2.1 2.1soreda.oas.psu.ac.th/files/1011_file_chapter2.pdf · 2018-12-07 · คือ...

30

บทท 2

ความหมายและความส าคญของเวลา 21 ความหมายของเวลา

211 ความหมายตามรากศพทภาษาไทย ค าวา เวลา เปนค าประสมสองพยางคจากค าวา เว กบค าวา ลา เปนค านาม ซงมความหมายวา ชวขณะความยาวนานทมอยหรอเปนอย โดยนยมก าหนดขนเปนคร คราว วน เดอน ป เปนตน เชน เวลาเปนเงนเปนทอง ขอเวลาสกคร (ประธานกรรมการช าระพจนานกรมและคณะกรรมการ 2544 1086) และในยคตนของประเทศสยามยงมส านวนเรยกค าๆ นวา เพลา ดวยเชนกน และตามรากศพทภาษาไทย มศพทอยหลายค าทสามารถใชสลบกนไดระหวางอกษร วแหวน กบ พพาน ดงเชน วฒนากบพฒนา วสทธกบพสทธ วหคกบพหค วมานกบพมาน วนาศกบพนาศ และวหารกบพหาร ซงจะใหความหมายเดยวกนนนเอง และในทน ค าวา เพลา อานวา [เพ-ลา] เปนค านาม หมายถง กาล คราว (ประธานกรรมการช าระพจนานกรมและคณะกรรมการ 2544 800)57

212 ความหมายตามรากศพทภาษาองกฤษ

ค าวา Time (ไทม) n (ยอมาจาก Noun แปลวา ค านาม) มความหมายวา เวลาชวงเวลากะเวลาโอกาสสมยยคกาลฤดกาลครงชวงอายวนตายเทาจงหวะอตราความเรวเวลาพกผอนอตราคาจางตามชวงเวลาสทธระยะเวลาการตงครรภ หรอใหความหมายในรป adj (ยอมาจาก Adjective แปลวา คณศพท) คอเกยวกบเวลา เกยวกบระเบดเวลา ตงเวลา หรอใหความหมายในรป vtvi (ยอมาจาก Transitive verb Intransitive verb แปลวา สกรรมกรยา อกรรมกรยา) คอจบเวลา ตงเวลา ควบคมเวลา (httpsdictlongdocom อางจาก English-

Thai HOPE Dictionary สบคนเมอวนท 27559)

213 ความหมายตามรากศพทภาษาอาหรบ

ในเชงภาษา ค าวา เวลา เปนค านามทเปนเอกพจนมาจากภาษาอาหรบวา ldquo رص ع rdquo

(อศรน) ซงแปลวา กาลสมย ยค กาลเวลา ยคสมย ซงมาจากรากศพทของค ากรยา ( لع ف ) นน

คอ رصع (อะเศาะเราะ) แปลวา คนน า บบรด ระงบ หรอ رص ع (อศเศาะเราะ) แปลวา ปลอยตว

อยในสมย (ลม) พดเอาเมฆฝนมา หรอ راصع (อาเศาะเราะ) แปลวา อยในกาลสมย รนเดยวกน รน

ราวคราวเดยวกน และสามารถผนค าเปนนามพหพจนไดหลายค า คอ رصع أ (อะอศรน) راصع أ (อะอ

57

จากพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน2542

31

ศอรน) رو صع (อศรน) رصع (อศรน) และค านเมอน าไปเรยบเรยงกบค าวา ةلص (เศาะลาตน) นน

คอ رص عال ةلص (เศาะลาตลอศร) แปลวา การละหมาดอศร ตามความหมายในเชงวชาการ หมายถง การละหมาดในเวลาเยน ซงเปนชวงเวลาสดทายของกลางวน (มานพ วงศเสงยม 2551 320)58 ในพระมหาคมภรอลกรอานไดกลาวถงส านวนค าตางๆ ทมาจากรากศพทของค าๆ นไว 5 สถานทดวยกนซงจะมรปค าและความหมายทตางกนออกไปซงเปนการบงบอกถงความหลากหลายทมความเปนอรรถรสในเชงภาษาและมความเปนศาสตรทกวางขวางในเชงวชาการ เปนการยนยนถงความเปนเอกลกษณทางดานส านวนภาษาและเปนอตลกษณเฉพาะในแตละแขนงวชาการตางๆ เพอน ามาศกษาและท าความเขาใจซงในทนจะขอน าเสนอรายละเอยดเปนล าดบขนความหมายดงตอไปน พระองคอลลอฮ ด ารสวา

ياتhellip﴿ الل ولكمال كذلكي ب ين ت رقت فأصاب هاإع صارفيونارفاح ت ت فك رون﴾ لعل كم (266آيةبعضمنالبقرةسورة)

ความวา ldquoครนตอมากมลมพายโหมกระหน าสวนนน โดยมไฟในนน แลวมนกเกดเพลงไหม(หมดทงสวน) เชนนนแหละอลลอฮทรงชแจง กบบรรดาโองการตางๆเพอเจาทงหลายจะไดใครครวญrdquo (สเราะฮอลบะเกาะเราะฮ สวนหนงของโองการ 266) อฏเฏาะบะรย (al-Ṭabarīy 2000-1420 5554) ไดอธบายวา ldquoพระองคอลลอฮ

ทรงชแจง และสงใชใหใชจายในหนทางของพระองค ซงจะชแจงวธการใชจายนนอยางไร59 เพอเปนการชแจงถงบญญต การอนมต และการหามในเรองดงกลาว ทงนพระองคอลลอฮ ตองการชแจงในพวกเจาทงหลายจะไดใครครวญrdquo

จากโองการและค าอธบายขางตน สามารถสงเกตไดชดเจนถงนยความหมายของค าวา إع صار (ออศอรน) ทใหความหมายวาldquoลมพายrdquo ทมาจากรากศพทของค าวา رصع (อะเศาะเราะ)

ซงถาหากพจารณาถงปรากฏการณลมพายทเกดขน กยอมเกยวโยงและมความสมพนธกนกบชวงระยะเวลาดวย และเปนการสรางความกลมกลนระหวางปรากฏการณกบชวงระยะเวลาทไมสามารถแยกจากกนได ซงกมาจากพระประสงคพระองคอลลอฮ ทตองการใหมนษยนนรจกการใครครวญและวเคราะหถงปรากฏการณตางๆ ทเกดขน เพอน ามาศกษาเรยนรและท าความเขาใจในแตละบรบทของชวต และยงมกลาวในสเราะฮยสฟเกยวกบรากศพทของค าวา رصع (อะเศาะเราะ) อกวา

พระองคอลลอฮ ด ารสวา نف ت يان﴿ أرانأع صرخ راودخلمعوالسنج وقالقالأحدهاإنن

58

จากปทานกรมอาหรบ-ไทย 59

โดยการบรจาคทานจากสงทดๆ ทไดแสวงหาไว

32

خر زاال لف و قرأ سيخب أرانأح نابتأ ويلوإنن رمن ون بنئ تأ كلالط ي سني ﴾إن ان راكمنال مح

(36يوسفسورة) ความวา ldquoและชายหนมสองคน (มหาดเลก) ไดเขาคกพรอมกบเขา หนงในสองคนกลาววา แทจรงฉนฝนเหนวาฉนคนเหลา และอกคน หนงกลาววา แทจรงฉนฝนเหนวาฉนแบกขนมปงไวบนศรษะของ ฉน แลวนกไดมากนมน จงบอกเราดวยการท านายฝน แทจรงเรา เหนทานอยในหมผท าความดrdquo (สเราะฮยซฟ 36) อฏเฏาะบะรย (al-Ṭabarīy 2000-1420 1694) ไดอธบายวา ldquoศาสนทตยสฟ ไดถกจ าคก60พรอมกบชายหนม (มหาดเลก) สองคน ซงทงสองเปนบาวรบใชองคกษตรย คนหนงเปนคนท าเครองดมและอกคนหนงเปนคนท าอาหารrdquo จากโองการและค าอธบายขางตน สามารถสงเกตไดชดเจนถงนยความหมายของค าวา أع صر (อะอศร) ทใหความหมายวาldquoคนrdquo ทมาจากรากศพทของค าวา رصع (อะเศาะเราะ) เชนกน

ซงหากพจารณาถงค าวา أع صر (อะอศร) นน มความสมพนธอยกบชวงเวลาของความฝน และใน

สถานการณชวงเวลานน ทานศาสนทตยสฟ ถกกลาวหา และตดสนจ าคก เปนชวงเวลาทพระองคอลลอฮ ทดสอบทาน และในขณะเดยวพระองคกทรงประทาน ةي بي غال مل ع (ความรอนเรนลบอน

ไดแกการท านายฝนทแมนย าทมาจากพระองคอลลอฮ โดยตรง) ใหแกทาน และเปนผลสบเนองท าใหทานไดรบการนรโทษกรรมความผด และกลายเปนผมอ านาจบรหารการคลงในเวลาตอมา พระองคอลลอฮ ด ารสวา

ب ع دذلك﴿ يأ تمن ﴾عامفيوي غاثالن اسوفيوي ع صرونث (49يوسفسورة)

ความวา ldquoหลงจากนนปทมวลชนจะไดรบฝนตดตามมาและในปนน พวกเขาจะไดคนองนrdquo (สเราะฮยซฟ 49) อฏเฏาะบะรย (al-Ṭabarīy 2000-1420 16128) ไดอธบายวา ldquoโองการนเปน

การแจงขาวเลาถงศาสนทตยสฟ ตอกลมชนของทานจากสงทไมไดอยในมมมองวสยทศนของทาน แตมนคอสงทมาจากความรอนเรนลบทพระองคอลลอฮ ทรงประทานใหแกทาน เพอเปนการบงบอกถงสถานภาพการเปนศาสนทตของทานและเปนหลกฐานยนยนบนความสจจรงrdquo

จากโองการและค าอธบายขางตน สามารถสงเกตไดชดเจนถงนยความหมายของค าวา ي ع صرون (ยะอศรน) ทใหความหมายวาldquoคนrdquo เหมอนกบค าวา أع صر (อะอศร) เชนกนทมาจากราก

60

จากรายงานของอกรมะฮ กลาววา เปนเวลาเจดป (al-Ṭabarīy 2000-1420 1694 เลขท 19265)

33

ศพทของค าวา رصع (อะเศาะเราะ) และค าวา ي ع صرون (ยะอศรน) นน มความสมพนธกนกบชวงเวลา

7 ปทประชาชาตในเมองจะมความอดมสมบรณ ตามททานศาสนทตยสฟ ไดท านายฝนไว ในการหยบยกโองการทผานมาขางตน สามารถชใหเหนถงความหลากหลายของ

ส านวนและภาษาทเกยวของกบรากศพทของค าวา رصع (อะเศาะเราะ) ซงถาหากเราไดพจารณาถง

ค าศพทตางๆเหลานนแลว ยงท าใหอรรถรสแหงส านวนอลกรอานมความเขมขนขนไปอก พระองคอลลอฮ ด ารสไวอกวา

﴾منال مع صراتماءثج اجاوأن زل نا﴿(14النباءسورة)

ความวา ldquoและเราไดหลงน าลงมาอยางมากมายจากเมฆฝนrdquo (สเราะฮอนนะบะอ 14)

อบน กะษร (‟Ibn Kathīr 1999-1420 8303) ไดอธบายวา ldquoอบน อบบาส

ไดกลาววา ค าวา ال مع صرات (อลมอศรอต) นนคอลม احيرنلا (อรรยาห) และอกรมะฮ มญาฮด เกาะตา

ดะฮ มะกอตล กลบย ซยด เบน อสลม และลกของทาน คออบดรเราะหมาน กกลาวเชนเดยวกนกบอบนอบบาส วาแทจรงค าวา ال مع صرات (อลมอศรอต) กคอลม احيرنلا (อรรยาห) และ

ความหมายของประโยคนคอแทจรงลมนนไดผกผน (ท าปฏกรยา) ใหเกดฝนจากกอนเมฆนนrdquo จากโองการและค าอธบายขางตน สามารถชชดไดชดเจนถงนยความหมายทแตกตางกนอกของค าวา ال مع صرات (อลมอศรอต) ทใหความหมายวาลม احيرنلا (อรรยาห) ซงในขณะทจะเกด

ฝนตกนน ลมถอเปนตวแปรส าคญทสรางปฏกรยาทางธรรมชาตกบกอนเมฆจนท าใหเกดฝนตกได61 และยงมอกส านวนหนงทมาจากรากศพทของค าวา رصع (อะเศาะเราะ) เชนกนท

เปนเปาหมายหลกในการท าวจยครงน ซงจะมาในรปค าทเรยกวาอาการนาม ( ردص م ) ดงทพระองคอลลอฮ ด ารสวา

روال عص ر﴿ ن سانلفيخس ﴾إن ال

(1-2العصرسورة) ความวา ldquoขอสาบานดวยกาลเวลา แทจรงมนษยอยในการขาดทนrdquo (สเราะฮอลอศร 1-2)

อบน กะษร (‟Ibn Kathīr 1999-1420 8480) ไดอธบายวา ldquoจากค าวา (ال عص ر)

หมายถง ชวงเวลาทบงเกดการเคลอนไหวของศาสนทตอาดม จากความดและความชวทปรากฏขนในขณะนนrdquo

จากโองการและค าอธบายขางตนบงบอกและแสดงใหรวานยความหมายของค าวา (ال عص ر) คอชวงเวลาหรอกาลเวลาปฐมฤกษททานศาสนทตอาดม เรมเคลอนไหวรบรสงตางๆ ไม

61

เปนไปตามพระประสงคของอลลอฮ

34

วาจะเปนความดหรอความชวทเกยวของกบมนษยทกคน ซงในขณะนนการฝาฝนของอบลสและการภกดของมวลมะลาอกะฮทมตอทานศาสนทตอาดม ถอเปนปรากฏการณทงความดและความชวทมความสมพนธกบมนษยตงแตนนมา นบเปนปรากฏการณทยงใหญแหงมวลมนษยทงหลายไดร าลก ไตรตรอง และใครครวญถงภารกจและเรองราวตางๆทเกยวของกบชวงเวลา ซงถอเปนจดเรมตนและจดสดทายทมนษยทกคนตองเผชญกบมน

