optimal locating of the new towns in qazvin...
TRANSCRIPT
2 Journal of Geography and Environmental Planning, Vol 29, No. 4, Ser No. (72) Winter 2019
Optimal Locating of the New Towns in Qazvin Province based on
Climatic Parameters
Fatemeh Shahryar 1, Amir Gandomkar
2*, Rahim Hashempour
3
1 Tourism Research Center, Najafabad Branch, Islamic Azad University, Najafabad, Iran
2 Assistant Professor, Tourism Research Center, Najafabad Branch, Islamic Azad University, Najafabad, Iran
3 Assistant Professor, Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran
Abstract Due to the increasing population and urban development, locating suitable locations according to
climatic parameters for constructing new towns is the concern of today's world. Locating is an activity
in order to select a suitable location for a particular application by assessing and analyzing the spatial
and non-spatial seating properties of a land. Hence, locating suitable areas according to climatic
parameters for constructing new towns in Qazvin province is the main goal of the present study. The
method of this study is to determine the importance and weight of climatic parameters using fuzzy-
AHP and data from two questionnaires Delphi and pairwise comparison method. The susceptible areas
in terms of climate conditions were identified in a case study in Qazvin province. Finally the results
show that, according to climate conditions for creating new cities, 9.6 percent area of the province
were located in the highly desirable region, 31.3 percent in favorable region, 40.7 percent in moderate
region, 12.3 percent in undesirable region, and 9.1 percent in the complete undesirable region,
respectively.
Key words: Locating, Qazvin Province, New Towns, Fuzzy-AHP.
رريااااايطر ي ااااا رجغرافياااابرنرمر ب ااااا ر
ر7922ز سااب رر،ر4،رشاابر رر29،رپيبپ ر92سبلرر
ر
[email protected] ررررررررررررررررررررررررررررررر ويسند ر سؤنل:رررررررررررررررررررررررررررررررررررررررررررررررررر*
یپارامترهابراساسنیقزواستاندردیجدیشهرهااحداثمحلنةیبهیابیمکان
ییوهواآب
آباد،ایرانآباد،دانشگاهآزاداسالمی،نجفمرکزتحقیقاتگردشگری،واحدنجف:اریشهرفاطمه
آباد،ایرانآباد،دانشگاهآزاداسالمی،نجفاستادیار،مرکزتحقیقاتگردشگری،واحدنجف:*گندمکارریام
المللیامامخمینی)ره(،قزوین،ایراندانشگاهبیناستادیار،:پورهاشممیرح
ر53-92صص،51/21/5931پـذیرش:42/24/5931وصـول:
ر
چکیده
رم رتوج رمبرديجدرطشهرهبراحداثرطمرار نبسبرطهبر کب ربفانير، نيشهر شرگسارشرنرتيجاعرشيافياررن درليدلرم
ررارنيسرز رکيري رفضبيغرنري فضبرطاساقرارهبرک راستر ايفعبلر، بمير کب راست.را رنزرطبيد ر ببحثرازر، اياقلرطپبرا ارهب
رطمرار نبسبر نبطقر بمير کب رنيمنبمرارکند؛ر رلينت لر يتجيرنر بميزاررخبصرطکبرمرر نظوررم ر نبسبر کب را اخببرطمرا
رک راسترگو رنيارکبرررنشراست.رحبضررپژنهشر سئلةرن،يقينراساب ردرر اياقلرطپبرا ارهبرمراسبسرديجدرطشهرهبراحداث
رسةي قبرنر دلفر ب ةرپرسشردنرزارحبصلرطهبرداد رنرطفبزر راتبرسلسل ر ن قرازرطريگرمهر رمبر اياقلرطپبرا ارهبرنز رنرتياها
راساب رط وردر بلعةردرر اياقلرشيآسبرطيشراراز ظرر ساعدر نبطقر مررسرنرديجدرطشهرهبر بمير کب ردررنرنييتعر، زنج
ر لوب،ر واحردرردرصد9/97ر لوب،ربريمسرةي بحردرراساب ر سبحتردرصد6/2راستر حبکرجي ابرشد.راسافبد رنيقين
ر اياقلرطيشراراز ظرر ب نبسبربريمسر ن قةردرردرصد7/2رنر ب نبسبر نبطقردرردرصد9/79ر اوسط،رحدر واحردرردرصد2/44
ر.ا درگرفا رقراررديجدرطشهرهبرجبديارطمرا
ر.طفبزر راتبرسلسل ر ن قرد،يجدرطشهرهبرن،يقينراساب ر، بمير کب ر:کلیدیهایواژه
ر
ر
ر
ر
5932زمستان،2،شماره24،پیاپی43سالریزیمحیطی،جغرافیاوبرنامه/42
ر
مقدمه
مسئلهبیان
ر نبسبر کب را اخببرم ر رموطر شکالتر مررس
رداخلردررهبرسبخااب راساقرارر چگو گرشهرهب،رطمرا
رمررآ هبرراتيتأثرنرمياقلرمررشهرهبرةتوسعرآثبررنرشهرهب
ردررگذشا ردرراست.را رنزرطبيد ر ببحثرازرمياقلررييتغ
رطي رمبرطهاسبزر ،اياقلرشيآسبرميشاررشهرهبرةتوسع
رجبلبربريمسر عيطبرطي رازررطحداکثرةاسافبدرن
رشد ردقترهبآ رم رشهرهبر بمير کب ردررنرمود رتوج
رخسبراتر اياقلر بلعبترازرغفلترا رنز رنل راست؛
ر.داشترخواهدر پردررشهرهبرطمراررار هنگفا
رطريشگيپرمراطرشهرهبر نبسبراساقراررنر بمير کب
رسا يشبرةاسافبدرنيهاچنرنرستيزرطي رطهبرم را راز
ري مسيارتياهارازر ن ق رکيرا کب بترازرداريپبرن
رهبر ؤلف رنيترر همرازريک ر،نهوارآبر.استرمرخوردار
راست؛رجديدرشهرهبطر بمير کب ردررطريگرميتصارمراط
ريةرنر مرتوسعةرعلترم را رنزرمشررک رشهرهبي
رطييررطرحرم ر بچبررگسارد رطهبر هبجرترنرشهر شين
رژ ينرم رنهواي رآبرعوا لراگرراستر عاقدراکرآ هبست.
