THY ve Teknik A.fi. ‹flverenlerineSesleniyoruz: Toplu SözleflmeTaleplerimizi Ciddiye Alın!

Siv i l Havacı l ık Çal ıflanlar ın ın Sesi

Temmuz - A¤ustos 2007

Birikim Dergisi Genel Yay›nYönetmeni Ömer Laçiner:Tribünler izin verilmiflfliddet alanlar›d›r

Hava-‹fl Sendikas›iflyeri gezileriyleçal›flanlar›na ulaflt›

BTS 1 No’lu ‹stanbul fiubeBaflkan› Hasan Bektafl:H›zl› tren kaza de¤il, bilebile ifllenmifl bir cinayettir

THY ve Teknik A.fi. ‹flverenlerineSesleniyoruz: Toplu SözleflmeTaleplerimizi Ciddiye Alın!

22 Temmuz’da yap›lacak genel seçimler,ülkemizin gündemindeki yerini korumaya devamededursun, Hava-‹fl Sendikas› olarak yaklafl›k11 bin 500 THY-Teknik A.fi iflyerlerinde çal›flanüyemizin toplu ifl sözleflmelerine dayal› hakarama mücadelesini sürdürmeye çal›fl›yoruz.Ülkemizde en masumane hak aramamücadelesinin önündeki engelleri ve de riskleribilerek... Engebeli, sarp ve dolambaçl›, y›lanlar,ç›yanlar, hain tuzaklar ve sald›r›larla dolu biruzun yol...

Bu uzun soluklu bu yolun bafl›nday›z henüz.Bu bilinçle, örgütlülü¤ümüzü her geçen günbiraz daha güçlendirerek, öfkemizi sab›rlatörpüleyip kararl›l›¤›m›zdan ödün vermeksizin,yolumuza devam edece¤iz.

fiunu biliyor ve yüksek sesle hayk›rmaktançekinmiyoruz: Bizler her iki flirketin çal›flanlar›olarak, yaklafl›k dört y›ld›r her türlü özveridebulunup, hizmeti aksatmayacak biçimde birçal›flan›n yapmas› gereken her fleyi yapt›k.Dünya sivil havac›l›¤›nda marka bir flirketyaratt›k. Aranan, izlenen ve örnek al›nan birflirket olduk, flimdi ise hak alma zaman›.

Evet, yaratt›¤›m›z marka flirketlerin,markainsanlar›na yak›fl›r ücreti ve haklar› istiyoruz;verilen mücadele bunun içindir. Yaklafl›k 120gündür bunu, her iki flirket yetkililerine ve yan›s›ra

kamuoyuna anlatmaya çal›fl›yoruz. Üyesinekarfl› tafl›m›fl oldu¤u sorumluluk bilinciyle,kamuoyunu da geliflmelerle ilgili bilgilendirmeyeçal›flarak, mücadeledeki hakl›l›¤›m›z›n yan› s›rakararl›l›¤›m›z›n da bilinmesini istiyoruz. 120gündür tafl›d›¤› sorumlulu¤un gereklerine uygundavran›p, rezervasyonlar›n ve turizmanlaflmalar›n›n iptal edilmemesi için toplusözleflme masas›na gelmek yerine, toplue¤lence masas›na gidenler, dileriz aylar öncesisöylemifl olduklar› gibi ”eyvah ipleri eldenkaç›rm›fl›z “demek zorunda kalmazlar.

Tehdit, bask› ve gözda¤›na dayal›politikalarla, çaresizlik ve acz içerisinde olduklar›her beyanatlar›ndan anlafl›lan flirketyöneticilerine uyar›m›zd›r:

Türk-‹fl Hükümet protokolünü, sendikas›zolan özel hava yollar› çal›flanlar›n› ve ülkemizdekendi iktidarlar›n›z›n ay›b› olan iflsizlik kurban›iflsizleri örnek vererek, çal›flanlar üzerinde bask›kurma al›flkanl›klar›n›z› terk etmeniz menfaatinizicab›d›r. Bu nedenle diyoruz ki;

HAKLIYIZ; KARARLIYIZ, KAZANACA⁄IZ!

Sayg› ve sevgilerimleAtilay AyçinHava-‹fl Sendikas› Genel Baflkan›

1

Sendikas›z havayollar›ve sizlerin ay›b› iflsizlik;bizlere örnekoluflturamaz.

Hakl›y›z, kararl›y›z,kazanaca¤›z!

Hava-‹fl Sendikas›’n›n yürüttü¤ü; THYA.O.’da 8 bin 724 iflçiyi kapsayan 21.Teknik Afi’de 2 bin 522 iflçiyi kapsayan1. dönem toplu ifl sözleflmeleri; iflvereninuzlaflmaz tavr› nedeniyle ç›kmaza girdi.

18 Haziran’da bafllayan resmiarabulucu sürecinde de yine ayn›olumsuz tutum nedeniyle sonuçal›namazken, uyuflmazl›k konusu olanhiçbir madde de bu güne kadarçal›flanlar lehine bir ilerlemesa¤lanamad›. THY’de 40’› as›l 3 geçicimadde üzerinde, Teknik Afi’de 36’s›as›l, 2 geçici madde üzerindeuyuflmazl›k sürmekte.

Her iki sözleflmede de uyuflmazl›kkonusu olan maddelerin yaklafl›k 20tanesi ücret ve ücrete ba¤l› maddelerolufltururken; iflveren 120 gün süren T‹S

görüflmelerinde bu güne kadarherhangibir ücret teklifindebulunmayarak, ücret telaffuzunu idarimaddelerin geri çekilmesi flart›naba¤lam›flt›r. En son 27 Haziran 2007tarihinde ise 1 y›ll›k ücret zamm›n› yüzde9 olarak teklif etmifltir. 4 Temmuz’da iseücret zamm›na sadece yüzde 1eklenmifltir.

THY kurumsal baflar›s›n› çal›flanlar›nözverisine borçludur

Havac›l›k sektöründe yaflananuluslararas› krizi aflmak için, 2001y›l›ndan beri ücretlerinden %10 kesintiyap›lmas›n› kabul eden sivil havac›l›kiflçileri, tüm yönetim zaaflar›na ra¤men,THY A.O. ve Teknik Afi’yi dünyaölçe¤inde hizmet veren kârl› birhavayolu flirketi haline getirdiler.

2006 y›l›nda flirketin sat›fllar› yüzde22, net kâr› ise yüzde 28 oran›ndaartarken, çal›flanlar›n ücretlerindeki reelkay›p yüzde 23.9 olarak hesapland›.(Yüzde 23.9 olarak ifade edilenücretlerdeki erime; iflverenistatistiklerinden al›nm›flt›r.)

Bu y›l›n ilk üç ay›na ait veriler,ola¤anüstü uluslararas› bir krizyaflanmamas› durumunda THY’nin enkârl› y›l›n› yaflaca¤›n› gösteriyor.

Toplu sözleflme masas›nda s›kl›kla,“biz rekabet halinde bir flirketiz” diyenTHY yönetimi, rekabette örnek ald›¤›Luftansa’y›, iflçilerin ücret ve çal›flmakoflullar› söz konusu oldu¤unda

2

Dünya kalitesinde hizmet üretiyoruz,haklar›m›z› alaca¤›z

THY yönetimi,rekabette örnek

ald›¤› Luftansa’y›,iflçilerin ücret ve

çal›flma koflullar›söz konusuoldu¤unda

anmaktan titizliklekaç›nd›.

T‹S

gör

üflm

eler

ind

en

anmaktan titizlikle kaç›nd›.Geçen y›l Avrupa Havayollar› Birli¤i

taraf›ndan, Avrupa’n›n en h›zl› büyüyen,en az rötarla faaliyet gösteren, en azbavul kaybeden flirketi ilan edilen THY,yönetimin yanl›fl ve plans›z büyümepolitikalar›na ra¤men, çal›flanlar›n özverive fedakarl›¤› sayesinde bu noktayagelmifltir.

Toplu-ifl Sözleflmesinde son sözüçal›flanlar söyleyecekEsnek çal›flt›rma, 3 kiflinin iflini tekçal›flana yapt›rma, sürekli de¤iflen veuyulmayan uçufl programlar› yüzündenyorgunluktan ayakta duramaz halegelmifl uçufl ekibini 4-5 bacakl› uçufllarazorlayarak, hem çal›flanlar›n hemyolcular›n hayat›na kastetme; yönetiminpersonel, dolay›s›yla iflletme politikas›naverilebilecek onlarca örnekten sadecebirkaç›.

Hava-‹fl Sendikas›’n›n karar organlar›;yeni talep ve ihtiyaçlar bir kenara,kazan›lm›fl haklardan tavizi öngören butoplu sözleflmeyi imzalamama karar›alm›flt›r.

Bundan sonraki süreçte, kanun

hükümleri gere¤i Hava-‹fl Sendikas›grev karar› almak zorundad›r.

Türkiye’de anti-demokratik yasalarnedeniyle hükümetlerin “grev erteleme”ad› alt›nda, grev karar›n› fiilen yasaklama“hakk›n›n” oldu¤unu ve bu “hakk›” dason derece kötü niyetli kulland›¤›n›hepimiz biliyoruz.

Hava-‹fl, grevin ertelenmesi yolunagidilmesi halinde; ulusal kamuoyu veuluslararas› sendikal dayan›flmay›harekete geçirerek, konuyu Uluslararas›Çal›flma Örgütü’ne (‹LO) tafl›yacakt›r.

Daha da önemlisi; Hava-‹fl Sendikas›,erteleme yoluylasözleflmeninantidemokratik birtahkim kurumu olanYüksek HakemKurumu’na b›rak›lmas›halinde, TH A.O. veTeknik Afi.’de iflbar›fl›n›n çok a¤›r, uzundönemli ve tamiri zor birdarbe alaca¤›n›flimdidensöylemektedir.

3

Hava-‹flSendikas›’n›nkarar organlar›;yeni talep veihtiyaçlar birkenara, kazan›lm›flhaklardan taviziöngören bu toplusözleflmeyiimzalamamakarar› alm›flt›r.

Ara

bul

ucu

top

lant

›s›n

dan

T‹S görüflmelerinin iflvereninuzlaflmaz tavr› nedeniyle t›kanmas›n› 7Haziran 2007 tarihinde teknik hangarbak›m üssünde toplanan yaklafl›k 1500Teknik Afi. iflçisi protesto etti. Uçufliflletme, kargo, yer iflletme, bilet sat›flgibi THY birimlerinden çal›flanlar›n dadestek verdi¤i eylemde Hava-‹flSendikas› Genel Baflkan› Atilay Ayçin’debir konuflma yaparak, iflverenin T‹Smasas›ndaki uzlaflmaz tavr›n›sürdürmesi halinde grev karar›n›asacaklar›n› söyledi. “‹fl, ekmek yoksabar›fl da yok”, “vur vur inlesin yönetimdinlesin”, “talebimizde hakl›y›z, sökesöke al›r›z” diyerek slogan atan TeknikAfi. iflçileri toplu sözleflmeyletan›mlanm›fl taleplerinde hakl› ve kararl›olduklar›n› belirtirken, uzlaflma lehlerineolmad›¤› taktirde eylemliliklerinisürdüreceklerinin mesaj›n› da verdiler.

T‹S’in sonuçlanmas›nda tek yetkiliçal›flanlar

60 günlük sürenin tamamlanmas›na

ra¤men, üyelerin talepleri olan ücret-sosyal haklar ve çal›flma koflullar›ndaki iyilefltirme önerilerine hiçbir yan›talamad›klar›n› belirten Ayçin,“inan›yorum ki sizler, dünyan›n engeliflmifl filosuna sahip THY ve TeknikAfi’nin taleplerinizi karfl›layacak güçteoldu¤unu biliyorsunuz. Bütün bude¤erleri yaratan siz iflçilere vetaleplerinize olumlu yaklaflmayan THYve Teknik Afi. yöneticilerine karfl› özverive fedakârl›k s›n›rlar›n› aflt›¤›n›zkanaatindeyim. Bu haklar yerinegetirilmedi¤i müddetçe bizçal›flanlardan özveri ve fedakârl›kbeklememek gerekti¤ini, sizlerin flu anortaya koydu¤u coflku ve kararl›l›kgösteriyor. Öyle umuyorum ki; yöneticilersabr›m›z› daha fazla zorlanmadan butaleplere makul yaklafl›m› gösteriler vetoplu sözleflme masada tamamlan›r.”derken aksi taktirde olabilecek tümolumsuzluklar›n sorumlusunun THYyöneticileri olaca¤›n› kaydetti. T‹S’insonuçland›r›lmas›nda tek yetkilinin THY

4 Hava-‹fl Genel Baflkan› Atilay Ayçin:

Bundan sonra olacaklardan iflveren sorumlu

Tekn

ik A

.fi. e

ylem

ind

en

Hava-‹fl Sendikas› Genel Baflkan›Atilay Ayçin

ve Teknik Afi. çal›flanlar› oldu¤unusöyleyen Ayçin; iflçilerin kabul etmedi¤ihiçbir maddeyi iflçiler ad›na kabuletmeyece¤ini de ekledi.

Gerekirse grev hakk›m›z› kullan›r›z“Gerekirse meflru grev hakk›m›z›

kullanmaktan zerre kadar tereddütetmeyece¤iz.” diyenAyçin’inkonuflmas›na alk›flve sloganlar eflliketti.

Ayçin, busüreçte kötü niyetlikiflilerce kendisihakk›ndaspekülasyonlarç›kart›labilece¤inisöyleyerek, kifliselmal varl›¤›yla ilgiliolarak da iflçileribilgilendirdi.

“Hakk›mda dahaöncede, kimispekülasyonlarç›kartmaya çal›flt›lar. Eski arkadafllarbilirler, bunu daha çok yeniler içinsöylüyorum. 85 m2 bir dairem d›fl›ndahiçbir fleyim yok. 3.800 lira net maaflal›yorum, 18 y›ld›r sendika baflkan›y›m,sa¤l›¤›mla ilgili olarak ise; turp gibisa¤lam oldu¤umu görmenizi istiyorum.Hiçbir güç bizlerin birli¤ini vebütünlü¤ünü bozamayaca¤›n› olaninanc›mla; bu mücadelede baflar›ylaç›kaca¤›m›za inan›yorum.”

B›çak kemi¤e dayand›“Bizlerin art›k gerçekten sabr› taflt›”

diyen bir Teknik Afi çal›flan› ise; “bugüntopland›k çünkü b›çak kemi¤e dayand›.Bu zamana kadar toplu sözleflmedeuzlaflmak niyetiyle iflveren taraf›ndanbir tane ad›m at›lmad›. Bu toplant›,flimdilik sadece uyar› niteli¤i tafl›yor,

ancak bizlerhakk›m›z olan›istiyoruz ve bununiçin ne gerekirseyapmaya, her türlühak alma girifliminiarkas›nda durmayahaz›r›z.” diyerekTeknik Afi’dekiatmosferi özetledi.

Teknik Afi.çal›flanlar›n›nönemsedi¤ikonulardan birkaç›ise flöyle, “‹nsanlarbu kadarçal›flmalar›nara¤men, yapt›klar›

iflin karfl›l›¤›n›alamamalar›ndanflikayetçi. Bir di¤erönemli mesele ise belirlisüreli arkadafllar›m›z›ndurumlar›; eflit ifle eflitücret uygulanmal›. ‹darimaddeler bir di¤er konu;k›dem ilerlemeleri, pashaklar›, insanlar›n ilgi vemerakla bekledi¤i ve biran önce sonuçlanmas›n›istedi¤i maddeler.”

5

“Gerekirse meflrugrev hakk›m›z›kullanmaktanzerre kadartereddütetmeyece¤iz.”diyen Ayçin’inkonuflmas›na alk›flve sloganlar eflliketti.

THY A.O.’da 8 bin 724, Teknik Afi’de.2 bin 522 iflçiyi kapsayan T‹Sgörüflmeleri, iflverenin uzlaflmaz tavr›yüzünden t›kan›rken, Hava-‹fl Sendikas›yöneticilerinin, çal›flanlar› bilgilendirmekamac›yla gerçeklefltirdi¤i ifl yeri gezileritüm birimlerde sürüyor. ‹fl yerigezilerinde sözleflme süreci anlat›larak,uyuflmazl›¤a götüren maddelerhakk›nda bilgi verilirken, çal›flanlar ilgiyledinledikleri sendika yetkililerine, T‹Ssüreciyle ilgili merak ettikleri sorular› dayöneltebiliyorlar.

THY ve Teknik Afi. iflvereni;“de¤ifliklik önerdi¤iniz idari maddeleriçekmedi¤iniz takdirde, ücret teklifimiziaç›klamayaca¤›z” diyerek 120 günlük

görüflme sürecinde sergiledi¤i uzlaflmaztavr›n› resmi arabulucu döneminde desürdürüyor.

THY’de 40 as›l, 3 geçici, TeknikAfi’de 36 as›l, 2 geçici madde üzerindeuyuflmazl›k sürmekte. ‹flverenin, ücrettelaffuzunu sendikan›n idari maddelerdegeri atmas› flart›na ba¤lad›¤›görüflmeler, iflte tam da bu, tek tarafl›dayatma zihniyeti yüzünden t›kan›rken;iflverenin teklifi, çal›flanlar›n sosyal-özlükve ücret haklar›ndan geriye gidiflinhabercili¤ini yap›yor. ‹flvereninarabulucu sürecinin sonunda 1 y›l içinöngördü¤ü ücret zamm› ise sadeceyüzde 9.

Bundan sonraki sald›r› sendikalörgütlülü¤e

Oysa tüm birimlerde gerçeklefltirilenifl yeri gezileri s›ras›nda bir kezanlafl›l›yor ki; çal›flanlar y›llard›r özverive fedakarl›kla sürdürdükleri çal›flmalar›neme¤in almakta kararl›.

14 Haziran Perflembe günü d›flhatlarda Hava-‹fl Baflkan› Atilay Ayçin’inkat›l›m›yla gerçeklefltirilen ifl yeri gezisibunlardan sadece biri.

Ayçin, “de¤ifliklik önerdi¤imiz veiflverenin kabul etmedi¤i maddeler, soniki y›lda sizlerin sorun ve ihtiyaçlar›ndanyola ç›karak yeniden düzenlenmiflkonulard›r ve hayatidir.” derken konuyu önemli k›lan bir baflka nedeni de flöyleözetledi. “Özellikle bu dönem flirket çok

6

Hava-‹fl Sendikas› iflyeri gezileriyleçal›flanlar›na ulaflt›

Uçu

fl ‹fl

letm

e

D›fl Hatlar

h›zl› bir özellefltirme sürecine sokularakh›zla yabanc›laflt›r›ld›, bununla dayetinilmeyip, bölündü parçaland›. Bununarkas›ndan gelecek olan sald›r›, sendikalörgütlülü¤edir. Bu dönem, söz konusuidari maddeler tam da bu sebepten, ikikere daha önemli.”

Ayçin’in T‹S’de asla tavizverilemeyece¤ini bir kez daha hat›rlatt›¤›temel bafll›klar ise flunlar: Uçucupersonelin çal›flma koflullar›n›düzenleyen 105, belirli sürelisözleflmelilerin haklar›n›n eflitlenmesiyleilgili maddeler, flimdiye kadar kazan›lm›flmevcut haklar›n korunmas› ve ücret…

“Bu maddeler sorunu çözenseviyede kabul edilmedi¤i takdirde, butoplu sözleflme bitmez.” diyen Ayçin,as›l olan›n grev de¤il, haklar, çal›flmakoflullar› ve ücret konusundaki iyilefltirmeoldu¤unu, gerçekleflmemesi halindeise grev karar›n› asmakta tereddütetmeyeceklerini bildirdi.

Ayçin’in konuflmas›, çal›flanlar›nalk›fllar›yla sona erdi.

Eflit ifle eflit ücret istiyoruzAyn› gün gerçeklefltirilen bir baflka

iflyeri gezisi ise Uçufl ‹flletmedeydi.Hava-‹fl Genel Baflkan Yard›mc›s›

Eylem Atefl; uçufl iflletme çal›flanlar›n›nkoflullar›n› düzenleyen ve 105 olaraktan›mlanan maddelerin tümünün iflverentaraf›ndan reddedildi¤ini söyleyerek,yönetmeliklerin iflveren taraf›ndan tektarafl› olarak de¤ifltirildi¤ine, dolay›s›ylaçal›flanlar›n keyfi uygulamalar›nmuhatab› oldu¤unu hat›rlatt›. “105 bizleriçin çok önemli, çünkü uçucu personelifl yasas›nda tan›ml› personel de¤il.Uçucular›n çal›flma flartlar›n› iflverenlerinhaz›rlad›¤› yönetmelikler belirliyor ve buyönetmelikleri tek tarafl› olarakde¤ifltirme hakk›na sahipler. Pashaklar›ndaki k›s›tlamalar, bofl gün

tan›mlar›n›n yorumlanmas›, simülatöruçufllar›n›n mesaiye dahil edilmemesigibi çal›flan aleyhine düzenlemelerinnedeni tek tarafl› olarak de¤ifltirilebilenyönetmelikler. Bizler için çok önemliolan görev ve gün tan›mlar›, görevdinlenme sürelerinin belirlenmesi, ancaktoplu sözleflmeyle güvence alt›naal›nd›¤›nda biz çal›flanlar için sa¤l›kl›çal›flma koflullar›n› oluflturabilir.”

Belirli süreli sözleflmelilerin ücretfarklar›na da de¤inen Atefl; bu statüdeçal›flan yaklafl›k 4000 kifli oldu¤unu veHava-‹fl Sendikas›’n›n “eflit ifle eflit ücret”anlay›fl›ndan hareket etti¤ini belirtti.

“Önümüzde iki seçenek var” diyenAtefl, “ya toplusözleflmeyi dayat›lanflekliyle imzalayaca¤›z-ki bu durumda ücretve sosyal haklardankorkunç bir geriyegidifl söz konusuolacak- ya da birarada duraraksendikan›n ald›¤›eylemlilik kararlar›nauyarak haklar›m›z›koruyupgelifltirece¤iz.” dedi.

7

Teknik A.fi.

8

T‹S lehimize sonuçlanmad›¤› takdirde grevde kararl›y›zÖncelikle bu toplu sözleflmeden çok

umutluyuz. Bu zamana kadaralamad›klar›m›z› bu dönem almakistiyoruz ve bu anlamda kararl› bir duruflsergilemeye çal›fl›yoruz. Özellikle sondönemde call center’a yeni bafllam›fl300’ün üzerinde yeni arkadafl›m›z var.Onlar da bizim yapt›¤›m›z iflin ayn›s›yap›yorlar ama bizim ald›¤›m›z maafl›nyar›s›n› al›yorlar, nerdeyse hemen hepsiflehir d›fl›ndan geldiler ve büyük s›k›nt›lar›var; öncelikle onlar›n sorunlar›n›nçözülmesi gerekiyor. Toplu sözleflmede,bugün gelinen nokta aç›s›ndanbak›ld›¤›nda, iflverenin konuya olumluyaklaflt›¤›n› düflünmüyoruz, arabulucusürecinden de umutlu de¤iliz.

