“Albanian University”

“Fakulteti I Shkencave Shoqerore”

“Departamenti I Mesuesise”

Metodat dhe Teknikat e Gjuhes Angleze

Studenti Udheheqesi

Juna Nelaj Pr.Dr. Musa Kraja

Data 30/04/2012

Qellimi I Temes

Qellimi kryesor I perzgjedhjes se kesaj teme eshte prezantimi I metodave dhe teknikave te ndryshme por dhe bashkekohore te Gjuhes Angleze.Sa efikase dhe te dobishme jane ato per nxenesit dhe studentet te cilet mesojne Gjuhen Angleze.A jane ato te perdorshme dhe a I realizojne mesuesit gjate ores mesimore?Sa njohuri kane mesuesit e gjuhes angleze rreth ketyre metodave dhe teknikave ne mesimdhenien e kesaj gjuhe.A arrihet nepermjet ketyre metodave komunikimi I deshiruar I gjuhes nga studentet?Sa motivuese jane ato per te terhequr vrmendjen e nxenesve ne mesimin e gjuhes?

Pasqyra e Lendes

Kapitulli I: Aspekti teorik I metodave efektive te mesimdhenies

1.1.Ceshte Gjuha Angleze,Historia e saj,Synimi I Gjuhes Angleze

1.2.Bazat e mesimit te nje gjuhe te huaj

1.3.Menyra efektive dhe teknikat e mesimdhenies te nje gjuhe te huaj

1.4.Strategjite e mesimdhenies konstruktive

2.Metodat e ndryshme te gjuhes angleze

2.1.Lojrat

2.2.Anketimet

2.3.Materialet didaktike,perdorimi I tyre

Perfundime

Kapitulli II:Aspekti praktik I menyrave te mesimdhenies.

Bibliografia

Hyrja

Vitet efundit ka pasur nje nevoje te domosdoshme per perdorimin e nje gjuhe te huaj dhe kjo paraqitet ne te gjitha fushat e shkences ,te prodhimit dhe te kultures.Ne praktiken aktuale te mesimdhenies te gjuheve te huaja ka disa probleme tipike te cilat detyruan mesuesin per t’ju pervojes se kolegeve, ideve innovative dhe shkences.Midis problemeve , veshtiresive dhe te metave ne tekniken tradicionale te mesimdhenies jane ceshtjet e meposhtme :

1.  Autoriteti i ulët i një subjekt për shkak të mungesës së një teknike aktuale të mësimdhënies.

2.Ka intensitet tw ulet tw tw folurit nga ana e nxenesve .

3.Ka cektesi ne formimin e aftesive baze .

4.Mungese te rekomandimeve te mira praktike per eleminimin dhe parandalimin e boshlleqeve ne njohurite dhe aftesite e nxenesve .

5.Dobesia e sistemit ekzistues te vleresimit te punes se nxenesve.

6.Spontaniteti i zgjedhjes dhe mbeshtetjes se saj nga ana e mesuesit ,efikasiteti i ulet i tyre didaktik.

Kerkimet ne metodat e mesimdhenies kane treguar se te gjitha problemet e mesiperme do te zgjidheshin ne menyre efektive po te aplikoheshin risite ne fushen perkatese ne menyre qe te permiresohej metoda tradicionale .Papersosmeria e menyres ekzistuese ne mesimdhenien e gjuheve te huaja ne shkollat e mesme e cila eshte e fokusuar vetem ne veprimtarite komunikative duke lene boshlleqe ne shkrim dhe lexim, ka cuar

ne nivelin e ulet te njohurive te gjuheve te maturantet . Rendesia dhe aktualiteti i problemit te mesimdhenies efektive te gjuheve te huaja coi ne zgjedhjen time te temes per masterin . Ajo ka percaktuar gjithashtu qellimin e punes per te dalluar teknikat me racionale te mesimit te gjuhes angleze qe mund te perdoret ne shkolle.

Subjekti eshte shumllojshmeria e metodave dhe menyrave dhe gjithashtu efikasiteti i perdorimit te tyre ne mesimin e gjuhes angleze.

Objekti i hulumtimit eshte procesi i mesimit dhe nxenesit te cilet jane dhe subjektet e I ketij procesi mesimor .

Ne kete pune eshte e rendesishme dhe e nevojshme per te zgjidhur keto objektiva kryesore:

1.Te kuptohen teorikisht dhe te miratohen ne praktike rruget ne dispozicion per mesimin e nje gjuhe te huaj ne shkolle te mesme.

2.Te analizohen konceptet baze te materialit mesimor dhe parimet e organizimit te tij. 3.Te krahasohen rruget e ndryshme dhe te zgjidhet me e kuptueshmja.

Nisur nga kjo hipotezat e kerkimit te caktuar mund te formulohen si ne vijim:

1.Mesimi i nje gjuhe te huaj duhet te jete kompleks dhe paralelisht me nje avancim te lehte te veprimtarise e te folurit

2.Mesimi duhet te drejtohet ne formimin e interesit te qendrueshem ne nje subjekt.

Gjate punes ne metodat e meposhtme te kerkimit jane aplikuar:

1.Analiza e literatures shkencore temen e punes.

2.Analiza e programeve dhe teksteve shkollore ne gjuhen angleze e autoreve te ndryshem dhe per llojet e ndryshme te shkollave.

3.Analiza e trajnimit eksperimental ne baze te pervojes se mesuesit duke perdorur teknika te reja , rezultatet perkatese te mbikqyrjes.

Bazat e hetimit: Shkollat e mesme dhe 9 vjecare

Vlera teorike e ketij dokumenti qendron ne rezultatet e perftuara te organizohet ne menyre efektive procesi mesimor ,duke perdorur ne metodat praktike dhe menyrat e mesimdhenies te cilat jane ofruar ne kete pune.

Vlere praktike e punes eshte qendron ne rekomandimet e dhena metodike dhe numrit te madh te detyrave dhe ushtrime te cilat mund te aplikohen nga mesuesit e lendes ne shkollat fillore dhe te mesme.

Strktura e kesaj pune perbehet nga dy pjese:teoria dhe praktika.Ne kapitullin e pare “Bazat e mesimdhenies ne nje gjuhe te huaj”jane trajtuar bazat e ndryshme dhe parimet e mesimdhenies.Jane analizuar pjese teorike nga metodat me efektive dhe menyrat e mesimdhenies .Pjesa themelore e punes eshte nje pjese praktike nga pervoja e mesuesve novatore.

Ne perfundim permbledh punen e bere.

Bibliografia permban hulumtimrt me te njohura dhe te rendesishme per punen e dhene te mesuesve novatoreve dhe shkencetareve:Didaktike,metodologe,psikologe etj.

Permbledhja e temes (Abstrakti)

-Metodat dhe teknikat e ndryshme bashkekohore te gjuhes angleze te cilat jane futur ne sistemin tone arsimor jane te vlefshme dhe shume efikase per nxenesit dhe studentet tane.Megjithate jo te gjitha metodat nuk perdoren nga mesuesit tane ne shkolla ,kjo ndodh per shkak te kohes se gjate qe ato duan per tu realizuar.

Disa nga me te pershtatshmet dhe qe kane rezultuar shume te dobishme ne perparimin e nxenesve jane lojrat e ndryshme ,stuhi mendimesh(Brainstorming),harta e mendjes,loja ne role dhe pema e vendosjes.

-Mesuesit e gjuhes angleze keshillohen se duhet te kene parasysh disa udhezime per ti drejtuar nxenesit drejt nje mesimnxenie te mire.

1.Shprehjet me ane te fytyres ,gjestet me duar jane nje menyre e mire per te kapercyer pengesat e gjuhes.

2.Perdorimi I pamjeve visuale,ndonjehere nje pikture vlen me shume se mijra fjale.Kjo menyre perdoret per te mesuar cdo gje nga fjalori dhe e ben mesimin me interesant per nxenesin.

3.Vendosja e nxenesve ne grupe:Neqoftese nje mesues flet vazhdimisht nxenesi nuk do te kete kurre shancin te praktikoje gjuhen.Puna ne grup I jep mundesi nxenesve te praktikojne gjuhen dhe do te ishte mire grupe me 2-5 vete.

4.Perseritja:Mesuesit duhet ti perserisin fjalet te pakten 3 here.Neqoftese nxenesi nuk e ikupton shqiptimin qe heren e pare ai ka mundesi ti degjoje heren e dyte ose te trete.

5.Mos korrigjo:Instikti jone si mesues eshte te korrigjojme gabimet e nxenesit.Korrigjimi mund ta ngurtesoje ate dhe ti shtoje friken per te folur.Sigurisht korigjimi duhet bere por ne momentin e duhur.

6.Krijimi I nje atmosfere te kendshme:Eshte detyra e mesuesit qe te krijoje nje atmosfere te kendshme dhe te sigurt.Kjo do ti bente nxenesit te ishin me te qete dhe me aktive njekohesisht.

Perdorimi I te gjitha ketyre udhezimeve ka rezultuar shume efikas tek nxenesit.

Kapitulli I: Aspekti teorik I metodave efektive te mesimdhenies

1.1.C’eshte gjuha angleze? Historia e saj dhe synimi I mesimdhenies se gjuhes angleze.

Gjuha angleze apo(anglishtja) eshte nje gjuhe e permasave boterore si dhe gjuha dominuese ne Britanine e Madhe,Shtetet e Bashkuara te Amerikes,Kanada,Irlande,Australi e nje numer vendesh te tjera.Pergjithesisht perdoret si gjuhe e dyte dhe si gjuhe zyrtare ne shume shtete te botes.Eshte gjuha qe meson dhe kuptohet me se shumti ne bote,shpesh e njohur me epitetin “gjuha e tregtise,shkences dhe diplomacies”.

Anglishtja I takon familjes se gjuheve indo-evropiane dhe deges se gjuheve gjermanike.

Rrjesh nga gjuha e vjeter e anglo-saksoneve,paraardhesve te anglezeve qe u dynden ne Gadishullin Britanik ne mesjeten e hershme.

Anglishtja gjate histories eshte ndikuar nga nje numer I madh I fjaleve latine dhe frenge dhe eshte thjeshtuar ne gramatike duke dalluar nga gjuhet e tjera gjermanike qe fliten ne Europen Kontinentale.

Historia e gjuhes angleze ndahet ne tre periudha:

1.Periudha e Anglishtes se vjeter

2.Periudha e Anglishtes se permiresuar

3.Periudha e Anglishtes modern

Anglishtja e vjeter ka nje diference te madhe nga gjuhet e tjera te Evropes.Anglishtja e vjeter ishte e grupit (gjermanik) por perbehej nga fjale latine.Megjithese kishte fjale te huaja anglishtja e vjeter vazhdoi dhe ruajti kuptimin e fjaleve te saj.

Nga shekulli IX filloi te mbizoteronte dialekti sankson.Mevonene shekullin XV shume fjale te njohura te shekullit XIV u zevendesuan nga fjale te huazuara nga Frengjishtja.

Anglishtja modern shfaq nje periudhe te vecante.Ne kete periudhe pati nje zhvillim te vecante ne shqiptimin dhe germezimin e fjaleve.Shume

fjale latine u moren hua nga Frengjishtja dhe filluan te perdoreshin ne Anglisht.Ne kete periudhe pati nje zhvillim ne fjalor,ne perdorimin e formave gramatikore dhe ne sintakse dhe kjo ka ardhur duke u permirsuar vazhdimisht deri ne ditet e sotme.

Synimi I mesimdhenies se Gjuhes Angleze ka si object zhvillimin e pavaresise dhe individualitetin intelektual,shoqeror dhe kulturor te nxenesve.

1.2.Bazat e mesimit te nje gjuhe te huaj

Ne pjesen e caktuar teorike te punes eshte e nevojshme per te kushtuar vemendjen ne konceptet baze ne te cilat gjejne pasqyrim dhe pergjithesim pjeset me te rendesishme te veprimtarise.Kjo do te thote se parimet metodike kane mesimdhenien ne themel. Ne rastin tone parimet jane perdorur per te percaktuar strategjine dhe taktikat e mesimit te gjuhes angleze ne te gjitha etapat e edukimit.Per sa kohe qe rezultati i mesimit eshte formimi i aftesive qe sherbejne si mjet komunikimi atehere dhe parimi kryesor eshte I orientuar drejt tij .

Funksioni I saj kryesor eshte ne krijimin e te gjitha kushteve te komunikimit:motivet,qellimi etj.Orientimi komunikues percakton zgjedhjen dhe organizimin e materialit te gjuhes , te vlerave komunikuese si te ligjerates ashtu dhe te ushtrimeve trajnuese si dhe organizimin dhe strukturen e mesimit.Ky parim nenkupton krijimin e kushteve ne aktivitetin intelektual dhe te te folurit te nxenesve ne cdo moment te mesimdhenies.[1;22-23]

Duke u nisur nga te lartepermendurat mesuesit duhet te ndjekin rregullat:

Parime te orientimit komunikues

1.Perzgjedhja e situatave

2.Perseritja dhe risite

3.Pjesemarrja e te gjitheve ne marredhenie

4.Kushte te favorshme per marredhenie qe midis nxenesve

5.Komunikabiliteti gjate detyrave

Per sa kohe femijet kane pervoje ende te pamjaftueshme ne marredheniet shoqerore dhe ata jane mesuar jo vetem per te zene shoke nepermjet anglishtes por dhe lidhen ne prgjithesi keshtu qe mesuesi duhet te ofroje mbeshtetje per nxenesit duke patur parasysh modelet e marredhenieve ne gjuhen ametare dhe duke e kuptuar funksionin komunikues per kete apo ate njesi gjuhesore. Ne baze te kesaj eshte njohja e femijeve me formen dhe funksionet e njesive perkatese te gjuhes angleze.Nisur nga kjo eshte e mundur per te planifikuar disa rregulla ne vijim qe lejon realizimin e ketij parimi ne mesimdhenie dhe procesin mesimor.

