sermaye pİyasasi hukuku - murat yayınları · sermaye pİyasasi hukuku 5521 - malİye 2. yariyil...

1

ÜNİTE

ARACI KURUMLAR

Öğretmen Diyor ki! Bu ünitede; Yatırım kuruluşları kavramını tanım-layabilecek, Yatırım Faaliyetlerini anlayabilecek, Aracılık Faaliyetleri-ni listeleyebilecek, Yatırım Kuruluşlarının Sorumluluklarını aktarabile-cek, Aracılık Sözleşmelerini gösterebilecek bilgi ve becerilere sahip olabilirsiniz.

Önceki Sınavlarda Çıkan Soru Adedi

Ara Sınav Dönem Sonu

5 2

Yatırım Kuruluşu KavramıYatırım kuruluşu kanunda, “Aracı kurumlar ile yatırım hizmeti ve faaliyetinde bulunmak üzere ku-

ruluş ve faaliyet esasları Kurulca belirlenen diğer sermaye piyasası kurumlarını ve bankaları ifade eder” şeklinde tanımlanmıştır.

Yatırım Kuruluşları

Aracı Kurumlar Bankalar Diğer Sermaye Piyasası Kurumları

Aracı kurumlar, sermaye piyasasındaki yatırım faaliyetlerinden bazılarını münhasıran yapma yet-kisi bulunan anonim şirketleri ifade etmektedir. Bu faaliyetler, esas itibariyle halka arza aracılık, müşteri emirlerinin alınıp gerçekleştirilmesi, kendisi veya müşteri hesabına sermaye piyasası araçlarının alım satımı, yatırım danışmanlığı, bireysel portföy yöneticiliği ve saklama hizmetleri olarak sayılabilir. Yatırım kuruluşu tanımında geçen ikinci grubu bankalar oluşturulmaktadır. Bankaya ilişkin kanuni tanımda da sayım yöntemi benimsenmiş ve bankanın, mevduat bankası, katılım bankası ile kalkınma ve yatırım bankasını ifade ettiği yönünde bir tanım yapılmıştır. Bu banka türleri arasındaki ayrım, faaliyet konula-rından kaynaklanmaktadır ve bazılarının yapabileceği faaliyetleri, diğerlerinin yapamaması, ayrım kriteri olarak karşımıza çıkmaktadır. Ancak bankaların yatırım kuruluşu olarak faaliyette bulunmaları halinde, bu faaliyetlerini sermaye piyasası mevzuatının öngördüğü esaslar dahilinde gerçekleştirmeleri gerek-mektedir.

Sermaye Piyasası Kanunu’nun yatırım kuruluşu olarak nitelendirdiği üçüncü grubu, yatırım hizmet ve faaliyetinde bulunmak üzere kuruluş ve faaliyet esasları Sermaye Piyasası kurulu tarafından belirle-nen diğer sermaye piyasası kurumları oluşturmaktadır. Aracı kurum ve bankalardan farklı olarak, bu grup kapsamında olanlar belli değildir.

Yatırım Kuruluşlarının Sermaye Piyasasındaki Konumu:Yatırım kuruluşları hukuki açıdan kurumsal ve işlevsel olmak üzere iki ayrı konuma sahiptir.İşlevsel AçıdanYatırım kuruluşunun işlevsel konumu, icra ettiği faaliyet esas alınmak suretiyle belirlenebilir.Sermaye Piyasası Kanunu kapsamına giren yatırım hizmetleri ve faaliyetlerini kural olarak, sadece

yatırım kuruluşları tarafından yerine getirilebilecek faaliyetler olarak nitelendirilmiştir.Kurumsal AçıdanHukuki açıdan yatırım kuruluşları için özel bir statü de belirlenmiştir. Sermaye Piyasası Kanununda

“sermaye piyasası kurumları” sayılmaktadır. Yatırım kuruluşları bu sayım içerisinde dahil edilmek sure-tiyle, bu kuruluşların kurumsal açıdan hukuki konumlandırılması da yapılmıştır.

3

Kitap güncellemelerini ve değişikliklerini “www.muratyayinlari.com” internet sitemizin DUYURULAR bölümünden takip edebilirsiniz.

SERMAYE PİYASASI HUKUKU5521 - MALİYE 2. YARIYIL KİTABIMIZIN

“SERMAYE PİYASASI HUKUKU” DERSİ’NİN 3 ve 4. ÜNİTELERİ AÖF KİTAPLARINDAKİ DEğİşİKLİKLERDEN DoLAYI DEğİşTİRİLMİşTİR.

SERMAYE PİYASASI HUKUKU

2

M

URAT

YA

YINLA

RI

MUR

AT

YAYIN

LARI

yatırım kuruluşlarının faaliyette bulunmanın koşullarıKuruluş ŞartlarıBankalar dışındaki yatırım kuruluşları bakımından SPK tarafından kuruluş izni verilmektedir.Aracı kurumlara kuruluş izni verilebilmesi için gerekli şartlar şu şekilde sıralanabilir:

• Anonimşirketşeklindekurulmuşolmak• Paylarınnamayazılıolması• Paylarınnakitkarşılığıolması• Kurulcabelirlenenasgarisermayekoşulununkarşılanması• Esassözleşmeninmevzuatauygunluğu• Kurucularınmevzuatınaradığınitelikleritaşıması• Şeffafveaçıkortaklıkyapısı

dikkatYatırım kuruluşlarının bir türü olan ve kendisine BDDK tarafından izni verilmiş olan bankaya, SPK

tarafından tekrar kuruluş izni verilmesi gerekmemektedir.a. Şirkete İlişkin ŞartlarAracı kurumlar açısından aranılan ilk koşul, şirket türü ile ilgilidir. Kanun koyucu, yatırım kuruluşu

faaliyetinin ancak tüzel kişiliği bulunan Anonim şirketler vasıtasıyla yerine getirilebileceğini kabul et-miştir.

b. Sermayeye İlişkin ŞartlarŞirket sermayesine ilişkin olarak aranılan ilk koşul, payların nama yazılı olmasıdır.Sermaye açısından aranılan bir diğer koşul, payların nakit karşılığı çıkarılmasıdır. (Anonim şirkete

sermaye olarak ayınların konulmasına ilişkin Türk Ticaret Kanunu hükümleri, aracı kurumlar açısından tatbik edilmeyecektir.)

Şirket sermayesi bakımından aranılan bir diğer koşul, asgari sermaye tutarının karşılanmasıdır. 2017 yılı itibariyle geniş yetkili aracı kurumlar için aranılan asgari öz sermaye tutarı 25.472.637 ¨’dir.

c. Kuruculara İlişkin ŞartlarAracı kuruma kuruluş izni verilebilmesi için mevzuatta kurucular açısından aranılan özelliklerin, şir-

ket kurucularında bulunması gereklidir. Kurucular, pay taahhüt edip esas sözleşmeyi imzalayan gerçek ya da tüzel kişilerdir.

Sermaye piyasası mevzuatına göre aracı kurum kurucu ortaklarının;• Müflisolmaması,konkordatoilanetmemişolması,haklarındaiflasınertelenmesikararıveril-memişolması,

• FaaliyetizinlerindenbiriKurultarafındaniptaledilmişkuruluşlarda,iptaligerektirenolaydaso-rumluluğubulunankişilerdenolmaması,

• SermayePiyasasıKanunu’ndasayılansuçlardankesinleşmişmahkûmiyetininbulunmaması,• ÖdemegüçlüğüiçindebulunanbankerlerinişlemlerihakkındaKHKveeklerinegörekendileriveyaortağıolduğukuruluşlarhakkındatasfiyekararıverilmemişolması,

• Kastenişlenenbirsuçtanötürübeşyılveyadahafazlahapiscezasınamahkûmolmamışol-masıyadayasadasayılanbazısuçlardanmahkûmolmamışolması,

• Gereklimaligüçveişingerektirdiğidürüstlükveitibarasahipolmasıgereklidir.Yukarıda sayılan koşullardan ilk ikisi bakımından, kanunda bir istisnaya da yer verilmiştir. Buna gö-

re, iflasın kaldırılmasına, kapatılmasına veya konkordato teklifinin tasdikine ilişkin kararın ya da faaliyet izninin iptalinde sorumluluk söz konusu ise buna dair kararın kesinleşmesinden itibaren 10 yıl geçmişse, aracı kurumda kurucu ortak sıfatına sahip olması mümkündür.

d. İzin ŞartıAracı kurumların yukarıda belirtilen kuruluş koşullarının taşındığını ispatlayan belgelerle Sermaye

Piyasası Kurulu’na başvuruda bulunulması ve Kurul’un kuruluş izni vermesi bir diğer koşuldur. Bun-dan başka Türk Ticaret Kanunu uyarınca Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’ndan da kuruluş için izin alınması gerekmektedir.

e. Faaliyet ŞartlarıYatırım kuruluşlarının sadece kuruluş izni almış olması yeterli olmayıp, faaliyet için de ayrıca izin

almaları zorunludur. Kuruluş izni alan bir aracı kurumun, kurulca mevzuatın müsaade ettiği ölçüde daha uzun bir süre öngörülmemişse, izin tarihinden itibaren 6 ay içerisinde faaliyet izni için başvuruda bulun-ması gereklidir. Aksi takdirde faaliyet izni almak hakkı düşer.

3

M

URAT

YA

YINLA

RI

MUR

AT

YAYIN

LARI

dikkat6 aylık süreyi kaçıran bir aracı kurum, kuruluş izni için aranılan şartları muhafaza ediyor olsa bile,

faaliyet izni verilmesi için kurula başvuramaz.genel şartlarKuruluş izni almış aracı kurumların faaliyet izni alabilmeleri için gerekli genel şartlar:

• Kuruluşşartlarınıkaybetmemişolmaları• Asgarikuruluşsermayesininnakitvetamolaraködenmişbulunması• İcraedilecekhizmetvefaaliyeteilişkinolaraksermayeyeterliliğineilişkindüzenlemelerdeön-görülenyükümlülüklerinyerinegetirilmişolması

• Genelmüdürveyardımcılarıhakkındamevzuatınaradığışartlarınsağlanması• Faaliyetinicrasıbakımındangereklibilgiişlemaltyapısınınoluşturulmuşolması• Varsamevzuattaöngörülenteminatlarıntesisedilmişolması• Mevzuatınaradığışartlarıhaizbirorganizasyonyapısınasahipolunması• Personelbakımındanmevzuatınaradığıkoşullarınsağlanması• Aracıkurumnezdindebulunanvarlıklarailişkinsigortadahilolmaküzeregerekligüvenlikön-lemlerininalınmışolması

özel şartlarİzin Şartı ve Yetki Belgesi alınması özel şartlardandır.İzin şartı

➣ Kuruluşizninialanaracıkurum6ayiçindekurulafaaliyetizniiçinbaşvurmalıdır.Busürekurultarafındantoplamı1yılıaşmamaküzereuzatılabilir.Süresiiçindebaşvurmayanaracıkurumunfaaliyetiznialmahakkıdüşer.

➣ Yatırımkuruluşları, faaliyet iznialdıktansonra faaliyetleri süresince, faaliyet izni verilmesi içinaranılanözelvegenelşartlarıtaşımakzorundadır.

Yetki Belgesi ➣ Faaliyetizniverilenlere,buizniispatedenbiryetkibelgesiverilir.Yetkibelgesialınmadan,faali-yetebaşlanılamaz.

➣ Aracıkurumfaaliyetiznindenferagatedebilir.Buhalde,aracıkurumartıkbufaaliyettebulunma-yacağınıbeyanetmektedir.Feragat,izinalınanfaaliyetlerintamamıbakımındanolabileceğigibi,bazıfaaliyetlerlesınırlıolarakdagerçekleştirilebilir.

➣ Bundanbaşka,yatırımkuruluşlarınezdindebellibazıhalleringerçekleşmişolmasıda faaliyetiznininiptalinigerektirebilmektedir.Buhallerdeizniniptali,birtedbirolarakortayaçıkmaktadır.Kurul,olayınözelliğinidikkatealarakfaaliyetiznininiptaliyerine,yatırımkuruluşununicraettiğifaaliyetinkapsamınısınırlandırmayakararverebileceğigibi, faaliyetleri tamamenveyakısmengeçiciolarakdurdurmayadakararverebilir.

Faaliyet izninin iptali; ➣ Faaliyetiznininverildiğitarihtenitibaren2yılsüreyleilgiliizinkapsamındaherhangibirfaaliyettebulunulmaması

➣ Faaliyetiznininyanlışveyayanıltıcıbeyanlardabulunularakalınmışolması ➣ Yatırımkuruluşlarınınkuruluş,faaliyetegeçme,faaliyetiznialınmasınailişkinolaraköngörülenşartlarilearasıkurumunortakveyöneticilerinin,personelinin,merkezdışıörgütlerininKanundaveKuruldüzenlemelerindesayılanşartveniteliklerdenherhangibiriniyerinegetirmediğininyadayitirdiğininsaptanması.DurumunKurulcatespitindenitibaren3ayıgeçmemeküzerekurulcaverilensüreiçindebuşartlarınyenidensağlanamaması

➣ Faaliyetiznialındıktansonrateminatlarınyükseltilmesiveyatamamlanmasıgerektiğidurumlar-da,budurumunortayaçıktığıtarihtenitibaren3ayıgeçmemeküzerekurulcaverilensüreiçindeartırılmamışolması

➣ Yatırımkuruluşununstandartlaraveesassözleşmelerineaykırıfaaliyetveyaişlemlerinintespitedilmişolması

➣ YatırımkuruluşununmalidurumununmevzuattaöngörülenseviyedebozulmuşolmasıAracı kurumların, faaliyet izinlerinin tamamının iptali halinde, müşterilerin menfaatlerinin korunma-

sı için mevzuatın öngördüğü tedbirlerin alınması gereklidir. Bundan başka, iptal kararının tebliğinden itibaren 3 ay içerisinde son verme veya ticaret unvanı ve faaliyet konusunu değiştirme kararı almak zorundadır.


