presentaties opleiding 'inleiding tot de archeologie en cai' van 17 november 2016
TRANSCRIPT
Introductie in de archeologieCAI-toelichting 17/11/2016
Inhoud
1. Inleiding2. Wettelijk kader3. Actoren4. Processen5. Adviezen en planningsprocessen6. Financiering7. Samenvatting8. Vragenronde
1. Archeologie:inleiding
Wat is archeologie?
Archeologie als wetenschapArcheologie is een historische wetenschap die zich baseert op materiële bronnen om het menselijk verleden te onderzoeken en te proberen te begrijpen
ArcheologiedecreetAlle overblijfsels en voorwerpen of enig ander spoor van menselijk bestaan die getuigenis afleggen van tijdperken en beschavingen waarvoor opgravingen of vondsten een betekenisvolle bron van informatie zijn, onderverdeeld in onroerende en roerende archeologische monumenten.
Ontstaan van een archeologische site
Ontstaan van een archeologische site
Ontstaan van een archeologische site
Ontstaan van een archeologische site
Ontstaan van een archeologische site
Ontstaan van een archeologische site
Ontstaan van een archeologische site
Archeologie als erfgoedzorg
Archeologisch dilemma
informatie inwinnen vernielen
Enkel opgraven wat met vernieling bedreigd isHoofddoel = bewaren
opgraven
Slechts een kleine fractie van het archeologische erfgoed is gekend
Enkele archeologische principes
Onbekend maakt onbemind
2. Archeologie:Wettelijk kader
Wettelijk kader
Onroerenderfgoeddecreet van 12 juli 2013
Onroerenderfgoedbesluit van 16 mei 2014, gewijzigd bij besluit van 4 december 2015
Ter vervanging van het Archeologiedecreet van 30 juni 1993
Verschil oude en nieuwe wetgeving:
Oude regelgeving:De Vlaamse overheid legt de modaliteiten voor het archeologisch vooronderzoek en de archeologische opgraving op; d.m.v. “bijzondere voorwaarden” bij de archeologische vergunning. Vergunningverlenende overheden vragen advies archeologie aan Onroerend Erfgoed.
Nieuwe regelgeving:De erkende archeoloog stelt zelf een plan van aanpak, conform de Code Goede Praktijk, voor in de (archeologie)nota. De (archeologie)nota wordt, na bekrachtiging door het agentschap, toegevoegd aan de vergunningsaanvraag.
Code van Goede Praktijk
Voluit: Code van Goede Praktijk voor Archeologie en Metaaldetectie
Doel: standaard voor de kwaliteit van het archeologisch onderzoek in Vlaanderen
Voor de uitvoering van en rapportering over archeologische vooronderzoeken, archeologische opgravingen en het gebruik van metaaldetectoren
Vastgesteld door minister (11/12/2015) - Bindend!
Niet naleven CGP is reden voor schorsen of intrekken erkenning
Code van Goede Praktijk
CGP = kader, erkende archeoloog vult zelf nader inFocus: te bereiken doelen & minimaal aan te wenden middelen
CGP = criterium voor beoordeling kwaliteit
CGP = procesbeschrijving van archeologisch onderzoek
CGP = bouwdoos: bouwstenen te combineren naargelang soort onderzoek, kader, doel
CGP ≠ statisch: regelmatige actualisering
• Responsabilisering: meer initiatief en flexibiliteit voor zowel bouwheer als erkende archeoloog, maar ook meer verantwoordelijkheid
Herpositionering van de overheid: van sturend naar kaderstellend
• Resultaatgericht: klemtoon op het resultaat, niet op de weg er naartoe
Filosofie
1. Behoud in situ:
Behoud van archeologisch erfgoed in de bodem is de eerste prioriteit: bouwheren en ontwikkelaars worden maximaal gestimuleerd om archeologie-vriendelijk te bouwen
2. Wanneer komt archeologie in het vizier:
