Źródła finansowania działalności gospodarczej,

w tym w szczególności spółdzielni socjalnych

Projekt współfinansowany ze środków Programu Operacyjnego Fundusz Inicjatyw

Obywatelskich.

Podstawową barierą na drodze rozwoju i umacniania pozycji rynkowej spółdzielni

socjalnych są ograniczenia kapitałowe. Szczególnie młode przedsiębiorstwa mają

ogromne problemy z pozyskaniem kapitału.

PODZIAŁ FORM FINANSOWANIA

1.Finansowanie wewnętrzne i zewnętrzne2.Kapitał własny i kapitał obcy

3.Kapitał długoterminowy i krótkoterminowy

• FINANSOWANIE WEWNĘTRZNE

1. FINANSOWANIE Z NADWYŻKI BILANSOWEJ Często nazywane jest samofinansowaniem, a jego efektywność zależy od ogólnej efektywności przedsiębiorstwa. Nadwyżka zatrzymana w przedsiębiorstwie może zostać wykorzystana do finansowania działalności, jednocześnie nie pociągając za sobą kosztów i zmiany obowiązujących stosunków własnościowych.

• Jednocześnie zwiększa to dostępność przedsiębiorstwa do rynku kredytowego, gdyż wykazanie zysków pozytywnie wpływa na wiarygodność kredytową firmy. Oczywiście uwaga ta nie dotyczy sytuacji, w której przedsiębiorstwa księgowo maksymalizuje koszty celem obniżenia wielkości zobowiązań podatkowych. Taka strategia pozwala co prawda na zmniejszenie płatności z tytułu podatków, ale z reguły wywiera również silny, negatywny wpływ na oceną zdolności kredytowej przedsiębiorstwa. Bank może w takim przypadku uznać, że nie będzie ono w stanie spłacić zobowiązań w terminie.

• Art. 75 ustawy prawo spółdzielcze• Zysk spółdzielni, po pomniejszeniu o podatek

dochodowy i inne obciążenia obowiązkowe wynikające z odrębnych przepisów ustawowych, stanowi nadwyżkę bilansową.

• Art. 10 ustawy o spółdzielniach socjalnych• 1. Nadwyżka bilansowa podlega podziałowi na podstawie

uchwały walnego zgromadzenia i jest przeznaczana na:1) zwiększenie funduszu zasobowego – nie mniej niż 40%;2) cele, o których mowa w art. 2 ust. 2 i 3 – nie mniej niż 40%;3) fundusz inwestycyjny.2. Nadwyżka bilansowa nie może podlegać podziałowi pomiędzy członków spółdzielni socjalnej, w szczególności nie może być przeznaczona na zwiększenie funduszu udziałowego, jak również nie może być przeznaczona na oprocentowanie udziałów.

FUNDUSZ UDZIAŁOWY• To fundusz tworzony z wpłat zadeklarowanych

przez członków spółdzielni.• Odzwierciedla część majątku spółdzielni.

Podlega zwrotowi w chwili wystąpienia członka ze spółdzielni lub jej rozwiązania; Jest, obok funduszu zasobowego, podstawowym źródłem finansowania majątku spółdzielni.

• Powstaje z :• * wpłat udziałów członkowskich, • * odpisów na udziały członkowskie z podziału

nadwyżki bilansowej, • * innych źródeł określonych w odrębnych

przepisach,• Wykorzystuje się go na :• *wycofane udziały przez członków spółdzielni, *

pokrycie straty bilansowej jeżeli wartość funduszu zasobowego jest niewystarczająca

FUNDUSZ ZASOBOWY• fundusz spółdzielni, który powstaje z wpłat

wpisowych dokonanych przez członków spółdzielni i z części zysku części nadwyżki bilansowej. Nie podlega podziałowi między członków, a w chwili likwidacji spółdzielni jest przeznaczony na cele spółdzielni lub społeczne (stąd dawna nazwa — fundusz społeczny).

• Powstaje z :* wpłat wpisowego, * części nadwyżki bilansowej (dochodu ogólnego),

darowizn, spadków, * zapisów dokonanych na rzecz spółdzielni * innych źródeł określonych w odrębnych przepisach.

W razie wystąpienia w spółdzielni strat fundusze spółdzielcze są pokrywane w pierwszej kolejności z funduszu zasobowego, w przypadku jego niewystarczalności również z funduszu udziałowego.

• ODPISY AMORTYZACYJNE

• Znaczenie odpisów amortyzacyjnych zależy od wielkości majątku trwałego przedsiębiorstwa, struktury jego wieku oraz sposobu prowadzenia ksiąg rachunkowych, czyli wielkości stosowanych stawek amortyzacyjnych. Stanowią one dla przedsiębiorstwa koszt księgowy, choć jednocześnie nie są wydatkiem. W ten sposób pomniejszają one podstawę opodatkowania i wpływają na niższe płatności z tytułu podatków. W połączeniu z brakiem budżetowania (zaplanowania wpływów, a przynajmniej niezbędnych wydatków, które firma będzie musiała ponieść w dającej się przewidzieć przyszłości), może to spowodować mylne wrażenie, że w przedsiębiorstwie pozostały dodatkowe pieniądze.