Parimi i mbeshtetjes ne gjuhen ametare

1.Shfaqa e pergjithshme midis gjuheve shqip dhe anglisht.

2.Formimi i aftesive te perbashketa edukative.

3.Perdorimi i ngjashmerive dhe dallimeve ne shkrim.

4.Perdorimi I ngjashmerise dhe dallimeve ne shqiptim.

5.Perdorimet e kryera dhe shmangia e interferencave ne mesimdhenien e fjalorit dhe gramatikes.

Eshte e bazuar se per cdo lloj te veprimtarise folese ka nje “komplekt” veprimesh dhe regjistrimesh leksikor e gramatikore.[2;34] Ajo ka lejuar per te formuluar parimin metodik te qasjes se diferencuar ne mesimin e nje gjuhe te huaj.Keshtu diferencimi behet ne pergjithesi ne nivele te ndryshme :

-Ne menyren e te folurit dhe me shkrim

-Ne te folur dhe degjim.

-Lexim me ze te larte dhe lexim ne heshtje

-Drejtshkrimi dhe shqiptim

Ne procesin mesimor ne gjuhen angleze integrimi ne qofte se i realizuar, tregon para se gjithash ,se zoterimi i aspekteve te ndryshme te gjuhes si fonetika ,gramatika ,leksiku nuk ndodhin si komponente te vecuara te gjuhes por perfshihen te gjitha paralelisht.Nxenesit i asimilojne gjate aktiviteteve ligjeruese te cilat mund te kerkojene perdorimin e nje

fjale ,format fjalesh,nje fjale-kombinim dhe me ne fund te tekstit te rrjedh nga situata te ndryshme.

Duke pasur parasysh parimet e dhena specifike ne mesimin e gjuhes angleze eshte e mundur per te formuluar rregulla respektimi i te cilave do te ndihmonte mesuesin per te realizuar kete parim.

Parimi i diferencimit dhe integrimit:

1.Marrja parasysh e specifikes ne cdo lloj aktiviteti te te folurit.

2.Perdorimi iligjerates se mesuesit dhe regjistrimin I zerit per t’u degjuar.

3.Te japesh fjalime monologue duke proceduar nga tiparet e cdo forme.

4.Mesimdhenia e leximit me ze te larte dhe ne heshtje ne funksion te karakteristikave te cdo forme.

5.Zoterimi I aspekteve te gjuhes ne njesite e fjales.

Ne baze te mesimdhenies cdo subjekt ne shkolle ,duke perfshire gjuhe te huaj kane parime te pergjithshme didaktike.Parimete tilla jane karakteri shkencor,disponueshmeria,prezantim ne mesimdhenie,nje qasje individuale ne kushtet e punes kolektive dhe te tjera.

Parime te vecanta dhe te pergjithshme didaktike shprehin ne menyre tipike ,kryesore,esenciale qe duhet te karakterizojne mesimin e nje gjuhe te huaj ne shkolle dhe para se gjithash ne fazene fillimit ku bazat jane pengje nga ky subjekt.

Te kuptuarit e veprimeve te parimeve te mesimdhenies dhe perdorimin e drejtperdrejte te rregullave do te lejojne qe mesuesi te kryeje ne menyre efektive mesimdhenien.

Te mesuarit eshte process aktiv I cili eshte kryer duke perfshire nxenes ne veprimtari te ndryshme duke e bere ate pjesmarres aktiv ne marrjen e edukimit.Ne kete process bilateral eshte e mundur te ndaje funksionet themelore te cilat jane kryer nga cdo pjese.Mesuesi kryen mbikqyrjen e funksioneve organizative te mesimdhenies.Funksionet e nxenesit perfshine njohje me nje materialmesimor ,trajnimin e cila eshte e nevojshme per formimin e aftesive gjuhesore dhe shkathtesive te te folurit ,dhe aplikimin e gjuhes ne zgjidhjen e problemeve komunikuese.

Ne dallojme tre funksione themelore te cilat jane kryer nga ana e nxenesve,dhe mesuesi eshte per te organizuar dhe drejtuar doktrinen e nxenesit.Atehere eshte e nevojshme per te atribuar ne trajnimin dhe aplokimin e njohjes me metodat baze.Te kontrolluarit duke perfshire korrigjimin dhe nje vlersim eshte shoqerues ashtu sic eshte ne secilen prej metodave baze.Organizimi I njohurive me “pjese”I nje materiali te mesimdhenies perfshin:

Se pari:Ekrani.L.Bim thote qe ekrani I eshte drejtuar perceptimit sensual te nxenesve akustike .Mesuesi mund ti shoqeroje te shfaqura me disa shpjegues.

Se dyti:nje shpjegim qe perfshin nxenesit ne reflektim eshte e nevojshme dhe e mjaftueshme per te kuptuar dhe realizimin e nje materiali perceptuar me nje pamje te trajnimit te mevonshem inteligjent dhe te zbatimit.Mesuesi mund te perfshije mjetet e ndryshme te prezantimit.Per shkak te kujteses trajnimi I nxenesve eshte pasuruar me njesite e reja te gjuhes dhe ne menyre automatike ne perdorimin e tyre eshte zhvilluar.

Ne zbatimin e funksionit te fjalorit te ri dhe organizimin e tij mesuesi eshte treguar me I sakte.Ai duhet te krijoje kushte te favorshme ,atmosfere dashamirese per rrjedhen normale te aktit te fjales.Ai duhet te beje kushte te tilla ne te cilat cdo nxenes do te donte te merrte pjese ne punen e grupit ne te cilen femijet aspirojne per te kuptuar permbajtjen dhe kuptimin e tekstit qe ata kane lexuar apo degjuar dhe nuk jane te friksuar per te bere nje gabim.Ne zbatimin e fjalorit te ri eshte formulimi I mbikqyrur I aftesive te te folurit I cili eshte themeluar dhe nxenesi mund te perdori secilen prej tyre per qellimet praktike.

Metodat e konsideruara pasqyrojne thelbin e procesit pedagogjik ne te cilat mesuesi dhe nxenesit bashkepunojne.Keto metoda jane perdorur ne mesimin e nje gjuhe te huaj ne specifiken e saj dhe jane te drejtuara ne arritjen e qellimeve praktike arsimore dhe zhvillimin e tyre.Secila nga metodat e konsideruara eshte realizuar sipas sistemit te menyrave te perdorura nga mesuesit ne organizimin e mesimdhenies se nxenesve ,te kryera nga ky I fundit me vendim te caktuar te synimeve specifike te cilat jane te lidhura meveprimet qe mendon.Menyrat si dhe metodat jane komponente te veprimit te ndersjellte te mesuesit dhe nxenesit.Por ne qoftese metoda jep bazen themelore ,menyra dominuese ne veprimtari eshte e lidhur me veprime konkrete duke e bere thelbin e veprimtarise se fjases te formuar.Eshte shume e rendesishme se menyrat te cilat jane aplikuar nga

ana e mesuesit I le nxenesit per te zgjidhur detyrat ,dhe jo vetem te kerkojne zgjidhjen e thjeshte.Dhe gjithashtu e shte e nevojshme qe nxenesit te riprodhojne njesi fjalesh por dhe te krijoje ‘flalimin e produktit’ te tij ,pra aim und te krijoje deklarate ne lidhje me nje problem komunikimi qe perballet me te duke perdorur njesite e gjuhes

1.3.Menyra efektive dhe teknikat e nesimdhenies te nje gjuhe te huaj

1.3.1. Strategjite e mesimdhenies konstuktive.

Karakteristikat e mesimdhenis Konstruktive.

Nje nga qellimet kryesore te perdorimit te mesimdhenies konstruktive eshte qe nxenesit te mesojne se sit e mesojne duke u dhene atyre te trajnimit per te marre inisiative per pervojat e tyre te te mesuarit .

Sipas Audery Grey karakteristikat e nje klase konstruktive jane si me poshte:

Nxenesit jane te perfshire ne menyre aktive

Mjedisi eshte demokratik

Aktivitetet jane interactive dhe ne qender kane studentin

Mesuesi lehteson procesin e te mesuarit ne te cilat nxenesit jane te inkurajuar qe te jene pergjegjes dhe autonome.

Ne klasat konstruktive studentet punojne kryesisht ne grupe dhe te mesuarit dhe njohurite jane interactive dhe dinamike.Ka nje perqendrim te madh dhe theks te vecante ne aftesite sociale dhe komunikimin,si dhe bashkepunimin she shkembimin e ideve.Kjo eshte ne kundershtim me klasat tradicionale ne te cilat nxenesit punojne kryesisht vetem ku te mesuarit eshte arritur permes perseritjeve ,dhe subjektet respektohen ne menyre rigoroze dhe jane te udhezuara nga nje tekst.

Disa aktivitete te inkurajuara ne klasat konstruktive jane:

Eksperimentimi : Nxenesit individualisht kryejne nje eksperiment dhe pastaj vijne se bashku sin je klase per te diskutuar rezultatet.

Projektet Kerkimore :Studentet kerkojne nje teme dhe mund te paraqesin gjetjet e tyre ne klase.

Udhetime ne terren :Kjo u mundeson nxenesve te vene konceptet dhe idete e diskutuara ne klase ne nje kontekst te vertete te botes.Udhetimet shpesh do te pasohen nga diskutimet ne klase .

Filmat :Keto ofrojne kontekste vizuale dhe keto sjellin nje tjeter kuptim ne pervojen e te mesuarit .

Diskutime ne klase :Kjo teknike eshte perdorur ne te gjitha metodat e pershkruara me lart.Kjo eshte nje nga dallimet me te rendesishme te metodave te mesimdhenies konstruktive.

Roli I mesuesit

Neklasat konstruktive roli I mesuesit eshte I shpejte dhe te lehteson diskutimet.Keshtu fokusi kryesor I mesuesit duhet te jete te urdheroje studentet duke bere pyetje qe do ti cojne at ate zhvillojne vete konkluzionet e tyre mbi kete teme.

David Janssen identifikon tre role te medha per te lehtesuar dhe mbeshtetur studentet ne mjediset e mesimit konstruktiv:

Modelimi

Materiali

Pergatitja.

Janssen rekomandon ti beje qellimet e mesimit angazhuese dhe te rendesishme por jo teper te strukturuara.Nga te mesuarit ne klase nxenesit mesojne mesojne me shume permbajtje dhe teori ne vend qe te te zgjidhin problemin.kjo eshte e ndryshme nga mesimi objektivist tradicional ku teoria do te paraqitet para dhe problemet do te perdoren me pas per te praktikuar teori.Duke u varur nga pervojat e nxenesve rastet e lidhura dhe materiali mund te jene te nevojshme per mbeshtetje.Instruktoret gjithashtu duhet te sigurojne nje kontekst autentik per detyra plus burimet e informacionit ,mjetet njohese,dhe mjetet bashkepunuese.

Vleresimi Konstruktiv :

Tradicionalisht vleresimi ne klasa eshte I bazuar ne testim.Ne kete stil eshte e rendesishme per studentet per te prodhuar pergjigje te sakta.Megjithate ne

mesimdhenien konstruktive procesi I fitimit te njohurise eshte pare sip o aq e rndesishme si produkt.Keshtu vleresimi eshte I bazuar jo vetem ne teste por dhe ne vezhgimin e studentit,punen dhe pikepamjet e tij.

Disa strategji te vleresimit perfshijne :

1.Diskutimi oral :Mesuesi I paraqet studenteve nje pyetje ‘fokus’ dhe lejon nje diskutim te hapur mbi temen.

2.KWL(Ajo qe ne dime,cfare ne duam te dime,cfare kemi mesuar):Kjo teknike mund te perdoret ne te gjithe kursin e studimeve per nje teme te vecante ,por eshte edhe nje teknike e mire e vleresimit si ajo qe tregon mesuesi ecurine e studentit gjate kohes se studimit.

Qellimi I strategjise :Bellanca shpjegon se qellimi I strategjise KWL eshte te ndihmojne studentet te identifikojne njohurite paraprake dhe pervojen sin je ure per nje concept te ri mesim ose njesi.

-Roli mesuesit:Ne KWL mesuesi sherben sin je lehtesues I te mesuarit ne klase duke perdorur studentet per te krijuar pjese te planit te mesimit dhe identifikon konceptet kryesore qe duhet te adresohen perpara perfundimit te mesimit .Bellanca se eshte roli mesuesit per te planifikuar nje strategji per te siguruar nxenesit qe do te kete pyetje paraperfundimit te mesimit.

-Roli I nxenesit:Nxenesit I kerkohet per te ndertuar pervojen e tyre te te mesuarit duke identifikuar ate qe ata e dine te analizojne ate informacion qe ata nuk e dine dhe te reflektojne mbi ate qe ata kane mesuar.Strategjia kerkon qe nxenesit te punojne si pjese e nje grupi te vogel ose te madh per ide ,per koncepte ose temen.Kjo I ndihmon nxenesit qe te kuptojne se te mesuarit eshte nje process I vazhdueshem duke I pyetur ata ‘ate qe une du ate di tani’.

