summo bono

16
DIssERTATIO ETHICA ro Hominis in hoc mortalitatis orbe sUMMO BONO e r BEATITUDINE CIVILI, Qiizmj JOVA JUVANTE Es consenju (J) approbatione Fenerandx Ampliistimx Facultati* rhilojophicx In Regia st Illustri Academia quse Aboae Fennorum esso sub Moderatione 1’rxc/arijjimr A Consultisjimi s Uiri DN M MIC HAEU sO- WEXrONTs. Juris, Poiit. &Hist Proiciibris Publici Celeberrimi, Prae# ceptoris, sautoris & promoturis sui perpe- tua-ob.ervanria colendi > Tro Prtvitegljt Magistri] Fhilosophici obtinendis« Fublicx trudit orum ventilationi expunil B A KTHO LLV's J 4 LAC MANNUs 1'hnrrn CarebtH. Aidicmio Marti] \nnix£<>o. Horis antemeridianis lu Auditorio Majori. k B O iE ImprimeUt UctU* 'Aeni* Tjpog: ossa.

Upload: others

Post on 09-Apr-2022

8 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: sUMMO BONO

DIssERTATIO ETHICAro

Hominis in hoc mortalitatis orbe

sUMMO BONOe r

BEATITUDINECIVILI,

Qiizmj

JOVA JUVANTEEs consenju (J) approbatione Fenerandx Ampliistimx

Facultati* rhilojophicxInRegia st Illustri Academia quse Aboae Fennorum esso

sub Moderatione1’rxc/arijjimrA Consultisjimi sUiri

DN M MIC HAEU sO- WEXrONTs.Juris,Poiit. &Hist Proiciibris Publici Celeberrimi, Prae#

ceptoris, sautoris &promoturis sui perpe-tua-ob.ervanria colendi >

TroPrtvitegljt Magistri] Fhilosophici obtinendis«

Fublicx truditorum ventilationi expunilB A KTHO LLV's J4 LAC MANNUs

1'hnrrn CarebtH.Aidicmio Marti] \nnix£<>o. Horis antemeridianis

lu Auditorio Majori.k B O iE

ImprimeUt UctU* 'Aeni* Tjpog: ossa.

Page 2: sUMMO BONO

Nohilis* (j Generoso Domino

D"l. JOH ANNIDe0(«n§ammar &s??0sc&0/5cc; Amplissimae Dvnae-

stiae Wiburgo-Carclicae & Novae Arcis Toparchae cminen*tissimo, Bonarum Hierarum Fautori propenlissirao»

ProraotoriiPatrono & Domino luo benignissi-moi eoiendissiimo»

Item-.

Consultisimus Amplisimi* (j spe&atisimisimhtx Civilstu IF

CONsULIBU s:Diu. jOHANNl PLANTINO,Diu. JOHANNl 0cj>mr&e$5?iUl/Dn_.. JOHANNl £rdd/Diu,. HENRICO Vstmssymt/

Nec Nonj

Prudentissimis, JEtjuissimi IntegerrimiCivitatis ejmsdenLj

D0-” sENA TO RIB U sCommendjl/jJimut Pr<tst.mti(Jimis r

Promotoribus, benefactoribus, sautoribus & o*musofficiorum cultuproloquendis.

Discursum hunc Inauguratem in gratitudinus(j officio/* mentos pignua» at£ dcbitd

observantix documentum,submisle &perofficiosc

Ossert dtdtcasbarthollus j. lacmannus.

Page 3: sUMMO BONO

P R () l O I U M.\J0 ■ur.tati's humana appetiti# ad Boni adeptionem' indtjcr eta propenstone sertur, nec (unt mortali*

cui usquam vtta, de(ideru,aEltones deliberatiores»muas no bonitatis al cuiusspecies elicuit (s excitavit;nsitu.s veljudu.ii imbecillitate, vel caco temerita.iis impetu, sine rationis imperio ducatur (s agitetur*Omnes nawcs in eo natura ipsius magislerio conveni,unt, ut promtscuo amore bonum proserantur ; Jta ut

nernopropemodum inveniatur, cuicongenita esfica-cia mnst infria boni cupiditas. EjJe vero aliquodkonum cujus d<sderio ducamur, probant conshtunia

