาตนเองได ยอมสามารถสรางความเจรญในระดบสงขนตอไป...”

18. พออยพอกน การทพระองคทรงเสดจไปเยยมประชาชนทรงเขาพระทยปญหาอยางลกซงถง

เหตผลมากมายทใหราษฎรอยในวงจรแหงทกขเขญ จากนนจงพระราชทานความชวยเหลอใหราษฎร

มชวตอยในขนพออยพอกนกอน แลวจงคอยขยบขยายใหมสมรรถนะทกาวหนาตอไป

19. เศรษฐกจพอเพยง เปนปรชญาทพระองคมพระราชดารสชแนะแนวทางแหงการดาเนนชวต

โดยยดถอหลกความพอประมาณ ความมเหตผล รวมทงความจาเปนทจะตองมระบบภมคมกนทด

พอสมควร

20. ความซ�อสตย สจรต จรงใจตอกน พระองคมพระราชดารสวา “...ผทมความสจรตและ

บรสทธใจ แมจะมความรนอยกยอมทาประโยชนใหแกสวนรวมไดมากกวาผมความรมาก แตไมม

ความสจรต ไมมความบรสทธใจ...”

21. ทางานอยางมสข พระองคทรงตรสวา “...ทางานกบฉน ฉนไมมอะไรจะให นอกจากความสข

รวมกนในการทาประโยชนใหกบผอน...”

22. ความเพยร : พระมหาชนก จากพระราชนพนธพระมหาชนก ซงเปนตวอยางของผมความ

เพยรพยายาม แมจะไมเหนฝงกยงวายนาตอไป เชนเดยวกบพระองคททรงรเรมทาโครงการตาง ๆ

ในระยะแรกทไมมความพรอมในการทางานมากนก ทรงใชพระราชทรพยสวนพระองคมงมนพฒนา

บานเมองใหเกดความรมเยนเปนสข

15

23. ร รก สามคค พระองคทรงมพระราชดารสคาสามคาน ใหนาไปใชไดทกยคทกสมย

ร คอ การลงมอทาสงใดโดยรถงปจจยทงหมด รถงปญหา และรถงวธการแกปญหา

รก คอ ความรก เมอรแจง จะตองรกการพจารณาทจะเขาไปลงมอปฏบตแกไขปญหาอน ๆ

สามคค คอ การคานงเสมอวาเราทางานคนเดยวไมได ตองทางานรวมมอรวมใจ เปนองคกร

เปนหมคณะ จงมพลงเขาไปแกปญหาใหลลวงไปไดดวยด

เร�องท� � การอยรวมกนของคนไทยท�ตางศาสนา

ศาสนามประโยชน คอ ชวยใหทกคนในสงคมอยดวยกนอยางสงบสขและมสนต มความรกใคร

สามคคปรองดองกน ซงเปนพนฐานสาคญทสงผลใหตนเอง ครอบครว ชมชน สงคม มความเปนอนหนง

อนเดยวกน ทาใหเกดความสามารถนาพาตนเอง ครอบครว ชมชน สงคม เจรญรดหนาไป อยางไรกตาม

หากชมชน สงคมมขอปฏบตทางศาสนาเดยวกน มวฒนธรรมประเพณเหมอนกน สงคมนนจะม

ความกลมเกลยวกน เมอศกษาประวตศาสนาสงคมไทยตงแตสมยอดตจนถงปจจบน ปญหาแตกแยก

ทางสงคม เนองจากสาเหตเพราะศาสนาแตกตางกนนนไมเคยปรากฏขนในประเทศไทย

แตภาวะปจจบนสงคมไทยเกดปญหาความแตกแยก ไมสามคคกน โดยระบวาสาเหตเปนเพราะ

ความเชอทางศาสนานน เมอวเคราะหสาเหตและสบสาวเหตการณแลว ความเชอทางศาสนาไมใชสาเหต

ทงน เพราะศาสนาลวนมกฎเกณฑของศลทไมใหมนษยเบยดเบยนรงแกกน ดงนน สงคมไทยตงแต

สโขทยเปนพทธศาสนา ฮนด อยรวมกนอยางผสมกลมกลน คาสอนของพทธศาสนาปรากฏในศาสนาฮนด

และพธกรรมศาสนาฮนด ปรากฏอยในสงคมไทยพทธ โดยอยรวมกนอยางลงตว เชน ประเพณลอยกระทง

ตอมาในสมยอยธยาไทยคาขายกบจน ฝรงชาตตาง ๆ ในสมยสมเดจพระนารายณ โดยมขนนางฝรง คอ

เจาพระยาวชชาเยนทร เปนครสเตยน ตงรกรากอยในไทย และยงคงนบถอศาสนาครสตอย ตอมา

สมยรตนโกสนทร รชกาลท 4 ของเราทานศกษาวฒนธรรมตะวนตก และเมอถงรชกาลท 5 มการตดตอ

กบตางประเทศนาวฒนธรรมตะวนตกมาใชปรบปรงประเทศ และไมทาใหศาสนาเสอมถอย พระองค

ทานใชหลกศาสนา เพอใหชาตคงอยดวยการเสยสละดนแดนสวนนอย เพอรกษาดนแดนสวนใหญไว

สงผลใหรกษาชาตบานเมองใหคงอยไมเสยเอกราช

กลาวโดยสรป สงคมไทยแมมศาสนาหลากหลายในชมชน สงคม คนไทยทตางศาสนายดหลก

ประนประนอม เคารพซงกนและกน เขาใจวถชวตทแตกตางกน ทาใหอยรวมกนไดอยางมความสข เราจะ

เหนภาพของสงคมไทยทวไปทคนไทยมสลม คนครสเตยน คนไทยพทธ ไทยฮนด ตดตอคาขาย

ประกอบกจศาสนา ใชชวตครอบครวทตางศาสนาอยรวมกนในสงคมไทยอยางปกตสขในโรงเรยนและ

สถาบนการศกษาระดบสงมบตรหลานคนไทยตางศาสนาอยรวมกนศกษาหาความรโดยไมมปญหาใด ๆ

เมอเกดปญหาความขดแยงแตกแยกของคนในสงคม ตงแตครอบครว ชมชนใด ๆ ในประเทศไทย

และความแตกแยกนนทวความรนแรงยงขน ครอบครว ชมชน ทกแหงยงจะตองนาหลกคณธรรม

จรยธรรมมาแกไขปญหา เพอลดความขดแยงทรนแรง สถาบนองคกรทางศาสนา และทกคนจะตอง

รวมมอกนในการนาสนตภาพกลบคนมาสสงคม ชมชนอยางรวดเรว

16

กรณตวอยางจากพทธประวต การแกปญหาความแตกแยกในสงคมโดยสนตวธ

ครงหนงเหลากษตรยศากยวงศ พระญาตฝายพทธบดา และเหลากษตรยโกลยวงศ พระญาต

ฝายพทธมารดา ทะเลาะววาทกนเรอง แยงนาโรหณ เนองจากฝนแลง นาไมเพยงพอ การทะเลาะววาท

ลกลามไปจนเกอบกลายเปนศกใหญ พระสมมาสมพทธเจา ทรงทราบเหตดวยพระญาณ จงเสดจไปหาม

สงคราม โดยตรสใหเหนถงความไมสมควรทกษตรยตองมาฆาฟนกนดวยสาเหตเพยงแคการแยงนาเขานา

และตรสเตอนสตวาระหวางนากบพนอง อะไรสาคญยงกวากน ทงสองฝายจงไดสตคนดกน และขอ

พระราชทานอภยโทษตอเบองพระพกตรพระพทธองค

กจกรรมท� � ใหผเรยนเลอกคาตอบท�ถกตอง

1. ศาสนาพทธเปนศาสนาประเภทใด

ก. เอกเทวนยม ข. พหเทวนยม

ค. สพพตถเทวนยม ง. อเทวนยม

2. ศาสดาหมายถงอะไร

ก. ผปฏบตตามคาสอนของศาสนา ข. ผนบถอศาสนา

ค. ผคนพบศาสนาและนาคาสอนมา ง. สาวกของศาสนา

เผยแผ

3. สมมาสมาธอยในธรรมะหมวดใด

ก. มรรค 8 ข. อรยสจ 4

ค. ฆราวาสธรรม ง. พรหมวหาร 4

4. คาสอนศาสนาใดทเนนใหมนษยมความรกตอกน

ก. ศาสนาพทธ ข. ศาสนาครสต

ค. ศาสนาอสลาม ง. ศาสนาพราหมณ – ฮนด

5. มสยดเปนศาสนสถานของศาสนาใด

ก. ศาสนาพทธ ข. ศาสนาครสต

ค. ศาสนาอสลาม ง. ศาสนาพราหมณ – ฮนด

6. การแกไขปญหาความขดแยงในสงคม วธใดเปนวธทดทสด

ก. ใชหลกธรรมทางศาสนา ข. ใชหลกกฎหมาย

ค. ใชหลกการเจรจา ง. ใชคณะกรรมการ

17

7. สงคมทมความเจรญกาวหนาทางวตถเปนสงคมวตถนยม ประชาชนควรมคานยมใดจงจะ

เหมาะสม

ก. รรกสามคค ข. ประหยดและนยมไทย

ค. ใชชวตเรยบงาย ง. มระเบยบวนย

8. เมกกะ คอ เมองสาคญของศาสนาใด

ก. ศาสนาพทธ ข. ศาสนาอสลาม

ค. ศาสนาครสต ง. ศาสนาพราหมณ – ฮนด

9. การถอศลอดเปนขอปฏบตของศาสนาใด

ก. ศาสนาพทธ ข. ศาสนาอสลาม

ค. ศาสนาครสต ง. ศาสนาพราหมณ – ฮนด

10. ศาสนาใดทนบถอเทพเจาหลายองค

ก. ศาสนาพทธ ข. ศาสนาอสลาม

ค. ศาสนาครสต ง. ศาสนาพราหมณ – ฮนด

กจกรรมท� � ใหผเรยนศกษากรณตวอยางท�เกดจรงในหนงสอพมพท�แสดงถงการไมใชหลกคาสอนของ

ศาสนาในการดารงชวต แลวนามาแลกเปล�ยนเรยนรกนในช�นเรยน

18

บทท� �

วฒนธรรมประเพณ

สาระสาคญ

เปนสาระสาคญทเกยวกบวฒนธรรมประเพณในชมชนทองถน ภาคตาง ๆ ของประเทศไทย ภาษา

การแตงกาย ฯลฯ ของภาคตาง ๆ ประเพณของแตละชมชนทองถน ภาค เชน แหเทยนพรรษา บญเดอนสบ

ลอยกระทง ประเพณวงควาย ยเปง การอนรกษและสบสานวฒนธรรมประเพณของภาคตาง ๆ การ

ประพฤตปฏบตตน เพอการอนรกษและสบสานวฒนธรรมประเพณ คานยมทพงประสงคของชมชน

สงคมไทย การประพฤตปฏบตตนตามคานยมของชมชน สงคมไทยทพงประสงค

ผลการเรยนรท�คาดหวง

1. มความร ความเขาใจในวฒนธรรมประเพณของชมชน ทองถน และของประเทศ

2. ตระหนกถงความสาคญของวฒนธรรมประเพณของของชมชน ทองถน และของประเทศ

3. มสวนรวมในการปฏบตตนตามวฒนธรรมประเพณของทองถน

4. นาคานยมทพงประสงคของสงคม ชมชนมาประพฤตปฏบตจนเปนนสย

ขอบขายเน�อหา

เรองท 1 ความหมาย ความสาคญของวฒนธรรมประเพณ

เรองท 2 วฒนธรรม ประเพณทสาคญของทองถนและของประเทศ

เรองท 3 การอนรกษสบสานวฒนธรรมของประเพณไทย

เรองท 4 คานยมทพงประสงคของไทยและของทองถน

เรองท 5 การประพฤตปฏบตตนตามคานยมทพงประสงค

19

เร�องท� � ความหมาย ความสาคญของวฒนธรรม ประเพณ

�.� ความหมายความสาคญ

วฒนธรรม คอ มรดกแหงสงคมทมนษยไดสรางสรรคขน และไดรบการถายทอดกนมาจาก

อดตสปจจบน เปนผลผลตทแสดงถงความเจรญงอกงามทงดานวตถและทไมใชวตถ เชน อดมการณ

คานยม ประเพณ ศลธรรม กฎหมาย และศาสนา เปนตน

พระราชบญญตวฒนธรรมแหงชาต พทธศกราช 2485 กลาววา วฒนธรรม หมายถง ลกษณะ

ทแสดงถงความเจรญงอกงาม ความเปนระเบยบเรยบรอย ความกลมเกลยวกาวหนาของชาต และ

ศลธรรมอนดงามของประชาชน

สรปไดวา วฒนธรรม หมายถง วธการดารงชวตของมนษยทแสดงถงความเจรญงอกงามใน

การอยรวมกน เปนการสรางสรรคของมนษยทแสดงออกในลกษณะวตถและไมใชวตถ แลวถายทอดสบ

ตอกนมา

ความสาคญของวฒนธรรม มอย 5 ประการ คอ

1. วฒนธรรม ชวยใหมนษยสะดวกสบายขน ชวยแกปญหาและสนองความตองการตาง ๆ

ของมนษย สามารถเอาชนะธรรมชาตได เพราะสรางวฒนธรรมขนมาชวย

2. วฒนธรรม ทาใหสมาชกในสงคมมความเปนอนหนงอนเดยวกนมความสามคคกน

3. วฒนธรรม แสดงถงเอกลกษณของชาต ชาตทมวฒนธรรมสงยอมไดรบการยกยองและ

เปนหลกประกนความมนคงของชาต

4. วฒนธรรม กาหนดพฤตกรรมของคนในสงคม ชวยใหคนในสงคมอยรวมกนอยาง

สนตสข

5. วฒนธรรม ทาใหประเทศชาตมความเจรญรงเรอง

�.� ความหมายความสาคญของประเพณ

ประเพณ หมายถง แบบความประพฤตทคนสวนรวมถอเปนธรรมเนยมหรอระเบยบแบบแผน

และปฏบตสบตอกนมาชานาน จนเกดเปนแบบอยางความคดหรอการกระทาทไดสบตอกนมา และยงม

อทธพลอยในปจจบน ซงอยในรปแบบของ จารต ประเพณ ขนบประเพณ และขนบธรรมเนยมประเพณ

จารตประเพณ คอ ประเพณทเกยวของกบศลธรรมและจตใจ เชน การตอบแทนบญคณบดา

มารดา บพการ การเลยงดเมอทานแกเฒา การเคารพเชอฟงคร อาจารย การนบถอบรรพบรษ

ขนบประเพณ คอ ประเพณทประพฤตปฏบตกนอยทวไปมาอยางเปนระเบยบ บงคบใหคน

ในสงคมนน ๆ ยดถอและปฏบตตาม เชน กฎหมาย กฎระเบยบ และขอบงคบตาง ๆ และมขนบประเพณท

คนในสงคมไมตองปฏบตตามเสมอไป เชน ประเพณการโกนจก เปนตน

ธรรมเนยมประเพณ คอ ประเพณทเกยวของกบการปฏบตระหวางบคคลทสงคมยอมรบ

เชน การทกทาย การไหว การเดน กรยามารยาท เปนตน

20

นอกจากนยงมประเพณทางศาสนา เชน วนโกน วนพระ ประเพณเกยวกบการเกด การตาย

การโกนผมไฟ ประเพณเกยวกบครอบครว เชน การปลกเรอน ประเพณเกยวกบเทศกาลตาง ๆ เชน ตรษไทย

วนสงกรานต วนลอยกระทง และแตละภาค แตละทองถนมประเพณแตกตางกนออกไป

ความสาคญของประเพณ มอย 5 ประเภท คอ

1. เปนเครองบอกความเจรญของชาตนน ๆ ชาตทเจรญในปจจบนมประเพณตาง ๆ

ทแสดงถงความเจรญกาวหนา

2. ประเพณสวนมากสบคนความเปนมาของประเพณนน ๆ ตงแตอดตเชอมโยงถงปจจบน

ประเพณจงสามารถใชเปนแนวทางในการศกษาประวตศาสตรไดเปนอยางด

3. ประเพณทาใหคนในสงคมเกดความภาคภมใจในความดงามของเผา และชาตบานเมอง

ตนเอง

4. ประเพณทาใหคนในสงคมไดทากจกรรมรวมกน อนเปนการดารงความรกสามคค ทาให

คนในเผา ชมชน ภาค และเปนชาตมความมนคงสบตอกนมา

5. ประเพณเปนสญลกษณทสาคญ ซงแสดงออกความเปนเผา ชมชน ภาค เปนชาต

เร�องท� � วฒนธรรมประเพณท�สาคญของทองถ�น และของประเทศ

�.� วฒนธรรมท�สาคญ

วฒนธรรมทสาคญของทองถน และของประเทศทแสดงออกถงความเปนไทยทสาคญตาง ๆ

คอ ภาษา การแตงกาย อาหาร และมารยาท

ภาษา ภาษาทใชสอสารกนในสงคม ม 2 ลกษณะ คอ ภาษาทางกาย และภาษาทางวาจา

ในเผา ในชมชน ภาค จะมภาษาถน สาเนยงถน กรยาอาการแสดงออกของทองถน และจะมภาษากรยา

อาการ คนไทยจะใชภาษาไทยกลาง ซงเปนภาพรวมของประเทศ ดงนน วฒนธรรมทางภาษา จะบงบอก

ทมาของกาเนดซงควรจะเปนความภมใจในตวตน ไมเปนสงเชย นาอาย หรอลาสมยในการแสดงออกทาง

ภาษาถน ภาษาไทยกลางของคนไทย

การแตงกาย การแตงกายของคนในสงคมไทยในปจจบนไดรบอทธพลจากวฒนธรรม

ตะวนตกในชวตประจาวนคนไทยจงแตงตวแบบสากลตอเมอมงานบญ ประเพณตาง ๆ หรอในโอกาส

สาคญ ๆ จงนาการแตงกายประจาถนทแสดงออกมาเปนเผา ชมชน และภาค อยางไรกตาม เรายงเหนคน

รนเกา รนพอ แม ป ยา ตา ยาย ในทองถนบางแหงยงคงมวฒนธรรมการแตงกายทสบทอดมาจากบรรพบรษ

ใหเราเหนไดในชวตประจาวน

อาหาร เนองจากการตดตอสอสารของโลกปจจบนเปนโลกไรพรมแดน เราจงสามารถ

รบประทานอาหารไทยทรานในเมองลอสแองแจลส เมองฮองกงไดดวย วฒนธรรมทางอาหารการกนของ

คนไทยในทองถน และไทยยงคงสบตอตงแตอดตมาจนถงปจจบน เพราะสภาวะแวดลอมทางภมศาสตร

ทรพยากรตาง ๆ สงผลใหวตถดบทใชในการประกอบอาหารทองถนไทย ยงคงมอยและนามาใชใน

การประกอบอาหาร การกนไดตลอดมา แตอาหารบางชนดเรมสญหายไป เดกไทยปจจบนเรมจะไมรจก

21

คนเคยอาหารบางชนด เชน ขนมกง ซงประเพณแตงงานภาคกลาง ในอดตจะมขนมกง เปนขนมทาจาก

ถวทองปนเปนรปวงกลม มซเหมอนลอเกวยน เพอใหชวตแตงงานราบรนกาวไปขางหนา เปนตน

มารยาท มารยาทของคนไทยทอาศยอยเปนเผา ชมชน ภาค ตลอดจนไทยกลางไดรบการ

สบทอดมาจากบรรพบรษ แตเมอกลาวโดยรวมแลวมารยาทไทยนนทวโลกยอมรบวามความงดงาม

ออนชอย การไหว การกราบ บงบอกถงความเปนชาตทมวฒนธรรมอนดงาม ทาใหคนตางประเทศ

ประทบใจ สงผลใหอตสาหกรรมการทองเทยวเจรญกาวหนา

เร�องท� � การอนรกษสบสานวฒนธรรมประเพณไทย

3.1 ความสาคญในการอนรกษสบสานวฒนธรรมประเพณไทย

การอนรกษสบสานวฒนธรรมประเพณไทย เปนสงสาคญทคนไทยทกคนพงตระหนกถง

หนาทททกคนพงกระทา ทงน เพราะวฒนธรรมประเพณประจาชาตและทองถน จดเปนสงทมคณคา

ควรแกการอนรกษ โดยเฉพาะอยางยงขนบธรรมเนยมประเพณ โบราณสถาน โบราณวตถ ภาษา

วรรณกรรมตาง ๆ ซงไดบรรจ และสงสมความร ความหมาย คณคาทมมาตงแตอดตใหคนไทยปจจบน

ไดเรยนร เพอรจกตนเองและมความภมใจในความเปนชาตไทย และสงเหลานจะสญหายหากขาดการ

เอาใจใสในการอนรกษ และสงเสรมในทางทถกทควร

3.2 แนวทางในการอนรกษวฒนธรรมประเพณของไทย

1. ศกษา คนควา วจย วฒนธรรม ประเพณไทย และทองถนทยงไมไดรวบรวมศกษาไว

เพอใหมความรความเขาใจถองแท ทาใหเกดความรสกยอมรบในคณคา จะไดหวงแหน ภมใจ และ

เผยแพรใหเกดประโยชนตอไป

2. สรางความเขาใจใหคนไทยทกคนเขาใจ ปรบเปลยน ตอบสนองวฒนธรรมประเพณอน ๆ

จากภายนอกอยางเหมาะสม

3. ขยายขอบเขตเรองการอนรกษ วฒนธรรม ประเพณไทยใหคนไทยทกคนเหน เปนหนาท

สาคญทจะตองรวมกนทะนบารงรกษาทงดวยกาลงกาย และกาลงทนทรพย

4. สงเสรมการแลกเปลยนเรยนรวฒนธรรมประเพณระหวางเผา ชมชน ภาค เพอสอสารสราง

ความสมพนธระหวางกน

5. ชวยกนจดทาระบบขอมลสารสนเทศทางวฒนธรรมประเพณ เพอใชเปนฐานความรของ

สงคม เพอใชในการประชาสมพนธและสงผลถงภาวะอตสาหกรรมทเกยวของทสาคญ คอ อตสาหกรรม

ทองเทยวเชงอนรกษจะสงผลตอเศรษฐกจของชาตโดยรวม

22

เร�องท� � คานยมท�พงประสงคของไทยและของทองถ�น

2.1 คานยมทพงประสงคของไทย

ในเมอคานยมเปนสงทก าหนดความเชอ ซงสงผลถงพฤตกรรมของคนในสงคมแลว

การกาหนดคานยมทพงประสงคของทองถนและของไทย จงควรทคนในสงคมไทยทงในทองถนจนถง

ระดบชาต

อยางไรกตาม มผแจกแจงคานยมของสงคมไทยไวดงน คอ สมเดจฯ กรมพระยาดารงราชานภาพ

ไดตรสวา คานยมของสงคมไทยม 3 ประการ คอ

1. รกความเปนไทย

2. คนไทยไมชอบการเบยดเบยนและหาเรองกบคนอน

3. การรจกประสานประโยชน รจกการประนประนอม โอนออนผอนตาม ทาใหเมองไทย

ไมตกเปนอาณานคมของประเทศใด

ศาสตราจารย ประเสรฐ แยมกลมฟง จาแนกคานยมของคนไทย ไวดงน

1. ความรกอสรภาพหรอความเปนไทย

2. ยาความเปนตวของตวเอง

3. ความมกนอย

4. ยาหาความสขจากชวต สงผลใหเกด คาวา “สยามเมองยม”

