BEZ

PIEC

ZNE

MIA

STO

IN

NA

DRO

GA

1

ziel

eń p

rzy

dro

żna

BEZPIECZNE MIASTO INNA DROGA

9

Zieleń przydrożna

Realizatorzy projektuProjekt realizowany w ramach programu Obywatele dla Demokracji, finansowanego z Funduszy EOG

2

WSTĘPNIAKW cyklu naszych wydawnictw poruszamy szereg zagadnień z tematyki bezpieczeństwa ruchu drogowego. Tym razem opisujemy temat, który z pozoru kompletnie nie wiąże się z ruchem drogowym. Zaś jedynym skojarzeniem mogą być publiczne wypowiedzi rajdowców samochodowych o “zabijających przy-drożnych drzewach”

ZIELEŃ PRZYDROŻNAZapraszam do lektury kolejnego odcinka „bezpiecz-nej drogi”. Tym razem opisujemy jak traktuje się zieleń przydrożną, a jak można ją wykorzystywać w celach poprawy bezpieczeństwa na drogach. Zno-wu padają przykłady miast Zachodniej Europy, w których zieleń jest integralną częścią drogi, o którą się dba i właściwie stosuje.

POLSKA VS. FRANCJAPodczas gdy w Polsce raczej dąży się do odsuwa-nia drzew od krawędzi jezdni, to projektanci fran-cuskich stref uspokojonych często celowo sadzą szpalery blisko ulicy. Dlaczego? Badania pokazały, że taka ulica wydaje się nam węższa, a ograniczo-na drzewami widoczność zmniejsza pewność sie-bie kierowców. W Polsce wycina się drzewa w myśl zasady “bo zza drzewa może wybiec dziecko”. Co ciekawe, we Francji kierują się dokładnie tą samą zasadą, z tą różnicą, że tam wiedzą, iż kluczem jest obniżenie pewności kierowcy, która przekłada się na niższą prędkość i uważniejszą jazdę.

Drzewa i krzewy mogą także stanowić element większości urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogo-wego. Z pewnością będą wyglądać bardziej este-tycznie niż plastikowe słupki i betonowe przegro-dy. Można je stosować jako wygrodzenia torowisk, ewentualnie jako estetyczne bariery przy skarpach.

JAK SAMI MOŻEMY ZAZIELENIĆ ŁÓDŻW drugiej części wydawnictwa prezentujemy spo-sób, w jaki my sami - mieszkańcy miasta, możemy wpłynąć na zazielenienie Łodzi. Podajemy szczegó-łowo metody, jakie można wykorzystywać przy sta-raniu się o finansowanie z magistratu.

Nieustająco zachęcamy do czerpania z prezento-wanych przykładów. Mając na względzie bezpie-czeństwo ruchu na naszych ulicach.

Hubert Barański Fundacja Normalne Miasto-Fenomen

BEZ

PIEC

ZNE

MIA

STO

IN

NA

DRO

GA

3Tymczasem nawet pojedyncze, dorodne drzewo rosnące przy ulicy jest w stanie wyłapywać zanie-czyszczenia, produkować tlen (ilość potrzebną do oddychania dla 2 osób) i poprawiać mikroklimat.

Na zadrzewionej ulicy latem może być nawet o 10 stopni chłodniej niż na takiej pozbawionej drzew, wilgotność może być o kilka procent wyższa, a licz-ba zanieczyszczeń pyłowych – trzykrotnie mniej-sza. Badacze są zgodni, że koszty utrzymania w miastach zieleni pozostają niższe niż kwoty, jakie przyjdzie nam zapłacić, gdy jej zabraknie. Jednym tchem wymieniane są tu koszty leczenia chorób (zwłaszcza dróg oddechowych i układu krążenia), spadek wartości nieruchomości i ucieczka miesz-kańców z pozbawionych zieleni centrów i dzielnic. Tymczasem umiejętnie urządzona zieleń nie tylko nie koliduje z infrastrukturą drogową, ale wręcz stanowi jej ważny element.

