နဒါနး

ဤေစတနာျဖငတနဖးထား၍ လကနာကငသးသငေသာ လမးညႊနခကမား၏ ရညရြယခကမာ အားလး

အတြက စားနပရကၡာဖလမႈ ျဖစေပၚေစရန ေမ ာမနးျပး ေျမယာ၊ သားငါးႏငသစေတာ ဆငရာ လပပငခြင

စမခန႔ခြျခငးက ဖြ႕ျဖးတးတကေအာင ေဆာငရြကရာတြငလညးေကာငး၊ ႏငင၏ အေျခအေနအလက

အမးသားစားနပရကၡာဖလမႈအတြက လေလာကေသာ စားနပရကၡာရရ အသးျပႏင သညအခြငအေရးမား

ရရရနေဆာငရြကမႈမားအား ပပးကညရာတြငလညးေကာငး ကးကားႏငရနႏင လမးညႊနမႈမား ေပးႏငရန

ျဖစသည။

ဤလမးညႊနခကမားက ေရရညတညတန႔သည ဖြ႕ျဖးတးတကမႈဆငရာ သေဘာတရားမားက အေျခခ၍

လညးေကာငး၊ ေျမယာ၊ သားငါးႏင သစေတာဆငရာ လပပငခြငအခြငအေရး ခငမာမႈႏင ယငးတ႔က

သာတညမ ရယသးစြခြငမားက ျမငတငျခငးအားျဖင ေျမဗဟျပ ဖြ႕ျဖးတးတကနငမႈက အသအမတျပ၍

လညးေကာငး၊ ငတမြတေခါငးပါးမႈႏင ဆငးရႏြမးပါးမႈမား ပေပာကေရးက ေရးရႈသည ႏငငတကာႏင

အမးသားစြမးေဆာငမႈမား ပမျဖစထြနးေစရန ရညရြယသည။

ငတမြတေခါငးပါးမႈ၊ ဆငးရႏြမးပါးမႈပေပာကေရးႏင ေရရညတညတန႔သည သဘာ၀ပတ၀နးကင အသး

ျပမႈတ႔သည အမားျပညသ၊ ေဒသခအစအဖြ႕မားႏငအျခားအကးသကဆငသမားကေျမယာ၊ သားငါးႏင

သစေတာမားက မညသ႔ကယကယျပန႔ျပန႔ ရယအသးျပခြငရရသညအေပၚ တညမေနသည။ မားစြာ

ေသာ အထးသျဖင ေကးလကေန ဆငးရသမား၏ အသကေမြး၀မးေကာငးမႈမားသည ယငးအရငး

အျမစမားက ခငမာျပး သာတညမ စြာ ရယသးစြမႈႏင ၾကးၾကပကြပကမႈတ႔အေပၚ မတညသည။ ယငးတ႔

သည စားစရာႏင ေနစရာတ႔၏ အရငးခ ျဖစျပး လမႈေရး ယဥေကးမႈႏင ဘာသာေရးဆငရာ ေဆာငရြက

ခကတ႔၏ အေျခခလညး ျဖစသည။ ထ႔ျပင စးပြားေရးဖြ႕ျဖးတးတကမႈ၏ ဗဟခကမတစခလညး ျဖစသည။

ဤေျမယာ၊ သားငါး၊ သစေတာမားႏင သကဆငေသာ လပပငခြငအား တာ၀နခသည စမခန႔ခြမႈသည

ေရႏင သတသယဇာတကသ႔ေသာ အျခားသဘာ၀အရငးအျမစမား ရယသးစြမႈႏင စမခန႔ခြမႈမားႏင

အထးတလည ဆကစပလက ရသညဆသညအခကက အေရးတၾကး မတသားထားရမည။ ႏငငအေျခ

အေနအရ ယငးအရငးအျမစမားက စမခန႔ခြသည အမးမးေသာ ပစႏငစနစမား တညရေန ျခငးက

အသအမတျပစဥ ႏငငေတာအစးရသည ဤလမးညႊနမားက အေကာငအထညေဖာရာ၌ ယငးဆကစပ

လကရသည သဘာ၀အရငးအျမစမား စမခန႔ခြမႈက သငေလာသလ ထညသြငး စဥးစားႏငသည။

အမားျပညသ၊ ေဒသခအစအဖြ႕မားႏငအျခားအကးသကဆငသမားကေျမယာ၊ သားငါးႏင သစေတာ

မားက မညသ႔ကယကယျပန႔ျပန႔ ရယအသးျပခြငရရသညက လမႈအဖြ႕အစညးမားက စညးမဥးႏင

ဥပေဒမားျဖင သတမတျပဌာနးသည။ ဤလပပငခြငစနစမားက အရငးအျမစမားက မညသ အသးျပ

ႏငသည၊ မညမ ၾကာျမငစြာ အသးျပႏငသည၊ မညသည အေျခအေနမားတြင အသးျပႏငသည စသည

တ႔က အဆးအျဖတေပးသည။ ဤစနစမားသည တရား၀ငျပဌာနးထားသည မ၀ါဒႏင ဥပေဒမား အေပၚ၌

လညးေကာငး၊ တရား၀ငျပဌာနးမထားသည ဓေလထးတမးႏင လပထးလပနညးမားအေပၚ ၌လညး

ေကာငး အေျခခနငသည။ လပပငခြငစနစမားသည တးတကေနသည ကမၻာလဥးေရအတြက

စားနပရကၡာဖလမႈလအပမႈႏင သဘာ၀ပတ၀နးကငပကစးယယြငးမႈႏင ရာသဥတေျပာငးလမႈတ႔က

ေျမယာ၊ သားငါးႏင သစေတာဆငရာ စြမးေဆာငရညက ေလာကမႈစသည စနေခၚမႈမားႏင

တးတကရငဆငေနရသည။ လေလာကမႈႏင ခငမာမႈမရသည လပပငခြငအခြငအေရးမားသည

ထခကလြယျခငး၊ ငတမြတေခါငးပါးျခငးႏင ဆငးရႏြမးပါးျခငးတ႔က တးတကျဖစေပၚေစျ႔ပး အျပငအဆင

အသးျပသမားက ယငးအရငးအျမစမားအား ၾကးၾကပကြပကခြငေတာငးဆရန ၾကးပမးသညအခါမားတြင

ပဋပကၡႏင သဘာ၀ပတ၀နးကင ပကစးယယြငးမႈတ႔က ဥးတညသြားေစႏငသည။

လပပငခြင စမခန႔ခြျခငးသည အမားျပညသ၊ ေဒသအစအဖြ႕ႏင အျခားအကးသကဆငသမားက ေျမယာ၊

သားငါးႏင သစေတာဆငရာ အခြငအေရးႏင ဆကစပလကရသည တာ၀န၀တရားမားက ရယခြင၊ သးစြ

ခြငႏင ၾကးၾကပကြပကခြင ရခလ င ယငးအခြငအေရးတ႔အား မညသ႔မညပရရသညက ဆးျဖတရန အဓ

ကသည အေၾကာငးအခကတစခ ျဖစသည။ စမခန႔ခြမႈအားနညးမႈက မားစြာေသာ လပပငခြင ျပနာ

မားက ျဖစေပၚေစျပး စမခန႔ခြမႈအရညအေသြးက လပပငခြငျပနာမားအား ေျဖရငးရန အားထတမႈ

မားက ထခကေစသည။ အားနညးေသာ စမခန႔ခြမႈက လမႈေရးတညျငမမႈ၊ ေရရည တညတန႔ေသာ

သဘာ၀ပတ၀နးကငအသးျပမႈ၊ ရငးႏးျမႈပႏမႈႏင စးပြားေရး ဖြ႕ျဖးတးတကမႈအေပၚ ဆး၀ါးေသာ

သကေရာကမႈက ျဖစေပၚေစသည။ အကငပက ျခစားသည လပပငခြငဆငရာ လပနညးလပဟန

မားေၾကာင ယငးတ႔၏ ေနအမ၊ ေျမယာ၊ သားငါးႏင သစေတာဆငရာ လပပငခြငအခြငအေရးႏင

အသကေမြး၀မးေကာငးမား ဆးရႈးခလ င လညးေကာငး၊ သ႔မဟတ အေကာငအထညေဖာသည

အဖြ႕အစညးမားက ယငးတ႔၏ လပပငခြငမားက အကာအကြယေပးရန ပကကြကခလ ငလညးေကာငး၊

အမားျပညသတ႔အား ငတမြတေခါငးပါးျပး ဆငးရႏြမးပါးသည ဘ၀က ေရာကရေစသည။ အားနညးသည

လပပငခြငစမခန႔ခြမႈေၾကာင ျပငးထနသည ပဋပကၡက ဥးတညလာသညအခါ အမားျပညသတ႔၏

ဘ၀ဆးရႈးမႈက ပ၍ပင ျဖစေပၚေစႏငသည။ အျခားတစဖက၌လညး တာ၀နခမႈရေသာ လပပငခြင

စမခန႔ခြမႈသည ဆငးရႏြမးပါးမႈႏင စားနပရကၡာမဖလမႈတ႔က ေလာခေစႏငသည ေရရညတညတန႔ေသာ

လမႈေရးႏင စးပြားေရး ဖြ႕ျဖးတးတကမႈက တးျမငျဖစေပၚေစျပး တာ၀နခမႈရေသာ ရငးႏးျမႈပႏမႈကလညး

အားေပးျမငတင ႏငသည။

တစစတစစၾကးထြားလာသည စတ၀ငစားမႈမားက တန႔ျပနေသာအားျဖင ကမၻာစားနပရကၡာႏငလယယာ

စကပးေရးအဖြ႕ (အကဖေအအ)ႏင ၄ငး၏ မတဖကပးေပါငးအဖြ႔၀ငမားသည တာ၀နခမႈရသည စမခန႔ခြမႈ

အတြက လမးညႊနခကမားက ေရးဆြရန စတငခသည။ ဤပဏာမေျခလမးသည အကဖေအအေကာငစ

က ၂၀၀၄ ခႏစ ႏ၀ငဘာလတြင ကငးပခသည ၄ငး၏ တစရာႏစဆယခနစ ၾကမေျမာကအစညးအေ၀းႏင

၂၀၀၆ စကပးေရးဆငရာျပျပငေျပာငးလမႈႏင ေကးလကေဒသဖြ႔ၿဖး တးတကမႈ(CARRD)ဆငရာ

အျပညျပညဆငရာ ညလာခ - International Conference on Agrarian Reform and Rural

Development (ICARRD) တ႔တြင အတညျပခသည အမးသားစားနပရကၡာ ဖလမႈအတြက လေလာက

ေသာ စားနပရကၡာရရရန အခြငအေရးက စဥဆကမျပတအေကာငအထညေဖာမႈက အေထာကအပ

ေပးေသာ ေစတနာျဖင ကငသးအပသည လမးညႊနခကမား (the Voluntary Guidelines to Support the

Progressive Realization of the Right to Adequate Food in the Context of National Food Security)

(စားနပရကၡာအတြက ေစတနာျဖငတနဘးထား၍ ကငသးအပေသာလမးညႊနခကမား) ေပၚတြင

အေျခခထားသည။

၂၀၁၀ ခႏစ ေအာကတဘာလတြင ကငးပခသည ၄ငး၏ သးဆယေျခာကၾကမေျမာကအစညးအေ၀း၌

ကမၻာစားနပရကၡာဖလေရးေကာမတ (စအကဖအကစ) သည ၄ငးထသ႔ တငျပ၍ ထညသြငးစဥးစား

ေဆာငရြကႏငေရးအတြက ဤလမးညႊနခကမားက အမားပါ၀ငသည လပငနးစဥျဖင ဆကလကေရးဆြ

ႏငရန အားေပးချပး၊ ပထမမၾကမးက သးသပေဆြးေႏြးရန အခနအတငးအတာ ကန႔သတမထားေသာ

လပငနးေကာမတတစခကလညး တညေထာငရန ဆးျဖတခသည။

တာ၀နခမႈရေသာ လပနညးလပဟနမားအတြက အေျခခသေဘာတရားမားႏငႏငငတကာက လကခ

ေသာ စႏႈနးမားက ကငသးေစသည အကဖေအအ၏ အျခားလမးညႊနခက မား၏ ဖြ႕စညးမႈပစက

ဤလမးညႊနခကမားက နးစပဆးလက နာသည။ ၄ငးတ႔မာ စားနပရကၡာလပပငခြငအတြက ေစတနာျဖင

ကငသးအပသည လမးညႊႊနခကမား (Voluntary Guidelines on the Right to Food); တာ၀နခမႈ ရသည

ငါးလပငနးမားအတြက လကနာရမညကင၀တမား (Code of Conduct for Responsible Fisheries);

ပးသတေဆးမား ျဖန႔ေ၀ျခငးႏင အသးျပျခငးတ႔အတြက ႏငငတကာ ကင၀တမား (International Code

of Conduct on the Distribution and Use of Pesticides); သစေတာ စကခငးမားအတြက

တာ၀နခမႈရသည စမအပခပမႈမား (Responsible Management of Panted Forests); ေစတနာျဖင

ကငသးအပေသာ လမးညႊနခကမား (Voluntary Guidelines); and မးသတ စမခန႔ခြမႈဆငရာ

ေစတနာျဖငကငသးအပသည လမးညႊနခကမား (Fire Management Voluntary Guidelines);

လပငနးေဆာငရြကမႈမားအတြက အေျခခသေဘာတရားႏင မဟာဗဟာမား (Principles and Strategic

Actions) တ႔ ျဖစသည။ ဤလမးညႊနခကမားသည မဟာဗဟာမား၊ မ၀ါဒ၊ ဥပေဒ၊ စမကနးႏင

လပငနးမားက ေရးဆြရာတြင အသးျပနငသည မေဘာငမားက ထတေပးႏငသည မတတမးမတရာ

အတအထြာမား ျဖစသည။ ၄ငးတ႔ႏငအတ လအပသညအခါတြင တကသညက႑မား အတြက

နညးပညာဆငရာ အေသးစပမားပါ၀ငသညေနာကဆကတြလမးညႊနခကမား၊ သငတနးႏင

စညးရးလႈပေဆာမႈမားကသ႔ေသာ ပမကယျပန႔သည အျခားမတတမးမတရာမားႏင အေကာငအထည

ေဖာရာတြင အေထာကအပေပးသည ေနာကထပလမးညႊနခကမား ပါ၀ငလာသည။

ဤလမးညႊနခကမားက စအကဖအကစက ၂၀၁၂ ခႏစ ေမလ ၁၁ ရကေန႔တြင ကငးပခသည ၄ငး၏

သးဆယရစၾကမေျမာက (အထး) အစညးအေ၀းတြင အတညျပခသည။

ဤလမးညႊနခကမားက ထလပငနးေကာမတက ၂၀၁၁ ခႏစ ဇြနလ၊ ဇလငလႏင ေအာကတဘာလႏင

၂၀၁၂ ခႏစ မတလတ႔တြင ကငးပခသည အစညးအေ၀းမားတြင ေရးဆြခသည။ ၄ငးက ၂၀၀၉ ႏင ၂၀၁၀

တြင ေဆာငရြကခေသာ အမားပါ၀ငသည ေဆြးေႏြးညႏႈငးသညလပငနးစဥအေပၚ အေျခခခသည။

ေဒသဆငရာ ေဆြးေႏြးညႏႈငးပြမားက ဘရာဇးလ၊ ဘာကနာ၊ ဖကစစ၊ အသ ယပးယား၊ ေဂာဒန၊

နမမဘးယား၊ ပနားမား၊ ရေမနးယား၊ ရရားျပညေထာငစ၊ ဆာမးအာႏင ဗယကနမတ႔တြင ကငးပခသည။

ဤေဆြးေႏြးညႏႈငးပြမားသ႔ အမားျပညသႏင ပဂၢလကက႑၊ အရပဖကအဖြ႕အစညးႏင ပညာရပဆငရာ

ကၽြမးကငသမားက ကယစားျပသည ႏငငေပါငး ၁၃၃ ႏငငမ ကယစားလယ ၇၀၀ နးပါး အတတကြ

တကေရာကခသည။ အာဖရကအတြက မာလ၊ အာရအတြက (မေလးရား)၊ ဥေရာပ၊ အာရအလယပငးႏင

အေနာကပငးတ႔အတြက (အတလ)ႏင လကတငအေမရကအတြက (ဘရာဇးလ) တ႔တြင ကငးပခသည

အရပဖကအဖြ႕အစညးမားအတြက အထး ကငးပခသည ေဆြးေႏြးညႏႈငးပြ ၄ ပြသ႔ နငငေပါငး ၇၀ ေကာမ

လေပါငး ၂၀၀ နးပါး တကေရာကခသည။ ပဂၢလကက႑အတြက ေနာကထပကငးပသည ေဆြးေႏြး

ညႏႈငးပြသ႔လညး ႏငငေပါငး ၂၁ ႏငငမ လေပါငး ၇၀ ေကာ တကေရာကခသည။ ဤလမးညႊနခကမား

ေရးဆြရာတြင ကနဥးမၾကမးအေပၚ အလကထေရာနစစနစသး၍ ေဆာငရြကခေသာ ေဆြးေႏြးညႏႈငးမႈ

မားမ ရရသည အဆျပခကမားကလညး ေပါငးစပအသးျပခသည။ ကနဥးမၾကမးက ပမေကာငးမြနေစ

သည အဆျပခကမားက အမားျပညသ၊ ပဂၢလကက႑၊ အရပဖကအဖြ႕အစညးႏင ပညာရပဆငရာ

ကၽြမးကငသမားႏင ကမၻာတစ၀မးလးမလညး ရရခသည။

ဤလမးညႊနခကမားသည ဖြ႕ျဖးတးတကျခငးဆငရာ ေထာငစႏစရညမနးခကမားအပါအ၀င လ႔အခြငအ

ေရးႏင လပပငခြငအခြငအေရးမားက ေဖာေဆာငသည ႏငငတကာႏင ေဒသဆငရာလပထး လပနညး

မားႏင ကကညသည။ ဤလမးညႊနခကက ဖတရႈသမားက လပပငခြငစမခန႔ခြမႈမား တးတကေကာငး

မြနေအာင ၾကးပမးေဆာငရြကသညအခါ တာ၀န၀တရားအရေသာလညးေကာငး ေစတနာျဖင တနဘး

ထား၍ေသာလညးေကာငး သငေတာသလ ကငသးရနႏင ေနာကထပလမးညႊနခကမားက ထပမရရရန

အဆပါ လပထးလပနညးမားက ပမနျပနလညသးသပရန ၄ငးတ႔အား တကတြနးအားေပးသည။

အခနး(၁)

ကနဥးေဖာျပခကမား

၁။ ရညရြယခကမား ၁.၁။ ဤလမးညႊနခကမားသည ေျမယာ1၊ သားငါးႏင သစေတာဆငရာ လပပငခြင စမခန႔ခြမႈစနစက

ဖြ႕ျဖးတးတကေစရန ရညရြယသည။ ၄ငးမာ အားလး၏ အကးစးပြား အထးသျဖင ထခကလြယျပး အလမး

ေ၀းေသာေဒသတြင ေနထငၾကသမား၏ စားနပရကၡာ ဖလေရးႏင လေလာကေသာ စားနပရကၡာ

ရရအသးျပနငသည အခြငအေရးမား စဥဆကမျပတ တးတကျဖစထြနးေစေရး၊ ဆငးရႏြမးပါးမႈ ပေပာက

ေရး၊ ေရရညတညတန႔သည လေနမႈဘ၀ ရရေရး၊ လမႈေရးဆငရာ တညၿငမမႈ၊ အမရာေျမေနရာမား

ခငမာေရ၊ ေကးလက ေဒသဖြ႔ၿဖးေရး၊ သဘာဝပတဝနးကင ထနးသမးေစာငေရာကေရးႏင ေရရည

တညတခငျမေသာ လမႈစးပြား ဖြ႔ၿဖးတးတကေရးတ႔က ေဆာငရြကႏငေစရန ျဖစသည။ ဤလမးညႊနခက

မားက အေကာငအထညေဖာရာတြင လပပငခြငဆငရာ စမ ခန႔ခြမႈ တးတကလာေစရန အစအစဥမား၊

မဝါဒမားႏင နညးပညာဆငရာ ကညပပးမႈမား အားလးသည အျပညျပညဆငရာလ႔အခြင အေရးေၾကျငာ

စာတမးႏင အျခားႏငငတကာလ႔အခြငအေရး လမးညႊနခကမားအပါအဝင၊ ႏငငတကာ ဥပေဒမားအရ

ႏငငမား၏ တညဆတာ၀န၀တရားမားႏင ကကညမႈ ရရမည။

၁.၂။ ဤလမးညႊနခကမားသည

(၁) ေျမယာ၊ သားငါးႏင သစေတာမား အသးျပမႈ၊ စမခန႔ခြမႈႏင ၾကးၾကပကြပကမႈဆငရာ

အခြငအေရးမားက ေဖာေဆာငႏငသည ႏငငတကာ၌ လကခကငသးေနေသာ နညးလမးမား

ဆငရာ လမးညႊနခကမားႏင သတငးအခကအလကမားက ကညပပးေပးျခငးျဖင လပပငခြင

အား စမခန႔ခြမႈ ဖြ႕ျဖးတးတကလာေစရန

(၂) ေျမယာ၊ သားငါးႏင သစေတာအရငးအျမစမားဆငရာ လပပငခြငအမးမးက စမသည မ၀ါဒ၊

ဥပေဒ၊ အဖြ႕အစညးမေဘာငမား ေရးဆြျခငးႏင ဖြ႕ျဖးတးတကေစျခငးတ႔ ျဖစေပၚေစရန

(၃) လပပငခြငစနစမားႏင သကဆငေသာ လပငနးမားလညပတမႈ ဖြ႕ျဖးတးတကေစျပး ပြငလငးျမင

သာမႈ တးတကျဖစေပၚေစရန။

(၄) အေကာငအထညေဖာသည အဖြ႕ အစညးမား၊ တရားစရငပငခြငရသမား၊ ေဒသအာဏာပငမား၊

လယသမားအဖြ႕အစညးမား၊ သားငါးႏင သစေတာဆငရာ အေသးစားထတလပသမား၊ ေမြးျမ

ေရးလပသမား၊ ဌာေနတငးရငးသားမားႏင အျခားေဒသခမား၊ အရပဘက အဖြ႕အစညးမား၊

ပဂၢလကလပငနးရငမား၊ ပညာရပဆငရာ ကၽြမးကငသမားႏင လပပငခြငစမခန႔ခြမႈႏင ဆကစပ

1 လပပငခြငအတြက ေျမႏငပတသကသည ႏငငတကာအဓပၺါယဖြငဆခက မရပါ။ အဓပၺါယဖြငဆခကက ႏငငအလက သတမတနငသည။

ေနသအားလး၏ စြမးေဆာငရညႏင လပငနးေဆာငရြကမႈက အားျဖညေပးရနႏင ေဖာျပပါ

အဖြ႕မား အခငးခငး ပးေပါငးေဆာငရြကမႈက ျမငတငေပးရန။

၂။ သေဘာသဘာဝႏငနယပယ။

၂.၁။ ဤလမးညႊနခကမားသည ေစတနာျဖင တနဖးထား၍ လကနာကငသးရမည လမးညႊနခကမား

ျဖစသည။

၂.၂။ ဤလမးညႊနခကမားသည အမးသားႏင ႏငငတကာ ဥပေဒမားတြင ပါ၀ငသည တညဆ

တာ၀န၀တရားမားအရလညးေကာငး၊ ေဒသတြငးႏင နငငတကာလပထးလပနညးမားက

ေစတနာျဖင တနဖးထား၍ ကငသးရနအတြကလညးေကာငး အဓပၺါယဖြငဆျပး အသးျပသင

သည။ ယငးလမးညႊနခကမားသည ေျမယာ၊ သားငါး၊ သစေတာမားႏင သကဆငသည

လပပငခြငမား ခငမာရနႏင လ႕အခြငအေရးက ေဖာေဆာငသည အမးသား၊ ေဒသႏင

ႏငငတကာေဆာငရြကမႈမားက အေထာကအကျပရနႏင ျဖညစြကရန ျဖစသည။ ဤလမးညႊန

ခကတြင ပါ၀ငသည မညသညေဖာျပခကမဆ ႏငငတကာ ဥပေဒအရ ႏငငတစနငငက လကနာ

ရမည ဥပေဒဆငရာ တာ၀န၀တရားမားက ကန႔သတျခငး၊ အားနညးေစျခငး မရေစရ။

၂.၃။ ဤလမးညႊနခကမားက ႏငငေတာအစးရ၊ အေကာငအထညေဖာသည အဖြ႕အစညးမား၊ တရား

စရငပငခြငရသမား၊ ေဒသအာဏာပငမား၊ ေတာငသလယသမား၊ အေသးစား စားေသာကကန

ထတလပသမား၊ ေရလပသားငယမား၊ ႏငသစေတာအသးခသတ႔၏ သကဆငရာ အဖြ႕အစညး

အသးသး၊ ေမြးျမေရးလပသမား၊ ဌာေနတငးရငးသားမားႏင အျခားေဒသခမား၊ အရပဘက

အဖြ႕အစညးမား၊ ပဂၢလက လပငနးရငမား၊ ပညာရပဆငရာ ကၽြမးကငသမားႏင လပပငခြင

စမခန႔ခြမႈႏင ဆကစပေနသအားလးက လပပငခြင စမခန႔ခႊမႈအား ေလလာသးသပျခငး၊ ဖြ႕ျဖးတး

တကရန ေဖာထတျခငးႏင ယငးတ႔က ကငသးျခငးတ႔က ေဆာငရြကရာတြင ကငသးႏငသည။

၂.၄။ ဤလမးညႊနခကမားသည တစကမၻာလးႏင သကဆငသည။ ႏငငအဆင အေၾကာငး အျခငး

အရာမားက ထညသြငးစဥးစား၍ ေဖာျပပါလမးညႊနခကမားက ႏငငအားလးႏင ေဒသအားလးရ

စးပြားေရးဖြ႔ၿဖးတးတကမႈ အဆငအားလးႏင ျပညသ၊ ပဂၢလက၊ ေဒသအစအဖြ႕၊ စေပါငးေဆာင

ရြကမႈ၊ ဌာေနတငးရငးသားႏင ဓေလထးတမးဆငရာ လပပငခြင ပစအမးမးတ႔က စမခန႔ခြရန

အတြက ကငသးႏငသည။

၂.၅။ ဤလမးညႊနခကမားက ႏငငေတာ၏ ဥပေဒဆငရာ စနစမား၊ အဖြ႕အစညးမား၊ လပငနးစဥမား

ႏင အည အဓပၺါယဖြငဆျပး ကငသးသငသည။

အခနး (၂)

