liên trì Ðại sư - liên tông bát tổ · lien tri dai su – lien tong bat to 3 làm...

14
Lien Tri Dai Su Lien Tong Bat To 1 Liên Trì Ðại Sư - Liên Tông Bát Tổ Châu Hoằng đại sư, tự Phật Huệ, hiệu Liên Trì, người đời Minh, con nhà họ Trầm, ở xứ Nhân Hòa tại Hàng Châu. Năm mười bảy tuổi ngài đã được bổ làm Giáo thọ, nổi tiếng là người học hạnh kiêm toàn. Láng giềng có bà lão, mỗi ngày niệm Phật vài ngàn câu lấy làm thường khóa. Nhân lúc rỗi rảnh sang chơi, ngài hỏi duyên cớ, bà đáp: "Ông nhà tôi lúc sanh tiền chuyên lo niệm Phật đến khi sắp chết, không đau bịnh chi, vui vẻ vòng tay cáo từ mọi người mà qua đời. Do đó, tôi biết công đức niệm Phật không thể nghĩ bàn!" Ngài nghe nói cảm động, từ đó hằng để ý đến pháp môn Tịnh Ðộ. Lại viết bốn chữ: "Sống chết việc lớn" dán nơi vách đầu bàn để tự răn nhắc. Năm ba mươi hai tuổi, ngài xuất gia, rồi đi tham phỏng các bậc danh đức. Sau cùng đến học đạo với Tiếu Nham Nguyệt Tâm thiền sư, tham câu "Niệm Phật là ai?" Một hôm, đang đi tham cứu bỗng chợt tỉnh ngộ, làm bài kệ rằng:

Upload: others

Post on 17-Sep-2019

3 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

1

Liecircn Trigrave ETHại Sư - Liecircn Tocircng Baacutet Tổ

Chacircu Hoằng đại sư tự Phật Huệ hiệu Liecircn Trigrave người đời Minh con nhagrave họ Trầm ở xứ Nhacircn Hogravea tại Hagraveng Chacircu Năm mười bảy tuổi ngagravei đatilde được bổ lagravem Giaacuteo thọ nổi tiếng lagrave người học hạnh kiecircm toagraven

Laacuteng giềng coacute bagrave latildeo mỗi ngagravey niệm Phật vagravei ngagraven cacircu lấy lagravem thường khoacutea Nhacircn luacutec rỗi rảnh sang chơi ngagravei hỏi duyecircn cớ bagrave đaacutep Ocircng nhagrave tocirci luacutec sanh tiền chuyecircn lo niệm Phật đến khi sắp chết khocircng đau bịnh chi vui vẻ vograveng tay caacuteo từ mọi người magrave qua đời Do đoacute tocirci biết cocircng đức niệm Phật khocircng thể nghĩ bagraven Ngagravei nghe noacutei cảm động từ đoacute hằng để yacute đến

phaacutep mocircn Tịnh ETHộ Lại viết bốn chữ Sống chết việc lớn daacuten nơi vaacutech đầu bagraven để tự răn nhắc

Năm ba mươi hai tuổi ngagravei xuất gia rồi đi tham phỏng caacutec bậc danh đức Sau cugraveng đến học đạo với Tiếu Nham Nguyệt Tacircm thiền sư tham cacircu Niệm Phật lagrave ai Một hocircm đang đi tham cứu bỗng chợt tỉnh ngộ lagravem bagravei kệ rằng

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

2

Hai chục năm qua việc đaacuteng nghi Ngoagravei ba ngagraven dặm gặp sao kỳ ETHốt hương liệng kiacutech dường như mộng Ma Phật tranh suocircng thị lẫn phi

Niecircn hiệu Long Khaacutenh thứ năm ETHại Sư đi khất thực ngang qua đỉnh Vacircn Thecirc thấy cảnh nước non cực kỳ u nhatilde quyết yacute cất am ở tu Trong nuacutei ấy coacute nhiều cọp ngagravei hagravenh pheacutep Du Giagrave Thiacute Thực từ đoacute caacutec loagravei thuacute dữ khocircng cograven khuấy hại nữa Mấy năm sau gặp luacutec nắng hạn lacircu cư dacircn quanh vugraveng đến am cầu xin đảo votilde Ngagravei đaacutep Tocirci chỉ biết niệm Phật khocircng coacute tagravei chi khaacutec Mọi người vẫn nagravei nỉ cố thỉnh ETHại Sư cảm lograveng thagravenh của dacircn chuacuteng ra thảo am gotilde motilde đi dọc theo bờ ruộng magrave niệm Phật Bước chacircn của ngagravei đi đến đacircu mưa lớn rơi theo đến đoacute Nhacircn dacircn vui mừng kiacutenh đức cugraveng

nhau hiệp sức xacircy cất điện chugravea Tăng chuacuteng caacutec nơi lần lượt nương về khocircng bao lacircu chỗ ấy thagravenh cảnh đại tograveng lacircm trang nghiecircm thanh tịnh

ETHại Sư tuy đatilde tỏ thiền cơ nhưng xeacutet thấy căn lực người thời mạt phaacutep keacutem yếu kẻ noacutei lyacute thigrave nhiều song ngộ lyacute thật rất iacutet Vigrave muốn lợi migravenh vagrave người necircn ngagravei chủ trương Tịnh ETHộ cực lực baacutec bỏ Cuồng Thiền Bộ Phật Thuyết A Di ETHagrave Kinh Sớ Sao do ngagravei trứ taacutec dung hogravea cả sự lyacute gồm nhiếp khắp ba căn lời dẫn giải rất lagrave uyecircn aacuteo Về trước caacutec bậc tocircn đức trong Phật giaacuteo tuy hoằng truyền Tịnh ETHộ những vẫn khocircng bỏ Thiền tocircng ETHến phiecircn ETHại Sư lagrave người được chaacutenh truyền tacircm ấn từ ngagravei Tiếu Nham thuộc dograveng Lacircm

Tế lại chỉ hoằng dương Tịnh ETHộ Vigrave thế caacutec nhagrave Thiền học đương thời rất khocircng bằng lograveng Ocircng Tagraveo Lỗ Xuyecircn một vị học Phật hai phen gởi thơ đến Vacircn Thecirc gạn hỏi Ngagravei cũng hai phen phuacutec đaacutep magrave vagravei đoạn coacute liecircn quan đến Tịnh ETHộ sẽ được triacutech thuật ở phần sau

ETHại Sư bigravenh thời cũng tu caacutec cocircng đức để phụ trợ Tịnh nghiệp như truyền giới phaacutep khai những ao phoacuteng sanh Ngagravei lại thẩm định nghi Thủy Lục hagravenh Du Giagrave Diệm Khẩu để cứu khổ u minh truyền baacute văn giới saacutet khiến người quy hoacutea lagravem lagravenh rất nhiều

Năm Vạn Lịch thứ bốn mươi cuối thaacuteng 6 ETHại Sư vagraveo thagravenh từ biệt caacutec đệ tử vagrave những người cố cựu noacutei Tocirci sắp đi nơi khaacutec Rồi ngagravei trở về chugravea thiết tiệc tragrave từ giatilde đại chuacuteng Mọi người khocircng hiểu lagrave duyecircn cớ gigrave ETHến chiều mugraveng một thaacuteng Bảy ngagravei vagraveo tăng đường bảo Mai nagravey tocirci sẽ đi

Qua chiều hocircm sau ETHại Sư kecircu mệt rồi vagraveo tư thất ngồi kiết giagrave nhắm mắt Chư Tăng caacutec đệ tử tại gia vagrave những người cố cựu trong thagravenh đều hội đến Ngagravei mở mắt ra nhigraven mọi người noacutei Caacutec vị necircn chacircn thật niệm Phật đừng

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

3

lagravem điều chi khaacutec lạ vagrave chớ phaacute hoại quy củ của tocirci Noacutei xong hướng về Tacircy chắp tay niệm Phật magrave qua đời Thọ được taacutem mươi mốt tuổi

Phụ Vấn ETHaacutep (Lược triacutech)

Thơ hỏi Kẻ hegraven nagravey từ lacircu giữ miền ETHocircng Lỗ đối với caacutec kinh điển Nho vagrave Phật đatilde lagravem con mọt saacutech từ bốn mươi năm qua Lại thường phụng giaacuteo với những hagraveng thức giả cũng uẩn suacutec được một đocirci phần Nay nhacircn sư ETHoạn Phagravem đến Vacircn Thecirc xin gởi mấy lời để mong sự hiệu chiacutenh nơi ngagravei lagrave bậc thiện tri thức

1 Trong Phật phaacutep coacute ba tạng mười hai phần giaacuteo đức Thế Tocircn khi xưa đatilde

giăng nhiều thứ lưới nơi bể sanh tử sacircu rộng để tugravey phần vớt caacutec loagravei caacute nhơn thiecircn lớn nhỏ đưa lecircn bờ Niết Bagraven Nhưng necircn noacutei lớn để gồm nhỏ đacircu thể cử một magrave bỏ nhiều Gần đacircy tocirci nghe coacute kẻ bảo nhiều kiếp thagravenh Phật tất lagrave Tiệm chớ khocircng phải ETHốn Vả Tiệm giaacuteo cũng lagrave Phật dạy chưa từng khocircng đuacuteng song dugraveng Tiệm để bỏ ETHốn giaacuteo phải chăng thật đatilde sai lầm

Tocircn Giả becircn trong ẩn giấu sự tỏ ngộ đốn viecircn ngagravei thigrave hiển bagravey phaacutep mocircn Tịnh ETHộ Việc nagravey chư Phật cũng coacute như thế khocircng đủ để hiềm nghi Nhưng học chuacuteng của ngagravei lại chỉ trọng một đức A Di ETHagrave magrave bỏ hết mười lăm vigrave

Vương tử muốn tocircn một kinh Tịnh ETHộ magrave bỏ hết ba tạng mười hai phần kinh ETHoacute lagrave điều kẻ hegraven nagravey khocircng muốn nghe Hiện nay tuy nhằm thời mạt phaacutep song con người haacute chỉ coacute độn taacutenh magrave khocircng lợi căn Như đức Thiacutech Tocircn vigrave Ca Diếp Kiều Trần Như thigrave noacutei phaacutep nagravey vigrave Thiện Tagravei Long Nữ lại noacutei phaacutep khaacutec Chỗ thuyết giaacuteo của Phật tugravey cơ biến đổi thật trograven trặn như trecircn mặt nước lăn traacutei hồ locirc nếu như cắm cọc đoacuteng đinh giữ cacircy chờ thỏ lagravem sao lợi iacutech hagraveng nhơn thiecircn được Rất mong Tocircn Giả tugravey cơ thuyết phaacutep khi gặp hagraveng lợi căn necircn vigrave noacutei thượng thừa để họ ngộ lyacute viecircn dung khocircng cograven thiecircn trệ khiến cho đại bagraveng cugraveng chim eacuten đều được thiacutech nghe Như thế haacute chẳng lagrave điều rất lagravenh rất tốt ư

2 Kinh Hoa Nghiecircm lagrave Nhứt Thừa Viecircn Giaacuteo lagrave vua trong caacutec kinh Trong bộ Di ETHagrave Sớ Sao Tocircn Giả lại đem kinh Di ETHagrave saacutenh với Hoa Nghiecircm điểm ấy tợ hồ chưa thỏa đaacuteng ETHatilde thế coacute người lại cograven nhacircn đoacute magrave lagravem luận đưa cao Tịnh ETHộ đegrave neacuten Hoa Nghiecircm khiến cho magraveu tiacutem sắc chu thagravenh ra lẫn lộn Mong Tocircn Giả vigrave căn Tịnh ETHộ noacutei Tịnh ETHộ với cơ Hoa Nghiecircm noacutei Hoa Nghiecircm đừng checirc nhau cũng chớ lạm nhau mới thật lagrave lưu thocircng Phật phaacutep

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

4

Thơ đaacutep Tiếp được tờ macircy biết cư sĩ đại lượng bao la muốn đem hết chuacuteng sanh trong phaacutep giới đưa vagraveo biển taacutenh Nhứt Thừa ETHoacute lagrave nguyện lớn của đức Phổ Hiền riecircng lograveng thật lấy lagravem kiacutenh ngưỡng

1 Theo lời cư sĩ bảo Tocirci necircn tugravey cơ diễn giaacuteo đoacute lagrave yacute kiến rất hay Nhưng tugravey muocircn cơ magrave dẫn dạy đoacute lagrave việc của chư Phật ra đời ETHiều ấy kẻ hegraven nagravey chưa lagravem được Như khi xưa Lục Tổ ở Tagraveo Khecirc ngagravei khocircng thocircng caacutec giaacuteo phaacutep khaacutec Vagrave như Viễn Cocircng ở Locirc Sơn riecircng mở Bạch Liecircn Xatilde gồm caacutec bậc cao Tăng danh sĩ haacute chỉ tiếp độ kẻ độn căn ETHến như năm tocircng Vacircn Mocircn Phaacutep Nhatilden Tagraveo ETHộng Quy Ngưỡng Lacircm Tế tuy đồng ra một nguồn nhưng sự tiếp độ của mỗi tocircng đều coacute phần sai khaacutec Những điều trecircn lagrave sự thi thiết riecircng của chi phaacutei mocircn đigravenh đoacute cũng lagrave lẽ tất nhiecircn chẳng lấy chi lagravem lạ Chư Tổ Sư khi xưa đều như thế huống nữa lagrave kẻ

phagravem thường nagravey ư Nếu khocircng tự lượng bắt chước theo Phật nay noacutei phaacutep nagravey mai diễn phaacutep khaacutec thigrave thagravenh ra mờ mịt chẳng coacute sư thừa ETHoacute tuy noacutei lagrave lợi người kỳ thật lagravem cho người lầm lạc Tại sao thế Bởi Phật lagrave đấng Phaacutep Vương đối với caacutec phaacutep đều tự tại Cograven kẻ dacircn thường magrave tiếm xưng Thiecircn Tử lagrave điều nguy hiểm haacute chẳng necircn kiecircng degrave ư

2 Kinh Hoa Nghiecircm đuacuteng lagrave Nhứt Thừa Viecircn Giaacuteo gồm vocirc lượng mocircn cầu sanh Tịnh ETHộ lagrave một trong vocirc lượng mocircn của Hoa Nghiecircm Theo căn cơ thời nay necircn do một Tịnh ETHộ magrave vagraveo Hoa Nghiecircm khocircng phải necircu Tịnh ETHộ magrave bỏ Hoa Nghiecircm Cư sĩ bảo do tocirci đem kinh Di ETHagrave saacutenh với Hoa Nghiecircm necircn

mới coacute kẻ lagravem luận đưa cao Tịnh ETHộ đegrave neacuten Hoa Nghiecircm Xin hỏi bộ luận ấy ở đacircu do ai trứ taacutec Nhưng tocirci cũng chưa từng đem kinh Di ETHagrave saacutenh ngang với Hoa Nghiecircm Trong văn Sớ Sao của tocirci chỉ noacutei Kinh Hoa Nghiecircm cực viecircn kinh Di ETHagrave được một iacutet phần viecircn ETHoacute lagrave bảo kinh Di ETHagrave chỉ thuộc mocirct phần phaacutep quyến của Hoa Nghiecircm coacute chi gọi rằng đồng bậc

Vả lại khi noacutei Hoa Nghiecircm đatilde gồm Tịnh ETHộ vagrave noacutei Tịnh ETHộ cũng thocircng với Hoa Nghiecircm Thế thigrave kẻ diễn Hoa Nghiecircm tự noacutei Hoa Nghiecircm người noacutei Tịnh ETHộ tự diễn Tịnh ETHộ vẫn đồng hagravenh magrave khocircng traacutei nhau Người thời nay chỉ biết Hoa Nghiecircm rộng hơn Cực Lạc song khocircng rotilde đức Di ETHagrave chiacutenh lagrave Phật

Giaacute Na Ngagravei Long Thọ truyền baacute kinh Hoa Nghiecircm magrave nguyện sanh Cực Lạc ETHức Văn Thugrave Phổ Hiền đồng phụ taacute Phật Tỳ Locirc Giaacute Na hiệu lagrave Hoa Nghiecircm Tam Thaacutenh cũng phaacutet nguyện về cotildei Liecircn Bang Cư sĩ khuyecircn tocirci vigrave căn Tịnh ETHộ noacutei Tịnh ETHộ với cơ Hoa Nghiecircm noacutei Hoa Nghiecircm Xin hỏi caacutec ngagravei Văn Thugrave Phổ Hiền Long Thọ lagrave bậc người nagraveo Những vị Bồ Taacutet ấy niệm Phật cầu sanh Tịnh ETHộ lagrave căn Tịnh ETHộ hay Hoa Nghiecircm Cư sĩ lacircu nay vẫn truyền dương kinh Hoa Nghiecircm magrave traacutei với đức Văn Thugrave Phổ Hiền Long Thọ lagrave điều tocirci chưa hiểu nổi

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

5

Thật ra cư sĩ với tocirci đều lagrave bạn lagravenh trong Hoa Tạng thế giới Nay latildeo hủ lại muốn mời cư sĩ cugraveng lagravem huynh đệ ở Liecircn Bang Mong cư sĩ xeacutet suy đừng xem tocirci lagrave người becircn ngoagravei vậy

Thơ hỏi ETHại đức ETHoạn Phagravem coacute đem thơ phuacute đaacutep của Tocircn Giả Duyệt xem thấy lời vagrave yacute acircn cần thật rất cảm lograveng chiếu cố Nhưng nỗi riecircng chưa tỏ hết cograven xin coacute mấy điểm trigravenh bagravey

1 Kinh Phaacutep Hoa trong phần khen cocircng đức thọ trigrave coacute dẫn Nếu người nữ nagraveo thọ trigrave phẩm nagravey sẽ thoaacutet hẳn nữ thacircn sanh về Cực Lạc Như thế sự vatildeng sanh Tịnh ETHộ phải chăng lagrave nhacircn quả của nữ nhơn Lại nữa kinh Lăng Nghiecircm trong phần tuyển lựa viecircn thocircng đức Văn Thugrave đatilde baacutec mocircn Niệm Phật của ngagravei Thế Chiacute lagrave vocirc thường sanh diệt Vậy yacute Tocircn Giả nghĩ như

thế nagraveo

2 Tể Kỷ thiền sư khi caacutec học giả đọc đến hai cacircu kệ của ngagravei Thiện ETHaọ Duy coacute đường tắt tu hagravenh Chỉ niệm A Di ETHagrave Phật đatilde quaacutet to Vẫn cograven quanh lối cũ niệm được caacutei gigrave Thiền sư lại bảo Y như trước bỏ cha trốn đi lưu lạc tha phương khổ thay A Di ETHagrave Phật Lời của một bậc ngộ đạo noacutei như vậy haacute khocircng coacute yacute vị ư

3 Bởi thế bậc thức đạt đatilde bảo Trải nhiều kiếp cần khổ tu hagravenh khocircng bằng một niệm ngộ Vocirc Sanh Phaacutep Nhẫn Người triacute cần phải vượt khỏi mocircn

quyền học Tam Thừa khocircng cograven ngatilde vagrave ngatilde sở Nay sự vatildeng sanh Tịnh ETHộ ta lagrave người hay sanh Cực Lạc lagrave chỗ sanh về thigrave năng sở người cảnh cograven phacircn biệt rotilde ragraveng đacircu gọi lagrave cứu caacutenh

4 Nếu như noacutei Hoa nở thấy Phật ngộ vocirc sanh ETHacircy tất phải đợi sau khi vatildeng sanh thấy đức Di ETHagrave mới được ngộ đạo phải chăng lagrave quaacute chậm trễ xa vời

5 Trong thơ trước tocirci đatilde khuyecircn Tocircn Giả Vigrave căn Tịnh ETHộ noacutei Tịnh ETHộ với cơ Hoa Nghiecircm noacutei Hoa Nghiecircm thật đatilde vigrave ngagravei magrave tỏ bagravey hết tacircm natildeo Tocircn Giả lại khocircng lưu yacute necircn vừa rồi thiacutenh chuacuteng nơi phaacutep hội của ngagravei từ

Hagraveng Chacircu sang đất Tocirc vị nagraveo cũng nocircn nao cầu về chiacuten phẩm Nhacircn khi cugraveng noacutei chuyện tocirci vừa đề cập đến Thượng Thừa thigrave họ đều sửng mắt kinh lograveng ETHoacute lagrave lỗi của thầy hay của hagraveng đệ tử ETHấng đại trượng phu khiacute lượng phải xung thiecircn nay ngagravei đatilde ra ứng thế mở phaacutep đường lecircn giảng tọa sao khocircng đủ taacutec lược của bậc đại nhơn magrave chỉ bắt chước hagravenh động những ocircng giagrave bagrave cả ăn chay ở đầu lagraveng ngotilde xoacutem Nếu một mai bị bậc lanh

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

6

lợi thocircng suốt hỏi đến sẽ toan ẩn migravenh trecircn sao Bắc ETHẩu hay chui thacircn vagraveo nuacutei Thiết Vi ư

6 Thế thigrave việc Tocircn Giả muốn vời tocirci cugraveng lagravem bạn sen nơi Cực Lạc khaacutec nagraveo bảo kẻ nagravey gaacutenh gai bỏ vagraveng đuổi theo vật magrave chạy vagraveo mecirc lộ Haacute chẳng nghe noacutei Nếu lagrave chim đại bagraveng kim suacutey mới giương caacutenh đatilde vượt cao chiacuten tầng macircy ngựa nhiếp ảnh thần cacircu vừa cất voacute đatilde lướt ra ngoagravei vạn dặm Hạng nagravey khocircng cograven theo lớp magrave ăn uống cũng khocircng tugravey tiện chịu vugravei thacircn Người xưa bảo Nếu muốn cứu caacutenh việc ấy phải đứng trecircn choacutet voacutet đỉnh non cao đi sacircu tận lograveng đaacutey biển thẳm Như chưa bỏ được sự ecircm ấm của khuecirc phograveng thigrave coacute chỗ nagraveo dugraveng được

Cho necircn Phật phaacutep lagrave việc lớn khocircng phải phagravem thường Mong ngagravei nghĩ

lại

Thơ đaacutep Mấy điều huệ cố của cư sĩ lời hay lẽ diệu luận biện điệp trugraveng thật lagrave đaacuteng ngợi khen đaacuteng ngưỡng vọng Nhưng trộm nghĩ Lograveng thương tocirci tuy sacircu song tiếc đatilde lắm lời phiacute uổng

Nếu cư sĩ quả muốn tuyecircn dương Thiền tocircng ức chế Tịnh ETHộ thigrave khocircng cần noacutei chi nhiều Sao chẳng bảo Chư Phật trong ba đời bị miệng ta nuốt mất hết cả Một đức Phật cograven chẳng lập coacute ai lagrave A Di ETHagrave Lại sao khocircng bảo Nếu người biết được tacircm đại địa khocircng tấc đất Một tấc đất đatilde khocircng nơi

nagraveo lagrave cotildei Cực Lạc Chỉ dugraveng hai lời ấy thocirci đủ gồm nhiếp hết những điều cư sĩ muốn noacutei Nay nghĩ nếu mỗi mỗi đều thugrave đaacutep e phạm lỗi đấu tranh Nếu hẳn khocircng trả lời vigrave đạo phaacutep coacute tương quan lại chẳng thể im lặng Vậy xin tỏ bagravey ước lược như sau

1 Cư sĩ dẫn kinh Phaacutep Hoa noacutei sự vatildeng sanh Tịnh ETHộ lagrave nhacircn quả của người nữ Thế thigrave việc Long Nữ thagravenh Phật cũng lagrave nhacircn quả của người nữ ư Lại dẫn kinh Lăng Nghiecircm noacutei ETHức Văn Thugrave baacutec Niệm Phật lagrave vocirc thường sanh diệt khocircng viecircn thocircng Thế tại sao ngagravei Kiều Trần Như tỏ ngộ hai chữ KHAacuteCH TRẦN coacute thể gọi lagrave suốt lyacute vocirc thường hợp lẽ bất sanh diệt lại chẳng được chọn lagrave phaacutep viecircn thocircng Nếu quả thật ETHức Quaacuten Acircm đỗ cao ngagravei

Thế Chiacute thi rớt thigrave sao cư sĩ chẳng nghe biết điều thiacute dụ Cửa rồng chạm traacuten lagrave lời của kẻ quecirc mugravea miền ETHocircng Datilde ở nước Tề

2 Về những điều của Tể Kỷ thiền sư bảo cư sĩ đatilde học Thiền sao chẳng biết đoacute lagrave caacutec nhagrave Tocircng Sư vigrave người cởi chấp mở troacutei yacute ở ngoagravei lời lại cứ theo văn tự hiểu thagravenh sự thật magrave chịu chết dưới cacircu noacutei như thế Nếu quả vậy thigrave cổ đức bảo ETHạp trecircn đỉnh đầu Phật Tỳ Locirc magrave đi cũng lagrave đạp thật sự

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

7

hay sao Những cơ phong ấy trong caacutec Ngữ Lục coacute đến ngagraven muocircn ức Latildeo hủ bốn mươi năm về trước cũng đatilde từng dugraveng đến để cho lời noacutei cao siecircu xuất caacutech cacircu văn mạnh mẽ hugraveng hagraveo Về sau xeacutet lại biết hổ thẹn khocircng cograven daacutem theo lề lối cũ nay chợt nghĩ đến hatildey cograven đỏ mặt Như Tề Kỷ thiền sư noacutei Y như trước bỏ cha trốn đi lưu lạc tha phương khổ thay A Di ETHagrave Phật Xin cũng dugraveng chuyển ngữ đối đaacutep Nay chiacutenh thật như con nhớ mẹ trở lại quecirc xưa vui thay A Di ETHagrave Phật Thử đem cacircn lường cacircu noacutei nagravey với lời ngagravei Tể Kỷ xem becircn nagraveo iacutet nhiều nặng nhẹ vagrave coacute bao khoảng caacutech xa

3 Trong thơ lại dẫn lời cổ nhơn bảo Trải nhiều kiếp cần khổ tu hagravenh khocircng bằng một niệm ngộ Vocirc Sanh Phaacutep Nhẫn Xin hỏi Cư sĩ đatilde chứng được Vocirc Sanh Phaacutep Nhẫn chưa Nếu chứng được thigrave khocircng necircn cho rằng Ta lagrave người hay sanh Tịnh ETHộ lagrave chỗ sanh về Tại sao Bởi tacircm tức lagrave cảnh

ai lagrave người hay sanh Cảnh tức lagrave tacircm đacircu lagrave chỗ được sanh Vigrave khocircng cograven thấy năng sở necircn tuy vatildeng sanh magrave chưa từng coacute sanh ETHoacute mới thật lagrave chacircn vocirc sanh Nếu cho khocircng sanh về đacircu mới lagrave vocirc sanh thigrave thagravenh ra lỗi đoạn diệt thiecircn khocircng vậy

4 Cư sĩ bảo Nếu đợi hoa nở thấy Phật mới ngộ vocirc sanh lagrave chậm trễ xa vời Kẻ hiểu Thiền tocircng sao chẳng biết từ mecirc được ngộ như giấc chiecircm bao dagravei mới thức tỉnh Người ngiệm Phật tugravey theo căn cơ coacute vị trong hiện đời đatilde kiến taacutenh ETHoacute lagrave hoa sen nở trong giacircy phuacutet Coacute kẻ sau khi vatildeng sanh mới kiến taacutenh ETHoacute lagrave hoa nở về lacircu Bởi căn cơ coacute saacuteng tối cocircng phu coacute trễ

siecircng necircn hoa nở mới coacute sớm muộn đacircu được nhất khaacutei cho lagrave sai chậm ư

5 Trong thơ cograven đề cập đến mấy vị Tăng ở nuacutei hoang nagraveo đoacute khi hỏi tới Thượng Thừa thigrave đều sửng mắt kinh lograveng Cư sĩ khuyecircn tocirci với căn Hoa Nghiecircm thigrave noacutei Hoa Nghiecircm với cơ Tịnh ETHộ thigrave đagravem Tịnh ETHộ Nay những kẻ ấy thuộc về hagraveng độn căn chiacutenh necircn giảng Tịnh ETHộ sao cư sĩ khocircng tugravey bịnh cho thuốc lại luận Thượng Thừa với họ lagravem chi

Cư sĩ lại bảo tocirci đatilde ra ứng thế mở phaacutep đường lecircn giảng tọa magrave khocircng đủ taacutec lược của bậc đại nhơn Latildeo hủ chưa từng daacutem đương với danh dự ra ứng

thế necircn tự ưng khocircng coacute taacutec lược của bậc đại nhơn ETHiều nagravey hatildey tạm gaacutec qua khocircng cần bagraven luận Nhưng nếu bỉ người tu Tịnh ETHộ lagrave hạng ocircng giagrave bagrave cả ăn chay quecirc mugravea thật ra khocircng phải checirc caacutec vị đoacute đacircu magrave chiacutenh lagrave bỉ đức Văn Thugrave Phổ Hiền Matilde Minh Long Thọ vậy ETHacircu riecircng gigrave những vị Bồ Taacutet ấy magrave chư Tổ như Huệ Viễn Thiện ETHạo Thiecircn Thai Vĩnh Minh chư đại thiện tri thức caacutec hagraveng danh nhơn niệm Phật theo cư sĩ cũng lagrave hạng quecirc mugravea cả ư

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

8

Song hạng quecirc mugravea nếu niệm Phật được vatildeng sanh sẽ lecircn ngocirci Bất Thối Chuyển cũng đacircu necircn xem rẻ khinh checirc Những ocircng giagrave bagrave cả ăn chay niệm Phật cũng daacuteng khen lagrave họ biết giữ theo quy củ quecirc mugravea của chiacutenh migravenh Cograven hạng thocircng minh tagravei biện ăn thịt uống rượu vọng noacutei Baacutet Nhatilde hocircm sớm cứ tigravem chư Tăng gạn Thiền noacutei đạo thigrave thế nagraveo

ETHến như việc caacutec ocircng giagrave bagrave cả khi bị kẻ lanh lợi thocircng suốt hỏi đến thigrave chẳng cần lecircn sao Bắc ETHẩu vagraveo nuacutei Thiết Vi lagravem chi cho cao xa Họ chỉ cần đặt giường nằm nơi cổ họng trải togravea ngồi trecircn đocirci mắt của caacutec vị lanh lợi thocircng suốt ấy Lagravem như thế để chi ETHể chuacuteng hatildey tạm đoacuteng mocircn tam muội nơi cửa miệng biết nhắm mắt hồi quang phản chiếu xeacutet trở lại chiacutenh migravenh đoacute thocirci

6 Cư sĩ cho rằng việc khuyecircn niệm Phật cầu sanh Tịnh ETHộ lagrave điecircn đảo đuổi theo vật vagraveo mecirc lộ lagrave gaacutenh gai bỏ vagraveng lagravem khuất nhục đến migravenh Nhưng caacutec thiacute dụ ấy cograven chưa thacircn thiết Nay latildeo hủ xin đem một thiacute dụ khaacutec thay thế

Coacute một latildeo nocircng chacircn thật gởi thiếp vagraveo cửa vị phuacute trưởng giả mời đến nhagrave ở đồng ruộng của migravenh viếng cảnh Mọi người nghe noacutei đều cười Latildeo nocircng lại queacutet dọn đường saacute sạch sẽ đến mời thỉnh lần nữa Người gaacutec cửa nhagrave phuacute trưởng giả cười bảo Chủ nhơn lần trước khocircng quở traacutech ocircng lagrave may lắm rồi Ocircng định lagravem mặt dagravey hay sao Latildeo ocircng đaacutep Tocirci thấy trong caacutec

nhagrave giagraveu coacute kẻ lagravem giagraveu magrave bất nhơn Coacute người ngoagravei giagraveu nhưng trong nghegraveo Coacute kẻ chưa giagraveu song tỏ ra kiecircu mạn trước Coacute người chỉ giữ kho giữ sổ saacutech ở nhagrave giagraveu magrave tự cho lagrave migravenh giagraveu Vả lại cảnh giagraveu sanh như Kim Cốc Mỵ Ổ nay cograven đacircu ư Tocirci lagrave một latildeo giagrave ở đồng ruộng an hưởng sự vui thaacutei bigravenh necircn quecircn phận thấp keacutem của migravenh mới thương xoacutet magrave mời thỉnh Thocirci từ nay cũng xin tự biết lỗi rồirdquo Noacutei xong cugraveng nhau cười rộ magrave chia tay

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

9

BAacuteT TỔ

CHAcircU HOẰNG ĐẠI SƯ

Triacutech ở bộ ldquoVacircn Thecirc Phaacutep Vịrdquo

Chacircu Hoằng Đại Sư người Hagraveng Chacircu họ Trầm tự Phật Huệ hiệu Liecircn Trigrave(1) Năm 17 tuổi đatilde được bổ lagravem Giaacuteo thọ coacute tiếng lagrave người học hạnh gồm đủ

Becircn nhagrave ngụ coacute mụ giagrave mỗi tối niệm Phật vagravei nghigraven cacircu lagravem thường khoacutea Đại Sư hỏi Mụ đaacutep ldquoChồng tocirci luacutec sanh tiền chuyecircn trigrave niệm Phật Đến ngagravey lacircm chung khocircng bịnh vui vẻ vograveng tay caacuteo từ mọi người magrave đi Do đoacute necircn tocirci biết cocircng đức niệm Phật khocircng thể nghĩ bagravenrdquo

Từ khi nghe lời mụ giagrave laacuteng giềng noacutei Đại Sư để tacircm nơi phaacutep mocircn Tịnh độ Ngagravei viết bốn chữ lớn ldquoSanh tử sự đạirdquo treo trước bagraven để tự răn nhắc

Năm 32 tuổi xuất gia ngagravei đến học với Biện Dung Thiền Sư Tiếu Nham Thiền Sư tham cứu cacircu ldquoNiệm Phật đoacute lagrave airdquo được tỉnh ngộ

Năm Long Khaacutenh thứ năm nhagrave Minh Đại Sư khất thực ở Vacircn Thecirc thấy cảnh nuacutei u nhatilde begraven cất am ở trong nuacutei coacute nhiều cọp dữ Đại Sư hagravenh Du Giagrave Diệm Khẩu cọp khocircng khuấy hại người

Năm đoacute trời nắng hạn Người xứ ấy cầu Đại Sư đảo votilde Ngagravei noacutei ldquoTocirci chỉ biết niệm Phật khocircng tagravei nghề gigrave khaacutecrdquo Mọi người cố thỉnh Đại Sư cảm lograveng thagravenh khẩn của dacircn chuacuteng begraven tay cầm motilde đi bộ theo bờ ruộng magrave niệm Phật Mưa to liền xối xuống Dacircn chuacuteng vui mừng kiacutenh đức cugraveng nhau hiệp sức cất chugravea xacircy điện Tăng chuacuteng quy tụ khocircng mấy luacutec magrave thagravenh cảnh tograveng lacircm lớn

Đại Sư chủ trương Tịnh độ Cực lạc baacutec bỏ cuồng thiền Ngagravei trứ taacutec bộ ldquoPhật Thuyết A Di Đagrave kinh sớ saordquo dung hội cả sự lẫn lyacute lợi khắp ba căn rất lagrave uyecircn aacuteo

Đại Sư một mặt chuyecircn tu Tịnh độ vagrave giaacuteo hoacutea người một mặt thường thực hagravenh caacutec điều thiện để tư trợ tịnh nghiệp thẩm định nghi

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

10

ldquoThủy Lụcrdquo vagrave văn ldquoDu Giagrave Diệm Khẩurdquo để cứu khổ u minh khai ao phoacuteng sanh vagrave lagravem văn giới saacutet

Năm Vạn Lịch thứ 40 cuối thaacuteng saacuteu Đại Sư đi vagraveo thagravenh từ biệt caacutec đệ tử vagrave những người cố cựu rằng ldquoTocirci xắp đi nơi khaacutecrdquo Rồi ngagravei trở về đatildei tragrave từ biệt đại chuacuteng Mọi người khocircng hiểu cớ gigrave

Chiều mugraveng một thaacuteng 7 Đại Sư vagraveo nhagrave Tăng noacutei ldquoNgagravei mai tocirci đirdquo

Qua chiều hocircm sau Đại Sư kecircu mệt rồi vagraveo tư thất đoan tọa nhắm mắt Tăng chuacuteng vagrave caacutec đệ tử caacutec người cố cựu trong thagravenh đều hội đến Đại Sư mở mắt ra nhigraven mọi người Năm 32 tuổi xuất gia ngagravei đến

học với Biện Dung Thiền Sư Tiếu Nham Thiền Sư tham cứu cacircu ldquoNiệm Phật đoacute lagrave airdquo được tỉnh ngộ

Năm Long Khaacutenh thứ năm nhagrave Minh Đại Sư khất thực ở Vacircn Thecirc thấy cảnh nuacutei u nhatilde begraven cất am ở trong nuacutei coacute nhiều cọp dữ Đại Sư hagravenh Du Giagrave Diệm Khẩu cọp khocircng khuấy hại người

Năm đoacute trời nắng hạn Người xứ ấy cầu Đại Sư đảo votilde Ngagravei noacutei ldquoTocirci chỉ biết niệm Phật khocircng tagravei nghề gigrave khaacutecrdquo Mọi người cố thỉnh Đại Sư cảm lograveng thagravenh khẩn của dacircn chuacuteng begraven tay cầm motilde đi bộ theo bờ ruộng magrave niệm Phật Mưa to liền xối xuống Dacircn chuacuteng vui mừng kiacutenh đức cugraveng nhau hiệp sức cất chugravea xacircy điện Tăng chuacuteng quy tụ khocircng mấy luacutec magrave thagravenh cảnh tograveng lacircm lớn

Đại Sư chủ trương Tịnh độ Cực lạc baacutec bỏ cuồng thiền Ngagravei trứ taacutec bộ ldquoPhật Thuyết A Di Đagrave kinh sớ saordquo dung hội cả sự lẫn lyacute lợi khắp ba căn rất lagrave uyecircn aacuteo

Đại Sư một mặt chuyecircn tu Tịnh độ vagrave giaacuteo hoacutea người một mặt thường thực hagravenh caacutec điều thiện để tư trợ tịnh nghiệp thẩm định nghi ldquoThủy Lụcrdquo vagrave văn ldquoDu Giagrave Diệm Khẩurdquo để cứu khổ u minh khai ao phoacuteng

sanh vagrave lagravem văn giới saacutet

Năm Vạn Lịch thứ 40 cuối thaacuteng saacuteu Đại Sư đi vagraveo thagravenh từ biệt caacutec đệ tử vagrave những người cố cựu rằng ldquoTocirci xắp đi nơi khaacutecrdquo Rồi ngagravei trở về đatildei tragrave từ biệt đại chuacuteng Mọi người khocircng hiểu cớ gigrave

Chiều mugraveng một thaacuteng 7 Đại Sư vagraveo nhagrave Tăng noacutei ldquoNgagravei mai tocirci đirdquo

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

11

Qua chiều hocircm sau Đại Sư kecircu mệt rồi vagraveo tư thất đoan tọa nhắm mắt Tăng chuacuteng vagrave caacutec đệ tử caacutec người cố cựu trong thagravenh đều hội đến Đại Sư mở mắt ra nhigraven mọi người magrave bảo rằng ldquoĐại chuacuteng phải niệm Phật cho chiacuten chắn chớ nghi ngờ cũng đừng phaacute hoại quy củ của tocircirdquo Dặn xong Đại Sư chấp tay hướng về Tacircy Phương xướng hồng danh của Phật magrave tịch thọ 81 tuổi

PHỤ VẤN ĐAacuteP

Triacutech ldquoVacircn Thecirc Phaacutep Vịrdquo

Ocircng Tagraveo Lỗ Xuyecircn hai phen gởi thơ đến Vacircn Thecirc gạn Đại Sư hai phen

phuacutec đaacutep Nay triacutech đoạn đối đaacutep coacute liecircn quan với tocircng chỉ Tịnh độ

Lỗ Xuyecircn ndash Kinh Hoa Nghiecircm thuộc vocirc thượng nhứt thừa Viecircn giaacuteo ngagravei cho kinh Di Đagrave cugraveng đồng hagraveng in tuồng như khocircng được đuacuteng Vagrave do đacircy necircn coacute người lagravem luận gaacutec Tịnh độ trecircn Hoa Nghiecircm Xin ngagravei với cơ

Tịnh Độ dạy Tịnh Độ cograven với cơ Hoa Nghiecircm dạy Hoa Nghiecircm Như thế Phật phaacutep mới được lưu thocircng truyền đủ ngũ giaacuteo nhiếp cả ba căn

Đại sư ndash Hoa Nghiecircm đủ vocirc lượng mocircn cầu sanh Tịnh Độ lagrave một mocircn trong vocirc lượng mocircn trong bộ sớ sao tocirci cho rằng ldquoHoa Nghiecircm cực Viecircn kinh Di Đagrave đặng iacutet phần viecircnrdquo chiacutenh lagrave tocirci noacutei kinh Di Đagrave lagrave quyến thuộc của Hoa Nghiecircm thocirci Hoa Nghiecircm như Vua ai daacutem đem thượng thơ bộ trưởng gaacutec trecircn Quốc Vương Người nagraveo lagravem luận ấy Ocircng bảo tocirci necircn tugravey cơ yacute đoacute rất hay nhưng coacute 2 nghĩa

A- Nghigraven cơ đều chiều dạy đoacute lagrave việc của đức Như Lai xuất thế sức tocirci chưa lagravem được Vigrave thế necircn Tổ Tagraveo Khecirc chỉ chuyecircn truyền mocircn Trực chỉ thiền chẳng lẽ Tổ khocircng thocircng giaacuteo phaacutep khaacutec Nhẫn đến Vacircn Mocircn Tagraveo Động vvhellip caacutec Tổ đều lập mocircn đigravenh riecircng chỗ dạy người đều riecircng biệt Chư Tổ cograven như thế huống tocirci lagrave hạng phagravem ư Nếu vọng bắt chước Phật e rằng muốn lợi cho người magrave trở thagravenh hại người Chỉ coacute Phật mới lagrave

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

12

đấng Phaacutep Vương với tất cả phaacutep được tự tại Bigravenh dacircn muốn mạo hiệu Quốc Vương tất khoacute khỏi tai vạ

B- Giảng Hoa Nghiecircm tất gồm Tịnh Độ Giảng Tịnh Độ cũng thocircng Hoa Nghiecircm Vigrave thế necircn người giảng Hoa Nghiecircm thời cứ tự giảng Hoa Nghiecircm cograven người giảng Tịnh Độ thời cũng cứ giảng Tịnh Độ vẫn khocircng coacute gigrave traacutei ngại nhau cả Vả lại kinh Hoa Nghiecircm do Long Thọ Bồ Taacutet cheacutep ra magrave ngagravei vatildeng sanh Tịnh Độ Văn Thugrave vagrave Phổ Hiền lagrave hai vị Đại Thaacutenh trong phaacutep hội Hoa Nghiecircm magrave hai ngagravei đều coacute lời nguyện về Cực Lạc vagrave cũng khuyecircn cả phaacutep chuacuteng đồng nguyện Ocircng tocircn sugraveng Hoa Nghiecircm magrave checirc Tịnh Độ haacute lại khocircng traacutei với hạnh nguyện của ba vị Hoa Nghiecircm đại Bồ Taacutet ấy ư Thiệt tocirci khocircng thể hiểu đượchellip

Lỗ Xuyecircn - Tề Kỷ Thiền Sư bảo ldquoNgười cầu về Tacircy Phương lagrave bỏ cha trốn chạy đụng Đocircng chạm Tacircy lưu lạc xứ người khổ thay A Di Đagrave Phậtrdquo Lời ấy haacute khocircng yacute nghĩa

Đại sư - Ocircng necircn đaacutep lại với Thiền Sư như vầy ldquoChiacutenh nay begraven lagrave như con nhớ mẹ trở về gia hương bỏ Đocircng đặng Tacircy vui thay A Di Đagrave Phậtrdquo

Lỗ Xuyecircn - Người đại ngộ noacutei ldquoNhiều kiếp tu hagravenh khổ sở chẳng

bằng trong một niệm chứng vocirc sanh phaacutep nhẫn Một niệm duyecircn khởi vocirc sanh vượt hơn bực quyền học trong tam thừardquo Huống lagrave khocircng luận tam thừa hay nhứt thừa đều vocirc ngatilde vocirc ngatilde sở Nay người sanh Tịnh Độ thời migravenh lagrave năng sanh độ lagrave sở sanh năng sở rotilde ragraveng tất thagravenh diệt Nếu đợi ldquoHoa khai kiến Phật ngộ vocirc sanhrdquo thời thagravenh lacircu chậm