4

M

URAT

YA

YINLA

RI

MUR

AT

YAYIN

LARI

yatırım kuruluşlarının faaliyet ve hizmetleri

Yatırım Kuruluşlarının Faaliyetleri

Yan HizmetlerYatırım Hizmet ve faaliyetleri

Yatırım Hizmet ve Faaliyetleri ➣ Sermayepiyasasıaraçlarıylailgiliemirlerininalınmasıveiletilmesi ➣ Sermayepiyasasıaraçlarıylailgiliemirlerinmüşteriadınavehesabınaveyakendiadınavemüş-terihesabınagerçekleştirilmesi

➣ Sermayepiyasasıaraçlarınınkendihesabındanalımvesatımı ➣ Portföyyöneticiliği ➣ Yatırımdanışmanlığı ➣ Sermayepiyasasıaraçlarınınhalkaarzındayüklenimdebulunularaksatışaaracılıkedilmesi ➣ Sermayepiyasasıaraçlarınınhalkaarzındayüklenimdebulunmaksızınsatışaaracılıkedilmesi ➣ Çoktaraflıalımsatımsistemlerininveborsadışıdiğerteşkilatlanmışpazaryerlerininişletilmesi ➣ Sermayepiyasasıaraçlarınınmüşterinamınasaklanmasıveyönetimiileportföysaklanması ➣ Kurulcabelirlenecekdiğerhizmetvefaaliyetlerdebulunulması

Yan HizmetlerYan hizmetler, faaliyet iznine gerek duyulmaksızın, yatırım faaliyet ve hizmetleri bakımından daha

önceden faaliyet izni almış olan yatırım kuruluşları tarafından sunulabilecek olan hizmetlerdir. ➣ Sermayepiyasalarıileilgilidanışmanlıkhizmetlerisunulması ➣ Yatırımhizmetlerivefaaliyetleriilesınırlıolarakkrediyadaödünçverilmesivedövizhizmetlerisunulması

➣ Sermayepiyasasıaraçlarınailişkinişlemlerleilgiliyatırımaraştırmasıvefinansalanalizyapılmasıveyageneltavsiyedebulunulması

➣ Aracılıkyüklenimininyürütülmesiileilgilihizmetlerinsunulması ➣ Borçlanmaveyabaşkayollardanfinansmansağlanmasındaaracılıkhizmetisunulması ➣ Servetyönetimivefinansalplanlamayapılması ➣ Kurulcabelirlenecekdiğerhizmetvefaaliyetlerdebulunulması

Aracı Kurumların Sınıflandırılması ➣ Aracı kurumlar, yürüttükleri faaliyetin türüne göre çeşitli sınıflara ayrılmaktadır.Bu kapsamdadaryetkili,kısmiyetkilivegenişyetkiliolmaküzereüçgruparacıkurumayrımımevzuattayeralmaktadır.

➣ Dar yetkili aracı kurum; emiriletiminearacılıkveyatırımdanışmanlığıfaaliyetlerindenherhangibiriniveyabufaaliyetlerintamamınıyürütecekolanaracıkurumlardır.

➣ Kısmi yetkili aracı kurum;işlemaracılığı,eniyigayretaracılığı,sınırlısaklamaveportföyyö-neticiliğifaaliyetyadahizmetlerindenherhangibiriniveyatamamınıyürütecekolanaracıkurum-lardır.

➣ Geniş yetkili aracı kurum;portföyaracılığı,genelsaklamavearacılıkyüklenimihizmetyadafaaliyetlerindenbiriniveyatamamınıyürütecekolanaracıkurumlardır.

5

M

URAT

YA

YINLA

RI

MUR

AT

YAYIN

LARI

Halka Arza Aracılık FaaliyetiHalka arz, sermaye piyasası araçlarının satın alınması için her türlü yoldan yapılan genel bir çağrıyı

ve bu çağrı sonucunda yapılan satışı ifade etmektedir. Halka arza aracılık, sermaye piyasası araçlarının halka arzında, yüklenimde bulunarak ya da yüklenimde bulunulmaksızın (En İyi Gayret Aracılığı) satışa aracılık edilmesi şeklinde tanımlanabilir.

a) Aracılık Yüklenimi: Dört tür yüklenim söz konusudur:• Tümünü Yüklenim: İhraçedileceksermayepiyasasıaraçlarınınbedelini,satışınbaşlamasın-danöncetamvenakdenödemeksuretiyletamamınınsatınalınarak,halkasatılmasınınsatışıyapanakarşıtaahhütedilmesidir.

• Kısmen Tümünü Yüklenim• Bakiyeyi Yüklenim:İhraçedileceksermayepiyasasıaraçlarının,halkaarzyoluylasatışasu-nulmasınınvesatılamayankısmınıntamamınınbedelininsatışsüresisonundatamvenakdenödenereksatınalınmasınınsatışıyapanakarşıtaahhütedilmesidir.

• Kısmen Bakiyeyi yüklenimb) Yüklenimsiz aracılık: Bu tür aracılık faaliyeti “en iyi gayret aracılığı” olarak nitelendirilmektedir.

Bu halde ihraç edilecek sermaye piyasası araçlarının, izahnamede belirtilen satış süresi içinde satışa sunulması, satılamayan kısmın ise satışı yapana iade edilmesi veya bunları daha önce satın almayı taahhüt etmiş üçüncü kişilere satılması söz konusudur.

Saklama Hizmeti ➣ SermayePiyasasıKanunu’ndayatırımkuruluşları tarafındanyapılabilecekyatırımhizmetlerin-denbiridesermayepiyasasıaraçlarınınmüşterinamınasaklanmasıveyönetimiileportföysak-lanmasıdır.

➣ Saklamahizmetisınırlı ve genel saklama hizmetiolmaküzereikişekildegerçekleştirilir. ➣ Sınırlı saklama hizmeti;işlemaracılığıveportföyaracılığıileilgiliolarakyetkiliolunanvearacılıkhizmetinekonuolansermayepiyasasıaraçlarının,bireyselportföyyöneticiliğineilişkinyönetilenportföylerin,aracılıkyüklenimiveeniyigayretaracılığınailişkinolarakisehalkaarzınaaracılıkedilensermayepiyasasıaraçlarınınsaklanmasıilesınırlıdır.

➣ Genel saklama hizmeti;yetkiliolunanveişlemiyapılanyatırımhizmetvefaaliyetlerindenba-ğımsızolaraksunulansaklamahizmetisunulmasıdır.Saklamahizmeti,müşteriyleyapılacakya-zılıbirsözleşmeyeistinadenyürütülür.Yatırımkuruluşlarınınfaaliyetiznialabilmesiiçin,saklamahizmetiiçinaranılanözelşartlarıdakarşılamalarıgerekir.


6

M

URAT

YA

YINLA

RI

MUR

AT

YAYIN

LARI

AÇIKLAMALI SoRULAR

1. Aşağıdakilerden hangisi aracı kurulumla-rın faaliyetlerinden değildir?

A) Bireysel portföy yöneticiliğiB) Mevduat toplamaC) Yatırım danışmanlığıD) Halka arza aracılıkE) Müşteri emirlerinin gerçekleştirilmesi

AÇIKLAMAAracı kurumların faaliyetleri, esas itibariyle halka arza aracılık, müşteri emirlerinin alınıp gerçekleş-tirilmesi, kendisi veya müşteri hesabına serma-ye piyasası araçlarının alım satımı, yatırım da-nışmanlığı, bireysel portföy yöneticiliği ve sakla-ma hizmetleri olarak sayılabilir. Mevduat toplamak mevduat bankalarına has bir özelliktir.

YANIT: B

2. Banka türleri arasındaki ayrımın yapıl-masında aşağıdakilerden hangisi kaynak teşkil eder?

A) Kuruluş şekliB) Sermaye yapısıC) Ortaklık yapısıD) Faaliyet konularıE) Organizasyon yapısı

AÇIKLAMABanka türleri arasındaki ayrım, faaliyet konuların-da kaynaklanmaktadır ve bazılarının yapabileceği faaliyetleri, diğerlerinin yapamaması, ayrım kriteri olarak ortaya çıkar.

YANIT: D

3. Aşağıdakilerden hangisi Yatırım kuruluş-larının, kuruluş için izin almaları gereken organdır?

A) Maliye BakanlığıB) Hazine MüsteşarlığıC) SPKD) BDDKE) Rekabet Kurulu

AÇIKLAMABankalar dışındaki yatırım kuruluşları bakımından SPK tarafından kuruluş izni verilmektedir.

YANIT: C

4. Aşağıdakilerden hangisi aracı kurumla-ra kuruluş izni verilebilmesi için gereken şartlardan değildir?

A) Anonim Şirket olarak kurulmuş olmalarıB) Payların nakit karşılığı olmasıC) Asgari sermaye koşulunun karşılanmasıD) Şeffaf ve açık bir ortaklık yapısının olmasıE) Payların hamiline yazılı olması

AÇIKLAMAAracı kurumlara kuruluş izni verilebilmesi için ge-reken şartlardan biri de payların nama yazılı olma-sıdır.

YANIT: E

5. Pay taahhüt edip esas sözleşmeyi imzala-yan gerçek ya da tüzel kişilere ne ad ve-rilir?

A) KurucularB) KomisyoncularC) YatırımcılarD) Portföy yöneticileriE) Aracılar

AÇIKLAMAKurucular, pay taahhüt edip esas sözleşmeyi im-zalayan gerçek ya da tüzel kişilerdir.

YANIT: A

7

M

URAT

YA

YINLA

RI

MUR

AT

YAYIN

LARI

6. Aşağıdakilerden hangisi aracı kurum ku-rucu ortaklarının sağlaması gereken ko-şullardan değildir?

A) Müflis olmamasıB) Taksirle işlenen bir suçtan ötürü beş yıl

ve daha fazla hapis cezasına mahkûm olmamış olması.

C) Gerekli mali güce sahip olmasıD) İşin gerektirdiği itibara sahip olmasıE) Konkordato ilan etmemiş olması

AÇIKLAMAAracı kuruma kuruluş izni verilebilmesi için aracı kurum kurucu ortaklarının sağlaması gereken ko-şullardan biri kasten işlenen bir suçtan ötürü beş yıl veya daha fazla hapis cezasına mahkûm olma-mış olmasıdır.

YANIT: B

7. Aşağıdakilerden hangisi kuruluş izni-ni alan aracı kurumların faaliyet izni için başvuruda bulunmaları gereken azami süredir?

A) 15 gün B) 1 ayC) 6 ay D) 9 ayE) 1 yıl

AÇIKLAMAKuruluş izni alan bir aracı kurumun, kurulca mev-zuatın müsade ettiği ölçüde daha uzun bir süre öngörülmemişse, izin tarihinden itibaren 6 ay içe-risinde faaliyet izni için başvuruda bulunması ge-reklidir.

YANIT: C

8. Yatırım kuruluşlarının faaliyet izni almak için gereken başvuru süresi, kurul tarafın-dan en fazla ne kadar uzatılabilir?

A) 1 ay B) 3 ayC) 6 ay D) 9 ayE) 1 yıl

AÇIKLAMAKuruluş iznini alan aracı kurum 6 ay içinde Kurul’a faaliyet izni için başvurmalıdır. Bu süre kurul tara-fından toplamı 1 yılı aşmamak üzere uzatılabilir.

YANIT: E

9. Aşağıdakilerden hangisi aracı kurumların faaliyet izni alabilmeleri için gereken ge-nel şartlardan değildir?

A) Kuruluş şartlarının kaybedilmemiş olmasıB) Bilgi işlem alt yapısının oluşturulmuş ol-

masıC) Asgari kuruluş sermayesinin nakit olarak

ödenmiş olmasıD) Şube müdür ve yardımcılarının mevzua-

tın aradığı şartları sağlamış olmasıE) Sermaye yeterliliğine ilişkin düzenleme-

lerde öngörülen yükümlülüklerin yerine getirilmiş olması

AÇIKLAMAAracı kurumların faaliyet izni alabilmeleri için gere-ken genel şartlardan biri genel müdür ve yardım-cıları hakkında mevzuatın aradığı şartların sağlan-masıdır.

YANIT: D

10. Aşağıdakilerden hangisi aracı kurum artık faaliyette bulunmayacağını beyan etmesi anlamına gelmektedir?

A) Faaliyetin durdurulmasıB) Faaliyetin iptaliC) Faaliyetin dondurulmasıD) Faaliyetten feragat edilmesiE) Faaliyetin sınırlandırılması

AÇIKLAMAAracı kurum faaliyet izninden feragat edebilir. Bu halde, aracı kurum artık bu faaliyette bulunmaya-cağını beyan etmektedir.

YANIT: D


8

M

URAT

YA

YINLA

RI

MUR

AT

YAYIN

LARI

11. Aşağıdakilerden hangisi yatırım kuruluş-larının yatırım hizmet ve faaliyetlerinden biridir?

A) Portföy yöneticiliğiB) Danışmanlık hizmetleriC) Servet yönetimiD) Finansal analiz yapılmasıE) Finansal planlama yapılması

AÇIKLAMAPortföy yöneticiliği bir yatırım hizmet ve faaliyeti iken diğer şıklarda sayılan hizmetler, yan hizmet kapsamındadır.

YANIT: A

12. Portföy aracılığı, genel saklama ve aracı-lık yüklenimi hizmet ya da faaliyetlerinden birini veya tamamını yürütecek olan aracı kurumlar mevzuatta düzenlenen aracı ku-rum ayrımına göre aşağıdakilerden hangi sınıfa girmektedir?

A) Dar yetkili aracı kurumB) Kısmi yetkili aracı kurumC) Geniş yetkili aracı kurumD) Tam yetkili aracı kurumE) Bağımsız aracı kurum

AÇIKLAMAPörtföy aracılığı, genel saklama ve aracılık yükle-nimi hizmet ya da faaliyetlerinden birini veya ta-mamını yürütecek olan aracı kurumlar Geni yetkili aracı kurumlar sınıfına girmektedir.

YANIT: C

13. Aşağıdakilerden hangisi halka arzda yük-lenim türlerinden değildir?

A) Tümünü yüklenimB) Kısmen tümünü yüklenimC) Bakiyeyi yüklenimD) En yi gayret yüklenimiE) Kısmen bakiyeyi yüklenim

AÇIKLAMAAracılık Yüklenimde dört tür yüklenim söz konu-sudur: Tümünü Yüklenim, Kısmen Tümünü Yük-lenim, Bakiyeyi Yüklenim Kısmen Bakiyeyi yükle-nim.

YANIT: D

14. Aşağıdakilerden hangisi ihraç edilecek sermaye piyasası araçlarının, izahname-de belirtilen satış süresi içinde satışa su-nulması satılamayan kısmın ise satışı ya-pana iade edilmesi veya bunları daha ön-ce satın almayı taahhüt etmiş üçüncü ki-şilere satılması anlamına gelen halka arz aracılığıdır?

A) Yüklenim aracılığıB) Yüklenimsiz aracılıkC) Portföy aracılığıD) Konsorsiyum aracılığıE) Taahhüt aracılığı

AÇIKLAMAYüklenimsiz aracılıkda ihraç edilecek sermaye pi-yasası araçlarının, izahnamede belirtilen satış sü-resi içinde satışa sunulması, satılamayan kısmın ise satışı yapana iade edilmesi veya bunları da-ha önce satın almayı taahhüt etmiş üçüncü kişile-re satılması söz konusudur.

YANIT: B

15. Aşağıdakilerden hangisi yatırım kuruluş-ları tarafından faaliyet iznine gerek duy-maksızın verilebilecek hizmetlerdendir?