hominum Conatus, (olitainstuitisuga, spj deliberata hominis creatio : gsuodsndim ffl nobilius esso non potesi,quam quod * codito-ris arbitrio homini de(iinatum e(i. Ex Boni autemsilius adeptifruitione mortalesbeati felices commu-ni a/timatior c denominari consueverunt. Quam-vis vero cuntls ad metamillam Beatitudinispari se~(r'matiorepervenire nitantur, ad sallam tamen ejuiimaginem pleros£ devius error abducit. Naturaejequitur emina quisqqsu*', Et quodcuidsensus, opiniovel i upiriiates commendant, quamvis longisirne avero lono JejunEtum sit, pro bono tamen reputatur.Ut igitur bonitati*potius vera species,quam coloribusojlentatapallens imago,nos insui amorem trabar,

Page 4: sUMMO BONO

in re felicitatis illa meta collocatastt,ou its Cernita mor-taleiad illampervenire queant-, pulcherrimum operetpretium erit,uberiori meditaminejolertius exquirere.Da 0gloriose Deu*,nobis noscere Aros, (ss 'ie-

rit asis luce reperta , augustam Boni noslri lushare so-dem,quorum vera notitia nos deducit in meliorem tuicognitionem felicemproperiorissortis nosirx poj*sestionemu,.

sECTIO PRIMADe summo Bono Morali in Genere^,

Thesi 1.

ADmirandus ille magni sabricator orbis/Ho-minem aobiiistim irn operurh Tuorum ad sili simili-tudinem essor,natumcompendium praecipue i on-

didit» ut & sidi Recte vivent ,ac creatorem silum co-lendo, in coeleslcmPatriam scTc praepararet, Et ut inRectae vitae comite leculari Felicitate, ipli in bae mortali-tatis peregrinatione bene dico; Unde duplex Hominissinis,Principalis & minus Principalis,emergio.II. Princip tlis Hominis Finis cst RECTA VITA;Quae ut in Veri contemplatione. ira in Boni actione *c-

cupata cst: Mious Principalis ejusdem sinis cst BEATAVITA.III. sed antequam ulterius in propositi noslri explbcatione progrediamur, quaedam sument Bom stBeitituimis praemittenvjs;quae neglecta institutiprogres-Tus saepe retardare,aliquo modo vero delibata promo-nere & illustrare consueverunto.IV. Vocabulum £0«/nonnulli 2 tocc donum, quidt

Page 5: sUMMO BONO

▼crd a boando, quod rjunjt boando ad se vocet, deducere si*tagunt; ancip ti conjectura. Graecis xaXor, ebrh r»KctXttr a vocando & dyadcr, cbth rJ dystv adurendodicsiur. In lignitatis vero esficaciam jummum, id est»suprcmnmbonum contracta voce appellatura.V. Di versis autem appellationibus nunc summumBonum,extremum,ultimum; supremus hominis si-nis & bonorum omnium nicta; nuncBcatitudosc felici*tas promilcue vocitaturi., Quamvis Jummum Bonumpropria interpretatione illud tantum sit, ejuod inter ipssbonorum generaprima* tenet', Ejus vero pojs essores beati $

felices nuncupentur. Et hoc quidem senlsi summumBonum cms* beatitudinis, beatitudo vero seu felicitas clFc*ctum haud incommode vocabitura.VI. Graeci quoqiedPoujuoria,»' a melioris genij saven-tia; sd<*coi*r & a beata vita & virtutis a-ctionibus; htv ictr a prosperioris fortunae indulgen-tia; jtymetglo-styt' ab adjuncta laetitia & voluptate; Et rerr. q ali sinem, metam, scopum & terminum o-stinium consiliorumsic actionum humanarum.pasiim in-sigoiunt& appellirano.VII» sed boni vocabulum in diversis significatio*num formis dissicili labore secundum omnes luas acce-ptiones recolligitur!.. significat autem, i. Bonumser ejemiorsi ; Et hoc cst Deus opt.max. 2. Per parttetip.it/onem: ut lunt omnes creaturae. 3. ‘Transcendwttale-, 4. Natura!',' 5, Artisiciale , 6. Humanum, Atq;hoc iterum. 7. Vel spirituale i de quo in Thcolog. Vels. seculare:Idq;. 9. Vel Contemplativum de quoalibi; VeiMorde,cx. quo universa vie r nostraecivilh,perfectio inhoc rnortalicatisorbcdcpendct. Quale institutonostroadaptatura praesienti dilcursu indagabimur*»