ေယဘယအေၾကာငးအရာမား

ဤအပငးတြင ေျမယာ၊ သားငါး၊ သစေတာမားဆငရာ လပပငခြင စမခန႔ခြမႈႏင သကဆငေသာ

ရႈေဒါငမားျဖစသည အခြငအေရးႏင တာ၀န၀တရားမား၊ မ၀ါဒ၊ ဥပေဒႏင အဖြ႕အစညး မေဘာငမား၊

၀နေဆာငမႈမား ေပးျခငးစသညတ႕က ေဖာျပထားသည။

လပပငခြငစမခန႔ခြျခငးႏင စပလဥး၍ ႏငငေတာအစးရတြင ႏငငတကာ လ႔အခြငအေရးဆငရာ

လပထးလပနညးမားတြင ပါ၀ငေသာ တာ၀န၀တရားမား ရသည။ အပငး (၂) က စာပဒ ၂-၂ ႏငအည

ဖတရႈေလလာသငသည။

၃။ လပပငခြငအား တာ၀နခသည စမခန႔ခြမႈဆငရာ အေျခခသေဘာတရားမား

၃(က)။ ေယဘယသေဘာတရားမား

၃.၁။ ႏငငေတာအစးရသည

(၁) ေဒသချပညသမားက လကခထားေသာ အသးျပသမားႏင ၄ငးတ႔၏ အခြငအေရးမား အားလးက

အသအမတျပ အေလးထားရမည။ နငငေတာအစးရက မတပတငထားသည ျဖစေစ၊ မတင

ထားသည ျဖစေစ၊ ေဒသချပညသမားက လကခထားေသာ အသးျပသမားႏင ၄ငးတ႔၏ အခြင

အေရးမားက ေဖာထတျခငး၊ မတတမးတငျခငးႏင အေလးထားျခငးတ႔အတြက လညးေကာငး၊

၄ငးတ႔၏ လပပငခြငမားက ခးေဖာကျခငးမ ေရာငၾကဥရနအတြကလညးေကာငး၊ လပပငခြငႏင

စပလဥးေသာ တာ၀နမားက ျဖညစြမးႏငရနအတြကလညးေကာငး၊ ထကသငသည အေရးယ

ေဆာငရြကမႈမား ျပလပရမည။

(၂) ေဒသချပညသမားက လကခထားေသာ လပပငခြငမားက ျခမးေျခာကျခငးႏင ခးေဖာကျခငး

မားမ အကာအကြယေပးရမည။ ႏငငေတာအစးရက အမးသားႏင ႏငငတကာဥပေဒမားအရ

၄ငးတ႔ ေဆာငရြကရမည တာ၀န၀တရားမားႏင ကကညမႈ မရေသာ အဓမၼႏငထတျခငး အပါအ၀င

အသးခခြငရသမား၏ လပပငခြငမား မတရားသျဖင ဆးရႈးေစျခငးတ႔မ အကာအကြယ ေပးရမည။

(၃) ေဒသချပညသမားက လကခထားေသာ လပပငခြငမားက အကးခစားႏငရန ကညပပးျပး

ျမငတငရမည။ ႏငငေတာအစးရက ၀နေဆာငမႈမားက အားလးအတြက လကလမးမေစျခငး

ကသ႔ေသာ လပပငခြငမား အျပညအ၀ ရရေစေရးအတြက ထေရာကေသာ အေရးယမႈမား

ေဆာငရြကျခငး သ႔မဟတ လပပငခြငမားက လႊေျပာငးေပးျခငးဆငရာအခြငအေရးမား

ရရေစေရးအတြက ေဆာငရြကျခငးတ႔က ျပလပရမည။

(၄) ေဒသချပညသမား၏ လကခထားေသာ လပပငခြငမားက ခးေဖာကျခငးအတြက တရားမ တမႈ

ရရေစရမည။ နငငေတာအစးရသည တရားစရငပငခြငရသမားျဖငလညးေကာငး အျခားခဥးကပ

မႈမားျဖငလညးေကာငး လပပငခြငအျငငးပြားမႈေျဖရငးျခငး၊ အမားတတနငျပး လငျမနေသာ

အကးသကေရာကမႈရေစရန ေဆာငရြကေပးျခငးစသည ထေရာကျပး၊ လတငးအတြက

လကလမးမနငသည နညးလမးမားျဖင ေဆာငရြကေပးရမည။ အမားျပညသ အကးစးပြား

အလ႔ငာ လပပငခြငမားကရယေဆာငရြကရာတြင တရားမတေသာ ေလာေၾကးက ခကခငး

ေပးရမည။

(၅) လပပငခြင အျငငးပြားမႈမား၊ ျပငးထနေသာ ပဋပကၡမားႏင အဂတလကစားမႈမားက တားဆး

ရမည။ လပပငခြငအျငငးပြားမႈမားမ ပဋပကၡမား မျဖစေပၚေစေရးနင ပမ ျပငးထနမႈမရေရး အတြက

ထေရာကေသာ အေရးယေဆာငရြကမႉမား ျပလပရမည။ နငငေတာအစးရသည အဆငတငး၊

ေနရာတငး၌ နညးလမးအမးမးျဖငျပလပေသာ အဂတလကစားမႈမားက ကာကြယ

တားဆးရမည။

၃.၂။ စးပြားေရးလပငနးမားအပါအ၀င အစးရမဟတေသာအဖြ႔အစညးမားသည လ႔အခြငအေရးႏင

ေဒသချပညသမားက အသအမတျပထားေသာ လပပငခြငမားက အေလးထားရနတာ၀နရသည။

စးပြားေရးလပငနးအဖြ႔အစညးမားသည လ႔အခြငအေရးႏင ေဒသချပညသမားက အသအမတျပ

ထားေသာ လပပငခြငမားက ခးေဖာကမႈမားမေရာငၾကဥရန အထးအေလးထားေဆာငရြက

ရမည။ ထသ႔ေဆာငရြကရာတြင လ႔အခြငအေရးႏင ေဒသချပညသမားက အသအမတျပထား

ေသာ လပပငခြငမားက ဆးရြားစြာထခကေစျခငးမရေစရန သငေလာေသာ စမအပခပမႈ

စနစမားထညသြငးေဆာငရြကရမည။ စးပြားေရးလပငနးအဖြ႔အစညးမားသည လပငနး အေကာင

အထညေဖာေဆာငရြကသညအခါ၌ လ႔အခြငအေရးႏင ေဒသချပညသမားက အသအမတ

ျပထားေသာ လပပငခြငမား ထခကမႈက ကယတငဖနတး၍ျဖစေစ၊ အျခားအေၾကာငးေၾကာင

ျဖစေစ ျဖစေပၚေစျခငးအတြက တရားရငဆငသညနညးလမးမဟတေသာ နစနာမႈမား ေျဖရငး

သည အျခားနညးလမးမားျဖင ကယတငေဆာငရြကျခငး၊ ပးေပါငးပါ၀ငျခငးတ႔က ျပလပရမည။

မမလပငနးမားတြင ျဖစေပၚေနေသာ သ႔မဟတ ျဖစေပၚရန အလားအလာရေသာ လ႔အခြငအေရး

ႏင ေဒသခမားက အသအမတျပထားေသာ လပပငခြငမား ထခကနစနာမႈမားက ေဖာထတျခငး၊

ေသခာစြာ ေလလာဆနးစစျခငး ျပလပရမည။ စးပြားေရးလပငနးမားေၾကာင ျဖစေပၚေသာ

လ႔အခြငအေရးႏင ေဒသချပညသမားက အသအမတျပထားေသာ လပပငခြင ဆးရြားစြာ

ထခကမႈမားအတြက ႏငငေတာအစးရသည ၎တ႔၏ နငငတကာကတက၀တႏင တာ၀န

၀တရားမားအရ ထေရာကေသာ တရားေရးဆငရာနညးလမးမားက ရယသးစြနငရန ေဆာငရြက

ရမည။ အျပညျပညဆငရာစးပြားေရးလပငနးမားႏင ပတသက၍ မခငနငငအစးရ သည ၎တ႔၏

လပငနးမားႏင အမရငနငငတ႔အား လ႔အခြငအေရးႏင ေဒသချပညသမားက အသအမတျပ

ထားေသာ လပပငခြငမားက အလြြသးစားျပလပရာတြင ပါ၀ငပတသကမႈမရေစရန အကအည

ေပးရမည။ ႏငငေတာအစးရသည နငငေတာပင သ႔မဟတ နငငေတာ၏ ထနးခပမႈေအာကတြင

ရေသာ သ႔မဟတ အစးရဌာနမား၏ ၀နေဆာငမႈႏငကညပပးမႈမားစြာ ရရေသာ စးပြားေရးလပငနး

မားေၾကာင ျဖစေပၚေသာ လ႔အခြငအေရးႏင ေဒသချပညသမားက အသအမတျပထားေသာ

လပပငခြငမားက အလြသးစားျပလပမႈမားမ ကာကြယနငရန လပငနးစဥမားက ထပမခမတ

ေဆာငရြကရမည။

၃(ခ)။ အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကမႈဆငရာ အေျခခသေဘာတရား

ဤအေျခခသေဘာတရားမားသည ေျမယာ၊ သားငါး၊ သစေတာမားႏင သကဆငေသာ လပပငခြငအား

တာ၀နခသည စမခန႔ခြမႈက အဓကပပးေသာ အခကမား ျဖစသည။

(၁) လ႔ဂဏသကၡာ။ လသားတငး၏ ေမြးရာပါဂဏသကၡာႏင တစဥးခငးစ၏ တနးတရညတရၿပး

ဖယရား၍ မရေသာ လ႔အခြငအေရးမားက အသအမတျပရမည။

(၂) ခြျခားႏမခမႈ မရျခငး။ ဥပေဒႏင မဝါဒမားတြငသာမက အမနတကယလကေတြ႔ ကငသးမႈ

မားတြင မညသမ ခြျခားႏမခမႈ မရေစရ။

(၃) သာတညမမႈႏငတရားမတမႈ။ တစဥးႏငတစဥး တနးတညမ မႈရျခငးက အသအမတျပရာတြင

တစဥးႏငတစဥး ကြျပားျခားနားမႈရျခငးက ၀နခရန လအပသညျပင အမးသမး၊ အမးသား၊

လငယ၊ ထခကလြယျပး အလမးေ၀းေသာ ေဒသတြင ေနထငသမားအပါအ၀င ႏငငသား အားလး

၏ ေျမယာ၊ သားငါး၊ သစေတာ ရယအသးခခြငႏင လပပငခြငသာတညမ မႈ ျမငတငႏငရန

လပပငခြငအပႏငးျခငးစေသာ အျပသေဘာေဆာငသည အေရးယေဆာငရြကမႈမားက ႏငင၏

အေျခအေနအလက ျပလပရမည။

(၄) ကား/မတနးတညမ မႈ။ လ႕အခြငအေရးမား အားလးက ခစားႏငရန အမးသမးအမးသားမား၏

အခြငအေရးတနးတညမ မႈက ေသခာေစရမညျဖစျပး အမးသမးအမးသားမားအၾကား မတညမႈ

မားက ၀နချပး လအပပါက လကေတြ႕သာတညမ ၽမႈက အရနအဟနျမငတငႏငသည တက

ေသာ အေရးယမႈမား ေဆာငရြကရမည။ ႏငငေတာအစးရသည အမေထာငရျခငးမရျခငး

ႏငဥပေဒပါျပဌာနးခကမားႏင မသကဆငဘ အမးသမးၾကးမားႏင အမးသမးငယမား၏

ေျမယာ၊ သားငါး၊ သစေတာ ရယအသးခခြငႏင လပပငခြငသာတညမေစေရး အာမခရမည။

(၅) အားလးလႊမးျခသည ေရရညတညတေသာ ခဥးကပနညး။ သဘာ၀အရငးအျမစမားႏင ၎တ႔၏

အသးျပပမား အျပနအလနဆကစပမႉက အသအမတျပျပး စမခန႔ခြရာတြင ေရရညတညတ၍

ေပါငးစညးထားမႉရေသာ ခဥးကပမႈက ျပဌာနးရမည။

(၆) တငပငေဆြးေႏြးျခငးနင ပးေပါငးပါဝငေဆာငရြကေစျခငး။ ဆးျဖတခကချခငးမျပမ ေဒသခမား

က အသအမတျပထားေသာ လပပငခြငရျပး၊ ဆးျဖတခက၏ သကေရာကမႈက ခရႏငေသာ

သတ႔၏ ကညပပးမႈႏင ပါ၀ငေဆာငရြကရမည။ ဤသ႔ေဆာငရြကရာတြင မတညေသာ ပါ၀င

ပတသကသမားအၾကား ဆးျဖတခြငအာဏာမညမ မႈရေနျခငးက ထညသြငးစဥးစားျပး၊ ဆးျဖတ

ခကခမတသည လပငနးစဥမားတြင တစဥးခငးႏင အစအဖြ႕တ႔၏ တကၾကြေသာ၊ လြတလပ

ေသာ၊ ထေရာကေသာ၊ အဓပၺါယရေသာ၊ ၾကတငအသေပးမႈစသညတ႔ႏငျပညစသည ပးေပါငး

ပါ၀ငေဆာငရြကမႈမားျဖင ေဆာငရြကေစရမည။

(၇) တရားဥပေဒစးမးမႈ။အားလးအတြက သငေတာျပး တနးတညမ သကေရာကမႈရျခငး၊ လြတလပ စြာ

တရားစရငခြင ရျခငးအျပင သငေတာသည ဘာသာစကားမားႏင ကယကယ ျပန႔ျပန႔ ျဖန႔ေ၀

ထားေသာ ဥပေဒမားက အသးျပ၍ တရားဥပေဒစးမးမႈက အေျခခသည ခဥးကပမႈနညးမားက

ျပဌာနးရမည။ ယငးဥပေဒမားသည အမးသားႏင ႏငငတကာ ဥပေဒမားတြင ပါ၀ငသည

တညဆတာ၀န၀တရားမားႏငလညးေကာငး၊ ေဒသတြငးႏင နငငတကာ လပထးလပနညး မားက

ေစတနာျဖင တနဖးထား၍ ကငသးမႈႏငလညးေကာငး၊ ကကညရမည။

(၈) ပြငလငးျမငသာမႈရျခငး။ ရငးလငးစြာ အဓပၺါယဖြငဆထားျပး၊ သငေတာသည ဘာသာစကား

မားႏင အားလးက အလြယတက ရယအသးျပႏငသည နညးလမးမားက အသးျပ၍

ကယကယျပန႔ျပန႔ ျဖန႔ေ၀ထားေသာ မ၀ါဒမား၊ ဥပေဒမားႏင လပထးလပနညးမား၊ ဆးျဖတခက

မားက ျပဌာနးရမည။

(၉) တာဝနခမႈ။ လပဂၢလတစဥးခငး၊ အစရဌာနအဖြ႕အစညးမား၊ အစးရမဟတေသာ အဖြ႕အစညး

မားအားလး၏ ေဆာငရြကခကႏင ဆးျဖတခကချခငးတ႔သည တရားဥပေဒစးမးမႈ အေျခခ

သေဘာတရားမားႏင ညညြတရန တာ၀နခရမည။

(၁၀) စဥဆကမျပတတးတကမႈ။ ႏငငေတာအစးရသည အေထာကအထား ခငလမႈရေသာ စမကနးမား

ေရးဆြအေကာငအထညေဖာႏငရနႏင ဖြ႕ျဖးမႈမား ဆကလက ျဖစေပၚေစရနအလ႔ငာ လပပငခြင

စမခန႔ခြမႈက ေစာငၾကပၾကညရႈျခငးႏင စစစသးသပျခငးလပငနးစဥမား ဖြ႕ျဖးတကေစရမည။

၄။ လပပငခြငႏငစပလဥးေသာ အခြငအေရးႏင တာဝန၀တရားမား

၄.၁။ ႏငငေတာအစးရသည လပပငခြငအား တာ၀နခေသာ စမခန႔ခြမႈက ေသခာေစရန ၾကးပမး

ေဆာငရြကရမည။ အဘယေၾကာငဆေသာ ေျမယာ၊ သားငါး၊ သစေတာက႑တ႔သည လမႈ

စးပြားေရး ဖြ႕ျဖးတးတကေရး၊ ေကးလကဖြ႕ျဖးေရး၊ လမႈေရးတညျငမမႈ၊ အမယာေျမေနရာမား

ခငမာေရး၊ ေရရညတညတန႔ေသာ လေနမႈဘ၀ ဖြ႕ျဖးတးတကေရး၊ ဆငးရမႈ ပေပာကေရး၊

စားနပရကၡာဖလေရးႏင လ႔အခြငအေရးက ေဖာေဆာငရနအတြက ပဓါနကေသာေၾကာင

ျဖစသည။

၄.၂။ ႏငငေတာအစးရသည လပပငခြငႏင ယငးႏငသကဆငေသာ စမခန႔ခြမႈဆငရာ ေဆာငရြကခက

မားအား အမးသားႏင ႏငငတကာ ဥပေဒမားတြင ပါ၀ငသည တညဆ တာ၀န၀တရားမား၊

ေဒသတြငးႏင နငငတကာလပထးလပနညးမားက ေစတနာျဖင တနဖးထား၍ ကငသးမႈမားႏင

ကကညေစရန ေဆာငရြကရမည။

၄.၃။ အကးသကဆငသအားလးသည မညသညလပပငခြငမဆ အၾကြငးမမဟတေၾကာငး

အသအမတျပရမည။ လပပငခြငအားလးသည အမားျပညသတ႔၏ အခြငအေရးမားႏင

လညးေကာငး၊ ႏငငေတာမ အမားအကးစးပြားအလ႔ငာ လအပခကအရ ဆးျဖတေဆာငရြကမႈ

မားျဖငလညးေကာငး ကန႔သတထားသည။ ၄ငးေဆာငရြကမႈမားအား ႏငငေတာ၏ လ႔အခြင

အေရးဆငရာ တာ၀န၀တရားမားႏင ကကညျခငးႏင ပတ၀နးကင ထနးသမးကာကြယျခငး

စသညတ႔အပါအ၀င ျပညသတ႔၏ အကးစးပြားျမငတငေရး ရညရြယခကတစခတညး အတြက

သာ ဥပေဒအရ ဆးျဖတေဆာငရြကရမည။ လပပငခြငမားက တာ၀န၀တရားမားႏင ခနညရမည။

အကးသကဆငသအားလးက ေျမယာ၊ သားငါး၊ သစေတာမားက ေရရည အသးျပေရးႏင

ထနးသမးကာကြယေရးတ႔က အေလးထားရမည။

၄.၄။ အမးသားဥပေဒအရ လပပငခြငမားက ေလလာဆနးစစမႈအေပၚအေျခခ၍ ႏငငေတာအစးရ သည

ဥပေဒက လကရအကာအကြယေပးမထားေသာ ေဒသချပညသမားက အသအမတျပထား ေသာ

လပပငခြငမားက ဥပေဒျဖင အသအမတျပရန ေဆာငရြကရမည။ လပပငခြငက ခငမာ ေစေသာ

မ၀ါဒမားႏငဥပေဒမားသည ခြျခားႏမချခငးမရေစရ။ အမးသမးအမးသား တနးတ အခြငအေရး

ရရေစရမည။ တငပငေဆြးေႏြးျခငးႏင ပးေပါငးေဆာငရြကျခငးဆငရာ အေျခခ

သေဘာတရားမားႏငအည ႏငငေတာအစးရသည ေဒသချပညသမားက အသအမတျပ

ထားသည လပပငခြငအမးအစားမားက ကယျပန႔စြာ ျဖန႔ေ၀ထားေသာ ဥပေဒမား စညးမဥး

စညးကမးမားက အသးျပ၍ ေဖာျပသတမတေပးရမည။ လပပငခြငပစအားလးသည ႏငငေတာ

အစးရ၏ အမးသားႏင ႏငငတကာဥပေဒမားအရ လကနာကငသးရမညတာ၀န ၀တရားမားႏင

ဆန႔ကင၍ အဓမၼေရႊ႕ေျပာငးျခငး၊ အေႏာကအယကေပးျခငးႏင အျခားျခမးေျခာက မႈမားမ

ဥပေဒအရ အကာအကြယေပးႏငေသာ အတငးအတာအထ လပဂၢလအားလးအား လပပငခြင

ခငမာမႈရေစရမည။

၄.၅။ ႏငငေတာအစးရသည ေဒသခမားက အသအမတျပထားေသာ လပပငခြငမားက အသအမတျပ

ျပး လအမားက အေၾကာငးမႏငထတဖယရားျခငး မျပရ။ ေဒသခမားက အသအမတျပထားေသာ

လပပငခြငမားက တနညးနညးျဖင ထပါးျခငး သ႔မဟတ လး၀ေပာကကြယသြားေအာင

ေဆာငရြကျခငး မျပရ။

၄.၆။ ႏငငေတာအစးရသည အမေထာငေရးအေျခအေနေျပာငးလမႈ၊ ဥပေဒအေၾကာငးခငးရာမားက

သျမငနားလညျခငးမရမႈႏင စးပြားေရးအရငးအျမစမားက ရယသးစြပငခြငမရမႈတ႔အပါအ၀င

လပပငခြငမားအား ပစအမးမးျဖင ခြျခားႏမခမႈမားက တားဆရမည၊ ဖယရားရမည။ အထး သျဖင

ႏငငေတာအစးရသည အေမြဆကခခြငႏင ေပးကမးခြငအပါအ၀င အမးသမး အမးသား

သာတညမ လပပငခြငမား ရရေစရမည။ ႏငငေတာ၏ ေဖာျပပါေဆာငရြကမႈမားသည အမး

သားႏငႏငငတကာဥပေဒမားတြင ပါ၀ငသည တညဆ တာ၀န၀တရားမား၊ ေဒသတြငးႏင နငင

တကာလပထးလပနညးမားက ေစတနာျဖင တနဖးထား၍ ကငသးမႈမားႏင ကကညရမည။

၄.၇။ ႏငငေတာအစးရသည ျပညသမားက မမတ႔၏ ေရရညတညတန႔မႈအတြက လပပငခြငမားက

မမ၏အငအားျဖင ရရေအာင မေဆာငရြကႏငျခငး၊ တရားေရးဆငရာႏင အေကာငအထည

ေဖာသအာဏာပငအဖြ႕အစညးမား၏ ၀နေဆာငမႈက လကလမးမမျခငးႏင ၄ငးတ႔၏ လပပငခြင

မားက သကေရာကႏငသညလပငနးစဥမားတြင ပါ၀ငေဆာငရြကႏငမႈ မရျခငးစသညတ႔အတြက

ခြျခားႏမခမႈမရဘ အမးသမးအမးသား တနးတညမ အခြငအေရး ရေသာ ကညပပးမႈမားက

ျပလပရမည။

၄.၈။ လ႕အခြငအေရးမားသည တစကမၻာလးလႊမးျခေနျခငး၊ ခြျခား၍ မရျခငး၊ အျပနအလနအမသဟ

ျပေနျခငး၊ အျပနအလန ဆကစပေနျခငးစသညတ႔ေၾကာင ေျမယာ၊ သားငါး၊ သစေတာ လပပငခြင

စမခန႔ခြမႈတြင ေျမယာ၊ သားငါး၊ သစေတာမားက ရယအသးျ႔ပမႈႏငတကရကဆက စပေသာ

အခြငအေရးမားသာမက ျပညသ႔အခြငအေရးမား၊ ႏငငေရး၊ စးပြားေရး၊ လမႈေရးႏင

ယဥေကးမႈဆငရာ အခြငအေရးမားကပါ ထညသြငးစဥးစားရမည။ ထသ႔ေဆာငရြကရာတြင ႏငင

ေတာအစးရသည ေတာငသလယသမား၊ ဌာေနတငးရငးသားမား၊ ေရလပသားမား၊ ေမြးျမေရး

လပသားမား၊ ေကးလက အလပသမားမား၏ လ႕အခြငအေရးမားအပါအ၀င ေဖာျပပါ

လ႔အခြငအေရးက အကာအကြယေပးသမား၏ ျပညသ႔အခြငအေရးႏင ႏငငေရးအခြငအေရး

မားက အေလးထား ကာကြယရမည။ ေျမယာ၊ သားငါး၊ သစေတာဆငရာ လပပငခြငတ႔က

အကာအကြယေပးေနေသာ လပဂၢလတစဥးခငးႏင အသငးအဖြ႕မားႏင ဆကသြယေဆာငရြက

ရာတြင မမတ႔၏ လ႔အခြငအေရးဆငရာ တာ၀န ၀တရားမားက လကနာရမည။

၄.၉။ ႏငငေတာအစးရသည ဘကလကမႈမရဘ ထေရာကစြာ စြမးေဆာငႏငေသာ တရားေရးႏင

အပခပေရးအဖြ႕မားမတစဆင လပပငခြင အျငငးပြားမႈေျဖရငးသည အခနႏင ေငြေၾကး

သကသာ၍ ထေရာကမႈရေသာ နညးလမးမားႏငတကြ အျခားနညးလမးမာက ရယအသးျပ

ႏငရန ေဆာငရြကရမည။ သငေလာသည အယခခြငအပါအ၀င ထေရာကေသာ ကစားမႈက

ေဖာေဆာငရမည။ ထကစားမႈမးက ခကခငး အေရးယေဆာငရြကရမည။ ၄ငးတြင လပပငခြငက

ျပနလညေပးအပျခငး၊ ေလာေၾကး၊ နစနာေၾကးအမးမး ေပးအပျခငးတ႔အျပင အျခားနညးလမး

မားျဖင ေျဖရငးျခငးတ႔ ပါ၀ငသည။ ႏငငေတာအစးရသည ထခကလြယျပး အလမးေ၀းေသာ

ေဒသမားတြင ေနထငသမားက စာပဒ ၆.၆ ႏင ၂၁.၆ ပါအတငး ေဖာျပပါနညးလမးမားက ရယ

သးစြႏငေအာင ေဆာငရြကရမည။ ႏငငေတာအစးရသည လပပငခြငႏင စပလဥး၍ လ႕အခြင

အေရး ခးေဖာကျခငးခရသည မညသမဆ ေဖာျပပါ အျငငးပြားမႈ ေျဖရငးျခငးႏင ကစားျခငး

နညးလမးမားက ရယသးစြႏငေအာင ေဆာငရြကရမည။

၄.၁၀။ ႏငငေတာအစးရသည အားလးပးေပါငးပါ၀ငေဆာငရြကႏငေသာ လပပငခြင စမခန႔ခြျခငး

လပငနးစဥမားတြင ေျမယာ၊ သားငါး၊ သစေတာအသးျပသမားက အျပညအ၀ ပါ၀ငေဆာင

ရြကႏငေအာင ၾကဆကညပပးေပးရမည။ ဥပမာအားျဖင မ၀ါဒႏင ဥပေဒမားက ေရးဆြျခငးႏင

အေကာငအထညေဖာျခငး၊ ႏငငေတာအစးရႏင အစးရမဟတေသာ အဖြ႕အစညးမား၏

လပပငခြငအလက၊ အမးသားဥပေဒမေဘာငႏင ေလာညစြာ နယနမတသတမတဆးျဖတျခငးတ႔

ပါ၀ငႏငသည။

၅။ လပပငခြငဆငရာ မဝါဒ၊ ဥပေဒႏင အဖြ႔အစညးမေဘာငမား ၅.၁။ ႏငငေတာအစးရသည ေျမယာ၊ သားငါး၊ သစေတာမားႏင သကဆငေသာ လပပငခြငအား

တာ၀နခသည စမခန႔ခြမႈက ျမငတငေပးသည မ၀ါဒ၊ ဥပေဒႏင အဖြ႕အစညးမေဘာငမားက

ခမတျပး ထနးသမးေဆာငရြကရမည။ ယငးမေဘာငမားသည တရားစရငပငခြငရသည

အာဏာပငအဖြ႕အစညးမား၊ ျပညသ႔၀နေဆာငမႈမားႏင ဥပေဒကငထးမားဆငရာ ကယျပန႔သည

ျပျပငေျပာငးလေရးမားအေပၚ တညမေနျပး ယငးတ႔၏ ပပးမႈျဖင တညရသည။

၅.၂။ ႏငငေတာအစးရသည လပပငခြင စမခန႔ခြမႈဆငရာ မ၀ါဒ၊ ဥပေဒႏင အဖြ႕အစညးမေဘာင

မားအား အမးသားႏင ႏငငတကာ ဥပေဒမားတြင ပါ၀ငသည တညဆ တာ၀န ၀တရားမား၊

ေဒသတြငးႏင နငငတကာလပထးလပနညးမားက ေစတနာျဖင တနဖးထား၍ ကငသးမႈမားႏင

ကကညေစရန တာ၀နခရမည။

၅.၃။ ႏငငေတာအစးရသည လပပငခြင စမခန႔ခြမႈဆငရာ မ၀ါဒ၊ ဥပေဒႏင အဖြ႕အစညးမေဘာငမားက

တညဆဥပေဒမားတြင မပါ၀ငေသးသည ဓေလထးတမးအရ အသအမတျပထားသာ လပပငခြင

မား အပါအ၀င ေဒသချပညသမားက လကခထားေသာ လပပငခြငမားက အမးသားဥပေဒ

မားႏင အည အသအမတျပေလးစားႏငရန တာ၀နချပး လပပငခြငမားျဖင ေဆာငရြကေနမႈမား

ကလညး ပပးကညျမငတငကာကြယေပးရမည။ မေဘာငမားသည ေျမယာ၊ သားငါးႏင သစေတာ

မား၏ လမႈေရး၊ ယဥေကးမႈ၊ စးပြားေရးႏင သဘာ၀ပတ၀နးကငဆငရာ အေရးပါမႈမားျဖင

ထငဟပေနရမည။ ႏငငေတာအစးရသည ခြျခားႏမခမႈကငးျပး လမႈေရးႏင ကားမေရးရာ တနးတ

ညမ မႈက ျမငတငသည မေဘာငမားက ခမတကငသးေစရမည။ ယငးမေဘာငမားသည ေျမယာ၊

သားငါး၊ သစေတာမား၏ အျပနအလနဆကသြယေနမႈမားႏင ယငးတ႔၏ အသးခမႈ မားက

ထငဟပေစျပး ယငးတ႔က စမခန႔ခြရာတြင ေပါငးစညးထားမႈရေသာ ခဥးကပမႈမားက ျပဌနးရမည။

၅.၄။ ႏငငေတာအစးရသည အမးသမးမားႏင မနးကေလးငယမား ရငဆငၾကေတြ႕ေနရေသာ

လပပငခြငႏငအျခားဆကစပေနသည အခြငအေရးမားႏငသကဆငေသာ အခကအခမားက

ထညသြငးစဥးစားျပး မ၀ါဒႏင ဥပေဒမေဘာငမားတြင အမးသမးမားအတြက လေလာကေသာ

အကာအကြယေပးမႈမား ပါ၀ငေစရနႏင အမးသမးမား၏ လပပငခြငအခြငအေရးမား အေကာင

အထညေဖာသည ဥပေဒမား ျပဌာနးရမည။ ႏငငေတာအစးရသည အမးသမမားက လပပငခြင

မားႏငသကဆငသည သေဘာတစာခပမားက ဥပေဒအရ အမးသားမားႏင တနးတညမ စြာ

ခပဆငႏငရန တာ၀နချပး အမးသမးမားက ယငးတ႔၏ လပပငခြငအခြငအေရး မားက ကာကြယ

ႏငရန ဥပေဒ၀နေဆာငမႈႏင အျခားေသာ ပပးမႈမားက ကညေဆာငရြက ေပးရမည။

၅.၅။ ႏငငေတာအစးရသည လပငနးစဥ အစမစ၍ အမးသမး၊ အမးသားမားအပါအ၀င အကး

သကဆငသအားလးပါ၀ငသည ပးေပါငးေဆာငရြကမႈက အေျခခသည လပငနးစဥျဖင မ၀ါဒမား၊

ဥပေဒမားႏင လပထးလပနညးမားက ေရးဆြျပဌာနးရမည။ မ၀ါဒမား၊ ဥပေဒမားႏင လပထး

လပနညးမားတြင အေကာငအထညေဖာရန လအပသည ကၽြမးကငမႈမားက ထညသြငး စဥးစား

ရမည။ ယငးတ႔တြင ကားမလမႈေရးတနးတညမ မႈဆငရာ ခဥးကပမႈမားက ေပါငးစပ ထညသြငး

ရမည။ ယငးတ႔က နားလညလြယေသာ ဘာသာစကားမားျဖင ကယျပန႕ စြာ ျဖန႔ေ၀ရမည။

၅.၆။ ႏငငေတာအစးရသည ျပညသမားက အထေရာကဆး ၀နေဆာငမႈ ေပးႏငရန အဆငဆငေသာ

အစးရအဖြ႕အစညးမားက တာ၀နအပႏငးရမည။ ႏငငေတာအစးရသည လယယာ၊ သားငါးႏင

သစေတာႏင သကဆငေသာ ဌာနဆငရာအဖြ႕အစညးမား၏ အခနးက႑ႏင လပငနးတာ၀န

မားက ရငးလငးစြာ သတမတေပးရမည။ ႏငငေတာအစးရသည အေကာငအထညေဖာသည

ဌာနဆငရာ အဖြ႕အစညးမား၊ ေဒသဆငရာ အာဏာပငအဖြ႕အစညးမား၊ ဌာေနတငးရငးသား

မားႏင အျခားေသာ ဓေလထးတမးစနစအသးျပသည ေဒသချပညသမားအၾကား ပးေပါငးေဆာင

ရြကမႈ ရေစရန တာ၀နခရမည။

၅.၇။ ႏငငေတာအစးရသည မ၀ါဒ၊ ဥပေဒႏင အဖြ႕အစညးမေဘာငမားက ျပဌာနးျခငးႏင အေကာင

အထညေဖာျခငးတ႔က ေဆာငရြကရာတြင အရပဖကအဖြ႕အစညးမား၊ ပဂၢလကက႑ႏင ပညာရင

မား ပါ၀ငေဆာငရြကႏငရန အခြငအေရးမားက သတမတ၍ ထတျပနေၾကညာ ေပးရမည။

၅.၈။ ႏငငအစးရႏင အျခားေသာ အဖြ႔အစညးမားသည မဝါဒမား၊ ဥပေဒႏင အဖြ႔အစညးဆငရာ

မေဘာငမားက ၎တ႔၏ ထေရာကစြာ ေဆာငရြကႏငမႈက ထနးသမးထားရနအတြက ပမန

ေစာငၾကညအကျဖတရမည။ အေကာငအထညေဖာေဆာငေသာ အဖြ႔အစညးမားႏင တရားစရင

ပငခြငရသညအာဏာပငအဖြ႕အစညးမားသည ၀နေဆာငမႈမား တးတကေကာငးမြနေစရနႏင

ပြငလငးျမငသာမႈရေသာ လပငနးစဥႏင ဆးျဖတခကချခငးတ႔ျဖင အဂတလကစားမႈ ကာကြယ

ရန အရပဖက လ႔အဖြ႔အစညးမား၊ ေျမယာ၊ သားငါး၊ သစေတာအသးျပသကယစားလယမားႏင

အျခားျပညသလထမားႏင ပးေပါငးေဆာငရြကရမည။ မ၀ါဒဓ ဥပေဒႏင အဖြ႕အစညးမေဘာင

မား၏ အေျပာငးအလမားႏင ျဖစေပၚႏငသည သကေရာကမႈမားက ရငးလငးစြာ ေဖာျပျပး

နားလညလြယေသာဘာသာစကားျဖင ကယျပန႔စြာ ျဖန႔ေ၀ရမည။

၅.၉။ ႏငငေတာအစးရသည လပပငခြငဆငရာ မဝါဒမား၊ ဥပေဒမား၏ ႏငငေရး၊ ဥပေဒေရးရာ၊ လမႈေရး၊

ယဥေကးမႈ၊ ဘာသာေရး၊ စးပြားေရးႏင သဘာ၀ပတ၀နးကငဆငရာ အေျခအေန မားတြင

ကငသးေနမႈက အသအမတျပရမည။ ႏငငေတာအစးရသည ေျပာငးလသြားေသာ

အေျခအေနမားအရ လပပငခြငမား ျပျပငေျပာငးလရန လအပလာသညအခါ ျပျပငေျပာငးလမႈ

အဆျပခကမားအေပၚ အမးသားအဆင သေဘာတညမႈမား ရယ၍ ေဆာငရြကရမည။

၆။ ဝနေဆာငမႈ ေပးျခငး ၆.၁။ ႏငငေတာ၏ အရငးအျမစအျခအေနအရ အေကာငအထညေဖာေဆာငေသာ အဖြ႕အစညးမားႏင