Đại sư - Ocircng đatilde chứng vocirc sanh phaacutep nhẫn chưa Nếu đatilde chứng thời tất khocircng necircn cho rằng migravenh lagrave năng sanh tịnh độ lagrave sở sanh Vigrave tacircm tức lagrave độ thời ai lagrave năng sanh Cograven độ chiacutenh lagrave tacircm thời gigrave lagrave sở sanh Vatildeng sanh magrave khocircng thấy năng sanh sở sanh dầu sanh magrave vẫn vocirc sanh đacircy mới lagrave chơn vocirc sanh Cograven bỏ sanh magrave noacutei vocirc sanh thời lagrave đoạn diệt khocircng chớ

chẳng phải chaacutenh lyacute vocirc sanh vậy Ocircng đatilde thấu Thiền Tocircng haacute chẳng hiểu rằng ldquoTừ mecirc đặng giaacutec ngộ như nằm mecirc chợt tỉnh như hoa sen nởrdquo ư Người niệm Phật coacute người hiện đời nầy thấy Phật kiến taacutenh đoacute lagrave hoa nở hiện tiền Coacute người sau khi sanh về Cực Lạc mới thấy Phật kiến taacutenh đoacute lagrave hoa nở về sau Do cocircng tu coacute siecircng cugraveng trể căn cơ coacute lợi cugraveng độn necircn hoa nở coacute sớm coacute muộn Đacircu necircn cho lagrave chậm lacircu cả

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

13

Lỗ Xuyecircn - Vừa rồi coacute đồ đệ của ngagravei từ Vacircn Thecirc qua Tocirc Chacircu tocirci luận đến thiền cơ thượng thừa thời va mắt sửng lograveng kinh hoặc vagrave khocircng tin magrave cười Đoacute lagrave lỗi của trograve hay lỗi nơi thầy ư Phagravem bực trượng phu khiacute votilde xung thiecircn lấy độ sanh lagravem phận sự gấp Ngagravei đatilde xuất thế đatilde khai đường đatilde phu tọa magrave chẳng đủ quyền năng của bực Đại nhơn chỉ coacute cử chỉ của ocircng latildeo mụ giagrave ăn chay Một mai bị người thocircng minh gạn hỏi hay bị nhagrave triacute thức bẻ baacutec chừng ấy toan trốn lecircn macircy ẩn vagraveo nuacutei ư

Đại sư - Ở trước ocircng dạy tocirci với cơ Hoa Nghiecircm thời truyền Hoa Nghiecircm với cơ Tịnh Độ thời truyền Tịnh Độ Nay sao đối với ocircng Tăng ở nuacutei hoang nagraveo đoacute vốn lagrave kẻ ở vagraveo hạng độn căn hạp với mocircn Tịnh Độ magrave ocircng lại đem thiền cơ thượng thừa gạn va lagravem cho va mắt sửng lograveng kinh trở lại cười ocircng đoacute coacute phải ocircng tự phạm vagraveo lỗi ldquocho thuốc khocircng truacuteng bịnhrdquo ư

Latildeo Tăng nầy từ nagraveo chẳng daacutem tự xưng xuất thế độ đời lẽ tất nhiecircn lagrave chưa đủ quyền năng của bực đại nhơn Ocircng lại checirc người tu Tịnh độ lagrave ldquoocircng latildeo mụ giagrave ăn chayrdquo Cổ Đức từng noacutei như thế chẳng phải lagrave checirc hạng ngu phu ngu phụ magrave chiacutenh lagrave checirc đại Bồ Taacutet Văn Thugrave Phổ Hiền Matilde Minh Long Thọ nhẫn đến Thiecircn Thai Viễn Cocircng Thiện Đạo Vĩnh Minh vvhellip chư đại Tổ Sư Caacutec bực ấy lagrave ocircng giagrave ăn chay cugraveng lagrave mụ giagrave ăn chay đấy ư Caacutec ocircng Lưu Di Dacircn Bạch Thiếu Phoacute Liễu Liễu Chacircu Tocirc Trường Cocircng vvhellip(2) chư Đại cư sĩ ấy lagrave ocircng latildeo mụ gigrave ăn chay đấy ư

Dầu lagrave ocircng latildeo mụ giagrave ăn chay nhưng niệm Phật được vatildeng sanh liền đặng trụ bực bất thối chuyển liền đặng ngự togravea sen dự hagraveng Thaacutenh đacircu necircn khinh bỉ Vả ocircng latildeo mụ giagrave chỉ biết ăn chay niệm Phật giữ kỹ tacircm hạnh magrave cho lagrave hạng ngu cũng được Cograven như người thocircng minh triacute thức magrave luận suocircng Baacutet nhatilde ăn caacute thịt cho no rồi đi tigravem caacutec ocircng Tăng để hỏi thiền hỏi lyacute đoacute chiacutenh lagrave ma vậy Người ngu quyacute nơi an phận ngu chuacuteng ta thagrave lagravem ocircng latildeo ăn chay niệm Phật hay lagrave bagrave giagrave ăn chay niệm Phật chớ chẳng necircn lagravem ma dacircn cugraveng ma nữ vậy

Đến như thế coacute kẻ thocircng minh hay nhagrave triacute thức nagraveo đến bẻ baacutec thời

khocircng cần phải lecircn macircy vagraveo nuacutei ocircng latildeo mụ giagrave ấy cứ đặt giường ngay họng kẻ thocircng minh cugraveng trải chiếu nơi trograveng mắt nhagrave triacute thức đoacute lagrave xong Để chi vậy Để bảo va tạm bỏ noacutei lyacute luận thiền suocircng magrave tự phản chiếu hồi quang thiệt tu thiệt hagravenh vậy

LỜI PHỤ - Trước Baacutet Tổ caacutec Tổ Sư dầu hoằng truyền Tịnh Độ nhưng một mặt vẫn khocircng bỏ Thiền Tocircng Chỉ Baacutet Tổ lagrave một Thiền Sư được chaacutenh thức ấn khả nơi Tiếu Nham Thiền Sư Tổ dograveng chaacutenh của Lacircm Tế

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

14

Tocircng trở lại chủ trương Tịnh độ magrave cực lực bagravei xiacutech cuồng thiền Vigrave thế necircn caacutec nhagrave thiền học đương thời rất khocircng bằng lograveng mới thagravenh coacute những sự tranh biện như thế

(1) Ta quen gọi Tổ lagrave ldquoLiecircn Trigrave Đại Sưrdquo

(2) Caacutec vị nầy lagrave bực danh nho đại triacute thức tu Tịnh Độ đặng vatildeng sanh coacute đủ chứng nghiệm

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

2

Hai chục năm qua việc đaacuteng nghi Ngoagravei ba ngagraven dặm gặp sao kỳ ETHốt hương liệng kiacutech dường như mộng Ma Phật tranh suocircng thị lẫn phi

Niecircn hiệu Long Khaacutenh thứ năm ETHại Sư đi khất thực ngang qua đỉnh Vacircn Thecirc thấy cảnh nước non cực kỳ u nhatilde quyết yacute cất am ở tu Trong nuacutei ấy coacute nhiều cọp ngagravei hagravenh pheacutep Du Giagrave Thiacute Thực từ đoacute caacutec loagravei thuacute dữ khocircng cograven khuấy hại nữa Mấy năm sau gặp luacutec nắng hạn lacircu cư dacircn quanh vugraveng đến am cầu xin đảo votilde Ngagravei đaacutep Tocirci chỉ biết niệm Phật khocircng coacute tagravei chi khaacutec Mọi người vẫn nagravei nỉ cố thỉnh ETHại Sư cảm lograveng thagravenh của dacircn chuacuteng ra thảo am gotilde motilde đi dọc theo bờ ruộng magrave niệm Phật Bước chacircn của ngagravei đi đến đacircu mưa lớn rơi theo đến đoacute Nhacircn dacircn vui mừng kiacutenh đức cugraveng

nhau hiệp sức xacircy cất điện chugravea Tăng chuacuteng caacutec nơi lần lượt nương về khocircng bao lacircu chỗ ấy thagravenh cảnh đại tograveng lacircm trang nghiecircm thanh tịnh

ETHại Sư tuy đatilde tỏ thiền cơ nhưng xeacutet thấy căn lực người thời mạt phaacutep keacutem yếu kẻ noacutei lyacute thigrave nhiều song ngộ lyacute thật rất iacutet Vigrave muốn lợi migravenh vagrave người necircn ngagravei chủ trương Tịnh ETHộ cực lực baacutec bỏ Cuồng Thiền Bộ Phật Thuyết A Di ETHagrave Kinh Sớ Sao do ngagravei trứ taacutec dung hogravea cả sự lyacute gồm nhiếp khắp ba căn lời dẫn giải rất lagrave uyecircn aacuteo Về trước caacutec bậc tocircn đức trong Phật giaacuteo tuy hoằng truyền Tịnh ETHộ những vẫn khocircng bỏ Thiền tocircng ETHến phiecircn ETHại Sư lagrave người được chaacutenh truyền tacircm ấn từ ngagravei Tiếu Nham thuộc dograveng Lacircm

Tế lại chỉ hoằng dương Tịnh ETHộ Vigrave thế caacutec nhagrave Thiền học đương thời rất khocircng bằng lograveng Ocircng Tagraveo Lỗ Xuyecircn một vị học Phật hai phen gởi thơ đến Vacircn Thecirc gạn hỏi Ngagravei cũng hai phen phuacutec đaacutep magrave vagravei đoạn coacute liecircn quan đến Tịnh ETHộ sẽ được triacutech thuật ở phần sau

ETHại Sư bigravenh thời cũng tu caacutec cocircng đức để phụ trợ Tịnh nghiệp như truyền giới phaacutep khai những ao phoacuteng sanh Ngagravei lại thẩm định nghi Thủy Lục hagravenh Du Giagrave Diệm Khẩu để cứu khổ u minh truyền baacute văn giới saacutet khiến người quy hoacutea lagravem lagravenh rất nhiều

Năm Vạn Lịch thứ bốn mươi cuối thaacuteng 6 ETHại Sư vagraveo thagravenh từ biệt caacutec đệ tử vagrave những người cố cựu noacutei Tocirci sắp đi nơi khaacutec Rồi ngagravei trở về chugravea thiết tiệc tragrave từ giatilde đại chuacuteng Mọi người khocircng hiểu lagrave duyecircn cớ gigrave ETHến chiều mugraveng một thaacuteng Bảy ngagravei vagraveo tăng đường bảo Mai nagravey tocirci sẽ đi

Qua chiều hocircm sau ETHại Sư kecircu mệt rồi vagraveo tư thất ngồi kiết giagrave nhắm mắt Chư Tăng caacutec đệ tử tại gia vagrave những người cố cựu trong thagravenh đều hội đến Ngagravei mở mắt ra nhigraven mọi người noacutei Caacutec vị necircn chacircn thật niệm Phật đừng

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

3

lagravem điều chi khaacutec lạ vagrave chớ phaacute hoại quy củ của tocirci Noacutei xong hướng về Tacircy chắp tay niệm Phật magrave qua đời Thọ được taacutem mươi mốt tuổi

Phụ Vấn ETHaacutep (Lược triacutech)

Thơ hỏi Kẻ hegraven nagravey từ lacircu giữ miền ETHocircng Lỗ đối với caacutec kinh điển Nho vagrave Phật đatilde lagravem con mọt saacutech từ bốn mươi năm qua Lại thường phụng giaacuteo với những hagraveng thức giả cũng uẩn suacutec được một đocirci phần Nay nhacircn sư ETHoạn Phagravem đến Vacircn Thecirc xin gởi mấy lời để mong sự hiệu chiacutenh nơi ngagravei lagrave bậc thiện tri thức

1 Trong Phật phaacutep coacute ba tạng mười hai phần giaacuteo đức Thế Tocircn khi xưa đatilde

giăng nhiều thứ lưới nơi bể sanh tử sacircu rộng để tugravey phần vớt caacutec loagravei caacute nhơn thiecircn lớn nhỏ đưa lecircn bờ Niết Bagraven Nhưng necircn noacutei lớn để gồm nhỏ đacircu thể cử một magrave bỏ nhiều Gần đacircy tocirci nghe coacute kẻ bảo nhiều kiếp thagravenh Phật tất lagrave Tiệm chớ khocircng phải ETHốn Vả Tiệm giaacuteo cũng lagrave Phật dạy chưa từng khocircng đuacuteng song dugraveng Tiệm để bỏ ETHốn giaacuteo phải chăng thật đatilde sai lầm

Tocircn Giả becircn trong ẩn giấu sự tỏ ngộ đốn viecircn ngagravei thigrave hiển bagravey phaacutep mocircn Tịnh ETHộ Việc nagravey chư Phật cũng coacute như thế khocircng đủ để hiềm nghi Nhưng học chuacuteng của ngagravei lại chỉ trọng một đức A Di ETHagrave magrave bỏ hết mười lăm vigrave

Vương tử muốn tocircn một kinh Tịnh ETHộ magrave bỏ hết ba tạng mười hai phần kinh ETHoacute lagrave điều kẻ hegraven nagravey khocircng muốn nghe Hiện nay tuy nhằm thời mạt phaacutep song con người haacute chỉ coacute độn taacutenh magrave khocircng lợi căn Như đức Thiacutech Tocircn vigrave Ca Diếp Kiều Trần Như thigrave noacutei phaacutep nagravey vigrave Thiện Tagravei Long Nữ lại noacutei phaacutep khaacutec Chỗ thuyết giaacuteo của Phật tugravey cơ biến đổi thật trograven trặn như trecircn mặt nước lăn traacutei hồ locirc nếu như cắm cọc đoacuteng đinh giữ cacircy chờ thỏ lagravem sao lợi iacutech hagraveng nhơn thiecircn được Rất mong Tocircn Giả tugravey cơ thuyết phaacutep khi gặp hagraveng lợi căn necircn vigrave noacutei thượng thừa để họ ngộ lyacute viecircn dung khocircng cograven thiecircn trệ khiến cho đại bagraveng cugraveng chim eacuten đều được thiacutech nghe Như thế haacute chẳng lagrave điều rất lagravenh rất tốt ư

2 Kinh Hoa Nghiecircm lagrave Nhứt Thừa Viecircn Giaacuteo lagrave vua trong caacutec kinh Trong bộ Di ETHagrave Sớ Sao Tocircn Giả lại đem kinh Di ETHagrave saacutenh với Hoa Nghiecircm điểm ấy tợ hồ chưa thỏa đaacuteng ETHatilde thế coacute người lại cograven nhacircn đoacute magrave lagravem luận đưa cao Tịnh ETHộ đegrave neacuten Hoa Nghiecircm khiến cho magraveu tiacutem sắc chu thagravenh ra lẫn lộn Mong Tocircn Giả vigrave căn Tịnh ETHộ noacutei Tịnh ETHộ với cơ Hoa Nghiecircm noacutei Hoa Nghiecircm đừng checirc nhau cũng chớ lạm nhau mới thật lagrave lưu thocircng Phật phaacutep

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

4

Thơ đaacutep Tiếp được tờ macircy biết cư sĩ đại lượng bao la muốn đem hết chuacuteng sanh trong phaacutep giới đưa vagraveo biển taacutenh Nhứt Thừa ETHoacute lagrave nguyện lớn của đức Phổ Hiền riecircng lograveng thật lấy lagravem kiacutenh ngưỡng

1 Theo lời cư sĩ bảo Tocirci necircn tugravey cơ diễn giaacuteo đoacute lagrave yacute kiến rất hay Nhưng tugravey muocircn cơ magrave dẫn dạy đoacute lagrave việc của chư Phật ra đời ETHiều ấy kẻ hegraven nagravey chưa lagravem được Như khi xưa Lục Tổ ở Tagraveo Khecirc ngagravei khocircng thocircng caacutec giaacuteo phaacutep khaacutec Vagrave như Viễn Cocircng ở Locirc Sơn riecircng mở Bạch Liecircn Xatilde gồm caacutec bậc cao Tăng danh sĩ haacute chỉ tiếp độ kẻ độn căn ETHến như năm tocircng Vacircn Mocircn Phaacutep Nhatilden Tagraveo ETHộng Quy Ngưỡng Lacircm Tế tuy đồng ra một nguồn nhưng sự tiếp độ của mỗi tocircng đều coacute phần sai khaacutec Những điều trecircn lagrave sự thi thiết riecircng của chi phaacutei mocircn đigravenh đoacute cũng lagrave lẽ tất nhiecircn chẳng lấy chi lagravem lạ Chư Tổ Sư khi xưa đều như thế huống nữa lagrave kẻ

phagravem thường nagravey ư Nếu khocircng tự lượng bắt chước theo Phật nay noacutei phaacutep nagravey mai diễn phaacutep khaacutec thigrave thagravenh ra mờ mịt chẳng coacute sư thừa ETHoacute tuy noacutei lagrave lợi người kỳ thật lagravem cho người lầm lạc Tại sao thế Bởi Phật lagrave đấng Phaacutep Vương đối với caacutec phaacutep đều tự tại Cograven kẻ dacircn thường magrave tiếm xưng Thiecircn Tử lagrave điều nguy hiểm haacute chẳng necircn kiecircng degrave ư

2 Kinh Hoa Nghiecircm đuacuteng lagrave Nhứt Thừa Viecircn Giaacuteo gồm vocirc lượng mocircn cầu sanh Tịnh ETHộ lagrave một trong vocirc lượng mocircn của Hoa Nghiecircm Theo căn cơ thời nay necircn do một Tịnh ETHộ magrave vagraveo Hoa Nghiecircm khocircng phải necircu Tịnh ETHộ magrave bỏ Hoa Nghiecircm Cư sĩ bảo do tocirci đem kinh Di ETHagrave saacutenh với Hoa Nghiecircm necircn

mới coacute kẻ lagravem luận đưa cao Tịnh ETHộ đegrave neacuten Hoa Nghiecircm Xin hỏi bộ luận ấy ở đacircu do ai trứ taacutec Nhưng tocirci cũng chưa từng đem kinh Di ETHagrave saacutenh ngang với Hoa Nghiecircm Trong văn Sớ Sao của tocirci chỉ noacutei Kinh Hoa Nghiecircm cực viecircn kinh Di ETHagrave được một iacutet phần viecircn ETHoacute lagrave bảo kinh Di ETHagrave chỉ thuộc mocirct phần phaacutep quyến của Hoa Nghiecircm coacute chi gọi rằng đồng bậc

Vả lại khi noacutei Hoa Nghiecircm đatilde gồm Tịnh ETHộ vagrave noacutei Tịnh ETHộ cũng thocircng với Hoa Nghiecircm Thế thigrave kẻ diễn Hoa Nghiecircm tự noacutei Hoa Nghiecircm người noacutei Tịnh ETHộ tự diễn Tịnh ETHộ vẫn đồng hagravenh magrave khocircng traacutei nhau Người thời nay chỉ biết Hoa Nghiecircm rộng hơn Cực Lạc song khocircng rotilde đức Di ETHagrave chiacutenh lagrave Phật

Giaacute Na Ngagravei Long Thọ truyền baacute kinh Hoa Nghiecircm magrave nguyện sanh Cực Lạc ETHức Văn Thugrave Phổ Hiền đồng phụ taacute Phật Tỳ Locirc Giaacute Na hiệu lagrave Hoa Nghiecircm Tam Thaacutenh cũng phaacutet nguyện về cotildei Liecircn Bang Cư sĩ khuyecircn tocirci vigrave căn Tịnh ETHộ noacutei Tịnh ETHộ với cơ Hoa Nghiecircm noacutei Hoa Nghiecircm Xin hỏi caacutec ngagravei Văn Thugrave Phổ Hiền Long Thọ lagrave bậc người nagraveo Những vị Bồ Taacutet ấy niệm Phật cầu sanh Tịnh ETHộ lagrave căn Tịnh ETHộ hay Hoa Nghiecircm Cư sĩ lacircu nay vẫn truyền dương kinh Hoa Nghiecircm magrave traacutei với đức Văn Thugrave Phổ Hiền Long Thọ lagrave điều tocirci chưa hiểu nổi

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

5

Thật ra cư sĩ với tocirci đều lagrave bạn lagravenh trong Hoa Tạng thế giới Nay latildeo hủ lại muốn mời cư sĩ cugraveng lagravem huynh đệ ở Liecircn Bang Mong cư sĩ xeacutet suy đừng xem tocirci lagrave người becircn ngoagravei vậy

Thơ hỏi ETHại đức ETHoạn Phagravem coacute đem thơ phuacute đaacutep của Tocircn Giả Duyệt xem thấy lời vagrave yacute acircn cần thật rất cảm lograveng chiếu cố Nhưng nỗi riecircng chưa tỏ hết cograven xin coacute mấy điểm trigravenh bagravey

1 Kinh Phaacutep Hoa trong phần khen cocircng đức thọ trigrave coacute dẫn Nếu người nữ nagraveo thọ trigrave phẩm nagravey sẽ thoaacutet hẳn nữ thacircn sanh về Cực Lạc Như thế sự vatildeng sanh Tịnh ETHộ phải chăng lagrave nhacircn quả của nữ nhơn Lại nữa kinh Lăng Nghiecircm trong phần tuyển lựa viecircn thocircng đức Văn Thugrave đatilde baacutec mocircn Niệm Phật của ngagravei Thế Chiacute lagrave vocirc thường sanh diệt Vậy yacute Tocircn Giả nghĩ như

thế nagraveo

2 Tể Kỷ thiền sư khi caacutec học giả đọc đến hai cacircu kệ của ngagravei Thiện ETHaọ Duy coacute đường tắt tu hagravenh Chỉ niệm A Di ETHagrave Phật đatilde quaacutet to Vẫn cograven quanh lối cũ niệm được caacutei gigrave Thiền sư lại bảo Y như trước bỏ cha trốn đi lưu lạc tha phương khổ thay A Di ETHagrave Phật Lời của một bậc ngộ đạo noacutei như vậy haacute khocircng coacute yacute vị ư

3 Bởi thế bậc thức đạt đatilde bảo Trải nhiều kiếp cần khổ tu hagravenh khocircng bằng một niệm ngộ Vocirc Sanh Phaacutep Nhẫn Người triacute cần phải vượt khỏi mocircn

quyền học Tam Thừa khocircng cograven ngatilde vagrave ngatilde sở Nay sự vatildeng sanh Tịnh ETHộ ta lagrave người hay sanh Cực Lạc lagrave chỗ sanh về thigrave năng sở người cảnh cograven phacircn biệt rotilde ragraveng đacircu gọi lagrave cứu caacutenh

4 Nếu như noacutei Hoa nở thấy Phật ngộ vocirc sanh ETHacircy tất phải đợi sau khi vatildeng sanh thấy đức Di ETHagrave mới được ngộ đạo phải chăng lagrave quaacute chậm trễ xa vời

5 Trong thơ trước tocirci đatilde khuyecircn Tocircn Giả Vigrave căn Tịnh ETHộ noacutei Tịnh ETHộ với cơ Hoa Nghiecircm noacutei Hoa Nghiecircm thật đatilde vigrave ngagravei magrave tỏ bagravey hết tacircm natildeo Tocircn Giả lại khocircng lưu yacute necircn vừa rồi thiacutenh chuacuteng nơi phaacutep hội của ngagravei từ

Hagraveng Chacircu sang đất Tocirc vị nagraveo cũng nocircn nao cầu về chiacuten phẩm Nhacircn khi cugraveng noacutei chuyện tocirci vừa đề cập đến Thượng Thừa thigrave họ đều sửng mắt kinh lograveng ETHoacute lagrave lỗi của thầy hay của hagraveng đệ tử ETHấng đại trượng phu khiacute lượng phải xung thiecircn nay ngagravei đatilde ra ứng thế mở phaacutep đường lecircn giảng tọa sao khocircng đủ taacutec lược của bậc đại nhơn magrave chỉ bắt chước hagravenh động những ocircng giagrave bagrave cả ăn chay ở đầu lagraveng ngotilde xoacutem Nếu một mai bị bậc lanh

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

6

lợi thocircng suốt hỏi đến sẽ toan ẩn migravenh trecircn sao Bắc ETHẩu hay chui thacircn vagraveo nuacutei Thiết Vi ư

6 Thế thigrave việc Tocircn Giả muốn vời tocirci cugraveng lagravem bạn sen nơi Cực Lạc khaacutec nagraveo bảo kẻ nagravey gaacutenh gai bỏ vagraveng đuổi theo vật magrave chạy vagraveo mecirc lộ Haacute chẳng nghe noacutei Nếu lagrave chim đại bagraveng kim suacutey mới giương caacutenh đatilde vượt cao chiacuten tầng macircy ngựa nhiếp ảnh thần cacircu vừa cất voacute đatilde lướt ra ngoagravei vạn dặm Hạng nagravey khocircng cograven theo lớp magrave ăn uống cũng khocircng tugravey tiện chịu vugravei thacircn Người xưa bảo Nếu muốn cứu caacutenh việc ấy phải đứng trecircn choacutet voacutet đỉnh non cao đi sacircu tận lograveng đaacutey biển thẳm Như chưa bỏ được sự ecircm ấm của khuecirc phograveng thigrave coacute chỗ nagraveo dugraveng được

Cho necircn Phật phaacutep lagrave việc lớn khocircng phải phagravem thường Mong ngagravei nghĩ

lại

Thơ đaacutep Mấy điều huệ cố của cư sĩ lời hay lẽ diệu luận biện điệp trugraveng thật lagrave đaacuteng ngợi khen đaacuteng ngưỡng vọng Nhưng trộm nghĩ Lograveng thương tocirci tuy sacircu song tiếc đatilde lắm lời phiacute uổng

Nếu cư sĩ quả muốn tuyecircn dương Thiền tocircng ức chế Tịnh ETHộ thigrave khocircng cần noacutei chi nhiều Sao chẳng bảo Chư Phật trong ba đời bị miệng ta nuốt mất hết cả Một đức Phật cograven chẳng lập coacute ai lagrave A Di ETHagrave Lại sao khocircng bảo Nếu người biết được tacircm đại địa khocircng tấc đất Một tấc đất đatilde khocircng nơi

nagraveo lagrave cotildei Cực Lạc Chỉ dugraveng hai lời ấy thocirci đủ gồm nhiếp hết những điều cư sĩ muốn noacutei Nay nghĩ nếu mỗi mỗi đều thugrave đaacutep e phạm lỗi đấu tranh Nếu hẳn khocircng trả lời vigrave đạo phaacutep coacute tương quan lại chẳng thể im lặng Vậy xin tỏ bagravey ước lược như sau

1 Cư sĩ dẫn kinh Phaacutep Hoa noacutei sự vatildeng sanh Tịnh ETHộ lagrave nhacircn quả của người nữ Thế thigrave việc Long Nữ thagravenh Phật cũng lagrave nhacircn quả của người nữ ư Lại dẫn kinh Lăng Nghiecircm noacutei ETHức Văn Thugrave baacutec Niệm Phật lagrave vocirc thường sanh diệt khocircng viecircn thocircng Thế tại sao ngagravei Kiều Trần Như tỏ ngộ hai chữ KHAacuteCH TRẦN coacute thể gọi lagrave suốt lyacute vocirc thường hợp lẽ bất sanh diệt lại chẳng được chọn lagrave phaacutep viecircn thocircng Nếu quả thật ETHức Quaacuten Acircm đỗ cao ngagravei

Thế Chiacute thi rớt thigrave sao cư sĩ chẳng nghe biết điều thiacute dụ Cửa rồng chạm traacuten lagrave lời của kẻ quecirc mugravea miền ETHocircng Datilde ở nước Tề

2 Về những điều của Tể Kỷ thiền sư bảo cư sĩ đatilde học Thiền sao chẳng biết đoacute lagrave caacutec nhagrave Tocircng Sư vigrave người cởi chấp mở troacutei yacute ở ngoagravei lời lại cứ theo văn tự hiểu thagravenh sự thật magrave chịu chết dưới cacircu noacutei như thế Nếu quả vậy thigrave cổ đức bảo ETHạp trecircn đỉnh đầu Phật Tỳ Locirc magrave đi cũng lagrave đạp thật sự

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

7

hay sao Những cơ phong ấy trong caacutec Ngữ Lục coacute đến ngagraven muocircn ức Latildeo hủ bốn mươi năm về trước cũng đatilde từng dugraveng đến để cho lời noacutei cao siecircu xuất caacutech cacircu văn mạnh mẽ hugraveng hagraveo Về sau xeacutet lại biết hổ thẹn khocircng cograven daacutem theo lề lối cũ nay chợt nghĩ đến hatildey cograven đỏ mặt Như Tề Kỷ thiền sư noacutei Y như trước bỏ cha trốn đi lưu lạc tha phương khổ thay A Di ETHagrave Phật Xin cũng dugraveng chuyển ngữ đối đaacutep Nay chiacutenh thật như con nhớ mẹ trở lại quecirc xưa vui thay A Di ETHagrave Phật Thử đem cacircn lường cacircu noacutei nagravey với lời ngagravei Tể Kỷ xem becircn nagraveo iacutet nhiều nặng nhẹ vagrave coacute bao khoảng caacutech xa

3 Trong thơ lại dẫn lời cổ nhơn bảo Trải nhiều kiếp cần khổ tu hagravenh khocircng bằng một niệm ngộ Vocirc Sanh Phaacutep Nhẫn Xin hỏi Cư sĩ đatilde chứng được Vocirc Sanh Phaacutep Nhẫn chưa Nếu chứng được thigrave khocircng necircn cho rằng Ta lagrave người hay sanh Tịnh ETHộ lagrave chỗ sanh về Tại sao Bởi tacircm tức lagrave cảnh

ai lagrave người hay sanh Cảnh tức lagrave tacircm đacircu lagrave chỗ được sanh Vigrave khocircng cograven thấy năng sở necircn tuy vatildeng sanh magrave chưa từng coacute sanh ETHoacute mới thật lagrave chacircn vocirc sanh Nếu cho khocircng sanh về đacircu mới lagrave vocirc sanh thigrave thagravenh ra lỗi đoạn diệt thiecircn khocircng vậy

4 Cư sĩ bảo Nếu đợi hoa nở thấy Phật mới ngộ vocirc sanh lagrave chậm trễ xa vời Kẻ hiểu Thiền tocircng sao chẳng biết từ mecirc được ngộ như giấc chiecircm bao dagravei mới thức tỉnh Người ngiệm Phật tugravey theo căn cơ coacute vị trong hiện đời đatilde kiến taacutenh ETHoacute lagrave hoa sen nở trong giacircy phuacutet Coacute kẻ sau khi vatildeng sanh mới kiến taacutenh ETHoacute lagrave hoa nở về lacircu Bởi căn cơ coacute saacuteng tối cocircng phu coacute trễ

siecircng necircn hoa nở mới coacute sớm muộn đacircu được nhất khaacutei cho lagrave sai chậm ư

5 Trong thơ cograven đề cập đến mấy vị Tăng ở nuacutei hoang nagraveo đoacute khi hỏi tới Thượng Thừa thigrave đều sửng mắt kinh lograveng Cư sĩ khuyecircn tocirci với căn Hoa Nghiecircm thigrave noacutei Hoa Nghiecircm với cơ Tịnh ETHộ thigrave đagravem Tịnh ETHộ Nay những kẻ ấy thuộc về hagraveng độn căn chiacutenh necircn giảng Tịnh ETHộ sao cư sĩ khocircng tugravey bịnh cho thuốc lại luận Thượng Thừa với họ lagravem chi

Cư sĩ lại bảo tocirci đatilde ra ứng thế mở phaacutep đường lecircn giảng tọa magrave khocircng đủ taacutec lược của bậc đại nhơn Latildeo hủ chưa từng daacutem đương với danh dự ra ứng

thế necircn tự ưng khocircng coacute taacutec lược của bậc đại nhơn ETHiều nagravey hatildey tạm gaacutec qua khocircng cần bagraven luận Nhưng nếu bỉ người tu Tịnh ETHộ lagrave hạng ocircng giagrave bagrave cả ăn chay quecirc mugravea thật ra khocircng phải checirc caacutec vị đoacute đacircu magrave chiacutenh lagrave bỉ đức Văn Thugrave Phổ Hiền Matilde Minh Long Thọ vậy ETHacircu riecircng gigrave những vị Bồ Taacutet ấy magrave chư Tổ như Huệ Viễn Thiện ETHạo Thiecircn Thai Vĩnh Minh chư đại thiện tri thức caacutec hagraveng danh nhơn niệm Phật theo cư sĩ cũng lagrave hạng quecirc mugravea cả ư

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

8

Song hạng quecirc mugravea nếu niệm Phật được vatildeng sanh sẽ lecircn ngocirci Bất Thối Chuyển cũng đacircu necircn xem rẻ khinh checirc Những ocircng giagrave bagrave cả ăn chay niệm Phật cũng daacuteng khen lagrave họ biết giữ theo quy củ quecirc mugravea của chiacutenh migravenh Cograven hạng thocircng minh tagravei biện ăn thịt uống rượu vọng noacutei Baacutet Nhatilde hocircm sớm cứ tigravem chư Tăng gạn Thiền noacutei đạo thigrave thế nagraveo

ETHến như việc caacutec ocircng giagrave bagrave cả khi bị kẻ lanh lợi thocircng suốt hỏi đến thigrave chẳng cần lecircn sao Bắc ETHẩu vagraveo nuacutei Thiết Vi lagravem chi cho cao xa Họ chỉ cần đặt giường nằm nơi cổ họng trải togravea ngồi trecircn đocirci mắt của caacutec vị lanh lợi thocircng suốt ấy Lagravem như thế để chi ETHể chuacuteng hatildey tạm đoacuteng mocircn tam muội nơi cửa miệng biết nhắm mắt hồi quang phản chiếu xeacutet trở lại chiacutenh migravenh đoacute thocirci

6 Cư sĩ cho rằng việc khuyecircn niệm Phật cầu sanh Tịnh ETHộ lagrave điecircn đảo đuổi theo vật vagraveo mecirc lộ lagrave gaacutenh gai bỏ vagraveng lagravem khuất nhục đến migravenh Nhưng caacutec thiacute dụ ấy cograven chưa thacircn thiết Nay latildeo hủ xin đem một thiacute dụ khaacutec thay thế

Coacute một latildeo nocircng chacircn thật gởi thiếp vagraveo cửa vị phuacute trưởng giả mời đến nhagrave ở đồng ruộng của migravenh viếng cảnh Mọi người nghe noacutei đều cười Latildeo nocircng lại queacutet dọn đường saacute sạch sẽ đến mời thỉnh lần nữa Người gaacutec cửa nhagrave phuacute trưởng giả cười bảo Chủ nhơn lần trước khocircng quở traacutech ocircng lagrave may lắm rồi Ocircng định lagravem mặt dagravey hay sao Latildeo ocircng đaacutep Tocirci thấy trong caacutec

nhagrave giagraveu coacute kẻ lagravem giagraveu magrave bất nhơn Coacute người ngoagravei giagraveu nhưng trong nghegraveo Coacute kẻ chưa giagraveu song tỏ ra kiecircu mạn trước Coacute người chỉ giữ kho giữ sổ saacutech ở nhagrave giagraveu magrave tự cho lagrave migravenh giagraveu Vả lại cảnh giagraveu sanh như Kim Cốc Mỵ Ổ nay cograven đacircu ư Tocirci lagrave một latildeo giagrave ở đồng ruộng an hưởng sự vui thaacutei bigravenh necircn quecircn phận thấp keacutem của migravenh mới thương xoacutet magrave mời thỉnh Thocirci từ nay cũng xin tự biết lỗi rồirdquo Noacutei xong cugraveng nhau cười rộ magrave chia tay

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

9

BAacuteT TỔ

CHAcircU HOẰNG ĐẠI SƯ

Triacutech ở bộ ldquoVacircn Thecirc Phaacutep Vịrdquo

Chacircu Hoằng Đại Sư người Hagraveng Chacircu họ Trầm tự Phật Huệ hiệu Liecircn Trigrave(1) Năm 17 tuổi đatilde được bổ lagravem Giaacuteo thọ coacute tiếng lagrave người học hạnh gồm đủ

Becircn nhagrave ngụ coacute mụ giagrave mỗi tối niệm Phật vagravei nghigraven cacircu lagravem thường khoacutea Đại Sư hỏi Mụ đaacutep ldquoChồng tocirci luacutec sanh tiền chuyecircn trigrave niệm Phật Đến ngagravey lacircm chung khocircng bịnh vui vẻ vograveng tay caacuteo từ mọi người magrave đi Do đoacute necircn tocirci biết cocircng đức niệm Phật khocircng thể nghĩ bagravenrdquo

Từ khi nghe lời mụ giagrave laacuteng giềng noacutei Đại Sư để tacircm nơi phaacutep mocircn Tịnh độ Ngagravei viết bốn chữ lớn ldquoSanh tử sự đạirdquo treo trước bagraven để tự răn nhắc

Năm 32 tuổi xuất gia ngagravei đến học với Biện Dung Thiền Sư Tiếu Nham Thiền Sư tham cứu cacircu ldquoNiệm Phật đoacute lagrave airdquo được tỉnh ngộ

Năm Long Khaacutenh thứ năm nhagrave Minh Đại Sư khất thực ở Vacircn Thecirc thấy cảnh nuacutei u nhatilde begraven cất am ở trong nuacutei coacute nhiều cọp dữ Đại Sư hagravenh Du Giagrave Diệm Khẩu cọp khocircng khuấy hại người

Năm đoacute trời nắng hạn Người xứ ấy cầu Đại Sư đảo votilde Ngagravei noacutei ldquoTocirci chỉ biết niệm Phật khocircng tagravei nghề gigrave khaacutecrdquo Mọi người cố thỉnh Đại Sư cảm lograveng thagravenh khẩn của dacircn chuacuteng begraven tay cầm motilde đi bộ theo bờ ruộng magrave niệm Phật Mưa to liền xối xuống Dacircn chuacuteng vui mừng kiacutenh đức cugraveng nhau hiệp sức cất chugravea xacircy điện Tăng chuacuteng quy tụ khocircng mấy luacutec magrave thagravenh cảnh tograveng lacircm lớn

Đại Sư chủ trương Tịnh độ Cực lạc baacutec bỏ cuồng thiền Ngagravei trứ taacutec bộ ldquoPhật Thuyết A Di Đagrave kinh sớ saordquo dung hội cả sự lẫn lyacute lợi khắp ba căn rất lagrave uyecircn aacuteo

Đại Sư một mặt chuyecircn tu Tịnh độ vagrave giaacuteo hoacutea người một mặt thường thực hagravenh caacutec điều thiện để tư trợ tịnh nghiệp thẩm định nghi

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

10

ldquoThủy Lụcrdquo vagrave văn ldquoDu Giagrave Diệm Khẩurdquo để cứu khổ u minh khai ao phoacuteng sanh vagrave lagravem văn giới saacutet

Năm Vạn Lịch thứ 40 cuối thaacuteng saacuteu Đại Sư đi vagraveo thagravenh từ biệt caacutec đệ tử vagrave những người cố cựu rằng ldquoTocirci xắp đi nơi khaacutecrdquo Rồi ngagravei trở về đatildei tragrave từ biệt đại chuacuteng Mọi người khocircng hiểu cớ gigrave

Chiều mugraveng một thaacuteng 7 Đại Sư vagraveo nhagrave Tăng noacutei ldquoNgagravei mai tocirci đirdquo

Qua chiều hocircm sau Đại Sư kecircu mệt rồi vagraveo tư thất đoan tọa nhắm mắt Tăng chuacuteng vagrave caacutec đệ tử caacutec người cố cựu trong thagravenh đều hội đến Đại Sư mở mắt ra nhigraven mọi người Năm 32 tuổi xuất gia ngagravei đến

học với Biện Dung Thiền Sư Tiếu Nham Thiền Sư tham cứu cacircu ldquoNiệm Phật đoacute lagrave airdquo được tỉnh ngộ

Năm Long Khaacutenh thứ năm nhagrave Minh Đại Sư khất thực ở Vacircn Thecirc thấy cảnh nuacutei u nhatilde begraven cất am ở trong nuacutei coacute nhiều cọp dữ Đại Sư hagravenh Du Giagrave Diệm Khẩu cọp khocircng khuấy hại người

Năm đoacute trời nắng hạn Người xứ ấy cầu Đại Sư đảo votilde Ngagravei noacutei ldquoTocirci chỉ biết niệm Phật khocircng tagravei nghề gigrave khaacutecrdquo Mọi người cố thỉnh Đại Sư cảm lograveng thagravenh khẩn của dacircn chuacuteng begraven tay cầm motilde đi bộ theo bờ ruộng magrave niệm Phật Mưa to liền xối xuống Dacircn chuacuteng vui mừng kiacutenh đức cugraveng nhau hiệp sức cất chugravea xacircy điện Tăng chuacuteng quy tụ khocircng mấy luacutec magrave thagravenh cảnh tograveng lacircm lớn

Đại Sư chủ trương Tịnh độ Cực lạc baacutec bỏ cuồng thiền Ngagravei trứ taacutec bộ ldquoPhật Thuyết A Di Đagrave kinh sớ saordquo dung hội cả sự lẫn lyacute lợi khắp ba căn rất lagrave uyecircn aacuteo

Đại Sư một mặt chuyecircn tu Tịnh độ vagrave giaacuteo hoacutea người một mặt thường thực hagravenh caacutec điều thiện để tư trợ tịnh nghiệp thẩm định nghi ldquoThủy Lụcrdquo vagrave văn ldquoDu Giagrave Diệm Khẩurdquo để cứu khổ u minh khai ao phoacuteng

sanh vagrave lagravem văn giới saacutet

Năm Vạn Lịch thứ 40 cuối thaacuteng saacuteu Đại Sư đi vagraveo thagravenh từ biệt caacutec đệ tử vagrave những người cố cựu rằng ldquoTocirci xắp đi nơi khaacutecrdquo Rồi ngagravei trở về đatildei tragrave từ biệt đại chuacuteng Mọi người khocircng hiểu cớ gigrave

Chiều mugraveng một thaacuteng 7 Đại Sư vagraveo nhagrave Tăng noacutei ldquoNgagravei mai tocirci đirdquo

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

11

Qua chiều hocircm sau Đại Sư kecircu mệt rồi vagraveo tư thất đoan tọa nhắm mắt Tăng chuacuteng vagrave caacutec đệ tử caacutec người cố cựu trong thagravenh đều hội đến Đại Sư mở mắt ra nhigraven mọi người magrave bảo rằng ldquoĐại chuacuteng phải niệm Phật cho chiacuten chắn chớ nghi ngờ cũng đừng phaacute hoại quy củ của tocircirdquo Dặn xong Đại Sư chấp tay hướng về Tacircy Phương xướng hồng danh của Phật magrave tịch thọ 81 tuổi

PHỤ VẤN ĐAacuteP

Triacutech ldquoVacircn Thecirc Phaacutep Vịrdquo

Ocircng Tagraveo Lỗ Xuyecircn hai phen gởi thơ đến Vacircn Thecirc gạn Đại Sư hai phen

phuacutec đaacutep Nay triacutech đoạn đối đaacutep coacute liecircn quan với tocircng chỉ Tịnh độ

Lỗ Xuyecircn ndash Kinh Hoa Nghiecircm thuộc vocirc thượng nhứt thừa Viecircn giaacuteo ngagravei cho kinh Di Đagrave cugraveng đồng hagraveng in tuồng như khocircng được đuacuteng Vagrave do đacircy necircn coacute người lagravem luận gaacutec Tịnh độ trecircn Hoa Nghiecircm Xin ngagravei với cơ

Tịnh Độ dạy Tịnh Độ cograven với cơ Hoa Nghiecircm dạy Hoa Nghiecircm Như thế Phật phaacutep mới được lưu thocircng truyền đủ ngũ giaacuteo nhiếp cả ba căn

Đại sư ndash Hoa Nghiecircm đủ vocirc lượng mocircn cầu sanh Tịnh Độ lagrave một mocircn trong vocirc lượng mocircn trong bộ sớ sao tocirci cho rằng ldquoHoa Nghiecircm cực Viecircn kinh Di Đagrave đặng iacutet phần viecircnrdquo chiacutenh lagrave tocirci noacutei kinh Di Đagrave lagrave quyến thuộc của Hoa Nghiecircm thocirci Hoa Nghiecircm như Vua ai daacutem đem thượng thơ bộ trưởng gaacutec trecircn Quốc Vương Người nagraveo lagravem luận ấy Ocircng bảo tocirci necircn tugravey cơ yacute đoacute rất hay nhưng coacute 2 nghĩa