5. เคารพ เชอฟงอานาจ โดยชอบธรรม คนไทยเคารพผอาวโส

6. ชอบความโออา มใจนกเลง กลาได กลาเสย บรโภคนยม

7. มนาใจเออเฟอเผอแผ คนไทยมลกษณะเปนมตรกบคนทกคน

ในปจจบนสงคมไทยมปญหา คนขาดคณธรรม จรยธรรม ปญหาเรองเพศ เรองความรนแรง

และอบายมข ในป 2549 กระทรวงศกษาธการ จงกาหนดลกษณะเชงพฤตกรรมทเปน 8 คณภาพพนฐาน

เพอเปนรากฐานในการพฒนาเดกและเยาวชนใหเปนคนด สงผลใหสงคมไทยเปนสงคมทด คอ

1. ขยน คอ ตงใจเพยรพยายามทาหนาทการงานอยางตอเนอง สมาเสมอ อดทน

2. ประหยด คอ รจกเกบออมถนอมใชทรพยสนแตพอควรพอประมาณใหเกดประโยชน

คมคา ไมฟมเฟอย ฟงเฟอ

3. ซอสตย คอ ประพฤตตรงไมเอนเอยง ไมมเลหเหลยม มความจรงใจ ปราศจากความรสก

ลาเอยง หรออคต

4. มวนย คอ ยดมนในระเบยบแบบแผน ขอบงคบ และขอปฏบต มทงวนยในตนเองและ

วนยตอสงคม

5. สภาพ คอ เรยบรอย ออนโยน ละมนละมอมมกรยามารยาททงาม มสมมาคารวะ

6. สะอาด คอ ปราศจากความมวหมองทงกาย ใจ และสภาพแวดลอมความผองใสเปนท

เจรญตา ทาใหเกดความสบายใจแกผพบเหน

23

7. สามคค คอ ความพรอมเพยงกน ความกลมเกลยว ความปรองดองกน รวมใจกน

ปฏบตงานบรรลผลตามทตองการเกดการงานอยางสรางสรรค ปราศจากการทะเลาะววาท ไมเอารด-

เอาเปรยบกน เปนการยอมรบความมเหตผล ยอมรบความแตกตางหลากหลาย ความคด เชอชาต หรอ

อาจเรยกอกอยางวา ความสมานฉนท

8. มนาใจ คอ มความจรงใจ ไมเหนแกตวและเรองของตวเอง แตเหนอกเหนใจ เหนคณคา

ในเพอนมนษย มความเอออาทรเอาใจใสใหความสนใจในความตองการ ความจาเปน ความทกขสขของ

ผอน และพรอมทจะใหความชวยเหลอเกอกลกนและกน

�.� คานยมทองถ�น

คานยมของทองถน จะบงบอกลกษณะนสยเดนของคนในทองถน เชน คนภาคเหนอ

มมารยาทออนโยน พดจาออนหวาน คนภาคใตมความรกใครพวกพองตาง ๆ เหลานสามารถศกษาไดจาก

ลกษณะของคนในชมชน วถชวตการแสดงออก สถาบนทางการศกษา ศาสนา และครอบครวมสวนสาคญ

ในการสรางเสรมคานยมใหม ๆ ใหเกดขนในครอบครว ชมชน สงคม

เร�องท� � การประพฤตปฏบตตนตามคานยมท�พงประสงค

การประพฤตปฏบตตนตามคานยมทพงประสงค นน เปนสงทควรกระทาทกคนจงเปนพลง

สาคญสงผลใหประเทศชาตพฒนาไปอยางยงยน หรออาจกลาววา หากสงคมใดมแตความเจรญทางวตถ

แตขาดความเจรญดานจตใจ สงคมนนจะพฒนาอยางไมยงยน ซงความเจรญทางดานจตใจ นน นอกจาก

คนในสงคมจะตองประพฤตปฏบตดตามหลกธรรมศาสนาแลว ควรสรางเสรมคานยมทดใหเกดขนกบ

คนในชาตโดยพรอมเพยงกนอกดวย ตวอยางเชน คานยมความประหยด การสรางนสยประหยดพลงงาน

นามนของคนในชาต ไมใชทาเฉพาะผมรายไดนอย ผทมฐานะรารวยสามารถใชนามนอยางสรยสรายได

เพราะชาตนมเงนมากมายใชชวลกชวหลานไมหมด ผมฐานะรารวยจะตองมนสยประหยดพลงงานดวย

เปนตน และแมวานามนมราคาถกลงทกคนในชาตควรประหยดตอไปใหเปนนสย

กจกรรมท� � ใหผเรยนเลอกคาตอบท�ถกตอง

1. ขอใดคอวฒนธรรม

ก. อาหาร ข. การแตงกาย

ค. ภาษาพด ง. ถกทกขอ

2. ขอใดคอประเพณ

ก. การพดทกทาย ข. การแตงงาน

ค. การรบประทานขาว ง. การถอศล 8

24

3. ประเพณวงควายอยในจงหวดใด

ก. ชยนาท ข. อางทอง

ค. ชลบร ง. สมทรปราการ

4. ประเทศไทยไดรบอทธพลวฒนธรรมประเพณจากทใด

ก. อารยธรรมตะวนตก ข. อารยธรรมจน

ค. อารยธรรมอนเดย ง. ถกทกขอ

5. การตอบแทนบญคณ บดา มารดา บพการ จดเปนอะไร

ก. ประเพณ ข. จารตประเพณ

ค. ขนบประเพณ ง. ธรรมเนยมประเพณ

6. ภาษาไทยไดรบอทธพลจากภาษาอะไรบาง

ก. ภาษาบาล - สนสกฤต ข. ภาษาองกฤษ

ค. ภาษาจน ง. ถกทกขอ

7. ประเพณใดทมทกภาคของประเทศไทย

ก. สงกรานต ข. แขงเรอ

ค. วงควาย ง. สารทเดอน 10

8. ประเพณจรดพระนงคลแรกนาขวญไดรบอทธพลจากศาสนาใด

ก. ศาสนาพทธ ข. ศาสนาครสต

ค. ศาสนาอสลาม ง. ศาสนาพราหมณ – ฮนด

9. วฒนธรรม ประเพณมความสาคญตออตสาหกรรมใด

ก. กฬา ข. การทองเทยว

ค. พาณชยกรรม ง. นนทนาการ

10. ในความเปนชาตแตละชาตมความแตกตางในดานใด

ก. วฒนธรรมประเพณ ข. ภาษา

ค. ศลปะ ง. เชอชาต

กจกรรมท� � ใหผ เรยนแบงกลมศกษาคนควาวฒนธรรมประเพณในชมชนของตนเองแลวนามา

แลกเปล�ยนเรยนรกน

25

บทท 3

หนาทพลเมองไทย

สาระสาคญ

เปนสาระทเกยวกบความหมายของประชาธปไตย สทธ เสรภาพ บทบาทหนาทของพลเมองใน

วถประชาธปไตย การมสวนรวมในการปฏบตตนตามกฎหมาย มคณธรรมและคานยมพนฐานในการอย

รวมกนอยางปรองดองสมานฉนท ปญหา และสถานการณการเมองการปกครองทเปนกรณตวอยางท

เกดขนในชมชน กฎหมายทเกยวของกบตนเองและครอบครว กฎหมายทเกยวของกบชมชน กฎหมายอน ๆ

เชน กฎหมายแรงงานและสวสดการ กฎหมายวาดวยสทธเดกและสตร และการมสวนรวมของประชาชน

ในการปองกนและปราบปรามการทจรต

ผลการเรยนรคาดหวง

1. รและเขาใจในเรอง สทธ เสรภาพ บทบาทหนาท และคณคาของความเปนพลเมองด

ตามแนวทางประชาธปไตย

2. ตระหนกในคณคาของการปฏบตตนเปนพลเมองดตามวถประชาธปไตยและม

คณธรรม คานยมพนฐานในการอยรวมกนอยางปรองดองสมานฉนท

3. แยกแยะปญหา และสถานการณการเมองการปกครองทเกดขนในชมชน

4. รและเขาใจสาระทวไปเกยวกบกฎหมาย

5. นาความรกฎหมายทเกยวของกบตนเอง ครอบครว ชมชน และประเทศชาตไปใช

ในชวตประจาวนได

6. เหนคณคา และประโยชนของการปฏบตตนตามกฎหมาย

7. มจตสานกในการปองกนปญหาการทจรต

ขอบขายเนอหา

เรองท 1 การปกครองระบอบประชาธปไตย

เรองท 2 สถานภาพ บทบาท สทธ เสรภาพ และหนาทของพลเมองในวถประชาธปไตย

เรองท 3 คณธรรมและคานยมพนฐานในการอยรวมกนอยางปรองดองสมานฉนท

เรองท 4 รฐธรรมนญ

เรองท 5 ความรเบองตนเกยวกบกฎหมาย

เรองท 6 กฎหมายทเกยวของกบตนเองและครอบครว

เรองท 7 กฎหมายทเกยวกบชมชน

เรองท 8 กฎหมายอน ๆ

เรองท 9 การปฏบตตนตามกฎหมายและการรกษาสทธเสรภาพของตนในกรอบของกฎหมาย

เรองท 10 การมสวนรวมในการปองกนและปราบปรามการทจรต

26

เร�องท� � การปกครองระบอบประชาธปไตย

1.1 ความหมายของประชาธปไตย

ประชาธปไตย เปนรปแบบการปกครองในประเทศ มาจากคา 2 คา ดงน

“ประชา” หมายถง ประชาชนทเปนพลเมองของประเทศ

“อธปไตย” หมายถง อานาจสงสดในการปกครองประเทศ

ดงนน ประชาธปไตย จงหมายถง ประชาชนปกครองหรอการปกครองโดยประชาชน

พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 ใหความหมายของประชาธปไตยไววา

“ระบอบการปกครองทถอมตของปวงชนเปนใหญ หรอการถอเสยงขางมากเปนใหญ”

และศาสตราจารย ดร.กมล ทองธรรมชาต ใหความหมายวา “ประชาธปไตย เปนการปกครองของ

ประชาชน โดยประชาชนเพอประชาชน”