Muhtemelen iflveren toplu sözleflmemasas›nda gösterdi¤i olumsuz tavr›sürdürmeye devam edecektir.

Bu aflamada T‹S lehimizesonuçlanmad›¤› takdirde grev sürecinekararl›y›z. Birebir tüm arkadafllarlayapt›¤›m›z görüflmelerde ortaya flöylebir sonuç ç›k›yor ki; olmazsa olmazmaddelerimiz yaflama geçmedi¤itakdirde grev kaç›n›lmaz.105konusunda uçucu arkadafllar›m›z›nyan›nday›z, ücret maddesi yine önemlibir madde, bunun d›fl›nda flimdiye kadarkazan›lm›fl haklar›m›zdan herhangi birgeriye götürme çabas›n› da hiçbirflekilde kabul etmeyece¤iz.

Atilla Ünvan(Call Center Temsilcisi)

T‹S’in nas›l sonuçlanaca¤›n› arabulucu de¤il,çal›flanlar›n iradeleri belirleyecek

fiu an da belirli süreli sözleflmeyleçal›flan çok fazla arkadafl›m›z vararam›zda. Bizlerde belirli sürelisözleflmeli olarak ifle girdik ve onlar›ngeçti¤i benzer zor koflullardan biz degeçtik. fiu anda aram›zda bu flartlardaçal›flan çok fazla arkadafl›m›z var. Onlarda bizimle ayn› ifli yap›yor ve bizlerinald›¤› ücretin neredeyse yar›s›n› al›yorlar.

Bir di¤er önemli konu; dayat›lmayaçal›fl›lan esnek çal›flma. Esnek çal›flma,havayolu gibi özel flartlara sahip, “uçuflemniyeti” kavram›na sahip bir iflkolu içinasla kabul edilemeyecek bir baflkakonu. Sözleflmeyi bütünlüklü olarakde¤erlendirmek zorunday›z, o sebeple

tüm bölümlerde çal›flan arkadafllar›m›z›nçal›flma koflullar› bizler için önemli.Arabulucu süreçlerinin toplusözleflmelere çok bir fleykazand›rmad›¤›n› önceki süreçlerdende biliyoruz. Arabulucu sürecini,iflverene taleplerimizin arkas›ndadurdu¤umuzu göstermek içinkullanaca¤›m›z haz›rl›k dönemi olarakgörüyoruz. Bu, çal›flanlar›nkazan›mlar›n› birlikte mücadeleleriyleelde edebilecekleri bir süreç. Toplusözleflmenin nas›l sonuçlanaca¤›n›arabulucu de¤il çal›flanlar›n iradeleribelirleyecek.

Arzu fiahin(Call Center Temsilcisi)

Hakl›y›z, haklar›m›z› istiyoruz

Gülbeyaz Efe(Uçufl ‹flletme Temsilcisi)

Bu güne kadar hak etti¤imizdenfazlas›n› hiç istemedik, flirketimizin dahada yükselmesi için hak etti¤imizdenaz›na raz› olduk. Geldi¤imiz noktadaflunu gördük ki; bir gün karfl›l›¤›n›bulaca¤›n› umdu¤umuz özverimiz,görevimiz olmufl.�fiirketimizi istenennoktaya tafl›m›fl olmam›za ra¤men hala

özveride bulunmam›z bekleniyor.Neden?Bu güne kadar ki T‹S toplant›lar›nda

gördük ki, hak verilmez al›n›r. Gün, hakl›taleplerimizin ard›nda sonuna dekdurma ve bu güne kadar harcad›¤›m›zeme¤i bundan böyle hakl› taleplerimizialmak için harcama günü.

9

Yönetimimiz ülkeyi ve flirketi pazarlamakla meflgulTeknik ve THY’nin bölümleri aras›nda

hiçbir fark görmüyorum. THY Yönetimisiyasi iktidarla paralel bir tutum içinde.Hedefleri ülkeyi pazarlamak, ilk öncebu feodal ve geri zihniyetten kurtulmakgerekiyor. Bu anlay›fltan ne iflçilere neköylülere herhangi bir fayda gelece¤inidüflünmüyorum. Kendileri çark›n difllisiolmufl durumdalar ve çal›flanlardan daöyle olmalar›n› bekliyorlar, bu zihniyettenhay›r gelmez. fiirkette flu an Havafl(tafleron), belirli süreliler ve belirsizsüreliler var, bunlardan sendikal› olanlarkoflullar› aç›s›ndan daha iyi durumdalar.

Eme¤imizin karfl›l›¤›n› alam›yoruz,çünkü havac›l›k gerçekten zor ve vas›fgerektiren bir iflkolu. Onlar ise kendisiyasi düflüncelerine uygun iflçi istiyorlar.

Arabulucu sürecinin uzlaflmanoktas›nda faydal› olabilece¤inisanm›yorum, çünkü arabulucu flimdiyekadar hiçbir toplu sözleflmeyi çözemedi.Bu, 12 Eylül yasalar›n›n iflçiler içingetirdi¤i oyalama taktiklerinden baflkahiçbir fley de¤il. Türkiye’de zatendemokrasiden söz etmek mümkün de¤il.

Toplum bir ç›k›fl ar›yor elbet amakendi kaderini de baflkalar›n›n ellerineteslim etmifl durumda. Uygar insanyaflam› kolaylaflt›r›r, hayattan keyif al›rve irade koyar. Ancak bizimyönetimimizin insanlar› dinlemeksorunlara çözüm bulmak gibi dertleriyok, flirketimizi ve ülkemizi pazarlamaklameflgul kendileri.

Coflkun Yüksel(Kargo iflçisi, Yedek Üye)

Teknikte yaflananlar, insanlar›n bo¤az›na gelmifl durumdaEn önemli s›k›nt›lar›m›zdan biri,

yapt›¤›m›z iflle k›yasland›¤›nda ald›¤›m›zücretlerin az olmas›. Çok ifli az adamlayapmaya çal›fl›yoruz, yani ifl yükümüzçok fazla ve hâlâ daha çok ifl vermeyeçal›fl›yorlar. Bizler, bu adaletsiz durumundüzeltilmesini istiyoruz. ‹fl yerinde kiflileraras›nda ayr›m yap›labiliyor.Sözleflmelilerle kadrolular aras›nda çokciddi ücret farklar› oluflmaya bafllad›,bu durum çal›flma bar›fl›n› da etkiliyor.Sonra, iflyerine tafleronu sokmayaçal›fl›yorlar, bu durumda ayn› atölyedehem tafleron hem sözleflmeli hemkadrolu olarak üç farkl› çal›flma biçimiolufluyor.

Belirli sürelilerin çal›flma koflul ve

ücretlerinin belirsiz sürelilerle eflitlenmesibizler için olmaz olmaz bir konu. Songiren arkadafllar›n k›dem kay›plar› çokfazla. Ayn› ifli yapanlar›n birini % 50’den,di¤erini % 70 ‘den ifle bafllatm›fllar,bunlar›n bir standarda kavuflmas› gerek.

Resmi arabulucunun, anlaflamam›fliki taraf› anlaflt›rma gibi bir gücününolu¤unu sanm›yorum. ‹flvereninmasadaki tutumunu hep birlikte gördük,hiçbir maddede do¤ru dürüst bir teklifleriyok, bizlerin tekliflerini de geri çevirdiler.

Anlaflmazl›¤›n ifle yans›mas› isebizlere ba¤l›. Teknikteki durum insanlar›nbo¤az›na gelmifl durumda, tümarkadafllar›m›z “ne yap›lacaksa var›z”diyorlar.

Enis Do¤uluay(Teknik Afi. Temsilcisi)

Maafllar›m›z zaman içinde eridiK›demlerin, izin ve ücretlerin

eflitlenmesi benim ve bölümümdekiarkadafllar›m›n öncelikli talepleri. Sakl›haklar›m›z›n korunmas› kayd›ylaücretlerde iyelefltirme istiyoruz. Eskizamanlarda THY iflçilerinin özel sektörlek›yasland›¤›nda iyi maafl ald›¤›n›söyleyebilirdik belki ama art›k böyle birdurum kalmad›, maafllar›m›z bugünitibariyle erimifl durumda. Bölümümüzçal›flanlar›n›n ortalama maafl› 1200 YTL.civar›nda ve ücretlerimizin neredeyse

üçte biri vergi vs. için kesiliyor.Önceki dönemlerdeki

deneyimlerimize bakarak söyleyebilirimki; arabulucu sürecinde olumlu birgeliflme kaydedilece¤inidüflünmüyorum. Bizler için as›l önemlidönem; arabulucudan sonrabafllayacak. fiimdiye kadar herkesgeliflmeleri sessiz sakin izledi amabundan sonraki süreçte THY çal›flan›,harekete geçmek için haz›r bir flekildebekliyor.

Özlem Güler(Harbiye Sat›fl Müdürlü¤üTemsilcisi)

10

Tahammülümüz zorlan›yor, T‹S bir an önce sonuçlans›nPersonel yetersizli¤i, ifl huzuru önemli

konular çünkü bizler, müflteri ile yüzyüze çal›fl›yoruz. Kendimize görehaklar›m›z olmas› gerekti¤inidüflünüyorum. Kötü bir gününüzdeiflleminizi yapt›¤›n›z halde, yolcununyapt›¤› espriye gülmeniz diye sizdensavunma istenebiliyorsa o zaman benimifl huzurum yoktur.

Toplu sözleflmeye konusundaherhangi bir iyi niyet henüz göremedik.‹nsanlar›n tahammül s›n›rlar› zorlan›yor,herkesin kendisine göre s›k›nt›lar›,ihtiyaçlar› var ve toplu sözleflmenin biran önce sonuçlanmas›n› istiyorlar. Buzamana kadar sessiz kalmam›z› yönetimsak›n yanl›fl anlamas›n, bu mutlaka biryerden ç›kacak ve ifle elbet yans›yacak.

Toplu sözleflme lehimizesonuçlanmad›¤› takdirde ifl bar›fl› dayok. Bunu kendim ve çal›flt›¤›m

bölümdeki arkadafllar›m ad›na rahatl›klasöyleyebilirim. 10 senedir THY’deçal›fl›yorum, çok dönem gördüm ancakhiç bu zamanki gibi bir dönemyaflamad›m. Siyasi iktidar ile THYyönetiminin birbirine bu denli paralel birseyir izlemesi beni çok rahats›z ediyor.Y›llar›n› bu flirkete vermifl insanlar terfialamazken, daha dün gelenler çabucakdiledikleri pozisyona gelebiliyorlar. 10yolcudan 9’unun THY ile ilgiliflikayetlerini, serzenifllerini dinliyor olmakbeni çok üzüyor. Yöneticilere deburadan seslenmek istiyorum; e¤er buyaz›y› okurlarsa gelsinler ve yolcuyabirebir hizmet veren sat›fl personelininhangi flartlarda nas›l çal›flt›¤›n›, THY ileilgili ne kadar a¤›r elefltirilere maruzkald›klar›n› görsünler. Kirada olanlar,çocuk okutanlar var, bu insanlar nas›lyaflas›n, açl›k s›n›r› 1.500 YTL.

Yasemin Cayk›n(Harbiye Sat›fl Müdürlü¤üTemsilcisi)

Uçucular için 105, grev maddesi

Haflim Erdo¤an(Kabin Memuru)

Sendikam›z›n da üzerinde titizlikledurdu¤u, hatta ad› grev maddesi olarakgeçen 105 bizim için öncelikli. Mesaisaatleri, gün tan›m›, dinlenme süreleri,ayl›k ve y›ll›k uçufl limitleri gibi konular›105 kendi içinde düzenliyor vebar›nd›r›yor. Bu sebeple biz uçuculariçin 105 çok önemli bir madde.

Arabulucudan umutlu de¤ilim çünküyönetim, toplu sözleflme sürecindeiflçiye ve haklara bak›fl›n› aç›k ve netolarak ortaya koydu asl›nda, bunu tümarkadafllar›m›zla birlikte gördük.

‹fl bar›fl› zaten flu anda da yok,sendikan›n çal›flanlarla birlikte ortayakoyaca¤› eylemliliklerle iflverenin tutumude¤ifltirilebilir.

Toplu sözleflmenin çal›flanlar lehinesonuçlanmamas›; ifl yavafllatma, iflb›rakma gibi sonuçlara yol açacakt›r vebence açmal› da. Ücret konusunagelince, çal›flmam›z›n karfl›l›¤›n›ald›¤›m›z› düflünmüyoruz elbette, bureel kay›p tespiti ile de ortaya konmufldurumda zaten.

Simay Çeken(Uçufl ‹flletme Temsilcisi)

105, güvenli uçufllar için olmazsa olmazlar›n talebi105. madde bize göre her fleyden

önce uçufl emniyetini kaps›yor. Uçucupersonelin çal›flma ve dinlenmekriterlerinin uluslararas› standartlardaolmas›n› istiyoruz.105, güvenli uçufllaryap›labilmesi için olmazsa olmazlar›ntalebi asl›nda.

Mesela ayn› gün içinde iki kez görevalabiliyoruz, bunun olmamas›n› istiyoruz.Uçufl programlar› sürekli de¤ifltiriliyor,zaman zaman ifle geldi¤imiz saatte bilede¤ifltiriliyor. Samsuna gidecekken,kendinizi Londra’da bulabiliyorsunuz,dolay›s› ile sosyal hayat› dadüzenleyemiyorsunuz.

Tüm bu olumsuzluklar›n

giderilmemesi, elbette ifle yans›yacakt›r.Eskiden k›fl dönemlerinde biraz daharahat uçufllar yaparken artan tarifelerdendolay› flimdi öyle bir noktaya geldik ki,k›fltan yaza zaten yorgun giriyoruz veflimdi 12 ay boyunca yorgunuz. ‹flyavafllatma m› olur daha radikal eylemlermi olur; onu flimdiden bilemiyorum amaiflveren konuflmay› ve uzlaflmay›reddetti¤i için çal›flanlar aras›nda cidditepkiler flekillenmeye bafllad›.Arkadafllar›m›z, “ne zaman bir fleyleryapaca¤›z” sorular›n› s›kl›klayöneltiyorlar. Biz diyalogdan yanay›zama zannediyorum ki, iflveren bizlerleayn› fikirde de¤il.

11

Yukar›da gördü¤ünüz; “THY A.O. ve THY Teknik Afi.’de neden grev aflamas›nagelindi?” bafll›kl› ilan, 13 ulusal gazetenin Türkiye bask›lar›nda 6 gün boyunca yay›nland›.

Hava-‹fl Sendikas› imzal› ilanda, THY ve Teknik Afl. çal›flanlar›n›n uzlaflmazl›klasonuçlanan toplu sözleflme sürecinde grev aflamas›na nas›l geldi¤i özetlenirken,çal›flanlar›n bundan sonra özverilerini ortadan kald›rd›¤› tüm kamuoyuna duyuruldu.

Afla¤›da Hava-‹fl Sendikas›’na gelen pek çok destek mesaj›ndan bir kaç›n› bulabilirsiniz.

THY A.O. ve THY Teknik Afi.’de neden grev aflamas›na gelindi?

Türkiye Sivil Havac›l›k Sendikas›’n›n (Hava-‹fl) 16 Mart 2007 tarihindenbu yana, THY A.O. ve THY Teknik A.fi. iflyerlerinde 11.300 havac›l›k

çal›flan› ad›na yürütmekte oldu¤u toplu ifl sözleflmesi görüflmeleri hiç arzuetmiyor olmam›za karfl›n grev aflamas›na gelmifl durumda. Grev karar›n›n al›nmas›ndan

önceki son aflama olan resmi arabulucu süreci dün (27 Haziran) sona erdi ve THYA.O.’da 40 as›l, 3 geçici madde, THY Teknik A.fi.’de ise 36 as›l, 2 geçici maddeüzerinde anlaflma sa¤lanamad›.Bu durumun bafll›ca sorumlusu THY A.O. ve THY Teknik A.fi. yönetimleridir.Her iki sözleflmede de, uyuflmazl›k maddelerinin yaklafl›k 20’ye yak›n› ücret ve ücreteiliflkin di¤er haklar ve sosyal yard›mlar ile ilgili maddeleri kapsamaktad›r. THY A.O.ve THY Teknik A.fi. yönetimleri, sözleflme görüflmelerinin do¤as›yla ve iyi niyetleba¤daflmayacak bir biçim hem 60 günlük yasal görüflme süresi içinde, hem de resmiarabulucu sürecinin son toplant›s›na kadar, ücret ve ücrete ba¤l› maddeleri görüflmeyikategorik olarak reddetmifltir. Her iki flirket yönetiminin son toplant›da getirdikleri,birinci y›l için yüzde 9 ikinci y›l için ise TÜFE oran›nda ücret art›fl› yap›lmas› teklifisendikam›zca kabul edilmemifltir.Birikerek kronikleflen sorunlarTHY A.O. ve THY Teknik A.fi. yönetimleri havac›l›k sektöründe k›sa vadeli ç›karhesaplar›n›n uzun dönemli ç›karlarla uzlaflmayaca¤›n› göz ard› etmekte, insan faktörünühiçe saymakta, personelini sürekli olarak horlayan, tehdit eden, cezalarla y›ld›rmay›yöneticilik sayan ve ça¤dafll›ktan uzak bir tutum izlemektedir.Toplu ifl sözleflmesinin hükümleri ihlal edilerek ve çal›flanlar›n r›zas› al›nmadan, fazlamesai yapt›rma, uçufl görev sürelerinin afl›lmas›na yönelik zorlamalar, hafta tatilikulland›r›lmamas› ve keyfi vardiya düzeni uygulamalar› devam etmektedir.fiirket yönetmelikleri toplu ifl sözleflmesinde yer alan hükümlere ra¤men, sendikan›ngörüflü al›nmadan, sistematik bir biçimde tek tarafl› olarak de¤ifltirilmekte ve bu yollaçal›flanlar›n özlük haklar› ortadan kald›r›lmaktad›r.Her iki flirkette de uçufl emniyeti ve güvenli¤inin zafiyete u¤ratan tafleronlaflma uygulamas›yayg›nlaflt›r›lmakta ve tafleronlaflt›rma çal›flanlara karfl› s›k s›k bir tehdit unsuru olaraköne sürülmektedir.THY A.O.’da emeklilik süresi dolan personele yönelik, kanunsuz toplu iflten ç›karmauygulamalar› ve baflvurulan di¤er ak›l almaz bask›lar, hem deneyimli personelinkaybedilmesine, hem de ifl bar›fl›n›n bozulmas›na yol açmaktad›r.Bu uygulamalar›n kaç›n›lmaz sonucu olarak sosyal diyalog ve endüstriyel iliflkiler büyükyara almaktad›r. ‹dari sorunlar›n hemen hemen hiçbiri diyalog yoluyla çözülemedi¤ibir ortamda kimi düzenlemelerin toplu ifl sözleflmesine tafl›nmas› zorunlu hale gelmifltir.Üzerinde de¤ifliklik önerdi¤imiz idari maddelerin say›s› bu nedenle önemli ölçüdeartm›flt›r.

Taleplerimiz ve uçufl emniyetiÜyelerimizin ücrete iliflkin olmayan maddelerle ilgili talepleri yaln›zca ve basitçe kendileriiçin kimi ek sosyal haklar almakla s›n›rl› de¤ildir. Bu talepler her fleyden önce uçuflemniyetinin güçlendirilmesini, bilimsel çal›flmalar› ve yaflanm›fl ac› deneyimleri esasalan evrensel standartlara yükseltilmesini hedeflemektedir.Nas›l dünya üzerinde deprem tehlikesi alt›nda bulunan ülkeler aras›ndaki deprem riskis›ralamas›nda, ilk s›ralarda yer alan ülkemizde bilim d›fl› bir anlay›flla, “Bize bir fleyolmaz,” denilerek yap› güvenli¤i göz ard› ediliyorsa, THY A.O. ve THY Teknik A.fi.yönetimleri de benzer bir biçimde keyfi ve tek tarafl› yönetmelik de¤ifliklikleri yaparakve var olan toplu ifl sözleflmesinin hükümlerini bile ihlal ederek uçufl emniyetini zaafau¤ratmaktad›r.Biz sivil havac›l›k iflçileri bu alaturka yönetim anlay›fl›n›n THY A.O. ve THY TeknikA.fi.’nin, sektörümüzün, onunla yak›ndan ba¤lant›l› turizm sektörünün ve genel olarakTürkiye ekonomisinin ufkunu karartmas›na izin vermeyece¤iz ve üzerimize düflensorumlulu¤u yerine getirmekten kaç›nmayaca¤›z.Gerekti¤inde fedakârl›k yapt›kTHY A.O. ve THY Teknik A.fi. iflçileri olarak sorumluluktan daha önce de kaçmad›k.11 Eylül’de 2001 tarihinde ABD’de yap›lan terörist sald›r›lar›n ard›ndan havac›l›ksektöründe uluslararas› ölçekte yaflanan krizle birlikte THY çal›flanlar› bu büyük sars›nt›n›natlat›labilmesi için, ürettikleri hizmetin kalitesinden hiç ödün vermeden kriz sona erinceyekadar ücretlerinden yüzde 10 oran›nda kesinti yap›lmas›n› kabul ettiler. Bu flekildekrizin afl›lmas›n›n ard›ndan flirket giderek daha fazla yat›r›m yapan ve buna karfl›ngiderek daha fazla kâr eden bir havayolu haline geldi.Geçen y›l Avrupa Havayollar› Birli¤i, THY’yi Avrupa'n›n en h›zl› büyüyen, en az rötarlafaaliyet gösteren ve en az bavul kaybeden flirketi olarak ilan etti. Elde edilen bu baflar›flirket yönetimine oldu¤u kadar flirketin çal›flanlar›na da aittir. Hatta flirket yönetimininyapt›¤› birçok hata her seferinde çal›flanlar›n özverisiyle kapat›lm›flt›r. THY A.O. veTHY Teknik A.fi.’nin bu gerçekleri göz ard› etmeleri büyük bir hata olacakt›r.Emek üretkenli¤ine iliflkin bütün veriler hem THY A.O., hem de THY Teknik A.fi.çal›flanlar›n›n dünya ölçe¤inde bafla gürefltiklerini ve her iki flirkette de emek üretkenli¤ininsürekli olarak artt›¤›n› aç›kça ortaya koymaktad›r.Emek maliyetleri alan›nda ise tam tersi bir tablo geçerlidir. Avrupal› havayolu flirketleriaras›nda en yüksek ücret düzeyine sahip olan SAS’taki ortalama ücretler (fazla mesai,sosyal kesintiler ve di¤er ödemeler dahil) 100 kabul edilerek bir endeksleme yap›ld›¤›ndabu durum bütün aç›kl›¤›yla ortaya ç›kmaktad›r.Görüldü¤ü gibi Avrupa ölçe¤inde THY üç Do¤u Avrupa ülkesi havayolu flirketi ilebirlikte en düflük ücret maliyetine sahip havayolu flirketleri aras›nda yer al›yor. ÜstelikLOT, Malev ve Çek Havayollar› afl›r› personel istihdam›n›n getirdi¤i yükle bu avantaj›yeterince kullanam›yorlar. Bu da ücret maliyeti konusunda THY’yi Avrupa’da muazzamderecede avantajl› bir konuma yerlefltiriyor.

