INTELIGENCJA SEKSUALNA (SI)INTELIGENCJA SEKSUALNA (SI)

Narzędzie pomiaruNarzędzie pomiaru

Lechosław GapikLechosław GapikZakład Promocji Zdrowia i PsychoterapiiZakład Promocji Zdrowia i Psychoterapii

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza - PoznańUniwersytet im. Adama Mickiewicza - Poznań

INTELIGENCJA SEKSUALNA (SI)INTELIGENCJA SEKSUALNA (SI)ujęcie opisowe:ujęcie opisowe:

Powodzenie w życiu erotycznym zależy w znacznym stopniu od Powodzenie w życiu erotycznym zależy w znacznym stopniu od zespołu cech wrodzonych (anatomicznych i neurofizjologicznych) oraz zespołu cech wrodzonych (anatomicznych i neurofizjologicznych) oraz cech nabytych w rozwoju seksualnym (psychicznych i społecznych), cech nabytych w rozwoju seksualnym (psychicznych i społecznych), które składają się na osobniczo znacznie zróżnicowaną które składają się na osobniczo znacznie zróżnicowaną INTELIGENCJĘ INTELIGENCJĘ SEKSUALNĄSEKSUALNĄ. Poziom tego specyficznego zespołu cech, w istotnym . Poziom tego specyficznego zespołu cech, w istotnym stopniu warunkuje indywidualną atrakcyjność erotyczną poszczególnych stopniu warunkuje indywidualną atrakcyjność erotyczną poszczególnych osób w odbiorze przez ich potencjalnych lub aktualnych partnerów osób w odbiorze przez ich potencjalnych lub aktualnych partnerów seksualnych. Nie wynika to wprost ze zwerbalizowanej oceny urody lub seksualnych. Nie wynika to wprost ze zwerbalizowanej oceny urody lub przystojności, ani też ze świadomej oceny żadnych innych walorów przystojności, ani też ze świadomej oceny żadnych innych walorów fizycznych lub psychicznych. Dotychczasowy brak naukowego opisu i fizycznych lub psychicznych. Dotychczasowy brak naukowego opisu i analizy analizy INTELIGENCJI SEKSUALNEJ (Sexual Intelligence)INTELIGENCJI SEKSUALNEJ (Sexual Intelligence) skutkujeskutkuje niemożnością zastosowania jakiejkolwiek skali pomiarowej, aczkolwiek niemożnością zastosowania jakiejkolwiek skali pomiarowej, aczkolwiek jest oczywiste, że ludzie (dotyczy to w równym stopniu obu płci) jest oczywiste, że ludzie (dotyczy to w równym stopniu obu płci) charakteryzują się poważną rozpiętością poziomu tej inteligencji, charakteryzują się poważną rozpiętością poziomu tej inteligencji, poczynając od specyficznego „niedorozwoju inteligencji seksualnej” (co poczynając od specyficznego „niedorozwoju inteligencji seksualnej” (co oznacza niepełne zdrowie seksualne) poprzez szeroki zakres normy, aż oznacza niepełne zdrowie seksualne) poprzez szeroki zakres normy, aż do poziomu zasługującego na miano do poziomu zasługującego na miano „genialności seksualnej” (?)„genialności seksualnej” (?)..

INTELIGENCJA SEKSUALNA (SI) INTELIGENCJA SEKSUALNA (SI) ujęcie definicyjne:ujęcie definicyjne:

Inteligencja seksualna (Sexual Intelligence - SI) Inteligencja seksualna (Sexual Intelligence - SI) to indywidualnie zróżnicowany zespół specyficznych cech to indywidualnie zróżnicowany zespół specyficznych cech psychofizycznych przydatnych do nawiązania, realizacji, psychofizycznych przydatnych do nawiązania, realizacji, podtrzymania i rozwijania interakcji seksualnych oraz zaspokojenia podtrzymania i rozwijania interakcji seksualnych oraz zaspokojenia potrzeby seksualnej uczestników interakcji. potrzeby seksualnej uczestników interakcji.

