kancalı kurtlar strongiloides stercoralisdrkuk.net/...s.stercoralis-larva-migrans-s.kuk_.pdf ·...
TRANSCRIPT
Kancalı Kurtlar Strongyloides stercoralis Larva Migrans Etkenleri
Prof. Dr. Salih KUK Erciyes Üniversitesi
Tıp Fakültesi T.Parazitoloji AD.
Amaç ve Öğrenim Hedefleri
AMAÇ: İleriki dönemlerde görülecek klinik derslere temel teşkil edecek paraziter ajanlarla ilgili temel bilgilerin öğrenimi…
ÖĞRENİM HEDEFLERİ: Kancalı Kurtlar Strongyloides stercoralis
Larva Migrans Etkeni parazitleri tanıyabilmek…
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 2
Ders Akış Şeması Parazit ve Önemi Morfoloji Hayat döngüsü Epidemiyolojisi Patogenez Klinik Tanı Tedavi Korunma / Kontrol
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 3
HASTA
O Rize’de 7 yaşında kız çocuk annesi
O Uzun süren
O Halsizlik O Çabuk yorulma şikayetleri O Toprak yeme
O Çocuğumda kansızlık mı var?
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 4
Kancalı kurtlar (Çengelli solucanlar)
Tarihte ölüm nedenleri:
1- Malnütrisyon
2- Sıtma
3- Kancalı kurtlar
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 5
Kancalı kurtlar (Çengelli solucanlar) 2 cins altında incelenir: 1-Ancylostoma türleri
O A.duodenale -Erişkin ve belirli larval dönem insanda O A.caninum -Erişkin köpekte, larvası insanda DLM O A.braziliense -Erişkin kedide, larvası insanda DLM
2-Necator americanus -Erişkin ve belirli larval dönem insanda yerleşir
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 6
Ancylostoma duodenale O Eski dünya çengelli solucanı
O Güney Avrupa, Afrika kuzeyi, O Kuzey ve Güney Hindistan, Kuzey Çin, Japonya O Malezya, Endonezya, Filipinler O Peru, Şili
O Doğu Karadeniz, Doğu Akdeniz
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 7
Ancylostoma duodenale
O Erişkin A.duodenale, pembemsi-beyaz renklidir
O Baş, vücut kavsi yönünde kıvrılmıştır
O Ağız kapsülünün ventral tarafında iki çift diş vardır
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 8
A.duodenale Morfolojisi O Erkek; 5-11mm x 0.4-0.5mm
O Tek testis O Bir çift spikül
O Dişi; 9-15m x 1mm
O Vulva orta arkada O Vuva ve vajina dışında üreme organları çift
(didelphic) O Günde 25-30 bin 2-3 blastomerli yumurta
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 9
Necator americanus (Amerikalı öldüren)
O Eski dünya çengelli solucanı
O Kuzey Amerika, Güney Amerika O Afrika, Çin, Güneydoğu Asya
O Doğu Karadeniz
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 10
Necator americanus
O Baş kısmı, vücut kavsi ters yönünde kıvrılmıştır
O Ağız kapsülünün O Ventralinde bir çift kesici plak O Dorsalde iki çift lanset benzeri çıkıntı
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 11
N.americanus Morfolojisi
O Erkek; 5-9mm x 0.5mm çap O Bir çift spikül olta iğnesi gibi
O Dişi; 7-13mm x 0.5mm çap
O Vulva orta önde O Günde 9 bin blastomerli yumurta
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 12
Hayat Döngüsü (Kancalı kurtlar)
O Konak; O A.doudenale: İnsan O N.americanus: çoğunlukla köpek
O İçinde larva gelişmemiş yumurta atılır O Uygun ısı, nem, toprak yapısında (humuslu ve
kumlu) 1-2 günde larva gelişir O Rabditiform larva doğada özgür yaşar O Aktif beslenir, 5.gün 2 katına çıkar ve gömlek
değiştirir 03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 13
Hayat Döngüsü (Kancalı kurtlar)
O İkinci dönem (L2 larva), beslenir, gömlek değiştirir (kütikül atılmaz)
O İki gömlek değiştirdikten sonra oluşan larva: filariform larva (enfektif form) O Beslenmez O 6 hafta veya daha uzun toprakta canlı kalır
O İnsana bulaşma; deriden filariform larvaların girişiyle
olur O A.duodenale ile oral bulaş
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 14
Hayat Döngüsü (Kancalı kurtlar)
O Filariform larva dolaşım yoluyla kalbe gelir O Pulmoner arter yoluyla akciğerlere O Akciğer kapillerini rüptüre ederek alveollere geçer O Trakea, farinks, ösefagus, mide ve bağırsaklar
O Bağırsaklarda 4. gömlek değiştirir ve seksüel
olarak olgunlaşır / Erkek ve dişi O Erkek ve dişi çiftleşir, dişi yumurta yumurtlar (Deriye penetrasyondan 5-6 hafta sonra)
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 15
Epidemiyoloji O Dünyada 700 milyondan fazla insan kancalı kurtlar
ile infekte O Bazı bölgelerde prevalans %100 O Türkiye’de Doğu Karadeniz ve Doğu Akdeniz
O Kaynak; enfekte insanlar
O Bulaşma: toprakta bulunan enfekte filariform
larvaların deriden girmesiyle
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 16
Epidemiyoloji O Çengelli solucan yayılımını etkileyen 4 faktör: 1. Toprak yapısı (Humuslu yada kumlu ) 2. Sıcaklık ve nem (Yumurta ve larva gelişimi için)
O 15oC altında yumurta ve larva gelişimi olmaz O A.duodenale için 25-30oC O N.americanus için 30-35oC
3. Enfekte toprak ile temas 4. Yaşam koşulları
O Göç O Savaş O Doğal afetler O Sosyo-ekonomik durumlar O …….
