Tema : Martesa Kleopatres me Mark Antonin

Lenda : Histori

Kleopatra

Kleopatra VII, padyshim një prej grave më të famshme të të gjithë kohërave, u përjetësua në histori dhe në imagjinatën tonë në vepra teatrale, libra, filma. Kudo shfaqet me entuziazmin e saj dialektik dhe një magji të pakohë.  Kleopatra VII Filopator e njohur në histori si Kleopatra ishte faraonesha e fundit aktive e Egjiptit të Lashtë, i cili mbijetoi edhe për pak kohë pas vdekjes së saj pasi u udhëhoq nga djali i saj, Cezarioni si faraon. Emri Kleopatra vjen nga emri grek Κλεοπατρα(Kleopatra) që do të thotë "Triumf i babait", i formuar nga κλεος (Triumf) kombinuar me πατρος(patros) " E babait". Kleopatra ishte pjestare e dinastisë Ptolemaike, një familje me origjinë greke që udhëhoqi Egjiptin e Lashtë pas vdekjes së Aleksandrit të Madh, gjatë periudhës helenistike. Ptolemaikët gjatë dinastisë së tyre folën greqisht dhe refuzuan të flisnin në gjuhën Egjiptiane, që është dhe arsyeja pse greqishtia ashtu si dhe gjuhët egjiptiane është përdorur në dokumentet zyrtare mbretërore, siç ështe edhe Guri Rozeta. Por çuditërisht Kleopatra foli në gjuhën Egjiptiane, dhe e prezantoi veten si një rimishërim i perëndeshës egjiptiane, Isis.

Pamja e saj e jashtme për të cilën thuhet se kishte qenë e papërballueshme, karakteri i saj për të cilën është thënë se ishte aq sugjestionuese, e mbi të gjitha, joshjet e saj që tundonin këdo- këto, pra, kanë ardhur nga koha në kohë nga historianë të ndryshëm, për njërën nga femrat më moderne të antikitetit,- Kleopatra, e cila në histori ka hyrë si gruaja- mbretëreshë e Egjiptit, por që trazoi perandorinë më të madhe të kohës, Romën. Disa historianë të tjerë i kanë kundërshtuar fjalët që janë thënë për bukurinë e saj, madje edhe e kanë portretizuar atë. Me gojë pak më të madhe se një mesatare, hunda e gjatë dhe pak e kthyer, por historia i ka dhënë asaj një mitikë të madhe dhe kështu ajo hyri në histori- gruaja më moderne, më joshëse dhe me sa duket, kjo për faktin se u bë një zë i vetëm në atë shkreti kohe, dhe, për më tepër, tërhoqi me sharmin dhe hiret e vet dy nga perandorët

më të mëdhenj të kohës, Cezarin dhe Mark Antonin. Historia e saj është e madhe. E mbushur me intriga e aftësi shpërthyese, një femër aq karizmatike, ku hakmarrja ishte fund e krye pronë e saj, e për këtë foli e gjithë bota antike që nga Greqia, Egjipti e deri thellë Evropës. E si mund të sillte kaq trazime një femër e cila nuk mund të ishte e bukur dhe kaq tërheqëse? Dhe ky argument mjafton të bindemi se ajo ka qenë një femër e përkryer te e cila janë mëshiruar të gjithë elementët e duhur për të trazuar deri në përmbysje perandori e perandorë.

Historia zë fill pas vdekjes së Aleksandrit të Madh të Maqedonisë në vitin 323 p.e.k. Prijësit e luftërave të mbretit maqedonas, gjeneralët, ndanë pasuritë e luftës së tyre, kufijtë e së cilës ishin deri tutje Egjiptit. Dhe Ptolemeu arriti me merrte së bashku me kufomën e mbretit maqedonas, edhe tokat e Egjiptit. Kryeqytet bëri Aleksandrinë, një qytet i themeluar nga vetë Aleksandri. Egjiptin ia la trashëgim të birit dhe kështu bir pas biri, ai ndërtoi një dinasti e cila nuk ishte me gjak egjiptian, ata vetë ishin maqedonas dhe kishin një kulturë e gjuhë greke, dhe që për fatin e tyre të mirë, do të mbretëronin në një vend të largët që kishte histori jo më pak se Greqia e tyre.