Inteligencja seksualna Inteligencja seksualna jest w części wrodzona, alejest w części wrodzona, ale podlega podlega dalszemu rozwojowi poprzez nabywanie i doskonalenie umiejętności dalszemu rozwojowi poprzez nabywanie i doskonalenie umiejętności erotycznych (erotycznych (ars amandiars amandi))

Korzystając z pojęć wprowadzonych przez Korzystając z pojęć wprowadzonych przez CattelaCattela należy przyjąć, należy przyjąć,

że że SISI (podobnie, jak inteligencja ogólna) (podobnie, jak inteligencja ogólna)

również zawiera dwa czynniki: inteligencję płynną (wrodzoną) również zawiera dwa czynniki: inteligencję płynną (wrodzoną)

oraz inteligencję skrystalizowaną (nabytą).oraz inteligencję skrystalizowaną (nabytą).

UWAGAUWAGA: Z wiekiem maleje rola inteligencji płynnej, : Z wiekiem maleje rola inteligencji płynnej,

natomiast znaczenia nabiera inteligencja skrystalizowana.natomiast znaczenia nabiera inteligencja skrystalizowana.

INTELIGENCJA SEKSUALNA (SI) INTELIGENCJA SEKSUALNA (SI) metoda pomiaru:metoda pomiaru:

PoziomPoziom Inteligencji Seksualnej -Inteligencji Seksualnej - SISI

jest w znacznym stopniu jest w znacznym stopniu

indywidualnie zróżnicowany u obu płci indywidualnie zróżnicowany u obu płci

i dlatego należy go wyskalować podobnie, i dlatego należy go wyskalować podobnie, jak jak IQIQ..

ZBADAJ POZIOM SI

Inteligencja Seksualna (SI) - wskaźnikiInteligencja Seksualna (SI) - wskaźniki

Wskaźnikami poziomu Wskaźnikami poziomu SISI są są zdolnościzdolności lub lub umiejętnościumiejętności

w zakresie:w zakresie:

Rozeznania (samoświadomości) własnych cech seksualnychRozeznania (samoświadomości) własnych cech seksualnych Ekspozycji własnej atrakcyjności seksualnejEkspozycji własnej atrakcyjności seksualnej Wyszukania odpowiedniego partnera / partnerki seksualnejWyszukania odpowiedniego partnera / partnerki seksualnej Nawiązania interakcji seksualnejNawiązania interakcji seksualnej Rozeznania cech seksualnych partnera / partnerkiRozeznania cech seksualnych partnera / partnerki Podtrzymania istniejącej interakcji seksualnejPodtrzymania istniejącej interakcji seksualnej Rozwijania / wzbogacania interakcji seksualnejRozwijania / wzbogacania interakcji seksualnej Zaspokojenia potrzeby seksualnej partnera / partnerkiZaspokojenia potrzeby seksualnej partnera / partnerki Zaspokojenia własnej potrzeby seksualnejZaspokojenia własnej potrzeby seksualnej Wiedzy seksuologicznej przydatnej w życiu osobistymWiedzy seksuologicznej przydatnej w życiu osobistym

(por. Funkcjonalna norma seksualna – ANEKS)(por. Funkcjonalna norma seksualna – ANEKS)

Inteligencja Seksualna (SI) – kto ocenia?Inteligencja Seksualna (SI) – kto ocenia?

Posługiwanie się skalami szacunkowymi wypełnianymi na podstawie Posługiwanie się skalami szacunkowymi wypełnianymi na podstawie informacji uzyskanych metodami klinicznymi wymaga bardzo informacji uzyskanych metodami klinicznymi wymaga bardzo wysokich kompetencji w zakresie seksuologii i dlatego metoda ta jest wysokich kompetencji w zakresie seksuologii i dlatego metoda ta jest przeznaczona przeznaczona głownie dla seksuologówgłownie dla seksuologów a w szczególnych przypadkach a w szczególnych przypadkach także innych specjalistów, jeśli dysponują oni odpowiednią wiedzą i także innych specjalistów, jeśli dysponują oni odpowiednią wiedzą i umiejętnościami do odpowiedzialnego posługiwania się tymi skalami;umiejętnościami do odpowiedzialnego posługiwania się tymi skalami;

