แนวคิดทฤษฏ ี (km ... · แนวคิดทฤษฏ ี...

แนวคดทฤษฏเกยวกบการจดการความร (KM)

1

แนวคดทฤษฏเกยวกบ (KM)1

หวขอในการสอน

2

การจดการความร มหลกการคลายกบการบรหารจดการเรองอนๆ ทวไป คอ การทเราจะบรหารจดการสงใดได จะตองเขาใจธรรมชาตของสงนนกอน จงจะบรหารจดการสงนนได เชน

ถาจะบรหารคน กตองเขาใจธรรมชาตของคน ผใตบงคบบญชาหรอลกนองของเรา มอปนสยอยางไร และเราควรปฏบตตอพวกเขาอยางไร จงจะไดผลงานทดจากพวกเขา

การจดการความร กเชนเดยวกนเราจะบรหารจดการความร กตองเขาใจธรรมชาตของความรวา

ความรคออะไร และความรเกดขนไดอยางไร3

โมเดลและทฤษฏทสาคญเกยวกบการจดการความร มดงน1. ปรามดแหงความร ของ Yamazaki2. ภเขานาแขงแหงความร ของ Nonaka3. การจดการความรโดยใชปลาทโมเดล (Tuna Model) ของ ดร.ประพนธ ผาสขยด4. KM Model : สคส.5. KM-Process : กพร.

6. SECI Model7. ทฤษฎการจดการความรของ (Peter M. Senge’s )8. ทฤษฎ การวน (Garvin)9. ทฤษฎการจดการความรของมาควอส (Marquardt) 4

1.ปรามดแหงความร

5

Yamazaki ไดทาการศกษาวจยเกยวกบลกษณะของความร แลวพบวา

ความร (Knowledge)สารสนเทศ

(Information)ขอมล

(Data)

ปญญา(Wisdom)ปรามดแหงความร จะ

แ บ ง ล ก ษ ณ ะ ข อ ง ค ว า ม ร ออกเปน 4 ประเภท เรยงลาดบจากฐานปรามดไปสยอด

ซ ง ค ว า ม ร แ ต ล ะประเภท จะมลกษณะแตกตางกน แตมความสมพนธเกยวของกน

ความรมลกษณะคลายปรามด


6

1. ขอมล (Data) คอ ขอเทจจรงเกยวกบเรองใดเรองหนง ไดจากการสงเกตสงทเกดขน โดยยงไมผานกระบวนการวเคราะห จงเปนขอมลดบ


2. สารสนเทศ (Information)

คอ ขอมลทผานกระบวนการวเคราะหแลว เพอนามาใชประโยชนเกยวกบเรองใดเรองหนง

เมอขอมลน ผานกระบวนการวเคราะหเปนสารสนเทศไดกลายเปนความรทจะนาไปใชประโยชนตอการพฒนางานตอไป

7

3. ความร (Knowledge) คอ สารสนเทศทผานกระบวนการคดเปรยบเทยบ เชอมโยงกบความรอนๆ จนเกดเปนความเขาใจ สามารถนาไปใชประโยชนในเรองใดเรองหนงได


4. ภมปญญา (Wisdom)คอ การประยกตใชความร เพอแกปญหาหรอพฒนาการทางาน

การจดการความรทนาขอมล สารสนเทศและความรมาใช ทาใหเกดภมปญญา ในการสรางนวตกรรม (วธการใหมทไมเคยทามากอน) ซงสามารถนามาประยกตใชกบเรองอนๆ ตอไปได อยางไมมทสนสด 8

แตเมอเทคโนโลยทางการสอสารเจรญขน การเขาถงขอมลตางๆ สามารถทาไดโดยสะดวก การมขอมล (Data) เพยงอยางเดยว จงไมใชจดแขงอกตอไป

สงทเหนอกวาขอมล คอการจดการความร (KM) ดวยการแปลงขอมลใหเปนสารสนเทศและความร เพอใชความรทได ทาใหเกดภมปญญาและสรางนวตกรรม


