เราไดรบบทเรยนอะไรบางจาก

โรงเรยนเราะมะฎอน? [ ไทย – Thai – تايالندي ]

อบ อลหะสน บน มหมมด อล-ฟะกฮ

แปลโดย : อสรน นยมเดชา

ตรวจทานโดย : ซฟอม อษมาน

ทมา : สนพ. ดาร อล-วะฏอน

2013 - 1434

ماذا نتعلم من مدرسة رمضان؟

»ة ايالنديااللةة ال«

با السن ان �مد الفقيه

رصان ني مد�شا: تمجة ااف رثمان :مماجعة

مدار ال طن :الصدر

2013 - 1434

3

ดวยพระนามของอลลอฮ ผทรงเมตตา ปรานยงเสมอ

เราไดรบบทเรยนอะไรบาง

จากโรงเรยนเราะมะฎอน?

มวลการสรรเสรญเปนสทธของอลลอฮ พวกเราขอสรรเสรญ

พระองค ขอความชวยเหลอจากพระองค และขออภยโทษตอ

พระองค ขออลลอฮทรงคมครองพวกเราใหรอดพนจากความ

ชวรายทเกดจากตวเราและการงานของเรา ผใดทอลลอฮทรง

ชนาทางจะไมมผใดทาใหเขาหลงทางได และผใดทพระองค

ทรงทาให เขาหลงทางกไมมผ ใดชนาทางเขาได ฉนขอ

ปฏญาณวาไมมพระเจาอนใดนอกจากอลลอฮเพยงองคเดยว

ไมมภาคใดๆ สาหรบพระองค และฉนขอปฏญาณวามหมมด

เปนบาวของอลลอฮและเปนศาสนทตของพระองค

เดอนเราะมะฎอนอนเปนเดอนทมความประเสรฐ ทง

ยงอดแนนไปดวยการงานทดและผลบญมหาศาลนน เปรยบ

ไดดง ‘โรงเรยน’ ซงเปดประตใหผศรทธาไดตกตวงความรทม

4

คณคาและมความสาคญเหนอสงอนใด เมอเดอนเราะมะฎอน

สนสดลงและผานพนไป ผลลพธทผศรทธาไดรบกจะยงคง

ปรากฏใหเหนอย อนเปนสญญาณบงบอกวาเขาไดใชโอกาส

ในเดอนนอยางเกดประโยชน

เชนนแลว มแนวทางใดบางทจะชวยใหเราสามารถ

เกบเกยวประโยชนจากโรงเรยนแหงนไดมากทสด? ใหจต

วญญาณของเราไดอมเอบกบความดงาม ใหพฤตกรรมจรรยา

มารยาทของเราไดรบการอบรมขดเกลาดวยหลกคาสอนตางๆ

ทบรรจอยในหลกสตรของเดอนอนประเสรฐน และใหรางกาย

ตลอดจนทกอรยาบถของเราไดถอศลอดอยางสมบรณแบบ?

บทเรยนดานจตวญญาณ

1. ความยาเกรง

การถอศลอดเดอนเราะมะฎอนเปนสาเหตสาคญทสด

ประการหนง ทชวยใหจตใจและจตวญญาณมความบรสทธ

ผใดถอศลอดในเดอนนดวยจตทเปยมศรทธาและหวงในผล

บญตอบแทน จตใจของเขากจะมความผดผอง หางไกลจาก

ความชวรายและการฝาฝน ทงน การขดเกลาจตใจใหมความ

5

สะอาดบรสทธ ถอเปนเปาหมายสงสดประการหนงของการถอ

ศลอดในเดอนเราะมะฎอน ดงทอลลอฮไดตรสไววา

ها ﴿ � ين � يام علي�م كتب ءامنوا ين � كتب كما �لص من �ل�م �بل�م ] ١٨٣: القمة[ ﴾ ١ تقون

ความวา "บรรดาผศรทธาทงหลาย การถอศลอดไดถกกาหนด

แกพวกเจาแลว เชนเดยวกบทไดถกกาหนดแกบรรดาผคน

กอนหนาพวกเจามาแลว เพอวาพวกเจาจะไดยาเกรง" (อล-บะ

เกาะเราะฮ: 183)

ชยค อบดรเราะหมาน อนนาศร อสสะอดย เราะ

หมะฮลลอฮ กลาววา “อลลอฮตะอาลาตรสถงประโยชนอน

ยงใหญของการถอศลอด โดยพระองคตรสวา ﴿ ل�م ﴾ تقون

หมายถง เพอใหการถอศลอดนาพาพวกเจาสการบรรลซงตก

วา และดวยการถอศลอดน พวกเจากจะเปนสวนหนงจาก

บรรดาผทมความยาเกรง ซงคาวาตกวานนครอบคลมทกสง

ทอลลอฮทรงโปรดและพอพระทย ไมวาจะเปนการทาสงซง

เปนทรกของอลลอฮและเราะสลของพระองค หรองดเวนสงท

เปนการฝาฝนอลลอฮและเราะสล

6

การถอศลอดจงเปนหนทางทสาคญทสด ในการทจะ

บรรลซงเปาหมายอนยงใหญซงมความสาคญ และนาไปส

ความสขความสาเรจ ทงน เนองจากผถอศลอดนนจะมงเขา

หาอลลอฮตะอาลา ดวยการงดเวนสงทจตใจของเขาถวลหา

ไมวาจะเปนอาหาร เครองดม รวมไปถงสงอนๆ ทเกยวของ

โดยใหความรกทมตออลลอฮมความสาคญเหนอความรกทม

ตอตวเขาเอง” (อรรยาฎ อนนาซเราะฮ โดย ชยค อบดรเราะหมาน

อสสะอดย)