راستر اکنرشود،رگرفا رد ي بدرگر سيرطر نبطقردر
رگر بطرازر بش ررين ر رگرقبيلرازر سبئل رمبرآيند ردر
ريةتهورطهبرساميسرمهبطرافيايشرآسبيش،رکبهشرزيبد،
رشويمررنررنم ر خربرطهبرليسرنرهبرسبخااب ر بوع
(Oke, 2006: 181؛)رطهبرطييررمر ب ردررمبيدررنررنيارازر
رشهرهب،رتوسعةرنرطراح ردررنهوارآبر قشرشهرط،
رآسبيشرتأ ينرنرسرز ينرآ بيشرطهبرطگذارربستيس
رشود؛رگرفا ر ظرردررجدطرطوررم رشهرن دا رمراط
رطهبرتيحسبسرعلترم را رنزرجهب ردررک رنيژ رم
رمبزگشترا رژط،رازراسافبد رة سئلردرمبرةرپديدآ د
رشهرطرطهبرطييررمر ب ردرراقليمر قشرم ردنمبر
رنرا رژطر صرفردرري جورصرف رتبراسترشد رضرنرط
رازرمهين رةاسافبدرم رشهرطرطهبر آلودگر شکلررفع
رج يدر ارنراقليمرمراسبسر ن ق ردرر وجودرطهبرطا رژ
رآيند ردررنر نجررشهرطرستيزرطي رکيفيترافيايش
رگسارشرازر بش رت وسب برنرنهواي رآبر خبطراترمب
ر.(Landsberg, 1981: 183)رشودر قبمل رشهرهب
رتي وقعرا اخببرنرنجورجسترندايفرر ،بمير کب
رطبرهبي عرم رتوج رمبرطکبرمررکيراساقراررطمرار نبسب
رم رتوج رمبرعالکردرنيمهاررک رططوررم راست؛ر د ظر
رم رمسا رنيمنبمرار؛شودرحبصلرتيفعبلر د ظرراهداف
رفيتعرري برهبي عرنرهبرشبخصرديمبر د ظررکبرکردر وع
رنيارشود.ر مررسرآ هبرم رتوج رمبر کب رتوا رن
رهدفرنرکبرمردر وعرمر بنبطربرهبي عرنرهبرشبخص
رجهتردررآ هبرهاةرا برا د؛ر افبنترطکبرمرر بمير کب
ر:7934رط،غضنفر)رهساندرهاسور نبسبر کب را اخبب
ريکر کب رمهارينرپيداکرد ر ،بمير کب رهاچنينر(؛38
رازراعمر،هبرن يهيرهاةرآ ردر ايجةرک راسترکبرمرط
رنرحدرکاارينرم رن قلرحالرنردسارس رطهبرن يهي
رمرسد.رحدرميشارينرم رعاو ر نفعترنرسودرآ رپيرن
رپسراطالعبترنرهبرداد رطآنررجاعرطندايفررنيچنردر
رگبمر خساينر ،بمير کب رطبرهبي عرشد ر شخصراز
(.97ر:7926ر،ب يشهبم)راست
رةتوسعريت،جاعريعسرررشدرپيرنرا رنز
ر ب لوبريرتأثرنراسترير بپذراجانببرنسبزهبرسبخت
ر نبطقرازرطمرداررمهر رينهاچنرنرينز رمررمشرريبزهبط
رنرطاقاصبدريسبتتأسرنرخب ريجبدارطمرارشهرهبراطراف
رنري رنساب)ريبمدر ررنزافين رگسارشر صنعا
رسبخابررشهرهبريبم رشکلر(.7ر،7936ر،هاکبرا
ريط رهاچنينرنرسبخا ردگرگو ررار ن ق ريک اکولوژ
ر اسبسرطهبرچبلشرمبررارآ ري رطهبرتوا رنريرا و پ
ر
45 /ییوهواآبیبراساسپارامترهانیدراستانقزودیجدیمحلاحداثشهرهانةیبهیابیمکان
رطشهرهبراساقراررنرشهرهبرةتوسعراست.رکرد ر واج
رطتنگنبهبرنر شکالترمبرحبضررحبلردرريدجد
رطوررم رشهرهبرک ردليلراينرم ر؛سترنررنم راطريد عد
رازرشهرراساقراررطالگورنراستر شد ريبم ر کب ر نبسب
.کندر ارپيرنطرهبريتظرفرمبر انبسبريرطگرمهر ر ظبم
ريبم ،ر کب ردرريع طبرهبطريد پدرنرعوارض
رط ورفولوژرنريييک فرةتوسعر فوذ،رةحوزر ،پراکندگ
رگب رک رب عنراينر مر؛دار در قبطعراثررآ ،ر ب ندرنرشهر
رنر نفر عب لرصورترم ر ز ب رنر ثبترعب ل ر نيلةرم
رسوي رازر(.3ر،7923ريب :ز رد)رکندر رعالرمبزدار د
رم را رمرنزرازر نبسبر قبطردرريتجاعراساقرار
ريبم ،ر کب ر طورکلرم رکند.ر ريرطجلوگر ي ريستز
ريکريرفضبي غرنري فضبرطاساقرارهبرک راستريا فعبل
رطکبرمرر نظوررم ر نبسبر کب را اخببرمراطررارينسرز
رکند.ر رنت ليلري تجيرنريبم ارزرخبص
ر
پژوهشپیشینة
ر بمير کب »رپژنهشردرر(9449)ر7 بسواترنرناسابنا
رازراسافبد رمبررا س رشهرراطرافردررزمبل ردفنر ل
GISرنرRS»ر ،شنبسرنيز رطبرهبي عردر ظرگرفانرمبر
ر دهرنز رنرشهرطر راکيرنرخبکرز ين،رشيبر،هبرگسل
ر لرپنجرزنج ،رهبطر قبيس رطريقرازرهبرشبخصرم
رشهرراينرزمبلةردفنرمراطر خالفرطهبرا داز ردرررار جيا
ر(7934)رزمردسترکرد د.را اخببر فرطر344444
ردرررار راتبرسلسل رليت لرنديفرارطکبرمردهب
ر.کردرليت لرطار ن ق رنرطشهررطييررمر ب