တရားစရငပငခြငရသည အာဏာပငအဖြ႕အစညးမားက မ၀ါဒမားႏင ဥပေဒမားက ကားမလမႈ

ေရးရာ သာတညမမႈရျပး အခနႏငတစေျပးည ထေရာကစြာ အေကာငအထညေဖာႏငေရး

အတြက ႏငငေတာအစးရက လသားအရငးအျမစ၊ ရပပငးဆငရာ၊ ေငြေၾကးႏင အျခား စြမးေဆာင

ရညမား ရရန တာ၀နခရမည။ ယငးအဖြ႕အစညးမား၏ အဆငတငးတြင ရေသာ ၀နထမးမားက

ကားမတနးတညမ အခြငအေရးျဖင ခန႔ထားျပး စဥဆကမျပတ ေလကင သငၾကားေပးရမည။

၆.၂။ ႏငငေတာအစးရသည လပပငခြငႏင သကဆငသည၀နေဆာငမႈမား ေပးျခငးႏင ယငးတ႔က

စမခန႔ခြရာတြင အမးသားႏင ႏငငတကာ ဥပေဒမားတြင ပါ၀ငသည တညဆ တာ၀န ၀တရားမား၊

ေဒသတြငးႏင နငငတကာလပထးလပနညးမားက ေစတနာျဖင တနဖးထား၍ ကငသးမႈမားႏင

ကကညရေစရန တာ၀နခရမည။

၆.၃။ ႏငငေတာအစးရသည လပပငခြငမားက ကာကြယရန၊ ရရခစားႏငေရးအတြက ကညမပး

ျမငတငရနႏင အျငငးပြားမႈမားက ေျဖရငးရန ခကခငး ရယႏငျပး ခြျခားႏမခမႈ မရေသာ

၀နေဆာငမႈမားက ေပးရမည။ ႏငငေတာအစးရသည မလအပေသာ ဥပေဒႏင လပထးလပနညး

ဆငရန လအပခကမားက ဖယရားျပး လပပငခြငႏင သကဆငသည အတားအဆးမားက

ေကာလႊားႏငရန ေဆာငရြကရမည။ ႏငငေတာအစးရသည အေကာငအထညေဖာ ေဆာငရြက

ေသာ အဖြ႕အစညးမားႏင တရားစရငပငခြငရေသာ အာဏာပငအဖြ႕အစညးမား၏

၀နေဆာငမႈမား က ျပနလညသးသပျပး ဖြ႕ျဖးတးတကေစရန ေဆာငရြကရမည။

၆.၄။ ႏငငေတာအစးရသည အေကာငအထညေဖာ ေဆာငရြကေသာ အဖြ႕အစညးမားႏင တရားစရင

ပငခြငရေသာ အာဏာပငအဖြ႕အစညးမားက ခရးေ၀းျပး သြားလာရနခကခေသာ ေဒသမား

အပါအ၀င ျပညသတစရပလးက ၀နေဆာငမႈ ေပးရန တာ၀နခ ရမည။ ထေရာကမႈႏင လြယကစြာ

ရယအသးျပမႈတ႔ တးတကျဖစေပၚေစရန ေဒသႏင သငေလာသည နညးပညာမားက အသးျပ၍

၀နေဆာငမႈမားက ခကခငး ပပးေပးရမည။ ၀နထမးမားက မ၀ါဒမားႏင ဥပေဒမားက

တကမနကနစြာ လကနာေဆာငရြကႏငရန လမးညႊနခကမားက ေရးဆြျပဌာနးရမည။ လပထး

လပနညးမားသည လပပငခြင ခငမာမႈႏင တရားမ တမႈတ႕က မထခကေစဘ ရငးလငးလြယကမႈ

ရရမည။ ပညာေပးစာရြကစာတမးမားက နားလညလြယသည ဘာသာစကားမားျဖင ကယျပန႔စြာ

ျဖန႕ေ၀ျပး အသးခသမားက ယငးတ႔၏ အခြငအေရးမားႏင တာ၀န၀တရားမားက အသေပး

ရမည။

၆.၅။ ႏငငေတာအစးရႏင အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကရေသာ အဖြ႕အစညးမား၊ ဌာေန တငးရငး

သားမားႏင အျခား ေဒသချပညသမား၊ အရပဖကအဖြ႕အစညးမား၊ ပဂၢလကက႑ႏင ပညာရင

မား၊ အျခားျပညသမားက ထေရာကစြာ အသးျပႏငရန ႏငငေတာအစးရသည လပပငခြငႏင

သကဆငသည ေျမပႏင အျခားသတငးအခကအလကမားက မေ၀ႏငသည မ၀ါဒမားႏင ဥပေဒ

မားက ျပဌာနးရမည။ သတငးအခကအလကမား မေ၀အသးျပႏငရန ေဒသတြငးႏင ႏငငတကာ

စခနစညႊနးမားက ထညသြငးစဥးစား၍ အမးသားအဆင စခနစညႊနးမား ေရးဆြရမည။

၆.၆။ ယငးေဆာငရြကမႈမားတြင ဥပေဒဆငရာ အေထာကအပမား ဥပမာ ေငြေၾကး သကသာ၍

လတငးအတြကလကလမးမနငသည လထအေျခခ ဥပေဒအေထာကအကျပ ၀နေဆာငမႈမား၊

လထအေျခခ သတငးအခကအလကေကာကယျခငး၊ ခရးေ၀း၍ သြားလာရခကခေသာ ေဒသရ

ျပညသမားႏင ေရႊ႕ေျပာငးသြားလာေနထငေသာ ဌာေနတငးရငးသားမားအတြက နယလည၀န

ေဆာငမႈမား ပါ၀ငရမည။

၆.၇။ နငငေတာအစးရသည အေကာငအထညေဖာသည အဖြ႔အစညးမားႏင တရားစရငပငခြငရေသာ

အဖြ႔အစညးမားတြင ၀နေဆာငမႉႏငကင၀တဆငရာ အျပအမမားအေပၚအေျခခသည ယဥေကး

မႈတစရပ တးတကျဖစထြနးေစရန အားေပးေဆာငရြကရမည။ အစးရအဖြ႔အစညးမားနင တရား

စရငပငခြငရေသာ အဖြ႔အစညးမားသည စခနစညႊနးမားက ျမငတငရန၊ ၀နေဆာငမႈေပးျခငးက

တးတကေစရန၊ ေမာမနးခကမားႏငကကညရနႏင လအပခကအသစမားက ျဖညဆညးနငရန

စစတမးေကာကယျခငး၊ အပစဖြ႔အေမးအေျဖျပလပျခငး ကသ႔ေသာနညးစနစမားက အသးျပ၍

ပမနအၾကျပခကမားက ရယေဆာငရြကရမည။ ယငးအဖြ႔အစညးမားသည စြမးေဆာငရည

ဆငရာ စခနစညႊနးမားက ထတျပနရမည။ ရလဒမားက ပမနအစရငခရမည။ စမခန႔ခြမႈ

ျပနလညသးသပျခငး ကသ႔ေသာ အဖြ႔အစညးအတြငးေဆာငရြကမႈ သ႔မဟတ လြတလပေသာ

သးသပမႈ၊ သးျခားခန႔အပထားသည စစေဆးသ (ombudsman) ကသ႔ေသာ အဖြ႔အစညး

ျပငပေဆာငရြကမႈ နညးလမးမားျဖင လပပငခြင အသးျပသမားက တငၾကားမႈမားက အေရးယ

ေဆာငရြကသည နညးလမးမားအား ရယသးစြေစရမည။

၆.၈။ လပပငခြငဆငရာ၀နေဆာငမႈအတြက ဆကစပေသာ ပညာရပဆငရာအဖြ႔အစညးမားသည

ျမငမားေသာ ကင၀တဆငရာအျပအမမားကငသးမႈအား ေစာငၾကပၾကညရႈျခငး၊ သတငးထတ

ျပနျခငး၊ ဖြ႔ျဖးတးတကေစျခငးတ႔က ေဆာငရြကရမည။ အစးရႏင ပဂၢလကက႑ အဖြ႔အစညး

မားသည သငေလာသည ကင၀တဆငရာစခနစညႊနးမားက လကနာကငသးရနႏင ကင၀တ

ႏငမေလာညေသာ အျပအမမားအတြက အေရးယေဆာငရြကနငေစရမည။ ယငးအဖြ႔အစညးမား

မရသည အေျခအေနတြင နငငေတာအစးရသည ယငးအဖြ႔အစညးမား ဖြ႔စညးနငရန တာ၀နခ

ရမည။

၆.၉။ အစးရႏငအစးရမဟတေသာ အဖြ႔အစညးမားသည လပပငခြငႏငပတသတေသာ ခစားမႈမား

မျဖစေပၚေစရန အားထတရမည။ နငငေတာအစးရသည ယငးသ႔ေဆာငရြကရာတြင တငပင

ေဆြးေႏြးျခငးႏငပါ၀ငေဆာငရြကေစျခငး၊ တရားဥပေဒစးမးေရး၊ ပြငလငးျမငသာမႈႏငတာ၀နခမႈ

တ႔ရေစရမည။ နငငေတာအစးရသည အျပနအလန ထနးေကာငးမႈ၊ အာဏာအလြသးစားျပျခငး

က ကန႔သတျခငး၊ အကးစးပြား၀ေရာဓျဖစမႉကေျဖရငးျခငး၊ ရငးလငးသည စညးမဥးစညးကမး

မားခမတျခငးအပါအ၀င အကငပကျခစားမႈ တကဖကေရးလပငနးမားက ခမတအေကာင

အထညေဖာရမည။ နငငေတာ အစးရသည အေကာငအထညေဖာေသာ အဖြ႔အစညးမား၏

ဆးျဖတခကမားက စမခန႔ခြမႈ နညးလမးအားျဖငေသာလညးေကာငး၊ တရားေရးဆငရာ

နညးလမးအားျဖငေသာလညးေကာငး ျပနလညသးသပနငရန ေဆာငရြကရမည။ လပပငခြင

စမခန႔ခြမႈေဆာငရြကေသာ ၀နထမးမားသည မမတ႔၏ ေဆာငရြကမႈမားက တာ၀နခရမည။

ယငးတ႔၏လပငနးတာ၀နမားက ထေရာကစြာေဆာငရြကနငရန ပ႔ပးေပးရမည။ ယငးတ႔၏

လပငနးတာ၀နမားတြင ၀ငေရာကစြကဖကျခငးႏင ျခစားမႈလပရပမား အေပၚ အစရငချခငး

အတြက လကတ႔ျပနျခငးတ႔မ အကာအကြယေပးရမည။

အခနး(၃)