Jednakże:Jednakże: W uzasadnionych okolicznościach skale szacunkowe może wypełnić W uzasadnionych okolicznościach skale szacunkowe może wypełnić

także sam pacjent. W takim przypadku specjalista poprzez także sam pacjent. W takim przypadku specjalista poprzez porównanie swojej diagnozy z samooceną pacjenta uzyskuje wgląd w porównanie swojej diagnozy z samooceną pacjenta uzyskuje wgląd w jego poziom samoświadomości seksualnej;jego poziom samoświadomości seksualnej;

W terapiach zaburzonych związków partnerskich można także W terapiach zaburzonych związków partnerskich można także rozważyć wzajemne wypełnienie skal przez partnerów. Materiał rozważyć wzajemne wypełnienie skal przez partnerów. Materiał diagnostyczny zostanie w ten sposób wzbogacony, co może pomóc w diagnostyczny zostanie w ten sposób wzbogacony, co może pomóc w terapii zaburzeń seksualnych. terapii zaburzeń seksualnych.

Inteligencja Seksualna (SI) Inteligencja Seksualna (SI) INSTRUKCJA:INSTRUKCJA: zasady oceny klinicznejzasady oceny klinicznej

SzacunkowejSzacunkowej oceny poziomu występowania u pacjenta poszczególnych oceny poziomu występowania u pacjenta poszczególnych wskaźników wskaźników SISI dokonuje się na podstawie danych uzyskanych dokonuje się na podstawie danych uzyskanych metodami klinicznymi (wywiadu z pacjentem, wywiadu z partnerem / metodami klinicznymi (wywiadu z pacjentem, wywiadu z partnerem / partnerką seksualną, obserwacji, itp.). Diagnosta dokonuje partnerką seksualną, obserwacji, itp.). Diagnosta dokonuje szacunkowej oceny poziomu 10-ciu wskaźników szacunkowej oceny poziomu 10-ciu wskaźników SI SI -- mając do mając do dyspozycji skale z oznaczeniami punktowymi, gdzie występują dyspozycji skale z oznaczeniami punktowymi, gdzie występują następujące przedziały:następujące przedziały:

0 – 20 punktów, to poziom cechy 0 – 20 punktów, to poziom cechy bardzo niskibardzo niski;;

21 – 40 punktów, to poziom cechy 21 – 40 punktów, to poziom cechy niskiniski;;

41 – 60 punktów, to poziom cechy 41 – 60 punktów, to poziom cechy przeciętnyprzeciętny;;

61 – 80 punktów, to poziom cechy 61 – 80 punktów, to poziom cechy wysokiwysoki;;

81 – 100 punktów, to poziom cechy 81 – 100 punktów, to poziom cechy bardzo wysokibardzo wysoki..

Ze względu na to, że ocena Ze względu na to, że ocena SISI ma charakter szacunkowy ma charakter szacunkowy

zaleca się stosowanie ocen z dokładnością nie mniejszą, niż 5 punktów!zaleca się stosowanie ocen z dokładnością nie mniejszą, niż 5 punktów!

Formularz do badania SIFormularz do badania SI

Arkusz Badania SI w załączeniu – jako plik PDF

Arkusz badania SI - wypełnionyArkusz badania SI - wypełniony

Przykład 1 Przykład 1

Inteligencja przeciętna:Inteligencja przeciętna: SI = 58 pkt.SI = 58 pkt.

81 - 100B. WYSOKA

0 - 20B. NISKA

21 - 40 NISKA

61 - 80WYSOKA

41 - 60PRZECIĘTNA

Zdolność / Umiejętność:

Przykład 2 Przykład 2

Inteligencja przeciętna Inteligencja przeciętna (niezrównoważona)(niezrównoważona):: SI = 48 pkt.SI = 48 pkt.

81 - 100B. WYSOKA

0 - 20B. NISKA

21 - 40 NISKA

61 - 80WYSOKA

41 - 60PRZECIĘTNA

Zdolność / Umiejętność:

Przykład 3 Przykład 3

Inteligencja bardzo niska:Inteligencja bardzo niska: SI = 15 pkt.SI = 15 pkt.