A) Saklama HizmetiB) Halka arza aracılık hizmetiC) Portföy yönetim hizmetiD) Yan hizmetlerE) Müşteri emirlerinin iletilmesi

AÇIKLAMAYan hizmetler, faaliyet iznine gerek duyulmaksı-zın, yatırım faaliyet ve hizmetleri bakımından da-ha önceden faaliyet izni almış olan yatırım kuru-luşları tarafından sunulabilecek olan hizmetlerdir.

YANIT: D

9

M

URAT

YA

YINLA

RI

MUR

AT

YAYIN

LARI

ÇÖZÜMLÜ DENEME SoRULARI

1. Aşağıdakilerden hangisi yatırım kuruluş-larından biridir?

A) Sigorta şirketleriB) HoldinglerC) Emlak ofisleriD) Aracı kurumlarE) Döviz büroları

2. Yatırım kuruluşunun icra ettiği faaliye-ti esas alındığında yapılan hukuki ayrım aşağıdakilerden hangisidir?

A) İşlevsel açıdanB) kurumsal açıdanC) Organik açıdanD) Objektif açıdanE) Fonksiyonel açıdan

3. Aşağıdakilerden hangisi Bankalara kuru-luş izni veren kurumdur?

A) SPKB) BDDKC) RTÜKD) Gümrük ve Ticaret BakanlığıE) Ekonomi Bakanlığı

4. Aşağıdakilerden hangisi geniş yetkili ara-cı kurumlar için aranılan asgari öz serma-ye tutarıdır?

A) 25.472.637 ¨B) 35.472.637 ¨C) 50.472.637 ¨D) 55.472.637 ¨E) 70.472.637 ¨

5. Aracı kurumun faaliyet izninin iptalinde sorumluluğu olan bir kişinin, aracı ku-rumda kurucu ortak sıfatına sahip olabil-mesi için kararın kesinleşmesinin üzerin-den geçmesi gereken süre aşağıdakiler-den hangisidir?

A) 1 yıl B) 3 yılC) 5 yıl D) 7 yılE) 10 yıl

6. TTK uyarınca aracı kurumların kurulabil-meleri için Sermaye Piyasası Kurulu’ndan başka aşağıdaki makamlardan hangisin-den izin almaları gerekir?

A) BaşbakanlıkB) Bakanlar kuruluC) Ekonomi bakanlığıD) Gümrük ve Ticaret BakanlığıE) Maliye Bakanlığı

7. Aşağıdakilerden hangisi aracı kuruluşla-rın faaliyet izni alması için sağlanması ge-reken genel şartlarla ilgili olarak söylene-mez?

A) Asgari kuruluş sermayesinin nakit ve tam olarak ödenmiş bulunması

B) Genel müdür ve yardımcıları hakkında mevzuatın aradığı şartların sağlanması

C) Faaliyetin icrası bakımından gerekli bilgi işlem altyapısının oluşturulmuş olması

D) Mevzuatta öngörülen teminatların tesis edilmiş olması

E) Aracı kurum nezdinde bulunan varlıklara ilişkin sigorta hariç olmak üzere gerekli güvenlik önlemlerinin alınmış olması

8. Aşağıdakilerden hangisi faaliyet izni ve-rilenlere bu izni ispat etmek için verilen belgedir?

A) Aracılık belgesiB) Muafiyet belgesiC) Yetki belgesiD) SirkülerE) İzahname


10

M

URAT

YA

YINLA

RI

MUR

AT

YAYIN

LARI

9. Aşağıdakilerden hangisi aracı kurumun faaliyet izninin iptalini gereken durumlar-dan değildir?

A) Faaliyet izninin verildiği tarihten itibaren 2 yıl süreyle herhangi bir faaliyette bulu-nulmaması

B) Faaliyet izninin yanlış veya yanıltıcı be-yanlarda bulunularak alınmış olması

C) Teminatların yükseltilmesi gerektiği du-rumlarda, bu durumun ortaya çıktığı ta-rihten itibaren 1 ay içinde yatırılmış olma-sı

D) Yatırım kuruluşunun esas sözleşmeleri-ne aykırı faaliyetlerinin tespit edilmiş ol-ması

E) Yatırım kuruluşunun mali durumunun mevzuatta öngörülen seviyede bozulmuş olması

10. Aşağıdakilerden hangisi yatırım kuruluş-larının Yatırım Hizmet ve Faaliyetlerinden değildir?

A) Sermaye piyasası araçlarıyla ilgili emirle-rinin alınması ve iletilmesi

B) Yatırımcılara yatırım hizmetleri ve faali-yetleri ile sınırlı olarak kredi verilmesi

C) Borsa dışı diğer teşkilatlanmış pazar yer-lerinin işletilmesi

D) Yatırım danışmanlığıE) Sermaye piyasası araçlarının müşteri na-

mına saklanması

11. Aşağıdakilerden hangisi aracı kurumların sınıflandırma türlerinden biridir?

A) Kısmi yetkili aracı kurumB) Tam yetkili aracı kurumC) Saklamaya yetkili aracı kurumD) Özel yetkili aracı kurumE) Nispi yetkili aracı kurum

12. Aşağıdakilerden hangisi emir iletimine aracılık ve yatırım danışmanlığı faaliyet-lerinden herhangi birini veya bu faaliyet-lerin tamamının yürütecek olan aracı ku-rumları tanımlar?

A) Halk arza yetkili aracı kurumB) Geniş yetkili aracı kurumC) Kısmi yetkili aracı kurumD) Portföy yönetmeye yetkili aracı kurumE) Dar yetkili aracı kurum

13. Aşağıdakilerden hangisi sermaye piyasa-sı araçlarının satın alınması için her tür-lü yoldan yapılan genel bir çağrıyı ve bu çağrı sonucunda yapılan satışı ifade et-mektedir?

A) Halka arzB) Kâr dağıtımıC) Sermaye arttırımıD) Yatırım çağrısıE) Portföy saklaması

14. Aşağıdakilerden hangisi yüklenimsiz ara-cılıktır?

A) Taahhütsüz aracılıkB) Sorumsuz aracılıkC) Çabasız aracılıkD) En iyi gayret aracılığıE) En iyi bakiye aracılığı

15. Aşağıdakilerden hangisi saklama hizmeti şekillerindendir?

A) Sınırlı saklama hizmeti-Tam saklama hizmeti

B) Kısmi saklama hizmeti - Genel saklama hizmeti

C) Sınırlı saklama hizmeti - Genel saklama hizmeti

D) Kısmi saklama hizmeti - Tam saklama hizmeti

E) Özel saklama hizmeti - Genel saklama hizmeti

11

M

URAT

YA

YINLA

RI

MUR

AT

YAYIN

LARI

ÇÖZÜMLÜ DENEME YANITLARI

1. D Sermaye Piyasası kanunu Yatırım kuru-luşları; Aracı kurumlar, diğer sermaye pi-yasası kurumları ve bankalar şeklinde ta-nımlanmıştır.

2. A Yatırım kuruluşları hukuki açıdan kurum-sal ve işlevsel olmak üzere iki ayrı konu-ma sahiptir. Yatırım kuruluşunun, icra et-tiği faaliyet esas alınmak suretiyle işlev-sel konumu belirlenebilir.

3. B Bankalara kuruluş izni Bankacılık Düzen-leme ve Denetleme Kurulu (BDDK) tara-fından verilir.

4. A 2017 yılı itibariyle geniş yetkili aracı ku-rumlar için aranılan asgari öz sermaye tutarı 25.472.637 ¨’dir.

5. E Bir kişinin faaliyet izninin iptalinde sorum-luluğu söz konusu ise ancak buna dair kararın kesinleşmesinden itibaren 10 yıl geçmişse, aracı kurumda kurucu ortak sıfatına sahip olması mümkündür.

6. D Aracı Kurumların, kuruldan kuruluş iz-ni almasından başka Türk Ticaret Kanu-nu uyarınca Gümrük ve Ticaret Bakanlı-ğı’ndan da kuruluş için izin alınması ge-rekmektedir.

7. E Aracı kurumların faaliyet izni alabilmeleri için gerekli genel şartlardan biri de aracı kurum nezdinde bulunan varlıklara ilişkin sigorta dâhil olmak üzere gerekli güven-lik önlemlerinin alınmış olmasıdır.

8. C Faaliyet izni verilenlere, bu izni ispat eden bir belge verilir. Bu belge, yetki bel-gesidir.


12

M

URAT

YA

YINLA

RI

MUR

AT

YAYIN

LARI

9. C Faaliyet izni alındıktan sonra teminatların yükseltilmesi veya tamamlanması gerek-tiği durumlarda, bu durumun ortaya çıktı-ğı tarihten itibaren 3 ayı geçmemek üze-re kurulca verilen süre içinde artırılmamış olması aracı kurumun faaliyet izninin ip-talini gereken durumlardan biridir.

10. B Yatırımcılara yatırım hizmetleri ve faali-yetleri ile sınırlı olarak kredi verilmesi bir yatırım hizmeti değil yan hizmettir.

11. A Aracı kurumlar mevzuatta, yürüttükle-ri faaliyetin türüne göre dar yetkili, kısmi yetkili ve geniş yetkili olmak üzere üç sı-nıfa ayrılmaktadır.

12. E Dar yetkili aracı kurum; emir iletişimine aracılık ve yatırım danışmanlığı faaliyet-lerinden herhangi birini veya bu faaliyet-lerin tamamını yürütecek olan aracı ku-rumlardır.

13. A Halka arz, sermaye piyasası araçlarının satın alınması için her türlü yoldan yapı-lan genel bir çağrıyı ve bu çağrı sonucun-da yapılan satışı ifade etmektedir.

14. D Yüklenimsiz aracılık faaliyeti “ en iyi gay-ret aracılığı” olarak nitelendirilmektedir.

15. C Saklama hizmeti sınırlı ve genel saklama hizmeti olmak üzere iki şekilde gerçekle-şir.

13

ÜNİTE

M

URAT

YA

YINLA

RI

MUR

AT

YAYIN

LARISERMAYE PİYASASINDA FAALİYETTE BULUNAN

DİğER ARACILAR

Öğretmen Diyor ki! Bu ünite tamamlandıktan sonra; Yatırım Ortaklık-larını anlatabilecek, Yatırım Fonlarını açıklayabilecek, Sermaye Piya-salarında Faaliyetine İzin Verilen Diğer Kurumları listeleyebilecek bilgi ve becerilere sahip olabilirsiniz.

Önceki Sınavlarda Çıkan Soru Adedi

Ara Sınav Dönem Sonu

5 2

Diğer Kurumlar ➣ Kollektif yatırım kuruluşları ➣ Portföy yönetim şirketleri ➣ İpotek finansmanı kuruluşları ➣ Konut finansmanı ve varlık finansmanı fonları ➣ Varlık kiralama şirketleri ➣ Bağımsız denetim, değerleme ve derecelendirme kuruluşları ➣ Merkezi saklama kuruluşları ➣ Merkezi takas kuruluşları ➣ Veri depolama kuruluşları

1. kollektif yatırım kuruluşlarıSermaye Piyasası Kanunu’nda kolektif yatırım kuruluşları olarak “Yatırım Fonları” ve “Yatırım

ortaklıkları” yer almıştır. İçerisinde çalışan uzmanlar sayesinde, mevzuat çerçevesinde çeşitli araçlara yatırım yapıp, oluşturdukları portföy sepetindeki araçlara yatırımcıların iştirak etmesine imkân sağlamak suretiyle, gerek riski dağıtan gerek ise yatırım için lazım gelen bilgi eksikliğini gideren kolektif yatırım kuruluşları, piyasanın işleyişinde ortaya çıkan söz konusu bu hususi ihtiyacı karşılamaya yönelik fonk-siyon görmektedir.

a. Yatırım OrtaklıklarıYatırım Ortaklıkları, sermaye piyasası araçları, gayrimenkul, girişim sermayesi yatırımları ile Kurulca

belirlenecek diğer varlık ve haklardan oluşan portföyleri işletmek amacıyla, paylarını ihraç etmek üzere kurulan sabit veya değişken sermayeli anonim ortaklıklardır.

Yatırım Ortaklıklarının Kuruluş ve Faaliyet Şartları ➣ Kayıtlısermayelianonimortaklıkşeklindekurulmaları, ➣ BaşlangıçsermayelerininKurulcabelirlenenmiktardanazolmaması, ➣ Paylarınınnakitkarşılığıçıkarılmasıvepaybedellerininkuruluşsırasındatamvenakdenöden-mesi,

➣ Ticaretunvanlarında“YatırımOrtaklığı”ibaresininbulunması, ➣ EsassözleşmelerininbuKanunveilgilidüzenlemelerdeyeralanhükümlereuygunolması, ➣ Kurulcayetkilendirilmişbirkuruluşunportföysaklamahizmetiniyürütmeküzerebelirlenmişol-ması,

4

Kitap güncellemelerini ve değişikliklerini “www.muratyayinlari.com” internet sitemizin DUYURULAR bölümünden takip edebilirsiniz.


14

M

URAT

YA

YINLA

RI

MUR

AT

YAYIN

LARI

YatırımOrtaklıkları

MenkulKıymet Y.O

SabitSermayeli

Y.O

DeğişkenSermayeli

Y.O

GayrımenkulY.O

GirişimSermayesi

Y.O

menkul kıymet yatırım ortaklıklarıMenkul Kıymet Yatırım Ortaklıklarına İlişkin Esaslar Tebliği’ne göre Menkul Kıymet Yatırım Ortaklık-

ları için Sabit Sermayeli Menkul Kıymet Yatırım Ortaklıkları ve değişken Sermayeli Yatırım Ortaklıkları olmak üzere ikili bir ayrıma gidilmiştir.

a. Sabit Sermayeli Menkul Kıymet Yatırım OrtaklıklarıSabit sermayeli ortaklık, Kanun hükümleri uyarınca aşağıda belirtilen varlıklar ve araçlardan oluşan

portföyü işletmek amacıyla anonim ortaklık şeklinde ve kayıtlı sermaye esasına göre kurulan ve kanunla sınırı çizilen faaliyetler çerçevesinde olmak kaydı ile faaliyetlerde bulunabilen sermaye piyasası kuru-mudur. Bu portföy içeriği şu şekilde sayılmıştır:

➣ Türkiye’dekurulanihraççılaraaitpaylar,özelsektörvekamuborçlanmaaraçları. ➣ Yabancıözelsektörvekamuborçlanmaaraçlarıveihraççıpayları. ➣ 12aydanuzunvadeliolmamaküzerevadelimevduatvekatılmahesabı. ➣ Borsadaişlemgörmelerikaydıyla;altınvediğerkıymetlimadenlerilebumadenleredayalıolarakihraçedilensermayepiyasasıaraçları.

➣ Yatırımfonukatılmapayları. ➣ Repovetersrepoişlemleri. ➣ Kirasertifikaları ➣ Gayrimenkulsertifikaları ➣ Yatırımkuruluşuveortaklıkvarantalarıileyatırımkuruluşusertifikaları ➣ Takasbankparapiyasasıişlemleri ➣ Türevaraçişlemlerininnakitteminatlarıveprimleri ➣ Kurulcaportföyealınmasıuygungörülenözeltasarlanmışyabancıyatırımaraçlarıveikraziştiraksenetleri.