Het archeologisch traject komt in beeld nog voor de bouwaanvraag wordt ingediend: betere raming in tijd en middelen, plannen kunnen nog aangepast worden om behoud in situ te realiseren
3. Drempels voor vergunningsplichtige werken
Drempels zijn transparant en waterdicht: geen adviezen of beoordeling meer door een overheid, geldend voor gans Vlaanderen
Filosofie
3. De rol van de verschillende actoren
1. Erkende archeologen
Zowel natuurlijke personen (126) als rechtspersonen (22)
Van rechtswege erkend: 11
Gelijkaardige erkenningsvoorwaarden
Erkenning is van onbepaalde duur
Erkenning wordt gepubliceerd in het BS
Legitimatiebewijs
Erkenning kan worden geschorst/ingetrokken
Lijst van erkende archeologen beschikbaar op www.onroerenderfgoed.be
2. Erkende metaaldetectoristen
Natuurlijk persoon:meerderjarigniet bestuurlijk of gerechtelijk veroordeeld tijdens laatste 5 jaar voor inbreuk op OE-decreet of archeologiedecreetconform decreet en Code Goede Praktijk (CGP) werken
Erkenning is van onbepaalde duur (momenteel 1026)
Erkenning wordt gepubliceerd in het BS + Legitimatiebewijs
Erkenning kan worden geschorst/ingetrokken
Meldingsplicht voor vondsten met metaaldetector
Elke erkende archeoloog is van rechtswege erkend metaaldetectorist
3. Initiatiefnemers/bouwheren
Gaan na of er voor de geplande vergunningsaanvraag een bekrachtigde archeologienota nodig is
Stellen zo vroeg mogelijk in de planningsfase een erkende archeoloog aan
Betrekken de erkende archeoloog bij de planning, het ontwerp en het bepalen van de uitvoeringswijze van de werken
Bezorgen de erkende archeoloog alle nodige overzichtsplannen en snedetekeningen en alle relevante informatie over de geplande werken en de uitvoeringswijze ervan
4. agentschap Onroerend Erfgoed
Beoordelen van meldingen van vooronderzoek met ingreep in de bodem en archeologienota’s, archeologierapporten en eindverslagen op hun conformiteit met de CGP
Meldingen en archeologienota’s: bespreking in groep (consulenten, onderzoekers, beleidsmedewerkers)Zijn de archeologische verwachtingen en het kennispotentieel voldoende onderbouwd ingeschat Is de impact van de geplande werken op het (eventueel aanwezig) archeologisch erfgoed degelijk afgewogenZijn de maatregelen voldoende gemotiveerd en effectief voor een gedegen omgang met het archeologisch erfgoed
agentschap Onroerend Erfgoed
Toezicht houden op uitvoering van archeologisch vooronderzoek met ingreep in de bodem en opgravingen op conformiteit met de melding/(archeologie)nota en de CGP
Evalueren erkenningenGeen vooroverleg en dossiergebonden besprekingen
(autonomie erkend archeoloog) Wel beantwoorden van algemene vragen of vragen om
bijkomende toelichting
5. Vergunningverlener
Ontvankelijkheid vergunningsaanvraag controleren:Totale oppervlakte bodemingreepTotale oppervlakte percelen die betrekking hebben op de aanvraag
Controleren of de geplande werken zoals opgenomen in de archeologienota overeenkomen met de vergunningsaanvraag.
Uitvoeren van het programma van maatregelen in de archeologienota opnemen als voorwaarde bij de vergunning.
6. Minister
Beroepsprocedure:Termijn
30 dagen tijd om beroep aan te tekenenMinister beslist binnen 30 dagenTenzij advies VCOE: dan +30 dagen = 60 dagen10 dagen verzendtijd = beslissing maximaal 70 dagen na indienen beroep
Beroepschrift bestaat minstens uit: Gemotiveerd verzoekschrift (gedagtekend en ondertekend) Datum en referentienummer van de bestreden beslissing
7. Intergemeentelijke Onroerend erfgoeddienst (IOED)