Kjo dinasti lejoi e respektoi zakonet e vendasve, solli shumë përkrahës nga origjina e tyre të cilët sollën edhe kulturën e tyre. Në fillimet e saj dinastia mbretëroi qetësisht, nga pak ajo zgjeroi kufijtë, por mëtonjësit e fronit filluan të zgjoheshin. Kështu mëtonjësit ishin së pari nga rivaliteti familjar, shto edhe gjendjen e dhunës e pasigurisë, revolta e banorëve të qyteteve, ngjarje të cilat e kishin vënë mbretërinë përpara pengesave serioze.

Marrëdhëniet me Jul Cezarin

E etur për të përfituar nga zemërimi i Cezarit ndaj Ptolemeut, Kleopatra u fut fshehurazi ne pallat per t'u takuar me Cezarin. Plutarku ne "Jeta e Jul Cezarit" jep një përshkrim të shpejtë të mënyres se si ajo u fut ne pallat duke i kaluar rojat e Ptolemeut e mbështjellë me një tapet qe shërbëtori i saj po mbante. Ajo u bë e dashura e Cezarit dhe nëntë muaj pas takimit të tyre të parë, ajo i dha jetë djalit të tyre Ptolemeut Cezar, i quajtur ndryshe Cezarion. Në këtë pikë Cezari i braktisi planet e tij për të marrë Egjiptin dhe ne vend të kësaj duke mbështetur Kleopatrën në pretendimet e saj për fronin.Pasi u Rrethimi i Aleksandrisë, Cezari mposhti ushtrinë e Ptolemeut ne Betejën e Nilit.Ptolemeu XIII u mbyt në Nil dhe Cezari i ktheu Kleopatrës fronin e saj të cilin ajo do ta ndante me vëllain e saj më të vogël Ptolemeun XIV.Pasi Cezari u largua nga Egjipti ai la atje një ushtri romake të përbërë prej tre legjionesh nën komanden e oficerit të tij. Megjithëse,kur u takuan ,Kleopatra ishe vetëm 21 vjece dhe Cezari ishte 52 vjec, ata u bënë të dashur deri gjatë qëndrimit të Cezarit në Egjipt midis 48 p.e.s dhe 47 p.e.s. Kleopatra qartësoi se Cezari ishte babai i djalit të saj dhe i shprehu dëshirën Cezarit që djali të ishte pasardhësi i tij, por Cezari refuzoi, duke zgjedhur nipin e tij Oktavianin në vend të tij. Kleopatra, Ptolemeu XIV dhe Cezarioni vizituan Romën në verën e vitit 46 p.e.s. Mbretëresha Egjiptiane qëndroi në një nga vilat e Cezarit. Marrëdhënia midis Cezarit dhe Kleopatrës ishte e dukshme në sytë e popullit dhe kjo gjë ishte skandaloze sepse diktatori romak ishte i martuar.Por Cezari madje ngriti një statujë të artë të Kleopatrës që përfaqësonte Isis(perëndeshë egjiptiane)në tempullin e Venus Genetriks(paraardhësja mitike e familjes së Cezarit). Oratori romak Ciceroni në letrat e tij të ruajtura se ai e urrente mbretëreshën e huaj.Kleopatra dhe shoqëruesit e saj ishin në Romë kur Cezari u vra në 15 Mars 44 p.e.s. Ajo u rikthye me të afërmit e saj në Egjipt. Kur Ptolemeu XIV vdiq -gjoja i helmuar nga motra e tij më e madhe- Kleopatra e bëri Cezarionin bashkë-sundimtar dhe pasardhës dhe i dha atij epitetin Theos Philopator Philometor.