Page 6: sUMMO BONO

yiH* Bonum versi in universb Tuo ambitu, quia ia--tissimum est. ««actae definitioni includi nequit; Propte-yca tantum levi & aliquali deseriptione repraesentatuL.Dicimus itaq; Bonum cslc,quod ob congruentiam luamia ordine rei pecti vo nitmn est abpmnib u* cum recta ra-tione appeti.IX. Porro varie Bonum distingvitur, nos vero o*

mnem prolixitatem in compendium revocantes, prarei-

puas tantum eius diviliones notabimus. Dividitur igi-sur Bonum\, in Perumappareiu.X* Perum honum reipsa tale est, quale cxistimatur.utactiovirtutir*. App*r tn. < vero boni specie induta , tan-

tum similitudine sallit: U: voluptas, & cuncta quae soriinitent) introrsus.exitium machinantur^.XI- Dividitur II In Bonum tionedum, quod per si»decet naturamrationalem: Ut virtus Bonum Hole-, quodsc naturae humapaelervit camq; tuetur, & conducit adali |u : d obtinendum; Ut nutrimentum, sia itas,Divitiae;Bonum jucundum, quod adser r t-enli.us delectationem*Haec autem bonaetsi laepistimc conspi rent ..magna tamc

disserentia a Te invicem cMcedunr, ac pcae multiplicoabulus mala siunt, nisi virtus 5c honcstas Icdcairtutisium& jucundorumarbitrae.XH. suntdeniq; III. B vd en* •■wfflt sanitas,

robur» pulchrimdo; Vel An • ni: Ii: (vsientia, virtus; VelFortune Ut Dignitates,divitiae.

_

Reliquas Boni dm-sioncsauthorum copia ibppeditabio.XIM. Appetitur autem bonum vel propter ahudtan-tum: Ut omnia media & instruraenra rerum; Vel &

t» opterseipsum, a/teriun quo^^rUm: Utscie ,tia> virtUs ;

VelpresterJtipsur/isoium: Ut summum Bonum 4c bccti««uda.

Page 7: sUMMO BONO

XIV. sed nos BomfestinabimusvQuaerimus autc non in (pedem bonum,ncc quod vulgo,veritatis pessimo interpreti, probatum est; ied/olidum,-opinioni itnju.ibdt $ d secretiori parte formojiw, ChccctAeer(jione sud noi maxime homines, persetlos ac bonos red-dat-, $ in posjrsjtone felicitatii censtituat * Hoc ubi in-Veniattir, unde eruatur, sciremulti laboris opus est.XV. Magni verdsimt circuitus ad sument Bonignitionem» si clamorem ditionum& opinionu m diver-sa vocantium fremitum Iccuthpastim vagari voluerimus.Decernamus itaq; quo tendere debeamus*.XVI. Totum autem mortalium genus per quatvosclasses haud incommode segregabitur. I. In Jsoluptuososrquos luxuria & voluptates, noxiae & violcmissimac domi#nae» in alternis servui|s pollicent»- Is. In Jguniiuososrquos impotemopumac divitiarum amor sibi alligatosdetinet IU. In Ambirososvqvot honorum & gloriae cupr-do tublimcs essert. Et IV. In Virtuosos, qui rectitudi-ni vitae,virtutis actionibus, & bonae menti, quantumpossunt, laborant. Quamvis isti sivc desicientis naturaevitio, sive incuriae propriae culpa,rariores aves clielolc#ano,

XVH* Hinc igitur quatvor praecipua discussionc& examine dignae,de su-awo Leno cxliirgunt opiniones:Nempe Utrvw su silum Bonum i. in voluptate i-uAren-dum Ah vere i. in iivitjsc consini«.tur? Velr

inhonore (s, gsoriacollocandum Jit? An autem4. In Recta vtt I virtutes tenore operante inveniatur?Quarum controvcjsiamrrt ventarem dum scrurabimur>-nou alligabimus no* alieni ex Phi/osophonrr proceribus;,rubi! tamen de ilii? quae betae abalijs deertia iunuhvpro*babiraur*.

