BHBJIHOTEK A

CPIICKA KfbHJKEBHOCT Y CTO KlbHrA

Yp e~ H sa~KH o~~op

KBO AH.D:Plfli, 1KHBO.THH BOUIKOB, BOJHCJIAB 'BYPvl'B. , MJIA.U:F!H JIECKOB~, WUIAH MATH"B.1 JKJIIBAH MHJlH­CABAU, B OPJ.1CJIAB MKXAJJIOBJ.1'B., BQIIIKO IIETPOBWB l

JKKBOPA.U: CTO.TKOBH"ll

Ype~HHK

>KI1BAH MHJIHCAB~

•

MA T~A CPllCKA * CPIICKA KlbYI)KE BHA 3A,APYr A

BACKO TIOITA

OECME •

HOBH CA,Il * BEOrPAJI.

•

CPllC KA Klb:M2KEBHOCT Y CTO KffiHrA

•

K ID Jf r A 98

BACKO llOllA

llECME

M npe.qroBop

B . .lla.nuh

illTn~.mapCKO npeJU 3ehe ,,BYAYhHOCT" HoBu Ca~ - 1971

•

• •

IIOE3HJA BACKA IIOITE

•

•

•

•

•

• HaMa osora BeKa no't{Jflbe Je~aM M3pM'll1Tl1 nepHo~ pa3-Boja Mo.n;epae cpncKe noe3J-tje. J1cTopJ-tqapM KlbHJKeB­HOCTH, KOjH he je,D;HOra ,!(aHa Taj nepl10,ll; 03Ha"Y:J1TH no­ce6HJ1M Ha3HBOM TIOCMaTpaj yhH CTBapH J1 noj aBe J13 6e36e~He nepcrreKTHBe HeKMx .n;pyrHx npoTeKnHx .n;e~e­

Hl1ja (nepcrreKTHBe y Kojoj ce KOHTYPe H30m'l'paBajy, rrpo6JieMl1 caBpeMeHHKa peJiaTHBH3yjy, 36HBaFba ea-

• rJie,r(aBaJy y CBeT~Y lbJ.fXOBe HaKHa,D;HO BM.ll;JbMBe JIOfU-Ke . .. ) Heh e Motn1 a ,r(a nojaBOM KlbJ1re K opa BacKa none He o6eJie:>Ke j e.n;aH rrpeJIOMH11 TpeHyTaK. Ba)K}{OCT Tor TpeHyTKa Kop e xoj a j e y aKycTHI.\11 TMX paHmc ne.n;eceTHX ro,n;J1Ha o..zdeKHYJia y caojoj rryHoj Moryhoj MepH 6J-tJia j e O'iHrJie.n;Ha OJ( caMor no-qeTKa; cyoqa­Balbe ea noe3MjoM BacKa n on e 61i1Jlo j e o.n;Max cyol..JaBa­IDe ea j e,r(HOM ,ll;OCJie,D;HO eKCllOHMpaHOM J.1 y CBOj HM OCHOBaMa Beh. TIOTBpl}eHOM MOryfiHomhy neCH}UIJTBa OBOr j e3HKa. Y ,l];aTOM TpeJIYTKY Ka,r(a j e, ocehaMO, 6t1JIO

• • HeOrrXO,ll;HO .n;a ce y HaUIO] noe3HJH HelllTO ,n;orO,ZV1 nocJie eBera lllTO ce y npBHM nopaTHl1M r o.n;MHaMa y lb oj .n;oral)aJio MJU1 Huj e .n;orai,aJio B acKo Ilona ce

• • TIOJaBMO KaO u;eJIOBHTa rrecHM'!Ka JIJAliOCT: ,ll;OHeO Je CBOjy CHHTe3y, CBOj rreCHH'iKM je3J1K, CBOje J1CKa3e M

cBoje HaroBemTaje. ,JJ;oHeo je o.n;Max caojy n ecHJ1l..fKY 3peJIOCT, OITCe,D;HYTY npo6JieMMMa KOj)[ cy y ,tzy6IDIJr1: 6MJIJ1

CHHxpoHM30BaHJ.1 ea rrpo6JieMHMa .n;o6a. TaKo I-heroBa K opa, napaJieJIHO ea 87 neca.M.a 11 CTy6o.M. ceha'H:>a MMo­.n;para naaJIOBHha KlbMfOl\i KOja 3HaqH je,naH .n;pyrJII acneKT, .n;pyry J1HOBHpaHy TI03HTHBHY MOry hHOCT y

• MCTOM npeJIOMHOM TpeHyTKY CTOJH KaO BpJIO BJ1,r(Jbl1B Mel}aru; a .n;aHac HaM ce ~ ,n;a j e BH,I(KMO 11 Kao ano-

7

•

Te03y ,r(eJia KOje Ce nojaBJbyje y CBOM npaBOM, y CBOM Ta"tJHoM qacy.

0):'( no'l!eTxa ~eJIOBHT, o.n; no'l!eTKa CBOjCTBeH, BacKo Ilona je CBOjy ny6mm:y Jf KpHTH'Iape O,r(MaX CTaBHO y CHTyalzy!jy H36opa, orrpe):'(eJbKBalba; paBHo,zzyumocT o­KOJIIDie, KOja j e MO~a HajcTpai.I.IH:HjH KpHTM~KH CYlJ. CaBpeMeHHKa, HMj e Illi 3a TpeeyTax 3anpeTJ1Jla OBOM n ecHMKy. )KecToKo Hana.n;aH M IDmiTa Malbe y36yi}eHo CJiaBJbeH, Ilona je O,r(Max Haxuao H CBor npaBor TYMa~a M ~HTJiiqapa; 3opaH je, IDmiyhH o Kopu (lloe-3UJa OnceouyTUX Beopuua), Tpe3BeHo Jii npe~H3HO nO­CTaBHO OCHOBHe KOOp,r(J.1HaTe OBe noe3Hje, KOHCTaTOBaO npnpo.n;y H 3Ha'tfaj Ibemoc MHOBa~Mj a, CKJion lheHor 4>YHK~{MOHMCalba, MeCTO y OJI.HOCy Ha Tpa,n;~Hjy, ca­,n;p1KaJ n CMep ~eHor MCKa3a. BpeAHOCT lberoBHX cyAo­Ba noTBPAMJio Je BpeMe. IIpeM):'(a je K opa caMo eKcno-3~Hja I1oiD1He noe3Mje, necHMK je y Toj KlbH3l1 ~eJio­BHTO 3aoan; cBe mTa ce Kacm1je y Iher oBoj noe3J1jH Ae­ma~aJio (a AemaBaJio ce MHoro) nocTaBJbeHo je oB,n;e y CBO~ CMep, ITOCTaBJbeHO je y je3HK Jii IIOKpeT j e3HKa, y CBOJY 6y):'(yhy cy):'(6HHy.

Ilruuyhltl o Kopu, 3opaH MMml1h j e jom 1953. ro,n;H­He Mopao _,n;a ce 6aBM H eJieMeHTapHOM anoJiorMjoM neCHHl.IKOr J e3Mxa OB e KlbHre; ,n; a ce ocBphe Ha Hecrro­pa3YMe J1 rHeBHe peaK~Mje OHJ.1X KOjH cy y TOM j e3HKY qyJIM J1JIJ1 cy MJ1CJIMJIJ1 ):'(a qyjy " 6eCMMCao" MJIM Hap;­pea.nYtCT~ttiKO " 6yHQCUbe". ToM npHJIHKOM je Ta'l!HO yxa-3ao Ha CYI.Il'rl1HCKY pa3JIHK-y J.13Meljy Ha,n;pea.nHCTM"'Ke rroeTnxe ~ npnpo,n;e Ilornrnor necHH'l!KOr Hanopa; Ta pa3JIJ.1Ka Je Y yJI.e;rry M cpyHKI\MjM Mpa~oHaJIHOr y ne­CMH. HeMa C)TM!be ,n;a y necHJ1qKoj reHe3M BacKa !Ione llOCTOje nJIO.D;OTBOpHH eJieMeHTM Ha~peaJIJ13Ma, KOjM he ,rta ?CTaHy yrpaljeHH y lbe!'OBY CJ1HTe3y; Mei)yTMM, ilo­na Je Te eJiel\IeHTe no,n;pe.n;Mo je,n;Hoj noeTcxoj lJ.l1Cl\KITJIJ1-HH KOja je ynpaBO aHTHIIO)l; HaJI.peaJIHCTM'l!KOM )J;MKTaTy Hpa~J~OHaJIHO:. (JberoB O.D;HOC npeMa Ha,n;peaJIJ13My y HarnoJ rroe3MJI1, lberoBa Herar.r~tja HaApeaJIHCTJiPIKe no­e'l'KKe y3 KOpJ11I.IheiDe lbeHY.OC no3KTHBHJ1X uceyCTaBa, MO}I{e ,n;a ce ynopelJ.H ea ca,n;pJKajao HHaqe ):'(pylPIJiije ycMepeiD1M HanopoM Peaea lliapa y cPPaHizycxoj noe-

8

3HjH). "Hepa3yMJbHBOCT" IIonuHe noe3Hje, y aKyCTHQH npocTopa M BpeMeHa lbeHe nojaBe, pe3yJITHpa.na je H3 lbeHe Ca1KeTOCTM; a ynpaBO y TOM Ca:>KMMaibY pa3HOpOp;­HJ1X eJieMeHaTa y cacBMM HOBY neCHJ1qKy <PoP MY JIY, y KBaJIMTeTy acou;Hj~ja, np11po,n;u MeTacpopa, Haj3a,n; y CaMOM J1360py je3H~X MOryhHOCTM HaCTaje jep;aH JIJ.tq­HM noeTCKM ~J.10M, 'tfl1ja je xepMeTJ1qHOCT peJiaTHBHa (6p3o ce noKa3a.no ,n;a je peq o noe3HjH Koja ce, y3 o,z:r;­pe}jeHH MMCaOHH Hanop, y3 aaraJKoBaHo y~eCTBOBalbe 'Uf­

TaOI\a, MOJKe ,n;a "OTKJbyqa" JI.O paqHOHaJIHO o6pa3JIOJKH­Be cymTKHe), a qHja je cpaxTypa, ,,eJIJ1IlTH'l!Ha H c;.mTeTH'I­Ha Y HCTH Max'' (3. MHnJJi!h), ,lJ;OCJie~O 'l!BpCTa M cao6paJKe­Ha HCKa3y. Y noe3HjM Bacxa !Ione JKHBe eJieMeHTH caBpe­MeHor rOBOpHOr je3HKa, lberOBM CBaKO,D;HeBHH 06pTH M npo-

• 3aH3MJ1, KOJH Ce llO.D; npMTMCKOM noeTCKOr CčUKHMalb8 ycH-jaBajy ,ll;O HOBOr HHTeH3HTeTa, OCTajyhH npM TOM Beplrn CBojoj ocHOBHoj npHpo,n;M. Y crro jy " JieKcHqxor 6oraT­CTBa H CHHT3KTH'l!Ke CTpOrOCTH" (MMop;par IlaBJIOBJih) OCTBapyje Ce H je,wia BpJIO OC06eHa CJ1M6l103a cPOJIKJIOp­HOr je3H'l!K0f HCKYCTBa H yp6aHe .neKCHKe; CJ1M6Ho3a y KOjOj o6a eJieMeHTa, y jep;HOj HOBOCTBOpeHOj )l;HHa-

• MWIHOJ paBHOTeJKH, rpaJI.e HOBJ1 KBaJIHTeT: TIOeTCKJ1 H,z:pt-OM, o<PopMJbeH y Kopu H npo,n;y 6JbJ1BaH y xacHMjHM necMaMa. 3a Taj ~MOM KapaKTepHCTJ1't!aH je JI13BeCTaH KPHTM~KH o,n;Hoc npeMa peqJ1Ma; Kap; a KaJKeMo KJ>HT;i'q­KH, OHJI.a Ml1CJIHMO Ha j eJI.Hy npHCYTHY CBeCT O YCJIOB­HOCTHMa pel.J.H O j a3y KOjH j ep;aH KOHBeHI..{MOHaJIHH H BeKOBl1Ma Blfl.lle3Ha'tfHO OCl\'IJ1lllJbaBaH CJ.1M60JI ,ll;OCJie,r(HO p;eJIM Op; n pe)'.'(MeTa CaMOf (,D;OK Taj CJ1M60JI Malbe HJm Bllllle ysep.JOMBO npeHoCH CMJ-tcao npe}l;MeTa) . Ta cBecT J1Ma KOJI. BacKa llone 3a n ocJie,n;J!trzy jeJI.HY TaHaey ce­neKTHBHOCT y O.ll;HOCy Ha JieKCM'-IKY rpa})y C jep;He CTpa­He, l1 Te:iKI-hy Ka 1\l aKCJttMaJIHOj cpyHKqHOHaJIHOCTM CBaKe ynoTpe6JbeHe pe'-nt e JI.pyre cTpaHe. (JI! jeAHO 11 APyro ce TOKOM rOp;HHa rrpop;y6Jbyje, y nyHOM CKJiaJI.y ea CBe ,n;y6JbJ,IM 3axTeBKMa rrecirnKosor HCKa3a). CJIHKOBHTO p eqeHo, y noe3l1jM BacKa none (Ta"!HJ1je: y Haj3Ba'lfaj­