လပပငခြငမားက ဥပေဒအရအသအမတျပျခငး၊ ခြေ၀ခထားျခငးႏင တာ၀န

၀တရားမား

ဤအပငးတြင ဌာေနတငးရငးသားမားႏင အျခားေသာ ဓေလထးတမးစနစအသးျပသည ေဒသချပညသ

မား၏ လပပငခြငမားႏင မတပတငမထားေသာ လပပငခြငမားက ဥပေဒအရအသအမတျပျခငး

ႏငစပလဥးေသာ၊ ေျမယာ၊ သားငါး၊ သစေတာမားႏင သကဆငေသာ လပပငခြငအား တာဝနခသည

စမခန႔ခြမႈကစၥရပမားကေဖာျပထားသည။ ထ႔အျပင အစးရကစမခန႔ခြခြငရေသာ ေျမယာ၊ သားငါး၊

သစေတာတ႔ႏငသကဆငသညလပပငခြငအား မလခြေ၀ခထားျခငးဆငရာကစၥရပမားကလညး ေဖာျပ

ထားသည။

၇။ ကာကြယေစာငေရာကျခငး

၇.၁။ နငငေတာအစးရသည ေျမယာ၊ သားငါး၊ သစေတာမားႏင သကဆငေသာ လပပငခြငအား

ခြေ၀ခထားျခငး သ႔မဟတအသအမတျပျခငး စသညတ႔က ေဆာငရြကသညအခါ ဥပေဒအရ

အသအမတျပျခငးမရေသးေသာလညး ေဒသချပညသမားက အသအမတျပထားေသာ လပပင

ခြငမားအပါအ၀င အျခားသတ႔၏လပပငခြငမားက ရပစေစျခငး သ႔မဟတ စညးမဥးစညးကမးမား

က ခးေဖာကျခငးစသညတ႔က တားဆးရန အမးသားဥပေဒမားႏငအည ကာကြယေစာငေရာက

မႈမားက ေရးဆြျပဌာနးရမည။ အထးသျဖင ထတယအသးျပခြငကသ႔ေသာ လပပငခြငအခြင

အေရးမားက ရရထားသည အမးသမးမား ႏင ထခကလြယသမားက အကာအကြယေပးရမည။

၇.၂။ ႏငငေတာအစးရသည လပပငခြငမားႏင တာ၀န၀တရားမားက အသအမတျပျခငးႏင ခြေ၀ခ

ထားျခငးတ႔က ေဆာငရြကရာတြငအမးသားႏင ႏငငတကာ ဥပေဒမားတြင ပါ၀ငသည တညဆ

တာ၀န၀တရားမား၊ ေဒသတြငးႏင နငငတကာလပထးလပနညးမားက ေစတနာျဖင တနဖးထား ၍

ကငသးမႈမားႏင ကကညေစရန တာ၀နခရမည။

၇.၃။ ႏငငေတာအစးရသည လပပငခြငမား အသအမတျပျခငး သ႔မဟတ ခြေ၀ခထားျခငး ေဆာငရြက

ရာတြင မတတမးရသညျဖစေစ မရသညျဖစေစ လကရလပပငခြငမားႏင လပပငခြငရသမားက

ဥးစြာေဖာထတရမည။ ဌာေနတငးရငးသားမားႏင အျခားေသာ ဓေလထးတမးစနစအသးျပသည

ေဒသချပညသမား၊ လပကြကငယေတာငသမားႏင ထခကမႈရနငေသာ အျခားမညသမဆ အပဒ

(၃ခ.၆ ႏင ၉.၉) မားႏငအည တငပငေဆြးေႏြးသည လပငနးစဥတြငပါ၀ငရမည။ အကယ၍

ျပညသမားက မမတ႔၏ လပပငခြငက အသအမတျပျခငးမခရဟ ယၾကညလင နငငေတာ

အစးရသည အပဒ (၄.၉) ႏငအည တရားမတမႈရရေစရန ေဆာငရြကရမည။

၇.၄။ ႏငငေတာအစးရသည အသစအသအမတျပထားေသာလပပငခြငမားတြင အမးသမးႏင

အမးသားမားတညေသာ အခြငအေရးမားက ခစားရယနငရန ႏင ယငးအခြငအေရးမားက

မတတမးတငထားရရန တာ၀နခရမည။ ဆငးရႏြမးပါးသတ႔ႏငထခကလြယသတ႔က ယငးတ႔၏

လပပငခြငမားအား ဥပေဒအရ အသအမတျပနငသည အခြငအေရးမား အျပညအ၀ေပးနငရန

အလ႔ငာ တစဥးခငး၊ မသားစႏင ေဒသချပညသအားလးတ႔၏ လပပငခြငမားအား ဥပေဒအရ

အသအမတျပျခငးႏငခြေ၀ခထားျခငးတ႔က ျဖစနငသမ စနစတကေဆာငရြကရမည။ ထ႔အျပင

အမးသားအဆင ဥးစားေပးအစအစဥႏငအည က႑အလကတးတကျဖစထြနးေစရနကလညး

ေဆာငရြကရမည။ အထးသျဖင ဆငးရႏြမးပါးသမားႏငထခကလြယသမားအား ဥပေဒအရ

ကညပပးမႈမားက ေဆာငရြကရမည။ လပပငခြငမား ေျမပေရးဆြျခငးအပါအ၀င လပပငခြင

မတတမးမား စတငျပငဆငသညအခါ ပြငလငးျမငသာမႈ ပမအားေကာငးေစရန ေဒသႏင

ကကညေသာနညးလမမားက အသးျပရမည။

၇.၅။ ႏငငေတာအစးရသည လပပငခြင အသအမတျပထားေသာ သ႔မဟတ လပပငခြငအသစမား

ခြေ၀ေပးထားေသာ ျပညသမားအား ယငးတ႔၏ အခြငအေရးႏငတာ၀န၀တရားမားက အျပညအ၀

သရနားလညေစရန တာ၀နခရမည။ ႏငငေတာအစးရသည ယငးျပညသမားအား ယငးတ႔၏

လပပငခြငမားက ရရခစားနငရနႏင တာ၀န၀တရားမား လကနာေဆာငရြကနငရန ပ႔ပးကည

ေပးရမည။

၇.၆။ လပပငခြငမားက ဥပေဒအရအသအမတမျပနငသညအခါ နငငေတာအစးရသည အမးသားႏင

ႏငငတကာဥပေဒမားအရ ၄ငးတ႔ ေဆာငရြကရမည တာ၀န၀တရားမားႏင၊ ကကညမႈမရေသာ

အဓမၼႏငထတျခငးက ဤလမးညႊနခကပါ အေျခခသေဘာတရားမားႏငအည အကာအကြယ

ေပးရမည။

၈။ အစးရကစမခန႔ခြပငခြငရေသာ ေျမယာ၊ သားငါးႏင သစေတာမား

၈.၁။ ေျမယာ၊ သားငါး၊ သစေတာ တ႔ကစမခန႔ခြရာတြင နငငေတာအစးရသည လမႈေရး၊ စးပြားေရးႏင

သဘာ၀ပတ၀နးကငဆငရာ ရညမနးခကမားအတငး ယငးအရငးအျမစမားက အသးျပျခငး၊

စမခန႔ခြျခငးတ႔က ဆးျဖတေဆာငရြကရမည။ ထသ႔ေဆာငရြကရာတြင အမးသားႏင ႏငငတကာ

ဥပေဒမားတြင ပါ၀ငသည တညဆ တာ၀န၀တရားမားႏငလညးေကာငး၊ ေဒသတြငးႏင

နငငတကာလပထးလပနညးမားက ေစတနာျဖင တနဖးထား၍ ကငသးမႈႏငလညးေကာငး၊

ကကညေစရန တာ၀နခရမည။

၈.၂။ ေျမယာ၊ သားငါး၊ သစေတာ တ႔ကစမခန႔ခြရာတြင နငငေတာအစးရသည ေဒသချပညသမားက

အသအမတျပထားေသာ တစဥးခငးႏင ေဒသအစအဖြ႔မား၏လပပငခြငမား အပါအ၀င

အျခားေသာ ဓေလထးတမးစနစအသးျပသည ေဒသချပညသမားက အသအမတျပ၊ ေလးစားျပး

အကာအကြယေပးရာတြင အမးသားႏင ႏငငတကာ ဥပေဒမားတြင ပါ၀ငသည တညဆ

တာ၀န၀တရားမားႏငလညးေကာငး၊ ေဒသတြငးႏင နငငတကာလပထးလပနညးမားက

ေစတနာျဖင တနဖးထား၍ ကငသးမႈႏငလညးေကာငး၊ ကကညရမည။ ဤသ႔ေဆာငရြကရန

ေဒသခမားက အသအမတျပထားေသာ လပပငခြင အမးအစားမားက အမးသားဥပေဒႏငအည

တကစြာ သတမတျပး ပြင႔လငးျမငသာမႈရေသာနညးလမးျဖင ထတျပနရမည။

၈.၃။ စေပါငးအသးျပစမခန႔ခြေသာ အမားပင ေျမယာ သားငါး ႏင သစေတာမား၌ (အခ႔ေသာ

နငငမားတြင ဘေျမ အျဖစသတမတသည) နငငေတာအစးရသည နငငေတာမ ခြေ၀ခထား

ေသာလပငနးစဥမားတြင ယငးေျမယာ သားငါး သစေတာ ႏင ဆကစပေနေသာ စေပါငး

အသးျပမႈႏငစမခန႔ခြမႈ စနစမားက အသအမတျပ ကာကြယေပးရမည။

၈.၄။ နငငေတာအစးရသည နငငေတာကစမခန႔ခြေသာ ေျမယာ သားငါး သစေတာ လပပငခြငဆငရာ

လကရခနအထ တကမနကနသည သတငးအခကအလကမား ျပစနငရနအတြက အားလးရယ

သးစြနငေသာ သတငးအခကအလကစနစမား တညေဆာကျခငးႏင ထနးသမးျခငးတ႔က

ေဆာငရြကရမည။ ယငးသတငးအခကအလကစနစတြင စမခန႔ခြပငခြငရေသာ အဖြ႔အစညးမား၊

ဌာေနတငးရငးသားမားႏင အျခားေသာ ဓေလထးတမးစနစအသးျပသည ေဒသချပညသမား၏

လပပငခြငမား၊ ပဂၢလကက႑၏လပပငခြငမားက မတတမးတငရမည။ နငငေတာအစးရသည

စေပါငးပငဆငေသာ လပပငခြငမား၊ ဌာေနတငးရငးသားမားႏင အျခားေသာ ဓေလထးတမး

စနစအသးျပသည ေဒသချပညသမား၏ လပပငခြငမားႏင ပဂၢလကက႑၏လပပငခြငမားက

တစေပါငးတညး မတတမးတငနငေသာ တစခတညးေသာ မတတမးတငစနစထားရရန သ႔မဟတ

မတတမးအသးသးက တညေသာမေဘာငျဖင ခတဆကနငရန တာ၀နခရမည။

၈.၅။ ႏငငေတာအစးရသည မညသည ေျမယာ၊ သားငါး၊ သစေတာမားက နငငေတာကစမခန႔ခြ၍

မညသညတ႔က အမားပငအျဖစ အသးခနငသညကလညးေကာငး၊ မညသညအေျခအေနတြင

အျခားသမားအား ခြေ၀ခထားေပးနငသညကလညးေကာငး ဆးျဖတေဆာငရြကရမည။

၈.၆။ ႏငငေတာအစးရသည အမားျပညသကထနးသမးထားေသာ ေျမယာ၊ သားငါး၊ သစေတာမားက

အသးျပျခငးႏငစမခန႔ခြျခငးျပနငရန မ၀ါဒမားခမတျပးထတျပနရမည။ ထ႔အျပင နငငေတာက

စမခန႔ခြေသာ ေျမယာ၊ သားငါး၊ သစေတာမားမရရသည အကးအျမတမားက ညမစြာခြေ၀နငရန

တြနးအားေပးေသာ မ၀ါဒမားခမတနငေရး ၾကးပမးေဆာငရြကရမည။ မ၀ါဒမားတြင အျခားသ

မားႏင သကေရာကမႉရနငသမား၏ လပပငခြငမားအား ဤလမးညႊနခကပါ တငပငေဆြးေႏြးျခငး

ႏငပါ၀ငေဆာငရြကျခငး အေျခခသေဘာတရားမားႏငအည ပါ၀ငနငရန ထညသြငးစဥးစားရမည။

ေျမယာ၊ သားငါးႏင သစေတာဆငရာ စမခန႔ခြျခငးႏင လပေဆာငမႉအရပရပတြင ႏငငေတာမ

ခမတထားေသာမ၀ါဒမား ေအာငျမငေစရန ထေရာက၍ ပြငလငးျမငသာမႉရျပ တာ၀နယ

တာ၀နခမႈ ရေသာနညးလမးျဖင ေဆာငရြကရမည။

၈.၇။ နငငေတာအစးရသည အျခားသမားသ႔ လပပငခြငခြေ၀ခထားျခငးႏင လပပငခြငစမခန႔ခြမႈဆငရာ

တာ၀န၀တရားမားက ခြေ၀ေပးျခငးႏင စပလဥးေသာမ၀ါဒမား ခမတျပးထတျပနရမည။

လပပငခြငခြေ၀ခထားျခငးဆငရာမ၀ါဒမားသည လမႈေရး၊ စးပြားေရးႏင သဘာ၀ပတ၀နးကင

ဆငရာ ရညမနးခကမားႏငကကညရမည။ ေျမယာ သားငါး ႏင သစေတာမားက ရးရာဓေလအရ

အသးျပေနေသာ ေဒသခလ႔အဖြ႔အစညးမားက လပပငခြငျပနလညခထာနငေရး ေလးနကစြာ

စဥးစားရမည။ အျခားသမားႏင သကေရာကမႈရနငသမား၏ လပပငခြငမားပါ၀ငေစရနႏင

ထသမားအား တငပငေဆြးေႏြးျခငး၊ ပါ၀ငေဆာငရြကျခငးႏင ဆးျဖတခကခမတျခငး လပငနးစဥ

တ႔တြင ပါ၀ငေစရန မ၀ါဒမားတြင ထညသြငးစဥးစားရမည။ ယငးမ၀ါဒမားသည လပပငခြင

ခြေ၀ခထားရာ၌ ျပညသမား၏ ေျမယာ သားငါး သစေတာရယသးစြမႈ မဆးရႈးေစရနႏင

လေနမႈဘ၀က ခနးေျခာကမႈ မရေစရန တာ၀နခရမည။

၈.၈။ ႏငငေတာအစးရသည ကန႔သတခကျဖင အသးျပျခငးမ အျပညအ၀ပငဆငျခငးထ လပပငခြင

အမးမးက ခြေ၀ခထားနငေသာ အခြငအာဏာရသည။ မ၀ါဒမားသည လပပငခြငအမးမးႏင

အခြငအေရးရသအမးမးတ႔က အသအမတျပရမည။ မ၀ါဒမားသည အသးျပမႈသမငးေၾကာငး

အရျဖစေစ အျခားနညးလမးမားအရျဖစေစ လပပငခြငခြေ၀ခထားျခငး နညးလမးအမးမးက

သတမတရမည။ လပပငခြငရရသမားအား ယငးတ႔၏အခြငအေရးမားက ရယခစားနငေစရန

ကညေထာကပ႔မႈမားေပးရမည။ ႏငငေတာအစးရသည ခြေ၀ခထားေပးျပးေသာ ေျမယာ၊ သားငါး

ႏင သစေတာမားအား မညသ႔ ဆကလကထနးသမးမညက ဆးျဖတေပးရမည။

၈.၉။ ႏငငေတာအစးရသည ပြငလငးျမငသာမႈ၊ ပါ၀ငေဆာငရြကမႈ၊ လအမား အထးသျဖင

ဌာေနတငးရငးသားမားႏင အျခားေသာ ဓေလထးတမးစနစအသးျပသည ေဒသချပညသမား

နားလညျပး ရယသးစြနငေသာ ရးရငးသညလပငနးစဥမား စသညနညးလမးမားကအသးျပ၍

လပပငခြငမားအားခြေ၀ခထားျခငးႏင လပပငခြငစမခန႔ခြမႈခြေ၀ျခငးတ႔က ေဆာငရြကရမည။

ကားမလမႈေရး သာတညမမႈ ရျခငးအပါအ၀င သတငးအခကအလကမားက နားလည လြယသည

ဘာသာစကားမားအသးျပ၍ ပါ၀ငေဆာငရြကသအားလး သရေစရန ေဆာငရြက ရမည။

ႏငငေတာအစးရသည အသစခြေ၀ခထားေသာလပပငခြငမားက တစခတညးေသာ

မတတမးတငစနစ သ႔မဟတ မတတမးအသးသးက တညေသာမေဘာငျဖင ခတဆကေသာ

စနစက အသးျပ၍မတတမးတငရန တာ၀နခရမည။ အစးရႏင အစးရမဟတေသာ အဖြ႔အစညး

မားသည လပပငခြငခြေ၀ခထားရာတြင ျခစားမႈမားက ကာကြယတားဆးရန ၾကးပမးအားထတ

ရမည။

၈.၁၀။ ႏငငေတာ၏ အရငးအျမစအျခအေနအရ နငငေတာအစးရသည စြမးေဆာငရညရေသာ ေျမယာ၊

သားငါးႏငသစေတာဆငရာ တာ၀နယသညအဖြ႔အစညးမားတြင လသားအရငးအျမစ၊ ရပပငး

ဆငရာ၊ ေငြေၾကးႏင အျခားစြမးေဆာငရညမား ရရန တာ၀နခရမည။ လပပငခြငစမခန႔ခြမႈ

ခြေ၀ျခငးေဆာငရြကသညအခါ တာ၀နခြေ၀ေပးျခငးခရသမားက ယငးတာ၀နမားက ထမးေဆာင

နငရန ေလကငသငၾကားေပးျခငးႏင အျခားအေထာကအပ႔မားေပးရမည။

၈.၁၁။ ႏငငေတာအစးရသည စားနပရကၡာဖလေရးႏငဆငးရမြေတမႈပေပာကေရးဆငရာ ကားမေရးရာ

မတညေသာ သကေရာကမႈမား ႏင လမႈေရး၊ စးပြားေရး သဘာ၀ပတ၀နးကင ဆငရာ

ရညမနးခကမားအေပၚ သကေရာကမႈမားအပါအ၀င ခြေ၀ခထားေရး အစအစဥမား၏ ရလဒမား

က ေစာငၾကပၾကညရႉရမည။ ထ႔အျပင လအပသည အမနျပနလညျပငဆငသည လပငနးမား

ကလညး ေဆာငရြကရမည။

၉။ ဌာေနတငးရငးသားမားႏင အျခားေသာ ဓေလထးတမးစနစအသးျပသည ေဒသခ

ျပညသမား။

၉.၁။ ႏငငေတာအစးရႏင အစးရမဟတေသာ အဖြ႕အစညးမားသည ေျမယာ၊ သားငါး၊ သစေတာမား

တြင ဌာေနတငးရငးသားမားႏင အျခားေသာ ဓေလထးတမးစနစအသးျပသည ေဒသချပညသ

မား၏ လမႈေရး၊ ယဥေကးမႈ၊ ယၾကညသက၀ငမႈ၊ စးပြားေရး၊ သဘာ၀ပတ၀နးကငႏင ႏငငေရး

ဆငရာ တနဖးထားမႈမား ရသညက အသအမတျပရမည။

၉.၂။ ေျမယာ၊ သားငါး၊ သစေတာမားက ကယပငစမခန႔ခြလကရေသာ ဌာေနတငးရငးသားမားႏင

အျခားေသာ ဓေလထးတမးစနစအသးျပသည ေဒသချပညသမားသည သာတညမ မႈ၊ ခငမာမႈ

ႏင ေရရညတညတန႔မႈ ရသည ယငးအရငးအျမစမားဆငရာ အခြငအေရးမား အထးသျဖင

အမးသမးမားအတြက သာတညမ မႈရေသာ ရယသးစြမႈက ျမငတငေပးရမည။ လပပငခြငစနစ

ဆငရာ ဆးျဖတမႈမားတြင အမးသား၊ အမးသမးႏင လငယအပါအ၀င ေဒသချပညသမား

အားလး၏ ထေရာကေသာ ပးေပါငးပါ၀ငမႈက စေပါငးအသးျပ စမခန႔ခြမႈစနစမားအပါအ၀င

ယငးတ႔၏ ဓေလထးတမးဆငရာ စမခန႔ခြမႈကငထးမားျဖင ျမငတငရမည။ လအပေသာအခါ

တငးတြင ေဒသချပညသမားက ဆးျဖတခကခမတျခငးႏင ၄ငးတ႔၏ လပပငခြငစနစ စမခန႔ခြမႈ

မားတြင အျပညအ၀ ပါ၀ငႏငသည စြမးေဆာငရညမား တးတကလာရန ကညေပးရမည။

၉.၃။ ႏငငေတာအစးရ၏ ေဆာငရြကခကမားအားလးသည အမးသားႏင ႏငငတကာ ဥပေဒမားတြင

ပါ၀ငသည တညဆ တာ၀န၀တရားမားႏငလညးေကာငး၊ ေဒသတြငးႏင နငငတကာ

လပထးလပနညးမားက ေစတနာျဖင တနဖးထား၍ ကငသးမႈႏငလညးေကာငး၊ ကကညရမည။

ဌာေနတငးရငးသားမားႏငပတသကပါက ႏငငေတာအစးရသည လြတလပေသာႏငငမားရ

တငးရငးသားလမးစမား၊ ဌာေနတငးရငးသားမားႏငသကဆငသည အျပညျပညဆငအရာ

အလပသမား သမဂၢေၾကညာစာတမး (၁၆၉)၊ ဇ၀မးကြဆငရာ ေၾကညာစာတမး၊ ဌာေနတငးရငး

သားမားအခြငအေရးဆငရာ ကမၻာကလသမဂၢေၾကညာ စာတမးမားပါ လ႔အခြငအေရးမားက

ကာကြယျခငး၊ ျမငတငျခငးႏင အေကာငအထညေဖာျခငးတ႔က ေဆာငရြကႏငရန သကဆငရာ

တာ၀န၀တရားမားႏင ေစတနာျဖငတနဘးထား၍ ကငသးမႈမားႏင ကကညရမည။

၉.၄။ ႏငငေတာအစးရသည ဌာေနတငးရငးသားမားႏင အျခားေသာ ဓေလထးတမးစနစအသးျပသည

ေဒသချပညသမား၏ အမးသားႏင ႏငငတကာ ဥပေဒမားတြင ပါ၀ငသည တညဆ တာ၀န

၀တရားမားႏငလညးေကာငး၊ ေဒသတြငးႏင နငငတကာ လပထးလပနညးမားက ေစတနာျဖင

တနဖးထား၍ ကငသးမႈႏငလညးေကာငး၊ ကကညသည ေဒသချပညသမားက အသအမတ

ျပထားေသာ လပပငခြငမားက အသအမတျပျခငးႏင ကာကြယျခငးတ႔က ေဆာငရြကရမည။

ယငးသ႔ အသအမတျပရာတြင ေဒသခအဖြ႕တစခတညးက အသးျပေသာ ေျမယာ၊ သားငါးႏင

သစေတာမားႏင အျခားမ ေ၀အသးျပေသာ ေျမယာ၊ သားငါးႏင သစေတာမားက ထညသြငး

စဥးစားျပး လပပငခြငအား တာ၀နခသည စမခန႔ခြမႈဆငရာ အေျခခ သေဘာတရားမားက

ေလးစားလကနာရမည။ ထအသအမတျပျခငးဆငရာ သတငးအခကအလကမားက အလြယ

တက ရယႏငေသာ ေနရာမားတြင နားလညလြယေသာ ဘာသာစကားမားအသးျပ၍ သငေလာ

ေသာ ပစျဖင ထတျပနေၾကညာရမည။

၉.၅။ ဌာေနတငးရငးသားမားႏင အျခားေသာ ဓေလထးတမးစနစအသးျပသည ေဒသချပညသမားက

ေခတအဆကဆက ေနထငလာသည ဘးဘြားပငေျမမားတြင ေဒသခမားက အသအမတျပ

ထားသည လပပငခြငအခြငအေရးမားက ရရေနသညအခါ ႏငငေတာအစးရသည ယငးအခြင

အေရးမားက အသအမတျပကာကြယေပးရမည။ ဌာေနတငးရငးသားမားႏင အျခားေသာ ဓေလ

ထးတမးစနစအသးျပသည ေဒသချပညသမားက ယငးတ႔၏ ဘးဘြားပငေျမမ အဓမၼႏငထတျခငး

မျပရ။

၉.၆။ ႏငငေတာအစးရသည ဌာေနတငးရငးသားမားႏင အျခားေသာ ဓေလထးတမးစနစအသးျပသည

ေဒသချပညသမား၏ လပပငခြငစနစမားက အသအမတျပရန မ၀ါဒ၊ ဥပေဒႏင အဖြ႕အစညး

ဆငရာ မေဘာငမား ျပငဆငခမတႏငရန စဥးစားေဆာငရြကရမည။ အမးသမးမား၏

အခြငအေရးမား အားေကာငးလာေစရန ဖြ႕စညးပအေျခခ ဥပေဒ သ႔မဟတ ဥပေဒ ျပျပငေျပာငး

လရာတြင ဓေလထးတမးမားႏင ကြလြဆန႔ကငေနပါက ထေျပာငးလမႈမားက ဓေလထးတမး

ဆငရာ လပပငခြငစနစမားတြင ထညသြငးျပငဆငႏငရန သကဆငသအားလးက ပးေပါငး

ေဆာငရြကရမည။

၉.၇။ ႏငငေတာအစးရသည လပပငခြငဆငရာ မ၀ါဒႏင ဥပေဒမား ေရးဆြရာတြင ဌာေနတငးရငးသား

မားႏင အျခားေသာ ဓေလထးတမးစနစအသးျပသည ေဒသချပညသမား၏ ေျမယာ၊ သားငါး၊

သစေတာဆငရာ လမႈေရး၊ ယဥေကးမႈ၊ ယၾကညသက၀ငမႈ၊ စးပြားေရးႏင သဘာ၀ပတ၀နးကင

တနဖးထားမႈမားက ထညသြငးစဥးစားရမည။ ဌာေနတငးရငးသားမားႏင အျခားေသာ ဓေလ

ထးတမးစနစအသးျပသည ေဒသချပညသမား၏ လပပငခြငစနစမားဆငရာ မ၀ါဒႏင ဥပေဒမား

ခမတရာတြင ထခကလြယျပး အလမးေ၀းေသာ ေနရာမားတြင ေနထငသမားအပါအ၀င

အထခကခရေသာ ေဒသချပညသမား၏ ကယစားလယမား သ႔မဟတ ေဒသချပညသအားလးက

အျပညအ၀ႏငထေရာကစြာ ပးေပါငးပါ၀ငရမည။

၉.၈။ ႏငငေတာအစးရသည ဌာေနတငးရငးသားမားႏင အျခားေသာ ဓေလထးတမးစနစအသးျပသည

ေဒသချပညသမား၏ ေျမယာ၊ သားငါး၊ သစေတာတ႔က ယငးတ႔၏ ခြငျပခကမရဘ

အျခားသမားက အသးျပျခငးမ ကာကြယေပးရမည။ ေဒသခအဖြ႕က ကန႔ကြကျခငးမျပလ င

ႏငငေတာအစးရသည ေဒသချပညသမားက စမအပခပအသးျပေနေသာ ေျမယာ၊ သားငါး၊

သစေတာမား၏ အေျခအေနႏင တညေနရာဆငရာ သတငးအခကအလကမားက တရား၀ငျပစ

ျပး ထတျပနေၾကညာႏငရန ကညရမည။ ဌာေနတငးရငးသားမားႏင အျခားေသာ ဓေလထး

တမးစနစအသးျပသည ေဒသချပညသမားလပပငခြငမားက တရား၀ငျပစရာတြင အျပင

အဆငေတာငးဆမႈမားမ ကာကြယရန ျပညသမား၊ တစဥးခငးႏင စေပါငးအသးျပစမခန႔ခြေသာ

အျခားလပပငခြငမားႏငအတ မတတမးတငရမည။

၉.၉။ စမကနးမား မစတငမ သ႔မဟတ ေဒသချပညသမားက အခြငအေရးရရထားေသာ အရငးအျမစ

မားက ထခကေစေသာ ဥပေဒ သ႔မဟတ စမအပခပမႈဆငရာ လပငနးမားက ခမတျခငးႏင

အေကာငအထညေဖာ ေဆာငရြကျခငး မျပမ ႏငငေတာအစးရႏင အျခားအဖြ႕ အစညးမားသည

ဌာေနတငးရငးသားမားအေပၚ စတေကာငးေစတနာထား၍ တငပငေဆြးေႏြး ရမည။ ဌာေန

တငးရငးသားမား၏ အခြငအေရးႏင သကဆငသည ကမၻာကလသမဂၢေၾကညာ စာတမးပါ

ေကာငးစြာၾကတငအသေပးထားသည လြတလပေသာ သေဘာထားဆႏၵရယႏငရနႏင

ႏငငတစခခငးစ၏ ရပတညမႈႏင နားလညမႈက ေလးစားလကနာရနအလ႔ငာ ဌာေနတငးရငးသား

မားအား ယငးတ႔၏ ကယစားလယမားမတစဆင ထေရာကမႈရျပး အဓပၺါယျပည၀ေသာ တငပင

ေဆြးေႏြးမႈအေပၚ ထစမကနးက အေျခခရမည။ တငပငေဆြးေႏြးျခငးႏင ဆးျဖတခကချခငး

လပငနးစဥမားက ျခမးေျခာကမႈမပါဘ ယၾကညမႈရေသာ အေျခအေနတြင အေကာငအထည

ေဖာေဆာငရြကရမည။ ဤအပငးတြင ေဖာျပထားေသာ အျခားေဒသခ ျပညသမားႏငပတသက

လာလ င အပဒ ၃ (ခ) ၆ တြင ေဖာျပထားေသာ တငပင ေဆြးေႏြးျခငး ႏင ပးေပါငးပါ၀ငေဆာင

ရြကျခငးဆငရာ အေျခခသေဘာတရားမားက အသးျပရမည။

၉.၁၀။ လပပငခြငဆငရာ မ၀ါဒမား၊ ဥပေဒမားႏင စမကနးမား ေရးဆြအေကာငအထညေဖာရာတြင

အထခကချပညသမားက ခြျခားႏမခမႈမရဘ ကားမလမႈေရးရာတနးတညမ မႈဆငရာ နညးလမး

မားျဖင ပါ၀ငႏငရန ယငးတ႔အား နညးပညာႏင ဥပေဒဆငရာ ကညေထာကပမႈမား ေပးႏငေရး

အတြက ႏငငေတာအစးရႏင အျခားအဖြ႕အစညးမားသည လအပသညအခါတငးတြင ထခကခ

ရေသာ ေဒသချပညသမား၏ ကယစားလယမားႏငအတ အထခကချပညသမား၏ ပးေပါငးပါ၀င

မႈျဖင ၾကးစားေဆာငရြကရမည။

၉.၁၁။ ႏငငေတာအစးရသည အမးသားႏင ႏငငတကာ ဥပေဒမားတြင ပါ၀ငသည တညဆ

တာ၀န၀တရားမားႏငလညးေကာငး၊ ေဒသတြငးႏင နငငတကာ လပထးလပနညးမားက

ေစတနာျဖင တနဖးထား၍ ကငသးမႈႏငလညးေကာငး၊ ကကညေသာ ဌာေနတငးရငးသားမားႏင

အျခားေသာ ဓေလထးတမးစနစအသးျပသည ေဒသချပညသမား ကငသးေနေသာ လပပငခြင

အျငငးပြားမႈက ေျဖရငးႏငေရးအတြက ဓေလထးတမးဆငရာ ခဥးကပမႈမားက ေလးစားလကနာ

၍ ေဖာထတအသးျပရမည။ ေဒသျပညသအဖြ႕တစခထကပ၍ အသးျပေနသာ ေျမယာ၊ သားငါး၊

ႏငသစေတာမားအတြက ေဒသချပညသမားအခငးခငးၾကားရ အျငငးပြားမႈ ေျဖရငးမႈဆငရာ

နညးလမးမားက ေဖာထတျခငး သ႔မဟတ အားေကာငးေစျခငးတ႔က ေဆာငရြကရမည။

၉.၁၂။ ႏငငေတာအစးရႏင အျခားအဖြ႕အစညးမားသည ဌာေနတငးရငးသားမားႏင အျခားေသာ

ဓေလထးတမးစနစအသးျပသည ေဒသချပညသမား၏ လပပငခြငစနစမားႏငပတသကသည

အကငပက ျခစားမႈမားက တားဆးရန တငပင ေဆြးေႏြးျခငးႏင ပးေပါငးေဆာငရြကျခငး

အားျဖငေသာလညးေကာငး၊ ေဒသချပညသမားက လပပငခြငအပႏငးျခငးအားျဖင ေသာလညး

ေကာငး ၾကးပမးေဆာငရြကရမည။

၁၀။ တရား၀ငအသအမတမျပထားေသာ လပပငခြင

၁၀.၁။ ေျမယာ၊ သားငါးႏငသစေတာမားႏငပတသကသည တရား၀ငအသအမတမျပထားေသာ လပပင

ခြငမားရေနပါက နငငေတာအစးရသည အမးသားဥပေဒမားအရ တညဆတရား၀ငအသအမတ

ျပထားေသာလပပငခြငမားကေလးစားအသအမတျပသညပစႏင အမနတကယရေနေသာ အေျခ

အေနမားက အသအမတျပသညနညးလမးမား အတငး ၎တ႔ကအသအမတျပျပး လမႈေရး၊

စးပြားေရးႏင သဘာ၀ပတ၀နးကငဆငရာ ဖြ႔ျဖးတးတကမႈမားက ျမငတငရမည။ နငငေတာ

အစးရသည ယငးတရား၀င အသအမတမျပထားေသာ လပပငခြငမားက အသအမတျပရန

မ၀ါဒႏငဥပေဒမားဖြ႔ျဖးတးတကေစရမည။ ယငးမ၀ါဒႏငဥပေဒမား ေရးဆြသညလပငနးစဥ

မားသည ပးေပါငးပါ၀ငမႈ၊ ကားမလမႈေရးရာတနးတညမ မႈရျပး အထခကခရသည တစဥးခငးႏင

ေဒသအစအဖြ႔မားက နညးပညာႏငဥပေဒဆငရာ ပ႔ပးမႈမားေပးနငရန ၾကးပမးအားထတရမည။

အထးသျဖင နငငေတာအစးရသည အၾကးစားေရႊ႔ေျပာငးမႈမားမ ျဖစေပၚလာသည တရား၀င

အသအမတျပမထားေသာ လပပငခြငမား၏ တညရမႈမားက အသအမတျပရမည။

၁၀.၂။ ႏငငေတာအစးရသည တရား၀ငအသအမတမျပထားေသာ လပပငခြငမားႏငစပလဥးသည

လပေဆာငမႈမား၌ အမးသားႏင ႏငငတကာ ဥပေဒမားတြင ပါ၀ငသည တညဆ တာ၀န၀တရား

မားႏငလညးေကာငး၊ လေလာကေသာ အမရာတညေထာငမႈဆငရာအခြငအေရးႏင သငေလာမႈ

အပါအ၀င ေဒသတြငးႏင နငငတကာ လပထးလပနညးမားက ေစတနာျဖင တနဖးထား၍

ကငသးမႈႏငလညးေကာငး ကကညမႈရရန တာ၀နခရမည။

၁၀.၃။ နငငေတာ အစးရသည တရား၀ငအသအမတမျပထားေသာ လပပငခြငက ဥပေဒအရ တရား၀င

အသအမတျပသညအခါ အထးသျဖငယငးေျမမားကအသးျပေနသမား၏ ပးေပါငးပါ၀ငမႈႏင

ကားမလမႈေရးရာတနးတညမ မႈ ရေသာလပငနးစဥမားျဖင ေဆာငရြကရမည။ ဤသ႔ေဆာငရြက

ရာတြင လပကြကငယေတာငသမားက အထးအေလးေပးရမည။ ယငးလပငနးစဥမားသည

ဥပေဒအရအသအမတျပျခငးဆငရာ၀နေဆာငမႈမားရယနငမႈက လြယကေစျပး အကနအက

အနညးဆးျဖစေစရမည။ ႏငငေတာအစးရသည ပါ၀ငသမားႏငေဒသအစအဖြ႔မားက နညးပညာ

ႏင ဥပေဒဆငရာ ပ႔ပးမႈမားေပးနငရန ၾကးပမးအားထတရမည။

၁၀.၄။ နငငေတာအစးရသည ေျမအသးျပမႈေျပာငးလျခငးႏင ေျမေပၚရေဆာငရြကမႈမားျပလပရာတြင

အလြနအမငးရႈပေထြးေသာ ဥပေဒႏငစမအပခပမႈဆငရာ လအပခကမားမျဖစေပၚလာသည

တရား၀ငအသအမတမျပထားေသာ လပပငခြငမားက ဟန႔တားရန လအပသည ၾကးပမးအား

ထတမႈမားျပလပရမည။ လကနာေဆာငရြကမႈ၀နထပ၀နပးေလာခနငရန ေျမအသးခေဆာင

ရြကမႈမားအတြက လအပခကႏငလပငနးစဥမားသည ရငးလငးလြယက၍ ကနကစရတ

သကသာေစရမည။

၁၀.၅။ ႏငငေတာအစးရသည အထးသျဖင ပြငလငးျမငသာမႈ၊ ဆးျဖတခသမား၏ တာ၀နယတာ၀နခမႈ၊

ဘကမလကသညဆးျဖတခကမား ခကခငးခမတမႈမားျဖင အကငပကျခစားျခငးမ ကာကြယ

ရန ၾကးပမးေဆာငရြကရမည။

၁၀.၆။ တရား၀င အသအမတျပမထားေသာလပပငခြငမားက ဥပေဒအရအသအမတျပရန မျဖစနငပါက

နငငေတာအစးရသည အပငး ၁၆ ပါသကဆငသညေဖာျပခကမားႏငကကညမႈရျပး အမးသား

ႏငႏငငတကာဥပေဒမားပါတညဆတာ၀န၀တရားက ခးေဖာကသည အဓမၼႏငထတျခငးမားမ

ကာကြယရမည။

အခနး(၄)