Grev bizim için amaç de¤il, kullanmakzorunda kalaca¤›m›z demokratik birhakt›rTHY A.O. ve THY Teknik A.fi.’de grev karar›al›nmamas›na ve birikmifl sorunlar›n çözümünegiden yol, dayatma içermeyen, ça¤dafl bir sosyaldiyalogun kurulmas›ndan ve iflverence sözleflmeyibitirmeye yönelik ciddi nihai tekliflerin son güneb›rak›lmadan, sendikam›z›n kurullar›na veüyelerine dan›flma f›rsat› verecek bir biçimdeortaya konulmas›ndan geçmektedir. Buyap›ld›¤›nda sorunlar›n h›zla çözüldü¤ü ve heriki taraf› da mutlu edecek bir sonuca ulafl›ld›¤›görülecektir.Uyar›yoruz: Grev erteleme ifl bar›fl›naa¤›r bir darbe vururTürkiye’de egemen olan k›s›tlay›c› ve anti-demokratik yasalar nedeniyle hükümetlerin greverteleme ad› alt›nda fiilen grev yasaklama“hak”k›n›n oldu¤unu ve bu “hak”k›n da gelmiflgeçmifl bütün iktidarlar taraf›ndan son derecekötü niyetli bir biçimde kullan›ld›¤›n› gayet iyi biliyoruz.THY A.O. ve THY Teknik A.fi. yönetimlerinin hükümetle iflbirli¤i halinde grevimiziertelenme yoluna gitmeleri durumunda üyesi oldu¤umuz Uluslararas› Tafl›mac›l›k ‹flçileriFederasyonu’ndan (ITF) uluslararas› sendikal dayan›flmay› harekete geçirmesini talepedece¤iz ve konuyu Uluslararas› Çal›flma Örgütü’ne (ILO) tafl›yaca¤›z. Daha da önemlisierteleme yoluyla sözleflmenin Yüksek Hakem Kurulu'na b›rak›lmas› halinde THY A.O.ve THY Teknik A.fi.’de ifl bar›fl›n›n çok a¤›r, uzun dönemli ve tamiri zor bir darbealaca¤›n› vurgulamay› gerekli görüyoruz.THY ve Teknik A.fi. çal›flanlar› iflverenin uzlaflmaz tavr›na karfl› özverilerini ortadankald›rd›klar› için oluflabilecek aksakl›klardan biz çal›flanlar de¤il iflveren sorumludur.Türkiye kamuoyunu ana ekseni uçufl emniyeti olan taleplerimize karfl› giriflilebilecekolas› bir yanl›fl bilgilendirme ve çarp›tma kampanyas›na karfl› uyan›k davranmaya,THY A.O. ve THY Teknik A.fi. çal›flanlar›n›n mücadelesine destek vermeye ça¤›r›yoruz.Toplu sözleflmenin geliflimi ile ilgili her türlü ayr›nt› için:www.havais.org.trLütfen destek mesajlar›n›z› havais@havais.org.tr adresine gönderin.Türkiye Sivil Havac›l›k Sendikas› (Hava-‹fl):Genel Merkezi‹ncirli Caddesi 68/2 Volkan Apt. Bak›rköy / ‹STANBULTel: +9 0212 660 20 95 (Pbx) • Faks: +9 0212 571 90 51

THY A.O. ve THY Teknik A.fi.’de neden grev aflamas›na gelindi?Kamuoyuna

SAS 100Swiss Airlines 94KLM 91Air France 89Finnair 81‹beria 80Austrian 78Alitalia 77British Airways 76British Midland 66Air Portugal 61Cyprus Airways 58Olympic 53LOT Polish Airlines 40Türk Hava Yollar› 39Malev 34Czech Airlines 24

Kaynak: Rigas Doganis, The Airline Business,Routledge, ikinci bask› 2006, s. 134.

Çocuklar›n›za daha iyi bir yaflam için sürdürdü¤ünüzkavgay› sonuna kadar destek‹iyorum

Ben 2002-2005 y›llari arasinda THY yerhizmetlerinde görev alan tafleron flirketSTFA’n›n ‹zmir Adnan MenderesHava‹iman›’nda yaklafl›k 4 y›l hizmet vermiflve sendikaya ad›m›n› ilk atan personeldenbiriyim. ‹flimde çal›flt›g›m sürece devamliolarak hak aramak adina yap›lan bütünfaa‹iyetlere kat›ld›m ve müdür postabafl› flefpozisyonunda kim olursa olsun flubebaflkan›m›z Hasan Coflkun dahil olmak üzereherkese hak aramak adina do¤ru bild‹¤imiher zaman söyled‹m.

fiahs›m ad›na send‹kaya k›rg›n›m ama

az önce gazeteyi elime ald›¤›mda yar›msayfal›k ilan› görünce keflke ben de oradaolsaydim ve o insanlar› yaln›z b›rakmay›pyap›lacak her türlü eylemin parçasi olmay›arzu ettim. Ne kadar dünya görüfllerimiz ayr›olsa da iflçinin, ezilenin, y›pranan›n yan›ndaolan onlar için hayat›n› bile feda edeb‹lecekAtilay Ayçin beye flükranlar›m› sunar›m.

Unutulmas›n ki personel birlik oluryumru¤u b‹r yere vurmasi ha‹indekazanamayaca¤›n›z h‹ç bir emek savafl›olamaz.

Sayg›lar›mla, Adem Düzbiçer

Toplu ifl sözleflmesi ile ilgili geliflmelerive mücadelenizi,yay›nlad›klar› kadar› ilebas›ndan ve sitenizden izliyorum. Hakl›mücadalenizi DESTEKL‹YOR, bir emekliolarak bulundu¤um ortamlarda, bumücadelenin nedenlerini ve karfl› anlay›fl›sergilemeye çal›fl›yorum. Bu konuda benimakl›ma gelmeyen, yapabilece¤im bir görev

olursa beni bilgilendirmenizi bekliyorum.Sistemin ‹⁄D‹fi edemedi¤i tek iflçi sendikas›,HAVA-‹fi Sendikas›n› en içten duygular›mlakutluyor, baflar›lar›n›z›n devam›n› diliyorum.

Nihat Erdo¤anPetrol-‹fl Sendikas›‹ZM‹R fib.Emekli Bflk.

Say›n Atilay Ayçin Baflkan

Sadece Hava-‹fl üyelerinin de¤il,geçen hafta yapt›¤›m›z kamuoyuduyurusuyla art›k bütün Türkiye’nin debildi¤i gibi, THY yönetimi resmiarabulucu sürecinin son toplant›s›nakadar ücret ve ücrete ba¤l› maddelerigörüflmeyi kategorik olarak ve iyi niyetilkelerine bütünüyle ayk›r› düflen birbiçimde reddetti.

‹flveren taraf› ücret ve ücret ba¤l›maddeleri somut bir biçimde ve ciddibir tutumla tart›flmay› reddettiyse de,sözleflme görüflmelerini izlemifl olanüyelerimizin de birebir tan›k olduklar›gibi ücret art›fl› konusunda mesajlarvermeyi ihmal etmedi. Ne var ki, aç›ksözlülük THY yönetimininerdemlerinden biri olmad›¤› için, bukonudaki niyetlerini hiçbir zamanaç›kça dile getirmediler, bir türvur-kaç takti¤ine baflvurarakzaman zaman belirli iddiak›r›nt›lar›n› ortaya att›lar ve sonrabu k›r›nt›lar› tutarl› bir bütün içindesavunmaktan kaç›narak konuyude¤ifltirdiler.

THY yönetiminin görüflmelers›ras›nda ücret art›fl› konusundasöylediklerini birkaç cümle ileözetlemek mümkün: “THY bizimyönetimimiz alt›nda baflar›dan baflar›yakofluyor. Bu flirket ilk kez bizimyönetimimiz alt›nda faaliyet kâr›elde etmeye bafllad›. Ne var ki,net kâr marj›m›z hâlâ çok düflük:yüzde 2’nin biraz üzerinde.Lufthansa’n›n ise yüzde 10’ayak›n. Bizim net kâr marj›m›z çokaz. Gerçekte bu oran›n yüzde20’ler düzeyinde olmas› gerekir.O nedenle ücret art›fl›konusunda bu talepleri karfl›lamam›zkesinlikle mümkün de¤il.”

Net kâr marj› ile ilgili anlaml›sonuçlar alabilmek için bu oran›n ayn›ifl kolundaki flirketlerle ve flirketin

geçmifl dönemleriyle karfl›laflt›r›lmas›gerekir. Günümüzde uluslararas›havayolu flirketleri için net kâr marj›ortalamas› yüzde 4,05 düzeyinde.‹flveren taraf› uluslararas› havayoluflirketleri için geçerli olan ifl koluortalamas›n› göz önündebulundurmam›fl ve bugün için geçerliortalaman›n befl kat›n› normmufl gibigöstermeye çal›flm›flt›r. Kuflkusuz budurum bilgi eksikli¤indenkaynaklanmamaktad›r. Söz konusuolan sendikam›z› ve üyelerimizialdatmaya yönelik bilinçli birçarp›tmad›r.

fiimdi biz burada dural›m ve sözgerçeklere, rakamlara b›rakal›m.

‹fle THY’de net kâr marj›n›n geliflimigösteren rakamlarla bafllayal›m.

fiimdi de Avrupa’n›n önde gelendi¤er uluslararas› havayollar› ilek›yaslad›¤›m›zda THY’nin net kâr marj›aç›s›ndan nerede oldu¤una bakal›m.

Daha fazla söze gerek yok.Gerçekler ve rakamlar net ve yal›nd›r.Hava-‹fl üyeleri bu verilerden gereklisonuçlar› ç›karacak, tutumlar›n› onagöre belirleyecektir.

12

Ücret art›fl› talebimiz ve THY Yönetimininnet kâr marj› çarp›tmas›

Uluslararas›havayolu flirketleriiçin net kâr marj›

ortalamas›

Sevgili ‹brahim;Toplu sözleflme masas›nda, THY

yönetimiyle tetikçi olarak anlaflmayapan Rahmi C›b›ro¤lu aynen flöylediyordu: “THY A.O. hastane miçal›flt›r›yor? Ameliyat paras›n› da m›biz verece¤iz?”

Yan›nda oturan THY yönetimi de,büyük bir hayranl›kla “ne büyükadam, ne güzel konufluyor, iyi ki buadam› tutmufluz” edas›ylakas›l›yordu.

Sen vefat›nla bu insanlara engüzel, en ac› cevab› verdin. Onlaradedin ki; “siz görevinizin bafl›ndaçal›flanlar›n›z› koruyam›yorsunuz,meydanlarda, flehir ofislerinde hiçbirsa¤l›k önlemini almay›p, müdahaleettiremiyor, “her fley Allah’tan”diyorsunuz, ama bir gün siz de yüceAllah’tan cevab›n›z› alacaks›n›z.

Sevgili ‹brahim;Keflke sen vefat etmeseydin de,

bizler senin vefat tazminat›n›n 10

kat› paray› 5 ayda kazanan buflah›slardan, bu haklar› söke sökealsayd›k. Ve söz veriyoruz, alaca¤›z.

1 y›ld›r Ankara ‹stasyon ve Sat›flMüdürlü¤ü sadece bir doktorlahizmet veriyor. Yaz›lan yaz›lara gelencevap, doktor bulamama.

Herhalde t›p fakültelerinden yenimezun olacak doktorlar› bekliyorlar.Ankara’da görevli doktorun çal›flmasaatleri:

08:30-11:00 Ankara Sat›fl13:00-17:00 MeydanBu demek oluyor ki; meydanda

çal›flanlar 17:00, ertesi gün 13:00saatleri aras›nda, sat›fl ofisindeçal›flanlar 11:00- 20:30 saatleriaras›nda kesinliklehastalanmayacaklar, kalp krizigeçirmeyecekler.

fiayet meydanda rahats›zlananolursa, öncelikle CIP salonu önünderahats›zlans›nlar ki, orada yolcuolarak bulunan doktorlar müdahilolabilsinler. ‹flte h›zla büyüyen(çal›flanlar taraf›ndan büyütülen)fakat ifli bilmeyen yöneticilerce THYA.O. çal›flanlar›n›n içine düflürüldü¤üdurum bu.

Sevgili ‹brahim Kardeflimiz;“Nur içinde yat, mekan›n cennet

olsun.”Geride b›rakt›¤›n ac›l› efline ve

üç yavrumuza da yüce Allah uzunömürler versin.

KALB‹M‹ZDES‹N…

Hava-‹fl Sendikas›Ankara fiube Yönetim Kurulu

13

‹brahim Yüksel1969-2007Görevi: Push-Back OperatörüÖlüm Nedeni: Afl›r› stres ve yorgunluktangörevi bafl›nda kalp krizi

Hava-‹fl Sendikas› Baflkan› AtilayAyçin ve Baflkan Yard›mc›s› Eylem Atefl;Haziran ay›nda Anadolu’daki iflyerlerinegiderek, toplu sözleflme ve uyuflmazl›kmaddeleri ile ilgili bilgi vererek,çal›flanlar›n sorunlar›n› dinlediler.

Hava-‹fl yöneticileri; Diyarbak›r,Malatya, Bodrum, Dalaman, Kayseri,Adana, Antalya, ‹zmir, Ankara illerinde2 hafta boyunca iflyeri toplant›lar›düzenlediler.

Eylem Atefl; toplu sözleflmesürecindeki Anadolu izlenimlerini flöyleözetliyor: “Birçok istasyonda bütünüyelerin kat›l›m› ile yapt›¤›m›z iflyeriziyaretlerimiz THY ve Teknik Afi’ deyükselen mücadeleyi görmemizaç›s›ndan anlaml›yd›. Sanki de¤iflensadece yüzler ve flehirlerdi, çünküçal›flanlar›n ortak bir paydas› vard› art›k:Mutsuzluk, huzursuzluk,stres ve sürekli

artan ifl bask›s›… ‘Aya¤›m›z geri gerigidiyor, iflverenin nefesini sürekliensemizde hissediyoruz, her sabahbugün hangimizi nereye süreceklerkayg›lar›yla bafll›yoruz güne ya da buhafta iznimi kullanabilecek miyim, bugünhangi yolcu kimin akrabas› oldu¤unusöyleyerek hakaretler ya¤d›racak?’diyerek kayg›lar›n› anlat›yorlard›.Karikatüristlere afifller haz›rlat›p hizmetzincirinin her noktas›nda güleryüz veözveri bekleyenler, öncelikle insanonurumuza yak›fl›r tav›rlar içindeolsunlar’ diyorlard›.

Anadolu’da sonu gelmek bilmeyenkurals›zl›¤›n, ‘istedi¤im gibi yönetirim’anlay›fl›n›n karfl›s›nda toplu sözleflmeye,sendikas›na inanc›n› her f›rsatta dilegetiren üyelerimiz, kendilerine ra¤menbu flirketi bilimsellikten uzak anlay›fllarlayönetmeye çal›flanlara karfl› birlikte vebirlikle al›nacak her türlü kararakat›lacaklar›n› tekrar tekrar dilegetirdiler.”

Daha ne kadar esnek çal›flabiliriz?Anadolu’dan bir baflka ses ise

Gaziantep sat›fl trafik personeli veGaziantep sendika temsilcisi SerapK›l›ç’tan. Yetersiz personel sebebiyleartan ifl yükü, izinlerin kullan›lamamas›,dinlenme odalar›n›n yetersizli¤i gibiproblemleri s›ralayan K›l›ç sözleflmeyleilgili olarak ise, “bizler çok daha olumlubir sözleflme bekliyorduk ancak flu anakadar geliflmeler, taleplerimiz vebeklentilerimiz do¤rultusunda olmad›.Personel, özellikle ücretlerden kaynakl›hayal k›r›kl›¤› yafl›yor çünkü bir emekveriliyor ve o eme¤in karfl›l›¤› al›ns›nisteniyor. Özellikle bu konuda çal›flanlarisyanlarda.” diyor.

Kazan›lm›fl haklar›ndan tavizvermeyece¤ini bir kez dana hat›rlatanK›l›ç, soruyor. “Toplu sözleflmedeflimdiye kadar iflvereninin mazeret vegerekçelerini dinledik ama bizlerinihtiyaçlar›yla da ilgilenilmeli. Daha nekadar esnek çal›flabilir, sosyal haklar›m›zdaha ne kadar t›rpanlanabilir, ücretlerdaha ne kadar geriye götürülebilir?Çal›flanlar olarak art›k buna bir sonverilsin istiyoruz.”

14

Hava-‹fl Sendikas› T‹S’i Anadolu’dakiçal›flanlarla da de¤erlendirdi

Hava-‹flyöneticileri;Diyarbak›r,

Malatya, Bodrum,Dalaman, Kayseri,

Adana, Antalya,‹zmir, Ankara

illerinde 2 haftaboyunca iflyeri

toplant›lar›düzenlediler.

T‹S görüflmeleri, izleyenlere bazentrajikomik sahneler sundu. ‹zlemeyegelenlerin flaflk›nl›klar›n› gizleyemeyiptepkiler verdi¤i anlar oldu. Kat›lan iflçilerbazen dayanamay›p sendikayöneticilerinden söz alarak yaflad›klar›örnekleri anlatt›lar. Çal›flma koflullar›ylailgili bir tart›flmada iflveren masas›n›nflefi Rahmi C›b›ro¤lu; “ne yapal›m bunlarTürkiye’nin koflullar›, Türkiye’deki doktorda, mühendis de bat›ya göre kötükoflullarda çal›fl›yor…” diyerek mevcutkoflullar› savundu¤u zaman söz isteyipözetle flunlar› anlatmaya çal›flm›flt›m:

Türkiye’deki mühendis, doktorhangi meslek sahibi olursa olsun, ondanTürkiye’nin koflullar›nda hizmet beklenir.Bir doktor bir gün Ankara’da, bir günNewyork’ta, daha sonra Londra’da hastatedavi etmez. Mühendisten Londrakoflullar› ve ölçüsünde hizmet üretmesibeklenmez. Bizi baflka mesleklerle bubak›mdan karfl›laflt›ramazs›n›z. Havac›l›kbu aç›dan farkl›d›r. Evrensel koflullardahizmet üretmek zorundas›n›zd›r. Bir günLondra’da ertesi gün Moskova’da yada çok daha ilkel koflullardaki birmeydanda; belki kabile çat›flmalar›içinde otele giderken kurflunlanmariskiyle Afrika, ya da Asya’da, ama okoflullarda dahi ayn› düzeyde hizmetüretmeniz beklenir ve küçücük hatalar›nbedeli çok a¤›r olur. Doktor bir seferdebir kiflinin yaflam› ile ilgili hata yapabilir.Bizim hatam›z 150-300 insan›nyaflam›na mal olacak bir hata olabilir.Devaml› vitrinde ve hatas›z ifl yapmakdurumunda olan bir ifl koludur havac›l›k.Dolay›s›yla ücretlendirilmesi de, koflullar›da evrensel koflullara uymak, enaz›ndan yaklaflmak zorundad›r. Karfl›masada oturanlar havac›l›k kültürlerikadar bu fark› alg›lad›lar kuflkusuz.Meslekleri “havac›” olanlar ise durduklar›yerden nas›l bir gözlükle bak›yorlarsao kadar…

Baflka bir örnek de de¤erlihukukçumuz Abdi Pesok’tanaktaray›m... Say›n Pesok bir görüflmede“karfl› masaya” y›llar önce Erzurum’dailk defa bir fabrikada toplu ifl sözleflmesis›ras›nda yaflananlar› anlatm›flt›. Fabrikasahibi, yafll› iflveren Say›nBALTACIO⁄LU’nun sendikayöneticilerine, “yani siz flimdi bu benimiflçilerimin, ki bunlar›n babalar› da benimyan›mda çal›flm›fllard›, verece¤im ücreteitiraz edeceklerini, kabul etmeyipçal›flmayacaklar›n› m› söylüyorsunuz?”diyerek görüflmeleri flaflk›nl›klakarfl›l›yormufl. De¤erli Avukat Pesoksakin ve bilge üslubuyla, “say›nBaltac›o¤lu’nu rahmetle an›yorum,bugün onu anlayabiliyorum, çünküyaklafl›k 30 sene önceydi ve Erzurumgibi bir yerdeki fabrikada ilk defa birtoplu sözleflme görüflmesi yap›yorduk.Ama, biz flimdi THY’de 21. dönemitart›fl›yoruz, sizi anlamakta güçlükçekiyorum!” diyerek sadece “karfl›masaya” de¤il herkese eflsiz bir hukukve ça¤dafll›k dersi veriyordu…

‹flveren “idari maddeler” diyetan›mlanan asl›nda flirketin geliflença¤dafl evrensel koflullara göredüzenlenmesi, ça¤a ayak uydurmas›demek olan düzenlemeleri tart›flmakdahi istemiyor.Nedir bu “idari maddeler”?Uçucular›n çal›flma koflullar›n›ndüzenlendi¤i “olmazsa olmaz” grevmaddemiz 105 nedir?

• Dünyan›n her yerine sefer yapanflirketimizin uymak zorunda oldu¤uve dünyan›n her yerinde esas olarakayn› olan çal›flma ve dinlenmekoflullar›d›r 105.

• fiirket yöneticilerinin b›rak›nevrensel koflullar›, kendi istedi¤i gibitek yanl› düzenleyip yay›nlad›¤› veona bile uymak disiplininigöstermedi¤i, çal›flanlar›n sa¤l›¤›n›

15

“105” NED‹R?Bahad›r AltanKaptan Pilot - Uçufl ‹flletme Temsilcisi

Dünyan›n heryerine sefer yapanflirketimizin uymakzorunda oldu¤u vedünyan›n heryerinde esas olarakayn› olan çal›flmave dinlenmekoflullar›d›r 105.

ve yolcular›n güvenli¤ini riske att›¤›, buyüzden cezalar ald›¤› dinlenme veçal›flma süreleridir 105.

• Ayn› ifli yapt›¤›n arkadafl›n›nsenden %40 az ücret almas›n› kabuletmemektir 105.

• Daha az arkadafl›m›z›n kanserolmas›, daha az kalp ameliyat› ve beyinkanamas›d›r 105…

• Adaletli, bütün bir aya dengelida¤›lan, az de¤ifltirilen, programl›uçufllard›r 105.

• T‹S’de yaz›l› olmayan hiçbir hakk›niflverence dikkate al›nmamas›n›n, verilensözlerin tutulmamas›n›n ad›d›r 105.

Tepkileri sönümlemek için çok fazladikkat edip özenerek yapt›klar› haziranprogram›ndan örnekler dudakuçuklatacak düzeydedir. Günde 5bacak uçufl yoktur belki ama üçgece,dört gece üst üste, gündüzdinlenme koflullar›n› sa¤lamaktan uzakotellerde, sabah uçufltan gelip ayn›günün akflam› tekrar gece boyuncasüren; bir sonraki gün yine sabaha

kadar maximum limitlerde uçufllar“planlad›lar”. Biyolojik s›n›rlar› zorlay›paflan ve yönergeye tabii ki “uyan”uçufllar yapt›r›l›yor flimdi de. Bu“planlaman›n” örneklerini biliminsanlar›na da, bat›daki uçuflplanlamac›lar›na da inceletiyoruz.Böyle bir görev serisinin sonunda,“sabah 02-03’lerde kalk›p seferegelen ekibin kulland›¤› uçakta olmakister misiniz?” diye de soruyoruz!

