fumblog.um.ac.irfumblog.um.ac.ir/gallery/760/new microsoft office word … · web viewویژگی...

عنوان

مدل سازی فرآیند چیست؟

BPMNچیست؟

Flow Objects

Event

Activity

Gateway

Exclusive Gateways

Inclusive Gateways

Complex Gateways

Parallel Gateways

Connecting Objects

Sequence Flow

Message Flow

Association

Swim Lanes

Pool

Lane

Artifacts

Data Objects

Group

Annotation

BPMNكاربردهای كلی

مشاركتی یا عمومیB2Bفرآیندهای

فرآیندهای تجاری داخلی یا خصوصی

فرآيندهاي تجاري داخلي ياخصوصي

آشنایی با فرآیند گرایی و مدیریت فرآیند در سازمان

مدل سازی فرآیند چیست؟ به تصویر درآوردن توالی فعالیتهQای کسQب و کQار و اطالعQات مرتبQQط بQQا آن را مدلسQازی فرآیند گویند. در واقع مدل سازی فرآیندها فعالیتی است كه توسط تحلیل گران فرآینQQدها و به منظور استخراج فرآیندهای موجود و نمایش فرآینQQدهای جدیQQد در تمQQام متQQدولوژی ها و استراتژی های مهندسی مجدد مورد استفاده قرار می گیرد. در چQQنین فعQQالیتی تحلیل گQQران از ابزارهای مدل سازی برای مدل كردن وضعیت فعلی و وضعیت آینده سQQازمان اسQQتفاده

می كنند.

سطوح متفاوتی برای مدل سازی فرآیند ها وجود دارد:)نقشه فرآیند )فلوچارت های ساده از فعالیتهالQQدازه ای کامQQه انQQتوصیف فرآیند )فلوچارت به همراه اطالعات اضافه اما نه ب

که عملکرد آن را به طور کامل توصیف کند.(دQQد بتوانQQه فرآینQQل کQQمدل های فرآیند )فلوچارت به همراه اطالعات اضافه کام

تجریه و تحلیل، شبیه سازی و یا اجرا شود.(BPMN.که هر یک از سطوح نام برده در فوق را پوشش می دهد

برخی از مهمترین مزایای استاندارد سازی عالئم مورد استفاده در مدل سازی فرآینQQد بQQهشرح زیر است:

ایجاد تفکر مشترک و گروهی تسهیل ارتباطات ایجاد درک متقابلراهکار دسترسی به کیغیتراهکار بهبود مستمرعامل اعتماد مشتریعامل رضایت مشتریراهکار تشخیص و پیشگیریراهکار کنترلکاهش هزینه و ضایعات

BPMNچیست؟


BPMN یاBusiness process Management Notationابزار اصلی در تکنولوژی ( می باشQQد. در واقQQع می تQQوان گفت مQQزیتBPMمQQدیریت فرآینQQدهای کسQQب و کQQار )

می باشد.BPMN، وجود زبان استانداردی به نام BPMاصلی استفاده از تکنولوژی ، قQQابلیت تبQQدیل آن بQQه زبانهQQایی اسQQت کQQه قابQQل درک توسQQطBPMN ویQQژگی اصQQلی

می باشد. SharePoint MSسیستمهای نرم افزاری خصوصا

BPMNهQQت کQQتاندارد اسQQفلوچارتی بر پایه تعدادی اشکال گرافیکی به صورت اس ، فرآیندهای کسب و کار را تعریف می کند.

BPMNکالQدام اشQر کQه هQازی ) کQدل سQتوافقی است بین ابزار های چندگانه م ، گرافیکی خود را دارند( تا یک نوع مشترک اشکال گرافیکی را برای استفاده عموم

به کار برند. ، تQQا جQQایی کQQه نیQQاز باشQQد، قQQابلیت کQQاربرد داشQQته وBPMNالزم به ذکر اسQQت کQQه

پیچیدگی آن، بستگی به هدف استفاده از آن دارد. در اختیQQارBPMI توسQQط موسسQQه 2002سال نوامبر 13 در BPMNاولین نسخه

.و نسخه دوم آن در دست تدوین استعموم قرار گرفت

BPMN « نموداری تحت عنوان ،BPDیرQQفراهم نموده که به منظور استفاده افراد فراگ » در طراحی و مدیریت فرآیند های کسب و کار طرح ریزی شده است.