လပပငခြငအခြငအေရးႏင တာဝနဝတရားမားလႊေျပာငးျခငးႏင အျခားေျပာငးလမႈ

မား

ဤအခနးတြင ရငးႏးျမပႏမႈ၊ ေျမယာေပါငးစညးမႈမား၊ အျခားျပနလညျပငဆငသညခဥးကပမႈမား၊

ျပနလညအစားထး ျဖညဆညးေပးျခငး၊ ျပနလညခြေ၀ျခငးဆငရာ ျပျပငေျပာငးလမႈမား သ႔မဟတ

ေျမသမးဆညးျခငး စသညတ႔မ ျဖစေပၚလာသည ေစးကြကႏင လပပငခြင ေရာငး၀ယမႈမားေၾကာင

လကရအခြငအေရးမားႏင ဆကစပေနေသာတာ၀န၀တရားမားအား သေဘာဆႏၵအေလာကႏင သေဘာ

ဆႏၵမပါဘ လႊေျပာငးျခငး သ႔မဟတ ျပနလညေနရာခထားျခငးဆငရာ ေျမယာ၊ သားငါး၊ သစေတာမားႏင

သကဆငေသာလပပငခြငအား တာ၀နခသညစမခနခြမႈကေဖာျပထားသည။

၁၁။ ေစးကြကမား ၁၁.၁။ သငေလာသညအခါတငးတြင နငငေတာအစးရသည တရားမတျပး ပြငလငးျမငသာမႈရေသာ

ေရာငး၀ယ ငားရမးသညေစးကြကမားက ေျမယာ၊ သားငါးႏင သစေတာမား အသးျပမႈႏင

ပငဆငမႈ အခြငအေရးလႊေျပာငးသည နညးလမးမားအျဖစ အသအမတျပျပး လြယကေစရန

ေဆာငရြကရမည။ လပပငခြငအခြငအေရးဆငရာေစးကြကမား ေဖာေဆာငရာတြင ေဆာငရြကမႈ

အားလးသည အမးသားႏင ႏငငတကာ ဥပေဒမားတြင ပါ၀ငသည တညဆ တာ၀န၀တရားမား

ႏငလညးေကာငး၊ ေဒသတြငးႏင နငငတကာ လပထးလပနညးမားက ေစတနာျဖင တနဖးထား၍

ကငသးမႈမားႏင ကကညေစရန နငငေတာအစးရက တာ၀နခရမည။ ေျမယာ၊ သားငါးႏင

သစေတာမားဆငရာ လပပငခြငဆငရာ ေရာငး၀ယျခငးမားသည အမးသားေျမအသးခမႈ

စညးမဥးစညးကမးမားႏငညညြတျပး ဖြ႔ျဖးေရးရညမနးခကမားက မထခကေစရ။

၁၁.၂။ နငငေတာအစးရသည ပဋပကၡႏငမတညျငမမႈက နညးပါးေစသည႔ ႏစဥးႏစဘက အကး

ျဖစထြနးေစေသာ လပပငခြငအခြငအေရးလႊေျပာငးျခငးဆငရာ တညေသာအေျခအေနႏင အခြင

အေရးမားေအာကတြင ပးေပါငးပါ၀ငမႈမား ျမငတငရန၊ ေျမယာ၊ သားငါးႏင သစေတာ ဆငရာ

ေရရညတညတ႔ေသာအသးျပမႈႏင ပတ၀နးကငထနးသမးျခငးက ျမငတငရန၊ သငေလာသည

သေဘာတစာခပမားအတငး တရားမတျပး သာတညမရေသာ ေျမယာ၊ သားငါးႏငသစေတာ

ဆငရာ မးရးဗဇအရငးအျမစမားအသးျပမႈကျမငတငရန၊ စးပြားေရးဆငရာ အခြငအလမးမား

တးခ႔ရနႏင ဆငးရႏြမးပါးသမား၏ပးေပါငးပါ၀ငမႈတးျမငရန ထေရာကျပး ပြငလငျမငသာမႈရေသာ

ေစးကြကမားလညပတနငရန ေဆာငရြကရမည။ ႏငငေတာအစးရသည ေဒသချပညသမား၊

ဌာေနတငးရငးသားမားႏင ထခကလြယေသာအပစမားအေပၚ ေျမေစးကစားျခငး၊ ေျမလက၀ါးၾကး

အပျခငးႏင ဓေလထးတမးလပပငခြငမားက အလြသးစားျပျခငးစသညတ႔ အပါအ၀င အျခား

အေၾကာငးမားေၾကာင ျဖစေပၚလာေသာ မလလားအပသည သကေရာကမႈမား မျဖစေပၚေစရန

ကာကြယေဆာငရြကရမည။ ႏငငေတာအစးရႏင အျခားအဖြ႔အစညးမားသည ဥပေဒအရ

ထနးကြပမႈမရေသာေစးကြကမားက လမႈေရး၊ ယဥေကးမႈႏင သဘာ၀ပတ၀နးကငဆငရာ

တနဖးမားအပါအ၀င တနဖးမားက အျမတမးေကာငးစြာအကာအကြယေပးျခငး မရသညက

အသအမတျပရမည။ ႏငငေတာအစးရသည လပပငခြငဆငရာ သငေလာသညမ၀ါဒႏင ဥပေဒ

မားျဖင လ႔အဖြ႔အစညးအသးအသး၏ အကးစးပြားမားက ကာကြယေစာငေရာကရမည။

၁၁.၃။ ႏငငေတာအစးရသည ပြငလငးျမငသာျပး ထေရာကမႈရေသာ ေစးကြကလညပတမႈမား ျဖစေပၚ

ေစရန၊ ခြျခားနမခမႈမရေသာ ရယသးစြမႈျဖစေပၚေစရနႏင ျပငဆငမႈမရေသာ အေလအထမားမ

ကာကြယရန မ၀ါဒ၊ ဥပေဒ၊ စညးမဥးစညးကမးမားႏင အေကာငအထညေဖာမည အဖြ႔အစညး

မားက တညေထာငရမည။ နငငေတာအစးရသည ဆငးရႏြမးပါးသမားႏင အထခကအလြယဆး

သမား၏ ေစးကြကတြငပါ၀ငမႈေလာနညးျခငးက ေရာငၾကဥႏငရန စမအပခပမႈ လပထး

လပနညးမားက ရငးလငးလြယကေစရမည။

၁၁.၄။ ႏငငေတာအစးရသည ေစးကြကေရာင၀ယျခငးဆငရာ သတငးအခကအလကမား၊ ေစးကြက

တနဖးဆငရာ သတငးအခကအလကမားက ပဂၢလေရးဆငရာ ကန႔သတမႈမားက မထခကေစဘ

ပြငလငးျမငသာျပး ကယကယျပန႔ျပန႔ ထတျပနေၾကညာရန တာ၀နခရမည။ နငငေတာအစးရ

သည မလလားအပေသာ သကေရာကမႈႏင ကယျပန႔ျပး သာတညမရေသာ ေစးကြကပါ၀ငမႈ

ေလာနညးျခငးျဖစသညအခါ သတငးအခကအလကမားက ေစာငၾကပၾကညရႈျပး အေရးယ

ေဆာငရြကရမည။

၁၁.၅။ ႏငငေတာအစးရသည လပပငခြငခငမာမႈတးတကေစရန၊ ေရာငး၀ယမႈ ကနကစရတႏင

အခကအခမားကေလာခရန အလ႔ငာ လပပငခြငအခြငအေရးႏင တာ၀န၀တရားမားဆငရာ

ရယသးစြနငသည ေျမယာမတတမးကသ႔ေသာ သငေလာျပးမနကနမႈရသည မတတမးထားရမႈ

စနစမား တညေထာငရမည။

၁၁.၆။ ႏငငေတာအစးရသည ေျမယာမတတမးက႔သ႔ေသာ လပပငခြငမတတမးတငသည႔စနစမားတြင

လပပငခြငအခြငအေရးရရသမားအျဖစ ေဖာျပျခငးမခရသည အမေထာငဖကမား၊ မသားစ၀ငမား

ႏင အျခားသမား၏ ေဒသချပညသမားက အသအမတျပထားေသာလပပငခြင အခြငအေရးမား

က အကာအကြယေပးသည ယႏရားမားက တညေထာငရမည။

၁၁.၇။ ႏငငေတာအစးရႏင အစးရမဟတေသာအဖြ႔အစညးမားသည သငေလာသည ကင၀တဆငရာ

စႏႈနးမားက လကနာေစာငထနးရမည။ အထးသျဖင႔ ျပညသအမား သရေစျခငးမတဆင အကင

ပကျခစားမႈကကာကြယရနအလ႔ငာ ေစးကြကလညပတရာတြင ၎စႏႈနးမားအား လကနာကင

သးပကေစာငၾကပၾကညရႈျပး ထတျပနေၾကညာရမည။

၁၁.၈။ အမးသားစားနပရကၡာဖလမႈႏင႔ လမႈေရးတညျငမမႈတ႔တြင လပကြကငယေတာငသမား၏

အေရးပါမႈေၾကာင လပပငခြငေရာငး၀ယသည ေစးကြကက ေဖာေဆာငရာ၌ နငငေတာ

အစးရသည လပကြကငယေတာငသတ႔၏ လပပငခြငအခြငအေရးမားက အကာအကြယ

ေပးရမည။

၁၂။ ရငးႏးျမႇပႏမႈမား

၁၂.၁။ တာ၀နရေသာ ျပညသႏငပဂၢလက ရငးႏးျမပႏမႈမားသည စားနပရကၡာဖလမႈဖြ႔ျဖးတးတကရန

မရမျဖစေၾကာငး ႏငငေတာအစးရႏင အျခားအဖြ႔အစညးမားက အသအမတျပရမည။ ေျမယာ၊

သားငါး၊ သစေတာမားႏငသကဆငေသာ လပပငခြငအား တာ၀နခသညစမခန႔ခြမႈသည

စကပးထတလပမႈေရရညတညတ႔ေရးႏင ၀ငေငြပမရရေရးအတြက လပပငခြငအခြငအေရး

ရရသမားက ၎အရငးအျမစမားတြင တာ၀နရေသာရငးႏးျမပႏမႈမား ေဆာငရြကရန၊

အားေပးရမည။ ႏငငေတာအစးရသည စကပးေရးစနစအမးမးရ ကယျပန႔ေသာ လမႈေရး၊

စးပြားေရးႏင ပတ၀နးကငထနးသမးေရး ရညရြယခကမားကအေထာကအပ႔ျဖစေစသည ေျမယာ၊

သားငါး၊ သစေတာမားဆငရာ တာ၀နရေသာရငးႏးျမပႏမႈမားက ပ႔ပးျမငတငေပးရမည။

ႏငငေတာအစးရသည လပေဆာငမႈအားလးတြင အမးသားႏင ႏငငတကာ ဥပေဒမားတြင

ပါ၀ငသည တညဆ တာ၀န၀တရားမားႏငလညးေကာငး၊ ေဒသတြငးႏင နငငတကာ

လပထးလပနညးမားက ေစတနာျဖင တနဖးထား၍ ကငသးမႈမားႏင ကကညေစရန

တာ၀နခရမည။

၁၂.၂။ ႏငငေတာအစးရသည ဖြ႔ျဖးဆနငငမားရ လပကြကငယေတာငသမားႏင ၎တ႔၏ အဖြ႔အစညး

မားက စားနပရကၡာဖလမႈ၊ အာဟာရျပည၀မႈ၊ ဆငးရမႈပေပာကေရးႏင သဘာ၀ပတ၀နးကင

ဆငရာ ခနငရညရမႈတ႕က သသာထငရားစြာအေထာကအပ႔ေပးသည စကပးေရးရငးႏးျမပႏမႈ

မား၏ အဓကကေသာေ၀စက ထတေပးနငေၾကာငး ထညသြငးစဥးစား၍ လပကြကငယေတာင

သတ႔၏ ရငးႏးျမပႏမႈကလညးေကာငး၊ လပကြကငယေတာငသမားက အကးျဖစထြနးေစသည

အစးရႏငပဂၢလက ရငးႏးျမပႏမႈမားကလညးေကာငး ပ႔ပးေဆာငရြကရမည။

၁၂.၃။ သကဆငရာ အမးသားအဆင က႑အလကမ၀ါဒမားႏငလညးေကာငး၊ လပကြကငယေတာင

သမားက အေျချပသည လမႈေရး ၊စးပြားေရး တးတကမႈႏင ေရရညတညတ႔သည လ႔အရငး

အျမစဖြ႔ျဖးတးတကမႈ ရညရြယခကမားႏငလညးေကာငး၊ ကကညေသာ ေျမယာ၊ သားငါးႏင

သစေတာ ဆငရာရငးႏးျမပနမႈမားမ ျဖစေပၚလာသည လပပငခြငအခြငအေရးမားဆငရာ

ေရာငး၀ယမႈပစအမးမးတ႔က ပြငလငးျမငသာစြာ ေဆာငရြကရမည။

၁၂.၄။ တာ၀နရေသာရငးႏးျမပႏမႈမားသည မညသညဆးကးမမျဖစေစရ။ ေဒသချပညသမားက

အသအမတျပထားေသာ လပပငခြငအခြငအေရးမားရသတ႔၏ ပငဆငခြငဆးရႈးမႈႏင သဘာ၀

ပတ၀နးကငပကစးယယြငးမႈမားမ အကာအကြယေပးရမည။ လ႔အခြငအေရးမားက ေလးစားရ

မည။ ယငးတာ၀နရေသာရငးႏးျမပႏမႈမားက အေကာငအထညေဖာရာတြင ေဒသခ ျပညသမား

က အသအမတျပထားေသာ ေျမယာ၊ သားငါး၊ သစေတာမားဆငရာ လပပငခြင အခြငအေရး

ရရသမား၏အခြငအေရးမားက ေလးစားေသာအားျဖင သကဆငရာအစးရ အဆငဆငႏငအတ

ယငးေျမယာ၊ သားငါး၊ သစေတာမားဆငရာ လပပငခြငအခြငအေရး ရရသမားႏငပါ မတဖကပး

ေပါငးေဆာငရြကရမည။ ရငးႏးျမပႏသမားသည ဆငးရမႈပေပာကေရး၊ စားနပရကၡာဖလေရးႏင

ေရရညတညတေသာ ေျမယာ၊ သားငါး၊ သစေတာမား အသးျပေရး၊ အပါအ၀င မ၀ါဒရညရြယ

ခကမားက အေထာကအကျဖစေစရန ၾကးပမးအားထတရမည။ ထ႔ျပင၎တ႔သည ေဒသခ

ျပညသမားက အေထာကအပ႔ေပးရမည။ ေကးလကဖြ႔ျဖးေရးက အေထာကအကျဖစေစရမည။

ေဒသစားနပရကၡာထတလပမႉစနစမားက ခငမာဖြ႔ျဖးေစရမည။ ေရရညတညတေသာ လမႈေရး

ႏငစးပြားေရး ဖြ႔ျဖးတးတကမႈ အားေကာငးေစရမည။ အလပအကင အခြငအလမးမား

ႏငအသကေမြး၀မးေကာငးလပငနးအမးမး ဖနတးေပးရမည။ ဆငးရႏြမးပါးသမားႏင ထခက

လြယသမားအပါအ၀င ႏငငႏငျပညသမား၏ အကးစးပြားျဖစထြနးေစရမည။ အမးသားႏင

နငငတကာအလပသမားဆငရာ အဓကကေသာစႏႈနးမားႏင သငေတာသည အျပညျပညဆငရာ

အလပသမားသမဂၢ၏ စႏႈနးမားဆငရာတာ၀န၀တရားမားကလကနာရမည။

၁၂.၅။ ႏငငေတာအစးရသည လပပငခြငအခြငအေရးမားဆငရာ ခြငျပနငေသာေရာငး၀ယမႈ၏ ပမာဏ၊

နယပယ၊ သဘာ၀ တ႔ႏင သကဆငသည ပြငလငးျမငသာေသာ စညးမဥးစညးကမးမားက

သငေတာေသာ တငပငေဆြးေႏြးမႈႏင ပးေပါငးပါ၀ငမႈျဖင ေရးဆြရမည။ ႏငငေတာအစးရသည

ယငးစညးမဥးစညးကမးမားေရးဆြရာ၌ လပပငခြငဆငရာ အၾကးစားေရာငး၀ယမႈတြင မညသည

တ႔ပါ၀ငရမညက နငင၏အေျခအေနႏငေလာညစြာအဓပၸာယသတမတရမည။

၁၂.၆။ ႏငငေတာအစးရသည ေဒသချပညသမားက အသအမတျပထားေသာလပပငခြင အခြငအေရး

မား၊ လ႔အခြငအေရးမား၊ အသကေမြး၀မးေကာငးလပငနးမား၊ စားနပရကၡာဖလမႈႏင သဘာ၀

ပတ၀နးကငတ႔က လပပငခြငအၾကးစားေရာငး၀ယျခငးမ ေပၚေပါကလာသည အႏရာယမားမ

ကာကြယရန စမေဆာငရြကရမည။ ယငးအကာအကြယမားတြင ခြငျပနငသည ေျမေရာငး၀ယမႈ

အျမငဆးပမာဏႏင လႊတေတာမအတညျပျခငးက႔သ႔ေသာ ပမာဏတစခထကေကာလြန၍

လႊေျပာငးျခငးက အတညျပသည စညးမဥးစညးကမးတ႔ပါ၀ငရမည။ ႏငငေတာအစးရသည

ရငးႏးျမပႏသမားက လပပငခြငအၾကးစားလႊေျပာငးမႈမျဖစေပၚေစသည ထတလပမႈႏင

ရငးႏးျမပႏမႈ ပစမားက ျမငတငရန စဥးစားေဆာငရြကရမည။ ထ႔အျပင ေဒသခလပပငခြင

အခြငအေရးရသမားႏင မတဖကပးေပါငးေဆာငရြကမႈမားျဖစေပၚေစရန အားေပးရမည။

၁၂.၇။ ဌာေနတငးရငးသားမား၊ ေဒသချပညသမားႏင စပလဥးလာပါက နငငေတာအစးရသည

ေဆာငရြကခကမားအားလးတြင လြတလပေသာႏငငမားရ တငးရငးသားလမးစမား၊ ဌာေန

တငးရငးသားမားႏငသကဆငသည အျပညျပညဆငရာ အလပသမား သမဂၢေၾကညာစာတမး

(၁၆၉) ႏင ဌာေနတငးရငးသားမားအခြငအေရးဆငရာ ကမၻာကလသမဂၢေၾကညာစာတမး

အပါအ၀င အမးသားႏင ႏငငတကာ ဥပေဒမားတြင ပါ၀ငသည တညဆ တာ၀န၀တရား

မားႏငလညးေကာငး၊ ေဒသတြငးႏင နငငတကာ လပထးလပနညးမားက ေစတနာျဖင

တနဖးထား၍ ကငသးမႈႏငလညးေကာငး၊ ကကညေစရနတာ၀နခရမည။ ႏငငေတာအစးရႏင

အျခားအဖြ႔အစညးမားသည ေဒသချပညသမားအခြငေရးရရထားေသာ အရငးအျမစမားက

ထခကေစသည ရငးႏးျမပႏမားမစမ ဌာေနတငရငးသားမားက စတေကာငးေစတနာထား၍

တငပငေဆြးေႏြးရမည။ ယငးစမကနးမားက အပဒ ၉.၉ တြင ေဖာျပထားသညအတငး ဌာေန

တငးရငးသားမား၏အဖြ႔၀ငမားႏင ထေရာကျပး အဓပၸာယျပည၀ေသာ တငပငေဆြးေႏြးမႈအေပၚ

အေျခခရမည။ ဤလမးညႊနခကပါ တငပငေဆြးေႏြးျခငးႏငပးေပါငးပါ၀ငျခငးဆငရာ အေျခခ

သေဘာတရားမားက အျခားေဒသခမား၏အရငးအျမစမားက အသးျပသည ရငးႏးျမပႏမႈမား

အတြက ကငသးရမည။

၁၂.၈။ ႏငငေတာအစးရသည ဤလမးညႊနခကပါ တငပငေဆြးေႏြးျခငးႏငပးေပါငးပါ၀ငျခငးဆငရာ

အေျခခသေဘာတရားမားႏငအည တာ၀နရေသာရငးႏးျမပႏမႈအား ျမငနငသညအေျခအေနမား

က အထခကခရေသာ အစအဖြ႔အားလးႏငအတ ဆးျဖတေဆာငရြကရမည။ ထ႔အျပင

တာ၀နရေသာရငးႏးျမပႏမႈမားက အားေပးျခငး၊ လ႔အခြငအေရးမားက ေလးစားျခငး၊

စားနပရကၡာဖလမႈႏင ေရရညတညတ႔ေသာ သဘာ၀ပတ၀နးကငအသးျပမႈ တ႔အားျမငတငျခငး

စသညတ႔က အားေပးသည မ၀ါဒႏငဥပေဒမားက ေရးဆြျပးထတျပနေၾကညာရမည။

ဥပေဒမားသည ရငးႏးျမပႏမႈမားအတြက သေဘာတညမႈမားႏင ပတသက၍ သကဆငသ

အားလး၏ အခြငအေရးႏငတာ၀နမားက ရငးလငးစြာ သတမတရနလအပသည။ ရငးႏးျမပႏမႈ

အတြက သေဘာတညခကမားသည အမးသား ဥေပဒမေဘာငမားႏင ရငးႏးျမပႏမႈ

စညးမဥးစညးကမးမားက လကနာရမည။

၁၂.၉။ ႏငငေတာအစးရသည ေျမသမးဆညးျခငးႏင မတဖကပးေပါငးေဆာငရြကမႉသေဘာတညခကမား

အပါအ၀င လပပငခြငအခြငအေရး ေရာငး၀ယမႈပစအားလးႏင ပတသကသညရငးႏးျမပႏမႈမား

အေကာငအထညေဖာရာတြင တဆငခအခြငအေရးမားအပါအ၀င လပပငခြငအခြငအေရးမား

အထခကခရနငသည အစအဖြ႔အားလးႏငအတ ေဆာငရြကရမည။ ယငးသ႔ေဆာငရြကရာတြင

ဤလမးညႊနခကပါတငပငေဆြးေႏြးျခငးႏင႔ ပးေပါငးပါ၀ငျခငးဆငရာ အေျခခသေဘာတရားမား

ႏငအည ျဖစေစရမည။ ႏငငေတာအစးရႏင အျခားသကဆငသညအဖြ႔အစညးမားသည

တစဥးခငး၊ မသားစႏင အစအဖြ႔မားအား ၎တ႔၏လပပငခြငအခြငအေရးမားက အသေပးရမည။

ထ႔ျပင ကြမးကငမႈဆငရာ အေထာကအကမား အပါအ၀င ၎တ႔၏ တငပငေဆြးေႏြးျခငးႏင႔

ပးေပါငးပါ၀ငျခငးဆငရာအရညအေသြးမား တးတကလာေစရန ပ႔ပးကညရမည။

၁၂.၁၀။ လပပငခြငအၾကးစားေရာငး၀ယျခငးပါ၀ငေသာ ရငးႏးျမပႏမႈမား၊ ေျမသမးဆညးျခငးႏင

မတဖကပးေပါငးေဆာငရြကမႈ သေဘာတညခကမားက ထညသြငးစဥးစားသညအခါ ႏငငေတာ

အစးရသည လပပငခြငအခြငအေရး၊ စားနပရကၡာဖလမႈ၊ လေလာကေသာ စားနပရကၡာ ရရ

အသးျပနငသည အခြငအေရးမား စဥဆကမျပတ တးတကျဖစထြနးေစေရး၊ အသကေမြး၀မး

ေကာငးလပငနးမားႏင သဘာ၀ပတ၀နးကငတ႔အေပၚ ယငးရငးႏးျမႈပႏမႈမား၏ ျဖစနငေခရသည

အေကာငးအဆး သကေရာကမႈမားက လြတလပေသာ ဆနးစစမႈၾကတငျပလပရန အဖြ႔အစညး

အမးအမးတ႔အတြက လမးညႊနခကမားေရးဆြ ေဆာငရြကရမည။ ႏငငေတာအစးရသည

ဓေလထးတမးႏငတရား၀ငအသအမတမျပထားေသာ လပပငခြငမားအပါအ၀င လကရအသးျပ

ေနေသာ ေဒသချပညသမား၏လပပငခြငအခြငအေရးႏင ေတာငးဆမႈမားကလညးေကာငး၊

ရငးႏးျမပႏမႈေၾကာငထခကသည လပကြကငယေတာငသမားကသ႔ေသာ အျခားသမား၏

အခြငအေရးႏင အသကေမြး၀မးေကာငးမားက လညးေကာငး စနစတကႏင ဘကလကမႈမရဘ

ေဖာထတရမည။ ယငးလပငနးစဥက ဤလမးညႊနခကပါတငပငေဆြးေႏြးျခငးႏင႔ ပးေပါငး

ပါ၀ငျခငးဆငရာ အေျခခသေဘာတရားမားႏငအည အထခကခရသညအဖြ႔အစညးအားလးႏင

တငပငေဆြးေႏြးအေကာငအထညေဖာရမည။ နငငေတာအစးရသည လကရေဒသချပညသ

မားက အသအမတျပထားေသာ လပပငခြငအခြငအေရးမားသည ထရငးနးျမပႏမႈမားေၾကာင

မဆးရႈးေစရန တာ၀နခရမည။

၁၂.၁၁။ ရငးႏးျမပႏမႈစာခပခပဆသမားသည ညႏႈငးေဆြးေႏြးရာတြင အကးသကဆငသအားလးက

အသေပးျခငး၊ ပါ၀ငေစျခငးမား ေသခာေစရန ျပညစမနကနတကသည သတငးအခကအလက

မားက ထတျပနရမည။ ထ႔ျပင ယငးသေဘာတညမႈမားက မတတမးတငျပး ထခကခရသ

အားလးက နားလညေစရမည။ ညႏႈငးသညလပငနးစဥသည ခြျခားႏမခမႈကငးျပး ကားမလမႈ

ေရးရာ တနးတညမမႈရေစရမည။

၁၂.၁၂။ ရငးႏးျမပႏသမားသည အမးသားဥပေဒမားကေလးစားရနတာ၀နရျပးအျခားသမား၏ လပပင

ခြငအခြငအေရးမားႏင ဤလမးညႊနခကပါ အစးရမဟတေသာအဖြ႔အစညးမားဆငရာ အေျခခ

သေဘာတရားမားႏငအည တရားဥပေဒစးမးျခငးက အသမတျပေလးစားရမည။ ရငးႏးျမပႏမႈ

မားသည စားနပရကၡာဖလမႈမရျခငးႏင သဘာ၀ပတ၀နးကင ပကစးျခငးတ႔က မျဖစေပၚေစရ။

၁၂.၁၃။ ႏငငေတာအစးရ၊ ရငးႏးျမပႏသမားႏင ေျမယာ၊ သားငါး၊ သစေတာဆငရာ၏ လပပငခြင

အခြငအေရးရသမားက ၀နေဆာငမႈေပးေသာ ကြမးကငသမားသည အထးတလညေတာငးဆမႈ

ရသညျဖစေစ မရသညျဖစေစ ၀နေဆာငမႈမားေပးသညအခါ ၎တ႔၏အေကာငးဆးစြမးေဆာငမႈ

ျဖစေစရန အထးအေလးထားေဆာငရြကရမည။

၁၂.၁၄။ ႏငငေတာအစးရႏင ထခကခရေသာအစအဖြ႔မားသည လပပငခြငအၾကးစားေရာငး၀ယျခငး

ပါ၀ငေသာ ရငးႏးျမပႏမႈမား၊ ေျမသမးဆညးျခငးႏင မတဖကပးေပါငးေဆာငရြကမႈ

သေဘာတညခကမား အေကာငအထညေဖာျခငးႏငသကေရာကမႈမားက ထေရာကစြာေစာင

ၾကပၾကညရႈရမည။ သေဘာတညမႈမားက ဥပေဒအတငးလကနာေဆာငရြကေစရန လအပသည

အခါ၌လညးေကာငး၊ လပပငခြငႏငအျခားအခြငအေရးမားကာကြယရနလညးေကာငး၊ ထခကခ

အစအဖြ႔မားက ယငးကသ႔အေရးယေဆာငရြကရန လပငနးစဥမား တညေထာငေပးရန

ေတာငးဆလာလငလညးေကာငး၊ ႏငငေတာအစးရသည အမနအတငးျဖစေစေသာ အေရးယ

ေဆာငရြကမႈမားျပလပရမည။

၁၂.၁၅။ ႏငငေတာအစးရသည နငငရပျခားတြငရငးႏးျမပႏမႈ သ႔မဟတ ရငးႏးျမပႏမႈ တးျမငျခငး

ျပလပသညအခါ ၎တ႔၏ေဆာငရြကမႈသည ေဒသခတငးရငးသားမားက အသအမတျပ

ထားေသာ လပပငခြငအခြငအေရးမားက ကာကြယျခငး၊ စားနပရကၡာဖလမႈတးျမငျခငးႏင

အမးသာ ႏင ႏငငတကာ ဥပေဒမားတြင ပါ၀ငသည တညဆ တာ၀န၀တရားမားႏင

လညးေကာငး၊ ေဒသတြငးႏင နငငတကာ လပထးလပနညးမားက ေစတနာျဖင တနဖးထား၍

ကငသးမႈမား စသညတ႔ႏင ကကညေစရန တာ၀နခရမည။

၁၃။ ေျမယာေပါငးစညးျခငးႏင အျခားျပနလညျပငဆငသညခဥးကပမႈမား ၁၃.၁။ သငေတာသညအခါတငးတြင နငငေတာအစးရသည စားနပရကၡာဖလမႈႏင ေရရညတညတ႔ ေသာ

ေကးလကဖြ႔ျဖးမႈ တးျမငျခငးတ႔တြင ပါ၀ငသည ပငဆငသႏငအသးျပသတ႔၏

ေျမကြကႏငလပကြကမား ပသ႑ာနႏင အသးျပမႈတးတကေကာငးမြနေစေရး အေထာကအက

ျဖစေစရန လပကြက သ႔မဟတ ေျမကြကမားက ျပနလညျပငဆငျခငးအတြက ေျမယာေပါငးစညး

ျခငးႏင လလယျခငး သ႔မဟတ အျခားသေဘာဆႏၵအေလာက ခဥးကပမႈမားက စဥးစားေဆာင

ရြကနငသည။ ႏငငေတာအစးရသည ယငးေဆာငရြကမႈမားတြင အမးသားႏင ႏငငတကာ

ဥပေဒမားတြင ပါ၀ငသည တညဆ တာ၀န၀တရားမားႏငလညးေကာငး၊ ေဒသတြငးႏင

နငငတကာ လပထးလပနညးမားက ေစတနာျဖင တနဖးထား၍ ကငသးမႈမားႏင ကကညေစရန

တာ၀နခရမည။ ထ႔အျပင ပါ၀ငသမားသည ျပနလညျပငဆငမႈျပျပးသညအခါ၌ ယခငအေျခ

အေနႏင ႏႈငးယဥလင အနညးဆးသာလြနမႈရေစရန ႏငငေတာအစးရက တာ၀နခရမည။

ပငဆငသအမားစနင အသးျပသမား၏ လလားခကမားက အားလးသေဘာတညသည

တစခတညးေသာ ျပနလညျပငဆငမႈျဖစေစရန ဤခဥးကပမႈမားအား အသးျပ၍ ညႏႈငးေပါငး

စပေပးရမည။

၁၃.၂။ သငေတာသညအခါတငးတြင ႏငငေတာအစးရသည ေျမယာေပါငးစညးမႈအစအစဥ၏ အစပ

အပငးတစခအျဖစ ေျမကြကမားကသမးယျပး အကးခစားခြငရသမားက ခြေ၀ခထား

သညအခနထ ယာယထနးသမးထားရန ေျမဘဏမားကတညေထာငျခငးက စဥးစားနငသည။

၁၃.၃။ သငေတာသညအခါတငးတြင ႏငငေတာအစးရသည သဘာ၀ပတ၀နးကငကာကြယျခငးႏင

လမးတတားစသည အေျခခအေဆာကအအမားေဆာကလပသည စမကနးမားတြင

ယငးနငငေတာစမကနးမားအတြက ပဂၢလကပငေျမမား သမးဆညးမႈက အေထာကအကျပရန

လညးေကာငး၊ အထခကခရေသာ ပငရငမား၊ လယသမားမားႏင လပကြကငယေတာငသမားက

စကပးထတလပမႈဆကလကလပကငျခငး၊ တးျမငထတလပျခငးတ႔က ခြငျပမည ေျမအစား

ျပနလညေပးအပနငရနအတြကလညးေကာငး၊ ေျမယာေပါငးစညးျခငးႏင ေျမဘဏမားက

အားေပးျခငးႏင အေထာကအကျပျခငးတ႔က စဥးစားနငသည။

၁၃.၄။ လပကြကငယေတာငသမသားစမား၏ ေျမယာႏငသစေတာမားသည ေျမကြကငယ အမားအျပား

အျဖစ ကြသြားသညအတြက ထတလပမႈကနကစရတျမငမားလာေသာအခါ ႏငငေတာအစးရ

သည ယငးေျမယာႏငသစေတာမား၏ ပသ႑ာနက ပမေကာငးမြနေစရန ေျမယာေပါငးစညးျခငး

ႏငေျမဘဏမားျပလပရန စဥးစားနငသည။ ႏငငေတာအစးရသည ယငးကသ႔ ေျမကြကငယ

အမားအျပားကြသြားျခငးက အႏရာယမားက ေလာချခငး သ႔မဟတ သးႏအမးအစား

တးတကမားျပားေစျခငးက႔သ႔ေသာ အကးေကးဇးမားျဖစထြနးေစေသာအခါ ေျမယာေပါငးစညး

ျခငးျပလပျခငးမ ေရာငၾကဥရမည။ ေျမယာမားပသ႑ာနျပနလညျပငဆင သည ေျမယာ

ေပါငးစညးျခငးစမကနးမားက ေရသြငးစနစမားႏငေကးလကလမးမားျပနလည ထေထာငျခငး

က႔သ႔ေသာ ေတာငသမားကပ႔ပးသညအစအစဥမားႏင ေပါငးစပေဆာငရြကရမည။ ေျမယာ

ေပါငးစညးျခငးဆငရာရငးႏးျမပႏမႈမားက ကာကြယနငရန ေပါငးစညးထားသည ေျမကြကမား

အား ေနာငတြငျပနလညခြစတျခငးမတားျမစသည လပငနးစဥမားက ခမတ ေဆာငရြကရမည။

၁၃.၅။ ႏငငေတာအစးရသည ေဒသလအပခကမားႏငအထးကကညမႈရေသာ ျပနလညျပငဆငသည

ခဥးကပမႈမားအတြက မဟာဗဟာမားေရးဆြေဆာငရြကရမည။ ယငးမဟာဗဟာမားသည

လမႈေရး၊ စးပြားေရးႏင သဘာ၀ပတ၀နးကင ေရရညတညတ႔မႈႏင ကား၊မလမႈေရးေရးရာ

သာတညမမႈရရမည။ မဟာဗဟာမားသည ျပနလညျပငဆငသညခဥးကပမႈမားဆငရာ

ရညရြယခကႏင အေျခခသေဘာတရားမား၊ အကးခစားခြငရသမား၊ အစးရ၊ ပဂၢလကက႑၊

လယသမားအဖြ႔အစညးမား ႏငလပကြကငယေတာငသမား၊ ေရလပသားမား၊ သစေတာ

အသးျပသမားႏင ပညာရငမား၏ ကြမးကငမႈႏင အသပညာဖြ႔ျဖးတးတကမႈတ႔က ေဖာထတရ

မည။ ဥပေဒမားသည ေျမကြက သ႔မဟတ လပကြကမားက ျပနလညျပငဆငျခငးႏင

ယငးတ႔၏အသးျပမႈမားအတြက ရငးလငးျပး ကနကစရတသကသာသည လပထးလပနညးမား

ျပဌာနးရမည။

၁၃.၆။ ႏငငေတာအစးရသည ျပနလညျပငဆငသညခဥးကပမႈမားအသးျပသည စမကနးမားတြင

သငေတာသည အကာအကြယမား တညေထာငရမည။ စမကနးေၾကာငထခကနငသည

တစဥးခငး၊ အစအဖြ႔ သ႔မဟတ ျပညသအားလးက ဆကသြယျပး သငေလာသည ဘာသာ

စကားျဖင လေလာကသည သတငးအခကအလကမားက အသေပးရမည။ နညးပညာႏင

ဥပေဒဆငရာ အေထာကအပ႔မားေပးရမည။ ဌာေနတငးရငးသားမား၏ အခြငအေရးမားက

ထညသြငးစဥးစားျပး ပးေပါငးေဆာငရြကမႈႏင ကာ၊မလမႈေရးရာတနးတညမမႈမားက ေဖာေဆာင

သည ခဥးကပမႈမားအသးျပရမည။ ဇ၀မးကြမားဆးရႈးမႈႏင ပကစးယယြငးမႈကကာကြယရန

သ႔မဟတ ေလာခရန၊ ေကာငးမြနသည ေျမစမအပခပမႈ၊ အေကာငးဆးလပနညးလပဟနႏင

ေျမယာေဖာထတမႈတ႔ကျဖစေပၚေစေသာ အေျပာငးအလမားက အသအမတျပသည သဘာ၀

ပတ၀နးကငဆငရာ အကာအကြယမား တညေထာငရမည။

၁၄။ ျပနလညအစားထး ျဖညဆညးေပးျခငး ၁၄.၁။ ႏငငေတာအစးရသည ႏငငေတာ၏ အေျခအေနက ထညသြငးစဥးစား၍ သငေလာသည

