Gwida Ewropea ta’ prassi tajba g all- manifattura industrijali ta’ materjali g all-g alf siguri Setturi: tis iq ta - rierag ta - ejt, raffinar ta - ejt u ppro essar tal-lamtu Ver joni 2.2 Effettiv minn: Avenue de Tervueren 168(bte 12) Id-drittijiet kollha riservati B- 1150- Brussell

Tel.: + 32 (0)2 771 53 30

Fax: + 32 (0)2 771 38 17

E-mail: info@efisc.eu

Sit elettroniku: www.efip-ingredients.org

2

TAQSIMA 1 DA LA

Din il-Gwida Ewropea ta’ prassi tajba g all-manifattura industrijali ta’ materjali g all-g alf siguri hija konformi mar-Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill li jistabbilixxi l- ti ijiet g all-i jene tal-g alf (ir-Regolament 183/2005/KE), b’mod partikolari l-Artikoli 20 sa 22 li jinkora ixxu l-i vilupp ta’ gwidi g al prassi tajba dwar l-i jene u l-applikazzjoni tal-prin ipji HACCP. L-implimentazzjoni tal-Gwida g andha l-mira li tinkora ixxi li ji u stabbiliti mi uri sabiex ti i gurata s-sigurtà tal-materjali g all-g alf; l-operat tan-negozji skont ir-rekwi iti Ewropej tal-i jene tal-g alf u l-Codex Alimentarius, u tra abilità mtejba. Din il-Gwida tfasslet b ala parti mill-qafas tal-Pjattaforma Ewropea tal-Ingredjenti tal-G alf, EFIP: www.efip-ingredients.org f’konsultazzjoni mal-asso jazzjoni tal-manifatturi tal-g alf kompost, FEFAC (ara l-Appendi i 1 g al aktar dettalji). Din il-Gwida tfasslet sabiex tkun paragunabbli u/jew kompatibbli ma’ gwidi jew kodi ijiet ta’ prattika o rajn, skont L-Istandard tal-EFIP ta’ Ingredjenti tal-G alf g all-gwidi fis-settur (Kodi i ta’ Referenza) - EFIP Feed Ingredients standard for sector guides (Benchmark Code) 1 Dan il-kodi i ta’ referenza ie ma sub biex iservi ta’ ba i trasparenti u o ettiva g al tqabbil u g arfien re iproku ta’ sistemi ta’ estjoni tas-sigurtà tal-g alf. Il-produzzjoni tal-bhejjem g andha rwol importanti fl-agrikoltura fil-Komunità Ewropea. Il-vijabilità tag ha tiddependi fuq il-fidu ja tal-konsumatur fis-sigurtà tal-prodotti derivati mill-annimali u fuq id-disponibbiltà ta’ g alf li ma g andu ebda effett a in fuq is-sa a tal-annimali mrobbija.

L-Unjoni Ewropea stabbilixxiet sistema regolatorja robusta afna li g andha fil-mira li ti gura s-sigurtà tul il-katina tal-ikel kollha. Din is-sistema regolatorja tinkludi prin ipji enerali g all-operaturi u l-awtoritajiet involuti, regoli dwar l-i jene g all-operaturi,