➣ Kurulcaportföyealınmasıuygungörülendiğeryatırımaraçları.Sabit sermayeli menkul kıymet ortaklıkları, Ödünç para verme işleriyle uğraşamazlar. Ticari, sınai ve

zirai faaliyetlerde bulunamazlar. Aracılık faaliyetinde bulunamazlar. Açığa satış ve kredili menkul kıymet işlemi yapamazlar. Portföylerindeki varlıkları rehin veremez ve portföye ilişkin olarak yapılan işlemler haricinde teminat olarak gösteremezler. Gereken miktardan fazla nakit tutamazlar. Faaliyetlerinin ge-rektirdiği miktar ve değerden fazla taşınır ve taşınmaz mal edinemezler. Portföylerine hiçbir şekilde rayiç değerinin üzerinde varlık satın alamaz ve portföyden bu değerin altında varlık satamazlar.

Rayiç değer, borsada işlem gören varlıklar için borsa fiyatı, borsada işlem gören varlıkların borsa dışında yapılacak işlemleri için ise işlemin gerçekleştirildiği piyasada işlem gününde sabit sermayeli ortaklık lehine alımda en düşük satışta en yüksek fiyattır.

Sabit sermayeli ortaklıkların kuruluşlarının, kuruluş sermayesi 20 milyon ¨’den az olamaz.Kurucularından en az birisinin lider sermayedar olması şarttır.Lider sermayedar, halka arz sonrasındaki pay edinimleri hariç olmak üzere, sabit sermayeli ortak-

lıkta tek başına veya bir araya gelmek suretiyle sermayenin asgari %25’i oranındaki paylara sahip olan ortak ya da ortaklardır.

15

M

URAT

YA

YINLA

RI

MUR

AT

YAYIN

LARI

Kurulacak sabit sermayeli ortaklıkların kurucularının, kuruluş başvuru formu ve bu formda belirtilen belgelerle birlikte Kurula başvurmaları zorunludur. Kurulca başvurunun uygun görülmesi halinde, Güm-rük ve Ticaret Bakanlığına izin için başvurulur. Bakanlığın kuruluş iznini vermesinin ardından, TTK’nın ilgili hükümlerine uygun olarak ticaret siciline tescil ile tüzel kişilik kazanırlar.

b. Değişken Sermayeli Menkul Kıymet Yatırım OrtaklıklarıYatırım fonu ile yatırım ortaklığı modelinin karışımı olan değişken sermayeli yatırım ortaklıkları, ser-

mayesi her zaman net aktif değerine eşit olan yatırım ortaklıklarıdır.Net aktif değer, varlıkların toplamından borçların toplamının düşülmesi suretiyle bulunan tutardır.

Değişken sermayeli yatırım ortaklığın payları, yatırımcı payları ile nama yazılı olması zorunlu olan ku-rucu paylarından oluşur. Değişken sermayeli yatırım ortaklıklarının paylarının itibari değeri bulunmaz. Değişken sermayeli yatırım ortaklıkları, bu Kanundaki hükümlere uygun olarak, pay ihraç eder ve ihraç olunan payları itfa eder. Yatırım ortaklıkları, değişken sermayeli yatırım ortaklıklarına dönüşebilirler. Değişken sermayeli yatırım ortaklıklarında anonim şirketlerde esas sermayeye asgari sermaye mikta-rına, esas sözleşmenin asgari içeriğine, ayni sermaye taahhütlerine, nominal değere, ortaklığın kendi paylarını iktisap veya rehin olarak kabul etmesine, sermaye artırım ve azaltımı usulüne, pay taahhüdü ve ödenmesine, pay devrine ilişkin kısıtlamalarına, kâr-zarar hesabı ve kârın dağıtımına, yedek akçelere ve tasfiyeye ilişkin hükümleri uygulanmaz.

Değişken Sermayeli Menkul Kıymet Yatırım Ortaklıklarının işlettiği portföy türleri: ➣ Netaktifdeğerinenaz%80’idevamlıolarak;• Türkve/veyayabancıkamuve/veyaözelsektörborçlanmaaraçlarınayatırılanportföyler“borç-lanmaaraçlarıportföyü”,

• Türkveyayabancıihraççılarınpaylarınayatırılanportföyler“hissesenediportföyü”,• Borsadaişlemgörenaltınvediğerkıymetlimadenler ilekıymetlimadenleredayalısermayepiyasasıaraçlarınayatırılanportföyler“kıymetlimadenlerportföyü”

➣ Tamamıdevamlıolarakvadesineenfazla184günkalışlikiditesiyüksekparavesermayepiya-sasıaraçlarındanoluşanvegünlükolarakhesaplananağırlıklıortalamavadesienfazla45günolanportföyler“Para Piyasası Portföyü”,

➣ Tamamıdevamlıolarak,kirasertifikaları,katılmahesapları,ortaklıkpayları,altınvediğerkıymetlimadenlerileKurulcauygungörülendiğerfaizedayalıolmayanparavesermayepiyasasıaraçla-rındanoluşanportföyler“Katılım Portföyü”,

➣ Portföysınırlamalarıitibarıylayukarıdakitürlerdenherhangibirinegirmeyenportföyler“değişken Portföy”,

➣ Yatırımcıpaylarısadecenitelikliyatırımcılarasatılmaküzerekurulmuşolanportföyler“Serbest Portföy”,

➣ Tamamı,ortaklıkpayları,kirasertifikaları,borçlanmaaraçları,altınvediğerkıymetlimadenlerilebumadenleredayalıolarakihraçedilensermayepiyasasıaraçlarınınenazikisindenoluşanveherbirinindeğerifontoplamdeğerinin%20’sindenazolmayanportföyler“Dengeli Portföy”

Gayrimenkul Yatırım ortaklıklarıGayrimenkul yatırım ortaklığı, gayrimenkuller, gayrimenkul projeleri, gayrimenkule dayalı haklar, alt-

yapı yatırım ve hizmetleri, sermaye piyasası araçları, Takasbank para piyasası ve ters repo işlemleri, Türk Lirası cinsinden vadeli mevduat veya katılma hesabı, yabancı para cinsinden vadeli ve vadesiz mevduat veya özel cari ve katılma hesapları ile iştirakler ve kurulca belirlenecek diğer varlık ve haklar-dan oluşan portföyü işletmek amacıyla paylarını ihraç etmek üzere kurulan sermaye piyasası kurumu-dur.

Ortaklıklar; altyapı yatarım ve hizmetlerinden oluşan bir portföyü işletmek üzere kurulabileceği gibi belirli bir projeye, gayrimenkule veya altyapı yatırım ve hizmetine yatırım yapmak ya da belirli bir alanda faaliyet göstermek amacıyla da kurulabilirler.

Gayrimenkul yatırım ortaklıkları, Alım satım kârı veya kira geliri elde etmek amacıyla; arsa, arazi, konut, ofis, alışveriş merkezi, otel, lojistik merkezi, depo, park, hastane ve benzeri her türlü gayrimen-kulü satın alabilir, satabilir kiralayabilir, kiraya verebilir ve satın almayı veya satmayı vaad edebilirler. Gayrimenkullere, gayrimenkul projelerine ve gayrimenkule dayalı haklara aktif toplamının en az %51’i oranında yatırım yapmak zorundadırlar.


16

M

URAT

YA

YINLA

RI

MUR

AT

YAYIN

LARI

Hiçbir şekilde gayrimenkullerin, altyapı yatırım ve hizmetlerinin inşaat işlerini kendileri üstlenemez, bu amaçla personel ve ekipman edinemezler. Hiçbir surette otel, hastane, alışveriş merkezi, iş merkezi, ticari parklar, ticari depolar, konut siteleri, süper marketler ve bunlara benzer nitelikteki gayrimenkulleri ticari depolar, konut siteleri, süper marketler ve bunlara benzer nitelikteki gayrimenkulleri ticari maksatla işletemez ve bu amaçla personel istihdam edemezler. Kredi veremezler. İlişkili taraflarına herhangi bir mal veya hizmet satımı işlemine dayanmayan borç veremezler. Sürekli olarak kısa vadeli gayrimenkul alım satımı yapamazlar. Portföyünde bulunan ve alımından itibaren beş yıl geçmesine rağmen üzerle-rinde proje geliştirilmesine yönelik herhangi bir tasarrufta bulunulmayan arsa ve arazilerin oranı aktif toplamının %20’sini aşamaz.

Ortaklık lehinesözleşmedendoğanalım,önalımvegerialımhaklarının,gayrimenkulsatışvaadisözleşmeleri,katkarşılığıinşaatsözleşmelerivehasılatpaylaşımısözleşmelerigibiortaklıklehinehak-larsağlayansözleşmelerin,rehinlialacaklarınserbestdereceyeilerlemehaklarınınveortaklığınkiracıkonumundaolduğukirasözleşmelerinintapusicilineşerhizorunludur.

İstisna: Bu madde sayılan sözleşmelerin karşı tarafın Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığı ve iştirakleri olması halinde bu sözleşmelerini tapu siciline şerhi zorunlu değildir.

Girişim Sermayesi Yatırım ortaklıklarıGirişim sermayesi yatırım ortaklığı, girişim sermayesi yatırımları, sermaye piyasası araçları ve Ku-

rulca belirlenecek diğer varlık ve haklardan oluşan portföyü işletmek amacıyla paylarını ihraç etmek üzere kurulan veya esas sözleşme değişikliği yolu ile dönüşen, Kanunla sınırı çizilen faaliyetler çerçeve-sinde olmak kaydı ile kayıtlı sermaye sistemine tabi anonim ortaklık olan sermaye piyasası kurumudur.

Faaliyet Kapsam ve SınırlarıOrtaklıklar; girişim sermayesi yatırımları yapabilir. Borsada işlem gören veya görmek üzere ihraç

edilen sermaye piyasası araçlarına, borsada ters repo işlemlerine, Takasbank Para Piyasası işlemlerine ve yatırım fonu katılma payları ile ¨ ve döviz cinsinden vadeli-vadesiz mevduat ve katılma hesabına ya-tırım yapabilir. Portföylerindeki girişim şirketlerinin yönetimine katılabilir. Portföylerindeki girişim şirket-lerine danışmanlık hizmeti verebilir. Danışmanlık hizmeti vermek üzere yurtiçinde ve yurtdışında kurulu danışmanlık şirketlerine ortak olabilir. BİAŞ Gelişen İşletmeler Piyasasında piyasa danışmanlığı hizmeti verebilir. Hiç bir surette üçüncü kişiler lehine, teminat verilemez, kefil olunamaz ve portföydeki varlıklar üzerinde rehin ve ipotek tesis edilemez.

b. Yatırım FonlarıTasarruf sahiplerinden fon katılma payı karşılığında toplanan para ya da diğer varlıklarla, tasarruf

sahipleri hesabına inançlı mülkiyet esaslarına göre kurulca belirlenen varlık ve haklardan oluşan portföy veya portföyleri işletmek amacıyla portföy yönetim şirketleri tarafından fon iç tüzüğü ile kurulan ve tüzel kişiliği bulunmayan mal varlığıdır.

Yatırım fonlarının şemsiye fon şeklinde kurulması zorunludur.Yatırım Fonu türleri:

➣ Borçlanmaaraçlarışemsiyefonu ➣ Hissesenedişemsiyefonu ➣ Kıymetlimadenlerşemsiyefonu ➣ Fonsepetişemsiyefonu ➣ Parapiyasasışemsiyefonu ➣ Katılımşemsiyefonu ➣ Değişkenşemsiyefon ➣ Serbestşemsiyefon ➣ Garantilişemsiyefon ➣ Korumaamaçlışemsiyefon

Portföy yönetim şirketi, fonu, yatırım fonu katılma payı sahiplerinin haklarını koruyacak şekilde tem-sil eder, yönetir veya yönetimini denetler. Portföy yönetim şirketi yatırım fonuna ait varlıklar üzerinde kendi adına ve fon hesabına mevzuat ve fon iç tüzüğüne uygulanarak tasarrufta bulunmaya ve bundan doğan hakları kullanmaya yetkilidir.

17

M

URAT

YA

YINLA

RI

MUR

AT

YAYIN

LARI

2. portföy yönetim şirketleri“Portföy yönetim şirketi, ana faaliyet konusu yatırım fonlarının kurulması ve yönetimi olan anonim

ortaklıktır.” Bu portföy yönetim şirketinin kurulması ve faaliyete geçmesi için Kuruldan izin alınması zorunludur. Portföy yönetim şirketlerinin hizmet verdiği kişi ve kuruluşların portföylerinde yer alan sak-lamaya konu olabilecek varlıklar kurulca belirlenen esaslar çerçevesinde portföy saklama hizmeti veren kuruluşlar nezdinde saklanır. Portföy saklama hizmetini yürüten kuruluş ile portföy yönetim şirketinin aynı tüzel kişi olamaz.

3. ipotek finansmanı kuruluşlarıİpotek finansmanı kuruluşları, konut ve varlık finansmanı kapsamında, türleri ve nitelikleri Kurulca

belirlenen varlıkların devralınması, devredilmesi, devralınan varlıkların yönetimi ve varlıkların teminat olarak alınması ve Kurulca uygun görülen diğer faaliyetlerin yerine getirilmesi amacıyla kurulan anonim ortaklıklarıdır. İpotek finansmanı kuruluşlarının sermayelerinin nakden ödenmiş olması gerekir.

4. konut finansmanı ve varlık finansmanı fonlarıKonut Finansmanı Fonu, ipoteğe dayalı menkul kıymetler karşılığında toplanan paralarla, ipoteğe

dayalı menkul kıymet sahipleri hesabına; Varlık Finansmanı fonu, varlığa dayalı menkul kıymetler kar-şılığında toplanan paralarla, varlığa dayalı menkul kıymet sahipleri hesabına inançlı mülkiyet esaslarına göre fon iç tüzüğü ile kurulan ve tüzel kişiliği olmayan mal varlığıdır.

5. varlık kiralama şirketleriVarlık kiralama şirketleri münhasıran kira sertifikası ihraç etmek üzere kurulan anonim ortaklıklar-

dır. Kira sertifikaları ise, her türlü varlık veya hakkın finansmanını sağlamak amacıyla varlık kiralama şirketleri tarafından ihraç edilen ve sahiplerinin bu varlık veya haklardan elde edilen gelirlerden payları oranında hak sahibi olmalarını sağlayan, nitelikleri Kurulca belirlenen sermaye piyasası araçlarıdır.