A- Nghigraven cơ đều chiều dạy đoacute lagrave việc của đức Như Lai xuất thế sức tocirci chưa lagravem được Vigrave thế necircn Tổ Tagraveo Khecirc chỉ chuyecircn truyền mocircn Trực chỉ thiền chẳng lẽ Tổ khocircng thocircng giaacuteo phaacutep khaacutec Nhẫn đến Vacircn Mocircn Tagraveo Động vvhellip caacutec Tổ đều lập mocircn đigravenh riecircng chỗ dạy người đều riecircng biệt Chư Tổ cograven như thế huống tocirci lagrave hạng phagravem ư Nếu vọng bắt chước Phật e rằng muốn lợi cho người magrave trở thagravenh hại người Chỉ coacute Phật mới lagrave

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

12

đấng Phaacutep Vương với tất cả phaacutep được tự tại Bigravenh dacircn muốn mạo hiệu Quốc Vương tất khoacute khỏi tai vạ

B- Giảng Hoa Nghiecircm tất gồm Tịnh Độ Giảng Tịnh Độ cũng thocircng Hoa Nghiecircm Vigrave thế necircn người giảng Hoa Nghiecircm thời cứ tự giảng Hoa Nghiecircm cograven người giảng Tịnh Độ thời cũng cứ giảng Tịnh Độ vẫn khocircng coacute gigrave traacutei ngại nhau cả Vả lại kinh Hoa Nghiecircm do Long Thọ Bồ Taacutet cheacutep ra magrave ngagravei vatildeng sanh Tịnh Độ Văn Thugrave vagrave Phổ Hiền lagrave hai vị Đại Thaacutenh trong phaacutep hội Hoa Nghiecircm magrave hai ngagravei đều coacute lời nguyện về Cực Lạc vagrave cũng khuyecircn cả phaacutep chuacuteng đồng nguyện Ocircng tocircn sugraveng Hoa Nghiecircm magrave checirc Tịnh Độ haacute lại khocircng traacutei với hạnh nguyện của ba vị Hoa Nghiecircm đại Bồ Taacutet ấy ư Thiệt tocirci khocircng thể hiểu đượchellip

Lỗ Xuyecircn - Tề Kỷ Thiền Sư bảo ldquoNgười cầu về Tacircy Phương lagrave bỏ cha trốn chạy đụng Đocircng chạm Tacircy lưu lạc xứ người khổ thay A Di Đagrave Phậtrdquo Lời ấy haacute khocircng yacute nghĩa

Đại sư - Ocircng necircn đaacutep lại với Thiền Sư như vầy ldquoChiacutenh nay begraven lagrave như con nhớ mẹ trở về gia hương bỏ Đocircng đặng Tacircy vui thay A Di Đagrave Phậtrdquo

Lỗ Xuyecircn - Người đại ngộ noacutei ldquoNhiều kiếp tu hagravenh khổ sở chẳng

bằng trong một niệm chứng vocirc sanh phaacutep nhẫn Một niệm duyecircn khởi vocirc sanh vượt hơn bực quyền học trong tam thừardquo Huống lagrave khocircng luận tam thừa hay nhứt thừa đều vocirc ngatilde vocirc ngatilde sở Nay người sanh Tịnh Độ thời migravenh lagrave năng sanh độ lagrave sở sanh năng sở rotilde ragraveng tất thagravenh diệt Nếu đợi ldquoHoa khai kiến Phật ngộ vocirc sanhrdquo thời thagravenh lacircu chậm

Đại sư - Ocircng đatilde chứng vocirc sanh phaacutep nhẫn chưa Nếu đatilde chứng thời tất khocircng necircn cho rằng migravenh lagrave năng sanh tịnh độ lagrave sở sanh Vigrave tacircm tức lagrave độ thời ai lagrave năng sanh Cograven độ chiacutenh lagrave tacircm thời gigrave lagrave sở sanh Vatildeng sanh magrave khocircng thấy năng sanh sở sanh dầu sanh magrave vẫn vocirc sanh đacircy mới lagrave chơn vocirc sanh Cograven bỏ sanh magrave noacutei vocirc sanh thời lagrave đoạn diệt khocircng chớ

chẳng phải chaacutenh lyacute vocirc sanh vậy Ocircng đatilde thấu Thiền Tocircng haacute chẳng hiểu rằng ldquoTừ mecirc đặng giaacutec ngộ như nằm mecirc chợt tỉnh như hoa sen nởrdquo ư Người niệm Phật coacute người hiện đời nầy thấy Phật kiến taacutenh đoacute lagrave hoa nở hiện tiền Coacute người sau khi sanh về Cực Lạc mới thấy Phật kiến taacutenh đoacute lagrave hoa nở về sau Do cocircng tu coacute siecircng cugraveng trể căn cơ coacute lợi cugraveng độn necircn hoa nở coacute sớm coacute muộn Đacircu necircn cho lagrave chậm lacircu cả

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

13

Lỗ Xuyecircn - Vừa rồi coacute đồ đệ của ngagravei từ Vacircn Thecirc qua Tocirc Chacircu tocirci luận đến thiền cơ thượng thừa thời va mắt sửng lograveng kinh hoặc vagrave khocircng tin magrave cười Đoacute lagrave lỗi của trograve hay lỗi nơi thầy ư Phagravem bực trượng phu khiacute votilde xung thiecircn lấy độ sanh lagravem phận sự gấp Ngagravei đatilde xuất thế đatilde khai đường đatilde phu tọa magrave chẳng đủ quyền năng của bực Đại nhơn chỉ coacute cử chỉ của ocircng latildeo mụ giagrave ăn chay Một mai bị người thocircng minh gạn hỏi hay bị nhagrave triacute thức bẻ baacutec chừng ấy toan trốn lecircn macircy ẩn vagraveo nuacutei ư

Đại sư - Ở trước ocircng dạy tocirci với cơ Hoa Nghiecircm thời truyền Hoa Nghiecircm với cơ Tịnh Độ thời truyền Tịnh Độ Nay sao đối với ocircng Tăng ở nuacutei hoang nagraveo đoacute vốn lagrave kẻ ở vagraveo hạng độn căn hạp với mocircn Tịnh Độ magrave ocircng lại đem thiền cơ thượng thừa gạn va lagravem cho va mắt sửng lograveng kinh trở lại cười ocircng đoacute coacute phải ocircng tự phạm vagraveo lỗi ldquocho thuốc khocircng truacuteng bịnhrdquo ư

Latildeo Tăng nầy từ nagraveo chẳng daacutem tự xưng xuất thế độ đời lẽ tất nhiecircn lagrave chưa đủ quyền năng của bực đại nhơn Ocircng lại checirc người tu Tịnh độ lagrave ldquoocircng latildeo mụ giagrave ăn chayrdquo Cổ Đức từng noacutei như thế chẳng phải lagrave checirc hạng ngu phu ngu phụ magrave chiacutenh lagrave checirc đại Bồ Taacutet Văn Thugrave Phổ Hiền Matilde Minh Long Thọ nhẫn đến Thiecircn Thai Viễn Cocircng Thiện Đạo Vĩnh Minh vvhellip chư đại Tổ Sư Caacutec bực ấy lagrave ocircng giagrave ăn chay cugraveng lagrave mụ giagrave ăn chay đấy ư Caacutec ocircng Lưu Di Dacircn Bạch Thiếu Phoacute Liễu Liễu Chacircu Tocirc Trường Cocircng vvhellip(2) chư Đại cư sĩ ấy lagrave ocircng latildeo mụ gigrave ăn chay đấy ư

Dầu lagrave ocircng latildeo mụ giagrave ăn chay nhưng niệm Phật được vatildeng sanh liền đặng trụ bực bất thối chuyển liền đặng ngự togravea sen dự hagraveng Thaacutenh đacircu necircn khinh bỉ Vả ocircng latildeo mụ giagrave chỉ biết ăn chay niệm Phật giữ kỹ tacircm hạnh magrave cho lagrave hạng ngu cũng được Cograven như người thocircng minh triacute thức magrave luận suocircng Baacutet nhatilde ăn caacute thịt cho no rồi đi tigravem caacutec ocircng Tăng để hỏi thiền hỏi lyacute đoacute chiacutenh lagrave ma vậy Người ngu quyacute nơi an phận ngu chuacuteng ta thagrave lagravem ocircng latildeo ăn chay niệm Phật hay lagrave bagrave giagrave ăn chay niệm Phật chớ chẳng necircn lagravem ma dacircn cugraveng ma nữ vậy

Đến như thế coacute kẻ thocircng minh hay nhagrave triacute thức nagraveo đến bẻ baacutec thời

khocircng cần phải lecircn macircy vagraveo nuacutei ocircng latildeo mụ giagrave ấy cứ đặt giường ngay họng kẻ thocircng minh cugraveng trải chiếu nơi trograveng mắt nhagrave triacute thức đoacute lagrave xong Để chi vậy Để bảo va tạm bỏ noacutei lyacute luận thiền suocircng magrave tự phản chiếu hồi quang thiệt tu thiệt hagravenh vậy

LỜI PHỤ - Trước Baacutet Tổ caacutec Tổ Sư dầu hoằng truyền Tịnh Độ nhưng một mặt vẫn khocircng bỏ Thiền Tocircng Chỉ Baacutet Tổ lagrave một Thiền Sư được chaacutenh thức ấn khả nơi Tiếu Nham Thiền Sư Tổ dograveng chaacutenh của Lacircm Tế

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

14

Tocircng trở lại chủ trương Tịnh độ magrave cực lực bagravei xiacutech cuồng thiền Vigrave thế necircn caacutec nhagrave thiền học đương thời rất khocircng bằng lograveng mới thagravenh coacute những sự tranh biện như thế

(1) Ta quen gọi Tổ lagrave ldquoLiecircn Trigrave Đại Sưrdquo

(2) Caacutec vị nầy lagrave bực danh nho đại triacute thức tu Tịnh Độ đặng vatildeng sanh coacute đủ chứng nghiệm

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

3

lagravem điều chi khaacutec lạ vagrave chớ phaacute hoại quy củ của tocirci Noacutei xong hướng về Tacircy chắp tay niệm Phật magrave qua đời Thọ được taacutem mươi mốt tuổi

Phụ Vấn ETHaacutep (Lược triacutech)

Thơ hỏi Kẻ hegraven nagravey từ lacircu giữ miền ETHocircng Lỗ đối với caacutec kinh điển Nho vagrave Phật đatilde lagravem con mọt saacutech từ bốn mươi năm qua Lại thường phụng giaacuteo với những hagraveng thức giả cũng uẩn suacutec được một đocirci phần Nay nhacircn sư ETHoạn Phagravem đến Vacircn Thecirc xin gởi mấy lời để mong sự hiệu chiacutenh nơi ngagravei lagrave bậc thiện tri thức

1 Trong Phật phaacutep coacute ba tạng mười hai phần giaacuteo đức Thế Tocircn khi xưa đatilde

giăng nhiều thứ lưới nơi bể sanh tử sacircu rộng để tugravey phần vớt caacutec loagravei caacute nhơn thiecircn lớn nhỏ đưa lecircn bờ Niết Bagraven Nhưng necircn noacutei lớn để gồm nhỏ đacircu thể cử một magrave bỏ nhiều Gần đacircy tocirci nghe coacute kẻ bảo nhiều kiếp thagravenh Phật tất lagrave Tiệm chớ khocircng phải ETHốn Vả Tiệm giaacuteo cũng lagrave Phật dạy chưa từng khocircng đuacuteng song dugraveng Tiệm để bỏ ETHốn giaacuteo phải chăng thật đatilde sai lầm

Tocircn Giả becircn trong ẩn giấu sự tỏ ngộ đốn viecircn ngagravei thigrave hiển bagravey phaacutep mocircn Tịnh ETHộ Việc nagravey chư Phật cũng coacute như thế khocircng đủ để hiềm nghi Nhưng học chuacuteng của ngagravei lại chỉ trọng một đức A Di ETHagrave magrave bỏ hết mười lăm vigrave

Vương tử muốn tocircn một kinh Tịnh ETHộ magrave bỏ hết ba tạng mười hai phần kinh ETHoacute lagrave điều kẻ hegraven nagravey khocircng muốn nghe Hiện nay tuy nhằm thời mạt phaacutep song con người haacute chỉ coacute độn taacutenh magrave khocircng lợi căn Như đức Thiacutech Tocircn vigrave Ca Diếp Kiều Trần Như thigrave noacutei phaacutep nagravey vigrave Thiện Tagravei Long Nữ lại noacutei phaacutep khaacutec Chỗ thuyết giaacuteo của Phật tugravey cơ biến đổi thật trograven trặn như trecircn mặt nước lăn traacutei hồ locirc nếu như cắm cọc đoacuteng đinh giữ cacircy chờ thỏ lagravem sao lợi iacutech hagraveng nhơn thiecircn được Rất mong Tocircn Giả tugravey cơ thuyết phaacutep khi gặp hagraveng lợi căn necircn vigrave noacutei thượng thừa để họ ngộ lyacute viecircn dung khocircng cograven thiecircn trệ khiến cho đại bagraveng cugraveng chim eacuten đều được thiacutech nghe Như thế haacute chẳng lagrave điều rất lagravenh rất tốt ư

2 Kinh Hoa Nghiecircm lagrave Nhứt Thừa Viecircn Giaacuteo lagrave vua trong caacutec kinh Trong bộ Di ETHagrave Sớ Sao Tocircn Giả lại đem kinh Di ETHagrave saacutenh với Hoa Nghiecircm điểm ấy tợ hồ chưa thỏa đaacuteng ETHatilde thế coacute người lại cograven nhacircn đoacute magrave lagravem luận đưa cao Tịnh ETHộ đegrave neacuten Hoa Nghiecircm khiến cho magraveu tiacutem sắc chu thagravenh ra lẫn lộn Mong Tocircn Giả vigrave căn Tịnh ETHộ noacutei Tịnh ETHộ với cơ Hoa Nghiecircm noacutei Hoa Nghiecircm đừng checirc nhau cũng chớ lạm nhau mới thật lagrave lưu thocircng Phật phaacutep

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

4

Thơ đaacutep Tiếp được tờ macircy biết cư sĩ đại lượng bao la muốn đem hết chuacuteng sanh trong phaacutep giới đưa vagraveo biển taacutenh Nhứt Thừa ETHoacute lagrave nguyện lớn của đức Phổ Hiền riecircng lograveng thật lấy lagravem kiacutenh ngưỡng

1 Theo lời cư sĩ bảo Tocirci necircn tugravey cơ diễn giaacuteo đoacute lagrave yacute kiến rất hay Nhưng tugravey muocircn cơ magrave dẫn dạy đoacute lagrave việc của chư Phật ra đời ETHiều ấy kẻ hegraven nagravey chưa lagravem được Như khi xưa Lục Tổ ở Tagraveo Khecirc ngagravei khocircng thocircng caacutec giaacuteo phaacutep khaacutec Vagrave như Viễn Cocircng ở Locirc Sơn riecircng mở Bạch Liecircn Xatilde gồm caacutec bậc cao Tăng danh sĩ haacute chỉ tiếp độ kẻ độn căn ETHến như năm tocircng Vacircn Mocircn Phaacutep Nhatilden Tagraveo ETHộng Quy Ngưỡng Lacircm Tế tuy đồng ra một nguồn nhưng sự tiếp độ của mỗi tocircng đều coacute phần sai khaacutec Những điều trecircn lagrave sự thi thiết riecircng của chi phaacutei mocircn đigravenh đoacute cũng lagrave lẽ tất nhiecircn chẳng lấy chi lagravem lạ Chư Tổ Sư khi xưa đều như thế huống nữa lagrave kẻ

phagravem thường nagravey ư Nếu khocircng tự lượng bắt chước theo Phật nay noacutei phaacutep nagravey mai diễn phaacutep khaacutec thigrave thagravenh ra mờ mịt chẳng coacute sư thừa ETHoacute tuy noacutei lagrave lợi người kỳ thật lagravem cho người lầm lạc Tại sao thế Bởi Phật lagrave đấng Phaacutep Vương đối với caacutec phaacutep đều tự tại Cograven kẻ dacircn thường magrave tiếm xưng Thiecircn Tử lagrave điều nguy hiểm haacute chẳng necircn kiecircng degrave ư

2 Kinh Hoa Nghiecircm đuacuteng lagrave Nhứt Thừa Viecircn Giaacuteo gồm vocirc lượng mocircn cầu sanh Tịnh ETHộ lagrave một trong vocirc lượng mocircn của Hoa Nghiecircm Theo căn cơ thời nay necircn do một Tịnh ETHộ magrave vagraveo Hoa Nghiecircm khocircng phải necircu Tịnh ETHộ magrave bỏ Hoa Nghiecircm Cư sĩ bảo do tocirci đem kinh Di ETHagrave saacutenh với Hoa Nghiecircm necircn

mới coacute kẻ lagravem luận đưa cao Tịnh ETHộ đegrave neacuten Hoa Nghiecircm Xin hỏi bộ luận ấy ở đacircu do ai trứ taacutec Nhưng tocirci cũng chưa từng đem kinh Di ETHagrave saacutenh ngang với Hoa Nghiecircm Trong văn Sớ Sao của tocirci chỉ noacutei Kinh Hoa Nghiecircm cực viecircn kinh Di ETHagrave được một iacutet phần viecircn ETHoacute lagrave bảo kinh Di ETHagrave chỉ thuộc mocirct phần phaacutep quyến của Hoa Nghiecircm coacute chi gọi rằng đồng bậc

Vả lại khi noacutei Hoa Nghiecircm đatilde gồm Tịnh ETHộ vagrave noacutei Tịnh ETHộ cũng thocircng với Hoa Nghiecircm Thế thigrave kẻ diễn Hoa Nghiecircm tự noacutei Hoa Nghiecircm người noacutei Tịnh ETHộ tự diễn Tịnh ETHộ vẫn đồng hagravenh magrave khocircng traacutei nhau Người thời nay chỉ biết Hoa Nghiecircm rộng hơn Cực Lạc song khocircng rotilde đức Di ETHagrave chiacutenh lagrave Phật

Giaacute Na Ngagravei Long Thọ truyền baacute kinh Hoa Nghiecircm magrave nguyện sanh Cực Lạc ETHức Văn Thugrave Phổ Hiền đồng phụ taacute Phật Tỳ Locirc Giaacute Na hiệu lagrave Hoa Nghiecircm Tam Thaacutenh cũng phaacutet nguyện về cotildei Liecircn Bang Cư sĩ khuyecircn tocirci vigrave căn Tịnh ETHộ noacutei Tịnh ETHộ với cơ Hoa Nghiecircm noacutei Hoa Nghiecircm Xin hỏi caacutec ngagravei Văn Thugrave Phổ Hiền Long Thọ lagrave bậc người nagraveo Những vị Bồ Taacutet ấy niệm Phật cầu sanh Tịnh ETHộ lagrave căn Tịnh ETHộ hay Hoa Nghiecircm Cư sĩ lacircu nay vẫn truyền dương kinh Hoa Nghiecircm magrave traacutei với đức Văn Thugrave Phổ Hiền Long Thọ lagrave điều tocirci chưa hiểu nổi

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

5

Thật ra cư sĩ với tocirci đều lagrave bạn lagravenh trong Hoa Tạng thế giới Nay latildeo hủ lại muốn mời cư sĩ cugraveng lagravem huynh đệ ở Liecircn Bang Mong cư sĩ xeacutet suy đừng xem tocirci lagrave người becircn ngoagravei vậy

Thơ hỏi ETHại đức ETHoạn Phagravem coacute đem thơ phuacute đaacutep của Tocircn Giả Duyệt xem thấy lời vagrave yacute acircn cần thật rất cảm lograveng chiếu cố Nhưng nỗi riecircng chưa tỏ hết cograven xin coacute mấy điểm trigravenh bagravey

1 Kinh Phaacutep Hoa trong phần khen cocircng đức thọ trigrave coacute dẫn Nếu người nữ nagraveo thọ trigrave phẩm nagravey sẽ thoaacutet hẳn nữ thacircn sanh về Cực Lạc Như thế sự vatildeng sanh Tịnh ETHộ phải chăng lagrave nhacircn quả của nữ nhơn Lại nữa kinh Lăng Nghiecircm trong phần tuyển lựa viecircn thocircng đức Văn Thugrave đatilde baacutec mocircn Niệm Phật của ngagravei Thế Chiacute lagrave vocirc thường sanh diệt Vậy yacute Tocircn Giả nghĩ như

thế nagraveo

2 Tể Kỷ thiền sư khi caacutec học giả đọc đến hai cacircu kệ của ngagravei Thiện ETHaọ Duy coacute đường tắt tu hagravenh Chỉ niệm A Di ETHagrave Phật đatilde quaacutet to Vẫn cograven quanh lối cũ niệm được caacutei gigrave Thiền sư lại bảo Y như trước bỏ cha trốn đi lưu lạc tha phương khổ thay A Di ETHagrave Phật Lời của một bậc ngộ đạo noacutei như vậy haacute khocircng coacute yacute vị ư

3 Bởi thế bậc thức đạt đatilde bảo Trải nhiều kiếp cần khổ tu hagravenh khocircng bằng một niệm ngộ Vocirc Sanh Phaacutep Nhẫn Người triacute cần phải vượt khỏi mocircn

quyền học Tam Thừa khocircng cograven ngatilde vagrave ngatilde sở Nay sự vatildeng sanh Tịnh ETHộ ta lagrave người hay sanh Cực Lạc lagrave chỗ sanh về thigrave năng sở người cảnh cograven phacircn biệt rotilde ragraveng đacircu gọi lagrave cứu caacutenh

4 Nếu như noacutei Hoa nở thấy Phật ngộ vocirc sanh ETHacircy tất phải đợi sau khi vatildeng sanh thấy đức Di ETHagrave mới được ngộ đạo phải chăng lagrave quaacute chậm trễ xa vời

5 Trong thơ trước tocirci đatilde khuyecircn Tocircn Giả Vigrave căn Tịnh ETHộ noacutei Tịnh ETHộ với cơ Hoa Nghiecircm noacutei Hoa Nghiecircm thật đatilde vigrave ngagravei magrave tỏ bagravey hết tacircm natildeo Tocircn Giả lại khocircng lưu yacute necircn vừa rồi thiacutenh chuacuteng nơi phaacutep hội của ngagravei từ

Hagraveng Chacircu sang đất Tocirc vị nagraveo cũng nocircn nao cầu về chiacuten phẩm Nhacircn khi cugraveng noacutei chuyện tocirci vừa đề cập đến Thượng Thừa thigrave họ đều sửng mắt kinh lograveng ETHoacute lagrave lỗi của thầy hay của hagraveng đệ tử ETHấng đại trượng phu khiacute lượng phải xung thiecircn nay ngagravei đatilde ra ứng thế mở phaacutep đường lecircn giảng tọa sao khocircng đủ taacutec lược của bậc đại nhơn magrave chỉ bắt chước hagravenh động những ocircng giagrave bagrave cả ăn chay ở đầu lagraveng ngotilde xoacutem Nếu một mai bị bậc lanh

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

6

lợi thocircng suốt hỏi đến sẽ toan ẩn migravenh trecircn sao Bắc ETHẩu hay chui thacircn vagraveo nuacutei Thiết Vi ư

6 Thế thigrave việc Tocircn Giả muốn vời tocirci cugraveng lagravem bạn sen nơi Cực Lạc khaacutec nagraveo bảo kẻ nagravey gaacutenh gai bỏ vagraveng đuổi theo vật magrave chạy vagraveo mecirc lộ Haacute chẳng nghe noacutei Nếu lagrave chim đại bagraveng kim suacutey mới giương caacutenh đatilde vượt cao chiacuten tầng macircy ngựa nhiếp ảnh thần cacircu vừa cất voacute đatilde lướt ra ngoagravei vạn dặm Hạng nagravey khocircng cograven theo lớp magrave ăn uống cũng khocircng tugravey tiện chịu vugravei thacircn Người xưa bảo Nếu muốn cứu caacutenh việc ấy phải đứng trecircn choacutet voacutet đỉnh non cao đi sacircu tận lograveng đaacutey biển thẳm Như chưa bỏ được sự ecircm ấm của khuecirc phograveng thigrave coacute chỗ nagraveo dugraveng được

Cho necircn Phật phaacutep lagrave việc lớn khocircng phải phagravem thường Mong ngagravei nghĩ

lại

Thơ đaacutep Mấy điều huệ cố của cư sĩ lời hay lẽ diệu luận biện điệp trugraveng thật lagrave đaacuteng ngợi khen đaacuteng ngưỡng vọng Nhưng trộm nghĩ Lograveng thương tocirci tuy sacircu song tiếc đatilde lắm lời phiacute uổng

Nếu cư sĩ quả muốn tuyecircn dương Thiền tocircng ức chế Tịnh ETHộ thigrave khocircng cần noacutei chi nhiều Sao chẳng bảo Chư Phật trong ba đời bị miệng ta nuốt mất hết cả Một đức Phật cograven chẳng lập coacute ai lagrave A Di ETHagrave Lại sao khocircng bảo Nếu người biết được tacircm đại địa khocircng tấc đất Một tấc đất đatilde khocircng nơi

nagraveo lagrave cotildei Cực Lạc Chỉ dugraveng hai lời ấy thocirci đủ gồm nhiếp hết những điều cư sĩ muốn noacutei Nay nghĩ nếu mỗi mỗi đều thugrave đaacutep e phạm lỗi đấu tranh Nếu hẳn khocircng trả lời vigrave đạo phaacutep coacute tương quan lại chẳng thể im lặng Vậy xin tỏ bagravey ước lược như sau

1 Cư sĩ dẫn kinh Phaacutep Hoa noacutei sự vatildeng sanh Tịnh ETHộ lagrave nhacircn quả của người nữ Thế thigrave việc Long Nữ thagravenh Phật cũng lagrave nhacircn quả của người nữ ư Lại dẫn kinh Lăng Nghiecircm noacutei ETHức Văn Thugrave baacutec Niệm Phật lagrave vocirc thường sanh diệt khocircng viecircn thocircng Thế tại sao ngagravei Kiều Trần Như tỏ ngộ hai chữ KHAacuteCH TRẦN coacute thể gọi lagrave suốt lyacute vocirc thường hợp lẽ bất sanh diệt lại chẳng được chọn lagrave phaacutep viecircn thocircng Nếu quả thật ETHức Quaacuten Acircm đỗ cao ngagravei

Thế Chiacute thi rớt thigrave sao cư sĩ chẳng nghe biết điều thiacute dụ Cửa rồng chạm traacuten lagrave lời của kẻ quecirc mugravea miền ETHocircng Datilde ở nước Tề

2 Về những điều của Tể Kỷ thiền sư bảo cư sĩ đatilde học Thiền sao chẳng biết đoacute lagrave caacutec nhagrave Tocircng Sư vigrave người cởi chấp mở troacutei yacute ở ngoagravei lời lại cứ theo văn tự hiểu thagravenh sự thật magrave chịu chết dưới cacircu noacutei như thế Nếu quả vậy thigrave cổ đức bảo ETHạp trecircn đỉnh đầu Phật Tỳ Locirc magrave đi cũng lagrave đạp thật sự

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

7

hay sao Những cơ phong ấy trong caacutec Ngữ Lục coacute đến ngagraven muocircn ức Latildeo hủ bốn mươi năm về trước cũng đatilde từng dugraveng đến để cho lời noacutei cao siecircu xuất caacutech cacircu văn mạnh mẽ hugraveng hagraveo Về sau xeacutet lại biết hổ thẹn khocircng cograven daacutem theo lề lối cũ nay chợt nghĩ đến hatildey cograven đỏ mặt Như Tề Kỷ thiền sư noacutei Y như trước bỏ cha trốn đi lưu lạc tha phương khổ thay A Di ETHagrave Phật Xin cũng dugraveng chuyển ngữ đối đaacutep Nay chiacutenh thật như con nhớ mẹ trở lại quecirc xưa vui thay A Di ETHagrave Phật Thử đem cacircn lường cacircu noacutei nagravey với lời ngagravei Tể Kỷ xem becircn nagraveo iacutet nhiều nặng nhẹ vagrave coacute bao khoảng caacutech xa

3 Trong thơ lại dẫn lời cổ nhơn bảo Trải nhiều kiếp cần khổ tu hagravenh khocircng bằng một niệm ngộ Vocirc Sanh Phaacutep Nhẫn Xin hỏi Cư sĩ đatilde chứng được Vocirc Sanh Phaacutep Nhẫn chưa Nếu chứng được thigrave khocircng necircn cho rằng Ta lagrave người hay sanh Tịnh ETHộ lagrave chỗ sanh về Tại sao Bởi tacircm tức lagrave cảnh

ai lagrave người hay sanh Cảnh tức lagrave tacircm đacircu lagrave chỗ được sanh Vigrave khocircng cograven thấy năng sở necircn tuy vatildeng sanh magrave chưa từng coacute sanh ETHoacute mới thật lagrave chacircn vocirc sanh Nếu cho khocircng sanh về đacircu mới lagrave vocirc sanh thigrave thagravenh ra lỗi đoạn diệt thiecircn khocircng vậy

4 Cư sĩ bảo Nếu đợi hoa nở thấy Phật mới ngộ vocirc sanh lagrave chậm trễ xa vời Kẻ hiểu Thiền tocircng sao chẳng biết từ mecirc được ngộ như giấc chiecircm bao dagravei mới thức tỉnh Người ngiệm Phật tugravey theo căn cơ coacute vị trong hiện đời đatilde kiến taacutenh ETHoacute lagrave hoa sen nở trong giacircy phuacutet Coacute kẻ sau khi vatildeng sanh mới kiến taacutenh ETHoacute lagrave hoa nở về lacircu Bởi căn cơ coacute saacuteng tối cocircng phu coacute trễ

siecircng necircn hoa nở mới coacute sớm muộn đacircu được nhất khaacutei cho lagrave sai chậm ư

5 Trong thơ cograven đề cập đến mấy vị Tăng ở nuacutei hoang nagraveo đoacute khi hỏi tới Thượng Thừa thigrave đều sửng mắt kinh lograveng Cư sĩ khuyecircn tocirci với căn Hoa Nghiecircm thigrave noacutei Hoa Nghiecircm với cơ Tịnh ETHộ thigrave đagravem Tịnh ETHộ Nay những kẻ ấy thuộc về hagraveng độn căn chiacutenh necircn giảng Tịnh ETHộ sao cư sĩ khocircng tugravey bịnh cho thuốc lại luận Thượng Thừa với họ lagravem chi

Cư sĩ lại bảo tocirci đatilde ra ứng thế mở phaacutep đường lecircn giảng tọa magrave khocircng đủ taacutec lược của bậc đại nhơn Latildeo hủ chưa từng daacutem đương với danh dự ra ứng

thế necircn tự ưng khocircng coacute taacutec lược của bậc đại nhơn ETHiều nagravey hatildey tạm gaacutec qua khocircng cần bagraven luận Nhưng nếu bỉ người tu Tịnh ETHộ lagrave hạng ocircng giagrave bagrave cả ăn chay quecirc mugravea thật ra khocircng phải checirc caacutec vị đoacute đacircu magrave chiacutenh lagrave bỉ đức Văn Thugrave Phổ Hiền Matilde Minh Long Thọ vậy ETHacircu riecircng gigrave những vị Bồ Taacutet ấy magrave chư Tổ như Huệ Viễn Thiện ETHạo Thiecircn Thai Vĩnh Minh chư đại thiện tri thức caacutec hagraveng danh nhơn niệm Phật theo cư sĩ cũng lagrave hạng quecirc mugravea cả ư

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

8

Song hạng quecirc mugravea nếu niệm Phật được vatildeng sanh sẽ lecircn ngocirci Bất Thối Chuyển cũng đacircu necircn xem rẻ khinh checirc Những ocircng giagrave bagrave cả ăn chay niệm Phật cũng daacuteng khen lagrave họ biết giữ theo quy củ quecirc mugravea của chiacutenh migravenh Cograven hạng thocircng minh tagravei biện ăn thịt uống rượu vọng noacutei Baacutet Nhatilde hocircm sớm cứ tigravem chư Tăng gạn Thiền noacutei đạo thigrave thế nagraveo

ETHến như việc caacutec ocircng giagrave bagrave cả khi bị kẻ lanh lợi thocircng suốt hỏi đến thigrave chẳng cần lecircn sao Bắc ETHẩu vagraveo nuacutei Thiết Vi lagravem chi cho cao xa Họ chỉ cần đặt giường nằm nơi cổ họng trải togravea ngồi trecircn đocirci mắt của caacutec vị lanh lợi thocircng suốt ấy Lagravem như thế để chi ETHể chuacuteng hatildey tạm đoacuteng mocircn tam muội nơi cửa miệng biết nhắm mắt hồi quang phản chiếu xeacutet trở lại chiacutenh migravenh đoacute thocirci

6 Cư sĩ cho rằng việc khuyecircn niệm Phật cầu sanh Tịnh ETHộ lagrave điecircn đảo đuổi theo vật vagraveo mecirc lộ lagrave gaacutenh gai bỏ vagraveng lagravem khuất nhục đến migravenh Nhưng caacutec thiacute dụ ấy cograven chưa thacircn thiết Nay latildeo hủ xin đem một thiacute dụ khaacutec thay thế

Coacute một latildeo nocircng chacircn thật gởi thiếp vagraveo cửa vị phuacute trưởng giả mời đến nhagrave ở đồng ruộng của migravenh viếng cảnh Mọi người nghe noacutei đều cười Latildeo nocircng lại queacutet dọn đường saacute sạch sẽ đến mời thỉnh lần nữa Người gaacutec cửa nhagrave phuacute trưởng giả cười bảo Chủ nhơn lần trước khocircng quở traacutech ocircng lagrave may lắm rồi Ocircng định lagravem mặt dagravey hay sao Latildeo ocircng đaacutep Tocirci thấy trong caacutec

nhagrave giagraveu coacute kẻ lagravem giagraveu magrave bất nhơn Coacute người ngoagravei giagraveu nhưng trong nghegraveo Coacute kẻ chưa giagraveu song tỏ ra kiecircu mạn trước Coacute người chỉ giữ kho giữ sổ saacutech ở nhagrave giagraveu magrave tự cho lagrave migravenh giagraveu Vả lại cảnh giagraveu sanh như Kim Cốc Mỵ Ổ nay cograven đacircu ư Tocirci lagrave một latildeo giagrave ở đồng ruộng an hưởng sự vui thaacutei bigravenh necircn quecircn phận thấp keacutem của migravenh mới thương xoacutet magrave mời thỉnh Thocirci từ nay cũng xin tự biết lỗi rồirdquo Noacutei xong cugraveng nhau cười rộ magrave chia tay

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

9

BAacuteT TỔ

CHAcircU HOẰNG ĐẠI SƯ

Triacutech ở bộ ldquoVacircn Thecirc Phaacutep Vịrdquo

Chacircu Hoằng Đại Sư người Hagraveng Chacircu họ Trầm tự Phật Huệ hiệu Liecircn Trigrave(1) Năm 17 tuổi đatilde được bổ lagravem Giaacuteo thọ coacute tiếng lagrave người học hạnh gồm đủ

Becircn nhagrave ngụ coacute mụ giagrave mỗi tối niệm Phật vagravei nghigraven cacircu lagravem thường khoacutea Đại Sư hỏi Mụ đaacutep ldquoChồng tocirci luacutec sanh tiền chuyecircn trigrave niệm Phật Đến ngagravey lacircm chung khocircng bịnh vui vẻ vograveng tay caacuteo từ mọi người magrave đi Do đoacute necircn tocirci biết cocircng đức niệm Phật khocircng thể nghĩ bagravenrdquo

Từ khi nghe lời mụ giagrave laacuteng giềng noacutei Đại Sư để tacircm nơi phaacutep mocircn Tịnh độ Ngagravei viết bốn chữ lớn ldquoSanh tử sự đạirdquo treo trước bagraven để tự răn nhắc

Năm 32 tuổi xuất gia ngagravei đến học với Biện Dung Thiền Sư Tiếu Nham Thiền Sư tham cứu cacircu ldquoNiệm Phật đoacute lagrave airdquo được tỉnh ngộ

Năm Long Khaacutenh thứ năm nhagrave Minh Đại Sư khất thực ở Vacircn Thecirc thấy cảnh nuacutei u nhatilde begraven cất am ở trong nuacutei coacute nhiều cọp dữ Đại Sư hagravenh Du Giagrave Diệm Khẩu cọp khocircng khuấy hại người

Năm đoacute trời nắng hạn Người xứ ấy cầu Đại Sư đảo votilde Ngagravei noacutei ldquoTocirci chỉ biết niệm Phật khocircng tagravei nghề gigrave khaacutecrdquo Mọi người cố thỉnh Đại Sư cảm lograveng thagravenh khẩn của dacircn chuacuteng begraven tay cầm motilde đi bộ theo bờ ruộng magrave niệm Phật Mưa to liền xối xuống Dacircn chuacuteng vui mừng kiacutenh đức cugraveng nhau hiệp sức cất chugravea xacircy điện Tăng chuacuteng quy tụ khocircng mấy luacutec magrave thagravenh cảnh tograveng lacircm lớn

Đại Sư chủ trương Tịnh độ Cực lạc baacutec bỏ cuồng thiền Ngagravei trứ taacutec bộ ldquoPhật Thuyết A Di Đagrave kinh sớ saordquo dung hội cả sự lẫn lyacute lợi khắp ba căn rất lagrave uyecircn aacuteo

Đại Sư một mặt chuyecircn tu Tịnh độ vagrave giaacuteo hoacutea người một mặt thường thực hagravenh caacutec điều thiện để tư trợ tịnh nghiệp thẩm định nghi

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

10

ldquoThủy Lụcrdquo vagrave văn ldquoDu Giagrave Diệm Khẩurdquo để cứu khổ u minh khai ao phoacuteng sanh vagrave lagravem văn giới saacutet

Năm Vạn Lịch thứ 40 cuối thaacuteng saacuteu Đại Sư đi vagraveo thagravenh từ biệt caacutec đệ tử vagrave những người cố cựu rằng ldquoTocirci xắp đi nơi khaacutecrdquo Rồi ngagravei trở về đatildei tragrave từ biệt đại chuacuteng Mọi người khocircng hiểu cớ gigrave

Chiều mugraveng một thaacuteng 7 Đại Sư vagraveo nhagrave Tăng noacutei ldquoNgagravei mai tocirci đirdquo

Qua chiều hocircm sau Đại Sư kecircu mệt rồi vagraveo tư thất đoan tọa nhắm mắt Tăng chuacuteng vagrave caacutec đệ tử caacutec người cố cựu trong thagravenh đều hội đến Đại Sư mở mắt ra nhigraven mọi người Năm 32 tuổi xuất gia ngagravei đến

học với Biện Dung Thiền Sư Tiếu Nham Thiền Sư tham cứu cacircu ldquoNiệm Phật đoacute lagrave airdquo được tỉnh ngộ

Năm Long Khaacutenh thứ năm nhagrave Minh Đại Sư khất thực ở Vacircn Thecirc thấy cảnh nuacutei u nhatilde begraven cất am ở trong nuacutei coacute nhiều cọp dữ Đại Sư hagravenh Du Giagrave Diệm Khẩu cọp khocircng khuấy hại người

Năm đoacute trời nắng hạn Người xứ ấy cầu Đại Sư đảo votilde Ngagravei noacutei ldquoTocirci chỉ biết niệm Phật khocircng tagravei nghề gigrave khaacutecrdquo Mọi người cố thỉnh Đại Sư cảm lograveng thagravenh khẩn của dacircn chuacuteng begraven tay cầm motilde đi bộ theo bờ ruộng magrave niệm Phật Mưa to liền xối xuống Dacircn chuacuteng vui mừng kiacutenh đức cugraveng nhau hiệp sức cất chugravea xacircy điện Tăng chuacuteng quy tụ khocircng mấy luacutec magrave thagravenh cảnh tograveng lacircm lớn

Đại Sư chủ trương Tịnh độ Cực lạc baacutec bỏ cuồng thiền Ngagravei trứ taacutec bộ ldquoPhật Thuyết A Di Đagrave kinh sớ saordquo dung hội cả sự lẫn lyacute lợi khắp ba căn rất lagrave uyecircn aacuteo

Đại Sư một mặt chuyecircn tu Tịnh độ vagrave giaacuteo hoacutea người một mặt thường thực hagravenh caacutec điều thiện để tư trợ tịnh nghiệp thẩm định nghi ldquoThủy Lụcrdquo vagrave văn ldquoDu Giagrave Diệm Khẩurdquo để cứu khổ u minh khai ao phoacuteng

sanh vagrave lagravem văn giới saacutet

Năm Vạn Lịch thứ 40 cuối thaacuteng saacuteu Đại Sư đi vagraveo thagravenh từ biệt caacutec đệ tử vagrave những người cố cựu rằng ldquoTocirci xắp đi nơi khaacutecrdquo Rồi ngagravei trở về đatildei tragrave từ biệt đại chuacuteng Mọi người khocircng hiểu cớ gigrave

Chiều mugraveng một thaacuteng 7 Đại Sư vagraveo nhagrave Tăng noacutei ldquoNgagravei mai tocirci đirdquo

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

11

Qua chiều hocircm sau Đại Sư kecircu mệt rồi vagraveo tư thất đoan tọa nhắm mắt Tăng chuacuteng vagrave caacutec đệ tử caacutec người cố cựu trong thagravenh đều hội đến Đại Sư mở mắt ra nhigraven mọi người magrave bảo rằng ldquoĐại chuacuteng phải niệm Phật cho chiacuten chắn chớ nghi ngờ cũng đừng phaacute hoại quy củ của tocircirdquo Dặn xong Đại Sư chấp tay hướng về Tacircy Phương xướng hồng danh của Phật magrave tịch thọ 81 tuổi

PHỤ VẤN ĐAacuteP

Triacutech ldquoVacircn Thecirc Phaacutep Vịrdquo

Ocircng Tagraveo Lỗ Xuyecircn hai phen gởi thơ đến Vacircn Thecirc gạn Đại Sư hai phen

phuacutec đaacutep Nay triacutech đoạn đối đaacutep coacute liecircn quan với tocircng chỉ Tịnh độ

Lỗ Xuyecircn ndash Kinh Hoa Nghiecircm thuộc vocirc thượng nhứt thừa Viecircn giaacuteo ngagravei cho kinh Di Đagrave cugraveng đồng hagraveng in tuồng như khocircng được đuacuteng Vagrave do đacircy necircn coacute người lagravem luận gaacutec Tịnh độ trecircn Hoa Nghiecircm Xin ngagravei với cơ

Tịnh Độ dạy Tịnh Độ cograven với cơ Hoa Nghiecircm dạy Hoa Nghiecircm Như thế Phật phaacutep mới được lưu thocircng truyền đủ ngũ giaacuteo nhiếp cả ba căn

Đại sư ndash Hoa Nghiecircm đủ vocirc lượng mocircn cầu sanh Tịnh Độ lagrave một mocircn trong vocirc lượng mocircn trong bộ sớ sao tocirci cho rằng ldquoHoa Nghiecircm cực Viecircn kinh Di Đagrave đặng iacutet phần viecircnrdquo chiacutenh lagrave tocirci noacutei kinh Di Đagrave lagrave quyến thuộc của Hoa Nghiecircm thocirci Hoa Nghiecircm như Vua ai daacutem đem thượng thơ bộ trưởng gaacutec trecircn Quốc Vương Người nagraveo lagravem luận ấy Ocircng bảo tocirci necircn tugravey cơ yacute đoacute rất hay nhưng coacute 2 nghĩa

A- Nghigraven cơ đều chiều dạy đoacute lagrave việc của đức Như Lai xuất thế sức tocirci chưa lagravem được Vigrave thế necircn Tổ Tagraveo Khecirc chỉ chuyecircn truyền mocircn Trực chỉ thiền chẳng lẽ Tổ khocircng thocircng giaacuteo phaacutep khaacutec Nhẫn đến Vacircn Mocircn Tagraveo Động vvhellip caacutec Tổ đều lập mocircn đigravenh riecircng chỗ dạy người đều riecircng biệt Chư Tổ cograven như thế huống tocirci lagrave hạng phagravem ư Nếu vọng bắt chước Phật e rằng muốn lợi cho người magrave trở thagravenh hại người Chỉ coacute Phật mới lagrave

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

12

đấng Phaacutep Vương với tất cả phaacutep được tự tại Bigravenh dacircn muốn mạo hiệu Quốc Vương tất khoacute khỏi tai vạ