MARTESA E MARK ANTONIT ME KLEOPATREN

Në vitin 42 p.K. Mark Antoni i kërkoi Kleopatrës të takohej me të në Tarsus, që ta pyeste mbi besnikërinë e saj. Kleopatra mbërriti aty dhe ia mori mendjen aq shumë Mark Antonit, sa ai vendosi ta kalonte dimrin e vitit 41 - 40 p.K. me të në Aleksandri. Për të mbrojtur dhe Cezarionin, ajo i kërkoi Mark Antonit të urdhëronte vrasjen e motrës së saj, Arisnoe, që jetonte në tempullin e Artemisës në Efesus. Ekzekutimi u krye në vitin 41 p.K. në shkallët e tempullit dhe kjo shkelje shenjtërie skandalizoi Romën. Më 25 dhjetor 40 p.K. Kleopatra

solli në jetë dy binjakë me baba Mark Antonin, Aleksandër Helios dhe Kleopatra Selene II. Në vitin 37 p.K.

Mark Antoni u martua me Kleopatrën, sipas ritit egjiptian edhe pse ai ishte i martuar në atë kohë me Oktavia Minor. Ai dhe Kleopatra patën dhe një fëmijë tjetër, Ptolemi Filadelfus. Në vitin 31 para Krishtit, gjenerali Oktavian shkatërroi forcat e kombinuara të Antonit dhe Kleopatrës në betejë. Pasi dëgjoi një lajm të rremë se, Kleopatra kishte vdekur, Antoni u hodh mbi shpatën e tij. Mbetur pa shpresë, Kleopatra vrau veten, duke vendosur në kraharorin e saj një gjarpër helmues. Antoni dhe Kleopatra Një prej femrave më të famshme në historinë e njerëzimit, Kleopatra VII, ishte faraonia e bukur dhe brilante e fundit e Egjiptit. Historia e dashurisë me gjeneralin romak, Mark Antoni, është cilësuar si një prej romancave më të mëdha të historisë së njerëzimit. Pavarësisht se historia e tyre e dashurisë skandalizoi shoqërinë romake, ata u martuan në vitin 36 para Krishtit. Por në vitin 31 para shkatërroi forcat e kombinuara të Antonit dhe Kleopatrës në betejë. Pasi dëgjoi një lajm të rremë se Kleopatra kishte vdekur, Antoni u hodh mbi shpatën e tij. Mbetur pa shpresë, Kleopatra vrau veten, duke vendosur në kraharorin e saj një gjarpër helmues.

Fëmijëve të saj që i kishte me Mark Antonin iu fal jeta, ndërsa Cezarionin e Cezarit, Oktavi, e vrau në vend dhe muajin Gusht e shpalli si ditë të fitores së tij ndaj armiqve të Romës, muaj që edhe në ditët e sotme njihet si i tillë në kalendarin Romak. Pas kësaj fitoreje të ulët edhe pse ai e quante të lavdishme, Oktavi u vetshpall Augustus Perandori i parë i Romës. Legjenda misterioze dhe e dhimbshme e Kleopatrës është riprodhuar disa herë dhe është shfaqur nëpër kinema, teatro e televizione në mbarë botën. Versionet e historisë së treguar në këto riprodhime kanë shumë ndryshime nga njëra-tjetra, por në thelb të gjithë e përshkruajnë si një mbretëreshë të drejtë dhe liberale, ndërkohë që Kleoptra nuk ka qenë aspak liberale dhe në pjesën më të madhe të sundimit të saj ka vendosur interesin e saj personal mbi atë të popullit. Një ndër filmat më të njohur që krijoi famë shumë të madhe në vitin 1963 ka qenë "Kleopatra" i regjizorit Xhozef L. Mankiewicz, film i cili zgjaste 184 minuta. Rolin kryesor, atë të Kleopatrës e luante me mjeshtëri dhe hijeshi të madhe Elizabet Tejlor, ndërsa rolin e Mark Antonit, Ricard Burton.

