WĘGLOWODANY – ŹRÓDŁAI ZNACZENIE W ŻYWIENIU

CZŁOWIEKA

SPIS TEREŚCI• Węglowodany• Podział węglowodanów• Dzienne zapotrzebowanie na węglowodany• Funkcje węglowodanów• Źródła węglowodanów• Niedobory• Dlaczego nie warto usuwać węglowodanów z codziennej diety?• Choroby• Cukrzyca • Źródła

WĘGLOWODANYWęglowodany zwane cukrowcami, czy też prościej cukrami albo sacharydami, są to organiczne związki chemiczne, które składają się z atomów węgla oraz wodoru i tlenu. Dawniej znane był także pod nazwą wodziany węgla. Ze względu na budowę dzielą się na: cukry proste (monosacharydy) oraz cukry złożone (oligosacharydy oraz polisacharydy).Węglowodany są nam bardzo potrzebne, tylko muszą znaleźć się w diecie w odpowiedniej ilości.

PODZIAŁ WĘGLOWODANÓW

PODZIAŁ WĘGLOWODANÓW• Monosacharydy (cukru proste) – glukoza, fruktoza, ryboza,

deoksyryboza – nie hydrolizują* do prostych związków• Oligosacharydy (dwucukry ) – scharoza, maltoza, celibioza –

hydrolizują z utworzeniem dwóch cząsteczek monosacharydów• Polisacharydy (wielocukry ) – skrobia, celuloza – hydrolizują

z utworzeniem wielu cząsteczek monosacharydów

* Hydroliza – reakcja jonu z wodą

DZIENNE ZAPOTRZEBOWANIE NA WĘGLOWODANY

Węglowodany powinny stanowić od 50 do 55% całkowitego dziennego zapotrzebowania na kalorie. Tymczasem węglowodany pochodzące ze słodkich produktów i słodzonych napojów nie mogą przekroczyć 10% całkowitej ilości kalorii. Jak w takim razie zaspokoić dzienne zapotrzebowanie na węglowodany? Poniższe wyliczenia odpowiadają najczęściej występującym dziennym zapotrzebowaniem kalorycznym. Przelicznik wykorzystany do obliczeń to: 1g węglowodanów = 4 kalorie.

ZALECANE WĘGLOWODANY W ŻWYNOŚCI:

225 g chleba: 123 g30 g cukru: 30 g300 g ziemniaków: 60 g400 g warzyw: 28 g300 g owoców: 30 g3 jogurty: 15 g250 ml mleka: 10 g

FUNKCJE WĘGLOWODANÓWFunkcje węglowodanów przyswajalnych:•funkcja energetyczna•funkcja budulcowa•funkcja regulacyjna•regulacja gospodarki wodno-elektrolitowej•funkcja zapasowa•funkcja transportowa

FUNKCJA ENERGETYCZNAWęglowodany, obok białka i tłuszczy są najważniejszym składnikiem odżywczym. Stanowią codzienne źródło energii nie tylko dla mięśni, ale i dla wszystkich komórek. Są paliwem dla mózgu, który czerpie z nich ponad 50% energii. Stanowią substrat do wytwarzania elementów strukturalnych komórek (głównie błon komórkowych) lub substancji biologicznie czynnych.

FUNKCJA BUDULCOWAWęglowodany zarówno zewnętrzne, jak i syntetyzowane w ustroju, stanowią substrat do wytwarzania elementów strukturalnych komórek (głównie błon komórkowych) lub substancji biologicznie czynnych (galaktoza, ryboza, kwas galakturonowy, celuloza, hemiceluloza).

FUNKCJA REGULACYJNAWęglowodany wchodzą w skład DNA i RNA, przez co uczestniczą w ekspresji genów, modyfikacji białek i regulacji metabolizmu komórkowego.

FUNKCJA GOSPODARKI WODNO-ELEKTROLITOWEJ

Węglowodany nieoczyszczone wpływają na gospodarkę wodno-elektrolitową poprzez zmniejszanie wydalania wielu jonów. W nerce glukoza stanowi podstawowy element wielu pomp jonowych.