رGISرازراسافبد رمبر(7922)ر ژادکورک رنرخراسب
رنر نيرز يزرايسابم رشيب،رطپبرا ارهبرکاکرمبرن
1 Vastava and Nathawat
را اخببرمراطرکر ب رشهرردرررار نبسبر ل رمبر دگ ،
رکرد د.ر بمير کب رشهرطرتأسيسبت
ر بمير کب رة بلعرمراطر(7934)رسلياب رنرز گب
ردريبفاندرآ رمرر ي رستيزرآثبررنراراکرصنعا رشهر
ر همرعوا لرازريک رصنبيع،راساقرارر بدرستر کب
راسترمود راراکرشهرر ي رستيزر شکالترتشديد
رجهترنرز ينرتوپوگراف رسبخابررم رتوج رمدن رک
را اشبررنرنارن گ رةديپدرمرنزرسببر ل رمبدهبط
راست.رشد راراکرشهرردررآلودگ
ر راتب رسلسل رت ليلر دلرقيتلفر(7938)رطکوهسبر
ر نيگير کب رمراطرGISرطي ردرررارIOر ن قرن
رازراسافبد رمبرطنرکرد.رمررس رطشهررديجدرياتيتجه
راطالعبترساميسرچو رطتوا اندرلگريت لراميار
رنر راتبرسلسل رليت لر دلرقيتلفرکاکرم ري بيجغراف
ر بمير کب رمراطررار دلر،هبر يالرطگذاررارزشر ن ق
ري کبرار دلرنياراست.رکرد رارائ رشهرطرياتيتجه
رطهبرتيسبر بميارزرنرس ي قبرا کب رنرداردرزيبدط
رم رتوج رمبررار لوبرطهبرتيسبرا اخببرنر خالف
ر.دهدر ردسترم ر د ظررطبرهبي ع
رنرطراح »رپژنهشر(7933)رهاکبرا رنرشبد
رطهبرشهرکر بمير کب رمراطرکبرمردطرGISراجراط
ر ابيجرداد د.را جبمر«فبزطرطهبر دلرازراسافبد رمبرصنعا
رنرانلي ري جور پرة رحلردنرهرردرردادر شب
رعالکردرشبخصر پوشب رهمر دلرتفضيل ،ر يا
ردارد.رهبر دلرديگررم ر سبترطتررن يمه
رطهبرنگيپبرکر بمير کب ر(7933)رهاکبرا رنرقبجرط
رFAHPرنرAHPررنشرازراسافبد رمبرتهرا ردرررارشهرط
رتهي ر د ظرر دندةرمراطر بمير کب رسنبريوطرچهبررمب
رتبزايا ارم ررار ابيجراساب داردکرد رطهبررنشرمبرن
رکرد د.ر قبيس ريکديگررمبرنرتبديلراساب دارد
5932زمستان،2،شماره24،پیاپی43سالریزیمحیطی،جغرافیاوبرنامه/44
ر
ر،ANPررنشرازراسافبد رمبر(7932)ردالنررنر سب ب
ر.کرد در مررسرگوي رپرنرشرمراطررار نبسبر کب
رشابلردرررار ن ق رچهبرر(7932)رسفيب يب رنر سيرئ
رم رتوج رمبرصنبيعراساقراررمراطراصفهب ر شرق
ردا ساند.ر نبسبرجغرافيبي ر عيبرهبط
رمراطررارعلا ررنش ر(7927)رهاکبرا رنرسليا
ردررنرزش را بکنرسبختر نظوررم رمهين ر کب را اخبب
ردنرترکيبرازراسافبد رمبراصفهب رشهررجنوم رة ن قردن
را د.رکرد رارائ رTOPSISرنر راتب رسلسل رنرAHPر دل
ردشوارطرقيات،رطهبرشبخصرم رتوج رمبر بمير کب
رتوزيعريکپبرچگ ،رنرا سجبمردسارس ،رايان ،رتاليک،
راست.رشد را جبمرجاعيترنرعبدال
رنرAHPررنشردنرازر(7927)رهاکبرا رنرعيسوط
Fuzzy- AHPرطسدهبرطمرار نبسبر نبطقرنييتعردرر
ر،تعيينراينردررآ هبر.کرد دراسافبد ر نيرز يز
رنر شنبسرختيررنيز ر ،شنبسرنيز رعوا لرطهبرشبخص
ررنشرطسبزربد يپرطمرارمرد د.رکبررم ررار شنبسرآب
Fuzzy- AHPراسافبد رسو يمو رنر مبکلررنشرازر
ر،طفبزرتي لومرري قبدرکرد رطرفبزيغرطمرارنرکرد د
رة ق ر86ر جاوعرازر.ندگرفارکبررم ررارyagerررنش
ردررنر ق ر96ر،AHPررنشردررهبررحوض يزر خرنج
رنر نبسبر نبطقرمبر ق ر78ر،FUZZY- AHPررنش
ررنشردادر شب رجي ابرداشاند.ر هاپوشب ردسارسدر
Fuzzy- AHPردررميشارطرتيقبملرنرطريپذرا ع بفر
ردارد.رسدر نبسبر نبطقرنييتع
ر بميارزرطهبرشبخصر(7927)رطدانندرنرطدلبر
رندايفررکيتکنرکبرمردرمبررارگردشگرطرطهبرجبذم
رطبرهبي عرم رتوج رمبررارآ هبرنر شخصرAHPرليت ل
ر.کرد درطمندررتب رشد رنييتع
رليت لرندايفررکبرمردر(7927)رهاکبرا رنرشنبنر
ر نظوررم رنيسرز رتوا ر بميارزردرررار راتبرسلسل
ري بيجغرافراطالعبترساميسرطي ردررطشهررةتوسع
ر خالفرطبرهبي عرةسي قبر ،اصلرهدفرکرد د.ر مررس
رنرکبرشنبسب ر ظراترنرطارکابمخب ر بلعبترمراسبس
رطي رتوا ر بميارزر نظوررم ر نبسبرطبرهبي عرنييتع
ر بميدسارهدفرمبرديجدرطشهرهبراساقراررمراطر سايز