การไดบรรลเปาหมายสงสด ซงกคอ ‘ตกวา’ หรอ

ความยาเกรงอลลอฮนน เปนบทเรยนแรกจาก ‘โรงเรยนเราะ

มะฎอน’ ทผถอศลอดพงตระหนกและใหความสาคญเปน

อยางยง ทงนผถอศลอดทมความศรทธาอยางแทจรงและหวง

ในผลบญนน เปาหมายสาคญและความมงมนของเขาจะไม

หยดอยทการขวนขวายเพอใหไดมาซงตกวาเฉพาะในชวง

เดอนเราะมะฎอนเทานน แตปณธานความมงมนของเขาสง

กวานน กลาวคอเขาจะถอศลอดเดอนเราะมะฎอนดวยความ

ตงใจอยางเตมเปยมทจะตอกยาคามนสญญาของความเปน

7

บาวอยางแทจรง ทเขามตออลลอฮ อนสงผลใหเขางดเวนสงท

เปนบาปความผดและขอหามตางๆ ตราบทยงมชวตอย

เดอนเราะมะฎอนสาหรบผศรทธาทมความมงมนและ

ความสตยจรงนน คอชวงเวลาทเขาจะปรบปรงตกวาทเขาม

ตออลลอฮ เปนโอกาสทจะลบลางบาปความผดตางๆ และเปน

วาระแหงการเตาบตกลบตว เขาจะตงปณธานไวอยางแนวแน

ทจะยนหยดเชอฟงอลลอฮจนกวาชวตจะหาไม ดงกลาวนคอ

สภาพของผศรทธาทตระหนกถงเปาประสงคของเดอนเราะ

มะฎอน และเขาใจบทเรยนทควรไดรบจากเดอนนอยางถอง

แท ความเกรงกลวทเขามตออลลอฮจงมไดจากดแคในชวง

เดอนเดยว แตเปนความเกรงกลวทมตอเนองตลอดทงชวต

2. การละหมาดยามคาคน

ผศรทธาจะใหความสาคญเปนอยางยง กบการ

ละหมาด ‘กยามลลยล’ หรอละหมาด ‘ตะรอวห’ ในชวงคาคน

ของเดอนเราะมะฎอน และแมเราะมะฎอนจะผานพนไปเขาก

ยงดารงไวซงการละหมาดยามคาคน ระลกถงอลลอฮ สานก

ในความผดบาป รวมถงความดอนๆ อยางสมาเสมอ

8

ทงน เนองจากวาผศรทธานน เมอไดละหมาดในเดอน

เราะมะฎอนดวยความศรทธาทเตมเปยมและหวงในผลบญ

แลว เขาจะรบรถงความหอมหวานของการยนละหมาดยามคา

คน ซงสงผลใหจตใจมความสขความสงบ เมอเปนเชนนนเขาก

คงจะไมยอมละทงสงดๆ เหลาน โดยเฉพาะอยางยง เมอเขา

ตระหนกดวาการละหมาดยามคาคนนนบงบอกถงความม

เกยรตของเขา และเปนโอกาสสาคญทคาวงวอนขอของเขาจะ

ไดรบการตอบรบและตอบสนอง อกทงบาปความผดตางๆ ก

จะไดรบการอภย

การละหมาดยามคาคนในเดอนเราะมะฎอน เปนการ

ฝกฝนใหผศรทธาตระหนกถงความสาคญของการละหมาด

ยามคาคนในเดอนอนๆ การไดยนละหมาดยามคาคนในเดอน

นหรอเดอนใดกตาม ถอเปนเกยรตอยางยงสาหรบผศรทธา

และเปนการลบลางความผด ทงยงเปนสาเหตใหไดรบผลบญ

ตอบแทนอนใหญหลวง ดงทอลลอฮตรสไววา

ل ومن ﴿ د � ته � ك نافلة بهۦ ن عثك أ ب ك مودا مقاما

] ٧٩: ساءاإل[ ﴾ ٧

9

ความวา "และจากบางสวนของกลางคนเจาจงตนขนมา

ละหมาดในเวลาของมน เปนการสมครใจสาหรบเจา หวงวา

พระเจาของเจาจะทรงใหเจาไดรบตาแหนงทถกสรรเสรญ"

(อล-อสรออ: 79)

3. การใครครวญอลกรอาน

การอานอลกรอานในเดอนเราะมะฎอนทาใหผศรทธา

ไดรบบทเรยนอนลาคาทนาพาสสจธรรมและหนทางแหงความ

ดงาม ทงยงมสวนทาใหความศรทธาของเขาทมตออลลอฮ

เพมพนขนอกดวย เมอไดสมผสผลลพธอนนาประทบใจทได

จากการอานอลกรอานในเดอนน เขากยอมมความรกความ

ผกพนตออลกรอาน และอานอลกรอานทกวนอยางสมาเสมอ

แมเดอนเราะมะฎอนจะลวงผานไปแลวกตาม

ทงน เพราะเขาไดรบรถงผลของการอานอลกรอานทม

ตอจตวญญาณของเขา และตอการดาเนนชวตอยบนทางนา

อยางเทยงตรง จงกลาวไดวาเดอนเราะมะฎอนนน นอกจาก

จะเปนเดอนทผศรทธาปลกตวเพอทมเทใหกบการอานอลก

รอานแลว ยงเปนโอกาสใหเขาไดตระหนกถงความจาเปนท

10

จะตองมสงเตอนสตใหเขาระลกถงอลลอฮ ซงสงสาคญทสดก

คออลกรอาน ดงทอลลอฮตรสวา

قرءان �ذا ن ﴿ هدي � قوم � لل� أ ين �لمؤمن� و�ب� ملون �

ل ن �ت �جر� لهم أ

] ٩: اإلساء[ ﴾ ٩ كب�� أ

ความวา "แทจรง อลกรอานนนาสทางทเทยงตรงยง และแจง

ขาวดแกบรรดาผศรทธาทประกอบความดทงหลายวา สาหรบ

พวกเขานนจะไดรบการตอบแทนอนยงใหญ" (อล-อสรออ: 9)

การอานอลกรอานของผศรทธานนมไดจากดชวงเวลา

เฉพาะในเดอนเราะมะฎอนเทานน แตยงตอเนองไปถงหลง

เดอนเราะมะฎอน ตราบเทาทเขายงจาเปนตองไดรบการ

เตอนสต ซงแนนอนวาความจาเปนดงกลาวนนไมมวนสนสด

ตราบใดทเขายงมชวตอย!