6. bağımsız denetim, değerleme ve derecelendirme kuruluşlarıKamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yetkilendirilmiş bağımsız

denetim kuruluşlarından hangilerinin bu Kanun uyarınca bağımsız denetim faaliyetinde bulunabilecekle-rine ilişkin Kurulun ilave şartlar belirleyebileceği ve bu şartları haiz bağımsız denetim kuruluşlarına ilişkin listenin de yine Kurul tarafından kamuoyuna açıklanacağı düzenlenmiştir.

Kurulun buradaki düzenleme, gözetim ve denetim amacı, faaliyetlerinin güvenli ve bağımsız şekilde yürütülmesi ve bunu teminen kalite güvence sistemlerinin oluşturulması ile kamu yararını da gözetmek suretiyle uluslararası standartlara uyumunun sağlanmasıdır. Ayrıca, bu kuruluşların yetkilendirilmesi, yönetici ve çalışanlarının lisanslanması ve bu kuruluşlar hakkındaki sicil bilgileri ile bu bilgilerin kamuya açıklanmasına ilişkin usul ve esaslar Kurul tarafından belirlenir.

Bağımsız denetim kuruluşları, denetledikleri finansal tablo ve raporların mevzuata uygun olarak denetlenmemesi nedeniyle doğabilecek zararlardan raporu imzalayanlarla birlikte sorumludur. Ayrıca bu kuruluşlar, faaliyetleri neticesinde düzenledikleri raporla da yer alan yanlış, yanıltıcı ve eksik bilgiler dolayısıyla neden oldukları zararlardan sorumludur.

7. merkezî takas kuruluşlarıMerkezî takas kuruluşları borsalarda ve teşkilatlanmış diğer pazar yerlerinde işlem gören sermaye

piyasası araçlarının teslimi, bedellerinin ödenmesi ve bu işlemlere ilişkin teminat yükümlülüklerinin ifası ile ilgili işlemleri yürüten anonim ortaklık şeklindeki özel hukuk tüzel kişiliğini haiz kurum olarak tanımlan-mıştır. Merkezî takas kuruluşlarının kuruluşuna Kurulun teklifi üzerine ilgili Bakan tarafından izin verilir. bu kuruluşların faaliyete geçmesi ise ayrıca Kurulun iznine tabidir.

TAKASBANK: Takas işlemlerinin yapılmasını teminen gerekli sistemleri kurar ve işletir. Ayrıca, Takasbank, takas hizmeti verdiği piyasalar itibariyle, piyasaların özelliklerine göre, takas işlemleri kap-samında transfer, saklama, teminat yönetimi ve diğer sistemleri oluşturur. Buna ilaveten, sistemlerin kesintisiz, etkin ve güvenli işletimini teminen gerekli teknik alt yapının sağlanması ile üyenin, Takas-bank sisteminde işlem yapabilmesi için sisteme erişim yöntemlerinin belirlenmesinde görevli yer Takas-bank’tır. Takas, teslim karşılığı ödeme prensibi ile gerçekleştirilir. Teslim karşılığı ödeme prensibinde yükümlülüğünü yerine getirmeyen üyeye alacağı ödenmez.

M

URAT

YA

YINLA

RI

MUR

AT

YAYIN

LARI


18

8. merkezî saklama kuruluşları

Merkezî Saklama Kuruluşları, sermaye piyasası araçlarının merkezî saklanması ve bunlara ilişkin hakların kullanımı hizmetlerini veren anonim ortaklık şeklindeki özel hukuk tüzel kişiliğini haiz kurumlar-dır. Merkezî saklama kuruluşlarının kuruluşuna Kurulun uygun görüşü üzerine ilgili Bakan tarafından izin verilir, bu kuruluşların faaliyete geçmesi ise Kurul iznine tabidir.

Kaydileştirilen sermaye piyasası araçlarının merkezî saklama kuruluşu Merkezi Kayıt Kuruluşudur. Söz konusu bu Merkezî Kayıt Kuruluşu, sermaye piyasası araçlarının kaydileştirilmesine ilişkin işlemleri gerçekleştirmek, kaydileştirilen bu araçları ve bunlara bağlı hakları, elektronik ortamda, üyeler ve hak sahipleri itibarıyla kayden izlemek, bu araçların merkezî saklamasını yapmak üzere kurulmuş, özel hu-kuk tüzel kişiliğini haiz anonim şirkettir.

9. veri depolama kuruluşları

Sistematik riskin gözetimi ve finansal istikrarın korunması amacıyla, Kurul, sermaye piyasasında gerçekleştirilen işlemlere ilişkin olarak, bu işlemleri gerçekleştiren ilgililerden, keyfiyet hakkında bilgi-lerin, yine kendisinin belirleyeceği usul ve içerikte, doğrudan kendisine veya yetkilendireceği bir veri depolama kuruluşuna bildirilmesini isteyebilir. Veri depolama kuruluşları nezdindeki bilgilerin kamu tüzel kişileri dâhil üçüncü kişiler ile paylaşımı Kurulun onayına tabidir. Bu fıkranın uygulanmasında kişisel verilerin kullanılmasına ilişkin mevzuata riayet edilir. Bildirim yapmakla yükümlü olanlar, özel mevzua-tındaki gizlilik ve sır saklama yükümlülüklerini ileri sürerek talep edilen ilgileri vermekten kaçınamazlar.

borsalar ve teşkilatlanmış diğer piyasalar

Borsalar, anonim şirket şeklinde kurulan, sermaye piyasası araçları, kambiyo ve kıymetli madenler ile kıymetli taşların ve Kurulca uygun görülen diğer sözleşmelerin, belgelerin ve kıymetlerin serbest rekabet şartları altında kolay ve güvenli bir şekilde alınıp satılabilmesini sağlamak ve oluşan fiyatları tespit ve ilan etmek üzere kendisi veya piyasa işleticisi tarafından işletilen ve/veya yönetilen, alım satım emirlerini sonuçlandıracak şekilde bir araya getiren veya bu emirlerin bir araya gelmesini kolaylaştıran, bu kanuna uygun olarak yetkilendirilen ve düzenli faaliyet gösteren sistemleri ve pazar olarak ifade edilmiştir. Borsa ile ilgili diğer bir kurum olan piyasa işleticisi kavramı ise; borsayı veya borsanın piya-salarını yöneten ve/veya işleten anonim ortaklıklar olarak bu kurum tanımlanmıştır. Teşkilatlanmış Diğer Pazar Yerleri de Sermaye Piyasası Kanunu’nda düzenlenmiştir. Borsalar dışında sermaye piyasası araçlarının alıcı ve satıcılarını bir araya getiren, alım ve satımına aracılık eden, bunlar için sistemler ve platformlar oluşturan ve bunları işleten alternatif işlem sistemlerinin, çok taraflı işlem platformlarının ve teşkilatlanmış diğer piyasaların kuruluş ve çalışma ilkelerine ilişkin usul ve esaslar Kurulca çıkarılacak yönetmeliklerle düzenlenecektir.

Borsa İstanbul Anonim şirketiEski mevzuat döneminde kamu tüzel kişiliği altında faaliyet gösteren İstanbul Menkul Kıymetler

Borsası (İMKB) ve İstanbul Altın Borsası tüzel kişilikleri Borsa İstanbul Anonim Şirketinin esas sözleş-mesinin tescili ile son bulmuştur. 1986 yılında faaliyete geçen İMKB yerine, 03.04.2013 tarihinde Borsa İstanbul A.Ş. Esas Sözleşmesi tescil edilmiştir. Esas sözleşmesine göre Borsa İstanbul’un kuruluş ser-mayesi 423.234.000 Türk Lirası olmuştur.

Borsa İstanbul A.Ş. özel hukuk tüzel kişiliğine haizdir. Borsa İstanbul A.Ş. kendisine yetki verildiği her alanda ve konuda kendisiyle ilgili faaliyet konusuyla ilgili karar alabilmekte, işlem tesis edebilmekte ve iç düzenlemeler yapabilmektedir.

19

M

URAT

YA

YINLA

RI

MUR

AT

YAYIN

LARI

AÇIKLAMALI SoRULAR

1. Aşağıdakilerden hangisi Sermaye Piyasa-sı Kanunu’nda sayılan diğer sermaye pi-yasası kurumlarından biri değildir?A) Varlık kiralama şirketleriB) Veri depolama kuruluşlarıC) Bağımsız denetim kuruluşlarıD) Aracı kuruluşlarE) Takasbank

AÇIKLAMADiğer sermaye piyasası kurumları• Kollektif yatırım kuruluşları• Portföy yönetim şirketleri• İpotek finansmanı kuruluşları• Konut finansmanı ve varlık finansmanı fonları• Varlık kiralama şirketleri• Bağımsız denetim, derecelendirme kuruluşları• Merkezi saklama kuruluşları• Merkezi takas kuruluşları• Veri depolama kuruluşları

YANIT: D

2. Aşağıdakilerden hangisi kollektif yatırım araçlarından biridir?A) Merkezi Kayıt KuruluşuB) Konut finansmanı şirketleriC) İpotek finansmanı kuruluşlarıD) Derecelendirme kuruluşlarıE) Yatırım ortaklıkları

AÇIKLAMASermaye Piyasası Kanunu’nda kollektif yatırım ku-ruluşları olarak “Yatırım Fonları” ve “Yatırım Ortak-lıkları” yer almıştır.

YANIT: E

3. Lider sermayedar sermayenin asgari yüz-de kaçına sahip olmalıdır?A) %10 B) %15 C) %20D) %25 E) %51

AÇIKLAMALider sermayedar, halka arz sonrasındaki pay edi-nimleri hariç olmak üzere, sabit sermayeli ortaklık-ta tek başına veya bir araya gelmek suretiyle ser-mayenin asgari %25’i oranındaki paylara sahip olan ortak ya da ortaklardır.

YANIT: D

4. Sermaye piyasası araçları, gayrimenkul, girişim sermayesi yatırımları ile kurul-ca belirlenecek diğer varlık ve haklardan oluşan portföyleri işletmek amacıyla, pay-larını ihraç etmek üzere kurulan sabit ve-ya değişken sermayeli anonim ortaklıkla-ra ne ad verilir?A) Yatırım OrtaklıklarıB) Yatırım FonlarıC) OpsiyonlarD) VarantlarE) Türev araçlar

AÇIKLAMAYatırım Ortaklıkları, sermaye piyasası araçları, gayrimenkul, girişim sermayesi yatırımları ile Ku-rulca belirlenecek diğer varlık ve haklardan olu-şan portföyleri işletmek amacıyla, paylarını ihraç etmek üzere kurulan sabit veya değişken serma-yeli anonim ortaklıklardır.

YANIT: A

5. Aşağıdakilerden hangisi Yatırım ortaklık-larının kuruluş şartlarından değildir?A) Anonim ortaklık şeklinde kurulurlar.B) Başlangıç sermayelerinin Kurulca belirle-

nen miktardan az olamaz.C) Ticaret unvanlarında “Yatırım Merkezi”

ibresi bulunur.D) Payları nakit karşılığı çıkartılır.E) Pay bedelleri tam ve nakden ödenir.

AÇIKLAMAYatırım Ortaklıklarının ticaret unvanlarında “Yatı-rım Ortaklığı” ibaresi bulunur.

YANIT: C

6. Borsada işlem gören varlıklar için bor-sa fiyatı aşağıdakilerden hangisi ile ifade edilir?

A) Açılış fiyatı B) Rayiç bedelC) Temerrüt D) Kapanış fiyatıE) Kupon

AÇIKLAMABorsada işlem gören varlıklar için borsa fiyatı, bor-sada işlem gören varlıkların borsa dışında yapıla-cak işlemleri için ise işlemin gerçekleştirildiği piya-sada işlem gününde sabit sermayeli ortaklık lehi-ne alımda en düşük satışta en yüksek fiyat Rayiç bedel olarak ifade edilir.

YANIT: B


20

M

URAT

YA

YINLA

RI

MUR

AT

YAYIN

LARI

7. I. Menkul Kıymet Yatırım Ortaklığı II. Gayrı Menkul Yatırım Ortaklığı III. Merkezi Kayıt Ortaklığı IV. Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı V. Varlık Yatırım Ortaklığı Yukarıdakilerden hangileri Yatırım ortak-

lığı türlerindendir?A) I - II - V B) I - II - IVC) I - II - III - IV D) II - II - IVE) I - II - III - IV - V

AÇIKLAMATebliğe göre yatırım ortaklığı türleri şu şekilde sı-ralanmıştır:• Menkul Kıymet Yatırım Ortaklığı• Gayri Menkul Yatırım Ortaklığı• Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı

YANIT: B

8. Aşağıdakilerden hangisi sabit sermaye-li yatırım ortaklıkları ile ilgili olarak söyle-nemez?A) Kurucular başvuru formu ve belirtilen bel-

gelerle birlikte kurula başvurmalıdır.B) Kurula başvuru zorunludur.C) Başvurunun uygun görülmesi halinde,

Maliye Bakanlığına izin için başvurulur.D) Bakanlığın kuruluş iznini vermesinin ar-

dından ticaret siciline tescil gereklidir.E) Yatırım Ortaklıkları Tescil ile tüzel kişilik

kazanırlar.

AÇIKLAMAKurulacak sabit sermayeli ortaklıkların kurucuları-nın başvurusunun uygun görülmesi halinde, Güm-rük ve Ticaret Bakanlığına izin için başvurulur.

YANIT: C

9. Aşağıdakilerden hangisi değişken serma-yeli menkul kıymet yatırım ortaklıklarının işlettikleri portföy türlerinden biri değil-dir?A) Para Piyasası PortföyüB) Dinamik portföyC) Dengeli portföyD) Değişken portföyE) Serbest portföy

AÇIKLAMADeğişken Sermayeli Menkul Kıymet Yatırım Or-taklıkların işlettiği portföy türleri: Hisse Senedi Portföyü, Kıymetli Madenler Portföyü, Para Piya-sası Portföyü, Katılım Portföyü, Değişken Portföy, Serbest Portföy ve Dengeli Portföydür.

YANIT: B

10. Aşağıdakilerden hangisi Gayrimenkul Ya-tırım ortaklıkları (GYo) nın yapamayacağı işlerden değildir?A) Alım satım kârı elde etmek amacıyla;

ofis, AVM, otel, lojistik merkezi, hastane ve benzeri gayrimenkulleri satın almak

B) Gayrimenkullerin, altyapı yatırım ve hiz-metlerinin inşaat işlerini üstlenmek

C) Kredi vermekD) Mal hizmet alım satımına dayanmayan

borç vermekE) Otel, hastane, AVM, iş merkezi, ticari

parklar, konut siteleri, süper marketler ve bunlara benzer nitelikteki gayrimenkulleri ticari maksatla işletmek

AÇIKLAMAGYO’lar, Alım satım kârı veya kira geliri elde et-mek amacıyla; arsa, arazi, konut, ofis, AVM, otel, lojistik merkezi, depo, park, hastane ve benzeri her türlü gayrimenkulü satın alabilir, satabilir, kira-layabilir, kiraya verebilir ve satın almayı veya sat-mayı vaad edebilirler.