ZIELEŃ JAKO SKŁADNIK WYPOSAŻENIA BEZPIECZEŃSTWA RuCHu DOgOWEgO

O ile rola zieleni dla warunków życia i mieszka-nia na danej ulicy wydaje się dość oczywista, to dla wielu zaskoczeniem może być fakt, że zieleń

ZIELEŃ A BEZPIECZEŃSTWO RuCHu DROgOWEgO

ZIELEŃ PRZYDROŻNA

AUTOR

Ziel

eń p

rZy

dro

żna

drzewa znikają z polskich ulic w zastraszającym tempie. poszerzanie jezdni, budowa cho-dników i dróg rowerowych, urządzanie miejsc postojowych, a nawet zwykłe remonty często odbywają się kosztem zieleni przyulicznej. długo można wyliczać bezpośrednie przyczyny – od napiętych terminów inwestycji „unijnych” po domniemane kolizje z instalacjami po-dziemnymi. U ich podstaw leży jednak przeważnie brak woli zachowania już istniejących bądź sadzenia nowych drzew i krzewów, wynikający z bagatelizowania ich roli

TOMASZ BuŻAŁEKCzłonek-założyciel stowarzyszenia Łódzka Inicjatywa na Rzecz Przyjaznego Transportu. Geograf. Współautor pierwszego w Polsce akademickiego podręcznika zrów-noważonego rozwoju w części poświęconej transportowi i w latach 2010-2011 prelegent w ramach akademii letniej Wyzwania Zrównoważonego Rozwoju w Polsce. Współautor prac studialnych poświęconych Łódzkiej Kolei Aglomeracyjnej oraz publikacji naukowych z zakresu transportu szynowego.

WIEDEŃ (Austria) Murowane donice z krzewami i drzewami wpływają na uspokojenie ruchu, wymuszając jazdę zygzakiem z niewielką prędkością. foto. T. Bużałek

4

świetnie sprawdza się jako element… infrastruktu-ry bezpieczeństwa ruchu drogowego. Drzewa albo gazony z powodzeniem mogą służyć jako szykany zwężające jezdnię lub rozdzielające pasy ruchu. Mogą też podkreślać występowanie progów zwal-niających i zapobiegać ich omijaniu. Można nawet stosować drzewa jako barierę rozdzielającą pasy ruchu wszędzie tam, gdzie wyprzedzanie bądź omijanie pojazdów mogłoby być niebezpieczne (np. w rejonie przystanków komunikacji miejskiej).

Wyspy z zielenią doskonale sprawdzają się tam, gdzie chcemy ograniczyć prędkość, wymuszając zmianę kierunku jazdy. Powszechnie kojarzonym elementem są wyspy centralne rond, ale mogą być to także różnej wielkości trawniki i skwery, które będą zmieniać geometrię pasów ruchu. W nieco większej skali działania takie mogą doty-czyć placów –urządzając na nich zielony skwer, wy-musimy jazdę naokoło zamiast na wprost.

Drzewa mogą też służyć jako trwały element unie-możliwiający parkowanie w sąsiedztwie przejść dla pieszych, stosowany zamiast popularnych słup-ków. W tej roli nie sprawdzą się natomiast krzewy ani niskopienne drzewa. Ważne jest bowiem, aby rośliny nie ograniczały widoczności – ich korona nie może zaczynać się nisko nad ziemią, bo mo-głaby zasłaniać osoby zbliżające się do przejścia.

Drzewa i krzewy mogą stanowić element większo-

ści urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego. Z pewnością będą wyglądać bardziej estetycznie niż plastikowe słupki i betonowe przegrody. Będą też z powodzeniem spełniać swoją rolę ekologicz-ną. Co ważne, mogą być też bardziej skuteczne – dając poczucie, że stanowią trwały element prze-strzeni, będą budzić większy respekt niż znaki, które kierowcy uczą się ignorować.