شبكه ای از اشیاء گرفیكی است كه فعالیت ها، كنQQتر لهQQای جریQQان وچگQQونگیBPDعمالً ترتیب اجرای فعالیت ها را نمایش می دهد.

نمونه ای از آن را در شکل زیر مشاهده می کنید.

16 شکل شماره

،BPDدر حQQالت کلی، یQQک جQQزء اصQQلی دارد کQه بQQه هQر یQQک بQQه طQQور جداگانQه می4 پردازیم:

1)Flow Objectsیا اشیاء جریان فرآیند


2)Connecting Objectsیا اشیاء ارتباط دهنده 3)Swim Lanes)یا خطوط شناوری )مسیر جریان 4)Artifactsیا مصنوعات

Flow Objects (1یا اشیاء جریان فرآیند وجود دارد كه در مجموعه ی اشیاء جریان قرارBPDسه عنصر كلیدی و هسته ای در یك می گیرند. این سه عنصر عبارتند از:

Event )رخداد(Activity)فعالیت( Gateway)راه ورود و خروج یا دروازه(

Event (رخداد(

پیشامدی که در طی یک فرآیند کسب و کQQار روی می دهQQد و بQQر جریQQان فرآینQQد تQQأثیر می گذارد را گویند کQQه معمQQوال بQQا نتQQایجی همQQراه هسQQتند. آنهQQا می تواننQQد جریQQان را شQQروع،

متوقف کنند یا موجب تغییر آن شوند. با استفاده از برخی عالئم و نشانه ها كه در داخل این عناصر به نمایش در می آید امكQQان انتقال اطالعات بیشتر فراهم می آید. بعنوان نمونه در داخل یك رخداد می توان از نشانه

های پیغام، تایمر، قانون و ... استفاده نمود تا وضعیت مربوطه را نشان داد. تقسیم می شود.End و Start، Intermediateبر حسب موقعیت فرآیند، به سه دسته

دلیل یا محQQرک خاصQQی بQرای اجQQراIntermediate و اغلب رخدادهای Startرخداد های شدن دارند.

به شکل دایره هستند و نوع کناره آن، نوع آن را مشخص می کند.


تذکرات زیر را مدنظر داشته باشید:.برای هر یک از زیر فرآیندها، شروع و پایان مجزا داریم.برای فرآیندهای پیچیده هم باید نقطه شروع و پایان داشت ،وقتی جریان فرآیند به یک زیر فرآیند برسدstartرا درQQه اجQQرا در آن زیر فرآیند ب

می آورد.


یک فرآیند می تواند چندینstart.داشته باشد اما باعث پیچیدگی فرآیند می شود لQQود. ) مثQQاگر دو عامل برای شروع یک فرآیند نیاز باشد هر دوی آنها لحاظ می ش

نامه نیاز باشد.(2اینکه برای شروع یک فرآیند، ورود

Start Events

.نشان دهنده شروع یک فرآیند هستند برایLevel ،های مختلف، برای هر فرآیند Start و End.جداگانه داریم :محرک های مختلفی برای شروع یک فرآیند وجود دارند


Intermediate Events

برای اتفاقاتی که میان فرآیند می افتد و می تواند بهTaskلQQد متصQQر فرآینQQیا زی شوند استفاده می شود.

.برای رفع ایرادات ممکن و یا استثناهای جریان فرآیند نیز استفاده می شوند.بعد از شروع فرآیند و قبل از پایان فرآیند اتفاق می افتد.وقتی به مرز یک فعالیت متصل باشد، نشان دهنده یک جریان استثناء است جایگاه آن، روی مرزActivityوالQQها هنگام خروج جریان فرآیند از آن است. )معم

20( نمونQQه ای از اسQQتفاده آن را در شQQکل شQQماره ActivityسQQمت چپ و پQQایین مالحضه می فرمایید.