YANIT: A

11. Aşağıdakilerden hangisi yatırım fonu tür-lerinden değildir?A) Hisse senedi şemsiye fonB) Fon sepeti şemsiye fonC) Değişken şemsiye fonD) Garantili şemsiye fonE) Dengeli şemsiye fon

AÇIKLAMAYatırım Fonu türleri şunlardır: Borçlanma araçla-rı şemsiye fonu, Hisse senedi şemsiye fonu, Kıy-metli madenler şemsiye fonu, Fon sepeti şemsiye fonu, Para piyasası şemsiye fonu, Katılım şemsi-ye fonu, değişken şemsiye fon, Serbest şemsiye fon, Garantili şemsiye fon, Koruma amaçlı şemsi-ye fon. Ancak bu türlerin içinde Dengeli fon yoktur.

YANIT: E

21

M

URAT

YA

YINLA

RI

MUR

AT

YAYIN

LARI

12. Ana faaliyet konusu yatırım fonlarının ku-rulması ve yönetimi olan anonim ortaklık Aşağıdakilerden hangisidir?

A) Merkezi Kayıt KuruluşuB) Bağısız denetim şirketleriC) Merkezi Saklama KuruluşuD) Portföy yönetim şirketleriE) Takasbank

AÇIKLAMAPortföy yönetim şirketlerinin, ana faaliyet konusu yatırım fonlarının kurulması ve yönetimidir ve ano-nim ortaklık olarak kurulurlar.

YANIT: D

13. Aşağıdakilerden hangisi Sermaye Piya-sası Kurulu’nun Bağımsız Denetim konu-sundaki amaçlarından değildir?

A) Faaliyetlerin güvenli ve bağımsız şekilde yürütülmesi

B) Kalite güvence sistemlerinin oluşturulmasıC) Kamu yararını gerçekleştirmekD) Uluslararası standartlara uyumun sağ-

lanmasıE) Yatırımcıların para kazanmasının sağ-

lanması

AÇIKLAMASermaye Piyasası Kurulu’nun buradaki düzenle-me, gözetim ve denetim amacı, faaliyetlerinin gü-venli ve bağımsız şekilde yürütülmesi ve bunu te-minen kalite güvence sistemlerinin oluşturulması ile kamu yararını da gözetmek suretiyle uluslara-rası standartlara uyumunun sağlanmasıdır. Yatı-tımcılar bu sistem içinde kar ya da zarar edebilir-ler. Önemli olan sistemin denetlenmesidir.

YANIT: E

14. Veri depolama kuruluşları nezdindeki bil-gilerin kamu tüzel kişileri dâhil üçüncü ki-şiler ile paylaşımı aşağıdakilerden hangi-sinin onayıyla mümkündür?

A) Anayasa MahkemesiB) Sermaye Piyasası KuruluC) Bakanlar KuruluD) Rekabet KuruluE) Cumhurbaşkanı

AÇIKLAMAVeri depolama kuruluşları nezdindeki bilgilerin ka-mu tüzel kişileri dâhil üçüncü kişiler ile paylaşımı Sermaye Piyasası Kurulu’nun onayına tabidir. Bil-dirim yapmakla yükümlü olanlar, özel mevzuatın-daki gizlilik ve sır saklama yükümlülüklerini ileri sü-rerek talep edilen bilgileri vermekten kaçınamaz-lar.

YANIT: B

15. BİAş’ ın kuruluş sermayesi tutarı kaç Türk Lirası’dır?

A) 423.234.000B) 342.423.000C) 340.000.000D) 243.340.000E) 1430123.000

AÇIKLAMAEsas sözleşmesine göre Borsa İstanbul’un kuru-luş sermayesi 423.234.000 Türk Lirası olmuştur.

YANIT: A


22

M

URAT

YA

YINLA

RI

MUR

AT

YAYIN

LARI

ÇÖZÜMLÜ DENEME SoRULARI

1. Yatırım ortaklıkları ve yatırım fonları aşa-ğıdakilerden hangisiyle ifade edilir?

A) Portföy yönetim şirketleriB) Aracı kuruluşlarC) Merkezi kayıt kuruluşlarıD) Kollektif yatırım kuruluşlarıE) Diğer sermaye piyasası kuruluşları

2. Aşağıdakilerden hangisi Menkul Kıymet-ler Yatırım ortaklıklarına İlişkin Esaslar Tebliğine göre yapılacak Menkul Kıymet Yatırım ortaklığı (MKYo) ayrımlarından biridir?

A) Standart MKYOB) Gayrimenkul Yatırım OrtaklığıC) Girişim Sermayesi Yatırım OrtaklığıD) Sabit Sermayeli MKYOE) Hareketli Sermayeli MKYO

3. Aşağıdakilerden hangisi Sabit Sermaye-li Yatırım ortaklıklarının portföy içeriğin-de yer almaz?

A) Repo ve ters repo işlemleri.B) Kira sertifikalarıC) Gayrimenkul sertifikaları.D) Ortaklık varantlarıE) Merkezi Kayıt Kuruluşu işlemleri

4. Sabit sermayeli ortaklıkların kuruluşla-rının, kuruluş sermayesi en az ne kadar olabilir?

A) 5 milyon TLB) 20 milyon TLC) 25 milyon TLD) 40 milyon TLE) 50 milyon TL

5. Aşağıdakilerden hangisi Değişken Ser-mayeli Yatırım ortaklıklarını ifade eder?

A) Sermayesi her zaman net aktif değerine eşittir.

B) Sermayesi her zaman net aktif değerin-den büyüktür.

C) Net aktif değeri her zaman sermayesin-den büyüktür

D) Net aktif değeri her zaman sermayesin-den küçüktür.

E) Sermayesi net aktif değerinden küçüktür.

6. Varlıkların toplamından borçların topla-mının düşülmesi suretiyle bulunan tutar aşağıdakilerden hangisidir?

A) Özgül ağırlık değeriB) Net varlık değeriC) Net aktif değeriD) Standart değerE) Yatırım değeri

7. Değişken Sermayeli Menkul Kıymet Yatı-rım ortaklıklarının en az ne kadarı devam-lı olarak Borçlanma araçları Portföyü, His-se Senedi Portföyü ve Kıymetli Madenler Portföyüne yatırılmalıdır?

A) %30 B) %45C) %50 D) %70E) %80

23

M

URAT

YA

YINLA

RI

MUR

AT

YAYIN

LARI

8. Aşağıdakilerden hangisi Gayrimenkul Ya-tırım ortaklıkları ile ilgili olarak yanlıştır?

A) Altyapı yatırım ve hizmetlerinden oluşan bir portföyü işletmek üzere kurulabilirler.

B) Gayrimenkullere, gayrimenkul projeleri-ne ve gayrimenkule dayalı haklara aktif toplamının en az %51’i oranında yatırım yapmak zorundadırlar

C) Gayrimenkullerin, altyapı yatırım ve hiz-metlerinin inşaat işlerini kendileri üstlene-mez

D) Ortaklık lehine sözleşmeden doğan alım, önalım ve geri alım haklarının Başbakan-lık Toplu Konut İdaresi Başkanlığı ve iş-tirakleri olması halinde bu sözleşmelerin tapu siciline şerhi zorunludur

E) Alımından itibaren beş yıl geçmesine rağmen üzerlerinde proje geliştirilmesine yönelik herhangi bir tasarrufta bulunul-mayan arsa ve arazilerin oranı aktif top-lamının %20’sini aşamaz

9. Aşağıdakilerden hangisi girişim sermaye-si yatırım ortaklıklarının faaliyetleri kapsa-mında değildir?

A) BİAŞ Gelişen İşletmeler Piyasasında pi-yasa danışmanlığı hizmeti verebilir.

B) Portföydeki varlıklar üzerinde ipotek tesis edebilir.

C) Portföylerindeki girişim şirketlerinin yöne-timine katılabilir.

D) Portföylerindeki girişim şirketlerine da-nışmanlık hizmeti verebilir.

E) Danışmanlık hizmeti vermek üzere yurti-çinde ve yurtdışında kurulu danışmanlık şirketlerine ortak olabilir

10. Fon katılma payı karşılığında toplanan pa-ralarla, tasarruf sahipleri hesabına, inanç-lı mülkiyet esaslarına göre Kurulca belir-lenen varlık ve haklardan oluşan portföy veya portföyleri işletmek amacıyla kuru-lan ve tüzel kişiliği bulunmayan mal var-lığına ne ad verilir?

A) Yatırım OrtaklığıB) Katılım PortföyüC) Yatırım FonuD) Serbest PortföyE) Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı

11. Aşağıdakilerden hangisi yatırım fonlarını katılma payı sahiplerinin haklarını koruya-cak şekilde temsil eder?

A) Kollektif yatırım kuruluşlarıB) İpotek finansmanı kuruluşlarıC) Merkezi saklama kuruluşlarıD) Portföy yönetim şirketleriE) Veri depolama kuruluşları

12. Aşağıdakilerden hangisi kira sertifikası ihraç etmek üzere kurulan anonim ortak-lıklardır?

A) Gayrimenkul yatırım ortaklıklarıB) Varlık kiralama şirketleriC) Varlık finansmanı fonlarıD) Girişim sermayesi yatırım ortaklıklarıE) Konut finansmanı fonları

13. Aşağıdakilerden hangisi Takasbank’la il-gili olarak söylenemez?

A) Takas, işlem karşılığı ödeme prensibi ile gerçekleştirilir.

B) Yükümlülüğünü yerine getirmeyen üyeye alacağı ödenmez.

C) Transfer işlemlerini gerçekleştirir.D) Saklama sistemlerini oluşturur.E) Teminat yönetimi gerçekleştirir.

14. Borsayı veya borsanın piyasalarını yöne-ten, işleten anonim ortaklıklara ne ad ve-rilir?

A) Piyasa yapıcısıB) ManipülatörC) Piyasa kurucusuD) Piyasa işleticisiE) Banka

15. Borsa İstanbul A.ş. Esas Sözleşmesi han-gi tarihte tescil edilmiştir?

A) 1985B) 1986C) 2010D) 2013E) 2015


24

M

URAT

YA

YINLA

RI

MUR

AT

YAYIN

LARI

ÇÖZÜMLÜ DENEME YANITLARI

1. D Sermaye Piyasası Kanunu’nda kolektif yatırım kuruluşları olarak “Yatırım Fon-ları” ve “Yatırım Ortaklıkları” yer almıştır.

2. D Menkul Kıymet Yatırım Ortaklıklarına İliş-kin Esaslar Tebliği’ne göre Menkul Kıy-met Yatırım Ortaklıkları için Sabit Serma-yeli Menkul Kıymet Yatırım Ortaklıkları ve Değişken Sermayeli Yatırım Ortaklık-ları olmak üzere ikili bir ayrıma gidilmiştir.

3. E Sabit Sermayeli Yatırım Ortaklıklarının portföy içeriğinde Merkezi Kayıt Kuruluş işlemleri değil Takasbank para piyasası işlemleri yer alır.

4. B Sabit sermayeli ortaklıkların kuruluşları-nın, kuruluş sermayesi 20 milyon TL’den az olamaz.

5. A Yatırım fonu ile yatırım ortaklığı modeli-nin karışımı olan değişken sermayeli ya-tırım ortaklıkları, sermayesi her zaman net aktif değerine eşit olan yatırım ortak-lıklarıdır.

6. C Net aktif değer, varlıkların toplamından borçların toplamının düşülmesi suretiyle bulunan tutardır.

7. E Değişken Sermayeli Menkul Kıymet Ya-tırım Ortaklıklarının en az %80’i devamlı olarak Borçlanma araçları Portföyü, His-se Senedi Portföyü ve Kıymetli Madenler Portföyüne yatırılmalıdır.

8. D Ortaklık lehine sözleşmeden doğan alım, önalım ve geri alım haklarının Başbakan-lık Toplu Konut İdaresi Başkanlığı ve iş-tirakleri olması halinde bu sözleşmelerin tapu siciline şerhi zorunlu değildir.

9. B Girişim sermayesi yatırım ortaklıkla-rı portföydeki varlıklar üzerinde rehin ve ipotek tesis edilemez.

10. C Yatırım fonu tasarruf sahiplerinden fon katılma payı karşılığında toplanan para ya da diğer varlıklarla, tasarruf sahipleri hesabına, inançlı mülkiyet esaslarına gö-re Kurulca belirlenen varlık ve haklardan oluşan portföy veya portföyleri işletmek amacıyla portföy yönetim şirketleri tara-fından fon iç tüzüğü ile kurulan ve tüzel kişiliği bulunmayan mal varlığıdır.

11. D Portföy yönetim şirketleri, fonu, yatırım fonu katılma payı sahiplerinin hakları-nı koruyacak şekilde temsil eder, yöne-tir veya yönetimini denetler.

12. B Varlık kiralama şirketleri münhasıran kira sertifikası ihraç etmek üzere kurulan ano-nim ortaklıklardır.

13. A Takas, teslim karşılığı ödeme prensibi ile gerçekleştirilir.

14. D Borsayı veya borsanın piyasalarını yö-neten ve/veya işleten anonim ortaklıkla-ra için piyasa işleticisi kavramı kabul edil-miştir.

15. D 1986 yılında faaliyete geçen İMKB yeri-ne, 03.04.2013 tarihinde Borsa İstanbul A.Ş. Esas Sözleşmesi tescil edilmiştir

25

M

URAT

YA

YINLA

RI

MUR

AT

YAYIN

LARI

ARA DENEME SINAVI - 1

1. Ekonomik değer taşıyan varlıkların arz ve talebinin karşılaştığı yere ne ad verilir?

A) BorsaB) Alışveriş MerkeziC) Piyasa D) PazarE) Şirket

2. Fon arz edenler için aşağıdakilerden han-gisi söylenmez?

A) Fon arz edenler, tasarruflarını para piya-sasına aktaran kişi ve kuruluşları ifade etmektedir

B) Fon arz edenler açısından kural olarak herhangi bir sınırlama getirilmemiştir.

C) Tasarrufta bulunan her kişi ya da kurum tasarruflarını sermaye piyasasında de-ğerlendirebilir

D) Bireysel yatırımcılar sermaye piyasasına fon arz edebilirler

E) Yatırım fonları ve ortaklıkları sermaye pi-yasasına fon aktarabilirler

3. İşletmelerin risk durumları ve ödeme ka-biliyetleri veya borçluluğu temsil eden sermaye piyasası araçlarının anapara, fa-iz ve benzeri yükümlülüklerinin vadele-rinde karşılanabilirliğinin derecelendirme kuruluşu tarafından değerlendirilmesine ne ad verilir?

A) Kredi Derecelendirmesi B) Mal varlılığı derecelendirmesiC) Borçluluk derecelendirmesiD) Karlılık derecelendirmesiE) Uyum derecelendirmesi

4. Tazmin kararı verilmesi durumunda yatı-rımcı bazında kendisine ödenebilmesi ga-ranti edilen miktar 2014 yılı için ne kadar-dır?