ررارسوءرثبرآرنيکااررک راسترطشهررداريپبرتوسعةرم
رمبشد.رداشا رد ببلرم رملند دتردررنرحبضررحبلردر
رمراطرخودرپژنهشردرر(9479)رهاکبرا رنر7ر
رنرنهواي رآبراطالعبترتابمرجديدرشهرهبطرطراح
رترکيبرمبرنرطمندر يالرGISرکاکرمبررار ي رستيز
رکرد د.رارائ ر هبي راطرر قش رهبر يال
رنرطبيع ر عيبرر رکرد رل بظرمبر(7929)رقنبرط
رشهرهبطرطهبر دند راراض ر،AHPر دلرازراسافبد
رفعل ر کب رارزيبم رمراطررارشهررهبدطرنر ر درتبريي،
رکرد د.رطمندرپهن ر هرر سکنرطهبر جااع
ررنشرازراسافبد رمبر(7929)رهاکبرا رنرپوراحاد
AHPر يطردررGISرنرطبيع رشبخصرسييد رمبر
رة دندردررناقعر نبطقراراض رپاب سيلرة قشرا سب
رمراطررار نبسبرطهبر کب رسرخنکالت ،رشهررهبدطرطرح
رکرد د.ر شخصرشهررآت رگسارش
پژوهشاهداف
رشهرهبطر بمير کب رنراحداثرضرنرترنراهداف
رجاعيا رت والتردررتيدر هبرقينينراساب ردررجديد
رنرنجورجستراساب رشهرهبطر راتب رسلسل ر ظبمرن
رشود:ر رميب رآ هبرتبيينرمراطرزيررداليل
1 Ren
ر
49 /ییوهواآبیبراساسپارامترهانیدراستانقزودیجدیمحلاحداثشهرهانةیبهیابیمکان
رم رآ رتبديلرنرقينينرشهررجاعيترسريعررشدر-7
ر ن ق .ررشدرق ب
رتابيلرنر ن ق رکلردررشهرهبرجاعيترافيايشر-9
رمبال.رطهبررد رم رسعودرم رآ هب
راساب .رشهرطر ظبمردرر ب اعبدل ر-9
ر ظيرر سبئل رنرطار ن ق رنرشهرطر بمرامرطرمرنزر-4
راساب .ردررند يفيارطهبر هبجرت
رکبهشرنراساب ردررشهر شين ررن درافيايشر-8
رشهرط.رم ررنسابي ر قبطرتبديلر ييرنررنسابهبرجاعيت
رنراساب ر رکيردررنيژ ررم رجاعيت،رزيبدرتراکمر-6
رالبرز.رصنعا رشهر
رطپبرا ارهبراهايترتعيينرحبضر،رپژنهشرهدف
ردررفبزطر راتب رسلسل ر ن قرازراسافبد رمبراقليا
ر ساعدر نبطقرمررس رنرجديدرشهرهبطر بمير کب
راساب ر وردطرة بلعردرراقليا رآسبيشرشرايطراز ظر
ر.استرقينين
پژوهشروش
رک راستررنش ر،AHPر راتب رسلسل رت ليلرفرايند
رآ رتررکوچکرطهبرمخشرم رپيچيد ر نضعيارآ ردر
رطسبخابرردرراجياراينرسپسرنرشودر رتجيي
رم ررنشراينردرر.رديگر رقرارر راتب رسلسل
ر قبديرر اغيررهرراهايترم رتوج رمبرذهن رطهبرقضبنت
ر شخصر اغيرهبي رنريبمدر راخاصبصرعددط
رديگررميب رم ردار د؛رراراهايترميشارينرک رشو در
ر دلرکبرررنالر.شودر رآشکبرر اغيرهبرانلويترترتيب
AHPرنرطريگرميتصارنرعنبصررکرد رتعيينرمبر
رشب لرعنبصررنيار.شودر رآغبزرآ هبرم رداد رتيانلو
رهبرسنج رم رداد رتيانلورنرکبررا جبمر خالفرطهبرو يش
ردررک راسترصورتراينرم رکبررفرايندر.ستهبر ژگينربي
ريدمبرنرشودر رسبخا ر راتبرسلسل ردرخترانلرة رحل
ردرختريکرقبلبردررگيرطريمتصاردرر همرعوا ل
رشود.ريب مر راتبرسلسل رصورترم رگيرطريمتصا
ر،برهبي عرتياهاربيضررنييتعر،دنمرة رحل
ر.ستهبرنيگييجبرم رداد رنز رنربرهبير عيز
رنرهبرن يگيرتياهاربيضرربيترکر،سومرة رحل
رعنصررم ر سبترس حرهررعنبصررک رستهبرنز ربيترک
ر زنجرصورترم رمبالتررس حردررخودرم ر رموط
رنز ر،هبرنز رينار.شودر ر بسب رآ هبرنز رنريس قب
رنز ر،هبرنز ريناريقتلفرمبرسپسر؛شودر ر ب يد ر سب
رازراسافبد رمبرتيدر هبرنر شخصرين گيرهرري هب
رسنجيد رتصايابترسبزگبرطرط،سبزگبررشيآز بررنش
رمهر رفبزطر ن قرازر،AHPر ن قرمهبودرمراطر.شودر
رةمبزر،هبرنز رکرد ر ر بلرمراطرهاچنينرشد؛رگرفا
رنيمنبمرار؛شدر دندريکرتبرصفررمينرآ رتغييرات
رنز رمود رهاسب ر،Fuzzy- AHPر ن قرمرترط
ر.استر بمير کب رطهبر قش ردررپبرا ارهب
ر ظرسنج رازراسافبد رمبراقليا رطپبرا ارهبرادا ردر
رم ر اخصصب رشد.رتعيينرخبرگب رازرطار ب رپرسش
رازراسافبد رمبرسپسرداد د.رپبسخر ب رپرسشر84رتعداد
رآ رازرپسرنر دهرنز رپبرا ارهبر رآ برطرافيارر رم
رمررس رکرن ببخرآلفبطررنشرکاکرم رهبرداد رپبيبي
ر بمير کب رمرر ؤثررنهواي رآبرعنبصرراسبسراينرمررشد.