• FINANSOWANIE ZEWNĘTRZNE1. Kredyty Bankowe

Kredyty są najczęściej stosowanym przez MSP zewnętrznym źródłem finansowania. Służą zarówno finansowaniu potrzeb rozwojowych (kredyty inwestycyjne) jak i działalności bieżącej (kredyty obrotowe). Podstawowym kosztem kredytu są odsetki, będące pewnym procentem od pożyczonej sumy płaconym bankowi przez kredytobiorcę.

Oprócz tego banki pobierają dodatkowe prowizje i opłaty takie jak prowizja przygotowawcza czy prowizja od niewykorzystanego salda kredytu. Odsetki są zwykle płacone okresowo (miesięcznie, kwartalnie), niekiedy mogą być pobrane z góry za cały okres kredytowania w formie dyskonta, czasem mogą być płacone jednorazowo na koniec okresu kredytowania.

• Kredyty inwestycyjne.• Są to kredyty udzielane firmom na zrealizowanie

konkretnego przedsięwzięcia inwestycyjnego. Może to być zbudowanie fabryki, nowa linia produkcyjna, ale także pojedyncza maszyna, urządzenie czy pojazd mechaniczny Przedmiotem kredytowania może być każdy środek zaliczany do majątku trwałego przedsiębiorstwa. Kredyty te są zwykle udzielane na okres powyżej roku, jednak nie dłuższy od okresu amortyzacji kredytowanego środka trwałego

• W przypadku inwestycji, której okres realizacji jest rozłożony w czasie (np. budowa nowego zakładu) kredyt może być wypłacany transzami, a bank może chcieć monitorować przebieg inwestycji i uzależniać wypłacenie kolejnej transzy od właściwego spożytkowania poprzedniej.

• Banki w zależności od wielkości realizowanego przedsięwzięcia mogą wymagać od firmy różnych dokumentów takich jak: biznes plan, rachunek efektywności inwestycji, prognozy finansowe na okres kredytowania, a także stosowne opinie techniczne rzeczoznawców.

• Zabezpieczeniem spłaty kredytu może być hipoteka, zastaw rejestrowy lub przewłaszczenie majątku będącego przedmiotem kredytowania wraz z cesją stosownych polis ubezpieczeniowych na rzecz banku. W przypadku gdy środki te są nietypowe lub z innych przyczyn trudno zbywalne, albo uznane zostanie ryzyko inwestycji za wysokie bank zwykle będzie wymagał dodatkowego zabezpieczenia rzeczowego, poręczenia lub gwarancji.

• Kredyty obrotowe.• Kredyty obrotowe są przeznaczone do

finansowania bieżącej działalności przedsiębiorstwa (składników majątku obrotowego). Są najczęściej kredytami krótkoterminowymi i mogą występować pod kilkoma postaciami.

• Kredyt nieodnawialny wypłacany jednorazowo.

• Cała kwota kredytu jest przelewana na rachunek bieżący kredytobiorcy, spłata może następować w ratach lub jednorazowo na koniec okresu kredytowania.

• Linia kredytowa.• Kwota kredytu jest stawiana na określony czas do

dyspozycji kredytobiorcy, który może z niej skorzystać w kwotach i terminach dla niego dogodnych. Bank pobiera zazwyczaj w tym przypadku oprócz standardowej prowizji przygotowawczej także prowizję od niewykorzystanego salda kredytu, jako wynagrodzenie za utrzymywanie środków "w pogotowiu" - prowizja ta wynosi zwykle 0,2-1 % miesięcznie.

• Linia kredytowa odnawialna.• Podobnie jak w przypadku zwykłej linii kredytowej,

firma może korzystać ze środków w dogodnych dla siebie kwotach i terminach z tym, że może wielokrotnie w okresie trwania umowy spłacać i ponownie zaciągać kredyt do określonego umową limitu zadłużenia. Z punktu widzenia przedsiębiorstwa jest to bardzo wygodna forma kredytowania, pozwala bowiem zaoszczędzić na odsetkach, umożliwiając korzystanie z kredytu wtedy gdy jest to uzasadnione (np. sezonowością sprzedaży), firma nie płaci zatem odsetek od środków, które w danej chwili nie są jej potrzebne.

• Kredyt w rachunku bieżącym.• Kredyt ten jest udzielany firmom

posiadającym od pewnego czasu (przynajmniej kilka miesięcy) rachunek bieżący w banku, z pewnymi stabilnymi wpływami. Bank może wtedy umożliwić takiej firmie przekraczanie stanu rachunku do określonego salda debetowego. Kredyt jest automatycznie spłacany z wpływów na rachunek bieżący.

• Zabezpieczeniem spłaty jest najczęściej pełnomocnictwo dla banku do dysponowania rachunkiem firmy (z możliwością zablokowania możliwości wypłat włącznie). Kredyt w rachunku bieżącym jest dla firmy doskonałą rezerwą środków pieniężnych na nieprzewidziane wydatki, eliminuje konieczność utrzymywania wolnych środków na rachunku bieżącym.