B- Giảng Hoa Nghiecircm tất gồm Tịnh Độ Giảng Tịnh Độ cũng thocircng Hoa Nghiecircm Vigrave thế necircn người giảng Hoa Nghiecircm thời cứ tự giảng Hoa Nghiecircm cograven người giảng Tịnh Độ thời cũng cứ giảng Tịnh Độ vẫn khocircng coacute gigrave traacutei ngại nhau cả Vả lại kinh Hoa Nghiecircm do Long Thọ Bồ Taacutet cheacutep ra magrave ngagravei vatildeng sanh Tịnh Độ Văn Thugrave vagrave Phổ Hiền lagrave hai vị Đại Thaacutenh trong phaacutep hội Hoa Nghiecircm magrave hai ngagravei đều coacute lời nguyện về Cực Lạc vagrave cũng khuyecircn cả phaacutep chuacuteng đồng nguyện Ocircng tocircn sugraveng Hoa Nghiecircm magrave checirc Tịnh Độ haacute lại khocircng traacutei với hạnh nguyện của ba vị Hoa Nghiecircm đại Bồ Taacutet ấy ư Thiệt tocirci khocircng thể hiểu đượchellip

Lỗ Xuyecircn - Tề Kỷ Thiền Sư bảo ldquoNgười cầu về Tacircy Phương lagrave bỏ cha trốn chạy đụng Đocircng chạm Tacircy lưu lạc xứ người khổ thay A Di Đagrave Phậtrdquo Lời ấy haacute khocircng yacute nghĩa

Đại sư - Ocircng necircn đaacutep lại với Thiền Sư như vầy ldquoChiacutenh nay begraven lagrave như con nhớ mẹ trở về gia hương bỏ Đocircng đặng Tacircy vui thay A Di Đagrave Phậtrdquo

Lỗ Xuyecircn - Người đại ngộ noacutei ldquoNhiều kiếp tu hagravenh khổ sở chẳng

bằng trong một niệm chứng vocirc sanh phaacutep nhẫn Một niệm duyecircn khởi vocirc sanh vượt hơn bực quyền học trong tam thừardquo Huống lagrave khocircng luận tam thừa hay nhứt thừa đều vocirc ngatilde vocirc ngatilde sở Nay người sanh Tịnh Độ thời migravenh lagrave năng sanh độ lagrave sở sanh năng sở rotilde ragraveng tất thagravenh diệt Nếu đợi ldquoHoa khai kiến Phật ngộ vocirc sanhrdquo thời thagravenh lacircu chậm

Đại sư - Ocircng đatilde chứng vocirc sanh phaacutep nhẫn chưa Nếu đatilde chứng thời tất khocircng necircn cho rằng migravenh lagrave năng sanh tịnh độ lagrave sở sanh Vigrave tacircm tức lagrave độ thời ai lagrave năng sanh Cograven độ chiacutenh lagrave tacircm thời gigrave lagrave sở sanh Vatildeng sanh magrave khocircng thấy năng sanh sở sanh dầu sanh magrave vẫn vocirc sanh đacircy mới lagrave chơn vocirc sanh Cograven bỏ sanh magrave noacutei vocirc sanh thời lagrave đoạn diệt khocircng chớ

chẳng phải chaacutenh lyacute vocirc sanh vậy Ocircng đatilde thấu Thiền Tocircng haacute chẳng hiểu rằng ldquoTừ mecirc đặng giaacutec ngộ như nằm mecirc chợt tỉnh như hoa sen nởrdquo ư Người niệm Phật coacute người hiện đời nầy thấy Phật kiến taacutenh đoacute lagrave hoa nở hiện tiền Coacute người sau khi sanh về Cực Lạc mới thấy Phật kiến taacutenh đoacute lagrave hoa nở về sau Do cocircng tu coacute siecircng cugraveng trể căn cơ coacute lợi cugraveng độn necircn hoa nở coacute sớm coacute muộn Đacircu necircn cho lagrave chậm lacircu cả

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

13

Lỗ Xuyecircn - Vừa rồi coacute đồ đệ của ngagravei từ Vacircn Thecirc qua Tocirc Chacircu tocirci luận đến thiền cơ thượng thừa thời va mắt sửng lograveng kinh hoặc vagrave khocircng tin magrave cười Đoacute lagrave lỗi của trograve hay lỗi nơi thầy ư Phagravem bực trượng phu khiacute votilde xung thiecircn lấy độ sanh lagravem phận sự gấp Ngagravei đatilde xuất thế đatilde khai đường đatilde phu tọa magrave chẳng đủ quyền năng của bực Đại nhơn chỉ coacute cử chỉ của ocircng latildeo mụ giagrave ăn chay Một mai bị người thocircng minh gạn hỏi hay bị nhagrave triacute thức bẻ baacutec chừng ấy toan trốn lecircn macircy ẩn vagraveo nuacutei ư

Đại sư - Ở trước ocircng dạy tocirci với cơ Hoa Nghiecircm thời truyền Hoa Nghiecircm với cơ Tịnh Độ thời truyền Tịnh Độ Nay sao đối với ocircng Tăng ở nuacutei hoang nagraveo đoacute vốn lagrave kẻ ở vagraveo hạng độn căn hạp với mocircn Tịnh Độ magrave ocircng lại đem thiền cơ thượng thừa gạn va lagravem cho va mắt sửng lograveng kinh trở lại cười ocircng đoacute coacute phải ocircng tự phạm vagraveo lỗi ldquocho thuốc khocircng truacuteng bịnhrdquo ư

Latildeo Tăng nầy từ nagraveo chẳng daacutem tự xưng xuất thế độ đời lẽ tất nhiecircn lagrave chưa đủ quyền năng của bực đại nhơn Ocircng lại checirc người tu Tịnh độ lagrave ldquoocircng latildeo mụ giagrave ăn chayrdquo Cổ Đức từng noacutei như thế chẳng phải lagrave checirc hạng ngu phu ngu phụ magrave chiacutenh lagrave checirc đại Bồ Taacutet Văn Thugrave Phổ Hiền Matilde Minh Long Thọ nhẫn đến Thiecircn Thai Viễn Cocircng Thiện Đạo Vĩnh Minh vvhellip chư đại Tổ Sư Caacutec bực ấy lagrave ocircng giagrave ăn chay cugraveng lagrave mụ giagrave ăn chay đấy ư Caacutec ocircng Lưu Di Dacircn Bạch Thiếu Phoacute Liễu Liễu Chacircu Tocirc Trường Cocircng vvhellip(2) chư Đại cư sĩ ấy lagrave ocircng latildeo mụ gigrave ăn chay đấy ư

Dầu lagrave ocircng latildeo mụ giagrave ăn chay nhưng niệm Phật được vatildeng sanh liền đặng trụ bực bất thối chuyển liền đặng ngự togravea sen dự hagraveng Thaacutenh đacircu necircn khinh bỉ Vả ocircng latildeo mụ giagrave chỉ biết ăn chay niệm Phật giữ kỹ tacircm hạnh magrave cho lagrave hạng ngu cũng được Cograven như người thocircng minh triacute thức magrave luận suocircng Baacutet nhatilde ăn caacute thịt cho no rồi đi tigravem caacutec ocircng Tăng để hỏi thiền hỏi lyacute đoacute chiacutenh lagrave ma vậy Người ngu quyacute nơi an phận ngu chuacuteng ta thagrave lagravem ocircng latildeo ăn chay niệm Phật hay lagrave bagrave giagrave ăn chay niệm Phật chớ chẳng necircn lagravem ma dacircn cugraveng ma nữ vậy

Đến như thế coacute kẻ thocircng minh hay nhagrave triacute thức nagraveo đến bẻ baacutec thời

khocircng cần phải lecircn macircy vagraveo nuacutei ocircng latildeo mụ giagrave ấy cứ đặt giường ngay họng kẻ thocircng minh cugraveng trải chiếu nơi trograveng mắt nhagrave triacute thức đoacute lagrave xong Để chi vậy Để bảo va tạm bỏ noacutei lyacute luận thiền suocircng magrave tự phản chiếu hồi quang thiệt tu thiệt hagravenh vậy

LỜI PHỤ - Trước Baacutet Tổ caacutec Tổ Sư dầu hoằng truyền Tịnh Độ nhưng một mặt vẫn khocircng bỏ Thiền Tocircng Chỉ Baacutet Tổ lagrave một Thiền Sư được chaacutenh thức ấn khả nơi Tiếu Nham Thiền Sư Tổ dograveng chaacutenh của Lacircm Tế

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

14

Tocircng trở lại chủ trương Tịnh độ magrave cực lực bagravei xiacutech cuồng thiền Vigrave thế necircn caacutec nhagrave thiền học đương thời rất khocircng bằng lograveng mới thagravenh coacute những sự tranh biện như thế

(1) Ta quen gọi Tổ lagrave ldquoLiecircn Trigrave Đại Sưrdquo

(2) Caacutec vị nầy lagrave bực danh nho đại triacute thức tu Tịnh Độ đặng vatildeng sanh coacute đủ chứng nghiệm

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

4

Thơ đaacutep Tiếp được tờ macircy biết cư sĩ đại lượng bao la muốn đem hết chuacuteng sanh trong phaacutep giới đưa vagraveo biển taacutenh Nhứt Thừa ETHoacute lagrave nguyện lớn của đức Phổ Hiền riecircng lograveng thật lấy lagravem kiacutenh ngưỡng

1 Theo lời cư sĩ bảo Tocirci necircn tugravey cơ diễn giaacuteo đoacute lagrave yacute kiến rất hay Nhưng tugravey muocircn cơ magrave dẫn dạy đoacute lagrave việc của chư Phật ra đời ETHiều ấy kẻ hegraven nagravey chưa lagravem được Như khi xưa Lục Tổ ở Tagraveo Khecirc ngagravei khocircng thocircng caacutec giaacuteo phaacutep khaacutec Vagrave như Viễn Cocircng ở Locirc Sơn riecircng mở Bạch Liecircn Xatilde gồm caacutec bậc cao Tăng danh sĩ haacute chỉ tiếp độ kẻ độn căn ETHến như năm tocircng Vacircn Mocircn Phaacutep Nhatilden Tagraveo ETHộng Quy Ngưỡng Lacircm Tế tuy đồng ra một nguồn nhưng sự tiếp độ của mỗi tocircng đều coacute phần sai khaacutec Những điều trecircn lagrave sự thi thiết riecircng của chi phaacutei mocircn đigravenh đoacute cũng lagrave lẽ tất nhiecircn chẳng lấy chi lagravem lạ Chư Tổ Sư khi xưa đều như thế huống nữa lagrave kẻ

phagravem thường nagravey ư Nếu khocircng tự lượng bắt chước theo Phật nay noacutei phaacutep nagravey mai diễn phaacutep khaacutec thigrave thagravenh ra mờ mịt chẳng coacute sư thừa ETHoacute tuy noacutei lagrave lợi người kỳ thật lagravem cho người lầm lạc Tại sao thế Bởi Phật lagrave đấng Phaacutep Vương đối với caacutec phaacutep đều tự tại Cograven kẻ dacircn thường magrave tiếm xưng Thiecircn Tử lagrave điều nguy hiểm haacute chẳng necircn kiecircng degrave ư

2 Kinh Hoa Nghiecircm đuacuteng lagrave Nhứt Thừa Viecircn Giaacuteo gồm vocirc lượng mocircn cầu sanh Tịnh ETHộ lagrave một trong vocirc lượng mocircn của Hoa Nghiecircm Theo căn cơ thời nay necircn do một Tịnh ETHộ magrave vagraveo Hoa Nghiecircm khocircng phải necircu Tịnh ETHộ magrave bỏ Hoa Nghiecircm Cư sĩ bảo do tocirci đem kinh Di ETHagrave saacutenh với Hoa Nghiecircm necircn

mới coacute kẻ lagravem luận đưa cao Tịnh ETHộ đegrave neacuten Hoa Nghiecircm Xin hỏi bộ luận ấy ở đacircu do ai trứ taacutec Nhưng tocirci cũng chưa từng đem kinh Di ETHagrave saacutenh ngang với Hoa Nghiecircm Trong văn Sớ Sao của tocirci chỉ noacutei Kinh Hoa Nghiecircm cực viecircn kinh Di ETHagrave được một iacutet phần viecircn ETHoacute lagrave bảo kinh Di ETHagrave chỉ thuộc mocirct phần phaacutep quyến của Hoa Nghiecircm coacute chi gọi rằng đồng bậc

Vả lại khi noacutei Hoa Nghiecircm đatilde gồm Tịnh ETHộ vagrave noacutei Tịnh ETHộ cũng thocircng với Hoa Nghiecircm Thế thigrave kẻ diễn Hoa Nghiecircm tự noacutei Hoa Nghiecircm người noacutei Tịnh ETHộ tự diễn Tịnh ETHộ vẫn đồng hagravenh magrave khocircng traacutei nhau Người thời nay chỉ biết Hoa Nghiecircm rộng hơn Cực Lạc song khocircng rotilde đức Di ETHagrave chiacutenh lagrave Phật

Giaacute Na Ngagravei Long Thọ truyền baacute kinh Hoa Nghiecircm magrave nguyện sanh Cực Lạc ETHức Văn Thugrave Phổ Hiền đồng phụ taacute Phật Tỳ Locirc Giaacute Na hiệu lagrave Hoa Nghiecircm Tam Thaacutenh cũng phaacutet nguyện về cotildei Liecircn Bang Cư sĩ khuyecircn tocirci vigrave căn Tịnh ETHộ noacutei Tịnh ETHộ với cơ Hoa Nghiecircm noacutei Hoa Nghiecircm Xin hỏi caacutec ngagravei Văn Thugrave Phổ Hiền Long Thọ lagrave bậc người nagraveo Những vị Bồ Taacutet ấy niệm Phật cầu sanh Tịnh ETHộ lagrave căn Tịnh ETHộ hay Hoa Nghiecircm Cư sĩ lacircu nay vẫn truyền dương kinh Hoa Nghiecircm magrave traacutei với đức Văn Thugrave Phổ Hiền Long Thọ lagrave điều tocirci chưa hiểu nổi

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

5

Thật ra cư sĩ với tocirci đều lagrave bạn lagravenh trong Hoa Tạng thế giới Nay latildeo hủ lại muốn mời cư sĩ cugraveng lagravem huynh đệ ở Liecircn Bang Mong cư sĩ xeacutet suy đừng xem tocirci lagrave người becircn ngoagravei vậy

Thơ hỏi ETHại đức ETHoạn Phagravem coacute đem thơ phuacute đaacutep của Tocircn Giả Duyệt xem thấy lời vagrave yacute acircn cần thật rất cảm lograveng chiếu cố Nhưng nỗi riecircng chưa tỏ hết cograven xin coacute mấy điểm trigravenh bagravey

1 Kinh Phaacutep Hoa trong phần khen cocircng đức thọ trigrave coacute dẫn Nếu người nữ nagraveo thọ trigrave phẩm nagravey sẽ thoaacutet hẳn nữ thacircn sanh về Cực Lạc Như thế sự vatildeng sanh Tịnh ETHộ phải chăng lagrave nhacircn quả của nữ nhơn Lại nữa kinh Lăng Nghiecircm trong phần tuyển lựa viecircn thocircng đức Văn Thugrave đatilde baacutec mocircn Niệm Phật của ngagravei Thế Chiacute lagrave vocirc thường sanh diệt Vậy yacute Tocircn Giả nghĩ như

thế nagraveo

2 Tể Kỷ thiền sư khi caacutec học giả đọc đến hai cacircu kệ của ngagravei Thiện ETHaọ Duy coacute đường tắt tu hagravenh Chỉ niệm A Di ETHagrave Phật đatilde quaacutet to Vẫn cograven quanh lối cũ niệm được caacutei gigrave Thiền sư lại bảo Y như trước bỏ cha trốn đi lưu lạc tha phương khổ thay A Di ETHagrave Phật Lời của một bậc ngộ đạo noacutei như vậy haacute khocircng coacute yacute vị ư

3 Bởi thế bậc thức đạt đatilde bảo Trải nhiều kiếp cần khổ tu hagravenh khocircng bằng một niệm ngộ Vocirc Sanh Phaacutep Nhẫn Người triacute cần phải vượt khỏi mocircn

quyền học Tam Thừa khocircng cograven ngatilde vagrave ngatilde sở Nay sự vatildeng sanh Tịnh ETHộ ta lagrave người hay sanh Cực Lạc lagrave chỗ sanh về thigrave năng sở người cảnh cograven phacircn biệt rotilde ragraveng đacircu gọi lagrave cứu caacutenh

4 Nếu như noacutei Hoa nở thấy Phật ngộ vocirc sanh ETHacircy tất phải đợi sau khi vatildeng sanh thấy đức Di ETHagrave mới được ngộ đạo phải chăng lagrave quaacute chậm trễ xa vời

5 Trong thơ trước tocirci đatilde khuyecircn Tocircn Giả Vigrave căn Tịnh ETHộ noacutei Tịnh ETHộ với cơ Hoa Nghiecircm noacutei Hoa Nghiecircm thật đatilde vigrave ngagravei magrave tỏ bagravey hết tacircm natildeo Tocircn Giả lại khocircng lưu yacute necircn vừa rồi thiacutenh chuacuteng nơi phaacutep hội của ngagravei từ

Hagraveng Chacircu sang đất Tocirc vị nagraveo cũng nocircn nao cầu về chiacuten phẩm Nhacircn khi cugraveng noacutei chuyện tocirci vừa đề cập đến Thượng Thừa thigrave họ đều sửng mắt kinh lograveng ETHoacute lagrave lỗi của thầy hay của hagraveng đệ tử ETHấng đại trượng phu khiacute lượng phải xung thiecircn nay ngagravei đatilde ra ứng thế mở phaacutep đường lecircn giảng tọa sao khocircng đủ taacutec lược của bậc đại nhơn magrave chỉ bắt chước hagravenh động những ocircng giagrave bagrave cả ăn chay ở đầu lagraveng ngotilde xoacutem Nếu một mai bị bậc lanh

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

6

lợi thocircng suốt hỏi đến sẽ toan ẩn migravenh trecircn sao Bắc ETHẩu hay chui thacircn vagraveo nuacutei Thiết Vi ư

6 Thế thigrave việc Tocircn Giả muốn vời tocirci cugraveng lagravem bạn sen nơi Cực Lạc khaacutec nagraveo bảo kẻ nagravey gaacutenh gai bỏ vagraveng đuổi theo vật magrave chạy vagraveo mecirc lộ Haacute chẳng nghe noacutei Nếu lagrave chim đại bagraveng kim suacutey mới giương caacutenh đatilde vượt cao chiacuten tầng macircy ngựa nhiếp ảnh thần cacircu vừa cất voacute đatilde lướt ra ngoagravei vạn dặm Hạng nagravey khocircng cograven theo lớp magrave ăn uống cũng khocircng tugravey tiện chịu vugravei thacircn Người xưa bảo Nếu muốn cứu caacutenh việc ấy phải đứng trecircn choacutet voacutet đỉnh non cao đi sacircu tận lograveng đaacutey biển thẳm Như chưa bỏ được sự ecircm ấm của khuecirc phograveng thigrave coacute chỗ nagraveo dugraveng được

Cho necircn Phật phaacutep lagrave việc lớn khocircng phải phagravem thường Mong ngagravei nghĩ

lại

Thơ đaacutep Mấy điều huệ cố của cư sĩ lời hay lẽ diệu luận biện điệp trugraveng thật lagrave đaacuteng ngợi khen đaacuteng ngưỡng vọng Nhưng trộm nghĩ Lograveng thương tocirci tuy sacircu song tiếc đatilde lắm lời phiacute uổng

Nếu cư sĩ quả muốn tuyecircn dương Thiền tocircng ức chế Tịnh ETHộ thigrave khocircng cần noacutei chi nhiều Sao chẳng bảo Chư Phật trong ba đời bị miệng ta nuốt mất hết cả Một đức Phật cograven chẳng lập coacute ai lagrave A Di ETHagrave Lại sao khocircng bảo Nếu người biết được tacircm đại địa khocircng tấc đất Một tấc đất đatilde khocircng nơi

nagraveo lagrave cotildei Cực Lạc Chỉ dugraveng hai lời ấy thocirci đủ gồm nhiếp hết những điều cư sĩ muốn noacutei Nay nghĩ nếu mỗi mỗi đều thugrave đaacutep e phạm lỗi đấu tranh Nếu hẳn khocircng trả lời vigrave đạo phaacutep coacute tương quan lại chẳng thể im lặng Vậy xin tỏ bagravey ước lược như sau

1 Cư sĩ dẫn kinh Phaacutep Hoa noacutei sự vatildeng sanh Tịnh ETHộ lagrave nhacircn quả của người nữ Thế thigrave việc Long Nữ thagravenh Phật cũng lagrave nhacircn quả của người nữ ư Lại dẫn kinh Lăng Nghiecircm noacutei ETHức Văn Thugrave baacutec Niệm Phật lagrave vocirc thường sanh diệt khocircng viecircn thocircng Thế tại sao ngagravei Kiều Trần Như tỏ ngộ hai chữ KHAacuteCH TRẦN coacute thể gọi lagrave suốt lyacute vocirc thường hợp lẽ bất sanh diệt lại chẳng được chọn lagrave phaacutep viecircn thocircng Nếu quả thật ETHức Quaacuten Acircm đỗ cao ngagravei

Thế Chiacute thi rớt thigrave sao cư sĩ chẳng nghe biết điều thiacute dụ Cửa rồng chạm traacuten lagrave lời của kẻ quecirc mugravea miền ETHocircng Datilde ở nước Tề

2 Về những điều của Tể Kỷ thiền sư bảo cư sĩ đatilde học Thiền sao chẳng biết đoacute lagrave caacutec nhagrave Tocircng Sư vigrave người cởi chấp mở troacutei yacute ở ngoagravei lời lại cứ theo văn tự hiểu thagravenh sự thật magrave chịu chết dưới cacircu noacutei như thế Nếu quả vậy thigrave cổ đức bảo ETHạp trecircn đỉnh đầu Phật Tỳ Locirc magrave đi cũng lagrave đạp thật sự

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

7

hay sao Những cơ phong ấy trong caacutec Ngữ Lục coacute đến ngagraven muocircn ức Latildeo hủ bốn mươi năm về trước cũng đatilde từng dugraveng đến để cho lời noacutei cao siecircu xuất caacutech cacircu văn mạnh mẽ hugraveng hagraveo Về sau xeacutet lại biết hổ thẹn khocircng cograven daacutem theo lề lối cũ nay chợt nghĩ đến hatildey cograven đỏ mặt Như Tề Kỷ thiền sư noacutei Y như trước bỏ cha trốn đi lưu lạc tha phương khổ thay A Di ETHagrave Phật Xin cũng dugraveng chuyển ngữ đối đaacutep Nay chiacutenh thật như con nhớ mẹ trở lại quecirc xưa vui thay A Di ETHagrave Phật Thử đem cacircn lường cacircu noacutei nagravey với lời ngagravei Tể Kỷ xem becircn nagraveo iacutet nhiều nặng nhẹ vagrave coacute bao khoảng caacutech xa

3 Trong thơ lại dẫn lời cổ nhơn bảo Trải nhiều kiếp cần khổ tu hagravenh khocircng bằng một niệm ngộ Vocirc Sanh Phaacutep Nhẫn Xin hỏi Cư sĩ đatilde chứng được Vocirc Sanh Phaacutep Nhẫn chưa Nếu chứng được thigrave khocircng necircn cho rằng Ta lagrave người hay sanh Tịnh ETHộ lagrave chỗ sanh về Tại sao Bởi tacircm tức lagrave cảnh

ai lagrave người hay sanh Cảnh tức lagrave tacircm đacircu lagrave chỗ được sanh Vigrave khocircng cograven thấy năng sở necircn tuy vatildeng sanh magrave chưa từng coacute sanh ETHoacute mới thật lagrave chacircn vocirc sanh Nếu cho khocircng sanh về đacircu mới lagrave vocirc sanh thigrave thagravenh ra lỗi đoạn diệt thiecircn khocircng vậy

4 Cư sĩ bảo Nếu đợi hoa nở thấy Phật mới ngộ vocirc sanh lagrave chậm trễ xa vời Kẻ hiểu Thiền tocircng sao chẳng biết từ mecirc được ngộ như giấc chiecircm bao dagravei mới thức tỉnh Người ngiệm Phật tugravey theo căn cơ coacute vị trong hiện đời đatilde kiến taacutenh ETHoacute lagrave hoa sen nở trong giacircy phuacutet Coacute kẻ sau khi vatildeng sanh mới kiến taacutenh ETHoacute lagrave hoa nở về lacircu Bởi căn cơ coacute saacuteng tối cocircng phu coacute trễ

siecircng necircn hoa nở mới coacute sớm muộn đacircu được nhất khaacutei cho lagrave sai chậm ư

5 Trong thơ cograven đề cập đến mấy vị Tăng ở nuacutei hoang nagraveo đoacute khi hỏi tới Thượng Thừa thigrave đều sửng mắt kinh lograveng Cư sĩ khuyecircn tocirci với căn Hoa Nghiecircm thigrave noacutei Hoa Nghiecircm với cơ Tịnh ETHộ thigrave đagravem Tịnh ETHộ Nay những kẻ ấy thuộc về hagraveng độn căn chiacutenh necircn giảng Tịnh ETHộ sao cư sĩ khocircng tugravey bịnh cho thuốc lại luận Thượng Thừa với họ lagravem chi

Cư sĩ lại bảo tocirci đatilde ra ứng thế mở phaacutep đường lecircn giảng tọa magrave khocircng đủ taacutec lược của bậc đại nhơn Latildeo hủ chưa từng daacutem đương với danh dự ra ứng

thế necircn tự ưng khocircng coacute taacutec lược của bậc đại nhơn ETHiều nagravey hatildey tạm gaacutec qua khocircng cần bagraven luận Nhưng nếu bỉ người tu Tịnh ETHộ lagrave hạng ocircng giagrave bagrave cả ăn chay quecirc mugravea thật ra khocircng phải checirc caacutec vị đoacute đacircu magrave chiacutenh lagrave bỉ đức Văn Thugrave Phổ Hiền Matilde Minh Long Thọ vậy ETHacircu riecircng gigrave những vị Bồ Taacutet ấy magrave chư Tổ như Huệ Viễn Thiện ETHạo Thiecircn Thai Vĩnh Minh chư đại thiện tri thức caacutec hagraveng danh nhơn niệm Phật theo cư sĩ cũng lagrave hạng quecirc mugravea cả ư

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

8

Song hạng quecirc mugravea nếu niệm Phật được vatildeng sanh sẽ lecircn ngocirci Bất Thối Chuyển cũng đacircu necircn xem rẻ khinh checirc Những ocircng giagrave bagrave cả ăn chay niệm Phật cũng daacuteng khen lagrave họ biết giữ theo quy củ quecirc mugravea của chiacutenh migravenh Cograven hạng thocircng minh tagravei biện ăn thịt uống rượu vọng noacutei Baacutet Nhatilde hocircm sớm cứ tigravem chư Tăng gạn Thiền noacutei đạo thigrave thế nagraveo

ETHến như việc caacutec ocircng giagrave bagrave cả khi bị kẻ lanh lợi thocircng suốt hỏi đến thigrave chẳng cần lecircn sao Bắc ETHẩu vagraveo nuacutei Thiết Vi lagravem chi cho cao xa Họ chỉ cần đặt giường nằm nơi cổ họng trải togravea ngồi trecircn đocirci mắt của caacutec vị lanh lợi thocircng suốt ấy Lagravem như thế để chi ETHể chuacuteng hatildey tạm đoacuteng mocircn tam muội nơi cửa miệng biết nhắm mắt hồi quang phản chiếu xeacutet trở lại chiacutenh migravenh đoacute thocirci

6 Cư sĩ cho rằng việc khuyecircn niệm Phật cầu sanh Tịnh ETHộ lagrave điecircn đảo đuổi theo vật vagraveo mecirc lộ lagrave gaacutenh gai bỏ vagraveng lagravem khuất nhục đến migravenh Nhưng caacutec thiacute dụ ấy cograven chưa thacircn thiết Nay latildeo hủ xin đem một thiacute dụ khaacutec thay thế

Coacute một latildeo nocircng chacircn thật gởi thiếp vagraveo cửa vị phuacute trưởng giả mời đến nhagrave ở đồng ruộng của migravenh viếng cảnh Mọi người nghe noacutei đều cười Latildeo nocircng lại queacutet dọn đường saacute sạch sẽ đến mời thỉnh lần nữa Người gaacutec cửa nhagrave phuacute trưởng giả cười bảo Chủ nhơn lần trước khocircng quở traacutech ocircng lagrave may lắm rồi Ocircng định lagravem mặt dagravey hay sao Latildeo ocircng đaacutep Tocirci thấy trong caacutec

nhagrave giagraveu coacute kẻ lagravem giagraveu magrave bất nhơn Coacute người ngoagravei giagraveu nhưng trong nghegraveo Coacute kẻ chưa giagraveu song tỏ ra kiecircu mạn trước Coacute người chỉ giữ kho giữ sổ saacutech ở nhagrave giagraveu magrave tự cho lagrave migravenh giagraveu Vả lại cảnh giagraveu sanh như Kim Cốc Mỵ Ổ nay cograven đacircu ư Tocirci lagrave một latildeo giagrave ở đồng ruộng an hưởng sự vui thaacutei bigravenh necircn quecircn phận thấp keacutem của migravenh mới thương xoacutet magrave mời thỉnh Thocirci từ nay cũng xin tự biết lỗi rồirdquo Noacutei xong cugraveng nhau cười rộ magrave chia tay

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

9

BAacuteT TỔ

CHAcircU HOẰNG ĐẠI SƯ

Triacutech ở bộ ldquoVacircn Thecirc Phaacutep Vịrdquo

Chacircu Hoằng Đại Sư người Hagraveng Chacircu họ Trầm tự Phật Huệ hiệu Liecircn Trigrave(1) Năm 17 tuổi đatilde được bổ lagravem Giaacuteo thọ coacute tiếng lagrave người học hạnh gồm đủ

Becircn nhagrave ngụ coacute mụ giagrave mỗi tối niệm Phật vagravei nghigraven cacircu lagravem thường khoacutea Đại Sư hỏi Mụ đaacutep ldquoChồng tocirci luacutec sanh tiền chuyecircn trigrave niệm Phật Đến ngagravey lacircm chung khocircng bịnh vui vẻ vograveng tay caacuteo từ mọi người magrave đi Do đoacute necircn tocirci biết cocircng đức niệm Phật khocircng thể nghĩ bagravenrdquo

Từ khi nghe lời mụ giagrave laacuteng giềng noacutei Đại Sư để tacircm nơi phaacutep mocircn Tịnh độ Ngagravei viết bốn chữ lớn ldquoSanh tử sự đạirdquo treo trước bagraven để tự răn nhắc

Năm 32 tuổi xuất gia ngagravei đến học với Biện Dung Thiền Sư Tiếu Nham Thiền Sư tham cứu cacircu ldquoNiệm Phật đoacute lagrave airdquo được tỉnh ngộ

Năm Long Khaacutenh thứ năm nhagrave Minh Đại Sư khất thực ở Vacircn Thecirc thấy cảnh nuacutei u nhatilde begraven cất am ở trong nuacutei coacute nhiều cọp dữ Đại Sư hagravenh Du Giagrave Diệm Khẩu cọp khocircng khuấy hại người

Năm đoacute trời nắng hạn Người xứ ấy cầu Đại Sư đảo votilde Ngagravei noacutei ldquoTocirci chỉ biết niệm Phật khocircng tagravei nghề gigrave khaacutecrdquo Mọi người cố thỉnh Đại Sư cảm lograveng thagravenh khẩn của dacircn chuacuteng begraven tay cầm motilde đi bộ theo bờ ruộng magrave niệm Phật Mưa to liền xối xuống Dacircn chuacuteng vui mừng kiacutenh đức cugraveng nhau hiệp sức cất chugravea xacircy điện Tăng chuacuteng quy tụ khocircng mấy luacutec magrave thagravenh cảnh tograveng lacircm lớn

Đại Sư chủ trương Tịnh độ Cực lạc baacutec bỏ cuồng thiền Ngagravei trứ taacutec bộ ldquoPhật Thuyết A Di Đagrave kinh sớ saordquo dung hội cả sự lẫn lyacute lợi khắp ba căn rất lagrave uyecircn aacuteo

Đại Sư một mặt chuyecircn tu Tịnh độ vagrave giaacuteo hoacutea người một mặt thường thực hagravenh caacutec điều thiện để tư trợ tịnh nghiệp thẩm định nghi

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

10

ldquoThủy Lụcrdquo vagrave văn ldquoDu Giagrave Diệm Khẩurdquo để cứu khổ u minh khai ao phoacuteng sanh vagrave lagravem văn giới saacutet

Năm Vạn Lịch thứ 40 cuối thaacuteng saacuteu Đại Sư đi vagraveo thagravenh từ biệt caacutec đệ tử vagrave những người cố cựu rằng ldquoTocirci xắp đi nơi khaacutecrdquo Rồi ngagravei trở về đatildei tragrave từ biệt đại chuacuteng Mọi người khocircng hiểu cớ gigrave

Chiều mugraveng một thaacuteng 7 Đại Sư vagraveo nhagrave Tăng noacutei ldquoNgagravei mai tocirci đirdquo

Qua chiều hocircm sau Đại Sư kecircu mệt rồi vagraveo tư thất đoan tọa nhắm mắt Tăng chuacuteng vagrave caacutec đệ tử caacutec người cố cựu trong thagravenh đều hội đến Đại Sư mở mắt ra nhigraven mọi người Năm 32 tuổi xuất gia ngagravei đến

học với Biện Dung Thiền Sư Tiếu Nham Thiền Sư tham cứu cacircu ldquoNiệm Phật đoacute lagrave airdquo được tỉnh ngộ

Năm Long Khaacutenh thứ năm nhagrave Minh Đại Sư khất thực ở Vacircn Thecirc thấy cảnh nuacutei u nhatilde begraven cất am ở trong nuacutei coacute nhiều cọp dữ Đại Sư hagravenh Du Giagrave Diệm Khẩu cọp khocircng khuấy hại người

Năm đoacute trời nắng hạn Người xứ ấy cầu Đại Sư đảo votilde Ngagravei noacutei ldquoTocirci chỉ biết niệm Phật khocircng tagravei nghề gigrave khaacutecrdquo Mọi người cố thỉnh Đại Sư cảm lograveng thagravenh khẩn của dacircn chuacuteng begraven tay cầm motilde đi bộ theo bờ ruộng magrave niệm Phật Mưa to liền xối xuống Dacircn chuacuteng vui mừng kiacutenh đức cugraveng nhau hiệp sức cất chugravea xacircy điện Tăng chuacuteng quy tụ khocircng mấy luacutec magrave thagravenh cảnh tograveng lacircm lớn

Đại Sư chủ trương Tịnh độ Cực lạc baacutec bỏ cuồng thiền Ngagravei trứ taacutec bộ ldquoPhật Thuyết A Di Đagrave kinh sớ saordquo dung hội cả sự lẫn lyacute lợi khắp ba căn rất lagrave uyecircn aacuteo

Đại Sư một mặt chuyecircn tu Tịnh độ vagrave giaacuteo hoacutea người một mặt thường thực hagravenh caacutec điều thiện để tư trợ tịnh nghiệp thẩm định nghi ldquoThủy Lụcrdquo vagrave văn ldquoDu Giagrave Diệm Khẩurdquo để cứu khổ u minh khai ao phoacuteng

sanh vagrave lagravem văn giới saacutet

Năm Vạn Lịch thứ 40 cuối thaacuteng saacuteu Đại Sư đi vagraveo thagravenh từ biệt caacutec đệ tử vagrave những người cố cựu rằng ldquoTocirci xắp đi nơi khaacutecrdquo Rồi ngagravei trở về đatildei tragrave từ biệt đại chuacuteng Mọi người khocircng hiểu cớ gigrave

Chiều mugraveng một thaacuteng 7 Đại Sư vagraveo nhagrave Tăng noacutei ldquoNgagravei mai tocirci đirdquo

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

11

Qua chiều hocircm sau Đại Sư kecircu mệt rồi vagraveo tư thất đoan tọa nhắm mắt Tăng chuacuteng vagrave caacutec đệ tử caacutec người cố cựu trong thagravenh đều hội đến Đại Sư mở mắt ra nhigraven mọi người magrave bảo rằng ldquoĐại chuacuteng phải niệm Phật cho chiacuten chắn chớ nghi ngờ cũng đừng phaacute hoại quy củ của tocircirdquo Dặn xong Đại Sư chấp tay hướng về Tacircy Phương xướng hồng danh của Phật magrave tịch thọ 81 tuổi

PHỤ VẤN ĐAacuteP

Triacutech ldquoVacircn Thecirc Phaacutep Vịrdquo

Ocircng Tagraveo Lỗ Xuyecircn hai phen gởi thơ đến Vacircn Thecirc gạn Đại Sư hai phen

phuacutec đaacutep Nay triacutech đoạn đối đaacutep coacute liecircn quan với tocircng chỉ Tịnh độ

Lỗ Xuyecircn ndash Kinh Hoa Nghiecircm thuộc vocirc thượng nhứt thừa Viecircn giaacuteo ngagravei cho kinh Di Đagrave cugraveng đồng hagraveng in tuồng như khocircng được đuacuteng Vagrave do đacircy necircn coacute người lagravem luận gaacutec Tịnh độ trecircn Hoa Nghiecircm Xin ngagravei với cơ

Tịnh Độ dạy Tịnh Độ cograven với cơ Hoa Nghiecircm dạy Hoa Nghiecircm Như thế Phật phaacutep mới được lưu thocircng truyền đủ ngũ giaacuteo nhiếp cả ba căn

Đại sư ndash Hoa Nghiecircm đủ vocirc lượng mocircn cầu sanh Tịnh Độ lagrave một mocircn trong vocirc lượng mocircn trong bộ sớ sao tocirci cho rằng ldquoHoa Nghiecircm cực Viecircn kinh Di Đagrave đặng iacutet phần viecircnrdquo chiacutenh lagrave tocirci noacutei kinh Di Đagrave lagrave quyến thuộc của Hoa Nghiecircm thocirci Hoa Nghiecircm như Vua ai daacutem đem thượng thơ bộ trưởng gaacutec trecircn Quốc Vương Người nagraveo lagravem luận ấy Ocircng bảo tocirci necircn tugravey cơ yacute đoacute rất hay nhưng coacute 2 nghĩa

A- Nghigraven cơ đều chiều dạy đoacute lagrave việc của đức Như Lai xuất thế sức tocirci chưa lagravem được Vigrave thế necircn Tổ Tagraveo Khecirc chỉ chuyecircn truyền mocircn Trực chỉ thiền chẳng lẽ Tổ khocircng thocircng giaacuteo phaacutep khaacutec Nhẫn đến Vacircn Mocircn Tagraveo Động vvhellip caacutec Tổ đều lập mocircn đigravenh riecircng chỗ dạy người đều riecircng biệt Chư Tổ cograven như thế huống tocirci lagrave hạng phagravem ư Nếu vọng bắt chước Phật e rằng muốn lợi cho người magrave trở thagravenh hại người Chỉ coacute Phật mới lagrave

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

12

đấng Phaacutep Vương với tất cả phaacutep được tự tại Bigravenh dacircn muốn mạo hiệu Quốc Vương tất khoacute khỏi tai vạ

B- Giảng Hoa Nghiecircm tất gồm Tịnh Độ Giảng Tịnh Độ cũng thocircng Hoa Nghiecircm Vigrave thế necircn người giảng Hoa Nghiecircm thời cứ tự giảng Hoa Nghiecircm cograven người giảng Tịnh Độ thời cũng cứ giảng Tịnh Độ vẫn khocircng coacute gigrave traacutei ngại nhau cả Vả lại kinh Hoa Nghiecircm do Long Thọ Bồ Taacutet cheacutep ra magrave ngagravei vatildeng sanh Tịnh Độ Văn Thugrave vagrave Phổ Hiền lagrave hai vị Đại Thaacutenh trong phaacutep hội Hoa Nghiecircm magrave hai ngagravei đều coacute lời nguyện về Cực Lạc vagrave cũng khuyecircn cả phaacutep chuacuteng đồng nguyện Ocircng tocircn sugraveng Hoa Nghiecircm magrave checirc Tịnh Độ haacute lại khocircng traacutei với hạnh nguyện của ba vị Hoa Nghiecircm đại Bồ Taacutet ấy ư Thiệt tocirci khocircng thể hiểu đượchellip

Lỗ Xuyecircn - Tề Kỷ Thiền Sư bảo ldquoNgười cầu về Tacircy Phương lagrave bỏ cha trốn chạy đụng Đocircng chạm Tacircy lưu lạc xứ người khổ thay A Di Đagrave Phậtrdquo Lời ấy haacute khocircng yacute nghĩa

Đại sư - Ocircng necircn đaacutep lại với Thiền Sư như vầy ldquoChiacutenh nay begraven lagrave như con nhớ mẹ trở về gia hương bỏ Đocircng đặng Tacircy vui thay A Di Đagrave Phậtrdquo

Lỗ Xuyecircn - Người đại ngộ noacutei ldquoNhiều kiếp tu hagravenh khổ sở chẳng

bằng trong một niệm chứng vocirc sanh phaacutep nhẫn Một niệm duyecircn khởi vocirc sanh vượt hơn bực quyền học trong tam thừardquo Huống lagrave khocircng luận tam thừa hay nhứt thừa đều vocirc ngatilde vocirc ngatilde sở Nay người sanh Tịnh Độ thời migravenh lagrave năng sanh độ lagrave sở sanh năng sở rotilde ragraveng tất thagravenh diệt Nếu đợi ldquoHoa khai kiến Phật ngộ vocirc sanhrdquo thời thagravenh lacircu chậm

Đại sư - Ocircng đatilde chứng vocirc sanh phaacutep nhẫn chưa Nếu đatilde chứng thời tất khocircng necircn cho rằng migravenh lagrave năng sanh tịnh độ lagrave sở sanh Vigrave tacircm tức lagrave độ thời ai lagrave năng sanh Cograven độ chiacutenh lagrave tacircm thời gigrave lagrave sở sanh Vatildeng sanh magrave khocircng thấy năng sanh sở sanh dầu sanh magrave vẫn vocirc sanh đacircy mới lagrave chơn vocirc sanh Cograven bỏ sanh magrave noacutei vocirc sanh thời lagrave đoạn diệt khocircng chớ

chẳng phải chaacutenh lyacute vocirc sanh vậy Ocircng đatilde thấu Thiền Tocircng haacute chẳng hiểu rằng ldquoTừ mecirc đặng giaacutec ngộ như nằm mecirc chợt tỉnh như hoa sen nởrdquo ư Người niệm Phật coacute người hiện đời nầy thấy Phật kiến taacutenh đoacute lagrave hoa nở hiện tiền Coacute người sau khi sanh về Cực Lạc mới thấy Phật kiến taacutenh đoacute lagrave hoa nở về sau Do cocircng tu coacute siecircng cugraveng trể căn cơ coacute lợi cugraveng độn necircn hoa nở coacute sớm coacute muộn Đacircu necircn cho lagrave chậm lacircu cả

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

13

Lỗ Xuyecircn - Vừa rồi coacute đồ đệ của ngagravei từ Vacircn Thecirc qua Tocirc Chacircu tocirci luận đến thiền cơ thượng thừa thời va mắt sửng lograveng kinh hoặc vagrave khocircng tin magrave cười Đoacute lagrave lỗi của trograve hay lỗi nơi thầy ư Phagravem bực trượng phu khiacute votilde xung thiecircn lấy độ sanh lagravem phận sự gấp Ngagravei đatilde xuất thế đatilde khai đường đatilde phu tọa magrave chẳng đủ quyền năng của bực Đại nhơn chỉ coacute cử chỉ của ocircng latildeo mụ giagrave ăn chay Một mai bị người thocircng minh gạn hỏi hay bị nhagrave triacute thức bẻ baacutec chừng ấy toan trốn lecircn macircy ẩn vagraveo nuacutei ư