81 - 100B. WYSOKA

0 - 20B. NISKA

21 - 40 NISKA

61 - 80WYSOKA

41 - 60PRZECIĘTNA

Zdolność / Umiejętność:

Przykład 4 Przykład 4

Inteligencja bardzo wysoka:Inteligencja bardzo wysoka: SI = 89 pkt.SI = 89 pkt.

81 - 100B. WYSOKA

0 - 20B. NISKA

21 - 40 NISKA

61 - 80WYSOKA

41 - 60PRZECIĘTNA

Zdolność / Umiejętność:

SEKSUALNOŚĆ CZŁOWIEKA - definicjaSEKSUALNOŚĆ CZŁOWIEKA - definicjaSeksualność człowieka to zespół indywidualnych właściwości

odnoszących się do biologicznych, mentalnych, emocjonalnych i behawioralnych aspektów jego funkcjonowania seksualnego.

Do biologicznych aspektów seksualności zaliczamy siłę potrzeby seksualnej w zakresie jej uwarunkowań hormonalnych a także biologicznie uwarunkowaną sprawność seksualną (np. zdrowie narządów płciowych).

Natomiast do mentalnych aspektów seksualności należy poziom samoświadomości oraz przekonania i oceny odnośnie seksualności własnej i innych osób; do emocjonalnych - oznaczenia emocjonalne związane z różnymi aspektami i formami życia seksualnego własnego oraz innych osób; natomiast do behawioralnych - wszelkie działania seksualne, występujące w kontekście uwarunkowań biologicznych, mentalności i emocjonalności seksualnej.

W ten sposób rozumiana seksualność człowieka przejawia się początkowo w apetytywnych, a następnie –

w konsumacyjnych zachowaniach seksualnych jednostki.

(definicja seksualności w opracowaniu A. Machaj i L. Gapika)

SEKSUALNOŚĆ CZŁOWIEKA - składnikiSEKSUALNOŚĆ CZŁOWIEKA - składniki

1.1. Biologiczna sprawność seksualnaBiologiczna sprawność seksualna

2.2. Siła potrzeby seksualnejSiła potrzeby seksualnej

3.3. Inteligencja seksualnaInteligencja seksualna

4.4. Aktywność seksualnaAktywność seksualna

UWAGA!UWAGA!

Narzędzie pomiaru seksualności człowiekaNarzędzie pomiaru seksualności człowieka

- w opracowaniu..- w opracowaniu....

WNIOSKIWNIOSKI Przedstawione przez autora pojęcie Przedstawione przez autora pojęcie INTELIGENCJI SEKSUALNEJ INTELIGENCJI SEKSUALNEJ

(Sexual Intelligence - SI)(Sexual Intelligence - SI) zdaje się być przydatne a nawet zdaje się być przydatne a nawet oczekiwane przez tych wszystkich specjalistów, którzy w swej pracy oczekiwane przez tych wszystkich specjalistów, którzy w swej pracy wychowawcy, diagnosty, doradcy lub terapeuty - oceniają ten wychowawcy, diagnosty, doradcy lub terapeuty - oceniają ten szczególny zespół cech psychofizycznych (zdolności i umiejętności) szczególny zespół cech psychofizycznych (zdolności i umiejętności) starając się je rozwinąć z pożytkiem dla życia osobistego osoby starając się je rozwinąć z pożytkiem dla życia osobistego osoby wymagającej w tym zakresie wsparcia.wymagającej w tym zakresie wsparcia.

Konstrukcja arkusza do badania inteligencji seksualnej umożliwia, po Konstrukcja arkusza do badania inteligencji seksualnej umożliwia, po przeprowadzeniu odpowiednio wnikliwego wywiadu przeprowadzeniu odpowiednio wnikliwego wywiadu seksuologicznego - szacunkowe ustalenie podstawowych seksuologicznego - szacunkowe ustalenie podstawowych parametrów funkcjonowania seksualnego jednostki. parametrów funkcjonowania seksualnego jednostki.