Eshte e rendesishme qe nxenesi te jete ne gjendje te beje pyetje te pershtatshmeqe ti ndihmojne at ate zhvillojne nje sens me te thelle te te kuptuarit per konceptin ose temen.Megjithate Bellanca vuri ne dukje se pyetja nuk eshte nje proces intuited he mund te jete e veshtire per studentet te cilet kane arritur deri ne ‘nje pergjigje te drejte’,ne klase mund te mungoje motivimi ose sa di per te bere pyetje.

Bellanca gjithashtu diskuton rendesine e perdorimit te udhezimeve DOVE per te ndihmuar studentin ne procesin e ideve.Prandaj studentet duhet te kene nje kuptim te saj.

Domethenia e DOVE eshte:

D-shtyn gjykimin,pranojne idete e te tjereve,shmangin kritikat.

O-origjinaliteti=eshte ne rregull

V-varietete ,japin pafundesine e ideve ,shqyrtojne shume ide ,kerkon per ide me te mira.

E-zgjeron idete e ndryshme.

Studentet duhet te kene gjithashtu aftesine per te kujtuar informacioni ,analizen e informacionit dhe vleresimin e asaj qe eshte mesuar.Me praktiken dhe perdorimin e kesaj strategjie ne klase nxenesit mund te zhvillojne me tej keto aftesi ,ato jane te rendesishme dhe at ate fillojne te punojne me kete strategji.

-Hapat/Pjese e strategjise:

Ka disa hap ate lehte per te perdorur strategjine KWL.Ne thelb nje mesues I ndihmon nxenesit per te identifikuar se cfare ata tani dine per temen ,se cfare do tedonin te dinin dhe ate qe kane mesuar.

3.Harta e te menduarit:Ne kete aktivitet studentet listojne dhe kategorizojne konceptet dhe idete ne lidhje me nje teme

4.Duart:Keto inkurajojne studentet per te manipuluar mjediset e tyre ose nje mjet te vecante te mesuari.Mesuesit mund te perdorin nje liste te plote dhe vezhgojne per te vleresuar suksesin e nxenesve me nje material te vecante.

5.Para testimi:Kjo lejon nje mesues per te percaktuar se cfare njohurish sjellin studentet per nje teme te re dhe keshtu do te jete e dobishme ne drejtimin e kursit te studimit.

6.Jigsaw:Eshte nje strategji bashkepunuese I te mesuarit qe mundeson cdo student te nje grupi ‘shtepi’ per tu specializuar ne nje aspekt ten je njesie te mesuari.Studentet takohen me anetare nga grupe te tjera qe jane caktuar ne aspektin e njejte dhe pas mbledhjes se materialeve te kthehen ne grupin ‘shtepi’ dhe mesojne material per antaret e tyre ne grup.Ashtu si ne nje puzzle cdo pjese te secilt nxenes eshte thelbesore per plotesimin dhe kuptimin e plote te produktit perfundimtar.Nese pjesa e cdo student eshte thelbesore atehere cdo student eshte thelbesor.kjo eshte ajo qe e ben strategjine jigsaw nje menyre efektive mesimore.

-Cili eshte qellimi I saj?

Eshte te zhvilloje punen ne grup dhe aftesite bashkepunuese te mesuarit tek te gjithe nxenesit.Pervec kesaj ajo ndihmon ne zhvillimin dhe thellimin e dijes dhe nuk eshte e mundur nese studentet te perpiqen te mesojne te gjitha materialet etyre.Se fundi per shkak se studentet jane te detyruar te paraqesin zbulimet e tyre me grupin .Te mesosh jigsaw shpesh do te zbuloje konceptet e te kuptuarit ten je student si dhe te zbuloje cdo mosmarreveshje.

_Si mund ta beje kete?

Ne formen e tij me te thjeshte strategjia mesimore jigsaw eshte kur:

1.Cdo nxenes merr pjese te materialeve qe do te futen.

2.Grupe ekspertesh diskutojne materialet dhe idete,menyrat ne te cilat do te paraqesin te kuptuarit e tyre per anetaret e tjere te grupit te tyre .

3.Ekspertet kthehen ne grupet e tyre per te mesuar nga anetaret e tjere te grupit.

2.Metodat e ndryshme te gjuhes angleze

2.1.Metoda e mesimit komunikues

Afrimi komunikues ne mesimin e gjuhes se huaj I njohur gjithashtu si mesimi I gjuhes komunikuese thekson mesimin e nje gjuhe nepermjet komunikimit te mirefillte.Mesimi I nje gjuhe te re eshte me e lehte dhe me e kenaqshme kur ajo eshte me te vertete domethenese .Mesimdhenia komunikuese eshte e bazuar ne punen e sociolinguisteve qe teorizojne se njohurite e fektive ten je gjuhe eshte eshte me shume e thjeshte duke ditur fjalorin dhe rregullat gramatikore dhe shqiptimin.Nxenesit duhet te jene ne gjendje te perdorin gjuhen e duhur ne ndonje biznes apo kontekst social.

Gjate tre dekadave te fundit teoriciene kane diskutuar percaktimin e sakte te kompetencave komunikuese.Ata nuk pajtohen megjithese komunikimi kuptimplote mbeshtet mesimin e gjuhes dhe se aktivitetet ne klase duhet te perqendrohen ne nevojat autentike te nxenesit per te komunikuar informacione dhe ide.

Gramatika,shqiptimi dhe fjalori jane natyrisht pjese e domosdoshme e komunikimit efektiv.Disa mesues preferojne te ndjekin dh eta shoqerojne ne praktike.Shumica megjithese ndjehen te ciklit te larte do te zbulohen natyrshem neprmjet bashkeveprimit komunikues kuptimplote.Afrimi komunikues eshte nje metode fleksibel me teper se nje percaktim me rigorozitet fale praktikave te mesimdhenies .Ajo me se miri mund te perkufizohet me nje liste te parimeve te pergjithshme.

Ne mesimdhenien komunikuese te gjuhes eksperti David Nunan liston keto pese karakteristika themelore:

1.Nje theks te vecante ne temesuarit per te komunikuar neprmjet nderveprimit objektiv ne gjuhe.

2.Futja e teksteve autentike ne situaten e te mesuarit.

3.Ofrimi I mundesive per nxenesit qe te perqendrohen ,jo vetem ne gjuhe por edhe ne procesin e vet te mesuarit.

4.Ne rritjen e nxenesit pervojat personale si elemente te rendesishem qe kontribuojne per te mesuar ne klase.

5.Nje perpjekje per te lidhur ne klase mesimin e gjuhes me aktivitetet e gjuhes jashte klase.

Sic tregojne keto karakteristika afrimi komunikues eshte lidhur me nevojat unike individuale te secilit nxenes.Duke e bere gjuhen perkatese ne bote se sa ne klase nxenesit mund te fitojne aftesite e deshiruara me shpejtesi dhe ne menyre te kenaqshme.

2.2 Metoda e perdorur e projektit ne mesimin e nje gjuhe te huaj

Ne gjuhet evropiane fjala ‘projekti’ eshte huazuar nga latinishtja do te thote ‘projectus’ eshte pjesore qe do te thote ‘hidhet perpara’.Duke iu referuar nje mesimi te gjuheve te huaja projekti eshte e organizuar posacerisht nga mesuesi dhe eshte mbajtur ne menyre te pavarur dhe komplekse nga veprimet e nxenesve dhe perfundon me krijimin e nje produkti krijues.Nje metode e projekteve eshte grupi I arsimit dhe menyra njohese te cilat e lejojne per te zgjidhur kete apo ate problem si rezultat I veprimeve te pavarura te femijeve nga paraqitja e detyrueshme e rezultateve.

Le te permbledhim disa shembuj se sit e arrijme nje here ne mesimin me ndihmen e metodave te projektit disa qellime per te zgjeruar fjalorin e femijeve ,per te rregulluar dhe hetuar material leksikore dhe gramatikore,per te krijuar ne mesim nje atmosfere dhe pushim dhe per te dekoruar kabinetin e gjuheve te huaja me pune plot ngjyra te femijeve.Puna me projekte me mesuesin mund te realizohet ne grupe ose individualisht.Eshte e nevojshme te theksohet se metoda e projekteve ndihmon fefmijet per te kapur kompetenca te tilla si :te jene te gatshem per te pinuar ne menyre kolektive ,per te pranuar pergjegjesine per nje zgjedhje ,per ten dare pergjegjesine me anetaret e ekipit dhe per te analizuar rezultatet e ekipit.

2.3. Metoda e debateve

Kjo lejon formimin dhe qendrimin e vetedijshem per shqyrtimin e problemeve ,aktivitetet ne diskutimin e tij ,kulturen e fjales nje orientim ne zbulimin e arsyeve dhe problemeve qe dalin dhe instalimin ne vendimin e tyre te metejshem.Ketu eshte realizuar parimi I formimit te te menduarit kritik te nxenesve.Gjuha pra eshte njekohesisht dhe qellim dhe mjet per mesimdhenien.Metoda e debateve ndihmon nxenesit jo vetem per te kapur te katerta llojet e veprimtarise se fjales ,por me ane ten je situate gjuhe mbi nje sfond te nje problem ne sferen sociale dhe kulturore per te gjetur arsyet e situatave te lindura dhe te perpiqen edhe per zgjidhjen e tyre.

Interes per vendim te pavarur ten je problemi eshte stimul dhe force levizese e procesit te dijes.Keshtu aplikimi nje metode te diskutimit lejon qe ne veprimtarite aktive njohese te nxenesve ne pavaresine e tyre ,format e kultures operative ,te menduarit kreativ krijon kushte per perdorimin ne pervojen e jetes personale dhe ka marre ne zoterim njohuri te reja.Si diskutimi dhe vendimi I problemeve ndodh gjate dialogeve te kontrolluar ne grupin pjesemarres si aftesi per te vepruar ne interes te grupit qe eshte zhvilluar,ku ka nje respekt dhe interes per bashkebiseduesit dhe udheheq ne formimin kolektiv.Zbatimi I kesaj metode ne total me nje metode te projekteve do te lejoje gjenerimin e te menduarit dhe te mbajne jo vetem gjuhen angleze por edhe ekspertet e te kuptuarit ne problemet e ndryshme te afte per te udhezuar shpejt informacione te ndryshme.Jo me pak interesante eshte teknika e aktivizimit te veprimtarise njohese te trajnuar,nje teknike roli te ciles gjithashtu mund te reflektoje si nje parim I karakterit

problematike ne organizimin e saj te caktuar dhe lejon per te zgjidhur situatat problematike ne nje shkalle te ndryshme te kompleksitetit.

Ajo mund te perdoret si menyre e pavarur dhe ne nje kontekst sin je metode e projekteve ,e vecante si forme specifike e mbrojtjes se projektit.Trajnimet zbatojne pervojen e dijes se ruajtur deri tani ,rezultatet e hulumtimit te punes mbi projektin ne realizimin e roleve shoqerore te rendesishme ne rritje per rendesine me kalimin e nje cikli te profesioneve.Modelime te till ate situatave profesionale dialogut nderkulturor te biznesit I ndihmon nxenesit te mesohen ne situata te ndryshme te aktiviteteve ne te ardhmen me te cilen aim und te perballet ne nje jete te vertete.Karakteri problematic I lojes rol realizohet nepermjet modelimit te situatave ne te cilat ne kete apo ate problem mund te gjeje vendimin e caktuar.Duke qene ne nje rol nxenesi zgjidh situata problematike duke treguar qarte ne kompetence te plote komunikuese vendimin praktik ten je problemi.Sigurisht menyra e tille e mbrojtjes duhet te jete e pershtatshme per nje problem kerkimor.Perzgjedhja nga kjo dhe problemet per perdorimin e kesaj apo asaj metode jane problem te vecanta kerkimore.Ketu eshte e rndesishme qe kompetenca komunikuese u formua ne aktet e vertete te marredhenieve ne te cilat gjuha angleze eshte nje domethenie e mjeteve te formimit te ideve.

Keshtu nxenesi duke u bazuar ne aftesite e gjeneruara me ndihmen e nje metode te debatueshme ajo eshte e afte per te aplikuar dhe per te zhvilluar keto aftesi ne situate konkrete te dialogut ne kryerjen e roleve shoqerore te rendesishme dhe aftesi te cilat pohojne qendrimin ne situatat problematike.

2.4.Metoda e Perkthimit Gramatikor

-Kjo metode nuk ehste e re.Ajo ka pasur emre te ndryshem por eshte perdorur nga mesuesit e gjuhes per shume vite.Me pare kjo quhej metoda klasike qe kur u perdor per here te pare ne gjuhet klasike ,latine dhe greke .Ne kete shekull kjo metode u perdor si qellim te ndihmoje studntet te lexojne dhe vleresojne gjuhen e huaj.Gjithashtu shpresohej se nepermjet studimit te gramatikes te objektivit te gjuhes ,studentet do te behen me te njohur me gramatiken e gjuhes meme dhe se kjo do ti ndihmoje ata te flasin dhe te shkruajne gjuhen e tyre me mire.Me ne fund u mendua se mesimi I gjuhes se huaj do ti ndihmonte studentet te rriteshin intelektualisht ,gjithashtu u be e njohur se studentet nuk do te perdornin objektivin e gjuhes por do te ishte me e efektshme mesimi I ushtrimeve mendore.