normi dwar is-sigurtà tal-prodotti tal-g alf u regoli g all-kontrolli mill-awtoritajiet. Dan il-qafas legali did jipprevedi l-armonizzazzjoni me tie a tar-regoli tas-sigurtà tal-g alf fil-livell tal-Komunità Ewropea. L-g anijiet stabbiliti jistg u ji u mil uqa biss jekk ikun hemm impenn s i mill-operaturi involuti. L-asso jazzjonijiet tas-settur jista' jkollhom ir-rwol li jappo jaw l-operaturi tag hom biex jiksbu dawn l-g anijiet. Huwa prin ipju ba iku tal-li i dwar l-ikel/l-g alf li kull operatur fil-katina jrid ja etta r-responsabbiltà tieg u stess fil-forniment ta’ prodotti siguri. Il-le i lazzjoni tippreskrivi l-mi uri li l-operatur g andu jimplimenta biex jikseb dan. L-operatur japplika dawn ir-regoli mfassla b’mod eneriku, u, meta jag mel dan, l-operatur jadatta r-regoli biex ji gura sigurtà tal-g alf minn perspettiva ta’ kumpanija. Din l-attività tista’ ti i armonizzata fil-livell tas-settur, fejn ir-ri ultat ta’ din g andu jkun trasparenti g all-imsie ba kollha fil-katina. Il-prin ipju fundamentali ta’ din il-Gwida g alhekk huwa s-sussidjarjetà tas-sigurtà tal-katina tal-ikel u tal-g alf u l-awto estjoni tas-sigurtà tal-g alf. Id-dispo izzjonijiet ta’ din il-Gwida tfasslu skont id-dispo izzjonijiet attwali ta’ dokumenti ta’ gwida li huma di à applikati, jew qed ji u applikati, minn bosta setturi

1 Ara www.efip-ingredients.org/Default_files/page0001.htm

3

fil-katina tal-g alf Ewropea. Din il-Gwida tfasslet ukoll skont xi w ud mill-pre etti stabbiliti f’ISO22000:2005. Din il-Gwida g andha l-mira li ti gura livell ekwivalenti ta’ protezzjoni kontra l-perikli tal-g alf, kif previst fil-le i lazzjoni. Il-fatt li appro HACCP b ala g odda g all- estjoni tar-riskju tas-sigurtà tal-ikel irnexxilu ji i implimentat b’su ess fuq skala wiesg a fl-impjanti tal-ippro essar tal-ikel g amel enfasi fuq il-potenzjal tieg u li appro simili ji i adottat fi dan l-industrija tal-g alf. I da l-prin ipji HACCP we idhom mhumiex awtosuffi jenti u jekk il-benefi ji ta’ tali appro g andhom ise u, dan g andu jkun appo jat minn sistema ta’ estjoni, pro eduri ta’ tra abilità (kif stabbilit fir-Regolament Nru 178/2002/KE) u komunikazzjoni bejn l-operaturi fin-negozju tal-g alf u settur spe ifiku. Tali appro je tie li jsir monitora u kontroll intern tal-pro essi kollha tal-produzzjoni u d-distribuzzjoni tal-g alf. It-test tal-Gwida huwa mfassal biex jistabbilixxi rekwi iti enerali u biex jintu a mill-operaturi b ala g odda ta’ referenza meta ji viluppaw is-sistema tag hom ta’ estjoni tas-sigurtà tal-materjali g all-g alf. Din il-Gwida tkun sottomessa g al revi joni perjodika skont viluppi teknolo i i, xjentifi i u le i lattivi rilevanti emer enti/ odda jew modifiki statutorji fis-setturi.

4

WERREJ 1 DA LA 2 2 AMBITU, SKOP U DEFINIZZJONIJIET 7

2.1 Ambitu u Skop: L-U u ta’ din il-Gwida 7

2.2 Definizzjonijiet applikabbli g al din il-Gwida 8 2.2.1 Definizzjonijiet legali 8

2.2.2 Definizzjonijiet o rajn 10

3 REKWI ITI G AS-SISTEMA TA’ ESTJONI TAS-SIGURTÀ TAL-G ALF 13 4 SISTEMA AMMINISTRATTIVA 14

4.1 Responsabbiltà tal-amministrazzjoni 14 4.1.1 Impenn amministrattiv, responsabbiltà u politika 14 4.1.2 Mexxej tat-tim tal-HACCP: responsabbiltà, awtorità

u komunikazzjoni 14

4.1.3 Revi joni tal- estjoni 15 4.2 estjoni tar-Ri orsi 16 4.2.1 Provvediment ta’ ri orsi 16 4.2.2 Ri orsi umani 16 4.2.2.1 Tabella tal-organizzazzjoni 16 4.2.2.2 Kompetenza, g arfien u edukazzjoni 16