และยงมค าวา (رى )د ทมความหมายใกลเคยงกบค าวา ldquo رص ع rdquo ซงแปลวา กาล

เวลา ยค สมย เชนกน ดงพระองคอลลอฮ ด ารสวา ر من حي الن سان على أتى ىل ﴿ ﴾مذ كورا شي ئا يكن ل الد ى

(1 النسانسورة)ความวา ldquoแนนอนกาลเวลาทยาวนานไดเกดขนแกมนษย เมอเขาม ไดเปนสงทถกกลาวถงเลยrdquo (สเราะฮอลอนสาน 1) อบน กะษร (‟Ibn Kathīr 1999-1420 8285) ไดอธบายวา ldquoพระองคอลลอฮ

ทรงแจงขาวถงสถานภาพของมนษยวาแทจรงกอนหนานพวกเขามไดถกกลาวถงเลยเนองจากพวกเขาคอสงถกสรางทไรเกยรตและมสภาพทออนแอrdquo

จากโองการและค าอธบายขางตนบงชใหเหนถงค าวา (رى )د คอกาลเวลาทไร

ขดจ ากดไมสามารถค านวณไดซงพระองคทรงสรางสรรพสงอนมากอนจากมนษยจะถกสราง เปนชวงเวลาทยาวนานไมสามารถลวงรไดเวนแตพระองค เปนความนาอศจรรยใจแกผทใครครวญถงโองการดงกลาวทย าเตอนใหรซงถงแกนแทของมนษยทมสถานภาพไรเกยรตและออนแอกวาสงถกสรางอนๆ เพราะมนษยบางกลมเปนผกตญญรคณและอกบางกลมเปนผเนรคณฝาฝนทงทพระองคทรงไดชแนะแนวทางใหแกพวกเขาแลว และในขณะเดยวกนค าวา (رى )د ยงใหนยความหมายถง

ชวงเวลาทมขดจ ากดสามารถค านวณได นนคอหนงป ดงทศาสนทต กลาววา ر)) كصيامالد ى كان شو ال أت ب عوستامن صامرمضانث ((من

(2815 تد)أخرجومسلمความวา ldquoบคคลใดถอศลอดรอมฎอนแลวจากนนไดถอศลอดตออก หกวนในเดอนเชาววาล เทากบเขาไดถอศลอดตลอดปrdquo (บนทกโดย Muslim nd 2815) จะเหนไดวาในบางบรบทของส านวนค าวา (رى )د ใหนยอธบายถงชวงเวลาหนงปซง

หากยอนกลบไปพจารณาถงค าวา ldquo رص ع rdquo ในบางบรบทของส านวนทใชกใหนยอธบายหนงปเชนกน

ดงทอมามมาลก (ขอพระองคอลลอฮ ทรงเมตตาทาน) กลาววา ldquoบคคลใดสาบานวาจะไมพดกบชายคนหนงในระยะหนงอศร เทากบวาเขาตองไมพดกบชายผนนหนงปrdquo อบนลอะเราะบยใหทศนะวา แทจรงการตความของอมามมาลกเกยวกบผทท าการสาบานวาจะไมพดกบคนๆ หนงในระยะหนงอศรนนคอหนงป เพราะคนสวนมากใชปฏบตกน และดงกลาวนเปนการใหความหมายทไมสละสลวย

35

ตามรากศพทเดม สวนอมามอชชาฟอย (ขอพระองคอลลอฮ ทรงเมตตาทาน) ใหทศนะวา ldquoยอมรบไดกบชวงเวลาหนง แตจะตองตงเจตนาวาหนงป กลาวคอผสาบานคอชาวอาหรบและตองใหรวาเขาตงเจตนานานเทาไหร หากมเชนนนใหวาตามทศนะอมามมาลก (ขอพระองคอลลอฮ ทรงเมตตาทาน) (‟Ibn bdquoAādil nd 16444)

นอกจากนยงมค าวา نمز หรอ انمز ซงเปนค านามเอกพจนมาจากรากศพทของ

ค ากรยา ( لع ف ) คอ نمز หรอค ากรยาเพมหนงอกษร แปลวา ด าเนนตอไปเปนเวลานาน และ نمز أ

สามารถผนเปนนามพหพจน นนคอ ةنمز أ สวนในเชงวชาการ บรรดานกปรชญา62 ไดใหนยาม

ความหมายค าวา انمز คอสภาวการณก าหนดทมการเคลอนไหวหรอโคจรของระบบจกรวาลทแผ

ขยายปกคลมอย สวนบรรดานกวภาษวทยา(ในส านวนอาหรบเรยกวา Mutakallimūn) ไดใหนยามความหมายค าวา انمز วาเปนส านวนหนงจากสงหรอปรากฏการณใหมทเปนทรกน โดยถกก าหนดให

เกดขนกบปรากฏการณครงอนทคาดหวงไว ดงเชนค ากลาวทวา ฉนจะมาหาทานในขณะ (ชวงเวลาทก าหนด) ตอนดวงตะวนขน ดงนนแทจรงดวงตะวนขนเปนสงทเปนทรกน และการมาหาของบคคลหนงนนกเปนสงทไดคาดหวงไว ฉะนนเมอทงสองสงทไดคาดหวงไวกบสงทเปนทรกนนนเกดขนอยางพรอมเพรยงกน กจะไมมความคลมเครอใดๆ เกดขนแนนอน (al-Jurjānīy 1998-1419 83)63 และยงมค าวา ldquo تق و rdquo ทไดแปลวา เวลาฤด เชนเดยวกน ใกลเคยงกนกบค าวา

ldquo رص ع rdquo ซงเปนนามเอกพจนและมนามพหพจนวา ldquo تاقو أ rdquo แปลวา ชวงเวลาตางๆ และในเชง

วชาการ อลญรญานย (Al-Jurjānīy 1998-1419 83) ไดใหนยามค า ldquo تق و rdquo นวา เปนส านวนทใช

ซงมาจากสภาพตางๆ ของทาน นนคอ สงทมความจ าเปนหรอตองการไปยงมน ดวยการเตรยมพรอมของทานกบสงอนทถกก าหนดขนมา เชนทานไดก าหนดวนเวลาในการรวมสมมนา หรอรวมประชมในวาระหนงวาระใด ซงวนเวลาหรอวาระดงกลาวเปนเรองทมความจ าเปนอยางยงในการเตรยมพรอมของทาน เพราะวนเวลาและวาระนนจะเปนตวควบคมความส าเรจหรอความลมเหลวในการรวมสมมนาหรอรวมประชมนนๆ 22 ความหมายของการบรหารเวลา

221 ความหมายตามรากศพทภาษาไทย ค าวา บรหาร เปนค าศพทสามพยางค อานวา บอ-ร-หาน หากเปนค ากรยาหมายถง

ออกก าลง เชน บรหารรางกาย ปกครอง เชน บรหารสวนทองถน ด าเนนการ จดการ เชน บรหาร ธรกจ และหากเปนค านาม หมายถง ด ารสสง เชน ราชบรหาร ค าแถลงไข เชน พระพทธบรหาร (ป ส64 ปรหาร) อางถง (ประธานกรรมการช าระพจนานกรมและคณะกรรมการ 2544 609) 62

ในส านวนอาหรบเรยกวา Hukamā‟a 63

นามวา bdquoAlīy bin Muḥammad มชวตอยในชวง 740-816 ฮจเราะฮ 64

หมายถง ยอมาจากศพททเปนทงภาษาบาลและสนสกฤต บางกออกเสยงวา ปรหาร (254410)

36

ดงนนเปาประสงคของค าวา บรหาร ในทนตองการกลาวถงความหมายในมตของค ากรยาซงหมายถงด าเนนการและจดการ กลาวคอ การบรหารเวลา หมายถง การด าเนนการและการจดการเวลานนเอง และเพอตองการใหค าวา บรหาร มความกระชบและมความหลากหลายในรปแบบตางๆ ทมากขน จงขอหยบยกค านยามจากนกวชาการตางๆดงตอไปน 1) คณะกรรมการกลมปรบปรงชดวชาความรเบองตนเกยวกบการบรหาร (2524

25) กลาววา ชบ กาญจนประกร ไดกลาวถงความหมายของการบรหาร คอ การท างานของคณะบคคลตงแตสองคนขนไปทรวมกนปฏบตการใหบรรลเปาหมายรวมกน 2) คณะกรรมการกลมปรบปรงชดวชาความรเบองตนเกยวกบการบรหาร (2524

25) กลาววา ธงชย สนตวงศ กลาววา การบรหาร หมายถง งานของหวหนาหรอผน าทจะตองการกระท าเพอใหกลมตางๆทมคนหมมากมาอยรวมกน และรวมกนท างาน เพอวตถประสงคทตงไวจนส าเรจผลโดยไดประสทธภาพ

3) รจร ภสาระ และจนทราน สงวนนาม (2545 4-5) กลาวถงการบรหารวาเปนเรองของการท ากจกรรมโดยผบรหาร และสมาชกในองคกร เพอใหบรรลวตถประสงคอยางมประสทธภาพ ดวยการใชทรพยากร และเทคโนโลยใหเกดประโยชนสงสด นกบรหารหลายคนจงมความคดตรงกนวา ldquoการบรหารเปนกระบวนการท างานรวมกนของคณะบคคล โดยมวตถประสงคเฉพาะทแนนอนในการท างานrdquo และนกบรหารบางคนเหนวา ldquoการบรหารเปนศลปะของการเปนผน าทจะน าผอนใหท างานตามวตถประสงคไดrdquo อางถง (httpswwwgotoknoworg 27559)

4) วทยาธร ทอแกว65 (มปพ 4) ไดกลาวถงมตการบรหารเวลา หมายถง ldquoการก าหนดและการควบคมการปฏบตงานใหบรรลผลตามเวลาและวตถประสงคทก าหนด เพอกอใหเกดประสทธภาพในงานหนาททรบผดชอบrdquo จากความหมายและมมมองนกวชาการ กลาวสรปไดวา ldquoการบรหารเวลาrdquo คอการท างานของคณะรวมกน ทไดกระท าการหรอปฏบตจนเปนผลส าเรจภายในระยะเวลาทถกก าหนด โดยใชองคความร รวมถงศลปะวธการตางๆ ทท าใหผปฏบตงานทกฝายท างานจนเปนผลส าเรจตรงตามจดหมายขององคการ หรอตรงตามจดเปาหมายทผน าไดเลอกตดสนใจ

222 ความหมายตามรากศพทภาษาองกฤษ ค าวา บรหาร ตามหลกภาษาองกฤษกลาวคอ Administration ซงมรากศพทจากภาษาลาตน ldquoadministatraerdquo หมายถง ชวยเหลอ (assist) หรออ านวยการ (direct) การบรหารมความสมพนธหรอมความหมายใกลเคยงกบค าวา ldquoministerrdquo ซงหมายถง การรบใช หรอผรบใช หรอผรบใชรฐ คอ รฐมนตร ส าหรบความหมายดงเดมของค าวา administer หมายถง การตดตามดแลสงตางๆ (อางถงใน httpswwwgotoknoworg สบคนเมอวนท 27559) ซงมนกวชาการหลายทานทไดใหค านยาม กลาวคอ 65

เปนผชวยศาสตราจารย ดร สาขาวชานเทศศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

37

ไซมอน (Simon nd) ใหแนวคดวา ldquoการบรหาร หมายถง ศลปะในการท าใหสงตางๆ ไดรบการกระท าจนเปนผลส าเรจ กลาวคอ ผบรหารมใชเปนผปฏบต แตเปนผใชศลปะในการท าใหผปฏบตงานท างานจนส าเรจตามจดมงหมายทผบรหารตดสนใจเลอกแลวrdquo

บารนารด (Barnard 1972) กลาววา ldquoการบรหาร หมายถง การท างานของคณะบคคลตงแต 2 คนขนไปทรวมกนปฏบตการใหบรรลเปาหมายรวมกนrdquo

เทอร (Terry 1968) ใหความหมายวา ldquoการบรหาร เปนกระบวนการตางๆ ซงประกอบดวย การวางแผน การจดหนวยงาน การอ านวยการ การควบคม ทถกพจารณาจดกระท าขนเพอใหบรรลวตถประสงค โดยใชก าลงคนและทรพยากรทมอยrdquo

ปเตอร เอฟ ดรกเกอร (Peter F Drucker nd) ใหแนวคดวา ldquoการบรหารคอการท าใหงานตางๆ ลลวงไปโดยอาศยคนอนเปนผน าrdquo

เดโจน (Dejon 1978) ใหความหมายวา ldquoการบรหารเปนกระบวนการทจะท าใหวตถประสงคประสบความส าเรจโดยผานทางบคคลและการใชทรพยากรอน กระบวนการดงกลาวรวมถงองคประกอบของการบรหารอนไดแก การก าหนดวตถประสงค การวางแผน การจ ดองคกร การก าหนดนโยบาย การบรการ และการควบคมrdquo

คณะกรรมการกลมปรบปรงชดวชาความรเบองตนเกยวกบการบรหาร (2524 25) กลาววา วารเรน บ บราวน (Warren B Brown 1980 6)66 ใหแนวคดวา ldquoงานของผน าทใชทรพยากรบรหารทงปวงทมอยในหนวยงานเพอใหเปาหมายทก าหนดไวบรรลผลrdquo

ฮาโรนด คนทซ (Harold Koontz 1972)67 ใหแนวคดวา ldquoการจดด าเนนงานใหบรรลวตถประสงคทตงไวโดยใชปจจยทรพยากรการบรหารคอ คน วสด เงน และวธการจดการตางๆrdquo

เดเรก ทอรรงทน (Derek Torrington 1994)68 ใหแนวคดการบรหารวา ldquoงานของผบรหารทตองกระท าใหส าเรจโดยการประสานใหงานของผอนทตองแกไขปญหาและแสวงหาโอกาสใหกบองคการไดบรรลผลrdquo69