Page 8: sUMMO BONO

sECTIO sECUNDAOsiendens sum num Binum non esjt in J/olup t.tscj.

XVIII. Potior autem mortalium parseoipsoinsclkiossst, quod nec bono gaudere queat; cum tamen non mi-nima felicitatis pars lit, polle rerum bonitates sinis veri*prctijs aestimare* Jam vero procedunt dcsensorcs malisini turpes,quos non minus dedecus siuumjqnam benesio»siua egregia delectant, &c sumntum Banum in voluptate &

gulae ac libidinis vicibus collocare non eruhescunt.XIX. An vero Epicurus,quasi siectae slagiciorummagistrae antor, merito male audiat, non facimus no#stram litem; nisi quod frons tantum ipsa vocis, sub volu-ptatis titulo, locumsiat fabulae, k admalamspcm invitat;atque aliter esie non nisi interius admissiis experitur.XX. sed quaeratur quicunq, ille fuerit malae reiauthor, nullius tamen erit ad sVadendum tanta esficacia»ut levesnec pericverantcscorpusculi motus,autquicquidtandem csiet hilaris insaniae, subsummi Bont velamine no-bis commendet-».XXI. Lh atur autem nos ab inserto a natura impetu ainolustatts rapitmhdtsa in vohptatilm nisitpsu u nonIcV’ i inii ui cen senda ‘orent-, sumntun- Bonum in vdupt-te re»

sidere. Aii vero ducimur saepe & praeresittimus cogita-tiones ad futuras Voluptates, vel propter melioris boniignorationem vel certe, si illius quoq; cognitio accestit*non sine fixa reluctantis rationis, beatus autem bonaev tae laborat,non ut voluptatem tantum ipsi praesiatura ctt»verum quia labor ejus hanc quoq: asseq e ur.XXU. Porro hammunos bonun. m *!»'"•» non adcujus poslestionem beluae quoq;k pecudes.bonum''silumtantu cibo6csensibs»mctiente»,paiilegeai.ctscdat.At qui»

Page 9: sUMMO BONO

ncscitvoluptateshominibus cum bclluis communes esserAdde quod voluptas etiam admalam & turpem vitam ve*nire soleat» sed summum Bonum malam vitamfugit a*

versatur.XXIII. Admittimus tamen & sensuum voluptatesin bcasitudinis samulitium» non quas insaniens libidoin suiexplementum poscit» sed honcstas sic quas aut suiipsius conservandi ratio,vel generis humani propagatiotuto vcstigiorequirunt» quasq; recta vita ut laborum in-tcrpolamenta, prudenti arbitrio temperabit^*XXIV. seddicaturquo£, etiam animumsio* habere vt-luptatesyqud. non immerito summi Boni pretio nsiimantur. Ha.beat sianc»& praeterita rcsipiciens, benefactorum Tuorumin consicientia memor» cxultct prioribus» futuris quoq;cgregijs immineat ac sipes siuas disiponati Non tamen istamentis laetitia» quamvis ex pulcherrimis causis naficatur,est ipsium summum Bonum» nec pars eius, sed id consio-quens» eiq; indissblubili nexu juncta comes & affectio*

sECTIO TERTIAJndieanssummum Bonum non esso inDivitijs,

XXV. Non autemfacimus divitijs convicia. nec easut inanem suppellcctilem nulliusq; utilitatis alpernandas& rcijciendas annuimus» quippe eas ad sufficientiam vi- 1tae & admittendas csle, & commoda magna adserenteiultro satebimur; Venim illosnos in arenam poseimus,quiomnem felicitatis cardinem in divitijs collocatum ejp Jibipromittunt , & cum Mida, quicquid tetigerint, in aurumoptata metamorphosi transmutari cupiunt.XXVI, Quam pulchru autem suffii Boni nomen divitiaeretinebunt,quae nutante nec certo Fortunae afflatu jam VC 1

niunt jam recedunt,decernunt qui officium illius boni»