สรป ประชาธปไตย หมายถง การทประชาชนหรอพลเมองของประเทศมอานาจและมสวนรวม

ในการกาหนดนโยบายในการปกครองประเทศ โดยคานงถงประโยชนของประชาชนสวนรวมเปนหลก

�.� หลกการสาคญของการปกครองระบอบประชาธปไตย

1. หลกอานาจอธปไตยเปนของปวงชน หมายถง ประชาชนเปนเจาของอานาจสงสดในการ

ปกครองประเทศ

2. หลกความเสมอภาค ประชาชนทกคนมความเทาเทยมกนภายใตกฎหมาย ความเทาเทยมกน

ทางการเมอง

3. หลกสทธ เสรภาพ และหนาท ไดแก การทประชาชนมอานาจอนชอบธรรมในการเปน

เจาของทรพยสน มอสระในการกระทาในขอบเขตของกฎหมาย และมแนวทางปฏบตตนทเปนอสระ

ภายใตขอบเขตของกฎหมาย

4. หลกนตธรรม การปกครองในระบอบประชาธปไตย มหลกกฎหมายเปนกฎเกณฑและ

กตกาของประเทศ คอ การทประชาชนใชกฎหมายเปนหลกในการทางาน เพอการอยรวมกนอยางสนตสข

และเกดความยตธรรมในสงคม

5. หลกการยอมรบเสยงขางมาก คอ การทประชาชนในรฐใชมตของประชาชนสวนใหญเปน

หลกในการทางาน

6. หลกการใชเหตผล คอ การทประชาชนใชหลกเหตผลเปนหลกในการหาขอสรปเพอ

ทางานรวมกนหรอการอยรวมกน

7. หลกการประนประนอม คอ การทประชาชนไมใชความรนแรงในการแกไขปญหา แตใช

การตกลงรวมกนในการขจดขอขดแยงทไมเหนดวย

8. หลกความยนยอม คอ การทประชาชนใชวจารณญาณในการตดสนใจ เปนตวของตวเอง

โดยปราศจากการบงคบ มความเหนตรงกน จงตดสนใจผานตวแทนของประชาชนในการดาเนนงานทาง

การเมองและการปกครอง

27

�.� ลกษณะของสงคมประชาธปไตย

ในสงคมประชาธปไตย ประชาชนจะปฏบตตอกน ดงน

1. การเคารพในสทธและเสรภาพของบคคล ตามขอบเขตทบญญตไวในกฎหมาย

2. การใชหลกเหตผลในการตดสนปญหา ขอขดแยง

3. การเคารพในกฎกตกาของสงคม เพอความสงบสขและความเปนระเบยบเรยบรอย

ในสงคม

4. การมสวนรวมในกจกรรมของสวนรวมและสงคม

5. การมนาใจเปนประชาธปไตยยอมรบฟงความคดเหนของผอน และเหนแกประโยชน

สวนรวมมากกวาสวนตน

6. การยดมนในหลกความยตธรรม และการปฏบตตอกนอยางเสมอภาคเทาเทยมกนของ

สมาชกทกคนในสงคม

�.� คณลกษณะท�สาคญของสมาชกในสงคมประชาธปไตย

1. มความยดมนในอดมการณประชาธปไตย

2. มการรจกใชเหตผล และรบฟงความคดเหนของผอน ซงมเหตผล และมการประนประนอมกน

ในทางความคด

3. เคารพในสทธและการตดสนใจของผอน

4. มความเสยสละ และเหนแกประโยชนของสวนรวมมากกวาสวนตน

5. สามารถทางานรวมกบผอน

6. ใชเสยงขางมากโดยไมละเมดสทธเสยงขางนอย

7. ยดถอหลกความเสมอภาค และเทาเทยมกนของสมาชก

8. ปฏบตตนตามกฎขอบงคบของสงคม

9. ปฏบตตนตามหลกศลธรรม ยดมนในวฒนธรรม ประเพณ

10. รจกแกปญหาโดยสนตวธ

�.� ความสาคญของการปฏบตตนเปนพลเมองดตามวถประชาธปไตย

1. ทาใหสงคมและประเทศชาตมการพฒนาไปอยางมนคง

2. เกดความรกและความสามคคในหมคณะ

3. สงคมมความเปนระเบยบ สงบเรยบรอย

4. สมาชกทกคนไดรบสทธ หนาท เสรภาพ จากกฎหมายเทาเทยมกนเกดความเปนธรรมใน

สงคม

5. สมาชกในสงคมมความเออเฟอเผอแผและมนาใจตอกน

2. วถประชาธปไตย

สงคมประชาธปไตยทสมบรณ เปนสงคมทปลกฝงความเปนประชาธปไตยใหแกประชาชน

ทงในแงความคด อดมการณ และวธการดาเนนชวตตงแตเดกเปนตนไป

28

โดยในชวตประจาวนของบคคลในครอบครว ชมชน และสงคม จะดาเนนไปอยางสงบสขได

เมอทกคนทเปนสมาชกเขาใจ และตระหนกถงความสาคญของการใชคณลกษณะประชาธปไตยเปน

แนวทางในการดาเนนชวต ดงน

�.� ประชาธปไตยในครอบครว

ประชาธปไตยในครอบครวจะเรมไดกตอเมอพอแมคดและประพฤตปฏบตตอกนตอลก ๆ

และตอบคคลอนอยางเปนประชาธปไตย ในการดาเนนชวตประจาวนทก ๆ ดาน ไดแก

1. การแสดงความคดเหนอยางมเหตผล

2. การรบฟงความคดเหนของผอน

3. การตดสนใจโดยใชเหตผลมากกวาอารมณ

4. การแกปญหาโดยใชเหตผล

5. การลงมตโดยใชเสยงสวนใหญ

6. การเคารพกฎระเบยบของครอบครว

7. การกลาแสดงความคดเหนตอสวนรวม

8. การยอมรบเมอผอนมเหตผลทดกวาตนเอง

�.� ประชาธปไตยในชมชน ทองถ�น

วถชวตประชาธปไตยในการดาเนนกจกรรมตาง ๆ ภายในชมชน เปนการรวมกลมของ

บคคลภายในชมชน สมาชกในชมชนตองมคณลกษณะประชาธปไตยทสาคญ คอ

1. การเคารพในระเบยบ กฎหมายของทองถน และกฎหมายบานเมอง

2. การมสวนรวมในการพฒนาชมชนและทองถน

3. การยอมรบฟงความคดเหนของผอน

4. การตดสนใจในสวนรวมโดยใชการลงมตเสยงสวนใหญ

5. การตดสนใจโดยใชวธการลงมตเสยงสวนใหญ

6. การแสดงความคดเหนอยางมเหตผลตอชมชน

7. การรวมกนวางแผนในการทางานเปนกลมหรอตวแทนของกลม

ในการดาเนนชวตของกลมคนในรปแบบตาง ๆ เชน สมาคมแมบานผผลตสมนไพรบานหวยใต

สหกรณออมทรพยบานแตง สมาคมศษยเกา โรงเรยน มลนธตาง ๆ ในการดาเนนชวตในกลมสมาชก

ควรมคณลกษณะของประชาธปไตย ไดแก

1. เคารพในกฎระเบยบขอบงคบของกลมหรอองคกร

2. มบทบาทในการแสดงความคดเหนอยางมเหตผล

3. ยอมรบฟงความคดเหนของทกคนทดกวา โดยไมใชอารมณ อดทนตอความขดแยงท

เกดขน

4. ยอมรบในเหตผลทดกวา

5. การทางานโดยใชวธการประชมวางแผน และแกปญหารวมกน

6. การลงมตของกลมหรอองคกรโดยใชการลงมตเสยงขางมาก

29

เร�องท� � สถานภาพ บทบาท สทธ เสรภาพ และหนาท�ของพลเมองในวถประชาธปไตย

1. ความหมาย ความสาคญ

1.1 สถานภาพ

สถานภาพ หมายถง ฐานะหรอเกยรตภมของบคคลทอยในสงคม เปนตาแหนงของ

บคคลหนงทไดรบความนบถอจากสาธารณชน

สถานภาพเปนสงทสงคมกาหนดขน เปนสงกาหนดเฉพาะตวบคคลททาใหแตกตางจาก

ผอน

สถานภาพ แบงเปน 2 ประเภท คอ

1. สถานภาพทตดตวมาตงแตกาเนด ไดแก

สถานภาพทางวงศาคณาญาต เชน เปนลก หลาน พนอง ฯลฯ

สถานภาพทางเพศ เชน เพศหญง เพศชาย

สถานภาพทางอาย เชน เดก วยรน ผใหญ

สถานภาพเชอชาต เชน คนไทย คนองกฤษ

สถานภาพทางถนกาเนด คนในภาคเหนอ คนในภาคใต

สถานภาพทางชนชนในสงคม เชน เชอพระวงศ คหบด หรอชนชนตาง ๆ

ในกลมชนทนบถอศาสนาฮนด เชน ชนชนพราหมณ ฯลฯ

2. สถานภาพทไดมาภายหลง หมายถง สถานภาพทไดมาจากแสวงหาหรอไดมาจาก

ความสามารถของตนเอง ไดแก

สถานภาพทางการศกษา เชน จบการศกษาระดบปรญญาตร ปรญญาโท ปรญญาเอก

สถานภาพทางอาชพ เชน เปนคร เปนหมอ เปนนกการเมอง

สถานภาพทางการเมอง เชน เปนสมาชกสภาผแทนราษฎร เปนนายกรฐมนตร

เปนรฐมนตร

สถานภาพทางการสมรส เชน โสด สมรส หมาย

1.2 บทบาท

บทบาท หมายถง การทาหนาทตามสถานภาพทสงคมกาหนด เชน นายเอกมสถานภาพ

เปนพอ ตองดาเนนบทบาทในการใหการอบรมเลยงด สงสอนบตรใหเปนคนด สงเสยบตรใหไดรบ

การศกษาทสมควรตามวย สวนนายโทมสถานภาพเปนบตรทตองดาเนนบทบาทเชอฟงคาสงสอนของ

บดามารดา ตงใจหมนเพยรในการศกษา ชวยเหลอบดามารดาในการทางานบานตามควรแกวย

1.3 สทธ เสรภาพ และหนาท�

“สทธ” หมายถง อานาจหรอผลประโยชนอนชอบธรรมของบคคลทมกฎหมายให

ความคมครอง เชน สทธในการนบถอศาสนา การประกอบอาชพ การไดรบการศกษา ฯลฯ

“เสรภาพ” หมายถง ความมอสระในการกระทาของบคคล ซงการกระทานนจะตองไม

ขดตอกฎหมาย เชน การแตงกาย การแสดงความคดเหน

30

“หนาท” หมายถง ภาระหรอความรบผดชอบทบคคลจะตองปฏบตตามกฎหมาย

สทธเสรภาพ เปนรากฐานสาคญในการปกครองตามระบอบประชาธปไตย การทจะรวา

การปกครองของประเทศใดมความเปนประชาธปไตยไดมากนอยเพยงใด ตองดทสทธเสรภาพของ

ประชาชนในประเทศนน ๆ เปนสาคญ ถาประชาชนมสทธเสรภาพมาก ความเปนประชาธปไตยของ

ประเทศนนกมมาก หากสทธเสรภาพของประชาชนถกจากดหรอลดรอนโดยผมอานาจในการปกครอง

ประชาธปไตยกจะมไมได ดวยเหตนกฎหมายรฐธรรมนญของไทยทกฉบบ จงไดบญญตคมครองสทธ

เสรภาพของประชาชนไวอยางแจงชด

สวนหนาท นน เปนกรอบหรอมาตรฐานของการปกครองในระบอบประชาธปไตย

ทงนกเพราะวา การปกครองระบอบประชาธปไตย นน ตองอาศยกฎหมายเปนหลกในการดาเนนการ

หากประชาชนไมรจกหนาทของตน ไมปฏบตตามกฎหมายระบอบประชาธปไตยกจะดารงอยตอไปไมได

ดงนน สทธ เสรภาพ และหนาท จงมความสาคญอยางยงในการปกครองตามระบอบ

ประชาธปไตยซงขาดเสยมไดเดดขาด

1.4 ความสาคญของสทธ เสรภาพ และหนาท�

1. การทรฐไดบญญต สทธ เสรภาพ และหนาท ของบคคลในรฐธรรมนญ ทาให

ประชาชนไดรบความคมครอง และปฏบตอยางเทาเทยมเสมอภาค และยตธรรม

2. บคคลทกคนจะตองรบทราบ และพงปฏบตตามขอบเขตสทธ เสรภาพ และหนาททได

บญญตใชในรฐธรรมนญ

3. การใชอานาจรฐจะตองคานงถงสทธ เสรภาพของประชาชน

4. ทงรฐและประชาชนพงปฏบตตามหนาททบญญตใชในรฐธรรมนญอยางเครงครด

ยอมกอใหเกดความสงบรมเยนผาสกในชาต

5. หนาทของประชาชนในระบอบประชาธปไตย ไดแก

5.1 หนาทในการรกษาไวซงชาต ศาสนา พระมหากษตรย และการปกครองตาม

ระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

5.2 หนาทในการปองกนประเทศ ไดแก การชวยสอดสองดแลและแจงใหเจาหนาท

บานเมองทราบถงภยทจะเกดขนแกประเทศชาต เชน การแจงขอมลเกยวกบการคายาเสพตด การสมคร

เปนอาสาสมครรกษาดนแดน เปนตน

5.3 หนาทในการรบราชการทหารตามกฎหมาย โดยชายไทยทกคนเมออาย 20 ป

บรบรณ จะตองไปตรวจเขารบการเกณฑทหารประจาการ เปนเวลา 2 ป เพอเปนกาลงสาคญเมอเกดภาวะ

สงคราม

5.4 หนาทในการปฏบตตนตามทกฎหมายกาหนด ทงนเพอความเปนระเบยบเรยบรอย

ทาใหสงคมมความสงบสข และสมาชกในสงคมอยรวมกนไดอยางสนตสข

5.5 หนาทในการเสยภาษอากรตามทกฎหมายกาหนด เพอรฐจะไดมรายไดเพอ

นามาใชจายภายในประเทศ รวมทงจดสวสดการตาง ๆ ใหกบประชาชน และชมชนในประเทศ

31

5.6 หนาทในการรบการศกษาภาคบงคบตามเงอนไข และวธการทกฎหมายกาหนด

เพอชวยใหมคณภาพทด และเปนกาลงใจในการพฒนาประเทศตอไป

5.7 หนาทในการชวยเหลอราชการตามกฎหมายกาหนด เพอประโยชนสวนตนและ

สวนรวม

5.8 หนาทในการใชสทธเลอกตงโดยสจรต ในการเลอกสมาชกสภาผแทนราษฎร

เขาไปทาหนาทบรหารประเทศ เปนการจรรโลงการปกครองตามระบอบประชาธปไตยใหยงยนสบไป

เรองท 3 คณธรรมและคานยมพนฐานในการอยรวมกนอยางปรองดองสมานฉนท

ความหมายของ คณธรรม คานยม และ ความสมานฉนท

คณธรรม คอ ความดงามทถกปลกฝงขนในจตใจ มจตสานกทด ความละอาย และเกรงกลวใน

การทจะประพฤตชว ถงแมวาคณธรรมจะเปนเรองภายในจตใจ แตสามารถสะทอนออกมาไดทาง

พฤตกรรม เชน ความซอสตย ความกตญกตเวท ความมระเบยบวนย เปนตน

ความปรองดอง หมายถง ออมชอม ประนประนอม ยอมกน ไมแกงแยงกน ตกลงกนดวยความ

ไกลเกลย ตกลงกนดวยไมตรจต (พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2554)

คานยม คอ ความคด พฤตกรรมและสงอนทคนในสงคมหนงเหนวา มคณคา จงยอมรบมา

ปฏบตและหวงแหนไวระยะหนง คานยมมกเปลยนแปลงไปตามกาลสมยและความคดเหนของคนใน

สงคม

ความสมานฉนท แปลตามศพท คอ ความพอใจรวมกน ความเหนพองตองกน มความตองการท

จะทาการอยางใดอยางหนงตรงกน หรอเสมอเหมอนกน ซงความสมานฉนทจะเปนตวลดความขดแยง

และนาไปสความสามคค

ประชาชนชาวไทยพรอมใจกนเฝารบเสดจพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช

เสดจออกมหาสมาคม ณ สหบญชร พระทนงอนนตสมาคม

เมอวนท 9 มถนายน 2549

32

จากภาพ เปนความพรอมเพรยงกนของพสกนกรชาวไทยและชาวตางประเทศทรวมใจกนสวมเสอ

สเหลอง รวมกนโบกธงชาต และธงพระปรมาภไธยพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช

พรอมกบเปลงเสยงถวายพระพร เปนการแสดงใหเหนถงความสมานฉนทของพสกนกรชาวไทยและ

ชาวตางประเทศ ภาพเหตการณเหลานสรางความแปลกใจใหกบสอตางประเทศเปนอยางมาก จนทาให

สานกขาวหลายสานกตองเสนอขาวเกยวกบงานพระราชพธครงนเพมเตม เพออธบายถงเหตผลทปวงชน

ชาวไทยถวายความจงรกภกดและเทดทนสถาบนพระมหากษตรยมากมายขนาดน

ชาวตางชาตแสดงออกถงความรก และเทดทน พระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช

แตในทางกลบกนในชวงป พ.ศ. 2547 – พ.ศ. 2557 ทงชาวไทยและชาวตางชาตตางรถงความขดแยง

ทางดานการเมองในประเทศไทย เหตการณเหลานสงผลตอเศรษฐกจ สงคม โดยเฉพาะธรกจดาน

การทองเทยว และยงสงผลกระทบตอสภาพจตใจของคนไทยอกดวย

จากเหตการณทกลาวมา จะเหนไดวาหากเรามความสมานฉนทในสงทถกตองดงาม จะทาให

สงคมของเรามความเจรญกาวหนา ความสมานฉนทเปนบอเกดของความสข ความสามคคของหมคณะ

เมอมความสามคคของหมคณะยอมทาใหเกดพลง ซงจะนาไปสความสาเรจในจดมงหมายทไดตงเอาไว

แตความสมานฉนททจะนาไปสความสขและความเจรญนนจะตองเปนไปในทางทถกตองดงาม

ซงตองประกอบดวยคณธรรมและทสาคญยงคอ การเหนแกประโยชนสวนรวม หากสมานฉนทแตเฉพาะ

ในกลมพวกของตนเองแลวไปขดแยงกบกลมพวกของคนอน แลวทาใหสวนรวมเสยหาย ลกษณะนถอวา

เปนการสมานฉนทในทางทผด

33

ดงนนหากเราตองการความสมานฉนททถกตองดงามจะตองอาศยคณธรรมดงตอไปน

คานยมพนฐานในการอยรวมกนอยางสมานฉนท 12 ประการ

ขอ 1. มความรกชาต ศาสนา พระมหากษตรย

ขอ 2. ซอสตย เสยสละ อดทน

ขอ 3. กตญตอพอแม ผปกครอง ครบาอาจารย

ขอ 4. ใฝหาความร หมนศกษาเลาเรยนทงทางตรงและทางออม

ขอ 5. รกษาวฒนธรรมประเพณไทยอนงดงาม

ขอ 6. มศลธรรม รกษาความสตย หวงดตอผอน เผอแผ และแบงปน

ขอ 7. เขาใจเรยนรการเปนประชาธปไตย อนมพระมหากษตรยทรงเปนประมขทถกตอง

ขอ 8. มระเบยบวนย เคารพกฎหมาย ผนอยรจกเคารพผใหญ

ขอ 9. มสตรตว รคด รทา รปฏบต ตามพระราชดารสของพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช

ขอ 10. รจกดารงตนอยโดยใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงตามพระราชดารสของพระบาทสมเดจ

พระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช รจกอดออมไวใชเมอยามจาเปน มไวพอกนพอใช ถาเหลอกแจกจาย

จาหนาย และขยายกจการ เมอมความพรอมโดยมภมคมกนทด

ขอ 11. มความเขมแขงทงรางกายและจตใจ ไมยอมแพตออานาจฝายตาหรอกเลส มความละอายเกรงกลว

ตอบาปตามหลกของศาสนา

ขอ 12. คานงถงผลประโยชนของสวนรวมและตอชาตมากกวาผลประโยชนของตนเอง

คานยมพนฐานดงกลาวขางตนมความสาคญอยางยงทคนไทยจะตองนามาประพฤตปฏบตใน

ชวตประจาวนอยเสมอ และเพอใหเกดความเขาใจยงขนจะขอกลาวในรายละเอยดเพมเตม ดงน

1. มความรกชาต ศาสนา พระมหากษตรย เปนคณลกษณะทแสดงถงรกความเปนชาตไทย

เปนพลเมองดของชาต มความสามคค เหนคณคา ภมใจ เชดชความเปนไทย ปฏบตตนตามหลกศาสนาท

ตนนบถอ และแสดงความจงรกภกดตอสถาบนพระมหากษตรย

ประชาชนรวมกจกรรมจดเทยนถวายพรพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช

34

2. ซอสตย เสยสละ อดทน เปนคณลกษณะทแสดงถงการยดมนในความถกตอง ประพฤตตรงตาม

ความเปนจรงตอตนเองและผอน ละความเหนแกตว รจกแบงปนชวยเหลอสงคมและบคคลทควรให

รจกควบคมตนเองเมอประสบกบความยากลาบาก และสงทกอใหเกดความเสยหาย

3. กตญตอพอแม ผปกครอง ครบาอาจารย เปนคณลกษณะทแสดงออกถงการรจกบญคณ ปฏบตตาม

คาสงสอน แสดงความรก ความเคารพ ความเอาใจใส รกษาชอเสยง และตอบแทนบญคณของพอแม

ผปกครอง และครบาอาจารย

ประชาชนรวมกจกรรมแสดงความกตญกตเวท

4. ใฝหาความร หมนศกษาเลาเรยนทงทางตรงและทางออม เปนคณลกษณะทแสดงออกถงความตงใจ

เพยรพยายามในการศกษาเลาเรยน แสวงหาความร ทงทางตรงและทางออม

5. รกษาวฒนธรรมประเพณไทยอนงดงาม เปนการปฏบตสบทอดอนรกษวฒนธรรม และประเพณไทย

อนดงามดวยความภาคภมใจเหนคณคาความสาคญ

6. มศลธรรม รกษาความสตย หวงดตอผอน เผอแผและแบงปน เปนความประพฤตทควรละเวน และ

ความประพฤตทควรปฏบตตาม

7. เขาใจเรยนรการเปนประชาธปไตย อนมพระมหากษตรยทรงเปนประมขทถกตอง คอ มความร

ความเขาใจ ประพฤตปฏบตตนตามสทธและหนาทของตนเอง เคารพสทธและหนาทของผอน ใชเสรภาพ

ดวยความรบผดชอบภายใตขอบเขตของกฎหมายตามระบอบประชาธปไตย อนมพระมหากษตรยทรง

เปนประมข

8. มระเบยบวนย เคารพกฎหมาย ผนอยรจกการเคารพผใหญ เปนคณลกษณะทแสดงออกถงการปฏบต

ตามขอตกลง กฎเกณฑ ระเบยบ ขอบงคบ และกฎหมาย มความเคารพและนอบนอมตอผใหญ

9.มสตรตว รคด รทา รปฏบต ตามพระราชดารสของพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช

เปนการประพฤตปฏบตตนอยางมสตรตว รคด รทา อยางรอบคอบถกตอง เหมาะสม และนอมนาพระราชดารส

ของพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช มาปฏบตในชวตประจาวน

35

10.รจกดารงตนอยโดยใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงตามพระราชดารสของพระบาทสมเดจ

พระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช รจกอดออมไวใชเมอยามจาเปน มไวพอกนพอใช ถาเหลอกแจกจาย

จาหนาย และขยายกจการเมอมความพรอม สามารถดาเนนชวตอยางพอประมาณ มเหตผล มภมคมกน

ในตวทด มความร มคณธรรม และปรบตวเพออยในสงคมไดอยางมความสข

11. มความเขมแขงทงรางกายและจตใจ ไมยอมแพตออานาจฝายตาหรอกเลส มความละอายเกรงกลวตอ

บาปตามหลกของศาสนา เปนการปฏบตตนใหมรางกายสมบรณ แขงแรง ปราศจากโรคภย และมจตใจท

เขมแขง ไมกระทาความชวใด ๆ ยดมนในการทาความดตามหลกของศาสนา

12. คานงถงผลประโยชนของสวนรวมและตอชาตมากกวาผลประโยชนของตนเอง ใหความรวมมอใน

กจกรรมทเปนประโยชนตอสวนรวม และประเทศชาต เสยสละประโยชนสวนตน เพอรกษาประโยชนของ

สวนรวม

ประชาชนรวมกจกรรมปลกปาชมชน

36

กจกรรม

1. ใหผเรยนวเคราะหความสาคญหรอความจาเปนของการนาคณธรรม คานยม ไปปฏบตเพอการอย

รวมกนอยางปรองดองสมานฉนท

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

2. ในฐานะทผเรยนเปนบคคลในสงคม ผเรยนคดวาจะปฏบตตนตามคานยมพนฐาน 12 ประการ

อยางไรจงจะไดชอวาเปนพลเมองดตามวถประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

37

การนาคณธรรมไปใชในชวตประจาวนเพอแกปญหาความขดแยงและสรางความสมานฉนท

คณธรรม : ความมระเบยบวนย

กรณศกษาท 1 : การเขาควรบบรการ

หมบานหนองผกบง เปนหมบานหนงทโดนนาทวมหนกคราวนาทวมใหญของประเทศทผานมา

ชาวบานบางคนถกนาทวมบานจนมดหลงคาบาน จงตองอพยพไปพกอาศยชวคราวทวดหนองผกบงท

พอจะอาศยอยได จงมผคนมาอยรวมกนพอสมควร นาทวมอยนาน ความเดอดรอนเรองกนเรองอยกมาก

เปนทวคณ แตคนไทยทไมประสบอทกภยกไมแลงนาใจเดนทางมาชวยเหลอนาขาวสารอาหารแหงและ

อปกรณเครองใชมาบรจาค

คราวหนงเจาอาวาสประกาศวาไดรบขาววาจะมผใจบญนาของมาแจกชาวบานรขาวกมารอรบกน

แนนวด ในขณะทกาลงเขาควรบถงยงชพก เกดเหตการณไมคาดฝน มชาย 2 คน กาลงชกตอยกน

เจาอาวาสจงบอกใหยต และซกถามไดความวา เกดการตอวากนเรองมาทหลงแลวมาแซงคว คนทถกตอวา

กไมพอใจ และทงสองคนเปนชาวบานคนละหมบานกนดวย จงโมโหและชกตอยกนขน เจาอาวาส

จงเตอนสตใหทงสองคนระงบอารมณ และสอนใหทกคนรจกการอดทนในการรอรบบรการ เพราะม

คนจานวนมาก ทกคนเดอดรอนเหมอนกน ทงนกเพอความเปนระเบยบเรยบรอย เคารพสทธของผอน

จงตองรจกการเขาควตามลาดบกอนหลง ถาทกคนทาไดเชนน ปญหาความขดแยงกจะไมเกดขน พวกเรา

ในหมบานหรอชมชนไหนกตามกจะอยรวมกนไดอยางเรยบรอย ปกตสข

38

กจกรรม : ใหผเรยนอานกรณศกษาแลวรวมกนอภปรายแลกเปลยนเรยนรตามประเดน ดงน

1. ผเรยนคดวา กรณศกษานจะกอใหเกดปญหาและความขดแยงไดอยางไร

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

2. ผเรยนคดวา คานยมพนฐาน 12 ประการ ทจะชวยแกปญหาและความขดแยง คอคานยม

เรองอะไร และแกปญหาไดอยางไร

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

39

กรณศกษาท 2 : เหนความสาคญของประโยชนสวนรวม

การบกรกทดนขอบเขตรว

เหตเกดขนในชมชนแหงหนง ทคนในชมชนเกดความขดแยงในเรอง การใชกระบวนการ

ยดสทธเปนหลก เรองมอยวา รวบานของนายสงบ ไดรกลาเขาไปในพนทบานของนายสมชาย เพราะถอวา

บดาของนายสงบมาจบจองพนทกอน ในขณะทนายสมชายรบรวาทดนนไมมโฉนด บคคลอนในชมชน

สามารถเขาถอครองสทธ เปนเหตใหทงสองทะเลาะววาทกน การจดการความขดแยงหรอลดปญหา

ดงกลาวทเกดขน คนในชมชนสามารถมสวนรวมในการแกไขความขดแยง โดยใชวธการเจรจาไกลเกลย

มคนกลางทคปญหาทงสองนบถอและใหการยอมรบ ซงวธการนเปนการจดการความขดแยงโดยเชอม

ความสมพนธระหวางสองครอบครว และการททงสองเปนคนทมถนฐานอยภมภาคเดยวกน วฒนธรรม

เดยวกน การมบดาของนายสงบและนายสมชาย มารวมเจรจา ทาใหงายตอการเจรจา หาจดยนของทงสองฝาย

แลวคานงถงผลประโยชนรวม ผลสดทายของการเจรจานายสงบยอมรอถอนเขตรวออกจากทดนของ

นายสมชาย เพอใหเปนหลกฐานในการตกลงเจรจา ทงสองฝายตองทาสญญาประนประนอมยอมความ

หลงจากขอตกลง และเปนไปตามหลกกฎหมายเกยวของ โดยสรป กระบวนการจดการความขดแยงขางตน

หลก คอ ตองมงเนนความสมพนธ และพยายามทาใหคกรณเกดความพงพอใจ ดวยเหตน วธการจดการ

ความขดแยงเบองตนในชมชน จงใชรปแบบการเจรจาไกลเกลยโดยคนกลาง อานวยความสะดวกในการ

สนทนาและใหคาปรกษาหาทางออก เพออยรวมกนอยางสนตสามคคปรองดอง

40

กจกรรม : ใหผเรยนอานกรณศกษาแลวรวมกนอภปรายแลกเปลยนเรยนรตามประเดน ดงน

1. ผเรยนคดวา กรณศกษาเรองการบกรกทดนขอบเขตรวนจะกอใหเกดปญหาและ

ความขดแยงไดอยางไร

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

2. ผเรยนคดวา คานยมพนฐาน 12 ประการ ทจะชวยแกปญหาและความขดแยง คอคานยม

เรองอะไร และแกปญหาไดอยางไร

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

41

กระบวนการแกปญหาและสถานการณการเมองการปกครองทเกดขนในชมชน

กรณศกษา เหตเกดทโนนดอนตา

เหตเกดทโนนดอนตา

“บานโนนดอนตา” เปนชมชนหมบานเลก ๆ ในชนบททไมหางไกลจากทวาการอาเภอมากนก

ชมชนบานโนนดอนตาเคยอยกนเหมอนพนอง สงบและรมเยน เออเฟอเผอแผกน ชวยเหลอเกอกลกน

และรวมแรงรวมใจในกจการของสวนรวม แตกยงขาดสาธารณปโภคขนพนฐานและสงจาเปนตาง ๆ

อยมาก เชน ถนน สะพาน แหลงนา สถานอนามย ศนยพฒนาเดกเลก

ตอมาเมอทางราชการใหมการเลอกตงสมาชกสภาองคการบรหารสวนตาบลและนายกองคการ

บรหารสวนตาบลขนตามหลกการประชาธปไตยและหลกการกระจายอานาจ เพอใหชาวบานไดมสวน

ในการบรหารจดการกจการตาง ๆ ของตาบล เพอใหตรงกบความตองการทแทจรงของคนในทองถน

สะดวกรวดเรว แทนทจะตองรอนโยบายและงบประมาณจากสวนกลาง อกทงยงเปนการสรางวถ

สะดวกจากองคการบรหารสวนตาบลมากกวาเดม

แตดวยความทชาวบานยงไมคนเคยกบการเลอกตงทองถน ผสมครรบเลอกตงใชวธการหาเสยง

แขงขนกนหาเสยงกบชาวบาน ซงสวนใหญกเปนญาตมตรกนแทบทงนน การทตางฝายตางสนบสนน

ผสมครทตนชนชอบมากกวา กลบกลายเปนการเหนตาง มการอภปรายถกเถยง จนนาไปสการขดแยง

ทะเลาะววาท แบงฝกแบงฝายกน ทาใหบานโนนดอนตาทเคยมความรกสามคค

กลบกลายเปนความสบสน วนวาย แตกแยกสามคคกน ไมสงบรมเยนดงทเปนมา

หรอการพฒนาและความเจรญของหมบาน จะตองแลกดวยความสงบรมเยนของคนบานโนนดอนตา

จาเปนเพยงใดทชาวบานโนนดอนตาจะตองเลอกเพยงอยางใดอยางหนงเทานนหรอ

42

กจกรรม : ประเดนการอภปราย

1. ปญหาทเกดขนในชมชนโนนดอนตาคออะไรขน ปญหานมสาเหตมาจากอะไร

2. ถาทานเปนชาวชมชนโนนดอนตา ทานคดวาปญหานใครควรมบทบาทใน

การแกปญหาและควรแกปญหานอยางไร

3. ทานคดวาคณธรรมสาคญทนามาประยกตใชในการแกปญหาของชมชนโนนดอนตา คออะไร

เพราะเหตใด

……………………………..