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 17
Ancylostomiosis / Necatoriosis
Anclostoma duodenale – Ancylostomiosis Necator americanus – Necatoriosis
Çengelli solucan enfeksiyonu 3 farklı klinik tablo:
1 - Deriden giren larva
2 - Larval göç
3 - İntestinal dönemle ilgili belirtiler
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 18
Ancylostomiosis / Necatoriosis
1. Deriden giren larva ile ilgili belirtiler O Parazitin deriden girişiyle proteolitik enzimler
salgılanır
O Dermatit
O Papüllü, veziküllü deri döküntüleri
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 19
Ancylostomiosis / Necatoriosis 2. Larval göç ile ilgili belirtiler:
O Alınan larva sayısına bağlı olarak
O Pnomoni eozinofil yüksekliği (%50-75) O Retrosternal ağrı O Kuru öksürük O Ses kısıklığı (akşama doğru artan) O Yutma bozukluğu O Farinkste kızarıklık (Çengelli solucan anjini)
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 20
Ancylostomiosis / Necatoriosis 3. İntestinal dönemle ilgili belirtiler:
O 8-10 günde intestinal bölgeye ulaşır O 1.5-2 ay kadar sonra yumurta yumurtlanır O Karın ağrısı O Kusma O İshal
O Ağır olgularda; Anemi (hipokrom veya normokrom mikrositik anemi)
O Eoozinofili O Lökositoz O Demir eksikliğine bağlı toprak yeme (geophagy) O Saç ve deride kuruluk O Ergenliğe ulaşmada gerilik O Mental gerilik Kalp yetmezliği ve ÖLÜM
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 21
Tanı O Hasta şikayetleri O Klinik
O Kesin tanı: Dışkıda yumurtaların görülmesiyle…
O Dışkıda yumurta sayısı az O Çoklaştırma yöntemi O Harada-Mori yöntemiyle kültür
O Serolojik testler: ELISA IgE
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 22
İnsan dışkısında görülen Nematod larvaları
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 23
Tedavi
O Mebendazol veya albendazol 3 gün oral
O Alternatif, pyrantel pamoate
O Ciddi olgularda anemi tedavi edilmeli
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 24
Korunma O Kaynak, insan – tedavi O İnsan dışkısının kullanımı O Toprakla temas
O Özellikle ayak ve eller O Kişisel hijyen ve eğitim
O N.americanus – Köpek dışkısı kontrolü
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 25
ÖZET
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 26
HASTA
TANI: O Biyokimyasal testler / Anemi, eoozinofili, lökositoz O Parazitolojik testler /
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 27
O Rize’de 7 yaşında kız çocuk annesi O Uzun süren
O Halsizlik O Çabuk yorulma şikayetleri O Toprak yeme
O Çocuğumda kansızlık mı var?
Strongyloides stercoralis
HASTA
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 29
O AIDS tanısıyla takip edilen hasta;
O Uzun süreli inatçı ishal
O Ateş
Strongyloides stercoralis O Doğada, serbest yaşayan dişi ve erkek
O Beslenir, büyür, olgunlaşır, çiftleşir O 1mm uzunluğunda
O İnsanda, partenogenetik çoğalan dişi
(Döllenmeden çoğalma) O 2-3mm uzunluğunda
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 30
Hayat Döngüsü
O Dişi erişkin parazit içinde larva bulunan yumurta yumurtlar
O Larva yumurtadan çıkar O İnsan dışkısı ile dışarı larva atılır
O Dışarı atılan larva (rabditiforma larva) beslenir
büyür.