End Events.رخداد های پایانی، نشاندهنده پایان فرآیند می باشد وقتی در فرآیندیStart داشته یاشیم، حتما حداقل یک End.خواهیم داشت :چندین نتیجه هستند که نشان دهنده پایان یک فرآیند است



تذکر:Start و EndاQروع یQرای شQQه بQنمی توانند در وسط جریان فرآیند باشند، به جز زمانی ک

پایان یک زیر فرآیند استفاده شوند که در این صورت در مرز زیر فرآیند نمایش داده میشوند:


Activity(فعالیت(


عمل یا کاری اسQQت کQQه از طریQQق فرآینQQد هQQای کسQQب و کQQار انجQQام می شQQود. انQQواع آن، Task و Sub Processعبارتند از:


:Taskتذکرات زیر را مدنظر داشته باشید:

.فعالیت منحصر به فردی است که در فرآیند وجود دارد)... انواع مختلفی از آن وجود دارند، )مثل ارسال یا دریافت پیام، تایید و وعQQتر نQQایی بهQQرای شناسQQایی بQQنشانه ها یا آیکن هTaskافهQQه آن اضQQد بQQمی توانن

شوند.)البته این موضوع نباید باعث اشتباه شدن آن با اجQQزای اسQQتانداردهای دیگQQرBPMN.شود )


Sub-Process

امکان توسعه سلسله مراتبی فرآیند ها را فراهم می کند. به طوری می توانQQد بQQه اجQQزایکوچکتر ) از طریق زیر فعالیت ( تقسیم شود.

معموال زیر فرآیندهای یQQک فرآینQQد در ترسQQیم فرآینQQد، مشQQخص نیسQQتند و فقQط از طریQQق عالمت "+" می توان به زیر فرآیند بودن آن پی برد اما در برخی از مواقع، زیر فرآیند بQQه

صورت بازشده نیز نمایش داده می شود.



نمونه ای از یک زیر فرآیند )به صورت باز شده( در شکل زیر نمایش داده شده است:


Gateway: (راه ورود و خروج یا دروازه(

در جریان توالی فرآیند بکQQار می رود تQQا واگQرایی و همگQرایی جریQان فرآینQQد را از طریQQقتصمیم گیری نشان دهد.

به شش گروه مختلف به شرح زیر تقسیم شده است:

Exclusive Gateways

مکانهایی در فرآیندهای کسب و کار هستند که در آن مسیر جریان فرآیند، می تواند بQQه دو یا بیشتر مسیر تقسیم شود که تنها اتخQQاذ یکی از آنهQQا شQQدنی اسQQت. در اکQQثر مواقQQع یQQک

( وجود دارد که در صورت عدم انتخاب مسیر هQQای دیگQQر، انتخQQابDefaultمسیر عادی )خواهد شد.

دو نوع مکانیزم تصمیم گیری وجود دارد:

تصمیم گیری بر اساسData:


”Xاغلب از این مکQQانیزم تصQQمیم گQQیری اسQQتفاده می شQQود و می توانQQد بQQه وسQQیله یQQک “نمایش داده شود. )اما باید در نقاط مختلف فرآیند، به یک شکل نمایش داده شود.(

را چک می کنQQد کQQه آیQQا صQQحیح اسQQت یQQا نQQه و از آنDataاین مکانیزم تصمیم گیری، یک طریق مسیر فرآیند ادامه پیدا می کند.



این مکانیزم تصمیم گیری ، می تواند حالت همگرایی هم داشته باشد کQQه در اشQQکال زیQQرنشان داده شده است.البته از نوع دوم آن کمتر استفاده می شود.




تصمیم گیری بر اساسEvent:

بیشتر زمانی استفاده می شود که امکان ایجاد یا اتفاق یک رخداد وجود داشته باشد تا یک خواهد Dataشرط یا حالت. باقی ویژگی های آن، مثل مکانیزم تصمیم گیری بر اساس

بود.نمونه هایی از آن به شرح زیر است:




Inclusive Gateways

در مورد تصمیماتی به کار می روند که امکان بیش از یک خروجی یQQا نتیجQQه وجQQود داشQQتهباشد و مسیرهای مستقل را شامل می شود که حداقل یک مسیر آن باید انتخاب شود.