Acties rond inventarisatie Beschermingsinitiatieven ism de gemeenten Lokale Infovragen behandelen adviezen waarin onroerend erfgoed werd mee afgewogen beheersplannen opstellen lokaal consultatienetwerk uitbouwen sensibiliseringsacties (bv OMD, tentoonstellingen, infomomenten,
gidsbeurten, lezingen, publicaties en artikels,…) Takenpakket kan variëren Op dit ogenblik zijn er 16 IOED’s (zie plan)
8. Onroerenderfgoedgemeente
Slechts enkele wettelijke takenToelatingsaanvragen (niet stedenbouwkundig) binnen beschermd gebied en deze opvolgen.Verwijderen/sloop geïnventariseerd erfgoed.Meldingen ontvangen archeologisch vooronderzoek met ingreep bodem.Melding ontvangen aanvang archeologische opgraving.Archeologienota’s behandelen (vanaf 1/1/2017)Op dit ogenblik zijn er 10 Onroerenderfgoedgemeenten
OEgemeenten
9. Erkende onroerenderfgoeddepots
Bevoegdheden en taken:Ontvangen van archeologische ensemblesSluitstuk van het archeologische traject
Ontvankelijkheidsvoorwaarden:Permanente organisatie met rechtspersoonlijkheidInfrastructuur in Vlaamse Gewest
Erkenningsvoorwaarden:Receptieve functie en adequate middelenInschakelen binnen Vlaamse en provinciale depotbeleidKwaliteitsvolle inhoudelijke werking (bv. depotplan)Degelijk zakelijk beleid
Lijst van erkende onroerenderfgoeddepotsbeschikbaar op www.onroerenderfgoed.be13 erkende onroerenderfgoeddepots
10. Provincies, gemeentelijke en stedelijke archeologische diensten
Bevoegdheid, rol, taak verschilt per provincie, gemeente, stad
Voorbeeld:
o Provincies Vlaams-Brabant en West-Vlaanderen geven
subsidies voor archeologisch onderzoek
o Depotwerking
o Publiekswerking
o Inventarisatie
4. Archeologie:Processen
Archeologisch onderzoek
Drie kaders
1. Archeologisch onderzoek bij vergunningsplichtigeingrepen in de bodem
2. Archeologisch onderzoek met het oog op wetenschappelijke vraagstellingen
3. Archeologisch onderzoek na toevalsvondsten
1ste kader: Onderzoek bij vergunnings-plichtige ingrepen
bouwheer neemt initiatief- initiatiefnemer checkt op geoportaal (zonering) waar zijn/haar
project gelegen is- initiatiefnemer neemt stroomschema en bepaalt of een
archeologienota vereist is voor zijn project- INDIEN JA dan stelt de initiatiefnemer een erkend archeoloog
aan
vanaf dan is het archeologietraject in handen van de erkend archeoloog
definitieve bouwplannen nodig, dus belang van goede communicatie tussen initiatiefnemer, architect/ontwerper en archeoloog
ZoneringA. Beschermde archeologische sites
B. Aangeduide archeologische zones
C. Gebieden waar geen archeologie te verwachten valt
D. Zones waarvoor geen gegevens bekend zijn: ruim 90% van
Vlaanderen
Gegevens beschikbaar op geo.onroerenderfgoed.be
A. Beschermde archeologische sites
B. Vastgestelde archeologische zones
C. Gebieden waar geen archeologie te
verwachten valt
‘geen resultaten’= ongekend≠ waar geen archeologie te verwachten valt!
D. Overige gebieden
Drempelwaarden voor vergunningsplichtigewerken1. Beschermde archeologische site: altijd archeologienota
2. Gebieden waar geen archeologisch erfgoed meer te verwachten valt: nooit archeologienota
3. Vastgestelde archeologische zone: archeologienota indien percelen > 300m² én effectieve ingreep in de bodem > 100m²
4. Buiten archeologische zone: archeologienota indien percelen >3.000m² én effectieve ingreep in de bodem >1.000m²
Uitzondering voor private natuurlijke of rechtspersonen, in gebied anders dan wonen en recreatie: effectieve ingreep in de bodem >5000m²(landbouw, industrie, groen, …).