رهررنز رنر شخصرانلويترترتيبرم رجديدرطشهرهب
رگرديد.رتعيينر ييرعنصر
ر
پژوهشمحدودة
ردررلو ار رمعيکر78863ر سبحترمبرنيقينراساب
راست.رشد رناقعررا يار داخلرفالتر غرمرشابلريةحبش
رنردرصد26/4رحدندرکشورر سبحترازراساب رنيارسهم
5932زمستان،2،شماره24،پیاپی43سالریزیمحیطی،جغرافیاوبرنامه/42
ر
رازرکاارر سبحارکشورردررک راستر اساب رهفترينج
رعرضراز ظرراساب رنياردار د.رلو ار رمعيکر94444
رفبصلرحدردررنرکشورر شابلرةاي ردرري بيجغراف
رطولرل بظرم رنرشابل ر96°ر48′رتبر98°ر92′ط دارهب
رنر43°ر48′طالنهبرهبر صفرنيمر غرمرةاي ردرري بيجغراف
ر(7)رشکلردررک رگو رهاب ر.داردرقراررشرق ر84°ر′84
رگيال ،راساب ر6رمبرقينينراساب راست،رشد ر شخص
ر.استر رزرهمر بز درا رنرالبرزر رکيط،رهادا ،رز جب ،
رردهساب ،ر46رمخش،ر72رشهرساب ،ر6رم رقينينراساب
ر.شودر رتقسيمر(9ر)شکلرآمبدطر7743رنرشهرر98
رنگارنده()ترسیم:ایرانکشوردرقزویناستانموقعیتةنقش.5شکل
ررنگارنده()ترسیم:قزویناستانمهمشهرهایوهاشهرستانةنقش.4شکل
ر
41 /ییوهواآبیبراساسپارامترهانیدراستانقزودیجدیمحلاحداثشهرهانةیبهیابیمکان
راساب ردررجديدرطشهرهبرةنيمهر بمير کب ر نظوررم
ر73رتعدادرنهواي ،رآبرطپبرا ارهبرمراسبسرقينين
ر واح ردررنرقينينراساب رداخلردررسينوپايکرايساگب
ر(.9ر)شکلراسترشد رگرفا ر ظرردررآ راطراف
رنگارنده()ترسیم:پژوهشدرشدهاستفادههواشناسیوسینوپتیکیهاستگاهیاپراکنشةنقش.9شکل
ر
رطولردررتغييراترةمبزر(7)رجدنلرمراسبس
رتبرخدامند (ر)ايساگب ردرج 98/43ر قداررازرهبرساگب يا
رازرهبرساگب يارعرضردررکرج(،ر)ايساگب ردرج 86/84
ردرج 2/96رنرسبن (ر)ايساگب ردرج 43/98ر قدار
ر)ايساگب ر ارر9/993رارتفبعردررنرخدامند (ر)ايساگب
.استرخدامند (ر)ايساگب ر ارر7332رتبر نجيل(
هواشناسی(سازمان)مأخذ:هاستگاهیامشخصات.5جدول
درجهبهطول ستگاهیا درجهبهعرض درجهبهطول ستگاهیا متربهارتفاع درجهبهعرض متربهارتفاع
رنيقين ر49/84 ر48/84 هشاگرد 9/7922 78/96 96 2/7679
ر44/84 زهرارنييمو ر86/84 کرج 7939 46/98 46/98 2/7929
ر49/42 تبکساب ر92/84 سبن 4/7939 49/96 43/98 6/7777
ر79/42 آنج ر98/42 لي نج 2/9494 94/98 44/96 9/993
ر79/84 ب يراز ر86/43 مررآب 239 99/96 86/96 2/694
ر92/84 يکالر علم ر79/42 در رخرم 9/7692 92/96 77/96 7828
ر46/84 طبلقب ر98/43 خدامند 7382 7/96 2/96 7332
ر93/42 کوهين ر76/84 گسبل 7892 99/96 6/96 7968
ر9/84 کيآم ر77/42 ردا يس 7994 47/96 92/96 7982
5932زمستان،2،شماره24،پیاپی43سالریزیمحیطی،جغرافیاوبرنامه/42
ر
پژوهشهاییافته
رم راطر ب رپرسشر ظرسنج رازراسافبد رمبر خست
ردرراهايتراز ظررپبرا ارر99ر اخصصب ،رازردلف ررنش
رراينرمينرازرشد.رارزيبم رجديدرطشهرهبر بمير کب
رزيررترتيبرم ررارپبرا ارر2رتعدادر اخصصب رپبرا ار،ر99
ررسبال ،رمبدرسرعتر اوسطر-7رکرد د:رطمندرتيانلو
ر سب ررطومتر اوسطر-9رد ب،رةسبال ر اوسطر-9
ر اوسطر-8رسبال ،رمبرشر ييا ر اوسطر-4رسبال ،
رتعدادرةسبال ر اوسطر-6ررنزا ،رآفابم رسبعبت
ررنزهبطرتعدادرةسبال ر اوسطر-2رمبرش،رطرنزهب
ررنرمرف ررنزهبطرتعدادرةسبال ر اوسطر-3رغببرط،
ر.مندا رخيررنزهبطرتعدادرةسبال ر اوسطر-2
رطرنزهبرپراکنشرکاارينر(4)رشکلرم رتوج رمب
رغرم ،رجنوبرة ن قردررقينينراساب ردررغببرط
رنررنزر8ررسبال ر اوسطر ييا رم رآنجرشهرساب
رشهرراطرافر رکيط،رمخشردررآ ر قداررميشارين
ر؛شودر رديد ررنزر94ررسبال ر اوسطر ييا رم رقينين
ر اوسطر قداررميشارينر،(8)رشکلرم رتوج رمبرهاچنين
رکاارينرنرآنجرشهرساب ردررمندا رخيررنزهبطرةسبال
راست.رشد ر شخصراساب رغرم رشابلردررآ ر ييا
رنگارنده()ترسیم:قزویناستانةساالنغباریروزهایپراکنشةنقش.2شکل
رنگارنده()ترسیم:قزویناستانةساالنبندانخیروزهایپراکنشةنقش.1شکل
ر
42 /ییوهواآبیبراساسپارامترهانیدراستانقزودیجدیمحلاحداثشهرهانةیبهیابیمکان
رنگارنده()ترسیم:قزویناستانةساالننسبیرطوبتپراکنشةنقش.2شکل