J:rAjeM lbeHoM JI.eJIY) pe'l!J1 cy yrpaljHBaHe TaKo f\a y KOHTeKCTy 6y;n;y OITTepeheHe lJ.O rpaH~a HOCJ1BOCTH; lhHXOBa TpaJKeHa, HJI.eaJIHa CHTya~Hja jecTe JI.a ;n;ejCTsy-

9

•

•

JY nyHOM Te)KJ.fHOM CBOra CMHCJia liTO je MaKCJ!IMaJI-Ha Mepa y Kojoj CHM6oJI MOJKe ~a ce npH6JIIDKM npe~­MeTy. CBaKaKO, OBaKaB IIeC~J1 Hanop KOjH je ~Be~TaH HeO,ZJ;BOjJ1B je OA IIeCHMliKOr TeMnepaMeHTa KO­JH Je 3a,n;aH. Taj TeMIIepaMeHT y je;:tHaxoj MepM, paBHo­npaBHo ycJioBJbaBa IIonMH noeTCKH ~OM. 3oprur MH­IUJdi je BpJio TaqHo yxa3ao Ha ~Be 6MTae ~pTe ror TeMIIepal'JieHTa. Je,n;Ha je tiYJIHOCT, KOHKpeTHOCT IIorrH­Hor ,n;OJKJffiJbaBalba MaTepHjaJIHor cBeTa, OA 't.IMjKX eJie­MeHaTa rpa~ .cBe: CBOje IIOe3Mje; KBaJFATeT KOjH J1

lbero~MM HaJTaJHMJHM IIOeTCKMM ancTpaKqMjaMa o6e3-6e})yJe ORy OC~OBey KOMj'IrnKaTHBHOCT, ,D;O:>KHBJbaj ne­CMe "Ha IIpBOJ paBHJ1 3Haqe:EDa", lliTO je Heonxo~aH npe,n;yc~oB ,n;a necMa He npoManu:!f csoj npaBH CMHcao. ,L(pyra Je ~pTa y je,n;HOM ,D;BOjCTBy, ypaCJIOl\f y IIOKpeT ~OIUffiOr IIOeTCKO!' Ka3MBalha; ,D;BOjCTBY illTO IIOCTaje Je,ZV1HCTBO cyrrpOTHOCTJ1 y Y!HTOHa~Mjl1, y HMrryJicy KOjH HOCM CTHXOBe. ,L(OK je, C je,l"(He CTpaHe, KO,n; !Ione 6HTHO npMcyTHa Te:>KFha 3a H,n;eanHMM ypaBHOTe::m:elheM o,n;pe­ljeHor .J1cKa3a, 3a ca:>KJfMalhe excrrpecl1ja y Hajje,n;Ho­CTaB~JY ,n;eJIOTBOpHy cpOpM)'Jiy, C ,n;pyre ra CTpaHe OA­p el}YJe l13BeCHa TeMIIepaMeHTaJIRa CKJIOHOCT Ka japKOM, 6M3apHOM, CeH3yaJIHO MeTacPOp;.tq}iQM J1 1KJ1BOIIJ1CHOM I13pa:>KaBalby. 3opaH Mlin..r.rnh je OBe KOHTpaCTHe eJie-IeHTe ycJIOBHO Ha3sao , KJiaCKIJ;MCTM"'IKHM" l1 6apox-

u " IDrM , H yxa3a~ KaKo ce OHH y Kopu cpeli.Ho Jii3MMpyjy Y OHlU\f CJiyt.IaJeBMMa, Ka,n;a , KJiac~;1CTJ.1qKM" eJieMeHT OAHece npeaary. Y xacHHjeM IIorrMHoM necHHlliTBy he "6apoKHJi1'' eJieMeHT CBe BMUie 6MTJi1 IIO~pe}jeH, CBe B~!U.Ie IIOCJIYI.IIHO opy}}e , KJiaCH~Y!CTJ1"'IKJ1" OpraHJ.f-30BaHe eKcnpec.uje, aJnt he xao je~aH OA BH-TaJIHl1X llpJ1HlV1IIa OBe IIOe3Jđje OCTaTH IIpHCyTaH M Yr3pa:>KaBaTJ1 ce Ha pa3JIJiPIHTe Ha'ilfile. (Taxo he­Mo ra n pen03HaTJ.I J1 y pa36yKTaJJoj, cpOJIKJIOpOM HH­CID1p J1C.aHoj Bep6aJJHoj J1MarJ.-ma~HjJ1 W1K.rryca BpaTu ... .w.u .~OJe Kpnu11se). Haj3a,n;, Tpe6a y Ka3aTJtt Ha j om je~aH

poljeHM KBaJI.MTeT IIonHHor rrecHJ1qKor je3HKa : !bero­BY MY311KaJIHOCT. 0Ha je yxopelheHa y HCKOHcey MY-3MKaJIHOCT Hamer je3J1Ka Kao TaKBor; IlonMHe MeTpHqxe Ji! roBOpHO-MeJIO,zzytj CK e ~eJrnHe HAKa~ a HHCy CBeCHO

lO

rpai,eae no aeKoj 3ap;aHoj meMH, a.nM cy BpJio qecTo "mKoJiclG1" npaBHJIHe jep MY ce je3HK cnoHTaHo KpHCTamuue, aa npHMep, y JIHpCKH ocMep~. K~a je peq o IIonHHOj noe3HjJ1, Ha TY ce MY3HKaJIHOCT o6JifqHO 3a6opaB.:ba; OHa je, Me~yrJ1M, TOJIJfKO O't!HrJiep;Ha OHOMe KOra TO 3~a Aa cy Ce OBOj IIOe3HjH 'leCTO o6pahaJrn KO.MI103KTOpH OCJiynxKyjyli.Jil y lbeHHM CTHXO­BMMa nplđpo~or case3HHKa MY3HKe.

Axo je necHH'IKH H3pa3 BacKa IIorre Beh 6;~o o6JIH­KOBaH y lberOBOj IIpBOj KlbJi13H, OH Ce MelbaO y OHOj Me­pH y Kojoj je TO 3aXTeBao c~p2Kaj IIomme noe3Hje. To 3Ha'lH ~a ce rrpo,zzy6Jbaaao Ha jacHo 03Ha'leHl1M CMepOBHMa, ea CBe j a qJ1M H ar JiaCKOM Ha npe~H3HOCTM eKcnpecHje. KaKo ce, Mei)yTMM, KpeTaJia Ilo!D1Ha necHH­qxa MMcao? lliTa je IberoBa noe3Hja, OA no'leTxa TaKo ynopHo, caomuTaBaJia 'IHTaoey? Y CBeTY Kope, y KO­jeM 3anoqMJDe cBe mTo he Ilona ~a J13peKHe, HCKa3 ce y OCHOBH CBOAM Ha IIOicyiiiaj BIDIIeCTpyKe ~ecpJ111KqHj e jeAHOr MCTOr CTalba CBeCTH; Aecp:mnn~Jilje l1CKYCTBa O IIOCTOj a_a,y Ha cypOBOj BeTpOMeTHIDf KOj a lie IIOHeTH J1Me Heno'lHH-IIOJba. IIocMaTpaMo JIM Kopy y AejcTBe­HOCTJ1 H Me}jyco6HOM npoJKHMa:Iby OAjeKa I-beHa 'ieTHpM OCHOBHa ~HKJiyCa (Ha KOje je CaM n eCID1K y IIOCJie,lUbeM H3Aalhy, CBeO OBy KlhY:fry), npHMeTHfieMO ,n;a :qHKJlyCH OncedH.y Ta aeopu1ia H Jl.aJteKO y 'Jia ta nesajy OApeljeHy

. . . '' BJ13HJY Jby~cKe CHTya~HJe y JeAH0:\'1 " qJ1CTOM , aKTJ1B-HOM, ,D;l1HaMJilqHOM BHAY, AOK ~J1KJIYCJ1 llpeOeJtU M Cnu­CaK, y HarJiarueHJ.1joj cTaTJifQH caoj e CJ1M60JIJ1Ke, npeHoce Ty C;.tTya~Mjy Ha j eAHO MeTacpOpJ1qKO TI030pje: He fOBO-

•

pM ce TOJIHKO o APaMH KOJIHKO ce npY!Ka3yJe c~eHa, ea peKBM3HTMMa, MJIM pa3JIJ!I~TH KOCTJ1 ~lif y~eCHHKa. UH­KJiyc OnceoH.yTa aeopu'Ha CBaKaKO je naj3Ha'-lajHHjH J1

HajAy6JbC je TIOBe3aH ea HaCTaBKOM neCHl1KOBOr J1CKa3a. Y H>eMy j e JI! HajrrpCI..\lif3ID1je H3pe-qeu CMl1.cao, noKpeTatt ttlitTase oBe neCHYt'-IKe asaHType, TJtt:M TparalheM 3a " Be­Jn1}{J.U1 JbYACKHM HHTerpaJioM" (3. Manu1h) no yrpo:>Ke­HOM J1 OCTIOpaBaHOM, OIIaCHOM npOCTOpy OMe}jeHOM CBelll­hy o JbydcxocTu, xao o cyA6HHcKoj M3ABOjeaoCTJ1. Ta CBeCT 3a neCHJ1Ka npBeHCTBeHO 3HaqJ1 TI0Tpe6y 3ay3KMa­lba cTaBa, caMOOApel)er-~>a , l.llTO 3HaqJ.1 ycnoCTaBJbalba OA-

ll

HOCa npeMa Hel\U1pOJby6HBOj OKOJIHHM. Y OCHOBH TOr O.ztHoca je IIpHXBaTalbe cBeTa xao qiDbeHJ-rQe ( BTATTTAM He

") " ~~~~ CalbaM J H HeiipHCTajalbe Ha FberoBe YCJIOBe: TaKO IIO't!J1-lbe 6wrxa, rroqlfibe o~6paHa JbY~CKOCTH, o6ecMJ1IIIJbeHe JOBaH_ Fbe caMe a Hana~aHe u crroJba H H3HyTpa. He nOCTOJH " Henpo6ojHH MHp" , He IIOCTOjH HJ1 O~MOp (" 3a pa~MJfi.UJbalbe BpeMeHa HeMaMjnyTyjeM") y KOIIIMapHOM o,zueKHBaiDy Tor Jby.n;cKor npocTopa, Hcrrpo6a~aHor ·.:-1:

HcnpeceiJ;aHor qy.n;oBHlllHMM nojaBaMa yf ceHKaMa. liicTa ce. 6HTxa 6Hje 11 y IJ;HKJiycy lJ,a.n,e1\,0 y -ua.Ma noe3HjH KOJa IleBa Jby6aB Y BpeMeHy HeJby6a3HOM, Jby6aB yrpo­:me~ H IIOTBpljHBaHy CaMO y HajrrpHCHHjeM npOCTopy CBOJe HaCymHOCTH; TO je Jby6aB KOja y CaMoo.n;6paHH 6pamr H JbY.D;CKO )J;OCTOj aHCTBO.