Në 41 para Krishtit, Mark Antoni, një nga triumviratët që sunduan Romën pas vdekjes së Cezarit, dërgoi mikun e tij më të mirë, Quintus Dellius në Egjipt për të thirrur Kleopatrën në Tars që të takohej me Antonin dhe për t'iu përgjigjigjur pyetjeve në lidhje me besnikërinë e saj. Gjatë luftës civile romake thuhet se ajo e kishte paguar shumë para Cassiusin. Duket se në të vërtetë Antoni dëshironte premtimin e Kleopatres për të mbështetur luftën e tij kundër Partianëve.

Kleopatra mbërriti në shtetin e madh, dhe e magjepsi Antonin,aq shumë sa që ai zgjodhi për të kaluar dimrin e 41p.e.s-40p.e.s me të në Aleksandri. Për të mbrojtur veten dhe Cezarionin, ajo urdhëroi Antonin të vriste motrën e saj Arsinoe, e cila ishte dëbuar në tempullin e Artemisës në Efesin e kontrolluar nga romakët për rolin e saj në krye të

rrethimit të Aleksandrisë.Ekzekutimi u krye në 41 p.e.s në shkallët e tempullit, dhe kjo shkelje e shenjtërores së tempullit skandalizoi Romën. Kleopatra kishte ekzekutuar edhe strategun e saj të Qipros, Serapion, i cili kishte mbështetur Cassiusin në kundërshtim nga dëshirën e saj.

Më 25 dhjetor 40 para Krishtit, Kleopatra lindi binjakët nga Antoni, Aleksandër Helios dhe Kleopatra Selene II. Katër vjet më vonë, Antoni vizitoi Alexandrinë përsëri gjatë rrugës për të bërë luftë me Partianët. Ai ripërtëriu marrëdhëniet e tij me Kleopatrën, dhe nga kjo pikë e tutje, Aleksandria ishte shtëpia e tij. Ai u martua me Kleopatrën, sipas ritit egjiptian (një letër e cituar në Suetoni e sugjeron këtë), edhe pse ai ishte në atë kohë martuar me Oktavian Minor , motra e triumviratit Oktavian. Ai dhe Kleopatra kishin një fëmijë tjetër, Ptolemi Filadelfus.

Në Donacionet e Aleksandrisë në fund të vitit 34 para Krishtit, pas pushtimit të Armenisë nga Antoni, Kleopatra dhe Cezarioni u kurorëzuan bashkë-krerët e Egjiptit dhe Qipros; Aleksandër Helios u kurorëzua kryetar i Armenisë, Medias dhe Partias; Kleopatra Selene II u kurorëzua kryetare i Cirenaikës dhe Libisë; dhe Ptolemeu Filadelfus u kurorëzua kryetar i Fenikisë, Sirisë dhe Kilikisë. Kleopatrës iu dha edhe titulli "Mbretëresha e Mbretërve" nga Antoni.

Armiqtë e tij në Romë kishin frikë se Kleopatra, "... ishte duke planifikuar një luftë për hakmarrje që ishte për të kundërvënë të gjithë Lindjen kundër Romës, duke e quajtur veten si Perandoreshë të botës në Romë, për drejtësi nga Capitolium, dhe të inagurojë një mbretëri të re universale. Cezarion u ngrit jo vetëm duke pasur afërsi me Kleopatrën, por edhe duke marrë më shumë tituj, duke përfshirë zot, Biri i Perëndisë dhe mbretin e mbretërve, dhe duke u paraqitur si Horus (perëndi egjiptiane).