9

2.ภเขานาแขงแหงความร

10

Nonaka ไดศกษาวจยเกยวกบธรรมชาตของความรวา ความร คออะไร และเกดขนไดอยางไร

พบวา ความรมลกษณะทความแตกตางจากปรามดแหงความรของ Yamazaki

โดย Nonaka ไดเปรยบเทยบความรกบรปภ เขาน าแขง ซงจาแนกความรออกเปน 2 ประเภท


11

1. สวนของยอดภเขาน าแขงทลอยอยเหนอน า มองเหนไดชดเจนเรยกวา Explicit Knowledgeแปลวา ความรแจงชด

2. สวนภเขาน าแขงทจมอยใตน า ไมสามารถมองเหนได เรยกวา Tacit Knowledge แปลวา ความรฝงลก (ทอยในตวคน)


12

1. Explicit Knowledge (ความรแจงชด)

คอ ความรทเปนเหตเปนผล หรอ ความรเชงทฤษฏทบนทกไวในสอตาง ๆ เชน เอกสารตารา และคมอการปฏบตงาน เปนความรทงายตอการอธบายถายทอด ซงทาใหผอนสามารถเขาถงความรนนไดงาย

จงเปรยบไดกบภเขานาแขงสวนทโผลพนนาขนมามองเหนไดชดเจน มปรมาณ 20% ของความรทงหมดของคนเรา


13

2. Tacit Knowledge (ความรฝงลก)

คอ ความรเชงประสบการณ ทซอนอยในตวคน ในลกษณะของ ความชานาญ หรอ ความเชยวชาญ ซงเปนความสามารถพเศษเฉพาะบคคล หรอพรสวรรค ซงยากแกการอธบายถายทอดใหเปนลายลกษณอกษร แตกสามารถพฒนาและแบงปนกนได

ดวยเหตทเปนความรทซอนอยในตวคน มองเหนไมชดเจน จงเปรยบไดกบภเขานาแขง สวนทจมอยใตนาซงมองไมเหนมปรมาณ 80% ของความร ทงหมดของคนเรา


14

2. Tacit Knowledge (ความรฝงลก) Tacit Knowledge เปนความรทกอใหเกดความไดเปรยบในการ

แขงขน แตยากตอการบรหารจดการความรฝงลกเปนประสบการณทซอนอยในตวตน ไดแก- ความสามารถพเศษเฉพาะตว (ทยากตอการเลยนแบบ)

- พรสวรรค (เปนความสามารถพเศษเฉพาะตวทบคคลอนไมสามารถเลยนแบบได)


15

2. Tacit Knowledge (ความรฝงลก)

- เทคนควธของแตละคน ซงเปนผลทเกดจากการปฏบตงานจนกลายเปนทกษะความชานาญหรอความเชยวชาญ

- วธปฏบตทเปนเลศ (Best Practices) เปนบทสรปของเทคนควธการดาเนนงานทดทสดของแตละคน ทคนพบจากการทางาน

- สตรเดดเคลดลบตาง ๆ


16

สดสวนของความรบนภเขานาแขง

เมอพจารณาถงสดสวนของความรท ง 2 ประเภท พบวา ความรในองคกรทเปน Explicit และ Tacit มอตราสวน 20:80

คลายกบภเขาน าแขงทมยอดภเขาโผลพนน าขนมา เปนสวนนอย (Explicit ประมาณ 20% ของทงหมด) เมอเทยบกบสวนของภเขาน าแขงทจมอยใตน า ซงมมาก (Tacit ประมาณ 80% ของทงหมด)


17

ดงนน องคกรชนนาทวโลก จงเรมใหความสนใจ เรอง การจดการความรของคนในองคกรมากยงขน โดยเฉพาะความรเชงประสบการณทอยในตวพนกงาน


• จงเรมตนจดการความรดวยวธการงาย ๆ คอ การออกคาสงใหพนกงานทกคนเขยนเลารายละเอยดเกยวกบเทคนคการทางานของตนเอง สงผจดการบรษท

• เพอทาให Tacit Knowledge ซงเปนความรฝงลกในตวพนกงาน ไดเปลยนสถานะเปน Explicit Knowledge หรอกลายเปนความรทแจงชด ทถายทอดออกมาเปนลายลกษณอกษร

• เพอเกบไวในคลงความรขององคกร ใหพนกงานคนอนๆ ไดเขามาศกษาเรยนร และนามาใชประโยชนในการพฒนาการทางาน 18