Ayl›k program›n› alan uçufl ekibisürekli hesaplama yapmak;neredeyse tamam›n›n sonradande¤iflmesiyle hangi kural› ihlalesürüklendi¤ini kontrol etmekdurumunda kalmaktad›r. Ekipplanlama ve ekip tahsis çal›flanlar›,bu yönetim anlay›fl›n› ay›b›n›kapatmak için ç›rp›nmaktad›r.

Peki bu denli bir yo¤unlu¤a gerekvar m›d›r? Tek kelimeyle HAYIR.Personel de yeterlidir ekipman da. Amaflirketi yönetenlerin, insan› öne ç›karan,çal›flana de¤er veren, eme¤ine sayg›duyan bir anlay›fl› olmad›kça, biraksakl›¤›n kurals›zl›¤›n önünü kessenizdi¤eri ç›kmaktad›r.

Bu nedenle kurals›zl›¤a, haks›zl›¤a,adaletsizli¤e karfl› sürekli mücadeleetmek durumunday›z.

• BU MÜCADELEN‹N VEÇALIfiANLARIN DAYANIfiMASININADIDIR 105.

Uçucular son T‹S görüflmesine ikitarafl› pankartlarla geldiler. Bir yüzünde“105 gülen yüzümüzdür, 105onurumuzdur, 105 sa¤l›¤›m›zd›r” arkayüzünde ise “105 yoksa özveri de yok”,“105 yoksa bar›fl da yok” yazanpankartlarla sessizce masadakiyöneticilerine mesaj iletmeye çal›flt›lar.‹flveren taraf›n›n tavr›na göre arkayüzünü çevirdiler pankartlar›n.

Mesaj›n al›nmad›¤›, anlafl›lmad›¤›kesin! 105 ile uçucular›n çal›flma vedinlenme sürelerini tart›flmaya bileyanaflmad›lar.

Ama kesin olan bir fley daha var:Uçucular 2006 yaz›n› unutmad›, yar›nhangi kurals›zl›¤› bask›yla, cezayla, ifltenatma tehditleriyle dayatacaklar›konusunda yönetime kesinlikle güvenduymuyor. Bunu masada da çok netsöylediler.

fiimdilerde bu pankartlar›n sadecearka taraftaki yüzü okunuyor uçufliflletmede!

• 105 YOKSA ÖZVER‹ DE YOK!• 105 YOKSA BARIfi DA YOK!

‹flveren ve yüklü bir ücretle atad›¤›temsilcisi, sendikam›z› salt ücretsendikac›l›¤›na s›k›flt›rmak ve onu dabizlerin, çal›flanlar›n gözünden uzak,kapal› kap›lar ard›nda yapmak istiyor.Hava-‹fl demokratik, kat›l›mc› duruflugere¤i, üyesine kapal› hiçbir tart›flmayakat›lmama karar›ndad›r ve bunu da ilanetmifltir. fieffaf, kendine ve üyesinegüvenen mücadele çizgisinisürdürmede kararl›d›r. Geçmiflte oldu¤ugibi flirketin gelece¤ini de siyasiiktidarlarca atanan, gelip geçiciyöneticilerden daha fazladüflünmektedir. Böyle oldukça da sonuçne olursa olsun kazanan ulusalhavayolumuz ve onu bu günlereözveriyle tafl›yan biz çal›flanlar olacakt›r.

16

T‹S’de yaz›l›olmayan hiçbir

hakk›n iflverencedikkate

al›nmamas›n›n,verilen sözlerin

tutulmamas›n›nad›d›r 105.

“Duygusal eme¤in ticarileflmesi.” Builginç kavramla yaklafl›k 4 y›l önceCardiff Üniversitesi’ndeki Uluslararas›Denizciler Araflt›rma Merkezi’ndehaz›rlanm›fl bir çal›flmay› okurkenkarfl›laflt›m.

Söz konusu çal›flma Merkezin MüdürYard›mc›s› Dr. Minghua Zhao taraf›ndan,kad›n denizcilerin turizm amaçl› yolcugemilerindeki çal›flma ve yaflamakoflullar›n› araflt›rmak amac›ylabafllat›lm›fl ve “duygusal emek”bafllang›çta araflt›rman›n bir boyutuolarak düflünülmemifl. Ne var ki Dr.Zhao araflt›rmas›n› ilerlettikçe turizmgemilerinde ücretlerin düflüktutuldu¤unu ve a¤›r yorgunlu¤a karfl›nçal›flanlardan gülümser bir yüz ve mutlubir görünüfl talep edildi¤ini ve bununçok önemli sonuçlar do¤urdu¤unu farketmifl.

Raporda flöyle deniliyor: “Gemiturizmi flirketlerinin müflterilerinin tatiltalebini karfl›lamak için önerdikleriürünün içinde gülümseme hayati bir yertutar. Seyahat acentelerinin raflar›nda,gemi turizmi flirketlerinin broflürlerinde,gazetelerdeki reklamlarda,televizyonlardaki seyahat pazarlamadizilerinde hep denizcilerin gülümseyenyüzleri sergilenir.

“Bu gülümseyen yüzler bir mesajvermeyi, bir izlenim b›rakmay› amaçlar:turizm gemilerinde yolcular kenditatillerinden ve e¤lencelerinden nekadar keyif al›yorlarsa, denizciler deçal›flmaktan o kadar çok keyif al›rlar.

“Oysa turizm gemilerinde çal›flmakdenizciler için son derece a¤›r bir ifltir.Sendikalar ile gemi sahiplerininpaylaflt›¤› tek bir kan› varsa, o da budur.”

Sürekli gülümseyen bafl garsonSam…

Çal›flmada ele al›nan örneklerdenbiri Taylandl› bir bafl garson olan Sam.Bu kifli, yolcular›n en sevdi¤idenizcilerden biri. Her yolculukta enbüyük bahflifli o topluyor. Geminin anarestoran›nda, bütün öteki garsonlar gibi,o da haftan›n yedi günü, günde 11-12saat çal›fl›yor. Ancak Sam’i ötekilerdenay›ran “müthifl haf›zas›” ve “iç aç›c›

gülümsemesi”. Hep restoran›n kap›s›ndaduruyor, her yolcuyu nefleli birflekilde “günayd›n” ya da “tünayd›n”diyerek karfl›l›yor. Birçok yolcununad›n› hat›rl›yor, neyi sevip neyisevmediklerine dikkat ediyor, ailelerihakk›nda sorular soruyor… Tambugünkü THY yönetiminin istedi¤itürden bir çal›flan.

Ancak Dr. Zhao raporda flöylediyor: “Ne var ki, görünüflte her zamanmutlu ve gülümseyen bir insan olan bubafl garson, kaptan köprüsünün alt›ndasakin bir ofiste yapmakta oldu¤umuziki saatlik görüflme ilerledikçe baflka birinsana dönüflüyordu.

Bak›n Sam, Cardiff Üniversitesi’ninuzmanlar›na neler söylemifl: “Çok a¤›rbir ifl. ‹fl bitti¤inde, kamaramadöndü¤üm zaman kendimi hep bitkinhissediyorum. Siz belki ikram sektörünütan›mazs›n›z. Restoran bir sahnedir, birflovdur. Bizse birer oyuncu. ‹nan›n bana,sadece insanlara selam vermek,gülümsemek, onlarla sohbet etmek vebuna benzer fleyler bile insan› bitapdüflürebilir.”

Duygusal eme¤in ticarileflmesi;liberalizasyonun sonucumüflteri ile do¤rudan temas halindeolan ve üzerinde sürekli gülümsemebask›s›n› tafl›yan THY çal›flanlar›n›nSam’in sözlerini okuyunca, “Evet,bizim durumumuz da aynen böyle,”dediklerini duyar gibi oluyorum.

“Duygusal eme¤in ticarilefltirilmesi”hem turizm gemilerinde, hem havayoluflirketlerinde hem de di¤er sektörlerdeliberalizasyonun, kurals›zlaflt›rman›n vebuna ayak uydurabilmek içinflirketlerin sürekli olarak içindengeçtikleri yeniden yap›lanmasüreçlerinin bir sonucu. THY’deiflçileri sürekli gülümsemeye ça¤›ranafifller yeniden yap›lanman›n bütünyükünün iflçilerin omuzlar›na dahafazla y›k›ld›¤›n›n, çal›flman›n fizikselzorluklar›n›n yan› s›ra duygusalgüçlüklerinin de gider artt›¤›n›n kan›tlar›.

Dr. Minghua Zhao’nun çal›flmas› “Seafarerson Cruise Ships: Emotional Labour in a GlobalisedLabour Market”.

17

Duygusal eme¤in ticarileflmesiSürekli gülümsemeli mi?

Hava Arac› Bak›m Personeli LisansYönetmeli¤i (SHY 66-01) 16 May›s,S›nav Talimat› 29 May›s, Ticari HavaTafl›ma ‹flletmeleri Yönetmeli¤i (SHY6A) 1 Haziran 2007 tarihindeyürürlü¤e girmifltir.

28 A¤ustos 1996 tarihindeyürürlü¤e giren Havaalanlar› YerHizmetleri Yönetmeli¤i’nde hiçbirde¤ifliklik olmam›flt›r.

Sivil Havac›l›k Genel Müdürlü¤übir duyuru ile 16 May›s 2007’de HavaArac› Bak›m Personeli Lisans

Yönetmeli¤i’ninyürürlü¤e girdi¤iniduyurmufltur.

Bu duyuruda JAA /EASA 66 dökümanlar›kapsam›nda birgüncelleme ile SHY66’n›n yeni fleklininortaya ç›kt›¤› ifadeedilmifltir. Halbuki JAA/EASA 66 dökümanlar›28 Kas›m 2003tarihinde JAAtaraf›ndan kabuledilmifltir.duyuruda onaylay›c›personelinlisansland›r›lmas› vekategorilendirilmesi

konusundaki de¤iflikliklerin ülkemizdeuygulanmas› hususunda ihtiyaçduyulan çal›flmalar›n tüm ilgili kurum/ kurulufllar›n ve meslek gruplar›n›nkat›l›m›yla gerçeklefltirildi¤i ifadeedilmifltir. Teknik A.fi. E¤itimMüdürlü¤ü, Kalite GüvenceMüdürlü¤ü, UTED-TALTA ve Hava-‹fl’in ortak bir çal›flma yapmas› imzaile karar alt›na al›nmas›na ra¤menHava-‹fl, Sivil Havac›l›k çat›s› alt›ndayap›lan çal›flmalar›n d›fl›ndab›rak›lm›flt›r.

Duyurunun SHGM internetsitesinde yay›nlanmas› ile birlikte birde genelge yay›nlanm›fl veteknisyenlerin ma¤duriyetitescillenmifltir. Halbuki genelgeninduyuru k›sm›nda ifade edilen bukonuda herhangi bir aksakl›kyaflanmamas› fleklindedir.

Tüm havac›l›k iflletmeleri ve ilgilibak›m personeline yay›nlanan bugenelgede 1962’den beri yürürlükteolan SHDT-35’‹N SHY 66 32.maddesine göre yürürlüktenkald›r›ld›¤› ifade edilmifltir. Yine ayn›genelgede SHY 66 geçici md. 4’tebelirtilen SHDT35 lisans›na sahip olankiflilerin 1 Haziran 2008 tarihine kadaronaylay›c› personel olarakyetkilendirilebilece¤i ifade edilmifltir.

18

Teknisyenlerin kaderi SHGM’ye b›rak›lamazKaya Say›nHava-‹fl Teflkilatland›rma Sekreteri

Bu ifadelerden anlad›¤›m›za göreörne¤in; 1 Haziran 2008 tarihinde II.S›n›f Uçak Bak›m Lisans›’na sahipolan bir kiflinin lisans›n› SHY 66’yagöre yeniden kategorilendirilipdönüfltürülmedi¤i zaman, lisans›n›kaybedece¤i ve 145 bak›m onayl› birkuruluflta yetkilendirilemeyece¤ifleklindedir.

E¤er 1 Haziran 2008 tarihine kadardönüfltürülürse, lisansa sahip olankiflinin lisans›n›n geçerlili¤i SHY 66md.8(2) göre, “bu lisans 5 y›l içindüzenlenir” demektedir.

Ancak SHY 66 md 15’e göre,yetkinin kullan›lmas› flirketin yetkibelgesi düzenlemesi ve son iki y›ll›ksürede en az alt› ay süresince bak›m

yapmas› veya lisans›n kendine verdi¤ihaklar› kullanmas› sonucunda geçerliolacakt›r. Buna göredönüfltürüldü¤ünde B-1 yada B-2lisans›na sahip olan bir kiflinin flirkettaraf›ndan A ile yetkilendirilmesisonucunda 2 y›l sonunda B-1 veyaB-2 lisans›n› kaybedece¤i aç›kt›r.

Ayr›ca SHY 66 tan›mlar bölümümd 4 b paragraf›nda bak›m tarifedilirken: “Bak›m›n birlikte veya ayr›yap›lmak üzere hava arac› / havaarac› komponentinin muayenesini,revizyonunu, parça de¤ifltirmesini,onar›m›n›, ar›za veya hasar giderimini”fleklinde tarif etmifltir.

Bu tarife göre SHY 66 komponentile ilgili k›sm› uygun flekilde

de¤erlendirmifltir. Ancak komponentile ilgili bölümlerde çal›flan ve II.s›n›f uçak bak›m lisans›na sahipolan teknisyenlerin durumunun neolaca¤› SHGM taraf›ndanyay›nlanan duyuruda,genelgede ve SHY 66 dabelirgin de¤ildir.Haziran 2005 tarihli SHY66’n›n hiçbir maddesine göreifllem yap›lmad›¤› halde halenlisans geçerlilik süresidolanlar›n lisanslar› hava arac›/ hava arac› komponenti ayr›m›olmadan SHGM taraf›ndantemdit edilmektedir.

Konuyla ilgili ayr›nt›l› bilgiyiHava-‹fl Güncel ve bir sonrakidergide bulabilirsiniz.

19

Komponent ileilgili bölümlerdeçal›flan ve II. s›n›fuçak bak›mlisans›na sahipolan teknisyenlerindurumunun neolaca¤› SHGMtaraf›ndanyay›nlananduyuruda,genelgede ve SHY66 da belirginde¤ildir.

Bundan yaklafl›k 3 y›lönce; 22 Temmuz 2004’te‹stanbul-Ankara seferiniyapan h›zland›r›lm›fl tren,raydan ç›karak 36 kiflininölmesine 80 kiflinin deyaralanmas›na sebepolmufltu.

H›zl› tren, BaflbakanRecep Tayyip Erdo¤an,Ulaflt›rma Bakan› BinaliY›ld›r›m ve hükümeterkân›n›n kat›ld›¤›, hamasinutuklar›n efllik etti¤i,

“ihtiflaml›” bir törenle aç›l›rken, asl›ndahükümet ve TCDD yönetimi hariçherkesin öngördü¤ü bir felaketekesiliyordu kurdele.

Baflta BTS (Birleflik Tafl›mac›l›kÇal›flanlar› Sendikas›) olmak üzere,TMMOB, bilim adamlar› veakademisyenler; h›zl› treni, alt yap›çal›flmalar› tamamlanmadançal›flt›rman›n mümkün olmad›¤›n›,defalarca kez yapt›klar› bas›naç›klamalar› ve duyurularla ilanetmifllerdi. Ancak onlar›n sesi,Baflbakan›n, “bugüne kadar on binlerceyurttafl›m›z› trafik canavar›na kurbanettik. Bu trajedi karfl›s›nda a¤›t yakmay›b›rakarak ça¤dafl çözümler bulmal›y›z”diyen sesinin yan›nda da¤›l›p,siliklefliyordu. Ta ki kaza gününekadar…

Kazadan hemen sonra, hükümetyetkililerinden, “ne yapal›m takdiri ilahi”türünden s›k›nt›l› lak›rd›lar d›fl›nda hiçbiraç›klama duyulmazken, kazan›n faturas›da kazan›n gerçek sorumlusu olan“yetkililere” de¤il; orada olmak ve o trenikullanmakla “görevlendirilen”makinistlere ç›kar›ld›. ‹flçiler kazan›n

hemen ard›ndan gözalt›na al›nd›lar.Düzenlenen rapor ve tutanaklarla “8’de4 kusurlu” bulunarak ifllerindenat›ld›lar… H›zl› tren projesinin “yüksekmimarlar›” ise bugün yeni projelere imzaatmak üzere, eski adreslerindekiikametlerini sürdürüyorlar.

Ulafl›m emniyetini siyasi malzemeyapan iktidarlar›n icraatlar›, biliyoruz kisalt demiryollar› ve h›zl› tren facias›ylas›n›rl› de¤il. Kadrolaflma, özellefltirmeyehaz›rlanan kurumlardaki personelyetersizli¤i, çal›flma ve dinlenmesürelerinin yok say›larak esnekçal›flman›n dayat›lmas›; ulafl›memniyetinin en önemli bileflenleri olarakyeni kazalar›n habercili¤ini yap›yor.

1950’li y›llardan beri hiçbir yat›r›myap›lmayan; çal›flan iflçi say›s›,kuruldu¤u 30’lu y›llarla k›yasland›¤›ndaneredeyse yar›ya inen, halk›n ucuz vegüvenli ulafl›m arac› demiryollar› bugün“özellefltirme” ad› alt›nda yok edilmetehlikesiyle karfl› karfl›ya.

“Bu bir kaza de¤il; uyar›lara ra¤men,bile bile ifllenmifl bir cinayet” diyen BTS‹stanbul 1. No’lu fiube Baflkan› HasanBektafl’la; “kaza”n›n üçüncü y›l›nda biraraya geldik: Unutmad›klar›m›z› bir kezdaha hat›rlamak için…

Trajik kazadan önce de h›zl› trenprojesine karfl› ç›kt›¤›n›z› biliyoruz.Bu projeye karfl› ç›karken temel itiraznoktalar›n›z nelerdi?

Asl›nda biz h›zl› trene karfl›ç›km›yoruz. Demiryollar›n›n flu andakidurumu, önce bizi rahats›z ediyor.Demiryollar›na 1945’ten beri yat›r›myap›lm›yor, gerekli önem verilmiyor. Veülkemiz iktidarlar› ulafl›m tercihinikarayolundan yana kullan›yor. Bunun

20

BTS 1 No’lu ‹stanbul fiube Baflkan› Hasan Bektafl:

H›zl› tren kaza de¤il bile bile ifllenmifl bir cinayettir

Kazan›n faturas›,kazan›n gerçeksorumlusu olan

“yetkililere” de¤il;orada olmak ve o

treni kullanmakla“görevlendirilen”

makinistlereç›kar›ld›.

Söylefli: Özlem ErgunHava-‹fl Bas›n Yay›n Uzman›

H›z

l› tr

en fa

cias

›

sebeplerinin bafl›nda, uluslararas›sermayenin ülkemize girmesiyleotomotiv sektörüne ba¤›ml› halegelmemiz var. Oysa demiryollar› fluanda kendi ya¤›yla kavrulabilecekdurumda. Demiryollar›na yaklafl›k 10y›ldan beri personel al›nm›yor. Birçokatölye, fabrika ve yollar, istasyonlarkapat›ld›. Demiryollar› can çekifliyorasl›nda. Teker dönüyorsa, buçal›flanlar›n özverisi sayesinde oluyor.Böyle bir ortamda, asl›ndademiryollar›na hiçbir yat›r›myap›lmazken, “Biz konuyla ilgileniyoruz“ demek ve dikkatleri baflka yöneçevirmek için h›zl› tren diye bir fleyç›kard›lar bundan 3 y›l önce. Cançekiflen bir kuruma gerçek müdahaleyerine; göstermelik, flov amaçl› vitrinsüslemesiyle “demiryollar›na yat›r›myap›yoruz” yan›lsamas› yaratmakistediler.

H›zl› trenle Ankara–‹stanbul aras›n›5 saatte indirece¤iz iddias›ndabulundular. O zaman biz sendika olarakbilim çevreleriyle birlikte bu uygulamayakarfl› ç›kt›k. Çünkü demiryollar›nda durupdururken h›z yükseltilmez. H›zyükseltmenin koflullar› vard›r ve budünyan›n her yerinde böyledir. Bununiçin öncelikle uygun ray döflenmesigereklidir. Yolunuzu, vagon tipinizi,lokomotifinizi, yol güzergâh›n›z›de¤ifltirirsiniz; ancak ondan sonra h›zl›tren mümkün olabilir. Hiçbir alt yap›haz›rl›¤› yapmadan, “Ben burada h›zyükseltiyorum” derseniz 3 y›l önceoldu¤u gibi insanlar›n hayatlar›na kastetmifl olursunuz.

Tüm demiryolcu çal›flanlar bilir ki buraylarda bundan daha h›zl› gitmeksak›ncal›d›r. Konuyla ilgili bas›naç›klamalar›m›z, Ulaflt›rma Bakanl›¤› ileikili görüflmelerimiz var. Ama flovpeflinde olduklar›ndan, h›zl› treni seferekoydular. Arkadafllar›m›z asl›nda butrende çal›flmak istemediler. Böyle bir

fley bekliyorduk biz.Rus ruleti gibiydiçal›flanlar için.Sonuçta ikiarkadafl›m›za denkgeldi. Bütün uyar› vebask›lara ra¤menböyle bir fleyolaca¤›n› biliyorduk.

O gün trenikullanan çal›flanlaraç›s›ndan süreçnas›l iflledi?

Olay›n ilk saatinden itibaren, henüzortada hiçbir araflt›rma yokken, “kazan›noldu¤u bölgede h›zl› gidildi¤i”aç›klamas› yap›larak, bir “çal›flan hatas›”oldu¤u söylendi. Trende görevliçal›flanlar için öncelikle idari tahkikatbafllat›ld›. ‹ki makinist arkadafl›m›z h›zlimitini aflt›klar› iddia edilerek 8’de 4kusurlu bulundular. Alelacele idarisoruflturma bafllat›ld› ve bu ikiarkadafl›m›z›n görevlerine son verildi.Bu arkadafllar›m›z, geçen y›l, 8 y›ldabir ç›kart›lan memur sicil aff›ndanyararlanarak görevlerine geri döndüler.Rutin olarak 8-10 y›lda bir ç›kart›lanmemur sicil aff› gündeme gelmiflolmasayd›, bu arkadafllar›m›z flimdiçal›flam›yor olacakt›. Sendikam›z›nbafllatt›¤›, arkadafllar›m›z›n ifle iadesiyleilgili hukuki süreç ise devam ediyor.

Sonra bilirkifli raporlar› aç›kland›.‹lkinde çal›flanlar 8’de 4 kusurlubulunurken, ikinci bilirkifli raporundakazan›n çal›flan hatas›ndan de¤il,iflletme ve yönetim hatalar›ndankaynakland›¤› aç›kland›. Üçüncüraporda ise yine çal›flan hatas› oldu¤uiddia edildi.