เราะมะฎอนคอโรงเรยนแหงอลกรอาน โดยอลกรอาน

ไดถกประทานลงมาในเดอนน ดงทอลลอฮตรสวา

مضان شهر ﴿ ي نزل �قرءان يه أ ] ١٨٥: القمة[ ﴾ �

ความวา "เดอนรอมฏอนนน เปนเดอนทอลกรอานไดถกประทาน

ลงมา" (อล-บะเกาะเราะฮ: 185)

11

ดวยเหตนทานเราะสล ศอลลลลอฮอะลยฮวะสลลม

จงหมนทบทวนใครครวญอลกรอาน พรอมๆ กบทานญบรลใน

เดอนเราะมะฎอน ดงปรากฏรายงานทถกตองซงบนทก

โดยอล-บคอรย และมสลม

ซงถาหากเราพจารณาไตรตรองความสมพนธระหวาง

ทานเราะสล ศอลลลลอฮอะลยฮวะสลลม กบอลกรอาน จะ

พ บ ว า ท า น เ ป น ผ ท ใ ห ค ว า ม ส า ค ญ ก บ ก า ร อ า น แ ล ะ

ใครครวญอลกรอานมากทสด ดงนน เมอมผถามทานหญง

อาอชะฮ เราะฎยลลอฮอนฮา ถงอปนสยของทานเราะสล นาง

จงตอบวา “อปนสยของทานกคอคาสอนของอลกรอาน”

ทงน ทานมไดใหความสาคญกบการทบทวนศกษาอล

กรอานเฉพาะในเดอนเราะมะฎอนเทานน เพยงแตวาในเดอน

เราะมะฎอนทานจะทบทวนใครครวญอลกรอานมากกวาเดอน

อนๆ ดง นน พวกเรากควรจะให เ ดอนเราะมะฎอนเปน

จดเรมตนทดของการทบทวนศกษาและอานอลกรอานอยาง

สมาเสมอ รวมไปถงการปรบปรงขดเกลาจรรยามารยาทให

สอดคลองกบสงทอลกรอานสอนสง จะเหนวาอลลอฮตะอาลา

12

ทรงใชใหเราอานและทบทวนอลกรอานอยางใครครวญทงใน

เดอนเราะมะฎอนและเดอนอนๆ โดยพระองคตรสวา

�ه ك�ب ﴿ نزك أ م�رك دبروا تذكر ءا�تهۦ و ولوا

�ب أ �� ٢ ﴾

] ٢٩: ص[ความวา "คมภร (อลกรอาน) เราไดประทานลงมาใหแกเจาซงม

ความจาเรญ เพอพวกเขาจะไดพนจพจารณาอายาตตางๆ ของอล

กรอานและเพอปวงผมสตปญญาจะไดใครครวญ" (ศอด: 29)

แตเหตใดผคนสวนใหญจงทมเทใหกบการอานอลก

รอานในเดอนเราะมะฎอน แตกลบทอดทงอลกรอานในเดอนท

เหลออกตลอดทงปอยางไรเยอใย?

4. ความบรสทธใจ

และจากโรงเรยนเราะมะฎอนน ผศรทธายงไดเรยนร

เรอง ‘อคลาศ’ หรอความบรสทธใจ และการมเจตนาทถกตอง

ทงน การถอศลอดของผศรทธาในเดอนเราะมะฎอนนน ม

เพยงเขากบอลลอฮเทานนทรวา ในความเปนจรงแลวเขาถอ

ศลอดหรอไม ซงสงนสะทอนถงความหมายของความบรสทธ

13

ใจอยางชดเจนยง ดวยเหตน อลลอฮจงทรงตอบแทนผถอศล

อดดวยผลบญทยงใหญมหาศาล

อลลอฮตะอาลาไดตรสในหะดษกดสยบทหนงวา

» آد ن اا ل م � ة ش ع � ة ن س ال ل

ث م ب ال ى ف ع ة ض ائ م ع ب ا ىل س ه ال

إ ؛ ف ا ي الص ل و ه ن

ن ب

م ه اا ش و ه ام ع ط و ه ت ه ش ك م ت ه ىن ه ا ي ز ج ا ب

.� ج ن ب

ه ر اء ق ل رند ة ح م ف و ه م ط ف د ن ر ة ح م ف : انت ح م ف م ائ للص م ف ف ل ول

م ائ الص ] رواه الخاري ومسلم[ » ك س الم ح � ر ن م اهللا رند ح ب

ความวา “การงานทกประการของมนษยนนจะไดรบผลบญ

ตามสวนทเขาไดกระทา โดยความดหนงจะไดรบผลบญตอบ

แทนสบเทาเรอยไปจนเจดรอยเทา ยกเวนการถอศลอด โดย

ผลตอบแทนของการถอศลอดนนเปนสทธของขา และขาจะ

ตอบแทนตามความประสงคของขาเอง แทจรงเขาไดงดเวน

อารมณความใคร อาหาร และเครองดมเพอขา สาหรบผถอศล

อดนนมความเบกบานใจอยสองครง :เมอเขาละศลอดเขาจะ

เบกบานใจกบการละศลอดนน และเมอเขาไดพบองคอภบาล

ของเขา เขาจะเบกบานใจ (กบผลบญทได) จากการถอศลอด

ของเขา และแทจรงแลวกลนปากของผทถอศลอดนน มกลน

14

หอม ณ อลลอฮ ยงกวากลนของนาหอมมสก(ชะมดเชยง)เสย

อก” (บนทกโดยอล-บคอรย และมสลม)