ปญหาของการจดการความรในลกษณะนเกดจากสาเหต 3 ประการ คอ

เพราะถกบงคบ เพราะหวงวชา และภาษาเปนอปสรรคในการถายทอดความร

ทาใหองคความรทไดขาดความสมบรณ อาจจะลดลงเหลอเพยง 20-30% ของความรท งหมดทมอย จ งไมสามารถนามาใชประโยชนในการปฏบตงานไดอยางเตมท


19

» การเลาเรองความสาเรจ (Storytelling)

» ชมชนนกปฏบต (CoP: Community of Practice)

และวธการอน ๆ อกหลายวธ เพอใหการจดการความร (KM) ไดผลดอยางเตมท

ทาใหนกวชาการดานการจดการความร ตองหาวธการแกไขปญหาดงกลาว ดวยการคดคนเทคนควธการจดการความรแบบตางๆ เชน


20

3.ปลาทโมเดล (TUNA MODEL)

21

TUNA- KM Model

22

การจดการความรโดยใชปลาทโมเดล (TUNA MODEL) เปนแนวคดของ ดร.ประพนธ ผาสขยด จากสถาบนสงเสรมการจดการความรเพอสงคม (สคศ.) โดยเปรยบเทยบองคประกอบหลกของการจดการความรกบปลา ซงมองคประกอบ 3 สวนคอ


23

Knowledge Sharing (KS) คอ การแลกเปลยนเรยนร (Share & Learn)สวนกลางลาตว เปนสวนสาคญ

สวนหวปลา Knowledge Vision (KV)

การกาหนดทศทางวา จะไปทางไหน ทา KM เพออะไร

สวนหางปลา Knowledge Assets

การสรางคลงความรทเขมแขงดวย ICT


24

1. สวนหวปลา เปรยบไดกบ Knowledge Vision: KV

หมายถง สวนทเปนวสยทศน หรอทศทางของการจดการความร

กอนลงมอทา KM จะตองกาหนดวสยทศนวา จะทา KM เพออะไร หรอจะมงหนาไปทางไหน

สวนตา มองวากาลงจะไปทางไหน


25

มบางหนวยงานทา KM โดยไมมการกาหนดเปาหมายวสยทศนวาจะทา KM เพออะไร แตทา KM เพอตองการแสดงใหหนวยงานอนเหนวา หนวยงานของตนเปนองคกรสมยใหม ทมการทา KM แลวการทา KM ในลกษณะน นาไปสความผดพลาดลมเหลวได

งายคลายกบปลาตาบอด ทวายน าโดยมองไมเหนทศทาง เปนการทา KM ตามกระแสแฟชน จงเปน KM เทยม มากกวา KM แท

1. สวนหวปลา เปรยบไดกบ Knowledge Vision: KV

สวนตา มองวากาลงจะไปทางไหน


26

2. สวนกลางลาตว เปรยบไดกบ Knowledge Sharing: KSหมายถง สวนของการแลกเปลยนเรยนร (Share and

Learn) ซงเปนสวนทสาคญทสดและยากทสดในกระบวนการทา KM เพราะจะตองสรางวฒนธรรมองคกร ใหคนยนยอมพรอมใจทจะแบงปนความรซงกนและกน โดยไมหวงวชา ซงมเครองมอในการทา KM อยางงายๆ เชน


CoP: Community of Practice ชมชนนกปฏบตStorytelling: การเลาเรองประสบการณความสาเรจKM Cafe 27

3. สวนทเปนหางปลา เปรยบไดกบ Knowledge Assets: KA

คลงความร หรอ ฐานความรขององคกร » เปนทเกบรวบรวมความรตางๆ ซงไดจากการแลกเปลยนเรยนร มาจดระบบใหเปนหมวดหม เพอสะดวกแกการนามาใชในการทางาน


เพอสะดวกในการเรยกใชและปรบแตงความรใหทนสมยอยเสมอ (Update) รวมทงมการกาจดความรทไมใชแลว เพอใหคลงความรไมใหญเกนไปมเฉพาะขอมลทจาเปนเทานน

เทคโนโลยอนเทอรเนต ชวยทาหนาทเปนพนทเสมอน (Virtual Space) ใหคนทอยไกลกน สามารถแลกเปลยนเรยนร (Share & Learn) ไดอยางกวางขวางยงขน 28