Đại sư - Ở trước ocircng dạy tocirci với cơ Hoa Nghiecircm thời truyền Hoa Nghiecircm với cơ Tịnh Độ thời truyền Tịnh Độ Nay sao đối với ocircng Tăng ở nuacutei hoang nagraveo đoacute vốn lagrave kẻ ở vagraveo hạng độn căn hạp với mocircn Tịnh Độ magrave ocircng lại đem thiền cơ thượng thừa gạn va lagravem cho va mắt sửng lograveng kinh trở lại cười ocircng đoacute coacute phải ocircng tự phạm vagraveo lỗi ldquocho thuốc khocircng truacuteng bịnhrdquo ư

Latildeo Tăng nầy từ nagraveo chẳng daacutem tự xưng xuất thế độ đời lẽ tất nhiecircn lagrave chưa đủ quyền năng của bực đại nhơn Ocircng lại checirc người tu Tịnh độ lagrave ldquoocircng latildeo mụ giagrave ăn chayrdquo Cổ Đức từng noacutei như thế chẳng phải lagrave checirc hạng ngu phu ngu phụ magrave chiacutenh lagrave checirc đại Bồ Taacutet Văn Thugrave Phổ Hiền Matilde Minh Long Thọ nhẫn đến Thiecircn Thai Viễn Cocircng Thiện Đạo Vĩnh Minh vvhellip chư đại Tổ Sư Caacutec bực ấy lagrave ocircng giagrave ăn chay cugraveng lagrave mụ giagrave ăn chay đấy ư Caacutec ocircng Lưu Di Dacircn Bạch Thiếu Phoacute Liễu Liễu Chacircu Tocirc Trường Cocircng vvhellip(2) chư Đại cư sĩ ấy lagrave ocircng latildeo mụ gigrave ăn chay đấy ư

Dầu lagrave ocircng latildeo mụ giagrave ăn chay nhưng niệm Phật được vatildeng sanh liền đặng trụ bực bất thối chuyển liền đặng ngự togravea sen dự hagraveng Thaacutenh đacircu necircn khinh bỉ Vả ocircng latildeo mụ giagrave chỉ biết ăn chay niệm Phật giữ kỹ tacircm hạnh magrave cho lagrave hạng ngu cũng được Cograven như người thocircng minh triacute thức magrave luận suocircng Baacutet nhatilde ăn caacute thịt cho no rồi đi tigravem caacutec ocircng Tăng để hỏi thiền hỏi lyacute đoacute chiacutenh lagrave ma vậy Người ngu quyacute nơi an phận ngu chuacuteng ta thagrave lagravem ocircng latildeo ăn chay niệm Phật hay lagrave bagrave giagrave ăn chay niệm Phật chớ chẳng necircn lagravem ma dacircn cugraveng ma nữ vậy

Đến như thế coacute kẻ thocircng minh hay nhagrave triacute thức nagraveo đến bẻ baacutec thời

khocircng cần phải lecircn macircy vagraveo nuacutei ocircng latildeo mụ giagrave ấy cứ đặt giường ngay họng kẻ thocircng minh cugraveng trải chiếu nơi trograveng mắt nhagrave triacute thức đoacute lagrave xong Để chi vậy Để bảo va tạm bỏ noacutei lyacute luận thiền suocircng magrave tự phản chiếu hồi quang thiệt tu thiệt hagravenh vậy

LỜI PHỤ - Trước Baacutet Tổ caacutec Tổ Sư dầu hoằng truyền Tịnh Độ nhưng một mặt vẫn khocircng bỏ Thiền Tocircng Chỉ Baacutet Tổ lagrave một Thiền Sư được chaacutenh thức ấn khả nơi Tiếu Nham Thiền Sư Tổ dograveng chaacutenh của Lacircm Tế

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

14

Tocircng trở lại chủ trương Tịnh độ magrave cực lực bagravei xiacutech cuồng thiền Vigrave thế necircn caacutec nhagrave thiền học đương thời rất khocircng bằng lograveng mới thagravenh coacute những sự tranh biện như thế

(1) Ta quen gọi Tổ lagrave ldquoLiecircn Trigrave Đại Sưrdquo

(2) Caacutec vị nầy lagrave bực danh nho đại triacute thức tu Tịnh Độ đặng vatildeng sanh coacute đủ chứng nghiệm

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

5

Thật ra cư sĩ với tocirci đều lagrave bạn lagravenh trong Hoa Tạng thế giới Nay latildeo hủ lại muốn mời cư sĩ cugraveng lagravem huynh đệ ở Liecircn Bang Mong cư sĩ xeacutet suy đừng xem tocirci lagrave người becircn ngoagravei vậy

Thơ hỏi ETHại đức ETHoạn Phagravem coacute đem thơ phuacute đaacutep của Tocircn Giả Duyệt xem thấy lời vagrave yacute acircn cần thật rất cảm lograveng chiếu cố Nhưng nỗi riecircng chưa tỏ hết cograven xin coacute mấy điểm trigravenh bagravey

1 Kinh Phaacutep Hoa trong phần khen cocircng đức thọ trigrave coacute dẫn Nếu người nữ nagraveo thọ trigrave phẩm nagravey sẽ thoaacutet hẳn nữ thacircn sanh về Cực Lạc Như thế sự vatildeng sanh Tịnh ETHộ phải chăng lagrave nhacircn quả của nữ nhơn Lại nữa kinh Lăng Nghiecircm trong phần tuyển lựa viecircn thocircng đức Văn Thugrave đatilde baacutec mocircn Niệm Phật của ngagravei Thế Chiacute lagrave vocirc thường sanh diệt Vậy yacute Tocircn Giả nghĩ như

thế nagraveo

2 Tể Kỷ thiền sư khi caacutec học giả đọc đến hai cacircu kệ của ngagravei Thiện ETHaọ Duy coacute đường tắt tu hagravenh Chỉ niệm A Di ETHagrave Phật đatilde quaacutet to Vẫn cograven quanh lối cũ niệm được caacutei gigrave Thiền sư lại bảo Y như trước bỏ cha trốn đi lưu lạc tha phương khổ thay A Di ETHagrave Phật Lời của một bậc ngộ đạo noacutei như vậy haacute khocircng coacute yacute vị ư

3 Bởi thế bậc thức đạt đatilde bảo Trải nhiều kiếp cần khổ tu hagravenh khocircng bằng một niệm ngộ Vocirc Sanh Phaacutep Nhẫn Người triacute cần phải vượt khỏi mocircn

quyền học Tam Thừa khocircng cograven ngatilde vagrave ngatilde sở Nay sự vatildeng sanh Tịnh ETHộ ta lagrave người hay sanh Cực Lạc lagrave chỗ sanh về thigrave năng sở người cảnh cograven phacircn biệt rotilde ragraveng đacircu gọi lagrave cứu caacutenh

4 Nếu như noacutei Hoa nở thấy Phật ngộ vocirc sanh ETHacircy tất phải đợi sau khi vatildeng sanh thấy đức Di ETHagrave mới được ngộ đạo phải chăng lagrave quaacute chậm trễ xa vời

5 Trong thơ trước tocirci đatilde khuyecircn Tocircn Giả Vigrave căn Tịnh ETHộ noacutei Tịnh ETHộ với cơ Hoa Nghiecircm noacutei Hoa Nghiecircm thật đatilde vigrave ngagravei magrave tỏ bagravey hết tacircm natildeo Tocircn Giả lại khocircng lưu yacute necircn vừa rồi thiacutenh chuacuteng nơi phaacutep hội của ngagravei từ

Hagraveng Chacircu sang đất Tocirc vị nagraveo cũng nocircn nao cầu về chiacuten phẩm Nhacircn khi cugraveng noacutei chuyện tocirci vừa đề cập đến Thượng Thừa thigrave họ đều sửng mắt kinh lograveng ETHoacute lagrave lỗi của thầy hay của hagraveng đệ tử ETHấng đại trượng phu khiacute lượng phải xung thiecircn nay ngagravei đatilde ra ứng thế mở phaacutep đường lecircn giảng tọa sao khocircng đủ taacutec lược của bậc đại nhơn magrave chỉ bắt chước hagravenh động những ocircng giagrave bagrave cả ăn chay ở đầu lagraveng ngotilde xoacutem Nếu một mai bị bậc lanh

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

6

lợi thocircng suốt hỏi đến sẽ toan ẩn migravenh trecircn sao Bắc ETHẩu hay chui thacircn vagraveo nuacutei Thiết Vi ư

6 Thế thigrave việc Tocircn Giả muốn vời tocirci cugraveng lagravem bạn sen nơi Cực Lạc khaacutec nagraveo bảo kẻ nagravey gaacutenh gai bỏ vagraveng đuổi theo vật magrave chạy vagraveo mecirc lộ Haacute chẳng nghe noacutei Nếu lagrave chim đại bagraveng kim suacutey mới giương caacutenh đatilde vượt cao chiacuten tầng macircy ngựa nhiếp ảnh thần cacircu vừa cất voacute đatilde lướt ra ngoagravei vạn dặm Hạng nagravey khocircng cograven theo lớp magrave ăn uống cũng khocircng tugravey tiện chịu vugravei thacircn Người xưa bảo Nếu muốn cứu caacutenh việc ấy phải đứng trecircn choacutet voacutet đỉnh non cao đi sacircu tận lograveng đaacutey biển thẳm Như chưa bỏ được sự ecircm ấm của khuecirc phograveng thigrave coacute chỗ nagraveo dugraveng được

Cho necircn Phật phaacutep lagrave việc lớn khocircng phải phagravem thường Mong ngagravei nghĩ

lại

Thơ đaacutep Mấy điều huệ cố của cư sĩ lời hay lẽ diệu luận biện điệp trugraveng thật lagrave đaacuteng ngợi khen đaacuteng ngưỡng vọng Nhưng trộm nghĩ Lograveng thương tocirci tuy sacircu song tiếc đatilde lắm lời phiacute uổng

Nếu cư sĩ quả muốn tuyecircn dương Thiền tocircng ức chế Tịnh ETHộ thigrave khocircng cần noacutei chi nhiều Sao chẳng bảo Chư Phật trong ba đời bị miệng ta nuốt mất hết cả Một đức Phật cograven chẳng lập coacute ai lagrave A Di ETHagrave Lại sao khocircng bảo Nếu người biết được tacircm đại địa khocircng tấc đất Một tấc đất đatilde khocircng nơi

nagraveo lagrave cotildei Cực Lạc Chỉ dugraveng hai lời ấy thocirci đủ gồm nhiếp hết những điều cư sĩ muốn noacutei Nay nghĩ nếu mỗi mỗi đều thugrave đaacutep e phạm lỗi đấu tranh Nếu hẳn khocircng trả lời vigrave đạo phaacutep coacute tương quan lại chẳng thể im lặng Vậy xin tỏ bagravey ước lược như sau

1 Cư sĩ dẫn kinh Phaacutep Hoa noacutei sự vatildeng sanh Tịnh ETHộ lagrave nhacircn quả của người nữ Thế thigrave việc Long Nữ thagravenh Phật cũng lagrave nhacircn quả của người nữ ư Lại dẫn kinh Lăng Nghiecircm noacutei ETHức Văn Thugrave baacutec Niệm Phật lagrave vocirc thường sanh diệt khocircng viecircn thocircng Thế tại sao ngagravei Kiều Trần Như tỏ ngộ hai chữ KHAacuteCH TRẦN coacute thể gọi lagrave suốt lyacute vocirc thường hợp lẽ bất sanh diệt lại chẳng được chọn lagrave phaacutep viecircn thocircng Nếu quả thật ETHức Quaacuten Acircm đỗ cao ngagravei

Thế Chiacute thi rớt thigrave sao cư sĩ chẳng nghe biết điều thiacute dụ Cửa rồng chạm traacuten lagrave lời của kẻ quecirc mugravea miền ETHocircng Datilde ở nước Tề

2 Về những điều của Tể Kỷ thiền sư bảo cư sĩ đatilde học Thiền sao chẳng biết đoacute lagrave caacutec nhagrave Tocircng Sư vigrave người cởi chấp mở troacutei yacute ở ngoagravei lời lại cứ theo văn tự hiểu thagravenh sự thật magrave chịu chết dưới cacircu noacutei như thế Nếu quả vậy thigrave cổ đức bảo ETHạp trecircn đỉnh đầu Phật Tỳ Locirc magrave đi cũng lagrave đạp thật sự

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

7

hay sao Những cơ phong ấy trong caacutec Ngữ Lục coacute đến ngagraven muocircn ức Latildeo hủ bốn mươi năm về trước cũng đatilde từng dugraveng đến để cho lời noacutei cao siecircu xuất caacutech cacircu văn mạnh mẽ hugraveng hagraveo Về sau xeacutet lại biết hổ thẹn khocircng cograven daacutem theo lề lối cũ nay chợt nghĩ đến hatildey cograven đỏ mặt Như Tề Kỷ thiền sư noacutei Y như trước bỏ cha trốn đi lưu lạc tha phương khổ thay A Di ETHagrave Phật Xin cũng dugraveng chuyển ngữ đối đaacutep Nay chiacutenh thật như con nhớ mẹ trở lại quecirc xưa vui thay A Di ETHagrave Phật Thử đem cacircn lường cacircu noacutei nagravey với lời ngagravei Tể Kỷ xem becircn nagraveo iacutet nhiều nặng nhẹ vagrave coacute bao khoảng caacutech xa

3 Trong thơ lại dẫn lời cổ nhơn bảo Trải nhiều kiếp cần khổ tu hagravenh khocircng bằng một niệm ngộ Vocirc Sanh Phaacutep Nhẫn Xin hỏi Cư sĩ đatilde chứng được Vocirc Sanh Phaacutep Nhẫn chưa Nếu chứng được thigrave khocircng necircn cho rằng Ta lagrave người hay sanh Tịnh ETHộ lagrave chỗ sanh về Tại sao Bởi tacircm tức lagrave cảnh

ai lagrave người hay sanh Cảnh tức lagrave tacircm đacircu lagrave chỗ được sanh Vigrave khocircng cograven thấy năng sở necircn tuy vatildeng sanh magrave chưa từng coacute sanh ETHoacute mới thật lagrave chacircn vocirc sanh Nếu cho khocircng sanh về đacircu mới lagrave vocirc sanh thigrave thagravenh ra lỗi đoạn diệt thiecircn khocircng vậy

4 Cư sĩ bảo Nếu đợi hoa nở thấy Phật mới ngộ vocirc sanh lagrave chậm trễ xa vời Kẻ hiểu Thiền tocircng sao chẳng biết từ mecirc được ngộ như giấc chiecircm bao dagravei mới thức tỉnh Người ngiệm Phật tugravey theo căn cơ coacute vị trong hiện đời đatilde kiến taacutenh ETHoacute lagrave hoa sen nở trong giacircy phuacutet Coacute kẻ sau khi vatildeng sanh mới kiến taacutenh ETHoacute lagrave hoa nở về lacircu Bởi căn cơ coacute saacuteng tối cocircng phu coacute trễ

siecircng necircn hoa nở mới coacute sớm muộn đacircu được nhất khaacutei cho lagrave sai chậm ư

5 Trong thơ cograven đề cập đến mấy vị Tăng ở nuacutei hoang nagraveo đoacute khi hỏi tới Thượng Thừa thigrave đều sửng mắt kinh lograveng Cư sĩ khuyecircn tocirci với căn Hoa Nghiecircm thigrave noacutei Hoa Nghiecircm với cơ Tịnh ETHộ thigrave đagravem Tịnh ETHộ Nay những kẻ ấy thuộc về hagraveng độn căn chiacutenh necircn giảng Tịnh ETHộ sao cư sĩ khocircng tugravey bịnh cho thuốc lại luận Thượng Thừa với họ lagravem chi

Cư sĩ lại bảo tocirci đatilde ra ứng thế mở phaacutep đường lecircn giảng tọa magrave khocircng đủ taacutec lược của bậc đại nhơn Latildeo hủ chưa từng daacutem đương với danh dự ra ứng

thế necircn tự ưng khocircng coacute taacutec lược của bậc đại nhơn ETHiều nagravey hatildey tạm gaacutec qua khocircng cần bagraven luận Nhưng nếu bỉ người tu Tịnh ETHộ lagrave hạng ocircng giagrave bagrave cả ăn chay quecirc mugravea thật ra khocircng phải checirc caacutec vị đoacute đacircu magrave chiacutenh lagrave bỉ đức Văn Thugrave Phổ Hiền Matilde Minh Long Thọ vậy ETHacircu riecircng gigrave những vị Bồ Taacutet ấy magrave chư Tổ như Huệ Viễn Thiện ETHạo Thiecircn Thai Vĩnh Minh chư đại thiện tri thức caacutec hagraveng danh nhơn niệm Phật theo cư sĩ cũng lagrave hạng quecirc mugravea cả ư

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

8

Song hạng quecirc mugravea nếu niệm Phật được vatildeng sanh sẽ lecircn ngocirci Bất Thối Chuyển cũng đacircu necircn xem rẻ khinh checirc Những ocircng giagrave bagrave cả ăn chay niệm Phật cũng daacuteng khen lagrave họ biết giữ theo quy củ quecirc mugravea của chiacutenh migravenh Cograven hạng thocircng minh tagravei biện ăn thịt uống rượu vọng noacutei Baacutet Nhatilde hocircm sớm cứ tigravem chư Tăng gạn Thiền noacutei đạo thigrave thế nagraveo

ETHến như việc caacutec ocircng giagrave bagrave cả khi bị kẻ lanh lợi thocircng suốt hỏi đến thigrave chẳng cần lecircn sao Bắc ETHẩu vagraveo nuacutei Thiết Vi lagravem chi cho cao xa Họ chỉ cần đặt giường nằm nơi cổ họng trải togravea ngồi trecircn đocirci mắt của caacutec vị lanh lợi thocircng suốt ấy Lagravem như thế để chi ETHể chuacuteng hatildey tạm đoacuteng mocircn tam muội nơi cửa miệng biết nhắm mắt hồi quang phản chiếu xeacutet trở lại chiacutenh migravenh đoacute thocirci

6 Cư sĩ cho rằng việc khuyecircn niệm Phật cầu sanh Tịnh ETHộ lagrave điecircn đảo đuổi theo vật vagraveo mecirc lộ lagrave gaacutenh gai bỏ vagraveng lagravem khuất nhục đến migravenh Nhưng caacutec thiacute dụ ấy cograven chưa thacircn thiết Nay latildeo hủ xin đem một thiacute dụ khaacutec thay thế

Coacute một latildeo nocircng chacircn thật gởi thiếp vagraveo cửa vị phuacute trưởng giả mời đến nhagrave ở đồng ruộng của migravenh viếng cảnh Mọi người nghe noacutei đều cười Latildeo nocircng lại queacutet dọn đường saacute sạch sẽ đến mời thỉnh lần nữa Người gaacutec cửa nhagrave phuacute trưởng giả cười bảo Chủ nhơn lần trước khocircng quở traacutech ocircng lagrave may lắm rồi Ocircng định lagravem mặt dagravey hay sao Latildeo ocircng đaacutep Tocirci thấy trong caacutec

nhagrave giagraveu coacute kẻ lagravem giagraveu magrave bất nhơn Coacute người ngoagravei giagraveu nhưng trong nghegraveo Coacute kẻ chưa giagraveu song tỏ ra kiecircu mạn trước Coacute người chỉ giữ kho giữ sổ saacutech ở nhagrave giagraveu magrave tự cho lagrave migravenh giagraveu Vả lại cảnh giagraveu sanh như Kim Cốc Mỵ Ổ nay cograven đacircu ư Tocirci lagrave một latildeo giagrave ở đồng ruộng an hưởng sự vui thaacutei bigravenh necircn quecircn phận thấp keacutem của migravenh mới thương xoacutet magrave mời thỉnh Thocirci từ nay cũng xin tự biết lỗi rồirdquo Noacutei xong cugraveng nhau cười rộ magrave chia tay

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

9

BAacuteT TỔ

CHAcircU HOẰNG ĐẠI SƯ

Triacutech ở bộ ldquoVacircn Thecirc Phaacutep Vịrdquo

Chacircu Hoằng Đại Sư người Hagraveng Chacircu họ Trầm tự Phật Huệ hiệu Liecircn Trigrave(1) Năm 17 tuổi đatilde được bổ lagravem Giaacuteo thọ coacute tiếng lagrave người học hạnh gồm đủ

Becircn nhagrave ngụ coacute mụ giagrave mỗi tối niệm Phật vagravei nghigraven cacircu lagravem thường khoacutea Đại Sư hỏi Mụ đaacutep ldquoChồng tocirci luacutec sanh tiền chuyecircn trigrave niệm Phật Đến ngagravey lacircm chung khocircng bịnh vui vẻ vograveng tay caacuteo từ mọi người magrave đi Do đoacute necircn tocirci biết cocircng đức niệm Phật khocircng thể nghĩ bagravenrdquo

Từ khi nghe lời mụ giagrave laacuteng giềng noacutei Đại Sư để tacircm nơi phaacutep mocircn Tịnh độ Ngagravei viết bốn chữ lớn ldquoSanh tử sự đạirdquo treo trước bagraven để tự răn nhắc

Năm 32 tuổi xuất gia ngagravei đến học với Biện Dung Thiền Sư Tiếu Nham Thiền Sư tham cứu cacircu ldquoNiệm Phật đoacute lagrave airdquo được tỉnh ngộ

Năm Long Khaacutenh thứ năm nhagrave Minh Đại Sư khất thực ở Vacircn Thecirc thấy cảnh nuacutei u nhatilde begraven cất am ở trong nuacutei coacute nhiều cọp dữ Đại Sư hagravenh Du Giagrave Diệm Khẩu cọp khocircng khuấy hại người

Năm đoacute trời nắng hạn Người xứ ấy cầu Đại Sư đảo votilde Ngagravei noacutei ldquoTocirci chỉ biết niệm Phật khocircng tagravei nghề gigrave khaacutecrdquo Mọi người cố thỉnh Đại Sư cảm lograveng thagravenh khẩn của dacircn chuacuteng begraven tay cầm motilde đi bộ theo bờ ruộng magrave niệm Phật Mưa to liền xối xuống Dacircn chuacuteng vui mừng kiacutenh đức cugraveng nhau hiệp sức cất chugravea xacircy điện Tăng chuacuteng quy tụ khocircng mấy luacutec magrave thagravenh cảnh tograveng lacircm lớn

Đại Sư chủ trương Tịnh độ Cực lạc baacutec bỏ cuồng thiền Ngagravei trứ taacutec bộ ldquoPhật Thuyết A Di Đagrave kinh sớ saordquo dung hội cả sự lẫn lyacute lợi khắp ba căn rất lagrave uyecircn aacuteo

Đại Sư một mặt chuyecircn tu Tịnh độ vagrave giaacuteo hoacutea người một mặt thường thực hagravenh caacutec điều thiện để tư trợ tịnh nghiệp thẩm định nghi

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

10

ldquoThủy Lụcrdquo vagrave văn ldquoDu Giagrave Diệm Khẩurdquo để cứu khổ u minh khai ao phoacuteng sanh vagrave lagravem văn giới saacutet

Năm Vạn Lịch thứ 40 cuối thaacuteng saacuteu Đại Sư đi vagraveo thagravenh từ biệt caacutec đệ tử vagrave những người cố cựu rằng ldquoTocirci xắp đi nơi khaacutecrdquo Rồi ngagravei trở về đatildei tragrave từ biệt đại chuacuteng Mọi người khocircng hiểu cớ gigrave

Chiều mugraveng một thaacuteng 7 Đại Sư vagraveo nhagrave Tăng noacutei ldquoNgagravei mai tocirci đirdquo

Qua chiều hocircm sau Đại Sư kecircu mệt rồi vagraveo tư thất đoan tọa nhắm mắt Tăng chuacuteng vagrave caacutec đệ tử caacutec người cố cựu trong thagravenh đều hội đến Đại Sư mở mắt ra nhigraven mọi người Năm 32 tuổi xuất gia ngagravei đến

học với Biện Dung Thiền Sư Tiếu Nham Thiền Sư tham cứu cacircu ldquoNiệm Phật đoacute lagrave airdquo được tỉnh ngộ

Năm Long Khaacutenh thứ năm nhagrave Minh Đại Sư khất thực ở Vacircn Thecirc thấy cảnh nuacutei u nhatilde begraven cất am ở trong nuacutei coacute nhiều cọp dữ Đại Sư hagravenh Du Giagrave Diệm Khẩu cọp khocircng khuấy hại người

Năm đoacute trời nắng hạn Người xứ ấy cầu Đại Sư đảo votilde Ngagravei noacutei ldquoTocirci chỉ biết niệm Phật khocircng tagravei nghề gigrave khaacutecrdquo Mọi người cố thỉnh Đại Sư cảm lograveng thagravenh khẩn của dacircn chuacuteng begraven tay cầm motilde đi bộ theo bờ ruộng magrave niệm Phật Mưa to liền xối xuống Dacircn chuacuteng vui mừng kiacutenh đức cugraveng nhau hiệp sức cất chugravea xacircy điện Tăng chuacuteng quy tụ khocircng mấy luacutec magrave thagravenh cảnh tograveng lacircm lớn

Đại Sư chủ trương Tịnh độ Cực lạc baacutec bỏ cuồng thiền Ngagravei trứ taacutec bộ ldquoPhật Thuyết A Di Đagrave kinh sớ saordquo dung hội cả sự lẫn lyacute lợi khắp ba căn rất lagrave uyecircn aacuteo

Đại Sư một mặt chuyecircn tu Tịnh độ vagrave giaacuteo hoacutea người một mặt thường thực hagravenh caacutec điều thiện để tư trợ tịnh nghiệp thẩm định nghi ldquoThủy Lụcrdquo vagrave văn ldquoDu Giagrave Diệm Khẩurdquo để cứu khổ u minh khai ao phoacuteng

sanh vagrave lagravem văn giới saacutet

Năm Vạn Lịch thứ 40 cuối thaacuteng saacuteu Đại Sư đi vagraveo thagravenh từ biệt caacutec đệ tử vagrave những người cố cựu rằng ldquoTocirci xắp đi nơi khaacutecrdquo Rồi ngagravei trở về đatildei tragrave từ biệt đại chuacuteng Mọi người khocircng hiểu cớ gigrave

Chiều mugraveng một thaacuteng 7 Đại Sư vagraveo nhagrave Tăng noacutei ldquoNgagravei mai tocirci đirdquo

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

11

Qua chiều hocircm sau Đại Sư kecircu mệt rồi vagraveo tư thất đoan tọa nhắm mắt Tăng chuacuteng vagrave caacutec đệ tử caacutec người cố cựu trong thagravenh đều hội đến Đại Sư mở mắt ra nhigraven mọi người magrave bảo rằng ldquoĐại chuacuteng phải niệm Phật cho chiacuten chắn chớ nghi ngờ cũng đừng phaacute hoại quy củ của tocircirdquo Dặn xong Đại Sư chấp tay hướng về Tacircy Phương xướng hồng danh của Phật magrave tịch thọ 81 tuổi

PHỤ VẤN ĐAacuteP

Triacutech ldquoVacircn Thecirc Phaacutep Vịrdquo

Ocircng Tagraveo Lỗ Xuyecircn hai phen gởi thơ đến Vacircn Thecirc gạn Đại Sư hai phen

phuacutec đaacutep Nay triacutech đoạn đối đaacutep coacute liecircn quan với tocircng chỉ Tịnh độ

Lỗ Xuyecircn ndash Kinh Hoa Nghiecircm thuộc vocirc thượng nhứt thừa Viecircn giaacuteo ngagravei cho kinh Di Đagrave cugraveng đồng hagraveng in tuồng như khocircng được đuacuteng Vagrave do đacircy necircn coacute người lagravem luận gaacutec Tịnh độ trecircn Hoa Nghiecircm Xin ngagravei với cơ

Tịnh Độ dạy Tịnh Độ cograven với cơ Hoa Nghiecircm dạy Hoa Nghiecircm Như thế Phật phaacutep mới được lưu thocircng truyền đủ ngũ giaacuteo nhiếp cả ba căn

Đại sư ndash Hoa Nghiecircm đủ vocirc lượng mocircn cầu sanh Tịnh Độ lagrave một mocircn trong vocirc lượng mocircn trong bộ sớ sao tocirci cho rằng ldquoHoa Nghiecircm cực Viecircn kinh Di Đagrave đặng iacutet phần viecircnrdquo chiacutenh lagrave tocirci noacutei kinh Di Đagrave lagrave quyến thuộc của Hoa Nghiecircm thocirci Hoa Nghiecircm như Vua ai daacutem đem thượng thơ bộ trưởng gaacutec trecircn Quốc Vương Người nagraveo lagravem luận ấy Ocircng bảo tocirci necircn tugravey cơ yacute đoacute rất hay nhưng coacute 2 nghĩa

A- Nghigraven cơ đều chiều dạy đoacute lagrave việc của đức Như Lai xuất thế sức tocirci chưa lagravem được Vigrave thế necircn Tổ Tagraveo Khecirc chỉ chuyecircn truyền mocircn Trực chỉ thiền chẳng lẽ Tổ khocircng thocircng giaacuteo phaacutep khaacutec Nhẫn đến Vacircn Mocircn Tagraveo Động vvhellip caacutec Tổ đều lập mocircn đigravenh riecircng chỗ dạy người đều riecircng biệt Chư Tổ cograven như thế huống tocirci lagrave hạng phagravem ư Nếu vọng bắt chước Phật e rằng muốn lợi cho người magrave trở thagravenh hại người Chỉ coacute Phật mới lagrave

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

12

đấng Phaacutep Vương với tất cả phaacutep được tự tại Bigravenh dacircn muốn mạo hiệu Quốc Vương tất khoacute khỏi tai vạ

B- Giảng Hoa Nghiecircm tất gồm Tịnh Độ Giảng Tịnh Độ cũng thocircng Hoa Nghiecircm Vigrave thế necircn người giảng Hoa Nghiecircm thời cứ tự giảng Hoa Nghiecircm cograven người giảng Tịnh Độ thời cũng cứ giảng Tịnh Độ vẫn khocircng coacute gigrave traacutei ngại nhau cả Vả lại kinh Hoa Nghiecircm do Long Thọ Bồ Taacutet cheacutep ra magrave ngagravei vatildeng sanh Tịnh Độ Văn Thugrave vagrave Phổ Hiền lagrave hai vị Đại Thaacutenh trong phaacutep hội Hoa Nghiecircm magrave hai ngagravei đều coacute lời nguyện về Cực Lạc vagrave cũng khuyecircn cả phaacutep chuacuteng đồng nguyện Ocircng tocircn sugraveng Hoa Nghiecircm magrave checirc Tịnh Độ haacute lại khocircng traacutei với hạnh nguyện của ba vị Hoa Nghiecircm đại Bồ Taacutet ấy ư Thiệt tocirci khocircng thể hiểu đượchellip

Lỗ Xuyecircn - Tề Kỷ Thiền Sư bảo ldquoNgười cầu về Tacircy Phương lagrave bỏ cha trốn chạy đụng Đocircng chạm Tacircy lưu lạc xứ người khổ thay A Di Đagrave Phậtrdquo Lời ấy haacute khocircng yacute nghĩa

Đại sư - Ocircng necircn đaacutep lại với Thiền Sư như vầy ldquoChiacutenh nay begraven lagrave như con nhớ mẹ trở về gia hương bỏ Đocircng đặng Tacircy vui thay A Di Đagrave Phậtrdquo

Lỗ Xuyecircn - Người đại ngộ noacutei ldquoNhiều kiếp tu hagravenh khổ sở chẳng

bằng trong một niệm chứng vocirc sanh phaacutep nhẫn Một niệm duyecircn khởi vocirc sanh vượt hơn bực quyền học trong tam thừardquo Huống lagrave khocircng luận tam thừa hay nhứt thừa đều vocirc ngatilde vocirc ngatilde sở Nay người sanh Tịnh Độ thời migravenh lagrave năng sanh độ lagrave sở sanh năng sở rotilde ragraveng tất thagravenh diệt Nếu đợi ldquoHoa khai kiến Phật ngộ vocirc sanhrdquo thời thagravenh lacircu chậm

Đại sư - Ocircng đatilde chứng vocirc sanh phaacutep nhẫn chưa Nếu đatilde chứng thời tất khocircng necircn cho rằng migravenh lagrave năng sanh tịnh độ lagrave sở sanh Vigrave tacircm tức lagrave độ thời ai lagrave năng sanh Cograven độ chiacutenh lagrave tacircm thời gigrave lagrave sở sanh Vatildeng sanh magrave khocircng thấy năng sanh sở sanh dầu sanh magrave vẫn vocirc sanh đacircy mới lagrave chơn vocirc sanh Cograven bỏ sanh magrave noacutei vocirc sanh thời lagrave đoạn diệt khocircng chớ

chẳng phải chaacutenh lyacute vocirc sanh vậy Ocircng đatilde thấu Thiền Tocircng haacute chẳng hiểu rằng ldquoTừ mecirc đặng giaacutec ngộ như nằm mecirc chợt tỉnh như hoa sen nởrdquo ư Người niệm Phật coacute người hiện đời nầy thấy Phật kiến taacutenh đoacute lagrave hoa nở hiện tiền Coacute người sau khi sanh về Cực Lạc mới thấy Phật kiến taacutenh đoacute lagrave hoa nở về sau Do cocircng tu coacute siecircng cugraveng trể căn cơ coacute lợi cugraveng độn necircn hoa nở coacute sớm coacute muộn Đacircu necircn cho lagrave chậm lacircu cả

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

13

Lỗ Xuyecircn - Vừa rồi coacute đồ đệ của ngagravei từ Vacircn Thecirc qua Tocirc Chacircu tocirci luận đến thiền cơ thượng thừa thời va mắt sửng lograveng kinh hoặc vagrave khocircng tin magrave cười Đoacute lagrave lỗi của trograve hay lỗi nơi thầy ư Phagravem bực trượng phu khiacute votilde xung thiecircn lấy độ sanh lagravem phận sự gấp Ngagravei đatilde xuất thế đatilde khai đường đatilde phu tọa magrave chẳng đủ quyền năng của bực Đại nhơn chỉ coacute cử chỉ của ocircng latildeo mụ giagrave ăn chay Một mai bị người thocircng minh gạn hỏi hay bị nhagrave triacute thức bẻ baacutec chừng ấy toan trốn lecircn macircy ẩn vagraveo nuacutei ư

Đại sư - Ở trước ocircng dạy tocirci với cơ Hoa Nghiecircm thời truyền Hoa Nghiecircm với cơ Tịnh Độ thời truyền Tịnh Độ Nay sao đối với ocircng Tăng ở nuacutei hoang nagraveo đoacute vốn lagrave kẻ ở vagraveo hạng độn căn hạp với mocircn Tịnh Độ magrave ocircng lại đem thiền cơ thượng thừa gạn va lagravem cho va mắt sửng lograveng kinh trở lại cười ocircng đoacute coacute phải ocircng tự phạm vagraveo lỗi ldquocho thuốc khocircng truacuteng bịnhrdquo ư

Latildeo Tăng nầy từ nagraveo chẳng daacutem tự xưng xuất thế độ đời lẽ tất nhiecircn lagrave chưa đủ quyền năng của bực đại nhơn Ocircng lại checirc người tu Tịnh độ lagrave ldquoocircng latildeo mụ giagrave ăn chayrdquo Cổ Đức từng noacutei như thế chẳng phải lagrave checirc hạng ngu phu ngu phụ magrave chiacutenh lagrave checirc đại Bồ Taacutet Văn Thugrave Phổ Hiền Matilde Minh Long Thọ nhẫn đến Thiecircn Thai Viễn Cocircng Thiện Đạo Vĩnh Minh vvhellip chư đại Tổ Sư Caacutec bực ấy lagrave ocircng giagrave ăn chay cugraveng lagrave mụ giagrave ăn chay đấy ư Caacutec ocircng Lưu Di Dacircn Bạch Thiếu Phoacute Liễu Liễu Chacircu Tocirc Trường Cocircng vvhellip(2) chư Đại cư sĩ ấy lagrave ocircng latildeo mụ gigrave ăn chay đấy ư

Dầu lagrave ocircng latildeo mụ giagrave ăn chay nhưng niệm Phật được vatildeng sanh liền đặng trụ bực bất thối chuyển liền đặng ngự togravea sen dự hagraveng Thaacutenh đacircu necircn khinh bỉ Vả ocircng latildeo mụ giagrave chỉ biết ăn chay niệm Phật giữ kỹ tacircm hạnh magrave cho lagrave hạng ngu cũng được Cograven như người thocircng minh triacute thức magrave luận suocircng Baacutet nhatilde ăn caacute thịt cho no rồi đi tigravem caacutec ocircng Tăng để hỏi thiền hỏi lyacute đoacute chiacutenh lagrave ma vậy Người ngu quyacute nơi an phận ngu chuacuteng ta thagrave lagravem ocircng latildeo ăn chay niệm Phật hay lagrave bagrave giagrave ăn chay niệm Phật chớ chẳng necircn lagravem ma dacircn cugraveng ma nữ vậy

Đến như thế coacute kẻ thocircng minh hay nhagrave triacute thức nagraveo đến bẻ baacutec thời

khocircng cần phải lecircn macircy vagraveo nuacutei ocircng latildeo mụ giagrave ấy cứ đặt giường ngay họng kẻ thocircng minh cugraveng trải chiếu nơi trograveng mắt nhagrave triacute thức đoacute lagrave xong Để chi vậy Để bảo va tạm bỏ noacutei lyacute luận thiền suocircng magrave tự phản chiếu hồi quang thiệt tu thiệt hagravenh vậy

LỜI PHỤ - Trước Baacutet Tổ caacutec Tổ Sư dầu hoằng truyền Tịnh Độ nhưng một mặt vẫn khocircng bỏ Thiền Tocircng Chỉ Baacutet Tổ lagrave một Thiền Sư được chaacutenh thức ấn khả nơi Tiếu Nham Thiền Sư Tổ dograveng chaacutenh của Lacircm Tế

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

14

Tocircng trở lại chủ trương Tịnh độ magrave cực lực bagravei xiacutech cuồng thiền Vigrave thế necircn caacutec nhagrave thiền học đương thời rất khocircng bằng lograveng mới thagravenh coacute những sự tranh biện như thế

(1) Ta quen gọi Tổ lagrave ldquoLiecircn Trigrave Đại Sưrdquo

(2) Caacutec vị nầy lagrave bực danh nho đại triacute thức tu Tịnh Độ đặng vatildeng sanh coacute đủ chứng nghiệm

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

6

lợi thocircng suốt hỏi đến sẽ toan ẩn migravenh trecircn sao Bắc ETHẩu hay chui thacircn vagraveo nuacutei Thiết Vi ư

6 Thế thigrave việc Tocircn Giả muốn vời tocirci cugraveng lagravem bạn sen nơi Cực Lạc khaacutec nagraveo bảo kẻ nagravey gaacutenh gai bỏ vagraveng đuổi theo vật magrave chạy vagraveo mecirc lộ Haacute chẳng nghe noacutei Nếu lagrave chim đại bagraveng kim suacutey mới giương caacutenh đatilde vượt cao chiacuten tầng macircy ngựa nhiếp ảnh thần cacircu vừa cất voacute đatilde lướt ra ngoagravei vạn dặm Hạng nagravey khocircng cograven theo lớp magrave ăn uống cũng khocircng tugravey tiện chịu vugravei thacircn Người xưa bảo Nếu muốn cứu caacutenh việc ấy phải đứng trecircn choacutet voacutet đỉnh non cao đi sacircu tận lograveng đaacutey biển thẳm Như chưa bỏ được sự ecircm ấm của khuecirc phograveng thigrave coacute chỗ nagraveo dugraveng được

Cho necircn Phật phaacutep lagrave việc lớn khocircng phải phagravem thường Mong ngagravei nghĩ

lại

Thơ đaacutep Mấy điều huệ cố của cư sĩ lời hay lẽ diệu luận biện điệp trugraveng thật lagrave đaacuteng ngợi khen đaacuteng ngưỡng vọng Nhưng trộm nghĩ Lograveng thương tocirci tuy sacircu song tiếc đatilde lắm lời phiacute uổng

Nếu cư sĩ quả muốn tuyecircn dương Thiền tocircng ức chế Tịnh ETHộ thigrave khocircng cần noacutei chi nhiều Sao chẳng bảo Chư Phật trong ba đời bị miệng ta nuốt mất hết cả Một đức Phật cograven chẳng lập coacute ai lagrave A Di ETHagrave Lại sao khocircng bảo Nếu người biết được tacircm đại địa khocircng tấc đất Một tấc đất đatilde khocircng nơi

nagraveo lagrave cotildei Cực Lạc Chỉ dugraveng hai lời ấy thocirci đủ gồm nhiếp hết những điều cư sĩ muốn noacutei Nay nghĩ nếu mỗi mỗi đều thugrave đaacutep e phạm lỗi đấu tranh Nếu hẳn khocircng trả lời vigrave đạo phaacutep coacute tương quan lại chẳng thể im lặng Vậy xin tỏ bagravey ước lược như sau

1 Cư sĩ dẫn kinh Phaacutep Hoa noacutei sự vatildeng sanh Tịnh ETHộ lagrave nhacircn quả của người nữ Thế thigrave việc Long Nữ thagravenh Phật cũng lagrave nhacircn quả của người nữ ư Lại dẫn kinh Lăng Nghiecircm noacutei ETHức Văn Thugrave baacutec Niệm Phật lagrave vocirc thường sanh diệt khocircng viecircn thocircng Thế tại sao ngagravei Kiều Trần Như tỏ ngộ hai chữ KHAacuteCH TRẦN coacute thể gọi lagrave suốt lyacute vocirc thường hợp lẽ bất sanh diệt lại chẳng được chọn lagrave phaacutep viecircn thocircng Nếu quả thật ETHức Quaacuten Acircm đỗ cao ngagravei

Thế Chiacute thi rớt thigrave sao cư sĩ chẳng nghe biết điều thiacute dụ Cửa rồng chạm traacuten lagrave lời của kẻ quecirc mugravea miền ETHocircng Datilde ở nước Tề

2 Về những điều của Tể Kỷ thiền sư bảo cư sĩ đatilde học Thiền sao chẳng biết đoacute lagrave caacutec nhagrave Tocircng Sư vigrave người cởi chấp mở troacutei yacute ở ngoagravei lời lại cứ theo văn tự hiểu thagravenh sự thật magrave chịu chết dưới cacircu noacutei như thế Nếu quả vậy thigrave cổ đức bảo ETHạp trecircn đỉnh đầu Phật Tỳ Locirc magrave đi cũng lagrave đạp thật sự

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

7

hay sao Những cơ phong ấy trong caacutec Ngữ Lục coacute đến ngagraven muocircn ức Latildeo hủ bốn mươi năm về trước cũng đatilde từng dugraveng đến để cho lời noacutei cao siecircu xuất caacutech cacircu văn mạnh mẽ hugraveng hagraveo Về sau xeacutet lại biết hổ thẹn khocircng cograven daacutem theo lề lối cũ nay chợt nghĩ đến hatildey cograven đỏ mặt Như Tề Kỷ thiền sư noacutei Y như trước bỏ cha trốn đi lưu lạc tha phương khổ thay A Di ETHagrave Phật Xin cũng dugraveng chuyển ngữ đối đaacutep Nay chiacutenh thật như con nhớ mẹ trở lại quecirc xưa vui thay A Di ETHagrave Phật Thử đem cacircn lường cacircu noacutei nagravey với lời ngagravei Tể Kỷ xem becircn nagraveo iacutet nhiều nặng nhẹ vagrave coacute bao khoảng caacutech xa

3 Trong thơ lại dẫn lời cổ nhơn bảo Trải nhiều kiếp cần khổ tu hagravenh khocircng bằng một niệm ngộ Vocirc Sanh Phaacutep Nhẫn Xin hỏi Cư sĩ đatilde chứng được Vocirc Sanh Phaacutep Nhẫn chưa Nếu chứng được thigrave khocircng necircn cho rằng Ta lagrave người hay sanh Tịnh ETHộ lagrave chỗ sanh về Tại sao Bởi tacircm tức lagrave cảnh

ai lagrave người hay sanh Cảnh tức lagrave tacircm đacircu lagrave chỗ được sanh Vigrave khocircng cograven thấy năng sở necircn tuy vatildeng sanh magrave chưa từng coacute sanh ETHoacute mới thật lagrave chacircn vocirc sanh Nếu cho khocircng sanh về đacircu mới lagrave vocirc sanh thigrave thagravenh ra lỗi đoạn diệt thiecircn khocircng vậy