برای نمایش آن از یک لوزی کوچک استفاده می شود کQQه بQQه دلیQQل مشQQکالت اسQQتفاده از” می باشد. O جایگزین آن شد که نشانه آن، “34آن، شکل شماره




Complex Gateways

زمانی که بیش از یQQک تعریQQف رفتQاری )شQرط ادامQQه فرآینQQد( می توانQد اتفQاق بیفتQQد کQهحداقل یکی از آنها باید انتخاب شود از آن استفاده می شود.


Parallel Gateways

زمانی استفاده می شود که دو رویداد با هم و بQQه صQQورت همزمQQان انجQQام می شQQود و ازعالمت "+" جهت نمایش آن استفاده می شود.



Connecting Objects (2یا اشیاء ارتباط دهنده Flowاشیاء ارتباط دهنده بQQرای پیونQQد دادن Object کQQا در یQQه BPDاQQد تQQار می رونQQبک

ساختار شماتیك فرآیند تجاری را نمایش دهند.

سه نوع شئ پیوند دهنده وجود دارد که عبارتند از:Sequence Flow(جریان توالی(

جهت نمایش ترتیب و توالی انجام فعالیت ها در یک فرآیند بکار می رود.


Message Flow(جریان پیام(


Processبرای نمایش جریان پیغام ها بین دو شریک فرآیند ) Participantsار میQQبه ک ) رود.

شرکا که در واقع موجودیت ها یا نقش های مختلف در کسب و کار می باشند، پیغام ها را جداگانQQه می تQQوان دو شQQریک راPool، بQQا دو BPMNارسQQال و دریQQافت می کننQQد. ) در

نمایش داد.( جدا برقرار می شود. )می تواند به مرز یا اشQQیاء درونPoolدر واقع، جریان پیام بین دو

آن متصل شود.(



Association(پیوند(

ها بکار می رود.Object Flowها با Artifactبرای پیوند دادن داد ه ها، متن، و سایر برای نمایش ورودی ها و خروجی های فعالیت ها از این شئ استفاده می شود.


Swim Lanes (3(یا خطوط شناوری )مسیر جریان


این نشان گرافیكی برای جداكردن مسئولیت ها یا توانQQایی هQQای كQQاركردی مختلQQف مQQورد ، خطوط شناوری به دو صQورت مختلQف قابQل ارائQهBPDاستفاده قرار می گیرد. در یک

)خط سیر(Lane و Poolهستند:

Pool:

Poolب وQQودیت كسQQا موجQQریك یQQدر شرایطی استفاده می شود كه دیاگرام شامل دو ش از هم جQQدا میPoolكار باشQQد كQQه از لحQQاظ گQرافیكی این دو شQریك در نمQQودار بوسQQیله

های جداگانه رسQQم می شQود، فرآینQQدهای مسQتقلPoolباشند. فعالیت هایی كه در درون Sequenceمحسوب می شوند. لذا خطوط Flow مرز یک ،Poolد. درQQع نمی کنQQرا قط

Messageعین حال Flowد و درQQركا می باشQQبعنوان روشی برای نمایش ارتباط بین ش مورد استفاده قرار می گیرد. Poolنتیجه برای برقراری ارتباط بین دو


( استفاده می شQQود. )در قQQالب نقش مثQQل خریQQدار و فروشQQنده و یQQاB2Bبرای تعامالت )(IBMشرکت مثل

یاشد.Blackboxممکن است یک فرآیند را شامل شود و یا یک



Lane:

Laneبرای جداكردن فعالیت هایی كه به یك نقش یا واحد خاص در شركت مربوط می ، ( ، بكQQار می رود و معمQQوال بیQQانگر نقش هQQای سQQازمانیpoolشQQوند )بخش هQQای داخلی

Sequenceهستند. Flow می تواند مرز بین Lane كQQای درون یQQه Pool،دQQع كنQQرا قط Pool های موجود در یك Lane نمی تواند بین اشیاء جریان درون Message Flowلیكن

مورد استفاده قرار گیرد.