ODDZIAŁYWANIE ZIELENI NA ZACHOWANIA KIEROWCÓW

Odpowiednio urządzając zieleń, możemy wpływać na zachowania kierowców także w mniej bezpo-średni sposób niż poprzez fizyczne bariery. Pod-

Duesseldorf (NIemcy) Drzewo rosnące w pobliżu przejścia dla pieszych eliminuje parkowanie w jego pobliżu. foto. T. Bużałek

HELSINKI (Finlandia) Wysepka rozdzielająca pasy ruchu pełni jednocześnie rolę kwietnika. foto. T. Bużałek

BEZ

PIEC

ZNE

MIA

STO

IN

NA

DRO

GA

5

ziel

eń p

rzy

dro

żna

czas gdy w Polsce raczej dążymy do odsuwania drzew od krawędzi jezdni, to projektanci francu-skich stref tempo-30 często celowo sadzą szpalery blisko ulicy. Dlaczego? Badania pokazały, że taka ulica wydaje się nam węższa, a ograniczona drze-wami widoczność zmniejsza pewność siebie kie-rowców. Skutek jest taki, że odruchowo zdejmują oni nogę z gazu. Pusta ulica, na której widoczność jest zapewniona „od ściany do ściany”, daje – czę-sto złudne – poczucie, że doskonale kontrolujemy sytuację i możemy jechać szybciej.

Na ulicach i drogach, na których dopuszczamy jazdę z wyższą prędkością, odległość drzew od krawędzi jezdni powinna być odpowiednio dopa-sowana (na drogach poza terenem zabudowanym raczej sugeruje się sadzić drzewa np. za rowem odwadniającym, a nie bezpośrednio na poboczu), ale z pewnością eliminacja drzew przydrożnych nie jest rozwiązaniem problemu wpadających na nie piratów drogowych.

Jeśli nawet nie jesteśmy w stanie wyeliminować wypadków na zadrzewionym odcinku, to raczej dąży się do minimalizacji skutków zderzenia – np.

montując przed drzewami bariery energochłonne albo wprowadzając nasadzenia krzewów, które pochłoną część energii zderzenia. W warunkach miejskich podobne osłony mają chronić drzewa przed uszkodzeniem w czasie parkowania i wyko-nywania manewrów.

Także uniwersalne funkcje drzew będą miały wpływ na zachowania kierowców. Osłaniając przed słońcem, obniżają temperaturę jezdni, powietrza na ulicy i stojących na niej pojazdów. Wpływają w ten sposób zarówno na samopoczucie kierowców (a więc pośrednio – na bezpieczeństwo), jak i na stan nawierzchni, która będzie mniej podatna na odkształcanie się i zużycie.

Drzewa mogą też osłaniać przed jaskrawym świa-tłem – zarówno tym słonecznym, jak i światłem pojazdów nadjeżdżających z naprzeciwka (jeśli posadzone są w pasie rozdzielczym). Na odcin-kach poza terenem zabudowanym, urozmaicając krajobraz, mogą też zapewniać bodźce zmniej-szające senność i przykuwające uwagę kierowcy do pokonywanej drogi, w zimie zaś – ograniczać nawiewanie śniegu z pól na drogę i w ten sposób poprawiać warunki jazdy.

Poza specyficznymi metodami oddziaływania na zachowania kierowców warto dodać jeszcze jeden aspekt. Wiele badań dowodzi, że obecność zie-leni ma generalny wpływ na obniżenie poziomu agresji i poprawę samopoczucia. Nie trzeba chy-ba przekonywać, jak bardzo przydatne może być takie oddziaływanie na uczestników ruchu drogo-wego.

ZIELONE BARIERY

Hałas komunikacyjny, ze względu na szeroki, ne-gatywny wpływ na zdrowie człowieka, coraz czę-ściej zaczyna być wprost nazywany „zanieczysz-czeniem”. Jego minimalizowanie wcale nie musi oznaczać stawiania skompromitowanych przez

pusta ulica, na której widocz-ność jest zapewniona „od ścia-ny do ściany”, daje – często złudne – poczucie, że dosko-nale kontrolujemy sytuację i możemy jechać szybciej.

ul. Żeligowskiego (Łódź, Polska) około 10 metrowa jezdnia z dwoma pasami ruchu dla samochodów, pasami ruchu dla rowerów i parkowaniem na chodniku, foto. Zorro2212

Strasburg (Francja) Gęste szpalery drzew zwężają optycznie jezdnię i skłaniają kierowców do wolniejszej jazdy. Metalowe osłony chronią pnie drzew przed uszkodzeniem. foto. T. Bużałek

6 media ekranów akustycznych, często można je zastąpić lub uzupełnić roślinnością. Liście i gałę-zie roślin pochłaniają i rozpraszają fale dźwięko-we. Tylko sadząc wzdłuż ulicy żywopłot, jesteśmy w stanie zmniejszyć hałas o 1–2 decybele, a kil-kumetrowej szerokości pas drzew i krzewów po-sadzonych wzdłuż jezdni to już hałas mniejszy o nawet kilkanaście decybeli. Nawet rośliny nie-tworzące zwartych barier, przez pochłanianie i rozbijanie fal dźwiękowych, będą miały pozytyw-ny wpływ na warunki akustyczne, łagodząc skoki natężenia hałasu.