-Cili eshte qellimi I perdorimit te kesaj metode?

Sipas mesuesve qe perdorin kete metode kane si qellim fundamental mesimin e gjuhes se huaj ,qe eshte te jesh ne gjendje ta lexosh dhe shkruash literaturen si qellim te gjuhes.

Per te berekete studentet kane nevoje te mesojne rregullat gramatikore dhe te fjalorit te gjuhes.Pervec kesaj besohet se studimi I nje gjuhe te huaj u sjell studenteve ushtrime te mira mendore te cilat I ndihmojne at ate zhvillojne mendjen e tyre.

-Cili eshte roli mesuesit/nxenesit?

Rolet jane shume tradicionale .Mesuesi eshte autoriteti ne klase.Studentet bejne ate qe ai thote keshtu qe ata mund te mesojne ate qe ai di.

Metoda Direkte

Si metoda e lart permendur dhe metoda direkte nuk eshte e re.Formae saj eshte aplikuar nga mesuesit e gjuhes se huaj per shume vite.Kohet e fundit kjo filloi te perdorej si metode dhe mesimi se si te perdornin ne komunikim gjuhen e huaj u be qellimi kryesor.Meqenese metoda e lartpermendur nuk ishte shume efektive per te folurin metoda direkte u be e njohur.Kjo metode ka nje rregull baze,nuk lejohet perkthimi.Ne fakt metoda direkte e merr emrin nga fakti se kuptimi eshte qe te kthehet direct ne qellimin e gjuhes neprmjet treguesve dhe mjeteve vizuale.

-Mesuesit qe perdorin metoden direkte kane per qellim qe studentet te mesojne te komunikojne ne gjuhe.Ne vend qe ta bejne kete me sukses ,ata duhet te mesojne ne gjuhen zyrtare.

-Megjithese mesuesi drejton aktivitetin ne klase ,roli I studentit eshte me pak pasiv se te metoda e gramatik-perkthimi.Mesuesi dhe studentet jane me shume si partnere ne procesin e mesimdhenies/mesimarrjes.

Metoda audio/gjuhesore

Metoda audio gjuhesore eshte nje metode tjeter e bazuar tek te folurit si metoda direkte.Megjithese ndryshimi qendron se kjo metode nuk bazohet

tek fjalori dhe perdorimi I situatave por I ben studentet te perdorin fjali gramatikore.kjo gjithashtu ka nje baze te forte teorike ne gjuhesi dhe psikologji.Charls Fries nga universiteti Miciganit udhehoqi ne menyren e aplikimit te parimeve nga strukturat gjuhesore ne zhvillimin e metodes dhe per kete arsye ndonjehere I drejtohemi si metoda Micigiane.

U mendua se menyra per te perfituar shembuj fjalish ne gjuhe ishte neprmjet kushtezimit te ndihmes tek nxenesit per tu pergjigjur me saktesi shtysave nepermjet formave dhe perforcimeve.Nxenesit mund te kapercejne zakonet e gjuhes meme dhe te formojne zakone te reja te cilat perftohen nga gjuha e folesve.

-Mesuesit deshirojne se studentet e tyre te jene ne gjendje qe te perdorin gjuhen komunikuese.Ne vend q eta bejne kete,ata besojne se studentet kane nevoje te mesojne mbi gjuhen ,ta mesojne ate automatikisht pa ndaluar se menduari.Studentet e tyre e arrijne kete duke krijuar zakone te reja te gjuhes dhe te kapercejne zakonet e tyre te vjetra te gjuhes meme.

-Mesuesi eshte sin je udheheqes orkestre ,I cili drejton dhe kontrollon sjelljen gjuhesore te studenteve te tij.Ajo eshte gjithashtu pergjegjese per tju sjelle studenteve nje model te mire per imitim.Studentet jane imitues te mire te modelit te mesuesve ose regjistrimeve qe ajo shfaq si model per folesit.Ata ndjekin udhezimet e mesuesit dhe pergjigjen me shume kujdes dhe sa me shpejt te munden.

Metoda e menyres se heshtur

Nje nga bazat e menyres se heshtur eshte se :’Te dhenit mesim duhet te varet nga te mesuarit’.Gaetani nje metodist I njohur beson se mesimdhenia I sherben procesit te te mesuarit ne vend q eta zoteroje ate.Ai perfundon duke thene se te mesuarit eshte nje process te cilin e kemi filluar vete ne duke perfshire burimet ton ate brendshme.Gjate periudhes se te mesuarit ne thithim tek vetja jone gjithcka qe eshte e re dhe I perdorim ato per njohuri te metejshme.

-Studentet duhet te jene ne gjendje te perdorin gjuhen per te shprehur veten ,mendimet,perceptimet dhe ndjenjat.Ne vend qe te bejne kete ata kane nevoje te zhvillojne pavaresine e tyre gjithashtu she kriteret e brendshme te tyre per korektese.Studentet behen te pavarur duke besuar ne vetvete.Keshtu mesuesi do tju jape atyre vetem ate per te cilen ata kane nevoje per te permiresuar te mesuarit e tyre.

-Mesuesi eshte nje teknik dhe inxhinier.Vetem ai qe meson mund ta beje mesimin ,por mesuesi duke u bazuar tek ajo qe student tashme dim und te jape ndihmen e nevojshme,te fokusoje perceptimet e studenteve dhe te zgjedhi ushtrime per tu siguruar atyre lehtesi me gjuhen .Mesuesi duhet te respektoje autonomine e nxenesit ne perpjekje per tu lidhur dhe vepruar me sfida te reja.Roli I studentit eshte te perdori ato qe ai di ,te liroje veten nga pengesat qe mund te nderhyjne duke I dhene vetes vemendje per te mesuar detyren dh eta aktivizoje ate ne eksplorimin e gjuhes.

‘Asnje nuk mund te mesoje per ne’ Gaetano do te thoshte ,’Te mesosh eshte pergjegjesia jone’.Gjithashtu ai perfundon duke thene se :’Mesuesi punon me studentet,studentet punojne per gjuhen’.

Metoda e mesimit te gjuhes ne grup

Kjo eshte nje metode efikase dhe mjaft e perdorur ne procesin mesimor.Sigurisht si metode ka ne qender te vemendjes komunikimin dhe aktivizimin e nxenesit per ta vene gjuhen dhe njohurite qe ata kane ne perdorim.Mesuesit deshirojne qe studentet te mesojne vete ,te rrisin pergjegjesine e te mesuarit dhe te mesojne nga puna ne grup.Te gjitha keto qellime mund te permbushen neqoftese mesuesi dhe nxenesi e trajtojne njeri tjetrin si persona te cilet I vleresojne te dyja si mendimet dhe ndjenjat.

-Fillimisht roli I pare I mesuesit ne kete metode eshte ai I keshilltarit .Kjo nuk do te thote se mesuesi eshte nje therapist ose se mesuesi nuk jep mesim.Kjo do te thote se mesuesi e njeh se sa kercenuese eshte situate e re e cila do te mesohet nga studentet,keshtu qe ai I perkrah studentet ne betejen ne drejtim te gjuhes.Fillimisht studentet jane te varur nga mesuesi por me pas kur fillojne te studiojne ata behen te pavarur.Metodiste te ndryshem kane identifikuar pese faza ne kete levizje nga varesia tek pavaresia me mesuesin.Ne fazat 1,2 dhe 3 mesuesi fokusohet jo vetem tek gjuha por dhe tek te qenurit perkrahes I studentit ne procesin e te mesuarit.Ne fazen e katert dhe te peste nga siguria e studentit ne gjuhe mesuesi fokusohet me shume tek saktesia por kjo nuk do te thote se lihet pas edhe ne fazat e tjera.

Metoda CLT(Communicative language teaching)/mesimi I gjuhes ne bashkebisedim

Sigurisht sit e gjitha metodat e tjera dhe qellimi I CLT ka ne qender komunikimin.Per tab ere kete studentet kane nevoje per njohuri te formave gjuhesore,kuptimet dhe funksionet.Ata kane nevoje te dine se forma te ndryshme mund te sjellin nje funksion dhe poashtu nje e vetme mund te

sherbeje si shumllojshmeri funksionesh.Ata duhet te jene ne gjendje te zgjedhin formen me te pershtatshme.Komunikimi eshte nje proces dhe njohurite e formave gjuhesore jane te pamjaftueshme.

-Mesuesi e lehteson komunikimin ne klase.Gjate aktivitetit ai vepron sin je mesues duke iu pergjigjur pyetjeve te nxenesve dhe duke vezhguar.Ai mund te mbaje shenime rreth gabimeve te tyre dhe te punoje me vone me to.Studentet jane mbi te gjithe bashkebisedues.Ata jane te angazhuar per te rene dakort per kuptimin duke u perpjekur ta bejne veten e tyre te kuptoje veten dhe te tjeret ,dhe kur njohurite e tyre rreth gjuhes nuk mjaftojne.Gjithashtu meqenese roli I mesuesit eshte me pak dominant studentet shihen si me shume pergjegjes per vet njohurite e tyre.

Nje karakteristike e metodes CLT eshte perdorimi I materialeve autentike.

Puna me goje

Rendesia e perdorimit te punes me goje ne mesimin e anglishtes

Kur ka te folur dhe te shkruar ka gjithashtu dhe te lexuar.Znj.Methju thote se ka shume ndryshim ndermjet te folurit dhe te lexuarit.Kur nje person flet fjalet vijne natyrshem por me leximin thuhen gjera qe jane te dhena ne nje tekst.

Gjuha ka nje rendesi ne te folur dhe lexuar.Vendi me logjik per fillimin e mesimit ten je gjuhe eshte puna me goje.

-Dobishmeria e punes me goje.

1.Te sygjerosh ide te reja:Kur mesuesit duan te rrisin fjalorin e studenteve pike se pari ai duhet te prezantoje idete e reja ,keshtu qe studentet te jene ne gjendje te permiresojne fjalorin.Gjate ketij procesi mesuesi nuk duhet te paraqese vetem nocionin e tij por ai duhet te vendose nje teme me qellim qe studentet te diskutojne dhe flasin per temen.Mesuesit duhet te japin tema sipas eksperiences dhe interesave te studenteve.

Dobishmeria e punes me goje

Te sygjeroje ide te reja

Te prezantoje ide te reja

Te zhvilloj zakonin e te folurit

2.Kur mesuesit prezantojne ide te reja atehere dhe fjale te reja duhet tu jepen studenteve ne menyre qe at ate mesohen me to.Me pak mbeshtetje studentet mund te mesojne dy ose tre fjale nga gjuha angleze keshtu qe ata do te jene te forte ne te kujtuarit e fjaleve.

3.Kur studentet mesojne ide dhe fjale te reja atehere atyre duhet tu jepet rruga e marrjes se njohurive dhe radhitjes se tyre me saktesi.

Kur studentet mesojne te rradhisin fjalet me saktesi atehere mesuesi duhet te zhvilloje zakonin e te folurit ndermjet studenteve.Ata mund ta bejne kete duke bere pyetje dhe marre pergjigje.Keshtu qe e folura mund te zhvillohet tek studentet.

-Rendesia e punes me goje

E ben studentin perfekt ne cdo lloj te lexuari dhe te shkruari.

I ndihmon studentet te lexojne tekstet rrjedhshem dhe ne menyre efektive.

Ndihmon ne formimin e leximit ne heshtje.

Zhvillon fjalimin e mire,shqiptimin,zhvillon te folurin e fjalive ne menyre korrekte dhe nje fjalor te dobishem.

Puna me goje ndihmon studentet te permiresojne gabimet ne shqiptim dhe germezim.

Ndihmon ne zhvillimin e aftesive gjuhesore.

Nepermjet praktikes orale kontrollohet fjalori dhe zhvillohet.

I meson studentet te kuptojne sit e flasin dhe sit e perdorin intonacionin dhe artikulimin ne fjalime.

I ndihmon at ate arrijne dhe persosmerine ne te shkruar.

Materiale dhe teknikat e drejtimit te punes me goje:

Jane disa teknikat te cilat te ndihmojne ne drejtimin e punes me goje:

-Kompozimi oral:Eshte teknika e pare.Ne kete pune mesuesi mund te marre objekte te thjeshta ,histori,piktura etj.Ai mund te marre pergjigje me goje nga studentet dhe tju kerkoje atyre ti shkruajne ne derrase.

-Ne hapin tjeter mesuesi mund te prezantoje figura te cdo lloj objekti dhe tju kerkoje atyre te lexojne ose ti shohin me kujdes.Me pas mesuesi ben pyetje ne baze te figurave.Kjo teknike I ndihmon studentet te perqendrohen tek keto objekte.

-Te plotesosh histori eshte nje teknike e mire per drejtimin e punes me goje.Ne kete pune mesuesi tregon historine dy tre here dhe me pas I kerkon studenteve ti perserisin ato here pas here.Ne fund ai iu kerkon atyre te tregojne historine me fjalet e tyre.Kjo teknike zhvillon te menduarit logjik tek studentet .Historia duhet te jete e shkurter e thjeshte dhe interesante.

-Teknika tjeter eshte dramatizimi.Ne kete pune mesuesi prezanton drame te lidhura me punen orale.Kjo pune I habit studentet shume.Ata mesojne shume nga aktrimi I cili eshte nje teknike e mire e drejtimit te punes me goje.Ajo I prek studentet dhe zhvillon cilesite orale shume mire.