จากนยความหมายและมมมองนกวชาการ กลาวสรปไดวา ldquoการบรหารเวลาrdquo คอศลปะในการท าใหสงตางๆ ไดรบการกระท าหรอปฏบตจนเปนผลส าเรจภายในระยะเวลาทถกก าหนดกลาวคอ ไมวาผบรหารจะเปนผปฏบตเองหรอไมใชผปฏบตตองใชศาสตรองคความรรวมถงศลปะหรอกระบวนการท าใหตนเองหรอผปฏบตงานท างานจนเปนผลส าเรจตรงตามจดหมายขององคการโดยอาศยระยะเวลาเปนสวนส าคญ

66

จากหนงสอของทาน Organization Theory and Management 67

จากหนงสอของทาน Principies of Management 68

จากหนงสอของทาน Effective Management 69

จากหนงสอความรเบองตนเกยวกบการบรหาร (Introduction to Administration)

38


ค าวา บรหาร ตามหลกภาษาอาหรบกลาวคอ ةاردل ا (อลอดาเราะฮ) เปนอาการนาม

และมรากศพททผนมาจากค ากรยาคอ اردأ (อะดาเราะ) ري دي (ยดร) ةاردإ (อดาเราะตน) ซงม

ความหมายตามรากศพทวา ท าใหหมนรอบหมนไปและยงใหความหมาย ةاردل ا (อลอดาเราะฮ) คอ

กรมวงกลมกองแผนก (มานพ วงศเสงยม 2551 136-137)70 สวนในพจนานกรมอาหรบ-มลายได

ความหมายค าวา ةاردل ا (อลอดาเราะฮ) ในเชงกรยาชถงอาการนามวา رم ال اردأ (อะดาเราะ อลอม

เราะ) หมายถง เขาไดครอบคลมการงานของเขา อลมรบะวย (al-Marbawīy 1350 211)71 ldquoนนคอเขาไดท างานอยางทวถงทงหมดrdquo กลาวคอ ไดบรหารการท างานอยางรอบดาน

จากความหมายตามรากศพทภาษาอาหรบของค าวาบรหารขางตน แสดงใหรถงนยความหมายของค าดงกลาว ซงในขณะเดยวกนแหลงทมาของค าๆ นนนไดมปรากฏอยในอลกรอาน(wwwal-jazirahcom อางจาก Khālid bin Muḥammad al-‟Anṣārīy 31012014 สบคนเมอ 21012017) ซงไดอธบายถงนยความหมายของค าๆ นเชนกน

ดงทพระองคอลลอฮ ด ารสวา

نكم ف لي سعلي كم جناح﴿ تكونتارةحاضرةتديرون هاب ي أن إل تبوىا تك ﴾أل

(282آية من بعض البقرةسورة)ความวา ldquoยกเวนในกรณทเปนการคาในปจจบน ซงพวกเจาหมน เวยน (ซอขายแลกเปลยน) ระหวางพวกเจากบมนกไมเปนบาปแต ประการใดๆ แกพวกเจาทจะไมบนทกมนrdquo

(สเราะฮอลบะเกาะเราะฮ สวนหนงของโองการ 282) อบน กะษร (‟Ibn Kathīr 1999-1420 1725) ไดอธบายวา ldquoเมอหนงเมอใดมการคาขายในรปแบบปจจบนดวยการหยบยนตอกน (ระหวางผซอกบผขาย) ดงนนถอวาอนโลมในการไมจดบนทก เพราะไมมความเสยงทตองระวงในการละเวนการบนทกrdquo

จากโองการและค าอธบายขางตน สามารถชชดถงนยความหมายของค าวา تديرون ท

ผนมาจากรากศพทของค าวา اردأ (อะดาเราะ) ซงใหความหมายวา หมนเวยนระหวางพวกเจาเอง นน

70


นามวา Muhammad Idris Abd al-Ra‟uf เปนอลามะฮเชอสายมาเลเซย เกดทมกกะฮ 1313 ฮจเราะฮ และเสยชวต 1410 ฮจเราะฮ สสานทานฝงทหมบาน ลโบก มรบว รฐกวลากนสาร ประเทศมาเลเซย

39

คอระหวางผซอและผขายไดหยบยนสนคาตอกน เปนการแสดงออกถงการบรหารหรอการจดการระหวางทงสองฝายทผานการยนยอมและตางกไดรบผลประโยชนซงกนและกน

และยงมแหลงทมาอนทนอกเหนอไปจากอลกรอาน ซงไดกลาวถงนยความหมายของค าดงกลาว แหลงทมาจากอลหะดษ (wwwal-jazirahcom อางจาก Khālid bin Muḥammad

al-‟Anṣārīy 31012014 สบคนเมอ 21012017) ดงทศาสนทต ไดกลาวไว จาก กะอบ บน อจญเราะฮ วา

يديرالر جلأمر)) رأةلت قومالس اعةحت ((خ سيام ( 16832دتالطرباىنرواه)

ความวา ldquoวนกยามะฮจะไมปรากฏขน จนกวาจะมผชายเพยงคน เดยวทจดการควบคมดแลตอหาสบคนผหญงดวยกนrdquo (บนทกโดย Al-Ṭabrānīy nd 16832) จากค ากลาวของทานเราะสล แสดงใหรวา يدير หมายถงการจดการควบคม ซง

เปนการชใหเหนถงอนาคตอนใกลวนสนโลกนน ผชายสามารถบรหารจดการภายใตการควบคมดแลผหญงถงหาสบคน และถอเปนอตราเปรยบเทยบทางดานประชากรโลกในอนาคตทจะมแนวโนมวาผหญงมากกวาผชายถง 50 เทา (wwwipsrmahidolacth อางจาก วรชย ทองไทย 2554 หนาท 318-329 สบคนเมอวนท 180659)72

ดงนนจากความหมายตามรากศพทภาษาอาหรบของค าวา ةاردل ا (อลอดาเราะฮ)

กบนยความหมายทกลาวไวในอลกรอานและอลหะดษ บงบอกใหรวาการบรหารหรอการจดการนนเปนหลกการและรปแบบหนงทขาดเสยไมไดในอสลาม เพราะหลกการของการบรหารหรอการจดการจะน าไปสความเปนเลศใหกบปจเจกบคคล รวมถงสงคมโดยรวมทตงอยบนพนฐานของระบอบอสลาม ซงจะเปนตวชวดทคมคาทจะกอใหเกดผลส าเรจทงโลกนและโลกหนา

23 ความส าคญของเวลา

ความส าคญของเวลานน ถอเปนองคประกอบส าคญหนงทตองท าการเรยนรและศกษาอยางลกซง เพราะการเลงเหนถงความส าคญของเวลาจะน ามาซงการรจกจ าแนกในบรบทตางๆของเวลาไดอยางงาย และสรางผลประโยชนใหกบผทตองการใชทกษะในการบรหารเวลาใหเกดคณคาอนสงสด โดยเฉพาะมสลมทมหลกความเชอทหนกแนนและมนคงนนตองอาศยวถการด าเนนชวตเพอประกอบกจกรรมหรอภารกจตางๆ ทใหเกดผลลพธคณความดทงสองโลก นนคอ โลกนและโลกหนา และพระองคอลลอฮ ทรงยนยนไวในอลกรอานเกยวกบการจ าแนกเรองราวตางๆ ซงสงเหลานนมความสมพนธกบเวลาดวยกนทงสน


72

จากสถาบนวจยประชากรและสงคม 2554(การเปลยนแปลงประชากรโลก 2493-2573) มหาวทยาลยมหดล

40

حكيمخبي﴿ لدن من فصنلت آياتوث كمت كتابأح ﴾الر(1ىودسورة)

ความวา ldquoอะลฟ ลาม รอ คมภรทโองการทงหลายของมนถกท าให รดกมมระเบยบ แลวถกจ าแนกเรองตางๆ73 อยางชดแจงจากพระผ ทรงปรชาญาณ ผทรงรอบรเชยวชาญยงrdquo (สเราะฮฮด 1) อบน กะษร (‟Ibn Kathīr 1999-1420 4303) ไดอธบายวา ldquoจากสวนหนงของ

โองการทวาحكيمخبي لدن นนคอ จากพระองคอลลอฮ من ผทรงปรชาญาณในโองการตางๆ

และบทบญญตตางๆทถกท าใหรดกมมระเบยบกบเรองตางๆ เหลานน และพระองคอลลอฮ คอผทรงรอบรเชยวชาญยงดวยกบผลลพธ (ผลทตามมา) ของการงานทงหลายrdquo

จากโองการและค าอธบายขางตนสรปไดวาพระองคอลลอฮ คอผทรงทกษะยงในการรอบรเรองราวตางๆ ทไดถกจ าแนกไวในแตละโองการซงบทบญญตไดถกจดไวอยางเปนระบบและมระเบยบ ไมมผใดจะจ าแนกเรองราวตางๆ ไดอยางละเอยดและรดกมเฉกเชนพระองค จ าแนกตางๆ ของเวลานนมอยมากมายหลายมตดวยกน เปนตวแปรอสระทมปฏสมพนธกบวถชวตมนษยตลอดเวลา ทงจตวตร กจวตร และจรยวตรมความเกยวของกบการด าเนนชวตตงแตเรมถ กก าเนดขนมาจนกระทงวนสดทายของการสนลมหายใจกลบสความเมตตาแหงพระองคอลลอฮ

ดงนน การใหความส าคญความเปนอยของมนษย ความประเสรฐ และผลตอบแทนของมนษยทรคณคาของเวลา ถอเปนมตหลกในการด าเนนชวตของแตละบคคล ซงสามารถจ าแนกรายละเอยดดงน

231 ความเปนอยของมนษยกบการใชเวลาในโลกน

โลกนเปนสถานพ านกชวคราวส าหรบมนษยและสรรพสงอนซงเปนการไมเหมาะสมอยางยงโดยเฉพาะมนษยหากบรหารเวลาแหงชวตเพอความเพลดเพลนหรอหลงใหลกบความงดงามทไมจรงของโลกนเพราะการด าเนนชวตทขาดระเบยบวนยจะน าไปสความหายนะและไรซงคณคาเพยงแคยอมแลกเอาความสขเพยงชวคราวโดยลมความบรมสขทยงยนในโลกหนา และแกนแทของโลกนคอความสขทลวงตาและลวงหลอกจตใจใหเบยงเบนจนกระทงตายจากโลกนไป

พระองคอลลอฮ ด ารสไววา اذائقةاكلن ف س﴿ ي و مت وف و نل مو توإن زحأجوركم زح ال قيامةفمن

متاعال غرورعنالن ار ن ياإل ياةالد فازوماال ن ةف قد ﴾وأد خلال (185آلعمرانسورة)

ความวา ldquoแตละชวตนนจะไดลมรสแหงความตายและแทจรงทพวก เจาจะไดรบรางวลของพวกเจาโดยครบถวนนน คอวนสนโลก แลวผ

73

คอเรองทเกยวกบสงทหะลาลและหะรอมไดถกจ าแนกไวอยางชดเจน ตลอดจนทกสงทปวงบาวตองการทราบเกยวกบการด ารงชวตในโลกน และเรองทเกยวกบโลกหนาอาคเราะฮ

41

ใดทถกใหหางไกลจากไฟนรก และถกใหเขาสวรรคแลวไซร แนนอน เขากชนะแลว และชวตความเปนอยแหงโลกนนน มใชอะไรอนนอก จากสงอ านวยประโยชนแหงการหลอกลวงเทานนrdquo (สเราะฮอาละอมรอน 185) อบน กะษร (‟Ibn Kathīr 1999-1420 2177179) ไดอธบายวา ldquoพระองคทรง

แจงขาวใหรถงทกสงถกสรางนนตายและเสยหายเวนแตพระองค เกาะตาดะฮใหนยอธบายค าวา (متاع) คอสงอ านวยประโยชนทถกละทง (ไมมประโยชนแตอยางใด)rdquo

จากโองการและค าอธบายขางตนสรปไดวามนษย ญนและทกสรรพสงตายและเสยหาย โลกหนาคอสถานทไดรบผลตอบแทนตามทไดกระท าไวในโลกนและการบรหารชวงเวลาตางๆ แหงโลกนโดยไมอยในวถทางทพระองคอลลอฮ ทรงชน านนมใชอะไรอนนอกจากสงอ านวยประโยชนในชวตทหลอกลวงใหประสบแตความหายนะในโลกหนาซงการบรหารเวลาในวถชวตทไมอยในวถทางทพระองคอลลอฮ ทรงชน านนเปรยบไดดงการปฏเสธศรทธาเชงปฏบตในเรองความตายและปรากฏการณวนสนโลกซงคลายกบพวกตงภาคทปฏเสธศรทธาในยคสมยศาสนทต

ดงพระองคอลลอฮ ด ารสวา روماوقالواماىيإل ﴿ الد ى لكناإل ن يانوتون ياوماي ه حيات ناالد

يظنون إل ىم عل مإن بذلكمن ﴾لم

(24الاثيةسورة)

ความวา ldquoและพวกเขากลาววา ไมมชวตอนใดดอกนอกจากการม ชวตของเราในโลกน เราจะตายไปและเราจะมชวตอยและไมมสงใด จะมาท าลายเราได (ใหเราตาย) นอกจากกาลเวลาเทานน ส าหรบ พวกเขาไมมความรในเรองนนดอกนอกจากพวกเขาเดาเองเทานนrdquo (สเราะฮอลญาษยะฮ 24) อบน กะษร (‟Ibn Kathīr 1999-1420 7268-269) ไดอธบายวา ldquoพระองคทรง

แจงขาวใหรถงผปฏเสธศรทธาและผทคลอยตามจากกลมทตงภาคซงพวกเขาอางเทจในพนธะสญญาวาไมมหรอกโลกหนาเวนแตโลกน กลมหนงตายไปกลมใหมมาทดแทน ไมมสญญาใดๆ และไมมวน สนโลก เปนการปฏเสธศรทธาของชนอาหรบบางกลมrdquo

จะเหนไดวาโองการและค าอธบายขางตนบงชถงสถานภาพของโลกนทไมจรงและมนษยทขาดวนยในการบรหารชวต หลงใหลกบสงอ านวยประโยชนทหลอกลวงความคดและจตวญญาณ ทงทมนษยเปนสงถกสรางทมสมรรถนะทางความคดสง มความงดงาม และมความเหมาะสมในสวนประกอบของโครงสราง ดงพระองคอลลอฮ ด ารสไววา