5. Verkavelingen: archeologienota indien percelen > 3.000m²
Belangrijke termen: “Ingreep in de bodem” en “gabarit”Ingreep in de bodem = elke wijziging van de eigenschappen van de ondergrond door verwijdering of toevoeging van materie, verhoging of verlaging van de grondwatertafel, of samendrukken van de materialen waaruit de ondergrond bestaat alle werken die deel uitmaken van de aanvraagRuim lezen: niet beperkt tot de effectieve uitgravingen (bv. individuele funderingsputten), maar betreft de volledige bebouwde/bewerkte zone (inclusief randinfrastructuur, omgevingsaanleg en werfzone)
Gabarit = de begrenzing van de oorspronkelijke aanleg Binnen het gabarit = zonder de begrenzing van de oorspronkelijke aanleg te overschrijden en zonder bijkomende verstoring van de bodem (oppervlak & diepte)
Wat als het project boven de drempel valt?• Bouwheer moet in zijn vergunningsaanvraag aantonen dat er geen
archeologisch erfgoed aanwezig is of dat er voldoende maatregelen zijn voorzien om een niet-gedocumenteerde vernieling te vermijden
• Hoe: opmaak van een bekrachtigde archeologienota door een erkend archeoloog en dit document toevoegen aan de vergunningsaanvraag
• Belangrijke rol voor de stedenbouwkundig ambtenaar: controleren of er een archeologienota bij de vergunningsaanvraag zit + de conclusie opnemen als voorwaarde in de vergunning
Archeologienota
• Opgemaakt door erkend archeoloog, aan te stellen door bouwheer
• Omvat:
1. Resultaten vooronderzoek zonder ingreep in de bodem
2. Resultaten vooronderzoek met ingreep in de bodem
3. Advies over maatregelen: vrijgave, opgraving (inclusief plan van aanpak), behoud in situ
• Archeologienota wordt bekrachtigd door OE of Onroerenderfgoedgemeente
• Bekrachtigde archeologienota maakt deel uit van de bouwaanvraag
Indien vooronderzoek met ingreep in de bodem onmogelijk of juridisch, economisch, maatschappelijk onwenselijk is voorafgaand aan aanvraag vergunning
1. bekrachtigde archeologienota beperkt tot vooronderzoek zonder ingreep in de bodem
2. aanpak uitgesteld vooronderzoek met ingreep in de bodem = deel bekrachtigde archeologienota
3. resultaat uitzonderingsprocedure: nota met voorstel maatregelen4. verplichting tot opmaak van een nota wordt opgenomen als
voorwaarde in de stedenbouwkundige vergunning
Uitgesteld traject
- Kan pas worden uitgevoerd na aflevering van de stedenbouwkundige vergunning
- Erkend archeoloog meldt de start aan OE/onroerenderfgoedgemeente
- Uitvoering van de opgraving of rapportage is niet onderworpen aan verdere goedkeuringen of vrijgave
- Resultaat opgraving: rapport (wordt online gepubliceerd) en archeologisch depot
Opgraving
Vrijstellingen
Vrijstelling voor opmaak van archeologienota voor werken binnen het gabarit van een bestaande lijninfrastructuur
Vrijstelling voor opmaak van archeologienota wanneer de werken volledig gelegen zijn in een zone waar geen archeologisch erfgoed te verwachten is
OverlegGeen bilateraal overleg meer met Onroerend Erfgoed
over archeologische materie wegens wegvallen van adviesbevoegdheid
2de kader: Onderzoek met het oog op wetenschappelijke vraagstelling
Academisch onderzoek op niet-bedreigde sites, waarderingsonderzoek bij beschermingen, amateur-archeologisch onderzoek, vrijwillig onderzoek, …
Alles wat niet valt onder onderzoek bij vergunningsplichtigeingrepen
3de kader: Toevalsvondst
“Iedereen die, op een ander moment dan bij het uitvoeren van een archeologisch vooronderzoek, een archeologische opgraving of het gebruik van een metaaldetector, een roerend of onroerend goed vindt waarvan hij weet of redelijkerwijs moet vermoeden dat het archeologische erfgoedwaarde heeft, is verplicht daarvan binnen drie dagen aangifte te doen bij het agentschap.”
niet intentioneel naar gezocht, écht toeval≠ vondsten van metaaldetectie
→ moeten via andere weg gemeld worden≠ vondsten van vooronderzoek zonder ingreep
→ moeten niet verplicht gemeld worden, vrijblijvend
5. Archeologie:adviezen en planningspro-cessen
Archeologie: Adviezen bij vergunningsplichtige werken
Adviesvraag archeologie komt te vervallen, het agentschap beoordeelt meldingen en archeologienota’s.
In geval van beschermde archeologische sites: nog steeds advies vragen aan Onroerend Erfgoed.