การทา KM โดยใชปลาทโมเดลทสมบรณ ตองมองคประกอบหลก 3 สวนคอ

จะขาดสวนหนงสวนใดไมได แตสวนใดจะสาคญทสดนน ขนอยกบจดเนนของแตละองคกร ซงมบรบททแตกตางกน

1. สวนหวปลา Knowledge Vision: KV 2. สวนลาตวปลา Knowledge Sharing: KS 3. สวนหางปลา Knowledge Assets: KA


ดงน น ปลาแตละตว (แตละหนวยงาน) จงมรปรางไมเหมอนกน ขนอยกบความตองการหรอจดเนนของแตละหนวยงาน ซงมลกษณะเฉพาะของตนเอง 29

องคกรททา KM โดยเนน Knowledge Sharingบางหนวยงานอาจจะทา KM โดยใหความสาคญกบการ

แลกเปลยนเรยนรของคนในองคกร จดใหมกจกรรมแบงปนความรในรปแบบตางๆ บนพนทจรง และพนทเสมอนจรง เชน


1. พนทจรง (Physical Space)คอ จดใหมเวททคนไดมาพบปะกนแบบซงหนา (Face to Face:

F2F) ใหคนไดมาพบปะพดคยมปฏสมพนธกนแบบ Socialization เพอถายทอดความรเชงประสบการณทไดจากการทางาน (Tacit Knowledge) จากคนหนงไปสมวลสมาชกในกลม

30

องคกรททา KM โดยเนน Knowledge Sharing

1. พนทจรง (Physical Space)

พนทจรงน มทงเวททเปนทางการ เชน การประชมสมมนาในรปแบบตาง ๆ

และเวททไมเปนทางการ คอ จดพนทใหคนไดพบปะพดคยกนในบรรยากาศสบาย ๆ เชน เปนมมกาแฟและมมอานหนงสอ เปนตน


พนทหรอเวททเปดโอกาสใหคนทางานอยางเดยวกน ไดมารวมกลมสนทนากนดวยความสมครใจ จนเกดเปน “ชมชน” น ในภาษา KM เรยกวา ชมชนนกปฏบต (Community of Practices: CoP) 31


2. พนทเสมอนจรง (Virtual Space)

คอ พนททสรางขนบนเครอขายอนเทอรเนต โดยใชเทคโนโลยการสอสารและสารสนเทศ (ICT) เปนเวทในการแลกเปลยนเรยนร เรยกวา ชมชนแบบออนไลน (On-line) ซงมความสะดวกรวดเรวในการตดตอสอสารระหวางมวลสมาชก โดยไมจาเปนตองมาพบปะกนแบบซงหนา


32

โมเดลปลาปกเปา

ดงน น หนวยงานททา KM โดยเนนทการแลกเปลยนเรยนรของม ว ลสม า ช ก ในอ ง ค ก ร จ ะ ใหความสาคญกบลาตวปลา ลาตวปลาจะใหญกวาสวนหวและหาง ลกษณะคลายกบปลาปกเปา


ห ล ก ก า ร ข อ ง KM ต า มแนวคดน จะเนนหนก เรอง การทาอยางไรกได ใหคนไดแลกเปลยนเรยนรระหวางกนใหมากทสด

33

โมเดลปลาหางนกยง

การทา KM ในแนวทางน มงสรางคล งคว าม ร ฐานความ รขององ คกร เพราะฉะนน หางปลากจะใหญกวาสวนอน คลายกบปลาหางนกยง

องคกรททา KM โดยเนน Knowledge Assets

การทจะเปนเชนนได จะตองมฐานความรขององคกรททนสมย มการจดเกบ และปรบปรง ความรใหเปนปจจบนอยเสมอ ไมลาสมย สามารถสบคน เ พอนามาใชงานไดอยาง มป ระ สท ธ ภ าพ และทนกบคว ามตองการ 34

4. KM Model : สคส.

35

KM Model : สคส.

36

สถาบนสงเสรมการจดการความรเพอสงคม

36

ตามแนวคดของ สคส. (วจารณ พานช) การจดการความร (สคส.) คอ เครองมอโดยมเปาหมายอยทงาน

คน และองคกร เปนเงอนไขสาคญ ไปสการเปนองคกรแหงการเรยนร

KM Model : สคส.