ซงการทอลลอฮทรงปดผลบญทผถอศลอดจะไดรบไว

เปนความลบ กเนองจากความอคลาศบรสทธใจท เขาม

ตอ อลลอฮ ด วยการงดเวนอารมณความใคร และการ

รบประทานอาหารเพอพระองค ทงน หากวาเขาจะแสดงออก

แตภายนอกวาถอศลอดทงทความเปนจรงมไดถอกยอมทาได

โดยทไมมผใดจะลวงรความจรงไดนอกจากอลลอฮ ดงนน เมอ

เขาถอศลอดเพออลลอฮอยางบรสทธใจ และยาเกรงอลลอฮ

แมในขณะทอยตามลาพงเพยงคนเดยวกตาม กเปนการ

สมควรทเขาจะไดรบผลบญตอบแทนอยางไรขดจากด

สงน เปนบทเรยนสาคญทผ ถอศลอดจะไดรบจาก

เดอนเราะมะฎอน เปนการเนนยาถงความเปนบาวอยาง

แทจรงตออลลอฮเพยงพระองคเดยว ดงทพระองคตรสวา

ياي و�س� ص�� ن قل ﴿ ومما� و �لم� ب ��ك � ١ �ۥ مرت و�لك �

أ نا

ول و�

]١٦٣ ١٦٢: األنعا [ ﴾ ١ �لمسلم� أ

15

ความวา "จงกลาวเถด(มหมมด)วา แทจรงการละหมาดของ

ฉน การอบาดะฮของฉน การมชวตของฉน และการตายของ

ฉน ทงหมดนนลวนเพออลลอฮผเปนพระเจาแหงสากลโลก ไม

มภาคใดๆ แกพระองค และดวยสงนนแหละขาพระองคถกใช

และขาพระองคคอคนแรกในหมผสวามภกดทงหลาย" (อล-อน

อาม: 162-163)

และพระองคตรสวา

قل ﴿ �بد � ] ١٤: الزمم[ ﴾ ١ دي� �ۥ �لصا أ

ความวา "จงกลาวเถด เฉพาะอลลอฮเทานนทฉนเคารพภกด

โดยเปนผมความบรสทธใจในศาสนาของฉนตอพระองค" (อซ-

ซมร: 14)

ซงอบาดะฮหรอการเคารพภกดนนครอบคลมทกคาพด

การกระทาภายนอกหรอสงทอยภายในใจ อนเปนสงทอลลอฮ

ทรงพอพระทย ทงน หากวาความอคลาศเปนสาเหตใหผถอศล

อดไดรบผลบญอนใหญหลวงแลว ความอคลาศในอบาดะฮอนๆ

ไมวาจะในเดอนเราะมะฎอนหรอเดอนใด กถอเปนสาเหตของ

การไดรบผลบญอนยงใหญเชนกน ทงน ความอคลาศซงเปน

16

เงอนไขทจะทาใหอบาดะฮถกตองใชไดนน ถอเปนบทเรยนอน

ลาคาทสดขอหนงทผถอศลอดไดเรยนรจากเราะมะฎอน เปน

บทเรยนทมความสาคญและมประโยชนอยางยงตอตวเขาทงใน

ดานศาสนาหรอการใชชวตในโลกดนยา

บทเรยนดานการอบรมขดเกลา

5. ความอดทน

เราะมะฎอนคอเดอนแหงการอดทน ดงจะเหนวา

จดเดนสาคญของเดอนน คอ การควบคมอารมณความ

ตองการดานอาหารควบคไปกบความตองการทางเพศ ใน

เดอนนผศรทธาจะควบคมตวเองมใหกระทาสงทเปนการ

ละเมดขอหามตางๆ เพอใหการถอศลอดของเขาเปนการถอ

ศลอดทเตมเปยมดวยศรทธาและหวงในผลบญ อนจะสงผล

ใหเขาไดรบผลบญทผถอศลอดพงไดรบ

ผถอศลอดตองอดทนตอความหวกระหาย อดทนตอ

การงดเวนสงทไรสาระ และคาพดโปปดหรอหยาบคาย และ

เขายงตองมความอดทนในการอานอลกรอาน และละหมาด

ตะรอวห หรอกยามลลยล โดยมงมนทจะไดรบการอภยใน

17

บาปความผด และไดมาซงความพอพระทยของพระผอภบาล

ทานเราะสล ศอลลลลอฮอะลยฮวะสลลม กลาววา

ه ام ا ن م ؛ � ه ام ي م � � ل ت ن ن س و ان ض م ر ا ي م ا � ي ل ر ض م ف اهللا ن ى « ك ه ن ذ ن م ج م ااا خ س ت اح انا و م � ى ه ام ق و

و ي ه ت ل

] رواه النسائ[ » ه م ب

ความวา “แทจรงอลลอฮไดทรงบญญตใหการถอศลอดเดอน

เราะมะฎอนเปนขอบงคบทพวกทานตองปฏบต และฉนกได

วางแนวทางการละหมาดยามคาคนในเดอนนใหพวกทานได

ยดเปนแบบอยาง ดงนน ผใดถอศลอดและละหมาดยามคา

คนในเดอนนดวยใจทเปยมศรทธาและหวงในผลบญตอบแทน

เขาจะหลดพนจากบาปความผดตางๆ (กระทงปราศจากบาป

ใดๆ) เหมอนเมอครงทมารดาของเขาใหกาเนดเขาออกมา”

(บนทกโดยอนนะสาอย)

