waarneming
DESCRIPTION
Waarneming. Relaties tussen waarneming en akoestiek. Grondfrequentie Geluidsdruk Spectrum Verbanden sterk maar niet precies, bv toonhoogtegewaarwording kan ook van geluidsdruk en spectrum afhangen Bij klankkleur is relatie complex. Toonhoogte Luidheid Timbre / klankkleur. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
Waarneming
Relaties tussen waarneming en akoestiek
• Grondfrequentie• Geluidsdruk• Spectrum
Verbanden sterk maar niet precies,bv toonhoogtegewaarwording kan ook van geluidsdruk en spectrum afhangen
Bij klankkleur is relatie complex
• Toonhoogte• Luidheid• Timbre / klankkleur
Invloed van ruimte
• Nagalmtijd– Effect van reflecties van het geluid tegen
wanden– Nagalmtijd langer bij grotere ruimtes– Geen effect in directe geluidsveld
(binnen ca 60 cm)
Nagalmtijd effecten
• Nagalm is frequentie afhankelijk
• Uiteindelijk kunnen individuele harmonischen tot 15 dB variëren
• effect op spectrum
• effect op klankkleur en klinkeridentiteit
• klank is plaatsafhankelijk in zaal!
Het timbre van gezongen klinkers
Timbre attributen
• Tonaal vs ruisachtig karakter
• Spectrale omhullende
• Spectrale omhullende in de tijd– aanzet, duur, einde
• Toonhoogte
• Aanzetkenmerken
Hoe onderzoek je timbrewaarneming
• Verbale experimenten– Benoemen van timbre– Semantische schaal (7 punts)
• Licht – Donker• Scherp – Dof
• Non-verbale experimenten– Vergelijken van twee of meer klanken
• AB – AC• Lijkt B of C meer op A?
Resultaat
• Bepaling van alle verschillen tussen stimuli– Vgl afstandentabel van steden in Nederland– Op basis van deze tabel is landkaart te
maken
– Beschouw verschillen tussen stimuli als afstanden
– Maar perceptieve kaart van stimuli
/u/ 220 Hz mannen
Gesloten cirkels:perceptief
Open cirkels:akoestisch1/3-oct filters
Conclusie
• Subtiele timbre verschillen (binnen een klinker) zijn perceptief goed in kaart te brengen
• En fysisch te voorspellen
Psycho-akoestisch waarnemings niveau,(zonder expliciete identificaties)
Timbrebenoeming laat zich met de oordelen over wijn vergelijken
• Licht-zwaar• Licht-donker• Scherp-dof• Helder-dof• Vol – ijl• Schel – diep• Hoog – laag• Ruig – glad• Hoekig - glad • Sterk – zwak• Koud – warm• Kleurrijk – kleurloos• Metalig – fluwelig• Welluidend – onwelluidend• …
• Vrij – geknepen• Open – kelig• Open – gedekt• Dramatisch – lyrisch• Sorpaan – alt• Tenor – alt• Vibrato – strak
Deze termen zijn breder dan timbre alleen
Hoe benoemen we deze timbreverschillen?Bv Scherp-Dof = richting in timbreruimte
Oordeel luisteraar 1
Oordeel luisteraar 2
/i/ 220 Hz mannen,alle onderzochte semantische schalen
Oordeel musicus 1Oordeel musicus 2
Oordeel luisteraar 3
Oordeel luisteraar 4
conclusies
• Verschillen tussen luisteraars groter dan tussen alle gebruikte semantische schalen
• Luisteraars nemen dezelfde timbre ruimte waar, maar benoemen die verschillend
– Basis voor meningsverschillen in woorden, alhoewel men klankmatig (psycho-akoestisch) niet van mening verschilt