4 Cư sĩ bảo Nếu đợi hoa nở thấy Phật mới ngộ vocirc sanh lagrave chậm trễ xa vời Kẻ hiểu Thiền tocircng sao chẳng biết từ mecirc được ngộ như giấc chiecircm bao dagravei mới thức tỉnh Người ngiệm Phật tugravey theo căn cơ coacute vị trong hiện đời đatilde kiến taacutenh ETHoacute lagrave hoa sen nở trong giacircy phuacutet Coacute kẻ sau khi vatildeng sanh mới kiến taacutenh ETHoacute lagrave hoa nở về lacircu Bởi căn cơ coacute saacuteng tối cocircng phu coacute trễ

siecircng necircn hoa nở mới coacute sớm muộn đacircu được nhất khaacutei cho lagrave sai chậm ư

5 Trong thơ cograven đề cập đến mấy vị Tăng ở nuacutei hoang nagraveo đoacute khi hỏi tới Thượng Thừa thigrave đều sửng mắt kinh lograveng Cư sĩ khuyecircn tocirci với căn Hoa Nghiecircm thigrave noacutei Hoa Nghiecircm với cơ Tịnh ETHộ thigrave đagravem Tịnh ETHộ Nay những kẻ ấy thuộc về hagraveng độn căn chiacutenh necircn giảng Tịnh ETHộ sao cư sĩ khocircng tugravey bịnh cho thuốc lại luận Thượng Thừa với họ lagravem chi

Cư sĩ lại bảo tocirci đatilde ra ứng thế mở phaacutep đường lecircn giảng tọa magrave khocircng đủ taacutec lược của bậc đại nhơn Latildeo hủ chưa từng daacutem đương với danh dự ra ứng

thế necircn tự ưng khocircng coacute taacutec lược của bậc đại nhơn ETHiều nagravey hatildey tạm gaacutec qua khocircng cần bagraven luận Nhưng nếu bỉ người tu Tịnh ETHộ lagrave hạng ocircng giagrave bagrave cả ăn chay quecirc mugravea thật ra khocircng phải checirc caacutec vị đoacute đacircu magrave chiacutenh lagrave bỉ đức Văn Thugrave Phổ Hiền Matilde Minh Long Thọ vậy ETHacircu riecircng gigrave những vị Bồ Taacutet ấy magrave chư Tổ như Huệ Viễn Thiện ETHạo Thiecircn Thai Vĩnh Minh chư đại thiện tri thức caacutec hagraveng danh nhơn niệm Phật theo cư sĩ cũng lagrave hạng quecirc mugravea cả ư

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

8

Song hạng quecirc mugravea nếu niệm Phật được vatildeng sanh sẽ lecircn ngocirci Bất Thối Chuyển cũng đacircu necircn xem rẻ khinh checirc Những ocircng giagrave bagrave cả ăn chay niệm Phật cũng daacuteng khen lagrave họ biết giữ theo quy củ quecirc mugravea của chiacutenh migravenh Cograven hạng thocircng minh tagravei biện ăn thịt uống rượu vọng noacutei Baacutet Nhatilde hocircm sớm cứ tigravem chư Tăng gạn Thiền noacutei đạo thigrave thế nagraveo

ETHến như việc caacutec ocircng giagrave bagrave cả khi bị kẻ lanh lợi thocircng suốt hỏi đến thigrave chẳng cần lecircn sao Bắc ETHẩu vagraveo nuacutei Thiết Vi lagravem chi cho cao xa Họ chỉ cần đặt giường nằm nơi cổ họng trải togravea ngồi trecircn đocirci mắt của caacutec vị lanh lợi thocircng suốt ấy Lagravem như thế để chi ETHể chuacuteng hatildey tạm đoacuteng mocircn tam muội nơi cửa miệng biết nhắm mắt hồi quang phản chiếu xeacutet trở lại chiacutenh migravenh đoacute thocirci

6 Cư sĩ cho rằng việc khuyecircn niệm Phật cầu sanh Tịnh ETHộ lagrave điecircn đảo đuổi theo vật vagraveo mecirc lộ lagrave gaacutenh gai bỏ vagraveng lagravem khuất nhục đến migravenh Nhưng caacutec thiacute dụ ấy cograven chưa thacircn thiết Nay latildeo hủ xin đem một thiacute dụ khaacutec thay thế

Coacute một latildeo nocircng chacircn thật gởi thiếp vagraveo cửa vị phuacute trưởng giả mời đến nhagrave ở đồng ruộng của migravenh viếng cảnh Mọi người nghe noacutei đều cười Latildeo nocircng lại queacutet dọn đường saacute sạch sẽ đến mời thỉnh lần nữa Người gaacutec cửa nhagrave phuacute trưởng giả cười bảo Chủ nhơn lần trước khocircng quở traacutech ocircng lagrave may lắm rồi Ocircng định lagravem mặt dagravey hay sao Latildeo ocircng đaacutep Tocirci thấy trong caacutec

nhagrave giagraveu coacute kẻ lagravem giagraveu magrave bất nhơn Coacute người ngoagravei giagraveu nhưng trong nghegraveo Coacute kẻ chưa giagraveu song tỏ ra kiecircu mạn trước Coacute người chỉ giữ kho giữ sổ saacutech ở nhagrave giagraveu magrave tự cho lagrave migravenh giagraveu Vả lại cảnh giagraveu sanh như Kim Cốc Mỵ Ổ nay cograven đacircu ư Tocirci lagrave một latildeo giagrave ở đồng ruộng an hưởng sự vui thaacutei bigravenh necircn quecircn phận thấp keacutem của migravenh mới thương xoacutet magrave mời thỉnh Thocirci từ nay cũng xin tự biết lỗi rồirdquo Noacutei xong cugraveng nhau cười rộ magrave chia tay

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

9

BAacuteT TỔ

CHAcircU HOẰNG ĐẠI SƯ

Triacutech ở bộ ldquoVacircn Thecirc Phaacutep Vịrdquo

Chacircu Hoằng Đại Sư người Hagraveng Chacircu họ Trầm tự Phật Huệ hiệu Liecircn Trigrave(1) Năm 17 tuổi đatilde được bổ lagravem Giaacuteo thọ coacute tiếng lagrave người học hạnh gồm đủ

Becircn nhagrave ngụ coacute mụ giagrave mỗi tối niệm Phật vagravei nghigraven cacircu lagravem thường khoacutea Đại Sư hỏi Mụ đaacutep ldquoChồng tocirci luacutec sanh tiền chuyecircn trigrave niệm Phật Đến ngagravey lacircm chung khocircng bịnh vui vẻ vograveng tay caacuteo từ mọi người magrave đi Do đoacute necircn tocirci biết cocircng đức niệm Phật khocircng thể nghĩ bagravenrdquo

Từ khi nghe lời mụ giagrave laacuteng giềng noacutei Đại Sư để tacircm nơi phaacutep mocircn Tịnh độ Ngagravei viết bốn chữ lớn ldquoSanh tử sự đạirdquo treo trước bagraven để tự răn nhắc

Năm 32 tuổi xuất gia ngagravei đến học với Biện Dung Thiền Sư Tiếu Nham Thiền Sư tham cứu cacircu ldquoNiệm Phật đoacute lagrave airdquo được tỉnh ngộ

Năm Long Khaacutenh thứ năm nhagrave Minh Đại Sư khất thực ở Vacircn Thecirc thấy cảnh nuacutei u nhatilde begraven cất am ở trong nuacutei coacute nhiều cọp dữ Đại Sư hagravenh Du Giagrave Diệm Khẩu cọp khocircng khuấy hại người

Năm đoacute trời nắng hạn Người xứ ấy cầu Đại Sư đảo votilde Ngagravei noacutei ldquoTocirci chỉ biết niệm Phật khocircng tagravei nghề gigrave khaacutecrdquo Mọi người cố thỉnh Đại Sư cảm lograveng thagravenh khẩn của dacircn chuacuteng begraven tay cầm motilde đi bộ theo bờ ruộng magrave niệm Phật Mưa to liền xối xuống Dacircn chuacuteng vui mừng kiacutenh đức cugraveng nhau hiệp sức cất chugravea xacircy điện Tăng chuacuteng quy tụ khocircng mấy luacutec magrave thagravenh cảnh tograveng lacircm lớn

Đại Sư chủ trương Tịnh độ Cực lạc baacutec bỏ cuồng thiền Ngagravei trứ taacutec bộ ldquoPhật Thuyết A Di Đagrave kinh sớ saordquo dung hội cả sự lẫn lyacute lợi khắp ba căn rất lagrave uyecircn aacuteo

Đại Sư một mặt chuyecircn tu Tịnh độ vagrave giaacuteo hoacutea người một mặt thường thực hagravenh caacutec điều thiện để tư trợ tịnh nghiệp thẩm định nghi

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

10

ldquoThủy Lụcrdquo vagrave văn ldquoDu Giagrave Diệm Khẩurdquo để cứu khổ u minh khai ao phoacuteng sanh vagrave lagravem văn giới saacutet

Năm Vạn Lịch thứ 40 cuối thaacuteng saacuteu Đại Sư đi vagraveo thagravenh từ biệt caacutec đệ tử vagrave những người cố cựu rằng ldquoTocirci xắp đi nơi khaacutecrdquo Rồi ngagravei trở về đatildei tragrave từ biệt đại chuacuteng Mọi người khocircng hiểu cớ gigrave

Chiều mugraveng một thaacuteng 7 Đại Sư vagraveo nhagrave Tăng noacutei ldquoNgagravei mai tocirci đirdquo

Qua chiều hocircm sau Đại Sư kecircu mệt rồi vagraveo tư thất đoan tọa nhắm mắt Tăng chuacuteng vagrave caacutec đệ tử caacutec người cố cựu trong thagravenh đều hội đến Đại Sư mở mắt ra nhigraven mọi người Năm 32 tuổi xuất gia ngagravei đến

học với Biện Dung Thiền Sư Tiếu Nham Thiền Sư tham cứu cacircu ldquoNiệm Phật đoacute lagrave airdquo được tỉnh ngộ

Năm Long Khaacutenh thứ năm nhagrave Minh Đại Sư khất thực ở Vacircn Thecirc thấy cảnh nuacutei u nhatilde begraven cất am ở trong nuacutei coacute nhiều cọp dữ Đại Sư hagravenh Du Giagrave Diệm Khẩu cọp khocircng khuấy hại người

Năm đoacute trời nắng hạn Người xứ ấy cầu Đại Sư đảo votilde Ngagravei noacutei ldquoTocirci chỉ biết niệm Phật khocircng tagravei nghề gigrave khaacutecrdquo Mọi người cố thỉnh Đại Sư cảm lograveng thagravenh khẩn của dacircn chuacuteng begraven tay cầm motilde đi bộ theo bờ ruộng magrave niệm Phật Mưa to liền xối xuống Dacircn chuacuteng vui mừng kiacutenh đức cugraveng nhau hiệp sức cất chugravea xacircy điện Tăng chuacuteng quy tụ khocircng mấy luacutec magrave thagravenh cảnh tograveng lacircm lớn

Đại Sư chủ trương Tịnh độ Cực lạc baacutec bỏ cuồng thiền Ngagravei trứ taacutec bộ ldquoPhật Thuyết A Di Đagrave kinh sớ saordquo dung hội cả sự lẫn lyacute lợi khắp ba căn rất lagrave uyecircn aacuteo

Đại Sư một mặt chuyecircn tu Tịnh độ vagrave giaacuteo hoacutea người một mặt thường thực hagravenh caacutec điều thiện để tư trợ tịnh nghiệp thẩm định nghi ldquoThủy Lụcrdquo vagrave văn ldquoDu Giagrave Diệm Khẩurdquo để cứu khổ u minh khai ao phoacuteng

sanh vagrave lagravem văn giới saacutet

Năm Vạn Lịch thứ 40 cuối thaacuteng saacuteu Đại Sư đi vagraveo thagravenh từ biệt caacutec đệ tử vagrave những người cố cựu rằng ldquoTocirci xắp đi nơi khaacutecrdquo Rồi ngagravei trở về đatildei tragrave từ biệt đại chuacuteng Mọi người khocircng hiểu cớ gigrave

Chiều mugraveng một thaacuteng 7 Đại Sư vagraveo nhagrave Tăng noacutei ldquoNgagravei mai tocirci đirdquo

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

11

Qua chiều hocircm sau Đại Sư kecircu mệt rồi vagraveo tư thất đoan tọa nhắm mắt Tăng chuacuteng vagrave caacutec đệ tử caacutec người cố cựu trong thagravenh đều hội đến Đại Sư mở mắt ra nhigraven mọi người magrave bảo rằng ldquoĐại chuacuteng phải niệm Phật cho chiacuten chắn chớ nghi ngờ cũng đừng phaacute hoại quy củ của tocircirdquo Dặn xong Đại Sư chấp tay hướng về Tacircy Phương xướng hồng danh của Phật magrave tịch thọ 81 tuổi

PHỤ VẤN ĐAacuteP

Triacutech ldquoVacircn Thecirc Phaacutep Vịrdquo

Ocircng Tagraveo Lỗ Xuyecircn hai phen gởi thơ đến Vacircn Thecirc gạn Đại Sư hai phen

phuacutec đaacutep Nay triacutech đoạn đối đaacutep coacute liecircn quan với tocircng chỉ Tịnh độ

Lỗ Xuyecircn ndash Kinh Hoa Nghiecircm thuộc vocirc thượng nhứt thừa Viecircn giaacuteo ngagravei cho kinh Di Đagrave cugraveng đồng hagraveng in tuồng như khocircng được đuacuteng Vagrave do đacircy necircn coacute người lagravem luận gaacutec Tịnh độ trecircn Hoa Nghiecircm Xin ngagravei với cơ

Tịnh Độ dạy Tịnh Độ cograven với cơ Hoa Nghiecircm dạy Hoa Nghiecircm Như thế Phật phaacutep mới được lưu thocircng truyền đủ ngũ giaacuteo nhiếp cả ba căn

Đại sư ndash Hoa Nghiecircm đủ vocirc lượng mocircn cầu sanh Tịnh Độ lagrave một mocircn trong vocirc lượng mocircn trong bộ sớ sao tocirci cho rằng ldquoHoa Nghiecircm cực Viecircn kinh Di Đagrave đặng iacutet phần viecircnrdquo chiacutenh lagrave tocirci noacutei kinh Di Đagrave lagrave quyến thuộc của Hoa Nghiecircm thocirci Hoa Nghiecircm như Vua ai daacutem đem thượng thơ bộ trưởng gaacutec trecircn Quốc Vương Người nagraveo lagravem luận ấy Ocircng bảo tocirci necircn tugravey cơ yacute đoacute rất hay nhưng coacute 2 nghĩa

A- Nghigraven cơ đều chiều dạy đoacute lagrave việc của đức Như Lai xuất thế sức tocirci chưa lagravem được Vigrave thế necircn Tổ Tagraveo Khecirc chỉ chuyecircn truyền mocircn Trực chỉ thiền chẳng lẽ Tổ khocircng thocircng giaacuteo phaacutep khaacutec Nhẫn đến Vacircn Mocircn Tagraveo Động vvhellip caacutec Tổ đều lập mocircn đigravenh riecircng chỗ dạy người đều riecircng biệt Chư Tổ cograven như thế huống tocirci lagrave hạng phagravem ư Nếu vọng bắt chước Phật e rằng muốn lợi cho người magrave trở thagravenh hại người Chỉ coacute Phật mới lagrave

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

12

đấng Phaacutep Vương với tất cả phaacutep được tự tại Bigravenh dacircn muốn mạo hiệu Quốc Vương tất khoacute khỏi tai vạ

B- Giảng Hoa Nghiecircm tất gồm Tịnh Độ Giảng Tịnh Độ cũng thocircng Hoa Nghiecircm Vigrave thế necircn người giảng Hoa Nghiecircm thời cứ tự giảng Hoa Nghiecircm cograven người giảng Tịnh Độ thời cũng cứ giảng Tịnh Độ vẫn khocircng coacute gigrave traacutei ngại nhau cả Vả lại kinh Hoa Nghiecircm do Long Thọ Bồ Taacutet cheacutep ra magrave ngagravei vatildeng sanh Tịnh Độ Văn Thugrave vagrave Phổ Hiền lagrave hai vị Đại Thaacutenh trong phaacutep hội Hoa Nghiecircm magrave hai ngagravei đều coacute lời nguyện về Cực Lạc vagrave cũng khuyecircn cả phaacutep chuacuteng đồng nguyện Ocircng tocircn sugraveng Hoa Nghiecircm magrave checirc Tịnh Độ haacute lại khocircng traacutei với hạnh nguyện của ba vị Hoa Nghiecircm đại Bồ Taacutet ấy ư Thiệt tocirci khocircng thể hiểu đượchellip

Lỗ Xuyecircn - Tề Kỷ Thiền Sư bảo ldquoNgười cầu về Tacircy Phương lagrave bỏ cha trốn chạy đụng Đocircng chạm Tacircy lưu lạc xứ người khổ thay A Di Đagrave Phậtrdquo Lời ấy haacute khocircng yacute nghĩa

Đại sư - Ocircng necircn đaacutep lại với Thiền Sư như vầy ldquoChiacutenh nay begraven lagrave như con nhớ mẹ trở về gia hương bỏ Đocircng đặng Tacircy vui thay A Di Đagrave Phậtrdquo

Lỗ Xuyecircn - Người đại ngộ noacutei ldquoNhiều kiếp tu hagravenh khổ sở chẳng

bằng trong một niệm chứng vocirc sanh phaacutep nhẫn Một niệm duyecircn khởi vocirc sanh vượt hơn bực quyền học trong tam thừardquo Huống lagrave khocircng luận tam thừa hay nhứt thừa đều vocirc ngatilde vocirc ngatilde sở Nay người sanh Tịnh Độ thời migravenh lagrave năng sanh độ lagrave sở sanh năng sở rotilde ragraveng tất thagravenh diệt Nếu đợi ldquoHoa khai kiến Phật ngộ vocirc sanhrdquo thời thagravenh lacircu chậm

Đại sư - Ocircng đatilde chứng vocirc sanh phaacutep nhẫn chưa Nếu đatilde chứng thời tất khocircng necircn cho rằng migravenh lagrave năng sanh tịnh độ lagrave sở sanh Vigrave tacircm tức lagrave độ thời ai lagrave năng sanh Cograven độ chiacutenh lagrave tacircm thời gigrave lagrave sở sanh Vatildeng sanh magrave khocircng thấy năng sanh sở sanh dầu sanh magrave vẫn vocirc sanh đacircy mới lagrave chơn vocirc sanh Cograven bỏ sanh magrave noacutei vocirc sanh thời lagrave đoạn diệt khocircng chớ

chẳng phải chaacutenh lyacute vocirc sanh vậy Ocircng đatilde thấu Thiền Tocircng haacute chẳng hiểu rằng ldquoTừ mecirc đặng giaacutec ngộ như nằm mecirc chợt tỉnh như hoa sen nởrdquo ư Người niệm Phật coacute người hiện đời nầy thấy Phật kiến taacutenh đoacute lagrave hoa nở hiện tiền Coacute người sau khi sanh về Cực Lạc mới thấy Phật kiến taacutenh đoacute lagrave hoa nở về sau Do cocircng tu coacute siecircng cugraveng trể căn cơ coacute lợi cugraveng độn necircn hoa nở coacute sớm coacute muộn Đacircu necircn cho lagrave chậm lacircu cả

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

13

Lỗ Xuyecircn - Vừa rồi coacute đồ đệ của ngagravei từ Vacircn Thecirc qua Tocirc Chacircu tocirci luận đến thiền cơ thượng thừa thời va mắt sửng lograveng kinh hoặc vagrave khocircng tin magrave cười Đoacute lagrave lỗi của trograve hay lỗi nơi thầy ư Phagravem bực trượng phu khiacute votilde xung thiecircn lấy độ sanh lagravem phận sự gấp Ngagravei đatilde xuất thế đatilde khai đường đatilde phu tọa magrave chẳng đủ quyền năng của bực Đại nhơn chỉ coacute cử chỉ của ocircng latildeo mụ giagrave ăn chay Một mai bị người thocircng minh gạn hỏi hay bị nhagrave triacute thức bẻ baacutec chừng ấy toan trốn lecircn macircy ẩn vagraveo nuacutei ư

Đại sư - Ở trước ocircng dạy tocirci với cơ Hoa Nghiecircm thời truyền Hoa Nghiecircm với cơ Tịnh Độ thời truyền Tịnh Độ Nay sao đối với ocircng Tăng ở nuacutei hoang nagraveo đoacute vốn lagrave kẻ ở vagraveo hạng độn căn hạp với mocircn Tịnh Độ magrave ocircng lại đem thiền cơ thượng thừa gạn va lagravem cho va mắt sửng lograveng kinh trở lại cười ocircng đoacute coacute phải ocircng tự phạm vagraveo lỗi ldquocho thuốc khocircng truacuteng bịnhrdquo ư

Latildeo Tăng nầy từ nagraveo chẳng daacutem tự xưng xuất thế độ đời lẽ tất nhiecircn lagrave chưa đủ quyền năng của bực đại nhơn Ocircng lại checirc người tu Tịnh độ lagrave ldquoocircng latildeo mụ giagrave ăn chayrdquo Cổ Đức từng noacutei như thế chẳng phải lagrave checirc hạng ngu phu ngu phụ magrave chiacutenh lagrave checirc đại Bồ Taacutet Văn Thugrave Phổ Hiền Matilde Minh Long Thọ nhẫn đến Thiecircn Thai Viễn Cocircng Thiện Đạo Vĩnh Minh vvhellip chư đại Tổ Sư Caacutec bực ấy lagrave ocircng giagrave ăn chay cugraveng lagrave mụ giagrave ăn chay đấy ư Caacutec ocircng Lưu Di Dacircn Bạch Thiếu Phoacute Liễu Liễu Chacircu Tocirc Trường Cocircng vvhellip(2) chư Đại cư sĩ ấy lagrave ocircng latildeo mụ gigrave ăn chay đấy ư

Dầu lagrave ocircng latildeo mụ giagrave ăn chay nhưng niệm Phật được vatildeng sanh liền đặng trụ bực bất thối chuyển liền đặng ngự togravea sen dự hagraveng Thaacutenh đacircu necircn khinh bỉ Vả ocircng latildeo mụ giagrave chỉ biết ăn chay niệm Phật giữ kỹ tacircm hạnh magrave cho lagrave hạng ngu cũng được Cograven như người thocircng minh triacute thức magrave luận suocircng Baacutet nhatilde ăn caacute thịt cho no rồi đi tigravem caacutec ocircng Tăng để hỏi thiền hỏi lyacute đoacute chiacutenh lagrave ma vậy Người ngu quyacute nơi an phận ngu chuacuteng ta thagrave lagravem ocircng latildeo ăn chay niệm Phật hay lagrave bagrave giagrave ăn chay niệm Phật chớ chẳng necircn lagravem ma dacircn cugraveng ma nữ vậy

Đến như thế coacute kẻ thocircng minh hay nhagrave triacute thức nagraveo đến bẻ baacutec thời

khocircng cần phải lecircn macircy vagraveo nuacutei ocircng latildeo mụ giagrave ấy cứ đặt giường ngay họng kẻ thocircng minh cugraveng trải chiếu nơi trograveng mắt nhagrave triacute thức đoacute lagrave xong Để chi vậy Để bảo va tạm bỏ noacutei lyacute luận thiền suocircng magrave tự phản chiếu hồi quang thiệt tu thiệt hagravenh vậy

LỜI PHỤ - Trước Baacutet Tổ caacutec Tổ Sư dầu hoằng truyền Tịnh Độ nhưng một mặt vẫn khocircng bỏ Thiền Tocircng Chỉ Baacutet Tổ lagrave một Thiền Sư được chaacutenh thức ấn khả nơi Tiếu Nham Thiền Sư Tổ dograveng chaacutenh của Lacircm Tế

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

14

Tocircng trở lại chủ trương Tịnh độ magrave cực lực bagravei xiacutech cuồng thiền Vigrave thế necircn caacutec nhagrave thiền học đương thời rất khocircng bằng lograveng mới thagravenh coacute những sự tranh biện như thế

(1) Ta quen gọi Tổ lagrave ldquoLiecircn Trigrave Đại Sưrdquo

(2) Caacutec vị nầy lagrave bực danh nho đại triacute thức tu Tịnh Độ đặng vatildeng sanh coacute đủ chứng nghiệm

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

7

hay sao Những cơ phong ấy trong caacutec Ngữ Lục coacute đến ngagraven muocircn ức Latildeo hủ bốn mươi năm về trước cũng đatilde từng dugraveng đến để cho lời noacutei cao siecircu xuất caacutech cacircu văn mạnh mẽ hugraveng hagraveo Về sau xeacutet lại biết hổ thẹn khocircng cograven daacutem theo lề lối cũ nay chợt nghĩ đến hatildey cograven đỏ mặt Như Tề Kỷ thiền sư noacutei Y như trước bỏ cha trốn đi lưu lạc tha phương khổ thay A Di ETHagrave Phật Xin cũng dugraveng chuyển ngữ đối đaacutep Nay chiacutenh thật như con nhớ mẹ trở lại quecirc xưa vui thay A Di ETHagrave Phật Thử đem cacircn lường cacircu noacutei nagravey với lời ngagravei Tể Kỷ xem becircn nagraveo iacutet nhiều nặng nhẹ vagrave coacute bao khoảng caacutech xa

3 Trong thơ lại dẫn lời cổ nhơn bảo Trải nhiều kiếp cần khổ tu hagravenh khocircng bằng một niệm ngộ Vocirc Sanh Phaacutep Nhẫn Xin hỏi Cư sĩ đatilde chứng được Vocirc Sanh Phaacutep Nhẫn chưa Nếu chứng được thigrave khocircng necircn cho rằng Ta lagrave người hay sanh Tịnh ETHộ lagrave chỗ sanh về Tại sao Bởi tacircm tức lagrave cảnh

ai lagrave người hay sanh Cảnh tức lagrave tacircm đacircu lagrave chỗ được sanh Vigrave khocircng cograven thấy năng sở necircn tuy vatildeng sanh magrave chưa từng coacute sanh ETHoacute mới thật lagrave chacircn vocirc sanh Nếu cho khocircng sanh về đacircu mới lagrave vocirc sanh thigrave thagravenh ra lỗi đoạn diệt thiecircn khocircng vậy

4 Cư sĩ bảo Nếu đợi hoa nở thấy Phật mới ngộ vocirc sanh lagrave chậm trễ xa vời Kẻ hiểu Thiền tocircng sao chẳng biết từ mecirc được ngộ như giấc chiecircm bao dagravei mới thức tỉnh Người ngiệm Phật tugravey theo căn cơ coacute vị trong hiện đời đatilde kiến taacutenh ETHoacute lagrave hoa sen nở trong giacircy phuacutet Coacute kẻ sau khi vatildeng sanh mới kiến taacutenh ETHoacute lagrave hoa nở về lacircu Bởi căn cơ coacute saacuteng tối cocircng phu coacute trễ

siecircng necircn hoa nở mới coacute sớm muộn đacircu được nhất khaacutei cho lagrave sai chậm ư

5 Trong thơ cograven đề cập đến mấy vị Tăng ở nuacutei hoang nagraveo đoacute khi hỏi tới Thượng Thừa thigrave đều sửng mắt kinh lograveng Cư sĩ khuyecircn tocirci với căn Hoa Nghiecircm thigrave noacutei Hoa Nghiecircm với cơ Tịnh ETHộ thigrave đagravem Tịnh ETHộ Nay những kẻ ấy thuộc về hagraveng độn căn chiacutenh necircn giảng Tịnh ETHộ sao cư sĩ khocircng tugravey bịnh cho thuốc lại luận Thượng Thừa với họ lagravem chi

Cư sĩ lại bảo tocirci đatilde ra ứng thế mở phaacutep đường lecircn giảng tọa magrave khocircng đủ taacutec lược của bậc đại nhơn Latildeo hủ chưa từng daacutem đương với danh dự ra ứng

thế necircn tự ưng khocircng coacute taacutec lược của bậc đại nhơn ETHiều nagravey hatildey tạm gaacutec qua khocircng cần bagraven luận Nhưng nếu bỉ người tu Tịnh ETHộ lagrave hạng ocircng giagrave bagrave cả ăn chay quecirc mugravea thật ra khocircng phải checirc caacutec vị đoacute đacircu magrave chiacutenh lagrave bỉ đức Văn Thugrave Phổ Hiền Matilde Minh Long Thọ vậy ETHacircu riecircng gigrave những vị Bồ Taacutet ấy magrave chư Tổ như Huệ Viễn Thiện ETHạo Thiecircn Thai Vĩnh Minh chư đại thiện tri thức caacutec hagraveng danh nhơn niệm Phật theo cư sĩ cũng lagrave hạng quecirc mugravea cả ư

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

8

Song hạng quecirc mugravea nếu niệm Phật được vatildeng sanh sẽ lecircn ngocirci Bất Thối Chuyển cũng đacircu necircn xem rẻ khinh checirc Những ocircng giagrave bagrave cả ăn chay niệm Phật cũng daacuteng khen lagrave họ biết giữ theo quy củ quecirc mugravea của chiacutenh migravenh Cograven hạng thocircng minh tagravei biện ăn thịt uống rượu vọng noacutei Baacutet Nhatilde hocircm sớm cứ tigravem chư Tăng gạn Thiền noacutei đạo thigrave thế nagraveo

ETHến như việc caacutec ocircng giagrave bagrave cả khi bị kẻ lanh lợi thocircng suốt hỏi đến thigrave chẳng cần lecircn sao Bắc ETHẩu vagraveo nuacutei Thiết Vi lagravem chi cho cao xa Họ chỉ cần đặt giường nằm nơi cổ họng trải togravea ngồi trecircn đocirci mắt của caacutec vị lanh lợi thocircng suốt ấy Lagravem như thế để chi ETHể chuacuteng hatildey tạm đoacuteng mocircn tam muội nơi cửa miệng biết nhắm mắt hồi quang phản chiếu xeacutet trở lại chiacutenh migravenh đoacute thocirci

6 Cư sĩ cho rằng việc khuyecircn niệm Phật cầu sanh Tịnh ETHộ lagrave điecircn đảo đuổi theo vật vagraveo mecirc lộ lagrave gaacutenh gai bỏ vagraveng lagravem khuất nhục đến migravenh Nhưng caacutec thiacute dụ ấy cograven chưa thacircn thiết Nay latildeo hủ xin đem một thiacute dụ khaacutec thay thế

Coacute một latildeo nocircng chacircn thật gởi thiếp vagraveo cửa vị phuacute trưởng giả mời đến nhagrave ở đồng ruộng của migravenh viếng cảnh Mọi người nghe noacutei đều cười Latildeo nocircng lại queacutet dọn đường saacute sạch sẽ đến mời thỉnh lần nữa Người gaacutec cửa nhagrave phuacute trưởng giả cười bảo Chủ nhơn lần trước khocircng quở traacutech ocircng lagrave may lắm rồi Ocircng định lagravem mặt dagravey hay sao Latildeo ocircng đaacutep Tocirci thấy trong caacutec

nhagrave giagraveu coacute kẻ lagravem giagraveu magrave bất nhơn Coacute người ngoagravei giagraveu nhưng trong nghegraveo Coacute kẻ chưa giagraveu song tỏ ra kiecircu mạn trước Coacute người chỉ giữ kho giữ sổ saacutech ở nhagrave giagraveu magrave tự cho lagrave migravenh giagraveu Vả lại cảnh giagraveu sanh như Kim Cốc Mỵ Ổ nay cograven đacircu ư Tocirci lagrave một latildeo giagrave ở đồng ruộng an hưởng sự vui thaacutei bigravenh necircn quecircn phận thấp keacutem của migravenh mới thương xoacutet magrave mời thỉnh Thocirci từ nay cũng xin tự biết lỗi rồirdquo Noacutei xong cugraveng nhau cười rộ magrave chia tay

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

9

BAacuteT TỔ

CHAcircU HOẰNG ĐẠI SƯ

Triacutech ở bộ ldquoVacircn Thecirc Phaacutep Vịrdquo

Chacircu Hoằng Đại Sư người Hagraveng Chacircu họ Trầm tự Phật Huệ hiệu Liecircn Trigrave(1) Năm 17 tuổi đatilde được bổ lagravem Giaacuteo thọ coacute tiếng lagrave người học hạnh gồm đủ

Becircn nhagrave ngụ coacute mụ giagrave mỗi tối niệm Phật vagravei nghigraven cacircu lagravem thường khoacutea Đại Sư hỏi Mụ đaacutep ldquoChồng tocirci luacutec sanh tiền chuyecircn trigrave niệm Phật Đến ngagravey lacircm chung khocircng bịnh vui vẻ vograveng tay caacuteo từ mọi người magrave đi Do đoacute necircn tocirci biết cocircng đức niệm Phật khocircng thể nghĩ bagravenrdquo

Từ khi nghe lời mụ giagrave laacuteng giềng noacutei Đại Sư để tacircm nơi phaacutep mocircn Tịnh độ Ngagravei viết bốn chữ lớn ldquoSanh tử sự đạirdquo treo trước bagraven để tự răn nhắc

Năm 32 tuổi xuất gia ngagravei đến học với Biện Dung Thiền Sư Tiếu Nham Thiền Sư tham cứu cacircu ldquoNiệm Phật đoacute lagrave airdquo được tỉnh ngộ

Năm Long Khaacutenh thứ năm nhagrave Minh Đại Sư khất thực ở Vacircn Thecirc thấy cảnh nuacutei u nhatilde begraven cất am ở trong nuacutei coacute nhiều cọp dữ Đại Sư hagravenh Du Giagrave Diệm Khẩu cọp khocircng khuấy hại người

Năm đoacute trời nắng hạn Người xứ ấy cầu Đại Sư đảo votilde Ngagravei noacutei ldquoTocirci chỉ biết niệm Phật khocircng tagravei nghề gigrave khaacutecrdquo Mọi người cố thỉnh Đại Sư cảm lograveng thagravenh khẩn của dacircn chuacuteng begraven tay cầm motilde đi bộ theo bờ ruộng magrave niệm Phật Mưa to liền xối xuống Dacircn chuacuteng vui mừng kiacutenh đức cugraveng nhau hiệp sức cất chugravea xacircy điện Tăng chuacuteng quy tụ khocircng mấy luacutec magrave thagravenh cảnh tograveng lacircm lớn

Đại Sư chủ trương Tịnh độ Cực lạc baacutec bỏ cuồng thiền Ngagravei trứ taacutec bộ ldquoPhật Thuyết A Di Đagrave kinh sớ saordquo dung hội cả sự lẫn lyacute lợi khắp ba căn rất lagrave uyecircn aacuteo

Đại Sư một mặt chuyecircn tu Tịnh độ vagrave giaacuteo hoacutea người một mặt thường thực hagravenh caacutec điều thiện để tư trợ tịnh nghiệp thẩm định nghi

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

10

ldquoThủy Lụcrdquo vagrave văn ldquoDu Giagrave Diệm Khẩurdquo để cứu khổ u minh khai ao phoacuteng sanh vagrave lagravem văn giới saacutet

Năm Vạn Lịch thứ 40 cuối thaacuteng saacuteu Đại Sư đi vagraveo thagravenh từ biệt caacutec đệ tử vagrave những người cố cựu rằng ldquoTocirci xắp đi nơi khaacutecrdquo Rồi ngagravei trở về đatildei tragrave từ biệt đại chuacuteng Mọi người khocircng hiểu cớ gigrave

Chiều mugraveng một thaacuteng 7 Đại Sư vagraveo nhagrave Tăng noacutei ldquoNgagravei mai tocirci đirdquo

Qua chiều hocircm sau Đại Sư kecircu mệt rồi vagraveo tư thất đoan tọa nhắm mắt Tăng chuacuteng vagrave caacutec đệ tử caacutec người cố cựu trong thagravenh đều hội đến Đại Sư mở mắt ra nhigraven mọi người Năm 32 tuổi xuất gia ngagravei đến

học với Biện Dung Thiền Sư Tiếu Nham Thiền Sư tham cứu cacircu ldquoNiệm Phật đoacute lagrave airdquo được tỉnh ngộ

Năm Long Khaacutenh thứ năm nhagrave Minh Đại Sư khất thực ở Vacircn Thecirc thấy cảnh nuacutei u nhatilde begraven cất am ở trong nuacutei coacute nhiều cọp dữ Đại Sư hagravenh Du Giagrave Diệm Khẩu cọp khocircng khuấy hại người

Năm đoacute trời nắng hạn Người xứ ấy cầu Đại Sư đảo votilde Ngagravei noacutei ldquoTocirci chỉ biết niệm Phật khocircng tagravei nghề gigrave khaacutecrdquo Mọi người cố thỉnh Đại Sư cảm lograveng thagravenh khẩn của dacircn chuacuteng begraven tay cầm motilde đi bộ theo bờ ruộng magrave niệm Phật Mưa to liền xối xuống Dacircn chuacuteng vui mừng kiacutenh đức cugraveng nhau hiệp sức cất chugravea xacircy điện Tăng chuacuteng quy tụ khocircng mấy luacutec magrave thagravenh cảnh tograveng lacircm lớn

Đại Sư chủ trương Tịnh độ Cực lạc baacutec bỏ cuồng thiền Ngagravei trứ taacutec bộ ldquoPhật Thuyết A Di Đagrave kinh sớ saordquo dung hội cả sự lẫn lyacute lợi khắp ba căn rất lagrave uyecircn aacuteo

Đại Sư một mặt chuyecircn tu Tịnh độ vagrave giaacuteo hoacutea người một mặt thường thực hagravenh caacutec điều thiện để tư trợ tịnh nghiệp thẩm định nghi ldquoThủy Lụcrdquo vagrave văn ldquoDu Giagrave Diệm Khẩurdquo để cứu khổ u minh khai ao phoacuteng

sanh vagrave lagravem văn giới saacutet

Năm Vạn Lịch thứ 40 cuối thaacuteng saacuteu Đại Sư đi vagraveo thagravenh từ biệt caacutec đệ tử vagrave những người cố cựu rằng ldquoTocirci xắp đi nơi khaacutecrdquo Rồi ngagravei trở về đatildei tragrave từ biệt đại chuacuteng Mọi người khocircng hiểu cớ gigrave

Chiều mugraveng một thaacuteng 7 Đại Sư vagraveo nhagrave Tăng noacutei ldquoNgagravei mai tocirci đirdquo

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

11

Qua chiều hocircm sau Đại Sư kecircu mệt rồi vagraveo tư thất đoan tọa nhắm mắt Tăng chuacuteng vagrave caacutec đệ tử caacutec người cố cựu trong thagravenh đều hội đến Đại Sư mở mắt ra nhigraven mọi người magrave bảo rằng ldquoĐại chuacuteng phải niệm Phật cho chiacuten chắn chớ nghi ngờ cũng đừng phaacute hoại quy củ của tocircirdquo Dặn xong Đại Sư chấp tay hướng về Tacircy Phương xướng hồng danh của Phật magrave tịch thọ 81 tuổi

PHỤ VẤN ĐAacuteP

Triacutech ldquoVacircn Thecirc Phaacutep Vịrdquo

Ocircng Tagraveo Lỗ Xuyecircn hai phen gởi thơ đến Vacircn Thecirc gạn Đại Sư hai phen

phuacutec đaacutep Nay triacutech đoạn đối đaacutep coacute liecircn quan với tocircng chỉ Tịnh độ

Lỗ Xuyecircn ndash Kinh Hoa Nghiecircm thuộc vocirc thượng nhứt thừa Viecircn giaacuteo ngagravei cho kinh Di Đagrave cugraveng đồng hagraveng in tuồng như khocircng được đuacuteng Vagrave do đacircy necircn coacute người lagravem luận gaacutec Tịnh độ trecircn Hoa Nghiecircm Xin ngagravei với cơ

Tịnh Độ dạy Tịnh Độ cograven với cơ Hoa Nghiecircm dạy Hoa Nghiecircm Như thế Phật phaacutep mới được lưu thocircng truyền đủ ngũ giaacuteo nhiếp cả ba căn

Đại sư ndash Hoa Nghiecircm đủ vocirc lượng mocircn cầu sanh Tịnh Độ lagrave một mocircn trong vocirc lượng mocircn trong bộ sớ sao tocirci cho rằng ldquoHoa Nghiecircm cực Viecircn kinh Di Đagrave đặng iacutet phần viecircnrdquo chiacutenh lagrave tocirci noacutei kinh Di Đagrave lagrave quyến thuộc của Hoa Nghiecircm thocirci Hoa Nghiecircm như Vua ai daacutem đem thượng thơ bộ trưởng gaacutec trecircn Quốc Vương Người nagraveo lagravem luận ấy Ocircng bảo tocirci necircn tugravey cơ yacute đoacute rất hay nhưng coacute 2 nghĩa

A- Nghigraven cơ đều chiều dạy đoacute lagrave việc của đức Như Lai xuất thế sức tocirci chưa lagravem được Vigrave thế necircn Tổ Tagraveo Khecirc chỉ chuyecircn truyền mocircn Trực chỉ thiền chẳng lẽ Tổ khocircng thocircng giaacuteo phaacutep khaacutec Nhẫn đến Vacircn Mocircn Tagraveo Động vvhellip caacutec Tổ đều lập mocircn đigravenh riecircng chỗ dạy người đều riecircng biệt Chư Tổ cograven như thế huống tocirci lagrave hạng phagravem ư Nếu vọng bắt chước Phật e rằng muốn lợi cho người magrave trở thagravenh hại người Chỉ coacute Phật mới lagrave

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

12

đấng Phaacutep Vương với tất cả phaacutep được tự tại Bigravenh dacircn muốn mạo hiệu Quốc Vương tất khoacute khỏi tai vạ

B- Giảng Hoa Nghiecircm tất gồm Tịnh Độ Giảng Tịnh Độ cũng thocircng Hoa Nghiecircm Vigrave thế necircn người giảng Hoa Nghiecircm thời cứ tự giảng Hoa Nghiecircm cograven người giảng Tịnh Độ thời cũng cứ giảng Tịnh Độ vẫn khocircng coacute gigrave traacutei ngại nhau cả Vả lại kinh Hoa Nghiecircm do Long Thọ Bồ Taacutet cheacutep ra magrave ngagravei vatildeng sanh Tịnh Độ Văn Thugrave vagrave Phổ Hiền lagrave hai vị Đại Thaacutenh trong phaacutep hội Hoa Nghiecircm magrave hai ngagravei đều coacute lời nguyện về Cực Lạc vagrave cũng khuyecircn cả phaacutep chuacuteng đồng nguyện Ocircng tocircn sugraveng Hoa Nghiecircm magrave checirc Tịnh Độ haacute lại khocircng traacutei với hạnh nguyện của ba vị Hoa Nghiecircm đại Bồ Taacutet ấy ư Thiệt tocirci khocircng thể hiểu đượchellip

Lỗ Xuyecircn - Tề Kỷ Thiền Sư bảo ldquoNgười cầu về Tacircy Phương lagrave bỏ cha trốn chạy đụng Đocircng chạm Tacircy lưu lạc xứ người khổ thay A Di Đagrave Phậtrdquo Lời ấy haacute khocircng yacute nghĩa

Đại sư - Ocircng necircn đaacutep lại với Thiền Sư như vầy ldquoChiacutenh nay begraven lagrave như con nhớ mẹ trở về gia hương bỏ Đocircng đặng Tacircy vui thay A Di Đagrave Phậtrdquo

Lỗ Xuyecircn - Người đại ngộ noacutei ldquoNhiều kiếp tu hagravenh khổ sở chẳng

bằng trong một niệm chứng vocirc sanh phaacutep nhẫn Một niệm duyecircn khởi vocirc sanh vượt hơn bực quyền học trong tam thừardquo Huống lagrave khocircng luận tam thừa hay nhứt thừa đều vocirc ngatilde vocirc ngatilde sở Nay người sanh Tịnh Độ thời migravenh lagrave năng sanh độ lagrave sở sanh năng sở rotilde ragraveng tất thagravenh diệt Nếu đợi ldquoHoa khai kiến Phật ngộ vocirc sanhrdquo thời thagravenh lacircu chậm