Egjiptianët mendonin se Kleopatra ishte një rimishërim i perëndeshës Isis, dhe ajo e quajti veten Nea Isis. Marrëdhëniet midis Antonit dhe Oktavianit, ishin të copëtuara për disa vjet dhe më në fund u ndërprenë në 33 para Krishtit, dhe Oktaviani bindi Senatin të vërë një luftë kundër Egjiptit. Në 31 p.e.s forcat e Antonit u ballafaquan me romakët në një luftë detare në brigjet e Aktiumit. Kleopatra ishte e pranishme me një flotë të sajën. Sipas Plutarkut, Kleopatra mori fluturimin me anijet e saj në kulmin e betejës dhe Antoni pas saj. Pas betejës së Aktiumit, Oktaviani pushtoi Egjiptin. Ndërsa i afrohej Aleksandrisë, ushtritë e Antonit u shkatërruan nga Oktaviani më 1 gusht, 30 para Krishtit

Ka një numër tregimesh të paverifikuara rreth Kleopatrës, nga të cilat një nga më të njohurat është se, në një nga darkat e përbashkëta me Antonin, ajo me shaka vuri bast se ajo mund të shpenzojë dhjetë milionë sestertii(monedha) në një darkë. Ai e pranoi bastin.Natën tjetër, ajo pati nje vakt konvencional; dhe ai u tall, kur ajo urdhëroi kursin e dytë - vetëm një filxhan uthull të fortë. Ajo pastaj hoqi një nga vathët prej margaritari të pavlefshëm,dhe e hodhi në uthull, duke i lejuar ata të shpërndanin dhe pinin përzierjen. Raporte më të hershme të kësaj historie vijnë nga Plini Plak dhe datat përkojnë rreth 100 vjet pasi banketi kishte

ndodhur.Karbonat kalciumi nga perla shpërndahet në uthull, por ngadalë vetëm nëse perla ka qenë e shtypur më parë.

Vdekja e KleopatresBurimet e lashta, veçanërisht ato romake, janë në marrëveshje të përgjithshme se Kleopatra vrau veten duke nxitur një kobër egjiptiane ta kafshonte. Burimi më i vjetër është Straboni, i cili ishte gjallë në kohën e ngjarjes, dhe madje mund të ketë qenë në Aleksandri. Ai thotë se ka dy histori: se ajo kishte aplikuar një vaj të parfumuar toksik, apo se ajo ishte kafshuar nga një gjarpër mbi gjoksin e saj. Disa poet romak,kanë shkruar brenda dhjetë viteve të ngjarjes,dhe të gjithë kanë përmendur kafshimin nga gjarpëri, si edhe Florus, një historian, rreth 150 vjet më vonë. Velleius, gjashtëdhjetë vjet pas ngjarjes, gjithashtu i referohet një gjarpëri. autorë të tjerë kanë marrë në pyetje këto llogari historike , duke deklaruar se është e mundur që Augustit'a kishte vrarë atë.

Në vitin 2010, historiani gjerman Christoph Schaefer sfidoi të gjitha teoritë e tjera, duke deklaruar se mbretëresha kishte mundësi të ishte helmuar dhe vdekur duke pirë një përzierje helmuese. Pas studimeve të teksteve historike dhe nga konsultimi me toksikologët, historiani arriti në përfundimin se asp(kobra egjiptiane) nuk mund të ketë shkaktuar një vdekje të ngadaltë dhe pa dhimbje, pasi helmi i saj paralizon pjesët e trupit, duke filluar me sytë, përpara se të shkaktojë vdekjen. Schaefer dhe toksikologu i tij Dietrich Mebs vendosi se Kleopatra ka përdorur një përzierje të kukutës,aconite (bimë tepër helmuese) dhe opiumit.