-Nje teknike tjeter eshte aktivitetet bashkebiseduese.Ne kete teknike perfshihen berja e ushtrimeve ,pyetjeve dhe pergjigjet e tyre.Ne ushtrimin e pare mesuesi drejton studentet dhe ata e ndjekin ate,ne te dytin mesuesi ben pyetje lidhur me punet ditore dhe studentet japin pergjigje.

-Lojrat gjuhesore jane nje teknike tjeter e cila zhvillon zakonin e te folurit te sakte tek studentet .Mesuesit I ndajne ata ne dy grupe.Ai iu jep atyre ti ndertojne pyetjet dhe me pas tju pergjigjen.

-Teknika te tjera jane debatet ,diskutimet te cilat ndihmojne te drejtojne punen me goje me efektivitet.

Teknikat e udheheqjes se punes me goje

-Te shikosh fotografite me kujdes

-Te plotesosh histori

-Dramatizimi

-Aktivitete Bashkebiseduese

-Lojra gjuhesore

Si te zhvillojme te folurin e sakte

Eshte detyra e mesuesit ti beje studentet te flasin ne anglisht .Nepermjet te folurit nxenesit mesojne te bejne lidhje direkte ndermjet fjaleve ose shprehjeve ne anglisht dhe objektit dhe ideve.Ai iu meson zakonin e perdorimit te fjaleve ne fjali te sakta dhe fraza dhe e mesojne kete shume lehte.Fjalet e folura gjithmone zene vendin e pare mbi ato te shkruarat.Blumfilldi ka thene se ‘Fjalet e shkruara nuk jane vecese simbole te fjaleve te folura’.Qe te kultivohet nje e folur e mire duhet ti kushtohet vemendje shqiptimit sepse eshte rrenja e nje te foluri te mire.Jane disa shkaqet e te folurit jot e duhur:

-I kushtohet pak vemendje trajnimit te te folurit ne shkolla.Kur mesuesit japin mesim ne klasa ata nuk I kushtojne vemendje shqiptimit dhe studenteve.

-Gjate mesimdhenies vet mesuesi mund te beje nje gabim keshtu qe ata e ndjekin ate.

-Mesuesit nuk kane njohuri rreth tingujve te te folurit.Keshtu qe mesuesve dhe studenteve duhet dhene mjaft njohuri rreth kesaj.

Masat e zhvillimt te te folurit e sakte

Jane dy metodat e mesimit te cilat zhvillojne te folurit e sakte tek studentet:

1.Metoda Imituese 2.Metoda Fonetike.

1.Metoda Imituese

Shqiptimi I mesuesve duhet te jete I mire dhe korrekt dhe duhet te imitohet nga studentet e tij.Kjo metode ka kater hapa:

1.Perceptimi:

Mesuesit shkruajne fjalet ose fjalite ne derrase dhe vet japin modele shqiptimi ndermjet studenteve te cilet I ndjekin keto fjale ose fjali.

2.Imitimi:

Stervitja e veshit ka nje kuptim te rendesishem ne zhvillimin mendor.Mesuesit shqiptojne fjalet dhe studentet perpiqen ti shqiptojne fjalet paster dhe sakte si mesuesi por ato duhet te jene te sakta.

3.Perseritja:

Mesuesi I kerkon studentit te shqiptoje fjalet dhe ne qoftese ai gjen nje gabim ju kerkon ta korigjojne ose te nxjerrin shqiptimin e duhur.

4.Ushtrimi:

Eshte hapi I fundit I metodes se imitimit .Ajo ka dy pjese:Ushtrimi individual dhe ushtrimi ne grup.Mesuesi ju kerkon studenteve te degjojne me kujdes shqiptimin e tij dhe me pas iu kerkon ti flasin fjalet individualisht ne klasat e larta dhe ne grup ne klasat e ulta.

2.Metoda Fonetike:

Fonetika eshte nje shkence e tingujve sic perdoret ne te folur.Ka shume tinguj ne gjuhen angleze .Ne kete metode mesuesi perpiqet te tregoje rreth 45 tinguj qe jane te pranishme ne shkronjat angleze.Ai thote se keto tinguj jane te prodhuara nga tinguj te ndryshem njerezore dhe hap pas hapi shpjegojne rregullat e prodhimit te ketyre tingujve.Ne metoden fonetike praktika dhe prodhimi I tingujve te sakte eshte e rendesishme.Mesuesi gjithashtu mund te ndihmohet me material te ndryshme ne mesimin e shqiptimit nepermjet kesaj metode.

-Ka shume metoda te tjera te cilat mund te ndihmojne ne mesimin e shqiptimit te fjaleve.Ato jane:

-Te kendosh kenge ne korr me mire se individualisht.

-Te recitosh poema

-Te analizosh fjale te gjata dhe te veshtira

-Te debatosh

-Te dramatizosh.

3.Lojrat.

3.1.Avantazhet e perdorimit te lojrave:

Ne shume libra dhe manual metodologjie shkrimtaret kane diskutuar se lojrat nuk jane vetem aktivitete qe mbushin kohen por kane vlera te medha

edukuese.Rob Lee tregon se shume lojra gjuhesore e bejne nxenesin te perdori gjuhen ne vend qe te mendoje te perdori format e duhura.Ai gjithashtu thote se lojrat duhen trajtuar si te rendesishme dhe jot e anashkalohen ne programet mesimore gjuhesore te huaja.Kjo gje mbeshtetet dhe nga Richard Amato I cili beson se lojrat jane argetuese porn a paralajmeron per te pare dhe vlerat pedagogjike vecanerisht ne mesimin e gjuhes se huaj.Ka shume avantazhe ne perdorimin e lojrave.ato te shtojne motivimin dhe argetimin dhe ato u japin studenteve te turpshem me shume mundesi te shprehin opinionet dhe ndjenjat e tyre .Ato gjithashtu u japin nxenesve mundesine te perfitojne eksperienca te reja nga gjuha e huaj te cilat nuk jane te mundura gjate nje ore mesimore te zakonshme.Ne nje atmosfere te qete e cila krijohet nga perdorimi I lojrave studentet I kujtojne gjerat me shpejte dhe me mire.Mbeshtetje tjeter vjen dhe nga W.Wierus I cili beson se lojrat jane nje menyre e mire e praktikimit te gjuhes ,dhe kjo per te sjelle nje model se si nxenesit ta perdorin gjuhen ne jeten e perditshme.Lojrat te inkurajojne ,argetojne,mesojne dhe te japin rrjedhshmeri.Neqoftese nuk eshte ndonje nga keto arsye ato perdoren sepse I ndihmojne studentet te shikojne bukurite e gjuhes se huaj dhe jo vetem problemet.

Zgjedhja e nje loje te pershtatshme:

Ka shume faktore qe duhen marre ne konsiderate kur diskutohet per lojrat njera prej te cilave eshte pershtatshmeria.Mesuesit duhet te jene shume te kujdesshem ne lidhje me zgjedhjen e lojrave ne qoftese ata duan ti bejne ata fitimprures per procesin e te mesuarit.

Nese lojrat jane qe te sjellin rezultatet e deshiruara ato duhet te korrespondojne me nivelin e studentit ,te moshes apo materiali qe do te futet ose te praktikohet.Jo te gjitha lojrat jane te pershtatshme per te gjithe nxenesit pavaresisht nga mosha e tyre.Grupmoshave te ndryshme iu kerkohen tem ate ndryshme ,material dhe menyrat e lojes.Per shembull:Femijet perfitojne me shume nga lojrat te cilat kerkojne te levizin perreth duke imituar nje model,dhe te konkurojne midis grupeve.Per me teper lojra strukturore qe praktikohen ose perforcojne nje aspekt te caktuar gramatikor te gjuhes duhet te lidhen me aftesite e nxenesve dhe njohurite paraprake.

Loja behet e veshtire kur puna ose tema eshte e papershtatshme ose jashte pervojes se nxenesit.Nje factor tjeter qe ndikon ne zgjedhjen e nje loje eshte gjatesia e saj dhe koha e nevojshme per perfundimin e saj.Shume lojra kane

nje afat kohor por sipas Pikozub mesuesi ose mund te ndaje kohen me shume ose me pak kjo ne varesi nga niveli I nxenesve ,numri I njerezve ne nje grup ose te njohurive ,te rregullave ten je loje etj.

Kur te perdoren lojrat :

Lojrat jane perdorur shpesh si aktivitete nxehje te shkurtra ose kur ka pak kohe te mbetur ne fund te nje mesimi.megjithate sic veren Lee ne loje nuk duhet te konsiderihet si aktivitete margjinale te cilat plotesojne momente boshe kur mesuesi dheklasa nuk kane asgje te mire per te bere.Lojrat duhet te jene ne qender te mesimit te gjuheve te huaja.

Rixon sygjeron se lojrat duhen te perdoren ne te gjitha fazat e mesimit me kusht qe ato te jene te pershtatshme dhe te zgjedhura me kujdes.Ne faza te ndryshme te mesimit qellimet e mesuesve lidhur me nje loje mund te ndryshojne:

1.Prezantimi: Te siguroje nje model te mire duke e beret e qarte kuptimin e tij.

2.Praktike te kontrolluar: Nxjer imitim te mire te gjuhes te re dhe pergjigje te pershtatshme.

3.Praktike komunikuese: I jep nxenesve nje shans per te perdorur gjuhen.

Lojrat gjithashtu ndihmojne nxenesit te rishikojne ushtrime dhe te kujtojne materialet ne nje menyre te kendshme dhe argetuese. Te gjithe autoret e pemendur jane dakord se edhe nese lojrat rezultojne vetem si zhurme dhe studentet te argetohen ato jane ende te vlefshme duke i kushtuar vemendje zbatimit ne klase pasi ato motivojne nxenesit dhe nxitin kompetencat komunikuese dhe gjenerojne rrjedhshmeri.

Roli I’ lojes’ ne mesimdhenie.

Lojrat I ofrojne studenteve nje atmosfere qetesuese dhe argetuese ne procesin e te mesuarit .Pasi mesojne dhe praktikojne fjalorin e ri studentet kane mundesi te perdorin gjuhen ne nje menyre jo stresuese.Gjate luajtjes se lojes vemendja e studentit eshte tek mesazhi dhe jo tek gjuha.Ne vend qe ti kushtojne vemendje formave korrekte gjuhesore,shume nga pjesemarresit bejne c’mos per te fituar.Kjo gje lehteson friken e vleresimit negativ ,shqetesimin e te gjykuarit negativisht ne publik dhe eshte kjo nje nga faktoret kryesore e cila pengon nxenesit te cilet mesojne gjuhen ta

perdorin ate perpara njerezve te tjere.Ne kontekstin e nje loje te orientuar ,ankthi pakesohet dhe rrjedhshmeria ne fjalim eshte e garantuar ,keshtu qe arritjet ne komunikim realizohen.

Lojrat jane gjithashtu dhe motivuese.Ato prezantojne dhe nje element garues ne aktivitetin e ndertimit te gjuhes.Kjo sjell nje nxitje te vlefshme ne perdorimin si qellim te gjuhes.(Prasad 2003).Me pak fjale keto aktivitete kane nje kontekst plt kuptim ne perdorimin e gjuhes.Ambienti konkurues I ben gjithashtu nxenesit te perqendrohen dhe te mendojne intensivisht gjate procesit te te mesuarit dhe kjo rrit pervetesimin e nje sasie informacioni ne menyre te pavetedijshme.Shume student te cilet kane eksperimentuar aktivitete ne lojra orientuese kane sjellje positive ndaj tyre (Uberman 98).Ne nje kerkim te drejtuar nga Hyen studentet jane shprehur se atyre ju ka pelqyer atmosfera qetesuese ,gara dhe motivimi qe lojrat sollen ne klase.Nga efekti I lojrave mesuesit raportojne se studentet duken se mesojne me shpejte dhe I ruajne informacionet e mesuara me mire ne nje ambient te qete dhe pa stres.

Perfitimet e perdorimit te lojes ne mesimin e gjuhes mund te permblidhen ne 8 pika:

Loja:

1.-Sjell aftesi komunikuese.

2.-Krijon nje kontekst plotkuptimsh ne perdorimin e gjuhes.

3.-Rrit motivimin e te mesuarit.

4.-Pakeson ankthin e te mesuarit.

5.-Bashkon disa lloj qellimesh gjuhesore.

6.-Shton perdorimin krijues dhe spontan te gjuhes.

7.-Krijon nje ambient bashkepunues ne te mesuar.

8.-Nxit pjesemarrjen e studenteve.

-Loja ne role.

Dijetaret sygjerojne hapa te ndryshme dhe rradhe te ndryshme ne zbatimin e lojes ne role ne mesimdhenie.Bazuar ne te dhenat empirike ,ne sygjerojme hap pas hapi udhezuesin tone per te bere nje loje ne role te suksesshme.

Hapi 1: NJe situate per lojen ne role.