Đại sư - Ocircng đatilde chứng vocirc sanh phaacutep nhẫn chưa Nếu đatilde chứng thời tất khocircng necircn cho rằng migravenh lagrave năng sanh tịnh độ lagrave sở sanh Vigrave tacircm tức lagrave độ thời ai lagrave năng sanh Cograven độ chiacutenh lagrave tacircm thời gigrave lagrave sở sanh Vatildeng sanh magrave khocircng thấy năng sanh sở sanh dầu sanh magrave vẫn vocirc sanh đacircy mới lagrave chơn vocirc sanh Cograven bỏ sanh magrave noacutei vocirc sanh thời lagrave đoạn diệt khocircng chớ

chẳng phải chaacutenh lyacute vocirc sanh vậy Ocircng đatilde thấu Thiền Tocircng haacute chẳng hiểu rằng ldquoTừ mecirc đặng giaacutec ngộ như nằm mecirc chợt tỉnh như hoa sen nởrdquo ư Người niệm Phật coacute người hiện đời nầy thấy Phật kiến taacutenh đoacute lagrave hoa nở hiện tiền Coacute người sau khi sanh về Cực Lạc mới thấy Phật kiến taacutenh đoacute lagrave hoa nở về sau Do cocircng tu coacute siecircng cugraveng trể căn cơ coacute lợi cugraveng độn necircn hoa nở coacute sớm coacute muộn Đacircu necircn cho lagrave chậm lacircu cả

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

13

Lỗ Xuyecircn - Vừa rồi coacute đồ đệ của ngagravei từ Vacircn Thecirc qua Tocirc Chacircu tocirci luận đến thiền cơ thượng thừa thời va mắt sửng lograveng kinh hoặc vagrave khocircng tin magrave cười Đoacute lagrave lỗi của trograve hay lỗi nơi thầy ư Phagravem bực trượng phu khiacute votilde xung thiecircn lấy độ sanh lagravem phận sự gấp Ngagravei đatilde xuất thế đatilde khai đường đatilde phu tọa magrave chẳng đủ quyền năng của bực Đại nhơn chỉ coacute cử chỉ của ocircng latildeo mụ giagrave ăn chay Một mai bị người thocircng minh gạn hỏi hay bị nhagrave triacute thức bẻ baacutec chừng ấy toan trốn lecircn macircy ẩn vagraveo nuacutei ư

Đại sư - Ở trước ocircng dạy tocirci với cơ Hoa Nghiecircm thời truyền Hoa Nghiecircm với cơ Tịnh Độ thời truyền Tịnh Độ Nay sao đối với ocircng Tăng ở nuacutei hoang nagraveo đoacute vốn lagrave kẻ ở vagraveo hạng độn căn hạp với mocircn Tịnh Độ magrave ocircng lại đem thiền cơ thượng thừa gạn va lagravem cho va mắt sửng lograveng kinh trở lại cười ocircng đoacute coacute phải ocircng tự phạm vagraveo lỗi ldquocho thuốc khocircng truacuteng bịnhrdquo ư

Latildeo Tăng nầy từ nagraveo chẳng daacutem tự xưng xuất thế độ đời lẽ tất nhiecircn lagrave chưa đủ quyền năng của bực đại nhơn Ocircng lại checirc người tu Tịnh độ lagrave ldquoocircng latildeo mụ giagrave ăn chayrdquo Cổ Đức từng noacutei như thế chẳng phải lagrave checirc hạng ngu phu ngu phụ magrave chiacutenh lagrave checirc đại Bồ Taacutet Văn Thugrave Phổ Hiền Matilde Minh Long Thọ nhẫn đến Thiecircn Thai Viễn Cocircng Thiện Đạo Vĩnh Minh vvhellip chư đại Tổ Sư Caacutec bực ấy lagrave ocircng giagrave ăn chay cugraveng lagrave mụ giagrave ăn chay đấy ư Caacutec ocircng Lưu Di Dacircn Bạch Thiếu Phoacute Liễu Liễu Chacircu Tocirc Trường Cocircng vvhellip(2) chư Đại cư sĩ ấy lagrave ocircng latildeo mụ gigrave ăn chay đấy ư

Dầu lagrave ocircng latildeo mụ giagrave ăn chay nhưng niệm Phật được vatildeng sanh liền đặng trụ bực bất thối chuyển liền đặng ngự togravea sen dự hagraveng Thaacutenh đacircu necircn khinh bỉ Vả ocircng latildeo mụ giagrave chỉ biết ăn chay niệm Phật giữ kỹ tacircm hạnh magrave cho lagrave hạng ngu cũng được Cograven như người thocircng minh triacute thức magrave luận suocircng Baacutet nhatilde ăn caacute thịt cho no rồi đi tigravem caacutec ocircng Tăng để hỏi thiền hỏi lyacute đoacute chiacutenh lagrave ma vậy Người ngu quyacute nơi an phận ngu chuacuteng ta thagrave lagravem ocircng latildeo ăn chay niệm Phật hay lagrave bagrave giagrave ăn chay niệm Phật chớ chẳng necircn lagravem ma dacircn cugraveng ma nữ vậy

Đến như thế coacute kẻ thocircng minh hay nhagrave triacute thức nagraveo đến bẻ baacutec thời

khocircng cần phải lecircn macircy vagraveo nuacutei ocircng latildeo mụ giagrave ấy cứ đặt giường ngay họng kẻ thocircng minh cugraveng trải chiếu nơi trograveng mắt nhagrave triacute thức đoacute lagrave xong Để chi vậy Để bảo va tạm bỏ noacutei lyacute luận thiền suocircng magrave tự phản chiếu hồi quang thiệt tu thiệt hagravenh vậy

LỜI PHỤ - Trước Baacutet Tổ caacutec Tổ Sư dầu hoằng truyền Tịnh Độ nhưng một mặt vẫn khocircng bỏ Thiền Tocircng Chỉ Baacutet Tổ lagrave một Thiền Sư được chaacutenh thức ấn khả nơi Tiếu Nham Thiền Sư Tổ dograveng chaacutenh của Lacircm Tế

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

14

Tocircng trở lại chủ trương Tịnh độ magrave cực lực bagravei xiacutech cuồng thiền Vigrave thế necircn caacutec nhagrave thiền học đương thời rất khocircng bằng lograveng mới thagravenh coacute những sự tranh biện như thế

(1) Ta quen gọi Tổ lagrave ldquoLiecircn Trigrave Đại Sưrdquo

(2) Caacutec vị nầy lagrave bực danh nho đại triacute thức tu Tịnh Độ đặng vatildeng sanh coacute đủ chứng nghiệm

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

8

Song hạng quecirc mugravea nếu niệm Phật được vatildeng sanh sẽ lecircn ngocirci Bất Thối Chuyển cũng đacircu necircn xem rẻ khinh checirc Những ocircng giagrave bagrave cả ăn chay niệm Phật cũng daacuteng khen lagrave họ biết giữ theo quy củ quecirc mugravea của chiacutenh migravenh Cograven hạng thocircng minh tagravei biện ăn thịt uống rượu vọng noacutei Baacutet Nhatilde hocircm sớm cứ tigravem chư Tăng gạn Thiền noacutei đạo thigrave thế nagraveo

ETHến như việc caacutec ocircng giagrave bagrave cả khi bị kẻ lanh lợi thocircng suốt hỏi đến thigrave chẳng cần lecircn sao Bắc ETHẩu vagraveo nuacutei Thiết Vi lagravem chi cho cao xa Họ chỉ cần đặt giường nằm nơi cổ họng trải togravea ngồi trecircn đocirci mắt của caacutec vị lanh lợi thocircng suốt ấy Lagravem như thế để chi ETHể chuacuteng hatildey tạm đoacuteng mocircn tam muội nơi cửa miệng biết nhắm mắt hồi quang phản chiếu xeacutet trở lại chiacutenh migravenh đoacute thocirci

6 Cư sĩ cho rằng việc khuyecircn niệm Phật cầu sanh Tịnh ETHộ lagrave điecircn đảo đuổi theo vật vagraveo mecirc lộ lagrave gaacutenh gai bỏ vagraveng lagravem khuất nhục đến migravenh Nhưng caacutec thiacute dụ ấy cograven chưa thacircn thiết Nay latildeo hủ xin đem một thiacute dụ khaacutec thay thế

Coacute một latildeo nocircng chacircn thật gởi thiếp vagraveo cửa vị phuacute trưởng giả mời đến nhagrave ở đồng ruộng của migravenh viếng cảnh Mọi người nghe noacutei đều cười Latildeo nocircng lại queacutet dọn đường saacute sạch sẽ đến mời thỉnh lần nữa Người gaacutec cửa nhagrave phuacute trưởng giả cười bảo Chủ nhơn lần trước khocircng quở traacutech ocircng lagrave may lắm rồi Ocircng định lagravem mặt dagravey hay sao Latildeo ocircng đaacutep Tocirci thấy trong caacutec

nhagrave giagraveu coacute kẻ lagravem giagraveu magrave bất nhơn Coacute người ngoagravei giagraveu nhưng trong nghegraveo Coacute kẻ chưa giagraveu song tỏ ra kiecircu mạn trước Coacute người chỉ giữ kho giữ sổ saacutech ở nhagrave giagraveu magrave tự cho lagrave migravenh giagraveu Vả lại cảnh giagraveu sanh như Kim Cốc Mỵ Ổ nay cograven đacircu ư Tocirci lagrave một latildeo giagrave ở đồng ruộng an hưởng sự vui thaacutei bigravenh necircn quecircn phận thấp keacutem của migravenh mới thương xoacutet magrave mời thỉnh Thocirci từ nay cũng xin tự biết lỗi rồirdquo Noacutei xong cugraveng nhau cười rộ magrave chia tay

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

9

BAacuteT TỔ

CHAcircU HOẰNG ĐẠI SƯ

Triacutech ở bộ ldquoVacircn Thecirc Phaacutep Vịrdquo

Chacircu Hoằng Đại Sư người Hagraveng Chacircu họ Trầm tự Phật Huệ hiệu Liecircn Trigrave(1) Năm 17 tuổi đatilde được bổ lagravem Giaacuteo thọ coacute tiếng lagrave người học hạnh gồm đủ

Becircn nhagrave ngụ coacute mụ giagrave mỗi tối niệm Phật vagravei nghigraven cacircu lagravem thường khoacutea Đại Sư hỏi Mụ đaacutep ldquoChồng tocirci luacutec sanh tiền chuyecircn trigrave niệm Phật Đến ngagravey lacircm chung khocircng bịnh vui vẻ vograveng tay caacuteo từ mọi người magrave đi Do đoacute necircn tocirci biết cocircng đức niệm Phật khocircng thể nghĩ bagravenrdquo

Từ khi nghe lời mụ giagrave laacuteng giềng noacutei Đại Sư để tacircm nơi phaacutep mocircn Tịnh độ Ngagravei viết bốn chữ lớn ldquoSanh tử sự đạirdquo treo trước bagraven để tự răn nhắc

Năm 32 tuổi xuất gia ngagravei đến học với Biện Dung Thiền Sư Tiếu Nham Thiền Sư tham cứu cacircu ldquoNiệm Phật đoacute lagrave airdquo được tỉnh ngộ

Năm Long Khaacutenh thứ năm nhagrave Minh Đại Sư khất thực ở Vacircn Thecirc thấy cảnh nuacutei u nhatilde begraven cất am ở trong nuacutei coacute nhiều cọp dữ Đại Sư hagravenh Du Giagrave Diệm Khẩu cọp khocircng khuấy hại người

Năm đoacute trời nắng hạn Người xứ ấy cầu Đại Sư đảo votilde Ngagravei noacutei ldquoTocirci chỉ biết niệm Phật khocircng tagravei nghề gigrave khaacutecrdquo Mọi người cố thỉnh Đại Sư cảm lograveng thagravenh khẩn của dacircn chuacuteng begraven tay cầm motilde đi bộ theo bờ ruộng magrave niệm Phật Mưa to liền xối xuống Dacircn chuacuteng vui mừng kiacutenh đức cugraveng nhau hiệp sức cất chugravea xacircy điện Tăng chuacuteng quy tụ khocircng mấy luacutec magrave thagravenh cảnh tograveng lacircm lớn

Đại Sư chủ trương Tịnh độ Cực lạc baacutec bỏ cuồng thiền Ngagravei trứ taacutec bộ ldquoPhật Thuyết A Di Đagrave kinh sớ saordquo dung hội cả sự lẫn lyacute lợi khắp ba căn rất lagrave uyecircn aacuteo

Đại Sư một mặt chuyecircn tu Tịnh độ vagrave giaacuteo hoacutea người một mặt thường thực hagravenh caacutec điều thiện để tư trợ tịnh nghiệp thẩm định nghi

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

10

ldquoThủy Lụcrdquo vagrave văn ldquoDu Giagrave Diệm Khẩurdquo để cứu khổ u minh khai ao phoacuteng sanh vagrave lagravem văn giới saacutet

Năm Vạn Lịch thứ 40 cuối thaacuteng saacuteu Đại Sư đi vagraveo thagravenh từ biệt caacutec đệ tử vagrave những người cố cựu rằng ldquoTocirci xắp đi nơi khaacutecrdquo Rồi ngagravei trở về đatildei tragrave từ biệt đại chuacuteng Mọi người khocircng hiểu cớ gigrave

Chiều mugraveng một thaacuteng 7 Đại Sư vagraveo nhagrave Tăng noacutei ldquoNgagravei mai tocirci đirdquo

Qua chiều hocircm sau Đại Sư kecircu mệt rồi vagraveo tư thất đoan tọa nhắm mắt Tăng chuacuteng vagrave caacutec đệ tử caacutec người cố cựu trong thagravenh đều hội đến Đại Sư mở mắt ra nhigraven mọi người Năm 32 tuổi xuất gia ngagravei đến

học với Biện Dung Thiền Sư Tiếu Nham Thiền Sư tham cứu cacircu ldquoNiệm Phật đoacute lagrave airdquo được tỉnh ngộ

Năm Long Khaacutenh thứ năm nhagrave Minh Đại Sư khất thực ở Vacircn Thecirc thấy cảnh nuacutei u nhatilde begraven cất am ở trong nuacutei coacute nhiều cọp dữ Đại Sư hagravenh Du Giagrave Diệm Khẩu cọp khocircng khuấy hại người

Năm đoacute trời nắng hạn Người xứ ấy cầu Đại Sư đảo votilde Ngagravei noacutei ldquoTocirci chỉ biết niệm Phật khocircng tagravei nghề gigrave khaacutecrdquo Mọi người cố thỉnh Đại Sư cảm lograveng thagravenh khẩn của dacircn chuacuteng begraven tay cầm motilde đi bộ theo bờ ruộng magrave niệm Phật Mưa to liền xối xuống Dacircn chuacuteng vui mừng kiacutenh đức cugraveng nhau hiệp sức cất chugravea xacircy điện Tăng chuacuteng quy tụ khocircng mấy luacutec magrave thagravenh cảnh tograveng lacircm lớn

Đại Sư chủ trương Tịnh độ Cực lạc baacutec bỏ cuồng thiền Ngagravei trứ taacutec bộ ldquoPhật Thuyết A Di Đagrave kinh sớ saordquo dung hội cả sự lẫn lyacute lợi khắp ba căn rất lagrave uyecircn aacuteo

Đại Sư một mặt chuyecircn tu Tịnh độ vagrave giaacuteo hoacutea người một mặt thường thực hagravenh caacutec điều thiện để tư trợ tịnh nghiệp thẩm định nghi ldquoThủy Lụcrdquo vagrave văn ldquoDu Giagrave Diệm Khẩurdquo để cứu khổ u minh khai ao phoacuteng

sanh vagrave lagravem văn giới saacutet

Năm Vạn Lịch thứ 40 cuối thaacuteng saacuteu Đại Sư đi vagraveo thagravenh từ biệt caacutec đệ tử vagrave những người cố cựu rằng ldquoTocirci xắp đi nơi khaacutecrdquo Rồi ngagravei trở về đatildei tragrave từ biệt đại chuacuteng Mọi người khocircng hiểu cớ gigrave

Chiều mugraveng một thaacuteng 7 Đại Sư vagraveo nhagrave Tăng noacutei ldquoNgagravei mai tocirci đirdquo

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

11

Qua chiều hocircm sau Đại Sư kecircu mệt rồi vagraveo tư thất đoan tọa nhắm mắt Tăng chuacuteng vagrave caacutec đệ tử caacutec người cố cựu trong thagravenh đều hội đến Đại Sư mở mắt ra nhigraven mọi người magrave bảo rằng ldquoĐại chuacuteng phải niệm Phật cho chiacuten chắn chớ nghi ngờ cũng đừng phaacute hoại quy củ của tocircirdquo Dặn xong Đại Sư chấp tay hướng về Tacircy Phương xướng hồng danh của Phật magrave tịch thọ 81 tuổi

PHỤ VẤN ĐAacuteP

Triacutech ldquoVacircn Thecirc Phaacutep Vịrdquo

Ocircng Tagraveo Lỗ Xuyecircn hai phen gởi thơ đến Vacircn Thecirc gạn Đại Sư hai phen

phuacutec đaacutep Nay triacutech đoạn đối đaacutep coacute liecircn quan với tocircng chỉ Tịnh độ

Lỗ Xuyecircn ndash Kinh Hoa Nghiecircm thuộc vocirc thượng nhứt thừa Viecircn giaacuteo ngagravei cho kinh Di Đagrave cugraveng đồng hagraveng in tuồng như khocircng được đuacuteng Vagrave do đacircy necircn coacute người lagravem luận gaacutec Tịnh độ trecircn Hoa Nghiecircm Xin ngagravei với cơ

Tịnh Độ dạy Tịnh Độ cograven với cơ Hoa Nghiecircm dạy Hoa Nghiecircm Như thế Phật phaacutep mới được lưu thocircng truyền đủ ngũ giaacuteo nhiếp cả ba căn

Đại sư ndash Hoa Nghiecircm đủ vocirc lượng mocircn cầu sanh Tịnh Độ lagrave một mocircn trong vocirc lượng mocircn trong bộ sớ sao tocirci cho rằng ldquoHoa Nghiecircm cực Viecircn kinh Di Đagrave đặng iacutet phần viecircnrdquo chiacutenh lagrave tocirci noacutei kinh Di Đagrave lagrave quyến thuộc của Hoa Nghiecircm thocirci Hoa Nghiecircm như Vua ai daacutem đem thượng thơ bộ trưởng gaacutec trecircn Quốc Vương Người nagraveo lagravem luận ấy Ocircng bảo tocirci necircn tugravey cơ yacute đoacute rất hay nhưng coacute 2 nghĩa

A- Nghigraven cơ đều chiều dạy đoacute lagrave việc của đức Như Lai xuất thế sức tocirci chưa lagravem được Vigrave thế necircn Tổ Tagraveo Khecirc chỉ chuyecircn truyền mocircn Trực chỉ thiền chẳng lẽ Tổ khocircng thocircng giaacuteo phaacutep khaacutec Nhẫn đến Vacircn Mocircn Tagraveo Động vvhellip caacutec Tổ đều lập mocircn đigravenh riecircng chỗ dạy người đều riecircng biệt Chư Tổ cograven như thế huống tocirci lagrave hạng phagravem ư Nếu vọng bắt chước Phật e rằng muốn lợi cho người magrave trở thagravenh hại người Chỉ coacute Phật mới lagrave

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

12

đấng Phaacutep Vương với tất cả phaacutep được tự tại Bigravenh dacircn muốn mạo hiệu Quốc Vương tất khoacute khỏi tai vạ

B- Giảng Hoa Nghiecircm tất gồm Tịnh Độ Giảng Tịnh Độ cũng thocircng Hoa Nghiecircm Vigrave thế necircn người giảng Hoa Nghiecircm thời cứ tự giảng Hoa Nghiecircm cograven người giảng Tịnh Độ thời cũng cứ giảng Tịnh Độ vẫn khocircng coacute gigrave traacutei ngại nhau cả Vả lại kinh Hoa Nghiecircm do Long Thọ Bồ Taacutet cheacutep ra magrave ngagravei vatildeng sanh Tịnh Độ Văn Thugrave vagrave Phổ Hiền lagrave hai vị Đại Thaacutenh trong phaacutep hội Hoa Nghiecircm magrave hai ngagravei đều coacute lời nguyện về Cực Lạc vagrave cũng khuyecircn cả phaacutep chuacuteng đồng nguyện Ocircng tocircn sugraveng Hoa Nghiecircm magrave checirc Tịnh Độ haacute lại khocircng traacutei với hạnh nguyện của ba vị Hoa Nghiecircm đại Bồ Taacutet ấy ư Thiệt tocirci khocircng thể hiểu đượchellip

Lỗ Xuyecircn - Tề Kỷ Thiền Sư bảo ldquoNgười cầu về Tacircy Phương lagrave bỏ cha trốn chạy đụng Đocircng chạm Tacircy lưu lạc xứ người khổ thay A Di Đagrave Phậtrdquo Lời ấy haacute khocircng yacute nghĩa

Đại sư - Ocircng necircn đaacutep lại với Thiền Sư như vầy ldquoChiacutenh nay begraven lagrave như con nhớ mẹ trở về gia hương bỏ Đocircng đặng Tacircy vui thay A Di Đagrave Phậtrdquo

Lỗ Xuyecircn - Người đại ngộ noacutei ldquoNhiều kiếp tu hagravenh khổ sở chẳng

bằng trong một niệm chứng vocirc sanh phaacutep nhẫn Một niệm duyecircn khởi vocirc sanh vượt hơn bực quyền học trong tam thừardquo Huống lagrave khocircng luận tam thừa hay nhứt thừa đều vocirc ngatilde vocirc ngatilde sở Nay người sanh Tịnh Độ thời migravenh lagrave năng sanh độ lagrave sở sanh năng sở rotilde ragraveng tất thagravenh diệt Nếu đợi ldquoHoa khai kiến Phật ngộ vocirc sanhrdquo thời thagravenh lacircu chậm

Đại sư - Ocircng đatilde chứng vocirc sanh phaacutep nhẫn chưa Nếu đatilde chứng thời tất khocircng necircn cho rằng migravenh lagrave năng sanh tịnh độ lagrave sở sanh Vigrave tacircm tức lagrave độ thời ai lagrave năng sanh Cograven độ chiacutenh lagrave tacircm thời gigrave lagrave sở sanh Vatildeng sanh magrave khocircng thấy năng sanh sở sanh dầu sanh magrave vẫn vocirc sanh đacircy mới lagrave chơn vocirc sanh Cograven bỏ sanh magrave noacutei vocirc sanh thời lagrave đoạn diệt khocircng chớ

chẳng phải chaacutenh lyacute vocirc sanh vậy Ocircng đatilde thấu Thiền Tocircng haacute chẳng hiểu rằng ldquoTừ mecirc đặng giaacutec ngộ như nằm mecirc chợt tỉnh như hoa sen nởrdquo ư Người niệm Phật coacute người hiện đời nầy thấy Phật kiến taacutenh đoacute lagrave hoa nở hiện tiền Coacute người sau khi sanh về Cực Lạc mới thấy Phật kiến taacutenh đoacute lagrave hoa nở về sau Do cocircng tu coacute siecircng cugraveng trể căn cơ coacute lợi cugraveng độn necircn hoa nở coacute sớm coacute muộn Đacircu necircn cho lagrave chậm lacircu cả

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

13

Lỗ Xuyecircn - Vừa rồi coacute đồ đệ của ngagravei từ Vacircn Thecirc qua Tocirc Chacircu tocirci luận đến thiền cơ thượng thừa thời va mắt sửng lograveng kinh hoặc vagrave khocircng tin magrave cười Đoacute lagrave lỗi của trograve hay lỗi nơi thầy ư Phagravem bực trượng phu khiacute votilde xung thiecircn lấy độ sanh lagravem phận sự gấp Ngagravei đatilde xuất thế đatilde khai đường đatilde phu tọa magrave chẳng đủ quyền năng của bực Đại nhơn chỉ coacute cử chỉ của ocircng latildeo mụ giagrave ăn chay Một mai bị người thocircng minh gạn hỏi hay bị nhagrave triacute thức bẻ baacutec chừng ấy toan trốn lecircn macircy ẩn vagraveo nuacutei ư

Đại sư - Ở trước ocircng dạy tocirci với cơ Hoa Nghiecircm thời truyền Hoa Nghiecircm với cơ Tịnh Độ thời truyền Tịnh Độ Nay sao đối với ocircng Tăng ở nuacutei hoang nagraveo đoacute vốn lagrave kẻ ở vagraveo hạng độn căn hạp với mocircn Tịnh Độ magrave ocircng lại đem thiền cơ thượng thừa gạn va lagravem cho va mắt sửng lograveng kinh trở lại cười ocircng đoacute coacute phải ocircng tự phạm vagraveo lỗi ldquocho thuốc khocircng truacuteng bịnhrdquo ư

Latildeo Tăng nầy từ nagraveo chẳng daacutem tự xưng xuất thế độ đời lẽ tất nhiecircn lagrave chưa đủ quyền năng của bực đại nhơn Ocircng lại checirc người tu Tịnh độ lagrave ldquoocircng latildeo mụ giagrave ăn chayrdquo Cổ Đức từng noacutei như thế chẳng phải lagrave checirc hạng ngu phu ngu phụ magrave chiacutenh lagrave checirc đại Bồ Taacutet Văn Thugrave Phổ Hiền Matilde Minh Long Thọ nhẫn đến Thiecircn Thai Viễn Cocircng Thiện Đạo Vĩnh Minh vvhellip chư đại Tổ Sư Caacutec bực ấy lagrave ocircng giagrave ăn chay cugraveng lagrave mụ giagrave ăn chay đấy ư Caacutec ocircng Lưu Di Dacircn Bạch Thiếu Phoacute Liễu Liễu Chacircu Tocirc Trường Cocircng vvhellip(2) chư Đại cư sĩ ấy lagrave ocircng latildeo mụ gigrave ăn chay đấy ư

Dầu lagrave ocircng latildeo mụ giagrave ăn chay nhưng niệm Phật được vatildeng sanh liền đặng trụ bực bất thối chuyển liền đặng ngự togravea sen dự hagraveng Thaacutenh đacircu necircn khinh bỉ Vả ocircng latildeo mụ giagrave chỉ biết ăn chay niệm Phật giữ kỹ tacircm hạnh magrave cho lagrave hạng ngu cũng được Cograven như người thocircng minh triacute thức magrave luận suocircng Baacutet nhatilde ăn caacute thịt cho no rồi đi tigravem caacutec ocircng Tăng để hỏi thiền hỏi lyacute đoacute chiacutenh lagrave ma vậy Người ngu quyacute nơi an phận ngu chuacuteng ta thagrave lagravem ocircng latildeo ăn chay niệm Phật hay lagrave bagrave giagrave ăn chay niệm Phật chớ chẳng necircn lagravem ma dacircn cugraveng ma nữ vậy

Đến như thế coacute kẻ thocircng minh hay nhagrave triacute thức nagraveo đến bẻ baacutec thời

khocircng cần phải lecircn macircy vagraveo nuacutei ocircng latildeo mụ giagrave ấy cứ đặt giường ngay họng kẻ thocircng minh cugraveng trải chiếu nơi trograveng mắt nhagrave triacute thức đoacute lagrave xong Để chi vậy Để bảo va tạm bỏ noacutei lyacute luận thiền suocircng magrave tự phản chiếu hồi quang thiệt tu thiệt hagravenh vậy

LỜI PHỤ - Trước Baacutet Tổ caacutec Tổ Sư dầu hoằng truyền Tịnh Độ nhưng một mặt vẫn khocircng bỏ Thiền Tocircng Chỉ Baacutet Tổ lagrave một Thiền Sư được chaacutenh thức ấn khả nơi Tiếu Nham Thiền Sư Tổ dograveng chaacutenh của Lacircm Tế

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

14

Tocircng trở lại chủ trương Tịnh độ magrave cực lực bagravei xiacutech cuồng thiền Vigrave thế necircn caacutec nhagrave thiền học đương thời rất khocircng bằng lograveng mới thagravenh coacute những sự tranh biện như thế

(1) Ta quen gọi Tổ lagrave ldquoLiecircn Trigrave Đại Sưrdquo

(2) Caacutec vị nầy lagrave bực danh nho đại triacute thức tu Tịnh Độ đặng vatildeng sanh coacute đủ chứng nghiệm

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

9

BAacuteT TỔ

CHAcircU HOẰNG ĐẠI SƯ

Triacutech ở bộ ldquoVacircn Thecirc Phaacutep Vịrdquo

Chacircu Hoằng Đại Sư người Hagraveng Chacircu họ Trầm tự Phật Huệ hiệu Liecircn Trigrave(1) Năm 17 tuổi đatilde được bổ lagravem Giaacuteo thọ coacute tiếng lagrave người học hạnh gồm đủ

Becircn nhagrave ngụ coacute mụ giagrave mỗi tối niệm Phật vagravei nghigraven cacircu lagravem thường khoacutea Đại Sư hỏi Mụ đaacutep ldquoChồng tocirci luacutec sanh tiền chuyecircn trigrave niệm Phật Đến ngagravey lacircm chung khocircng bịnh vui vẻ vograveng tay caacuteo từ mọi người magrave đi Do đoacute necircn tocirci biết cocircng đức niệm Phật khocircng thể nghĩ bagravenrdquo

Từ khi nghe lời mụ giagrave laacuteng giềng noacutei Đại Sư để tacircm nơi phaacutep mocircn Tịnh độ Ngagravei viết bốn chữ lớn ldquoSanh tử sự đạirdquo treo trước bagraven để tự răn nhắc

Năm 32 tuổi xuất gia ngagravei đến học với Biện Dung Thiền Sư Tiếu Nham Thiền Sư tham cứu cacircu ldquoNiệm Phật đoacute lagrave airdquo được tỉnh ngộ

Năm Long Khaacutenh thứ năm nhagrave Minh Đại Sư khất thực ở Vacircn Thecirc thấy cảnh nuacutei u nhatilde begraven cất am ở trong nuacutei coacute nhiều cọp dữ Đại Sư hagravenh Du Giagrave Diệm Khẩu cọp khocircng khuấy hại người

Năm đoacute trời nắng hạn Người xứ ấy cầu Đại Sư đảo votilde Ngagravei noacutei ldquoTocirci chỉ biết niệm Phật khocircng tagravei nghề gigrave khaacutecrdquo Mọi người cố thỉnh Đại Sư cảm lograveng thagravenh khẩn của dacircn chuacuteng begraven tay cầm motilde đi bộ theo bờ ruộng magrave niệm Phật Mưa to liền xối xuống Dacircn chuacuteng vui mừng kiacutenh đức cugraveng nhau hiệp sức cất chugravea xacircy điện Tăng chuacuteng quy tụ khocircng mấy luacutec magrave thagravenh cảnh tograveng lacircm lớn

Đại Sư chủ trương Tịnh độ Cực lạc baacutec bỏ cuồng thiền Ngagravei trứ taacutec bộ ldquoPhật Thuyết A Di Đagrave kinh sớ saordquo dung hội cả sự lẫn lyacute lợi khắp ba căn rất lagrave uyecircn aacuteo

Đại Sư một mặt chuyecircn tu Tịnh độ vagrave giaacuteo hoacutea người một mặt thường thực hagravenh caacutec điều thiện để tư trợ tịnh nghiệp thẩm định nghi

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

10

ldquoThủy Lụcrdquo vagrave văn ldquoDu Giagrave Diệm Khẩurdquo để cứu khổ u minh khai ao phoacuteng sanh vagrave lagravem văn giới saacutet

Năm Vạn Lịch thứ 40 cuối thaacuteng saacuteu Đại Sư đi vagraveo thagravenh từ biệt caacutec đệ tử vagrave những người cố cựu rằng ldquoTocirci xắp đi nơi khaacutecrdquo Rồi ngagravei trở về đatildei tragrave từ biệt đại chuacuteng Mọi người khocircng hiểu cớ gigrave

Chiều mugraveng một thaacuteng 7 Đại Sư vagraveo nhagrave Tăng noacutei ldquoNgagravei mai tocirci đirdquo

Qua chiều hocircm sau Đại Sư kecircu mệt rồi vagraveo tư thất đoan tọa nhắm mắt Tăng chuacuteng vagrave caacutec đệ tử caacutec người cố cựu trong thagravenh đều hội đến Đại Sư mở mắt ra nhigraven mọi người Năm 32 tuổi xuất gia ngagravei đến

học với Biện Dung Thiền Sư Tiếu Nham Thiền Sư tham cứu cacircu ldquoNiệm Phật đoacute lagrave airdquo được tỉnh ngộ

Năm Long Khaacutenh thứ năm nhagrave Minh Đại Sư khất thực ở Vacircn Thecirc thấy cảnh nuacutei u nhatilde begraven cất am ở trong nuacutei coacute nhiều cọp dữ Đại Sư hagravenh Du Giagrave Diệm Khẩu cọp khocircng khuấy hại người

Năm đoacute trời nắng hạn Người xứ ấy cầu Đại Sư đảo votilde Ngagravei noacutei ldquoTocirci chỉ biết niệm Phật khocircng tagravei nghề gigrave khaacutecrdquo Mọi người cố thỉnh Đại Sư cảm lograveng thagravenh khẩn của dacircn chuacuteng begraven tay cầm motilde đi bộ theo bờ ruộng magrave niệm Phật Mưa to liền xối xuống Dacircn chuacuteng vui mừng kiacutenh đức cugraveng nhau hiệp sức cất chugravea xacircy điện Tăng chuacuteng quy tụ khocircng mấy luacutec magrave thagravenh cảnh tograveng lacircm lớn

Đại Sư chủ trương Tịnh độ Cực lạc baacutec bỏ cuồng thiền Ngagravei trứ taacutec bộ ldquoPhật Thuyết A Di Đagrave kinh sớ saordquo dung hội cả sự lẫn lyacute lợi khắp ba căn rất lagrave uyecircn aacuteo

Đại Sư một mặt chuyecircn tu Tịnh độ vagrave giaacuteo hoacutea người một mặt thường thực hagravenh caacutec điều thiện để tư trợ tịnh nghiệp thẩm định nghi ldquoThủy Lụcrdquo vagrave văn ldquoDu Giagrave Diệm Khẩurdquo để cứu khổ u minh khai ao phoacuteng

sanh vagrave lagravem văn giới saacutet

Năm Vạn Lịch thứ 40 cuối thaacuteng saacuteu Đại Sư đi vagraveo thagravenh từ biệt caacutec đệ tử vagrave những người cố cựu rằng ldquoTocirci xắp đi nơi khaacutecrdquo Rồi ngagravei trở về đatildei tragrave từ biệt đại chuacuteng Mọi người khocircng hiểu cớ gigrave

Chiều mugraveng một thaacuteng 7 Đại Sư vagraveo nhagrave Tăng noacutei ldquoNgagravei mai tocirci đirdquo

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

11

Qua chiều hocircm sau Đại Sư kecircu mệt rồi vagraveo tư thất đoan tọa nhắm mắt Tăng chuacuteng vagrave caacutec đệ tử caacutec người cố cựu trong thagravenh đều hội đến Đại Sư mở mắt ra nhigraven mọi người magrave bảo rằng ldquoĐại chuacuteng phải niệm Phật cho chiacuten chắn chớ nghi ngờ cũng đừng phaacute hoại quy củ của tocircirdquo Dặn xong Đại Sư chấp tay hướng về Tacircy Phương xướng hồng danh của Phật magrave tịch thọ 81 tuổi

PHỤ VẤN ĐAacuteP

Triacutech ldquoVacircn Thecirc Phaacutep Vịrdquo

Ocircng Tagraveo Lỗ Xuyecircn hai phen gởi thơ đến Vacircn Thecirc gạn Đại Sư hai phen

phuacutec đaacutep Nay triacutech đoạn đối đaacutep coacute liecircn quan với tocircng chỉ Tịnh độ

Lỗ Xuyecircn ndash Kinh Hoa Nghiecircm thuộc vocirc thượng nhứt thừa Viecircn giaacuteo ngagravei cho kinh Di Đagrave cugraveng đồng hagraveng in tuồng như khocircng được đuacuteng Vagrave do đacircy necircn coacute người lagravem luận gaacutec Tịnh độ trecircn Hoa Nghiecircm Xin ngagravei với cơ

Tịnh Độ dạy Tịnh Độ cograven với cơ Hoa Nghiecircm dạy Hoa Nghiecircm Như thế Phật phaacutep mới được lưu thocircng truyền đủ ngũ giaacuteo nhiếp cả ba căn

Đại sư ndash Hoa Nghiecircm đủ vocirc lượng mocircn cầu sanh Tịnh Độ lagrave một mocircn trong vocirc lượng mocircn trong bộ sớ sao tocirci cho rằng ldquoHoa Nghiecircm cực Viecircn kinh Di Đagrave đặng iacutet phần viecircnrdquo chiacutenh lagrave tocirci noacutei kinh Di Đagrave lagrave quyến thuộc của Hoa Nghiecircm thocirci Hoa Nghiecircm như Vua ai daacutem đem thượng thơ bộ trưởng gaacutec trecircn Quốc Vương Người nagraveo lagravem luận ấy Ocircng bảo tocirci necircn tugravey cơ yacute đoacute rất hay nhưng coacute 2 nghĩa

A- Nghigraven cơ đều chiều dạy đoacute lagrave việc của đức Như Lai xuất thế sức tocirci chưa lagravem được Vigrave thế necircn Tổ Tagraveo Khecirc chỉ chuyecircn truyền mocircn Trực chỉ thiền chẳng lẽ Tổ khocircng thocircng giaacuteo phaacutep khaacutec Nhẫn đến Vacircn Mocircn Tagraveo Động vvhellip caacutec Tổ đều lập mocircn đigravenh riecircng chỗ dạy người đều riecircng biệt Chư Tổ cograven như thế huống tocirci lagrave hạng phagravem ư Nếu vọng bắt chước Phật e rằng muốn lợi cho người magrave trở thagravenh hại người Chỉ coacute Phật mới lagrave

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

12

đấng Phaacutep Vương với tất cả phaacutep được tự tại Bigravenh dacircn muốn mạo hiệu Quốc Vương tất khoacute khỏi tai vạ

B- Giảng Hoa Nghiecircm tất gồm Tịnh Độ Giảng Tịnh Độ cũng thocircng Hoa Nghiecircm Vigrave thế necircn người giảng Hoa Nghiecircm thời cứ tự giảng Hoa Nghiecircm cograven người giảng Tịnh Độ thời cũng cứ giảng Tịnh Độ vẫn khocircng coacute gigrave traacutei ngại nhau cả Vả lại kinh Hoa Nghiecircm do Long Thọ Bồ Taacutet cheacutep ra magrave ngagravei vatildeng sanh Tịnh Độ Văn Thugrave vagrave Phổ Hiền lagrave hai vị Đại Thaacutenh trong phaacutep hội Hoa Nghiecircm magrave hai ngagravei đều coacute lời nguyện về Cực Lạc vagrave cũng khuyecircn cả phaacutep chuacuteng đồng nguyện Ocircng tocircn sugraveng Hoa Nghiecircm magrave checirc Tịnh Độ haacute lại khocircng traacutei với hạnh nguyện của ba vị Hoa Nghiecircm đại Bồ Taacutet ấy ư Thiệt tocirci khocircng thể hiểu đượchellip

Lỗ Xuyecircn - Tề Kỷ Thiền Sư bảo ldquoNgười cầu về Tacircy Phương lagrave bỏ cha trốn chạy đụng Đocircng chạm Tacircy lưu lạc xứ người khổ thay A Di Đagrave Phậtrdquo Lời ấy haacute khocircng yacute nghĩa

Đại sư - Ocircng necircn đaacutep lại với Thiền Sư như vầy ldquoChiacutenh nay begraven lagrave như con nhớ mẹ trở về gia hương bỏ Đocircng đặng Tacircy vui thay A Di Đagrave Phậtrdquo

Lỗ Xuyecircn - Người đại ngộ noacutei ldquoNhiều kiếp tu hagravenh khổ sở chẳng

bằng trong một niệm chứng vocirc sanh phaacutep nhẫn Một niệm duyecircn khởi vocirc sanh vượt hơn bực quyền học trong tam thừardquo Huống lagrave khocircng luận tam thừa hay nhứt thừa đều vocirc ngatilde vocirc ngatilde sở Nay người sanh Tịnh Độ thời migravenh lagrave năng sanh độ lagrave sở sanh năng sở rotilde ragraveng tất thagravenh diệt Nếu đợi ldquoHoa khai kiến Phật ngộ vocirc sanhrdquo thời thagravenh lacircu chậm

Đại sư - Ocircng đatilde chứng vocirc sanh phaacutep nhẫn chưa Nếu đatilde chứng thời tất khocircng necircn cho rằng migravenh lagrave năng sanh tịnh độ lagrave sở sanh Vigrave tacircm tức lagrave độ thời ai lagrave năng sanh Cograven độ chiacutenh lagrave tacircm thời gigrave lagrave sở sanh Vatildeng sanh magrave khocircng thấy năng sanh sở sanh dầu sanh magrave vẫn vocirc sanh đacircy mới lagrave chơn vocirc sanh Cograven bỏ sanh magrave noacutei vocirc sanh thời lagrave đoạn diệt khocircng chớ

chẳng phải chaacutenh lyacute vocirc sanh vậy Ocircng đatilde thấu Thiền Tocircng haacute chẳng hiểu rằng ldquoTừ mecirc đặng giaacutec ngộ như nằm mecirc chợt tỉnh như hoa sen nởrdquo ư Người niệm Phật coacute người hiện đời nầy thấy Phật kiến taacutenh đoacute lagrave hoa nở hiện tiền Coacute người sau khi sanh về Cực Lạc mới thấy Phật kiến taacutenh đoacute lagrave hoa nở về sau Do cocircng tu coacute siecircng cugraveng trể căn cơ coacute lợi cugraveng độn necircn hoa nở coacute sớm coacute muộn Đacircu necircn cho lagrave chậm lacircu cả

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

13

Lỗ Xuyecircn - Vừa rồi coacute đồ đệ của ngagravei từ Vacircn Thecirc qua Tocirc Chacircu tocirci luận đến thiền cơ thượng thừa thời va mắt sửng lograveng kinh hoặc vagrave khocircng tin magrave cười Đoacute lagrave lỗi của trograve hay lỗi nơi thầy ư Phagravem bực trượng phu khiacute votilde xung thiecircn lấy độ sanh lagravem phận sự gấp Ngagravei đatilde xuất thế đatilde khai đường đatilde phu tọa magrave chẳng đủ quyền năng của bực Đại nhơn chỉ coacute cử chỉ của ocircng latildeo mụ giagrave ăn chay Một mai bị người thocircng minh gạn hỏi hay bị nhagrave triacute thức bẻ baacutec chừng ấy toan trốn lecircn macircy ẩn vagraveo nuacutei ư

Đại sư - Ở trước ocircng dạy tocirci với cơ Hoa Nghiecircm thời truyền Hoa Nghiecircm với cơ Tịnh Độ thời truyền Tịnh Độ Nay sao đối với ocircng Tăng ở nuacutei hoang nagraveo đoacute vốn lagrave kẻ ở vagraveo hạng độn căn hạp với mocircn Tịnh Độ magrave ocircng lại đem thiền cơ thượng thừa gạn va lagravem cho va mắt sửng lograveng kinh trở lại cười ocircng đoacute coacute phải ocircng tự phạm vagraveo lỗi ldquocho thuốc khocircng truacuteng bịnhrdquo ư

Latildeo Tăng nầy từ nagraveo chẳng daacutem tự xưng xuất thế độ đời lẽ tất nhiecircn lagrave chưa đủ quyền năng của bực đại nhơn Ocircng lại checirc người tu Tịnh độ lagrave ldquoocircng latildeo mụ giagrave ăn chayrdquo Cổ Đức từng noacutei như thế chẳng phải lagrave checirc hạng ngu phu ngu phụ magrave chiacutenh lagrave checirc đại Bồ Taacutet Văn Thugrave Phổ Hiền Matilde Minh Long Thọ nhẫn đến Thiecircn Thai Viễn Cocircng Thiện Đạo Vĩnh Minh vvhellip chư đại Tổ Sư Caacutec bực ấy lagrave ocircng giagrave ăn chay cugraveng lagrave mụ giagrave ăn chay đấy ư Caacutec ocircng Lưu Di Dacircn Bạch Thiếu Phoacute Liễu Liễu Chacircu Tocirc Trường Cocircng vvhellip(2) chư Đại cư sĩ ấy lagrave ocircng latildeo mụ gigrave ăn chay đấy ư

Dầu lagrave ocircng latildeo mụ giagrave ăn chay nhưng niệm Phật được vatildeng sanh liền đặng trụ bực bất thối chuyển liền đặng ngự togravea sen dự hagraveng Thaacutenh đacircu necircn khinh bỉ Vả ocircng latildeo mụ giagrave chỉ biết ăn chay niệm Phật giữ kỹ tacircm hạnh magrave cho lagrave hạng ngu cũng được Cograven như người thocircng minh triacute thức magrave luận suocircng Baacutet nhatilde ăn caacute thịt cho no rồi đi tigravem caacutec ocircng Tăng để hỏi thiền hỏi lyacute đoacute chiacutenh lagrave ma vậy Người ngu quyacute nơi an phận ngu chuacuteng ta thagrave lagravem ocircng latildeo ăn chay niệm Phật hay lagrave bagrave giagrave ăn chay niệm Phật chớ chẳng necircn lagravem ma dacircn cugraveng ma nữ vậy