4.2.2.3 I jene Personali 17

4.2.3 Infrastruttura u ambjent tax-xog ol 17 4.2.3.1 Rekwi iti ba i i 17

4.2.3.2 Rekwi iti g al fa ilitajiet, oni ta' produzzjoni u tag mir 17

4.2.3.3 Fa ilitajiet u oni ta’ produzzjoni 17

4.2.3.4 Tag mir 18

4.2.4 Kontroll ta’ apparat ta’ monitora u kejl 18 4.2.5 Manutenzjoni 19

4.2.6 Tindif u sanità 19 4.2.7 Kontroll tal-annimali ta’ sara 19 4.2.8 Kontroll tal-iskart 20 4.3 Regoli tal-operat 21 4.3.1 enerali 21 4.3.2 Rekwi iti g all-materjali li jkunu de lin 21 4.3.3 Mani jar ta’ materjali li jkunu de lin 21

4.3.4 Mi uri g all-prevenzjoni ta’ kontaminazzjoni inkro jata 22 4.3.5 Ippro essar mill- did 22 4.3.6 Produzzjoni ta’ materjali g all-g alf 22 4.3.7 Materjali g all-g alf lesti 22

4.3.8 a na 23 4.3.9 Trasport 23

5

4.4 Komponenti tas-sistema amministrattiva 25 4.4.1 Rekwi iti g ad-dokumentazzjoni 25

4.4.2 Tra abilità 25 4.4.3 Spezzjoni, kampjunar u anali i 26 4.4.4 Kontroll ta’ prodott mhux konformi 27 4.4.5 estjoni ta’ Kri i – tne ija u sej a lura g al ra unijiet ta' sigurtà 27

4.4.6 Verifiki interni 28 4.5 Relazzjoni mal-fornituri u l-klijenti 29 4.5.1 Relazzjoni mal-fornituri 29 4.5.2 Relazzjoni mal-klijenti 29

5 PROGRAMMI ME TIE A MINN QABEL 30 5.1 Bini u tqassim tal-bini 30 5.2 Tqassim tal-post u tal-post tax-xog ol 30 5.3 Utilitajiet 30 5.4 Rimi tal-iskart 30 5.5 Tag mir, tindif u manutenzjoni 30 5.6 Mani jar ta’ materjali li jkunu de lin 30 5.7 Mi uri g all-prevenzjoni ta’ kontaminazzjoni 30 5.8 Tindif u sanità 30 5.9 Kontroll tal-annimali ta’ sara 30 5.10 I jene personali 30 5.11 Fa ilitajiet personali 30 5.12 Ippro essar mill- did 30 5.13 Sej a lura ta’ prodott 30 5.14 a na 30

6 SISTEMA HACCP 31

6.1 Introduzzjoni enerali 31 6.2 Rekwi iti enerali 32

6.3 Tim u mexxej tat-tim tal-HACCP 33 6.4 Spe ifikazzjonijiet tal-materjal li jkun die el

u tal-prodott lest 34 6.5 Informazzjoni dwar il-pro ess 33 6.6 Anali i tal-periklu 34 6.7 Valutazzjoni tar-riskju 34 6.8 Determinazzjoni tas-CCP 35 6.9 Limiti kriti i u monitora 37 6.10 Korrezzjoni 38 6.11 Validazzjoni tas-sistema ta’ estjoni tas-sigurtà tal-g alf 38 6.12 Verifika tas-sistema ta’ estjoni tas-sigurtà tal-g alf 39

6

7 DOKUMENTI TA’ REFERENZA 40 8 DOKUMENTI TA’ REFERENZA TAS-SETTUR 41 APPENDI I 1: LISTA TA’ ORGANIZZAZZJONIJIET IKKONSULTATI 42 APPENDI I 2: LISTA TA’ AKRONIMI U ABBREVJAZZJONIJIET 45

APPENDI I 3: DOKUMENT TA’ REFERENZA TAS-SETTUR

DWAR L-IPPRO ESSAR TAL-LAMTU.