အခါတငး ေဒသချပညသမားက လကခထားေသာ ေျမယာ၊ သားငါးႏင သစေတာဆငရာ

လပပငခြငမား ဆးရႈးမႈအတြက ျပနလညအစားထးျဖညဆညးေပးျခငးက ေဆာငရြကေပးရမည။

ႏငငေတာအစးရသည ေဆာငရြကမႈအားလးအား အမးသားႏင ႏငငတကာ ဥပေဒမားတြင

ပါ၀ငသည တညဆ တာ၀န၀တရားမားအရလညးေကာငး၊ ေဒသတြငးႏင နငငတကာလပထး

လပနညးမားက ေစတနာျဖင တနဖးထား၍ ကငသးရနအတြကလညးေကာငး ကကညရန

တာ၀နခရမည။

၁၄.၂။ စြမးေဆာငရညရေသာ အမးသားအဆငအာဏာပငအဖြ႕မား၏ ေျဖရငးေဆာငရြကေပးျခငးျဖင

ဆးရႈးျခငးခရသမား သ႔မဟတ ယငးတ႔၏ အေမြဆကခပငခြငရသမားအား မလေျမကြက

သ႔မဟတ လပကြကမားက ျဖစႏငလ င ျပနလညေပးအပရမည။ မလေျမကြက သ႔မဟတ

လပကြကမားက ျပနလညေပးအပျခငး မျပႏငလ င ႏငငေတာအစးရသည ထခကခရသ

အားလးအား တရားမ တေသာ ေလာေၾကးက ေငြျဖင ျဖစေစ၊ အျခားေျမကြက သ႔မဟတ

လပကြကမားျဖငျဖစေစ၊ ႏစမးလးအားျဖင ျဖစေစ သာတညမ စြာ ခကခငး ေပးရမည။

၁၄.၃။ သငေတာသညအခါတငးတြင ဌာေနတငးရငးသားမား၏ ျပနလညအစားထးျဖညဆညးေပးျခငး

ကစၥရပမားႏငစပလဥး၍ ႏငငေတာ၏ အေျခအေနႏင အမးသားဥပေဒမားႏငကကညစြာ

ေဆာငရြကေပးရမည။

၁၄.၄။ ႏငငေတာအစးရသည ျပနလညအစားထးျဖညဆညးေပးျခငးဆငရာ ရငးလငးျပး ပြငလငးျမငသာ

သညလပငနးစဥမားပါ၀ငေသာ ကာ၊မလမႈေရးရာတနးတညမမႈက ေဖာေဆာင သည မ၀ါဒႏင

ဥပေဒမားက ေရးဆြရမည။ ျပနလညအစားထးျဖညဆညးေပးျခငးဆငရာ လပငနးစဥႏင

ပတသကသည သတငးအခကအလကမားက သငေတာသညဘာသာစကားျဖင ကယျပန႔စြာ

ျဖန႔ေ၀ေပးရမည။ ေတာငးဆသမားအား လပငနးစဥတစေလာကလးတြင ဥပေဒႏင လထအေျခခ

ဥပေဒေထာကအကျပ ၀နေဆာငမႈေပးျခငးအပါအ၀င လေလာကေသာ အကအညမားက

ေပးရမည။ ႏငငေတာအစးရသည ျပနလညအစားထးျဖညဆညးေပးျခငးဆငရာ ေတာငးဆမႈ

မားက ခကခငး ေျဖရငးေဆာငေပးရန တာ၀နခရမည။ ေတာငးဆမႈေအာငျမငသမားအား

ယငးတ႔၏ အခြငအေရးမားက ရယခစားနငေစရနႏင တာ၀န၀တရားမားက ထမးေဆာင ႏငေစရန

လအပသညအခါတငးတြင ကညပပးသည ၀နေဆာငမႈမား ေပးရမည။ လပငနး

ေဆာငရြကျခငးတးတကမႈအေျခအေနက ကယကယျပန႔ျပန႔ ထတျပနေၾကညာရမည။

၁၅။ ျပနလညခြေဝျခငးဆငရာ ျပျပငေျပာငးလမႈမား ၁၅.၁။ ျပနလညခြေ၀ျခငးဆငရာ ျပျပငေျပာငးလမႈမားသည သာတညမ မႈ ရသည ေျမရယသးစြမႈႏင

အားလးပါ၀ငေဆာငရြကႏငသည ေကးလကေဒသဖြ႕ျဖးမႈတ႔က ပပးကညသည။ ႏငငေတာအစးရ

သည ႏငငေတာ၏ အေျခအေနႏငေလာညစြာ လအပသညအခါတငးတြင အစးရက

စမခန႔ခြပငခြငရသညေျမမားက ခြေ၀ခထားျခငး၊ ဆႏၵအေလာကႏင ေစးကြကက အေျခခသည

လပငနးစဥမား၊ အမားျပညသအကးငာ ပဂၢလကပငေျမယာ၊ သားငါး သ႔မဟတ သစေတာမားက

သမးယျခငးစသညတ႔က စဥးစားေဆာငရြကႏငသည။

၁၅.၂။ ႏငငေတာအစးရသည ျပနလညခြေဝျခငးဆငရာ ျပျပငေျပာငးလမႈမားက အေကာငအထညေဖာ

ေဆာငရြကရာတြင အျမငဆးေျမပမာဏ သတမတျခငးက မ၀ါဒေရးဆြရာ၌ ထညသြငးစဥးစား

ႏငသည။

၁၅.၃။ လနညးစက လပပငခြငမားက ရယထားမႈ ျမငမားျခငးႏင ေဒသချပညသမားက လကခ ထားေသာ

လပပငခြငရသမား၏ ေျမယာ၊ သားငါးႏင သစေတာရယသးစြခြင မရရျခငးေၾကာင ျဖစေပၚသည

ေကးလကေဒသဆငးရႏြမးပါးမႈ သသာထငရားျခငးတ႔ စေပါငးျဖစေပၚသည အခါတငး အခနး

(၁၅) ပါေဖာျပခကမားအရ ျပနလညခြေ၀ျခငးဆငရာ ျပျပငေျပာငးလမႈမားက လမႈေရး၊

စးပြားေရးႏင သဘာ၀ပတ၀နးကငဆငရာအပါအ၀င အျခားအေၾကာငးျခငးရာမား အတြက

ႏငငေတာ၏ အေျခအေနႏင အမးသားဥပေဒမား ႏငကကညစြာ ထညသြငးစဥးစား ႏငသည။

ျပနလညခြေ၀ျခငးဆငရာ ျပျပငေျပာငးလမႈမားသည အမးသမး အမးသားတ႔၏ ေျမယာ၊

သားငါးႏင သစေတာဆငရာ သာတညမ ရယသးစြျခငးက အာမခရမည။

၁၅.၄။ ႏငငေတာအစးရက ျပနလညခြေ၀ျခငးဆငရာ ျပျပငေျပာငးလမႈမားက အေကာငအထညေဖာရန

ေရြးခယပါက ႏငငေတာအစးရသည ျပျပငေျပာငးလမႈမားအား အမးသားႏင ႏငငတကာ

ဥပေဒမားတြင ပါ၀ငသည တညဆ တာ၀န၀တရားမားအရလညးေကာငး၊ ေဒသတြငးႏင

နငငတကာလပထးလပနညးမားက ေစတနာျဖင တနဖးထား၍ ကငသးရနအတြကလညးေကာငး

ကကညေစရန တာ၀နခရမည။ ျပျပငေျပာငးလမႈမားသည တရားဥပေဒစးမးေရးက ေလးစား

လကနာျပး အမးသားဥပေဒႏင လပထးလပနညးမားအရ အေကာငအထညေဖာရမည။

ႏငငေတာအစးရသည ဤလမးညႊနခကပါသေဘာတရားမားႏငအည အကးသကဆငသ

အားလး၏ လအပခကမားက ခနညမႈႏင အသးျပမည ခဥးကပမႈနညးလမးမားအပါအ၀င

ျပနလညခြေ၀ျခငးလပငနးအတြက ေဆြးေႏြးတငပငမႈလပငနးမားက ေရးဆြအေကာငအထည

ေဖာႏငရန ကညပပးေပးရမည။ ႏငငေတာ၊ ေဒသချပညသအစအဖြ႕၊ အရပဘကလမႈအဖြ႕အစညး၊

ပဂၢလကအဖြ႕အစညး၊ ေတာငသလယသမား၊ အေသးစားစားေသာကကနထတလပသမား၊

ေရလပသားငယမား၊ ႏငသစေတာအသးခသတ႔၏ သကဆငရာအဖြ႕အစညးအသးသး၊ႏင

အျခားအဖြ႕အစညးမား အၾကား မတဖကပးေပါငးေဆာငရြကမႈမားက တးျမငအေကာငအထည

ေဖာရမည။ အကးခစားသမား၏ ေမ ာလငထားေသာ ေငြေၾကးႏင အျခားထည၀ငမႈမားသည

ကးေၾကာငးဆေလာရမညျဖစျပး စမခန႔ခြမႈ မျပနငသည ေၾကြးျမမားျဖင ၄ငးတ႔က မကနေစရ။

ယငးတ႔၏ ေျမယာ၊ သားငါးႏင သစေတာဆငရာလပပငခြငမားက စြန႔လႊတသမားအား ညမ ေသာ

ေငြေပးေခမႈက ကးေၾကာငးခငလမႈႏငေႏာငေႏးၾကန႔ၾကာမႈမရေစဘ လကခရရေစ ရမည။

၁၅.၅။ ႏငငေတာအစးရက ျပနလညခြေ၀ျခငးဆငရာ ျပျပငေျပာငးလမႈမားက အေကာငအထညေဖာရန

ေရြးခယပါက ျပျပငေျပာငးလသညအစအစဥမား၏ ရညရြယခကမားႏင ယငးျပနလညခြေ၀ျခငး

ဆငရာ ျပျပငေျပာငးလမႈမားမ ခနလပမည ေျမယာမားက ရငးလငးစြာ သတမတေဖာျပရမည။

အမျခဥယာဥေနရာ ရာေဖြသမား၊ အမးသမးမား၊ တရားမ၀ငအေျခခေနထငသမား၊ စားကက

ေျမမားက အမျပ၍ တရစၦနေမြးျမသမား၊ သမငးအစဥအဆက အႏမခခရသည အပစမား၊

အလမးေ၀းေဒသတြင ေနထငသမား၊ လငယမား၊ ဌာေနတငးရငးသားမား၊ ရာေဖြစား

ေသာကျခငးအားျဖငအသကေမြးသမားႏင အေသးစား စားေသာကကန ထတလပသမား

ကသ႔ေသာ ရညရြယထားသည အကးခစားခြငရသမားက ရငးလငးစြာ သတမတေဖာျပရမည။

၁၅.၆။ ႏငငေတာအစးရက ျပနလညခြေ၀ျခငးဆငရာ ျပျပငေျပာငးလမႈမားက အေကာငအထညေဖာရန

ေရြးခယပါက ႏငငေတာအစးရသည ေရရညတညတန႔ေစရန ပးေပါငးပါ၀ငသည လပငနးစဥျဖင

မ၀ါဒႏင ဥပေဒမားက ေရးဆြရမည။ ႏငငေတာအစးရသည မ၀ါဒႏင ဥပေဒမားက

အကးခစားခြငရသမားအားေဒသခအစအဖြ႕လကျဖစေစ၊ မသားစအလကျဖစေစ သ႔မဟတ

တစဥးခငးျဖစေစ ယငးတ႔အသးျပေနေသာ ေျမယာ၊ သားငါးႏင သစေတာမားမ လေလာကသည

လေနမႈအဆငအတနးက ရရခစားႏငေရးႏင ျပနလညခြေ၀ျခငးဆငရာ ျပျပငေျပာငးလမႈမားတြင

အမးသားႏင အမးသမး တနးတညမ ရေစေရးတ႔အတြက အေထာကအပျဖစေစရန

တာ၀နခရမည။ ႏငငေတာအစးရသည ျပနလညခြေ၀ျခငးဆငရာ ျပျပငေျပာငးလမႈမားမ ရရရန

ရညရြယထားေသာ အကးရလဒမား ရရမႈႏင ေရရညတညတန႔မႈမားအား ဟန႔တားႏငသည

မ၀ါဒမားက ျပနလညျပငဆငရမည။

၁၅.၇။ ျပနလညခြေ၀ျခငးဆငရာ ျပျပငေျပာငးလမႈမားက စဥးစားရာတြင ႏငငေတာအစးရသည

ယငးျပျပငေျပာငးလမႈက လပပငခြငအခြငအေရးမား၊ စားနပရကၡာဖလမႈ၊ လေလာကေသာ

စားနပရကၡာရရအသးျပနငသည အခြငအေရးမား စဥဆကမျပတ တးတကျဖစထြနးေစေရး၊

အသကေမြး၀မးေကာငးလပငနးမား ႏင သဘာ၀ပတ၀နးကငတ႔အေပၚ ျဖစႏငေျခရသည

အေကာငးအဆး သကေရာကမႈမားက ေလလာဆနးစစမႈ ျပလပရမည။ ယငးေလလာ

ဆနးစစမႈလပငနးစဥက ဤလမးညႊနခကပါ တငပငေဆြးေႏြးျခငးႏငပါ၀င ေဆာငရြကျခငး

အေျခခသေဘာတရားမားႏငအည အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကရမည။ ေလလာဆနးစစမႈ

မားက အကးခစားခြငရသမားအား ေထာကပေရးႏင ျပနလညခြေ၀ျခငးဆငရာ အစအစဥမား

ပမတးတကေကာငးမြနေစေရးအတြက လအပေသာ ေဆာငရြကရမည အတငးအတာက

ဆးျဖတရန အေျခခအျဖစ အသးျပရမည။

၁၅.၈။ ႏငငေတာအစးရသည ေျမယာျပနလညခြေဝျခငးဆငရာ ျပျပငေျပာငးလမႈ အစအစဥမားက

အကးခစားခြငရသမားက လအပေသာ ေခးေငြမားရရမႈ၊ သးႏအာမခ၊ သြငးအားစမား၊ ေစးကြက၊

ေကးလကပညာေပးလပငနးစဥတြင နညးပညာအေထာကအပ၊ လယယာေျမ ေဖာထတေရးႏင

အမယာေဆာကလပျခငးကသ႔ေသာ ေထာကပမႈမားက အျပညအ၀ေပးရန တာ၀နခရမည။

ကညပပးသည၀နေဆာငမႈမား ေပးျခငးက အကးခစားခြင ရသမားအား

ေျမယာျပနလညခြေ၀သညလပငနးစဥႏင ညႏႈငးေဆာငရြကရမည။ ကညပပးသည ၀နေဆာငမႈ

ကနကစရတအပါအ၀င ေျမယာျပျပငကနကစရတအားလးက ၾကတငသတမတျပး ဆငရာ

ဘ႑ာေငြစာရငးတြင အခနမ ထညသြငးထားရမည။

၁၅.၉။ ႏငငေတာအစးရသည ျပနလညခြေ၀ျခငးဆငရာ ျပျပငေျပာငးလမႈမားက ပြငလငးျမငသာမႈ၊

ပးေပါငးပါ၀ငေဆာငရြကမႈႏင တာ၀နယမႈ၊ တာ၀နခမႈရေသာ ခဥးကပမႈနညးလမးႏင လပငနးစဥ

မားအရ အေကာငအထညေဖာရမည။ အကးထခကသအားလးအတြက အမးသား ဥပေဒႏင

အခနး (၁၆) တြင ေဖာျပထားသညလမးညႊနမားအတငး တရားမ တသည ေလာေၾကးေပးျခငးႏင

တရား၀င လပထးနညးမားက အသးျပေဆာငရြကရမည။ အႏမခရေသာ အပစအပါအ၀င

ထခကသမားအားလးသည ျပျပငေျပာငးလျခငးဆငရာ ကားမလမႈေရးရာတနးတညမၽႊမႈက

ဥးတညေသာ ရငးလငးသည သတငးအခကအလကအျပညအစက လကခရရေစရမည။ အကး

ခစားခြငရသမားက ပြငလငးသညလပငနးစဥမားျဖင ေရြးခယျပး ယငးတ႔သည ပြငလငးျမငသာ

စြာ အသေပးျပးမ မတတမးတငထားေသာ ခငမာသည လပပငခြငမားက လကခရရေစရမည။

ယငးတ႔က အျငငးပြားမႈေျဖရငးျခငးနညးလမးမားက အမးသားဥပေဒအရ ရယအသးျပႏငရန

ေဆာငရြကရမည။ ႏငငေတာအစးရသည ျပနလညခြေ၀ျခငးဆငရာ ျပျပငေျပာငးလမႈ

လပငနးအစအစဥမား ေဆာငရြကရာတြင ပြငလငးျမငသားမႈႏင ပးေပါငးပါ၀ငေဆာငရြကမႈ

ပမအားေကာငးစြာျဖင အဂတလကစားမႈက တားဆးကာကြယရန ၾကးပမးအားထတရမည။

၁၅.၁ဝ။ ႏငငေတာအစးရသည ပါ၀ငပတသမား၏ ပးေပါငးပါ၀ငမႈျဖင ျပနလညခြေ၀ျခငးဆငရာ

ျပျပငေျပာငးလမႈအစအစဥမား၏ ရလဒမားက စာပဒ ၁၅.၈ တြင ေဖာျပထားသညအတငး

ဆကစပသည အေထာကအကျပ မ၀ါဒမားႏင အမးသားႏင အမးသမးႏစဥးလး၏ ေျမယာႏင

စားနပရကၡာဖလမႈအေပၚ ယငးတ႔၏ သကေရာကမႈမားက ေစာငၾကပၾကညရႈျခငးႏင

အကျဖတျခငး ျပလပရမည။ လအပသညအခါတငးတြင ႏငငေတာအစးရသည အမနျပနလည

ျပငဆငသည လပငနးမားကလညး ေဆာငရြကရမည။

၁၆။ ေျမသမးဆညးျခငးႏင ေလာေၾကးေပးျခငး ၁၆.၁။ ႏငငေတာအစးရသည အမားျပညသအကးအတြကသာ ေျမယာ၊ သားငါး သ႔မဟတ

သစေတာဆငရာ လပပငခြငရသည ေနရာမားက ႏငငေတာ၏ အေျခအေန၊ အမးသားဥပေဒ

ႏငကကညစြာ သမးယရမည။ ႏငငေတာအစးရသည အမားျပညသအကးငာ ဟသည

သေဘာတရားက တရားဥပေဒဆငရာ ျပနလညသးသပမႈ ျပႏငရနအတြက ဥပေဒတြင

ရငးလငးစြာ သတမတေဖာျပရမည။ ႏငငေတာအစးရသည ေဆာငရြကမႈအားလးအား

အမးသားႏင ႏငငတကာ ဥပေဒမားတြင ပါ၀ငသည တညဆ တာ၀န၀တရားမားအရ

လညးေကာငး၊ ေဒသတြငးႏင နငငတကာလပထးလပနညးမားက ေစတနာျဖင တနဖးထား၍

ကငသးရနအတြကလညးေကာငး ကကညရန တာ၀နခရမည။ ႏငငေတာအစးရသည အနညးဆး

လအပေသာ အရငးအျမစမားကသာ သမးယျခငးႏင အမးသားဥပေဒ အရ တရားမ တေသာ

ေလာေၾကးက ခကခငးေပးျခငးတ႔ျဖင ေဒသခမားက လကခထားေသာ လပပငခြငရရသမား

အထးသျဖင ထခကလြယျပး အလမးေ၀းေသာ ေဒသတြင ေနထငၾကသမားက အသအမတျပ

ေလးစားရမည။

၁၆.၂။ ေျမသမးယျခငးအတြက အစအမႏင လပငနးစဥမားသည ပြငလငးျမငသာမႈႏင ပးေပါငးပါ၀င

ေဆာငရြကမႈရေၾကာငး ႏငငေတာအစးရက တာ၀နခရမည။ ထခကႏငေျခရသတငးက ေဖာထတ

သတမတျခငး၊ စနစတက အသေပးျခငးႏင တငပငေဆြးေႏြးျခငးတ႔က အဆငတငးတြင

ေဆာငရြကရမည။ ဤလမးညႊနခကပါ အေျခခသေဘာတရားမားႏင ကကညသည တငပင

ေဆြးေႏြးမႈမားမ အမားျပညသအကး ျဖညစြမးရန ျဖစႏငေျခရေသာ အျခားခဥးကပမႈ

နညးလမးမားႏငပတသကသည သတငးအခကအလကမားက ရရေစျပး လေနမႈဘ၀က

ထခကမႈအနညးဆးျဖစေစေသာ မဟာဗဟာက ထညသြငးစဥးစားရမည။ ႏငငေတာအစးရသည

အဆျပသည ေျမသမးယမႈက ယဥေကးမႈ၊ ဘာသာေရး သ႔မဟတ ပတ၀နးကငထးျခားမႈရသည

ဧရယာမားႏင ပတသကေနလ ငေသာလညးေကာငး၊ အဆပါ ေျမယာ၊ သားငါးႏင သစေတာ

မားသည ဆငးရႏြမးပါးသတ႔ႏငထခကလြယသတ႔၏ လေနမႈဘ၀အတြက အေရးပါေနလ င

ေသာလညးေကာငး အထးသတထားေဆာငရြကရမည။

၁၆.၃။ ႏငငေတာအစးရသည တရားမ တမႈရသည ေျမတနဘးျဖတမႈႏင ခကခငးေလာေၾကးေပးျခငးက

အမးသားဥပေဒအရ ေဆာငရြကရန တာ၀နခရမည။ ေလာေၾကးေပးျခငးသည နညးလမး

အမးမး ရသညအနက ေငြသား၊ အစားထးေျမက ရယသးစြခြငေပးျခငး သ႔မဟတ ႏစမးလး

ျဖစႏငသည။

၁၆.၄။ ႏငငေတာ၏ အရငးအျမစအျခအေနအရ နငငေတာအစးရသည အေကာငအထညေဖာသည

အဖြ႔အစညးမားတြင လသားအရငးအျမစ၊ ရပပငးဆငရာ၊ ေငြေၾကးႏင အျခား စြမးေဆာငရညမား

ရရန တာ၀နခရမည။

၁၆.၅။ ေျမယာ၊ သားငါးႏင သစေတာမားက စမကနးအေျပာငးအလေၾကာင မလအပေတာလ င

ႏငငေတာအစးရသည အဆပါ အရငးအျမစမားက မလလပပငခြငရရသမားအား ဥးစားေပး၍

ျပနလညေပးအပရမည။ သမးဆညးေျမမား ျပနလညရယသည ကစၥရပမားတြင ယခငေျမသမး

ဆညးစဥက ရရခေသာ ေလာေၾကးေငြပမာဏက ထညသြငးစဥးစားရမည။

၁၆.၆။ သကဆငသအားလးသည ဓမၼဒဌာနကက တနဘးျဖတနညးက အသးျပျခငး၊ ပြငလငးျမငသာမႈ၊

ဗဟခပကငမႈ ေလာချခငးလပငနးစဥႏင ၀နေဆာငမႈမား၊ အယခပငခြငေပးျခငးတ႔ျဖင

အဂတလကစားမႈက ကာကြယတားဆးရန ၾကးပမးေဆာငရြကရမည။

၁၆.၇။ လယယာ၊ သားငါး၊ သစေတာမားက အမားျပညသအကးငာ သမးယျခငးေၾကာင ေရႊ႕ေျပာငး

သည နညးလမးက အသးျပရနစဥးစားသညအခါ ႏငငေတာအစးရသည ယငးတ႔၏

လ႕အခြငအေရးမားက ေလးစား လကနာျခငး၊ အကာအကြယေပးျခငးႏင ျဖညဆညးေပး

ျခငးဆငရာ တာ၀န၀တရားမားႏင ကကညသည အမအကငမားျဖင အကးထခကသအားလးက

ျပမေဆာငရြကျခငးျဖင ထေရႊ႕ ေျပာငးေနရာခထားျခငးက အေကာငအထညေဖာရမည။

၁၆.၈။ ေရႊ႕ေျပာငးျခငး သ႔မဟတ တစဥးခငးႏင ေဒသအစအဖြ႔မားအား ယငးတ႔၏ ကနထတလပမႈ

အရငးအျမစမား ရယသးစြခြငက ဆးရႈးေစသည ေျမအသးခမႈေျပာငးလျခငးက မေဆာငရြကမ

ႏငငေတာအစးရသည ဤလမးညႊနခကပါ အေျခခသေဘာတရားမား ႏငကကညေစရန

လညးေကာငး၊ ေရႊ႕ေျပာငးေနရာခထားရနလအပမႈက ေရာငရားရန သ႔မဟတ အနညးဆးျဖစ

ေပၚေစရနလညးေကာငး၊ အကးထခကသမားႏင တငပငေဆြးေႏြးျခငးျဖင ျဖစႏငေျခရသည

အျခားနညးလမးမားက ေဖာထတရမည။

၁၆.၉။ ေရႊ႕ေျပာငးျခငးႏင ျပနလညေနရာခထားျခငးမားမ တစဥးခငးက အမယာမေစျခငး သ႔မဟတ

လ႕အခြငအခးအေဖာကခရျခငး စသည အကးဆကမား မျဖစေပၚေစရ။ ထခကခရသမားက

မမတ႔ကယတင အေကာငအထညမေဖာနငသည ကစၥမး ျဖစေပၚလာပါက ႏငငေတာအစးရသည

အရငးအျမစအေျခအေန အရ လေလာကေသာ အျခားနညးလမးျဖင အမယာေဆာကလပျခငး၊

ျပနလညထေထာငျခငး သ႔မဟတ ကနထတလပရန ေျမယာ၊ သားငါးႏင သစေတာမား

ရရအသးျပခြငမား ရရခစားႏငရန ၾကးပမးေဆာငရြကရမည။

အခနး(၅)

လပပငခြင စမခန႔ခြျခငး

ဤအခနးတြင လပပငခြငအခြငအေရးမတတမးမား၊ ေျမတနဘးျဖတျခငး၊ အခြနစညးၾကပေကာကချခငး၊

တရား၀ငသတမတထားသည နယေျမေနရာေဒသစမကနး၊ လပပငခြငအျငငးပြားမႈေျဖရငးျခငး၊

ႏစႏငငနယနမတဆငရာကစၥရပမားႏငသကဆငသည ေျမယာ၊ သားငါးႏင သစေတာမားဆငရာ

လပပငခြင စမခန႔ခြျခငးတ႔က ေဖာျပထားသည။

၁၇။ လပပငခြငအခြငအေရးဆငရာ မတတမးမား။ ၁၇.၁။ ႏငငေတာႏငအစးရဌာနမား၊ ပဂၢလက၊ ဌာေနတငးရငးသားမားႏင အျခားေသာ ဓေလထးတမး