Ekrany dźwiękochłonne, nawet jeśli mają formę trwałej konstrukcji, mogą być maskowane lub uzu-pełniane zielenią. W wielu przypadkach zamiast szpetną przegrodą mogą się stać wręcz elementem ozdobnym, a będą też znacznie lepiej pełnić swoją funkcję. Najprostszą metodą maskowania ekranów dźwiękochłonnych jest obsadzanie ich pnączami, najlepiej zimozielonymi. Można też konstruować ściany tak, aby znajdowały się w nich „kieszenie”, w których rozwijać się będą rośliny, albo formować obsadzone roślinnością skarpy. Uformowane w ten sposób ogrody pionowe i skalne mogą mieć bardzo duże walory krajobrazowe.

PORZąDKOWANIE PRZESTRZENI

Urządzona zieleń może też pełnić ważną rolę in-formacyjną, pokazując użytkownikom, w jaki spo-sób mają korzystać z przestrzeni ulicy. Urządzony trawnik wzdłuż jezdni jednoznacznie będzie roz-graniczał część przeznaczoną do jazdy i parkowa-nia od części przeznaczonej dla pieszych, nawet jeśli niekiedy trzeba go będzie ochronić dodatko-wymi barierami.

Z kolei zielone torowisko tramwajowe wskazywać będzie dużo skuteczniej niż wydzielony na jezdni pas tramwajowy, że jest to obszar przewidziany wyłącznie do ruchu pojazdów szynowych. Przy

Monachium (Niemcy) Miejsca parkingowe rozdzielone drzewami. foto. T. Bużałek

Strasburg (Francja) Zielone torowisko wygląda przyjaźnie, uniemożliwia jazdę samochodem, dodatkowo drzewa dają cień zarówno pasażerom jak i pieszym, foto. H. Barański

BEZ

PIEC

ZNE

MIA

STO

IN

NA

DRO

GA

7

ziel

eń p

rzy

dro

żna

okazji zwęzi też optycznie jezdnię, skłaniając do wolniejszej jazdy. Zielonych torowisk można też używać do podkreślenia nietypowego przebiegu torów przez układ drogowy. Odpowiednio zaaran-żowaną roślinnością można również porządkować parkowanie. Typowym rozwiązaniem jest rozdzie-lanie miejsc parkingowych drzewami sadzonymi co 1–2 miejsca postojowe. Do rozdzielania miejsc postojowych można też używać żywopłotów.

Gęsto rosnące krzewy tworzące zwarte zakrzacze-nia mogą być też stosowane do wygradzania prze-strzeni nieprzeznaczonych do ruchu pieszych – np. linii kolejowych, metra, dróg szybkiego ruchu, od-cinków linii szybkiego tramwaju. Poza tradycyjny-mi żywopłotami rolę tę mogą pełnić kolczaste i gę-sto rosnące krzewy zdolne stworzyć barierę nie do przejścia. Nasadzenia takie można też uzupełniać drzewami pod warunkiem, że nie będą one two-rzyć rozłożystych koron, które mogłyby zmniejszyć gęstość rosnących poniżej krzewów.

Helsinki (Finlandia) Gęste krzewy użyte zostały do wygrodzenia torowiska metra, foto. T. Bużałek

HuMANIZACJA PRZESTRZENI

Wszystkie nasadzenia, poza przypisanymi im pod-stawowymi rolami, pełnią też swoją rolę ekolo-giczną – zatrzymują wodę, przeciwdziałają erozji, poprawiają jakość powietrza i stanowią ważne środowisko życia dla zwierząt.

Odgrywają też niezwykle istotną rolę krajobra-zową – podnoszą atrakcyjność ulic, harmonizują krajobraz, wpływają na pozytywny odbiór miejsca i samopoczucie użytkowników. Stanowią nieoce-niony walor przestrzeni publicznych i niemal nie-wyczerpane źródło aranżacji oryginalnych prze-strzeni miejskich.