เร�องท� � รฐธรรมนญ

รฐธรรมนญเปนกฎหมายสงสดหรอเปนกฎหมายหลกของประเทศทออกโดยฝายนตบญญต คอ

รฐสภา อนประกอบดวยตวแทนของประชาชน ดงนน รฐธรรมนญจงเปนกฎหมายทประชาชนสวนใหญ

ใหความเหนชอบ

ความสาคญ

รฐธรรมนญ เปนกฎหมายทสาคญทสด เปนเสมอนกฎเกณฑหรอกตกาทประชาชนในสงคม

ยอมรบใหเปนหลกในการปกครอง และการบรหารประเทศ ซงการออกกฎหมายใด ๆ ยอมตอง

ดาเนนการภายในกรอบของบทบญญตในรฐธรรมนญ กฎหมายใดทขดแยงตอรฐธรรมนญจะไมสามารถ

ใชบงคบได

สาเหตท�มรฐธรรมนญในประเทศไทย

สาเหตทสาคญมาจากการทประเทศไทยเกดการเปลยนแปลงทางการปกครองจากระบอบ

สมบรณาญาสทธราชยเปนระบอบประชาธปไตย ซงเรมมแนวคดตงแตรชกาลท 6 โดยกลมบคคลทเรยก

ตนเองวา “คณะราษฎร” ประกอบดวย ขาราชการ ทหาร พลเรอน ไดเขาถงอานาจการปกครอง

พระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว จงไดทรงลงพระปรมาภไธย ในรางรฐธรรมนญการปกครอง

แผนดนฉบบชวคราวทคณะราษฎรไดเตรยมไว นบวาเปนรฐธรรมนญฉบบแรกของไทย เมอวนท

10 ธ.ค. 2475 ถอไดวาประเทศไทยมการเปลยนแปลงการปกครองจากระบอบสมบรณาญาสทธราชย

มาเปนการปกครองระบอบประชาธปไตย นบแตนนมา

จนถงปจจบนไดมการเปลยนแปลงแกไข และประกาศใชรฐธรรมนญการปกครองหลายฉบบ

เพอใหเหมาะสม สอดคลองกบสภาวการณบานเมองทผนแปรเปลยนในแตละยคสมย โดยมสาระสาคญ

เหมอนกน คอ ยดมนในหลกการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

จะมเนอหาแตกตางกนกเพอใหเหมาะสมกบสถานการณของบานเมองในขณะนน ประเทศไทย

มรฐธรรมนญมาแลวจานวน 18 ฉบบ และปจจบนใชรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550

43

หลกการสาคญของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ����

รฐธรรมนญฉบบปจจบนมหลกการและเจตนารมณทจะธารงรกษาไวซงเอกราชและความมนคง

ของชาต เทดทนพระมหากษตรย ซงหลกการสาคญของรฐธรรมนญ พ.ศ. 2550 ไดระบไวในหมวด 1

บททวไป สรปไดดงน

1. ประเทศไทยเปนราชอาณาจกรอนหนงอนเดยว จะแบงแยกมได

2. มการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

3. อานาจอธปไตยเปนของปวงชนชาวไทย

4. ศกดศรความเปนมนษย สทธ เสรภาพ และความเสมอภาคของบคคลตองไดรบความคมครอง

5. ประชาชนชาวไทยทกคนไมแยกเพศ ศาสนา และยอมไดรบความคมครองเทาเทยมกน

โครงสรางของรฐธรรมนญ

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 แบงโครงสรางออกเปน 15 หมวด และ

มบทเฉพาะกาล สรปสาระสาคญแตละหมวดดงน

หมวด � บทท�วไป

ประเทศไทย เปนราชอาณาจกรอนหนงอนเดยวจะแบงแยกออกมได มการปกครองแบบ

ประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยเปนประมข พระมหากษตรยทรงใชอานาจทางรฐสภา คณะรฐมนตร

และศาล

หมวด � พระมหากษตรย

ทรงอยในฐานะอนเปนทเคารพ ผใดจะละเมดมได ทรงเลอกและแตงตงประธานองคมนตร และ

องคมนตรไมเกน 18 คน

หมวดท� � สทธและเสรภาพของชนชาวไทย

การใชอานาจโดยองคกรของรฐ ตองคานงถงศกดศรความเปนมนษย สทธและเสรภาพของ

บคคล ทงดานการประกอบอาชพ การสอสาร การแสดงความคดเหน ความเปนธรรมดานการศกษา

การสาธารณสข และสวสดการของรฐ เสรภาพในการชมนมทไมละเมดสทธผอนและกฎหมาย

หมวด � หนาท�ของชนชาวไทย

บคคลมหนาทพทกษรกษาชาต ศาสนา พระมหากษตรย และการปกครองระบอบประชาธปไตย

อนมพระมหากษตรยเปนประมข และมหนาทปองกนรกษาผลประโยชนของชาต ปฏบตตามกฎหมาย

โดยเฉพาะหนาทไปใชสทธเลอกตง

หมวด � แนวนโยบายพ�นฐานแหงรฐ

เนนใหประชาชนมสวนรวม การกระจายอานาจ การดาเนนการ มงเนน การพฒนา คณภาพ

คณธรรม มประสทธภาพ โปรงใส ใหความคมครอง และพฒนาเดก เยาวชน สงเสรมความรรกสามคค

หมวด � รฐสภา

รฐสภามหนาทบญญตกฎหมาย และควบคมการปฏบตงานของฝายบรหาร ประกอบดวย 2 สภา คอ

สภาผแทนราษฎร (ส.ส.) และวฒสภา (ส.ว.)

44

หมวด � การมสวนรวมทางการเมองโดยตรงของประชาชน

ประชาชนผมสทธเลอกตงมสทธเขาชอรองขอตอวฒสภาใหถอดถอนบคคลออกจากตาแหนงได

เพราะมสทธออกเสยงประชามต

หมวด � การเงน การคลง และงบประมาณ

เพอกาหนดหลกเกณฑเกยวกบการจดหารายได การกาหนดรายจาย การกอหนหรอการดาเนนการท

ผกพนทรพยสนของรฐ หลกเกณฑการกาหนดวงเงนสารองจายเพอกรณฉกเฉนหรอจาเปน ซงเปนกรอบ

ในการกากบการใชจายเงนตามแนวทางการรกษาวนยการเงน การคลง และรกษาเสถยรภาพทางเศรษฐกจ

อยางยงยน และเปนแนวทางในการจดทางบประมาณรายจายของแผนดน

หมวด � คณะรฐมนตร

รฐธรรมนญกาหนดใหมนายกรฐมนตร 1 คน และมรฐมนตรอนอกไมเกน 35 คน โดยไดรบการแตงตง

จากพระมหากษตรย

หมวด �� ศาล

กาหนดใหศาลหรออานาจตลาการ แบงเปน

1. ทวไป

2. ศาลรฐธรรมนญ

3. ศาลยตธรรม

4. ศาลปกครอง

5. ศาลทหาร

หมวด �� องคกรตามรฐธรรมนญ

กาหนดใหมองคกรทจะดาเนนการตรวจสอบ ตดตามการทางานของบคคล คณะบคคล และ

หนวยงานทงภาครฐและเอกชน ดงน

1. องคกรอสระตามรฐธรรมนญ ประกอบดวย คณะกรรมการการเลอกตง ผตรวจการแผนดน

คณะกรรมการการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต และคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน

2. องคกรอนตามรฐธรรมนญ ประกอบดวย องคกรอยการ คณะกรรมการสทธมนษยชน

แหงชาต และสภาทปรกษาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

หมวด �� การตรวจสอบการใชอานาจรฐ

กาหนดใหมการตรวจสอบขาราชการประจา และขาราชการการเมอง

หมวด �� จรยธรรมของผดารงตาแหนงทางการเมอง และเจาหนาท�ของรฐ

การพจารณา สรรหา แตงตงบคคลเขาสตาแหนง ตองเปนไปตามระบบคณธรรม และคานงถง

พฤตกรรมทางจรยธรรมดวย

หมวด �� การปกครองสวนทองถ�น

ใหความเปนอสระแกองคกรปกครองสวนทองถน มสภาพทองถนในการบรหารงาน เนนการ

กระจายอานาจ ใหการสนบสนนกาหนดนโยบายการบรหาร

45

หมวด �� การแกไขเพ�มเตมรฐธรรมนญ

ใหมการแกไขเพมเตมได แตหามแกไขทมผลตอการเปลยนแปลงการปกครองระบอบ

ประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยเปนประมข หรอเปลยนแปลงรปของรฐ

บทเฉพาะกาล

ใหองคมนตรดารงตาแหนงอยในวนประกาศใชรฐธรรมนญ

เร�องท� � ความรเบ�องตนเก�ยวกบกฎหมาย

1. ความหมายของกฎหมาย

ไดมผใหความหมายของกฎหมายไวดงน

กรมหลวงราชบรดเรกฤทธ พระบดาแหงกฎหมายไทย ไดใหคาจากดความไววา “กฎหมาย คอ

คาสงทงหลายของผปกครองวาการแผนดนตอราษฎรทงหลาย เมอไมทาตาม ธรรมดาตองลงโทษ ”

ดร.สายหยด แสงอทย ไดใหความหมายไววา “กฎหมาย คอ ขอบงคบของรฐซงกาหนด

ความประพฤตของมนษย ถาฝาฝนจะไดรบผลรายหรอถกลงโทษ”

สรป กฎหมาย คอ ขอบงคบของรฐทใชควบคมความประพฤตของคนในประเทศ โดยม

จดมงหมายทจะคมครองประโยชนรกษาความสงบเรยบรอยในการอยรวมกนในสงคม ผใดฝาฝนจะตอง

ถกลงโทษ

2. ความสาคญของกฎหมาย

1. มความเกยวของกบมนษยตงแตเกดจนตาย เชน

เกด เกยวของกบกฎหมายบคคล กฎหมายทะเบยนราษฎร

โตขน เกยวของกบ พ.ร.บ. การศกษาแหงชาต

แตงงาน เกยวของกบกฎหมายครอบครว

ตาย กฎหมายมรดก กฎหมายทะเบยนราษฎร

2. เปนเครองมอสรางระเบยบใหสงคมและประเทศชาต

3. กอใหเกดความเปนธรรมในสงคม

3. ลกษณะท�วไปของกฎหมาย

3.1 กฎหมายมลกษณะเปนขอบงคบ ดงน

3.1.1 บงคบใหทา เชน ชายไทยตองเกณฑทหาร ผมรายไดตองเสยภาษ เดกตองเขาเรยนตาม

พ.ร.บ. การศกษา ฯลฯ

3.1.2 บงคบไมใหทา เชน หามทารายรางกาย หามลกทรพย ฯลฯ

3.2 กฎหมายมลกษณะเปนคาสงทมาจากผมอานาจสงสดในประเทศ เชน ประเทศทม

การปกครองระบอบประชาธปไตย มรฐสภาเปนผออกกฎหมาย และพระราชบญญต มรฐบาลเปนผออก

พระราชกาหนด พระราชกฤษฎกา และกฎกระทรวง

46

3.3 กฎหมายเปนขอบงคบทใชไดทวไปกบทกคน โดยไมเลอกปฏบต

3.4 ผทฝาฝนกฎหมายตองไดรบโทษ

4. ความจาเปนท�ตองเรยนรกฎหมาย

ในฐานะทเราเปนสมาชกของสงคมจงมความจาเปนตองศกษาและเรยนร ทาความเขาใจใน

กฎหมายตาง ๆ ทเกยวของกบตวเรา และสงคมทเราอย ทงนกเพอกอเกดประโยชนตอตนเอง ซงไดแก

4.1 รจกระวงตน ไมเผลอ หรอพลงกระทาความผดโดยไมรตว เนองมาจากเพราะไมรกฎหมาย

และเปนเหตใหตองไดรบโทษตามกฎหมาย

4.2 ไมใหถกผอนเอาเปรยบและถกฉอโกง โดยทเราไมมความรเรองกฎหมาย

4.3 กอเกดประโยชนในการประกอบอาชพ ถาหากรหลกกฎหมายทเกยวกบการประกอบอาชพของ

ตนเอง แลวยอมจะปองกนความผดพลาดอนเกดจากความไมรกฎหมายในอาชพได

4.4 กอใหเกดประโยชนทางการเมองการปกครองของประเทศ เพราะเมอประชาชนรจกใช

สทธและหนาทของตนเองตามกฎหมายแลว ยอมทาใหสงคมเกดความสงบเรยบรอย

5. ประเภทของกฎหมาย

ในชวตประจาวนบคคลมเสรภาพในการดารงชวตตามระบบการเมองการปกครอง ระบบ

กฎหมาย และระบบเศรษฐกจ เราจะตองรจกสทธและหนาทของตนเอง และรจกใชสทธทมอยไป

ประกอบอาชพ และสรางความสมพนธกบบคคลตาง ๆ โดยมสทธเลอกไดวาจะดาเนนชวตสวนตว

อยางไร แตตองอยภายในขอบเขตทกฎหมายกาหนด บคคลจงตองขวนขวายหาความรเกยวกบกฎหมาย

เพอใชตดตอสอสาร การดาเนนวถชวตประจาวน ซงกฎหมายทเกยวของกบชวตประจาวน สามารถ

แบงไดเปน

�.� กฎหมายอาญา

กฎหมายอาญา (Criminal Law) เปนกฎหมายมหาชนทบญญตถงความสมพนธระหวางรฐ

กบเอกชนทอยใตอานาจปกครองของรฐ ผทฝาฝนจะตองไดรบโทษ ตามประมวลกฎหมายอาญา และ

พระราชบญญตอนทบญญตถงการกระทาท เปนความผดและโทษทางอาญา เชน ความผดตาม

พระราชบญญตจราจรทางบก อาวธปน เครองกระสนปน วตถระเบด ยาเสพตดใหโทษ ความผดอนเกดจาก

การใชเชค ศลกากร การพนน ปาไม ปาสงวน เปนตน

เนองจากกฎหมายอาญามสภาพบงคบ คอ มโทษทจะทาใหบคคลไดรบผลถงแกชวต

รางกาย เสรภาพ ทรพยสน เชน ประหารชวต จาคก กกขง ปรบรบทรพยสน ดงนน จงตองมหลกประกน

แกบคคลดงทบญญตไวในกฎหมายรฐธรรมนญวา บคคลจะไมตองรบโทษอาญา เวนแตจะไดกระทาการ

อนกฎหมายทใชอยในเวลาทกระทานน บญญตเปนความผดและกาหนดโทษไว และโทษทจะลงแก

บคคลนน จะหนกกวาโทษทกาหนดไวในกฎหมายทใชอยในเวลาทกระทาความผดมได กลาวคอ บคคล

จะไดรบโทษทางอาญาจะตองไดกระทาการใดทมกฎหมายขอหามไว ถาไมมกฎหมายกไมมความผด

ไมมโทษ เชน ความผดฐานสบบหรในททกาหนด เดมไมมความผดแตเมอประกาศใชพระราชบญญต

คมครองสขภาพของผไมสบบหร พ.ศ. 2535 แลวผทสบบหรในเขตปลอดบหร หรอสบบหรในทสาธารณะ

47

ทกาหนดยอมมความผดและจะตองไดรบโทษ โทษตามประมวลกฎหมายอาญา ม 5 สถาน คอ ประหารชวต

จาคก กกขง ปรบ รบทรพยสน

นอกจากนยงมการรอการลงโทษ หรอรอการลงอาญา เมอบคคลกระทาความผดและ

จะไดรบโทษจาคกไมเกน 2 ป ผนนอาจไดรบความกรณาจากศาลไมตองไดรบโทษจาคกในเรอนจา เพราะ

ผนนไมเคยไดรบโทษจาคกมากอน เมอไดพจารณาถง อาย ประวต ความประพฤต สตปญญา การศกษา

อบรม สขภาพ ภาวะแหงจต นสย อาชพ สงแวดลอม สภาพความผด หรอเหตอนอนควรปรานแลว ศาลจะ

กาหนดโทษไว หรอรอการลงโทษไว ทเรยกกนวา “รอการลงอาญา”

�.� กฎหมายแพง

กฎหมายแพง คอ กฎหมายทบญญตถงความสมพนธของบคคล เปนกฎหมายสารบญญต

และเปนกฎหมายเอกชนทมความสาคญแกชวตของบคคลตงแตแรกเกดจนสนสภาพบคคลไป

กฎหมายพาณชย คอ กฎหมายทบญญตถงความสมพนธของบคคลทมอาชพคาขาย และ

นกธรกจกลาวถงระเบยบหลกปฏบตในทางการคาทบคคลในอาชพคาขายและนกธรกจจะตองปฏบตใน

การเกยวของสมพนธกน เชน กฎหมายเกยวกบหนสวนบรษท ตวเงน ประกนภย การขนสงสนคา

ประเทศไทยไดรวมบญญตกฎหมายพาณชยเขาไวในประมวลกฎหมายแพง จงรวม

เรยกวา “ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย”

สภาพบงคบในทางแพง โทษหรอสภาพบงคบในทางแพงทจะใหผฝาฝนไมปฏบตตาม

กฎหมาย คอ การใชคาสนไหมทดแทนหรอคาเสยหาย หรอใหชาระหนดวยการสงมอบทรพยสนให

กระทาการ หรองดเวนกระทาการอยางใดอยางหนงตามมลหนทมตอกนระหวางเจาหนและลกหน เชน

บงคบใหชาระหนเงนกพรอมดวยดอกเบย บงคบใหผขายสงมอบหรอโอนทรพยสนใหแกผซอตามสญญา

ซอขาย หรอใหใชคาสนไหมทดแทนในกรณละเมดขบรถยนตชนผอนบาดเจบ หรอทาใหทรพยสน

เสยหาย

เร�องท� � กฎหมายท�เก�ยวของกบตนเองและครอบครว

กฎหมายในชวตประจาวนทเกยวของกบตนเอง และครอบครว ไดแก กฎหมายดงตอไปน

1. กฎหมายเก�ยวกบช�อบคคล

พระราชบญญตขอมลสวนบคคล กาหนดไววา (มสญชาตไทย ตองมชอตวและชอสกล

สวนชอรองมหรอไมมกได)

การตงชอตวตองไมใหพองกบพระปรมาภไธยของพระมหากษตรยและพระนามของ

พระราชน หรอราชทนนาม และตองไมมคาหยาบคาย ชอตวมกพยางคกได และมความหมายด

การตงชอสกลไมเกน 10 พยญชนะ (ยกเวนราชทนนามเกา)