စနစအသးျပသည ေဒသချပညသမား အစရသတ႔၏ လပပငခြငအခြငအေရးခငမာမႈ

တးတကေစရန၊ ေစးကြကႏင ေဒသချပညသအစအဖြ႕တ႔ လညပတေနေစရနအတြက

ႏငငေတာအစးရသည တစဥးခငးႏင စေပါငးလပပငခြင အခြငအေရးမားက မတတမးတင

ေပးသည မတပတငျခငး၊ ကြငးေျမပႏင လငစငထတေပးျခငး ကသ႔ေသာ စနစမားက ျပဌာနး

ေဆာငရြကရမည။ ယငးစနစမားသည အခြငအေရးႏင တာ၀နတ႔က ရရခစားသမားႏင ယငး

အခြငအေရး၊ တာ၀နမားႏင ဆကစပလကရသည ေျမယာ၊ သားငါး၊ သစေတာေျမကြက သ႔မ

ဟတ လပကြကမားစသညတ႔ပါ၀ငေသာ လပပငခြငအခြငအေရးႏင တာ၀နမားက မတတမး

တငျခငး၊ ထနးသမးျခငးႏင ျဖန႔ေ၀ျခငးမား ျပလပရမည။

၁၇.၂။ ႏငငေတာအစးရသည ရရနငေသာ လသားႏင ေငြေၾကးအရငးအျမစမားအပါအ၀င ယငးတ႔၏

ပကတအေျခအေနႏငကကညေသာ မတတမးတငသညစနစမားက ျပဌာနးရမည။ ဌာေနတငး

ရငးသားမားႏင အျခားေသာ ဓေလထးတမး စနစအသးျပသည ေဒသချပညသမား၏

အခြငအေရးမားက မတတမးတငသည လမႈေရးႏင ယဥေကးမႈဆငရာ နညးလမးမားက

ေရးဆြအသးျပရမည။ နယေျမေနရာေဒသစမကနးႏင အျခားရညရြယခကမားအတြက အျခား

သတငးအခကအလကမား ရရသည ေနရာမားႏင ပြငလငးျမငသာမႈ၊ လကေလာညေထြမႈ

ရေစရနအလ႔ငာ ႏငငေတာအစးရတငးသည လကရမတတမးတငသညစနစမားႏင အျခား

နယေျမေနရာေဒသစမကနးဆငရာ သတငးအခကအလကမား အပါအ၀င ေပါငးစညးထားေသာ

မေဘာငတစခက ေရးဆြရန ၾကးပမးရမည။ စမအပခပမႈနယေျမတစခစတြငရေသာ

ႏငငေတာႏင အစးရဌာနမား၊ ပဂၢလက၊ ဌာေနတငးရငးသားမားႏင အျခားေသာ ဓေလထးတမး

စနစအသးျပသည ေဒသချပညသမား အစရသတ႔၏ လပပငခြငအခြငအေရး မတတမးမားက

ေပါငးစညးထားေသာ မတတမးစနစတြင ထနးသမးထားရမည။ ဌာေနတငးရငးသားမားႏင

အျခားေသာ ဓေလထးတမး စနစအသးျပသည ေဒသချပညသမား လပပငခြင အခြငအေရးမား

သ႔မဟတ တရားမ၀ငအေျခခေနထငသမား၏ ေနထငလပကငသညေနရာမားက မတတမးတင

ရန မျဖစႏငပါက ယငးေနရာမားတြင အခြငအေရး အျပငအဆငမတပတငျခငးမ ကာကြယတား

ဆးႏငရန အထးသတျပရမည။

၁၇.၃။ ႏငငေတာအစးရသည မညသညအေၾကာငးေၾကာငမ ခြျခားႏမခမႈမရဘ မညသမဆ ယငးတ႔၏

လပပငခြငအခြငအေရးက မတပတငျခငးႏင သတငးအခကအလကမား ရယသးစြႏငရန

ၾကးပမးေဆာငရြကမႈက တာ၀နခရမည။ သငေတာသည အခါတငးတြင ေျမယာမတပတငရးမား

ကသ႔ေသာ အေကာငအထညေဖာသည အဖြ႕အစညးမားက အမးသမးမား၊ ဆငးရႏြမးပါး

သတ႔ႏငထခကလြယသတ႔က အလြယတက ရယအသးျပႏငေရးက အေလးထား၍ ၀နေဆာငမႈ

ရးမား သ႔မဟတ နယလည၀နေဆာငမႈမားက တညေထာငရမည။ ႏငငေတာအစးရသည

လပပငခြငအခြငအေရးသတငးအခကအလကမားက ျပညသမား ရယအသးျပႏငရနအတြက

ေဒသတြင အေျခစကသည ဥပေဒပညာရငမား၊ ႏၾထမား၊ ေျမတငးမားႏင လမႈသပၺပညာရင

မားကသ႔ေသာ ကၽြမးကငသမားအား အသးျပျခငးက စဥးစားေဆာငရြကရမည။

၁၇.၄။ အေကာငအထညေဖာသည အဖြ႕အစညးမားသည ၀နေဆာငမႈေပးရနလအပေသာ ေငြေၾကးႏင

အခနတ႔က ေလာခႏငေရးအတြက ရငးလငးလြယကသည လပထးလပနညးမား၊ ေဒသႏင

သငေလာသည နညးပညာမားက ျပဌာနးအသးျပရမည။ ေဒသလအပခကမားက ျဖညဆညးရန

ယငးတ႔၏ သတမတမႈမားအတြက လအပသည ေျမကြကမားႏင အျခားနယေျမေနရာယနစမား

၏ နယေျမေနရာတကမႈ လေလာကစြာ ရရမည။ လအပလ င နယေျမေနရာတကမႈက အခန

ကာလတစခအတြငး တးတကေစႏငသည။ လပပငခြငအခြငအေရးမတတမးမားအသးျပျခငးက

အေထာကအကျပရန အေကာငအထညေဖာသည အဖြ႕အစညးမားသည အခြငအေရး၊

ယငးအခြငအေရးမားက ရရသႏင ယငးအခြငအေရးမားႏင ဆကစပေသာ နယေျမေနရာ

ယနစႏင ပတသကသည သတငးအခကအလကမားက ဆကစပေပးရမည။ ျပငဆငလက

ရေသာ သ႔မဟတ ထပေနေသာ အခြငအေရးမားက ေဖာထတသတမတျခငးက ခြငျပႏငရန

မတတမးမားက နယေျမေနရာယနစမားႏင လပပငခြငရရသမားအလက အညႊနးထားရမည။

အမားျပညသဆငရာ သတငးအခကအလက ကယျပန႔စြာျဖန႔ေ၀ျခငး၏ အစပအပငးတစခအျဖစ

လပပငခြငအခြငအေရးဆငရာမတတမးမားက ႏငငေတာအဖြ႕အစညးမားႏင ေဒသအစးရ

မားအား ယငးတ႔၏ ၀နေဆာငမႈ တးတကေစရန အသးျပခြင ရရေစရမည။ တစစတစစညး

တညးမဟတေသာ လပပငခြငအခြငအေရးပါ၀ငသည သတငးအခကအလကမားက အမးသား

စႏႈနးမားႏငအည ျဖန႔ေ၀ေပးရမည။

၁၇.၅။ ႏငငေတာအစးရသည အသမေပးသငသည သတငးအခကအလကမားက ကန႔သတထားမႈ

မတပါး လပပငခြငမားႏငပတသကသည သတငးအခကအလကမားက သကဆငသအားလးက

လြယကစြာ ရယႏငရန တာ၀နခရမည။ ထကန႔သတမႈမားသည ျခစားမႈႏင တရားမ၀ငလပငနး

ေဆာငရြကမႈမားက ျပညသမားက စစမးေဖာထတစစစ ေဆာငရြကျခငးမားအေပၚ မလအပဘ

တားဆးျခငးမျပရ။ ႏငငေတာအစးရႏင အျခားအဖြ႕အစညး မားသည ကယကယျပန႔ျပန႔

အသေပးသည လပငနးစဥျဖင လပပငခြင အခြငအေရးမားက မတတမးတငျခငး၊ လအပခက

မား၊ ၀နေဆာငခႏငကငးလြတခြငမား၊ ၀နေဆာငမႈေတာငးသညကစၥမားက ျပနၾကားရန

သတမတထားေသာ ေနာကဆးရကမားႏငသကဆငသည အကငပကျခစားမႈမားက တားဆး

ကာကြယရန ၾကးပမးေဆာငရြကရမည။

၁၈။ တနဖးျဖတျခငး ၁၈.၁။ ႏငငေတာအစးရသည ေစးကြကလညပတမႈမား၊ ေခးေငြအာမခခက၊ ရငးႏးျမႈပႏမႈေၾကာင

ျဖစေပၚလာသည လပပငခြငအခြငအေရးက လႊေျပာငးသညလပငနးစဥမား၊ သမးယမႈမားႏင

အခြနစညးၾကပေကာကခမႈမားကသ႔ေသာ တကသညရညရြယခကမားအတြက လပပငခြင

အခြငအေရးမားက တရားမ တျပး အခနႏငတစေျပးညတနဖးျဖတႏငေရးအတြက သငေလာ

ေသာ စနစမား အသးျပရန အာမခရမည။ ထစနစမားသည ပမကယျပန႔သည လမႈေရး၊

စးပြားေရး၊ သဘာ၀ပတ၀နးကငႏင ေရရညတညတန႔သည ဖြျဖးတးတကမႈဆငရာ ရညရြယခက

မားက တးတကျဖစထြနးေစရမည။

၁၈.၂။ တနဖးျဖတျခငးႏင ပတသကသည မ၀ါဒႏင ဥပေဒမားသည သငေတာသညအခါတငးတြင

လမႈေရး၊ ယဥေကးမႈ၊ ဘာသာေရး၊ အျခားယၾကညကးကြယမႈမား ႏင သဘာ၀ပတ၀နးကင

ဆငရာ တနဖးမားကသ႔ေသာ ေငြႏငတငးတာ၍မရသညတနဖးမားက တနဖးျဖတသညစနစ

မားက ထညသြငးစဥးစားျခငးက အာမခႏငရန ၾကးပမးေဆာငရြကရမည။

၁၈.၃။ ႏငငေတာအစးရသည လပပငခြငအခြငအေရးမားက တနဖးျဖတရာတြင ပြငလငးျမငသာမႈက

လလညး လအပျပး အားလညးေပးေသာ မ၀ါဒႏင ဥပေဒမားက ေရးဆြအေကာငအထည

ေဖာရမည။ တကျပး ယၾကညစတခရေသာ တနဖးေလလာသေတသနျပမႈမားအတြက အေျခခ

အျဖစ အသးျပႏငရန ေရာငးေစးႏႈနးမားႏင အျခားဆကစပေနသည သတငးအခကအလက

မားက မတတမးတငျခငး၊ စစစသးသပျခငးႏင ရယသးစြခြငျပျခငးတ႔က ေဆာငရြကရမည။

၁၈.၄။ ႏငငေတာအစးရႏင အျခားအဖြ႔အစညးမားသည ႏငငေတာအစးရ၊ ကနသြယေရးႏင

အျခားရညရြယခကမားအတြက တနဖးျဖတမႈဆငရာ အမးသားစႏႈနးမားက သတမတျပဌာနး၍

ကယကယျပန႔ျပန႔ ျဖန႔ေ၀ရမည။ အမးသားစႏႈနးမားသည သကဆငရာ ႏငငတကာစႏႈနးမားႏင

ကကညရမည။ ၀နထမးမားက ေလကငသငၾကားရာတြင နညးလမးမားႏင ႏငငတကာစႏႈနးမား

ပါ၀ငရမည။

၁၈.၅။ အေကာငအထညေဖာသည အဖြ႕အစညးမားသည အမးသားစႏႈနးမားႏငအည ယငးတ႔၏

တနဖးျဖတသညသတငးအခကအလကမားႏငစစစသးသပခကမားက အမားျပညသတ႔အား

ရယသးစြႏငရန ေဆာငရြကရမည။ ႏငငေတာအစးရသည သတငးအခကအလက ပြငလငး

ျမငသာမႈႏင နညးလမးမားအားျဖင တနဖးျဖတရာတြငလညးေကာငး၊ ႏငငေတာအစးရ၏

အရငးအျမစမားစမခန႔ခြမႈႏင ေလာေၾကးေပးျခငးတ႔က ေဆာငရြကရာတြငလညးေကာငး၊

ကမၺဏေငြစာရငးႏင ေငြေခးယမႈမားတြငလညးေကာငး အကငပကျခစားမႈမား က တားဆး

ကာကြယရန ၾကးပမးအားထတရမည။

၁၉။ အခြနစညးၾကပေကာကချခငး ၁၉.၁။ ႏငငေတာအစးရသည ယငးတ႔၏ ပမကယျပန႔သည လမႈေရး၊ စးပြားေရး၊ သဘာ၀ပတ၀နး

ကငဆငရာ ရညရြယခကမားက ျပညမေစရနအလ႔ငာ လပပငခြငအခြငအေရးဆငရာ အခြန

စညးၾကပေကာကချခငးအားျဖင အခြနေငြ တးတကရရေအာင ေဆာငရြကရန အခြငအာဏာ

ရသည။ ယငးရညရြယခကမားတြင ရငးႏးျမႈပႏမႈက အားေပးျမငတငျခငး သ႔မဟတ

ေျမေစးကစားမႈႏင ပငဆငမႈသ႔မဟတ အျခားလပပငခြငအေရးမားက လက၀ါးၾကးအပမႈ

ကသ႔ေသာ ကစၥရပမားမ ျဖစေပၚလာႏငသည မလလားအပေသာ အကးသကေရာကမႈက

တားဆး ကာကြယျခငး ပါ၀ငရမည။ အခြနအခမားသည လႊေျပာငးမႈမားက မတပတငျခငး

သ႔မဟတ ေရာငးခသည တနဖးအျပညအစက ေၾကညာျခငးကသ႔ေသာ လမႈေရး၊ စးပြားေရးႏင

သဘာ၀ပတ၀နးကငဆငရာ လလားအပသညအမအကငမားက အားေပးျမငတငရမည။

၁၉.၂။ ႏငငေတာအစးရသည လပပငခြငအခြငအေရးမားက အခြနစညးၾကပေကာကချခငးႏင

သကဆငသည က႑အားလးအား စညးမဥးစညးကမးမားျဖင ထနးေကာငးႏငရန မ၀ါဒ၊

ဥပေဒႏင အဖြ႕အစညးဆငရာ မေဘာငမား ျပငဆငခမတႏငေရးအတြက ၾကးပမးေဆာင

ရြကရမည။ သငေတာသညအခါတငးတြင ႏငငေတာအစးရ၏ ဗဟခပကငမႈ ေလာခထားသည

အဆငမား၊ ေဒသအဆငတြင ၀နေဆာငမႈမားက ရရအသးျပနငမႈႏင လမးတတားစသည

အေျခခအေဆာကအအစသညတ႔အတြက ထေရာကမႈရသည ေငြေၾကးသးစြမႈ ျဖစေပၚေစရန

အခြနအခဆငရာ မ၀ါဒႏင ဥပေဒမားက အသးျပရမည။

၁၉.၃။ ႏငငေတာအစးရသည အခြနအခမားက ထေရာကမႈရစြာႏင ပြငလငးျမငသာစြာ စမခန႔ခြရမည။

အေကာငအထညေဖာသညအဖြ႕အစညးမား၏ ၀နထမးမားက နညးလမးမားပါ၀ငသည သငတနး

မားက ရရရမည။ အခြနအခမားသည သငေလာသည တနဖးမားအေပၚ အေျခခရမည။

တနဖးျဖတျခငးႏင အခြနစညးၾကပႏငသည ပမာဏမားက ေလလာသေတသနျပမႈမားက

အမားျပညသသ႔ ထတျပနေၾကညာရမည။ ႏငငေတာအစးရသည အခြနထမးမားက တနဖးျဖတ

မႈအေပၚ အယခပငခြင အခြငအေရး ေပးရမည။ ႏငငေတာအစးရသည အခြနစညးၾကပေကာကခမႈ

စမခန႔ခြရာတြင ဓမၼဒဌာနကက တနဘးျဖတသညလပငနးစဥ၌ ပမပြငလငးျမငသာမႈ

ရေစျခငးအားျဖင အကငပကျခစားမႈမားက တားဆး ကာကြယရန ၾကးပမးအားထတရမည။

၂ဝ။ စညးမဥးစညးကမးမားျဖင ထနးေကာငးထားသည နယေျမေနရာေဒသစမကနး

၂ဝ.၁။ စညးမဥးစညးကမးမားျဖင ထနးေကာငးထားသည နယေျမေနရာေဒသစမကနးမားသည

ယငးတ႔၏အသးျပမႈမားက ဥပေဒႏင ကန႔သတထားသျဖင လပပငခြငအခြငအေရးမားအေပၚ

သကေရာကမႈရသည။ ႏငငေတာအစးရသည ဤလမးညႊနခကမားပါ ရညရြယခကမားက

တးတကျဖစထြနးေစသည နညးလမးျဖင ဟနခကညျပး ေရရညတညတန႔ေသာ နယေျမေဒသဖြ႕

ျဖးတးတကမႈအပါအ၀င စညးမဥးစညးကမးမားျဖင ထနးေကာငးထားသည နယေျမေနရာေဒသ

စမကနးမားက ေရးဆြျခငး၊ ယငးစမကနးမားႏင ကကညမႈ ရမရ ေစာငၾကပၾကညရႈျခငးႏင

ကကညေစရန အေကာငအထညေဖာေစျခငးစသညတ႔က ေဆာငရြကရမည။ ဤတြင စညးမဥး

စညးကမးမားျဖင ထနးေကာငးထားသည နယေျမေနရာေဒသစမကနးမားသည ေျမယာ၊

သားငါးႏင သစေတာမားအသးျပမႈဆငရာ အမးမးေသာ ရညရြယခကမားက သဟဇာတ

ျဖစေစရမည။

၂ဝ.၂။ ႏငငေတာအစးရသည တငပငေဆြးေႏြးျခငးႏင ပးေပါငးပါ၀င ေဆာငရြကျခငးအားျဖင ကာ၊မ

လမႈေရးရာတနးတညမမႈက ေဖာေဆာငသည စညးမဥးစညးကမးမားျဖင ထနးေကာငးထား သည

နယေျမေနရာေဒသစမကနးဆငရာ မ၀ါဒႏင ဥပေဒမားက ေရးဆြျပး ကယကယျပန႔ျပန႔

ျဖန႔ေ၀ရမည။ သငေတာသညအခါတငးတြင ဌာေနတငးရငးသားမားႏင အျခားေသာ ဓေလထး

တမး စနစအသးျပသည ေဒသချပညသမားအသးျပေနသည စမကနးေရးဆြသညနညးလမးမား၊

နယေျမေဒသဖြ႕ျဖးတးတကမႈႏင ယငးေဒသခအစအဖြမားအတြငး ဆးျဖတခကခမတသည

လပငနးစဥမားက တရား၀ငစမကနးေရးဆြသညစနစမားတြင ထညသြငးစဥးစားရမည။

၂ဝ.၃။ ႏငငေတာအစးရသည စညးမဥးစညးကမးမားျဖင ထနးေကာငးထားသည နယေျမေနရာေဒသ

စမကနးမား ေရးဆြရာတြင ယငးတ႔၏ ကားမတနးတညမ မႈ ရႈေဒါငမားအပါအ၀င ေျမယာ၊ သားငါး၊

သစေတာမား၏ အျပနအလနဆကသြယေနမႈမားႏင ယငးတ႔၏ အသးခမႈမားက

အသအမတျပသည နညးလမးမားျဖင ေဆာငရြကရန တာ၀နခရမည။ ႏငငေတာအစးရသည

အစးရအဖြ႕အစညး၊ ေဒသခအစအဖြ႕ႏင ပဂၢလကအကးစးပြားတ႔က သဟဇာျဖစေစျခငးႏင

ဥးစားေပးမႈတ႔က ေရ႕ ရႈၾကးပမးေဆာငရြကရမည။ ထ႔ျပင ႏငငေတာအစးရသည ေကးလက၊

စကပးေရး၊ ေရႊ႕ေျပာငး ေနထငသမား၊ ျမ႔ျပႏင သဘာ၀ပတ၀နးကငဆငရာကသ႔ေသာ

အသးျပမႈအမးမးအတြက လအပခကမားကလညး ထညသြငးစဥးစားရမည။ စညးမဥးစညး

ကမးမားျဖင ထနးေကာငးထားသည နယေျမေနရာေဒသ စမကနးမားသည ထပေနေသာ အခြင

အေရးမားႏင အခနကာလကန႔သတခကျဖင ရရသည အခြငအေရးမားအပါအ၀င လပပငခြင

အခြငအေရးအားလးတ႔က ထညသြငးစဥးစားရမည။ နယေျမေနရာေဒသ စမကနးမားအတြက

သငေလာသည အႏရာယမားက ေလလာသေတသနျပလပရန လအပသည။ အမးသားအဆင၊

တငးေဒသၾကး၊ ျပညနယအဆငႏင ေဒသအဆင နယေျမေနရာေဒသ စမကနးမားသည

အခငးခငး အျပနအလန ခတဆကမႈ ရရမည။

၂ဝ.၄။ ႏငငေတာအစးရသည ဌာေနတငးရငးသားမားႏင စားေသာကကနထတလပသမားအပါအ၀င

ေဒသချပညသမား၏ ဥးစားေပးမႈႏငအကးစးပြားမားအား ထညသြငးစဥးစားမႈက အာမခႏငရန

အတြက စမကနးအဆျပလႊာမား ေရးသားရာတြငလညးေကာငး၊ နယေျမေနရာေဒသစမကနး

မၾကမးမားက ျပနလညသးသပရာတြငလညးေကာငး၊ အမားျပညသမား ကယကယျပန႔ျပန႔

ပါ၀ငလာေစရန တာ၀နခရမည။ လအပသညအခါတငးတြင ေဒသချပညသမားက စမကနးမား

ေရးဆြသညလပငနးစဥတြင ကညပပးေပးရမည။ အေကာငအထညေဖာသည အဖြ႕အစညးမား

သည ပးေပါငးေဆာငရြကမႈမ ရရသည အမားျပညသတ႔၏ အၾကျပခကမားက အျပးသတ

နယေျမေနရာေဒသစမကနးမားတြင မညသ႔ထညသြငးေရးဆြသြားသညက အသေပး ေၾကညာ

ရမည။ ႏငငေတာအစးရသည အထးသျဖငစညးမဥးစညးကမးမားျဖင ထနးေကာငးထားသည

အသးျပမႈမားက ေျပာငးလျခငးကသ႔ေသာ နယေျမေနရာေဒသစမကနးဆငရာ အခြငအာဏာ

မားအား နညးလမးတကအသးမျပျခငးက တားဆႏငသည အကာအကြယမား ျပဌာနးအသးျပ

ျခငးအားျဖင အကငပကျခစားမႈမားက တားဆး ကာကြယရန ၾကးပမးအားထတရမည။

အေကာငအထညေဖာသည အဖြ႕အစညးမားသည စမကနးမားႏင ကကညမႈ ရမရ ေစာငၾကပ

ၾကညရႈမႈ၏ ရလဒမားက အစရငခရမည။

၂ဝ.၅။ နယေျမေနရာေဒသစမကနးမားသည စကပးေရးေဂဟစနစဆငရာ ခဥးကပမႈမားႏင ေရရည

တညတန႔ေစရန အရနအဟနျမငေဆာငရြကမႈတ႔ အပါအ၀င ေျမယာ၊ သားငါးႏင သစေတာမား

ဆငရာ ေရရညတညတန႔ေသာ စမခန႔ခြမႈအမးမးတ႔က ဖြ႕ျဖးေစရနလညးေကာငး၊ ရာသဥတ

ေျပာငးလမႈႏင စားနပရကၡာ ဖလမႈတ႔ႏငသကဆငသည စနေခၚမႈမားအား ေျဖေလာႏငရန

လညးေကာငး ေဆာငရြကရမညလအပခကမားက မပကမကြက ထညသြငးေပးရမည။

၂၁။ လပပငခြင အခြငအေရးအျငငးပြားမႈ ေျဖရငးျခငး။

၂၁.၁။ ႏငငေတာအစးရသည ဘကလကမႈမရဘ ထေရာကစြာ စြမးေဆာငႏငေသာ တရားေရးႏင

အပခပေရးအဖြ႕မားမတစဆင လပပငခြင အျငငးပြားမႈေျဖရငးသည အခနႏင ေငြေၾကး

သကသာ၍ ထေရာကမႈရေသာ နညးလမးမားႏငတကြ အျခားနညးလမးမာက ရယအသးျပ ႏငျပး

ထေရာကေသာကစားမႈႏင အယခခြငက ရရေစရမည။ ထကစားမႈမးက ခကခငး

အေရးယေဆာငရြကရမည။ ႏငငေတာအစးရသည ကနဥးအဆငတြင ျဖစလာႏငသည အျငငး

ပြားမႈက၊ အေကာငအထညေဖာသည အဖြ႕အစညးအတြငးတြငျဖစေစ သ႔မဟတ ျပငပတြငျဖစေစ၊

ေျဖရငးရန သ႔မဟတ ေရာငလႊရန လပငနးစဥမားက အားလးအသးျပႏငရန ေဆာငရြကရမည။

အျငငးပြားမႈေျဖရငးျခငးႏငပတသကသည ၀နေဆာငမႈမားက အမးသမး၊ အမးသားအပါအ၀င

အားလးက ေနရာေဒသအလကျဖစေစ၊ ဘာသာစကားအရျဖစေစ၊ လပထးလပနညးအရျဖစေစ

ရယသးစြႏငေအာင ေဆာငရြကရမည။

၂၁.၂။ ႏငငေတာအစးရသည လပပငခြင အခြငအေရး အျငငးပြားမႈ ေျဖရငးျခငးက သးျခားေဆာငရြက

သည အထးခရး သ႔မဟတ အဖြ႕အစညးက စတငအသးျပရနႏင နညးပညာဆငရာကစၥမားက

ကငတြယ ေဆာငရြကႏငေရးအတြက တရားစရငပငခြငရေသာ အဖြ႕အစညးအတြငး ကၽြမးကင

ပညာရငရာထးမားက ဖနတးရန စဥးစားႏငသည။ ႏငငေတာအစးရသည အထးခရးမားက

စညးမဥးစညးကမးမားျဖင ထနးေကာငးထားသည နယေျမေနရာေဒသ စမကနးမား၊ စစတမး

မားေကာကယျခငး၊ တနဖးျဖတျခငးမားႏင ပတသကသည အျငငးပြားမႈမားက ေျဖရငးရန

အတြက အသးျပရနလညး စဥးစားႏငသည။

၂၁.၃။ ႏငငေတာအစးရသည အထးသျဖင ေဒသအဆငတြင အျငငးပြားမႈေျဖရငးျခငးဆငရာ အျခားနညး

လမးမားက ေဖာထတျပစျပး အားေကာငးေအာင ေဆာငရြကရမည။ ဓေလထးတမး သ႔မဟတ

လကရအသးျပေနသည အျခားအျငငးပြားမႈေျဖရငးျခငးနညးလမးမား ရေနခလ င ယငးတ႔သည

တရားမ တမႈ၊ ယၾကညစတခရမႈ၊ ရယအသးျပနငမႈႏငခြျခားႏမခမႈကငးေသာ လပပငခြငအခြင

အေရးမား ေျဖရငးမႈျဖစေစရန ခကခငးအေရးယေဆာငရြကသည နညးလမးမား ျဖစရမည။

၂၁.၄။ စစတမးေကာကယရန တာ၀နရသမားကသ႔ေသာ ယငးတ႔၏ ကၽြမးကငရာ နယပယအလက

ႏငငေတာအတြငး ျဖစေပၚေနေသာ အေျခအေနအရ တစဥးခငးလပကြကနယနမတ အျငငးပြား

မႈမားက ေျဖရငးေရးအတြက ႏငငေတာအစးရသည အေကာငအထညေဖာသည အဖြ႕အစညး

မားက အသးျပရန စဥးစားႏငသည။ ဆးျဖတခကမားက ကးေၾကာငးခငလစြာ စာျဖင

ေရးသားေပးပ႔ရမညအျပင တရားစရငပငခြငရေသာ အဖြ႕အစညးမားသ႔ အယခခြင ရေစရမည။

၂၁.၅။ ႏငငေတာအစးရသည အျငငးပြားမႈ ေျဖရငးသည လပငနးစဥမားတြင အကငပကျခစားမႈမားက

တားဆး ကာကြယရန ၾကးပမးအားထတရမည။

၂၁.၆။ ခြျခားႏမခမႈမရသည တရားမ တမႈက အမားျပညသအားလးက လျခစတခစြာ ရရခစားႏငေရး

အတြက ႏငငေတာအစးရသည အျငငးပြားမႈမားက ေျဖရငးသည လပငနးစဥမားတြင

ထခကလြယျပး အလမးေ၀းေသာေဒသမား၌ ေနထငၾကသမားအား ဥပေဒဆငရာအကအည

ေပးႏငရန ၾကးပမးေဆာငရြကရမည။ တရားစရငပငခြငရေသာ အဖြ႕အစညးမားႏင အျခား

အဖြ႕အစညးမားက အဆပါ၀နေဆာငမႈမားက ေပးႏငေရးအတြက ယငးတ႔၏ ၀နထမးမားအား

လအပသည ကၽြမးကငမႈႏင စြမးေဆာငရညမား ရေနရန တာ၀နခရမည။

၂၂။ ႏစႏငငနယနမတဆငရာ ကစၥရပမား

၂၂.၁။ ႏငငေတာအစးရသည ႏစႏငငနယနမတအေပၚ ကေရာကေနသည ေျမယာ၊ သားငါးႏင

သစေတာဆငရာ လပပငခြငကစၥရပမားက ေျဖရငးရာတြင သငေလာသည လပငနးစဥမေဘာင

အတြငးႏင ထခကခရသမား ပးေပါငးပါ၀ငမႈျဖင ေဆာငရြကရမည။ ႏငငေတာအစးရသည

ေဆာငရြကမႈအားလးအား အမးသားႏင ႏငငတကာ ဥပေဒမားတြင ပါ၀ငသည တညဆ

တာ၀န၀တရားမားအရ လညးေကာငး၊ ေဒသတြငးႏင နငငတကာလပထးလပနညးမားက

ေစတနာျဖင တနဖးထား၍ ကငသးရနအတြကလညးေကာငး ကကညရန တာ၀နခရမည။

ႏငငမားအတြငး လပပငခြငအခြငအေရးႏင ပတသကသည ႏစႏငငနယနမတဆငရာကစၥရပမား

ျဖစေပၚလာခလ င သကဆငရာအစးရအဖြ႕အစညးတ႔သည မမတ႔ႏငငနယေျမမားတြင

ေရႊ႕ေျပာငး ေနထငသမား၏ လပပငခြငအခြငအေရးမား၊ အသကေမြး၀မးေကာငးလပငနးမားႏင

စားနပ ရကၡာဖလမႈတ႔က ကာကြယရန အတတကြ ပးေပါငးေဆာငရြကရမည။

၂၂.၂။ ႏငငမားႏင အျခားအဖြ႕အစညးမားသည ႏငငတကာနယနမတေပၚတြင ကေရာကေနေသာ

ေတာငတနးမား သ႔မဟတ စားကကေျမမားက အမျပ၍ ရာသအလက ေရႊ႕ေျပာငးသြားလာ

ေနသည တရစၦနေမြးျမသမားႏင ေရလပသားငယမား၏ ငါးဖမးသည နယေျမမားကသ႔ေသာ

ႏစႏငငနယနမတဆငရာ လပပငခြငအခြငအေရးကစၥရပမားက နားလညမႈရေစရန ျမငတင

ေဆာငရြကရမည။

၂၂.၃။ သငေတာသညအခါတငးတြင ႏငငေတာအစးရသည လပပငခြငစမခန႔ခြမႈဆငရာ ဥပေဒစႏႈနးမား

အား အမးသားႏင ႏငငတကာ ဥပေဒမားတြင ပါ၀ငသည တညဆ တာ၀န၀တရားမားအရ

လညးေကာငး၊ ေဒသတြငးႏင နငငတကာလပထးလပနညးမားက ေစတနာျဖင တနဖးထား၍

ကငသးရနအတြကလညးေကာငး သဟဇာတျဖစေစရန ေဆာငရြကရမည။ သငေတာသည

အခါတငးတြင သကဆငသည ေဒသဆငရာ အဖြ႕အစညးမား၊ အထခကခရသမားႏင ညႏႈငး

ေဆာငရြကရမည။ ထခကခရသမား၏ သငေလာသည ပါ၀ငပးေပါငးေဆာငရြကမႈျဖင ႏငငေတာ

အစးရမားသည ႏငငတကာနယနမတမားအေပၚ ကေရာကေနသည လပပငခြင အခြငအေရးမား

အား စမခန႔ခြရန တညဆ ႏငငတကာလပငနးစဥမားက ေရးဆြအသးျပျပး အားေကာငး ေစရမည။

သငေတာသညအခါတငးတြင ယငးတ႔သည သကဆငသည ေဒသအဖြ႕အစညးမားႏင

ညႏႈငးေဆာငရြကရမည။ အထးသျဖင ယငးထခကခရသမား၏ အသကေမြး၀မးေကာငးႏင စာပဒ

(၄.၈) ပါ အခြငအေရးမားအား ကာကြယရန ဤလပငနးစဥမားက ေဆာငရြကရမည။

အခနး (၆)