Od lat rośliny wykorzystywane są jako element, który ma przyciągać na ulice niezmotoryzowanych użytkowników. Chętniej pokonamy jakiś dystans pieszo, jeśli droga przebiegać będzie w otoczeniu zieleni. Jesteśmy bardziej skłonni do jazdy rowe-rem wzdłuż szpaleru drzew niż po betonowej ar-terii pozbawionej roślinności.

Ulice i place z atrakcyjnie zaaranżowaną zielenią będą się stawać także miejscami rekreacji, dzięki czemu wzrośnie poczucie bezpieczeństwa wszyst-kich użytkowników. Jeśli chcemy mieć mniej sa-mochodów na ulicach, to musimy zadbać także o jakość przestrzeni publicznych. Jakości tej nie definiują wyłącznie granitowe nawierzchnie i ko-sze na śmieci w stylu retro, ale także kwiaty, krze-wy i drzewa, które dają cień, cieszą oczy kolorami i nasycają powietrze miłym zapachem.

7

grenada (Hiszpania) Zieleń to nieodłączny element atrakcyjnych przestrzeni publicznych, foto. T. Bużałek

8

CO TO JEST INICJATYWA LOKALNA

Inicjatywa lokalna – jak wskazuje ustawa o dzia-łalności pożytku publicznego i wolontariacie (UoDPPiW) – to forma współpracy lokalnych władz z mieszkańcami w celu wspólnego działania na rzecz społeczności lokalnej (art. 2 pkt 4). Tej for-mie współpracy poświęcony jest cały rozdział 2a ustawy.

Zakres zadań, jakie mogą być zrealizowane przez inicjatywę lokalną, jest bardzo szeroki. Obejmuje nie tylko kwestie przyrody (w tym zieleni w mia-stach), ale także edukacji, oświaty i wychowania, remonty dróg oraz budynków, działań w sferze kultury fizycznej i turystyki czy działalności cha-rytatywnej (zakres zadań określa art. 19b ust. 1 UoDPPiW)

W ramach inicjatywy lokalnej mieszkańcy (bez-pośrednio bądź za pośrednictwem organizacji pozarządowej) mogą złożyć wniosek o realizację zadania do lokalnych władz – gminy, powiatu lub samorządu województwa. Wybierając urząd, na-leży wziąć pod uwagę miejsce zamieszkania (nie zameldowania) mieszkańców lub siedzibę organi-zacji (art. 19b ust. 1 UoDPPiW)

Tryb oraz szczegółowe kryteria oceny wniosków określa organ stanowiący danej jednostki (wójt, burmistrz, prezydent miasta, starosta powiatu

bądź marszałek województwa). Ustawodawca zobligował go jednak do tego, aby przy ustala-niu szczegółowych kryteriów oceny wniosków uwzględnić przede wszystkich wkład pracy spo-łecznej w realizację inicjatywy lokalnej. Przy oce-nie składanego wniosku – poza szczegółowymi kryteriami – bierze się pod uwagę również celo-wość realizacji zadania z punktu widzenia potrzeb społeczności lokalnej (art. 19c UoDPPiW).

Wniosek o inicjatywę lokalną traktowany jest jak wniosek w rozumieniu Kodeksu postępowania administracyjnego (czas odpowiedzi powinien na-stąpić bez zbędnej zwłoki, nie później niż w ciągu miesiąca) – jednak już po uwzględnieniu wniosku organ administracji zobowiązany jest do podpisa-nia z wnioskodawcą umowy cywilnej o wykonanie inicjatywy lokalnej. Umowa podpisywana jest na czas określony (art. 19d UoDPPiW).