~ TpeeyTKy rrojaBe Kope HajHerrocpe~HjH o.n;jex H HaJB~e KOMeHTapa H3a3sane cy rrecMe H3 IJ;HKJiyca llpeoe.~tu H Cnuca1\,. Y IbHMa je Ilona 6uo Hexaxo Haj­KOMYHJfKaTHBHMje HOB M IIpOBOKaTJmaH 3a CJiyx OKOJIY.t­He; ~peKTHa y CBOjoj MeTacpopH~OCTM, CBeJKe CJIHKO­B~a MYfMO. IT03HaTJ1X m a6.noHa, OBa II0e3Hja 6MJia je HaJITOrO)l;HMJH IIOBO~ 3a ,lJ;Y.fCKYCHje O rreCHHKy. (Ilomm KOib 113 IT€CM~, KOjH "06~0 OCaM Hory HMa"J CTOjH KaO HeKaKaB 3aiiiTHTIDf 3HaK CBOj eBpeMeHHX )J;HCKYCMj a O CMJ1CJiy HJIJ1 " CMHCJiy" II0€3Mje, O IIpMpO)J;l1 II€CH..itKO­BHX miOBar.tMja H O Harnoj MOp;epHOj II0€3HjJ1 yOIIUITe). E or.n;aH A. IIonoaHh cMaTpa ,n;a cy IIpeoe./l,u ·;r Cnu­caK AOH€JIJ1 " MO:>K)J;a Hajpa,n;HKaJ'IHJ1je OCB€1Kelbe Ha- · IIIMM Ta)J;albHM ll0€TCKHM npeoxynaiJ;Mj aMa" J J1 TO OCBe­>Kelbe carJie.n;aBa y " npomHpHBalby rpa.HMIJ;a n oeTcxor". H ecyMlbHBa Ta"tJHOCT OBor 3anaJKalba Huje o6e3Bpe})eHa 'tJJ.1rheHHIJ;OM ,n;a OBH IJ;HKJIYCM, Ka,n;a J13 p;aHal.IIffie rrep­CIIe~TMBe rrocMaTpaMo JIHH.i!jy p acTa llonJ-~He noe3uje, MMaJy y cKJiony TOr pacTa M Te n oe3Hje .n;pyropa3pe.n;HH 3Haqaj; HaJia3JtMO ce, HaiipOCTO, npe,n; CTaH,n;ap,n;HKM n a­paAOKCOM ITOe3Mje KOja y o,n;pe~eHOM TpeeyTKY y CBOM •

Je3J1KY 3'H.a"tu amue Hero mTo jecTe 3Ha-qajHHja rro OHOMe lliTO HHOBMpa, Hero IlO OHOMe lliTO O,Il;JiyqHo Ka-3yje. Ca llpeoe./l,U.M.a 11 CnucKo.M. y Harnoj ce rroe3Hj H 3a.J1CTa OTBapajy HeKJ.1 HOBM rrpe~eJrn HMarHHall;Jfje H npourHpyje ce CIIJ1CaK npe~eTa, peKBH3KTapHjYM ne-

12

cHH~Kor H3paJKaBalba. To je cBaKaKo 3Ha'liajHo ; aJIH Meljy TI1M rrecMaMa HaJia3';fMO H rrpHMepe y KOjHMa ce Jia~apHOCT, je3rpOBHTOCT H ,rcy6HHa rrpeTBapajy y OKBHPY HCTor H.D;HOMa y CKJ.1~03HOCT, .n;yxoBHTOCT, ruapM, CBe TO y npBOM IIJiaHy ~OJK11BJbaja. Y llpeOeJtU­..4ta ce najHHTeH3HBHHjH aKIJ;eHTH Be3yjy 3a o.n;jeKe On­ced-uyTe aeopu-ue; .n;emaaa ce TO y necMaMa ea OHHM HMariDiapHHM KpajoJIHizyiMa y3,n;axa, 3a6opaBa, jayxa, oc­Mexa r,z:r;e ce MeTacpH3WIKa 3e6lba npojeKTyje y noKpeT CJIJ1Ke, y JIJ1PCKJ1 ayTeHTw:IaH l'! HeiipeBO)J;MB rOBOp He­KHX orracHHX " HeBH)J;Jbl!fB';fX ye aHa" . OcTaJie necMe y ~MKJIYCY rrpojexTyjy HCTY 3e6l:by y MeTacpopH'l!He MH­Kponej3aJKe CBaKO)J;HeBHHX npep;MeTa ; y HOBOj MaKpO­nepcneKTHBH cBeTJIY'Il;ajy oHM Kao lanterna magica ma­peRo CJIO:>KeHHX BH3Hj a HeKHX BeJili!Kl1X TeCKOfuiJOC npo­CTOpa. CnucaK Hac cyo~aBa ea nopTpeTHMa JKHBHX H He1KHBJ1X CTBapH, XYMaH:H30BaHJ1X y Befioj HJIH MalbOj MepM: CBaKU rrpe~eT H3 OBOr CIUICKa MeTacPOpHtiie K3BeCHy CHTya~jy · TIOCTOjaiDa, KOja y o,n;peljeHOj MepH MOJKe ~a 6y,n;e cHTya"QHja Jny,n;cKor n ocTojai:ba. Ho Te

---~ JKHBe CaMOCTaJIHO, KaO CKY1"Qe JKJ.fBOTHlha, 6HJbaKa • npe,z:r;MeTa y CBeJKl!IHH CBOr IIeCHWIKOr Je3HKa H y

31la1KajHOM pacrroay o,n; maHCOHCK.l1 HHTOHMpaHor K e­~1ta, npexo cpHHe JIJ1PHKe IIy3aau~e H cJiojeBHTe Me­

~",, Ta<l>opH"'HOCTM Kpo.Mnupa, ,n;o je3rpOBHTOr Be./l,yTKa KO-• • JH ocTa.ne necMe H3 ~MKJiyca Ha.n;pacTa 3a XIMTaBy Je.n;ey Al1MeH3Hjy (KaCHHje HCTpa:meHy J1 TIOTBpljeny y ';iCTO­HMeHOM IJ;HKJiy cy).

Haj3a,z:r;, BacKo Ilona j e y Kopu 3a~pTao jom je,z:r;aH npaBa"Q KOjH je l13pa3J1TO 3Ha'LlajaH KaKO 3a cPH3HOHO­MHjy lberoae noe3Hje, TaKo J1 3a Hame Mo,n;epHo ne­C'HHillTBO yoninTe. MHCJn1MO Ha necMe cBpcTaHe ca.n;a y qMKJiyc X ooo"tamha, a xoje cy ,n; eo npojeKTa jom He­,n;oBpmeHe, y npBOM H3~alby Kope HajaBJbeHe KlbMre Ycnpaa-ua 3e.M.Jba (Conoha1tu, Ma1tacuja, KaJtenuh, Pa­OU .. it/ba . . . ). J!HHHja OBHX neca.Ma HMa HCXO~IDIITe y HCTOM OHOM npocTopy, y KojeM ce o6JIHKOBaJia H BH3Hja "on­ce,n;eyTe Be,D;pMHe"; o6pafialbe 3HaKOB';.tMa KOJieKTHBHe cyA6mre, TparoBKMa xoJieKTHBHor Hanopa ~a ce noCTa­Be TpajHJ1 6eJie3J1 HeKor CMl1CJia Ha HeiiO'LJJ1H-TIOJby

13

HCTOpHje, jecTe je,D;aH o6JIHK pearoBalba Ha OCHOBHJ1 ,!J;OJKHBJbaj CBeTa, KOjH je TIOiq)etryO neCHHK0!30 Ka3HBa­lbe. y Henocpe;qHOM HacTaBKY oBe .nmmje cycpexuheMo ce ea necMaMa qMKJiyCa 'B e.n.e-Ky.aa, y KOjHMa ce Tpa­fHl.{ffii acneKTH HCTe KOJieKTHBHe cy,D;6HHe 3ryiDibaBajy y MeTaclJope rrpeBa3HJia}l{elba Tpare,n;Hje. IIpeBa3HJiaJK~­lbe ce H3pamaaa y Hera~MjH KOHaqHOCTH CJITYa~Je xojy je Tpare,n;Hja nocTaBHJia: y cBaKoj necM.a H3palba ~3a KOHKpeTHOf IIOBO,D;a, J13a HeKOf KOHKpeTHOr rropa3a, je,n;aH BKruH rrJiaH 3Ha'tlelba Ha KojeM ce rropa3 YKH,z:t;a y paaHoTeJKJ1 HepemeHe KOCMH"t.J:Ke ,n;paMe:, Xop JI_o6alba y3M,n;am1X y 'B.e.rre-eyny Ka3yje TO "TIYJI:Y ea KOJHM ce paaHonpa'BHo cy o-qa.Ba. H o neT, xoneKTYmHO IJ{CxycTBo MO}Ke ,n;a 6y,n;e apceHaJI 3a o,n;6paey Jby,n;cKocTH; t:(KKJIYC­-noeMa O'ltu CyTjecKe, rroKymaj rpa}jeg,a HOBor Ha~o­HaJIHOr MHTa, IlOTBp}jy j e TO J.1CTO Ha CBOj Ha"t.J:MH. ,IJ;aHaC je cacBI1M J.13BecHo ,n;a cy oBaKBe IIonlfile necMe, o,n; Conoha'H.a Hap;aJbe, l13BpiiiHJie je,n;ey 3Ha"'ajHY o6HoBy Ham e p o,n;oJby 6HBe rroe3111je. (TepMl1H , po,n;oJby6HBa no~-3l1ja" oB,n;e j e y 3Haqeg,y Hep;oBOJbHO npei.zy~3aH, .aJrn Je KOHBe~OHaJIHO npKMepeH). 0He cy Y 3HaTHOJ Mep~ yTH~aJie Ha ,n;aJbH pa3BOj Te BpcTe n ecHJ111ITBa Y .HarnoJ 1\to,n;epHoj rroe3HjH. llpe~H3HHje p eTJeHo, y noe3HJH Ba­cxa none ,n;oJia3H xoHaqHo ,n;o j e,n;He cyrnTHHCKe MeTa­

Mopcilo3e rrpHpo.n;e Hamer po,n;oJby 6:m3or necHHtJJTBa, KO­

je ce y cnojy ea jeJJ;JmM cacBH~ HOB~t ceH3H6HJrnTeTO~ n peTBapa y HeniTO MHOro CJIO]eBHTH]e J1 KOMTIJieKCJrn]e

O,z:t; CBOjHX CTaHp;ap,z:t;Hl1X npOTOTHilOBa.

B paTHMO ce, Meljy THM, 3a TpeeyTaK jom j e,n;HOM Kopu .n;a 6H noTUPTčUn1 H>eey ocHOBHY BH3Hjy. To je BU311ja CHTya~rje '!OBeKa y j e,n;HOM ,n;ecaKpaJIH30BaHOM KOCMOCY l1 y CBeTy 6e3 cpe,D;l1IllTa l1 OCOBHBe; 'tJOBeKa cyoqeHor ea 6ecMMCJIOM, ea npeTI-baMa, ea qy,n;oBIDIITHMa y CBaKO,D;HeBHOCTY.l aaj3a,D;, qoBeKa KOjH HHCHCTHpa Ha cBojoj Jby,n;cxocTH xoja je yt lberoBa je,D;HHa o,n;6pa­Ha, j e,n;MHo onpaB,z:t;alhe H (Kao o,n;6paHa H orrpaB,n;albe)

jeAmia MOryliHOCT carJie,D;aBalba Cl\fl1CJia Y HeCMHCJIY, cucTeMa y x aocy. Cne,u.ehH necHHKOB Kopax 6Hhe Aa TaKaB CUCTeM TIOTpaJKU M npeACTaBH KaO CHCTeM OAHO­

ca; Kao HH3 H3~<Pepe~KpaaHX, aJIH Meljyco6Ho noBe-

14

3aHHX ,I.UJaMa. Taj xopax yq:HlbeH je y Klf,J13H Heno'ltu'H.­-noJbe. Je.lU{a y Kopu MCKOBaHa H caMo je,D;HoM, roToBo ysrpe,n; H3pe~eHa peq, nocTaJia je HaCJIOB, TeMeJbHa Me­Tacpopa Mcxasa. IToJia3ehH o,n; npeTXOAHO jacHo noCTaB­JbeHHX npeMMca, necHHx ca,n;a pa3pa})yje o6.1n1Ke no­cJieA~a.