Per te filluar zgjidhni nje situate per te juajtur rolin,duke mbajtur parasysh nevojat dhe interest e nxenesve.Mesuesit duhet te zgjidhin rolin qe duhet ti japin studenteve ,nje mundesi per te praktikuar ate qe kane mesuar.Ne te njejten kohe ne kemi nevoje per nje rol qe I intereson studenteve.Nje menyre per te siguruar qe roli juaj eshte interesant ehste per te lejuar studentet te zgjedhin situaten e tyre.Ata mund te sygjerojne temat qe I intrigojne ata ose te zgjedhin nje teme nga nje liste e situatave te dhena.Per te gjetur nje situate per te luajtur “rolin”shkruani situatat qu ju hasni ne jeten tuaj ose lexoni nje liber apo shikoni nje film ,per shkak se skenat e tyre mund te japin shume role ne situata te ndryshme .Kjo mund te perbeje nje rol efektiv ne baze te dallimeve kulturore.

Hapi 2: Roli Dizajn

Pas zgjedhjes se nje konteksti per rolin hapi tjeter eshte per te dale me ide se si kjo situate mund te zhvillohet.Niveli I nxenesit per pervetesimin e gjuhes duhet te merret ne konsiderate.Nese ju mendoni se roli juaj kerkon kompetenca me te thella linguistike sec studentet zoterojne,ajo ndoshta do te jete me mire per te lehtesuar apo per ta lene ate sit e pershtatshme.Ne nivele te ulta,te ndermjetme apo te avancuara roli luhet me probleme dhe konflikte dhe ne to punohet shume mire sepse ata sepse ata motivohen si karaktere per te folur.Kjo do te gjeneroje tension dhe do ta beje rolin te luhet ne menyre interesante .

Hapi 3: Pergatitja gjuhesore:

Pasi te keni zgjedhur nje loje te pershtatshme rol duhet te parashikojme gjuhen e pershtatshme per te.Ne nivel fillimi gjuha e nevojshme eshte pothuajse teresisht e paparashikueshme.Sa me I larte niveli I studenteve me e veshtire eshte per te percaktuar sakte se c’fare gjuhe nxenesve te shkollave u nevojitet por pak parashikim eshte e mundur gjithesesi.Eshte rekomanduar per te futur ndonje fjalor te ri para se te luajne rolin.Ne nivel fillimi ju mund te deshironi per te nxjerre zhvillimin e skenarit qe luajne nxenesit tuaj dhe pastaj e pasurojne ate.

Hapi 4: Pergatitja Faktike

Ky hap nenkupton ofrimin e nxenesve me informacione konkrete dhe pershkrime te qarta te rolit ne menyre qe ata te mund te luajne rolin e tyre me besim.

Per shembull:Ne situaten ne nje stacion hekurudhor personi per dhenien e informacionit duhet te kete informata relevante,destinacionin e trenave ,cmimet e biletave etj.

Ne nje klase me te avancuar dhe ne nje situate me te perpunuar eshte perfshire ne nje karte nje emer fiktiv,statusi,mosha ,personaliteti ,interestat fictive dhe deshirat.Pershkruani cdo rol ne nje menyre qe do te lejojne nxenesit te identifikohen me personazhet.Perdorni personin e dyte “ju”ne vend te personit te trete “ai”ose “ajo”.Nese roli juaj paraqet nje problem vetem lereni problemin pa dhene asnje zgjidhje.Ne nivelin e fillimit karta mund te permbaje udhezime te rendesishme.

Hapi 5: Dhenia e roleve

Disa instruktore kerkojne disa vullnetare per te aktruar nga nje rol para klases edhe pse kjo mund te jete nje ide e mire per te planifikuar me pare se cfare role te caktoje dhe cilit student.Ne nivelin e fillimit mesuesi mund te marre nje nga rolet dh eta ushtroje ate si nje model.Ndonjehere studentet kane ushtrime ta luajne rolin per detyre ne shtepi.

Ata mesojne fjale te dobishme dhe shprehje,mendojne per ate qe ata mund te thone dhe pastaj te luajne rolin tjeter ne klase.Nuk mund te jete nje ose disa grupe te luajne rol.Nese e tere klasa perfaqeson nje grup te luaje nje rol eshte e nevojshme per te mbajtur disa role te vogla te cilat mund te hiqen nese ka njerez me pak ne klase se pritet.Nese mesuesi del nga role tai mund te caktoje nje rol per dy student ne te cilin njeri flet mendimet e fshehta te tjetrit.Me disa grupe qe luajne rol ,kur te vendoset per perberjen e tyre si aftesite dhe personalitetet e nxenesve duhet te merren ne considerate.

Per shembull:Nje grup I perbere vetem nga student te turpshem nuk do te kete kurre sukses.Shume shpesh nderveprime optimale mund te arrihen duke I lene nxenesit te punojne ne nje grup me miqte e tyre.

Nese merret ndonje pjese ne luajtjen e rolit ose jo ,roli I mesuesit eshte qe te jete sa me modest qr eshte e mundur.Ai ose ajo degjon per gabime te nxenesve dhe mban shenime.Gabimet e verejtura gjate luajtjes se rolit do te siguroje mesuesin me reagime per praktike te metejshme dhe rishikim.Rekomandohet qe mesuesi te shmange te nderhyje ne luajtjen e rolit me korrigjimet dhe gabimet ne menyre te mos dekurajoje studentet.

Hapi 6: Follow up/Me ndiq:

Pasi roli eshte perfunduar kalojne disa kohe ne qetesi.Kjo nuk do te thote duke vene ne dukje dhe korrigjimin e gabimeve.Pasi luajne rolin studentet jane te kenaqur me veten e tyre,ata mendojne se kane perdorur njohuruite e tyre te gjuhes per dicka konkrete dhe te dobishme.Kjo ndjenje e kenaqesise do te zhduket nese cdo gabim eshte analizuar .Ajo gjithashtu mund ti beje studentet me pak te sigurt dhe me pak te gatshem per te bere role te tjera.Me ndiq do te thote duke kerkuar mendimin e cdo nxenesi ne lidhje me luajtjen e rolit dhe te mirepres komentet e tyre.Qellimi eshte per te diskutuar se cfare ka ndodhur ne luajtjen e rolit dhe ne ate qe kane mesuar.Pervec diskutimit ne grup mund te perdoret nje pyetesore vleresimi.Metodat e paraqitura me larte jane vetem nje pjese e vogel e gjithe listes se metodave te ndryshme te efektshme te mesimdhenies te gjuhes angleze.Mesuesi duhet te mbaje mend se secili prej metodave te paraqitura punon ne menyre me efektive nese ato jane te kombinuara se bashku dhe te zbatohen ne cdo mesim.Eshte e pamundur te ndajme te miren dhe me efektiven e tyre .C’do mesues zgjedh per veten e tij se c’fare metode te perdor per cdo rast konkret te mire.

Pershtatshmeria e perdorimit te lojrave.

Ne kete paragraf do te paraqesim se si mesuesit modern e vleresojne pershtatshmerine e perdorimit te lojrave kur japin gjuhen angleze.Lojrat ndihmojne dhe inkurajojne shume nxenes te mbajne interesin ne gjuhe.Lojrat gjithashtu I ndihmojne mesuesit te krijojne kontekste ne te cilat gjuha eshte e perdorshme dhe me plot kuptim.Nxenesit duan qe te marrin pjese dhe ne vend ta bejne kete duhet te kuptojne se c’fare thone te tjeret ose kane shkruar ,keshtu qe ata duhet te flasin ose te shkruajne ne vend qe te shprehin pikepamjet e tyre ose te japin informacion.Nevoja per te pasur shume kuptime ne mesimin e gjuhes eshte pranuar per shume vite.Nje interpretim I perdorshem I fjales ‘plotkuptim” eshte se nxenesit I pergjigjen permbajtjes ne nje menyre te vendosur.Neqoftese ata jane te mahnitur ,te intriguer ose te habitur permbajtja eshte shume e qarte dhe plt kuptim.Keshtu qe kuptimi I gjuhes qe ata degjojne ,lexojne ,flasin ose shkruajne do te jete nje experience me gjalleruese dhe do te mbahen mend me mire.Neqoftese pranohet qe lojrat mund ti sjellin gjuhes nje praktike plotkuptim dhe intensitet atehere ato mund te konsiderohen si repertori qendror I mesuesit.Nje gjuhetar amerikan Andrey Ersoz shpjegon se mesimi I gjuhes se huaj eshte nje detyre e veshtire dhe te lodh shume.Zgjedhja e duhur e lojrave eshte nje menyre e mire sepse I japin studenteve nje pushim

dhe ne te njejten kohe I lejon at ate praktikojne qellimet e gjuhes.Ata gjithashtu nxisin dhe rrisin bashkepunimin.Lojrat jane motivim I madh neqoftese te terheqin dhe jane interesante.Ato mund te perdoren per te praktikuar qellimet e gjuhes dhe gjithashtu per te praktikuar disa lloje komunikimesh.Eshte e mundur te mesosh nje gjuhe dhe ne te njejten kohe te kenaqesh veten.Nje nga menyrat e mira per tab ere kete eshte nepermjet lojrave.

Ka shume avantazhe ne perdorimin e lojrave ne klase:

1.Lojrat jane nje pushim I mirepritur nga rutina e zakonshme e gjuhes ne klase.

2.Ato jane motivuese dhe sfiduese.

3.Mesimi I gjuhes kerkon nje vullnet te madh dhe lojrat bejne te mundur dhe stimulojne ne procesin e te mesuarit.

4.Nepermjet lojrave gjuhen mund ta praktikojme neprmjet te folurit , te shkruarit,te degjuarit dhe te lexuarit.

5.Ato krijojne nje kontekst plot kuptimsh ne perdorimin e gjuhes.

6.Dhe studentet e turpshem mund te marrin pjese.

7.Si ti zgjedhim lojrat.

8.Nje loje duhet te jete me shume se argetim.

9.Nje loje duhet te prfshije konkurim ‘miqesor’

10.Nje loje duhet te perfshije interesin e nxenesve

11.Nje loje duhet ti inkurajoje studentet te fokusohen ne perdorimin e gjuhes se sa tek vet gjuha.

12.Nje loje duhet tu jape studenteve shancin e te mesuarit praktikisht materialet specifike te gjuhes.

Mesimi I fjalorit nepermjet lojrave.

Lojrat kane treguar se kane avantazhe dhe efektshmeri ne mesimin e fjalorit ne disa menyra.

1.Lojrat sjellin qetesi dhe argetim per studentet dhe kjo I ndihmon ata ti mesojne fjalet e reja me shpejt.

2.Lojrat te perfshijne ne gara miqesore dhe mbajne interesin e nxenesit.Kjo I jep motivim nxenesit te anglishtes te perfshihet dhe te praktikohet ne aktivitetet e te mesuarit.

3.Lojrat e fjalorit sjellin kontekstin e botes reale ne klase dhe I shtyn studentet te perdorin anglishten ne menyre te sjellshme.Megjithate si roli I lojrave dhenien dhe mesimin e fjalorit nuk mund ta mohosh.Gjithesesi ne vend qe te arrihet me shume nga lojrat e fjalorit ,eshte e nevojshme qe te zgjidhen lojra te pershtatshme.Si perfundim te mesosh fjalorin nga lojrat eshte nje menyre interesante dhe efektive qe mund te aplikohet ne c’do klase.Perfundimet e ketij kerkimi sygjerojne se lojrat nuk perdoren vetem per argetim por me e rendesishmja per te praktikuar dhe perseritur mesimet e gjuhes dhe kjo te drejton drejt qellimit qe te permiresoje komunikimin e nxenesve.

Mesimi I gramatikes neprmjet lojrave:

Koleksione me lojra fjalesh eshte nje burim I vlefshem per mesuesit nga nxenesit e vegjel tek te rriturit ten je gjuhe te pare ose te dyte.Duke u fokusuar fillimisht ne zhvillimin e gjuhes nepermjet perdorimit te nje fjalori ato perforcojne mesimet ne klase dhe I japin nje plotesim germezimit,bashkebisedimit ,degjimit dhe praktikimit te te folurit.Lojrat gjuhesore me drejtuese jane ato te cilat theksojne strukturat specifike.

Shume nxenes deri diku e pranojne se tingulli I nje gjuhe te huaj do te jete ndryshe nga gjuha e tyre ametare.Ajo qe eshte me e veshtire te pranohet eshte se gramatika e nje gjuhe te huaj eshte shume e ndryshme nga ajo e gjuhes ametare.

Lojrat gramatikore mund te perdoren ne tre menyra:

1.Te percaktosh perpara se te prezantosh strukturen e nje zone dhe te mesojne se sa shume njohuri jepen ne grip ne kete zone.

2.Pas prezantimit te grupit te shohim se sa shume ka arritur grupi.

3.Dhe ,si perseritje e pjeses gramatikore.

Ti perdoresh ato si pjese qendrore e procesit mesimor tek studentet dhe do te ishte ide e mire.C’do loje propozohet per nje nivel te dhene nga fillestar tek te avancuar .Shume aktivitete te ndryshme mund te pershtaten ne klasa te ndryshme duke perdorur komponente gramatikore te ndryshem.Duke ndryshuar permbajtjen gramatikore nje mesues ne shume raste mund te perdori lojen e ofruar ne nje nivel te larte ose te ulet.Zakonisht c’do zhvillim mund te plotesohet me c’do strukture qe ti deshiron te punosh me studentit tend.Studentet duhet te mbajne pergjegjesite individuale rreth asaj qe ata mendojne se gramatika eshte.Mesuesi eshte I lire te zbuloje se c’fare di student pa qene ne qender te vemendjes.Puna e rendesishme eshte qe te marrin pjese ne kontekstin e lojes .Nje loje duhet te planifikohet ne ditet e mesimit sebashku me ushtrimet,dialogjet dhe pjeset e leximit.Keto nuk duhen neglizhuar.Lojrat jane nje menyre argetuese te cilat e mbajne interesin e studentit tek gjuha,jane pjese e procesit mesimor dhe nxenesit duhen inkurajuar ti marrin ato seriozisht.Ata duhet te dine se sa kane per te luajtur lojen.Nuk ka efekt neqoftese e fillon lojen pese minuta para se te mbaroje mesimi.Studentet duhen te lajmerohen pese minuta perpara se te mbaroje koha keshtu qe at ate perfundojne perpara fundit.Sa me te rritur te jene studentet aq me selektiv mesuesi duhet te jete ne zgjedhjen e lojes.Femijet e vegjel I pelqejne levizjet ,ndersa te medhenjte argetohen dhe emocionohen me fjalekryqe,pazzella,rrota me fjale,gara me postera,internet dhe argetime te cdo lloji.Marredheniet e ngushta nuk duhet te egzistojne vetem ndermjet studenteve por dhe ndermjet student/mesues.