رمبر سب ررطومتردرصدرميشارينر(6)رشکلردر
رکاارينرنر)سيردا (رغربرشابلردرردرصد64ر قدار
رديد ردرصد44ر قداررم رزهرارنييمورة ن قردررآ ر قدار
رر ييا رم رسبال رمبرشر ييا رکاارينر.شودر
رسفل رطبرمرة ن قرنرزهرارنييموراطرافردررااريلي ر984
رميشارينر.شودر رديد ر نجيلرسدرةبچيدرراطرافردر
رااريلي ر444ر قداررم رکالي ر علمراطرافردرر قدارراين
رشود.ر رگيارش
رنگارنده()ترسیم:قزویناستانةساالنبارشپراکنشةنقش.2شکل
5932زمستان،2،شماره24،پیاپی43سالریزیمحیطی،جغرافیاوبرنامه/42
ر
رنگارنده()ترسیم:قزویناستانةساالنبارانیروزهایتعدادپراکنشةنقش.2شکل
ر
ردرر(3ر)شکلرمبرا رطرنزهبرپراکنشرميشارين
رکاارينرنرشرق رالاوتررندمبرراساب ،رشرق رشابل
رديد رقينينرنرآميکرطشهرهبرفبصلرحدردررآ
ردررمرف رطرنزهبرتعدادرميشارينر اعبقببًر.شودر
رشرقرجنوبردررآ رکاارينرنراساب رشرقرشابل
رغربرشابلردررنر اکياررمبتالقرة دندردرراساب
رديد ر نجيلرسدرةبچيدرراطرافرة دندردرراساب
ر(.2ر)شکلراسترشد
رنگارنده()ترسیم:قزویناستانةساالنبرفیروزهایتعدادپراکنشةنقش.3شکل
ر
43 /ییوهواآبیبراساسپارامترهانیدراستانقزودیجدیمحلاحداثشهرهانةیبهیابیمکان
رنگارنده()ترسیم:قزویناستانةروزانآفتابیساعاتمتوسطپراکنشةنقش.52شکل
رسبعبتر اوسطرميشارينردهندةر شب ر(74)رشکل
ردررآ رکاارينرنرقينينردشتر رکيردرررنزا رآفابم
رسبال ر اوسطرد بطرةنيشيمر.استراساب رشرقرشابل
رنرگرادر سب اردرجة72رمبر نجيلرسدرةبچيدرراطرافردر
رآنجرشهرساب رة دندردررغرم رجنوبردررآ رةنيکا
راست.رشد رگيارشر(77)رشکلردر
رنگارنده()ترسیم:قزویناستانةساالندمایمتوسطپراکنشةنقش.55شکل
5932زمستان،2،شماره24،پیاپی43سالریزیمحیطی،جغرافیاوبرنامه/92
ر
رنگارنده()ترسیم:قزویناستانةساالنبادسرعتمتوسطپراکنشةنقش.54شکل
ر
رشرق رشابلردررسبال رمبدرسرعتر اوسطرکاارين
رةبچيدرراطرافردررآ ر قداررميشارينرنرثب ي (رمرر ارر9)
ر(.79ر)شکلرشودر رديد ر نجيلرسد
ر اخصصب ،رازرزنج رةسي قبر ة برپرسشرمبرسپس
رنرشد در قبيس ردنرم ردنرصورترم رمبالرطپبرا ارهب
راست.رشد رآنرد ر(9)رجدنلردرر ابيج
نگارنده()مأخذ:جدیدشهرهاییابیمکانبرمؤثرهواشناسیپارامترهایزوجیةسیمقا.4جدول
روزهای
بندانخی
روزهای
برفی
روزهای
غباری
بارش
روزانه
ساعات
روزانهآفتابیبارش
رطوبت
نسبیبادسرعتدما
سرعتبادر7ر9ر9ر4ر8ر6ر2ر3ر2
دمار8/4ر7ر9ر9ر4ر8ر6ر2ر3
رطوبتنسبیر9999/4ر8/4ر7ر9ر9ر4ر8ر6ر2
بارشر98/4ر9999/4ر8/4ر7ر9ر9ر4ر8ر6
ساعاتآفتابیروزانهر9/4ر98/4ر9999/4ر8/4ر7ر9ر9ر4ر8
بارشروزانهر7662/4ر9/4ر98/4ر9999/4ر8/4ر7ر9ر9ر4
روزهایغباریر7492/4ر7662/4ر9/4ر98/4ر9999/4ر8/4ر7ر9ر9
روزهایبرفیر798/4ر7492/4ر7662/4ر9/4ر98/4ر9999/4ر8/4ر7ر9
بندانخروزهاییر7777/4ر798/4ر7492/4ر7662/4ر9/4ر98/4ر9999/4ر8/4ر7
ر
ر راتب رسلسل رت ليلرتکنيکرازراسافبد رمبرسپس
ر(9)رجدنلردررشد.ر شخصرمبالرپبرا ارهبطرنز رفبزط
راست.رشد رگيارشرهبرنز راين
ر
95 /ییوهواآبیبراساسپارامترهانیدراستانقزودیجدیمحلاحداثشهرهانةیبهیابیمکان
نگارنده()مأخذ:دیجدیشهرهایابیمکانبرمؤثریهواشناسپارامترهایوزن.9جدول
پارامتروزنپارامتروزن
بادسرعتر9797/4ررنزا رمبرشر4842/4
دمار9999/4رغببرطررنزهبطر498/4
نسبیرطوبتر7888/4رمرف ررنزهبطر4942/4
بارشر7428/4رمندا رخيررنزهبطر4739/4
روزانهآفتابیساعاتر4262/4ر
ر
رةشدرفبزطرطهبر قش رنرهبرنز راينرمراسبسرادا ردر
ر،GISر يطردررهبر قش ر دهرنز رنرترکيبرنرپبرا ارر2
ر ييا رشد.رتهي ر(79ر)شکلر هبي ر بمير کب رة قش
ر بسببترنيمنبمرارنر4946/4ر قدارر بسبزگبرطرضريب
رشب لراساب رشرق ر واح راسبسراينرمرر.استرپذيرفا
رهاچنينرنرقينينرنرالو در ادي ،رخبکعل ،رآميک،
رراز يب رشهررحوال ردرراساب رشابلرازرکوچک رة ن ق
ر7422ر سبحترمبر نبسبرمسيبرر نبطقرجين
رشد رشنبخا رجديدرطشهرهبرايجبدرمراطرلو ار رمعيک
رشرقرجنوبرنرشرقرشابلرشرق،رازري هبرمخشراست.