เมอเดอนเราะมะฎอนผานพนไป ผศรทธาจะพบวา

ตวเขานนมความพรอมทจะอดทนในการเคารพภกดตออลลอ

ฮ เคยชนกบการหกหามใจใหหลกหางจากอารมณใฝตา และ

สามารถดารงตนอยในความดงามและออกหางจากสงทเปน

18

การฝาฝนไดอยางไมยากลาบาก ซงนกเปนบทเรยนสาคญขอ

หนงทเราจะไดเรยนรจากเดอนเราะมะฎอน

ความอดทนนนมความสาคญเปนอยางยง ณ อลลอฮ

โดยถอเปนครงหนงของการศรทธา และยงเปนสาเหตใหผ

ศรทธาไดรบผลบญอยางไรขดจากดดวย ดงนน การบรรลซง

เปาหมายสาคญนในเดอนเราะมะฎอน จงถอเปนผลลพธท

สาคญทสดประการหนงซงผถอศลอดพงไดรบจากการถอศล

อด แมเราะมะฎอนจะผานพนไป แตความอดทนของเขาใน

การประกอบคณงามความด หรออดทนทจะไมกระทาสงทเปน

การละเมดฝาฝน กมไดสนสดไปดวย

เขาเคยอดทนตอความหวกระหายในเดอนเราะ

มะฎอนเพยงเพราะหวงในผลบญจากอลลอฮเชนไร ในเดอน

อนๆ เขากจะอดทนหลกเลยงสงทหะรอมตองหามอยางหนก

แนน ไมวาจะเปนเรองอาหารการกน บาปความผดตางๆ หรอ

การกระทาใดๆ ทเปนการฝาฝนและเปนสงชวราย เขาจะยด

มนในความอดทน เพราะความอดทนทาใหศรทธาของเขา

สมบรณ ทงยงเปนหนทางสความรอดพนปลอดภยและ

ประสบความสาเรจ ดงทอลลอฮตรสวา

19

﴿ � ��ن ن ١ و� ين � ٢ خ� � �� � ءامنوا ل�ت وعملوا � بٱ�ق وتواصوا ] ٣ ١: العص[ ﴾ ٣ بٱلص� وتواصوا

ความวา "ขอสาบานดวยกาลเวลา แทจรงมนษยนน อยในการ

ขาดทน นอกจากบรรดาผศรทธาและกระทาความดทงหลาย

และตกเตอนกนและกนในสงทเปนสจธรรม และตกเตอนกน

และกนใหมความอดทน" (อล-อศร: 1-3)

6. การตอส

การตอสถอเปนอกบทเรยนสาคญอกประการหนงท

เราไดรบจากโรงเรยนเราะมะฎอน ตลอดเดอนเราะมะฎอนผ

ถอศลอดตองยนหยดตอสไมวากบตวเอง อารมณใฝตา หรอ

ชยฏอน พยายามขมจตใจมใหเตลดไปกบสงชวราย และขจด

ความรสกนกคดทชกจงไปในทางทไมดงาม เพอทเขาจะไดรบ

ผลบญของการถอศลอดอยางครบถวนสมบรณทสด

การตอสระหวางถอศลอดในเดอนเราะมะฎอนดงท

กลาวมาน ถอเปนสวนสาคญทสดประการหนงทจะชวยใหม

ความมนคงหนกแนนในศาสนา อลลอฮตรสวา

20

ين ﴿ و� نهم ينا �هدوا هد نن سبلنا ﴾ ٦ �لمحسن� لمع � ] ٦٩: العنكب ت[

ความวา "และบรรดาผตอสดนรนในทางของเรา แนนอน เรา

จะชแนะแนวทางทถกตองแกพวกเขาสทางของเรา และแทจรง

อลลอฮทรงอยกบผกระทาความดทงหลาย" (อล-อนกะบต:

69)

ดวยเหตน ผถอศลอดจะสมผสกบผลลพธของการ

ฝกฝนตนเองใหยนหยดตอสไดอยางรวดเรวและชดเจน โดย

เขาสามารถทจะประกอบอบาดะฮไดอยางไมยากลาบาก ไม

วาจะเปนการระลกถงอลลอฮ การอานอลกรอาน หรอการ

ปฏบตสงตางๆ ทเปนฟรฎและสนตไดอยางมประสทธภาพ

ดงนน ยงเขาตอสเอาชนะตวเองไดมากเพยงไร กยงสงผล

ชดเจนตอความสามารถของเขาในการประกอบคณความด

นคออกบทเรยนหนงทมสลมผชาญฉลาดจะไดรบและ

นาไปประยกตใชในชวตของเขาหลงเดอนเราะมะฎอน ทงน

การจะปฏเสธแรงชกจงของจตใจใฝตา อารมณความรสก

ชยฏอนมารราย หรอสงลอลวงเยายวนใจตางๆ ในโลกดนยา

21

ไดนน ตองอาศยการยนหยดตอสอยางแนวแน ไมวาในเดอน

เราะมะฎอนหรอเดอนอนๆ เดอนเราะมะฎอนจงเปนเสมอน

โรงเรยนทเปดโอกาสใหผศรทธาไดทบทวนความตงใจทจะ

ตอสเอาชนะจตใจตวเอง และเตรยมพรอมสาหรบการเดนหนา

ตอไปอยางยนหยดและมนคง เมอเดอนเราะมะฎอนผานพน

ไปเขากจะยงคงยนหยดตอส โดยหวงผลตอบแทนในโลกอาค

เราะฮและความเมตตาของพระผอภบาล อลลอฮตรสวา

��ن خلقنا قد ﴿ ] ٤: ال�[ ﴾ ٤ كبد � ��

ความวา "โดยแนนอนเราไดบงเกดมนษยมาเพอเผชญความ

ยากลาบาก" (อล-บะลด: 4)