A) 59.500B) 75.030C) 103.030D) 110.360E) 120.830

5. Sermaye Piyasasının güven içinde işleyi-şini teminat altına almak için şu an ülke-mizde hangi sistem kullanılmaktadır?

A) Kamuyu Aydınlatma SistemiB) İzin sistemiC) Kayıt sistemiD) Basın özgürlüğü sistemiE) Kaydilik sistemi

6. Aşağıdakilerden hangisi Varant sahipleri-nin varanttan doğan talep hakkını kullana-bilecekleri yöntemdir?

A) Pay ile uzlaşıB) Tasfiye ile uzlaşıC) Geri ödeme ile uzlaşıD) Mutabakat ile uzlaşıE) Tahkim ile uzlaşı


26

M

URAT

YA

YINLA

RI

MUR

AT

YAYIN

LARI

7. Halka arz ve ihraç olunan sermaye piya-sası araçlarının kurula kaydettirilmesi zo-runlu olmakla birlikte aşağıdakilerden hangisi bu durumun istisnasıdır?

A) BankalarB) Limited ŞirketlerC) VakıflarD) Portföy Yönetim şirketleriE) T.C Merkez Bankası

8. Tahvillerin vadesi en az ne kadar olabilir?A) 1 ayB) 3 ayC) 6 ayD) 9 ayE) 1 yıl

9. Aşağıdakilerden hangisi katılma intifa se-nedi sahiplerine sağlanabilecek haklar-dan birisi değildir?

A) Kârdan pay almaB) Tasfiye bakiyesinden yararlanmaC) Yeni pay alma D) Rüçhan hakkı kullanmada öncelik E) Mal varlıksal haklar

10. Aşağıdakilerden hangisi Gayrı Menkul Sertifikası çıkarabilir?

A) Kamu tüzel kişilikleriB) Devlet organlarıC) Limited şirketlerD) Anonim ortaklıklarE) Döviz büroları

11. Aşağıdakilerden hangisi yatırım kuruluş-larının faaliyete geçmesi için sermayeye ilişkin şartlardan değildir?

A) Payların nama yazılı olmasıB) Payların nakit karşılığı çıkartmasıC) Kurucuların müflis olmamasıD) Asgari sermaye şartının sağlanmış olmasıE) Geniş yetkili aracı kurum için asgari

25.472.637 TL öz sermaye sağlanmış olması

12. Kuruluş izni alan bir aracı kurumun 6 ay içinde faaliyet izni için başvurmaması du-rumunda aşağıdakilerden hangisi söyle-nebilir?

A) 15 gün içinde kurula başvurarak ek süre talep etmesi gerekir.

B) 3 ay ek süre verilir.C) 6 ay ek süre verilir.D) 1 yıl ek süre verilir.E) Faaliyet izni alma hakkı düşer.

13. Aşağıdakilerden hangisi yatırım kuruluş-larının üstelenebileceği yan hizmetlerden değildir?

A) Danışmanlık hizmetleriB) Halka arza aracılıkC) Servet yönetimiD) Finansal plânlamaE) Genel tavsiyede bulunulması

14. Aşağıdakilerden hangisi işlem aracılığı, en iyi gayret aracılığı, sınırlı saklama ve portföy yöneticiliği faaliyetlerini yürüte-cek olan aracı kurumlardır?

A) Geniş yetkili aracı kurumB) Kısmi yetkili aracı kurumC) Dar yetkili aracı kurumD) Sınırlı yetkili aracı kurumE) Basit yetkili aracı kurum

27

M

URAT

YA

YINLA

RI

MUR

AT

YAYIN

LARI

15. İhraç edilecek sermaye piyasası araçları-nın bedelini, satışın başlamasından önce tam ve nakden ödemek suretiyle tamamı-nın satın alınarak, halka satılmasının satı-şı yapana karşı taahhüt edilmesi hangi tür halka arz faaliyetidir?

A) En iyi gayret aracılığıB) Kısmen bakiyeyi yüklenimC) Bakiyeyi yüklenimD) Kısmen tümünü yüklenimE) Tümünü yüklenim

16. Aşağıdakilerden hangisi sermaye piyasa-sı kanununa göre diğer sermaye piyasası kurumlarından değildir?

A) Veri depolama kuruluşlarıB) Merkezi takas kuruluşlarıC) Varlık finansmanı fonlarıD) Mevduat bankalarıE) İpotek finansmanı kuruluşları

17. Aşağıdakilerden hangisi Sabit Sermayeli Menkul Kıymet Yatırım ortaklıkları ile ilgi-li olarak söylenemez?

A) Anonim ortaklık şeklinde kurulabilirler.B) Sermaye piyasası kurumudur.C) Esas sermaye sistemine göre kurulurlar.D) Kanunda sınırı çizilen faaliyetlerde bulu-

nabilirler.E) Portföy işletmek aracılığıyla kurulurlar.

18. Tamamı devamlı olarak vadesine en fazla 184 gün kalmış likiditesi yüksek para ve sermaye piyasası araçlarından oluşan ve günlük olarak hesaplanan ağırlıklı ortala-ma vadesi en fazla 45 gün olan portföyle-re ne ad verilir?

A) Para piyasası portföyüB) Katılım portföyüC) Değişken portföyüD) Serbest portföyE) Dengeli portföy

19. Aşağıdakilerden hangisi yatırım fonu tür-lerinden değildir?

A) Koruma amaçlı şemsiye fonB) Borçlar araçları şemsiye fonuC) Sermaye piyasası şemsiye fonuD) Para piyasası şemsiye fonuE) Serbest şemsiye fon

20. Aşağıdakilerden hangisi merkezi takas kuruluşları ile ilgili olarak yanlış bir bilgi-dir?

A) Sermaye piyasası araçlarının teslim iş-lemlerini yürütür.

B) Sermaye piyasası araçlarının işlemlerine ilişkin teminat yükümlülüklerinin ifadesi işlemlerini yürütür

C) Anonim ortaklık şeklinde kurulur.D) Kamu tüzel kişiliğine hazdır.E) Kuruluşlarına kurulun teklifi üzerine ilgili

Bakan tarafından izin verilir.

1. C2. A3. A4. C5. A

6. A7. E8. E9. D

10. D

11. C12. E13. B14. B15. E

16. D17. C18. A19. C20. D

YANITLAR


28

M

URAT

YA

YINLA

RI

MUR

AT

YAYIN

LARI

ARA DENEME SINAVI - 2

1. Ekonomideki kısa dönem finansman ihti-yacını karşılayan mali piyasalar aşağıda-kilerden hangisidir?

A) Opsiyon PiyasalarıB) Vadeli İşlem PiyasalarıC) Hisse Senedi PiyasalarıD) Sermaye PiyasalarıE) Para Piyasaları

2. Sermaye Piyasalarının organize olmuş hali aşağıdakilerden hangisidir?

A) BorsalarB) TakasbankC) T.C Merkez BankasıD) Anonim OrtaklıklarE) Bankalar

3. Belge yerine dijital ortamda kayıtların tu-tulması suretiyle sermaye piyasası araç-ları üzerindeki hakların aktarımına ve mu-hafazasına olanak sağlayan sistem aşağı-dakilerden hangisidir?

A) Fiziki sistemB) Gölge sistemC) Merkezi sistemD) Kaydi sistemE) Sanal sistem

4. Aracı kuruluşların mali durumlarının önemli derecede bozulması durumunda, sermaye piyasası yatırımcılarının olası mağduriyetini önlemek bakımından baş-vurulabilecek yapı aşağıdakilerden han-gisidir?

A) Hisse SenetleriB) TahvillerC) Yatırım ortaklıklarıD) Yatırımcıları koruma fonuE) Gayrimenkul yatırım ortaklığı

5. Sermaye Piyasası Kurulu tarafından be-lirlenen başlangıç sermayesi kaç liradır?

A) 50.000 liraB) 100.000 liraC) 250.000 liraD) 500.000 liraE) 750.000 lira

6. Sermaye Piyasasında gözetim otoritesi aşağıdakilerden hangisidir?

A) MKKB) SPKC) BİSTD) Merkez BankasıE) Başbakanlık

29

M

URAT

YA

YINLA

RI

MUR

AT

YAYIN

LARI

7. Sermaye Piyasası Kanunu’nun temel he-defini oluşturan düşünce nedir?

A) Sermaye piyasasını düzenlemekB) Aracıların korunmasıC) Yatırımcıların korunmasıD) Ekonomiyi canlandırmaE) İhraççıların korunması

8. Başvuru sahipleri kurulun “Örtülü red kara-rı” karşısında ne yapabilirler?

A) Yargı mercilerine başvurabilirlerB) Tekrar başvuruda bulunabilirlerC) Sermaye Piyasası Kuruluna başvurabilir-

lerD) Takasbank’a başvurabilirlerE) Merkezi Kayıt Kuruluşu’na başvurabilirler

9. Kıymetli madenlerin işlem gördüğü bor-salara üye olan kıymetli maden aracı ku-rumlarının belli miktarda kıymetli maden cinsinden ihraç ettikleri menkul kıymet tü-rü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Finansman bonosuB) Hazine bonosuC) Banka bonosuD) Varlığa dayalı menkul kıymetE) Kıymetli maden bonoları

10. Anonim ortaklıkta pay sahipliği hakkı ver-meyen, fakat mal varlıksal haklar sağla-yan, bedeli kanuna uygun olarak yok edi-len payların sahipleri, alacaklılar veya bunlara benzer sebeple şirketle ilgili olan-lar için çıkarılan menkul kıymetlere ne ad verilir?

A) Varlığa dayalı menkul kıymetB) VarantC) İpoteğe dayalı menkul kıymetD) Kar zarar ortaklığı belgesiE) İntifa senedi

11. Aşağıdakilerden hangisi, bir bankanın, mevduat bankası katılma bankası yahut kalkınma ve yatırım bankasını ayrımı ya-pılmasında benimsenen yöntemdir?

A) Hukuki yöntemB) Dizim yöntemiC) Sayım yöntemiD) Klasik yöntemE) Modern yöntem

12. Yatırım kuruluşlarının servet yönetimi hiz-meti sunması hangi tür faaliyet kapsamı içindedir?

A) Yatırım faaliyetiB) Yatırım hizmetiC) Saklama hizmetiD) Yan hizmetE) Müşteri hizmeti

13. Aşağıdakilerden hangisi ihraç edilecek sermaye piyasası araçlarının halka arz yoluyla satışa sunulmasının ve satılama-yan kısmının tamamının bedelinin satış süresi sonunda tam ve nakden ödenerek satın alınmasının satışı yapana karşı taah-hüt edilmesidir?

A) Bakiyeyi yüklenimB) Tümünü yüklenimC) Kısmen tümünü yüklenimD) Kısmen bakiyeyi yüklenimE) En iyi gayret aracılığı

14. Aşağıdakilerden hangisi halka arz ile ilgili olarak söylenemez?

A) Sermaye piyasası araçlarının satın alın-ması için gerçekleştirilir.

B) Her türlü yoldan yapılan genel bir çağrıyı gerektirir.

C) Yüklenimde bulunup bulunulmamasına göre iki faklı şekilde düzenlenmiştir.

D) En iyi gayret aracılığında satış sürecin-de satılamayan araçları satın alınmasına karşı tarafa taahhüt edilir.

E) Yüklenimsiz aracılıkla, satılamayan kı-sım satışı yapana iade edilir.


30

M

URAT

YA

YINLA

RI

MUR

AT

YAYIN

LARI

15. Aşağıdakilerden hangisi Saklama hizmeti ile ilgili olarak söylenemez?

A) Bütçe Kanunu’nda düzenlenmiştir.B) Bir yatırım hizmetidir.C) Müşteri namına saklama hizmeti verilebi-

lir.D) Portföy saklama hizmeti verilebilir.E) Saklama hizmeti sınırlı ve genel saklama

hizmeti olmak üzere ik şekilde yürütülür.

16. Aşağıdakilerden hangisi kollektif yatırım kuruluşu hakkında yanlıştır?

A) Yatırım fonları kollektif yatırım kuruluşu-dur.

B) Yatırım ortakları kollektif yatırım kurulu-şudur.

C) Riski dağıtırlar.D) Değerleme ve derecelendirme yaparlar.E) Bilgi eksikliğini giderirler.

17. Aşağıdakilerden hangisi sermayesi her zaman net aktif değerine eşit olan yatırım ortaklıklarıdır?

A) Sabit sermayeli yatırım ortaklıklarıB) Değişken sermayeli yatırım ortaklıklarıC) Dar yetkili yatırım ortaklıklarıD) Geniş yetkili yatırım ortaklıklarıE) Kısmi yetkili yatırım ortaklıkları

18. Aşağıdakilerden hangisi, yatırımcı payları sadece nitelikli yatırımcılara satılmak üze-re kurulmuş olan portföylerdir?

A) Dengeli portföyB) Değişken portföyC) Katılım portföyüD) Borçlanma araçları portföyüE) Serbest portföy

19. Aşağıdakilerin hangisi Gayrımenkul yatı-rım ortaklığında tapu siciline şerhi zorun-lu olan sözleşmelerden değildir?

A) Kat karşılığı inşaat sözleşmeleriB) Hasılat paylaşımı sözleşmeleriC) Ortaklığın kiracı konumunda olduğu kira

sözleşmeleriD) Gayrımenkul satış vaadi sözleşmeleriE) Sözleşmenin karşı tarafının toplu konut

idaresi olduğu sözleşmeler.

20. Aşağıdakilerden hangisi sermaye piyasa-sı araçlarının kaydileştirilerek elektronik ortamda kayden izleyen ve merkezi sakla-masını yapan anonim şirkettir?

A) TakasbankB) Merkezi kayıt kuruluşuC) Merkezi saklama kuruluşuD) Veri depolama kuruluşuE) Piyasa işleticisi

1. E2. A3. D4. D5. B

6. B7. C8. A9. E

10. E

11. C12. D13. A14. D15. A

16. D17. B18. E19. E20. B

YANITLAR

31

M

URAT

YA

YINLA

RI

MUR

AT

YAYIN

LARI

DÖNEM SoNUDENEME SINAVI - 1

1. Aşağıdakilerden hangisi sermaye piyasa-sının yardımcı birimlerinden değildir?

A) M.K.KB) Merkez BankasıC) BorsalarD) TSPBE) Yatırımcı Tazmin Merkezi

2. Bonolarının satışında vadenin alt sınırı kaç gündür?

A) 15 günB) 20 günC) 30 günD) 60 günE) 90 gün

3. Aşağıdakilerden hangisi yatırım kuruluş-larından değildir?

A) Katılım bankalarıB) Yatırım fonlarıC) Aracı kurumlarD) Kalkınma ve yatırım bankalarıE) Mevduat bankaları

4. Anonim şikret şeklinde kurulan sermaye piyasası araçlarının kolay ve güvenli şeki-de alım-satımını sağlayarak oluşan fiyat-ları tespit ve ilan etmek aşağıdakilerden hangisinin görevidir?