Archeologie: Adviezen bij nieuwe ontwerpen RUP’s en milieueffectenrapportages
Adviesvraag aan Onroerend Erfgoed blijft van krachtOnroerenderfgoeddecreet is van toepassing (drempelcriteria
archeologie)Niet: “Er wordt advies gevraagd aan het agentschap
Onroerend Erfgoed inzake archeologie” opnemen in stedenbouwkundige voorschriften
Nakijken geoportaal, verwerken van bestaande informatie
6. Archeologie:Financiering
Kosten archeologisch onderzoek
Gedragen door de vergunningaanvrager
2 flankerende maatregelen: archeologische solidariteitsfonds premie buitensporige opgravingskosten voor occasionele bouwers (natuurlijke personen, kleine ondernemingen en verenigingen)
Archeologisch solidariteitsfonds
Overeenkomst minister –archeologisch solidariteitsfonds
Berekeningswijze ledenbijdrageVoorwaarden vergoeding ledenDoelstellingen & doelgroepDuur overeenkomst
Erkenning door de ministerBekendmaking in BSVan onbepaalde duurBasistoelage van 50.000 euro
Premie voor buitensporige opgravingskosten
Voor occasionele bouwers die de kosten niet kunnen vermarkten en waarvan niet verwacht kan worden dat ze zich aansluiten bij een archeologisch solidariteitsfonds
Bij stedenbouwkundige vergunningNatuurlijke personen en kleine ondernemingen of
verenigingenMaximaal 40.000 euroMaximaal 1 premie per opgravingAanvraag bij Onroerend Erfgoed tot 120 dagen na indienen
archeologierapportBeslissing Onroerend Erfgoed binnen 90 dagen
7. Archeologie:Samenvatting
Samenvatting
Welke procedure moet ik volgen ?Vergunningsaanvraag vóór 1 juni 2016 -> oude regelgeving (voorwaarden in de vergunning en archeologievergunning)
Vergunningsaanvraag na 1 juni 2016 -> nieuwe regelgeving (erkend archeoloog en archeologienota)
Wanneer heb ik een archeologienota nodig?Beslissingsboom voor verkavelingen en bouwaanvragen:https://www.onroerenderfgoed.be/actueel/nieuws/een-beslissingsboom-voor-verplicht-archeologisch-vooronderzoek/Check de ligging op het Geoloket: https://geo.onroerenderfgoed.be/
Samenvatting
Hoe kan ik een archeologienota bekomen?Een erkend archeoloog aanstellenErkende archeologen: https://www.onroerenderfgoed.be/nl//erkenningen/CGP voor opmaak bestek aanstelling erkend archeoloog: https://www.onroerenderfgoed.be/assets/files/content/images/Code_van_Goede_Praktijk.pdf
Ik heb een erkend archeoloog aangesteld. Wat wordt er van mij nog verwacht?
Overleg met de erkend archeoloog over het te voeren onderzoekHet agentschap brengt de initiatiefnemer op de hoogte van de bekrachtiging/weigering van de archeologienota Mogelijkheid tot beroep bij weigering van de archeologienotaDe initiatiefnemer voegt de bekrachtigde archeologienota bij zijn aanvraag tot vergunning
Samenvatting
Ik heb mijn vergunning met als voorwaarde de bekrachtigde archeologienota. Hoe verloopt het vervolg?
Aanstellen van een erkend archeoloog voor de uitvoering van de bekrachtigde archeologienotaDe erkend archeoloog voert het onderzoek uit Na uitvoering archeologienota kan de bouwheer de bouwwerken starten (erkend archeoloog brengt de bouwheer op de hoogte)Betalen erkend archeoloog voor het geleverde werkArcheologisch ensemble bewaren en in stand houden
8. Vragen
https://www.onroerenderfgoed.be/nl/diensten/publicaties/
www.onroerenderfgoed.be
[email protected]@onroerenderfgoed.be
[email protected]@[email protected]
[email protected]@onroerenderfgoed.be
Infosessie CAI 17-11-2016
Inhoudstafel
1 Wat is de CAI?
2 Gebruik van de CAI: erfgoedbeheer
3 Toegang tot de CAI
4 CAI: online rondleiding
5 Geoportaal
6 Archeologische Zones
CAI: inleiding
• Ontstaan in 2000 als een samenwerkingsverband tussen Vlaamse Gewest en verschillende partners
• Dagelijks beheer in handen van agentschap Onroerend Erfgoed
• Inventaris van gekende archeologische vindplaatsen in Vlaanderen
• De kern van de CAI: relationele databank gekoppeld aan een GIS-polygonenlaag
3
Cartografie
Veldprospectie Metaaldetectie
Wat zit er in de CAI?