Shkrimet e Plutarkut rreth 130 vjet pas ngjarjes, raportojnë se Oktaviani e kapi Kleopatrën në mauzoleun e saj pas vdekjes së Antonit. Ai urdhëroi shërbëtorin e tij Epafroditin për ta ruajtur atë, dhe për të parandaluar vetëvrasjen, sepse ai dyshohet se donte ta paraqiste atë në triumfin e tij. Por Kleopatra e mashtroi Epafroditin dhe megjithatë e vrau veten. Plutarku thotë se ajo është gjetur e vdekur,në këmbët e saj gjendej shërbëtorja e saj, Iras, dhe një tjetër shërbëtore, Sharmioni, duke rregulluar kurorën e saj para se ajo vetë të binte. Plutarku pastaj vazhdon më tutje duke deklaruar se një kobër ishte fshehur në një shportë me fiq që i ishte dhuruar asaj nga një fshatar, dhe, e gjeti atë pasi hëngri disa fiq, ajo mbajti jashtë krahun e saj që ajo ta kafshonte. Tregime të tjera thonë se ajo ishte e fshehur në një vazo, dhe se ajo e ngacmoi atë me një gisht deri sa ajo u zemërua mjaftueshëm për ta kafshuar atë në krah. Së fundi, ai tregon se në marshimin triumfal të Oktavianit kur po kthehej në Romë, një portret i Kleopatrës që kishte një kobër të kapur tek ajo ishte pjesë e paradës.

Shkrimet e Suetonit rreth të njëjtës kohë me të Plutarkut, gjithashtu thonë se Kleopatra vdiq nga një pickim gjarpëri. Edhe pse burimet klasike thonë se Kleopatra ishte kafshuar në krah, ajo është përshkruar më zakonisht në ikonografinë mesjetare dhe të Rilindjes me gjarpërinj në gjirin e vet, një traditë e ndjekur edhe nga Shekspiri.

Kleopatra

Plutarku na tregon për vdekjen e Antonit, kur ushtritë e tij e lanë dhe u bashkuan me të Oktavianit, ai thirri se Kleopatra e kishte tradhtuar. Ajo, nga frika dhe zemërimi i tij, e mbylli veten në monumentin e saj, vetëm me dy nga shërbëtoret e saj dhe i dërgoi lajmëtarë për të ti treguar Antonit se kishte vdekur. Duke u besuar atyre, Antoni vrau veten e tij duke ngulur në stomak shpatën e tij, dhe u shtri në shtratin e tij për të vdekur. Në vend të kësaj, rrjedhja e gjakut u ndal, dhe ai iu lut çdo gjëje, dhe të gjithave për ti dhëne fund atij. Një tjetër shërbëtor i dërguar nga Kleopatra erdhi tek ai me udhëzime për të sjellë atë tek ajo, dhe ai, duke u gëzuar që Kleopatra ishte ende gjallë, ra dakord. Ajo nuk e hapi derën, por flaku litarë nga një dritare.

Pas Antoni ishte i sigurt lart, ajo dhe shërbëtoret e saj e tërhoqëm atë në monument. Kjo pothuajse i dha fund atij. Pas e zvarritën atë përmes dritares, ata e vendosën mbi një shtrat. Kleopatra grisi rrobat e saj dhe e mbuloi me to. Ajo ulëriti dhe qau duke rrahur gjoksin e saj të copëtuar nga vetë-gjymtimi. Antoni i tha asaj të qetësohej, dhe i kërkoi një gotë verë, dhe vdiq në të përfunduar të saj. Vendodhja e mauzoleut të tyre është e pasigurt, edhe pse Shërbimi Egjiptian i Antikave beson se është në, ose në afërsi të tempullit të Taposiris Magna, në jugperëndim të Aleksandrisë.

Djali Kleopatrës nga Cezari, Cezarioni, u shpall Faraoni nga Egjiptianët, pasi Aleksandria u pushtua nga Oktaviani. Cezarioni u kap dhe u vra, fati i tij thuhet se u vulos kur një nga këshilltarët e Oktavianit i parafrazuar nga Homeri tha: "A nuk është gjë e keqe që të keni shumë Cezar". Kjo nuk e përfundoi vetëm linjën helene të faraonëve egjiptianë, por linjën e të gjithë faraonëve egjiptianë . Të tre bijtë e Kleopatrës dhe Antonit u kursyen dhe u dërguan përsëri në Romë, ku ata u morën në kujdesin e gruas së Antonit, Oktavia Minor. E bija, Kleopatra Selene II, u martua përmes marrëveshjeve të Oktavianit me Juba II të Mauretanisë

Kleopatra