~HKJiyc H2pe, KojH ce HaJia3H Ha qeJiy H eno'ltun­-noJb~, uajKapaxTepHCTJ-fliHHjH je 3a oBaKaB Hanop. qH­TaBa Je,n;ua naHopaMa er3HCTeHqHjammx CMTYat'(Mja, O.lUIO­ca H Me}jy3aBHCHOCTH, 'tJHTaBa je,D;Ha CKaJia TmiOBa ~Ora})a­lba opraJm3oBaHa je oKo MeTacpope ID'apa. MHoro3Ha't.!HOCT OB~ MeTacpoJ?e O,lljexyje BmuecTpyxo y cBaKoj lbeHoj IIOJe,n;HHalfliOJ KOHKpeTH3a~jH; CaMO llOCTOjaJbe je M 3aJIO~, H CMM~ao, H q;fJh Hrpe KOjy Ha KOHQy HHKO He ,ZJ;06HJa H KOJa Ce MCJ.WnJbyje y ce611, y CBOjOj KOHa'iHOj npa3HHHH. Me})yTHM, Hrpe cy HeH36e:m:ae, o6asesHe " CBe ,D;OK HMa 6MJIO qera"; O"t!MrJieAHO je M ):la TIOCTOj e npaBHJia 3a cBaKy Hrpy, OqJITJie):lHO je H ,n;a ce oaa no­mryjy ( aJm je .M.atucTep .n.yiJu Heno3HaT, o,n;cyTaH, CBHp~ Y CBOM HenOCTOjalby). H eM:HHOBHOCTH KOje rrpe­TIO~Ha]eMO KaO 3aKOHe CBeTa, TIOHaBJbaiDe CHryal(Hja y KOJ~ma ce o,n;peJ;)eH;t ,n;oral)ajH Mopajy o,n;HrpaTH Ha o,n;­peljeHH Ha'tJHH eBO TIOBO,lla 3a KJiaCMcPHKOBalbe, 3a CJtiCTeMaTM3aQHjy crrpoBe,n;eey y U t pa.Mta. IIoeTCKH MH­TeH3l1TeT H2apa npeBa3HJia3M cBe mTo j e Bacxo IIon a 6HO npeTXOJJ;HO HCTieBao; 'tJHCTOTa npoHa~eHe ~pMyJie arrco.rryT.aa je, IDeHa rrpHMeHa 6ecnpexopHo npel(H3Ha y CBojoj HHBe~03HOCTH. Htpe cy IIOCTaBJbeHe y CMCTeM HeKHX HeBHHmc, HOCTaJirJ1qHHX aCOl(Mj al(Hj a Ha AeTJfib­

CTBO, cPOJIKJIOpHH Jll1pH3aM, Ha 6e3a3JieHO HeKO ,n;o6a y CJiyxy . . . To je apxHTeKTypa j e)Uior xpy.>K.Hor naxna, KOHCTp yHcaHor o,n; ):leJIOBa pa3rJiaBJbeH;.tX 11 noJIOMJbeHHX

Mrpa-qaxa. HajTpam'tJIDlje CHTy~je HCneBaue cy y HajJIMpCKMjeM TOHaJIHTeTy (PyJK:ox paduu,e, llene.n,a . . . ); XyMop Bl16pHpa y pe'tleH~aMa O K06HOM HeKOM He,llO­XBaTy (Jloau,a . .. ). l1cxo,n; Mrapa HCKa3aH je xao 6ecMH­

cao, npa3Hl1Ha; na Mnax, oce haMo ,n; a ce cBe Mop a rroHo­

BHT:n o,n; pHTya.na npe Hrapa, npeKo cBaxe noje):lHHe KOWMapHe CTa~e, ):lO MCTOr 3aBpllieTKa. Htpe cy Yl3-

BaHpe,n;Ha noeTcKa ,n;eMoHcTp~a AejcTBeHor 6ecMHCJia,

15

npHXBaheHOr KaO CMHCaO, 03aKOlb~HOr KaO ~KTaT TIO­Halllalba. Mel)yTI1M, BpxoBHH o6pT Je y qJilbe~H ac:PHP­Ma1p1je HrPaqa Kp03 npHXBaTalbe, npMCTajalbe ~a ce Hrpa AO Jq>aj a ; a<PHPMa~l1j e Kpo3 H3rpat)eHY csecT o nocTojalhy 11 np.HpOAYI caMYIX Hrapa. Yf-z,pe cy naKao

6e3 6yHTOBHKKa. llo6yHa Kojoj npHcycTByjeMo y Izy!KJIYCY KocT

1COCTU HMa yTOK y HCTOj npa3HlfiU1. "'Y OBOM pa3rOBOpy KoCTHjy Koje cy ce Hatnne caMe (11 MMCJI.e Aa cy cno-6o~He) eBon;Hpaaa je jom jeAHa CHTya:t~l1Ja-Mrp.a. CaAa je Me}jyTHM Hrpa rrponrnpeHa y ,n;p aMY ea ;D;HJa.rrOr oM; rrpoTaroHHCTH npeJia3e je,n;aH o,n;pel)effi1 . nyr, OA _B~ pa­Bor y cXJfhelba npoy3pOKOBaHOr CMTy ai.zy1JOM Y KOJOJ cy ce aamJIH, npeKo y3.neTa y BM3;1j y cBoje cy,n;6IDie Kao anoTeo3e Be"'l{f[YfX KOmTaHHX 6Kh a", AO ca3Haiba ~a "Ko

" " ,n;a ITOHOBO CBe TIQqJ.{[be/HeKHM CTp aiiiHJiljKM TIO'IeTKOM ' H HeMHHOBHOr CBprueTKa r p;e " cBe je p YJKaH CaH npa­UJMHe' . "tiHTaB ~HKJIYC j e je,n;Ha npomMpeHa MeTac:Popa 6ecM11CJia CTpeMJbelba H aKII;Hj e H3BaH 3ap;aHHX KOOp;D;H­HaTa KOj e J1Ha'Ie MOry 6HTJ1 j ep;HaKO 6ecMHCJieHe, a~ cy ocBeU1TaHe, cTa6HJIHe. J1cToapeMeHo, Y APa~cKOJ aJieropl1jH KOjy Hal\f 11rpaj y ose ,n;ae KOCTH pa3BH] a ce H KOCMOJIOI.IIKH MOTHB, HCTOp-;ij a HaCTaHKa H HeCTaHKa j e,n;HOr CBeMHpCKOr MHKpOMO,n;e.na IllTO j e ea ;n;pyre cTpaHe ocaeTJbeHo H p a3paljeHo ~HK.nycy Be.ttyTa'K. H 3 cTaTHqHe ~eJIOBHTOCTH yBo;n;ae n ecMe oBor UHKJJyca (Kojy CMO cpeJnr j om y Cnu c1ey) p a3BHO je n ecHHK je,n;­HY ,n;HHaMl'iq:ay ,n;eMOHCTp an;l1jy ,u;eJioKynHe 3aroHeTKe l1HAHBJ.QzyaJIHOr er 3HCTHpaH>a, KOjoj He npHna,n;a CaMO -qoBeK (M. IlaBJJOBHh), Ha npHMep y 6eJiyTKa CXBafieHOr Kao 6Hhe-Mo,n;eJI. Be.rryTaK nocToj~ l1 Kao "Me}jy cBeTo­sHMa eseT", oH HM a npoTejcKy cHary o6HaBJbalba 11

•

MeTaMOPcPHPaH>a oH ce yMHOJKaBa aJJH Ha KPaJy •

MOpaMO Aa B~.iiMO lberosy 6e3Ha1.lajHOCT, Y om•rpO] H 6 " a cypOBOj CBeTJIOCTH "HeCJiaHe m aJie e3 Ill a.JbJi!B~a H

qJ-fjJ1 ce CMHCaO-HeCMHCaO CBOAH 6e.rryTaK, lber OB y 3pOK M lberoBe nocJie~H~e. Kao H Ha Kpaj y U -z,apa, Kao H Ha Kpaj y ~H j aJiora Ko cT K OCTU J1 OB,n;e CMO Ha Kpaj y cyo­qeHH ea 6eCMHCJIOM KaO jep;l1H11M l13BeCHliM J1CXOAOM.

OBa 'l'P* :QMKJiyca, ea TPH pa3JI11'IHTa MCXOA'~nxTa, CTWIY

16

ce ~aKJie y HCTH cpoxyc. CHCTeM o~Hoca je jacau, HCTO TaKO H O.zu>e~6e y JITHM8'r"ABHHX 38KOH8 KOjH BJI~ajy cy~6HHaMa K npoiiHcyjy noHamalbe Ha Heno~um-noJby. IIpeoCTaJio je ~a ce n ocTaBH ImTalbe npHCTajau,a HJIM HenpHCTajalba Ha TaxaB eseT, rrnTaa,e xoHaqaor )"le­

CTBOBai:ba . HJIM Heyl.leCTBOBalba y M3peJKJ1paHOj HrpH, y HecJiaHOJ maJIH, y pylKHOM CHY npanxMHe. JiMa JIH, y OB8KBHM OKBJfPHMa OOCTOjalba, ReKe ,n;py re MOryhHOCTH? HMa aJIH He y OKBHPY Hrpe (BH~e.nH CMO ~a je no-6yHa KOCTHjy Heycne.na), Hero y 38XTeBy A8 Ce OHa npetmae. Taxsa MeTacpH3'~ttKa no6yaa pa36yx.TaBa ce y sep6aJIHOM ycHjalby Izy~x.nyca-noeMe, ~HjH je HaCJIOB je,n;aa yo6H'lajeaa cPOpMy.na 3a npeKH~ ,n;eq je Hrpe: Bpa­TH MH MOje KJ>IIHQe.

llo6YHa j e y3eJia o6JIHK er3op~M3Ma ; ea e 1KHBO H HelKHBO WTO yCJIOBJbaBa MO,ZJ;8JlJ1TeTe TIOCTOjalba Ha He­fl{)l{HIH-UOJby CaJKeTO je y je,n;aH nojaM, HMeHOBa.HO 14.yc}o

M npoKJieTo j e. BpaTu .AtU .M.oje 1epnu~e, noeMa o HenpH­cTajalby, O,l(6Hjalby, "'HCTOM peBOJITY IDIH noeMa KO­ja je peBOJIT Y 'lfl1CTOM CTčUby, y KO~eHTpaTy CBOje CymTHHe npe~CTaBJha y H3palKajHOM CMHCJiy je~aH noJI noe3Hje Bacxa none; JianHp;apHocT '11 calKeTOcT, OCHOBHe KapaKTepHCTHKe flOIIHHOr neCHH'lKOr HMOMa, oa~e Kao ~a Melhajy 3HaK, Mel:bajy KBaJIHTeT. Que ce OCTBapyjy Y MHKpOQeJIJfHJ1, y DOKpeTy jeAHe pe'leHH~e

~H cpp~rMeHTa ~OK je yxymtH lfCKa3 H3Be~ea y Je~HOM Je~OM, HenpeKHHyTOM, KOHTpOJIHCaHOM ~rOM ,n;axy. qeTpHaeCT necaMa-cPparMeHaTa H3pK"'e HCTH Hc­Ka3, BO~H ~O noeHTe KOjy MOpaMO Aa H8CJIYTHMO Beh Ha DO'leTKy; na HOaK 't{}fTaB ~HKJIYC OCTaje AOCJie,l{HO ! KaHOHHMa fioiiHHe n OeTMKe, )J;OBO~ehH )J;O Bp~a Je~aH B.aA lbeHHX MoryhHOCTH. Er3op~H3aM H3HCK:yje 0Ape))eHH pMTyaJI, pa3BHja.Jbe cpOpM)'Jie, QepeMOHHjaJIHH no~Tynax; Bac100 nona cBe TO noeTcxH xpeHpa y jenmy, \.!MJe HCicyCTBO "'YBa JKMBe e.neMeHTe npa~eBHHX <Pop­~yna ea HCTOM HaMeHOM. Bparu .M.U .M.oj e xpnu~e jeCTe Je~aH noJIHroH necHHKoBe je3H'iKe HHBemzy.to3HOCTH, CTaBJbeHe y CJiyJK6y CBOjeBpCHe llOeTCKe 06HOBe jeAHe npaCTape MarHjcKe <Pya~Hje je3HKa. He 3a6opaBHMO,

2 Bacxo nona 17

Mel}yTHM, Ha OCHOBHH CMep OBOr neCHH'lKOr no,n;yxBaTa, Ha lberoBe peJiaqHj e !fiPeMa 't!HTaBOM HCKa3y H eno"f.UK­-noJba: pe'I je o no6YHH, y HMe oHe HCTe cy,n;6HHcKe CHTyaW'tje JbyOC'K,OCTU Koja xohe ,n;a ce onpaB,n;a CBOjHM COTICTBeHJ1M CMMC.JIOM. TpHj)TMcp TaKBe Jby,D;CKOCTH 3aDO­'t.JHlbe caMOM 'l{JffbeH~OM rro6yHe, ,n;a 6H CBOjy H3BeCHOCT IIOTBp,D;HO y jeAHOM ca3Halby: cy,n;6HHCKa H3ABOjeHOCT, OJU1'leHa y CBeCTH KOja HOCH no6yey, ycnocTaBJba paB-

'' . . HonpaBHOCT O,D;HOCa ea " -qy,D;OM KOJe HHJe HHUITa ,n;pyro Hero npoje~:Hja cpeHOMeHa npHCyTHHX Ha HCTOM nJiaey rrocrojalba. lloeHTa ~eJilffie ca,n;pJKaHa je Y CT~­xy: " He maJIH ce -qy,n;o e -qy,n;oM". Y cnoCTaBJbeHa Je paBHOTeJKa; JbY,D;CKO ,D;OCTOjaHCTBO o,n;6palbeHO je Kp03 jom jeAHY rroTsp,n;y lberoBor caMocTaJIHor Tpar.il'IHO caMocTaJIHOr HHTerpHTeTa Ha Heno'!HH-nOJbY. H '-IHHl1 HaM ce ,n;a je ca,n;a 3aTBopeH je,n;aH nyHH xpyr. Ha n oqeTKY Kope 'tlyjeMo pe't!H: "He 3aBOA""A Me MOA­

pu cso,n;e/ He 11rpa:\f." HenpHCTajalbe Ha HCTY Hrpy OCTaje je,IJ;MHa e<}>HKaCHa OA6paHa Ha pa360jHIDTY He­TIO"t.!J.ffi-TIOJba. Y TOM Jq>yry l1CnylbaBa ce, ,n;ospmaBa ce j e,n;Ha AHMeH3J1ja noe3Hje Bacxa llone; Kopa H He­no'lLUK-noJbe .n;sa cy CTeneHa 'HCTpa:aomalba HCTe 3a­,n;aHe pe JIHOCTH, ,n;Ba ,n;eJia HCTe, KOHaqHO 06JU1KOBaHe

peqeHn~e.