สคส. สามารถแบงออกได 2 ประเภท 1. Explicit Knowledge 2. Tacit Knowledge

37

5. KM-Process : กพร.

38

KM-Process : กพร.คณะกรรมการพฒนาระบบราชการ

39

การจดการความร (กพร.) คอ การรวบรวมองคความรทมอยในองคกร ซงกระจดกระจายอยในตวบคคลหรอเอกสาร มาพฒนาใหเปนระบบ เพอใหทกคนในองคกรสามารถเขาถงความร และพฒนาตนเองใหเปนผร รวมทงปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ

สามารถแบงกระบวนการจดการความรได 7 กระบวนการ1. การบงชความร คนหาวามความรอะไรบางอยในองคกร แลว

พจารณาวาความรนนเปนรปแบบใด อยทใครหรอความรอะไรบางทองคกรจาเปนตองม จดลาดบความสาคญของความรเหลานน

KM-Process : กพร.คณะกรรมการพฒนาระบบราชการ

40

2. การสรางและแสวงหาความร การสรางความรใหม แสวงหาความรจากภายนอก รกษาความรเกา กาจดความรทใชไมไดแลว

3. การจดความรใหเปนระบบ เพอใหการเกบรวบรวม การคนหา การนาไปใชทาไดงายและรวดเรว และนาความรดงกลาวไปใชประโยชน

4. การประมวลและกลนกรองความร เปนการประมวลความรใหอยในรปแบบและภาษาทเขาใจงายและสะดวกตอการใชงาน

5. การเขาถงความร เปนการทาใหผใชความร เขาถงความรทตองการไดงายและสะดวก เชน ระบบเทคโนโลยสารสนเทศ (IT), Web board ,บอรดประชาสมพนธ

KM-Process : กพร.

41

6. การแบงปนแลกเปลยนความร • Explicit Knowledge เอกสาร, ฐานความร, เทคโนโลยสารสนเทศ • Tacit Knowledge ระบบทมขามสายงาน กจกรรมกลมคณภาพและ

นวตกรรม ชมชนแหงการเรยนร ระบบพเลยง การสบเปลยนงาน การยมตว เวทแลกเปลยนความร เปนตน

7. การเรยนร บคลากรเกดการเรยนร ซงอาจสงเกตไดจากความสามารถในการทางานดขน มประสทธภาพสงขน สามารถแกปญหาในการทางานทดขน มประสทธภาพสงขน และนาไปสการทาใหองคกรมการบรหารทมประสทธภาพสงในทสด

KM-Process : กพร.

42

6. SECI Model

43

SECI Model

• เปาหมาย เนนคน • มการแลกเปลยนจากคน และจะขยายความรขนไปเรอยๆ ซงม

ปฏสมพนธผานกระบวนการกลมผานทางสงคม 44

SECI Model

• S = Socialization คอ การสร างความ รดวยการแบง ปนประสบการณโดยการพบปะสมาคม และพด คยกบผ อน ซ งจะ เ ปนการ ถายทอด แบงปน ความรทอยในตวบคคลไปใหผอน

• E = Externalization คอ การนาความรในตวบคคลทไดนามาพดคยกนถายทอดออกมาใหเปนสงทจบตองไดหรอเปนลายลกษณอกษร

45

SECI Model

• C = Combination คอ การผสมผสานความร ทชดแจงมารวมกน และสรางสรรคสงใหม ๆ เพอใหสามารถนาความรนนไปใชในทางปฏบตได

• I = Internalization คอ การนาความรทไดมาใหมไปใชปฏบตหรอลงมอทาจรง การนาไปปฏบตจรง สามารถนามาใชแกไขปญหา โดยการนาเอาความรทมและความรทไดใหมมาตอยอด เพอชวยกนหาทางแกไขปญหาทเกดขน 46

SECI Model # 2

• เนนการนา ICT เขามาใช47

SECI Model # 2

องคประกอบสาคญของวงจรสรางความร 1.คน ถอวาเปนองคประกอบทสาคญทสด เนองจาก- เปนแหลงความร- เปนผนาความรไปใชใหเกดประโยชน2.เทคโนโลย เปนเครองมอเพอใหคนสามารถคนหา จดเกบแลกเปลยน นาความรไปใชไดอยางงายและรวดเรวขน3.กระบวนการความร เปนการบรหารจดการเพอนาความรจากแหลงความรไปใหผใช เพอทาใหเกดการปรบปรงและการสรางนวตกรรม