نا﴿ خلق ويلقد سنت ق ﴾الن سانفأح

(4 التيسورة)

ความวา ldquoโดยแนนอนเราไดบงเกดมนษยในรปแบบทสวยงามยงrdquo (สเราะฮอตตน 4)

42

อบน กะษร (‟Ibn Kathīr 1999-1420 8435) ไดอธบายวา ldquoแทจรงพระองคอลลอฮ ไดทรงสรางมนษยมาดวยรปลกษณทสวยงาม รปทรงรปรางทตรงและสง สดสวนอวยวะตางๆ มความเหมาะสมทมความงดงามดวยสวนตางๆเหลานนrdquo จากโองการและค าอธบายขางตนสรปไดวา พระองคอลลอฮ ทรงบงเกดมนษยในรปแบบโครงสรางทพเศษยง ซงมความตางจากสรรพสงตางๆและสตวโลกอนๆทงหมด มชวงเวลาพฒนาการเจรญวยตงแตอยในครรภมารดาจนกระทงคลอดออกมา และยางเขาสวยเดก วยรน วยผใหญ และวยชรา ยกเวนศาสนทตอาดม ทมพฒนาการถกบงเกดมาจากดน และพระนางเหาวาอถกใหบงเกดมาจากกระดกซโครงขางซายของศาสนทตอาดม แตทงนและทงนนไมวามนษยจะถกบงเกดมาในลกษณะใดกตาม โครงสรางของมนษยกมความงดงามและรปแบบทสวยงามยง

นอกจากนน สงทเหนไดชดเจนทนอกเหนอไปจากโครงสรางมนษยทงดงามแลวนน คอ มนษยมสตปญญาทสามารถใชความคด ใชการวเคราะห การไตรตรอง และรจกการด ารงชวตทมพฒนาการในการอยรวมกน หรอแยกกนอยตามบรบทของเผาพนธและวงศตระกลในแตละสงคม ดงทพระองคอลลอฮ ด ารสวา

شعوباوق بائل﴿ ذكروأن ثىوجعل ناكم من ناكم ياأي هاالن اسإن اخلق الل وعليمخبي إن عن دالل وأت قاكم رمكم ﴾لت عارفواإن أك

(13الجراتسورة)ความวา ldquoโอมนษยชาตทงหลายแทจรงเราไดสรางพวกเจาจากเพศ ชายและเพศหญง และเราไดใหพวกเจาแยกเปนเผาและตระกลเพอ จะไดรจกกน แทจรงผทมเกยรตยงในหมพวกเจา ณ อลลอฮนน คอ ผทมความย าเกรงยงในหมพวกเจา แทจรงอลลอฮนนเปนผทรงรอบ รอยางละเอยดถถวนrdquo

(สเราะฮอลหญรอต 13) อบน กะษร (‟Ibn Kathīr 1999-1420 7385) ไดอธบายวา ldquoพระองคอลลอฮ

นนทรงแจงขาวใหกบมนษยชาตทงหลายรวา แทจรงพระองคทรงบงเกดพวกมนษยมาจากชวตหนง และไดทรงบงเกดจากชวตนนซงคครองของเขา 74 และทงสองกคออาดมและเหาววาอ และพระองคทรงไดบงเกดพวกมนษยใหมเผาพนธ และเผาพนธนนมความครอบคลมกวางกวาวงศตระกล และหลงจากวงศตระกลกยงมล าดบชนอนๆ อก เชน ครอบครว วงศาคณาญาต บานเรอนทอยอาศย กลมคน และอนจากทไดกลาวมา จากค าวา ﴿الت عارفو﴾ นนคอเพอตางกไดท าการรจกกนในระหวาง

พวกเขาเหลานน ทกๆคนนนจะถกพาดพงไปยงวงศตระกลของพวกเขา มญาฮด (ขอพระองคทรงเมตตาทาน) ไดอธบายวา คนนนลกของคนนนมาจากทนนๆ คอ จากวงศตระกลนนๆ เปนตนrdquo

74

ไดทรงใหพระนางเหาววาอคครองของทานบอาดมเกดจากนบอาดมเอง

43

จากโองการและค าอธบายขางตนสรปไดวา การบงเกดมนษยทงหลายนนมาจากแหลงทมาเดยวกน นนคอ จากเชอสายอาดมและเหาววาอ และดวยพระประสงคของพระองคอลลอฮ

นนท าใหมนษยถกบงเกดจากหลากหลายเผาพนธและชาตตระกลดวยกน และมความสมพนธตอกน มการท าความรจกระหวางกนในหลายๆ ชวงมตแหงเวลา จงท าใหมนษยเกดการรวมตวและรวมกลมจนกลายเปนสงคม ทมทงสงคมเลกและสงคมใหญ และนกถอวาเปนพฤตการณหรอพฤตกรรมของมนษยทกหมเหลาทจะตองด าเนนชวตอยบนโลกใบน ฉะนน ภายใตชวงระยะเวลาของการด าเนนชวตอยในสงคม สงทมสลมตองตระหนกกคอ การอยรวมกนในสงคม โดยการใชทกษะทางความคดและทางปฏบต เพอใหการอยรวมกนกอให เกดความสข และบรหารชวตใหอยในกรอบของระบอบอสลามได ทจะชน าพาชวตใหมคณคา และเกดประโยชนอนสงสดในแตละชวงเวลา ทงตนเอง ครอบครวและสงคมทกระดบ

การเรมตนของชวตมสลมนน ตองรเรมดวยการยดมนศรทธาทมความถกตอง และยนหยด เพราะมนคอรากฐานแหงจตวญญาณทมความส าคญเปนทสด ซงเราสามารถวเคราะหและสงเกตไดจากแบบอยางของศาสนทต ททานอบยดลละฮ บน อะบรอฟอไดกลาวรายงานไววา

ينلعنب نسال نذأفنذ أمل سووي لعىاللل صاللولسرتي أر)) ح ((ةلالص بةماطفوت دلوي

(61521596 تدالرتمذيأخرجو)ความวา ldquoฉนไดเหนทานเราะสล ท าการอาซานทหของหะสน บนอาล (หลานของทาน) ในขณะทานหญงฟาตมะฮไดคลอดหะสน ออกมาแลวเหมอนกบการอาซานดวยละหมาดrdquo

(บนทกโดย al-Tirmidhīy nd 6 152 1596)75 จากหะดษขางตนแสดงใหรวา การปลกฝงการศรทธานนอสลามไดมการสงเสรมใหปฏบตตงแตแรกเกด เพอเปนการประกาศความยงใหญและความเกรยงไกรของพระองคอลลอฮ และเปนการแสดงออกซงการขอบคณตอพระองคในการประทานความโปรดปราน นนคอบตรทไดก าเนดมา และยงบงบอกใหรถงวถปฏบตในการด าเนนชวตทมทงจตวตร (หลกศรทธา)76 กจวตร(หลกศาสนบญญต)77 และจรยวตร (หลกคณธรรมจรยธรรม)78 ซงหากไดพจารณาอยางลกซงแลวจะท าใหเขาใจไดเลยวา เรมแรกของการอาซานนนเปนการสอนใหมสลมรจกคณลกษณะพเศษของพระองค นนคอความยงใหญและความเกรยงไกร แลวตามดวยสองกะลมะฮชะฮาดะตยน ซงเปนการบงบอกถงสถานภาพของความเปนมสลมทกคน อกทงเปนองคประกอบแรกของหลกการอสลาม และตอมากเปนการเชญชวนสละหมาด ซงถอเปนภารกจหลกในวถปฏบตของมสลมทกคน และตอไปกเชญชวนสการท าความดทมหลากหลายรปแบบ ซงบงบอกถงหลกคณธรรมจรยธรรมทมสลมทกคน

75

อตตรมซยหกมหะดษนวาหะสนเศาะหห 76

จากประโยคทวา اللأكرب أشهدأنحممدرسولالل และ أشهدأنلإلوإلالل 77

จากประโยคทวา حيعلىالصلة (จงรบมาสการละหมาดเถด) 78

จากประโยคทวา الفلححيعلى (จงรบมาสการท าความดเถด)

44

ตองใหความส าคญและปฏบตอยางสม าเสมอ และประโยคสดทายกยอนกลบมาสหลกศรทธาอกครง เปนการเสรจสนการอาซาน และในขณะเดยวกนกเปนการย าเตอนใหมสลมทกคนสรางจตส านกในการกลาวประโยคนไวกอนจะสนลมหายใจ

ดงทศาสนทต ไดกลาวไว จากทานมอาซ บนญะบล วา ن ة)) الل ودخلال إلوإل كلمول كانآخر ((من

(3118دت )أخرجوأبوداودความวา ldquoบคคลใดทไดกลาวประโยคสดทายของเขาวาไมมพระเจา อนใดนอกจากอลลอฮ เขาจะไดเขาสวรรคrdquo

(บนทกโดย Abū Dāwud nd 3118) จากหะดษขางตนแสดงใหรวา หลกศรทธามความส าคญเปนสดในวถชวตของแตละบคคล แมกระทงในชวงเวลาทจะสนลมหายใจกยงมบญญตค าสอนจากศาสนทต ถงวธการสรางความส าเรจทกอใหเกดความสขสนตอนนจนรนดรในโลกหนาได

232 ความเปนอยของมนษยกบการใชเวลาในโลกหนา

เมอวนกยามะฮไดอบตขนซงถอเปนปรากฏการณวาระสดทายแหงโลกน มะลาอกะฮอสรอฟลจะท าหนาทเปาสงขเปนครงแรก บรรดาผทอยในชนฟาและแผนดนจะตองพงพนาศและตาย แมกระทงมะลาอกะฮอสรอฟลเอง หลงจากนนเมอถงชวงเวลาทพระองคอลลอฮ ทรงประสงคใหมนษยและญนฟนคนชพ มะลาอกะฮอสรอฟลกฟนกอนและท าหนาทเปาสงขเปนครงทสอง เพอไปรวมชมนมฟงค าตดสนพพากษาททงมะหชร79

พระองคอลลอฮ ด ารสวา فالس ماوونفخفالصور﴿ فاتفصعقمن ر ضإل ومن شاءال من

رىفإذاىم نفخفيوأخ ﴾قيامي ن ظرونالل وث (68الزمرسورة)

ความวา ldquoและสงขไดถกเปาขนแลวบรรดาผทอยในชนฟาทงหลาย และแผนดนจะลมลงตายเวนแตผทอลลอฮทรงประสงคแลวสงขได ถกเปาขนอกครงหนงแลวพวกเขากลกขนยนมองดrdquo (สเราะฮอซซมร 68) อบน กะษร (‟Ibn Kathīr 1999-1420 7116) ไดอธบายวา ldquoฟนคนชวต

หลงจากกอนหนานกลายเปนกระดกและแตกเปนชนสวนเลกๆ แลวพวกเขาไดมองถงสภาพความนาสะพรงกลวของวนกยามะฮrdquo

79

เปนสถานทของบรรดามนษยจะไปรวมตวกนในวนกยามะฮเพอรบฟงการตดสนจากพระองคอลลอฮ เกยวกบผลกรรมทไดสรางไวเมอครงอยโลกน บคคลใดกระท ากรรมดจะไดผลตอบแทนทด และบคคลใดกระท ากรรมชวจะไดรบผลตอบแทนทเลวรายและทรมาน และค าตดสนจะด าเนนไปอยางยตธรรมทสด

45

จากโองการและค าอธบายขางตนสรปไดวา ปรากฏการณวนกยามะฮเปนเหตการณอนาคตทจะตองเกดขนอยางแนนอน เปนชวงเวลาทมนษยจะไดรคณคาของเวลาในโลกนซงมนษยจะไดรบผลตอบแทนตามทไดกระท าไว เพราะวนนนเปนวนทพระองคทรงใชอ านาจพพากษาและตดสนคดความตางๆ อยางเดดขาดและยตธรรมทสด

ดงทพระองคอลลอฮ ด ารสไววา ر ضبنوررب نهاووضعال كتابوجيءبالن بينيوالشهداء﴿ رقتال وأش

ن هم وىم ليظ لمونوقضيب ي قن ﴾بال (69الزمرسورة)

ความวา ldquoและแผนดนจะเปนประกายดวยรศมแหงพระเจาของมน และบนทกจะถกกางแผ และบรรดานบและบรรดาพยานจะถกน า มาและจะถกตดสนระหวางพวกเขาดวยความยตธรรม และพวกเขา จะไมถกอยตธรรมrdquo (สเราะฮอซซมร 69) อบน กะษร (‟Ibn Kathīr 1999-1420 7118) ไดอธบายวา ldquoในวนนนบนทก

กจการงานตางๆ ถกกางแผออกใหประจกษแกสายตา บรรดานะบจะเปนพยานตอประชาชาตของพวกทานดวยการยนยนถงการเผยแผสาสนแกพวกเขา และบรรดาพยานทตจากเหลามะลาอกะฮหะฟาเซาะฮ80 จะเปนพยานถงการปฏบตกจการงานของปวงบาวทงความดและความชวrdquo

จากโองการและค าอธบายขางตนสรปไดวา พระองคทรงยตธรรมยงในการตดสนพพากษา ซงบนทกกจการงานกถกกางแผจากเรองราวทมะลาอกะฮเราะกบและอะตดไดจดบนทกไว พรอมทงพยานทตจากเหลามะลาอกะฮหะฟาเซาะฮ ความอยตธรรมยอมไมเกดขนแนนอน

พระองคอลลอฮ ด ารสอกวา علون﴿ وىوأع لمباي ف كلن ف سماعملت ﴾ووف نيت

(70الزمرسورة)ความวา ldquoและทกชวตจะไดรบการตอบแทนอยางครบครน ตามท ไดกระท าไวและพระองคทรงรอบรดยงในสงทพวกเขาไดกระท าไวrdquo (สเราะฮอซซมร 70) อบน กะษร (‟Ibn Kathīr 1999-1420 7118) ไดอธบายวา ldquoพระองคอลลอฮ

ทรงตอบแทนทกชวตอยางครบครนจากสงทพวกเขาไดกระท าไว นนคอ ความดและความชวrdquo จากโองการและค าอธบายขางตนสรปไดวา ความดนนมสงตอบแทน ความชวกมสง