HacTaBaK je ycJie,n;Ho xpo3 pa3pat}HBalbe ose cxy-n o ocsojeHe paBHOTeJKe. J1 Tpe6aJio je .n;a npo}}e ,n;saHa- · ecT ro,n;l1Ha, na ,n;a necH11K ca3,n;a rpa}jeBHHY csoje CJie­.n;eh e l1 csoje ,n;o ca,n;a Haj3Ha"!ajH~je KlbHre: rpa})e­B~tey Cnoped'liot 'H.e6a, Koja je cnoMeHHK BH3Hjl1 je,n;Hor

BeJH1KOr KOCM11l.!K0f HeCKJia,n;a. Cnop eoHo 'H.e6o je ,n;y6oxo cpacJio ea paHHjHM CJIO­

jeBMMa llonHHOr neCIDPiKOr l1CKyCTBa l1 ea Ha"'HHOM Ha KOjH je TO HCKyCTBO l13paJKaBaHO. HHUITa Ce Y OBOj Klbl13l1 HHje p;orO,IV1Jl0 CJiyqajHO, H HHIIITa H3BaH npoBe­peHHX KOOpp;HHaTa jep;He IIOeTHKe KOja HaM je, Y CBOj

•

CBOjOj CTpOrOCTH 6e3 HeAOYMMl,\e, II03HaTa O,D; paHHJe. ila HIIaK je Ta KlbHra HCTOBpeMeHO H 6HTH0 pa3Jr~HTa, y HOCerut HelllTO 6HTH0 HOBO y XOMOreHH KOHTeKCT fioiiH­HOr necmPmor HcKa3a. llap~oKca ReMa; peq je o npo-

18

AOPY Y HOBy ,D;l{MeH3Hjy HCTOr, HCTOpO,D;HOr DOeTCKOr Hano~a; . HJIH, CJIHKoBwrHje pe"'eHo, o OTBapalby jeWie paHHl e l e,n;sa HaroBelllTeHe, y36y,n;JbHBe ,n;y6HHCKe nep­cneKTHBe Ha nonpmnTY no3HaTor HaM HenolflfH-IIOJba. Hay~H CMO ,n;a Ha TOM nonpmnTy npaTHMO pa3HO­o6p~3HH KOHTHHYHTeT je,n;He 6HTKe y xojoj Jby,n;cxo no­CTOlalbe, CarJie,n;aHO npBeHCTBeHO KaO ,n;paMaTCKH CIIJieT CTBapHHX H X.iliiOTeTHqHJfX O,D;HOCa, IIOCTOj aH:te yrpo~a­BaHO npOTHBpeqHOCTHMa CIIOJba J1 H3HyTpa, lliaMapaHO napa,n;OKCHMa J1 HarpH3aHO nopa3HMa, HHCHCTHpa Ha CBOMe ,n;ocTojaHCTBy, npe,n; CaMHM co6oM. Y KlbH3H Cno­ped'H.o ne6o BH3ypa ce Melba; y u,oj je qosex, ea csojHM MC~YCTBOM ~ Ha'tJHHOM IIOCTOjalha, cynpOTCTaBJbeH ,n;peB­HOl ce~~ le,n;ae Mepe Koja ra npeBa3HJia3H, a Kojy je o,n;pe,n;Ho nojMOM arrco.rryTHor. Cnoped'H.o ne6o ce npe,n; 'IHTao~eM OTBapa KaO je,n;HO KOCMH"l:JKO rJiyMHIIITe Ha KOjeM Ce O,D;BHja .z:r;paMa O OCHOBIDIM Hecnopa3yMHMa H ~pai'Hl.JHHM He,D;OXBaTH:Ma. (IlpHXBaTJtMO Jr;{ ycJIOBHOCT ~e,n;He .z:r;pyK~Mje TepMHHOJIOrHje, MOfJil1 6HCMO pefiH ,n;a Je Bacxo Ilona y cBoje npeTxo,n;He .z:r;se Kl:bHre rreBao er3MCTeH~Hjy, a Aa y Cnoped'H.o.M. 'He6y rresa eceH~Hjy).

IIpe,n; HaMa je noe3Hja xoja caojHM xapaKTepHCTM'IHMM, JiaKO pa3a3HaTJbHBJ1M H,ll;HOMOM yJia3J.1 y IIpOCTOp IlpBHX 11 nocJie,qlbl1X nMTalba. Ka,n;a OBJiaill npoJI'HcTaMo Cno­pedno 'H.e6o, BH,D;HMO ,n;a je KlbHra rro,n;eJbeHa Ha ~MKJIY­ce, npen03HajeMO onopy MY3HKaJIHOCT KpaTKHX CTMXO­Ba 6e3 HHTepnyHx:q;tje, cBe:»rnHy JieKCHKe (onaJKaMo 11 • leAHY HOBY CJIHKOBHTOCT, rrpoiin1peH peKBH3HTapHjyM) H CMHTaKTH't.{KY CTpOrOCT. Ka,n;a ce npH6JIJOKHMO TeKCTy, JI3a CJIMKa HaM ce yxa3yje pa'3paljeH H rrpo.z:r;y6JbeH cH­cTeM cKM6oJia, a QlfKJiycvt ce Kao 6eoqy3H cxJianajy y l.!BpcTy ~eJIHHY je,n;J1HCTBeHe CTPYKType. ITmnyhH o IIoiD1, MHo,n;par IlaBJIOBMh je noce6Ho yxa3ao Ha ~MK­

~H'IKY opraHM3al..V1jy lberose noe3Mje, 11 TO y CKJiony J e,n;ae Te3e ,n; a " . . . noe311j a HIIaK H,n;e Ka TOMe ,n; a Ha}) e 3a ce6e apXi1TeKTOHCKy OCHOBy BeJIHKOr 06JIHKa, KOjH he 6MTH caMo aHaJioraH, a He H no,n;y,n;apaH ea encKoM CTPYKTypoM". Klb'Hra Cnoped'H.o 'H.e6o o.z:r;.rry~aH je xopax Y TOM npaB~y; !beHa apXHTeKTYpa ~eJIOBHTO je cao6pa­>KeHa noTpe6H je~or je,z:r;HHCTBeHor HcKa3a.

19

06JIHKyjyhH Taj HCK&3, Bacxo ilona je nocerao Y ORY -Ay6otty, ro>esay pH3HHUY JbYACKOr HCttyCTBa H ce­halba, KOje ce ltpHCTaJIHCaJIO y OHe OCHOBHe, ynop~e CHM6oJie wTo ce pa3HHM nyTeBHMa 'H aaqJUDD~a. Hcorp8J­ao npeHoce !tp03 MHJieHHjyMe. TH CHM6oJIH, KOJH ocw.n HCTOpKje H ,tzy6oKe TP~e HCTOK8, aHT~e H cpe-A­lher seKa nose3yjy ea HcnpeMemaHKM CJIOJeBHMa MO­Aepaor .zzyxa, noCTaJIH cy y aameM apeMeHY npeAMeT aa}'Ke y ue Malboj MepH aero mro cy o~eK OCJIOB~ )TMeTHOCTH. J1BTepecoaalbe KOje IĐHXOBOM H3}"18B81ĐY nocaehyje osaj aeK caaKaKo je aemurnM Ae~oM ocuosa­ao ua ~eHHitH ~a cy Mo~epaa ncHXOJIOrHJa H ncHXo­aHaJIH3a H3HeJIH ua BJ1~eno je~o y36y,IpbHBO o&-AJbe napa.neJia, <PeHOMeHCKHX nOAYA8pHOCTH H3Me})y caape­MeirnX 3aKJby~aKa o cPYHK~HOlmCalbY Jby~cxor AYXa H

HClcyCTB8 ~e<PmmcaHOr y npaCJIHKaMa, Y. OCHOBHHM CHll-6oJIHMa KOjH ce y apeMeay MeT8MOPcPHP8JY, aJIH He Melb8-jy cBoje cywTHHCKO 3Ha't!elbe. B acKo ilona je y Cnoped~~ 'H.e6o yrpaAJ'iO jeWJY 3H8THY cHM6oJIOIDKY epyA~lY, cHM6oJIH Koje oa ynoTpe6JbaBa jaaJbajy ~e y c~aMa H y MeXaHHI.\H ,l(peBHHX MHTOBa, y MeAHJeBaJIBO] e30-TepHI.\lf, y HCKYCTBY aJIXeMJAapa Kao H y ca~peMeHHJI, MOHOrpacPCKMM H KOMII&paTHBHHM ~eJIHMa K0]8 Ce 6a­Be CHM60JIOrHjOM. (Tioce6HO je KapaKTepHCTJ1qHO npH­cycTBO HeKHX CJIHK8 H CHM60JI8 J13 CJIOBeHCKOr <PoJIK­JIOpHOr mrra). Ta je epy,1zy1~ja, Mel}yr.aM, oCTaJia yrpa­)}eaa y TeMeJhe lberoaor neBalba; n ona ue ynoTpe6Jba­aa CKMOOJie xao CHCTeM o,ru>el}eHHX, KOHBeHI~HOHaJIBHX

3uaxoaa KojH aneJIYjy ua o,woaapajyhe npeno3Haaalbe ea CTpaue qmao~a, uero sanpoTHB rpaAH CJU{Ite KOje y CKJIOny lberoae KOMyHHKa~je ~ejCTByjy CaMO­CTaJIHO, npHMapHO K80 noe3Hja, aJIH cy Y HCTO apeMe YJtOTBJbeHe y ApeauH cHM60JI. ci>yuKI.\Kja TaKBe cJIHKe jecTe Aa H3830Be je~aH JiaH~ aco~ja~ja, noxpeT Ko­jH HeH8MeTJbHBO npOA:Mpe y ,tzy6J1HY OHOra WTO 30BeMO KOJleKTHBHHM cehalbeM, lJ.O CHM60Jia, AO ~eHTpa H3 KO-

jer je emma eMamq>aaa. B eh y TJio~y apXMTeKTYPe Cnopeđ'H.o~ ~e~a

OTKpKB8MO je~ay CHM60JIOUIKY npel.\H3HOCT. KlbHra Je noAeJheHa Ha ce11.aM ~ea, a y cBaKoM ce ~ycy

20

•

HaJI83H TIO CelJ.aM neca.Ma. 0CHOBUO CKM60JtJAHO 3Haqe­a,e 6poja ce~aM jecre caBpmeHH pe~, ocTBapea y H3-secHOM KOMIIJieTHOM nepHO,Izy HJI';1 ~x.nycy. (HCTOBpe­MeHo, 6poj cep;aM npep;cTaBJLa je~HHCTBO npHHqHIIa 3a­CTYIIaHHx 6pojeBHMa 'lfeTHpH H TpH, mTO 3Ha'tiH H yiiH­cHBalbe HJtH cynepHMnolUipaJDe Tp<>yrJia, KOjH 03Ha'tasa He60, "'IeTBOpOyrJIY KOjH 03Ha'llaBa 3eMJby; Haj3ap;, 5poj ce,naM 06JUtKyje OCHOBHe cepHje TOHOBa, 6oja H TIJiaHe­TapHHX c<Pepa; roToso csa osa 3Ha't!e~La cy 3a necHH­Koay HHTe~y H3p83HTO cP~OHaJIHa). IlaJKJhHBHjM nornep; y6p3e OTKp-ABa CHMeTpH"'IHOCT pacnopep;a ~JIY­ca; "'IeTBJ>TH ~.nyc (I1ođpaxasaH>e cyn'-'la) noCTaBJheH • • Je Kao Je3rpo ~enor HcKa3a, ocoaHBa enesa, p;oK cpo~-HOCTH H op;3BYJ.Vf nose3yjy y napose npaH H ce~, ,zu>ym H mec-rH, H TpehH H neTH ~e. Jlmc 3Be3p;o-

• • 3H~a, KOJH ce JaBJba y ysop;HHM necMaMa npsor H no-CJiep;~Der ~Hx.rryca, OAJIY'IHO yoKRHpyje ~emmy (o6e cy necMe H rpaci>J11UOf H3Wfcl>epemzyrpa.He o~ ocTaJIHX y KoHTeKC'l'y); y a,eMY je, OqJ'lrJie~o, qwrao~y npelJ.­CTaBJbeH KOMeHTaTOp caera 36Jmalba y .IObH:rA; ~pyrHM peq:HMa, TO je nepco'H.a neCHHKa. IDeroB je ycy~ )l;a 3a co6oM oCTa BH pe "'IH "nenu re aero ese-r" H "Teme Hero KOCTH 1KHBOTa", a ,na Tp3l'H'IHO H 3.nypa,no HCnpaheH o,ne H3 caeTa. lDeroB rJiac noCTaje aajpa3roseTHHjH H MaH,e nalKJhHBOM c.nyxy oH,na, xa,na nporosapa y np­BOM JIHey.