Bu kazan›n neden ve nas›l meydanageldi¤ini tüm demiryolu çal›flanlar› vekamuoyu biliyor asl›nda. O sebeplekusurlu bulunarak görevlerinden al›nanarkadafllar›m›z kamuoyu vicdan›nda

21Demiryollar› cançekifliyor asl›nda.Teker dönüyorsabu, çal›flanlar›nözverisi sayesindeoluyor.Can çekiflen birkuruma gerçekmüdahale yerine;h›zl› trenle, flovamaçl›“demiryollar›nayat›r›m yap›yoruz”yan›lsamas›yaratmak istediler.

BTS ‹stanbul 1 No’lu fiube Baflkan›Hasan Bektafl

beraat ettiler asl›nda.Ama siyasi iktidar ve siyasi iktidar›n

uzant›s› Genel Müdür’ün bask›s›yla butür bir karar ç›kt›.

Bu, siyasi iktidar›n demiryollar›yönetimiyle birlikte bile bile iflledi¤i bircinayet. Kaza de¤il. Uyar›lara, olmazsaolmazlara yap›lmas› gerekenlerera¤men bile bile ifllenmifl bir cinayet.

Bugün benzer “projeler” var m›?fiu anda da Ankara-Eskiflehir

aras›nda benzer bir h›zl› tren yap›l›yor.Belirli bölümleri bitti. Yol yap›m›,sinyalizasyon ve emniyet sistemitamamlanmadan, “test yapaca¤›z”diyerek ‹talya’dan elektrikli tren dizisigetirdiler. Asl›nda ortada test yap›lacakyol da yok. Seçim döneminde “h›zl› trentest çal›flmalar›na bafllad›k” diyerekbirkaç tane de tören yapt›lar. Test içinal›nm›fl trenleri bir hafta ‹zmit veHaydarpafla garlar›nda beklettiler. Bizbu tren için 4 ayl›¤› 6 trilyona denk gelenbir para ödüyoruz. Ve treni testyap›lacak alanda de¤il, manken gibiburalarda dolaflt›r›yorlar. Bunungünlü¤üne para ödüyoruz, o treninburalarda ne ifli var?

Baflta da dedi¤im gibi,demiryollar›n›n can çekiflir halini birkenara b›rakt›lar; kamuoyunun dikkatini,“h›zl› tren yapaca¤›z” diye baflka yöneçekiyorlar.

Tüm bu yaflananlar› özellefltirmeyehaz›rl›k olarak yorumlamak mümkünherhalde…

Bu zihniyet demiryollar›nda güvenli¤iyok say›yor. Seyrülsefer güvenli¤iaç›s›ndan tren personelinin say›s› vebunlar›n görevleri bellidir. Trenlerde bafltarafta makinist vagonlarda tren flefiarkadafl›m›z vard›r. fiimdi tren flefinikald›r›p onun da iflini makinist arkadaflaveriyorlar.

Çal›flanlar›n ifl yükü h›zla artarkenbu durum beraberinde güvenlik sorunuda getiriyor. Öyle ki, makinistmakinistli¤ini yapamaz hale getiriliyor.Personel azaltarak, bir kifliye birkaçkiflinin iflini yapt›rarak esnek çal›flmay›dayat›yor ayn› zamanda. Tren teflkilmemuru dedikleri bir unvan yaratarak4 ayr› görevi tek kiflide toplad›lar.Demiryollar›ndaki güvenlik yok say›l›yor.

Mant›k, teker dönsün de nas›ldönerse dönsün. Di¤er taraftanözellefltirme nedeniyle birçok atölyemizistasyonumuz ve demiryollar›na elemanyetifltiren okullar kapand›. Gebze-Halkal›aras›ndaki yol Marmaray projesindendolay› kapat›lacak.

Anadolu’da ‹stanbul-Ankaraaras›ndaki ortalama h›z›m›z 55 km., yüktafl›mac›l›¤›ndaki ortalama h›z›m›z 35-40 km. iken ve bunun da alt›na düfltü¤üyerler varken buralarla ilgilenmeyib›rak›p h›zl› tren yap›l›yor. Ayr›caTCDD’nin çok de¤erli tafl›nmazlar›varken buralar› h›zl› trene kaynakyaratmak için sat›fla ç›kar›l›yor.Yap›lanlar›n alt›nda özellefltirmepolitikalar› yat›yor. Boz hem›n ve kanakadl› iki yabanc› firma demiryollar›yla ilgilirapor haz›rlad›lar. Bu raporlar, personelsay›s›n›n azalt›lmas›n›, yük tafl›mac›l›¤›yap›lmamas›n›, atölye ve e¤itimkurumlar›n›n kapat›lmas›n›, sadeceprestij trenleri koyulmas›n› öngörüyor.Demiryollar› ad› olan ama ifllevsiz birkurum olma yolunda ad›m ad›m ilerliyor

Bu, sadece demiryolu iflçilerinin de¤ilkamuoyunun da sorunu. Elektrik idaresiözellefltirildi, bunun zarar›n› hepimizgörüyoruz. Çünkü özel sektör salt kâramac› güttü¤ü için kimi yerlere hizmetgötürmüyor.

Demiryollar› özellefltirdi¤indeHaydarpafla-Gebze aras›n› 1,3 lirayatafl›yoruz. Ama yar›n özellefltirildi¤indetafl›ma ücreti de artacakt›r.

22

H›zl› tren, siyasiiktidar›n

demiryollar›yönetimiyle birliktebile bile iflledi¤i bircinayet. Kaza de¤il.Uyar›lara, olmazsa

olmazlara,yap›lmas›

gerekenlerera¤men bile bile

ifllenmifl bircinayet.

Birleflik Tafl›mac›l›k Çal›flanlar›Sendikas› (BTS), ulaflt›rma iflkolundafaaliyet gösteren; devlet havameydanlar›, denizcilik vedemiryollar›ndaki kamu çal›flanlar›n›kaps›yor. 18 bin çal›flan› bulunaniflkolunun yaklafl›k 2 bin 500’ü BTS’yeüye.

Ulafl›m emniyeti ile do¤rudan ilgiliolan sektörlerde çal›flanlar›n çal›flmakoflullar›, pek çok noktada ortaklafl›yor.Demiryolu iflçilerinin sorunlar›n›afla¤›daki sat›rlarda özetleyen BTS 1No’lu fiube Baflkan› Hasan Bektafl’akulak verirseniz, havayollar›ndayap›lmak istenenlerin, geçmifltedemiryollar›nda nas›l uyguland›¤›n› veçal›flanlar aç›s›ndan hayat›n nas›lsonuçlardo¤urdu¤unugöreceksiniz:

“Hak kay›plar›,geçmifllek›yaslad›¤›m›zdaçok fazla. Esnekçal›flt›rma, bask›ylaçal›flt›rma sözkonusu ve sosyalhaklar›m›z damüthifl biçimdetörpülenmifldurumda. Meselay›lda iki kez permi(ücretsiz seyahat)haklar›m›z vard›;bunlar kalkt›.

‹flin ilginç yan›, bizler flehir içitafl›mac›l›¤›nda banliyö trenlerini bilekullanamaz duruma geldik. Bu IMF’yeKemal Dervifl zaman›nda verilen birsözdü ve kurum çal›flanlar›n›n kendiürettikleri hizmetlerdenyararlanmamas›n› öngörüyordu.

Giyimle ilgili haklar›m›z vard›, onlargitti. Daha önce ücretsiz ö¤len yeme¤ihakk›m›z vard›, onlar gitti. Mesai ile ilgilisaat ücretlerimiz t›rpanland›; bir saatlikmesai ücreti tüm demiryolcu çal›flanlar›için 80 kurufl. Bir pazar günü mesaiyegeldi¤imde, 8 saat çal›flt›ktan sonra 6,4YTL alaca¤›z; üstelik yol paras› da bizeait. Düflünün art›k. O kadar çok hakkayb›m›z var ki. Biz art›k akbili falanunuttuk, kurumumuz gidiyor elden.

Hiçbir çal›flan›m›z flu an eme¤ininkarfl›l›¤›n› alam›yor.”

Bektafl; çal›flanlar›n yaflamstandartlar›n› tümden geriye götüren butür uygulamalar›n, toplu sözleflmelisendika hakk›yla ortadankald›r›labilece¤ini söylerken, asl›ndatoplu sözleflmenin ne anlama geldi¤inide özetliyor:

“Biz sendikay›z, ama memurlarolarak as›l sorunumuz, toplu sözleflmeimzalama hakk›m›z›n olmay›fl›.Sendikalar kanunu, memurlara toplusözleflme imzalama yetkisi vermiyor.Dolay›s› ile hükümetle olangörüflmelerimizin ba¤lay›c› bir yan› yok.Bizim ad›m›za KESK görüflüyor, fakatonlar›n da ba¤lay›c› bir yan› yok. Bir

mutabakat metniimzalan›yor, amaakflam Baflbakanç›k›yor, ‘Memurayüzde 5 verdim’diyor ve ifl bitiyor.”

Çal›flma flartlar›ile ilgilikonufltu¤umuz birmakinist isesonradan iflebafllayanarkadafllar›n›ne¤itimkonusundakiyetersizliklerini vepersoneleksikli¤inin

boyutlar›n› flöyle anlat›yor: “Bir kifliyebirkaç ifl birden yükleniyor. Makinistolmak için okulunu bitirdim, 5 y›l yard›mc›makinist olarak çal›flt›m, ard›ndan birkurs dönemi geçirdim ve baflar›l›olduktan sonra makinist oldum. Dahasonra kurumda makinist ihtiyac› do¤duve o zamana kadar baflka unvanlardaçal›flm›fl arkadafllar›m›z gerekli e¤itimsüreçlerinden geçmeden makinistoldular. 20 y›l baflka ifl yapt›ktan sonra40 yafl›na gelmifl bir insan› bir keredemakinist yapmak mümkün de¤il. Benmakinistim, ayn› zamanda tren flefli¤ive tren teflkil memurlu¤u da yap›yorum.Bir makinistin ç›plak maafl› ise 1.200YTL.”

23

BTS 1 No’lu fiube Baflkan› Hasan Bektafl:

Toplu sözleflme yapamad›¤›m›z için haklar›m›z geriye gidiyor

“Hak kay›plar›,geçmifllek›yaslad›¤›m›zda çok fazla.Esnekçal›flt›rma,bask›ylaçal›flt›rma sözkonusu vesosyalhaklar›m›z damüthifl biçimdetörpülenmifldurumda.Mesela y›lda ikikez permi(ücretsizseyahat)haklar›m›zvard›; bunlarkalkt›.

Havac›l›k hizmetleriningelifliminde devletinvazgeçilmez rolü

Bir önceki Karfl› Atak’ta, bizlere sürekli olarakanlat›lan neo-liberal masallar›n aksine, havac›l›ksektöründe teknolojik geliflmenin temel vevazgeçilmez itici gücünün devletler oldu¤unuortaya koymufltuk.

Peki ayn› fley havac›l›k hizmetlerinin geliflimialan› için de geçerli olabilir mi? O hantal, o israfç›,o üretkenlik düflman› devlet, en az›ndan bu alandaçok fazla olumlu bir rol oynamam›fl olsa gerek.E¤er böyle düflünüyorsan›z fena haldeyan›l›yorsunuz. Devletler havac›l›k sektöründesadece teknolojik geliflme alan›nda de¤il, havac›l›khizmetlerinin gelifltirilmesinde de temel vevazgeçilmez itici güç oldular. Aksine devletin bilinçlibir biçimde lokomotif rolünü oynamad›¤› ülkelerdehavac›l›k hizmetlerinin geliflimi c›l›z kald›, zafiyetiçine girdi.

Birinci Dünya Savafl› sonras›nda havac›l›k esasolarak ulus devletlerin ve güç bloklar›n›n aralar›ndakisiyasi yar›flma ve çekiflme taraf›ndan flekillendirildi.Askeri ihtiyaç ve talepler her zaman için en önplanda yer ald›. Ancak hükümetler ayn› zamandaulusal ticaret politikalar›n› desteklemek, siyasicanl›l›klar›n› sürdürebilmek ve kamusal hizmetverebilmek için havayolu flirketlerine de ihtiyaçduyuyorlard›.

Asl›na bakarsan›z günümüzün çok bilinen, ünlü“markalar›” faaliyetlerine kamu kuruluflu olarakbafllad›lar. Dünya kapitalizminin kalbinde yer alanABD bile bu söyledi¤imizin bir istisnas› de¤ildir.Daha ilk kurulufl dönemlerinden itibaren ABD Posta‹daresi havayoluyla yurtiçinde yolcu ve yük tafl›mahizmetlerini yaratmak ve gelifltirmek için postasözleflmelerini kulland›. ABD ordusu seyir yard›mc›araç ve gereçlerini temin etti. ABD’de uçaküretiminin ve havac›l›k ifllemlerinin üzerinde güvenlegeliflebilecek temel iflte bu flekilde at›ld› vesa¤lamlaflt›r›ld›.

Sonras›nda da Amerikan hükümetleri uçuflharekatlar›n› desteklemek için mümkün olan heryola baflvurdular. 1920’li y›llarda Posta ‹daresikendi uçak filosuna sahipti. Daha sonra bu baflar›l›kamusal giriflimin yerini rekabetçi fiyatlarla postaihalelerini alan flirketler ald›. Ancak istenilensonuçlar elde edilemedi. Bu özellefltirme

uygulamas› parçalanm›fl hatlarda faaliyet gösterilenkarmakar›fl›k bir yap›n›n ortaya ç›kmas›na yol açt›ve sistem eskisi gibi uyumlu bir geliflme gösteremezhale geldi.

Bunun üzerine Cumhuriyetçi Hoover yönetimiABD’nin en büyük havayolu flirketlerine bir uçufla¤› planlamalar› talimat›n› verdi. ‹flte bu flekildeortaya ABD’de sivil havac›l›¤›n üzerindeyükselece¤i, do¤u bat› hatt›nda kendi bölgelerindeAmerican Airlines (AMR), TransWorld (TWA) veUnited Airlines’›n faaliyet gösterdi¤i ve Atlantikbölgesinde ise Eastern Airlines (EAL) uçtu¤u yap›ortaya ç›kt›.

Avrupal› hükümetler de havac›l›k öneminikavramakta gecikmediler. Birçoklar› bayraktafl›y›c›s› olarak adland›r›lan havayolu flirketlerinikurdular. Avrupa ülkeleri içinde öncülü¤ü yapanülke Fransa’yd› ve bu ülke bayrak tafl›y›c›s›nagerçekten de büyük tutarlarda sübvansiyonlarsa¤lad›.

Ekonomik liberalizmin dogmalar›n›n çok güçlüoldu¤u Britanya’da ise hükümetler bu konuda çokdaha isteksizdi. Ancak 1920’li ve 1930’lu y›llardaBritanya hükümetleri bu ideolojik önyarg›lar›üzerlerinden att›lar ve havac›l›k sektörüne devletdeste¤i verme ve do¤rudan müdahale etmedüflüncesine giderek daha s›cak bakmayabafllad›lar. Ancak geç kalm›fl olman›n bedelini deödediler. Bu ülkenin önde gelen iki havayolu, BritishAirways ve Imperial Airways giderek yabanc›rakiplerinin gerisine düflmeye bafllam›fllard›. Ayn›kan kayb› uçak üretimi alan›nda da yaflan›yordu.

En sonunda, ‹kinci Dünya Savafl›’n›n hemenöncesinde Muhafazakar Parti iktidar› bu iki havayoluflirketini kamulaflt›rmaktan baflka bir ç›k›fl yoluolmad›¤›n› kabullenmek zorunda kald›. Evet, yanl›flokumad›n›z, Britanya’da havayolu flirketleri BirinciDünya Savafl› sonras›nda özel ellere b›rak›ld›¤›için, kamu mülkiyetindeki rakiplerinin gerisindekald› ve ‹kinci Dünya Savafl›’n›n hemen öncesindeMuhafazakar Parti en büyük iki havayolu flirketinikamulaflt›rd›! Britanya’n›n havac›l›k sektörü bukamulaflt›rma ata¤›ndan sonra güçlenme veAvrupa’n›n en büyükleri aras›nda yer alma flans›n›yakalayabildi.

24

KARfiIATAKKemal Ülker

Hava-‹fl E¤itim Uzman›

22 Temmuz’da 14. kez MilletvekiliGenel Seçimleri için sand›k bafllar›natafl›naca¤›z. Türkiye’nin çok partili siyasalyaflama geçti¤i 1950 Seçimlerindengünümüze kadar, 13 Milletvekili GenelSeçimi, 8 Milletvekili Ara Seçimi, 11 YerelYönetimler Seçimleri, 8 CumhuriyetSenatosu K›smi Seçimi olmak üzere 41seçim yafland›. Sand›k bafl›nda geçenaz›msanamayacak kadar deneyimdensonra Temmuz 2007 seçimlerinindemokratik bir olgunlukla gerçekleflmesibeklenebilirdi. Ancak biz “s›radan”vatandafllar›n dahil olamad›¤›cumhurbaflkanl›¤› seçimi krizini takipeden son aylarda kopar›lan f›rt›nalar›nard›ndan bu seçimler bir k›yamet havas›nabüründürüldü.

Kimlerin s›rat köprüsünü geçipnimetlerle dolu bir dünyaya kapa¤›ataca¤›na, kimlerin atefl deryas›ndayüzerek kül olaca¤›na dair pek çok haberyorumla dolu bugünlerde medya. Sistemiçinde bir yar›fltan çok, kutuplaflm›fl vebirbirinden keskin çizgilerle ayr›lm›flizlenimi verilen taraflar aras›nda, at izinit izine kar›flt›¤› amans›z bir kay›kç› dövüflüsanki yaflad›¤›m›z.

Bütün bu hengame, bu göz gözügörmez sis içinde kendimizi kaybedipseçim sandukalar›n›n dibine gömülmedenönce biraz silkelenmekte, sürece yak›ntarihin penceresinden bakarak, sakin veso¤ukkanl› bir de¤erlendirme yapmaktayarar var diye düflünüyorum.

Türkiye’de demokratik diyeadland›r›labilecek ilk seçimlerden bu yanaTBMM’nin üyelerine, yani bizlerin oylar›ylaseçilmifl vekillerin toplumsal kökenlerinegöz atarak bu seçimlere veseçeceklerimizin niteliklerine dair verilereulaflmak mümkün. Ama bunu yaparkenhangi pencereden bakaca¤›m›z önemli.Hamasi nutuklar›n ve sonu gelmezvaatlerin arkas›nda yatan son derecebasit gerçeklere dönelim yüzümüzüisterseniz. Mecliste bizi temsil edenlerinne kadar “bizden” ve “bizim için”olduklar›na birlikte karar verelim.

Biz kimiz?‘’2006 sonu itibariyle Türkiye sivil

nüfusu 73 milyon 600 bin dolay›nda.TÜ‹K’in bu nüfustan “iflgücü”(yani aç›kiflsiz, ücretli, iflveren, kendi hesab›naçal›flan) olarak saptad›¤› nüfus 24,7milyon. Bunlar›n 2,6 milyonu iflsiz. Ücretli

nüfus, yani iflçis›n›f› 12,7 milyon.2006 sonuitibariyle 12,7milyon ifli olanücretli, 2,6milyon aç›k iflsizve 3,3 milyon“say›lmayaniflsiz”..‹fli olan veolmayanmülksüzlerintoplam› 18,6milyona ulafl›yor.Bunu 27,3milyonlukiflgücüneoranlad›¤›m›zda mülksüz s›n›f›n oran›n›nyüzde 68’e ç›kt›¤›na tan›k oluyoruz. Evet,Türkiye’de her 100 kifliden 68’i mülksüzs›n›ftan. Bu 68’in de 22’si iflsiz, 46’s› iflsahibi.

Mülksüz s›n›f›n oran› Türkiye geneliiçin yüzde 68’e yaklafl›rken ‹stanbul,Ankara gibi metropollerde daha dayüksek. Örne¤in, TÜ‹K’in tan›mçarp›tmalar›na dokunmadan, istihdamiçinde ücretli oranlar›n›n bölgeseldurumuna bakt›¤›m›zda ücretli çal›flanlar›ntoplam iflgücüne oran› 2006’da‹stanbul’da yüzde 79, Ankara’da yüzde75, Bursa-Eskiflehir-Bilecik’te yüzde 70,‹zmir’de yüzde 68 dolay›nda.’’ (MustafaSönmez, Türkiye ‹flçi S›n›f›n›n Nicel Profili)

Türkiye nüfusunun çok büyük birço¤unlu¤unu mülksüz iflçiler, emekçiler,ücretliler ve iflsizler oluflturuyor. Peki bukadar büyük bir ço¤unlu¤un iradesiülkenin yönetim ayg›t›nda ne kadar yerbulabiliyor?

Siyasal temsilcilere genel bir bak›flParlamentoyu oluflturan seçilmifller

göz önüne al›nd›¤›nda dönem dönemde¤iflme gösterdikleri görülmektedir.1946’ya kadar sivil bürokratlar›n önemlia¤›rl›¤› olan mecliste çok partili dönemleserbest profesyonel meslek sahipleri(baflta avukatlar, mühendis ve mimarlar,doktorlar, diflçiler vs.) daha etkili konumageçmifllerdir. Çok partili dönemin bafl›nda,hukukçular›n yan› s›ra, ticaret ve sanayikökenli milletvekillerinin oran›nda daönemli bir art›fl gözlemlenir. Bu iki meslekgrubu, (hukukçular ile tüccar vesanayiciler) 1960’l› y›llar›n ortalar›na kadarmeclisteki a¤›rl›kl› konumlar›n›

25

Türkiye’de her 100kifliden 68’imülksüz s›n›ftan.Bu 68’in de 22’siiflsiz, 46’s› iflsahibi.Peki bu kadarbüyük birço¤unlu¤uniradesi ülkeninyönetim ayg›t›ndane kadar yerbulabiliyor?

TBMM’nin neresindeyiz?

Yavuz PakSiyaset Bilimci

korumufllard›r. Serbestmeslek sahipleri özellikle DPgrubunda önemli bir oranasahipti.

27 May›s'›n ard›ndan,1961 Anayasas›nda yans›yandemokrasi ve sosyal devletyanl›s› tercihler, emekçikitlelerin örgütlülük düzeyiniartt›rm›fl, sendikac›l›khareketini de genel olaraketkisi alt›na alm›flt›r.