• Banki stawiają firmom starającym się o kredyt dwa podstawowe wymagania: posiadania zdolności kredytowej rozumianej jako zdolność firmy do spłaty kredytu i odsetek w określonych umową kredytową kwotach i terminach, oraz przedstawienia odpowiedniego zabezpieczenia spłaty kredytu. W celu weryfikacji zdolności kredytowej potencjalnego klienta bank musi zdobyć szereg informacji na jego temat. Oprócz tego banki wymagają przedstawienia zaświadczeń o terminowym regulowaniu zobowiązań z tytułu podatków i ubezpieczeń społecznych, a także w przypadku posiadania kredytów w innych bankach opinii o terminowości spłat.

• 2. Leasing.• leasing w porównaniu do kredytu jest zwykle

droższą(choć nic jest to regułą), ale za to łatwiej dostępną formą finansowania przedsięwzięć rozwojowych. Istnieją dwa podstawowe rodzaje leasingu: leasing operacyjny będący umową podobną do dzierżawy (leasingobiorca nic zalicza przedmiotu do swoich środków trwałych), oraz leasing finansowy w swej istocie zbliżony do kredytu.

• Wyższa cena leasingu wynika z faktu, że większość działających u nas firm leasingowych refinansuje się w bankach komercyjnych sprzedając im wierzytelności z tytułu umów leasingu. Opłata leasingowa zawiera zatem zysk zarówno banku jak i firmy leasingowej. Większa dostępność wynika z łagodniejszych procedur oceny klienta stosowanych przez firmy leasingowe, co w dużej mierze jest związane z tym, że leasingowany przedmiot przez cały czas trwania umowy jest własnością firmy leasingowej, która może go w przypadku zaniechania spłat leasingobiorcy odebrać.

• 3. Franchising (Franczyza).• Franchising nie jest formą finansowania w ścisłym

tego słowa znaczeniu. Wspominamy o nim w tym miejscu dlatego, że może on w znacznym stopniu ułatwić rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej, a także ograniczyć początkowe koszty związane z inwestycjami, bieżącym finansowaniem działalności i marketingiem, a co za tym idzie zapotrzebowanie na zewnętrzne źródła finansowania.

• Franchising jest długoterminową umową udzielenia biorcy przez dawcę pozwolenia na używanie jego firmy tzn. nazwy, znaków towarowych, nazw handlowych, związanych z prowadzeniem działalności technologii i systemów dystrybucji, oraz udzielenie wszelkiej niezbędnej pomocy w tym zakresie. Dawcami są najczęściej duże, znane na rynku firmy, często są to międzynarodowe korporacje. Biorcami są natomiast prywatne firmy lub osoby dopiero rozpoczynające działalność gospodarczą. W systemie franchisingu działają firmy takie jak: Mc Donalds, Pizza I lut, Burger King, Benetton, Bata, Coca-Cola, Pepsi-Cola, Rema 1000, Ford i wiele innych międzynarodowych korporacji, a z firm polskich min: Orbis, Karen Notebook, Gabriel. Wynagrodzeniem dla dawcy, a kosztem dla biorcy są opłaty licencyjne i opłaty w formie stałych kwot miesięcznych lub określonego procentu od obrotów płacone na rzecz dawcy.

Wynagrodzeniem dla dawcy, a kosztem dla biorcy są opłaty licencyjne i opłaty w formie stałych kwot miesięcznych lub określonego procentu od obrotów płacone na rzecz dawcy.

Korzyści z franchisingu w kontekście finansowym to przede wszystkim:- możliwość uzyskania pomocy finansowej w formie pożyczki lub udziału

franchisodawcy w kosztach inwestycji;- możliwość dzierżawy sprzętu przez biorcę (nabywanego przez dawcę);- dostarczanie przez dawcę elementów wyposażenia lokalu; - finansowanie przez dawcę majątku obrotowego (opóźnione terminy płatności); - ograniczenie kosztów: marketingu (promocji i reklamy), szkoleń pracowników itp.: - biorca korzysta z renomy i "siły" dawcy co poprawia jego wiarygodność kredytową

w bankach, oraz pozycję w negocjacjach handlowych z kontrahentami;- wysokie prawdopodobieństwo sukcesu rynkowego i przewidywalność dochodów; - zwiększony poziom bezpieczeństwa (korzystanie z "opieki" silnego partnera).

Wadami franchisingu są:- ograniczenie samodzielności przedsiębiorcy i jego podporządkowanie

firmie dawcy;- "nierówne siły" dawca ma zawsze silniejszą pozycję przetargową od biorcy

i może mu narzucać warunki umowy;- wysokie koszty początkowe (opłaty licencyjne 10-6O tyś. USD);- ograniczone możliwości ekspansji i rozwoju;- znaczne opłaty na rzecz dawcy zmniejszające zyskowność działalności.

Franchising jest zatem formą odpowiednią dla przedsiębiorców niw mających wizji stworzenia wielkiej firmy, chcących poprzestać na małym i przynoszącym przyzwoite dochody przedsiębiorstwie, ceniących bezpieczeństwo bardziej niż niezależność i w niewielkim stopniu skłonnych do ponoszenia ryzyka.

Dziękuję za uwagę!