Arkusz do badania inteligencji seksualnej może być także użyty Arkusz do badania inteligencji seksualnej może być także użyty przez pacjenta dokonującego własnej, subiektywnej oceny przez pacjenta dokonującego własnej, subiektywnej oceny inteligencji seksualnej u siebie oraz partnera / partnerki, co jest inteligencji seksualnej u siebie oraz partnera / partnerki, co jest przydatne w diagnostyce seksuologicznej.przydatne w diagnostyce seksuologicznej.

BibliografiaBibliografiaPrace główne: Gapik L. (1984) Psychospołeczne aspekty zachowania seksualnego. W: K.

Imieliński (red.) Seksuologia społeczna. PWN Warszawa, s. 270-312. Gapik L., (2004). Zaburzenia rozwoju i funkcjonowania seksualnego.

Podstawy diagnostyki i terapii. W: Kościelska M., Aouil B. (red.) Człowiek niepełnosprawny. Rodzina i praca. (s. 93 – 104). Bydgoszcz: Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej.

Gapik, L., (2008). Seksuologia. Zagadnienia wybrane. W: Z. Słomko (red.) Ginekologia. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.

Imieliński K. (red.) (1977) Seksuologia społeczna. PWN, Warszawa. Imieliński K. (1982) Zarys seksuologii i seksiatrii. PZWL, Warszawa. Imieliński K. (red.), Gapik L., Godlewski J., Kozakiewicz M., Trawińska M.

(1985) Seksuologia. Zarys encyklopedyczny. PWN, Warszawa. http://www.ptt-terapia.pl/przeglad/numer01.htm http://www.ptt-terapia.pl/~ptt/przeglad/numer04.htm

Prace uzupełniające: Nęcka E. (2000). Inteligencja. W: J. Strelau (red). Psychologia. Podręcznik Psychologia. Podręcznik

akademickiakademicki. Tom 2. (str. 721 - 760). . Tom 2. (str. 721 - 760). http://pl.wikipedia.org/wiki/Seksuologia

ANEKSANEKS

Materiały uzupełniająceMateriały uzupełniające

FUNKCJONALNA NORMA SEKSUALNA FUNKCJONALNA NORMA SEKSUALNA kryteria kryteria funkcji osobistejfunkcji osobistej::

występowanie potrzeby seksualnej z siłą mieszczącą się w występowanie potrzeby seksualnej z siłą mieszczącą się w granicach normy (fizjologicznej, wiekowej, kulturowej);granicach normy (fizjologicznej, wiekowej, kulturowej);

prawidłowa mechanika reakcji seksualnych (uzyskiwanie prawidłowa mechanika reakcji seksualnych (uzyskiwanie zespołu gotowości seksualnej, właściwa reakcja narządów zespołu gotowości seksualnej, właściwa reakcja narządów płciowych w czasie podniecenia seksualnego);płciowych w czasie podniecenia seksualnego);

prawidłowa dynamika reakcji seksualnych (brak wytrysku prawidłowa dynamika reakcji seksualnych (brak wytrysku wczesnego, opóźnionego orgazmu, itp.)wczesnego, opóźnionego orgazmu, itp.)

zdolność do przeżywania satysfakcji seksualnej zdolność do przeżywania satysfakcji seksualnej (niekoniecznie orgazmu)(niekoniecznie orgazmu)

FUNKCJONALNA NORMA SEKSUALNA FUNKCJONALNA NORMA SEKSUALNA kryteria kryteria funkcji społecznejfunkcji społecznej::

wybór właściwego ze względów prawnych i społecznych wybór właściwego ze względów prawnych i społecznych obiektu zachowań seksualnych (osoba dorosła, zdolna do obiektu zachowań seksualnych (osoba dorosła, zdolna do świadomego dysponowania sobą);świadomego dysponowania sobą);

umiejętność nawiązania i realizacji interakcji seksualnej nie umiejętność nawiązania i realizacji interakcji seksualnej nie naruszającej prawa oraz aprobowanej społecznie (bez naruszającej prawa oraz aprobowanej społecznie (bez użycia przemocy, podstępu, groźby, itp.);użycia przemocy, podstępu, groźby, itp.);

umiejętność podtrzymania i rozwijania interakcji seksualnej umiejętność podtrzymania i rozwijania interakcji seksualnej oraz tworzenia trwałego związku erotycznego (jako oraz tworzenia trwałego związku erotycznego (jako podstawy dla ewentualnego małżeństwa i rodziny);podstawy dla ewentualnego małżeństwa i rodziny);

umiejętność zaspokojenia potrzeby seksualnej zdrowego umiejętność zaspokojenia potrzeby seksualnej zdrowego partnera/partnerki.partnera/partnerki.