KOMPENDIuM

Zaniedbany zieleniec czy trawnik rozjechany przez parkujące samochody to dość częs-te problemy, z którymi zmagają się mieszkańcy różnych części Łodzi. Jednym ze spo-sobów zaradzenia temu problemowi może być bezpośrednie działanie mieszkańców (we współpracy z lokalnym samorządem) w formie inicjatywy lokalnej

O INICJATYWIE LOKALNEJ

W 2013 roku złożono 8 wniosków

o wsparcie inicjatywy lokalnej

przez urząd Miasta Łodzi, z czego

5 wniosków przyjęto do dofinan-

sowania, natomiast 3 odrzucono

BEZ

PIEC

ZNE

MIA

STO

IN

NA

DRO

GA

9

ziel

eń p

rzy

dro

żna

Wnioskodawca (grupa mieszkańców – bezpo-średnio lub przez organizację pozarządową) w ramach inicjatywy lokalnej zobowiązuje się do świadczenia pracy społecznej, wniesienia wkładu finansowego lub rzeczowego (często są to te trzy elementy w różnych proporcjach). Istnieje tak-że możliwość otrzymania od lokalnych władz (na czas trwania umowy) rzeczy koniecznych do wyko-nania zgłoszonej inicjatywy. Dokumenty niezbęd-ne do przeprowadzenia inicjatywy lokalnej, w tym harmonogram i kosztorys, przygotowują wspólnie wnioskodawcy oraz władze (art. 19e-19g UoDP-PiW).

SZCZEgÓŁOWE KRYTERIA W ŁODZI

Podstawowym aktem prawnym dla inicjatywy lo-kalnej w Łodzi jest Uchwała nr XCIV/1986/14 Rady Miejskiej w Łodzi z dnia 8 października 2014 r. w sprawie określenia trybu i szczegółowych kryte-riów oceny wniosków o realizację zadania publicz-nego w ramach inicjatywy lokalnej.

Istotnym jej zapisem jest doprecyzowanie kryte-riów, według których zespół ocenia złożone wnio-ski o inicjatywę lokalną. Zgodnie z uchwałą (§ 4 ust. 3) przy ocenie wniosku uwzględnia się nastę-pujące kryteria:• potrzebę mieszkańców w zakresie realizacji

zadania publicznego w ramach inicjatywy;• zgodność zadania z kierunkami rozwoju mia-

sta, zawartymi w strategiach i programach miejskich;

• udział finansowy wnioskodawcy w łącznych szacunkowych kosztach realizacji inicjatywy;

• wkład rzeczowy wnioskodawcy w realizację inicjatywy lokalnej;

• wkład pracy społecznej zadeklarowany przez wnioskodawcę;

• zaawansowanie przygotowań do realizacji ini-cjatywy lokalnej (np. dokumentacja, zezwole-nia itp.).

Dodatkowo przy ocenie wniosku zespół może brać pod uwagę:

• liczbę osób lub podmiotów zgłaszających ini-cjatywę lokalną;

• wydatki po stronie budżetu miasta oraz koszty eksploatacji inicjatywy lokalnej, jeśli wystąpią, ponoszone przez miasto po jej zrealizowaniu.

Jeśli wniosek przekracza wartość 15 tys. euro, po-winien być zgłoszony do 30 czerwca roku poprze-dzającego czas realizacji inicjatywy lokalnej (§ 3. ust. 3).

Zarządzenie Nr 195/VII/14 Prezydenta Miasta Łodzi z dnia z dnia 31 grudnia 2014 r. reguluje „technicz-ne” kwestie składania wniosków, określając jedno-cześnie odpowiedni wzór formularza. Do wniosku można dołączyć załączniki, które są związane z re-alizacją zadania (w szczególności kosztorys, który będzie następnie weryfikowany, projekty budow-lane, decyzję o pozwoleniu na budowę). Złożony wniosek weryfikuje pod względem formalnym Biuro ds. Partycypacji Społecznej (wnioskodawca może zostać wezwany do poprawienia lub uzupeł-nienia złożonego wniosku). Po pozytywnej weryfi-kacji wniosku pod względem formalnym trafia on na obrady komisji (powołanej na podstawie zarzą-dzenia nr Nr 194/VII/14 z 31 grudnia), która ocenia go na podstawie wskazanych wyżej kryteriów.

W przypadku podjęcia decyzji o realizacji projek-tu właściwa (merytorycznie) dla danego projektu komórka urzędu wraz z wnioskodawcą niezwłocz-nie przystępują do sporządzenia dokumentacji niezbędnej do jej przeprowadzenia (w tym har-monogramu prac oraz kosztorysu zadania). Na podstawie tej dokumentacji komórka zawiera z wnioskodawcą umowę o wykonanie inicjatywy lokalnej i występuje do Skarbnika Miasta z wnio-skiem o środki na jej realizację.

