Aqronomluq ixtisasının “Bitki mühafizəsi” ixtisaslaşması üzrə

“Ümumi fitopatologiya” kursu

Mövzu 16. Anamorfic fungi şöbəsinə daxil olan göbələklər

P L A N:

16.1 Şöbəyə mənsub göbələklərin başlıca bioloji xüsusiyyətləri, onların təsnifatı16.2 Hyphomycetes sinfi göbələkləri.16.3 Coelomycetes və Agonomycetes sinfi göbələklərinin əsas sıra, fəsilə və növləri

ƏDƏBİYYAT

1. Cəfərov İ. Ümumi fitopatologiya. Bakı: Elm, 2007, 392 s.2. M.Timur Döken, Erkol Demirçi, Hüseyn Zengin Fitopatoloji. Erzurum: 2010, 256 s.3. Общая и сельскохозяйственная фитопатология / Ю.Т.Дьяков, М.И.Дементьева и др. М.: «Колос», 1984, 495 с. 4. Попкова К. Общая фитопатология. М.: Агропромиздат, 1989, 362 с.5. Семенкова И.Г., Соколова Э.С. Фитопатология. М.: Изд. Академия, 2003, 496 с.6. Чикин Ю.А. Общая фитопатология (часть 1). Учебное пособие - Томск: ТГУ, 2001, 170 с.www. google.ruwww.forestryimageswww.funghiitaliani.itwww.photoshelter.comwww.forestryimages.orgwww.tolweb.

Bu şöbəyə daxil olan göbəbələklər çoxhüceyrəli mitselə malik-

dir, mitsel arakəsməli, budaqlanandır. Anamorf göbələklərin xarak-

terik xüsusiyyəti yalnız qeyri- cinsi yol ilə çoxalmasıdır, onlarda

cinsi inkişaf mərhələsi yoxdur. Bu şöbəyə daxil olan növlərin aska

və bazidi əmələ gətirmə xüsusiyyəti tamamilə itmişdir.

Anamorphic fungi şöbəsi

Sıra HYPHOMYCETES

Sıra MELANCONIALES

Sıra SPHAEROPSIDALES

Əhəmiyyətli növlər:

Fusarium , Botrytis,

Cercospora, Monilia,

Penicillium, Drechslera

Əhəmiyyətli cinslər:

Colletotrichum, Gloesporium

Əhəmiyyətli cinslər:

PhomaAscochyta, Septiria,

Cytospora, Sphaeropsis

Əhəmiyyətli cinslər:

Rhizoctonia, Sclerotium

AləmMYCOTA (FUNGI)

Anamorf (natamam göbələklər)

SıraHYPHOMYCETES

Sıra COELOMYCETES

Sıra AGONOMYCETES

(Mycelia sterilia)

Müasir təsnifata görə hifomisetlər sırası göbələkləri Hyphomyce-

tes sinifinə aiddirlər. Tək-tək koremiya və sporodoxi formalı konidi-

daşıyanlara malik növləri birləşdirir. Konididaşıyanlar ekzogen mit-

seldə yerləşir və ya ağızcıq, örtücü toxumların dağılması yolu ilə

substratın səthinə çıxır. Konididaşıyanlar sadə, müxtəlif cür budaqla-

nan, qısa və uzun olurlar. Konidilər bir və çoxhüceyrəli, eninə və

uzu-nuna arakəsməli, oval, ellipsvari, sap və ya başqa formalıdır.

Onlar konididaşıyanlarda müxtəlif qaydada yerləşirlər: tək-tək,

başcıqda, zəncirdə. Mitsel, konididaşıyanlar, konidilər rəngsiz və

rəngli ola bilirlər.

Hyphomycetes sinfi

Hyphomycetes sinfi

Moniliaeae fəsiləsi

Dematiaceae fəsiləsi

Tuberculariaceae fəsiləsi

Stilbaceae fəsiləsi

Hyphomycetes sırası

Hyphomycetes sinifinin taksonomiki sxemi

Moniliaceae fəsiləsi

Monilia cinsi

Botrytis cinsi

Oospora cinsi

Oidium cinsi

Verticillium cinsi

Penicillium cinsi

Aspergillus cinsi

Trichoderma cinsi

Trichothecium cinsi

Ramularia cinsi

Monilia fructigena – alma meyvəsində

Monilia fructigena – armud meyvəsində

Monilia obolonga – hayva meyvəsində

Monilia sp. – konidi sporlar

Botrytis cinerea sp.

Botrytis cinerea –konidilər

Botrytis allii

Botrytis allii

Uncinula necator

Verticillium dahliae

Verticillium dahliae – konidilər

Penicillium digitatum

Penicillium digitatum –konidilər

Penicillium sp. – konidilər

Aspergillus sp.

Aspergillus sp. – konidilər

Trichothecium roseum

Trichothecium roseum – konidilər

Ramularia tulasnei

Dematiaceae fəsiləsi

Cladosporium cinsi

Fusicladium cinsi

Cercospora cinsi

Helminthosporium cinsi

Drechslera cinsi

Alternaria cinsi

Cladosporium fulvum

Cladosporium fulvum – konidilər

Cercospora beticola

Cercospora beticola

Helminthosporium sp.