Eshte shume e rendesishme per nxenesit e vegjel sepse ata shpesh I konsiderojne mesuesit si qender e tyre.Nje mesues duhet te kete ne mendje se eshte permbajtja dhe jo forma e cila eshte interesante per nxenesin.Femijet mesojne me gjithe qenien e tyre .Perfshirja e pergjithshme e femijes do te thote se dikush duhet te merret me pjesemarrjen e femijes ne mesim sa me shume te mundet.C’do gje e thene me larte eshte plotesisht e drejte jo vetem per femijet por dhe te rriturit,sepse eshte ne natyren e perbashket njerezore te fitojne zakone nepermjet eksperiences .Ne te gjiyhe mesojme te kuptojme dhe flasim gjuhen e pare duke degjuar dhe perdorur ate ne situate te ndryshme ,me njerez te cilet kujdesen per ted he per ne.Kjo eshte menyra me e efektshme dhe interesante per te mesuar nje gjuhe te dyte.Ekspertet tani keshillojne mesuesit e gjuhes ta kalojne me shume kohen ne klase me aktivitete qe rrisin pervetesimin e aktiviteteve te ndryshme sesa me format e zakonshme te fjalorit ,shpjegimin dhe ushtrimin e formave gramatikore.Ata kembengulin se njehere qe je mesuar me cmimet dhe kenaqesite nga mesimi I aktiviteteve te ndryshme ju do te mbeteni te

habitur se si mesimi I nje gjuhe te dyte te huaj do te ishte kenaqesi shume e lehte per ta bere.

Idete tuaja per aktivitete dhe drejtimi I tyre do te lulezojne dhe mesimi I studenteve do te jete I shpejte dhe I larte.”Aktivitet”do te thote veprime me lojrat ,lojrat me perplasje duarsh,hedhje ne litar,lojra me letra,lojra me gjegjeza etj.

Perse I perdorim lojrat ne klase?

-Lojrat jane argetuese dhe femijeve ju pelqen te luajne me to .Nepermjet tyre femijet eksperimentojne ,zbulojne dhe veprojne ne ambientin e tyre qe I rrethon.

-Lojrat I shtojne variacione mesimit dhe rrisin motivimin.Per shume femije ndermjet 4/12 vjec mesimi I gjuhes nuk do te jete celesi si faktor motivues .Konteksti I gjuhes e ben gjuhen e huaj menjehere te perdorshme per femijet.

-Nepermjet luajtjes se lojrave ,studentet mund te mesojne anglisht sipas menyres qe femijet mesojne gjuhen e nenes pa e vene re qe po studiojne dhe pa stress ata mund te mesojne shume.

Arsye te tjera qe perfshijne lojrat ne nje ore mesimore jane:

1.Ato fokusojne vemendjen e studentit ne struktura specifike.

2.Ato funksionojne si perforcim,perseritje ,dhe pasurim.

3.Ato perfshijne pjesemarrjen e barabarte te nxenesve te ngadalte dhe te shpejte.

4.Ato mund te pershtaten me moshen individuale dhe nivelin e gjuhes te studenteve.

5.Ato kontribuojne per gara me atmosfere te qete.

6.Ato mund te perdoren ne cdo situate mesimdhenieje te gjuhes me cdo aftesi ne te lexuar,shkruar,folur ose degjuar.

7.Ato sigurojne pjesemarrjen maksimale te studenteve.

Perfitime te pergjithshme te lojrave:

Ne lidhje me emocionet:

-Ul emocionet

-Nxit perdorimin spontan dhe krijues te gjuhes

-Motivon

-Argeton

Me njohurite:

-Perforcon

-Perserit dhe zgjeron

-Eshte perqendruar ne komunikimin gramatikor.

Me dinamiken ne klase:

-Ne qender eshte student

-Mesuesit veprojne vetem si ndihmesa

-Te ndertosh kohezion ne klase

-Te perfshish gjithe klasen

Me pershtatshmerine:

-Lehtesisht e pershtatshme per moshat dhe nivelet

-Perdoren te katerta aftesite

-Kerkohet pergatitje minimale pas zhvillimit.

3. Anketime

Metodat me te perdorshme te gjuhes angleze ne shkollat e qytetit te Vlores

Jo te gjitha metodat jane te realizueshme gjate nje ore mesimore dhe kjo per shkak ye kohes se gjate qe ato kerkojne per tu realizuar por me te perdorshmet sipas nje anketimi te bere ne shkollat e qytetit te Vlores jane:

Stuhi mendimesh (Brainstorming):Eshte nje process te menduari ne te cilen mendimet qe ke I kthen ne fjale,diagrame.

Metoda e topthit te bores: Eshte nje process I shkallezuar I brainstorming ,me qellim te mbledhjes se pyetjeve ,problemeve,ideve ,zgjidhjeve lidhur me nje teme.Pjesemarresit shkembejne dhe dakordojne qendrimet e tyre neper grupe te ndryshme.Ne fund qendron nje zgjidhje ose pergjigje vendosur nga te gjithe pjesemarresit.

Nocioni’ metoda e topthit te bores’ qendron sepse ne kete metode shpeshtohen gjithnje e me shume idete individuale permes grupeve te punes.

Ne vecanti thekson nxitjen e sjelljes demokratike nder te tjera pranimi I mendimeve te tjera,dakordimi dhe qendrimi prapa rezultatit te perbashket.

Loja ne role:

Eshte e pershtatshme ne vecanti per te ushtruar menyren e sjelljes komunikative dhe sociale.

Mind Map (Harta e mendjes):

Eshte nje diagram e cila perdoret per te paraqitur fjali,ide.Ajo paraqitet sin je metode grafike e mbajtjes se shenimeve.

Decision Tree (Pema e vendosjes):Pema e vendosjes eshte nje peme dega e te ciles paraqet nje zgjidhje ndermjet nje numri alternativash dhe cdo gjethe paraqet nje klasifikim vendimi.

Anketime te ndryshme te bera ne zonat rurale dhe urbane te rrethit Vlore gjate periudhes 2005/2010.

Duke bere disa anketime rreth perdorimit te metodave te gjuhes angleze ne shkolla te ndryshme te qytetit te Vlores nxorra perfundime te till ate cilat I kam paraqitur me ane ten je grafiku:

Shkollat ne qytet :

Nga perfundimet e nxjerra persa I perket perdorimit te metodave te gjuhes angleze gjate ketij pese vjecari ka ardhur ne rritje dhe rezultatet jane mjaft te kenaqshme.Ky rezultat vjen si pasoje e mjeteve ,materialeve ,teksteve ,trajnimeve te ndryshme ,sigurisht dhe njohurive bashkekohore qe mesuesit kane.

Shkollat ne Fshat :

Sipas grafikut paraqiten te njejtat rezultate me shkollat e qytetit dhe ky eshte nje tregues I mire pasi dhe zonar rurale te cilat kane qene pak problematike ne nivelin e mesimshenies flasim ketu per perdorimin e gjuhes angleze ka nje permiresim te theksuar gjate ketij pese vjecari.Kryesisht mesuesit ne keto zona jane relativisht ne moshe te re nga rezultatet qe mblodha dhe njohurite,trajnimet e shumta,materialet bashkekohore kane influencuar ne rritjen e cilesise se mesimdhenies se gjuhes angleze dhe sidomos ne perdorimin e metodave bashkekohore te kesaj gjuhe.

Cilat jane materialet didaktike .Perdorimi I tyre.

Ka shume material didaktike qe perdoren dhe shume te tjera qe jane te nevojshme edhe pse ne shkollat tona nuk perdoren.Materialet didaktike jane ato material qe mesuesit I perdorin ne jeten e perditshme me qellim q eta bejne procesin e mesimit me te lehte per tu kuptuar nga nxenesit.

Materialet didaktike qe perdoren ne gjuhen angleze jane laboratoret te cilet perdoren ne rastet kur nxenesit kane pjese per te degjuar me qellim te mesojne shqiptimin e sakte te fjaleve dhe te mprehin me shume degjimin.

Ata perdoren ne interpretimin konsekutiv dhe simultant gje qe I ndihmon nxenesit te shkathtesohen ne perkthim.

Nje material tjeter qe eshte I pranishem ne klase eshte dhe libri.Metodat e reja qe kane hyre se fundmi jane me prane gjuhes se perditshme te kohes dhe jane me interesant per nxenesin per nxenesin.

Po ashtu dhe derrasa e zeze eshte nje mjet didaktik I rendesishem e cila e ndihmon nxenesin qe ti fiksoje me lehte gjerat e rendesishme qe shkruhen.

Nje material tjeter po me shume rendesi eshte sjellja ne klase e objekteve “Realia” si postera,harta dhe objekte te tjera konkrete qe lidhen me temen e mesimit.Sipas programit keto material dhe te tjera si keto si per shemtull:kaseta ,projektore,fjalore perdoren per tab ere mesimin e gjuhes angleze me te lehte si dhe per te shkathtesuar nxenesit ne perdorimin e saj.

Perfundime

Nga te gjitha te lartepermendurat mund te nxirren keto perfundime:

Qellimi I kesaj pune ishte per te zbuluar menyrat me efektive te mesimdhenies ten je gjuhe te huaj per femijet.Per arritjen e qellimit te problemit te dhene jane studiuar vepra te autoreve te huaj.

Ne formimin e interesit te nje subjekti ,rol te madh eshte luajtur nga mesuesi.Prandaj per perfeksionimin e nje gjuhe te huaj nga ana e nxenesve eshte profesionalizmi I mesuesit I cili nuk duhet te punoje vetem te marre ne considerate parimet metodike baze te mesimdhenies por edhe te jene ne kerkim te vazhdueshem te prirjeve te reja dhe mjeteve te mesimdhenies te cilat do te mbulojne nje mesim dhe kjo do ta beje ate interest,njohes dhe te kujdesshem.

Me te dobishme per kete qellim pritjet e meposhtme dhe metodat:

Metoda konstruktiviste,komunikuese,metoda e projekteve dhe diskutimeve,loja dhe loja rol etj.

Ne punen e gjate jane analizuar te gjitha keto metoda te cilat rrisin cilesine ne studimin e mesimdhenies dhe perdoren ne punen me femijet.Shume nga pritjet mund te zbatohen me sukses ne mesimin e femijeve te moshes me te re dhe me te avancuar.Teknikat rezultojne se jane interesante nga shume kendveshtrime te thjeshta ne aplikim dhe mund te shtoni ne thelb kohen ekzistuese operative te mesuesve te huaj.Ndersa disa nga metodat pranohen nga mesuesit ne menyre te heshtur sintetike ose analitike (c’do mesues te zgjedhe rrugen e vet per te punuar me studentet) ,te gjitha keto duhen te perfshihen ne procesin e te mesuarit.Ato veprojne si koncepte te pergjithshme duke ju dhene nje gjatesi te plote teknikave qe aplikohen brenda nje metode.Ato nuk I japin drejtime te rrepta se si ti zbatojne atop or nje hapsire te gjer per nje pune krijuese.

Gjithashtu ne kete pune u investigua per problemin e lojrave qe perdoren ne mesimet e gjuhes angleze.Kohet e fundit perdorimi I lojrave eshte bere nje teknike e njohur e cila ushtrohet nga shume edukatore ne klase e cila rekomandohet nga metodiste te ndryshem.Shume nga burimet qe u perdoren per kete pune listojne avantazhet e perdorimit te lojrave ne gjuhen e huaj ne klase .

Objektivi kryesor I tyre ishte te pasurojne studentet me fjale ose shprehje ,dhe te ndihmojne gjithashtu dhe aftesite komunikuese te tyre.

Nga vezhgimet vura re se ato grupe studentesh te cilat praktikojne aktivitetet gramatikore me lojrat ndihen me te motivuar dhe te interesuar ne ate qe ata jane duke bere.

Koha qe ata kalonin duke punuar mr fjalet ishte me e gjate se kur perdornin teknika te tjera me grupe te ndryshme.Kjo tregon se sa me shume kohe ti kushtosh aktiviteteve ato te drejtojne drejt rezultateve te mira .Argetimi dhe atmosfera e qete qe shoqerojne aktivitetet lehtesojne te mesuarit e nxenesve.

Perdorimi I lojrave gjate mesimit mund ti kete motivuar nxenesit te punojne me shume me fjalorin keshtu qe lojrat kane qene nje stimul I mire per pune shtese.Lojrat duhet te jene nje pjese integrale e mesimit duke sjelle mundesine e nje praktike intensive dhe te jene ne te njejten kohe te kenaqshme per nxenesit dhe mesuesi.