ရာသဥတေျပာငးလမႈႏင အေရးေပၚကစၥရပမားအေပၚ တ႔ျပနေဆာငရြကမႈမား

ဤအခနးတြင ရာသဥတေျပာငးလမႈ၊ သဘာဝေဘးအႏရာယမား၊ ပဋပကၡမားႏငပတသကသည ေျမယာ၊

သားငါးႏင သစေတာဆငရာ လပပငခြငအား စမခန႔ခြမႈမားက ေဖာျပထားသည။

၂၃။ ရာသဥတေျပာငးလမႈ

၂၃.၁။ ႏငငေတာအစးရသည ရာသ ဥတေျပာငးလမႈ၏ အကးသကေရာကမႈမားက တားဆးရနႏင

တန႔ျပနေဆာငရြကရန ရညရြယခကျဖငလညးေကာငး၊ သကဆငရာ တာ၀န၀တရားမား

ႏငအညလညးေကာငး သကဆငရာ ရာသဥတေျပာငးလမႈမေဘာငသေဘာတညခကမားအရ

လညးေကာငး ဥပေဒ၊ မ၀ါဒ၊ မဟာဗဟာႏင အေရးယေဆာငရြကခကမားျဖင ေတာငသလယ

သမားမား၊ အေသးစားစားေသာကကန ထတလပသမား၊ ထခကလြယျပး အလမးေ၀းေသာ

ေဒသမား၌ ေနထငၾကသမားက အေလးထား၍ တစဥးခငး၊ ေဒသအစအဖြ႕မား သ႔မဟတ

ထခကခရႏငေျခရသမား၏ ေျမယာ၊ သားငါး၊ သစေတာဆငရာ ေဒသချပညသမားက လကခ

ထားေသာ လပပငခြင အခြငအေရးမားက သငေလာသလ အသအမတျပ ကာကြယေပးရန

တာ၀နခရမည။

၂၃.၂။ သငေတာသညအခါတငးတြင ႏငငေတာအစးရသည ရာသဥတေျပာငးလမႈေၾကာင ေရႊ႕ေျပာငးခ

ရႏငေသာ အမးသမး၊ အမးသား၊ အမားျပညသမားႏင ေဆြးေႏြးတငပငမႈႏင ပးေပါငးပါ၀ငမႈ

တ႔ျဖင မဟာဗဟာႏင အေရးယေဆငရြကမႈမားက ေရးဆြအေကာငအထညေဖာရန ၾကးပမး

ေဆာငရြကရမည။ ေရႊ႕ေျပာငးခရသမားအတြက ေျမယာ၊ သားငါး၊ သစေတာမားႏင အသကေမြး

၀မးေကာငးလပငနးမားက အစားထးေပးရာတြင အျခားသမား၏ အသကေမြး

၀မးေကာငးလပငနးမားအား မထခကေစရ။ ႏငငေတာအစးရသည ကၽြနးငယႏင အျခားဖြ႕ျဖးဆ

နငငမားက အထးကညေထာကပမႈမားေပးရနကလညး စဥးစားႏငသည။

၂၃.၃။ ႏငငေတာအစးရသည ရာသဥတေျပာငးလမႈက ေလာပါးသကသာေစျခငးႏင လကေလာညေထြ

ရျခငးဆငရာ စမကနးမားက ညႏႈငးတငပငျခငးႏင အေကာငအထညေဖာျခငးေဆာငရြကရာတြင

ဤလမးညႊနခကပါ ညႏႈငးတငပငျခငးႏင ပးေပါငးပါ၀ငေဆာငရြကျခငး အေျခခသေဘာတရား

မားႏငအည ေတာငသလယ သမားမား၊ အေသးစားစားေသာကကန ထတလပသမား၊ ထခက

လြယျပး အလမးေ၀းေသာ ေဒသမား၌ ေနထငၾကသမားက အေလးထား၍ တစဥးခငး၊ ေဒသအစ

အဖြ႕မား သ႔မဟတ ထခကခရႏငေျခရသမား၏ ပးေပါငးပါ၀ငေဆာငရြကလာေစရန ပ႔ပးကည

ရမည။

၂၄။ သဘာဝေဘးအႏရာယမား

၂၄.၁။ သဘာ၀ေဘးအႏရာယမားက တားဆးကာကြယျခငး၊ ၾကတငျပငဆငျခငးႏင တ႔ျပနေဆာင

ရြကျခငးမားျပလပသညအခါ ေျမယာ၊ သားငါးႏင သစေတာလပပငခြငဆငရာ ရႈေဒါငအမးမးက

ထညသြငးေျဖရငးရန အဖြ႕အစညးအားလးက တာ၀နခရမည။ နယေျမေနရာေဒသစမကနးမား

အပါအ၀င စညးမဥးစညးကမးမားျဖင ထနးေကာငးထားသည ေျမလပပငခြငဆငရာ

မေဘာငမားက သဘာ၀ေဘးအႏရာယ၏ ျဖစႏငေျခရေသာ အကးသကေရာကမႈမားက

ေရာငရားရန သ႔မဟတ ေလာခရန ေရးဆြရမည။

၂၄.၂။ ႏငငေတာအစးရသည အမးသားႏင ႏငငတကာ ဥပေဒမားတြင ပါ၀ငသည တညဆ

တာ၀န၀တရားမားႏငလညးေကာငး၊ ေဒသတြငးႏင ေစတနာျဖင တနဖးထား၍ ကငသးသင သည

နငငတကာ လပထးလပနညးမားႏငလညးေကာငး၊ ေဆာငရြကမႈအားလးအား ကကညရန

တာ၀နခရမည။ အဖြ႕အစညးအားလးသည ကမၻာကလသမဂၢ အေျခခသေဘာတရားမား

(Housing and Property Restitution for Refugees and Displaced Persons (Pinheiro

Principles) ႏင သဘာ၀ေဘးအႏရယတ႔ျပနမႈအတြက လသားခငးစာနာမႈပဋညာဥ

စာတမးႏငအနမဆးစသတမတခကမား (the Humanitarian Charter and Minimum

Standards in Disaster Response) အပါအ၀င ႏငငတကာ အေျခခသေဘာတရားမားက

ထညသြငးစဥးစား၍ အေရးယ ေဆာငရြကရမည။

၂၄.၃။ ႏငငေတာအစးရသည သဘာ၀ေဘးအႏရာယတားဆးေရးႏင ေလာခေရးစမကနးမားတြင

လပပငခြငက ထညသြငးေရးဆြအေကာငအထညေဖာရမည။ ဤလမးညႊနခကပါ ညႏႈငးတငပင

ျခငးႏင ပးေပါငးပါ၀ငေဆာငရြကျခငး အေျခခသေဘာတရား မားႏငအည ထခကခရႏငသည

နယေျမဧရယာမားအတြက ေဒသချပညသမားက လကခထားေသာ လပပငခြငအခြငအေရး

ဆငရာ သတငးအခကအလကမားက ေကာကယရမည။ လပပငခြငရရသမားက ယငးတ႔၏

လပပငခြငက သကေသျပခြင ရရေစရနေသာလညးေကာငး၊ ယငးတ႔၏ လပကြကမားႏင

အျခားနယေျမေနရာယနစမားက ယငးတ႔အား ျပနလညခထားႏငရနလညးေကာငး

အေထာကအကျပသည သဘာ၀ေဘးအႏရာယနယေျမဧရယာ ျပငပမတတမးထနးသမးမႈ အပါ

အ၀င ေဒသချပညသမားက လကခထားေသာ လပပငခြငအခြငအေရးမားက မတတမးတငသည

စနစမားသည သဘာ၀ေဘးအႏရာယမားက ခႏငရညရ၍ ခခတြနးလနေကာလႊားနငရမည။

ႏငငေတာအစးရသည သဘာ၀ေဘးအႏရာယေၾကာင ေရႊ႕ေျပာငးခရႏငသမားအား ယာယေနရာ

ခထားရနအတြက နယေျမဧရယာမားက သတမတေဖာထတရန ၾကးပမးေဆာငရြကျပး၊

ယငးဧရယာမားတြင လပပငခြငခငမာေစရန နညးဥပေဒႏင လပထးလပနညးမားက ေရးဆြျပ

ဌာနး ရမည။

၂၄.၄။ ႏငငေတာအစးရႏင အျခားအဖြ႕အစညးမားသည အေရးေပၚတ႔ျပနမႈအဆငတြငပင လပပငခြင

ကစၥက ထညသြငးေဆာငရြကရမည။ ေရႊ႕ေျပာငးခရသမားအတြက ေျမယာ၊ သားငါး၊

သစေတာမားႏင အသကေမြး ၀မးေကာငးလပငနးမားက အစားထးေပးရာတြင အျခားသမား၏

အခြငအေရးႏငအသကေမြး၀မးေကာငးလပငနးမားအား မထခကေစရ။ ေရႊ႕ေျပာငးခရသမား၏

ေဒသချပညသမားက လကခထားေသာ လပပငခြငအခြငအေရးမားက အသအမတျပ၊

ေလးစားျပး အကာအကြယေပးရမည။ လပပငခြငအခြငအေရးႏင တရားမ၀ငအသးျပမႈဆငရာ

သတငးအခကအလကမားက ထခကခရသအားလးအား ျဖန႔ေ၀ရမည။

၂၄.၅။ ႏငငေတာအစးရႏင အျခားအဖြ႕အစညးမားသည ျပနလညထေထာငသညအဆငတြငလညး

လပပငခြငကစၥမားက ထညသြငးေဆာငရြကရမည။ ယာယေရႊေျပာငးခရသမားက ေစတနာျဖင

တနဘးထား၍လညးေကာငး၊ လျခမႈရစြာျဖငလညးေကာငး၊ ဂဏသကၡာရစြာျဖငလညးေကာငး၊

ယငးတ႔၏ မရငးေနရာသ႔ ျပနလညအေျခခေနထငႏငရန အကအညေပးရမည။ လပပငခြင

အခြငအေရးမားဆငရာအျငငးပြားမႈေျဖရငးျခငးနညးလမးမားက အသးျပႏငရန အကအညေပး

ရမည။ လပကြကမားႏင အျခားနယေျမေနရာယနစမား၏နယနမတမားက ျပနလညတည

ေထာငသညအခါတငးတြင ဤလမးညႊနခကပါ ညႏႈငးတငပင ျခငးႏင ပးေပါငးပါ၀ငေဆာင

ရြကျခငး အေျခခသေဘာတရားမားႏငအည ေဆာငရြကရမည။ အဆပါပဂၢလမားသည ယငးတ႔၏

မလေနရာတြင ျပနလညအေျခခ ေနထငျခငးမျပႏငသညအခါ အျခားေနရာမား၌

အျမေနထငႏငေအာင ေနရာခထားေပးရမည။ ေရႊ႕ေျပာငးခရသမားအတြက ေျမယာ၊ သားငါး၊

သစေတာမားႏင အသကေမြး ၀မးေကာငးလပငနးမားက ခငမာစြာ ရယအသးျပႏငေရးအတြက

အစားထးေပးရာတြင အျခားသမား၏ အခြငအေရးႏငအသကေမြး၀မးေကာငးလပငနးမားအား

မထခကေစသညနညးလမးမားျဖင ေဆာငရြကေၾကာငး အာမခႏငရန အဆပါျပနလညေနရာခ

ထားမႈက အမရငေဒသခအစအဖြ႕မားႏင ညႏႈငးတငပငေဆာငရြကရမည။

၂၅။ ေျမယာ၊ သားငါးႏင သစေတာမားဆငရာ လပပငခြငႏငပတသကသည ပဋပကၡမား။

၂၅.၁။ ပဋပကၡ၏ အေၾကာငးရငးမားျဖစသည ေျမယာ၊ သားငါးႏင သစေတာဆငရာ လပပငခြငဆငရာ

ျပနာမားက တားဆးကာကြယရနႏင ပေပာကေစရန အဖြ႕အစညးအားလးသည လပငနး

အဆငဆငက ေဆာငရြကရမည။ ထ႔ျပင အျပညျပညဆငရာ လသားခငးစာနာသညဥပေဒႏင

ကကညစြာ အဖြ႕အစညးမားက အေရးယေဆာငရြကရမည အဓမၼရယသညကစၥမား အပါအ၀င

လပကငခြငဆငရာ ရႈေဒါငအမးမးက ပဋပကၡမျဖစေပၚမလညးေကာငး၊ ျဖစေနစဥတြင

လညးေကာငး၊ ျဖစျပးေနာကပငးတြငလညးေကာငး၊ ထညသြငးေဆာငရြကရန တာ၀နခရမည။

၂၅.၂။ ႏငငေတာအစးရသည the Convention relating to the Status of Refugees and its Protocol

ႏင ကမၻာကလသမဂၢ အေျခခသေဘာတရားမား (Housing and Property Restitution for

Refugees and Displaced Persons (Pinheiro Principles) တ႔အပါအ၀င သငေလာသည

အမးသားႏင ႏငငတကာ ဥပေဒမားတြင ပါ၀ငသည တညဆ တာ၀န၀တရားမားအရ

လညးေကာငး၊ ေဒသတြငးႏင နငငတကာ လပထးလပနညးမားက ေစတနာျဖင တနဖးထား၍

ကငသးရနအတြကလညးေကာငး ကကည ရန တာ၀နခရမည။ ပဋပကၡ ျဖစေနစဥႏင

ျဖစေပၚျပးေနာကပငးတြင ႏငငေတာအစးရသည ေဒသခမားက လကခထားေသာ လပပငခြင

အခြငအေရးမားႏငသကဆငေသာ အျပညျပညဆငရာ လသားခငးစာနာေထာကထားသည

ဥပေဒက ေလးစားလကနာရမည။

၂၅.၃။ လပပငခြငျပနာမားေၾကာင ပဋပကၡမား မျဖစပြားေစရနအလ႔ငာ ျငမးခမးေသာနညးလမး

မားျဖင အဆပါျပနာမားက ေျဖရငးရန အဖြ႕အစညးအားလးက လပငနးအဆငဆငက

ေဆာငရြကရမည။ ပဋပကၡျဖစေပၚေစသည အေၾကာငးရငးမား ျဖစသည ခြျခားႏမချခငးႏင

အျခားအေၾကာငးအခကမားက ပေပာကေစရန ႏငငေတာအစးရသည ဆကစပလကရေသာ

မ၀ါဒႏင ဥပေဒမားက ျပနလညျပငဆငရမည။ သငေလာသညအခါတငးတြင ႏငငေတာ

အစးရသည ေျမယာ၊ သားငါးႏင သစေတာဆငရာ လပပငခြငအခြငအေရးအျငငးပြားမႈမားက

ခကခငး ေျဖရငးေပးနငျပး တရားမ တမႈ၊ ယၾကညစတခရမႈ၊ ကား၊ မ လမႈေရးရာတနးတ

ညမျခငးက ေဖာေဆာငမႈ၊ ရယအသးျပနငမႈႏင ခြျခားႏမခမႈကငးေသာ လပပငခြင အခြငအေရး

မားက ရရေစႏငသည ဓေလထးတမး သ႔မဟတ အျခား ေဒသႏရလပထးလပနညးမားအား

အသးျပရန ထညသြငးစဥးစားရမည။

၂၅.၄။ ပဋပကၡမား ျဖစေပၚလာေသာအခါ ႏငငေတာအစးရႏင အျခားအဖြ႕အစညးမားသည ေဒသက

လကခထားေသာ လကရလပပငခြငအခြငအေရးမားက ေလးစားလကနာျပး ကာကြယေပးရန

ၾကးပမးေဆာငရြကျပး အဆပါလပပငခြငအခြငအေရးမားက အျခားအဖြ႕အစညးမားက

လး၀မေဖာကဖကႏငရန အာမခရမည။ အမးသားႏင ႏငငတကာ ဥပေဒမားတြင ပါ၀ငသည

တညဆ တာ၀န၀တရားမားႏငကကညစြာ ႏငငေတာအစးရသည မမတ႔၏ နယေျမအတြငး

အတငး အဓမၼ သမးယထားသည ေျမယာ၊ သားငါးႏင သစေတာဆငရာ လပပငခြငအခြငအေရး

မားက အသအမတမျပရ။ အမရငေဒသခအဖြ႕အစညးမား၏ လပပငခြငအခြငအေရးမားက

အကာအကြယေပးသည နညးလမးမားျဖင ပဋပကၡေၾကာင ျဖစေသာ ဒကၡသညမား၊ ေရႊ႕ေျပာငးခ

ရသမားႏင အျခားအကးထခကသမားအား လျခစြာ ေနရာခထားရမည။ သငေလာသည

အခါတငးတြင လပပငခြငအခြငအေရး ခးေဖာကျခငးမားက မတတမးတငျပး ဆကလကေျဖရငး

ေဆာငရြကေပးရမည။ အဆပါ အဓမၼခးေဖာကမႈကစၥမားက ေျဖရငးေဆာငရြကရနႏင ျဖစႏငေျခ

ရသည မနကနေသာ အေရးယေဆာငရြကမႈမားအတြက သကေသချဖစေစရနအလ႔ငာ

လပပငခြငအခြငအေရးဆငရာတရား၀ငမတတမးမားက ဖကဆးမႈႏင ခး၀ကမႈတ႔မ ကာကြယေပး

ရမည။ အဆပါ မတတမးမရသညေနရာမားတြင လကရလပပငခြင အခြငအေရးမားက

ပါးစပရာဇ၀ငႏင ေမးျမနးစစမးမႈရလဒမားအပါအ၀င ကား၊ မ တနးတညမႈက ေဖာေဆာငသည

နညးလမးမားျဖင အေကာငးဆးျဖစေအာင မတတမးတငရမည။ ဒကၡသညမားႏင

ေရႊ႕ေျပာငးခရသမား၏ ေဒသက လကခထားေသာ လပပငခြင အခြငအေရးမားက အသအမနျပ၊

ေလးစားျပး အကာအကြယ ေပးရမည။ လပပငခြငအခြငအေရးႏင တရားမ၀ငအသးျပမႈဆငရာ

သတငးအခကအလကမားက ထခကခရသအားလးအား ျဖန႔ေ၀ရမည။

၂၅.၅။ ပဋပကၡ ျဖစႏငေခရေသာ (သ႕မဟတ) ရပစသည အေျခအေနမားတြင ႏငငေတာအစးရႏင

အျခားအဖြ႕အစညးမားသည ယငးထခကခရသမားအတြက ကား၊ မ တနးတညမ မႈႏင ေရရည

တညတန႔သည ရလဒမားက အေထာကအပေပးႏငသည နညးလမးမားျဖင လပပငခြငျပနာ

မားအား ေျဖရငးေဆာငရြကရန တာ၀နခရမည။ ျပနလညအစားထးျဖညဆညးေပးရန ျဖစႏငသည

အခါတငးတြင ကလသမဂၢဒကၡသညမားဆငရာမဟာမငးၾကးရးႏင အျခားသကဆင သည

အဖြ႕အစညးမား၏ အကအညျဖင ဒကၡသညမားႏင ေရႊ႕ေျပာငးခရသမားက နငငတကာ

စႏႈနးမားႏင ကကညစြာ ေစတနာျဖင တနဘးထား၍လညးေကာငး၊ လျခမႈရစြာ ျဖငလညး

ေကာငး၊ ဂဏသကၡာရစြာျဖငလညးေကာငး၊ ယငးတ႔၏ မရငးေနရာသ႔ ျပနလညအေျခခ ေနထင

ႏငရန သငေတာသလ အကအညေပးရမည။ ျပနလညအစားထးျဖညဆညးေပးျခငး၊ ျပနလည

ေနရာခထားျခငးႏင ျပနလညေပးအပျခငးဆငရာ လပငနးစဥမားသည ခြျခားႏမခ ျခငးမရမႈ၊

ကား၊ မ တနးတညမ မႈက ေဖာေဆာငမႈႏင ကယျပနစြာ ျဖန႔ေ၀ေပးနငမႈ အစရသည တ႔ႏင

ျပညစရမည။ ျပနလညအစားထးျဖညဆညးေပးျခငးဆငရာ ေတာငးဆမႈမားက ခကခငး

ေျဖရငးေဆာငရြကရမည။ ဌာေနတငးရငးသားမားႏင အျခားေသာ ဓေလထး တမး စနစ အသးျပ

သည ေဒသချပညသမား၏ လပပငခြငအခြငအေရးဆငရာ ျပနလညအစားထးျဖညဆညး

ေပးသည လပငနးစဥမားသည ဓေလထးတမးအရငးအျမစမားမ သတငးအခကအလကမားက

အသးျပႏငရန ေဆာငရြကေပးရမည။

၂၅.၆။ ျပနလညအစားထးျဖညဆညးေပးရန မျဖစႏငသညအခါတငးတြင ဒကၡသညမားႏင

ေရႊ႕ေျပာငးခရသမားအတြက အလားတ ေျမယာ၊ သားငါးႏငသစေတာမားႏင အသကေမြး၀မး

ေကာငးလပငနးမားက ခငမာစြာ ရယအသးျပႏငရနႏင ျပနလညေနရာခထားမႈက အျခားသ

မား၏ အသကေမြး၀မးေကာငးလပငနးမားက မထခကေစေရးအတြက တာ၀နခႏငရနအလ႔ငာ

အမရငေဒသခအစအဖြ႕မား၊ အျခားသကဆငသည အဖြ႕အစညးမားႏင ညႏႈငးေဆြးေႏြးေဆာင

ရြကရမည။ သငေတာသညအခါတငးတြင အထးလပငနးစဥမားသည မဆးမ၊ မဆးဖႏင

မဘမမားအပါအ၀င ထခကခရႏငေျခရသမား၏ ေျမယာ၊ သားငါးႏင သစေတာေျမမားက

ခငမာစြာ ရယသးစြႏငေစရန စစဥေဆာငရြကေပးရမည။

၂၅.၇။ သငေလာသညအခါတငးတြင မလကတညးက ရေနေသာ ခြျခားႏမခမႈႏင ပဋပကၡမား ျဖစပြားစဥ

တြင ျဖစေပၚလာေသာ ခြျခားႏမခမႈတ႔က ေျဖရငးေဆာငရြကရနအတြက မ၀ါဒႏင ဥပေဒမားက

ျပနလညျပငဆငရမည။ သငေလာသညအခါတငး သ႔မဟတ လအပသညအခါတငးတြင

တာ၀နခမႈရေသာ လပပငခြငစမခန႔ခြမႈအတြက လအပေသာ ၀နေဆာငမႈမား ေပးႏငရန

သကဆငသညအဖြ႕အစညးမားက ျပနလညဖြ႕စညးတညေထာငရမည။

အခနး(၇)

တးတကျဖစေပၚေစျခငး၊ အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကျခငး၊ ေစာငၾကည

ေလလာျခငးႏင အကျဖတျခငး

၂၆.၁။ ဤလမးညြနခကမား၏ ေစတနာျဖင တနဘးထား၍ ေဆာငရြကရေသာ သေဘာသဘ၀အတငး

အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကျခငး၊ ေစာငၾကညေလလာျခငးႏင အကျဖတျခငးတ႔က

ေဆာငရြကရန နငငေတာအစးရ၌ တာ၀နရသည။

၂၆.၂။ ဤလမးညႊနမားက အေကာငအထညေဖာရာတြင ပးေပါငးေဆာငရြကရနလညးေကာငး၊ ယငးတ႔၏

အပခပမႈနယေျမမားတြင အေကာငအထညေဖာေနမႈက ေစာငၾကညေလလာရနႏင အကျဖတ

ရနလညးေကာငး၊ ေျမယာ၊ သားငါးႏငသစေတာဆငရာ လပပငခြငစမခန႔ခြျခငး တးတကမႈ၊

အမးသားစားနပရကၡာဖလမႈလေရးအတြက လေလာကေသာ စားနပရကၡာရရအသးျပနငသည

အခြငအေရးမား စဥဆကမျပတ တးတကျဖစထြနးေစေရး၊ စားနပရကၡာဖလမႈဖြ႕ျဖး

တးတကေစေရးႏင ေရရညတညတန႔သည ဖြ႕ျဖးတးတကမႈတ႔အတြက အကးသကေရာကမႈ

မားက အကျဖတရနလညးေကာငး၊ ေဒသအဆင၊ အမးသားအဆငႏင နငငတကာအဆငတ႔တြင

အကးသကဆငသအမးမးပါ၀ငေဆြးေႏြးႏငသည လပငနးစဥႏင မေဘာငမားက တညေထာင

ရန သ႔မဟတ လကရအသးျပေနသည အဆပါ လပငနးစဥႏင မေဘာငမားက အသးျပရန

ႏငငေတာအစးရက အားေပးျမငတငရမည။ ဤလပငနးစဥသည အားလးပါ၀ငႏငမႈ၊

ပးေပါငးပါ၀ငေဆာငရြကမႈ၊ ကား၊ မ တနးတညမ မႈက ေဖာေဆာငမႈ၊ အေကာငအထညေဖာႏငမႈ၊

ကနကစရတသကသာမႈႏင ေရရညတညတန႔မႈတ႔က ျဖစေပၚေစရမည။ ဤလပငနးမားက

အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကရာတြင ႏငငေတာအစးရသည ႏငငတကာအဖြ႕အစညးမားထမ

နညးပညာအေထာကအပမား ရယႏငရန ေဆာငရြကရမည။

၂၆.၃။ ႏငငေတာအစးရက ဤလမးညႊနခကမားက ေစတနာျဖငတနဘးထား၍ အေကာငအထညေဖာ

ေဆာငရြကမႈမားအား အကအညေပးရန ေတာငပငးႏငငမားအခငးခငးပးေပါငးေဆာငရြကမႈမား

အပါအ၀င ဖြ႕ျဖးေရးအကအညေပးေသာ မတဖကပးေပါငးေဆာငရြကသညအဖြ႕မား၊ ကလသမဂၢ

က အထးျပဖြ႕စညးထားေသာ အဖြ႕အစညးမားႏင ႏငငတကာအဖြ႕အစညးမားက တကတြနး

အားေပးရမည။ အဆပါပ႔ပးကညမႈမားတြင နညးပညာပးေပါငးေဆာငရြကမႈ၊ ေငြေၾကးအေထာက

အပ၊ အဖြ႕အစညးမား၏ စြမးေဆာငရညဖြ႕ျဖးတးတကမႈ၊ အသပညာႏငအေတြ႕အၾကမား

ဖလယမႈ၊ အမးသားလပပငခြငဆငရာမ၀ါဒမား ေရးဆြကငသးမႈႏင

နညးပညာလႊေျပာငးမႈစသညတ႔ ပါ၀ငသည။

၂၆.၄။ ကမၻာစားနပရကၡာဖလမႈေကာမတသည သကဆငသည ေဆာငရြကသမားလး အခငးခငး၏

အေတြ႕အၾကမားက သငယရန၊ ဤလမးညႊနခကမားအေကာငအထညေဖာမႈဆငရာ တးတကမႈ

အေျခအေန၊ ယငးတ႔၏ ဆကစပေနမႈ၊ ထေရာကမႈႏင အကးသကေရာကမႈမားကသးသပရန

စသညတ႔က ေဖာေဆာငေပးသည ကမၻာအဆင ေကာမတ ျဖစသည။ ထ႔ေၾကာင ကမၻာစားနပ

ရကၡာဖလမႈေကာမတအတြငးေရးမးသည အဆပါေကာမတ၏ အၾကေပးအဖြ႕ႏင ညႏႈငးတငပငျပး

ေကာမတသ႔ ဤလမးညႊနခကမား အေကာငအထညေဖာမႈဆငရာ တးတကမႈမားက အစရငချပး

ယငးတ႔၏ လပပငခြငစမခန႔ခြျခငးဆငရာ တးတကျဖစထြနးမႈအေပၚ အကးသကေရာကမႈႏင

ထည၀ငမႈတ႔က အကျဖတရမည။ အဆပါအစရငခစာသည တကမၻာလးက လႊမးျခရမညအျပင

ႏငငတကာအေတြ႕အၾကမား၊ အေကာငးဆးလပနညးလပဟနႏငသငခနးစာမားႏငတကြ အျခား

သငေတာသညအေၾကာငးအရာမား ပါ၀ငရမည။

၂၆.၅။ အရပဖကလ႔မႈအဖြ႕အစညးမားႏင ပဂၢလကက႑အပါအ၀င ပါ၀ငေဆာငရြကသညအဖြ႕အစညး

အားလးအား ဤလမးညႊနခကမားက အမးသားအဆင ဥးစားေပးအစအစဥ၊ ႏငင၏ အေျခအေန

တ႔ႏင ေလာညစြာ ပးေပါငးေဆာငရြကမႈစြမးအားက အသးျပ၍ အေကာငအထညေဖာရန

အားေပးရမည။ လပနညးလပဟနမား ဖြ႕ျဖးတးတကေစရန အလ႔ငာ ေဆာငရြကသည

အဖြ႕အစညးအားလးက တာ၀နခမႈရေသာ လပပငခြင စမခန႔ခြျခငးဆငရာ သတငးအခက

အလကမားက ျဖန႔ေ၀ရန အားေပးရမည။