landelijk centrum voor ontwikkelingsgericht onderwijs met spelling aan de slag: juf, hoe schrijf je...

Landelijk Centrum voor Ontwikkelingsgericht Onderwijswww.de-activiteit.nl

Met spelling aan de slag:Juf, hoe schrijf je hangbuikzwijn?

Gerri Koster

Knelpunten bij het spellingonderwijs

• Te weinig oefening• Niet betekenisvol• Motivatie• Succeservaringen• Reflectie• Toepassing• Actieve spellingaanpak


Hoe leren kinderen spelling?

Leerproces• Groep 1/2• Groep 3: start aanvankelijk lezen.• Groep 4 t/m 8:

- Strategieën leren en toepassen

- Spellingbewustzijn en spellinggeweten


voorwaarden– Zich veilig voelen– Interesse– Woordenschat – Schrijven met plezier – Lezen met plezier – Gerichte

instructiemomenten– Oefenen – Leren reflecteren en

reviseren– Begeleiden


OGO en spelling

Leerstof- én kindgericht

betrokkenheid

betekenissen bedoelingen


Spelling in het themaBetekenisvolle schrijfactiviteiten

• Samen meer woorden zoeken• Rol van de leerkracht • Oefenen met nieuwe woorden (duo – dictee- spelletjes)• Eigen woordenboekje maken• Woord van de dag• Tekst van de week• Instructielessen spelling• Eigen spellinghulp maken


motivatie begrip

techniek woordenschat

ThemawoordenVanuit het kringgesprek

Moeilijke woorden

om te schrijv

en

Hoe pak je het aan?

uitbreiden


reviserenReviseren = reflecteren op de eigen tekst

• Tekst voorlezen

• Reacties op inhoud

• Verbeterpunten zoeken

• Kijken naar schrijfstijl en spelling

• Actieve spellingaanpak

Onderzoek

Zwakke spellers• specifieke instructie en oefening,• woordbeeld en de luisterstrategie,• weinig motivatie om te schrijven,• raken steeds verder achter,• moeite met toepassen van regels en

analogie.


Onderzoek OGO en spelling

• Wat leren kinderen van het schrijven van teksten?

• Hoe kunnen leerkrachten, tijdens het thema, de spellingvaardigheid verbeteren?

• Op welke manier integreer je de instructie en het oefenen van spelling in het thema?

• Hoe kun je de kinderen meer spellingbewust maken?


Leerkrachten: oorzaken van de moeizame ontwikkeling

• De opdrachten zijn niet betekenisvol

• De kinderen kunnen niet voldoende oefenen

• De zwakke spellers zijn niet voldoende gemotiveerd en ze hebben te weinig succeservaringen

• De kinderen zien de relatie niet tussen de spellingles en andere vakken/ opdrachten.

• De methode sluit niet aan bij de belevingswereld van de kinderen

• De kinderen kunnen niet reflecteren op hun werk en zijn weinig kritisch naar het resultaat: af is af!


Gebruik van strategieën

• De woorden letter voor letter spellen (2 x)• Er goed over nadenken (2 x)• Gewoon proberen (1 x)• Aan de juf vragen (1 x)

• Het goed doen (1 x)• Soms gebruik ik de verkeerde letters / doe ik het niet

goed/ maak ik (veel) fouten (4 x)• Ik twijfel (1 x)• Ik vind het niet leuk (1 x) • Ik heb er niets mee (1 x)• Ik vind het moeilijk (1 x)


Rijke leeromgeving

• Woorden opzoeken, • Woordveld, vragenwand, • Instructielessen met

moeilijke themawoorden• Themamap• Voorbeeldteksten • Tijd voor reviseren• Hulpmiddelen • Portfolio

Een klassenwoordenboekje bij het thema

Instructieles spelling

Leerkracht: Doel + Inhoud

1. Doel van de les2. Oriëntatie op de activiteit3. Opdracht uitvoeren (evt. begeleid)4. Nabespreking5. Observatie en reflectie


Spellinghulpkaart

1. Ik lees mijn verhaal/ tekst kritisch van het begin tot het eind. Ben ik woorden vergeten?

2. Ik controleer of ik hoofdletters, komma’s en punten heb gebruikt. Staan ze op de goede plaats?

3. Staan er woorden in het verhaal van categorie 18, de regel van “petten-rokken’? Ik gebruik de strategie van verdelen in klankgroepen en luister goed naar het eind van de klankgroep. Zijn deze woorden goed geschreven?