Helminthosporium – konidilər

Drechslera sp. - konidi

Alternaria alternata

Alternaria sp. - konidi

Fusarium cinsi

Tubercularia

cinsi

Tuberculariaceae fəsiləsi

Fusarium oxysporum f.sp.

Fusarium oxysporum sp. - konidi

Tubercularia vulgaris)

Coelomycetes sinifi

Melanconiales sırası Melonconiaceae fəsiləsi

Gloesporium cinsi

Colletotrichum cinsi

Marssonina cinsi

Colletotrichum lindemuthianum

Gloeosporium ampelophagum

Marssonina betulae Marssonina potentillae

Sphaeropsidales sırası

Sphaeropsidaceae fəsiləsi

Phoma cinsi

Sphaeropsis cinsi

Ascochyta cinsi

Diplodia cinsi

Cytospora cinsi

Septoria cinsi

Phoma exiqua sp.

Sphaeropsis malorum.

Sphaeropsis malorum.

Ascochyta pisi

Diplodia zeae

Septoria nodorum

Cytospora cincta

Agonomycet

es sinfi Sclerotiu

m cinsi Rhizoctonia cinsi

Rhizoctonia solani

Sclerotium rolfsii

Mycelia sterilia

1. Anamorfic fungi şöbəsinə mənsub göbəklərin xarakterik xüsusiyyəti nədir?

a) yalnız cinsi prosesin mövcudluğu

b) cinsi və qeyri- cinsi yolla çoxalma

c) yalnız qeyri- cinsi yolla çoxalma

d) əsasən vegetativ yolla çoxalma

e) vegetativ və reproduktiv yolla çoxalma

Özünü yoxlama üçün mövzuya aid test sualları

2. Şöbəyə daxil olan göbələklər hansı mitselə malikdir?

a) çoxhüceyrəli, arakəsməli və budaqlanan mitsel

b) arakəsməsiz, ibtidai mitsel

c) ibtidai və ali mitsel

d) çoxhüceyrəli, budaqlanmayan mitsel

e) arakəsməsiz, ibtidai, lakin budaqlanan mitsel

3.Anamorfic fungi şöbəsinə mənsub sinifləri sıralayın?

a) Uredinomycetes, Collomycetes

b) Ustilaginomycetes, Hyphomycetes, Euascomycetes

c) Coelomycetes, Hyphomycetes, Basidiomycetes

d) Hyphomycetes, Coelomycetes, Agonomycetes

(Mycelia sterilia)

e) Oomycetes, Teliomycetes, Hyphomycetes

4. Natamam göbələklərdə dəyişkənlik hansı proseslər nəticəsində həyata keçir?

a) heterokariozis, paraseksual proseslər

b) heterokariozis, mitoz

c) paraseksual proseslər, sitogenez

d) meyoz və mitoz

e) heterokariozis, amitoz, meyoz

5. Hyphomycetes sinfi göbələklərinin konididaşıyanları hansı mitseldə yerləşir və

substratın səthinə necə çıxır?

a) konididaşıyanlar ekzogen mitseldə yerləşir və ağızcıq, örtücü toxumaların dağılması ilə substratın səthinə çıxırb) qeyri-cinsi çoxalma orqanları endogen mitseldə yerləşir və səthə çıxmırc) sporodoxilər yoxdur, yalnız mitsel substratın səthindədird) koremiya tipli konididaşıyanlar substratın səthində endogen mitseldədire) kleystotesilər və budaqlanan mitsel ekzogen yerləşir, substratın daxilindədir

6. Hyphomycetes sırası göbələkləri hansı fəsilələri özündə birləşdirir?

a) Erysiphaceae, Moniliaceae

b) Peronosporaceae, Dematiaceae, Peronosporaceae

c) Ustilaginaceae, Moniliaceae, Pytiaceae

d) Moniliaceae, Dematiaceae, Tuberculariaceae,

Stilbaceae

e) Tuberculariaceae, Pythiaceae, Peronosporaceae

7. Penicillium cinsinə malik növlər bitkilərdə hansı xəstəlikləri törədirlər?

a) müxtəlif orqanlarda göy və yaşıl kiflənmə

b) soğanaqlarda boz çürümə

c) meyvələrdə ağ çürümə

d) yarpaqlarda ləkəlik

e) əsasən toxumalarda müxtəlif çürümələr

8. Cercospoora cinsinə malik növlərin konididaşıyanları hansı rəngdədir?

a) zeytunu və ya qəhvəyi

b) rəngsiz

c) bənövşəyi və ya narıncı

d) həm rəngsiz, həm də qara

e) bənövşəyi və ya rəngsiz

9. Melanconiales sırasına mənsub Colletotrichum cinsinin növləri bitkilərdə

hansı xəstəliyi törədirlər?

a) antraknoz

b) ləkəlik və ya yara

c) unlu şeh

d) yalançı unlu şeh və ya peronosporoz

e) yastıcıqlar, ləkəliklər, yaralar

10. Sphaeropsidales sırasına mənsub növlərin konidiləri harada əmələ gəlir?

a) mitselin səthində

b) pestisidlərdə

c) zoosporangilərdə

d) piknidlərdə

e) piknidlərdə, kleystotesilərdə və psevdotesilərdə