Bir dönüm noktas›: T‹PTürkiye tarihinin en demokratik

dönemini 60'l› y›llarda yaflad› dersekyanl›fl söylemifl say›lmay›z. Örne¤in, buy›llarda ilk kez iflçi s›n›f› ve emekçi kesimlerba¤›ms›z siyasal örgütüyle, Türkiye ‹flçiPartisi (T‹P) olarak ülke yönetiminin entemel organlar›ndan biri olan yasamaalan›nda, TBMM'de kendini ifade etmeolana¤›n› buldu T‹P, 1965 seçimlerinde15 milletvekili ç›karmay› baflard›.‘’Bunlardan üç tanesi (R›za Kuas, fiabanErik ve Kemal Nebio¤lu) sendikac›kökenliydiler. T‹P’li milletvekilleri,parlamentoda say›lar›n›n ifade etti¤indençok daha önemli bir hareketlenmegetirdiler 1969 seçimlerinde T‹P’tenparlamentoya girenlerin say›s› düflmüfltür.Bunlardan yaln›zca R›za Kuas sendikac›kökenlidir. 1969 seçimlerinde 7’siCHP’den 4’ü AP’den olmak üzere 11sendikac› daha parlamentoya girmifltir.T‹P’in baflar›s›zl›¤›nda 1965 seçimlerindeyararland›¤› “milli bakiye” sisteminin pay›büyüktür. T‹P’in seçimlerdeki baflar›s›azald›kça, di¤er partilerin desendikalardan aday göstermee¤ilimlerinin zay›flad›¤› görülmüfltür.Sendikac›l›¤›n siyasal aray›fllar› aç›s›ndanönemli bir geliflim olarak görünen T‹P de,12 Mart döneminde Anayasa Mahkemesitaraf›ndan "bölücülük" gerekçesiylekapatm›flt›r.’’ (Prof. Dr. Alpaslan Ifl›kl›,Sendikac›l›k ve Siyaset, Öteki Yay›nlar›,Ankara, 1995.)

12’ler dönemi: 12 Mart, 12 Eylül…12 Mart sonras› dönemde, sendikac›l›k

hareketiyle iliflkiler aç›s›ndan BülentEcevit'in önderli¤indeki CHP, önemli birunsur olarak belirmeye bafllam›flt›r. Türk-‹fl içinde sosyal demokrat e¤ilimlisendikalar›n yürüttü¤ü muhalefet, 1973ve 1977 y›l›nda yap›lan genel seçimlerde "partilerüstü politika” ilkesini öngörüyorduve yönetimde yer almak çabalar› baflar›yaulaflamad›. 1970’li y›llar›n sonuna do¤ru

sivil bürokrat ve yönetici kökenli siyasielitler tekrar en etkin meslek grubukonumuna gelmifl ve bu durumgünümüze kadar sürmüfltür.

12 Eylül askeri darbesinde oldu¤utart›flma götürmez. 12 Eylül askeridarbesine karar verenlerin en büyükhedeflerinden biri 12 Eylül öncesiyükselen iflçi hareketi, sendikal mücadeleve iflçi s›n›f›n›n politik olgunlu¤ununartmas›yd›. Dolay›s›yla 12 Eylül öncelikleiflçi hareketini ezdi, D‹SK’i kapatt›,yöneticilerini hapse att›, grev ve toplupazarl›k hakk›n› yasaklad›, Türk-‹fl genelsekreterine de hükümet koltu¤u vererekbu konfederasyonu paralize etti.Darbeciler, 1982 Anayasas›n› haz›rlarkende büyük sermayenin nicedir peflindeolduklar› bütün anti-sendikal unsurlar›Anayasa’ya tafl›d›lar, kal›c›laflt›rd›lar.Konulan örgütlenme barajlar›, grevineredeyse imkans›z k›lan düzenlemelertek tek Anayasa’da yerini ald›. Budönemden günümüze kadar, iflçi-emekçi-ücretli temsilcilerinin mecliste temsiligöstermelik olman›n ötesine geçemedi.

Liberalleflme ve küreselleflme“Küreselleflmenin yaratt›¤› savrulma,

IMF-Dünya Bankas› ikilisinin “sosyaldevlet”i, kamu hizmeti ve yard›mlar›n›tasfiye edici, özellefltirici, metayadönüfltürücü uygulamalar› s›n›f›n nitelgeliflimine ket vuran ön önemlietmenlerden biri oldu. Küreselleflmerüzgar›n›n yaratt›¤› “kimsesizlik, korku”,öncelikle iflçi s›n›f›na bir “s›n›f” oldu¤unuunutturup h›zla bir yerlere tutunmay› tekç›kar yol olarak dayatt›. Etnik, dinsel,bölgesel kimlik aray›fllar›, cemaatleflme,s›n›flaflman›n, s›n›fsal örgütlenmeninhemen önüne geçti. Tar›mdaki kamudesteklerinin IMF direktifleri ile azalt›lmas›,tar›m girdilerindeki fiyat art›fllar›n›n üreticiyih›zla yoksullaflt›rmas› ile k›rdan kente göç,özellikle son 10 y›lda h›zla artt›.” (MustafaSönmez, ‹flçi S›n›f›n›n Nitel Profili)

Bu durum, kentteki iflsizlere yeniiflsizlerin eklenmesini ve “iflçiyi iflçinindüflman›” haline getirdi. Bütün bukarmafla içinde iflçi ve emekçilerinkendilerine mecliste yer bulmalar›neredeyse olanaks›z hale geldi.

Çok partili dönemin bafl›nda,hukukçular›n yan› s›ra, ticaret ve sanayikökenli milletvekillerinin oran›nda daönemli bir art›fl gözlemlenir. Bu iki meslekgrubu, (hukukçular ile tüccar vesanayiciler) 1960'l› y›llar›n ortalar›na kadarmeclisteki a¤›rl›kl› konumlar›n› korurlar.

26

Küreselleflmerüzgar›n›n

yaratt›¤›“kimsesizlik,

korku”, öncelikleiflçi s›n›f›na bir

“s›n›f” oldu¤unuunutturup h›zla biryerlere tutunmay›tek ç›kar yol olarak

dayatt›.

Özetle, Cumhuriyet dönemi Türkiyemilletvekilleri mesleksel özgeçmiflbak›m›ndan incelendi¤inde, Türk siyasielitleri içinde en etkin temsil edilen meslekgrubu sivil bürokrat ve yöneticilerdir.Bunlar› hukukçular izler. Üçüncü s›ray›tüccarlar, sanayici ve öteki iliflkilimeslekleri içeren ticaret ve sanayi grubual›r. Onlar› askerler, e¤itimciler ve doktorlarizler. 1980’li y›llardan itibaren isemüteahhit milletvekillerin oran›ndançarp›c› bir art›fl gözlemlenir. Ergil'in devurgulad›¤› gibi (Landau,1980: 208),toplumda en yüksek orana sahip olanküçük çiftçi ve iflçiler, parlamentoda çokaz bir temsil gücüne sahiptirler.

Bugünkü Meclis22. dönem TBMM milletvekili profilinde

sermaye s›n›f› bafl› çekiyor.Özgeçmifllerinde müteahhit, serbestmeslek sahibi, iflletmeci, ifladam›, turizmcigibi adlarla tan›mlanan ve sermayes›n›f›nda an›lacak milletvekili oran› yüzde30. Sivil bürokrat ve yönetici grubundaise oran yüzde 26. Meslek grubundahukukçu olarak kay›tl› milletvekili oran›yüzde 15.3 iken, mimar ve mühendiskategorisinde oran yüzde 3.6 ile s›n›rl›.E¤itimcilerin oran› daha önceki seçimdönemine göre azalm›fl ancak yine deyüzde 14 ile mühendislerin önüne geçmifl.Doktorlar ise yüzde 5.7 ile temsiliyetlistesinde alt s›ralarda yer al›yor.

Meclisin meslek da¤›l›m›na göremilletvekili profilinde oransal olarak en alts›rada asker ve polisler var. 1995'tekimecliste yüzde 1.7 olan oran 1999 21.dönem meclisinde yüzde 1.6 ve 22.dönemde yüzde 0.4'e düflmüfl. 22.dönem milletvekili profilinde di¤ergrubunda an›lan meslekler ise dinadamlar›, sendikac›lar ve gazeteci-yazarlar. Toplamda yüzde 3'lük bir oranasahip olan bu grupta iflçi s›n›f›n›n ad› bileyok. Meclisin 550 milletvekili aras›ndayap›lan meslek incelemesinde iflçi kökenli4, meslek hanesinde iflçi yazan tek birkifli bulunuyor, ancak yüzde 0.18 ileoranlara bile yans›m›yor.

Müstakbel milletvekillerimiz…22 Temmuz seçimleri için partilerin

haz›rlad›klar› aday listelerindeki meslekiprofile bak›nca meclisin bugünkü halindençok da parlak olmad›¤› aç›kça görülüyor.AKP'nin listesinde oda ve borsabaflkanlar› a¤›rl›kl› grubu olufltururkenCHP, MHP ve DP listeleri de hem nitelikhem de nicelik aç›s›ndan AKP'den gerikalm›yor. AKP, CHP, MHP ve DP

listelerinde patronlaryar›fl›yor. AKP listeleriçeflitli illerin oda veborsa baflkanlar› iledolu. CHP listelerindemeslek hanesinde"ifladam›", "ticareterbab›", "sanayici"yazanlar›n say›s› 116.MHP’den 114"ifladam›" ile seçimegiriyor. DP listeleri deAnadolu kökenlipatronlarla zengin.

Sonuç yerineSeçim kurallar› ve

siyasal partiler yasas›siyasal makamlarageleceklerin belirlenmesi kadar bir ülkeninsiyasal yap›s›n› ve siyasal yaflam›niflleyiflini de belirlemekte ve siyasetbiliminde gelifltirilen de¤iflik teknik,yöntem ve yaklafl›mlar iktidar, hükümet,siyasal süreç, siyasal karar mekanizmalar›ve üretilen politikalar konusunda farkl›sonuçlara var›lmas›na yol açmaktad›r.Türkiye’de siyasal karar alma süreçlerinekat›lan ve temsilci konumundaki siyasielitlerin (milletvekilleri) profilleriincelendi¤inde cumhuriyetin ilan›ndangünümüze geçirilen sosyolojik evrimbirlikte de¤erlendirilmelidir. Küreselleflmeve kapitalizmin yeni aflamas›yla berabersosyal iliflkiler yerini piyasa iliflkilerineüretici güçler ise tekelci (emperyalist) veiflbirlikçi piyasa güçlerine b›rakm›flt›r.Siyasal söylemin yerini egemen "piyasac›"e¤ilimler alm›flt›r.

Siyasetin ve yönetim ayg›tlar›n›nTürkiye nüfusunun çok büyük birço¤unlu¤unu oluflturan iflçi, iflsiz, emekçi,ücretli kesimlerden soyutland›¤›, siyasalkat›l›m ve temsil araçlar›n›n talan edildi¤ibir ortamda sand›¤a davet ediliyoruz.Gerçe¤i anlamak için d›flar›dan veyukar›dan bakmakta fayda var.Tercihimizi “bizim” d›fl›m›zdaadaylardan ve “bizden uzak”siyasi söylemler aras›ndanyapmak durumundab›rak›l›yoruz. Yine de bukoflullar alt›nda dahi, ÇetinAltan’›n deyimiyle, “enseyikarartmayal›m”. “Bizden” ve“bizim için” seçilmifllerinvarolaca¤› günlere bu dibevurdu¤umuz günlerdengeçerek varaca¤›z.

27

22. dönem TBMMmilletvekiliprofilinde sermayes›n›f› bafl› çekiyor.Özgeçmifllerindemüteahhit, serbestmeslek sahibi,iflletmeci, ifladam›,turizmci gibiadlarlatan›mlanan vesermaye s›n›f›ndaan›lacakmilletvekili oran›yüzde 30.

Meslekler Dönemler Ortalama TemsilEdilme Oran›

Tek Partili Dönem Çok Partili Dönem

Yönetici ve ÜstDüzey Bürokrat 21.3 18.8 20.05

Hukukçu 13.1 20.6 16.85

Mühendis ve Mimar 1 2.5 1.75

T›pç› 8 6.1 7.05

Müteahhit (*) (-) (7.9) (7.9)

T›p Bilimleri (Veter.,Difl Hek., Eczac›) 1.3 (3.5) (*) (2.4)

E¤itimci 10.1 6.8 8.45

Asker 16.9 4.8 10.85

Tüccar ve Sanayici 10.7 14.7 12.7

Sendikac› (-) (2.2) (*) (2.2)

Öteki Meslekler 17 7.7 12.35

Türkiye’de siyasi elitlerin özgeçmiflleri…

(*) 1983, 1987 ve 1991 dönemleri hesapland›.(**) Son üç dönemde çiftçiler için ayr› bir kategori oluflturulmad›. Çünkü çiftçi kökenlimilletvekillerinin hemen hepsi ikinci ya da üçüncü bir mesle¤e daha sahipler.Hesaplamada bu meslekler dikkate al›nd›.

Kaynak: Yrd. Doç. Dr. Ali Arslan'›n 1995, 1999 ve 2003 y›llar›nda gerçeklefltirdi¤iaraflt›rmalarda ortaya koydu¤u Verilerden hareketle düzenlendi. (‹fl,Güç” Endüstri‹liflkileri ve ‹nsan Kaynaklar› Dergisi Cilt:7 Say›:1 , Ocak 2005)

19 May›s 2007 günü oynananGalatasaray-Fenerbahçe maç›, bir futboloyunundan de¤il de kanl› birçat›flmadan söz eder gibi an›ld› ve butür görüntülere sahne oldu. Geçmiflte“spor bayram›” olarak kutlanan derbimaçlar›n bugün büründü¤ü bu dehfletgörüntü, sadece futboldan keyif alanilgilileri de¤il, tüm toplumu tedirginedecek boyutlara ulaflm›fl durumda.Üstelik fliddet olaylar›, sadeceGalatasaray-Fenerbahçe gibi gerilimiyüksek maçlarda de¤il, bu derbi kadarpopüler olamad›klar› için bas›n›ngündemini pek meflgul etmeyen hemenhemen tüm maçlarda görülüyor.

70’li y›llardan beri Türkiyetoplumunun dinamikleri üzerine yaz› vemakaleler yay›nlayan Birikim dergisininyay›n yönetmeni ve baflyazar› ÖmerLaçiner ile futbol sahalar›nda rastlananyüksek dozlu fliddetin toplumsalanlamlar› üzerine bir söylefligerçeklefltirdik…

May›s ay›ndaki Galatasaray-Fenerbahçe maç›nda yaflanan fliddetolaylar›, oldukça genifl bir yank›uyand›rd›. Bu olaylar›n sizedüflündürdükleri nelerdir?

Öteden beri Türkiye’de futbol tak›m›taraftarl›¤›n›n sevgi ve ilgiyle ilgili birtemeli yok. Bizdeki taraftarl›k anlay›fl›ötekine karfl› güç gösterisinin arac›olarak alg›lan›yor. Futbol tak›m›n›ngalibiyeti, galip olma arzusunu tatminetti¤i için önemli. Yoksa futbol oyunununkendisini sevdi¤imiz, tak›m›m›z güzelve iyi oynad›¤› için ilgileniyor de¤iliz.Kendimizi tak›m›m›zla özdefllefltirmemekanizmam›z burada çok güçlü.Dolay›s› ile futbolu ötekilefltirdiklerimizlehesaplaflma an› olarak görüyoruz.Mesele iyi oyunsa rakibin iyi oyuncusunak›yamazs›n, çünkü onun varl›¤› oyununkalitesini de artt›r›r.

Avrupa’daki taraftarlar›n önemli birk›sm› maç› seyrederler, maça bakaraktezahürat yaparlar, bizdeki taraftarlarise sahaya s›rt›n› dönerek birbirlerinebak›p ba¤›r›p ça¤›r›rlar.

O s›rada oyunda ne olup bitiyorilgilenen pek yoktur asl›nda.

Futbolu oyun olmaktan ç›kart›ponu toplumsal ve hatta siyasal birmesele haline getiren nedenler neler?

‹ki tak›ma ayr›lma ve bunlar›n k›yas›yabirbiriyle rekabeti Bizans’tan beri var.Öteden beri rekabet ve ötekilefltirme,

28

Bizdeki taraftarl›kanlay›fl› ötekine

karfl› güçgösterisinin arac›

olarak alg›lan›yor.Futbol tak›m›n›n

galibiyeti, galipolma arzusunu

tatmin etti¤i içinönemli.

Birikim Dergisi Genel Yay›n Yönetmeni Ömer Laçiner:

Tribünler izin verilmifl fliddet alanlar›d›rSöylefli: Özlem ErgunHava-‹fl Bas›n Yay›n Uzman›

potansiyel olarak içinde fliddetibar›nd›r›r, ama durumun bu denligenifllemesi ça¤›m›za özgü bir durum.Eskiden tribünler iki tak›m›n taraftar›naeflit olarak ayr›l›r ve maç sonunda ikitak›m taraftar› birlikte ç›karlard›. Son 10-15 senedir ise, tak›mlar birbirlerininsahas›na deplasmana gidiyor.Taraftarlar karfl› tak›m›n taraftarlar›naolmad›k eziyetleri reva görüyorlar. Bunlaryap›l›yor ve ay›planm›yorsa, idarecisi,güvenlik kuvvetleri bunlara gözyumuyorsa, bir süre sonra bunun dozukonusunda da rekabete giriliyor. DiyelimFenerbahçe kendi sahas›nda 5 bin sufliflesi atm›fl, öbür taraf, “Biz 10 binataca¤›z” diyor.

Bu müsaade edilmifl bir fliddet.Türkiye’de sokaklarda linç giriflimlerinemüsaade ediliyor; oysa linç bir öldürmeteflebbüsü ve hukukta karfl›l›¤› cezaolarak mevcut.

Bunu yapan insanlar ellerini kollar›n›sallayarak dolafl›yorlar. Buna bir fleyyap›lm›yorsa demek ki teflvik ediliyor,bu durumun ciddi bir devlet politikas›oldu¤unu düflünüyorum.

fiiddet olaylar›, sadece iflsiz güçsüz,hayattan umudunu kesmifl insanlara aitbir durum de¤il; özellikle kapal›tribünlerde gördük ki a¤z› puroluadamlar da sahaya viski fliflesi at›yor.Bu salt yoksullara ait bir fley de¤il. Futbolseyircisinin fliddet gösterileri butoplumun en alt›ndan en üstüne kadartüm kesimleri taraf›ndan kabul görenbir durum.

Kurallar ne kadar çi¤nenirse insanlarkendilerini o kadar güçlü hissediyor.Çünkü bu ülkenin güç kavram› hastal›kl›.Bizde güç, belli kurallar içinde edinilmiflmevki, para, servet de¤il; bizde “kurald›fl› davranmak” güç ifadesi olarakalg›lan›yor.

Yoksullara gelince, patlamayadönüflebilecek bir sürü gerilime sahip

bu insanlar.‹darecilerdiyorlar ki, “Buinsanlar pazargürleri gitsinlerve öfkelerinitribünlereboflalts›nlar.Kendiaralar›nda,rakiplerineba¤›rarakboflals›n,deflarjolsunlar”… Buanlay›fl hakim.Çünkü iktidarbu öfke patlamas›n› burada yasaklarsabaflka alanlar›ndan ç›kaca¤›ndanendifle ediyor.

Ayr›ca insanlar›m›z, tribünlerinmüsaade edilmifl, serbest b›rak›lm›flfliddet alanlar› oldu¤unu bildikleri içinfliddet e¤ilimlerini çok daha rahatsergileyebiliyorlar.

“Tahrik olduk” demenin linçgiriflimleri ve baflka fliddet eylemleri içinyeterli zemini oluflturdu¤una tan›kl›kediyoruz. Ve biliyorlar ki; izin verilmiflbu alanlarda yap›lm›fl fliddet eylemlerininkendileri aç›s›ndan hiçbir yapt›r›m›olmayacak.

Çünkü bu, iktidar taraf›ndan izinverilmifl bir fliddettir.

fiimdi ben size burada küfür etsemsizin beni dava etme hakk›n›z var, oysaekranlarda izliyoruz; herkes herkesea¤›z dolusu küfürler edebiliyor. Suç,belgeli oldu¤u ve herkesin gözleriönünde aleni olarak ifllendi¤i haldetribünlerde edilen küfürler vs., hiçbirflekilde hiçbir yapt›r›ma tabi tutulmuyor.

‹nsanlar›n öfkelenmek,hiddetlenmek için gerçek, yaflamsalnedenleri var asl›nda…

29

fiiddet olaylar›,sadece iflsizgüçsüz, hayattanumudunu kesmiflinsanlara ait birdurum de¤il;özellikle kapal›tribünlerde gördükki a¤z› puroluadamlar da sahayaviski fliflesi at›yor.Bu salt yoksullaraait bir fley de¤il.

Birikim DergisiGenel Yay›n YönetmeniÖmer Laçiner

Hey

sel f

acia

s› 2

9 M

ay›s

198

5 B

rüks

el

Oras› risk ister. fiimdi diyelim sanayisitesinde sigortas›z, sosyal haks›z vegeleceksiz çal›flan iflçiler -bunlar›n ço¤ufutbol taraftar›d›r- çal›flma koflullar›n›iyilefltirilmesine yönelik giriflim veeylemleri olsa bilirler ki bu, en a¤›rflekilde karfl›l›¤›n› bulacakt›r.

O sebeple tribünlerde gördüklerimizicazetli fliddetin sonuçlar›d›r ve maçgünleri ile s›n›rl›d›r.

“‹nsanlar burada deflarj olsunlar, hakve özgürlüklerle ilgili alanlarayans›mas›n” düflüncesi iktidar›nburadaki en önemli derdidir.

Bu salt Galatasaray-Fenerbahçemaç›na özgü bir durum de¤il, pazargünleri yurdun her taraf›nda maç varve yurdun dört bir yan›nda bu tür fliddetolaylar› oluyor asl›nda. Bir tür boflalmaayini asl›nda. Her ilin emniyet müdürükendi bölgesinde oraya mahsus fliddetkullanabilme alan› aç›yor.

Birincisi, bu asl›nda devlet taraf›ndankörüklenen ve önlenmesi de bir o kadarkolay olan bir durum. Çünkü bir devletpolitikas›.

‹kincisi, toplum olarak hastal›kl› birgüç kavram›na sahibiz. Bu insanlarfutbol sahalar›nda, rakiplerinegösterdikleri fliddeti, yok etme arzusunukendi sorunlar›yla ilgili olarak ortayakoyabilmifl olsayd› baflka türlü olurdu.

Yaflanan fliddette bas›n›n rolünedir?

Bas›n da tüm bu politikan›nparças›… Çünkü bir politikayürüttü¤ünüz vakit onun araçlar›n› dakullanmak durumdas›n›z. Bas›n da bu

araçlar›n elbet en önemlilerinden. Futbolsahalar›n›n dili ve jargonu medyataraf›ndan üretilip sonras›nda tabanayay›larak, insanlar›n benimsedi¤i bir dil.Pek çok tak›m taraftar›, sloganlar›n›,söylemlerini medyadan etkilenerekbenimsiyor. Bunlar›n kendili¤indengeliflmeler oldu¤unu düflünmekmümkün de¤il.

Futbol bir oyunsa, kurallar› varsaiyisini kötüsünü ölçebilece¤imizk›staslara sahipsek, futboldan anlayaninsanlar›n taraf gözetmeden yazmas›gerek. Eskiden futbol yazarlar›n›n hangitak›m› tuttu¤unu anlamak güçtü, flimdiise neredeyse tümü tak›mlar›yla an›l›yor.