4. Staan er woorden in het verhaal van categorie 19, de regel van “ramen – muren”? Ik gebruik de strategie van verdelen in klankgroepen en luister goed naar het eind van de klankgroep. Zijn deze woorden goed geschreven?

5. Ik vind woorden met “g of ch” en “au of ou” moeilijk. Ik ga deze woorden opzoeken in het verhaal en controleer of de woorden goed geschreven zijn. Als ik twijfel kan ik het woord opzoeken of aan iemand vragen. Zijn deze woorden goed geschreven?

6. Bij moeilijke woorden kan ik opzoeken hoe ze geschreven worden of ik vraag het aan de juf. Staan er nog moeilijke woorden in het verhaal?

Naar voorbeeld van: Oepkes, 2006

Resultaten van het onderzoek

ontwikkeling PI-dictee,leerling I.

4

8

0123456789

101112131415

jan-07 April 2007

toetsdata

Sco

res

in D

LE

Conclusies van het onderzoek:

1. Betrokkenheid (observaties: van ssc. 2 4)

2. Meer intrinsiek gemotiveerd

3. De kwaliteit van de teksten

4. Meer vertrouwen, voelt zich meer competent

5. Interesse en initiatieven nemen

6. Meer gericht op correct schrijven en strategieën

7. Spellingniveau (DLE 4 DLE 8)

Resultaten van een onderzoek

Leerling PI-dictee januari 2007,

score in DLE

PI-dicteeapril 2007,

score in DLE

Vooruitgang (DLE)in 3 maanden

CITO SVS juni 2007

scores in DLE

A 10 14 +4 = LR ± 130% 20

B 8 13 +5 = LR ± 160% 20

C 15 15 0 27

D 11 10 - 1 10

E 9 12 +3 = LR 100% 14

F 13 15 +2 = LR ± 60% 15

G 13 16 +3 = LR 100% 18

H 11 11 0 13

I 4 8 +4 = LR ± 130% 8

J 8 9 +1 = LR ± 30% 12

K 11 14 +3 = LR 100% 14

L 12 12 0 12

M 15 15 0 25

N 7 10 +3 = LR 100% 8

O 9 10 +1 = LR ± 30% 10

Planmatig werken

• Instructielessen binnen het thema • Instructie en begeleid oefenen• Herhalen, zelfstandig oefenen• Voorbeeldgedrag van de leerkracht• Betekenisvolle opdrachten en oefenvormen• Ondersteunende materialen inzetten• Actieve spellingaanpak stimuleren• Observeren, registreren en reflecteren• (groeps)handelingsplan• Toetsen op maat vervolgaanbod en adviezen

Toetsen op maat

• Doel van toetsen• Welke toetsen?• Eigen toetsen maken bij een thema• Onderwijs evalueren• Volgen van de ontwikkeling• Vervolgaanbod en adviezen • Rekening houden met de verschillen in

de groep

Oefenschema samengestelde woorden

woord 1 woord 2 samengesteld

woord

1. kast deur kastdeur

2. cement poeder cementpoeder

3. kabel slangen kabelslangen

4.

5.

6.

7.

8.Naar voorbeeld van Woordbouw

luisterwoorden - groen

net-als-woorden - blauw

weetwoorden - oranje

regelwoorden

Afspraken op schoolniveau

Compenserende middelen

Spelling:• Alphasmart: www.alphasmart.com/nederland • Digitaal woordenboek: www.vandale.nl ,

www.prismawoordenboeken.nl • Kurzweil: www.lexima.nl • Sprint en Sprint Plus (incl. Skippy):

www.lexima.nl • Typecursus voor kinderen:

http://www.typetopia.com/welcome

En hoe nu verder?

• Wat ga/ kun je in je eigen groep veranderen?• Wat zal het meeste effect hebben?

Begeleiding op maat vanuit de Activiteit:

◘ Startsituatie in beeld brengen◘ Plan van aanpak maken◘ Doelen voor bepaalde periode◘ Begeleiden in de groep◘ Resultaten meten◘ Plan bijstellen

Vragen staat vrij!Gerri Koster

[email protected]. 06 132 993 77


landelijk centrum voor ontwikkelingsgericht onderwijs met spelling aan de slag: juf, hoe schrijf je...

Documents