IIpaH ~KJiyc KlbHre, 3es Had 3esosu..w.a, Ha BHnre Haq}f}{a aapHpa jelJ.HY HCTY nopy~cy; jewry noeTCKY xo­CMOroHHjy xoja TPe6a ,na o6jacHH 6y,zcyhe Hecpehe. Cae

• • • HaCTaJe y 3uaey Je,nHor CJI)"IaJa, aecnopa3yMa, norpem-Ke HJIH norpeiUHo npoTYMa'leHor 'lf11Ha. To je cJIHKa 3a-6opaaaor 6poja KOjH je caM ce6e ~eJIHo H MH01K'.ii:O, o~ oqaj aJba 36or caMohe, y xojy ce o neT apaTMo, He3amt-

• TepecoBaH 3a " ycH]aHe TparoBe lberoaor paqyaalba" Ko-jH Mopajy ~a y M}laKy nocToje ,naJbe. To je Oxo.~&a ~peunca, Koja H3MHIIIJba npoCTop H speMe "He 6H JIH AO­Ka33.Jia/ ,na y CTBapH He DOCTOjH"; TO je fipU"t4 O ;ed­Ho; npu"tu (sapHja~a Koja ce HajsH•ne npH6JIIDKasa BK3HjH CBeTa KaO OOM&He) HJIH, y HajiU>IbeM H3~au,y, 3es Had 3esos (cseT Kao _ttoc~a 6ecJmcJ~a). Y-

21

•

•

,u.pyJKeHH o,r.deqH OBHX npsHx ce_AaM necaMa O.Apel}yjy KapaxTep ,D.paMe Koja he ce o~HjaTH ,n;aJbe; ueMa ae­,n;oy~e o 6.naroHaKJIOHOCT.il cBeTa y KojeM ce r.nac necHHKa o6peo: aacTaBaK MOJKe 6HTl1 caMo KOHcPJIHKT.

HaJia3'J1MO ra, 3aHcTa, aaroBeiiiTeHOr y c.rre,n;eheM ~­KJiy.cy 3"H.a.M.e'tba. raMa 6oja CBeTJIY~aBO Ce paCBeTJbaBa; y ruapeHHJIY CJIHKa He6o ce nyHH 3HaMelbHMa pa3H~ "yJbe3a" (peq je y aac.noBy npBe necMe W'fKJIYCa), qj1Ja j e cPYH~Hj a ,D. a no peM eTe CTpaumy paBHOTeJKY OCHOB­He BH3Hje, ,D.a je ycKo.ne6ajy nopyxaMa no6yHe, HJIH TBp,n;orJiaBOCTH, l1JIH HayqeHe MYAPOCTH Tpajalb~. necMa IIocJted'H:>e yxe, npe~Ho nOCTaBJbeHa Ha Kpa] ~HKJIY­ca onTHMHCTH~H neBa 6eCKOHa'tffiOCT HCKYCTBa r;i He-' . npo.na3HOCT cehalba; npeTnocTaBKe KOJe cy eyJKHe ,n;a 611 Morao ,n;a 3anoqHe ,n;Hja.nor, pa3yt}eH y CJie,D.eheM ~HK.rrycy Pa3.M.upuu,a. T aj ,n;HjaJior ea anco.nyToM, 3ry­ceyT oKo ce,D.aM penJr;m:a, Ha npBH norJie,n; je paBaonpa­BaH; Haj3a,rt_, caMa npeTnocTaBKa ,u_a ce oH noBe_Ae 3Ha­q11 cymTHHCKY npoMeHy CJ.ITYaQHj e eBO~HpaHe Y np BOM Ql1KJiycy; rpeillKa HJIH Hecnopa3yM ,n;HceyTyje ea CBO­jl'lM HaCTaBKOM, y3p0K BO,IJ;H .I'(Hja.nor Ca TIOCJie.D;~OM.

Mel)yTHM, csHX ce,D.aM nyTa ):{HjaJior no~~e jeAHa, a nocJie,IJ;lby p e't.l HMa ,n;pyra CTpaaa, 't!HJa Je My,rt_pocT cynepMopHa, a eynepMopHOCT XJia):{Ha. H oB,n;e ce !Ha.lij)e­ljeHa Mepa y ,n;se rrpl1JIHKe anocTpo<l>Hpa Kao mmrraBH-.no {,,3l1HM ey.no ,n;a HaM csaHe"; "npeceQH ce Y3AYlK .

• ey.no"); 11naK, y KOHTeKCTY OBe TIOC3HJe MOpaMO ,n;a B0-~10 pa"fYHa H o CHMOOJIH'iHOM 3Haqelby HYJie Kao 6poj a (Ha np ;.m ep, y oey JITHHM 11HTeprrpeTaQHj aMa 30-

•

,IJ;HjaKa), KOjH CTOjH 3a He-6Hhe, llOBe3aHO Ca TIOJMOM KOCMJ'NKOr j e,n;JmCTBa KaO !be roBa cyupOTHOCT J1 IberOB H3pa3 y HCTO B p eMe; HY Jia j e CHM60JIJ1~Ha H 3a CH ary JiaTeHTHOr J1 TIOTe~HjaJIHOr. 0CMM TOra, KaO liTO CMO KOHCTaToBaJUI, ,npyroM carOBOpHlfKY OCTaje noc.ne,n;lba peq; pa31\fHPHIJ;a He .D;OBO,IJ;H HH Jl.O KaKBe HOBe paBHO­TeJKe J.1JIH cKJia,n;a, a napall.OKca.nHy n opy Ky y noc.ne,n;­JbOj necMH n;MK.rryca (C.~to6oda'H. JteT) npBH carosopHHK He MOJKe ,n;a npHXBaTH Kao nyToKa3. 3aTo ce y Hape,n;­HOM Izy!KJIYCy, y cpeJl.lfliiTY KlbHre, Te1KJ1ll1Te 30.i1Balba noMe p a.

22

n ođpaxaaa'H>e cynup,, cpeA'JWI!b'H cTY(5 ose rroeTcx:e rpa}jeBHHe, ~e.11yje Kao enes y cneBy; y FheMY ce, IIOCJie npeRMHyTor AHjanora HY.l{H je~ao HOBo pemelbe. Tpe6a ra pa3a6paTH Mel}y qecTo npoTHspeqHHM CHrHaJIHMa OBHX CE'~al\1 necaMa, HaTOIIJbeHMX COJiapHOM CHM60JIJ1-KOM (K~ja je BpJIO pa3H006pa3Ha H CJIOjeBHTa) J1 TOII­JIMM 6oJaMa cpOJIKJIOpHOr MHTa; HIIaK, OHO je Ha jaCHOM ~ox~aTy. H:>~:osa je r.11asaa MMcao " HaY'IJ1TH MpaK oBaJ ,n;a CKJa , Tpa>KHTH "Tajao HMe csor 3aBH't.fajHor cy~a"; Y ,n;y6~ csora ,n;yxa ycrrocTaBKTK ynoTpe6.n,H­BH 33KOH flOCTOJalba. KOJIHKO je ycnexa TIMCaHO OBaK­BOM no,n;yxaazy? Y necMaMa nonoh-no cy-nu,e H flodpa­xaaa'H>~ _cyHu,a oneT CMO cyoqeHM ea ~paMoM; YHYTpa­WihH CJaJ "flOHOhHOr cy~a" (Koje je HCTO W1'0 H non-

" " M 3eMHo cyH~e anxeMHqapa, oHo Koje CBeTJIH xao cjaj cnaceFba Ha NIY ~yme cseje~o ,n;a JIH ra cxBaTaMo Kao ena j albe y CMHc.rry peJIHrM03Hor sepoBalba, HJrn

OH?r" TaHaaor JyHrosor nojMa " npon;eca HHAHBK,n;ya­IUfJe ) KaMeHM ce · y CTaTMqay CBOjy CJiaBy, 3JiaTHY H HeliJio~ay, AOK cpQe Koje xohe ,n;a "K3rpeje Hacpe~ 3ra­PH~;a He6a", }'MecTo cy~a Oll.Jia3H "3a qal}aBH 3pe­HHK H He Bpaha Ce "ea MJia,IJ;KM ja6yKOHOCIJ;eM / HJIH 6ap ea ABaaaecT OI'lbeH;tX rpaHa". HapasoyqeHKje? CpQe Mo­pa Aa OCTaHe "Ha TeniKOM .naHey" CBOje 3eMa.JhCKe, 3eMJbaHe sepaocTH. Mel}yTKM, y caMY cpeAHHY osor qHKJiyca nocTaa.n,eaa je necMa Koja HOCH aacJIOB llpu­npe.M.e 3a do1f.ex; Ta necMa je (3ap cJiyqajHo?) CHMeTpa­Jia QeJie KlbHre, noCTaBJDeHa H3Mel}y ,ABa nyTa no ~BaAeCeT 'leTHpH OCTaJIMX necaMa. Y lbOj ce He CIIOMJ1-lbe CyHn;e; HanpOTHB, HarJianieH je MpaK y KOjeM "pa­~MMO · · . CaMM 6e3 TIOMOhJi BpeMeHa". I1MTalbe Ca.ApJKa-HO Ha Kpajy OBe KpHIITH':IHe necMe TIHTalbe O AOqe-Ky KJIH HCnpahajy HeHMeHOBaHOr 'IHHH HaM ce KJb)"I-Ho; 3aTO CMO CKJIOHH ,n;a OBY neCMY IIOCMaTpaMO He caMo Kao CMMeTpa.ny, Hero H xao 3eHHT :qeJior enesa. OH HaM Ce OTBapa Kao He6o Ha Bpxy 3apy6.n,eHe, OTBO­peHe KynoJie; ae,n;ecpMHHcaHo y caojoj 6ecKpajaocTM.

CnoMeH)'.rr;{ cMo cHMeTpWIHY apxHTeKTYPY Cnoped­Ho~ Keoa. nHKJiyc PaCJ(O.fl, KOjH CJie,n;H 3a Ilodpaxaaa1be.M cynqa KopecnoH,n;Mpa ea Pa3.M.upuu,o.M.; oH npey3HMa HCTY

23

•

,u.pyJKeHH o,r.deqH OBHX npsHx ce_AaM necaMa O.Apel}yjy KapaxTep ,D.paMe Koja he ce o~HjaTH ,n;aJbe; ueMa ae­,n;oy~e o 6.naroHaKJIOHOCT.il cBeTa y KojeM ce r.nac necHHKa o6peo: aacTaBaK MOJKe 6HTl1 caMo KOHcPJIHKT.

HaJia3'J1MO ra, 3aHcTa, aaroBeiiiTeHOr y c.rre,n;eheM ~­KJiy.cy 3"H.a.M.e'tba. raMa 6oja CBeTJIY~aBO Ce paCBeTJbaBa; y ruapeHHJIY CJIHKa He6o ce nyHH 3HaMelbHMa pa3H~ "yJbe3a" (peq je y aac.noBy npBe necMe W'fKJIYCa), qj1Ja j e cPYH~Hj a ,D. a no peM eTe CTpaumy paBHOTeJKY OCHOB­He BH3Hje, ,D.a je ycKo.ne6ajy nopyxaMa no6yHe, HJIH TBp,n;orJiaBOCTH, l1JIH HayqeHe MYAPOCTH Tpajalb~. necMa IIocJted'H:>e yxe, npe~Ho nOCTaBJbeHa Ha Kpa] ~HKJIY­ca onTHMHCTH~H neBa 6eCKOHa'tffiOCT HCKYCTBa r;i He-' . npo.na3HOCT cehalba; npeTnocTaBKe KOJe cy eyJKHe ,n;a 611 Morao ,n;a 3anoqHe ,n;Hja.nor, pa3yt}eH y CJie,D.eheM ~HK.rrycy Pa3.M.upuu,a. T aj ,n;HjaJior ea anco.nyToM, 3ry­ceyT oKo ce,D.aM penJr;m:a, Ha npBH norJie,n; je paBaonpa­BaH; Haj3a,rt_, caMa npeTnocTaBKa ,u_a ce oH noBe_Ae 3Ha­q11 cymTHHCKY npoMeHy CJ.ITYaQHj e eBO~HpaHe Y np BOM Ql1KJiycy; rpeillKa HJIH Hecnopa3yM ,n;HceyTyje ea CBO­jl'lM HaCTaBKOM, y3p0K BO,IJ;H .I'(Hja.nor Ca TIOCJie.D;~OM.