ตอบแทน ทงนขนอยกบการกระท าของมนษยเมอครงอยบนโลกน การบรหารเวลาในชวตของแตละบคคลมสวนส าคญอยางยง เขาไดสละเวลาเพอการสรางสมคณความดหรอใชเวลาเพอกอความสนกส าราญสนองตณหาอารมณทขดกบพระบญชาแหงพระผเปนเจา เหลานถอเปนรายละเอยดของบนทกทจะเปนพยานลายลกษณอกษรใหแกเขา และในวนนนกจการงานจะถกน าเสนอตอพระองคอลลอฮ 80

คอบรรดามะลาอกะฮทคอยพทกษคมครองพฤตกรรมตางๆ ซงจะอยกบมนษยตลอดเวลา

46

อยางครบถวนไมวาความดหรอความชว หากแมนเปนความด พระองคทรงตอบรบและรบรองวาเขาผนนอยในความด ดงหะดษทรายงานจากอมามอะหมด อบนหนบล จากอะบฮรอยเราะฮ วา ทานศาสนทต กลาววา

ةلاالص نأبناريولقت ف ةلالص ءي جتف ةاميق ال مو ي المع ال ءي ت))ولقي ف ةقدالص انأبنرايولقت ف ةقدالص ءي جتف ي خىلعكن اولقي ف كن إولقي ف اميالصنانأبنرايي أولقي ف اميالصنءي يث ي خىلعكن إىلعكن إل جوز عاللولقي ف كلىذلعالمع ال ءي تث ي ىخلعولقي ف ملس اال نأوملالس تن أبنرايولقي ف ملس ال ءي يث ي خ ))ىطع أكبوذآخمو ي ال كبي ىخلعكن إل جوز عالل

(19998742)أحد

ความวา ldquoบรรดากจการและกจกรรมตางๆ จะทยอยมาเสนอตนใน วนกยามะฮ ดงนน (เรมแรก) ละหมาดไดมาแลวกลาววา โอพระผ อภบาล ฉนคอละหมาด พระผอภบาลตรสวา แทจรงเจาอยในคณ ความด ตอจากนน ทานบรจาคไดมาแลวกลาววา โอพระผอภบาล ฉนคอทานบรจาค พระผอภบาลตรสวาแทจรงเจาอยในคณความด ตอจากนน ศลอดไดมาแลวกลาววา โอพระผอภบาล ฉนคอศลอด พระผอภบาลตรสวา แทจรงเจาอยในคณความด จากนนบรรดา กจการและกจกรรมตางๆ จะทยอยมาเชนดงทกลาว แลวพระผ อภบาลกตรสวา แทจรงเจาอยในคณความด ตอจากนนอสลามได มาแลวกลาววา พระองคคอผทรงสนตและฉนคออสลาม พระองค ตรสอกวา แทจรงเจาอยในคณความด ดวยกบเจาวนน ขาพระองค จะรบไว และดวยเหตจากเจา ขาพระองคจะมอบใหrdquo

(บนทกโดย ‟Aḥmad 1999 8742) จากหะดษขางตนบงช ให เหนถงการตอบรบจากพระองค อลลอฮ ในวน

กยามะฮถงคณงามความดตางๆ ทไดสรางสมไวเมอครงยงอยบนโลกน แตละคณความดจะทยอยเสนอความดดงกลาวเปนล าดบ เปนการยนยนถงพนธะสญญาระหวางพระเจาผทรงสรางกบบาวผซงสวามภกดตอพระองค และถอเปนชยชนะอนสถาพรทพระองคทรงมอบใหแกบาวผซงยนหยดในคณความดอนมากมาย ดงทพระองคอลลอฮ ทรงกลาวไววา

ن هارجن اتت وال مؤ مناتوعدالل وال مؤ مني﴿ ت تهاال خالدينريمن نومساكنطينبةفيها ب رفجن اتعد وانمنالل وأك ذلكىوورض

﴾ال فو زال عظيم

47

(72التوبةسورة)

ความวา ldquoอลลอฮทรงสญญาแกบรรดามอมนชาย และมอมนหญง ซงบรรดาสวนสวรรค ทมแมน าหลายสายไหลอยภายใตสวนสวรรค เหลานน โดยทพวกเขาจะอยในนนตลอดกาล และบรรดาสถานท พ านกอนดซงอยในบรรดาสวนสวรรคแหงความวฒนาสถาพร และ ความปตยนดจากอลลอฮนนใหญกวา นนคอชยชนะอนใหญหลวงrdquo (สเราะฮอตเตาบะฮ 72) อบน กะษร (‟Ibn Kathīr 1999-1420 4175) ไดอธบายวา ldquoพระองคอลลอฮ

ทรงสญญาไวตอบรรดาผศรทธาทงชายและหญงซงความดอนมากมาย และความโปรดปรานทคงยนโดยพวกเขาจะพ านกอยในสวนสวรรคนนตลอดกาล เปนสถานทสวยงามและทพ านกทดเยยมrdquo

จากโองการและค าอธบายขางตนสรปไดวา โลกหนาคอโลกแหงการตอบแทนทพระองคทรงเตรยมไวเพอผศรทธาทประกอบคณความด เปนโลกแหงกาลอมตะทเหลาผศรทธาจะไดรบซงชยชนะในการไดพ านกอยอยางสงบสนตตราบนรนดรกาล

ในขณะเดยวกน ผทปฏเสธศรทธาและฝาฝนค าสงแหงพระผเปนเจา พวกเขากรบการตอบแทนโทษทณฑอนแสนสาหสและไมสามารถทวงโอกาสทจะกลบมาแกตวใหมอกครง

พระองคอลลอฮ ทรงกลาววา

بوابآياتن﴿ كفرواوكذ خالدينفيهاوبئ ساأولئكأص حابالن اروال ذين﴾ال مصي

(10التغابنسورة)ความวา ldquoสวนบรรดาผปฏเสธศรทธาและปฏเสธตอสญญาณตาง ๆ ของเรา ชนเหลานนคอชาวนรก พวกเขาเปนผพ านกอยในนน และ มนเปนทางกลบทชวชายงrdquo (สเราะฮอตตะฆอบน 10) อฏเฏาะบะรย (al-Ṭabarīy 2000-1420 23420) ไดอธบายวา ldquoพระองคอลลอฮ

ทรงสาธยายวา สวนบรรดาผทปฏเสธความเปนเอกะแหงพระองค และอางเทจดวยหลกฐานหรอแนวทางตางๆ และโองการแหงคมภรทถกประทานลงมาแกศาสนทตมฮมมด ชนเหลานนคอชาวนรก พวกเขาเปนผพ านกอยในนน กลาวคอพ านกอยตลอดกาล ไมตายและไมออกจากนรกนนrdquo

จากโองการและค าอธบายขางตนสรปไดวา ผปฏเสธศรทธาคอผประสบความหายนะและขาดทนในความโปรดปรานของพระองคอลลอฮ ในโลกหนา เปนการกลบไปยงพระองคในสภาพทไรเกยรตและมความอปยศตอตนเอง เพราะพฤตกรรมท ไดกอไวเมอครงอยโลกน ไมวาพฤตกรรมเหลานนจะเปดเผยหรอซอนเรน พระองคทรงรดและจะตอบแทนแกพวกเขาอยางครบถวนเนองจากการฝาฝน โดยเฉพาะอยางยงการตงภาคตอพระองค

48

ดงทพระองคอลลอฮ ทรงกลาววา

إن وباي ع ملونخبي﴿ لم الي وف ني ن هم ربكأع مالم كل ﴾وإن (111ىودسورة)

ความวา ldquoและแทจรงพวกเขาทงหมด พระเจาของเจาจะทรงตอบ แทนแกพวกเขาอยางครบถวนซงการงานของพวกเขา แทจรง พระองคทรงรทกสงทพวกเขากระท าrdquo (สเราะฮฮด 111) อฏเฏาะบะรย (al-Ṭabarīy 2000-1420 15 499) ไดอธบายวา ldquoจากสวนหนง

ของโองการldquoإن وباي ع ملونخبيrdquo นนคอ แทจรงพระผอภบาลของทาน ดวยกบสงทปฏบตโดยพวก

เขาไดตงภาคกบอลลอฮ จากกลมชนของทาน โอมฮมมด ไมมสงใดจะซอนเรนไปจากอลลอฮ ไดจากการงานของพวกเขา หากแตวาพระองคทรงทกษะยงในการรอบรและครอบคลมทงหมดกบการงานพวกเขา จนกระทงพระองคจะทรงตอบแทนพวกเขาเหลานนทกสงทกอยางทงหมด81rdquo

จากโองการและค าอธบายขางตนสรปไดวา หวใจทมการตงภาคตออลลอฮ นน ไมสามารถซอนเรนไปจากการรอบรของพระองคได เพราะพระองคทรงทกษะยงในการรอบรทกสงทกอยาง ไมวาสงนนจะเปดเผยหรอเรนลบสกทกตาม

ดงนนการใชเวลาเพอสรางคณคาในโลกหนาทจะกอใหเกดผลตอบแทนทดนนยอมขนอยกบการใหความส าคญและรจกการบรหารเวลาอยางคมคาในแตละบคคลทพยายามสรรคสรางผลงานทดในขณะทด าเนนวถชวตอยบนโลกน

233 ความประเสรฐของมนษยทรคณคาของเวลา

มนษยทกคนทเกดมา ไมวาจะอยในสถานทใด จะอยในเมองใหญหรอเมองเลก จะเกดมาในชาตตระกลทสงศกดหรอดอยศกด จะมฐานะร ารวยหรอยากจน จะมต าแหนงทใหญโต หรอไรซงต าแหนงศกดนา ลวนแลวแตเวลาไดพรากชวตทกผคน เพราะเวลาคอชวต และชวตจะผานไปแตละชวงวยโดยการอาศยขดจ ากดอายของแตละคน มนษยไมไดด าเนนชวตอยนอกเหนอกฎเกณฑแหงเวลา แตเวลาสามารถสรางความส าเรจและความลมเหลวในชวตของมนษยได อาจมหลายคนทใชคณคาในแตละชวงเวลาเพอการศกษาเลาเรยน เพอการท ามาอาชพทดและมนคง เพอการสรางสรรคทางสงคม และการประกอบคณงามความดอนหลากหลาย ในขณะเดยวกนกมอกหลายคนทใชชวงเวลาของชวตเพอสนองตณหาอารมณ ปลอยชวตใหผานไปวนๆ อยางไรสต โดยไมไดคดเกบเกยวคณคาในแตละชวงเวลาอยางรอบคอบ ประมาทกบการใชชวตทไมมความเหมาะสม จนสดทายเวลาไดพรากชวตเขาไปอยางนาเศราสลดใจ ทงๆ ทเขายงไมทนสรางคณประโยชนแกตนเอง ยงไมมหลกประกนทมนคงใหแกครอบครว ยงไมมคณความดสะสมเพอหวงความโปรดปรานในโลกหนา หาก

81

นนคอในโลกหนาวนอาคเราะฮ

49

เปนเชนนน ชวตทผานพนไปแตละชวงเวลา ไมสามารถสรางคณคาใหกบตวเขาเองไดเลย แลวเขาคอมนษยทไรคาอยางแทจรง สวนมนษยทดยงนน เขาจะใชชวงเวลาเพอสรางคณคาแกจตวญญาณใหมแรงศรทธาตอพระเจาผทรงสรางสรรพสงทงหลาย และบรหารจดการเวลาเพอสรางสมประกอบคณความดอนมากมาย พระองคอลลอฮ ด ารสถงมนษยทดยงวา

رال ربي ة﴿ ﴾إن ال ذينآمنواوعملواالص الاتأولئكىم خي (7 البينةسورة)

ความวา ldquoแทจรง บรรดาผศรทธาและประกอบคณความดทงหลาย ชนเหลานน พวกเขาเปนมนษยทดยงrdquo (สเราะฮอลบยยนะฮ 7) ‟Ibn Kathīr (1999-1420 8457) ไดอธบายวา ldquoพระองคอลลอฮ ทรงแจงให

รถงบรรดาผทมศรทธาดวยหวใจอนมนคงและประกอบคณความดดวยอวยวะสวนตางๆ ของรางกาย แทจรงพวกเขาคอบรรดาผทดยงrdquo

จากโองการและค าอธบายขางตนชใหเหนวา องคประกอบของมนษยทดยงนนม 2 ประการ 1) มความศรทธาตอพระองคอลลอฮ อยางแทจรง 2) ประกอบคณความดอนหลากหลาย ซงทงสองประการนสามารถบอกถงสถานะของความเปนมนษยทรจกใชชวงเวลาของชวตไดอยางเหมาะสม และรคณคาของเวลาโดยการใชประโยชนในแตละมตเพอปลกฝงจตวญญาณและประกอบการงานทด และทงสองประการนพระองคทรงชใหเหนวาการมศรทธาทสมบรณนนจะตองควบคดวยการประกอบคณความด และองคประกอบดงกลาวจะสงผลสะทอนถงความพอพระทยจากพระองคอลลอฮ ซงจะเปนหลกประกนความจ าเรญ ความส าเรจทงโลกนและโลกหนา และจะเปนผลตอบแทนทพระองคจะไมทรงใหสญเปลาอยางแนนอน

พระองคอลลอฮ ด ารสไววา رلآمنواوعملواالص الاتإن اإن ال ذين﴿ سنعملمن نضيعأج ﴾أح

(30 الكهفسورة)ความวา ldquoแทจรงบรรดาผศรทธาและกระท าความดทงหลาย เราจะ ไมใหการตอบแทนของผกระท าความดสญหายอยางแนนอนrdquo (สเราะฮอลกะฮฟ 30) ดงนน ชวงเวลาทผศรทธาไดสละและทมเทเพอการประกอบคณความดนน เปนการ

ลงทนอนคมคามหาศาลโดยการใชเวลาอยางรคาเปนเดมพนทมนษยทกสถานภาพสามารถลงทนได ซงผลตอบแทนอนล าคาสดส าหรบมนคอสรวงสวรรค มนเปนมหาวมานทจรงยงยน มล าธารน าไหลผานเบองลางมหาวมานแหงนน และผศรทธาทประกอบคณความดจะเปนผพ านกอย ณ มหาวมานแหงนนตลอดชวนจนรนดร พระองคอลลอฮ ทรงยนยนและด ารสวา