Artifacts (4یا مصنوعات ها را برای انتقQال جزئیQات بیشQتر در مQورد نحQوه یArtifactمدلسازان می توانند انواع

انجام فرآیند )غالباً برای نمایش ورودی و خQQروجی فعQQالیت هQQا( ایجQQاد كننQQد؛ بQQا این وجQQودساختار ابتدایی فرآیند در نمودار تغییری نخواهد كرد.

Artifact:ها به سه دسته زیر تقسیم می شوند

Data Objects (شیئ داده ها(

برای نمایش چگونگی درخواست شدن یا تولید شدن داده ها و اطالعQQات توسQQط فعQQالیت بQQه فعQQالیت هQQا پیونQQد داده می شQQود. در واقQQع نشQQانAssociationها بکار می رود و بQQا

دهنده این است که چگونه داده ها، اطالعات و اسناد در فرآیند استفاده می شود. هQQا اسQQتفاده می شQQود و می تواننQQدActivityبQQرای تعریQQف ورودی هQQا و خQQروجی هQQای

وضعیت ارسال و دریافت آنها را مشخص کنند.



Group(گروه(

گروه بندی می تواند برای اهداف تجزیه و تحلیل و یا مستند سQQازی مQQورد اسQQتفاده قQQرار گیرد و برای دسته بندی کردن اجزای فرآیند یا بخش های عمده یک دیQQاگرام اسQQتفاده می شود، علی رغم این که تأثیری بر توالی جریان فرآیند نخواهد داشت و به آن چیزی اضافه

یا از آن کم نمی کند.



Annotation(حاشیه نویسی( مکانیزمی است که از آن بمنظور تأمین اطالعQQات متQQنی اضQQافی بQQرای خواننQQده ی

دیاگرام استفاده می شود.


BPMNكاربردهای كلی B2B قابQQل ایجQQاد اسQQت عبارتنQQد از فرآینQQدهای BPMNدو نوع مقدماتی مدلها كه توسQQط

مشاركتی )عمومی( و فرآیندهای تجارتی داخلی )اختصاصی(:

فرآیندهایB2Bمشاركتی یا عمومی

مشاركتی، تعامالتی كه بین دو )یا بیشتر( موجودیت تجQQاری وجQQود دارد راB2Bیك فرآیند به تصویر می كشد. نمودارهایی كه بQرای نمQایش این فرآینQدها بكQار می رونQد معمQوالً از دیدگاه عمQQومی و كلی در نظQQر گرفتQQه می شQQوند. بعبQQارت دیگQQر دیQQاگرام هQQای این گونQQه فرآیندها جزئیات هیچ یك از دو شریك را به نمایش نمی گذارد، بلكه تنهQQا بQQه تعQQامالت بین آن ها توجه دارد. این تعامالت بعنوان توالی فعالیت ها و الگوی تبQQادل پیQQام بین دو شQQریك به تصویر كشیده می شود. در این نمودارها فعالیت هایی كه می تواننQQد بQQه عنQQوان نقQQاط ارتباط بین دو شریك در نظر گرفته شوند، و در نتیجه برای هQر دو شQریك شQناخته شQده

اند، در مركز توجه قرار می گیرند. )بعبارت دیگر فرآینQQدهای یQك شQریك( نگQاه میPoolهنگامی كه به فرآیندهایی درون یك

كنیم، فرآیند عمومی یك فرآیند انتزاعی نیز خوانده می شود. در فرآیند انتزاعی تعQQامالت بین یك فرآیند تجاری خصوصی با یك فرآیند یا شQریك دیگQر نشQان داده می شQQود. در این صورت تنها فعالیت هایی كه برای ارتباط فرآیند خصوصی با بیرون مورد اسQQتفاده اسQQت، بهمراه مكانیزم های كنترل جریان مناسب، مد نظر قQQرار می گیرنQQد و سQQایر فعQQالیت هQQا

نشان داده نخواهند شد.