Zbiorczą informację na temat realizacji inicjatyw lokalnych w danym roku Biuro ds. Partycypacji Społecznej publikuje na portalu Łódź Aktywnych Obywateli www.aktywniobywatele.uml.lodz.pl. Biuro to prowadzi także rejestr złożonych wnio-sków o realizację inicjatyw lokalnych.

9

• inicjatywa lokalna to forma współpracy lokalnych władz z mieszkańca-

mi w celu wspólnego działania na rzecz społeczności lokalnej;

• realizowana bez przepływu finansowego;

• wniosek mogą złożyć mieszkańcy lub reprezentująca ich organizacja;

• mieszkańcy biorą czynny udział w realizacji zadania.

10

WAŻNE AKTY PRAWNE

W Łodzi kwestię realizacji inicjatywy lokalnej regu-lują dwa dokumenty:• Uchwała Nr XCIV/1986/14 Rady Miejskiej

w Łodzi z dnia 8 października 2014 r. w spra-wie określenia trybu i szczegółowych kryte-riów oceny wniosków o realizację zadania pu-blicznego w ramach inicjatywy lokalnej;

• Zarządzenie Nr 195/VII/14 Prezydenta Miasta Łodzi z dnia z dnia 31 grudnia 2014 r. w spra-wie określenia szczegółowego trybu realizacji zadań publicznych w ramach inicjatywy lokal-nej oraz wzoru formularza wniosku o realiza-cje zadania publicznego w ramach inicjatywy lokalnej.

• Dla procesu oceny wniosków istotna jest także treść zarządzenia nr 194/VII/14 Prezy-denta Miasta Łodzi z dnia 31 grudnia 2014 r. w sprawie powołania Zespołu ds. rozpatrywa-nia wniosków o wsparcie inicjatyw lokalnych, określające skład zespołu oceniającego oraz jego regulamin pracy.

PROgRAM „ZIELONE PODWÓRKA”

Charakterystycznym dla Łodzi rodzajem inicja-tywy lokalnej, w ramach której można starać się o poprawę stanu zieleni, jest program „Zielone podwórka”.

Program skierowany jest do wspólnot mieszka-niowych, które mogą w ten sposób zdobyć dofi-nansowanie na budowę, naprawę i modernizację chodników, zieleńców i placów zabaw oraz zakup i montaż urządzeń małej architektury (np. ławki czy kosze) – z wyłączeniem urządzania parkingów i miejsc parkingowych oraz urządzania i wyposa-żania miejsc do składowania odpadów w innej for-mie niż parkowe kosze na śmieci.

Programem „Zielone Podwórka” objęte mogą być tereny należące do miasta, które są użyczone bądź dzierżawione przez wspólnotę mieszkanio-wą lub właścicieli lokali tej wspólnoty. Ważne jest, aby teren będący własnością miasta przylegał do nieruchomości wspólnoty mieszkaniowej.

Maksymalna kwota dofinansowania, o jaką mogą ubiegać się wspólnoty mieszkaniowe, wynosi 35.000 zł brutto. Maksymalny wkład miasta nie może przekroczyć 75% ceny określonej w koszto-rysie projektu. Istotnym zastrzeżeniem jest to, że danego projektu nie można dzielić na części, zaś o kolejną realizację można ubiegać się dopiero po 5 latach od daty rozliczenia poprzedniego projektu.

Wnioski do projektu należy złożyć do 30 kwiet-nia danego roku na tym samym formularzu, na którym wnioskuje się w sprawie inicjatywy lo-kalnej. Wniosek w formie edytowalnej można pobrać ze strony Łódź Aktywnych Obywateli: www.aktywniobywatele.uml.lodz.pl.

Do wniosku należy dołączyć także załączniki wy-szczególnione w § 10 zarządzenia nr 1728/VI/12 z 25 stycznia 2012 r. (uwzględniając przy tym zmianę z zarządzeń nr 3816/VI/13 z dnia 20 lutego 2013 r. oraz nr 5702/VI/14 z dnia 4 lutego 2014 r.).