FUNKCJA ZAPASOWA I TRANSPORTOWA

U ludzi energia magazynowana jest w postaci glikogenu. Funkcję transportową pełni natomiast glukoza.

ŹRÓDŁA WĘGLOWODANÓWWartościowe źródła:•Owsianka•Pełnoziarniste płatki na mleko•Pełnoziarniste pieczywo•Brązowy ryż•Pełnoziarnisty makaron•Rośliny strączkowe ( w tym fasola, groszek)•Kasza ( w tym kasza gryczana, quinoa,  kuskus)•Warzywa i owoce

ZBOŻE – GŁÓWNE ŹRÓDŁO WĘGLOWODANÓW

NIEDOBORYNiedobory węglowodanów są bardzo niebezpieczne. Należy pamiętać więc aby je regularnie uzupełniać (spożywając produkty posiadające węglowodany). Skutkami niedoborów węglowodanów są:•brak energii•osłabienie •apatia

DLACZEGO NIE WARTO USUWAĆ WĘGLOWODANÓW Z CODZIENNEJ DIETY?

Specjaliści w dziedzinie zdrowego odżywiania są zgodni – węglowodany są głównym źródłem energii, zwłaszcza dla naszego mózgu, dlatego bardzo istotnym jest, aby nasza dieta, także odchudzająca, dostarczała ich odpowiednią ilość do naszego organizmu. Niestety, na fali popularności diet białkowych utarło się błędne przekonanie, że węglowodany zagrażają sukcesowi każdej kuracji odchudzającej.

Węglowodany są podstawą naszej prawidłowej diety!!!

CHOROBY

CHOROBY ZWIĄZANE Z NIEDOBOREM WĘGLOWODANÓW:

• otyłość• cukrzyca

• miażdżyca

• nowotwory

CUKRZYCA

CUKRZYCACukrzyca (diabetes mellitus) jest przewlekłą chorobą, której przyczyną jest zaburzenie wydzielania insuliny. Niedobór insuliny prowadzi do zaburzeń w zakresie wykorzystania glukozy przez komórki organizmu, co powoduje zwiększenie stężenia glukozy we krwi (hiperglikemię) oraz wydalanie glukozy wraz z moczem. Cukrzyca charakteryzuje się także zaburzeniami metabolizmu węglowodanów, tłuszczów i białek.

CUKRZYCAU ludzi młodych cukrzyca spowodowana jest zniszczeniem lub niewydolnością komórek trzustki, odpowiedzialnych za produkcję i wydzielanie insuliny. Ten rodzaj cukrzycy nazywany jest cukrzycą insulinową zależną, typu 1 lub cukrzycą wieku młodzieńczego.U ludzi starszych, na ogół otyłych i z nadciśnieniem tętniczym, cukrzycę wywołuje oporność na działanie insuliny. Ten rodzaj cukrzycy nazywany jest typem 2 i wymaga ciągłego przyjmowania odpowiednich leków doustnych. Często, z czasem, potrzebne jest także przejście na zastrzyki z insuliną.

JAK ROZPOZNAĆ OBJAWY

CUKRZYCY?

5 WCZESNYCH SYMPTOMÓW CHOROBY:

1. Utrata wagi, często połączona ze zwiększonym apetytem

Najogólniej mówiąc, cukrzyca polega na zaburzeniach metabolizmu węglowodanów. Nasz organizm, nie mogąc wykorzystać cukrów sięga po inne źródła energii - białka i tłuszcze.

Efekt? Mimo, że nie planowaliśmy diety, tracimy na wadze. I choć w pierwszym momencie nowa sylwetka może cieszyć, jeśli stan mimowolnego chudnięcia przedłuża warto przyjrzeć się sprawie z bliska i wykonać niezbędne badania krwi.