นกอรรถาธบายอลกรอานกลาววา หมายถง เขาจะตอง

ตอสตรากตรากบสงตางๆ ในโลกดนยาและในอาคเราะฮ ซงการ

ตอสตรากตรานครอบคลมทกชวงอายของมนษย ดงปรากฏใน

หะดษซงทานเราะสล ศอลลลลอฮอะลยฮวะสลลม กลาววา

اود ففسك وو اك ف ذات اهللا رز وجل «ن

هاد ب فضل ا

رواه با [ »ب

] نعيم

22

ความวา “การญฮาดตอสทประเสรฐทสด คอการททานตอสกบ

ตวเองและอารมณความร สก เพออลลอฮ” (บนทกโดยอบ

นอยม)

บทเรยนดานจรรยามารยาท

7. การระวงคาพด

มหะดษหลายบททกลาวถงมารยาทอนงดงามขอน

และขอพงปฏบตเกยวกบคาพดขณะถอศลอด เพอใหการถอ

ศลอดในเดอนเราะมะฎอนและการปฏบตตามคาแนะนา

เหลานน ไดรบการพฒนาจนกลายเปนอปนสยและจรรยา

มารยาทตดตวไปตลอดชวต

มรายงานจากอบ ฮรอยเราะฮ เราะฎยลลอฮอนฮ เลา

วา ทานเราะสล ศอลลลลอฮอะลยฮวะสลลม กลาววา

ا ي ا كن ذ إ ف ة ن ج ا ي الص «رواه [ »خ ص ال ي فث و م ال ي م ف � د ح ب

]الخاري

23

ความวา “การถอศลอดนนเปนโลปองกน ดงนนในวนทคน

หนงคนใดในหมทานถอศลอด กอยาไดพดจาลามก หรอ

เอะอะโวยวาย” (บนทกโดย อล-บคอรย)

หะดษบทนไดสงเสรมใหผศรทธาระมดระวงคาพด

และหลกเลยงคาพดทแขงกระดาง หยาบโลน หรอลามก

อนาจาร และปรากฏในรายงานหะดษอกบทหนงวา ทานเราะ

สล ศอลลลลอฮอะลยฮวะสลลม กลาววา

] رواه اان حبان[ »ث ف الم و ة الل ن ا م م ف � و اب الش و ا ع الط ن ر ا ي الص س ي ل «

ความวา “การถอศลอดนนมใชแคเพยงการงดเวนอาหารและ

เครองดม แตตองงดเวนสงไรสาระและคาพดทลามกอนาจาร

ดวย” (บนทกโดย อบน หบบาน)

และในหะดษอกบทหนงทานกลาววา

ن م « ف ة اج ح هللا س ي ل ف ل ه ا و ه ا ل م الع و ر و الز ل ق ع د ي م ل ع د ي ن ب

]رواه الخاري[ »ه اا ش و ه ام ع ط

ความวา “ผใดไมงดเวนคาพดและการกระทาทเปนการโกหก

มดเทจและสงไรสาระ การอดอาหารและนาของเขากมไดเปน

ทตองการของอลลอฮแตอยางใด” (บนทกโดย อล-บคอรย)

24

เราะมะฎอนจงเปรยบไดดงโรงเรยนทมสลมจะเรยนร

การระมดระวงคาพด และฝกฝนมารยาทการสนทนาพดคย

ตลอดจนการหลกเลยงปญหาความวนวายตางๆ ทมกจะมลน

เปนตนเหตสาคญ เคยมผถามทานเราะสล ศอลลลลอฮอะ

ลยฮวะสลลม วามสลมคนใดประเสรฐทสด? ทานตอบวา

ن م ن م ل س الم م ل س ن م « ]رواه الخاري ومسلم[ »ه د � و ه ان س ل

ความวา “คอผทพนองมสลมตางปลอดภยจากลนและมอของ

เขา” (บนทกโดย อล-บคอรย และมสลม)

และในหะดษอกบทหนง ทานกลาววา

ه ي ل ج ر � ا � م و ه ي ي ح ـل � ا � م ل ن م ض ي ن م « ن م ض ؛ ب

رواه [ »ة ن ا ل

]الخاري

ความวา “ผใดสามารถรกษาสงทอยระหวางกระดกขากรรไกร

(ลน) และสงทอยระหวางขาของเขา(อวยวะเพศ)ได ฉนขอ

รบประกนวาเขาจะไดเขาสวรรค” (บนทกโดย อล-บคอรย)

การระวงรกษาลนใหพดแตสงท ดนนถอเปนการ

รบประกนอยางหนงวาจะไดรบสรวงสวรรคตอบแทน ดงนน

บทเรยนขอนจงเปนบทเรยนลาคายงทผศรทธาไดรบจากการ

25

ถอศลอด ทงน หากวาผถอศลอดสามารถระมดระวงคาพด

ของตนเองเปนเวลาหนงเดอนเตม มใหกลาวถอยคาทหยาบ

คาย ตฉนนนทา ยแยงใหผอนทะเลาะกน ตลอดจนคาพดทไร

สาระ หรอโกหกหลอกลวง แนนอนวาสงดงกลาวจะชวยใหเขา

สามารถควบคมระวงคาพดของเขาในเดอนอนๆ ได

8. งดเวนการตอบโตดวยสงทไมด

บทเรยนขอนมหะดษเปนหลกฐานสนบสนน นนคอ

คากลาวของทานเราะสล ศอลลลลอฮอะลยฮวะสลลม ทวา

ه اا س ؤ م ام ن إ ف « د ح ب

ف ه ل ات ق و ب

]رواه الخاري[ »م ائ ؤ ا م ام ى : ل ق ي ل

ความวา “ถาหากวามผใดดาทอตอวาเขา หรอชวนทะเลาะ

เบาะแวง กใหเขากลาวแตเพยงวา: ฉนเปนผ ทถอศลอด”

(บนทกโดย อล-บคอรย)