ت تها﴿ لم جن اتت ريمن وبشنرال ذينآمنواوعملواالص الاتأن ن هار ثرةرز قاال هامن ق ب لكل مارزقوامن قالواىذاال ذيرزق نامن

50

فيهاخالدونوأتوابو فيهاأز واجمطه رةوىم ﴾متشاباولم

(25 البقرةسورة)ความวา ldquoและ (มฮมมด) จงแจงขาวดแกบรรดาผศรทธา และผ ประกอบการดทงหลายวา ส าหรบพวกเขาคอสวนสวรรคหลาก หลายทเบองลางมล าน าหลายสายไหลผาน คราวใดทพวกเขาไดรบ ผลไมจากทนนเปนปจจยยงชพ พวกเขาจะกลาววา นเปนสงทเรา ไดถกประทานมากอนและพวกเขาจะถกประทานใหเยยงนนและจะ มคครองทบรสทธส าหรบพวกเขาในนนและพวกเขาทงหลายจะพก อยในนนตลอดไปrdquo (สเราะฮอลบะเกาะเราะฮ 25) ‟Ibn Kathīr (1999-1420 1206) ไดอธบายวา ldquoพวกเขาทงหลายจะพกอยใน

นนตลอดไป กลาวคอ เปนความผาสกอนสมบรณแบบ เพราะพวกเขาจะพ านกอยพรอมกบความโปรดปรานอนหลากหลายในสถานทพทกษคมครองจากความตายและความบกพรองตางๆ ไมมวนสนสดส าหรบพวกเขาrdquo

ชวงเวลาชวตของมสลม หากพจารณาถงวถการด าเนนชวตปกตในแตละวนโดยเฉลย คอใชเวลาในการท างานประมาน 6-8 ชวโมง พกผอนประมาน 6-8 ชวโมง และรายชวโมงทเหลออกประมาณ 6-8 ชวโมง อาจจะหมดไปกบการสงสรรคเพอนฝง ชวยเหลอสาธารณประโยชน เยยมเยยนญาตพนอง และประกอบศาสนกจ อยางละ 2 ชวโมง รวม 24 ชวโมงตอวนทใชตนทนของเวลาใหหมดไปในวถการด าเนนชวตของแตละคน บางคนอาจบรหารจดการเวลาอยางเหมาะสมและสามารถสรางความส าเรจในหนาทการงาน รวมถงการประกอบคณความดอนมากมาย แตอกบางคนอาจประสบความลมเหลวในชวต และประกอบคณความดไดเพยงนอยนด ทงนการรจกคณคาของเวลาและบรหารจดการมนอยางถกวธจะเปนเงอนไขส าคญในการประสบความส าเรจได หากอายเฉลยอยระหวาง 60-70 ป สงทเราควรค านงใหมากทสดคอ สมมตวาแตละวนเราใชเวลาเพอการประกอบคณความดประมาณ 2 ชวโมง เดอนละ 60 ชวโมง ปละ 720 ชวโมง หากคดเปนวนในรอบป เวลาในการประกอบคณความดเพยงแค 30 วน หากเรามชวตอย 60 ป เวลาในการประกอบคณความดเทากบ 1800 วน หากคดเปนชวโมงเทากบ 43200 ชวโมง หากคดเปนปเทากบ 5 ป แตตองลบออกอก 8640 ชวโมง เพราะเปนชวงเวลาทกอนบรรลนตภาวะ 12 ปโดยประมาณ กคงเหลอ 34560 ชวโมง หากคดเปนวนเทากบ 1440 วน และหากคดเปนปกเทากบ 4 ป ดงนนระยะเวลาเพยงแค 4 ปเทานนทเราไดประกอบคณความด ถอเปนกจการงานทนอยมาก หากเทยบกบชวงอายทเราใชชวตอยบนโลกน แตถงกระนนกตาม ยงมมสลมจ านวนไมนอยทปลอยเวลาใหเลยผานไปโดยไมคดสรางคณความด เพราะความไมเขาใจถงคณคาของเวลาและการบรหารจดการเวลาทด ทานศาสนทต ไดกลาวถงพกดอายของประชาชาตในยคนจากสายรายงานอะบฮรอยเราะฮ วา

اب متأم ارمع أ)) ت نسي عب سلإي ((كلذزو ين مم هلق أوي

( 3550دت )أخرجوالرتمذيความวา ldquoอายขยประชาชาตของฉนนน อยระหวาง 60 ถง 70 ป

51

และมนอยคนนกทจะเกนจากนrdquo (บนทกโดย al-Tirmidhīy nd 3550)82 จากหะดษขางตนชใหเหนวา ชวงเวลาอายนนไมยนยาวนก สงทมสลมตองตระหนก

และสรางคณคาใหแกเวลา ถอเปนเรองส าคญในทกๆ มตของชวต เพราะเวลากบช วตคอสงทเกดปฏสมพนธตอกนทกชวงมต อยาปลอยใหเวลาพรากชวตทไมมคณความด อยาปลอยใหความดอนมากมายทผานเขามาในชวตเปนภาระถวงความรสกของอารมณตณหา การรจกคณคาของเวลาเปนกญแจทดเยยมในการไขคณความดทงหลาย ความเมตตาจากพระองคอลลอฮ นนมากมายยงนก ศาสนทต ไดกลาวถงคณคาของการประกอบคณความดจากสายรายงานอบนอบบาส วา

سناتوالس ينئات)) كتبال ىم بسنةإن الل و ذلكفمن ب ي ف لم ث كتب ها ىوىم باف عملها كاملةفإن كتب هاالل ولوعن دهحسنة ي ع مل ها

رحسناتإلسب عمائةضع فالل ولوعن ده كثيةعش إلأض عافىم بسينئةف لم ي ع مل ها ىوكتب ومن كاملةفإن هاالل ولوعن دهحسنة

كتب هاالل ولوسينئةواحدة ((ىم باف عملها(6491 1419)أخرجوالبخاري

ความวา ldquoแทจรงพระองคอลลอฮทรงก าหนดบรรดาความด และ ความชวไว หลงจากนนพระองคทรงชแจงในสงดงกลาว ดงนนผใด ทมความมงมนทจะประกอบคณงามความด แตเขาไมไดปฏบต เขา จะไดรบการบนทกให 1 ผลบญทครบถวน หากเขามความมงมน และปฏบตคณงามความด เขาจะไดรบการบนทกใหถง 10 ผลบญ ถง 700 ผลบญ หรออกหลายๆ เทาตว และผใดทมความมงมนทจะ กระท าชว แตเขาไมไดกระท า เขาจะไดรบการบนทกให 1 ผลบญ และหากเขามงมนและไดกระท าความชว เขาจะถกบนทกเพยง 1 กรรมชวเทานนrdquo (บนทกโดย al-Bukhārīy 1419 6412) จะเหนไดวา การประกอบคณความดแมเพยงนอยนด แตพระองคอลลอฮ ทรง

บนทกใหถง 10 และ 700 เทาดวยกน หากพจารณาถงชวงเวลาทเราไดประกอบคณความดในชวงเวลาอนสนดงสมมตฐานทกลาวมาขางตนมนคมคาเกนกวาปญญาจะรบรได เนองดวยความโปรดปรานและความเมตตาอนใหญหลวงของพระองคอลลอฮ ทมตอปวงบาว และจากความเมตตาอนใหญหลวงของพระองคทมตอปวงบาว คอ การทพระองคทรงใหการประกอบคณงามความดตางๆ เหลานนชางสะดวกงายดายยงนก แตทวาผลบญและการตอบแทนของการงานเหลานนชางยงใหญเกนทเราจะคาดหมายได (‟Abū Ṭalḥat 1423 7) ทงนและทงนนตองอาศยความเขาใจถงคณคา

82

อลตรมซยหกมหะดษนวาหะสนเฆาะรบ สวนอลบานยหกมหะดษนวาหะสน

52

ของเวลาเปนสวนส าคญ เพราะผทไมเขาใจคณคาของเวลา เขาไมสามารถจะฉวยโอกาสในการประกอบคณความดไดอยางดและถกตอง ซงการฝกฝนรปแบบตางๆ ในการเสรมสรางคณงามความดใหแกชวตนน ถอเปนมตทางดานศาสตรอสลามทมสลมตองไขวควาและศกษาเรยนร เพอจะน ามาใชในการด ารงชวตอยางผทรคณคาในมตตางๆ ของเวลาโดยแทจรง

234 ผลตอบแทนของมนษยทรคณคาของเวลา ผลตอบแทนของมนษยเกยวกบเรองเวลานน จะไดรบผลตอบแทนทดหรอเลวราย

ขาดทนหรอก าไร ยอมขนอยกบรคณคาของเวลา หากใหความส าคญและเลงเหนคณคาของเวลาอยางจรงจงกจะน าไปสการไดรบผลตอบแทนทด ทงโลกนและโลกหนา

ในระบอบอสลาม เวลาถอเปนมตทมความส าคญอยางยง เพราะดวยกบมตชวงเวลาตางๆ ไดน ามาซงความสมบรณในอสลาม และการเรยนรคณคาในมตตางๆ ของเวลาจะท าใหมสลมไดรบรถงวทยปญญาอนหลากหลายทอยภายใตกรอบแหงศาสตรอสลามทมาจากอลกรอาน อลหะดษ และรวมถงค าพดเหลาอครสาวก และปราชญมสลม จงขอจ าแนกแงมมตางๆ ทเกยวกบคณคาของเวลา เพอการเรยนรในบางมตและน าไปประยกตใชอยางรคาและเกดประโยชนอนสงสด

2341 คณคาของเวลาในการใชความคด พระองคอลลอฮ ไดด ารสในอลกรอานเกยวกบการใชความคดไววา

وي ت فك رونفخل قوعلىجنوبم ال ذينيذ كرونالل وقياماوق عودا﴿ر ض سب حانكفقناعذابرب ناماخلق تىذاباطلالس ماواتوال

﴾الن ار

(191 آلعمرانسورة)ความวา ldquoคอบรรดาผทร าลกถงอลลอฮ ทงในสภาพยนและนง และ ในสภาพทนอนตะแคง และพวกเขาพนจพจารณากนในการสราง บรรดาชนฟาและแผนดน(โดยพวกเขากลาววา) โอพระเจาของพวก ขาพระองค พระองคมไดทรงสรางสงนมาโดยไรสาระ มหาบรสทธ พระองคทาน โปรดทรงคมครองพวกขาพระองค ใหพนจากการลง โทษแหงไฟนรกดวยเถดrdquo (สเราะฮอาละอมรอน 191) ‟Ibn Kathīr (1999-1420 2184) ไดอธบายวา ldquoจากค าวา ldquoي ت فك رونrdquo คอการใช

ความคดอยางเขาใจถงวทยปญญาในการสรางบรรดาชนฟาและแผนดน ซงเปนการบงชใหเหนถงความยงใหญของผสราง เดชานภาพ ความรอบร การคดสรร และความเมตตาของพระองคrdquo

จะเหนไดวา โองการดงกลาวสะทอนใหเหนถงทกษะผทใชความคด คอบรรดาผทร าลกถงอลลอฮ ทงในสภาพยนและนง และในสภาพทนอนตะแคง ทกอรยาบถสรางคณความด

53

ใหแกตนเองได ในหนงสอ ‟Ihya‟ bdquoUlum al-Dīn อบนอบบาส กลาววา ละหมาดสองเราะกะอตทจตสงบในการใครครวญดกวาการละหมาดยามดกตลอดคนดวยใจทไมสงบ และทานกลาวอกวา การใชความคดมงสความดงาม จะชกน าไปสการปฏบตความด และการใชความคดส านกในความผด จะชกน าไปสการละทงมน ทานอมร บน อบดลอะซซ กลาววา การใชความคดในความโปรดปรานตางๆ จากพระองคอลลอฮ คอสวนหนงจากการเคารพภกดทประเสรฐสด อะบสลยมานกลาววา การใชความคดหวงผลประโยชนโลกนจะเปนฝากนคณความดในโลกหนา และเปนภยพบตแกชนชาวราษฎร การใชความคดในวนโลกหนานนจะสบทอดมรดกทางวทยปญญาและฟนฟสภาพจตใจ (al-Ghazālīy 4425)

ทงน การทจะน ามาซงความมสมาธในละหมาด การมงสความดงาม การละทงความชว การแสดงออกในการเคารพภกด และการสบทอดมรดกทางวทยปญญาและฟนฟสภาพจตใจ สวนส าคญมาจากผทรจกใชทกษะความคดเพอสรางคณคาของเวลาใหเกดประโยชนตอการด าเนนชวต

2342 คณคาของเวลาในการร าลกถงอลลอฮ รายงายจากอะบฮรอยเราะฮ วา

حالقن م)) حوحبص يي ل ةر مةائمهدم بواللانحب سي سي ي الاقملث مالقدحأل إوباءاجم لضف أبةاميقال مو ي دحأتأ ي((وي لعادزو أ

(2335 تد)أخرجومسلم

ความวา ldquoผใดทกลาวในยามเชาและยามเยนวาสบบะฮานลลอฮ วะ บหมดฮ83100 ครงในวนกยามะฮจะไมมใครทมงานประเสรฐไปมาก กวาทเขาไดท าไวนอกจากผทกลาวเชนเดยวกบทเขากลาว หรอมาก กวานนrdquo (บนทกโดย Muslim nd 2335) จากวจนะของทานศาสนทต บงชใหเหนสองชวงเวลาอนทรงคาในการเกบเกยว

คณความดอยางงายๆ แตแฝงไปดวยความประเสรฐอนมากมาย และในขณะเดยวกนมนยชแนะใหแขงขนกนสรางคณความดในรปแบบดงกลาว เพอเสรมสรางคณความดใหเพมมากขน

2343 คณคาของเวลาในการดแลสขภาพ อวยวะสวนตางๆ ของรางกาย ถอเปนสวนทมความส าคญยงส าหรบมนษยทตอง