Luchtfotografie Geofysisch onderzoek
Boringen
Proefsleuven
Archeologische opgravingen
Informatie de CAI is heel divers
• Soort onderzoek: diverse bronnen diverse gegevens
• Ouder onderzoek: vaak weinig nauwkeurig
• Interessegebied (amateur-)archeologen
• Aard van ondergrond: afgedekte gebieden vs geërodeerde gebieden
• Grondgebruik (vb bos vs akker of stad vs platteland)
• Opgegraven sites (verdwenen): veel info
• Recente bodemingrepen: verplicht vooronderzoek
Resultaat
1 Lappendeken van vele polygonen op een kaart
2 Maar: landschap is continue ruimte waar de mens woonde, werkte, zich verplaatste, oorlog voerde, zijn doden begroef, …
3 Al deze aspecten: sterke relatie tot het landschap
Onroerenderfgoeddecreet: de minister stelt minstens volgende inventarissen geheel of gedeeltelijk vast:
-de landschapsatlas-inventaris van archeologische zones (cf. infra)-inventaris bouwkundig erfgoed-inventaris van houtige beplantingen-inventaris van historische tuinen en parken
De CAI wordt niet vastgesteldgeen rechtsgevolgen
Gebruik van de CAI: wetenschappelijke versus
vastgestelde inventaris
Gebruik van de CAI: instrument ten dienste van het
erfgoedbeheer:• Ondersteuning en informatie in functie van het adviseren van bouwdossiers
en opmaak archeologienota’s
• Ondersteuning voor de selectie van archeologische zones en beschermingen
• Wetenschappelijk instrument (bv. kennislacunes)
Toegang tot de CAI
• https://cai.onroerenderfgoed.be
• Gebruiksovereenkomst
• Persoonsgebonden account: aanmelden met elektronische identiteitskaart of federaal token
• Meer info via mail.milieuinfo-account: rijksregisternummer zonder spaties, punten etc. indien nog geen account. Indien wel al account: gebruikersnaam doorgeven.
CAI: online rondleiding
• https://cai.onroerenderfgoed.be
• Om de 3 maanden: update CAI
• Link met het Geoportaal van Onroerend Erfgoed (https://geo.onroerenderfgoed.be)
Geoportaal: online rondleiding
• https://geo.onroerenderfgoed.be
• Alle erfgoedlagen van het agentschap
• Ook beschikbaar via wms/wfs (behalve CAI): • Zie https://inventaris.onroerenderfgoed.be/portaal/kaarten
Inventaris van Archeologische Zones: decreet
• Een van de inventarissen die kan vastgesteld worden• Archeologische zone = zone waar op basis van waarnemingen en
wetenschappelijke argumenten onderbouwd kan worden dat ze met hoge waarschijnlijkheid archeologische waarde heeft en waarschijnlijk voldoende goed bewaard is.
- goede aanwijzing voor aanwezigheid archeologische site- goede aanwijzing voor voldoende goede bewaringstoestand
= Beperkte fractie van de reële voorraad aan bodemarchief!
• Eerste vaststelling Archeologische Zones: thema historische stadskernen
Inventaris van Archeologische Zones
• https://inventaris.onroerenderfgoed.be (alle erfgoedinventarissen van onroerend erfgoed, behalve CAI)
• Koppeling geoportaal
• Inventaris opgebouwd uit Erfgoedobjecten en Aanduidingsobjecten:
• Erfgoedobjecten: ~wetenschappelijke informatie/inhoud• Aanduidingsobjecten: ~juridische informatie m.b.t. vaststelling of
bescherming (+Ministerieel Besluit)
Vragen en contact
• [email protected] (algemeen + toegang)
• [email protected] (Vlaams-Brabant & Limburg)
• [email protected] (Antwerpen & Limburg)
• [email protected] (Oost- en West-Vlaanderen)
Opgraving in het tracé van een beekverlegging
CAI IN DE PRAKTIJKLUC BAUTERS
ERFGOEDCONSULENT ARCHEOLOGIE
OOST-VLAANDEREN
17/11/2016 1
De relativiteit van de CAI
• CAI is een (waardevol) instrument, niet de bijbel
17/11/2016 2
De relativiteit van de CAI
• CAI is een (waardevol) instrument, niet de bijbel
• Ongeïnterpreteerde (±) gegevens