48

7. ทฤษฎการจดการความรของปเตอรเซงเก (Peter M. Senge’s)

49

Peter Senge’s ไดเสนอแนวความคดของการสรางองคกรแหงการเรยนร ทเรยกวา The five disciplines (วนย 5 ประการ) ซงเปนแนวทางสาคญ 5 ประการทจะผลกดนและสนบสนนใหเกดองคกรแหงการเรยนร

ทฤษฎการจดการความรของปเตอรเซงเก (Peter M. Senge’s)

จะมงเนนไปทคน เพราะ Peter Senge’s มความคดวาการพฒนาองคกรแหงการเรยนรจะตองเรมการพฒนาคนกอน

KM > LO > IOองคกรแหงการเรยนร (Learning Organization : LO) 50

• องคกรแหงการเรยนร (Learning Organization: LO) คอองคกรทเรยนรอยตลอดเวลา เรยนรทวทงองคกร เรยนรในกจกรรมทกอยาง เปนองคกรทมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา มความเปนพลวตอยตลอดเวลา

• สภาพเชนนน เปนสภาพทสมาชกขององคกรรวมตวกนเรยนรจากการปฏบตงานประจา เรยนรจากการพฒนางานอยางตอเนอง (CQI -Continuous Quality Improvement)

51

องคประกอบทสาคญ ซงนบวาเปนหวใจของการเปน “องคกรแหงการเรยนร” คอ “วนย 5 ประการ” ประกอบดวย1. ความเชยวชาญเปนพเศษของบคคล (Personal Mastery) 2. แบบแผนทางจตใจทมองโลกตามความเปนจรง (Mental Model) 3. การมวสยทศนรวมกน (Shared Vision) 4. การเรยนรรวมกนเปนทม (Team Learning) 5. การคดเชงระบบ (Systems Thinking)

ทาอยางตอเนอง จนเกดทกษะทง 5 ของ LO

ทฤษฎการจดการความรของปเตอรเซงเก (Peter M. Senge’s)

52

Peter Senge’s Five DisciplinesM

n

a

Mod

Shared

V

s

on

Team

Learn

ng

Sy

em

Th

nk

ng

P

ona

Ma

y

Learning Organization

53

8. ทฤษฎ การวน (Garvin)

54

แนวคดของการวน องคกรแหงการเรยนร คอ องคกรทม การสราง และการถายโอนความร ตลอดถงมการนาไปปรบเปลยนพฤตกรรมเพอสะทอนใหเกดความรและความเขาใจใหม ทใชกบองคกร

มขนตอน 5 คอ1. การแกปญหาอยางมระบบ

2. การทดลองใชวธการใหม ๆ 3. การเรยนรจากประสบการณของตนและเรองในอดต 4. การเรยนรจากประสบการณและวธการทดทสดของผอน 5. การถายทอดความรอยางรวดเรวและมประสทธภาพ

ทฤษฎ การวน (Garvin)

ทฤษฎของกาวนจะเปนเนนทองคกร 55

9. ทฤษฎการจดการความรของมาควอส (Marquardt)

56

ทฤษฎการจดการความรของมาควอส (Marquardt) แสดงใหเหนวา องคกรแหงการเรยนรเปนองคกรเชงระบบ ทมการเรยนรอยางเตมสมรรถนะ สงสมการเรยนรและปรบเปลยนองคกรอยางตอเนองดวยการแกไข จดการและใชความรเพอความสาเรจขององคกร

ทฤษฎการจดการความรของมาควอส (Marquardt)

• องคประกอบขององคกรแ หงการ เ ร ยน รของมาคลอสม 5 องคประกอบไดแก การเรยนร (learning) องคกร (organization) บคคล (people) ความร (knowledge) และเทคโนโลย (technology)

• มาควอทจะมองเหนถงความสาคญของเทคโนโลยโดยนาเอามาเปนสอกลางในการเรยนร

57

THE END

58

แนวคิดทฤษฏ ี (km ... · แนวคิดทฤษฏ ี...

Documents