Page 10: sUMMO BONO

quod ad nunquam slantis Fortunae mandata lisponitar»aestimarc queunO.XXVII» Itane quoque extra quaerimus bonum,quod intra nos possidere nati lumus; nec divinum ratio-nis animal nili splendentis Iuti,8cevenidae iuppellectilispossciiionc,beatus & Felix sibi videatur? contumelia hocin crcatonc n w, ut cum Boethio loquar,humanum ge-nua terrenis omnibus prasiare voluit; Nos autem dignitatemnoslr tm infra insimi detrudimus.XXVIII. summum deniq; Bonum improborumcoae nercijs misceri non potesl; Atq; improbissimumsere quemq; opibus abundare non raro cernimus, quisi divitias Tuas in abusus converterit, non alibi validio-rem malorum metropolin unquamreperter*.XXIX. Caeterum vero non divitias led earum ustilitates beati expetunt,quas ubi praestare delinunt, neglbgendas & respuendas dijudicant; Nempe quae tuncmaxime pretioiae siunt, cum ad alios largiandi uliatranseuntes a nobis delinuntpostideri, seU ejudm egre-giumilludsummumBonum censebtmusicujus tantum utilitas na-tiva. bonitati, carentis possejsiont prasertur.XXX. His adde quanto plus ex diviti js in polTesisionis acervum congestum cst, hoc majorem 5cin vitiopolitam sui Famem excitano;

Quzrendis opibus gaudens insudat ararus,Quaesitas sequitur cura gravisq; metus,

Quis itaq; in illisrebus summum Bonum collocabit, qua-rum &acquisitio» ultra sufficientiae necessitatem, odiosacst, &poslessio cum conservandi labore periculola ?

sECTIO QJJ ARTAsignificans summumBonu m non esje in Honore l».

XXXI. Praestantis vero quidem naturae mentes.

Page 11: sUMMO BONO

nec vulgari indole pollentem nondum tamen per ultimalimam ad virtutum & integritatis suae perfectionem ad-ductas, honoris& gloriae cupido> atq; optimorum samameritorum, in sui desiderium excitare soleo. sedquam exili& totius ponderis vacuo eventu spes eorumexcidant,qui ambitionedubiisummum Bonum in honore qua-runt, jam considerabimusr*.XXXII. Non loquimur itaq j de interiore illo honore,

qui quoq; non quidem summa ipsius boni, nec parsessentiam cjt> constitueni.scd tantum virtutis veluti Iplen*dorem silum distribuentisradi»est, camqjsemper ut um-bra silum corpu*,scu verius,ut lux suii sydus perennisodalitio comitatuo.

Hame); vcluti lol in qaaeunqj orbis parte dirigetur, nunquam scsne lu«e & lutmn* luo existit, »ts quandoq; nubei ic nebulae nitorem eiuscohibeant; Ita virtui solis & catiorum aemula,nunquam sine honore eRyliteet interdum, tine auctu tamen k detrimento sui.estirns honoris dtsignacio-ne destituatur.XXXIII. sed eum nos honorem intelligimus, quinon semper nostra industriapotcst comparari, sed tan-tiim ex alieno arbitrio venire solet, & ex salsis nec perse-veramibus vulgi opinionibus dependet. Quo beati-tudinis& felicitatis summam metiri & terminare velle»quid vanius imo turpius sit,adhuc ignoramus ; Cum bea.ti$ virtuoji jtt,menjuramgloriasud non tx alienis "verbis po»puUri atplausu,sed expropriaconscientue veritateXXXIV* Quod sivero honori quoque dignitates& ipsar curarum &periculorum plenae,adijdantur, atqi eistae in iruprobillimum qucmq;,utnon rare s eri solet,cc-ciderint; heu gravem mortalsim soricm ! Ken tantasstrages eructantis ssirhnaesiarsiae concitare valebunt,! ccmajori igne in Phaetontis incendio orbis ardereo,

Celsa num tandem valuit potestasVenere inlani rabiem Neronis,

Page 12: sUMMO BONO

Quo minus praeceptore interempto oc urbe slammata»matris tandem esfuso cruore, extincti decoris lui Iliper.Aes, madereo.XXXV. si autemcontingat, ut honores cum di*gnitate probis deserantur, certe non tam dignitatem quaprobitatem utentium Japientioresjujpiciunt & digni-ori pretio aestimano*

sECTIO QJIINTADemonsirans summum Bonum esso in Re&a viti

secundum virtutem agentej.XXXVI. Postquam igitur illa quae Boni formammentiuntur, & imperfectam nobis beatitudinem tantimipollicentur> vidimus; in quonam tandem summum illudmerate Bonum & beatitudinis atq; adeo nostri perfectioconstitutasicssiupercsl: ut demonstrarc non disleramusr’.Quod quidem meliori via efficere ncqvimui, quam utdefinitionis lumen accendamus-*.