Kerkimet e mia kane treguar se lojrat jane te dobishme dhe me te suksesshme se metodat e tjera te prezantimit te fjalorit dhe perseritjes.

Bibliografia:

1.-Jonassen Prof..David.Harry.Constructing learning environment 1999,Thinking schools,Learning Nation.-1999-faqe 45-55.

2.Numan Prof.DOC. David :Communicative Language Teaching 2004.

3.Rinvolucri Prof. Mario:Challenge to think,Oxford University Press 2002.

4.ScottProf.Doc. Willim Andrey dhe Ytreberg Lorenc Hill: Teaching English to children 2002.

5.Brawn Prof. Hans Drew:Teaching by principles 2001 –Faqe57-69

6.Tafani Prof.AS.Dr Vilma ,Vasquez Isabel,Leksi Imer,Shkalla Danjela Ambri 2010,Metoda e mesimit te Gjuhes Angleze.

Adresa internet:

-http://en.wikipedia.org/wiki/Constructivist_teaching_methods

-http://www.yanglish.ru/catalog2/englishlanguage.htm

-http://www.sse-franchise.com/soapbox/200703/16/what-is-the-communicative-teaching-method/

Kapitulli II :Aspekte praktike te menyrave te mesimdhenies.

Ne pjesen teorike te kesaj teme u fol per disa lloje menyrash efektive te te mesuarit gjuhen angleze.Por neqoftese mesuesi deshiron ti vendos ato ne praktike eshte e nevojshme te di se si ti perdori keto metoda ne ore mesimore te ndara.Ne pjesen praktike te detyres shembuj ushtrimesh te ndryshme do te tregohen per disa nga metodat e dhena ne pjesen teorike.Mesuesi mund ti pershtase dhe te beje variacione me to ne oren e tij mesimore.Keto metoda jane provuar dhe kane dale te suksesshme me nxenesit.

Lojra Gramatikore

Lojra Krahasuese

Gramatika Mbiemrat

Niveli Mesatar tek te avancuar

Koha 15-20 minuta

Materialet 3 letra ne forem posteri

Pergatitja:

Pergatit 3 copa letrash te medha kun je pjese te jete e gjere ne nje ane,tjetra te jete e ngushte dhe e treat te jete shume e gjere.

Ne Klase:

1.Hap sa me shume vend ne klase me qellim qe studentet te kene hapesire ne te gjithe muret dhe pyet dy prej tyre te veprojne si ndihmesa ne derrase.

Ngjit secilen prej kartave nje nga nje ne tre pjese te mureve te klases.Kerkoju studenteve te tjere te mblidhen ne mes te klases .

2.Tregoju atyre se ata do te lexojne fjali me nje fjale qe mungon .Neqoftese mendojne se fjala e duhur per fjaline eshte e gjere ata duhet te vrapojne dhe te prekin faqen e murit ku eshte kjo fjale.Neqoftese mendojne se mund te jene alternativat e tjera atehere ata duhet te prekin kartat perkatese.

Tregoju atyre se ne disa raste mund te jene dhe dy pergjigje te sakta por qe ata duhet te zgjedhin njeren.

3.Udhehiqi ndihmesit nederrase te shkruajne versionet e sakta teksa loja perparon.

4.Lexo grupin e pare te fjalive dhe nxiti studentet te drejtohen tek faqa e murit I cili mund te jete I duhuri.Jep alternativat e duhura dhe sigurohu qe ato te vendosen ne derrase.Me pas vazhdo me fjaline e dyte etj.

5.Ne fund te pjeses kerkoju studenteve te shenojne fjalite ne fletoren e tyre.Neqoftese studentet duan nje sfide ata duhet te gjejne nje patner dhe sebashku te shkruajne sa me shume fjali qe ata mbajne mend te kthyer me shpine nga derrasa perpara se te kthehen dhe te kene mbaruar shenimet e tyre.

Fjalite qe do te lexohen:

Ai e pa ate me nje buzeqeshje ____________________

Mahnitese

Ajo eshte shume ____________________ Mendjelehte

Ai humbi ne syte e saj ______________ Blu etj……….

Shumllojshmeri:

Kjo loje mund te luhet dhe me shume eksponente te tjere gramatikore:

-Me nyjet a,the,zero etj.

-Parafjale etj.

Perralla argetuese---Stili Jigsaw.

Ndaji studentet ne pese grupe te barabarta.Cdo grupi caktoji nje perralle per te lexuar.

Histori te tilla si:Rosakui shemtuar,Borebardha dhe shtate xhuxhat,hensel dhe Gretel etj.

Cdo grup eshte pergjegjes per mbledhjen e informacionit qe vijon.

Cilet jane personazhet?

Ku luhet perralla?

Cilat jane pikat kryesore te histories? Etj….

Pasi studentet lexojne,diskutojne dhe regjistrojne informacionin e meposhtem ,ndaji ata ne grupe sipas stilit jigsaw.Nje person nga cdo perralle futet ne nje grup te ri.Ne grupet e tyre te reja cdo studenteve ju jepen tre minuta per ti treguar pjestareve te tjere te grupit tjeter rreth histories qe ata lexuan dhe informacionit qe ata mblodhen.

Pas kesaj grupi duhet te krijoje nje poster dhe te japi nje prezantim qe I drejtohen dy pikave:

1.C’fare kane te perbashket dy historite?

2.Duke perdorur c’fare ju gjetet te perbashket shkruaj mendimin tend per kete perralle.

Aktivitetet e Debatit:

Hyrje:

Ky eshte nje ushtrim I njohur teatror I cili eshte shume efektiv ne inkurajimin e kontrolluar dhe nderhyrjet spontane ne klase.

Hapi I : Prezanto

Te prezantosh nje liste me shprehje debatuese si ato te listuara.

Hapi II : Modeli

Modelo nje diskutim.Zgjidhe veten si udheheqes dhe kater student te tjere qe te udhehiqen.Fillimisht udheheqesi prezanton nje teme.Me pas ai zgjedj nje student dhe nje shprehje per vazhdimesine e diskutimit.

Udheheqesi :Elefantet nuk duhet te lejohen ne Bankok

Studenti A :Akoma me shume

Studenti B :Nga ana tjeter njerzit ne Bankok jane shume bujar kur shohin elefante.

Udheheqesi :Si per shembull ?

Studenti C :Po ja kur ata shohin elefante ata ndiejne keqardhje dhe ju japin ushqim dhe para.

Keshtu vazhdon diskutim dhe mund te jete shume I gjate.

Hapi III :Te shkruarit

Te perforcosh perdorimin e ketyre shprehjeve me tepr,ndiq kete aktivitet me nje debat ose ushtrime me te shkruar.

Metoda e projektit :

Nr.1.Te preferuarat e mia.

Femijet pergatisin ne shtepi material te cilat ilustrojne interest e tyre ,hobin qe kane etj.Ne mesim ne nje liste ne flete me ngjyre ata vizatojne albumin ku cdo nxenes tregon rreth gjerave te tyre te preferuara dhe kohen e tyre te lire.(rreth ngjyrave ,sporteve ,qyteteve etj).

Nr.2. Poeme me pikture.

Femijet sygjerohen te vizatojne piktura per poemen qe lidhen me kuptimin e saj.

Nr.3.Vija larese:

Femijet vizatojne lloje te ndryshme rrobash ,shkruajne emrat ne to dhe me pasi varin ato ne telin e rrobave me ndihmen e kapsave.

Metoda Brainstorming (Stuhi mendimesh)

Ndahe klasen ne grupe te vogla prej kater deri ne gjashte student.cdo grupi caktoi qe te bejne nje liste me dhjete rregulla te pashkruara qe ata I ndjekin c’do dite.Per shembull ku ata blejne ushqime,kur ngrihen ne mengjes etj.

Diskuto me grupet se perse ata I ndjekin keto rregulla dhe cfare duhet qe ata ti thyejne keto rregulla.

Nda perseri klasen ne grupe prej tre vetesh.Cakto njr temeku te gjithe jane te njohur me te ,pershembull sit e pakesojme numrin e te pastreheve ne rruge.

Me pas caktoi cdo grupi nje figure te njohur historike,filmi ose nga ngjarje te tjera dhe leri studentet te mendojne se si keta persona do tem und ti zgjidhin keto ceshtje.

Psh:Si do te vepronte Martin Luter King qe te zhdukte problemin e te pastreheve?

Si pikenisje sygjeroi studentet se cfare ekspertize te vecante personi I zgjedhur do ti sjelle problemit dhe cili do te jete objektivi I tij ose I saj.

Vendos nje kuti pershembull me cereal (drithra) ne tavoline perpara klases.

Kerkoju studenteve te permendin sa me shume perberes qe te munden per dy minuta ne lidhje me produktin qe paraqitet.

Nda klasen ne grupe te vogla prej tre vetesh.Cakto nje udheheqes grupi dhe kerkoju atyre te vizatojne nje vizatim ten je personi duke bere dicka dhe kjo sigurisht me ndihmen e pjestareve te tjere.Pasi te gjitha vizatimet jane te mbaruara ne cdo grup udhezo studentet qe ti studiojne mire ato dhe te vendosin tituj ose fjale ne lidhje me keto vizatime.

Kjo metode perdoret me qellim qe te vihet ne veprim dhe te stimulohet kreativiteti I studenteve.

C’do student ne menyre individuale kur I paraqitet nje teme perpara nepermjet kesaj metode jep sa me shume fjale te jete e mundur ne lidhje me temen e dhene.Kjo e stimilon nxenesin te vere ne veprim sa me shume njohuri qe ai ka marre.

Loja me role:

Titulli : Shtepiaket

Kohezgjatja:20-25 minuta

Qellimi:Praktike e rrjedhshmerise orale

Permbledhje: Dy shoke dhome perpiqen te zgjidhin konfliktet midis tyre.

Hyrje : Ky aktivitet I shkurter me role nuk kerkon material pervec derrises se zeze.Kjo situate luhet dy here,duke perdorur shprehje si ‘edukate,mospajtim’ te cilat prezantohen perpara raundit te dyte.

Pas kesaj qendron idea se raundi I pare d ti ndihmoje studentet te kuptojne rendesine e te qenit I edukuar ne menyre qe te shmange debatet dhe keshtu ata do te jene me te hapur ndaj gjuhes se re e cila I ndihmon ata per te arritu kete.

Pergatitja :

Shkruaj keto ne derrase perpara aktivitetit.

A.

Nuk mund te jetoj pa muzike.

Kam nje memorie te keqe.

Jam pak holle nga leket tani.

B.

Nuk mund te perqendrohem ne studimet e mija.

Une gjithmone I ngacmoj gjerat e tua.

A nuk rame dakort te blinim ushqimin me radhe?

Procedura:

Shpjegohu nxenesve se fjalite jane te dy personave te ndryshem. Pyeti ata se “Cilet jane keta dy njerez dhe se per cfare po bisedojne ata?”

Jepu studenteve nje minute ose dy per ta diskutuar me shokun.Percaktohe se A dhe B jane shoke dhome dhe shpjegohe situaten ne detaje:qe ata nuk jane shoke te ngushte por jetojne ne nje shtepi me qellim te kursejne para.

Studenti A eshte bezdisur shume me disa nga zakonet e tjetrit.Shkruaji keto zakone ne derrase dhe shpjegoji ne te njejten kohe.

A.

Luan muzike me ze telarte.

I le gjerat neper shtepi.

Nuk te jep mesazhet nga te tjeret.

Nuk blen kurre ushqim.

Studenti tjeter mundohet ta nisi biseden me qetesi dhe ne menyre te sjellshme.

Ketu mesuesi fut ne loje nxenesit pasi eshte shpjeguar situate qe ata ta nisin bashke bisedimin dhe kjo eshte nje menyre e mire per tevene ne pune studentet,aftesite e tre per te krijuar dhe njekohesisht dhe nivel e tyre te njohurive.Ne te njejten kohe pervec nxenesve te caktuar per roletlejohet qe dhe degjuesit e tjere te ndihmojne ne debat me shprehje te tjera.

Neqoftese mesuesi planifikon te ndryshoje rolet dhe aktoret ne raundin e dyte duhet ta mendoje mire ne menyre qe te mos harxhoje kohe nga ora e mesimit.

Kjo loje le ta quajme mund te behet ne klase dhe me grupe te ndara dhe most e jete mesuesi ai qe cakton situaten por vete grupi ta krijoje ate.

Dhe kjo si te gjitha metodat e tjera sherben per venien ne pune te aftesive dhe krijimtarine e nxenesve.

Gjej ndryshimin :

Kohezgjatja :10-15 minuta

Qellimi :Praktike orale

Permbledhje : Studentet flasin per te gjetur ndryshimin midis dy figurave te dhena.

Hyrje :

Ky eshte nje aktivitet I njohur dhe nje shembull shume klasik per te vene ne pune aftesite komunikuese te studenteve.Neqoftese ti vendos dy foto perpara studenteve dhe tu kerkosh atyre te flasin per ndryshimet,kjo nuk eshte nje menyre e mire per ti motivuar

ata.Ajo qe mesuesi duhet te beje eshte qe te vendos foto te ndryshme per cdo nxenes.

Duke bashkepunuar meshokun e banges per te gjetur ndryshimet,ketu fillon dhe aktivizimi I komunikimit.