Mel)yTHM, csHX ce,D.aM nyTa ):{HjaJior no~~e jeAHa, a nocJie,IJ;lby p e't.l HMa ,n;pyra CTpaaa, 't!HJa Je My,rt_pocT cynepMopHa, a eynepMopHOCT XJia):{Ha. H oB,n;e ce !Ha.lij)e­ljeHa Mepa y ,n;se rrpl1JIHKe anocTpo<l>Hpa Kao mmrraBH-.no {,,3l1HM ey.no ,n;a HaM csaHe"; "npeceQH ce Y3AYlK .

• ey.no"); 11naK, y KOHTeKCTY OBe TIOC3HJe MOpaMO ,n;a B0-~10 pa"fYHa H o CHMOOJIH'iHOM 3Haqelby HYJie Kao 6poj a (Ha np ;.m ep, y oey JITHHM 11HTeprrpeTaQHj aMa 30-

•

,IJ;HjaKa), KOjH CTOjH 3a He-6Hhe, llOBe3aHO Ca TIOJMOM KOCMJ'NKOr j e,n;JmCTBa KaO !be roBa cyupOTHOCT J1 IberOB H3pa3 y HCTO B p eMe; HY Jia j e CHM60JIJ1~Ha H 3a CH ary JiaTeHTHOr J1 TIOTe~HjaJIHOr. 0CMM TOra, KaO liTO CMO KOHCTaToBaJUI, ,npyroM carOBOpHlfKY OCTaje noc.ne,n;lba peq; pa31\fHPHIJ;a He .D;OBO,IJ;H HH Jl.O KaKBe HOBe paBHO­TeJKe J.1JIH cKJia,n;a, a napall.OKca.nHy n opy Ky y noc.ne,n;­JbOj necMH n;MK.rryca (C.~to6oda'H. JteT) npBH carosopHHK He MOJKe ,n;a npHXBaTH Kao nyToKa3. 3aTo ce y Hape,n;­HOM Izy!KJIYCy, y cpeJl.lfliiTY KlbHre, Te1KJ1ll1Te 30.i1Balba noMe p a.

22

n ođpaxaaa'H>e cynup,, cpeA'JWI!b'H cTY(5 ose rroeTcx:e rpa}jeBHHe, ~e.11yje Kao enes y cneBy; y FheMY ce, IIOCJie npeRMHyTor AHjanora HY.l{H je~ao HOBo pemelbe. Tpe6a ra pa3a6paTH Mel}y qecTo npoTHspeqHHM CHrHaJIHMa OBHX CE'~al\1 necaMa, HaTOIIJbeHMX COJiapHOM CHM60JIJ1-KOM (K~ja je BpJIO pa3H006pa3Ha H CJIOjeBHTa) J1 TOII­JIMM 6oJaMa cpOJIKJIOpHOr MHTa; HIIaK, OHO je Ha jaCHOM ~ox~aTy. H:>~:osa je r.11asaa MMcao " HaY'IJ1TH MpaK oBaJ ,n;a CKJa , Tpa>KHTH "Tajao HMe csor 3aBH't.fajHor cy~a"; Y ,n;y6~ csora ,n;yxa ycrrocTaBKTK ynoTpe6.n,H­BH 33KOH flOCTOJalba. KOJIHKO je ycnexa TIMCaHO OBaK­BOM no,n;yxaazy? Y necMaMa nonoh-no cy-nu,e H flodpa­xaaa'H>~ _cyHu,a oneT CMO cyoqeHM ea ~paMoM; YHYTpa­WihH CJaJ "flOHOhHOr cy~a" (Koje je HCTO W1'0 H non-

" " M 3eMHo cyH~e anxeMHqapa, oHo Koje CBeTJIH xao cjaj cnaceFba Ha NIY ~yme cseje~o ,n;a JIH ra cxBaTaMo Kao ena j albe y CMHc.rry peJIHrM03Hor sepoBalba, HJrn

OH?r" TaHaaor JyHrosor nojMa " npon;eca HHAHBK,n;ya­IUfJe ) KaMeHM ce · y CTaTMqay CBOjy CJiaBy, 3JiaTHY H HeliJio~ay, AOK cpQe Koje xohe ,n;a "K3rpeje Hacpe~ 3ra­PH~;a He6a", }'MecTo cy~a Oll.Jia3H "3a qal}aBH 3pe­HHK H He Bpaha Ce "ea MJia,IJ;KM ja6yKOHOCIJ;eM / HJIH 6ap ea ABaaaecT OI'lbeH;tX rpaHa". HapasoyqeHKje? CpQe Mo­pa Aa OCTaHe "Ha TeniKOM .naHey" CBOje 3eMa.JhCKe, 3eMJbaHe sepaocTH. Mel}yTKM, y caMY cpeAHHY osor qHKJiyca nocTaa.n,eaa je necMa Koja HOCH aacJIOB llpu­npe.M.e 3a do1f.ex; Ta necMa je (3ap cJiyqajHo?) CHMeTpa­Jia QeJie KlbHre, noCTaBJDeHa H3Mel}y ,ABa nyTa no ~BaAeCeT 'leTHpH OCTaJIMX necaMa. Y lbOj ce He CIIOMJ1-lbe CyHn;e; HanpOTHB, HarJianieH je MpaK y KOjeM "pa­~MMO · · . CaMM 6e3 TIOMOhJi BpeMeHa". I1MTalbe Ca.ApJKa-HO Ha Kpajy OBe KpHIITH':IHe necMe TIHTalbe O AOqe-Ky KJIH HCnpahajy HeHMeHOBaHOr 'IHHH HaM ce KJb)"I-Ho; 3aTO CMO CKJIOHH ,n;a OBY neCMY IIOCMaTpaMO He caMo Kao CMMeTpa.ny, Hero H xao 3eHHT :qeJior enesa. OH HaM Ce OTBapa Kao He6o Ha Bpxy 3apy6.n,eHe, OTBO­peHe KynoJie; ae,n;ecpMHHcaHo y caojoj 6ecKpajaocTM.

CnoMeH)'.rr;{ cMo cHMeTpWIHY apxHTeKTYPY Cnoped­Ho~ Keoa. nHKJiyc PaCJ(O.fl, KOjH CJie,n;H 3a Ilodpaxaaa1be.M cynqa KopecnoH,n;Mpa ea Pa3.M.upuu,o.M.; oH npey3HMa HCTY

23

o

mrr, MOAJfcPHKyje H HHTeH3HBHine TeMY. )Vtja.nor KOJH je noqeo Kao pa3M~p~a HaCTaBJba ce p;a 6H, xaxo TO aac.nos Ka3yje, nocTao pacKOJI, pac~o HecarJiaCHOCT je npo,Tzy6JbeHa WTO je Jieno eKcnoHHpaHo ~03 Mo­THB pa3MHMoHJia}Kelha, HeycKJia}}HBalba, y npBOJ neeMM 1.\HKJiyca, J ema'H. du.Jt. Y HCToj necMH ilona xpeJq>a cHM6o.ne roplber ';i ,nolber KOTJia, opHrHHaJIHY a.Aa•ITa­t(Hjy npaCJIHKe cynpOTCTaBJbeHHX llJI3BOBa peaJIBOCTH, H .zq>eBHOr npmn.vma WTO ra <P?PMY~e nere~mapaa Tabula Smaragdina: "oHo wTo Je rope JecTe xao oHo WTO je ;o;o31e". (reTe je HCTY MHcao npe~3Hpao y na­pa<Ppa3H: "OHO liTO je H3uyTpa je HCTO TaKO H CUOJba"

o~ocao, H~eja H o6JIHK cy H,D;eHTH~H). Ho H3 He­cnopa3yxa 11 HecarnacHOCTH (necMe KoJta"t oo o neneMl, Y~ame'H. TO"LaK) m1qe je,llaH UJIOAaH peBOJIT, KOJH Y ne­cMaMa HecatopJbuB 1ea.n.e.M. H Ot'HJenu cy'H.~oKpeT (cPHHO npouat}eHH cm.~6onH!) y3HOCH TeMY JbYACKor cynCT;{TY­Ta, nenoTe caMocTaJIHO npoaat}eae Mepe, noCJie HeA~­XBaTa oHe Hap;pet)eHeo Y cymTmm HCTopo,ttHa TeMa AaJe noTKY cnep;eheM ~HKJiycy, Jiuna 'H.acpeo cp~a <x:ojH KO: pecno~Hpa ea 3'H.a.M.e1hu.M.a, amt ~HPeKTHHJe). TaJ ~C, y KojeM ilona ycneWHO cna~a KOJIOpHT Hatner cpoJIKJIOpaor MHTa ea npacJIHKaMa KOJe cy yaHBep3aJIHe (KOCMH'IKO JU>BO, arbor vitae, OCOBHH8 CBeTa, CJIOBeHCKa cBeTa JIHna o . . ) ~eJIOBHTa je p;paMa Y AP3MH. JIHIIa aa­cpeA cp~a j e Hecy})eHa, 3aBJ<P~ajua ocosHHa p;yxa; !beHa je nosecT jom jeAaH qoBeqaHCKH nopa3 JIHIIa 6HBa noceqeaa. To je H jow jeAaH TparH'iaH Hecnopa3yM ea HCTHHOM KOj a neBa " . . · y !dpatcy Ha Bp xy JIJme Hacpe;o; cp~a", ea caM OM JIHilOM KOja je ,D;o6po~e~­Ka (KpoJie'Jhe 6ođexa), ea CMHCJIOM Hanopa H aKUHJe (Pu6a y đywu), ea Henpeno3HaTOM MOryhHowhy o .. Tio­CJie TOra oCTaje caMo nopyKa H3 noCJie)Uber ~ea, H e6ecxu npcTe'H..

Y TOM ~HKJiycy 3se3A03HaHan; ea noqerKa KlbHre, nocJie npJNe o Iberosoj CMpTM, nporosapa y npsoM JIHey je,n;HHHe. OH TO qmm ,n;a 6H anocTpOcl>Hpao HuwTapujy H MajCTopa cenKu (To cy jom ASe personae 3a6opas'H.ot 6poja HJIH Oxo.n.e tpew.Ke) H ){a 6H ce BH3Hjaxa ue-6ecJtor npcTeHa, 3Be3AaHOr nyEa HJIH 3Be3,n;a H36er~a

24:

•

o6paTHO pe"UfMa Koje OTKpHBajy npasH CMHcao lberose npHcyTHOCTH (oHaj HCTH KOjH je Ha APYrH Haqm{ Ae<i>H­HHCaH H Y npsoj, YBO.D;HOj neCMH KlbHre). 3Be3~03HaHan;

HJIH neCHHK HY~ yro"'HHIITe, ayAH HOBH 3aBK'Iaj y CBOjoj neCMH OHHM BOJbeHHM eJieMeHTHMa CBeTa, KOjH oCTajy HacyKaHH nocne pacKoJia ea MepoM ue6ao IIecHHK • Je 3aTo Ty, ,na Te 'cy',D;ecae H CBeT~ase uannaBHHe

" . "roplber OKeaHa CBe,D;e Ha CBOJY H Ha 1hYACKY Mepy. OH ce 3aTo H M01Ke ,D;a o6paTH ae6ecxoM npcTeay (cKM-6oJI je je,D;aH O,D; HajjaclmjHX): "EBO TH ~OMami npcT l cxpacH ce Ha lb e MY o"

J1cKa3 Cnopeđ-H.ot He6a ~eaJIHo je 3aoxpyJKeH, H3-pe"ieH ~o Rpaja. Mel}yTHM, noe3Hja Bacxa !Ione pa3BH-• • • Ja ce ~aJbe no npaBQHMa no KOJHMa Je JtpeTaH>e oMory-heao ,D;eJIHMH'ffiO npH:MeHOM HCTHX CHM60JIOII.IKHX Me­TO~a H fiOC"rynaKa, KOjH cy pa3pal}eHH y OBOj IObH3H. Kao MJIYCTpaQHjy 3a OBO TBpt}elbe MOlKeMO ,n;a HaBe~e­MO ,n;sa ~HKJiyca, o6j aBJheHa noc.ne CnopeoHot He6a; To cy qHKJIYCH By..,;a 3e.M.Iba H flo1CJr.O'tbe'tbe xpo.M.o.M.e

ayxy.