• Soms niet helemaal correct (geografische positie), cfr. nauwkeurigheidsaanduiding en beschrijving
17/11/2016 3
417/11/2016
• CAI is een (waardevol) instrument, niet de bijbel
• Ongeïnterpreteerde (±) gegevens
• Soms niet helemaal correct (geografische positie), cfr. nauwkeurigheidsaanduiding en beschrijving
De relativiteit van de CAI
Ongelijke invulling afhankelijk van:
• Vroeger onderzoek
17/11/2016 5
617/11/2016
Ongelijke invulling afhankelijk van:
• Vroeger onderzoek
Ongelijke invulling afhankelijk van:
• Vroeger onderzoek
• Recente bodemingrepen (verplichte vooronderzoeken)
• Aard van de ondergrond (geërodeerde gebieden, afgedekte gebieden)
17/11/2016 7
Ongelijke invulling afhankelijk van:
17/11/2016 8
• Vroeger onderzoek
• Recente bodemingrepen (verplichte vooronderzoeken)
• Aard van de ondergrond (geërodeerde gebieden, afgedekte gebieden)
Ongelijke invulling afhankelijk van:
17/11/2016 9
• Vroeger onderzoek
• Recente bodemingrepen (verplichte vooronderzoeken)
• Aard van de ondergrond (afgedekte gebieden, geërodeerde gebieden)
klei
veen
dekzand
Ongelijke invulling afhankelijk van:
• Vroeger onderzoek
• Recente bodemingrepen (verplichte vooronderzoeken)
• Aard van de ondergrond (afgedekte gebieden, geërodeerde gebieden)
• Aard van bodemgebruik:• Stadscontext complex en aangetast
17/11/2016 10
Ongelijke invulling afhankelijk van:
• Vroeger onderzoek
• Recente bodemingrepen (verplichte vooronderzoeken)
• Aard van de ondergrond (afgedekte gebieden, geërodeerde gebieden)
• Aard van bodemgebruik:• Stadscontext complex en aangetast
17/11/2016 11
© DSAGent
Ongelijke invulling afhankelijk van:
• Vroeger onderzoek
• Recente bodemingrepen (verplichte vooronderzoeken)
• Aard van de ondergrond (afgedekte gebieden, geërodeerde gebieden)
• Aard van bodemgebruik:• Stadscontext complex en aangetast
17/11/2016 12
© DSAGent
Ongelijke invulling afhankelijk van:
• Vroeger onderzoek
• Recente bodemingrepen (verplichte vooronderzoeken)
• Aard van de ondergrond (afgedekte gebieden, geërodeerde gebieden)
• Aard van bodemgebruik:• Stadscontext complex en aangetast
• Akkerland: sterke erosie op de hellingen
• Weide: moeilijker zichtbaar, matige bewaring
• Bos: minder goed zichtbaar, goede bewaring17/11/2016 13
Ongelijke invulling afhankelijk van:
• Vroeger onderzoek
• Recente bodemingrepen (verplichte vooronderzoeken)
• Aard van de ondergrond (afgedekte gebieden, geërodeerde gebieden)
• Aard van bodemgebruik (stad versus platteland)
• Bevat ook verdwenen sites (opgegraven…)
17/11/2016 14
Interpretatie is nodig!
• Leren er mee werken=> beperkte toegang + roof tegengaan
• Archeologen kunnen dit door opleiding (?)
17/11/2016 15
Interpretatie is nodig!
• Leren er mee werken=> beperkte toegang + roof tegengaan
• Archeologen kunnen dit door opleiding (?)
• Cursus => jullie kunnen dit ook voor jullie toepassingen
17/11/2016 16
Hoe interpreteren?
• Verder kijken dan kaartje alleen!Lezen van de fiches achter de kaarten
17/11/2016 17
Hoe interpreteren?
• Verder kijken dan kaartje alleen!Lezen van de fiches achter de kaarten
17/11/2016 18
Hoe interpreteren?
• Verder kijken dan kaartje alleen!Lezen van de fiches achter de kaarten
17/11/2016 19
Hoe interpreteren?
• Verder kijken dan kaartje alleen!Lezen van de fiches achter de kaarten
17/11/2016 20
Hoe interpreteren?
• Verder kijken dan kaartje alleen!Lezen van de fiches achter de kaarten
• Vraagstelling: site groter dan wat gekend is?
• Verband tussen de ingreep en de vernielingsfactor op de ondergrond-> vermijden van vernielen door aanpassing werken
• Doelbewust op gekend site gaan (inschatting kosten gekend)
17/11/2016 21
Combineren met andere
informatiebronnen!