มารยาทขอนนอกจากจะชวยเตอนสตผถอศลอดมให

พลงเผลอตอบโตผทดาวาตนดวยถอยคาทไมดไมงามอนเปน

ผลใหการถอศลอดของเขาไมสมบรณแลว ยงฝกใหเขาเปนคน

รจกใหอภยจนกลายเปนนสยทตดตวตอเนองไปแมกระทงหลง

สนสดเดอนเราะมะฎอน โดยเขาจะสามารถยกโทษ ใหอภย

26

และมความอดทนอดกลน และดวยมารยาทอนประเสรฐน เขา

จะไดรบผลบญและรางวลอนยงใหญซงอลลอฮไดทรงสญญา

ไวสาหรบผทชอบใหอภยแกผอน

ผศรทธาน นนอกจากจะระวงร กษาคาพดและ

หลกเลยงการดาทอผอนขณะถอศลอดในเดอนเราะมะฎอน

แลว จาเปนทเขาจะตองตอบโตผอนดวยวธการทดดวย ดง

ทอลลอฮตรสถงคณลกษณะของ ‘อบาดรเราะหมาน’ หรอบาว

ซงเปนทรกของพระองควา

�هلون خاطبهم نذا ﴿ � ] ٦٣: الفمقان[ ﴾ ٦ س�ما قالوا

ความวา "และเมอพวกเขาโงเขลากลาวทกทายพวกเขา พวก

เขาจะกลาววา ศานต หรอสลาม" (อล-ฟรกอน: 63)

เดอนเราะมะฎอนจงเปนดงโรงเรยนทชวยขดเกลา

และสงเสรมมารยาทขอน ดวยการใหผถอศลอดกลาวตอบผ

ทมาหาเรองแตเพยงวา م ائ ا ى (ฉนถอศลอด)

วนหนงระหวางททานอมร บน อบดลอะซซ เราะ

หมะฮลลอฮ เดนทางพรอมดวยองครกษประจาตวผานสถานท

หนงซงมดมาก ทานไดเดนชนชายผหนงโดยมไดเจตนา ชายผ

27

นนจงกลาวตวาดขนมาวา “นคณบาหรอไง?” ทานอมร กลาว

ตอบแตเพยงวา “เปลา” จงหวะนนองครกษของทานกพงเขา

หาชายคนดงกลาวเพอจะทาการสงสอน แตทานอมร บน อบ

ดลอะซซ ไดหามไวพรอมกลาววา “ชากอน เขาเพยงแตถามวา

ฉนบาหรอเปลา ซงฉนกตอบเขาไปแลว”

คาตอบของทานอมร บน อบดลอะซซ ดงกลาวนคอ

มารยาทเดยวกบสงทอสลามสอนใหผถอศลอดพงยดถอ และ

คาพดเชนนคอสงทอสลามสงเสรม กลาวคอเปนคาพดทไม

นาพาไปสการทะเลาะเบาะแวง หรอกอใหเกดความวนวาย

เชนนแหละคอลกษณะของผศรทธา ไมวาจะเปนมารยาทหรอ

คาพดของเขาลวนนามาซงสนตและความสงบสข

9. การใหอภย

เราะมะฎอนคอเดอนแหงความเมตตาและการใหอภย

ในเดอนนอลลอฮจะทรงประทานความเมตตาอยางเหลอลน

และจะทรงอภยใหแกปวงบาวของพระองค โดยในทกคาคน

ของเดอนเราะมะฎอนจะมผคนจานวนมากไดรบความเมตตา

ใหรอดพนจากไฟนรก

28

พระองคทรงใหสญญาวาจะใหอภยแกผทถอศลอด

และยนละหมาดยามคาคนของเดอนเราะมะฎอนอยางมงมน

และหวงในผลบญ และทรงกาหนดให ‘ลยละตลกอดร’ เปนคน

แห งการอภยโทษ ความหมายอน ยง ใหญ เหล า น เปน

แรงผลกดนและฝกฝนใหผศรทธากลายเปนผทชอบใหอภย

และมเมตตาตอผอน ทงน ผทชอบใหอภยผอนนน เปนผท

สมควรจะไดรบการอภยจากอลลอฮมากกวาคนทวไป เพราะ

พระองคทรงชอบการใหอภย ดงทพระองคตรสวา

ن و�صفح �نهم فٱ�ف ﴿ ب � ] ١٣: دة الائ[ ﴾ ١ �لمحسن�

ความวา "จงอภยใหแกพวกเขาเถด และเมนหนาเสย แทจรง

อลลอฮนนทรงชอบผทาดทงหลาย" (อล-มาอดะฮ: 13)

ทงน การตอบแทนของอลลอฮนนจะขนอยกบการ

กระทา กลาวคอผใดใหอภยผอน อลลอฮกจะทรงใหอภยแกเขา

ผใดยกโทษใหผอน อลลอฮกจะทรงยกโทษใหแกเขา บทเรยน

จากเดอนเราะมะฎอนขอนถอเปนขอคดสาคญสาหรบผศรทธา

เรองการใหอภยตอความผดพลาดของผอน และการมความ

เมตตาตอผทกระทาผด อลลอฮตรสชนชมผทมลกษณะเชนนวา

29

�ظم� ﴿ غيظ و� ا� � �اس� عن و� ب و� لآ[ ﴾ ١ �لمحسن� ] ١٣٤: رممان

ความวา "และบรรดาผขมโทษและบรรดาผใหอภยแกเพอน

มนษย และอลลอฮนนทรงรกผกระทาดทงหลาย" (อาล อมรอน:

134)

บทเรยนดานสงคม

10. การบรจาคใหทาน

เปนททราบกนดวาเดอนเราะมะฎอนนนเปนเดอน

แหงความเอออาทรและการให เปนเดอนแหงการเผอแผและ

บรจาคทาน ทานเราะสล ศอลลลลอฮอะลยฮวะสลลม ผเปน

แบบอยางของเรานน ในเดอนเราะมะฎอนทานจะเปนผท

รบเรงตอการเอออาทรและเผอแผตอผยากไรอยางไมรรอ ยง

กวาสายลมทพดผาน (บนทกโดย อล-บคอรย และมสลม) ไม

วาผใดรองขออะไรจากทาน ทานกจะให (บนทกโดย อะหมด)