ในเรองชอสกล เดมกฎหมายกาหนดใหหญงทมสามตองเปลยนชอสกลของตนมาใช

ชอสกลของสาม แตปจจบนกฎหมายไดมการแกไขใหมมผลตามพระราชบญญตชอบคคล (ฉบบท 3)

พ.ศ. 2548 ดงน

48

1. คสมรสมสทธใชชอสกลฝายใดฝายหนงไดตามทตกลง หรอตางฝายตางใชนามสกลเดม

ของตนได

2. เมอการสมรสสนสดลงดวยการหยา หรอศาลมคาพพากษาใหเพกถอนการสมรส

ใหฝายทใชชอสกลของอกฝายหนงกลบไปใชชอสกลเดมของตน

3. เมอการสมรสสนสดลงดวยความตาย ฝายทมชวตอยใชชอสกลของอกฝาย คงมสทธ

ใชไดตอไป แตเมอจะสมรสใหมใหกลบไปใชชอสกลเดมของตน

4. หญงทมสาม ซงใชชอสกลสามอยแลว กอนการเปลยนแปลงกฎหมายใหมสทธใช

ตอไป หรอจะมาใชสทธกลบไปใชชอสกลเดมของตนได

�. กฎหมายทะเบยนราษฎร

“กฎหมายทะเบยนราษฎร” เกดขนมาเพอการจดระเบยบคนในสงคม และการทจะเปน

ประชาชนไทยทถกตองไมใชเพยงแคลมตาดโลกบนแผนดนไทยแลวจะถอวาเปนคนไทยทสมบรณ

เราจาเปนตองปฏบตตามกฎหมายการทะเบยนราษฎรอยางเครงครด ซงการทะเบยนราษฎรพนฐานทควร

ตระหนกใหความสาคญ ไดแก การเกด การตาย การยายทอย และการทาบตรประชาชน

การตดตอสถานทราชการเพอดาเนนการเหลานสามารถไปดาเนนการไดท

ถาอาศยอยในเขตเทศบาลใหแจงทนายทะเบยนผรบแจงประจาตาบล หรอหมบาน ไดแก

ผใหญบาน หรอกานน หรอแจงโดยตรงตอนายทะเบยนประจาสานกทะเบยนอาเภอ ณ ทวาการอาเภอ

ในเขตเทศบาลใหแจงทสานกทะเบยนทองถน ซงตงอย ณ สานกงานเทศบาล

ในเขตกรงเทพมหานครใหแจงทสานกทะเบยนทองถน ซงตงอย ณ สานกงานเขต

หรอสานกงานเขตสาขา

กฎหมายทะเบยนราษฎร ประกอบดวย

ก. การแจงเกด

ตองแจงตอนายทะเบยนทอาเภอ ภายใน 15 วน นบตงแตวนเกด แลวทางการจะออก

“ใบสตบตร” ซงเปนเอกสารทแสดงชาตกาเนด วนเดอนปเกด การแจงเกดนไมเสยคาธรรมเนยมใด ๆ แต

ถาไมแจงเกดมความผดตองระวางโทษ ปรบไมเกน 1,000 บาท

วธการแจงเกด

แจงรายละเอยดเกยวกบเดกทเกด คอ ชอ นามสกล เพศ สญชาตของเดกทเกด วนเดอนปเกด

เวลาตกฟาก ตลอดจนวนขางขนขางแรม ตลอดจนสถานทเกด บานเลขท ถนน ตาบล เขต

จงหวด

แจงรายละเอยดเกยวกบมารดาของเดกทเกด คอ ชอ นามสกล และนามสกลเดมกอนสมรส

อาย สญชาต ทอยโดยละเอยด

แจงรายละเอยดเกยวกบบดา คอ ชอ นามสกล อาย สญชาต

หลกฐานทจะตองนาไปแสดงตอนายทะเบยน

สาเนาทะเบยนบาน ฉบบเจาบาน (ท.ร.14)

บตรประจาตวประชาชน หรอบตรประจาตวอน ๆ ของเจาบาน และของคนแจง

49

หนงสอรบรองการเกด (ท.ร.1/1) ซงแพทย หรอพยาบาล หรอเจาหนาทอนามย หรอ

ผดงครรภแลวแตกรณ ออกให (ถาม)

บตรประจาตวประชาชน หรอบตรประจาตวอน ๆ ของพอแมเดกทเกด

ข. การแจงตาย

เมอมคนตาย ผเกยวของตองไปแจงการตาย เพอใหไดใบมรณบตรทแสดงวา คนนนตายแลว

ภายใน 24 ชวโมง การแจงตายไมเสยคาธรรมเนยมใด ๆ แตถาไมแจงตายภายในเวลาทกาหนดมความผดตอง

ระวางโทษปรบไมเกน 1,000 บาท

วธการแจงตาย

แจงรายละเอยดเกยวกบผตาย เชน ชอ นามสกล อาย สญชาต เพศ ของผตาย เวลาทตาย ระบ

วน เดอน ป เวลาโดยละเอยด สถานทตาย สาเหตการตาย การดาเนนการกบศพของผตาย (เกบ ฝง เผา) ทไหน

เมอไร ฯลฯ

ผมลกบญธรรมจะแตงงานกบลกบญธรรมไมได

ไมเปนคสมรสของผอน

หญงหมายจะแตงงานไมตองรอเกน 130 วน หลงจากทชวตสมรสครงแรกสนสด

ชาย หญง ทมอายไมครบ 17 ปบรบรณ จะแตงงานกนไดกตองมคาสงของศาลอนญาต

โดยนาคาสงศาลนนไปแสดงตอนายทะเบยน

วธการจดทะเบยนสมรส

ชายหญงตองไปใหถอยคาและแสดงความยนยอมเปนสามภรรยากนโดยเปดเผยตอหนา

นายทะเบยนทอาเภอ กงอาเภอ เขต หรอสถานทต สถานกงสลไทยในตางประเทศแหงใดกได โดยไมจาเปนตองม

ชออยในทะเบยนบานของทองถนนน

หลกฐานท�จะตองนาไปแสดงตอนายทะเบยน

บตรประชาชน

สาเนาทะเบยนบานของทงสองคน

กรณททงคยงไมบรรลนตภาวะ (17 ป แตไมถง 20 ป) ตองใหบคคลผมอานาจใหความยนยอม

เชน พอแม หรอผปกครอง เปนตน โดยอาจใหผยนยอมลงลายมอชอในขณะจดทะเบยน

หรอทาเปนหนงสอยนยอมกได

ค. การจดทะเบยนหยา

การหยาสาหรบคสมรสทไดจดทะเบยนสมรสแลวไมวากรณใดตองไปจดทะเบยนหยากน

ทสานกทะเบยน จะไปจดทอนไมได และตองทาตอหนานายทะเบยนเทานน การหยาจะมผลสมบรณทาได

2 วธดงน

1. การหยาโดยความยนยอมของทงสองฝาย คอ การทคหยาไปจดทะเบยนหยาดวยตนเอง

ทสานกทะเบยนแหงใดกได และจะตองนาหลกฐานตดตวไปดวยดงตอไปน

บตรประจาตวประชาชน หรอบตรประจาตวขาราชการของทงสองฝาย

หลกฐานการจดทะเบยนสมรส เชน ใบสาคญการสมรส หรอสาเนาทะเบยนสมรส

50

สาเนาทะเบยนบานฉบบเจาบานของทงสองฝาย

หนงสอสญญาหยา

2. การหยาโดยคาพพากษาของศาล หากคหยาตองการใหนายทะเบยนบนทกการหยาไวเปน

หลกฐาน จะตองยนสาเนาคาพพากษาของศาลทแสดงวาไดหยากนแลวแกนายทะเบยน จากนน

นายทะเบยนกจะบนทกคาสงศาลไวเปนหลกฐาน ทงนหากมขอตกลงอยางอน เชน ทรพยสน อานาจการ

ปกครองบตรกสามารถบนทกไวในทะเบยนหยาได

ง. การจดทะเบยนรบรองบตร

การจดทะเบยนรบรองบตร พอแมของเดกซงเปนสามภรรยากนโดยไมชอบดวยกฎหมาย

เดกทเกดมาจงเปนลกทชอบดวยกฎหมายของแมฝายเดยว หากเดกจะเปนลกทชอบดวยกฎหมายของพอก

ตองมการจดทะเบยนรบรองบตร เมอจดทะเบยนเรยบรอยเดกกจะมสทธใชนามสกล และรบมรดกของ

พอแมอยางถกตอง

การจดทะเบยนรบรองบตรน ทาไดเฉพาะฝายชายเทานน สวนหนมสาวคใดทมลกกอนแตงงาน

เมอแตงงานจดทะเบยนสมรสกนแลว เดกคนนนจะเปนลกทถกตองตามกฎหมายทนทโดยไมตอง

จดทะเบยนรบรองบตรอก

หลกฐานทจะตองนาไปแสดงตอนายทะเบยน

ใบสตบตร และสาเนาทะเบยนบานของเดก

บตรประจาตวประชาชน และสาเนาทะเบยนบานของมารดาเดก

บตรประจาตวประชาชน และสาเนาทะเบยนบานของบดา (ผยนคารอง)

บตรประจาตวประชาชนของเดก (ในกรณทเดกอายเกน 15 ป)

เร�องท� � กฎหมายท�เก�ยวของกบชมชน

กฎหมายทเกยวของกบชมชนเปนกฎหมายวาดวยการรกษาสภาพแวดลอมทอยรอบตวคนใน

ชมชน มใหเกดความผดปกตจากธรรมชาตทควรจะเปน ตลอดจนการดแล ปกปอง และปองกนใหเกด

ความเปนธรรมในสงคม ไมเอารดเอาเปรยบตอกน ซงกฎหมายทควรร ไดแก

1. กฎหมายสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอม

2. กฎหมายเกยวกบการคมครองผบรโภค

กฎหมายสงเสรมและรกษาคณภาพส�งแวดลอม

โดยทวไปบคคลมสทธและหนาทตองมสวนรวมในการจดการ บารงรกษา และใชประโยชนจาก

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางสมดล และยงยน รวมถงมหนาทตองอนรกษธรรมชาตและ

สงแวดลอมตามทรฐธรรมนญบญญตไว โดยเฉพาะพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอม

แหงชาต พ.ศ. 2535 กาหนดไวดงน

51

1. สทธของบคคลเกยวกบการสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอม

มสทธจะไดรบขอมลและขาวสารจากทางราชการ มสทธไดรบชดเชยคาเสยหาย หรอ

คาทดแทนจากรฐ กรณไดรบความเสยหายจากภยอนตรายทเกดจากการแพรกระจายของมลพษ หรอภาวะ

มลพษอนมสาเหตจากกจการ/โครงการ โดยสวนราชการ/รฐวสาหกจ

มสทธรองเรยนกลาวโทษผกระทาผด หรอฝาฝนกฎหมายเกยวกบการควบคมมลพษ

2. หนาทของบคคล

ใหความรวมมอและชวยเหลอเจาพนกงานในการปฏบตหนาททเกยวของกบการสงเสรม

การรกษาคณภาพสงแวดลอม ปฏบตตามกฎหมายทเกยวของกบการสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอม

โดยเครงครด

3. ปญหากระทบตอสงแวดลอมในปจจบนม 2 ประการ คอ

การลดลงและขาดแคลนทรพยากรธรรมชาต เนองจากการทาลายตนไม ปาไม และ

แหลงกาเนดของลาธาร เกดมลพษสงแวดลอม เนองจากความเจรญทางเทคโนโลยและจานวนประชากร

ทเพมขน การใชมากทาใหเกดสงทเหลอจากการใชทรพยากร เชน ขยะ นาเสยจากครวเรอน โรงงาน

ควนไฟ สารเคม ทาใหเกดมลพษทางนา อากาศ และบนดน

ซงผทไดรบผลกระทบ คอ ประชาชน ดงนน พ.ร.บ. สงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอม

แหงชาต พ.ศ. 2535 จงไดกาหนดใหม

1. คณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต ทาหนาทกาหนดมาตรฐานควบคมคณภาพ

สงแวดลอมทประกอบดวยมาตรฐานคณภาพของนา อากาศ เสยง และอน ๆ

2. กองทนสงแวดลอม เพอใชในกจการชวยเหลอใหกยมเพอการลงทนแกสวนราชการ

ทองถน รฐวสาหกจ เอกชน ในการจดระบบบาบดนาเสย อากาศเสย และระบบกาจดของเสย

3. กองควบคมมลพษ โดยคณะกรรมการควบคมมลพษทาหนาทเสนอแผนปฏบตการตอ

คณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต และกาหนดมาตรฐานมลพษทางนา มลพษทางอากาศ และมลพษ

ทางเสยง พรอมเขาทาการปองกน และแกไขอนตรายอนเกดจากมลพษเหลานน

4. ความรบผดชอบของเจาของหรอผครอบครองแหลงกาเนดมลพษทงทางแพงและ

ทางอาญา

กฎหมายเก�ยวกบการคมครองผบรโภค

กฎหมายวาดวยการคมครองผบรโภคในปจจบน คอ พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 และ

มการแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2541 เปนกฎหมายทใหความคมครองและใหความเปนธรรมแก

ผบรโภค ซงบคคลทกฎหมายคมครองผบรโภค ไดแก บคคล 6 ประเภท ดงน

1. ผซอสนคาจากผขาย

2. ผไดรบการบรการจากผขาย

3. ผเชาทรพยสนจากผใหเชา

4. ผเชาซอทรพยสนจากผใหเชาซอ

52

5. ผซงไดรบการเสนอหรอไดรบการชกชวนใหซอสนคาหรอรบบรการจากผประกอบธรกจ

6. ผใชสนคาหรอผไดรบบรการจากผประกอบธรกจโดยชอบ แมมไดเปนผเสยคาตอบแทน

สทธของผบรโภคท�จะไดรบความคมครอง มดงน

สทธทไดรบขาวสาร รวมทงคาพรรณนาคณภาพทถกตอง และเพยงพอกบสนคา

หรอบรการ

สทธทจะมอสระในการเลอกหาสนคาหรอบรการ

สทธทจะไดรบความปลอดภยจากการใชสนคาหรอบรการ

สทธจะไดรบความเปนธรรมในการทาสญญา

สทธจะไดรบการพจารณาและชดเชยความเสยหาย

จากสทธของผบรโภคน กฎหมายไดวางหลกการคมครองผบรโภคไว 4 ดาน ไดแก

1. คมครองดานโฆษณา คอ ผบรโภคมสทธไดรบขาวสารเกยวกบสนคา

2. คมครองดานฉลาก คอ ผบรโภคมสทธและอสระในการเลอกซอสนคาและบรการ

3. คมครองดานสญญา คอ ผบรโภคมสทธไดรบความเปนธรรมในการซอขายและทาสญญา กรณ

การซอขายเปนลายลกษณอกษรกบผประกอบธรกจหรอผขาย

4. คมครองดานความเสยหาย ผบรโภคมสทธไดรบการชดเชย หากไดรบความเสยหายหรอ

อนตรายจากสนคา/บรการนน ๆ

ซงผบรโภคมสทธจะไดรบการคมครองโดยท พ.ร.บ. คมครองผบรโภคไดจดตงองคกร

เพอคมครองผบรโภคขน โดยมคณะกรรมการคมครองผบรโภคทาหนาทดาเนนการ

เร�องท� � กฎหมายอ�น ๆ

กฎหมายอน ๆ ทเกยวของกบชวตประจาวนทควรศกษา ทงนเพอเปนการรกษาผลประโยชนท

เราพงม หรอเปนการปองกนไมใหปฏบตตนผดกฎหมายโดยรเทาไมถงการณได ซงไดแก กฎหมาย

ทสาคญดงตอไปน

1. กฎหมายประกนสงคม

กฎหมายประกนสงคม เปนกฎหมายทใหหลกประกนแกบคคลในสงคมทมปญหาหรอ

ความเดอดรอนทางดานการเงน เนองจากการประสบเคราะห หรอมเหตการณอนทาใหเกดปญหา

ขอบเขตการบงคบใชกฎหมายประกนสงคม

ตาม พระราชบญญตประกนสงคม พ.ศ. 2533 ทใชบงคบอยในปจจบนไดกาหนดให

สถานประกอบกจการทมลกจางรวมกนตงแต 10 คน ขนไป และนายจางของสถานประกอบกจการนนตอง

อยภายใตขอบงคบของกฎหมายดงกลาว

ลกจางซงมฐานะเปนประกนตน กคอ บคคลทสมครเขาทางานในสถานประกอบกจการ

ทมลกจางรวมกนตงแต 10 คน ขนไป โดยกฎหมายประกนสงคมบงคบใหลกจางดงกลาวตองจายเงน

53

สมทบเขากองทนประกนสงคม ซงนายจางจะเปนผหกเงนคาจางทกครงทมการจายคาจาง และนาสงเขา

กองทนประกนสงคม เปนเงนสมทบสวนของลกจาง

*ปจจบนกฎหมายเปดใหใชไดต�งแตกจการท�มลกจางต�งแต � คน ข�นไป แลวแตเจาของ

และลกจางสมครใจ

ประโยชนทดแทน

ประโยชนทดแทน หมายถง ความชวยเหลอทใหแกผประกนตน หรอผทมสทธ

เมอรบประกนตนประสบเคราะหภยหรอเดอดรอน และปฏบตตามเงอนไขทกฎหมายกาหนดแลว

รปแบบของประโยชนทดแทน ม 4 รปแบบ คอ

บรการทางการแพทย

เงนทดแทนการขาดรายได

คาทาศพ

เงนสงเคราะห

2. กฎหมายเก�ยวกบยาเสพตด

กฎหมายเกยวกบยาเสพตดทบงคบใชในปจจบนน คอ พระราชบญญตยาเสพตดใหโทษ

พ.ศ. 2522

ความหมายของยาเสพตด

ยาเสพตดใหโทษ หมายถง สารเคมหรอวตถชนดใด ๆ ซงเมอเสพเขาสรางกายไมวาจะ

โดยรบประทาน ดม สบ ฉด หรอดวยวธการใดแลวกตาม ทาใหเกดผลตอรางกายและจตใจ เชน ตองการเสพ

ในปรมาณทเพมขน เลกเสพยาก สขภาพทวไปจะทรดโทรม และบางรายถงแกชวต

ประเภทของยาเสพตด

ยาเสพตดใหโทษ แบงได 5 ประเภท คอ

ประเภท 1 ยาเสพตดใหโทษชนดรายแรง เชน เฮโรอน

ประเภท 2 ยาเสพตดใหโทษทวไป เชน มอรฟน โคเคน ฝน

ประเภท 3 ยาเสพตดใหโทษทมลกษณะเปนตารบยา และยาเสพตดใหโทษ ประเภท 2

ผสมอยดวย ตามหลกเกณฑทรฐมนตรประกาศในราชกจจานเบกษา

ประเภท 4 สารเคมทใชในการผลตยาเสพตดใหโทษประเภท 1 หรอประเภท 2 เชน

อาเซตกแอนไฮโดรด อาเซตลคลอไรด

ประเภท 5 ยาเสพตดใหโทษทไมไดเขาอยในประเภท 1 ถงประเภท 4 เชน กญชา

พชกระทอม

ความผดเก�ยวกบยาเสพตดใหโทษท�ผดกฎหมาย

1. ยาเสพตดประเภท 1 ไดแกความผด ดงน

ฐานผลต นาเขา สงออกเพอการจาหนาย ตองระวางโทษประหารชวต

54

ฐานจาหนายหรอมไวในครอบครองเพอการจาหนายเปนสารบรสทธ ไมเกน

100 กรม ตองระวางโทษจาคก 5 ป ถงตลอดชวต และปรบตงแต 50,000 –

500,000 บาท ถาเกน 100 กรม ตองระวางโทษจาคกตลอดชวต หรอประหารชวต

ถามไวในครอบครองไมถง 20 กรม ตองระวางโทษจาคกตงแต 1 – 10 ป และ

ปรบ 10,000 - 100,000 บาท

ถามไวเสพตองระวางโทษจาคกตงแต 6 เดอน ถง 10 ป และปรบตงแต 5,000 -

100,000 บาท

2. ยาเสพตดใหโทษประเภท 2 ไวในครอบครองโดยไมไดรบอนญาต ตองระวางโทษจาคก

ตงแต 1 - 10 ป และปรบตงแต 10,000 – 100,000 บาท

3. ยาเสพตดใหโทษประเภท 3 มลกษณะเปนตารบยา จงอาจมการขออนญาตผลต

จาหนาย หรอนาเขา หรอสงออกได

4. ยาเสพตดใหโทษประเภท 4 และ 5 นน อาจผลต จาหนาย นาเขา สงออก หรอมไวใน

ครอบครองได โดยรฐมนตรเปนผอนญาต โดยความเหนชอบของคณะกรรมการ

เปนราย ๆ ไป

5. หามเสพยาเสพตดใหโทษประเภท 5 โดยเดดขาด หากฝาฝนจะตองระวางโทษจาคก

ไมเกน 1 ป และปรบไมเกน 10,000 บาท

3. กฎหมายคมครองแรงงาน

กฎหมายวาดวยการคมครองแรงงานของประเทศไทยปจจบนนคอ พระราชบญญตคมครอง

แรงงาน พ.ศ. 2541 ซงถอไดวาเปนแมบทในการคมครองแรงงาน บคคลทไดรบการคมครองจาก

กฎหมายฉบบน คอ “ลกจาง” ซงหมายความถง ผซงตกลงทางานใหนายจางโดยรบคาจาง สาระสาคญของ

พระราชบญญตคมครองแรงงานประกอบดวย

การคมครองกาหนดเวลาในการทางาน

สทธของลกจางในการพกผอนระหวางทางาน

สทธของลกจางในการมวนหยด

สทธลาของลกจาง

สทธไดรบเงนทดแทน

การคมครองการใชแรงงานหญง

การคมครองการใชแรงงานเดก

55

เร�องท� � การปฏบตตนตามกฎหมาย และการรกษาสทธ เสรภาพของตนในกรอบของกฎหมาย

ในฐานะพลเมองของประเทศ ซงมการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรง

เปนพระประมข ทมสทธ เสรภาพ บทบาทหนาท ตองปฏบตตนตามกรอบขอกาหนดของกฎหมายตาง ๆ

ทเกยวของดวยการใชสทธตามกฎหมาย และตองรกษาปกปองสทธของตนเองและชมชน เมอถกละเมดสทธ

หรอผลประโยชนอนชอบธรรมของตวเองและชมชน ซงการปฏบตตามกฎหมายดาเนนการได ดงน

1. เรมจากการปลกฝงและประพฤตปฏบตตนตามกฎหมายทเกยวของกบตนเองและครอบครว

เชน เมอมคน เกด ตาย ในบานตองดาเนนการตามกฎหมายทะเบยนราษฎร จดการใหการศกษาแกบตร หลาน

ตามกฎหมายการศกษาภาคบงคบ ปฏบตตนใหถกตองตามกฎหมายการสมรส กฎหมายมรดก ฯลฯ

2. ในชมชน/สงคม ตองปฏบตตนใหเหมาะสมกบการอยในสงคมประชาธปไตย ตามบทบาทหนาท

โดยยดกฎหมายทเกยวของ เชน การปฏบตตามกฎหมายสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอม ไมทาลาย

ธรรมชาต เผาปา สรางมลพษใหแกผอน เคารพสทธของตน ไมละเลยเมอเหนผอนในชมชน/สงคมกระทาผด

ดวยการตกเตอน ชแจง ใหความรวมมอในการปฏบตตามกฎหมายคมครองผบรโภค กฎหมายแรงงาน

กฎหมายจราจร ฯลฯ

การรกษาสทธตามกรอบของกฎหมาย

กฎหมายใหสทธแกบคคลหรอหนวยงานสามารถเรยกรองปองกน เพอรกษาสทธของตนทถก

บคคลหรอหนวยงาน ไมวาจะเปนหนวยงานของเอกชนหรอรฐมาละเมดสทธของบคคลหรอชมชน

โดยใหเปนหนาทของบคคล องคกร และผเกยวของทาหนาทรวมกนในการเรยกรองเพอรกษาสทธ

ผลประโยชนทถกละเมด ซงการละเมดสทธ ม 2 กรณ ดงน

1. การละเมดสทธ/ผลประโยชนสวนบคคล กรณตวอยาง นกศกษาสาวไปเดนหางสรรพสนคาถก

ผไมประสงคดแอบถายภาพขณะเดนลงบนไดเลอน แลวนาไปเผยแพรหรอไปไวเอง ผเสยหายสามารถ

แจงความใหเจาหนาทตารวจดาเนนคดตามกฎหมายแกผไมประสงคดได

2. การละเมดสทธ/ผลประโยชนของชมชน กรณตวอยาง หนวยงานการไฟฟาฝายผลตไดถกรฐ

จดการแปรรปใหเปนบรษทเอกชน มการซอขายหนมงเกงกาไร ทาใหประชาชนเสยประโยชน ทง ๆ ทไฟฟา

จดเปนสาธารณปโภคทรฐพงจดใหบรการแกประชาชน ไมควรมงการคากาไร ซงตอมามคณะบคคลทเปน

วฒสมาชก (ส.ว.) ไดดาเนนการฟองรองไปยงศาลปกครอง เรยกรองสทธ/ผลประโยชนในเรองนใหแก

ประชาชน และในทสดศาลกไดตดสนใจใหรฐเปนผแพ ผลประโยชนจงไดกลบคนมาสประชาชน คอ

การไฟฟาฝายผลตกลบมาเปนรฐวสาหกจอยในการกากบของรฐ

กรณตวอยางน ทาใหเหนวาการมความรความเขาใจในเรองกฎหมาย เขาถงสทธอนชอบธรรม

ทควรได/มตามกฎหมาย บคคลหรอองคกร และผเกยวของสามารถดาเนนการเรยกรอง ปกปอง รกษาสทธ

และผลประโยชนของตนและสวนรวมได

56

กจกรรมท� � ใหผเรยนเลอกคาตอบท�ถกตอง

1. ความหมายคาวา “ประชาธปไตย” ตรงกบขอใด

ก. ประชาชนเปนใหญในประเทศ

ข. ระบอบการปกครองทถอมตของปวงชนเปนใหญ หรอการถอเสยงขางมากเปนใหญ

ค. การปกครองทยดหลกสทธเสรภาพ

ง. การปกครองทม 3 อานาจ

2. การใชชวตประชาธปไตยตองเรมตนทใดเปนแหงแรก

ก. ครอบครว ข. โรงเรยน

ค. ไปใชสทธเลอกตง ง. การเลอกตงผใหญบาน

3. หลกสาคญในการประชมรวมกนคออะไร

ก. รกษาระเบยบ ข. มสวนรวมในการจดประชม

ค. ยอมรบฟงความคดเหนผอน ง. เคารพกฎกตกา

4. สถานภาพการสมรสไดแกขอใด

ก. โสด ข. สมรส

ค. หมาย ง. ถกทกขอ

5. ขอตอไปนขอใดหมายถง “หนาทของปวงชนชาวไทย”

ก. ชาวไทยมหนาทเกณฑทหาร เมออายครบ 20 ป

ข. หนาทเลอกตงผแทนราษฎร

ค. หนาททะนบารงศาสนา

ง. หนาทรกษาสถาบนทกสถาบน

6. เมอมคนตายเกดขนในบาน ใหแจงการตายภายในเวลาเทาใด

ก. 24 ชวโมง ข. 2 วน

ค. 3 วน ง. 7 วน

7. อาชพลกจางอยในความคมครองของกฎหมายใด

ก. กฎหมายแพง ข. กฎหมายอาญา

ค. กฎหมายครอบครว ง. กฎหมายประกนสงคม

8. โทษสงสดเกยวกบคดยาเสพตด คออะไร

ก. จาคก 20 ป ข. จาคก 20 ป ทงจาทงปรบ

ค. จาคกตลอดชวต ง. ประหารชวต

57

9. ผใดขาดคณสมบตในการสมครเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร

ก. นายแดงจบการศกษาระดบปรญญาตร

ข. นายแดงไมไปเลอกตงทกครง

ค. นายเขยวไปเลอกตงทกครง

ง. นายเขยวสงกดพรรคการเมอง

10. ประเทศไทยปกครองระบอบประชาธปไตยตงแตป พ.ศ. อะไร

ก. 2455 ค. 2465

ค. 2475 ง. 2485

กจกรรมท� � ใหผเรยนศกษากรณตวอยางอปสรรคการปกครองระบอบประชาธปไตยของไทย

แลวนามาแลกเปล�ยนเรยนร

58

เรองท 10 การมสวนรวมในการปองกนและปราบปรามการทจรต

สงคมไทยใหความสาคญกบเรองคณธรรม จรยธรรม ความซอสตยสจรตมาตงแต

โบราณจนถงปจจบน มสภาษตและคาพงเพยทคนไทยใชสอนลกหลานใหเปนคนด มความซอสตย

ไมคดโกงผอนใหไดยนเสมอมา เชน “ซอกนไมหมด คดกนไมนาน” “คนดตกนาไมไหล ตกไฟไมไหม”

“ทาดไดด ทาชวไดชว” “ทาดจะไดขนสวรรค ทาชวจะตกนรก” เปนตน

กระแสโลกาภวตนทกาลงแพรระบาดทวโลกรวมทงการไหลบาของสงคมและ

วฒนธรรมนานาชาตทไมสามารถหยดยงได ประกอบกบการพฒนาอยางรวดเรวของโครงสรางเศรษฐกจ

ทเจรญเตบโตอยางรวดเรวสภาคอตสาหกรรม และการทองเทยว สงผลใหประชาชนคนไทยถกชกนาให

หลงใหลไปสการเปนนกวตถนยม ตดยดอยกบวฒนธรรมสมยใหมทเปนทาสของเงน ความมงคง มหนามตา

ในสงคม ยกยองคนรวยมอานาจวาสนาโดยไมคานงถงความเปนคนดมคณธรรมและภมปญญา ทมเท

ใหกบความฟงเฟอ ฟมเฟอย สรยสราย ไมเหนความสาคญของครอบครว และสายใยผกพนในครอบครว

เหมอนเดม มการชงดชงเดนกนรนแรงทงในการทางาน การดารงชวตในชมชน ตลอดถงการเรยนของเดก

และเยาวชน ความเออเฟอเผอแผ ความเมตตาอาร การชวยเหลอเกอกล สมครสมานสามคค การพงพา

อาศยระหวางผคน เพอนบานในชมชน และศรทธาในพระศาสนาทบรรพบรษเคยนบถอ เกอบไมม

ปรากฏใหเหนในวธการดารงชวต พฤตกรรมทเปนปญหาเหลานหลายครงกลายเปนเรองทนยมยกยอง

ในสงคม เชน พอแม ผมฐานะดบางคนสงเสรมใหลกหลานเทยวเตรกอความวนวายแกสงคม เชน ตงกลม

เดกแวน กลมเดกตกน เปนตน หรอในภาคสวนของผบรหารและนกการเมองบางกลมทมพฤตกรรม

ไมถกตองแตกลบไดรบการยกยองเชดชในสงคม เชน ผทมอานาจออกกฎหมายหรอโครงการเพอ

ประโยชนของสงคมสวนรวม แตเบองหลงกลบพบวา กฎหมายหรอโครงการเหลานนไดมการวางแผน

ใหญาตพนองหรอพรรคพวกของตนมโอกาสไดประโยชนมหาศาลทเรยกกนวา ผลประโยชนทบซอน

เปนทประจกษในปจจบน พฤตกรรมเหลานเกดขนบอยครงและทวความรนแรงขนทกทสงผลใหเกด

ปญหาทจรตประพฤตมชอบซงเปนปญหาใหญและมความสาคญยงตออนาคตของชาตบานเมองทตอง

ไดรบการแกไขเยยวยาโดยดวนทกระดบและทกภาคสวนของสงคม เปนเรองทประชาชนจะตองรเทา

รทน มจตสานกและมสวนรวมทจะปองกน แกไข ขจดปญหาการทจรตประพฤตมชอบเหลานใหลดลง

และหมดไป

สานกงานปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต (ป.ป.ช.) ซงมอานาจหนาทในการ

ปองกนและปราบปรามการทจรตตามขอกาหนดของกฎหมายรฐธรรมนญไดกาหนดยทธศาสตรและ

มาตรการในการปองกนและปราบปรามการทจรตโดยใหประชาชนทกภาคสวนมสวนรวมในการเขาไป

มบทบาทในฐานะเปนสวนหนงของผดาเนนการในกจกรรมตาง ๆ โดยตองมการวางระบบทเปดโอกาส

ใหประชาชนมความกลาในการแสดงความคดเหน และกลาในการตดสนใจโดยอยในกรอบของ

การเคารพสทธของผอน และสนบสนนใหประชาชนรวมกนทางานเปนเครอขายเพอใหเกดพลงสราง

ความเขมแขง เชอมโยงกนทงระดบบคคลและระดบองคกรเปนอนหนงอนเดยวกนโดยมผลประโยชน

59

ของสงคมเปนทตง ในการสนบสนนสงเสรมใหประชาชนมสวนรวมในการตอตานการทจรตคอรรปชน

นคณะกรรมการ ป.ป.ช. ไดกาหนดมาตรการเพอการปฏบตรวมกนไวดงน

1. สรางความตระหนกใหประชาชนมสวนรวมในการตอตานการทจรต

1.1 ปลกจตสานกและคานยมการมคณธรรมจรยธรรมและการมวนยแกประชาชน

ทกภาคสวน สงเสรมการดารงชวตตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง สงเสรมใหใชการศกษาเปน

เครองมอในการปลกจตสานกนกเรยน นกศกษา เยาวชน และประชาชน อยางตอเนอง

1.2 สงเสรมสนบสนนใหความเขมแขงแกเครอขายการมสวนรวมขององคกรตาง ๆ

โดยเนนการประชาสมพนธ การสรางขวญและกาลงใจ การสงเสรมขอมล และทกษะการทางานดาน

กฎหมาย การขยายเครอขาย การปองกนและปราบปรามการทจรตใหกระจายลงไปถงระดบรากหญา

1.3 สงเสรมความเปนอสระและมประสทธภาพแกองคกรทมหนาทตรวจสอบ

การทจรตโดยเฉพาะสานกงาน ป.ป.ช. ใหมการถวงดลอานาจจากภาครฐทเกยวของทกระดบโดย

ปราศจากการแทรกแซงของอทธพลจากภาคการเมอง และภาคธรกจราชการ

1.4 สงเสรมการสรางมาตรฐานจรรยาบรรณวชาชพแกบคลากรทเกยวของเพอใหเปน

ทยอมรบและมนใจขององคกรเครอขาย

2. สรางความเขาใจทถกตองในเรองกฎหมายทเกยวของกบการปองกนและปราบปราม

การทจรตคอรปชน มกฎหมายทเปนหลก เชน

2.1 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 มาตรา 87 (3) ทกาหนดให

ประชาชนมบทบาทและมสวนรวมในกาตรวจสอบการใชอานาจรฐอยางเปนรปธรรม

2.2 พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต

พทธศกราช 2542 (ฉบบท 2) พทธศกราช 2554 มาตรา 19 (13) กาหนดใหคณะกรรมการ ป.ป.ช. มหนาท

สงเสรมใหประชาชนหรอกลมบคคลมสวนรวมในการปองกนและปราบปราม ทงนมรายละเอยดทสามารถ

ศกษาคนควาไดจาก www.nacc.go.th (เวบไซตของ ป.ป.ช.)

3. กระตนจตสานกการมสวนรวมในการปองกนและปราบปรามการทจรต

เพอใหผเรยนเกด ความเขาใจ ตระหนกและมจตสานกในการมสวนรวม ทจะปองกน

การทจรตประพฤตมชอบในชมชน และสงคม หลกสตรการศกษานอกระบบระดบการศกษาขนพนฐาน

พทธศกราช 2551 จงไดกาหนดแนวทางการเรยนร ในรปแบบกรณศกษา ใหผเรยนไดฝกทกษะการคด

วเคราะห การมสวนรวมในการแกปญหาการทจรตรปแบบตาง ๆ ดวยเจตนาทจะใหผเรยนสามารถนาไป

เปนแนวทางในการปฏบต เพอประโยชนตอตนเอง ครอบครว ชมชน และสงคม จนเกดการพฒนา

จตสานกในการมสวนรวมปองกนและปราบปรามการทจรตได กจกรรมทงหมดประกอบดวย

6 กรณศกษา ไดแก

1. เรอง “ใตโตะหรอบนโตะ”

2. เรอง “ทจรต” หรอ “คดไมซอ”

60

3. เรอง “เจาบก...เปนเหต”

4. เรอง “ฮว”

5. เรอง “อานาจ... ผลประโยชน”

6. เรอง “เลอกตง...อปยศ”

ทงนผเรยนและผสอนจะตองรวมมอกนนาขอมลทงดาน วชาการ ระเบยบ กฎหมาย ทไดมการสรป

รวบรวมไวในเอกสาร คมอการจดกจกรรมการเรยนร เรอง การมสวนรวมของประชาชนในการปองกน

และปราบปรามการทจรต รวมกบขอมลปญหาความตองการสภาพแวดลอม ของชมชนทองถน และ

คณธรรม จรยธรรม ทตนเองมอยมาตดสนใจแกปญหาตาง ๆ ใหลลวงไปไดอยางเหมาะสมตอไป

61

กรณศกษาเรองท 1

เรอง “ใตโตะหรอบนโตะ”

วตถประสงค

1. บอกคณธรรมในการปฏบตงานได

2. บอกวธการปองกนการทจรตในการปฏบตงานได

3. เกดจตสานกในการปองกนการทจรต

เนอหาสาระ

1. พระราชบญญตจราจรทางบก ฉบบ 8 พ.ศ. 2551

2. คณธรรม จรยธรรมของผปฏบตงาน

กรณศกษา

นายนภดล ขบรถกระบะจากบานพกไปโรงพยาบาลในกรงเทพ เพอไปเยยมแมท

ประสบอบตเหต อาการเปนตายเทากนอยในหอง ICU ขณะขบรถผานสแยกไฟแดง ดวยความรอนใจและ

เหนวาไมมรถอนในบรเวณนนเลย ทาใหนายนภดลตดสนใจขบรถฝาไฟแดง ตารวจทอยบรเวณนนเรยก

ใหหยดและขอตรวจใบขบข นายนภดลจงไดแอบสงเงนจานวนหนงใหแกตารวจ เพอจะไดไมเสยเวลา

ใหตารวจเขยนใบสงและตองไปจายคาปรบทสถานตารวจ หลงจากนนตารวจไดปลอยนายนภดลไป

ประเดน

1. ทานคดวาการทนายนภดลขบรถผาไฟแดงดวยเหตผลเพอจะรบไปเยยมแมทประสบ

อบตเหตอยในหอง ICU เปนการปฏบตทถกตองหรอไม เพราะอะไร

2. ถาทานเปนนายนภดล จะมวธปฏบตอยางไรในกรณดงกลาวใหถกตองตามกฎหมาย หนาท

พลเมองและคณธรรมจรยธรรม

3. ตารวจทรบเงนทนายนภดลแอบให เพอทจะไมตองเสยคาปรบ ไดชอวาเปนการกระทา

ททจรตผดกฎหมาย หรอคอรรปชนอยางไร

4. ในฐานะทเปนประชาชน ทานคดวา จะมสวนหรอมบทบาทในการปองกนพฤตกรรม

ทเกดขนไดหรอไม อยางไร

ใบความร

เรอง พระราชบญญตจราจรทางบก ฉบบ 8 พ.ศ. 2551

62

ใบงาน

1. ใหผเรยนศกษากรณศกษา

2. แบงกลมอภปราย แสดงความคดเหน ตามประเดนทกาหนดให

3. ใหผสอนและผเรยนรวมกนศกษาหาขอมลประกอบการอภปรายหาเหตผล

4. ใหผสอนและผเรยนสรปแนวคดทไดจากการอภปรายรวมกน

5. ใหผเรยนรวมทากจกรรมการเรยนรตอเนอง พรอมสรปรายงานผล

กจกรรมการเรยนรตอเนอง

1. ใหผเรยนสมภาษณประชาชนทวไปและตารวจ ทงรายบคคลและชมชน (กลม) ถงความคดเหน

ความรสก เจตคตทเกยวของกบปญหาเหลาน ตลอดจนถงวธแกไข แลวทาเปนรายงานเสนอ

ผสอน

2. ใหผเรยนตดขาวหนงสอพมพในเรองดงกลาว และเสนอแนวทางแกไขทาเปนรายงานเสนอ

ผสอน

3. สรปขาวโทรทศนปญหาทจรต ขาดคณธรรม พรอมเสนอทางออกในการแกไขปญหานน ๆ

สอ/แหลงคนควา

1. สานกงาน ป.ป.ช. ประจาจงหวด

2. สอ Internet

3. หนงสอพมพ

4. โทรทศน

63

ใบความร

พระราชบญญตจราจรทางบก ไดมการแกไข ปรบเปลยน และยกเลกบางขอกาหนดแลว

ทงหมด 8 ฉบบ และฉบบลาสด คอ พระราชบญญตจราจรทางบก ฉบบ 8 พ.ศ. 2551 ไดกาหนดอตรา

ความเรวของยานพาหนะ ดงรายละเอยดตอไปน

อตราความเรวของยานพาหนะตามพระราชบญญตจราจรทางบก ฉบบ 8 พ.ศ. 2551

ในกรณปกตใหกาหนดความเรวของรถดงตอไปน

1. สาหรบรถบรรทกทมนาหนกรถรวมทงนาหนกบรรทกเกน 1,200 กโลกรมหรอรถบรรทก

คนโดยสาร ใหขบในเขตกรงเทพมหานคร เขตเมองพทยา หรอเขตเทศบาลไมเกน

60 กโลเมตรตอชวโมง หรอนอกเขตดงกลาวใหขบไมเกน 60 กโลเมตรตอชวโมง

2. สาหรบรถยนตอนนอกจากรถทระบไวใน 1 ขณะทลากจงรถพวงรถยนตบรรทกทมนาหนก

รถรวมทงนาหนกบรรทกเกน1,200 กโลกรม หรอรถยนตสามลอใหขบในเขต

กรงเทพมหานคร เขตเมองพทยา หรอเขตเทศบาล ไมเกน 45 กโลเมตรตอชวโมง หรอ

นอกเขตดงกลาวใหขบไมเกน 60 กโลเมตรตอชวโมง

3. สาหรบรถยนตอนนอกจากรถทระบไวใน 1 หรอ 2 หรอรถจกรยานยนต ใหขบในเขต

กรงเทพมหานคร เขตเมองพทยา หรอเขตเทศบาล ไมเกน 80 กโลเมตรตอชวโมง หรอ

นอกเขตดงกลาวใหขบไมเกน 90 กโลเมตรตอชวโมง

ในเขตทางทมเครองหมายจราจรแสดงวาเปนเขตอนตรายหรอเขตใหขบรถชา ๆ ใหลด

ความเรวลงและเพมความระมดระวงขนตามสมควร

ในกรณทมเครองหมายจราจรกาหนดอตราความเรวตากวาทกาหนดในขางตน ใหขบไมเกน

อตราความเรวทกาหนดไวนน

ขอหาหรอฐานความผดตามกฎหมายทควรทราบ

ขอหา ฐานความผด บทมาตรา และอตราโทษ ตาม พ.ร.บ.จราจรทางบก พ.ศ. 2522 (แกไขเพมเตม

ถง พ.ศ. 2538) และการเปรยบเทยบปรบผกระทาผดนน ใหเปนไปตามขอกาหนดของสานกงานตารวจแหงชาต