5 WCZESNYCH SYMPTOMÓW CHROBY:

2. Zmęczenie i senność

To jeden z pierwszych, a jednocześnie bardzo niejednoznacznych objawów cukrzycy. Jeśli zmęczenie i senność nie ustępuje przez długi czas, a dodatkowo pojawia się apatia, niechęć do podjęcia jakichkolwiek działań czy depresja, koniecznie zgłoś się do lekarza.

5 WCZESNYCH SYMPTOMÓW CHROBY:3. Wzmożone pragnienie i częste oddawanie moczu

Jeśli zauważyłaś, że ostatnio oddajesz mocz nawet 2 - 3 razy częściej niż zazwyczaj koniecznie skonsultuj to z lekarzem. Zrób to samo, jeśli mimo przyjmowania dużej ilości płynów nie jesteś w stanie zaspokoić pragnienia lub odczuwasz bezustanną suchość w ustach, dochodzącą do stanu niemożliwości połknięcia pokarmów. Wzmożone pragnienie i częstomocz to bardzo charakterystyczne wczesne objawy cukrzycy, dlatego nie wolno ich lekceważyć.

5 WCZESNYCH SYMPTOMÓW CHROBY:

4. Objawy cukrzycy na skórze

Rozwijającej się cukrzycy często towarzyszą stany zapalne śluzówek, jamy ustnej czy narządów płciowych. Są to najczęściej nawracające infekcje drożdżakowe, objawiające się świądem i pieczeniem. Wśród cukrzycowych objawów ze strony skóry należy wymienić powtarzające się grzybice paznokci, czyraki, wykwity oraz wypadanie włosów.

5 WCZESNYCH SYMPTOMÓW CHROBY:

5. Nieprzyjemny zapach moczu

To kolejny bardzo charakterystyczny dla cukrzycy objaw. Na skutek nadmiernego metabolizmu białek powstaje duża ilość tzw. ciał ketonowych. Nasz organizm, próbując odzyskać stan równowagi metabolicznej wydala ciała ketonowe z moczem, przez co nabiera on przykrego, kwaśnego zapachu. W stanie zaawansowanej cukrzycy acetonem pachnieć może również oddech. Z powodu ketonemii (zbyt wysokiego stężenie ciał ketonowych w organizmie) mogą pojawiać się nieustające nudności.

POMIAR CUKRU WE KRWII

POMIAR CUKRU WE KRWIGlukometr to urządzenie służące do szybkiego, precyzyjnego pomiaru i bieżącego odczytu poziomu cukru we krwi wykorzystujące specjalne paski testowe z wtopionymi elektrodami lub odczynnikiem chemicznym.Dokładny wynik uzyskujemy w ciągu kilku sekund. Wystarczy tylko włożyć pasek testowy do aparatu, nanieść na jego końcówkę niewielką kroplę krwi i odczytać wynik na wyświetlaczu.

POMIAR CUKRU WE KRWIPompa insulinowa to niewielkie urządzenie umożliwiające stałe dostarczanie organizmowi insuliny bez konieczności robienia wielokrotnych zastrzyków. Główny element pompy to elektronicznie sterowany precyzyjny silniczek, który działając na tłok miniaturowej "strzykawki" z insuliną powoduje wstrzyknięcie dokładnie odmierzonej dawki hormonu.

DIETA CUKRZYKA

DIETA CUKRZYKAZalecenia dietetyczne dla chorych na cukrzycę są takie same jak dla wszystkich dbających o zdrowie i smukłą sylwetkę. Zawarte są w „kodeksie” zdrowego stylu życia opracowanym przez prof. Stanisława Bergera, polskiego fizjologa żywienia. Nazwano je zasadą „7 U”.

•Unikanie niektórych potraw jest wpisane w dietę cukrzycową. Dotyczy to głównie pokarmów zawierających dużo tłuszczu zwierzęcego i soli. Chorzy na cukrzycę muszą unikać słodyczy oraz alkoholu. Poza tym produkty z białej mąki należy zastępować wyrobami z mąki razowej.