KONCEPCJA INTELIGENCJI PŁYNNEJ KONCEPCJA INTELIGENCJI PŁYNNEJ I SKRYSTALIZOWANEJ wg I SKRYSTALIZOWANEJ wg CATTELACATTELA

Czynnik „g” wprowadził Spearman,Czynnik „g” wprowadził Spearman, jakojako określenie zdolności do wykonywania trzech określenie zdolności do wykonywania trzech podstawowych operacji umysłowych: nabywania doświadczeń, wnioskowania o relacjach i podstawowych operacji umysłowych: nabywania doświadczeń, wnioskowania o relacjach i wnioskowania o współzależnościach. Twierdził też, że czynnik „g” określa podstawową zdolność wnioskowania o współzależnościach. Twierdził też, że czynnik „g” określa podstawową zdolność układu nerwowego do sprawnego wykonywania zadań. układu nerwowego do sprawnego wykonywania zadań. Cattel Cattel uznał istnienie tego czynnika, ale uznał istnienie tego czynnika, ale rozbił go na dwa czynniki grupowe, które określił następująco:rozbił go na dwa czynniki grupowe, które określił następująco:

Inteligencja płynnaInteligencja płynna, , czyli zdolność do dostrzegania złożonych relacji między czyli zdolność do dostrzegania złożonych relacji między symbolami i wykonywania manipulacji na symbolach, niezależnie od doświadczenia osobniczego i symbolami i wykonywania manipulacji na symbolach, niezależnie od doświadczenia osobniczego i znaczenia tych symboli. Inteligencja płynna jest pierwotnym, wrodzonym wyposażeniem, które w znaczenia tych symboli. Inteligencja płynna jest pierwotnym, wrodzonym wyposażeniem, które w toku rozwoju, nabywania doświadczeń i wiedzy krystalizuje się w postaci konkretnych toku rozwoju, nabywania doświadczeń i wiedzy krystalizuje się w postaci konkretnych umiejętności. Na przykład: abstrakcyjne zadania wymagające uzupełniania serii, klasyfikowania, umiejętności. Na przykład: abstrakcyjne zadania wymagające uzupełniania serii, klasyfikowania, dostrzegania analogii. Mogą to być zadania werbalne i figuralne.dostrzegania analogii. Mogą to być zadania werbalne i figuralne.

Inteligencja skrystalizowanaInteligencja skrystalizowana, , to dysponowanie wiedzą i umiejętnościami to dysponowanie wiedzą i umiejętnościami ważnymi w danym kontekście kulturowym. Ten rodzaj inteligencji nabywany jest w toku rozwoju i ważnymi w danym kontekście kulturowym. Ten rodzaj inteligencji nabywany jest w toku rozwoju i oparty na doświadczeniu.oparty na doświadczeniu.

Oba te czynniki są wysoko ze sobą skorelowane (0,50 – 0,70). Z wiekiem maleje rola inteligencji Oba te czynniki są wysoko ze sobą skorelowane (0,50 – 0,70). Z wiekiem maleje rola inteligencji płynnej, natomiast znaczenia nabiera inteligencja skrystalizowana.płynnej, natomiast znaczenia nabiera inteligencja skrystalizowana.

Nęcka E. (2000). Inteligencja. W: Strelau J. (red). Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 2. (str. 721 - 760).Nęcka E. (2000). Inteligencja. W: Strelau J. (red). Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 2. (str. 721 - 760).

SEXUAL INTELLIGENCE (SI)SEXUAL INTELLIGENCE (SI)

Lechosław GapikThe Department of Health Promotion and Psychotherapy

Adam Mickiewicz University - PoznańAdam Mickiewicz University - Poznań