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 31
Hayat Döngüsü O Dış ortamda rabdidiform larva
O Filariform larvalar deriden girerek insanı enfekte eder
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 32
1- Çapraşık Hayat Döngüsü 2- Düz
Hayat Döngüsü
Hayat Döngüsü O Filariform larva dolaşım yoluyla kalbe gelir O Pulmoner arter yoluyla akciğerlere O Akciğer kapillerini rüptüre ederek alveollere geçer O Trakea, farinks, ösefagus, mide ve bağırsaklar
O Dişi parazit enfeksiyonunun 25-30.günlerinde
yumurta yumurtlamaya başlar O Yumurta içinde larva vardır O Larva yumurtadan çıkar, larva dışkı ile larva atılır
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 33
Hayat Döngüsü O Konak zinciri; insan – insan – insan
O Enfektif form; filariform larvalar
O Giriş yolu; deri
O İnsana; topraktan yada otoenfeksiyonla
O İç otoenfeksiyon O Dış otoenfeksiyon
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 34
Epidemiyoloji O Kaynak; vücudunda S.stercoralis bulunan insan
O Dünyada 100-200 milyon kişi enfekte..
O Güney Asya, O Afrika O Tropikal amerika O Avrupa’nın belirli bölgeleri
O Türkiye’de yayılımı tam bilinmiyor
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 35
Strongyloidiosis
1- Kutanöz bulgular
2- Pulmoner bulgular
3- İntestinal bulgular
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 36
Strongyloidiosis 1– Kutanöz bulgular:
O Kaşıntı ve benzeri durumlar
O Ürtiker (larva currens)
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 37
Strongyloidiosis
2- Pulmoner bulgular:
O Larva sayısı ile orantılı
O Öksürük
O Hemoptizi
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 38
Pnomoni
Strongyloidiosis 3- İntestinal bulgular:
O Hafif ve orta enfeksiyon: O Karın ağrısı O Aralıklı ishal
O Kronik enfeksiyon O Karın ağrısı O Uzun süreli inatçı ishal O Ateş O Eoozinofil artışı (%8-15)
O AIDS gibi immün sistemin baskılandığı durumlarda;
sepsis ve ÖLÜM
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 39
Tanı O Hasta şikayetleri O Klinik
O Kesin tanı: laboratuvar bulguları ile…
O Dışkı, doudenum sıvısı balgam örneği O Harada-Mori kültür yöntemi O Seroloji (ELISA)
O S.fuelleborni (dışkıda yumurta)
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 40
Tedavi
O Albendazol 400mg 3 gün
O Tek doz ivermektin ile %90 tedavi
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 41
Korunma
O Kaynak, insan – tedavi
O İnsan dışkısının kullanımı
O Toprakla temas
O Özellikle ayak ve eller
O Kişisel hijyen ve eğitim
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 42
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 43
ÖZET
HASTA
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 44
O AIDS tanısıyla takip edilen hasta;
O Uzun süreli inatçı ishal
O Ateş
O TANI: Dışkı örneği incelemesi
Trichostrongylus Türleri O Nematodların geniş bir gurubu O Koyun, keçi gibi ot oburların bir paraziti
O T.orientalis O T.colubriformis O T.axei türleri insanda hastalık oluşturur
O Kozmopolit dağılım gösterir O Hayvancılığın yaygın olduğu yerlerde daha sık
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 45
Trichostrongylus Türleri O 4-6mm, kancalı kurtlara benzer O Ağız kapsülleri yok
O Bulaşma; filariform larvaların ağızdan alınması ile O Larva vücutta göç yapmaz
O Yumurtalar, renksiz ve ince kabuklu (Kancalı
kurtlar gibi) O Rabditiforma larva
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 46
Trichostrongylosis O İran- Ortadoğu O Rusya O Kuzey Afrika ve Uzakdoğu
O Klinik alınan parazit sayısına bağlı;
O Asemptomatik tablodan, hafif, orta enfeksiyon
O Gastrointestinal şikayetler, zayıflık, anemi, eozinofili
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 47
Tanı
O Dışkı örneği
O Kancalı kurt yumurtalarına benzer O Biraz büyük O Bir uçları diğer ucundan daha sivri
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 48
Tedavi ve Korunma
O Tedavi O Çengelli solucan enfeksiyoundaki gibi
O Korunma O Bitkilerin iyi yıkanması
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 49
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 50
ÖZET
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 51
İntestinal Sistemde Yerleşen Diğer Nematodlar
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 52
Larva Migrans Parazitleri
Prof. Dr. Salih KUK Erciyes Üniversitesi
Tıp Fakültesi T.Parazitoloji AD.