Biraz da futbol endüstrisinden sözedelim. Böyle bir kavram var, demekki ortada ciddi paralar dönüyor, birrant var…

Futbol endüstrisinden daha çokbat›da söz ediyoruz, çünkü kulüpler kârediyor. ‹dollerin eflyalar›n›n sonra kulüpforma ve aksesuarlar›n›n sat›lmas›,verilen-al›nan reklamlar, büyük paralarayap›lan transferler…

Bunlar ya para aklaman›n, aklarkenitibar elde etmenin araçlar›d›r ki oradazarar edilebilir. Türkiye’de görünen,kulüplerin kâr etmedi¤i. Türkiye’de buendüstri net kâr getiren bir endüstride¤il gibi görünüyor. Baz› tak›mlar›n kâretti¤i söyleniyor ama Fenerbahçe-Galatasaray gibi büyük kulüplerin ciddizararlar›ndan söz ediliyor. Oysaendüstriden söz edebilmek için öncekâr ediyor olmas› gerekli. Baflkaülkelerde sat›fl ve reklam gelirlerindenciddi kârlar elde edilebiliyor. Yani büyükparalar›n döndü¤ü bir sektör var ortada.Özellikle Avrupa ülkelerinde, öylesan›yorum ki, e¤lence gelirlerinin önemlibir k›sm› futboldan geliyor.

Bu endüstri bizde mal ve kârüretmekten çok ideoloji üreten birmekanizma. Bütün endüstriler gibi hattaonlar›n pek ço¤undan daha fazlatoplumun ideoloji üretimine do¤rudankatk› sunuyorlar.

Bütün bu taraftarl›k kültürününyayg›nlaflt›r›lmas›nda, ötekilefltirmemant›¤›n›n yerleflmesinde futbolun çokciddi bir etkisi var. ‹nsanlar oradanedindikleri ötekilefltirme e¤ilimini hayat›nbaflka alanlar›na da yans›tabiliyorlar.

30

Bu endüstri bizdemal ve kâr

üretmekten çokideoloji üreten birmekanizma. Bütün

endüstriler gibihatta onlar›n pek

ço¤undan dahafazla toplumun

ideoloji üretiminedo¤rudan katk›

sunuyorlar.

Uluslararas› Çal›flma Örgütü (ILO)taraf›ndan k›sa bir süre önce yay›mlanan“Küresel ‹stihdam E¤ilimleri” raporu tümdünyada iflsiz say›s›n›n 2006 y›l›ndatarihsel olarak en yüksek düzeydeoldu¤unu ortaya koyuyor.

Raporun tespitlerine göre Dünyaekonomileri için 2006 y›l› büyümeortalamas› yüzde 5.2 olarakgerçekleflirken, 2006 y›l› iflsizlik oran›dünya ortalamas› da yüzde 6.3düzeyinde seyretti.

Raporda ayr›ca dünya üzerindeki1.37 milyar “çal›flan yoksulun” (di¤erbir deyiflle Türkiye’nin toplam nüfusununyaklafl›k 20 kat› kadar insan›n)durumunda pek az iyileflmesa¤lanabildi¤ibelirtiliyor. ILO, buiflçileri ve ailelerinigünde 2 dolarkazançla belirlenenyoksulluk s›n›r›n›nüzerine tafl›yacakyeterli say›da üretkenve insan onurunayak›fl›r iflbulunmad›¤›na iflaretediyor.

ILO Genel DirektörüJuan Somivia konuyailiflkin olarak flunlar›söylüyor: “Son befly›lda görülen güçlüekonomik büyüme,aileleriyle birlikteyoksulluk içinde yaflayan çal›flansay›s›n›n azalt›lmas› bak›m›ndan çoks›n›rl› bir etki yaratm›flt›r ve bu olumluetki de ancak bir avuç ülkedegörülebilmifltir. Özetle büyüme, küreseliflsizli¤i azaltmay› baflaramam›flt›r.Dahas›, küresel ölçekte büyüme 2007y›l›nda da güçlü biçimde sürmesinekarfl›n, insana yak›fl›r ifller yarat›lmas›ve çal›flan yoksullu¤unun azalt›lmas›aç›s›ndan beslenen ciddi kayg›larsürmektedir.”

‹flsizli¤in en a¤›r etkiledi¤i kesimigençler (15-24 yafl dönemi) oluflturuyor.Say›lar› 85.3 milyona ulaflan gençiflsizler, 2006 y›l›nda dünya üzerindekitoplam iflsizlerin yüzde 44’ünüoluflturuyorlar.

“Büyüyen ekonomi”de kad›nlara daifl yok

ILO raporuna göre erkeklerlekad›nlar aras›ndaki istihdam uçurumuda kapanm›yor. 2006 y›l›nda 15 ve dahayukar› yafllardaki kad›nlar›n ancak yüzde48.9’u istihdam kapsam›nda yeral›yorlard›. Ayn› oran 1996 y›l›nda yüzde49.6’yd›. Erkekler için ise bu oran 1996y›l›nda yüzde 75.7 ve 2006 y›l›nda iseyüzde 74’tü.

2006 y›l›nda da 2004 ve 2005y›llar›nda oldu¤u gibi istikrarl› bir flekildeseyreden büyümeye karfl›n, dünyaekonomileri iflsizlik oranlar›nda kaydade¤er düflüfller yaratamamaktad›r.Tablonun son iki sütunu 1996-2006

dönemi için y›ll›kortalama reelbüyüme oranlar›nakarfl›l›k y›ll›k ortalamaistihdam art›fllar›n›vermektedir. Dünyaekonomileri için sonon y›ll›k dönemyüzde 4.1 oran›ndabir reel GSY‹H (gayrisafi yurt içi has›la)büyümesi üretirkenistihdam art›fllar›yüzde 1.6düzeyinde kalm›flt›r.En yüksek oranl›büyüme süreçlerininyafland›¤› Do¤uAsya ve Güney Asya

ülke gruplar›n›n y›ll›k istihdam art›fllar›bu yüksek büyüme performanslar›nakarfl›l›k son derece düflüktür (s›ras›ylayüzde 0.9 ve yüzde 2.1).

Rapor iflsizlik oranlar›n›n daha düflükdüzeylere çekilmesinde “ekonomikbüyüme” ve “istihdam yaratma”aras›ndaki iliflkinin yeniden kurulmas›n›nönemine dikkat çekmektedir.

Ancak, tüm göstergeler karfl›t yöndebir e¤ilim sergilemektedir ve bununbafll›ca nedeni son 25 y›ld›r dünyaölçe¤inde neo-liberal politikalar›negemen olmas›d›r. Büyümenin h›zkesmesi ya da eksiye dönüflmesidurumunda ise genifl kitlelerin ne türbir felaketle karfl› karfl›ya kalacaklar›n›öngörmek hiç de zor de¤il.

31

ILO’nun 2007 Küresel ‹stihdam E¤ilimleri raporu:Küreselleflen dünyada “ekonomik büyüme” istihdam yaratm›yor

Merkezi Londra’da olan üstörgütümüz Uluslararas› Tafl›mac›l›k‹flçileri Federasyonu’nda (ITF)

çal›flt›¤›m y›llarda(2004-2006y›llar›nda yaklafl›k 3y›l süreyle) gözümkula¤›m hepTürkiye’deydi ancakbütün geliflmeleriayr›nt›l› bir biçimdeizlemem mümkünolmuyordu. Örne¤ingenel olarak AvrupaBirli¤i’ne girmek veAB müktesebat›nauyum sa¤lamak içinçok say›da kanununmeclisten geçti¤inibiliyordum amabunlar›n iflçiler vesendikalar içindo¤urdu¤u pratiksonuçlar› ad›mad›mizleyemiyordum.

Bu y›l›n bafl›nda

tekrar Hava-‹fl’te göreve bafllad›¤›mdabu 3 y›l içinde özellikle iflçi sa¤l›¤› veifl güvenli¤i alan›nda çok ciddi yasalde¤ifliklikler yap›ld›¤›n› fark ettim (iflçisa¤l›¤› derken iflçi sözcü¤ünü nedent›rnak içine ald›¤›m birazdananlafl›lacak). Bu nedenle son birkaçayd›r f›rsat buldukça bu alandayap›lm›fl olan de¤ifliklikleri ö¤renmeye,anlamaya çal›fl›yorum.

Bu de¤iflim süreci o kadar h›zl› birbiçimde gerçekleflmifl ki, bu sat›rlar›nyaz›ld›¤› s›rada uyuflmazl›kaflamas›nda olan toplu ifl sözleflmesigörüflmeleri s›ras›nda yap›lantart›flmalarda THY’nin dan›flmanl›¤›n›yapan ve mesleki yaflam›n›n tamam›n›iflveren temsilcisi bir hukukçu olarakgeçirmifl olan Rahmi C›b›ro¤lu’nun bileiflçi sa¤l›¤› ve ifl güvenli¤inde Türkmevzuat›nda yap›lm›fl olande¤ifliklikleri bilmedi¤ini gördük.

‹flçi sa¤l›¤› ifl güvenli¤i ile ilgilimevzuat›n de¤iflimini anlayabilmekiçin 2001 y›l›n›n Mart ay›na gerigitmemiz gerekiyor. Hat›rlanaca¤› gibidevrin hükümeti 19 Mart 2001 tarihinde

32

‹flçi sa¤l›¤› ifl güvenli¤i mevzuat› vesendikalar›n görevleri

Kemal ÜlkerHava-‹fl E¤itim Uzman›

Avrupa Birli¤i’ne uyum taahhütlerinive bunlar›n uygulanma planlar›n›içeren Ulusal Program› onaylam›flt›.

Ulusal Program›n, Sosyal Politikave ‹stihdam bafll›kl› bölümünde ABmüktesebat›nda uyum sa¤lanmas›gereken toplam 128 adet bölüm yeral›yordu ve bunlar›n 40’› iflçi sa¤l›¤›ve ifl güvenli¤iyle ilgiliydi. Programda,iflçi sa¤l›¤› ve ifl güvenli¤i ile ilgilimevzuat uyumlulaflt›r›lmas› sürecinik›sa vadeli, bu haz›rl›klar›ntamamlanmas› ve gerçeklefltirilmesisürecini ise orta vadeli bir takvimeba¤lam›flt›.

Ulusal Program›n 1. cildinde iflçisa¤l›¤› ve ifl güvenli¤i alan›nda Türkmevzuat›n›n AB müktesebat›ylauyumlu hale getirilebilmesi için birKanun Tasar›s› Tasla¤› haz›rland›¤›belirtiliyor. Bu tasar› tasla¤›n›n tam ad›“‹fl Sa¤l›¤› ve Güvenli¤i KanunuTasar›s› Tasla¤›” ve tasla¤›n internettenindirilmesi mümkün. Bu tasla¤a ba¤l›olarak, Çal›flma ve Sosyal GüvenlikBakanl›¤› taraf›ndan bir “ÇerçeveTüzük” haz›rl›¤› sürdürülüyor. Buhaz›rl›klar kapsam›nda çok say›dayönetmeli¤in haz›rl›k çal›flmalar›n›ndevam etti¤i söyleniyor.

Ne var ki ve ne yaz›k ki iflçi sa¤l›¤›ve ifl güvenli¤i ile ilgili mevzuata yönelik

yap›lan çal›flmalar›niçeri¤i konunundo¤rudan taraf› olansendikalar taraf›ndan pekbilinmiyor. Daha dakötüsü bu konuda Türk-‹fl’in hükümetegönderdi¤i “‹fl Sa¤l›¤› veGüvenli¤iyle ‹lgiliMevzuata Türk-‹fl’inYaklafl›m› - 4857 Say›l› ‹flKanunu” bafll›kl› notund›fl›nda herhangi birgörüfl bildirilmifl, sistemlibir lobi çal›flmas› yap›lm›flde¤il.

Ciddi bir zaman kayb›ve ihmal söz konusudurve sendikalar en k›sazamanda UlusalProgram’›n içinde yeralan iflçi sa¤l›¤› ve ifl güvenli¤i ile ilgilimevzuat› yak›n takibe almal›, bude¤iflikliklerin neler getirdi¤inibelirlemeli ve bunun üzerine kenditutumunu ve taleplerini oturtmal›d›r.Bu nedenle ifl sa¤l›¤› ve ifl güvenli¤ialan›nda yap›lan yasal de¤iflikliklersendikam›zca üzerinde kapsaml› birçal›flman›n yap›lmas› gereken konuolarak de¤erlendirilmektedir.

33

‹flçi sa¤l›¤›-ifl güvenli¤i alan›nda dikkat çeken bir geliflme de iflçi sa¤l›¤›kavram›n›n yerini “ifl” sa¤l›¤› kavram›n›n alm›fl olmas›. Örne¤in Çal›flma Bakanl›¤›bünyesindeki ‹flçi Sa¤l›¤› ve ‹fl Güvenli¤i Genel Müdürlü¤ü’nün ad› 2000 y›l›nda‹fl Sa¤l›¤› ve ‹fl Güvenli¤i Müdürlü¤ü olarak de¤ifltirildi.

‹lk bak›flta basit bir isim de¤iflikli¤i gibi görülebilecek olsa da, bu kavramsalde¤iflikli¤in arkas›nda neo-liberalizmin, iflçileri ve di¤er emekçi katmanlar›atomize ederek teslim almak amac›yla dünya çap›nda çal›flanlar›n tarihselkazan›mlar›na karfl› yürüttü¤ü genellefltirilmifl sald›r› yer al›yor. T›pk› sosyalhizmetler (iflsizlik sigortas›, emeklilik haklar›, kamusal e¤itim hizmeti, sa¤l›khizmetleri, ucuz toplu konut, belediye hizmetleri vb. ), emek sürecindekikazan›mlar ve elbette reel ücretler gibi ifl yaflam›n› düzenleyen mevzuat dadünyan›n dört bir yan›nda bu sald›r›dan nasibini al›yor.

AKP hükümeti döneminde çal›flma yaflam›n› düzenleyen en önemli yasalde¤ifliklik yeni ifl kanunuydu. Bu yasan›n özünü, daha önceleri ifl kanunlar›n›ntamam›na damgas›n› vurmufl olan temel bir ilkenin de¤ifltirilmesi, iflçininkorunmas›ndan uzaklafl›p “ifl”in korunmas›na do¤ru kay›lmas› oluflturuyordu.T‹S görüflmeleri s›ras›nda iflverenin dan›flman› Rahmi C›b›ro¤lu, iflçiyi var edeniniflletme oldu¤unu, iflçiyi koruman›n önkoflulunun iflletmeyi korumaktan geçti¤inisöyleyerek bu mant›¤› her f›rsatta vurgulad›. “‹fl sa¤l›¤›” kavram›na geçiflinard›nda da ayn› mant›k yat›yor.

‹flçi sa¤l›¤›ndan ifl sa¤l›¤›na

Ne var ki ve neyaz›k ki iflçi sa¤l›¤›ve ifl güvenli¤i ileilgili mevzuatayönelik yap›lançal›flmalar›niçeri¤i konunundo¤rudan taraf›olan sendikalartaraf›ndan pekbilinmiyor.

Uluslararas› medya Air France-KLM’in geçen y›la ait mali tablolar›n›aç›klamas›n›n ard›ndan Avrupa’dasektörün “konsolidasyonunun” (malumart›k tekelleflme gibi kötü t›n›s› olankavram ve kategoriler “out”) ne kadarönemli oldu¤unu koro halinde yenidenvurgulamaya bafllad›.

Zamanlama bundan daha güzelolamazd›. ABD-AB aras›ndakitransatlantik “aç›k gökler” anlaflmas›n›nresmen imzalanmas›na birkaç günkalm›flken, Avrupa’da bayrak tafl›y›c›lar›aras›nda gerçekleflmifl olan ilk flirketbirleflmesi - Air France-KLM- güçlü malisonuçlar veriyor. Air France-KLM fluanda ciro bak›m›ndan dünyan›n enbüyük havayolu flirketi konumunda veneo-liberal yorumcular / uzmanlar a¤›zbirli¤i yaparak, “Bak›n Air France-KLMpazar pay›n› büyütüyor, faaliyet kâr›n›art›r›yor ve gelecek üç y›l için kârl›l›khedeflerini de yukar›ya çekti. ‹flin s›rr›konsolidasyonda,” diye yaz›p çiziyorlar.

Ayr›ca ‹spanya’n›n bayrak tafl›y›c›s›Iberia’da potansiyel al›c›lar›ylagörüflmeleri bafllatma aflamas›na do¤ruad›m ad›m ilerliyor…

H›zl› ve sanc›l› bir tekelleflmesürecindeyiz

Evet, en sonunda baflta Avrupa

Komisyonu’nu olmak üzere AB’nin tümneo-liberallerinin Avrupa havac›l›ksektörüne iliflkin rüyalar› gerçek oluyor.Orta vadede Avrupa’da da ABD’deoldu¤u gibi h›zl› ve sanc›l› bir tekelleflmesürecine tan›kl›k edece¤iz. E¤ri oturupdo¤ru konuflmakta fayda var, ne yaz›kki bu süreç art›k ola¤an sendikalmücadele ve müdahalelerledurdurulamayacak bir noktaya gelmifldurumdad›r.

Lufthansa’n›n yönetim kurulu baflkan›Wolfgang Mayrhuber’in büyük medyayaverdi¤i demeçlerden flirketinin SwissInternational Air Lines’› ele geçirmiflolmas›ndan çok mutlu oldu¤unuö¤reniyoruz. Nas›l olmas›n, Air France-KLM, Avrupa’n›n en büyük ikihavaalan›nda -Paris Charles de Gaulleve Amsterdam Schiphol- en büyük üslerielinde tutarken buna karfl›l›k Swiss’i elegeçirmifl olan Lufthansa da üç anastratejik üste -Frankfurt, Münih ve Zürich- egemenlik kurmufl durumda.

Buna karfl›l›k British Airways’in, Swissya da KLM ile k›yasland›¤›nda çok dahamütevaz› boyutlarda olan Iberia’yayönelik arzular› daha mütevaz› birtekelleflme plan›na karfl›l›k geliyor. Nede olsa BA’n›n kendi içinde ciddisorunlar› var. Birçok uzman›n BA’n›nuzun vadede bu tekelleflme sürecinin

34

Orta vadedeAvrupa’da da

ABD’de oldu¤ugibi h›zl› ve sanc›l›

bir tekelleflmesürecine tan›kl›k

edece¤iz.

Tekelleflmeye övgü

getirece¤i tekelci rekabete ayakuyduramayaca¤› düflüncesinde olmas›bofluna de¤il.

Neo-liberal yorumcular / uzmanlarflu s›ralarda Iberia yönetimine mesajvermekle meflguller: “Konsolidasyonunfaydalar› ortada (bak›n›z Air France-KLM). Siz de aya¤›n›za gelen bu f›rsat›kaç›rmay›n,” diyorlar ve ekliyorlar: “Evet,ücretlerde yüzde 25 oran›nda bir indirimesendikay› ve iflçileri ikna etmeniz zorolacakt›r ama bunu denemeye de¤er.Ne de olsa sizin gibi bir orta boy birAvrupal› havayolu flirketi için tek ç›k›flyolu konsolidasyondur. Orta-uzunvadede kendi bafl›n›za ayaktakalamazs›n›z.”

Liberalleflme, kurals›zlaflt›rma ilebirlikte hareket ediyor

THY genel müdürü Temel Kotil songünlerde s›k s›k THY’nin 2009 y›l›ndaAvrupa’da ilk 4 aras›na girmeyihedefledi¤ini söyledi¤ini biliyoruz. Hafifmuzip bir tav›rla, transatlantik aç›k gökleranlaflmas›n›n ard›ndanAvrupa’da yaflanacakolan bu konsolidasyonsüreci ile “ligin üsts›ralar›ndaki” flirketsay›s› h›zlaazalaca¤›ndan, ulusalhavayolumuzun 2009y›l›nda olmasa bile ortavadede ilk dördegirmesi gerçektenmümkün olabilecektirdiyebiliriz.

Ancak as›l cidditehlike de buradayat›yor. Üstümüzde üçtane “bir duda¤› yerde,bir duda¤› gökte dev”

bulaca¤›z. THYbunlarla nas›lmücadele edecektir?Ba¤›ms›z birhavayolu flirketiolarak varl›¤›n› nekadarsürdürebilecektir?

Son birkaç y›l›nbüyümerakamlar›ndan yolaç›karak ve do¤rusalbir geliflme e¤risininizlenece¤ini varsayarak 2009’da THY’nindördüncü s›raya yerleflece¤ini söylemekve bu yaflamsal öneme sahip sorularacevap vermiyor ne yaz›k ki.

Havac›l›k sektöründe liberallefltirmeve kurals›zlaflt›rma nedeniyle son y›llardabüyüme hem dünya ölçe¤inde hem detek tek ülkeler baz›nda ekonomikbüyüme ile paralel ama ondan çok dahah›zl› ve keskin bir biçimde hareket ediyor.Türkiye ekonomisi 4 y›l› aflk›n bir süredirpatlamal› bir büyüme süreci içinde.

Ancak bu büyümeyükselen borcun vedehflet verici caria盤›n gösterdi¤i gibison derece k›r›lgand›r.Dünya ekonomisininderin bir sars›nt›yaflamas› durumundaTürkiye ekonomisininyeniden derin bir krizedüflmesi neredeysekaç›n›lmazd›r vebunun önüne “aman,Allah korusun, elemterefifl kem gözlereflifl!” diyerek önünegeçmek de mümkünde¤ildir.

35

Havac›l›ksektöründeliberallefltirme vekurals›zlaflt›rmanedeniyle sony›llarda büyümehem dünyaölçe¤inde hem detek tek ülkelerbaz›nda ekonomikbüyüme ile paralelama ondan çokdaha h›zl› vekeskin bir biçimdehareket ediyor.

Evet, yanl›fl okumad›n›z, Lufthansa da tekelleflme konusunda uyar›dabulundu. Ne var ki onlar›n uyar›s› bizimkinden bütünüyle farkl›. Lufthansayönetim kurulu baflkan› Wolfgang Mayrhuber özel sermaye flirketlerinin, yat›r›mfonlar›n›n (mesela “bizim” Mobius gibilerin) havac›l›k sektörüne girerek sektördekonsolidasyonu “güçlefltirdiklerinden” yak›nd›.

Mayrhuber, k›sa bir süre önce Financial Times’la yapt›¤› görüflmede özelsermaye flirketlerinin havayolu flirketlerinde hisse sat›n alarak bu flirketlerinfiyatlar›n› yukar› do¤ru itti¤ini ve bunun da Lufthansa’n›n kimi havayolu sat›nalma planlar›n›n önünü kesti¤ini belirtti.

Lufthansa konsolidasyon konusunda uyard›

36

Dünyan›n neresinde, ne zaman do¤muflsak do¤al›m, annelerimiz,babalar›m›z, dinlerimiz, devletlerimiz bize bir geçmifl giydiriyor. Onlargiydirdikçe biz de ha babam giyiniyoruz. Ço¤umuz, geçmiflin elbiselerinigünümüz terzilerinin dikmesini yad›rgamadan kabullenmekle kalmay›p,elbiselerimizi bedenimizden ay›rt bile edemiyoruz.