(กรมตารวจ) ฉบบท 3 ลงวนท 9 ก.ค. 40 และเพมเตมฉบบท 4 ลงวนท 3 ธ.ค. 2540 ตามลาดบ

64

ลาดบ ขอหาหรอฐานความผด อตราโทษ อตราตาม

ขอกาหนด

1 นารถทไมมนคงแขงแรงอาจเกดอนตรายหรอ

ทาใหเสอมเสย สขภาพอนามย มาใชใน

ทางเดนรถ

ปรบไมเกน 500 บาท ปรบ 200 บาท

2 นารถทไมตดแผนปายทะเบยนมาใชใน

ทางเดนรถ

ปรบไมเกน 1,000 บาท ปรบ 300 บาท

3 นารถทเครองยนตกอใหเกดกาซ ฝนควน

ละอองเคม เกนเกณฑทอธบดกาหนดมาใชใน

ทางเดนรถ

ปรบไมเกน 1,000 บาท ปรบ 500 บาท

4 นารถทเครองยนตกอใหเกดเสยงเกนเกณฑท

อธบดกาหนดมาใช ในทางเดนรถ

ปรบไมเกน 1,000 บาท ปรบ 500 บาท

5 ขบรถในทางไมเปดไฟ หรอใชแสงสวางใน

เวลาทมแสงสวางไมเพยงพอทจะมองเหนคน

รถ หรอสงกดขวาง ในทางไดโดยชดแจง

ภายในระยะ 150 เมตร

ปรบไมเกน 1,000 บาท ปรบ 200 บาท

6 ใชสญญาณไฟวบวาบผดเงอนไขทอธบด

กาหนด

ปรบไมเกน 500 บาท ปรบ 300 บาท

7 ขบรถบรรทกของยนเกนความยาวของตวรถใน

ทางเดน รถไมตดธงสแดง ไวตอนปลายสดให

มองเหนไดภายในระยะ 150 เมตร

ปรบไมเกน 1,000 บาท ปรบ 300 บาท

8 ขบรถบรรทกวตถระเบด หรอ วตถอนตรายไม

จดใหมปายแสดงถงวตถ ทบรรทก

จาคกไมเกน 1 เดอน หรอ

ปรบไมเกน 2,000 บาท

หรอทงจาทงปรบ

ปรบ 300 บาท

9 ขบรถไมจดใหมสงปองกนมใหคน สตว หรอ

สงของทบรรทก ตกหลน รวไหล สงกลน สอง

แสงสะทอน หรอปลวไปจาก รถอนอาจกอเหต

เดอดรอนราคาญ ทาใหทางสกปรกเปรอะเปอน

ทาใหเสอมเสยสขภาพ อนามย แกประชาชน

หรอกอใหเกดอนตรายแกบคคลหรอทรพยสน

ปรบไมเกน 500 บาท ปรบ 200 บาท

65

ลาดบ ขอหาหรอฐานความผด อตราโทษ อตราตาม

ขอกาหนด

10 ขบรถไมปฏบตตามสญญาณจราจร หรอ

เครองหมายจราจรทไดตดตงไวหรอทาให

ปรากฏ ในทาง หรอทพนกงานเจาหนาทแสดง

ใหทราบ

ปรบไมเกน 1,000 บาท ปรบ 300 บาท

11 ขบรถฝาฝนสญญาณไฟแดง ปรบไมเกน 1,000 บาท ปรบ 300 บาท

12 ไมหยดรถหลงเสน ใหรถหยดเมอมสญญาณ

ไฟแดง

ปรบไมเกน 1,000 บาท ปรบ 300 บาท

66

กรณศกษาเรองท 2

เรอง “ทจรต” หรอ “คดไมซอ”

วตถประสงค

1. บอกแนวทางในการเสรมสรางคณธรรมได

2. ใชคณธรรมในการปฏบตตนเพอปองกนการทจรตได

3. เกดจตสานกในการปองกนการทจรต

เนอหาสาระ

1. ระเบยบกระทรวงศกษาธการวาดวยการปฏบตของผเขาสอบ พ.ศ. 2548

และ ฉบบท 2 พ.ศ. 2555

2. คณธรรมในการครองตนในการดาเนนชวต

กรณศกษา

นางสาวรงฤด อาย 22 ป ประกอบอาชพรบจางในโรงงาน หาเลยงครอบครว ฐานะทางบาน

ยากจนและไมไดเรยนหนงสอ ดวยความเปนคนมมานะ และใฝเรยน จงไดสมครเรยน กศน.

ภาคเรยนนเปนภาคเรยนสดทายทจะจบมธยมศกษาตอนปลาย เมอเรยนจบ ม.ปลายแลว เธอจะไดรบ

เงนเดอนเพมขนและมโอกาสไดรบการพจารณาใหเลอนเปนหวหนางาน ดวยความกลววาจะสอบไมผาน

และจะไมสามารถนาวฒไปปรบตาแหนงและเงนเดอนใหสงขนได นางสาวรงฤด จงไดทาการลกลอบจด

สตรคณตศาสตร และนาเครองคดเลขเขาไปในหองสอบ แตบงเอญกรรมการคมสอบจบได และปรบ

ไมผานการสอบครงนน

ประเดน

1. ถาทานเปนนางสาวรงฤด และมความตองการเลอนขนเงนเดอนและตาแหนง แตกมความ

วตกกงวลวาจะสอบไมผาน ทานจะปฏบตเชนเดยวกบนางสาวรงฤดหรอไม เพราะเหตใด

2. การตดสนใจทาการทจรตของนางสาวรงฤด จะกอใหเกดปญหา และผลกระทบตอการ

ทางานของตนหรอไม อยางไร

3. นางสาวรงฤด ควรจะมการใชคณธรรมขอใดหรอไม ในการนามาแกปญหาของตนโดยไมทา

การทจรต

67

ใบความร

เรอง ระเบยบกระทรวงศกษาธการวาดวยการปฏบตของผเขาสอบ พ.ศ. 2548

และ ฉบบท 2 พ.ศ. 2555

ใบงาน

1. ใหผเรยนศกษากรณศกษา

2. แบงกลมอภปราย แสดงความคดเหน ตามประเดนทกาหนดให

3. ใหผสอนและผเรยนรวมกนศกษาหาขอมลประกอบการอภปรายหาเหตผล

4. ใหผสอนและผเรยนสรปแนวคดทไดจากการอภปรายรวมกน

5. ใหผเรยนรวมทากจกรรมการเรยนรตอเนอง พรอมสรปรายงานผล

กจกรรมการเรยนรตอเนอง

1. ใหผเรยนกาหนดแนวทางการเสรมสรางคณธรรมใหกบคนในชมชน สงคม เพอปองกน

การทจรต

2. ใหผเรยนรวมกนอภปรายถงปญหาและผลกระทบของการทจรตตอบคคล ชมชน และสงคม

พรอมสรปผลการอภปราย และบนทกลงในสมด

สอ/แหลงคนควา

1. เอกสารวชาการ เรอง ระเบยบกระทรวงศกษาธการวาดวย การปฏบตของผเขาสอบ

พ.ศ. 2548 และ ฉบบท 2 พ.ศ. 2555

2. สอ Internet

68

ใบความร

ระเบยบกระทรวงศกษาธการ

วาดวยการปฏบตของผเขาสอบ

พ.ศ. 2548

โดยทเหนสมควรปรบปรงระเบยบกระทรวงศกษาธการ วาดวยการปฏบตของผเขาสอบใหเหมาะสม

ยงขน อาศยอานาจตามความในมาตรา 12 แหงพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกระทรวงศกษาธการ

พ.ศ. 2546 รฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการจงวางระเบยบไวดงตอไปน

ขอ 1 ระเบยบน เรยกวา “ระเบยบกระทรวงศกษาธการ วาดวยการปฏบตของผ เขาสอบ

พ.ศ. 2548”

ขอ 2 ระเบยบนใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศเปนตนไป

ขอ 3 ใหยกเลกระเบยบกระทรวงศกษาธการ วาดวยการปฏบตของผเขาสอบ พ.ศ. 2506 ระเบยบน

ใหใชบงคบแกผ เขาสอบ สาหรบการสอบทกประเภทในสวนราชการและสถานศกษาสงกด

กระทรวงศกษาธการ และใหหมายความรวมถงผเขาสอบในสถานศกษา ทอยในกากบดแล หรอ

สถานศกษาทอยในความควบคมของกระทรวงศกษาธการ ยกเวนสถาบนอดมศกษาของรฐ และ

สถาบนอดมศกษาเอกชน

ขอ 4 ผเขาสอบตองปฏบตดงตอไปน

4.1 การแตงกาย ถาเปนนกเรยนหรอนกศกษาตองแตงเครองแบบนกเรยนหรอนกศกษา

แลวแตกรณ ถาเปนผสมครสอบตองแตงใหสภาพเรยบรอยตามประเพณนยม

4.2 ผเขาสอบจะตองถอเปนหนาททจะตองตรวจสอบใหทราบวา สถานทสอบอย ณ ทใด

หองใด

4.3 ไปถงสถานทสอบกอนเวลาเรมสอบตามสมควร ผใดไปไมทนเวลา ลงมอสอบวชาใด

ไมมสทธเขาสอบวชานน แตสาหรบการสอบวชาแรกในตอนเชาของแตละวน ผใดเขาหองสอบหลงจาก

เวลาลงมอสอบแลว 15 นาท จะไมไดรบอนญาตใหสอบวชานน เวนแตมเหตความจาเปนใหอยใน

ดลพนจของประธานดาเนนการสอบพจารณาอนญาต

4.4 ไมเขาหองสอบกอนไดรบอนญาต

4.5 ไมนาเอกสาร เครองอเลกทรอนกส หรอเครองสอสารใด ๆ เขาไปในหองสอบ

4.6 นงตามทกาหนดให จะเปลยนทนงกอนไดรบอนญาตไมได

4.7 ปฏบตตามระเบยบเกยวกบการสอบ และคาสงของผกากบการสอบ โดยไมทจรตใน

การสอบ

4.8 มใหผเขาสอบคนอนคดลอกคาตอบของตน รวมทงไมพดคยกบผใดในเวลาสอบ เมอม

ขอสงสยหรอมเหตความจาเปนใหแจงตอผกากบการสอบ

4.9 ประพฤตตนเปนสภาพชน

69

4.10 ผใดสอบเสรจกอน ผนนตองออกไปหางจากหองสอบ และไมกระทาการใด ๆ

อนเปนการรบกวนแกผทยงสอบอย แตทงนผเขาสอบทกคนจะออกจากหองสอบกอนเวลา 20 นาท

หลงจากเรมสอบวชานนไมได

4.11 ไมนากระดาษสาหรบเขยนคาตอบทผกากบการสอบแจกใหออกไปจากหองสอบ

ขอ 5 ผเขาสอบผใดกระทาการฝาฝนระเบยบขอ 4 หรอพยายามกระทาการทจรตในการสอบวชาใด

ใหผกากบการสอบวากลาวตกเตอน ถาการกระทาดงกลาวในวรรคแรกเขาลกษณะรายแรง เมอได

สอบสวนแลว ประธานกรรมการ หรอผมอานาจหนาทในการจดการสอบมอานาจสงไมใหผนนเขาสอบ

วชานนหรอสงไมตรวจคาตอบวชานนของผนน โดยถอวาสอบไมผานเฉพาะวชากได

ขอ 6 ผเขาสอบผใดกระทาการทจรตในการสอบวชาใด เมอไดสอบสวนแลวใหประธาน

กรรมการหรอผมอานาจหนาทในการจดการสอบ สงไมตรวจคาตอบและถอวาผนน สอบไมผานวชานน

ในการสอบคราวนน

ขอ 7 ในกรณทจรตในการสอบดวยวธคดลอกคาตอบระหวางผเขาสอบดวยกน ใหสนนษฐานไว

กอนวาผเขาสอบนนไดสมคบกนกระทาการทจรต

ขอ 8 ใหปลดกระทรวงศกษาธการรกษาการใหเปนไปตามระเบยบน

ประกาศ ณ วนท 30 กนยายน พ.ศ. 2548

(นายจาตรนต ฉายแสง)

รฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการ

70

ระเบยบกระทรวงศกษาธการ

วาดวยการปฏบตของผเขาสอบ (ฉบบท 2)

พ.ศ. 2555

โดยทเหนสมควรแกไขเพมเตมระเบยบกระทรวงศกษาธการวาดวยการปฏบตของผเขาสอบ

พ.ศ. 2548 ใหมความเหมาะสมยงขน

อาศยอานาจตามความในมาตรา 12 แหงพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกระทรวงศกษาธการ

พ.ศ. 2546 รฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการ จงวางระเบยบไว ดงตอไปน

1. ระเบยบนเรยกวา “ระเบยบกระทรวงศกษาธการวาดวยการปฏบตของผเขาสอบ (ฉบบท 2)

พ.ศ. 2555”

2. ระเบยบนใหใชบงคบตงแตวนประกาศเปนตนไป

3. ใหยกเลกความใน 4.10 ของขอ 4 แหงระเบยบกระทรวงศกษาธการวาดวยการปฏบตของผเขาสอบ

พ.ศ. 2548 และใหใชความตอไปนแทน

“4.10 ตองนงอยในหองสอบจนหมดเวลาทาขอสอบ”

ประกาศ ณ วนท 22 มถนายน พ.ศ. 2555

(ศาสตราจารยสชาต ธาดาธารงเวช)

รฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการ

71

กรณศกษาเรองท 3

เรอง “เจาบก...เปนเหต”

วตถประสงค

1. ระบปญหาทเกดจากการทจรตจากการใชอานาจหนาทในทางทไมถกตองเกดขนใน

หนวยงานราชการ

2. บอกวธปองกนการทจรตเนองมาจากการใชอานาจหนาทในทางทไมถกตองในหนวยงาน

3. มสวนรวมในการปองกนการทจรตในหนวยงาน

4. มจตสานกในการปองกนการทจรตในหนวยงานราชการ

เนอหาสาระ

1. กฎหมายทเกยวของกบการทจรตจากการปฏบตหนาท

2. คณธรรมในการทางานเพอปองกน หรอหลกเลยงการทจรต

3. หนวยงานทเกยวของการรบการรองเรยนการทจรต

กรณศกษา

มหนวยงานแหงหนงมหนาทกอสรางถนน ตองมเครองจกรกลหนกไวใชงานจานวนมาก

ตองถกใชงานอยางสมบกสมบน ในทสดกหมดสภาพตามอายการใชงาน บรรดาเครองจกรกลหนกม

“เจาบก” รถแทรกเตอรเกาทถกใชงานหนกมาเปนเวลานานหลายป มปญหาเครองเสย ใชงานไมไดตอง

จอดนงอยในโรงเกบรถ แตหวหนาพสดทมหนาทควบคมดแลเครองจกร และจดซอเบกจาย คานามน

เชอเพลง เกดความคดทจะใช “เจาบก” เปนแหลงหารายไดโดยสงใหเจาหนาทพสดทาการเบกคานามน

และคาอะไหลตาง ๆ เพอใชซอมแซมให “เจาบก” ทกเดอน ซงคนขบรถทกคนรเรองนดแตกไมกลา

คดคาน และหวหนาพสดไดนารายไดทรวบรวมไดจาก “เจาบก” มาแจกจายใหลกนองทกคนเทา ๆ กน

จนกระทง 3 ปผานไป มเจาหนาทพสดมาใหมไมยอมทาตามหวหนาพสด ทใหเบกจายคานามนเชอเพลง

คาอะไหลตาง ๆ ให “เจาบก” เหมอนเคย โดยไดทาบนทกตอบโตใหรถงสภาพ “เจาบก” ทไมสามารถ

ทางานไดแลว ไมมความจาเปนทจะตองเบกจายคาใชจายใด ๆ และไดรวบรวมหลกฐานยอนหลง

การเบกจายตาง ๆ นาไปรองเรยนยง ป.ป.ช.

72

ประเดน

1. การกระทาของหวหนาพสดถอวา เปนการทจรตจากการใชอานาจหนาทหรอไม เพราะเหตใด

มผลเสยตอราชการอยางไร

2. การทหวหนาพสดนารายไดทไดจากการเบกคานามนให “เจาบก” มาแจกจายใหลกนอง

ถอวาเปนผมคณธรรมในการปฏบตหนาทหรอไม ถาทานเปนลกนองคนหนงจะรบเงน

สวนแบงดงกลาวหรอไม เพราะเหตใด

3. ถาทานเปนเจาหนาทพสดมารบรพฤตกรรมของหวหนาพสด ทงการเบกจายคานามนให

“เจาบก” และการนารายไดมาแบงเฉลยใหลกนองทกคน ทานจะนงเสยไมเขาไปเกยวของ

หรอทานจะทาเรองรองเรยน ป.ป.ช. โดยไมคานงถงความเดอดรอนของเพอนรวมงาน

เพราะเหตใด

ใบงาน

1. ใหผเรยนศกษากรณศกษา

2. แบงกลมอภปราย แสดงความคดเหน ตามประเดนทกาหนดให

3. ใหผสอนและผเรยนรวมกนศกษาหาขอมลประกอบการอภปรายหาเหตผล

4. ใหผสอนและผเรยนสรปแนวคดทไดจากการอภปรายรวมกน

5. ใหผเรยนรวมทากจกรรมการเรยนรตอเนอง พรอมสรปรายงานผล

กจกรรมการเรยนรตอเนอง

ใหผเรยนรวมกนจดทากจกรรม/โครงงาน ในการรณรงคการปองปรามการทจรตในชมชน

พรอมจดทาสรปรายงานเสนอผสอน

สอ/แหลงคนควา

1. ผรเรองระเบยบงานพสด

2. หนงสอ/เอกสารวชาการ

3. สอ Internet

73

กรณศกษาเรองท 4

เรอง “ฮว”

วตถประสงค

1. ตระหนกถงปญหาการทจรตกรณฮวประมล

2. บอกไดวาตนเองสามารถมสวนรวมในการปองกนการทจรตการฮวประมล

3. แสดงความเหน หรอเสนอวธการการมสวนรวมในการปองกน หรอปฏบตเพอปองกน

การทจรตทเกดขนได

เนอหาสาระ

1. ชองทางการสงเรองรองเรยนการทจรต

2. การมสวนรวมของประชาชน

กรณศกษา

กรณองคการบรหารสวนต าบลแหงหนงไดดาเนนการสอบราคาการจดจ างท า

อาหารกลางวนใหกบศนยเดกเลก โดยการสอบราคาครงนอยในวงเงน 500,000 บาท ปรากฏวามผเขาซอ

ซองสอบราคา และเขายนซองสอบราคา ทง 5 ราย แตทง 5 รายนนมการสมยอมราคา (ฮว) กนมากอน

แลววา ใน 5 ราย จะตองยนซองรายการตางกนในวงเงนไมเกนรายละ 5,000บาท ผทไดรบการคดเลอกให

เปนคสญญาจะจายใหอก 4 ราย ๆ ละ 5,000บาท ทนทหลงจากเสรจสนการจดจางกรณดงกลาว ผชนะ

การสอบราคา คอ นางสมศร

ประเดน

1. พฤตกรรมของนางสมศร และผยนเสนอราคาอก 4 ราย ถอวาเปนการกระทาผดกฎหมาย

การสอบราคา (ฮว) หรอไม เพราะเหตใด

2. ถาทานเปนเจาหนาทดาเนนการสอบราคาครงน ทานจะปฏบตอยางไร ทานจะยกเลกการสอบราคา

หรอยอมรบการสอบราคา เพราะเหตใด อาศยระเบยบกฎหมายเรองใด

3. การสอบราคา (ฮว) ทาใหราชการเสยหายหรอไมอยางไร ในฐานะประชาชนทานจะมแนวคด

แนวทางอยางไรในการมสวนรวมแกไขปญหาและสาเหตการสอบราคา (ฮว) ของทางราชการ

ใบงาน

1. ใหผเรยนศกษากรณศกษา

2. แบงกลมผเรยนรวมกนอภปรายตามประเดนทกาหนด

3. ใหผเรยนสรปผลการอภปราย และจดทาเปนรายงานนาเสนอ

74

กจกรรมการเรยนรตอเนอง

1. ใหผเรยนสบคนขอมลทเกยวของกบการประทาความผดตามกฎหมายทจรตคอรรปชน และ

นาเสนอรายงาน

2. ใหผเรยนนาเสนอแนวทางการปองกนการทจรตในกรณการฮวประมล พรอมจดทารายงาน

เสนอผสอน

สอ/แหลงคนควา

- หนงสอ , หนงสอพมพ

- สอ Internet

- บทความ

75

กรณศกษา เรองท 5

เรอง “อานาจ...ผลประโยชน”

วตถประสงค

1. ตระหนกรถงปญหาการทจรตคอรรปชนในองคกรปกครองสวนทองถน

2. บอกไดวาระดบบคคลและสงคม สามารถมสวนรวมในการปองกนปญหาการทจรต

คอรรปชนได

3. บอกวธการปองกนและหลกเลยงการทจรตคอรรปชนในหนวยงานราชการ

4. เกดจตสานกในการปองกนปญหาทจรตคอรรปชน

เนอหา

1. กฎหมายทเกยวของกบการปฏบตหนาท

2. หนวยงานรบแจงเหตการณทจรตคอรรปชน

กรณศกษา

นายกองคการบรหารสวนจงหวด (อบจ.) มหนาทรบผดชอบในการบรหารราชการของ อบจ.