ر نيلةرم رزهرارنييمورنرکالي ر علمرازجال راساب
رتعيينرلو ار رمعيکر4364ر سبحترمبر نبسبرطهبر کب
راساب ر رزردرر بمير کب را ايبزر اوسطرحدر.ا درشد
راساب رغرم رةاي رهاچنينرنر بز درا راساب رنرقينين
راسفرنرين،ردا سفهب ،رآمگرم،رآنج،رشهرهبطرشب ل
ر جاوعرمبردشترخرمرنرتبکساب رارداق،رضيبآمبد،رشبل،
ر.شودر رديد رلو ار رمعيکر6949ر سبحت
رنگارنده()ترسیم:قزویناستانجدیدیشهرهایابیمکانةنقش.59شکل
5932زمستان،2،شماره24،پیاپی43سالریزیمحیطی،جغرافیاوبرنامه/94
ر
رتبرکوهينرفبصلرحدردرراساب رغرم رشابلر نبطق
رجديدرشهرهبطراحداثرمراطر بمير کب راز ظررسيردا
رشهرردنرمينراينردررا د؛ر ب نبسبرمسيبررنر ب نبسب
ردار د.ر ب نبسبرمسيبررنضعيترسيردا رنرکوهين
ر284رمبرمرامرريبدشد ر بحيةردنر سبحتر جاوع
راساب ر سبحتردرصد6/2رمنبمراينراست؛رلو ار رمعيک
ر واح ردرردرصد9/97ر لوب،رمسيبرر بحيةردر
ردرصد9/2ر اوسط،رحدر واح ردرردرصد2/44ر لوب،
رمسيبرر ن قةردرردرصد7/2رنر ب نبسبر نبطقردر
رشهرهبطرايجبدرمراطراقليا رشرايطراز ظرر ب نبسب
ر.ا درگرفا رقراررجديد
ر
یریگجهینت
رمراطرهبر کب رنيترر نبسبر بمير کب ر نظوررم
رطپبرا ارهبرمراسبسرجديدرشهرهبطراحداث
رايساگب ر73رتعدادرقينين،راساب ردررنهواي رآب
رآ راطرافر واح رنرقينينراساب رداخلردررسينوپايک
رراطر ب رپرسشر ظرسنج رازراسافبد رمبرنرگرفا ر ظرردر
راز ظررپبرا ارر99رتعدادر اخصصب ،رازردلف ررنشرم
رقينينراساب ردررجديدرطشهرهبر بمير کب ردرراهايت
رم رپبرا ارر2رتعدادر ب رپرسشرمراسبسرشد.رارزيبم
رک رشدرا اخببرپبرا ارر99راينرمينرازرانلويترترتيب
ر سبترپبرا ارر2راينراهايترانلويتربيترتردهندةر شب
رمبرپبرا ارهبراينرسپسر؛ستپبرا ارهبرسبيررم
ر قبيس ردنرم ردنرصورترم رزنج رةسي قبرة ب رپرسش
ريبدشد رطهبرنز رمراسبسر هبي ر بمير کب رة قشرشد د.
ر دهرنز رنرترکيبرنرپبرا ارر2رةشدرفبزطرطهبر قش رن
رک رآ دردسترم ر وطرم ر،GISر يطردررهبر قش
ر بحيةردرراساب ر سبحتردرصد6/2راسترحبک ر ابيج
ر لوب،ر واح ردرردرصد9/97ر لوب،رمسيبر
ردرردرصد9/2ر اوسط،رحدر واح ردرردرصد2/44
ر ب نبسبرمسيبرر ن قةردرردرصد7/2رنر ب نبسبر نبطق
رقراررجديدرشهرهبطرايجبدرمراطراقليا رشرايطراز ظر
رشب لراساب رشرق ر واح راسبسراينرمرر.ا درگرفا
رهاچنينرنرقينينرنرالو در ادي ،رخبکعل ،رآميک،
رراز يب رشهررحوال ردرراساب رشابلرازرکوچک رة ن ق
ر7422ر سبحترمبر نبسبرمسيبرر نبطقرجين
رشد.رشنبخا رجديدرطشهرهبرايجبدرمراطرلو ار رمعيک
ر
منابع
جهاتةنیبهیابیمکانر(.7929)راحاد،رپوراحاد،
ازاستفادهباسرخنکالتهشهریکیزیفةتوسع
رنربيجغرافر،AHPیمراتبسلسلهندایفرروش
ر.742ر-764ر،9رةشابرر،79ردنرةر،توسع
ر(.7922)رفرهبد،ر ، ژادکورکرنراهللر عاتر ،خراسب
دفنمناسبمحلنییتعیبراGISازاستفاده
ر،8ردنرةر،بمب يمر جلةر،خشکمناطقدرزباله
.68-82ر،7رةشابر
ر(.7927)ر،سيدعليرضبر،دانندطرنرسيدعل ر،دلبرط
مراتبیسلسلهتحلیلیندافرتکنیککاربرد
(AHP)ارزیابیهایشاخصبندیرتبهدر
ر.82ر-22ر،9رشابرةر،2ردنرةر،توریستیهایجاذبه
ر(.7936)ر،رجيارط،جببررنرشهرامري ،رنساب
رچبپرانل،رجلدر،یشهرمناطقیژئومورفولوژ
رسات.را اشبراترتهرا ،رانل،
ر(.7932)ر،رضبيعلر،ب يب يسفرنر ي رضر ،سيرئ
یارهایمعازاستفادهباعیصنایابیمکان
ر،اصفهان(شهری:مورد)مطالعةییایجغراف
ر
99 /ییوهواآبیبراساسپارامترهانیدراستانقزودیجدیمحلاحداثشهرهانةیبهیابیمکان
ر،22رشابرةر،8ردنرةري ،بيجغرافرقبتيت قرة ب رفصل
ر.778ر-794
لیتحلندایفرکاربردر(.7934)ر،برياسفندرزمردست،
ر،یامنطقهویشهریزیربرنامهدریمراتبسلسله