Wnioski niekompletne można uzupełnić w ciągu 7 dni – w przypadku nieuzupełnienia wniosek zo-staje odrzucony.

Wybór projektów podlegających współfinanso-waniu w ramach programu “Zielone podwórka” następuje według następujących kryteriów (kolej-ność zgodna z hierarchią ważności):• Celowość projektu z punktu widzenia potrzeb

społeczności lokalnej.• Udział finansowy wnioskodawcy w łącznych

szacunkowych kosztach realizacji projektu.• Wkład rzeczowy wnioskodawcy.• Wkład pracy społecznej zadeklarowany przez

wnioskodawcę.• Zaawansowanie w przygotowaniach do reali-

zacji projektu.• Udział środków z budżetu miasta potrzebnych

do realizacji projektu.

Lista wybranych projektów ogłaszana jest do 31 maja danego roku.

JAROSŁAW gÓRALCZYKCzłonek Zarządu i Rady Programowej Fundacji Normalne Miasto – Fenomen. Administra-tywista. Pracował w zespołach roboczych przygotowujących łódzki regulamin konsultacji społecznych oraz wytyczne do pierwszego, łódzkiego budżetu obywatelskiego.

Interesuje się partycypacją społeczną, planowaniem przestrzeni, system transportowym miast, religioznawstwem i prawem.

A U T O R

BEZ

PIEC

ZNE

MIA

STO

IN

NA

DRO

GA

11

ziel

eń p

rzy

dro

żna

BEZ

PIEC

ZNE

MIA

STO

IN

NA

DRO

GA

15

BEZ

PIEC

ZNE

OŚW

IETL

ENIE

•

•

•

•

poparcie w budżecie obywatel-skim

poparcie w Internecie

European Cycling Challenge

wolontariusze

12

Kiedy jako Fundacja Fenomen rozpoczęliśmy w 2011 roku kampanię społeczną „tempo-30 dla Ło-dzi” (http://tempo30.dlalodzi.info) spotkaliśmy się z dość dużym sprzeciwem zarówno mieszkańców, władz jak i mediów. podnoszono głosy, że już te-raz – przy znakach ograniczających prędkość do 50 km/h - po Łodzi jeździ się wolniej, zupełnie nie zastanawiając się nad przyczynami korków i cza-sowych zatorów na drogach.

dopiero nasz ogromny wysiłek włożony w wyja-śnienie co się kryje pod pojęciem „tempo-30”, go-dziny rozmów i wyjaśniania jaki cel można osią-

gnąć za pomocą uspokajania ruchu zaowocował pierwszymi pozytywnymi komentarzami i niewiel-kimi zmianami w mieście. liczymy na więcej, dla-tego przekażemy w kolejnym zeszycie pakiet in-formacji, z którymi będzie można odwiedzić swoją radę osiedla czy spółdzielnię mieszkaniową).

W kolejnym odcinku naszej publikacji przedsta-wimy polskie przykłady uspokajania ruchu, poka-żemy korzyści – nie tylko dla mieszkańców (także tych zmotoryzowanych), ale także dla zarządców dróg (miasta, gminy, spółdzielni mieszkaniowych).Szczegóły na www.innadroga.dlalodzi.info

W NASTĘPNEJ CZĘŚCI...„Uspokajanie ruchu” – to zwrot, który budzi emocje. To także kolejny temat, który jest „kontr--intuicyjny”. Na przykład? Zamiast stawiać znaki ograniczające prędkość – zgodnie z ideą „uspokajania ruchu”: znaki się zdejmuje. Dlatego zapraszamy do spokojnej lektury, udziału w spotkaniach z ekspertami i umożliwienia nam merytorycznego wyjaśnienia o co chodzi

Katarzyna MikołajczykFundacja Normalne Miasto-Fenomen

AuTORZY Tomasz Bużałek, Jarosław Góralczyk, REDAKCJA JĘZYKOWA Magdalena KokosińskaFOTOgRAFIA na okładce Hubert BarańskiFOTOgRAFIE str 3 (Hubert Barański), str 5 (commons.wikimedia.org)SKŁAD Paulina Milewska,

uTWÓR OPuBLIKOWANY na licencji niewyłącznej Creative Commons - Uznanie autorstwa - Na tych samych warunkach 4.0

http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0