A) BorsaB) Piyasa işleticiC) Aracı kurumD) Yatırım merkeziE) Kollektif yatırım kuruluşu

5. Aşağıdakilerden hangisi özel kanun hük-mündeki anonim ortaklıklardan değildir?

A) SPKB) Bankacılık KanunuC) İller Bankası KanunuD) Finansal Kiralama KanunuE) Sigortacılık Kanunu

6. Halka açık Anonim ortaklıklarda yönetim kurulu en az kaç kişiden oluşur?

A) 1B) 3C) 5D) 10E) 15

7. Aşağıdakilerden hangisi anonim ortaklık-ların kuruluşu ve esas sözleşme değişik-likleri Gümrük ve Ticaret Bakanlığının iz-nine tabi değildir?

A) Döviz büfesiB) Sigorta şirketleriC) Turizm şirketleriD) HoldinglerE) Finansal kiralama şirketleri

8. I. Kurulacak anonim ortaklığın ticaret unva-nı

II. Ortaklığın işletme konusu III. Ortaklığın sermayesi ile her payın itibarî

değeri, bunların ödenmesinin şekil ve şartları

IV. Pay senetlerinin nama veya hamiline ya-zılı olacakları

V. Belirli paylara tanınan imtiyazlar Bir Anonim şirketin kurulması aşamasın-

da hazırlanan esas sözleşmede bulun-ması gerekenlerden hangileri seçenekte doğru olarak verilmiştir?

A) I, II ve IIIB) I, II, III ve VC) II, III ve VD) I, II ve VE) I, II, III, IV ve V


32

M

URAT

YA

YINLA

RI

MUR

AT

YAYIN

LARI

9. Kurulca izin verilen kayıtlı sermaye tava-nı, iznin verildiği yıl da dâhil olmak üze-re en fazla kaç yıllık süre için geçerlidir?

A) 1 yıl B) 3 yıl C) 4 yılD) 5 yıl E) 10 yıl

10. Sermaye azaltılmasında ortaklık alacaklı-larına alacaklarının ödenmesini veya te-minat altına alınmasını isteyebileceklerini kaç gün arayla duyurur?

A) 5’er gün arayla 2 kezB) 5’er gün arayla 3 kezC) 7’şer gün arayla 2 kezD) 7’şer gün arayla 3 kezE) 7’şer gün arayla 5 kez

11. Anonim ortaklığın iç kaynaklardan serma-ye artırımına gitmesi aşağıdaki haklardan hangisini doğurabilir?

A) Bedelsiz pay alma hakkıB) Kar payı hakkı C) Bedelli hakkıD) Tasfiye payı alma hakkıE) Yeni pay alma hakkı

12. Aşağıdakilerden hangisi Halka açık or-taklıkların sona ermesi sebeplerinden bi-ridir?

A) Fesih kararıB) Halka arzC) Yabancı ortakD) Üst üste 2 yıl zarar etmekE) Payın devri

13. Aşağıdakilerden hangisi sermaye piyasa-sında düzenlemelerin gerekliliği ile ilgi-li değildir?

A) Piyasa başarısızlığıB) Kaynak dağılımının düzensizliğiC) Kamu tercihiD) Kamu yararının bir sonucuE) Sosyal devlet olmanın gerekliliği

14. Sermaye Piyasalarında yatırımcının ko-runması konusunda “yatırımcı” kavramın-dan anlaşılması gereken nedir?

A) Yabancı yatırımcıB) Kurumsal yatırımcıC) İhraççıD) SermayedarE) Bireysel ve küçük yatırımcı

15. Ülkemizde kamuyu aydınlatma ilkesi han-gi tarihten itibaren uygulanmaya başlan-mıştır?

A) 1956B) 1974C) 1981D) 1992E) 2012

33

M

URAT

YA

YINLA

RI

MUR

AT

YAYIN

LARI

16. Aşağıdakilerden hangisi iç kontrolün sağ-lanmasına yönelik tedbirler arasında de-ğildir?

A) Defter ve kayıtların; zamanında ve doğru bir şekilde tutulması

B) Aracı kurumların iflas etmesi durumunda müşterilerin kendilerine özel sigorta yap-tırmaları

C) Müşteriler adına tutulan varlıkların ve yapılan işlemlerin açık bir şekilde kayıt altına alınması

D) Müşteri varlıklarının kullanılış biçimiyle ilgili kamu otoritelerine bilgi verilmesi

E) iç kontrol mekanizmalarının işleyişi hak-kında düzenleyici konumundaki kamu otoritelerine bilgi vermesi

17. Sermaye Piyasası için aşağıdakilerden hangisi doğru değildir?

A) Sermaye Piyasası Kanunu içerisinde yaptırımlar açıkça belirtilmeyip ‘tedbiler’ başlığı altında toplanmıştır.

B) İdari yaptırımın hukuka aykırılığının tespiti için iptal davası açmak mümkün-dür.

C) Bağımsız idari otoritelerin hukuka aykırı durumlar karşısında yaptırım uygulama yetkileri mevcuttur.

D) Sermaye Piyasası Kurulunun uyguladığı yaptırımlar yargı denetimine tabi tutulur-lar.

E) İdari yaptırımlardan doğan zararlar için tam yargı davası açmak mümkün değil-dir.

18. Aşağıdakilerden hangisi özel hukuk yaptı-rımlarından değildir?

A) TazminatB) Cebri İcraC) MüsadereD) Tek taraflı bağlamazlıkE) Butlan

19. Aşağıdakilerden hangisi idari yaptırımın özelliklerinden değildir?

A) İdare tarafından doğrudan uygulanmasıB) Yasadan alınan açık yetiye dayanırC) Yasanın yasaklamadığı durumlarda da

uygulanır.D) Ceza hukukuna özgü kurallar içerirE) İdare hukukuna özgü kurallar içerir

20. Aşağıdakilerden hangisi Sermaye Piyasa-

sı Kanunda öngörülen idari yaptırımlar-dan biri değildir?

A) Lisansların iptal edilmesiB) Kurumların faaliyetlerini geçici olarak

durdurmaC) Yatırımcıları tazmin kararı vermeD) İmza yetkilerini kaldırmaE) Adli para cezası verme

1. B2. C3. B4. A5. C

6. A7. C8. E9. D

10. D

11. A12. A13. E14. E15. D

16. B17. E18. C19. D20. E

YANITLAR


34

M

URAT

YA

YINLA

RI

MUR

AT

YAYIN

LARI

DÖNEM SoNUDENEME SINAVI - 2

1. Aşağıdakilerden hangisi sermaye piyasa-sının temel unsurlarından biri değildir?

A) Sermaye Piyasası araçlarıB) Aracı Kuruluşlar BirliğiC) Fon arz edenlerD) Fon talep edenlerE) Aracılar

2. Tasarruf sahiplerinin tahvile yatırım yap-masını teşvik amacıyla tahvillere, ihraççı-nın hisse senetlerini satın alma hakkı ön-celiği tanınabilir. Bunlar hangi tür tahvil-lerdir?

A) Dönüştürülebilir tahvilB) Değiştirilebilir tahvilC) Rüçhanlı tahvilD) Adi tahvilE) Kara iştirakli tahvil

3. Aşağıdakilerden hangisi bir halka arza aracılık faaliyeti değildir?

A) Bakiyeyi yüklenim aracılığıB) Yüklenimsiz aracılıkC) En iyi çaba aracılığıD) Tümünü yüklenim aracılığıE) Kısmen bakiyeyi yüklenim aracılığı

4. Aşağıdakilerden hangi borsa İstanbul A.ş’nin esas sözleşmesinin tescili ile son bulmuştur?

A) Vadeli İşlemler Borsası ve İMKBB) Kıymetli Madenler Borsası ve İMKBC) Ticaret borsası ve İMKBD) İstanbul Altın Borsası ve İMKBE) Tahvil Borsası ve İMKB

5. Gayrimenkul yatırım ortaklarının yasak-lanmış olan ticari faaliyetleri ile ilgili ola-rak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Bankacılık Kanununda tanımlandığı üze-re mevduat toplayamazlar.

B) Gayrimenkullerin inşaat işlerini kendileri üstlenemez, bu amaçla personel ve ekip-man edinemezler.

C) Otel, hastane, alışveriş merkezi, iş Mer-kezi ve bunlara benzer nitelikteki gayri-menkulleri ticari maksatla işletemezler.

D) Kendi personeli vasıtasıyla başka kişi ve kuruluşlara da proje geliştirme, yasal izinlerin takibi ve buna benzer hizmetler verebilirler.

E) Kredi veremezler.

6. Aşağıdakilerden hangisi halka açık olup olmamasına göre sınıflandırılmış Anonim ortaklıklardan değildir?

A) Küçük ölçekli anonim ortaklıklarB) Orta ölçekli anonim ortaklıklarC) Büyük ölçekli anonim ortaklıklarD) Kapalı anonim ortaklıklarE) Türk Ticaret Kanununa tabi anonim or-

taklıklar

7. Kapalı anonim ortaklık olarak kurulup fa-aliyete geçen bir anonim ortaklığın, halka açık vasfını kazanabilmesinin şartı nedir?

A) Hisse senetlerini halka arz etmesiB) Her yıl düzenli temettü dağıtmasıC) Sermaye artırımı yapmasıD) Şirketin yeni yatırımlar yapmasıE) Tahvil ihraç edilmesi

8. ortaklıkların hisse senetlerinin halka arzolunmuş sayılması için ortak sayısının en az kaç olması gerekir?

A) 250B) 251C) 500D) 501E) Hisse senetlerinin halka arzı şarttır.

35

M

URAT

YA

YINLA

RI

MUR

AT

YAYIN

LARI

9. Halka açık anonim ortaklıkların yönetim kurulunun devredilmez görev ve yetkileri aşağıdakilerden hangisi değildir?

A) Ortaklığın üst düzeyde yönetimi ve bun-larla ilgili talimatların verilmesi

B) Yönetimle görevli kişilerin kurallara uy-gun hareket edip etmediklerinin üst gö-zetimi

C) Ortaklığın yönetim teşkilatının belirlen-mesi

D) Finansal planlama için gerekli düzenin kurulması

E) Sermaye piyasasını düzenlemek

10. Kayıtlı sermaye sistemine geçecek ortak-lıkların başlangıç sermayeleri en az ne ka-dar olabilir?

A) 25.000B) 50.000C) 100.000D) 250.000E) 500.000

11. Halka açık anonim ortaklıklar açısından “azınlık” ne anlama gelir?

A) Sermayenin yirmide birini temsil eden pay sahipleri

B) Sermayenin beşte birini temsil eden pay sahipleri

C) Sermayenin onda birini temsil eden pay sahipleri

D) Sermayenin üçte birini temsil eden pay sahipleri

E) Sermayenin dörtte ikisini temsil eden pay sahipleri

12. Anonim ortaklık Pay sahiplerinin Özel denetim isteğini genel kurul kabul ede-cek olursa pay sahibi kaç gün içerisin-de mahkemeye başvurarak bir özel denet-çi atanmasını isteyebilir?

A) 7 günB) 30 günC) 45 günD) 50 gün E) 60 gün

13. Aşağıdakilerden hangisi pay sahiplerinin yükümlülüklerindendir?

A) TemettüB) Yeni pay almaC) Sermaye koyma borcuD) Özel denetim istemeE) Genel kurul toplantısına katılma

14. Aşağıdakilerden hangisi Sermaye Piyasa-sında yatırımcı sınıflandırmasında kulla-nılan sıfatlardan birisi değildir?

A) Küçük yatırımcıB) Katılımcı sıfatıyla yatırımcıC) Piyasa oyuncusu sıfatıyla yatırımcıD) Denetleyici sıfatıyla yatırımcıE) Müşteri sıfatıyla yatırımcı

15. Aşağıdakilerden hangisi Finansal Piya-salarda Tüketicinin Korunması Taslağına baktığımızda konuyla ilgili önemli husus-lardan değildir?

A) Yatırımcının korunması müesseseleriB) Müşteri hesabının idaresi ve korunmasıC) Uyuşmazlık çözüm mekanizmalarıD) Personel çıkarılmasıE) Tüketicilerin yetkilendirilmesi


36

M

URAT

YA

YINLA

RI

MUR

AT

YAYIN

LARI

16. Aşağıdakilerden hangisi Dünya Banka-sı tarafından yayımlanan danışma tasla-ğında söz konusu olan hususlardan de-ğildir?

A) Aracı kuruluşların iflasıB) Yatırımcının korunması müesseseleriC) Kamuyu aydınlatma ve satış teknikleriD) Müşteri hesabının korunmasıE) Ticari sırların açıklanması

17. Müşterilerin kendi aracı kuruluşundan varlıklarının başka bir kuruluşta saklan-masını istemesi, teminat mektubu veril-mesi ve ipotek tesis edilmesi gibi bir ta-kım önlemler alarak risk azaltmaya ça-lışmasının müşteri açısından dezavanta-jı nedir?

A) Müşteri mülkiyet hakkını kaybetmektedir.B) Müşteriye ek maliyetler getirmektedir.C) Müşteri zilyetliği kaybetmektedir.D) Müşteri öncelikli statüsünü kaybetmekte-

dir.E) Müşteri riskini arttırmaktadır.

18. Aşağıdakilerden hangisi Sermaye Piyasa-sı Kurulunun idari yaptırımlarından değil-dir?

A) İmza yetkisinin sınırlandırılmasıB) İdari para cezasıC) İşlem yasağıD) Faaliyet izninin iptaliE) İflas kararı

19. İhtiyadi tedbir kararının uygulanması ve-rildiği tarihten itibaren hangi süre içinde içinde talep edilmek zorundadır?

A) 3 gün B) 5 günC) 1 hafta D) 10 günE) 15 gün

20. İhtiyadi tedbir ile ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) İhtiyadi tedbir dava açılmadan önce esas hakkında görevli yetkili olan mahkeme-den talep edilir.

B) Dava açıldıktan sonra ancak asıl davanın görüldüğü mahkemeden talep edilir.

C) İhtiyadi tedbir talep eden teminat göster-mek zorundadır.

D) İhtiyadi tedbir kararının uygulanması verildiği tarihten 15 gün içinde talep edil-mek zorundadır.

E) Tedbir kararının kalkmasından itibaren 1 ay içinde tazminat davasının açılmaması halinde teminat iade edilir.

1. B2. C3. C4. D5. D

6. D7. A8. D9. E

10. C

11. A12. B13. C14. D15. D

16. E17. B18. E19. C20. D

YANITLAR

sermaye pİyasasi hukuku - murat yayınları · sermaye pİyasasi hukuku 5521 - malİye 2. yariyil...

Documents