فرآیندهای تجاری داخلی یا خصوصی


فرآیندهای تجاری خصوصی، شامل فرآیندهای داخلی سQQازمان مQQورد بررسQQی اسQQت و آن خوانQQده میBPMنوع فرآیندهایی است كه عمومQQاً فرآینQQدهای جریQQان كQQار یQQا فرآینQQدهای

شوند. فرآیندهای تجاری داخلی گرچه گاهاً تعامالت با شركای خارجی را نشان می دهنQQد، اما عموماً بر دیدگاه یك سازمان تجاری مجرد متمركز شده و آن فعالیت هQQایی كQQه بQQرای

عموم قابل رؤیت نیستند را تعریف می كنند. اسQQتفاده شQQود، یQQك فرآینQQد تجQQاریSwimlaneبا توجه به مطالب فQQوق، اگQQر از مفهQQوم

قرار خواهد گQQرفت. بنQQابراین تQQوالی جریQQان آن فرآینQQد، داخQQلPoolداخلی درون تنها یك Pool .قرار می گیرد و نمی تواند مرزهای آن را قطع كند Message Flowها می توانند

عبور كنند تا تعامالتی كQQه بین فرآینQQدهای تجQQاری جداگانQQه وجQQود دارد راPoolاز مرزهای می تواند چندین فرآیندهای تجاری خصوصی را نشان دهد.BPDنشان دهند. بنابراین یك

توالی جریان فرآیندتوالی جریان فرآیند، ترتیب انجام فعالیت ها در یک فرآیند را نمایش می دهد.


،Eventتوالی جریان فرآیند،شامل Activityو یا GatewayدQQمی شود اما یک زیر فرآین را شامل نمی شود.

در صورت وجود روال عادی، یک عالمت مورب در مسیر وجود خواهد داشت.


Start Events


NonemessageTimerLink( Signal(Rule( Conditional(Multiple

شروع عادی یا شروع یک زیر

فرایند )بدون حالتخاص(

دریافت پیام وقتی شروع فرآیند

در زمان خاصی )مثال هر روز ساعت

صبح( باشد.7

وقتی تحرکی از یک فرایند به فرآیند

حاضر، اعمال شود.

وقتی که شرط خاصی به وقوع بپیوندد.)مثل

درخواست وام باالی میلیون(2

وقتی چند راه برای شروع فرآیند وجود دارد و تنها یکی از آن موجب شروع فرآیند می گردد.)با تعریف حاالت و

شرایط آنها(

Intermediate Events

NonemessagemessageLinkRuleMultipleCompensationErrorTimerCancel

برای تغییر حالت در

مسیر فرآیند طی جریان عادی آن

استفاده میشود.

وقتی در فرآیند، منتظر

دریافت یک پیام باشیم و در صورت دریافت آن، مسیر عادی فرآیند طی

شود.

وقتی در فرآیند، منتظر

دریافت یک پیام باشیم و در صورت دریافت آن،مسیر استثتنا ء فرآیند طی

شود.

وقتی که شرط خاصی

به وقوع بپیوندد.)مثل درخواست 2وام باالی میلیون(

وقتی که اتفاق از

پیش تعریف نشده ای

بیفتد.

وقتی در فرآیند در

زمان خاصی )مثال هر

روز ساعت صبح(7

اتفاق خاصیبیتفد.

فقط در مرز یک

زیر فرآیند استفاده

می شود و زمانی

استفاده می شود که پیامCancel

یا شبیه آن اتفاقبیفتد.

End Events

NonemessageLinkCancelMultipleCompensationErrorTerminate

پایان یک زیر فرآیند و بازگشت فرآیند به

جریان اصلی

در پایان فرایند، پیامی به شخصی

فرستاده میشود.

از طریق آن فرآیند به یک فرآیند دیگر یا

Poolیک فرستاده می

شود.

وقتی که چند فعالیت،

موجب پایان یافتن فرآیندمی شود.

)مثل ارسال نامه تایید از چند محل

جدا(

نشان دهنده پایان تمام فعالیتها دریک فرآیند است.

»»موفق و پیروز باشید««

fumblog.um.ac.irfumblog.um.ac.ir/gallery/760/new microsoft office word … · web viewویژگی...

Documents