Tarihimize nas›l bakt›¤›m›z› gözden geçirdi¤im bu kitapta kendimiziyarg›lamam›z› yarg›l›yorum. Tarihimize bak›p “Biz buyuz,” diye sunulanlar›sorguluyorum.

As›rlard›r sürdürdü¤ümüz al›flkanl›klar›m›zdan kurtulup, tarihtenözgürleflip, kendimize farkl› bakmaya bafllamam›zla, nereden gelip nereyegitti¤imizin serüveninde, yaflad›¤›m›z tarihin de yolunu de¤ifltirebiliriz.(Gündüz Vassaf)

Tarihi Yarg›l›yorumGündüz Vassaf‹letiflim Yay›nlar›

‹nsandaki karfl›l›kl› yard›mlaflma e¤ilimi o kadar uzak bir kökene sahiptirve insan ›rk›n› tüm evrimi ile o kadar iç içe geçmifltir ki tarihin de¤iflikevrelerine ra¤men insano¤lu taraf›ndan bugüne dek korunmufltur.

Esas itibariyle bar›fl ve varl›k dönemlerinde geliflmifltir ama insan›nbafl›na büyük felaketler geldi¤inde bile-savafllar›n ülkeleri bütün olarakkuraklaflt›rd›¤›, halklar›n ço¤unlu¤unun sefaletten k›r›ld›¤› ya da tiranl›kboyunduru¤u alt›nda inledi¤i zamanlarda bile-ayn› e¤ilim köylerde veflehirlerdeki yoksul s›n›flar aras›nda yaflamay› sürdürdü. Onlar› her fleyera¤men ayakta tutan ve uzun vadede onu duygusal bir saçmal›k olarakkafas›ndan ç›karan, yönetici savaflç› ve yok edici az›nl›klara karfl› geldi.

Karfl›l›kl› Yard›mlaflmaP.A. KropotkinÖteki Yay›nevi

Küreselleflme, özellikle zengin ülke devletlerinin yerleflmifl sosyalgüvenlik programlar›n› sürdürebilme kapasitesini tehdit ediyor. 1945sonras› dönemde fabrikalar ifllerken ve insanlar hayat boyu sürdürecekleriifllerde çal›fl›rken, gerek patronlar gerekse refah devletleri cömert birsosyal güvenlik platformunun oluflmas›n› kabullenmifllerdi. E¤itimbedavayd›, sa¤l›k harcamalar›n›n ço¤unu devlet karfl›l›yordu, emeklimaafllar› güvenliydi, iflsizlik sigortas› da iyi iflliyordu. Oysa son yirmi y›ll›kdönemde refah devletinin bu sayd›¤›m›z kazan›mlar›n›n hepsinin krizdeoldu¤u ileri sürülüyor. Devletler bu garantileri sürdüremeyeceklerinisöyleyip her bir harcama kaleminde k›s›nt› yapmaya u¤rafl›yor. Bu arada,bireylerin karfl› karfl›ya olduklar› risklerin artt›¤› gözlemleniyor.

Sosyal Politika Yaz›lar›‹letiflim Yay›nlar›

37

Her fleye hümanizm pencersinden bakan Stefan Zwe›g, öykülerindeolay ve kifli davran›fllar›n›, kiflilerin düflün dünyalar›n›, en önemsizsay›labilecek ayr›nt›lara kadar ifllerken yal›n bir lrizm, vurucu bir gerilimsa¤lamay› ustalkla baflar›r. Öykülerinde uygulad›¤› tahllici anlat›m›ndoru¤una baz› romanlar›nda da varm›flt›r. Stefan Zwe›g, bu kitap içinderlenen öykülerinde, her s›n›ftan ve de¤iflik mesleklerden insanlar›nyaflamlar›ndan kesitleri anlat›yor.

Yak›c› S›rStefan ZweigEvrensel Bas›m Yay›n

Dünyan›n en eski yerleflim merkezlerinden biri olan ‹stanbul, tarihboyunca içinden çeflitli medeniyetler geçen; Bizans, Osmanl› gibi büyükimparatorluklara baflkentlik yapm›fl ola¤anüstü tarihî dokuya sahip birkent. Ve bugünkü ‹stanbul’da, bu yaflam keflmekeflinin içinde gözümüzdenkaçan, haberimizin bile olmad›¤› bu müthifl tarihî zenginlik hâlâ yerliyerinde duruyor. Savafllardan, yang›nlardan, depremlerden sa¤ kurtulmufl,yaral› ç›km›fl birçok bina h›zla yenilenen kentin dinami¤ine direnerek birkenarda sessiz sedas›z varl›¤›n› sürdürüyor.

Murat Belge bu rehber kitapta ‹stanbul’un eflsiz zenginli¤ini, o kendinehas üslûbuyla, aralara serpifltirdi¤i ilginç hikâyeler ve tarihî “dedikodularla”,Pera, tarihî yar›mada, Bo¤aziçi, Üsküdar gibi eski yerleflim merkezlerininyan› s›ra Pendik’e, Florya’ya, Küçükçekmece’ye, Kilyos’a, hattaPolonezköy’e kadar uzanan bir güzergâhta gözler önüne seriyor.

‹stanbul Gezi RehberiMurat Belge‹letiflim Yay›nlar›

Bilinç araflt›rmalar› alan›na Türkçe’den yap›lan özgün bir katk› olanHisterik Bilinç’in temel sorusu flu: Hepimiz atomlardan olflmufl maddicisimler oldu¤umuz halde neden bir iç dünyam›z, iç yaflant›larm›z, bir“fenomel bilincimiz” var. Neden içi karanl›k biyolojik atomlar de¤iliz? Bunaba¤l› olarak baflka sorular geliyor: duygular, düflünceler, hatta alg›largibi bilinç fenomenleri beynin fiziko,kimyasal esaslara dayal› nöralfaaliyetlerini etkiliyor olabilir mi? Bu sorulara nihai cevaplar bulmak yerine,onlar› bilimsel olarak düflünüp tart›fl›labilir sorunsallara dönüfltürmeyiamaçlayan kitapta, histerinin bilincin gizemine giden yolun anahtar›olabilece¤i sezgisinden yola ç›k›l›yor.

Histerik BilinçSaffet Murat TunaMetis Yay›nlar›

38

Siemens Sanat’›n, genç sanat› vesanatç›y› desteklemek amac›yla,Türkiye’de üniversite ö¤rencileriaras›ndaki güncel sanata dair e¤ilimleribulup ç›kartmaya yönelik düzenledi¤i“S›n›rlar – Yörüngeler” yar›flmas›sonuçland›. Tüm Türkiye’den 25 günde85 ö¤rencinin 120’nin üzerinde eserlekat›ld›¤› yar›flmada, sergilenmeye hakkazanan eserlerin ilk bölümü 13 Haziran– 13 Temmuz tarihleri aras›nda SiemensSanat’ta görülebilecek.

Siemens Sanat, Mustafa Kula, SibelY›ld›z, Semra Karahan, Özgür Demirci,Sümer Say›n, Kerem Ozan Bayraktar,Alpaslan Karaaslan ve Sinem Ilg›tBaykal’dan oluflan sanatç›lar›neserlerine, “S›n›rlar - Yörüngeler 1”sergisinde, ev sahipli¤i yapacak.

Serginin 2.’si ise 25 Agustos’a kadargörülebilir

Beral Madra, Ferhat Özgür, Handan

Börüteçene, ‹nci Eviner, Mürteza Fidan,T.Melih Görgün ve Alp Yörük’ten oluflanSergi De¤erlendirme Komisyonutaraf›ndan belirlenen, di¤er sekizsanatç›n›n eserleri ise 25 Temmuz – 25A¤ustos tarihlerinde gerçekleflecek“S›n›rlar - Yörüngeler 2” sergisiylesanatseverlerle buluflacak.

Seçici Kurul üyesi Beral Madraprojeyi “Genç sanatç›lar›n sanatortam›na ç›k›fllar›n› kolaylaflt›rmak içindan›flmanl›k ve tan›t›mc›l›k ifllevi üstlenenküratörler ve galerilerin etkinliklerini iyide¤erlendirmek gerekiyor. SiemensSanat, bu yönde bir bilinçlilik vesorumlulukla, aç›ld›¤›ndan bu yanailgisini genç sanatç›lara yönlendirdi.‘S›n›rlar ve Yörüngeler’ ad›yla bafllatt›¤›yeni yar›flmal› dizide de üniversiteö¤rencileri aras›ndaki e¤ilimleri bulupç›kartmaya yönelik bir kayg› gözetiyor,”sözleriyle de¤erlendirdi.

S›n›rlar ve Yörüngeler

39

EVLENENLER• THY Uçufl ‹flletme Kaptanlar›m›zdan

Reflat Ünal’›n annesi 24.01.2007’de, • THYTeknik üyemiz Fuat Sarp’›n k›z› Fatma ileAtakan 25.05.2007’de, • THY Teknik üyemizÖmer Dölek 06.05.2007’de, • THY Yer ‹fllüyemiz Celalettin Solak ile Gülden ‹kizler15.06.2007’de, • THY Üyemiz Tufan Gürol18.05.2007’de, • THY Uçufl ‹fll üyemiz EnginDerelio¤lu 19.05.2007’de, • THY Yer ‹fllüyemiz Ahmet Yard›mc›’n›n o¤lu Yusuf ileMeryem 03.06.2007’de, • THY ÜyemizGökçen Çelik ile Tar›k Yaflar 13.05.2007’de,• THY Genel Müdürlük üyemiz SerapCamc›o¤lu ile Çetin 03.06.2007’de, • THYUçufl üyemiz Hülya Pektafl ile Duhan Sümer08.06.2007’de, • THY Yer ‹fll üyelerimizÖzlem Topada ile Yasin Akova26.05.2007’de, • THY Üyelerimiz Mustafafientürk ile Funda Topçuo¤lu 09.06.2007’de,• THY Emekli üyemiz Fatma Kaçaro¤lu’nunk›z› Selin ile Selami 09.06.2007’de, • THYYer ‹fll üyemiz Heja Nur Öztürk ve Bar›flAflar 30.06.2007’ de, • THY Yer ‹fll üyemizGüzin K›l›ç ile Murat Reflat 17.06.2007’de,• THY Teknik üyemiz Melih Pembegül ileEbru 09.06.2007’de, • THY Uçufl üyemizSerkan Sirkeli ile Nermin 13.06.2007’de, •THY Yer ‹fll üyemiz Onur Saka ve P›nar29.06.2007’de, • THY Yer ‹fll. Üyemiz MuratKüçük ve Rahflan Bengü 20.06.2007’de, •THY Teknik üyemiz Rahmi fien’in o¤lu T.Arda ile Tülay 07.07.2007’de, • THY Tekniküyemiz Mahmut Yakar ile Sibel01.07.2007’de, • THY Genel Müdürlüküyemiz Celal Budak’›n k›z› Elvan ile Fahrettin07.07.2007’de, • THY Kargo üyemiz Bar›flAflar ile Heja Nur 30.06.2007’de, • THYUçufl ‹flletme temsilcimiz Bahad›r AltanKaptan’›n ye¤eni Su ile ak›n 01.07.2007’de,• THY Genel Müdürlük üyemiz Hasan Hulkiile Necla 30.06.2007’de, • THY GenelMüdürlük üyemiz Hande Sabuncu ileBerkan 29.06.2007’de, • THY Samsunüyemiz Ülkü Yeten ile Mümin Alparslan02.07.2007’de, • Ankara Sat›fl Md. EsraAkol 03.03.2007’de, • Ankara Sat›fl Md.Gözde Kalay 24.06.2007’de, • Ankara‹stasyon Md. Adnan Erdal’›n k›z›22.06.200’de, • Hava-‹fl ‹zmir fiubeBaflkan› Hasan Coflkun’un o¤lu BekirCoflkun 16.06.2007 tarihinde, • Türk HavaYollar› A.O ‹zmir Sat›fl Müdürlü¤ünde çal›flanüyemiz Feyza Mutlu 17.06.2007 tarihinde,• THY Antalya üyemiz Sema Saraço¤lu10.06.2007 tarihinde, • THY Antalya üyemizCengiz Tuncel ile Gül 09.06.2007 tarihinde,• STFA eski üyemiz Ertekin Çoban ile Ferah09.06.2007 tarihinde evlenmifllerdir.Kendilerine ömür boyu mutluluklar dileriz.

N‹fiAN• Ankara ‹stasyon Md. Adnan Erdal’›n

k›z› 19.03.2007’de, • Ankara ‹stasyon Md.Yavuz Erden 09.06.2007’de, • Hava-‹fl ‹zmirfiubesi THY ‹zmir Kargo Müdürlü¤ü iflyeritemsilcimiz Tolgahan Akbafl 05.05.2007tarihinde niflanlanm›fllard›r. Kendilerine ömürboyu mutluluklar dileriz.

SÜNNET• THY Teknik üyemiz Ali Tatar’›n

çocuklar› Ayberk ile Tu¤berk 09.06.2007’de,• THY Teknik üyemiz Afl›r Demirel’in o¤luYusuf 01.07.2007’de, • THY Konya üyemizRauf Zülfikar’›n o¤lu Burak Kaan29.07.2007’da, • THY Oto sevk üyemizAdem Yüksel’in o¤lu Selhan 01.07.2008’de,• THY Call Center üyemiz Arzu Avarisli’nino¤lu Berk 01.07.2007’de, • THY Oto Sevküyemiz Saim Oruç’un o¤lu Kemal07.07.2007’de, • THY Teknik üyemiz SerkanUral’›n o¤lu Emir Hikmet 07.07.2007'de, •THY Teknik üyemiz Zafer Salcı'nın o¤luEngin 08.07.2007'de, • Türk Hava Yollar›A.O ‹zmir ‹stasyon Müdürlü¤ünde çal›flanüyemiz Nuri Kuran’›n o¤lu 15.05.2007tarihinde sünnet olmufllard›r. Geçmifl olsundileklerimizi iletir, hayatta baflar›lar dileriz.

DO⁄UM• THY Yer ‹fll üyemiz Sezin Akçaran’›n

k›z›, • THY Teknik Üyemiz GültekinKurtulufl’un k›z›, • THY Teknik üyemizMustafa Ceylan’›n o¤lu 24.06.2007’de, •THY Yer ‹fll üyemiz Müzeyyen Özcan’›n k›z›29.10.06’da, • THY Kargo üyemiz KamerSa¤lık'ın efli, aynı zamanda THY E¤itimüyemiz Gülseren Sa¤lık 03.07.2007'de, •Ankara ‹stasyon Md fienol Hanedar’›n15.03.2007’de Efe isimli o¤lu, • Ankara‹stasyon Md Abdullah Sütçüo¤lu’nun27.03.2007’de k›z›, • Ankara ‹stasyon MdErcan Kuzal’›n 11.04.2007’de o¤lu, • Ankara‹stasyon Md M. Cem Faiko¤lu’nun22.04.2007’de k›z›, • Ankara ‹stasyon MdFeryal Gültepe’nin 07.05.2007’de o¤lu, •Teknik A.fi. Esb Hat Bak›m Fetullah Alt›nda¤o¤lu, • Teknik A.fi. Esb Hat Bak›m ÖmerSönmez 19.03.2007’de o¤lu, • Ankara Sat›flMd. Derya Karaca’n›n 11.04.2007’de k›z›,• Türk Hava Yollar› A.O ‹zmir ‹stasyonMüdürlü¤ünde çal›flan üyemiz DidemErbaysal ile THY A.O EB‹’de çal›flan üyemizTu¤yan Erbaysal’›n 21.05.2007 tarihindeAras isminde çocuklar› • THY Antalyaüyemiz Teoman Salman’›n efli DuyguSalman 31.05.2007’de do¤um yapm›flt›r.• THY Antalya üyemiz Barensel Babao¤luile Hayriye Babao¤lu’nun 22.06.2007’deEmin isminde o¤lu dünyaya gelmifltir.Sa¤l›kl› ve uzun ömürlü olmalar›n› diliyoruz.

RAHATSIZLANMA• THY Teknik üyemiz Hamdi Ural

17.05.2007’de, • THY Teknik üyemizHüseyin Uysal, • THY Simülatör üyemiz

ÜYELER‹M‹ZDEN

40

‹brahim Demirdi¤en’in efli, • THY Oto sevküyemiz Ekrem Özu¤ur 01.06.2007’de, •Ankara ‹stasyon Md. Bilge Kütüklü15.02.2007’de ameliyat, • Ankara ‹stasyonMd. Belk›s Sa¤ 16.02.2007’de, • Ankara‹stasyon Md. A. Osman Özkan’›n efli22.02.2007’de, • Ankara ‹stasyon Md. NaimPehlivan’›n k›z› 23.02.2007’de, • Ankara‹stasyon Md. Celal Mert’in annesi23.02.2007’de, • Ankara ‹stasyon Md.Fahrettin Mucuk’un k›z› 26.02.2007’de, •Ankara ‹stasyon Md.Yüksel Ifl›k’›n efli26.02.2007’de, • Ankara ‹stasyon Md.Fahrettin Mucuk 05.03.2007’de, • MesutUtlu 04.03.2007’de, • Ankara ‹stasyon Md.Derya Yavuz Ünal’›n annesi 23.03.2007’de,• Ankara ‹stasyon Md. Evrim Zolular05.04.2007’de, • Ankara ‹stasyon Md. fierifeArduç 19.04.2007’de, • Ankara ‹stasyonMd. Canan Yurttafl’›n annesi 19.04.2007’de,• Ankara ‹stasyon Md. Mehmet Aydo¤du30.04.2007’de, • Ankara ‹stasyon Md.Köksal Acarbafl’›n efli 09.05.2007’de, •Ankara ‹stasyon Md. Nilgün Tezcan17.05.2007’de, • Ankara ‹stasyon Md.Nilgün Tezcan’›n babas› 29.05.2007’de, •Ankara ‹stasyon Md. Bülent Bodur’un annesi29.05.2007’de, • Ankara ‹stasyon Md. ‹lhamiSütçüo¤lu’nun k›z› 21.06.2007’de ameliyatolmufltur. • Ankara ‹stasyon Md. AbdullahSütçüo¤lu 23.06.2007’de ameliyat olmufltur.• Ankara Ebi Gülflah Karaman06.03.2007’de ameliyat olmufltur. • AnkaraKabiniçi Ebru Dönmez’in efli 09.03.2007’de,• Ankara Sat›fl Md. Hamdi Denli20.03.2007’de, • Ankara Sat›fl Md. EdaAysel 25.06.2007’de, •Ankara Kargo Md.Osman Bak›rc›’n›n babas›05.03.2007’de, • AnkaraKargo Md. Okan Atefl21.05.2007’de trafikkazas› geçirmifltir. •Hava-‹fl ‹zmir fiubesi THYA.O ‹zmir ‹stasyonMüdürlü¤ü iflyeribafltemsilcimiz MustafaDemir’in efli GülayfleDemir’in 18.05.2007tarihinde aya¤› çatlam›flt›r.• Hava-‹fl ‹zmir fiubeBaflkan› HasanCoflkun’un ablas›24.05.2007 tarihinde, •THY A.O ‹zmir ‹stasyonMüdürlü¤ünden emekliüyemiz Bülent Baflkaya02.06.2007 tarihinde kalpkrizi geçirmifltir • THY A.O‹zmir ‹stasyonMüdürlü¤ünden emekliüyemiz Ali Ükelgi04.06.2007 tarihinde, •Hava-ifl Antalya flubesekreteri Orhan

Karabulut’un kay›n biladerinin han›m›, •Hava-ifl Antalya flubesi yönetim kuruluüyemiz Avni Çay’›n biladeri Hasan Çay, •THY Antalya emekli üyemiz Yekta K›sa’n›nannesi Ayfle K›sa, • THY Antalya flehir biletsat›fl üyemiz Serpil Küçük’ün annesi GülflenHondi, • THY Antalya üyemiz Durali Kurt,• THY Antalya üyemiz Bektafl Aksüt11.06.2007’de, • THY Antalya üyemiz Aysunfieker’in annesi Döndü fieker 21.06.2007’de,• THY Antalya üyemiz Ahmet Albayrak’›no¤lu Alican Albayrak 18.06.2007’de, • THYAntalya istasyon temsilcimiz MehmetCoflkun’un ye¤eni Burak Coflkun28.06.2007’de bademcik ameliyat› olmufltur.Kendilerine acil flifalar diliyoruz.

VEFAT• THY Genel Md üyemiz ‹brahim Türe

10.05.2007’de, • THY Yer ‹fll üyemiz GültenGüney’in annesi Sabahat 23.05.2007’de, •THY Genel Müdürlük üyemiz Ebru Sar›Kodal’›n annesi 01.06.2007’de, • THY GenelMüdürlük üyemiz Rabia fierefo¤lu’nun anneannesi 01.06.2007’de, • Ankara Kargo Md.Hümeyra Özbek’in annesi 29.03.2007’de,• Ankara ‹stasyon Md. BayramHatipo¤lu’nun babas› 15.042007’de, •Ankara ‹stasyon Md. Tahsin fiahin’in annesi21.04.2007’de, • Ankara ‹stasyon Md. Ayfleile Onur Y›lmaz’›n anneleri 29.05.2007’de,• Ankara ‹stasyon Md. Funda Matsu’nunbabas› 04.06.2007’de, • THY A.O ‹zmirKargo Müdürlü¤ünde çal›flan üyemiz AhmetMutlu’nun annesi 10.05.2007 tarihinde, •THY A.O ‹zmir Kargo Müdürlü¤ünde çal›flan

üyemiz EyüpÇak›ro¤lu’nun ye¤eni10.05.2007 tarihinde, •THY A.O ‹zmir Kabin ‹çiHizmetlerinden emekliKamil Yard›m 24.05.2007tarihinde, • THY A.O ‹zmirSat›fl Müdürlü¤ündeçal›flan üyemiz fiahideUzuno¤lu’nun babas›04.06.2007 tarihinde, •THY A.O ‹zmir ‹stasyonMüdürlü¤ünde çal›flanüyemiz Sevim Mutlu’nunbabas› 04.06.2007tarihinde, • THY Antalyaüyemiz Halil P›nar ‘›nbabas› Mustafa P›nar20.05.2007 tarihinde, •THY Antalya üyemizMünir Toraman’›namcas›, • THY Antalyaflehir bilet sat›fl üyemizSerkan Baflar’›nanneannesi 20.06.2007tarihinde vefat etmifllerdir.Vefat edenlere Tanr›’danrahmet, yak›nlar›nabaflsa¤l›¤› diliyoruz.

ACI KAYBIMIZ

10.05.2007’de kaybettik.Merhuma Tanr›’dan

rahmet, kederliyak›nlar›na baflsa¤l›¤›

dileriz.

Genel Müdürlük’den‹BRAH‹M TÜRE’yi

Özür: Üyelerimizbölümünde,Ankaral›üyelerimizin notlar›bir önceki say›dateknik bir nedenleyer alamam›flt›r.Kendilerinden özürdiliyor, bu say›dayay›nl›yoruz.

Kar

ikat

ürd

en to

rnis

tan

eden

Kem

al