ดแลและรกษาเยยวยา เพอความเปนปกตของสภาพรางกายใหมความเขมแขงและแขงแรงอยสม าเสมอ ไมวาจะเปนสวนภายนอกหรอภายใน กลาวคอ มสลมตองปฏบตศาสนกจตางๆ ทงในกจวตรประจ าวน เชน การละหมาดหาเวลา การประกอบอาชพ และการชวยเหลอกจกรรมทางสงคม หรอกจวตรประจ าสปดาห เชน การรวมฟงธรรมเทศนาและละหมาดญมอะฮรวมกน หรอแมกระทงกจวตรในเดอนรอมฎอนประจ าทกป นนคอ การถอศลอดและการรวมละหมาดตะรอวห ซงสขภาพ

83

ความวา มหาบรสทธแดอลลอฮ และดวยการสรรเสรญพระองค

54

ถอเปนเรองส าคญทกอใหเกดความสมบรณในการประกอบศาสนกจเหลานน ทานศาสนทต ไดกลาวถงเรองนจากสายรายงาน มรวาน บน มอาวยะฮ วา

بحمن كم آمنافسر بومعاففجسدهعن دهقوتي و مو)) أص من لو احيزت ن يافكأن ((الد

( 2346دت )أخرجوالرتمذيความวา ldquoผใดทตนเชาขนมา มจตใจทสงบรมเยน84 มสขภาพราง กายทสมบรณแขงแรง มอาหารส าหรบบรโภคในวนนน กประหนง วาเขาผนนไดครองโลกไวทงโลกrdquo

(บนทกโดย al-Tirmidhīy nd 2346)85 จากนยหะดษขางตน ชใหเหนถงเจตนารมณในอสลามทบอกถงความสงบสขทเกด

ขนกบบคคลทมความพรอมทางสภาพรางกายและจตใจในแตละวน เปนเครองหมายความเขมแขงของชวตทจะเผชญกบทกๆ สภาวการณ การประกอบศาสนกจและการงานตางๆ แตละชวงเวลาจะบรรลผลส าเรจไดอยางมประสทธภาพและเกดประสทธผล สวนส าคญมาจากความพรอมของสขภาพรางกายทงภายนอกและภายใน

2344 คณคาของเวลาในการศกษาอลกรอาน ศาสตรตางๆ ในอสลามมแหลงทมา และแหลงทมาปฐมภมส าหรบมสลม คอ ศาสตร

แหงอลกรอาน ซงถอเปนคมภรอนทรงคาและมความส าคญอยางยง เพราะอลกรอานไดโองการถงเรองราวและหลกบญญตตางๆ ไวอยางหลากหลายและครบถวน โดยเทวทตญบรลเปนตวแทนสอจากพระองคอลลอฮ มายงศาสนทตมฮมมด ทผานกระบวนการเรยนรและรบน ามาเผยแผตอประชาชาตในแตละชวงเวลาและเหตการณตางๆ เรยกวาววรณ ถอเปนศาสตรขนสงสดในทศนะอสลาม และอลกรอานเปนคมภรทไมสามารถน ามาเปรยบเทยบและหกลางเนอหาทไดประมวลไว ไมวาดานหนงดานใด แมเพยงประโยคเดยวกตาม

พระองคอลลอฮ ด ารสวา مث لوواد عواكن تم فري بم ان ز ل ناعلىعب دناوإن ﴿ فأ توابسورةمن

كن تم صادقيشهداءكم من ﴾دونالل وإن

(23 البقرةسورة)ความวา ldquoและถาหากสเจายงคงคลางแคลงสงสยในสงทเราไดสงมา แกบาวของเรากขอใหสเจาจงแตงขนมาสกซเราะฮหนงทเหมอนกบ สงน สเจาอาจจะเรยกใครอนนอกจากอลลอฮมาชวยเหลอสเจากได ถาหากสเจาแนจรง (ในความสงสยกจงท า)rdquo (สเราะฮอลบะเกาะเราะฮ 23)

84

นนคอ ไมมความวตกกงวลทกขรอน 85

อลบานยหกมหะดษนวาเศาะฮห

55

‟Ibn Kathīr (1999-1420 1198) ไดอธบายวา ldquoสเจา86จงน ามาเหมอนดงเชนคมภรอลกรอาน หากสเจาคดวาแทจรงอลกรอานมาจากผอนจากอลลอฮ แลวสเจาทงหลายจงน าเสนอกนมาพรอมทงการอนเคราะหจากบคคลทพวกสเจาตองการอนจากอลลอฮ แนนอนพวกสเจาไมมความสามารถกระท าเฉกเชนอลกรอานไดเลยrdquo

ดงนนการอาศยชวงเวลาเพอศกษาเรยนรอลกรอานเปนสงจ าเปนเหนอมสลมทกคน เพราะอลกรอานเปนคมภรทไดประมวลไวซงบญญตศาสตรอนมากมาย และสรางความประเสรฐ ความจ าเรญ และไดรบผลานสงคความดงามแกผทศกษาเรยนรอลกรอาน

จากอบนมสอด ทานศาสนทต ไดกลาววา كتابالل و)) ق رأحر فامن ثالالمن رأم سنةبعش ف لوبوحسنةوال

ألفحر فولمحر فوميمحر فحأقولال ((ر فولكن ( 3158دت )أخرجوالرتمذي

ความวา ldquoบคคลใดอานเพยงหนงอกษรจากคมภรอลกรอานเขาจะ ไดรบหนงความดและความดหนงเทากบสบเทาความด ฉนจะไมพด วา อะลฟ ลาม มม นนหนงอกษร แตทวา อะลฟ หนงอกษร ลาม หนงอกษร และมม อกหนงอกษรrdquo (บนทกโดย al-Tirmidhīy nd 3158)87 จากหะดษขางตนแสดงใหเหนถงความเมตตาแหงพระองคอลลอฮ เพยงแคหนง

อกษรในการศกษาอลกรอานมความดถงสบเทา ซงไมมคมภรหรอวรรณกรรมใดทจะใหคณคาไดเหมอนดงเชนน การใหเวลากบการศกษาอลกรอานถอเปนความดงามของชวตทไดสรางสมไว และถอเปนกลมบคคลทไดรบการยอมรบวาเปนผทดทสดอกเชนกน

จากอสมาน บนอฟฟาน ทานศาสนทต ไดกลาววา ((ومل عو آنر قال مل عت ن م م كري خ))

(5027 1419 البخاري أخرجو)

ความวาldquoผทดทสดในหมพวกทานคอ ผทเรยนและสอนอลกรอานrdquo (บนทกโดย al-Bukhāriy 1419 5027)

จะเหนไดวา มตแหงอสลามใหความส าคญกบรฐธรรมนญของชวต คอ อลกรอาน ซงมสลมทกคนจะตองใชเวลาศกษาเรยนร และท าความเขาใจในศาสตรตางๆ ทเกยวของ และสงเสรมใหมการเผยแผองคความรทมาจากอลกรอาน ซงทานศาสนทต ไดกลาวไวอยางชดเจนถงผทดทสด คอผทเรยนและสอนอลกรอาน ทงน การบรหารจดการเวลาอยางรคาและเหมาะสม คอสวนส าคญยงในการขบเคลอนวถชวตไปสความจ าเรญ ชวยเพมพนศกยภาพดานองคความรในศาสตรตางๆ ทเกยว ของกบอลกรอานแกตนเองและประชาตมสลม

86

คอบรรดาผฝาฝน และโองการนไดประทานลงมาเพอทาทายความสามารถและขจดความหยงยะโสของพวกเขา 87


56

2345 คณคาของเวลาในการประกอบศาสนกจ มตตางๆ ในอสลามจะเกยวของกบการประกอบศาสนกจ ทงภาคบงคบและภาคสง

เสรมโดยเฉพาะอยางยงภาคบงคบเฉพาะบคคล มสลมตองปฏบตอยางเครงครดและถอเปนการฝาฝนหากละทงหรอละเวนสวนหนงสวนใด ศาสนทต ไดกลาวถงคณคาในการเตรยมพรอมสชวงเวลาละหมาดและใชทกษะในการปฏบตทวงทารวมถงการบรหารจตใจใหเกดสมาธวา

سن من ت عال الل و اف ت رضهن صلوات خ س)) وصل ىن وضوءىن أح

د الل و على لو كان وخشوعهن ركوعهن وأت لوق تهن ي غ فر أن عه

عل ل ومن لو د الل و على لو ف لي س ي ف شاء وإن لو غفر شاء إن عه بو ((عذ

(425دت)أخرجوأبوداودความวา ldquoละหมาด 5 เวลาทพระองคอลลอฮไดบงคบใช บคคลใด ไดอาบน าละหมาดอยางดแลวละหมาดในเวลาของมน ซงไดมการ โคงค านบและมสมาธในละหมาดอยางสมบรณ ส าหรบเขาสญญา ไดรบอภยโทษจากพระองคอลลอฮและบคคลใดทไมปฏบต ดงนน ส าหรบเขาจะไมมสญญาใดจากพระองค หากพระองคประสงคจก อภยโทษแกเขา และหากพระองคประสงคจกลงโทษเขาrdquo

(บนทกโดย ‟Abū Dāwūd nd 425) จากหะดษขางตนแสดงใหเหนถงคณคาในมตของการใชเวลาละหมาดทจะน าไปส

การไดรบอภยโทษจากพระองคอลลอฮ ซงบงบอกถงคณภาพของการละหมาดและผลตอบแทนอนคมคาทอยภายใตสญญาของพระองค ถอเปนกจวตรประจ าวนทมสลมทกคนมสทธไขวควาคณคาดงกลาวใหแกตนเอง เพอใหวนเวลาทผานไปเกดประสทธภาพและประสทธผลมากทสด

สวนการประกอบศาสนกจอน ศาสนทต ไดกลาวไวเชนกนถงคณคาของเวลาในมตตางๆ ดงความประเสรฐและคณคาในการถอศลอด ซงมรายงานจากอะบฮรอยเราะฮ วา

سنةاب نآدمعملكل)) ريضاعفال ثالاعش إلسب عمائةأم وجل إ وتوضع فقالالل وعز زىبويدعشه الص و مفإن ولوأناأج ل

لىوطعامومن ف ر حةعن دفط رهوف ر حةعن دلقاءللص ائمف ر حتانأج ريحال مس كربنو ((وللوففيوأط يبعن دالل ومن

(2763 تد)أخرجومسلمความวา ldquoทกกจการงานของมนษย ความดของเขาแตละอยางจะได รบ 10 เทาถง 700 เทาดวยกน พระองคอลลอฮด ารสวา เวนแตการ ถอศลอด แทจรงมนเปนสทธแหงขาพระองคและขาพระองคจะตอบ แทนมนเองอนเนองจากเขาไดละเวนกเลสอารมณและอาหารเพอขา พระองค ส าหรบผถอศลอดไดรบความดใจ 2 ชวงเวลา ดใจในชวงท

57

เขาไดละศลอดและดใจในขณะทไดพบกบพระเจาของเขา สวนกลน ปากของผถอศลอด ณ พระองคอลลอฮ ชางหอมหวนยงกวากลนน า หอมจากชะมดเชยงrdquo (บนทกโดย Muslim nd 2763) จะเหนไดวา การถอศลอดในรอบปสามารถสรางคณคาของเวลาใหแกชวตในคณ

ความดอนมากมาย ขณะเดยวกนในเดอนรอมฎอนมความดอนทแฝงไปดวยคลงแหงผลบญกศล ดงเชน ละหมาดตะรอวห ทานขาวสะหรกอนฟะญร การออตกาฟ 10 คนสดทาย และการแสวงหาความโปรดปรานในค าคนลยละตลกอดร ถอเปนเดอนแหงความจ าเรญยงในอสลาม การเลงเหนคณคาในแตละชวงเวลาชวยเพมพนความดงามได แมแตการจายซะกาตฟตเราะฮ จากอบนอบบาส กลาววา

رةللص ائم-صلىاللعليووسلم-لل واف رضرسول)) زكاةال فط رطه أد اىاق ب لالص لةفهىزكاةمنالل غ ووالر فثوطع مةلل مساكي من

أد اىاب ع دالص لةفهىصدقةمنالص دقات بولةومن ((مق (1611دت )أخرجوأبوداود

ความวา ldquoทานศาสนทตไดบญญตการจายซะกาตฟตเราะฮ ซงมน สามารถช าระขดเกลาใหแกผถอศลอดจากสงไรสาระและค าหยาบ คาย และเปนอาหารแกคนยากจน บคคลใดจายมนกอนละหมาด ถอเปนซะกาตทถกตอบรบ และบคคลใดจายมนหลงละหมาด ถอ เปนทานบรจาคหนงจากทานบรจาคทงหลายrdquo (บนทกโดย ‟Abū Dāwūd nd 1611)88 การจายซะกาตฟตเราะฮถอเปนอกมตหนงทสรางคณคาใหแกชวต เปนการช าระสง

ทไมดงามในขณะถอศลอดแกตนเอง และสามารถเออประโยชนใหแกสงคมมสลมเพอสรางความเสถยรภาพระหวางกน หากพจารณากรอบของเวลาในการจายซะกาตฟตเราะฮ ตามหลกศาสนบญญตอนโลมใหจายไดตงแตเรมเขาสเดอนแหงความจ าเรญนเชนเดยวกน และตองจายให เสรจสนกอนการละหมาดอดลฟตร89

จากอบนอมร ทานศาสนทต ไดกลาววา ت ؤد ىق ب لخروجالن اسإلالص لةأمربزكاة)) ((ال فط رأن

(2335 تد)أخرجومسلمความวา ldquoค าสงดวยเรองซะกาตฟตเราะฮ ทวาตองไดรบการจายมน กอนผคนจะออกไปสการละหมาดrdquo (บนทกโดย Muslim nd 2763)

88

อลบานยหกมหะดษนวาหะสน 89

นนคอ หลงจากดวงอาทตยตกในคนวนอดจนกระทงรงเชากอนจะเขาสละหมาดอด

58

สวนในเรองของประกอบศาสนกจทส าคญอกมตหนงซงศาสนบญญตไดบงคบใชหนงครงในชวต คอการประกอบพธหจญ พระองคอลลอฮ ด ารสไววา