สงนถอเปนบทเรยนสาคญสาหรบผถอศลอด เปนการ

ฝกฝนใหเขาเปนผทมความเอออาทรและเผอแผชวยเหลอผอน

โดยเฉพาะผยากจนยากไรและผขดสน

30

ลองพจารณาดสภาพของผถอศลอดในขณะทเขาได

สมผสกบความออนเพลยและความหวกระหาย เขาจะรสกเชน

ไร? เมอเขาเผอแผทาดตอผยากไรทขดสนเงนทอง แนนอนวา

เขายอมรบรไดถงความทกขทรมานและความหวโหยทผยากไร

คนดงกลาวตองเผชญในเดอนอนๆ นอกจากเดอนเราะมะฎอน

ซงสงเหลานจะเปนแรงผลกดนสาคญใหเขามความเอออาทร

และเผอแผตอผอน

การบรจาคทานนนอลลอฮจะทรงตอบแทนดวยผล

บญอนยงใหญ ไมวาจะเปนการบรจาคในเดอนเราะมะฎอน

หรอเดอนอนๆ เพยงแตผลบญของการบรจาคในเดอนเราะ

มะฎอนนนจะมากกวาเปนทวคน ทานนบ ศอลลลลอฮอะลยฮ

วะสลลม กลาววา “ในสวรรคนนมหองหบตางๆ ซงผทอย

ดานบนสามารถมองเหนผทอยดานลาง และผทอยดานลางก

สามารถมองเหนผทอยดานบนได” เศาะหาบะฮกลาวถามวา

“มนถกเตรยมไวสาหรบผใดหรอครบทานเราะสล?” ทานตอบ

วา “สาหรบผทพดจาไพเราะ บรจาคอาหาร ถอศลอดอยาง

สมาเสมอ และละหมาดยามคาคนขณะทผอนกาลงหลบใหล”

(บนทกโดยอะหมด)

31

เราะมะฎอนจงเปนเดอนทสงเสรมใหผศรทธามความ

เออเฟอเกอหนนซงกนและกน เปนไปไดวาดวยสาเหตดงกลาว

อลลอฮจงไดทรงบญญตใหมสลมซงบรรลศาสนภาวะแลว

และมอาหารเพยงพอสาหรบวนอดตองจาย ‘ซะกาตฟฏร’

11. ความเปนปกแผนของชาวมสลม

การทชาวมสลมถอศลอดอยางพรอมเพรยงใน

ชวงเวลาเดยวกน รวมละหมาดตะรอวหพรอมกน ละศลอด

และทานอาหารสะหรพรอมกน รวมไปถงการฉลองรนเรงในอด

วนเดยวกน ลวนเปนภาพทแสดงออกถงความเปนปกแผนและ

เปนอนหนงอนเดยวกนของชาวมสลม

มสลมทกคนจงควรยดภาพอนงดงามนเปนจดเรมตน

สาหรบการรวมตวกนอยางเปนเอกภาพบนพนฐานของทางนา

และความถกตอง อนจะนาซงความผาสกและความดงามทง

ในโลกนและโลกหนา และจาเปนทมสลมจะตองหลกเลยงสงท

เปนสาเหตของความแตกแยกราวฉาน ซงเปนภยตอความเปน

ปกแผนของมสลมยงกวาอาวธของขาศกศตร อลลอฮตะอาลา

ตรสวา

32

﴿ �بل و��تصموا ا � و� �ي فرقوا مت و�ذكروا ن ذ علي�م �عداء كنتم

ف أ صبحتم قلو�م �� ف

متهۦ فأ : رممان آل[ ﴾ خ�نا بن

١٠٣ [

ความวา "และพวกเจาจงยดสายเชอกของอลลอฮโดยพรอมกน

ทงหมด และจงอยาแตกแยกกน และจาราลกถงความเมตตา

ของอลลอฮทมแตพวกเจาขณะทพวกเจาเปนศตรกน แลว

พระองคไดทรงใหสนทสนมกนระหวางหวใจของพวกเจา แลว

พวกเจากกลายเปนพนองกนดวยความเมตตาของพระองค"

(อาล อมรอน: 103)

33

บทสงทาย

พนองมสลม ทรก เ ดอนเราะมะฎอนนนถอเปน

ชวงเวลาแหงความดอนประเสรฐทสด ซงเปนโอกาสสาคญท

มสลมจะทาความดและรบผลบญอนใหญหลวง แตผศรทธาท

ชาญฉลาดนน ความมงมนของเขาจะไมหยดอยเฉพาะใน

เดอนเราะมะฎอน แตเขาจะใชโอกาสของเดอนเราะมะฎอน

เปนจดเรมตนไปสคณความดในเดอนอนๆ และเปนเสมอน

โรงเรยนทใหผศรทธาไดปรบปรงทบทวนเจตนาและความ

ตงใจของตน พรอมมงมนทจะยนหยดในการเคารพภกดอลลอ

ฮ ทงน การงานทอลลอฮทรงชอบทสดนน คอการงานทไดรบ

การปฏบตอยางสมาเสมอ แมจะเปนการงานเพยงเลกนอยก

ตาม และพงตระหนกไวเสมอวาพระผอภบาลของเดอนเราะ

มะฎอนนน กคอพระผอภบาลของเดอนอนๆ เชนเดยวกน และ

สงใดท อลลอฮทรงชอบใหกระทาในเดอนเราะมะฎอน

พระองคกทรงชอบใหกระทาสงนนในเดอนอนๆ เชนกน