0BH IVfKJIYCH, KOjH H8M CBe,n;oqe O HHTeH3HTery p;aJber paCTa TionHHe noe3Hje, HMajy csoje AaJieKo ncxo,n;HtU1'e jom y a,eHoj eKcno3~jH: y ~HKJIYCY Xo- . clo"taw.Jta. Je~a JIHimja, nosyqeHa o,n; TOr q;mJIYca, so­.n;H rrpeKo lie.n,e-KyJr.e p;o noeMe O...u CyTjecxe; y By"4.joj 3e.MJbU H fiOK.ItO'tbeH>y xpO.MO.M.e 8!/KY BH,D;HMO Ca,D;a ,n;py­ry JIHHHjy (Koja TaKot}e .D;OTJNe, aJm TaHreHtzy~jaJIHo, I{HKJIYC 1ie.n,e-xy.n,a)o H oBo cy csojespcaa xo,n;oqanma: ca,D;a Met}yTHM necHHK xop;oqacTH y HeKe cseT.1IYQaBe .zzy6HHe KPBH, y )cyt5HHe KOJieKTHBHor, Ha~oHaJIHor npanpHcehalba, ,D;a frA o,n;aTJie H3Heo 3HaKoBe 3a6opaB­.l'heHHX MY,D;POCTH, cHM5oJie BeKOBHOr Tp aj alba, .D;OKa3e o

• • nep3HCTe~H]H Me~rOpH]e H CBeMY 1'0Me Hamao HOBY Bpe,D;HOCT, HOBO MeCTO y CBOM CHCTeMy o,n;6paHe Jby,n;­CKOCTHo 3HaKOBe KOJieK1'HBHe cy,D;6HHe He npen03HajeMO CaMO y Tpo,D;'iiMeH3HOHaJIHOM npoCTOpy, y MaTepHjaJIHHM 6eJie3HMa, y HMeHOBaHHM H3BecHOCTHMa; OHH cy H y Jzy-

6mm noqeTaxa xoJieKTHBHOr HCJtYCTBa, y xopelby .zq>eB­HHX Ha~OHaJIHHX MHTOB8, y ynopHOM, MaKap H 3a6o­p3.BJheHOM CMHCJiy Hexmc nojMoBa, nocTynaxa, npeHome-

25

Hl1X nopyKa. IIecHHKOB je 3a,n;aTaK ~a o6as11 qHl{ npe­no3HaBaFba, cnojH 3Haxose y speMeHy, car.11e,n;a ~eJnnry. }];sa cnoMeHyTa ~mtJiyca, pa3JIJ1qJ1TO HHTO!rnpaHa M ycMepeHa (a Tpe6a npeTnocTaBHTH ,ZJ;a cy o6a ~Kny:a ,ZJ;eo sehe ~eJIHHe, y oKBHPY xoje he FbHXOBa cPYHKq;..tJa ~a 6y,n;e rrpe~3HpaHa ~o Kpaja), cje,ZJ;l1H>yje HCTJ~ ocaos­HH ~HMOOJI, J1CTJ1 rrpoTarOimCT MJ1TCK0l' ,ZJ;Oraljalba: JIHK syKa. Beh cMo yKa3aJIM Ha llonH~ nocT~aK ea c~6o­JIHMa, HCTJt'tJyhH ,ZJ;a OHJ1 y lbel'OBOJ noe3HJH He .AeJCTBy­jy KaO CHCTeM KOHBe~HOHaJiffi1X 3HaKOBa, KOJe Tpe6a ,n;eurncpposaTM ,ZJ;a oH KOMYJiHKa~Kj a 6KJia ycnocTaBJbe­Ha; OBJ-I "By~H' ~J.iKJIYCH ';.tCneBa.HM Cy CaCBJ1M ~ CKJia­AY ea TaKBOM noeTHKOM. na HIIaK, ~OMYHMKa~Ja 6HBa 3HaTHO o.rraKiliaHa aKo ce 3Ha ,ZJ;a Je BYK nepcoHH<PH­KaQHj a ,ZJ;peBHOr CJIOBeHCKOr 6oJKaHCTBa H ,ZJ;a (Hapo~HTO KaO xpOMH ByK) npe,ZJ;CTaBJba Harner BpXOBHOr Ha~MO­naJIHOr 6ora (,ZI;a6ora) l13 speMeHa npe npHMal:ba xp~­ruhaHCTBa. Kao TaKaB )KJ!IBH OH H ,ZJ;aHac y MHoro6poJ­Hl1M a,n;anTJq>aHl1M, a rrpacTapHM o6nqajHMM nocrynnHMa J1 Ha naJIIDmCeCTJ1Ma CTapHX H HOBl1X KYJITOBa, JiereH­~Yl J1 npe,ZJ;alba. Taj c·.i1M60JIOWKH Ha6oj H3a3HBa OCHOB­lrn ;noKpeT oBe noe3Hje, 3aTpenepeHe y orpoMHOM npo-

•

CTpaHCTBY cefialha H 3a6opaBa KaO 3JiaTHa ~a KOJa enaja mtaqe HecnojHBO, 11 MepH HHaqe HecaMepJbHBO.

Y ~HKJiycy By"tja 3e.At.lha ycTaHOBJbeH je, H Kpo3 ,ZJ;UjaJIOr OQa ea CJ!IHOM pJ,iTYaJIHO O,ZJ;J1rpaH je,ZJ;aH MHT; npe,ZJ;MCT Mi!Ta je KOJieKTHBHa H~HOHaJIHa cy,n;6HHa, a cHM60Jil1-aKTepJ1 cy 3eMJba, y nepcoHl1cpHKa~HjH 3acna­Jie JJenoT~e, 11 syK y3 !by. ByK je OB,ZJ;e aM6HBaJieHTaH; y JbeMy cy ca6paHe H o,n.je,n;HOM 3a,ZJ;aHe cBe cy,ZJ;6HHcKe

MOryhHOCTH, JKHBOT '.it CMpT, ,ZJ;06po H 3JIO, yHIDIITelbe H J1CKynJbeu,e, Hl1ll1TaBHJIO 11 Tp aj albe. Y anoTe03H syKa,

cTpawHor u ,ZJ;JitBHor , anco.rryruor y csojoj Heo,ZJ;pe,n;JbHBO­CTH, O,l\BHj a ce CTaTH'tiHa ,ZJ;paMa ea Hel13BeCHY1M HCXO­

~OM: Ml/1 He 3HaMO ,n;a JIM CBe~O'llflt.10 BJ.13Hjy je,ZJ;He KO­Ha t.fHO O,ZJ;MrpaHe Ji1 TI03HaTe Tpare,ZJ;1'1j e, l1Jll1 CMO pa~OCHJ1

:u Tajuu cse,n;o~H pol)eFba j e,wie HOBe KOCMJ1qKe cseqa­

HOCTJ.t. ~MKJIYC~noeMa By1tja 3 €.M.Jba wcneBaHa je y no­BMIIIeHoj ,n_yxoaHoj TeMnepaTypM oHe Haj,zcy6Jbe, Ha no-

•

BpW:iODI ca6paHe H KOHTpOJIHCaHe naTeTHKe, KOJY Ha-

26

•

Jia3HMO Y o6pe~HHM cPOPMY JI aMa, y KOJieKTHBHJ1M ~epe­MOHHjaMa. To je HCTOBpeMeHO H HOBOBpCHH TpHjyMcp IIomme noeTKKe; MCKa3 je carpaljeH 6e3 Hje,n;He cysH­nrne peqH, eMO~Hja je 3ryCHyTa y CJU1Ke KOje je HCH­jaBajy Ta.KBJ1M l1HTeH3HTeTOM, ~a Ce KOMYHJiKa~Hja Ha eMOTHBHOM TIJiaHy ycnOCTaBJba 6e3 J1 HajMalber pa~HO­HaJIHor nocpe,ZJ;OBalba. J1CTl1M TIOCTYJIKOM 06JrnKOBaHO j e 11 IloKJl.O'H:>e'H:>e xpo.Ato.M.e ay'K-y, ~moryc y KojeM HHa~e HMa jom smne cHM60JIOlllKJi1X KJb~esa, )J;pea~rnx Hanrmc MMTOJIOIIIKJ1X peKBH3HTa ynoTpe6JbeHHX y cpYHK~l1jH noeTCKJ1X CHM6oJia. OcHOBHa pa3JIHKa H3Me}jy osor QHK­Jiyca 11 By"ije 3e.M.Jbe jeCTe y nepcneKTHBM y xojy ce nocTaBJba caM necHHK; ,n;oK y By1tjoj 3e.M.JbU OH cTojH no CTpaHH, OTKpHBajyhM HaM CaMO n030pje Ha KOj eM ce o~11rpasa MHT, os,n;e nporosapa y npsoM JIHizy, M o6paha ce syxy. ~HTaB ~KJiyc je je,n;Ha je~l1HCTBeHa

• HHKaHTa~HJa; nHTalbe npHpo,n;e xpoMora syKa He no-

• cTaBJba ce, necHHK ce O~JIY'IYJ e 3a By xa H TpalKM lb eros 6.narocJioB, nocaehe!:be, CTJfl'MaTe, ~a 6H y lberoso HMe nponesao "rrpaMaTepi:bHM JIJ1IIOBHM je3HKOM" H ywao y .rq>aro~eHe TajHe npacTapHX MeTaMopcpo3a. Y Toj HH-

• • xaHTa~JH JKMBH ~liTasa '1e:>Klba MO~epHe noe3HJe ~a Halje ae3y ea csojHM npanoqeTKOM, ~a Halje oneT CMM-

• • • cao KOJH Je y CBOM TpeHyTKy pO,D;l/10 noe3HJY KaO Jhy,D;-CKY HY>KHOCT. Y Toj HHKaHTa~Hj}1 M3pa:>KeH je H KOM­nJieTaH necHH"lKH nporpaM: BeHqaTH HOBY ocehajHOCT ea HajcTapHjoM My,n;pouxhy .

Taj nporpaM, Ha -qJ1j Y.tM je npHH~rurMa carpal)eHo H Cnopeo'H.o Ke6o, o~pel)yje ,ZJ;aHac pacT noe3..aje BacKa !Ione, o6JIHeyje ~aJbe HCKa3 3ano"'leT CTHXOBHMa Kope. J1cxa3 je He~ospmeH, 11 1rnje Bl1Ille 3aoKpYJKeH Kao liTO je TO npHBH~Ho 6110 nocJie Heno'ttu'H.-nOJba; MOJKe­

MO caMo p;a HacJiyhyjeMo ruTa he n ecHHK ,n;aJbe ~a HaM roaopH. l13secHo je, Me}jyTHM, lllTa je ,n;o ca,n;a H3peKao,

11 MH.l{MCicyTa6MJiaH je 3Haqaj OHora mTa je M3peKao.

lloe3Hja Bacxa Ilone, TO je ,n;aHac je~aH MarHCTpaJiaH

onyc Ham er Mo~epHor necHIDII1'Ba; lb eH a npHCYTHOCT l1HTeH3J1BHO 3pa~ y je3J.1KY, na ~aK H H3BaH je3J1Ka KOjHM je OCTBapeHa. BaCKO ilona je Hamy n oe3Hjy 06oraTl10 CBOjOM JIHlfliOM H3paJKajHOM cPOPMYJIOM, CBO-

27

joM CMeJIOM H eqrAKaCHOM CHHTe30M, CBOjOM MO~epHOM ocehajHonrhy, Koja je OTBOpHJia HOBe npocTope H HOBe MoryhHOCTM. Kao necHHx 6MTHor, necHHx Henpona3Ho aKTYeJIHor, Ilona je 6e3 Hanopa YBeK 6Ho H jeCTe ne­CHH'iKH npMCYTaH y CBOM lKHBO aKTYeJIHOM TpeHYTJcy. IIesajyhM HHmTaBHJIO M npeBJI~aBafbe mmrraBHJia y HMe Jby~cKOCTH, noe3Hja BacKa none neBa H csojy cy.A6HHy, H cy~6HHY noe3Mje yomu1•e. To je noe3Hja y 3emrry CMHCJia.

~e6pyap 1970. H a a 'H B. JI a A u li.

•

llECME

•

•

•