ج هر ﴿ال ج فيهن ف رض فمن مع لومات أش فسوق ول رفث فل ال

جن ف ولجدال علوا وما ال و خي من ت ف ر فإن وت زو دوا الل و ي ع لم خي

ل باب﴾ أول يا وات قون الت ق وى الز اد ال

(197 البقرةسورة)

ความวาldquo(เวลา) การท าหจญนนมหลายเดอน อนเปนททราบกนอย แลว ดงนนผใดทไดใหการท าหจญ จ าเปนแกเขาในเดอนเหลานน90 แลว กตองไมมการสมสและไมมการละเมด และไมมการววาทใดๆ ใน(เวลา) การท าหจญ และความดใดๆทพวกเจากระท านน อลลอฮ ทรงรด และพวกเจาจงเตรยมเสบยงเถด91 แทจรงเสบยงทดทสดนน คอความย าเกรงและพวกเจาจงย าเกรงขาเถดโอผมปญญาทงหลายrdquo

(สเราะฮอลบะเกาะเราะฮ 197) อฏเฏาะบะรย (al-Ṭabarīy 2000-1420 4115) ไดอธบายวา ldquo ทานอบน

อบบาส ไดรายงายวา (เวลา) การท าหจญนนมหลายเดอนอนเปนททราบกนอยแลว คอ เชาวาล ซลเกาะอดะฮ และอก 10 วนของซลหจญะฮ พระองคอลลอฮ ทรงใหมเดอนเหลานเพอการท าหจญ และชวงเวลาของเดอนทเหลอไวเพอการท าอมเราะฮ ดงนนผหนงผใดไมสมควรอหรอมหจญเวนแตจะตองอหรอมในเดอนหจญเพยงเทานน สวนการอหรอมอมเราะฮนนสามารถกระท าไดทกเดอนrdquo

จากโองการและค าอธบายขางตนสรปไดวา การอหรอมหจญ มชวงเวลาทแนนอน ไมอนญาตใหอหรอมหจญในชวงเวลาทไมไดก าหนดไว ซงเปนการบอกถงการรจกใชทกษะบรหารเวลาทถกตอง และในโองการขางตนไดย าถงขอหามตางๆในชวงเวลาของการอหรอมหจญนนเปนการเสรมทกษะการบรหารเชงปฏบตในสวนของขอหาม และรวมถงคณคาแหงชวงเวลาทไดกอใหเกดตกวานน คอเสบยงทดเยยมทสดส าหรบผศรทธาทจะเดนทางไปสโลกหนา

การประกอบพธหจญถอเปนศาสนกจทเตมเปยมไปดวยคณความดอนมากมาย อนเนองจากตองสละทรพยสน เวลา รวมถงสขภาวะจตทหนกแนนและสขภาพรางกายทเขมแขงพรอมเพอการประกอบศาสนกจจนลลวง ทานศาสนทต ไดกลาวยนยนถงความประเสรฐในเรองดงกลาวไว ซงมรายงายจากอะบฮรอยเราะฮ ทานไดยนศาสนทต กลาววา

((ومأوت دلومو ي كعجرق سف ي ل وث فر ي م لف للج حن م))(1521 1419 البخاري أخرجو)

ความวา ldquoบคคลใดไดประกอบพธหจญเพออลลอฮ แลวไมมการ สมสและไมมการละเมดเขาจะกลบมาเหมอนวนทไดคลอดจากทอง

90 หลงจากท าการอหรอมแลว 91 หมายถงเสบยงในการเดนทางไปท าฮจญ

59

มารดาของเขา92rdquo (บนทกโดย al-Bukhāriy 1419 1521) จะเหนไดวา การประกอบพธหจญทมความบรสทธใจ ปราศจากการประพฤตท

ลามกอนาจาร และยบยงการละเมดในรปแบบตางๆ นนจะน ามาซงคณคาแหงชวต กลาวคอพระองคอลลอฮ ทรงลบลางบาปใหแกเขาเปรยบเสมอนวนทคลอดออกจากทองมารดาของเขา ถอเปนความโปรดปรานอนยงใหญแหงพระองคทมใหแกประชาชาตอสลามในยคน

จากมตตางๆ ทกลาวมาขางตน แสดงใหเหนถงคณคาของเวลาในแตละมตจะน ามาซงผลตอบแทนทด หากรจกการน ามาประยกตใชและบรหารวถชวตอยางชาญฉลาด ไมวาในรปแบบของการปฏบตหรอละเวน ทงนการใหความส าคญและเลงเหนถงความส าเรจทงโลกนและโลกหนาขนอยกบการรจกใชประโยชนจากคณคาของเวลาในมตตางๆ ดงค าเตอนใจทวา ldquoแทจรงชวงเวลาตางๆ คออายขยของทาน ดงนนอยาใชเวลาใหหมดไปเวนแตในสงทสรางความส าเรจแกทานrdquo (‟Ibrahim al-Fakīy 2009 35)

ดงนนการใหความส าคญกบเวลาในมตตางๆ กอใหเกดคณคาทสามารถสรางเปนผลงานทเยยมยอดทสดส าหรบมนษยทใฝหาซงมปรากฏอยหลายสถานทในคมภรอลกรอานทพระองคอลลอฮ ทรงสาบานเกยวกบเวลาโดยเฉพาะอยางยงมตของเวลาในสเราะฮอลอศร

ดงพระองคอลลอฮ ด ารสวา روال عص ر﴿ ن سانلفيخس ﴾إن ال

1-2) العصرسورة)ความวา ldquoขอสาบานดวยกาลเวลา แทจรงมนษยอยในการขาดทนrdquo

(สเราะฮอลอศร 1-2) อลคอซน (al-Khāzin 1979-1399 7286) ไดอธบายความส าคญวา ldquoพระองค

อลลอฮ ทรงสาบานดวยเวลาเพราะมอทาหรณและความนาประหลาดใจในชวงเวลาตางๆ ส าหรบผทใครครวญrdquo

จากโองการและค าอธบายขางตนใหนยบงชถงความส าคญในชวงเวลาเหลานนใหเกดแงคดทางศาสตรอสลามทจะน าไปสกระบวนการศกษาเรยนรทหลากหลายและเปนการยนยนถงสถานภาพความยงใหญแหงพระองคในแตละชวงของมตเวลา เปนการบงชใหเหนความส าคญและเปนอทาหรณเพอมนษยจะไดรจกใชแนวคดในการบรหารเวลาใหเกดประโยชนสงสด

92

คอ พระองคอลลอฮ ทรงอภยโทษในบาปของเขาทงหมด

31

ศอรน) رو صع (อศรน) رصع (อศรน) และค านเมอน าไปเรยบเรยงกบค าวา ةلص (เศาะลาตน) นน

คอ رص عال ةلص (เศาะลาตลอศร) แปลวา การละหมาดอศร ตามความหมายในเชงวชาการ หมายถง การละหมาดในเวลาเยน ซงเปนชวงเวลาสดทายของกลางวน (มานพ วงศเสงยม 2551 320)58 ในพระมหาคมภรอลกรอานไดกลาวถงส านวนค าตางๆ ทมาจากรากศพทของค าๆ นไว 5 สถานทดวยกนซงจะมรปค าและความหมายทตางกนออกไปซงเปนการบงบอกถงความหลากหลายทมความเปนอรรถรสในเชงภาษาและมความเปนศาสตรทกวางขวางในเชงวชาการ เปนการยนยนถงความเปนเอกลกษณทางดานส านวนภาษาและเปนอตลกษณเฉพาะในแตละแขนงวชาการตางๆ เพอน ามาศกษาและท าความเขาใจซงในทนจะขอน าเสนอรายละเอยดเปนล าดบขนความหมายดงตอไปน พระองคอลลอฮ ด ารสวา

ياتhellip﴿ الل ولكمال كذلكي ب ين ت رقت فأصاب هاإع صارفيونارفاح ت ت فك رون﴾ لعل كم (266آيةبعضمنالبقرةسورة)

ความวา ldquoครนตอมากมลมพายโหมกระหน าสวนนน โดยมไฟในนน แลวมนกเกดเพลงไหม(หมดทงสวน) เชนนนแหละอลลอฮทรงชแจง กบบรรดาโองการตางๆเพอเจาทงหลายจะไดใครครวญrdquo (สเราะฮอลบะเกาะเราะฮ สวนหนงของโองการ 266) อฏเฏาะบะรย (al-Ṭabarīy 2000-1420 5554) ไดอธบายวา ldquoพระองคอลลอฮ

ทรงชแจง และสงใชใหใชจายในหนทางของพระองค ซงจะชแจงวธการใชจายนนอยางไร59 เพอเปนการชแจงถงบญญต การอนมต และการหามในเรองดงกลาว ทงนพระองคอลลอฮ ตองการชแจงในพวกเจาทงหลายจะไดใครครวญrdquo

จากโองการและค าอธบายขางตน สามารถสงเกตไดชดเจนถงนยความหมายของค าวา إع صار (ออศอรน) ทใหความหมายวาldquoลมพายrdquo ทมาจากรากศพทของค าวา رصع (อะเศาะเราะ)

ซงถาหากพจารณาถงปรากฏการณลมพายทเกดขน กยอมเกยวโยงและมความสมพนธกนกบชวงระยะเวลาดวย และเปนการสรางความกลมกลนระหวางปรากฏการณกบชวงระยะเวลาทไมสามารถแยกจากกนได ซงกมาจากพระประสงคพระองคอลลอฮ ทตองการใหมนษยนนรจกการใครครวญและวเคราะหถงปรากฏการณตางๆ ทเกดขน เพอน ามาศกษาเรยนรและท าความเขาใจในแตละบรบทของชวต และยงมกลาวในสเราะฮยสฟเกยวกบรากศพทของค าวา رصع (อะเศาะเราะ) อกวา

พระองคอลลอฮ ด ารสวา نف ت يان﴿ أرانأع صرخ راودخلمعوالسنج وقالقالأحدهاإنن

58


โดยการบรจาคทานจากสงทดๆ ทไดแสวงหาไว

32










60


33


















61


34












35
















36








37










66





38















70



39












72


40












73


41













42








74


43







75





44











79


45












46



(19998742)أحد






47











48










81


49










50







51








82


52







﴾الن ار




53










83


54











84



55











86



56













57









88



58














59










92


32










60


33


















61


34












35
















36








37










66





38















70



39












72


40












73


41













42








74


43







75





44











79


45












46



(19998742)أحد






47











48










81


49










50







51








82


52







﴾الن ار




53










83


54











84



55











86



56













57









88



58














59










92


33


















61


34












35
















36








37










66





38















70



39












72


40












73


41













42








74


43







75





44











79


45












46



(19998742)أحد






47











48










81


49










50







51








82


52







﴾الن ار




53










83


54











84



55











86



56













57









88



58














59










92


34












35
















36








37










66





38















70



39












72


40












73


41













42








74


43







75





44











79


45












46



(19998742)أحد






47











48










81


49










50







51








82


52







﴾الن ار




53










83


54











84



55











86



56













57









88



58














59










92


35
















36








37










66





38















70



39












72


40












73


41













42








74


43







75





44











79


45












46



(19998742)أحد






47











48










81


49










50







51








82


52







﴾الن ار




53










83


54











84



55











86



56













57









88



58














59










92


36








37










66





38















70



39












72


40












73


41













42








74


43







75





44











79


45












46



(19998742)أحد






47











48










81


49










50







51








82


52







﴾الن ار




53










83


54











84



55











86



56













57









88



58














59










92


37










66





38















70



39












72


40












73


41













42








74


43







75





44











79


45












46



(19998742)أحد






47











48










81


49










50







51








82


52







﴾الن ار




53










83


54











84



55











86



56













57









88



58














59










92


38















70



39












72


40












73


41













42








74


43







75





44











79


45












46



(19998742)أحد






47











48










81


49










50







51








82


52







﴾الن ار




53










83


54











84



55











86



56













57









88



58














59










92


39












72


40












73


41













42








74


43







75





44











79


45












46



(19998742)أحد






47











48










81


49










50







51








82


52







﴾الن ار




53










83


54











84



55











86



56













57









88



58














59










92


40












73


41













42








74


43







75





44











79


45












46



(19998742)أحد






47











48










81


49










50







51








82


52







﴾الن ار




53










83


54











84



55











86



56













57









88



58














59










92


41













42








74


43







75





44











79


45












46



(19998742)أحد






47











48










81


49










50







51








82


52







﴾الن ار




53










83


54











84



55











86



56













57









88



58














59










92


42








74


43







75





44











79


45












46



(19998742)أحد






47











48










81


49










50







51








82


52







﴾الن ار




53










83


54











84



55











86



56













57









88



58














59










92


43







75





44











79


45












46



(19998742)أحد






47











48










81


49










50







51








82


52







﴾الن ار




53










83


54











84



55











86



56













57









88



58














59










92


44











79


45












46



(19998742)أحد






47











48










81


49










50







51








82


52







﴾الن ار




53










83


54











84



55











86



56













57









88



58














59










92


45












46



(19998742)أحد






47











48










81


49










50







51








82


52







﴾الن ار




53










83


54











84



55











86



56













57









88



58














59










92


46



(19998742)أحد






47











48










81


49










50







51








82


52







﴾الن ار




53










83


54











84



55











86



56













57









88



58














59










92


47











48










81


49










50







51








82


52







﴾الن ار




53










83


54











84



55











86



56













57









88



58














59










92


48










81


49










50







51








82


52







﴾الن ار




53










83


54











84



55











86



56













57









88



58














59










92


49










50







51








82


52







﴾الن ار




53










83


54











84



55











86



56













57









88



58














59










92


50







51








82


52







﴾الن ار




53










83


54











84



55











86



56













57









88



58














59










92


51








82


52







﴾الن ار




53










83


54











84



55











86



56













57









88



58














59










92


52







﴾الن ار




53










83


54











84



55











86



56













57









88



58














59










92


53










83


54











84



55











86



56













57









88



58














59










92


54











84



55











86



56













57









88



58














59










92


55











86



56













57









88



58














59










92


56













57









88



58














59










92


57









88



58














59










92


58














59










92


59










92


2.1 2.1soreda.oas.psu.ac.th/files/1011_file_chapter2.pdf · 2018-12-07 · คือ...

Documents