Larva Migrans Etkenleri O Nematod veya artropod larvalarının insan
derisinde veya iç organlarında göç etmesine, larva go çü veya “larva migrans” denir
O “Deri larva migransı” (DLM) O “Visseral larva migrans” (VLM)
O İnsan vücudunda olgunlaşmaz,
O larval dönemde kalırlar
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 54
Deri Larva Migrans Etkenleri
O Bu grupta o zellikle ko pek ve kedilerin c engelli solucan parazitleri bulunur
O Eris kinleri kedi veya ko pekte yerles en ve toprakta larvası O Ancylostoma braziliense O A.caninum O Bunostomum O bazı Strongyloides tu rlerinin larvaları,
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 55
Deri Larva Migrans Etkenleri O alerjik olaylar O eritem O papul O vezikul O kas ıntı hissi (aylar süren)
O Tedavi, thiabendazole, antihistaminikler
O Tanı, parazitin c ıkarılarak incelenmesi
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 56
Visseral Larva Migrans Etkenleri
O Köpek ve kedilerin nematod parazitleri
O Toxocara canis köpek O Toxocara cati kedi
Toxocara canis O eris kini ko peklerde, O larvası insanda yerleşir
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 57
Visseral Larva Migrans Etkenleri
T. canis eris kini ; O Ascaris’e benzer
O daha küçük, O servikal alaeye sahip olması ve O yemek borusunun arka kısmında
bir genis leme bulunmasıyla ayrılır
O Erkek parazit 4-6 cm O Dis i ise 6-10 cm’dir O Dar ve uzun servikal alaesi vardır O Arka ucun sonlanıs ı tipiktir
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 58
Visseral Larva Migrans Etkenleri
O Dis ide vulva vucutta ortanın o nundedir
O Yumurtaları yuvarlag a yakın O 85x75 μm boyutlarındadır O Yuzeyinde bal peteg i s eklinde
c ukurlar (c o kuntuler) vardır
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 59
Visseral Larva Migrans Etkenleri
O Enfekte kopek dıskısıyla c evreye yayılan yumurtalar toprakta gelisir ve ic inde larva olusur
O Bu yumurtalar kopekgiller ve insan ic in bulastırıcıdır O T.canis yumurtaları bagırsakta ac ılır ve serbest
kalan larva dolasımla karacigere yerles ir. O akcigerler olmak u zere tu m vu cuda, beyin ve goze
gidebilir.
O T.canis larvasının insan vu cudunda yerlesmesiyle olusan parazitoza visseral larva migrans (VLM)
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 60
Visseral Larva Migrans Etkenleri
VLM sendromdur O En sık 1.5-9 yas ındaki c ocuklarda O yas lılarda go rulebilir
O uzun su reli, kalıcı eozinofili, O hepatomegali, O pnomoni, O hiperglobulinemi (IgG ve IgM) ve O Ateş
O Asemptomatik
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 61
Visseral Larva Migrans Etkenleri
O Beyin tutulumu – ensefalit
O Gözde – granülom Oküler Larva migrans O 5-10 yas larındaki c ocuklarda O unilateral gorme bozuklugu O c ogunlukla s as ılıkla O yaygın endofitalmit veya papillite O sekonder glokom
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 62
Visseral Larva Migrans Etkenleri
O Tanı O Yu ksek eozinofili, O hepatomegali, O ateş O astım benzeri nobetler
O Biyopsi örneklerinde larva tespiti
O Seroloji (ELISA)
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 63
Visseral Larva Migrans Etkenleri
O Tedavi O mebendazole O dietilkarbamazine O thiabendazole
O Korunma
O Çevrenin Toxocara yumurtaları ile bulasının onlenmesi
O Kopeklerin ozellikle de yavru kopeklerin kontrol edilip enfekte olanların tedavi edilmesi
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 64
Visseral Larva Migrans Etkenleri
O Angiostrongylus cantonensis, O Aslında tavsan ve diger kemiricilerin
akcigerlerinde yerlesen O insandaki en sık eozinofilik menenjit etkenidir
O Angiostrongylus costaricensis
O abdominal veya intestinal angiostrongyliosis
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 65
ÖZET
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 66
ÖZET
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 67
KAYNAKLAR
KAYNAK KİTAP O Saygı’nın Temel Tıbbi Parazitoloji’si. Süleyman YAZAR, Salih KUK, Özlem MİMAN, Gülendame SAYGI Erciyes Üniversitesi Yayınları No:206 . Kayseri, 2016
KAYNAKLAR ve İLERI OKUMA Ö NERI LERI O C engelli Solucanlar O Strongyloides stercoralis O Kutano z larva migrans etkenleri O Visseral larva migrans etkenleri
03.02.2016 Kancalı Kurtlar, S.stercoralis ve LM Etkenleri/ KUK S 68