DIETA CUKRZYKA• Umiarkowanie – jeść należy tylko tyle, ile potrzebuje organizm.

Każda nadwyżka kalorii przekłada się na przyrost wagi, a im większa masa ciała, tym większe dawki leków są potrzebne. Trzeba ustalić z lekarzem wartość energetyczną każdego posiłku. Szczególnie istotne jest kontrolowanie ilości spożywanych jednorazowo węglowodanów, bo od tego zależy skuteczność leków.

• Urozmaicenie – im bardziej różnorodna dieta, tym lepiej. Posiłki należy komponować z wielu różnych produktów: szczególnie pożądane są warzywa, zboża, nasiona roślin strączkowych, chude mięso i ryby.

DIETA CUKRZYKA• Uregulowanie – trzeba jeść o stałych porach, aby dobrze

kojarzyć posiłki z przyjmowanymi lekami. Taka regularność sprzyja też dobremu spalaniu kalorii

• Umiejętność zdrowego przyrządzania posiłków dotyczy zwłaszcza obróbki termicznej. Nawet chude mięso smażone w głębokim tłuszczu przestaje być zdrowe. Najlepiej je dusić, piec, grillować lub gotować. Trzeba też wiedzieć, jak nie dopuścić do tego, aby produkty nie traciły swoich wartości odżywczych. Warzywa należy gotować krótko, surówki przyrządzać tuż przed podaniem. Dwa ostatnie punkty zasady „7 U” nie dotyczą już diety. To U-prawianie sportu oraz U-śmiechanie się.

ŹRÓDŁA• http://www.poradnikzdrowie.pl/zywienie/co-jesz/weglowodany-w-diecie-sa-

niezbedne-bez-weglowodanow-nie-schud_41947.html• http://www.mojacukrzyca.org/?a=text&id=14• http://www.bryk.pl/wypracowania/chemia/biochemia/15565-w%C4%99glo

wodany.html• http://mymen3.w.interiowo.pl/cukry/1.html• http://alwaysfit.pl/naucz-odzywiac-sie-zdrowo-wartosciowe-zrodla-weglowo

danow-bialka-i-tluszczy/• http://www.rehabilitacja.ferdynus.pl/blog/item/20-aktywnosc• http://www.rehabilitacja.ferdynus.pl/blog/item/20-aktywnosc

ŹRÓDŁA• http://tipsforwomen.pl/owsianka-na-6-sposobow-jak-urozmaicic-swoje-snia

danie/• https://pl.wikipedia.org/wiki/Zbo%C5%BCa• https://paleosmak.pl/zboza-szkodza/• http://wirtualnecentrumtreningowe.pl/odzywianie/piramida-zdrowego-zywie

nia-i-aktywnosci-fizycznej/• http://profmedika.pl/portfolio-item/zmeczenie/• http://www.dentpress.pl/wszechobecny-cukier/• https://portal.abczdrowie.pl/dzienne-zapotrzebowanie-na-weglowodany• http://cudph.pl/woda-alkaliczna-leczy-75-procent-wszystkich-dolegliwosci/

ŹRÓDŁA• http://bonavita.pl/blonnik-co-to-jest-co-zawiera-i-jakie-ma-wlasciwosci• http://www.podatki.egospodarka.pl/125227,Owoce-zdrowe-dla-firmy-

zmniejsza-jej-podatek,1,68,1.html• http://milionsposobow.pl/w-co-pakowac-owoce/• http://www.mojacukrzyca.org/?a=text&id=213• http://www.capoliticalreview.com/top-stories/ending-the-dna-storing-and-

tracking-ca-kids/• http://www.poradnikzdrowie.pl/diety/lecznicze/dieta-cukrzyka-proste-zasady-odzywiania-przy-cukrzycy_40998.html

WYKONAŁY• Małgorzata Mika, ZSO Gimnazjum w Górze Kalwarii kl. IIc• Aleksandra Kotowska, ZSO Gimnazjum w Górze Kalwarii kl. IIb

DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