ไดเสนอญตตใชเงนสะสมในการจดทาโครงการจดหามงไวใชปองกนโรคไขเลอดออกในเขตอาเภอ

ทมการแพรระบาดของโรคไขเลอดออก จานวน 9,250 หลง วงเงน 1,850,000 บาท ตอ สภา อบจ. และ

เมอไดรบการอนมตนายก อบจ.ไดรวมมอกบนาย ก ซงเปนเจาหนาท อบจ. ดาเนนการจดซอมง

ขนาด 2 2 เมตร ซงเปนขนาดทไมมจาหนวยในทองตลาดทวไป โดยนาย ก ไดไปตดตอรานคาใหผลต

มงขนาดทตองการ ตามจานวนดงกลาว ในราคาหลงละ 88.50 บาท เปนเงน 818,625 บาท หลงจากนน

นาย ก ไดดาเนนการจดทะเบยนรานคาใหมเพอผลตมงดงกลาวไปใชยนซองสอบราคาตอ อบจ. และ

ไดรบการพจารณาใหเปนคสญญากบ อบจ. ในวงเงน 1,832,500 บาท จากเหตการณน เปนเหตให

ทางราชการไดรบความเสยหายจากการซอมงในราคาสงกวาความเปนจรง หลงหกภาษแลว เปนจานวน

994,560 บาท

76

ประเดน

1. การปฏบตหนาทของนายก อบจ. ถกตองหรอไม อยางไร

2. ทานคดวาพฤตกรรมของนายก อบจ. ขดตอหลกคณธรรม จรยธรรม หรอไม อยางไร

3. วธการในการปองกนการทจรตคอรรปชนในการปฏบตหนาทของผมอานาจ ทาไดหรอไม

อยางไร

4. ในฐานะประชาชนจะมสวนรวมในการปองกนปญหาทจรตในสวนราชการไดหรอไม

อยางไร

ใบงาน

1. ใหผเรยนศกษากรณศกษา

2. แบงกลมอภปราย แสดงความคดเหน ตามประเดนทกาหนดให

3. ใหผสอนและผเรยนรวมกนศกษาหาขอมลประกอบการอภปรายหาเหตผล

4. ใหผเรยนสรปแนวคดทไดจากการอภปรายรวมกน พรอมสรปรายงานผล

5. ใหผเรยนรวมทากจกรรมการเรยนรตอเนอง ตามทกาหนด

กจกรรมการเรยนรตอเนอง

ใหผเรยนจดทากจกรรม/โครงการนาเสนอแนวทางการปองกนการทจรตในสวนราชการ

พรอมจดทารายงานเสนอผสอน

สอ/แหลงคนควา

1. สานกงาน ป.ป.ช. จงหวด

2. เอกสารวชาการ

3. สอ Internet

77

กรณศกษาเรองท 6

เรอง “เลอกตง...อปยศ”

วตถประสงค

1. ตระหนกถงปญหาการทจรตการเลอกตงระดบทองถน

2. บอกหรออธบายไดวาตนเองสามารถปองกนปญหาการทจรตการเลอกตงทเกดขนในสงคม

3. แสดงความเหน หรอเสนอวธการการมสวนรวมในการปองกน หรอปฏบตเพอปองกน

การทจรตทเกดขนได

เนอหาสาระ

1. พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ. 2542

(ฉบบท 2) พ.ศ. 2554 มาตรา 19 (13)

2. สาระสาคญของกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต

ฉบบใหม

กรณศกษา

กรณการเลอกตงนายกและสมาชกองคการบรหารสวนตาบล (อบต.) แหงหนงมผไปแจง

ความรองเรยนกบคณะกรรมการการเลอกตงจงหวด (กกต.) พรอมเงน 300 บาท วามคนสงเงนนมาให

พรอมเอกสารไมลงนาม โดยขอใหไปลงคะแนนเลอกตงแกผสมครรายหนง (กาหนดหมายเลขผสมครให

ดวย) แตตนเองไมขอรบเงน และเหนวาไมถกตองและอาจมการแจกเงนผมสทธเลอกตงรายอน ๆ

ดวยแลว จงมาแจงรองเรยนตอ กกต.จงหวด กกต.จงหวด จงนาผมสทธเลอกตงรายนนไปแจงความกบ

ตารวจพรอมหลกฐาน จากการสอบสวนเจาหนาทตารวจแจงวาไมสามารถหาพยานบคคลมายนยนไดวา

ผสมครรายนนแจกเงนดงกลาวจรง จงยงไมสามารถเอาผดกบทงผสมครรบเลอกตงทถกรองเรยนวา

แจกเงน และผมสทธเลอกตงรายอน ๆ ทอาจรบเงน มาลงโทษตามกฎหมายได แตผมสทธเลอกตงรายนน

ยงยนยนวามผกระทาผด เพราะมการแจกเงนจรงมหลกฐานชดเจน กกต. และตารวจควรจะตองหาคนผด

มาลงโทษใหได

78

ประเดน

1. ในกรณศกษาทานคดวามการะทาผดกฎหมายเลอกตงสามารถนาตวคนกระทาผดมาลงโทษได

หรอไม เพราะเหตใด

2. ถาจะไมใหเกดกรณการทาผดกฎหมายเลอกตงในลกษณะน ทานคดวาประชาชนควรจะม

สวนรวมปองกนปญหาในชมชนของทานหรอไม อยางไร

3. มผแสดงความเหนวาทงผใหและผรบเงน ควรจะตองละอายใจ และสานกวาไดทาบาปท

เปนสงผดตอตนเอง ตอชมชน และประเทศ ทานเหนดวยหรอไม เพราะเหตใด

มคณธรรมใดบางทเกยวของกบปญหาน ควรนามาอภปรายรวมกนบาง

ใบงาน

1. ใหผเรยนศกษาจากกรณศกษา และนาผลจากการศกษากรณศกษาพรอมวเคราะห และ

นาเสนอเปนรายกลม ๆ ละ 1 เรอง

2. ใหผเรยนรวมกนคดวเคราะห และนาเสนอแนวทางปองกนการทจรต จากเหตการณดงกลาว

กจกรรมการเรยนรอยางตอเนอง

ใหผเรยนสรปขาวเกยวกบการทจรตการเลอกตง และบนทกลงในสมดการเรยนร

สอ/แหลงคนควา

- หนงสอพมพ

- สอ Internet

- โทรทศน

- สานกงาน ป.ป.ช.

79

แนวเฉลยทายบท

บทท 1 กจกรรมท 1

1. ง. 2. ค. 3. ก. 4. ข. 5. ค. 6. ก. 7. ข. 8. ข. 9. ข. 10. ง.

กจกรรมท 2 เปนกจกรรมอภปรายไมมเฉลย

บทท 2 กจกรรมท 1

1. ง. 2. ข. 3. ค. 4. ง. 5. ข. 6. ง. 7. ก. 8. ง. 9. ข. 10. ก.

กจกรรมท 2 เปนกจกรรมศกษาคนควาไมมเฉลย

บทท 3 กจกรรมท 1

1. ข. 2. ก. 3. ค. 4. ง. 5. ก. 6. ก. 7. ง. 8. ง. 9. ข. 10. ค.

กจกรรมท 2 เปนกจกรรมศกษาคนควาไมมเฉลย

80

บรรณานกรม

กรมการศกษานอกโรงเรยน. หมวดวชาพฒนาสงคมและชมชน ชดการเรยนทางไกล ระดบ

ประถมศกษา กรงเทพฯ : โรงพมพครสภาลาดพราว, 2546

การศกษานอกโรงเรยน,กรม ชดการเตรยมการทางไกล ระดบมธยมศกษาตอนตน หมวดวชาพฒนา

สงคมและชมชน. ครสภาลาดพราว,กรงเทพฯ : 2546.

การศกษาทางไกล, สถาบน, ชดการเรยนทางไกล หมวดวชาพฒนาสงคมและชมชน ระดบมธยมศกษา

ตอนปลาย องคการรบสงสนคาและพสดภณฑ (ร.ส.พ.) : กรงเทพฯ,2548.

คณะอาจารย กศน. พฒนาสงคมและชมชน. คมอการเรยนรระดบประถมศกษา. กรงเทพฯ : บรษท

ไผมเดย เซนเตอร จากด, 2548

ความเคลอนไหวทางการจดการศกษาของศธ.กบ คสช. ทนาร. [เวปไซต] เขาถงไดจาก

http://jukravuth.blogspot.com/ . สบคนเมอ วนท 26 สงหาคม 2557.

คานยม 12 ขอ : เราจะสรางสรรคประเทศไทยใหเขมแขง คนตองเขมแขงกอน . [เวปไซต] เขาถงได

จากhttp://www.mof.or.th/web/uploads/news/199_12values.pdf . สบคนเมอ วนท 26 สงหาคม

2557.

จกราวธ คาทว. สนต/สามคค/ปรองดอง/คานยม 12 ประการ ของ คสช. : เนอหาชวยสอน

และจดกจกรรม เพอนคร, 2557. (เอกสารอดสาเนา).

ปลดกระทรวงศกษาธการ,สานกงาน,ชดวชาพฒนาสงคมและชมชน ระดบมธยมศกษาตอนปลาย,

เอกพมพไท จากด : กรงเทพฯ, มฝผ.

เผดจ เอมวงศ และจฑามาศ ลบแยม, กฎหมายในชวตประจาวน : ตนเอง ครอบครว ชมชน และ

ประเทศชาต. กรงเทพ : สานกพมพ เอมพนธ จากด, 2551.

มหามกฎราชวทยาลยในพระบรมราชปถมภ, พระสตรและอรรถกถา แปล อทกนยาม ชาดก เลมท 3 ภาคท 1

โรงพมพมหามกฎราชวทยาลย.กรงเทพฯ : 2534.

ราชบณฑตยสถาน. พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2554 เฉลมพระเกยรตพระบาท

สมเดจพระเจาอยหวเนองในโอกาสพระราชพธมหามงคลเฉลมพระชนมพรรษา 7 รอบ

5 ธนวาคม 2554. กรงเทพฯ ราชบณฑตยสถาน, 2556.

เลขาธการสภาการศกษา, สานกงาน. คณธรรมนาความร, สานกงานเลขาธการสภาการศกษา, กรงเทพฯ :

2550.

ศกษาธการ,กระทรวง. หลกการทรงงานในพระบาทสมเดจพระเจาอยหว, สานกงานคณะกรรมการพเศษ

เพอประสานงานโครงการอนเนองมาจากพระราชดาร (สานกงาน กปร.) กรงเทพฯ : 2550.

สมโพธ ผลเตม. ปรชญาคากลอน 100 เรองแรก, สทธวรรณ , บรษท. กรงเทพฯ : 2549.

81

สนต/สามคค/ปรองดอง/คานยม 12 ประการ ของ คสช. : เนอหาชวยสอน และจดกจกรรม

เพอนคร. [เวปไซต]. เขาถงไดจาก :http://www.slideshare.net/jukravuth. สบคนเมอ วนท

26 สงหาคม 2557

สทธธรรม เลขววฒน หมวดวชาพฒนาสงคมและชมชน ระดบประถมศกษา การศกษานอกโรงเรยน

กรงเทพฯ : บรษท สามเจรญพาณชย จากด, 2548

สานกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต(ป.ป.ช.). รวมพลงเดนหนา ฝาวกฤต

คอรรปชน, เอกสารประชาสมพนธ มปป.

_______. โครงการเสรมสรางเครอขายประชาชนในการพทกษสาธารณสมบต, 2553. (เอกสาร

อดสาเนา)

สานกกฎหมาย สานกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต(ป.ป.ช.). รวม

กฎหมาย ระเบยบ ประกาศ ทเกยวของกบการปองกนและปราบปรามการทจรต, 2555.

_______. “ยทธศาสตรชาตวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต”. สานกงานคณะกรรมการ

ปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต

_______. กรอบเนอหาสาระ เรอง การมสวนรวมของประชาชนในการปองกนและปราบปรามการทจรต,

2556. เอกสารอดสาเนา

การทจรตคออะไร, เขาถง www.oknation.net วนท 19 มนาคม 2556.

http://th.wikipedia.org/wiki

http://www.tumsrivichai.com

82

คณะผจดทา

ทปรกษา

1. นายประเสรฐ บญเรอง เลขาธการ กศน.

2. ดร.ชยยศ อมสวรรณ รองเลขาธการ กศน.

3. นายวชรนทร จาป รองเลขาธการ กศน.

4. ดร.ทองอย แกวไทรฮะ ทปรกษาดานการพฒนาหลกสตร กศน.

5. นางรกขณา ตณฑวฑโฒ ผอานวยการกลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

ผเขยนและเรยบเรยง

1. นางธญญาวด เหลาพานช ขาราชการบานาญ

2. นางสาววาสนา โกสยวฒนา สถาบนการศกษาทางไกล

3. นางพรทพย เขมทอง กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

ผบรรณาธการ และพฒนาปรบปรง

1. นางธญญาวด เหลาพานช ขาราชการบานาญ

2. นางนลน ศรสารคาม จนทรตร สถาบน กศน.ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

3. นายเรองเวช แสงรตนา สถาบน กศน.ภาคตะวนออก

4. นางสาวสรตนา บรณะวทย สถาบน กศน.ภาคตะวนออก

5. นางมยร สวรรณเจรญ สถาบน กศน.ภาคใต

6. นางสาววาสนา โกสยวฒนา สถาบนการศกษาทางไกล

7. นางสดใจ บตรอากาศ สถาบน กศน.ภาคเหนอ

8. นายนพนธ จนตา สถาบน กศน.ภาคเหนอ

9. นางอบลรตน มโชค สถาบน กศน.ภาคเหนอ

10. นางพรทพย เขมทอง กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

11. นางสาวสรพร เจรญนช ขาราชการบานาญ

12. นางเออจตร สมจตตชอบ ขาราชการบานาญ

13. นางสาวชนตา จตตธรรม ขาราชการบานาญ

คณะทางาน

1. นายสรพงษ มนมะโน กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

2. นายศภโชค ศรรตนศลป กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

3. นางสาววรรณพร ปทมานนท กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

4. นางสาวศรญญา กลประดษฐ กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

5. นางสาวเพชรนทร เหลองจตวฒนา กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

83

ผพมพตนฉบบ

นางสาวเพชรนทร เหลองจตวฒนา กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

ผออกแบบปก

นายศภโชค ศรรตนศลป กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

84

คณะกรรมการจดทา

เนอหา เพมเตม เรอง “การมสวนรวมในการปองกนและปราบปรามการทจรต”

ประธานและรองประธานคณะกรรมการ

1. นายประเสรฐ บญเรอง เลขาธการ กศน.

2. ดร.ชยยศ อมสวรรณ รองเลขาธการ กศน.

3. นายชาญวทย ทบสพรรณ รองเลขาธการ กศน.

คณะกรรมการทปรกษา

1. ดร.ทองอย แกวไทรฮะ ขาราชการบานาญ

2. นายบญสม นาวานะเคราะห ขาราชการบานาญ

3. นายกลธร เลศสรยะกล ผเชยวชาญเฉพาะดานพฒนาหลกสตร

4. นางศทธน งามเขตต ผอานวยการกลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

5. นายมนตชย วสวต ผอานวยการสานกงานปองกนการทจรต

ภาคประชาสงคมและการพฒนาเครอขาย

6. นางสปรยา บญสนท เจาพนกงานปองกนการทจรต สานกงาน ป.ป.ช.

7. นายประทป คงสนท นกกฎหมาย สานกงาน ป.ป.ช.

คณะกรรมการผเขยนและเรยบเรยง

1. นางพรทพย เขมทอง ขาราชการบานาญ

2. นางสดใจ บตรอากาศ ศกษานเทศก สานกงาน กศน.

3. นางเบญจมาศ สระทองหยอม ผอานวยการ กศน.อาเภอวชรบารม จ.พจตร

4. นางสาวชาลน ธรรมธษา กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

คณะกรรมการผบรรณาธการ

1. ดร.ทองอย แกวไทรฮะ ขาราชการบานาญ

2. นายมนตชย วสวต ผอานวยการสานกงานปองกนการทจรต

ภาคประชาสงคมและการพฒนาเครอขาย

3. นางสปรยา บญสนท เจาพนกงานปองกนการทจรต สานกงาน ป.ป.ช.

4. นายประทป คงสนท นกกฎหมาย สานกงาน ป.ป.ช.

5. นางพรทพย เขมทอง ขาราชการบานาญ

6. นางสดใจ บตรอากาศ ศกษานเทศก สานกงาน กศน.

7. นางเบญจมาศ สระทองหยอม ผอานวยการ กศน.อาเภอวชรบารม

8. นางสาวชาลน ธรรมธษา กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

85

คณะผจดทา

เนอหา เพมเตม เรอง “คณธรรมและคานยมพนฐานในการอยรวมกนอยางปรองดองสมานฉนท”

ทปรกษา

1. นายการณ สกลประดษฐ เลขาธการ กศน.

2. นายชาญวทย ทบสพรรณ รองเลขาธการ กศน.

3. นายสรพงษ จาจด รองเลขาธการ กศน.

7. นางศทธน งามเขตต ผอานวยการกลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

ผเขยน เรยบเรยง จากการประชม ครงท 1

1. นายทองอย แกวไทรฮะ ขาราชการบานาญ

2. นางวนเพญ สทธากาศ ขาราชการบานาญ

3. นายวฒนา อคคพานช ขาราชการบานาญ

4. นางบปผา ประกฤตกล ขาราชการบานาญ

5. นายไตรรตน เอยมพนธ โรงเรยนสตรวทยา 2 ในพระอปถมภ

สมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนน

6. นางสาวณฐภสสร แดงมณ สถาบน กศน.ภาคใต

7. นางวภานนท สรวฒนไกรกล กศน.อาเภอคลองหลวง จ.ปทมธาน

ผเขยน เรยบเรยง และ บรรณาธการ จากการประชมครงท 2

1. นางวนเพญ สทธากาศ ขาราชการบานาญ

2. นางสคนธ สนธพานนท ขาราชการบานาญ

3. นางสาววธนยวรรณ อราสข ขาราชการบานาญ

4. นางพวสสา นภารตน โรงเรยนบดนทรเดชา (สงห สงหเสน)

5. นายวรวฒ จรยภครตกร กศน.อาเภอบางแกว จ.พทลง

คณะทางาน

1. นายสรพงษ มนมะโน กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

2. นายศภโชค ศรรตนศลป กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

3. นางสาวสลาง เพชรสวาง กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

4. นางสาวเบญจวรรณ อาไพศร กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

5. นางสาวชมพนท สงขพชย กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

6. นางจฑากมล อนทระสนต กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

7. นางสาวทพวรรณ วงศเรอน กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

86

คณะผปรบปรงขอมลเกยวกบสถาบนพระมหากษตรย ป พ.ศ. 2560 ทปรกษา 1. นายสรพงษ จาจด เลขาธการ กศน. 2. นายประเสรฐ หอมด ผตรวจราชการกระทรวงศกษาธการ ปฏบตหนาทรองเลขาธการ กศน. 3. นางตรนช สขสเดช ผอานวยการกลมพฒนาการศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย ผปรบปรงขอมล นางเพญลดา ชนโกมล กศน.เขตมนบร กรงเทพมหานคร คณะทางาน 1. นายสรพงษ มนมะโน กลมพฒนาการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย 2. นายศภโชค ศรรตนศลป กลมพฒนาการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย 3. นางสาวเบญจวรรณ อาไพศร กลมพฒนาการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย 4. นางสาวเยาวรตน ปนมณวงศ กลมพฒนาการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย 5. นางสาวสลาง เพชรสวาง กลมพฒนาการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย 6. นางสาวทพวรรณ วงคเรอน กลมพฒนาการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย 7. นางสาวนภาพร อมรเดชาวฒน กลมพฒนาการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย 8. นางสาวชมพนท สงขพชย กลมพฒนาการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย