1 autisme en waarneming nva tilburg 05-09-2012 ina van berckelaer-onnes universiteit leiden
TRANSCRIPT
![Page 1: 1 Autisme en waarneming NVA Tilburg 05-09-2012 Ina van Berckelaer-Onnes Universiteit leiden](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062303/5551a0ef4979591f3c8b9970/html5/thumbnails/1.jpg)
11
Autisme en waarneming
NVA Tilburg
05-09-2012
Ina van Berckelaer-Onnes
Universiteit leiden
![Page 2: 1 Autisme en waarneming NVA Tilburg 05-09-2012 Ina van Berckelaer-Onnes Universiteit leiden](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062303/5551a0ef4979591f3c8b9970/html5/thumbnails/2.jpg)
Programma
Korte inleiding: ‘autisme up-to-date’Korte inleiding: ‘autisme up-to-date’
Autisme en cognitieAutisme en cognitie
Autisme en waarnemingAutisme en waarneming
Waarneming Waarneming dédé ingang voor de ingang voor de behandelingbehandeling
![Page 3: 1 Autisme en waarneming NVA Tilburg 05-09-2012 Ina van Berckelaer-Onnes Universiteit leiden](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062303/5551a0ef4979591f3c8b9970/html5/thumbnails/3.jpg)
Gezondheidsraad (2009)
Autismespectrumstoornissen: een Autismespectrumstoornissen: een leven lang anders!leven lang anders!
Van jong tot oud
![Page 4: 1 Autisme en waarneming NVA Tilburg 05-09-2012 Ina van Berckelaer-Onnes Universiteit leiden](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062303/5551a0ef4979591f3c8b9970/html5/thumbnails/4.jpg)
PDD-NOS Autistische stoornis
Stoornis van Asperger
AutismespectrumstoornissenDSM IV: vijf classificaties
DSM 5 (2013): één classificatie: Autismespectrumstoornis
Stoornis van Rett en de Desintegratieve stoornis van de kinderleeftijd gaan er uit, vallen niet onder ASS
![Page 5: 1 Autisme en waarneming NVA Tilburg 05-09-2012 Ina van Berckelaer-Onnes Universiteit leiden](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062303/5551a0ef4979591f3c8b9970/html5/thumbnails/5.jpg)
Prevalentie cijfers
Autistische StoornisAutistische Stoornis 10 10 - 13 - 13 op 10.000op 10.000 Stoornis van AspergerStoornis van Asperger 2.6- 74.2 op 10.000 2.6- 74.2 op 10.000 PDD-NOSPDD-NOS 20 - 30 op 10.000 20 - 30 op 10.000 ASS 100-116 op 10.000ASS 100-116 op 10.000
ASS: Internationaal gaat men uit van ongeveer 1% ASS: Internationaal gaat men uit van ongeveer 1% van de bevolkingvan de bevolking
![Page 6: 1 Autisme en waarneming NVA Tilburg 05-09-2012 Ina van Berckelaer-Onnes Universiteit leiden](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062303/5551a0ef4979591f3c8b9970/html5/thumbnails/6.jpg)
![Page 7: 1 Autisme en waarneming NVA Tilburg 05-09-2012 Ina van Berckelaer-Onnes Universiteit leiden](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062303/5551a0ef4979591f3c8b9970/html5/thumbnails/7.jpg)
Is er sprake van een autisme epidemie?
NEE!!!NEE!!! * * Grotere bekendheid met autisme,Grotere bekendheid met autisme, ook in een breder publiekook in een breder publiek ** Ruimere omschrijving in DSM Ruimere omschrijving in DSM ** Betere diagnostische instrumenten Betere diagnostische instrumenten ** Betere autisme-zorgsystemenBetere autisme-zorgsystemen
![Page 8: 1 Autisme en waarneming NVA Tilburg 05-09-2012 Ina van Berckelaer-Onnes Universiteit leiden](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062303/5551a0ef4979591f3c8b9970/html5/thumbnails/8.jpg)
Is er sprake van een autisme epidemie?
NEE???NEE???
** Drug exposure Drug exposure
** Vroeggeboorte, laag geboorte gewicht Vroeggeboorte, laag geboorte gewicht
** Oudere ouders, vooral vaders Oudere ouders, vooral vaders
** Veranderende, meer sociaal eisende Veranderende, meer sociaal eisende maatschappij (studiehuis, kantoortuin)maatschappij (studiehuis, kantoortuin)
![Page 9: 1 Autisme en waarneming NVA Tilburg 05-09-2012 Ina van Berckelaer-Onnes Universiteit leiden](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062303/5551a0ef4979591f3c8b9970/html5/thumbnails/9.jpg)
Ratio man : vrouw
Autistische stoornis Autistische stoornis ?????????? 4 : 1 4 : 1
Asperger syndroom Asperger syndroom ????? ????? 8 : 1*8 : 1*
IQ > 70IQ > 70 ?????? 4.7 : 1 4.7 : 1
IQ < 50 IQ < 50 ?????? 2.4 : 12.4 : 1
*Maar we zien een grote toename in volwassen vrouwen die *Maar we zien een grote toename in volwassen vrouwen die zich aanmelden met de vraag naar autismezich aanmelden met de vraag naar autisme
![Page 10: 1 Autisme en waarneming NVA Tilburg 05-09-2012 Ina van Berckelaer-Onnes Universiteit leiden](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062303/5551a0ef4979591f3c8b9970/html5/thumbnails/10.jpg)
Verschillen in mannenen vrouwen met ASS
Meisjes en vrouwen zijn: Meisjes en vrouwen zijn:
socialer en worden dus eerder als extreem socialer en worden dus eerder als extreem verlegen of sociaal angstig gediagnosticeerdverlegen of sociaal angstig gediagnosticeerd
volgen de omgeving meer, maar nemen wel volgen de omgeving meer, maar nemen wel weinig initiatief tot interactieweinig initiatief tot interactie
![Page 11: 1 Autisme en waarneming NVA Tilburg 05-09-2012 Ina van Berckelaer-Onnes Universiteit leiden](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062303/5551a0ef4979591f3c8b9970/html5/thumbnails/11.jpg)
Verschillen in mannenen vrouwen met ASS
Meisjes en vrouwen zijn : Meisjes en vrouwen zijn :
zich meer bewust van gevoelens en sociale zich meer bewust van gevoelens en sociale interactiesinteracties
hebben meer verbeelding en tonen vaker hebben meer verbeelding en tonen vaker symbolisch spel, maar hebben een grote kans symbolisch spel, maar hebben een grote kans op realiteitsverliesop realiteitsverlies
![Page 12: 1 Autisme en waarneming NVA Tilburg 05-09-2012 Ina van Berckelaer-Onnes Universiteit leiden](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062303/5551a0ef4979591f3c8b9970/html5/thumbnails/12.jpg)
Verschillen in mannenen vrouwen met ASS
Meisjes en vrouwen hebben: Meisjes en vrouwen hebben:
obsessies voor dieren, mode, soap series ipv obsessies voor dieren, mode, soap series ipv planeten, treinen ed. Het zijn dus vaak dezelfde planeten, treinen ed. Het zijn dus vaak dezelfde dingen waarin andere meisjes geinteresseerd dingen waarin andere meisjes geinteresseerd zijn, maar de kwaliteit en intensiteit is anderszijn, maar de kwaliteit en intensiteit is anders
Meisjes/vrouwen zijn minder actief en agressief, Meisjes/vrouwen zijn minder actief en agressief, en geven minder gedragsproblemenen geven minder gedragsproblemen
![Page 13: 1 Autisme en waarneming NVA Tilburg 05-09-2012 Ina van Berckelaer-Onnes Universiteit leiden](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062303/5551a0ef4979591f3c8b9970/html5/thumbnails/13.jpg)
Autisme en researchAutisme en research
GedragsniveauGedragsniveau
Cognitief niveau
Neurobiologisch niveauNeurobiologisch niveau
![Page 14: 1 Autisme en waarneming NVA Tilburg 05-09-2012 Ina van Berckelaer-Onnes Universiteit leiden](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062303/5551a0ef4979591f3c8b9970/html5/thumbnails/14.jpg)
Wat is bekend van de driedeling?
GedragGedrag is tot op heden het enige is tot op heden het enige niveau om tot een classificatie te niveau om tot een classificatie te komen!!!!!komen!!!!!
CognitieCognitie kan tot op heden alleen maar kan tot op heden alleen maar aanwijzingen geven voor een speciale aanwijzingen geven voor een speciale manier van denken, van waarnemenmanier van denken, van waarnemen
![Page 15: 1 Autisme en waarneming NVA Tilburg 05-09-2012 Ina van Berckelaer-Onnes Universiteit leiden](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062303/5551a0ef4979591f3c8b9970/html5/thumbnails/15.jpg)
Wat is bekend van de driedeling?
NeurobiologieNeurobiologie geeft momenteel twee geeft momenteel twee feiten: genetische predispositie (90%) en feiten: genetische predispositie (90%) en de aanwezigheid van een nog de aanwezigheid van een nog onbekende trigger of onbekende onbekende trigger of onbekende triggers, die vermoedelijk de triggers, die vermoedelijk de neurotransmitters betreffen.neurotransmitters betreffen.
Autisme is dus een multifactoriële Autisme is dus een multifactoriële aandoeningaandoening
![Page 16: 1 Autisme en waarneming NVA Tilburg 05-09-2012 Ina van Berckelaer-Onnes Universiteit leiden](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062303/5551a0ef4979591f3c8b9970/html5/thumbnails/16.jpg)
1616
Sociale interacties
Communicatie Stereotypieën
Gedrags- niveau
![Page 17: 1 Autisme en waarneming NVA Tilburg 05-09-2012 Ina van Berckelaer-Onnes Universiteit leiden](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062303/5551a0ef4979591f3c8b9970/html5/thumbnails/17.jpg)
Sociale Intercaties
Te korten inTe korten inWederkerigheidWederkerigheidGedeelde aandachtGedeelde aandachtFysieke toewendingFysieke toewendingOogcontactOogcontactVanzelfsprekende acceptatieVanzelfsprekende acceptatie
1717
![Page 18: 1 Autisme en waarneming NVA Tilburg 05-09-2012 Ina van Berckelaer-Onnes Universiteit leiden](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062303/5551a0ef4979591f3c8b9970/html5/thumbnails/18.jpg)
Communicatie (non-verbaal)
Wijzen Wijzen proto-imperatiefproto-imperatief
proto-declaratiefproto-declaratiefAankijkenAankijkenGebarenGebarenToewendenToewendenBeurtnemenBeurtnemenWederkerigheidWederkerigheid
![Page 19: 1 Autisme en waarneming NVA Tilburg 05-09-2012 Ina van Berckelaer-Onnes Universiteit leiden](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062303/5551a0ef4979591f3c8b9970/html5/thumbnails/19.jpg)
Communicatie (verbaal)
a) a) TaalvormTaalvorm● ● vertraagde spraaktaalontwikkelingvertraagde spraaktaalontwikkeling
(uitzondering de stoornis van Asperger)(uitzondering de stoornis van Asperger)● ● vreemde intonatievreemde intonatie
b) b) Taalgebruik (pragmatiek)Taalgebruik (pragmatiek)● ● moeite met sociale codes en moeite met sociale codes en
gespreksregelsgespreksregels● ● problemen in wederkerigheid, geen problemen in wederkerigheid, geen
dialoogdialoog
![Page 20: 1 Autisme en waarneming NVA Tilburg 05-09-2012 Ina van Berckelaer-Onnes Universiteit leiden](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062303/5551a0ef4979591f3c8b9970/html5/thumbnails/20.jpg)
Communicatie (verbaal)
c) c) Taalbegrip (semantiek)Taalbegrip (semantiek)● ● Problemen met:Problemen met:
persoonlijke vnw. persoonlijke vnw. ????
synoniemensynoniemen
homoniemenhomoniemen
uitdrukkingenuitdrukkingen
● ● LetterlijkheidLetterlijkheid
● ● Geen contextgebruikGeen contextgebruik
![Page 21: 1 Autisme en waarneming NVA Tilburg 05-09-2012 Ina van Berckelaer-Onnes Universiteit leiden](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062303/5551a0ef4979591f3c8b9970/html5/thumbnails/21.jpg)
Beperkt repertoire interesses en activiteiten
Obsessies voor:Obsessies voor:
* draadjes* draadjes * bepaalde getallen * bepaalde getallen* lichtknopjes* lichtknopjes * bepaalde * bepaalde
geluidengeluiden* haakjes* haakjes * dinosaurussen * dinosaurussen* bepaalde kleuren * landkaarten* bepaalde kleuren * landkaarten* bepaalde geuren * riviermondingen* bepaalde geuren * riviermondingen
![Page 22: 1 Autisme en waarneming NVA Tilburg 05-09-2012 Ina van Berckelaer-Onnes Universiteit leiden](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062303/5551a0ef4979591f3c8b9970/html5/thumbnails/22.jpg)
Cognitie
Intelligentie: ASS komt op alle niveaus Intelligentie: ASS komt op alle niveaus van verstandelijk functioneren voor. van verstandelijk functioneren voor. Slechts 15-20% van de autsitische Slechts 15-20% van de autsitische populatie heeft ook een verstandelijke populatie heeft ook een verstandelijke beperking beperking (dus geen 75%, hetgeen (dus geen 75%, hetgeen aanvankelijk werd gedacht)aanvankelijk werd gedacht)
Intelligentietests kunnen (nog?) geen Intelligentietests kunnen (nog?) geen gedragsdiagnose classificeren of gedragsdiagnose classificeren of indicerenindiceren
![Page 23: 1 Autisme en waarneming NVA Tilburg 05-09-2012 Ina van Berckelaer-Onnes Universiteit leiden](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062303/5551a0ef4979591f3c8b9970/html5/thumbnails/23.jpg)
Cognitie
Het denken, de waarneming van Het denken, de waarneming van mensen met ASS is andersmensen met ASS is anders
Onderzoek naar dit denken beoogt: Onderzoek naar dit denken beoogt: a) verklaring van het gedraga) verklaring van het gedrag b) indicaties voor disfuncties in deb) indicaties voor disfuncties in de breinbrein
![Page 24: 1 Autisme en waarneming NVA Tilburg 05-09-2012 Ina van Berckelaer-Onnes Universiteit leiden](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062303/5551a0ef4979591f3c8b9970/html5/thumbnails/24.jpg)
Theorie of Mind
Vermogen om aan anderen en jezelf Vermogen om aan anderen en jezelf emoties, gedachten,intenties en dergelijke emoties, gedachten,intenties en dergelijke toe te schrijven dwz:toe te schrijven dwz:
Vermogen om iemands intenties te begrijpen en/of aan te voelen
![Page 25: 1 Autisme en waarneming NVA Tilburg 05-09-2012 Ina van Berckelaer-Onnes Universiteit leiden](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062303/5551a0ef4979591f3c8b9970/html5/thumbnails/25.jpg)
Executieve Functies
Plannen Plannen (talent voor routes)
Organiseren Organiseren (talent voor schema’s)
Anticiperen Anticiperen (nee, behoefte aan (nee, behoefte aan voorspelbaarheidvoorspelbaarheid))
Problemen oplossen Problemen oplossen (inventief als het in hun straatje past)
![Page 26: 1 Autisme en waarneming NVA Tilburg 05-09-2012 Ina van Berckelaer-Onnes Universiteit leiden](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062303/5551a0ef4979591f3c8b9970/html5/thumbnails/26.jpg)
Problemen oplossen
Wat te doen als je rook uit het huis Wat te doen als je rook uit het huis van je buurman ziet komen?van je buurman ziet komen?
Wat te doen als er een Wat te doen als er een wegversperring is?wegversperring is?
Wat te doen als bus 12 niet gaat?Wat te doen als bus 12 niet gaat?
![Page 27: 1 Autisme en waarneming NVA Tilburg 05-09-2012 Ina van Berckelaer-Onnes Universiteit leiden](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062303/5551a0ef4979591f3c8b9970/html5/thumbnails/27.jpg)
Central Coherence (Frith, 2003, 2004, 2006)
Problemen in :Problemen in :
Het betekenisvol integreren van Het betekenisvol integreren van waargenomen prikkelswaargenomen prikkels; ze blijven ; ze blijven aan de details hangenaan de details hangen
Het benutten van de contextHet benutten van de contextHet herkennen van dynamiek in een Het herkennen van dynamiek in een
statische afbeeldingstatische afbeelding
![Page 28: 1 Autisme en waarneming NVA Tilburg 05-09-2012 Ina van Berckelaer-Onnes Universiteit leiden](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062303/5551a0ef4979591f3c8b9970/html5/thumbnails/28.jpg)
stimuli
voelen ruiken proeven zien horen
betekenis
![Page 29: 1 Autisme en waarneming NVA Tilburg 05-09-2012 Ina van Berckelaer-Onnes Universiteit leiden](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062303/5551a0ef4979591f3c8b9970/html5/thumbnails/29.jpg)
voelen ruiken proeven zien horen
fragmentarische en letterlijke betekenisverlening
stimuli
![Page 30: 1 Autisme en waarneming NVA Tilburg 05-09-2012 Ina van Berckelaer-Onnes Universiteit leiden](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062303/5551a0ef4979591f3c8b9970/html5/thumbnails/30.jpg)
Beredeneren ipv aanvoelen
Beredeneren kost veel tijd en energie, met Beredeneren kost veel tijd en energie, met name vanwege de zeer gedetailleerde name vanwege de zeer gedetailleerde wijze van waarnemingwijze van waarneming
Onderzoek heeft aangetoond dat de Onderzoek heeft aangetoond dat de verwerkingsnelheid aanzienlijk trager verwerkingsnelheid aanzienlijk trager verloopt bij mensen met ASS verloopt bij mensen met ASS (Spek, 2008)(Spek, 2008)
![Page 31: 1 Autisme en waarneming NVA Tilburg 05-09-2012 Ina van Berckelaer-Onnes Universiteit leiden](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062303/5551a0ef4979591f3c8b9970/html5/thumbnails/31.jpg)
Van Dalen (1993)
Twee verschillende dingenTwee verschillende dingenhout en ijzerhout en ijzer
1 ding (na het vast te pakken)1 ding (na het vast te pakken)hamerhamer
FunctieFunctietimmerentimmeren
BenodigdhedenBenodigdhedenspijkersspijkers
![Page 32: 1 Autisme en waarneming NVA Tilburg 05-09-2012 Ina van Berckelaer-Onnes Universiteit leiden](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062303/5551a0ef4979591f3c8b9970/html5/thumbnails/32.jpg)
Van Dalen (1993)
Ziende blind:Ziende blind:
Tengevolge van mijn overselectief Tengevolge van mijn overselectief waarnemen dringt de volle betekenis waarnemen dringt de volle betekenis van hetgeen door mij wordt gezien, niet van hetgeen door mij wordt gezien, niet direct tot mij door. De verwerving van direct tot mij door. De verwerving van de volle betekenis kost immers enige de volle betekenis kost immers enige tijd van observeren (vanuit verschillende tijd van observeren (vanuit verschillende gezichtspunten)gezichtspunten)
![Page 33: 1 Autisme en waarneming NVA Tilburg 05-09-2012 Ina van Berckelaer-Onnes Universiteit leiden](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062303/5551a0ef4979591f3c8b9970/html5/thumbnails/33.jpg)
Van Dalen (1993)
Horende doof:Horende doof:
Heeft te maken met het feit dat ik Heeft te maken met het feit dat ik iets meerdere malen moet horen iets meerdere malen moet horen voordat de betekenis pas goed tot voordat de betekenis pas goed tot me doordringt. Eenmalige, me doordringt. Eenmalige, indirecte, impliciete opmerkingen indirecte, impliciete opmerkingen werken meestal slecht.werken meestal slecht.
![Page 34: 1 Autisme en waarneming NVA Tilburg 05-09-2012 Ina van Berckelaer-Onnes Universiteit leiden](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062303/5551a0ef4979591f3c8b9970/html5/thumbnails/34.jpg)
3434
Van Dalen 1993
Van detail naar een betekenisvol Van detail naar een betekenisvol geheel: geheel: dat kost tijd, denkarbeid en energie!
![Page 35: 1 Autisme en waarneming NVA Tilburg 05-09-2012 Ina van Berckelaer-Onnes Universiteit leiden](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062303/5551a0ef4979591f3c8b9970/html5/thumbnails/35.jpg)
Waarneming en betekenisverlening
Vier niveaus van waarnemingVier niveaus van waarneming
1) Sensatieniveau1) Sensatieniveau
2) Presentatieniveau2) Presentatieniveau
3) Representatieniveau3) Representatieniveau
4) Metarepresentatieniveau4) Metarepresentatieniveau
Sensatie
Perceptie
![Page 36: 1 Autisme en waarneming NVA Tilburg 05-09-2012 Ina van Berckelaer-Onnes Universiteit leiden](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062303/5551a0ef4979591f3c8b9970/html5/thumbnails/36.jpg)
Sensorische en Perceptieproblemen
SensatieSensatie: : het onderkennen van stimuli uit de omgeving;het onderkennen van stimuli uit de omgeving;
problemen in alle zeven zintuiglijke kanalen (tast, problemen in alle zeven zintuiglijke kanalen (tast, smaak, reuk, visus, gehoor, evenwicht en smaak, reuk, visus, gehoor, evenwicht en proprioceptisproprioceptis))
PerceptiePerceptie: betekenisverlening en –ontlening; problemen : betekenisverlening en –ontlening; problemen bijvoorbeeld in:bijvoorbeeld in:
-het gebruik van persoonlijke voornaamwoorden-het gebruik van persoonlijke voornaamwoorden -perspectiefneming-perspectiefneming
![Page 37: 1 Autisme en waarneming NVA Tilburg 05-09-2012 Ina van Berckelaer-Onnes Universiteit leiden](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062303/5551a0ef4979591f3c8b9970/html5/thumbnails/37.jpg)
Zintuigen en sensatie
Tast Tast overgevoelig voor nylon (angst–obsessie)overgevoelig voor nylon (angst–obsessie)
Smaak weerstand tegen draadjesvleesweerstand tegen draadjesvlees
Reuk Reuk overgevoelig voor de geur van ei
Zien Zien overgevoelig voor lichtflitsenovergevoelig voor lichtflitsen
Horen Horen overgevoelig voor stofzuigenovergevoelig voor stofzuigen
Evenwicht Evenwicht genieten van evenwicht, of hetgenieten van evenwicht, of het
tegenovergesteldetegenovergestelde
Proprioceptisch Proprioceptisch blijven hangen in de blijven hangen in de
nabijheidszinnennabijheidszinnen
![Page 38: 1 Autisme en waarneming NVA Tilburg 05-09-2012 Ina van Berckelaer-Onnes Universiteit leiden](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062303/5551a0ef4979591f3c8b9970/html5/thumbnails/38.jpg)
Sensatie en perceptie
SensatieHet detecteren van een stimulus in de Het detecteren van een stimulus in de
omgeving omgeving (Levine, 2000)(Levine, 2000)
PerceptieInterpretatie van de informatie die Interpretatie van de informatie die
door de zintuigen is verzameld door de zintuigen is verzameld (Goldstein, (Goldstein, 1999)1999)
![Page 39: 1 Autisme en waarneming NVA Tilburg 05-09-2012 Ina van Berckelaer-Onnes Universiteit leiden](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062303/5551a0ef4979591f3c8b9970/html5/thumbnails/39.jpg)
Presentatieniveau
De betekenisverlening vindt plaats in het De betekenisverlening vindt plaats in het hier en nu. Een hier en nu. Een leeg glas leeg glas heeft dus geen heeft dus geen betekenis, een betekenis, een vol glas vol glas welwel
![Page 40: 1 Autisme en waarneming NVA Tilburg 05-09-2012 Ina van Berckelaer-Onnes Universiteit leiden](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062303/5551a0ef4979591f3c8b9970/html5/thumbnails/40.jpg)
Representatieniveau
Een lege beker verwijst naar drinkenEen lege beker verwijst naar drinken
Een pictogram met een beker verwijst naar Een pictogram met een beker verwijst naar drinkendrinken
Het gesproken of geschreven woord verwijst Het gesproken of geschreven woord verwijst naar drinkennaar drinken DRINKEN
![Page 41: 1 Autisme en waarneming NVA Tilburg 05-09-2012 Ina van Berckelaer-Onnes Universiteit leiden](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062303/5551a0ef4979591f3c8b9970/html5/thumbnails/41.jpg)
Metarepresentatieniveau
Op dit niveau kan de beker een andere Op dit niveau kan de beker een andere betekenis krijgenbetekenis krijgen
Dit betreft ook spreekwoorden,Dit betreft ook spreekwoorden,
grapjes en woordspelingen grapjes en woordspelingen
![Page 42: 1 Autisme en waarneming NVA Tilburg 05-09-2012 Ina van Berckelaer-Onnes Universiteit leiden](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062303/5551a0ef4979591f3c8b9970/html5/thumbnails/42.jpg)
Cognitie: conclusies
● ● Systeemdenkers ipv empathische denkersSysteemdenkers ipv empathische denkers (Theory of Mind) (Theory of Mind) beredeneren ipv aanvoelenberedeneren ipv aanvoelen
● ● Cognitieve inflexibiliteit (Executieve Functies)Cognitieve inflexibiliteit (Executieve Functies)
problemen in het switchen van aandachtproblemen in het switchen van aandacht
● ● Voorkeur voor een lokale ipv globale Voorkeur voor een lokale ipv globale waarneming/perceptie (Centrale Coherentie) waarneming/perceptie (Centrale Coherentie) problemen met betekenisverleningproblemen met betekenisverlening
![Page 43: 1 Autisme en waarneming NVA Tilburg 05-09-2012 Ina van Berckelaer-Onnes Universiteit leiden](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062303/5551a0ef4979591f3c8b9970/html5/thumbnails/43.jpg)
Maar zeer getalenteerd in
Perceptuele vaardigheid (Mottron & Burack, Perceptuele vaardigheid (Mottron & Burack, 2001)2001)
‘ ‘Systemizing’, een superiore capaciteit in het Systemizing’, een superiore capaciteit in het extreem mannelijke brein (Baron-Cohen, 2005)extreem mannelijke brein (Baron-Cohen, 2005)
Zich uitend in verschillende savant Zich uitend in verschillende savant vaardighedenvaardigheden
![Page 44: 1 Autisme en waarneming NVA Tilburg 05-09-2012 Ina van Berckelaer-Onnes Universiteit leiden](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062303/5551a0ef4979591f3c8b9970/html5/thumbnails/44.jpg)
Superiore talenten in autisme
Savant skills in muziek, wiskunde, tekenen etcSavant skills in muziek, wiskunde, tekenen etc
Uitmuntend geheugen voor feitenUitmuntend geheugen voor feiten
Puzzelen en andere ruimtelijke vaardighedenPuzzelen en andere ruimtelijke vaardigheden
Oog voor kleine details, kleine veranderingenOog voor kleine details, kleine veranderingen
Absoluut gehoorAbsoluut gehoor
![Page 45: 1 Autisme en waarneming NVA Tilburg 05-09-2012 Ina van Berckelaer-Onnes Universiteit leiden](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062303/5551a0ef4979591f3c8b9970/html5/thumbnails/45.jpg)
Locale vs globale waarneming
Kees Momma
![Page 46: 1 Autisme en waarneming NVA Tilburg 05-09-2012 Ina van Berckelaer-Onnes Universiteit leiden](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062303/5551a0ef4979591f3c8b9970/html5/thumbnails/46.jpg)
Wat is noodzakelijk?
Te kijken naar: de sterke en zwakke kanten Te kijken naar: de sterke en zwakke kanten van de persoon met ASS (classificatie alleen is van de persoon met ASS (classificatie alleen is niet voldoende, grondige diagnostiek is vereist)niet voldoende, grondige diagnostiek is vereist)
Te realiseren dat autisme in principe geen Te realiseren dat autisme in principe geen gedragsprobleem is maar een cognitief gedragsprobleem is maar een cognitief probleem ten gevolge van een probleem ten gevolge van een prikkelverwerkingsprobleem, dat kan prikkelverwerkingsprobleem, dat kan uitmonden in een gedragsprobleemuitmonden in een gedragsprobleem
![Page 47: 1 Autisme en waarneming NVA Tilburg 05-09-2012 Ina van Berckelaer-Onnes Universiteit leiden](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062303/5551a0ef4979591f3c8b9970/html5/thumbnails/47.jpg)
Dit zal ook leiden tot:
Toenemende verbeteringen in de Toenemende verbeteringen in de diagnostiek en behandelingdiagnostiek en behandeling
Toename in wetenschappelijk Toename in wetenschappelijk onderbouwde diagnostiek en onderbouwde diagnostiek en behandelingsmethodenbehandelingsmethoden
Verschuiving van gedragsmatige Verschuiving van gedragsmatige behandeling naar behandeling dat behandeling naar behandeling dat gericht is op een specifieke denkstijl, gericht is op een specifieke denkstijl, op een andere waarnemingop een andere waarneming
![Page 48: 1 Autisme en waarneming NVA Tilburg 05-09-2012 Ina van Berckelaer-Onnes Universiteit leiden](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062303/5551a0ef4979591f3c8b9970/html5/thumbnails/48.jpg)
Beer leerde in eerste instantie de volgorde van de oneven en even getallen omdat de straatnummeringen zo lopen hetgeen hij vanuit zijn buggy waarnam.
Dank voor uw aandacht en wel thuis!