• Historische kaarten:
• hulpmiddel = geoportaal onroerend erfgoed
17/11/2016 22
17/11/2016 23
Huidige toestand
Ferrariskaart (1771-1778)
17/11/2016 24
17/11/2016 25
Atlas van de buurtwegen (ca.1840)
17/11/2016 26
Atlas van de buurtwegen (ca.1840)
17/11/2016 27
Popp-kaart (1842-1879)
17/11/2016 28
Combineren met andere
informatiebronnen!
• Historische kaarten:
• hulpmiddel = geoportaal onroerend erfgoed
• Bijkomende kaarten en plans op lokaal vlak:Cartesiushttp://www.cartesius.be/CartesiusPortal/
17/11/2016 29
Combineren met andere
informatiebronnen!
• Historische kaarten: hulpmiddel = geoportaal onroerend erfgoedhttps://geo.onroerenderfgoed.be/#zoom=9&lat=6639473.15&lon=462444.02
• Bijkomende kaarten en plans op lokaal vlak:Cartesiushttp://www.cartesius.be/CartesiusPortal/
17/11/2016 30
Combineren met andere
informatiebronnen!
• Historische kaarten: hulpmiddel = geoportaal onroerend erfgoedhttps://geo.onroerenderfgoed.be/#zoom=9&lat=6639473.15&lon=462444.02
• Bijkomende kaarten en plans op lokaal vlak:Cartesiushttp://www.cartesius.be/CartesiusPortal/
17/11/2016 31
Moerbeke
Combineren met andere
informatiebronnen!
• Historische kaarten: hulpmiddel = geoportaal onroerend erfgoedhttps://geo.onroerenderfgoed.be/#zoom=9&lat=6639473.15&lon=462444.02
• Bijkomende kaarten en plans op lokaal vlak:Cartesiushttp://www.cartesius.be/CartesiusPortal/
17/11/2016 32
Combineren met andere
informatiebronnen!
• Historische kaarten: hulpmiddel = geoportaal onroerend erfgoedhttps://geo.onroerenderfgoed.be/#zoom=9&lat=6639473.15&lon=462444.02
• Bijkomende kaarten en plans op lokaal vlak:Cartesiushttp://www.cartesius.be/CartesiusPortal/
17/11/2016 33
Combineren met andere
informatiebronnen!
• Historische kaarten
• Bodemkaarten https://www.dov.vlaanderen.be/portaal/?module=public-bodemverkenner#ModulePage
17/11/2016 34
17/11/2016 35
Combineren met andere
informatiebronnen!
• Historische kaarten
• Bodemkaarten https://www.dov.vlaanderen.be/portaal/?module=public-bodemverkenner#ModulePage
17/11/2016 36
Combineren met andere
informatiebronnen!
• Historische kaarten
• Bodemkaarten
• Toponiemen
• Steenveld
• Verbrande hofstede
• Alvinnenberg
• Tomberg
• …
17/11/2016 37
Combineren met andere
informatiebronnen!
• Historische kaarten
• Bodemkaarten
• Toponiemen
• DHM
17/11/2016 38
DHM
17/11/2016 39
Combineren met andere
informatiebronnen!
• Historische kaarten
• Bodemkaarten
• Toponiemen
• DHM
• Historische websites (WOI en II, Staats-SpaanseLinies)
17/11/2016 40
http://www.staatsspaanselinies.eu/algemeen/?lng=nl
17/11/2016 41
Bunkers Bruggenhoofd Gent en Hollandstellung
http://www.bunkergordel.be/
17/11/2016 42
Wat is archeologisch belangrijk?
• Meer dan individuele sites alleen!
• Ook gebruik van ruimte/landschap:
17/11/2016 43
17/11/2016 44
Beaulieuklooster
Karolingische curtisOud kasteel
Oude Scheldemeander
kouters
kouters
©UGent Vakgroep archeologie
Wat is archeologisch belangrijk?
• Meer dan individuele sites alleen!
• Ook gebruik van ruimte/landschap:
– Wonen (meestal droog, soms nat)
– Doden (begraven, verbranden, verrotten…)
– Werken (landbouw, veeteelt, handel, industrie…)
– Religie (kapel, tempel, openlucht, boom, rivier…)
17/11/2016 45
CAI in de praktijk
• Vragen ??????
17/11/2016 46