XXXVII. Diserepantibus vero deseriptionibusistudplcriq; explicare conati sunt, quastamen nobis baevice & enumerare & redarguere longum soret. No-stra itaq; Definitio talis esso: summum Bonum estre&itudo vitas hominis in virtutis adtione perse-verans°.XXXVIII. sed ubi nostram hanc definitionemLogicorum praeceptis obligabimus» rcsolutionc sua siclaticis dissunditur& exporrigitur: Genus definitionis eH re-ctitudo viu> Cum enim homo in naturae hujus theatrumproductus sit, ut& potentiam divinam in pulchritudineartis suae» ac in tantis rerum non uno genere formosa-rum speculis contemplaretur; atq; ut virtutis actioni-

Page 13: sUMMO BONO

bu» perfectionem suam & Conditoris imaginem reprae-sentaret; Ad hanc Conditoris legem destinatam vitametiamrectam esle, non absq; conlentientererum naturacolligimus; Et rectitudinem vitae summi Boni materia-le principium, cum rectae rationis suffragio collocamus*Ab bae enim non aberrare,huic assentiri, ad hujus legemcxcmplumq; formari sapientia & prima pars felicitatiseCu.XXXIX. Hoc summi Boni fundamentum post-quam primi parentes transgressionis culpa violalsent»simul quoq; pedissequam ejus beatitudinem deplorandajactura perdiderunt. Intersuit itaq; adhuc infinitae illi-us divinae bonitatis, ut sanctus ille restaurator generi»mortalium, hominibussponte sua annumeratus,suae vitaerectitudine & perfectae virtutis actionibus, reliquis er-rantibus exemplum daret, & ad summum Bonum itersancireo.XL. Atq, adeo etiam hodie quantiim quisq; a rectavita, per adverlas virtuti actiones deflectit, tanto etiamintervallo ab ipso summo Bono &debita naturae suae perosectionerecedit.XLI. Disserentiam Definitionis virtutis asione ex-primimus. Virtuc vero nihil aliudest, quam constans a.nimi promptitudo agendi secundum honcstatis nor*manu. Quam honestatis & inde quoque virtutis regu-lam. reyclatum illud Numinis decretum,&ipsam naturaelegem non immerito statuimus; Quae insita quaedamesficacia est, hominum cordibus per rationis lumen kDeo implantata* Dicimus autemvirtutis actionem, cumnostros in virtute prosectus ipso opere ad effectum perdiuccrc tentamus, atqjeaquaein contemplatione meditatasunt.ipsoactu offendimur’.

Page 14: sUMMO BONO

XLII. Addimus vero in perfectionis summi Bonidocumentum) in virtutis actione perseverantiam; sinequa summum Bonum tantstm inchoatum, at non con.summatumessiPer conslantem vero virtutis actionem,ut siiam formam,summum Bonum tandem perfectum&absolutumcssi Intelhgimus autem perseverantiamnon sine respiratione continuatam, scd quam interdumab actionibus quies, 6c concestar recreationes interpola-bunt-».XLIII. sequitur tale summum Bonum, etiamstno adjecero,ingens se incocusta mentis pax; animi con-cordia & considentiae tranquillitasjex alto veniens voluaptas;continua hilaritas& ccrdis /aetitiaisiccura suiposlessio& laetae mentis perpetuum convivium.,. Quae omniasummum Bonum etiam in hoc aevo comitantur, ciq; in-dissolubili nexu conjuncta ssino.XLIV* Quamvis vero siummum Bonum non tan*tum icta, sed secum etiam bae impertiri & praestare so-leat; tamen saepe cum humana pravitas partes ejus sub-scquentcs tantiim studeteonsequissit ut nec portionem»quam non potest absq; toto,neq; ipsum, quod minimepetit, summum Bonum tandem assequatur. UndeRe-gius ille Vates tale salutare carmen canio:

Felix ille animi quem non de tramiterectoImpia sacrilegas flectit contagio turbae.