ر.97-79ر،7رشابرةر،7ردنرةر،ببيزرطهنرهبرية شر
یایجغرافکاربردر(.7923)ر ادجعفر،ر،ب يز رد
رجلدر،ییروستاویشهریزیربرنامهدریعیطب
ور.ربميپردا شگب را اشبراترتهرا ،رانل،رچبپرانل،
یابیمکانر(.7934)ر، ادر،سلياب ر،احادر،ز گب
شهربرآنمحیطیزیستآثاروصنعتیشهر
ر.99ر-42ر،87رشابرةر،92ردنرةر،اراک
ندیفراکاربردر(.7932)ر جيد،ردالنر،رنرجابلر ،سب ب
ساختیبندتیاولودرANPیاشبکهلیتحل
رآبر نبمعرقبتيت قر جلةر،گویمیهاپرورشگاه
ر.46ـ ر86ر،9رةشابرر،6ردنرةر،را يا
ر،مهبررشعبب رنر ادر،سين حرسل ب رط، هدر ،ايسل
یورزشاماکنینیگزمکانر(.7927)ر،غال رضب
ییفضاگسستةووستهیپیهامدلازاستفادهبا
ر،TOPSIوAHPمدلدوبیترکبریمبتن
رشابرةر،4ردنرةر ،نرزشرتيري در بلعبتر جلة
ر.782رار734ر،79
رنر ادسعدطر، سگرطر،حايدر،عببدطررنزم ،رشبد،
یاجراویطراحر(.7933)ر،عليرضبر، ژادرنفبي
GISیهاشهرکیابیمکانبراییکاربرد
یهاوزنیفازیهامدلازاستفادهبایصنعت
رشابرةر،49ردنرةر ،فنرةدا شکدر،کیژنتوگرنشان
ر.472-492ر،4
ر دا،ر،انرکفرنر سنرديسر ،نيحسرمب شبد،رشنبنر،
لیتحلندایفرکیتکنکاربردر(.7927)
نیسرزمتوانیابیارزدرAHPیمراتبسلسله
رفصلنب ةر،GISطیمحدریشهرتوسعةمنظوربه
رر،9رشابرةر،92ردنرةري ،بيجغرافرقبتيت ق
ر.743-792
یابیمکانینظرمبانیر(.7926)رشهرام،ر،ب يشهبم
ر،9رشابرةر،7ردنرةرشهر گبر،رفصلنب ةر،ییفضا
96-94.
رنرعببسر، ادطرعل ر،جاللر،کر ر،دينحرط،سويع
روشدوةسیمقار(.7927)ر،سيدعل ر، ژادر يک
درFuzzy- AHPوAHPیریگمیتصم
منطقةدرینیرزمیزیسدهایةاولیابیمکان
ر،38رشابرةر،99ردنرةر،نيز رعلومر جلةر،طالقان
ر.92ر-94
یهاستگاهیایابیمکانر(.7934)ر،رضبر،طغضنفر
رة ب رب يپبر،GISکمکبهقمشهرینشانآتش
ر هين،ر سار ،رراهناب:راسابدر،ارشدر کبرشنبس
شهرسبزط.رگرن رهنر،ردا شگب
یابیمکانر(.7933)رهيان،ر ،شهبمرنر عاترط،قبجر
یهاتمیالگورازاستفادهبایشهریهانگیپارک
رطسراسررشيهابر،ییایجغرافاطالعاتستمیس
رصنعا ردا شگب رتهرا ،ر، کب راطالعبترةسب ب
اشار.ر بلک
یابیمکانتطبیقیبررسیر(.7929)راموالفضل،رط،قنبر
ومرندتبریز،شهرهایدرمهرمسکن
5932زمستان،2،شماره24،پیاپی43سالریزیمحیطی،جغرافیاوبرنامه/92
ر
رفضبطرپژنهش ر-ر علارفصلنب ةر،شهرهادی
ر.799-748ر،43رةشابرر،74ردنرةراهر،رجغرافيبي
ر(.7938)ر،و رثيکر ،بيحبرنر ادجوادرط،کوهسبر
برایGISطیمحدرIOوAHPمدلقیتلف
)موردیشهردیجدزاتیتجهینیگزمکان
ر،سنندج(شهرجدیدآرامستانیابیمکانمطالعه:
رقشم،ر کب ،راطالعبترطهبرساميسرهابيشرسو ين
.قشمرآزادرة ن قرکشور،رطمردارر قش رسبز ب
Eldin, N., and Eldrandaly, K.A., (2004), A
computer-aided system for site selection
of major capital investment, international
conference e-design in architecture
Dhahran, Saudi Arabia, December, Pp 3-12.
Landsberg, H. E., (1981), the urban climate,
Academic Press, New York.
Oke, T. R., (2006), towards better scientific
communication in urban climate,
Theoretical and applied climatology, Vol
84, Pp 179-190.
Ren, C., Lau, K. L., Yiu, K. P., Edward, N.,
(2013), The application of urban climatic
mapping to the urban planning of high-
density cities: The case of Kaohsiung,
Taiwan, the international journal of urban
policy and planning, Vol 31, Pp 1- 16.
Shrivastava, U., and Nathawat, M. S., (2003),
selection of potential waste disposal sites
around Ranchi urban complex using
remote sensing and GIS techniques,
urban planning, map Asia conference, New
Delhi, India, Jan, Pp 28- 31.
ر