Đến như thế coacute kẻ thocircng minh hay nhagrave triacute thức nagraveo đến bẻ baacutec thời

khocircng cần phải lecircn macircy vagraveo nuacutei ocircng latildeo mụ giagrave ấy cứ đặt giường ngay họng kẻ thocircng minh cugraveng trải chiếu nơi trograveng mắt nhagrave triacute thức đoacute lagrave xong Để chi vậy Để bảo va tạm bỏ noacutei lyacute luận thiền suocircng magrave tự phản chiếu hồi quang thiệt tu thiệt hagravenh vậy

LỜI PHỤ - Trước Baacutet Tổ caacutec Tổ Sư dầu hoằng truyền Tịnh Độ nhưng một mặt vẫn khocircng bỏ Thiền Tocircng Chỉ Baacutet Tổ lagrave một Thiền Sư được chaacutenh thức ấn khả nơi Tiếu Nham Thiền Sư Tổ dograveng chaacutenh của Lacircm Tế

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

14

Tocircng trở lại chủ trương Tịnh độ magrave cực lực bagravei xiacutech cuồng thiền Vigrave thế necircn caacutec nhagrave thiền học đương thời rất khocircng bằng lograveng mới thagravenh coacute những sự tranh biện như thế

(1) Ta quen gọi Tổ lagrave ldquoLiecircn Trigrave Đại Sưrdquo

(2) Caacutec vị nầy lagrave bực danh nho đại triacute thức tu Tịnh Độ đặng vatildeng sanh coacute đủ chứng nghiệm

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

10

ldquoThủy Lụcrdquo vagrave văn ldquoDu Giagrave Diệm Khẩurdquo để cứu khổ u minh khai ao phoacuteng sanh vagrave lagravem văn giới saacutet

Năm Vạn Lịch thứ 40 cuối thaacuteng saacuteu Đại Sư đi vagraveo thagravenh từ biệt caacutec đệ tử vagrave những người cố cựu rằng ldquoTocirci xắp đi nơi khaacutecrdquo Rồi ngagravei trở về đatildei tragrave từ biệt đại chuacuteng Mọi người khocircng hiểu cớ gigrave

Chiều mugraveng một thaacuteng 7 Đại Sư vagraveo nhagrave Tăng noacutei ldquoNgagravei mai tocirci đirdquo

Qua chiều hocircm sau Đại Sư kecircu mệt rồi vagraveo tư thất đoan tọa nhắm mắt Tăng chuacuteng vagrave caacutec đệ tử caacutec người cố cựu trong thagravenh đều hội đến Đại Sư mở mắt ra nhigraven mọi người Năm 32 tuổi xuất gia ngagravei đến

học với Biện Dung Thiền Sư Tiếu Nham Thiền Sư tham cứu cacircu ldquoNiệm Phật đoacute lagrave airdquo được tỉnh ngộ

Năm Long Khaacutenh thứ năm nhagrave Minh Đại Sư khất thực ở Vacircn Thecirc thấy cảnh nuacutei u nhatilde begraven cất am ở trong nuacutei coacute nhiều cọp dữ Đại Sư hagravenh Du Giagrave Diệm Khẩu cọp khocircng khuấy hại người

Năm đoacute trời nắng hạn Người xứ ấy cầu Đại Sư đảo votilde Ngagravei noacutei ldquoTocirci chỉ biết niệm Phật khocircng tagravei nghề gigrave khaacutecrdquo Mọi người cố thỉnh Đại Sư cảm lograveng thagravenh khẩn của dacircn chuacuteng begraven tay cầm motilde đi bộ theo bờ ruộng magrave niệm Phật Mưa to liền xối xuống Dacircn chuacuteng vui mừng kiacutenh đức cugraveng nhau hiệp sức cất chugravea xacircy điện Tăng chuacuteng quy tụ khocircng mấy luacutec magrave thagravenh cảnh tograveng lacircm lớn

Đại Sư chủ trương Tịnh độ Cực lạc baacutec bỏ cuồng thiền Ngagravei trứ taacutec bộ ldquoPhật Thuyết A Di Đagrave kinh sớ saordquo dung hội cả sự lẫn lyacute lợi khắp ba căn rất lagrave uyecircn aacuteo

Đại Sư một mặt chuyecircn tu Tịnh độ vagrave giaacuteo hoacutea người một mặt thường thực hagravenh caacutec điều thiện để tư trợ tịnh nghiệp thẩm định nghi ldquoThủy Lụcrdquo vagrave văn ldquoDu Giagrave Diệm Khẩurdquo để cứu khổ u minh khai ao phoacuteng

sanh vagrave lagravem văn giới saacutet

Năm Vạn Lịch thứ 40 cuối thaacuteng saacuteu Đại Sư đi vagraveo thagravenh từ biệt caacutec đệ tử vagrave những người cố cựu rằng ldquoTocirci xắp đi nơi khaacutecrdquo Rồi ngagravei trở về đatildei tragrave từ biệt đại chuacuteng Mọi người khocircng hiểu cớ gigrave

Chiều mugraveng một thaacuteng 7 Đại Sư vagraveo nhagrave Tăng noacutei ldquoNgagravei mai tocirci đirdquo

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

11

Qua chiều hocircm sau Đại Sư kecircu mệt rồi vagraveo tư thất đoan tọa nhắm mắt Tăng chuacuteng vagrave caacutec đệ tử caacutec người cố cựu trong thagravenh đều hội đến Đại Sư mở mắt ra nhigraven mọi người magrave bảo rằng ldquoĐại chuacuteng phải niệm Phật cho chiacuten chắn chớ nghi ngờ cũng đừng phaacute hoại quy củ của tocircirdquo Dặn xong Đại Sư chấp tay hướng về Tacircy Phương xướng hồng danh của Phật magrave tịch thọ 81 tuổi

PHỤ VẤN ĐAacuteP

Triacutech ldquoVacircn Thecirc Phaacutep Vịrdquo

Ocircng Tagraveo Lỗ Xuyecircn hai phen gởi thơ đến Vacircn Thecirc gạn Đại Sư hai phen

phuacutec đaacutep Nay triacutech đoạn đối đaacutep coacute liecircn quan với tocircng chỉ Tịnh độ

Lỗ Xuyecircn ndash Kinh Hoa Nghiecircm thuộc vocirc thượng nhứt thừa Viecircn giaacuteo ngagravei cho kinh Di Đagrave cugraveng đồng hagraveng in tuồng như khocircng được đuacuteng Vagrave do đacircy necircn coacute người lagravem luận gaacutec Tịnh độ trecircn Hoa Nghiecircm Xin ngagravei với cơ

Tịnh Độ dạy Tịnh Độ cograven với cơ Hoa Nghiecircm dạy Hoa Nghiecircm Như thế Phật phaacutep mới được lưu thocircng truyền đủ ngũ giaacuteo nhiếp cả ba căn

Đại sư ndash Hoa Nghiecircm đủ vocirc lượng mocircn cầu sanh Tịnh Độ lagrave một mocircn trong vocirc lượng mocircn trong bộ sớ sao tocirci cho rằng ldquoHoa Nghiecircm cực Viecircn kinh Di Đagrave đặng iacutet phần viecircnrdquo chiacutenh lagrave tocirci noacutei kinh Di Đagrave lagrave quyến thuộc của Hoa Nghiecircm thocirci Hoa Nghiecircm như Vua ai daacutem đem thượng thơ bộ trưởng gaacutec trecircn Quốc Vương Người nagraveo lagravem luận ấy Ocircng bảo tocirci necircn tugravey cơ yacute đoacute rất hay nhưng coacute 2 nghĩa

A- Nghigraven cơ đều chiều dạy đoacute lagrave việc của đức Như Lai xuất thế sức tocirci chưa lagravem được Vigrave thế necircn Tổ Tagraveo Khecirc chỉ chuyecircn truyền mocircn Trực chỉ thiền chẳng lẽ Tổ khocircng thocircng giaacuteo phaacutep khaacutec Nhẫn đến Vacircn Mocircn Tagraveo Động vvhellip caacutec Tổ đều lập mocircn đigravenh riecircng chỗ dạy người đều riecircng biệt Chư Tổ cograven như thế huống tocirci lagrave hạng phagravem ư Nếu vọng bắt chước Phật e rằng muốn lợi cho người magrave trở thagravenh hại người Chỉ coacute Phật mới lagrave

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

12

đấng Phaacutep Vương với tất cả phaacutep được tự tại Bigravenh dacircn muốn mạo hiệu Quốc Vương tất khoacute khỏi tai vạ

B- Giảng Hoa Nghiecircm tất gồm Tịnh Độ Giảng Tịnh Độ cũng thocircng Hoa Nghiecircm Vigrave thế necircn người giảng Hoa Nghiecircm thời cứ tự giảng Hoa Nghiecircm cograven người giảng Tịnh Độ thời cũng cứ giảng Tịnh Độ vẫn khocircng coacute gigrave traacutei ngại nhau cả Vả lại kinh Hoa Nghiecircm do Long Thọ Bồ Taacutet cheacutep ra magrave ngagravei vatildeng sanh Tịnh Độ Văn Thugrave vagrave Phổ Hiền lagrave hai vị Đại Thaacutenh trong phaacutep hội Hoa Nghiecircm magrave hai ngagravei đều coacute lời nguyện về Cực Lạc vagrave cũng khuyecircn cả phaacutep chuacuteng đồng nguyện Ocircng tocircn sugraveng Hoa Nghiecircm magrave checirc Tịnh Độ haacute lại khocircng traacutei với hạnh nguyện của ba vị Hoa Nghiecircm đại Bồ Taacutet ấy ư Thiệt tocirci khocircng thể hiểu đượchellip

Lỗ Xuyecircn - Tề Kỷ Thiền Sư bảo ldquoNgười cầu về Tacircy Phương lagrave bỏ cha trốn chạy đụng Đocircng chạm Tacircy lưu lạc xứ người khổ thay A Di Đagrave Phậtrdquo Lời ấy haacute khocircng yacute nghĩa

Đại sư - Ocircng necircn đaacutep lại với Thiền Sư như vầy ldquoChiacutenh nay begraven lagrave như con nhớ mẹ trở về gia hương bỏ Đocircng đặng Tacircy vui thay A Di Đagrave Phậtrdquo

Lỗ Xuyecircn - Người đại ngộ noacutei ldquoNhiều kiếp tu hagravenh khổ sở chẳng

bằng trong một niệm chứng vocirc sanh phaacutep nhẫn Một niệm duyecircn khởi vocirc sanh vượt hơn bực quyền học trong tam thừardquo Huống lagrave khocircng luận tam thừa hay nhứt thừa đều vocirc ngatilde vocirc ngatilde sở Nay người sanh Tịnh Độ thời migravenh lagrave năng sanh độ lagrave sở sanh năng sở rotilde ragraveng tất thagravenh diệt Nếu đợi ldquoHoa khai kiến Phật ngộ vocirc sanhrdquo thời thagravenh lacircu chậm

Đại sư - Ocircng đatilde chứng vocirc sanh phaacutep nhẫn chưa Nếu đatilde chứng thời tất khocircng necircn cho rằng migravenh lagrave năng sanh tịnh độ lagrave sở sanh Vigrave tacircm tức lagrave độ thời ai lagrave năng sanh Cograven độ chiacutenh lagrave tacircm thời gigrave lagrave sở sanh Vatildeng sanh magrave khocircng thấy năng sanh sở sanh dầu sanh magrave vẫn vocirc sanh đacircy mới lagrave chơn vocirc sanh Cograven bỏ sanh magrave noacutei vocirc sanh thời lagrave đoạn diệt khocircng chớ

chẳng phải chaacutenh lyacute vocirc sanh vậy Ocircng đatilde thấu Thiền Tocircng haacute chẳng hiểu rằng ldquoTừ mecirc đặng giaacutec ngộ như nằm mecirc chợt tỉnh như hoa sen nởrdquo ư Người niệm Phật coacute người hiện đời nầy thấy Phật kiến taacutenh đoacute lagrave hoa nở hiện tiền Coacute người sau khi sanh về Cực Lạc mới thấy Phật kiến taacutenh đoacute lagrave hoa nở về sau Do cocircng tu coacute siecircng cugraveng trể căn cơ coacute lợi cugraveng độn necircn hoa nở coacute sớm coacute muộn Đacircu necircn cho lagrave chậm lacircu cả

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

13

Lỗ Xuyecircn - Vừa rồi coacute đồ đệ của ngagravei từ Vacircn Thecirc qua Tocirc Chacircu tocirci luận đến thiền cơ thượng thừa thời va mắt sửng lograveng kinh hoặc vagrave khocircng tin magrave cười Đoacute lagrave lỗi của trograve hay lỗi nơi thầy ư Phagravem bực trượng phu khiacute votilde xung thiecircn lấy độ sanh lagravem phận sự gấp Ngagravei đatilde xuất thế đatilde khai đường đatilde phu tọa magrave chẳng đủ quyền năng của bực Đại nhơn chỉ coacute cử chỉ của ocircng latildeo mụ giagrave ăn chay Một mai bị người thocircng minh gạn hỏi hay bị nhagrave triacute thức bẻ baacutec chừng ấy toan trốn lecircn macircy ẩn vagraveo nuacutei ư

Đại sư - Ở trước ocircng dạy tocirci với cơ Hoa Nghiecircm thời truyền Hoa Nghiecircm với cơ Tịnh Độ thời truyền Tịnh Độ Nay sao đối với ocircng Tăng ở nuacutei hoang nagraveo đoacute vốn lagrave kẻ ở vagraveo hạng độn căn hạp với mocircn Tịnh Độ magrave ocircng lại đem thiền cơ thượng thừa gạn va lagravem cho va mắt sửng lograveng kinh trở lại cười ocircng đoacute coacute phải ocircng tự phạm vagraveo lỗi ldquocho thuốc khocircng truacuteng bịnhrdquo ư

Latildeo Tăng nầy từ nagraveo chẳng daacutem tự xưng xuất thế độ đời lẽ tất nhiecircn lagrave chưa đủ quyền năng của bực đại nhơn Ocircng lại checirc người tu Tịnh độ lagrave ldquoocircng latildeo mụ giagrave ăn chayrdquo Cổ Đức từng noacutei như thế chẳng phải lagrave checirc hạng ngu phu ngu phụ magrave chiacutenh lagrave checirc đại Bồ Taacutet Văn Thugrave Phổ Hiền Matilde Minh Long Thọ nhẫn đến Thiecircn Thai Viễn Cocircng Thiện Đạo Vĩnh Minh vvhellip chư đại Tổ Sư Caacutec bực ấy lagrave ocircng giagrave ăn chay cugraveng lagrave mụ giagrave ăn chay đấy ư Caacutec ocircng Lưu Di Dacircn Bạch Thiếu Phoacute Liễu Liễu Chacircu Tocirc Trường Cocircng vvhellip(2) chư Đại cư sĩ ấy lagrave ocircng latildeo mụ gigrave ăn chay đấy ư

Dầu lagrave ocircng latildeo mụ giagrave ăn chay nhưng niệm Phật được vatildeng sanh liền đặng trụ bực bất thối chuyển liền đặng ngự togravea sen dự hagraveng Thaacutenh đacircu necircn khinh bỉ Vả ocircng latildeo mụ giagrave chỉ biết ăn chay niệm Phật giữ kỹ tacircm hạnh magrave cho lagrave hạng ngu cũng được Cograven như người thocircng minh triacute thức magrave luận suocircng Baacutet nhatilde ăn caacute thịt cho no rồi đi tigravem caacutec ocircng Tăng để hỏi thiền hỏi lyacute đoacute chiacutenh lagrave ma vậy Người ngu quyacute nơi an phận ngu chuacuteng ta thagrave lagravem ocircng latildeo ăn chay niệm Phật hay lagrave bagrave giagrave ăn chay niệm Phật chớ chẳng necircn lagravem ma dacircn cugraveng ma nữ vậy

Đến như thế coacute kẻ thocircng minh hay nhagrave triacute thức nagraveo đến bẻ baacutec thời

khocircng cần phải lecircn macircy vagraveo nuacutei ocircng latildeo mụ giagrave ấy cứ đặt giường ngay họng kẻ thocircng minh cugraveng trải chiếu nơi trograveng mắt nhagrave triacute thức đoacute lagrave xong Để chi vậy Để bảo va tạm bỏ noacutei lyacute luận thiền suocircng magrave tự phản chiếu hồi quang thiệt tu thiệt hagravenh vậy

LỜI PHỤ - Trước Baacutet Tổ caacutec Tổ Sư dầu hoằng truyền Tịnh Độ nhưng một mặt vẫn khocircng bỏ Thiền Tocircng Chỉ Baacutet Tổ lagrave một Thiền Sư được chaacutenh thức ấn khả nơi Tiếu Nham Thiền Sư Tổ dograveng chaacutenh của Lacircm Tế

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

14

Tocircng trở lại chủ trương Tịnh độ magrave cực lực bagravei xiacutech cuồng thiền Vigrave thế necircn caacutec nhagrave thiền học đương thời rất khocircng bằng lograveng mới thagravenh coacute những sự tranh biện như thế

(1) Ta quen gọi Tổ lagrave ldquoLiecircn Trigrave Đại Sưrdquo

(2) Caacutec vị nầy lagrave bực danh nho đại triacute thức tu Tịnh Độ đặng vatildeng sanh coacute đủ chứng nghiệm

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

11

Qua chiều hocircm sau Đại Sư kecircu mệt rồi vagraveo tư thất đoan tọa nhắm mắt Tăng chuacuteng vagrave caacutec đệ tử caacutec người cố cựu trong thagravenh đều hội đến Đại Sư mở mắt ra nhigraven mọi người magrave bảo rằng ldquoĐại chuacuteng phải niệm Phật cho chiacuten chắn chớ nghi ngờ cũng đừng phaacute hoại quy củ của tocircirdquo Dặn xong Đại Sư chấp tay hướng về Tacircy Phương xướng hồng danh của Phật magrave tịch thọ 81 tuổi

PHỤ VẤN ĐAacuteP

Triacutech ldquoVacircn Thecirc Phaacutep Vịrdquo

Ocircng Tagraveo Lỗ Xuyecircn hai phen gởi thơ đến Vacircn Thecirc gạn Đại Sư hai phen

phuacutec đaacutep Nay triacutech đoạn đối đaacutep coacute liecircn quan với tocircng chỉ Tịnh độ

Lỗ Xuyecircn ndash Kinh Hoa Nghiecircm thuộc vocirc thượng nhứt thừa Viecircn giaacuteo ngagravei cho kinh Di Đagrave cugraveng đồng hagraveng in tuồng như khocircng được đuacuteng Vagrave do đacircy necircn coacute người lagravem luận gaacutec Tịnh độ trecircn Hoa Nghiecircm Xin ngagravei với cơ

Tịnh Độ dạy Tịnh Độ cograven với cơ Hoa Nghiecircm dạy Hoa Nghiecircm Như thế Phật phaacutep mới được lưu thocircng truyền đủ ngũ giaacuteo nhiếp cả ba căn

Đại sư ndash Hoa Nghiecircm đủ vocirc lượng mocircn cầu sanh Tịnh Độ lagrave một mocircn trong vocirc lượng mocircn trong bộ sớ sao tocirci cho rằng ldquoHoa Nghiecircm cực Viecircn kinh Di Đagrave đặng iacutet phần viecircnrdquo chiacutenh lagrave tocirci noacutei kinh Di Đagrave lagrave quyến thuộc của Hoa Nghiecircm thocirci Hoa Nghiecircm như Vua ai daacutem đem thượng thơ bộ trưởng gaacutec trecircn Quốc Vương Người nagraveo lagravem luận ấy Ocircng bảo tocirci necircn tugravey cơ yacute đoacute rất hay nhưng coacute 2 nghĩa

A- Nghigraven cơ đều chiều dạy đoacute lagrave việc của đức Như Lai xuất thế sức tocirci chưa lagravem được Vigrave thế necircn Tổ Tagraveo Khecirc chỉ chuyecircn truyền mocircn Trực chỉ thiền chẳng lẽ Tổ khocircng thocircng giaacuteo phaacutep khaacutec Nhẫn đến Vacircn Mocircn Tagraveo Động vvhellip caacutec Tổ đều lập mocircn đigravenh riecircng chỗ dạy người đều riecircng biệt Chư Tổ cograven như thế huống tocirci lagrave hạng phagravem ư Nếu vọng bắt chước Phật e rằng muốn lợi cho người magrave trở thagravenh hại người Chỉ coacute Phật mới lagrave

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

12

đấng Phaacutep Vương với tất cả phaacutep được tự tại Bigravenh dacircn muốn mạo hiệu Quốc Vương tất khoacute khỏi tai vạ

B- Giảng Hoa Nghiecircm tất gồm Tịnh Độ Giảng Tịnh Độ cũng thocircng Hoa Nghiecircm Vigrave thế necircn người giảng Hoa Nghiecircm thời cứ tự giảng Hoa Nghiecircm cograven người giảng Tịnh Độ thời cũng cứ giảng Tịnh Độ vẫn khocircng coacute gigrave traacutei ngại nhau cả Vả lại kinh Hoa Nghiecircm do Long Thọ Bồ Taacutet cheacutep ra magrave ngagravei vatildeng sanh Tịnh Độ Văn Thugrave vagrave Phổ Hiền lagrave hai vị Đại Thaacutenh trong phaacutep hội Hoa Nghiecircm magrave hai ngagravei đều coacute lời nguyện về Cực Lạc vagrave cũng khuyecircn cả phaacutep chuacuteng đồng nguyện Ocircng tocircn sugraveng Hoa Nghiecircm magrave checirc Tịnh Độ haacute lại khocircng traacutei với hạnh nguyện của ba vị Hoa Nghiecircm đại Bồ Taacutet ấy ư Thiệt tocirci khocircng thể hiểu đượchellip

Lỗ Xuyecircn - Tề Kỷ Thiền Sư bảo ldquoNgười cầu về Tacircy Phương lagrave bỏ cha trốn chạy đụng Đocircng chạm Tacircy lưu lạc xứ người khổ thay A Di Đagrave Phậtrdquo Lời ấy haacute khocircng yacute nghĩa

Đại sư - Ocircng necircn đaacutep lại với Thiền Sư như vầy ldquoChiacutenh nay begraven lagrave như con nhớ mẹ trở về gia hương bỏ Đocircng đặng Tacircy vui thay A Di Đagrave Phậtrdquo

Lỗ Xuyecircn - Người đại ngộ noacutei ldquoNhiều kiếp tu hagravenh khổ sở chẳng

bằng trong một niệm chứng vocirc sanh phaacutep nhẫn Một niệm duyecircn khởi vocirc sanh vượt hơn bực quyền học trong tam thừardquo Huống lagrave khocircng luận tam thừa hay nhứt thừa đều vocirc ngatilde vocirc ngatilde sở Nay người sanh Tịnh Độ thời migravenh lagrave năng sanh độ lagrave sở sanh năng sở rotilde ragraveng tất thagravenh diệt Nếu đợi ldquoHoa khai kiến Phật ngộ vocirc sanhrdquo thời thagravenh lacircu chậm

Đại sư - Ocircng đatilde chứng vocirc sanh phaacutep nhẫn chưa Nếu đatilde chứng thời tất khocircng necircn cho rằng migravenh lagrave năng sanh tịnh độ lagrave sở sanh Vigrave tacircm tức lagrave độ thời ai lagrave năng sanh Cograven độ chiacutenh lagrave tacircm thời gigrave lagrave sở sanh Vatildeng sanh magrave khocircng thấy năng sanh sở sanh dầu sanh magrave vẫn vocirc sanh đacircy mới lagrave chơn vocirc sanh Cograven bỏ sanh magrave noacutei vocirc sanh thời lagrave đoạn diệt khocircng chớ

chẳng phải chaacutenh lyacute vocirc sanh vậy Ocircng đatilde thấu Thiền Tocircng haacute chẳng hiểu rằng ldquoTừ mecirc đặng giaacutec ngộ như nằm mecirc chợt tỉnh như hoa sen nởrdquo ư Người niệm Phật coacute người hiện đời nầy thấy Phật kiến taacutenh đoacute lagrave hoa nở hiện tiền Coacute người sau khi sanh về Cực Lạc mới thấy Phật kiến taacutenh đoacute lagrave hoa nở về sau Do cocircng tu coacute siecircng cugraveng trể căn cơ coacute lợi cugraveng độn necircn hoa nở coacute sớm coacute muộn Đacircu necircn cho lagrave chậm lacircu cả

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

13

Lỗ Xuyecircn - Vừa rồi coacute đồ đệ của ngagravei từ Vacircn Thecirc qua Tocirc Chacircu tocirci luận đến thiền cơ thượng thừa thời va mắt sửng lograveng kinh hoặc vagrave khocircng tin magrave cười Đoacute lagrave lỗi của trograve hay lỗi nơi thầy ư Phagravem bực trượng phu khiacute votilde xung thiecircn lấy độ sanh lagravem phận sự gấp Ngagravei đatilde xuất thế đatilde khai đường đatilde phu tọa magrave chẳng đủ quyền năng của bực Đại nhơn chỉ coacute cử chỉ của ocircng latildeo mụ giagrave ăn chay Một mai bị người thocircng minh gạn hỏi hay bị nhagrave triacute thức bẻ baacutec chừng ấy toan trốn lecircn macircy ẩn vagraveo nuacutei ư

Đại sư - Ở trước ocircng dạy tocirci với cơ Hoa Nghiecircm thời truyền Hoa Nghiecircm với cơ Tịnh Độ thời truyền Tịnh Độ Nay sao đối với ocircng Tăng ở nuacutei hoang nagraveo đoacute vốn lagrave kẻ ở vagraveo hạng độn căn hạp với mocircn Tịnh Độ magrave ocircng lại đem thiền cơ thượng thừa gạn va lagravem cho va mắt sửng lograveng kinh trở lại cười ocircng đoacute coacute phải ocircng tự phạm vagraveo lỗi ldquocho thuốc khocircng truacuteng bịnhrdquo ư

Latildeo Tăng nầy từ nagraveo chẳng daacutem tự xưng xuất thế độ đời lẽ tất nhiecircn lagrave chưa đủ quyền năng của bực đại nhơn Ocircng lại checirc người tu Tịnh độ lagrave ldquoocircng latildeo mụ giagrave ăn chayrdquo Cổ Đức từng noacutei như thế chẳng phải lagrave checirc hạng ngu phu ngu phụ magrave chiacutenh lagrave checirc đại Bồ Taacutet Văn Thugrave Phổ Hiền Matilde Minh Long Thọ nhẫn đến Thiecircn Thai Viễn Cocircng Thiện Đạo Vĩnh Minh vvhellip chư đại Tổ Sư Caacutec bực ấy lagrave ocircng giagrave ăn chay cugraveng lagrave mụ giagrave ăn chay đấy ư Caacutec ocircng Lưu Di Dacircn Bạch Thiếu Phoacute Liễu Liễu Chacircu Tocirc Trường Cocircng vvhellip(2) chư Đại cư sĩ ấy lagrave ocircng latildeo mụ gigrave ăn chay đấy ư

Dầu lagrave ocircng latildeo mụ giagrave ăn chay nhưng niệm Phật được vatildeng sanh liền đặng trụ bực bất thối chuyển liền đặng ngự togravea sen dự hagraveng Thaacutenh đacircu necircn khinh bỉ Vả ocircng latildeo mụ giagrave chỉ biết ăn chay niệm Phật giữ kỹ tacircm hạnh magrave cho lagrave hạng ngu cũng được Cograven như người thocircng minh triacute thức magrave luận suocircng Baacutet nhatilde ăn caacute thịt cho no rồi đi tigravem caacutec ocircng Tăng để hỏi thiền hỏi lyacute đoacute chiacutenh lagrave ma vậy Người ngu quyacute nơi an phận ngu chuacuteng ta thagrave lagravem ocircng latildeo ăn chay niệm Phật hay lagrave bagrave giagrave ăn chay niệm Phật chớ chẳng necircn lagravem ma dacircn cugraveng ma nữ vậy

Đến như thế coacute kẻ thocircng minh hay nhagrave triacute thức nagraveo đến bẻ baacutec thời

khocircng cần phải lecircn macircy vagraveo nuacutei ocircng latildeo mụ giagrave ấy cứ đặt giường ngay họng kẻ thocircng minh cugraveng trải chiếu nơi trograveng mắt nhagrave triacute thức đoacute lagrave xong Để chi vậy Để bảo va tạm bỏ noacutei lyacute luận thiền suocircng magrave tự phản chiếu hồi quang thiệt tu thiệt hagravenh vậy

LỜI PHỤ - Trước Baacutet Tổ caacutec Tổ Sư dầu hoằng truyền Tịnh Độ nhưng một mặt vẫn khocircng bỏ Thiền Tocircng Chỉ Baacutet Tổ lagrave một Thiền Sư được chaacutenh thức ấn khả nơi Tiếu Nham Thiền Sư Tổ dograveng chaacutenh của Lacircm Tế

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

14

Tocircng trở lại chủ trương Tịnh độ magrave cực lực bagravei xiacutech cuồng thiền Vigrave thế necircn caacutec nhagrave thiền học đương thời rất khocircng bằng lograveng mới thagravenh coacute những sự tranh biện như thế

(1) Ta quen gọi Tổ lagrave ldquoLiecircn Trigrave Đại Sưrdquo

(2) Caacutec vị nầy lagrave bực danh nho đại triacute thức tu Tịnh Độ đặng vatildeng sanh coacute đủ chứng nghiệm

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

12

đấng Phaacutep Vương với tất cả phaacutep được tự tại Bigravenh dacircn muốn mạo hiệu Quốc Vương tất khoacute khỏi tai vạ

B- Giảng Hoa Nghiecircm tất gồm Tịnh Độ Giảng Tịnh Độ cũng thocircng Hoa Nghiecircm Vigrave thế necircn người giảng Hoa Nghiecircm thời cứ tự giảng Hoa Nghiecircm cograven người giảng Tịnh Độ thời cũng cứ giảng Tịnh Độ vẫn khocircng coacute gigrave traacutei ngại nhau cả Vả lại kinh Hoa Nghiecircm do Long Thọ Bồ Taacutet cheacutep ra magrave ngagravei vatildeng sanh Tịnh Độ Văn Thugrave vagrave Phổ Hiền lagrave hai vị Đại Thaacutenh trong phaacutep hội Hoa Nghiecircm magrave hai ngagravei đều coacute lời nguyện về Cực Lạc vagrave cũng khuyecircn cả phaacutep chuacuteng đồng nguyện Ocircng tocircn sugraveng Hoa Nghiecircm magrave checirc Tịnh Độ haacute lại khocircng traacutei với hạnh nguyện của ba vị Hoa Nghiecircm đại Bồ Taacutet ấy ư Thiệt tocirci khocircng thể hiểu đượchellip

Lỗ Xuyecircn - Tề Kỷ Thiền Sư bảo ldquoNgười cầu về Tacircy Phương lagrave bỏ cha trốn chạy đụng Đocircng chạm Tacircy lưu lạc xứ người khổ thay A Di Đagrave Phậtrdquo Lời ấy haacute khocircng yacute nghĩa

Đại sư - Ocircng necircn đaacutep lại với Thiền Sư như vầy ldquoChiacutenh nay begraven lagrave như con nhớ mẹ trở về gia hương bỏ Đocircng đặng Tacircy vui thay A Di Đagrave Phậtrdquo

Lỗ Xuyecircn - Người đại ngộ noacutei ldquoNhiều kiếp tu hagravenh khổ sở chẳng

bằng trong một niệm chứng vocirc sanh phaacutep nhẫn Một niệm duyecircn khởi vocirc sanh vượt hơn bực quyền học trong tam thừardquo Huống lagrave khocircng luận tam thừa hay nhứt thừa đều vocirc ngatilde vocirc ngatilde sở Nay người sanh Tịnh Độ thời migravenh lagrave năng sanh độ lagrave sở sanh năng sở rotilde ragraveng tất thagravenh diệt Nếu đợi ldquoHoa khai kiến Phật ngộ vocirc sanhrdquo thời thagravenh lacircu chậm

Đại sư - Ocircng đatilde chứng vocirc sanh phaacutep nhẫn chưa Nếu đatilde chứng thời tất khocircng necircn cho rằng migravenh lagrave năng sanh tịnh độ lagrave sở sanh Vigrave tacircm tức lagrave độ thời ai lagrave năng sanh Cograven độ chiacutenh lagrave tacircm thời gigrave lagrave sở sanh Vatildeng sanh magrave khocircng thấy năng sanh sở sanh dầu sanh magrave vẫn vocirc sanh đacircy mới lagrave chơn vocirc sanh Cograven bỏ sanh magrave noacutei vocirc sanh thời lagrave đoạn diệt khocircng chớ

chẳng phải chaacutenh lyacute vocirc sanh vậy Ocircng đatilde thấu Thiền Tocircng haacute chẳng hiểu rằng ldquoTừ mecirc đặng giaacutec ngộ như nằm mecirc chợt tỉnh như hoa sen nởrdquo ư Người niệm Phật coacute người hiện đời nầy thấy Phật kiến taacutenh đoacute lagrave hoa nở hiện tiền Coacute người sau khi sanh về Cực Lạc mới thấy Phật kiến taacutenh đoacute lagrave hoa nở về sau Do cocircng tu coacute siecircng cugraveng trể căn cơ coacute lợi cugraveng độn necircn hoa nở coacute sớm coacute muộn Đacircu necircn cho lagrave chậm lacircu cả

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

13

Lỗ Xuyecircn - Vừa rồi coacute đồ đệ của ngagravei từ Vacircn Thecirc qua Tocirc Chacircu tocirci luận đến thiền cơ thượng thừa thời va mắt sửng lograveng kinh hoặc vagrave khocircng tin magrave cười Đoacute lagrave lỗi của trograve hay lỗi nơi thầy ư Phagravem bực trượng phu khiacute votilde xung thiecircn lấy độ sanh lagravem phận sự gấp Ngagravei đatilde xuất thế đatilde khai đường đatilde phu tọa magrave chẳng đủ quyền năng của bực Đại nhơn chỉ coacute cử chỉ của ocircng latildeo mụ giagrave ăn chay Một mai bị người thocircng minh gạn hỏi hay bị nhagrave triacute thức bẻ baacutec chừng ấy toan trốn lecircn macircy ẩn vagraveo nuacutei ư

Đại sư - Ở trước ocircng dạy tocirci với cơ Hoa Nghiecircm thời truyền Hoa Nghiecircm với cơ Tịnh Độ thời truyền Tịnh Độ Nay sao đối với ocircng Tăng ở nuacutei hoang nagraveo đoacute vốn lagrave kẻ ở vagraveo hạng độn căn hạp với mocircn Tịnh Độ magrave ocircng lại đem thiền cơ thượng thừa gạn va lagravem cho va mắt sửng lograveng kinh trở lại cười ocircng đoacute coacute phải ocircng tự phạm vagraveo lỗi ldquocho thuốc khocircng truacuteng bịnhrdquo ư

Latildeo Tăng nầy từ nagraveo chẳng daacutem tự xưng xuất thế độ đời lẽ tất nhiecircn lagrave chưa đủ quyền năng của bực đại nhơn Ocircng lại checirc người tu Tịnh độ lagrave ldquoocircng latildeo mụ giagrave ăn chayrdquo Cổ Đức từng noacutei như thế chẳng phải lagrave checirc hạng ngu phu ngu phụ magrave chiacutenh lagrave checirc đại Bồ Taacutet Văn Thugrave Phổ Hiền Matilde Minh Long Thọ nhẫn đến Thiecircn Thai Viễn Cocircng Thiện Đạo Vĩnh Minh vvhellip chư đại Tổ Sư Caacutec bực ấy lagrave ocircng giagrave ăn chay cugraveng lagrave mụ giagrave ăn chay đấy ư Caacutec ocircng Lưu Di Dacircn Bạch Thiếu Phoacute Liễu Liễu Chacircu Tocirc Trường Cocircng vvhellip(2) chư Đại cư sĩ ấy lagrave ocircng latildeo mụ gigrave ăn chay đấy ư

Dầu lagrave ocircng latildeo mụ giagrave ăn chay nhưng niệm Phật được vatildeng sanh liền đặng trụ bực bất thối chuyển liền đặng ngự togravea sen dự hagraveng Thaacutenh đacircu necircn khinh bỉ Vả ocircng latildeo mụ giagrave chỉ biết ăn chay niệm Phật giữ kỹ tacircm hạnh magrave cho lagrave hạng ngu cũng được Cograven như người thocircng minh triacute thức magrave luận suocircng Baacutet nhatilde ăn caacute thịt cho no rồi đi tigravem caacutec ocircng Tăng để hỏi thiền hỏi lyacute đoacute chiacutenh lagrave ma vậy Người ngu quyacute nơi an phận ngu chuacuteng ta thagrave lagravem ocircng latildeo ăn chay niệm Phật hay lagrave bagrave giagrave ăn chay niệm Phật chớ chẳng necircn lagravem ma dacircn cugraveng ma nữ vậy

Đến như thế coacute kẻ thocircng minh hay nhagrave triacute thức nagraveo đến bẻ baacutec thời

khocircng cần phải lecircn macircy vagraveo nuacutei ocircng latildeo mụ giagrave ấy cứ đặt giường ngay họng kẻ thocircng minh cugraveng trải chiếu nơi trograveng mắt nhagrave triacute thức đoacute lagrave xong Để chi vậy Để bảo va tạm bỏ noacutei lyacute luận thiền suocircng magrave tự phản chiếu hồi quang thiệt tu thiệt hagravenh vậy

LỜI PHỤ - Trước Baacutet Tổ caacutec Tổ Sư dầu hoằng truyền Tịnh Độ nhưng một mặt vẫn khocircng bỏ Thiền Tocircng Chỉ Baacutet Tổ lagrave một Thiền Sư được chaacutenh thức ấn khả nơi Tiếu Nham Thiền Sư Tổ dograveng chaacutenh của Lacircm Tế

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

14

Tocircng trở lại chủ trương Tịnh độ magrave cực lực bagravei xiacutech cuồng thiền Vigrave thế necircn caacutec nhagrave thiền học đương thời rất khocircng bằng lograveng mới thagravenh coacute những sự tranh biện như thế

(1) Ta quen gọi Tổ lagrave ldquoLiecircn Trigrave Đại Sưrdquo

(2) Caacutec vị nầy lagrave bực danh nho đại triacute thức tu Tịnh Độ đặng vatildeng sanh coacute đủ chứng nghiệm

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

13

Lỗ Xuyecircn - Vừa rồi coacute đồ đệ của ngagravei từ Vacircn Thecirc qua Tocirc Chacircu tocirci luận đến thiền cơ thượng thừa thời va mắt sửng lograveng kinh hoặc vagrave khocircng tin magrave cười Đoacute lagrave lỗi của trograve hay lỗi nơi thầy ư Phagravem bực trượng phu khiacute votilde xung thiecircn lấy độ sanh lagravem phận sự gấp Ngagravei đatilde xuất thế đatilde khai đường đatilde phu tọa magrave chẳng đủ quyền năng của bực Đại nhơn chỉ coacute cử chỉ của ocircng latildeo mụ giagrave ăn chay Một mai bị người thocircng minh gạn hỏi hay bị nhagrave triacute thức bẻ baacutec chừng ấy toan trốn lecircn macircy ẩn vagraveo nuacutei ư

Đại sư - Ở trước ocircng dạy tocirci với cơ Hoa Nghiecircm thời truyền Hoa Nghiecircm với cơ Tịnh Độ thời truyền Tịnh Độ Nay sao đối với ocircng Tăng ở nuacutei hoang nagraveo đoacute vốn lagrave kẻ ở vagraveo hạng độn căn hạp với mocircn Tịnh Độ magrave ocircng lại đem thiền cơ thượng thừa gạn va lagravem cho va mắt sửng lograveng kinh trở lại cười ocircng đoacute coacute phải ocircng tự phạm vagraveo lỗi ldquocho thuốc khocircng truacuteng bịnhrdquo ư

Latildeo Tăng nầy từ nagraveo chẳng daacutem tự xưng xuất thế độ đời lẽ tất nhiecircn lagrave chưa đủ quyền năng của bực đại nhơn Ocircng lại checirc người tu Tịnh độ lagrave ldquoocircng latildeo mụ giagrave ăn chayrdquo Cổ Đức từng noacutei như thế chẳng phải lagrave checirc hạng ngu phu ngu phụ magrave chiacutenh lagrave checirc đại Bồ Taacutet Văn Thugrave Phổ Hiền Matilde Minh Long Thọ nhẫn đến Thiecircn Thai Viễn Cocircng Thiện Đạo Vĩnh Minh vvhellip chư đại Tổ Sư Caacutec bực ấy lagrave ocircng giagrave ăn chay cugraveng lagrave mụ giagrave ăn chay đấy ư Caacutec ocircng Lưu Di Dacircn Bạch Thiếu Phoacute Liễu Liễu Chacircu Tocirc Trường Cocircng vvhellip(2) chư Đại cư sĩ ấy lagrave ocircng latildeo mụ gigrave ăn chay đấy ư

Dầu lagrave ocircng latildeo mụ giagrave ăn chay nhưng niệm Phật được vatildeng sanh liền đặng trụ bực bất thối chuyển liền đặng ngự togravea sen dự hagraveng Thaacutenh đacircu necircn khinh bỉ Vả ocircng latildeo mụ giagrave chỉ biết ăn chay niệm Phật giữ kỹ tacircm hạnh magrave cho lagrave hạng ngu cũng được Cograven như người thocircng minh triacute thức magrave luận suocircng Baacutet nhatilde ăn caacute thịt cho no rồi đi tigravem caacutec ocircng Tăng để hỏi thiền hỏi lyacute đoacute chiacutenh lagrave ma vậy Người ngu quyacute nơi an phận ngu chuacuteng ta thagrave lagravem ocircng latildeo ăn chay niệm Phật hay lagrave bagrave giagrave ăn chay niệm Phật chớ chẳng necircn lagravem ma dacircn cugraveng ma nữ vậy

Đến như thế coacute kẻ thocircng minh hay nhagrave triacute thức nagraveo đến bẻ baacutec thời

khocircng cần phải lecircn macircy vagraveo nuacutei ocircng latildeo mụ giagrave ấy cứ đặt giường ngay họng kẻ thocircng minh cugraveng trải chiếu nơi trograveng mắt nhagrave triacute thức đoacute lagrave xong Để chi vậy Để bảo va tạm bỏ noacutei lyacute luận thiền suocircng magrave tự phản chiếu hồi quang thiệt tu thiệt hagravenh vậy

LỜI PHỤ - Trước Baacutet Tổ caacutec Tổ Sư dầu hoằng truyền Tịnh Độ nhưng một mặt vẫn khocircng bỏ Thiền Tocircng Chỉ Baacutet Tổ lagrave một Thiền Sư được chaacutenh thức ấn khả nơi Tiếu Nham Thiền Sư Tổ dograveng chaacutenh của Lacircm Tế

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

14

Tocircng trở lại chủ trương Tịnh độ magrave cực lực bagravei xiacutech cuồng thiền Vigrave thế necircn caacutec nhagrave thiền học đương thời rất khocircng bằng lograveng mới thagravenh coacute những sự tranh biện như thế

(1) Ta quen gọi Tổ lagrave ldquoLiecircn Trigrave Đại Sưrdquo

(2) Caacutec vị nầy lagrave bực danh nho đại triacute thức tu Tịnh Độ đặng vatildeng sanh coacute đủ chứng nghiệm

Lien Tri Dai Su ndash Lien Tong Bat To

14

Tocircng trở lại chủ trương Tịnh độ magrave cực lực bagravei xiacutech cuồng thiền Vigrave thế necircn caacutec nhagrave thiền học đương thời rất khocircng bằng lograveng mới thagravenh coacute những sự tranh biện như thế

(1) Ta quen gọi Tổ lagrave ldquoLiecircn Trigrave Đại Sưrdquo

(2) Caacutec vị nầy lagrave bực danh nho đại triacute thức tu Tịnh Độ đặng vatildeng sanh coacute đủ chứng nghiệm