Felix certe nimium qui sibi tam firma ratione cohaeret»ut se abamore ipsius summi solidiq; Boni dimoveri nonpatiatum.

sECTIO sEXTAExhilens Ideam Beathudinus.

XLV. Quoniam itaq> veram quoq; summi Boni

Page 15: sUMMO BONO

formam tenuiveluti rimula quodammodo aspcximus»ordo deinceps esl, ut ad Beatitudinis ex ejus frutioncvenientis contemplationem mentis nostrae deflectamusintuitum. Hanc vero pleriq; Phllosophorumcum Uplosumrno Bono.ineade significationc sinediseriminecommittunt; Quae res humanis mentibus, alias satisadcaptum ejus caligantibus, non minimum dissicultatis so-let obduccro. Nihil ergo interest, ut ea quae diversasunt, indistincta mixtura confundamur^XLVI. sed no» eslentiam Beatitudinis commodiusnon declarabimus, quam ut Definitionem ejus talem c xehibeamus: Beatitudo csifruitio summi Boni inflatu yuihomini in bae vita conveniens e(l.XLVIsi Cenerit loco Bcatitudinem dicimus tstefrui-tionem-, Atq; Dijjcrenthmt ejus summo Bono metimur-,quodpaulo ante explicare contendimus. Non enina in vo-luptatum, non in Divitiarum; nec in honorum & gloriae;sedin summiBoni fruitione Bcatitudinem conlisterc,aslentiente recta ratione statuimu». Quemadmodumvero ex pecuniarum poslessione divites nuncupare sole»mus; Ita ex summi Boni participatione beatos & felicesvocitare consvevimuv’.XLV11I. Ad integratu autem perfectionis declaratio*»nem slatus homini in h ic vita conveniens zdijckur.statum vero homini convenientiorem in hoc mortali na-turae commercio non reperics,quam ubi corpus in poslcsisione sanitatis suae, firmum cstadlabores vocationisexequendos, & huic rerum ad vitam, & civilem conver-sktioncm, nccessariarum accedit siissicientia. Non beneenim de beatitudinegloriatur, qui morbidi corporis lar-cina gravatusperpetuis iactatur sebrium doloribus; Nec

Page 16: sUMMO BONO

qui carum, quaesturae sufficiunt, rerum pauper cst. O-ptime itaq, sanitas a Beato exoptatur, & bene sufficienti-am vitae vultquisquis eam vult <k non ampliusT5

.

XLIX- Atq; haec sunt benigne Lector quae dcsum-mo Bono& Beatitudine in bae Thesium angustia protenui captu adserrepotuimus; Quae quidem merito lati-us expandi debuissent, sed in sic ut sio coarctarentur occa-sionis icx imposuio. Tamen utcunq; ordinata siunt,Ci*vilis Philosophus ista non damnabit,sed pro candore suobenigniori censura explicaturus cst. Quod sivotis mei*conccslcrit, aliquando haec siatis volentibus in majoremcumulum suffragio sido excitabit & adaugebio.

COROLLARIA:l. An Philosophi» Practica Theoretic* sit prasserenda_.? Asfirm: D,t. An Politica sit magna Mufica ? Ass:J. An satius sit habere divites subditos quam locuples aerarium ? Ass.4. AnPraestet habere liberos bene educatos quam anultot! Ass,

5. An Alexander M. sc Julius Caesar suerint felices i Neg,t. An Gustavus Magnus fuerit felix ? Ass.

Prxjlantisjhni at% FthtiJJsmiViri luvenis

Dn_>. BARTHOLLIJ* LACMANNLLectoris inRegio Gymn. Wib. nec non Phil. Candi-

dati meritissimi, popularis ac amici plurimumcolendi novos honores

Hoc Disticho;

T, LACMANNE,vocat tua te virtus ad benores.Intra. Picridum te manet alta domui.

Ita e* mimoLmq; gratulatue

sAMUEL G.Eloq. Proscssi