APPENDI I 4: DOKUMENT TA’ REFERENZA TAS-SETTUR DWAR

L-IPPRO ESSAR TA - EJT U TA - RIERAG TA - EJT.

7

2 AMBITU, SKOP U DEFINIZZJONIJIET 2.1 Ambitu u skop: l-u u ta’ din il-gwida

Il-mira ta’ din il-Gwida Ewropea hi li ti i gurata s-sigurtà tal-materjali g all-g alf billi:

• Ji i minimizzat ir-riskju li materjali g all-g alf mhux siguri jid lu fil-katina tal-ikel.

• Operaturi individwali jkunu jistg u jimplimentaw l-objettivi tar-Regolament dwar l-i jene tal-g alf (ir-Regolament 183/2005/KE).

• Jipprovdi mi uri biex ji i gurat li rekwi iti regolatorji applikabbli o ra dwar is-sigurtà tal-g alf ji u sodisfatti.

Din il-Gwida tkopri l-produzzjoni ta’ materjali g all-g alf derivati mit-tis iq ta -rierag ta - ejt, ir-raffinar ta - ejt u l-ippro essar tal-lamtu, li tibda mill-punt tad-

d ul tal-materjali li jkunu de lin sal-punt tat-trasferiment tas-sjieda.

Din il-Gwida ma tkoprix il-produzzjoni primarja, il-produzzjoni ta’ additivi jew il-kummer ta’ materjali g all-g alf.

Din il-Gwida tfasslet biex tissodisfa l-aspettativa le ittima tal-industrija tal-g alf kompost li topera flimkien ma’ produtturi ta’ materjali g all-g alf li jimpenjaw ru hom biex ji guraw livelli tajba ta’ sigurtà. Din il-Gwida tista’ ti i applikata biss minn operaturi li jipprodu u materjali g all-g alf fuq skala industrijali (minn issa ’l quddiem “l-operatur”). Dan huwa dokument disponibbli g all-pubbliku u l-kontenut tieg u jista’ ji i segwit b'mod volontarju minn kwalunkwe produttur ta’ dan it-tip. Il-konformità ma’ din il-Gwida ma te onerax lill-operatur milli jissodisfa r-rekwi iti statutorji u regolatorji f’kull pajji fejn l-operatur iwettaq l-attivitajiet tieg u.

8

2.2 Definizzjonijiet applikabbli g al din il-Gwida

Id-definizzjonijiet li ejjin jintu aw fil-Gwida u l-annessi asso jati:

2.2.1 Definizzjonijiet Legali

a) G all-iskop ta’ dan id-dokument:

Lott: kwantità identifikabbli ta’ g alf li iet iddikjarata li g andha karatteristi i komuni, b alma huma l-ori ini, il-varjetà, it-tip ta’ imballa , minn ippakkjaha, il-konsenjatur jew it-tikkettar, u fil-ka ta’ pro ess tal-produzzjoni, unità ta’ produzzjoni minn impjant wie ed bl-u u ta’ parametri tal-produzzjoni uniformi jew numru ta’ tali unitajiet, meta jkunu prodotti f’ordni kontinwu u ma una flimkien (ir-Regolament 767/2009/KE).

Stabbiliment: kull unità ta’ negozju tal-g alf (ir-Regolament 183/2005/KE).

G alf (jew o etti tal-g alf): kull sustanza jew prodott, inklu i additivi, sew jekk ippro essati, parzjalment ippro essati jew mhux ippro essati ma suba biex jintu aw g at-tmig mill- alq lill-annimali (ir-Regolament 178/2002/KE).

Additivi tal-g alf: is-sustanzi, il-mikroorgani mi jew il-preparazzjonijiet, g ajr il-materjal tal-ikel u l-g alf u t-ta litiet lesti minn qabel, li jkunu mi juda apposta mal-g alf jew l-ilma biex iwettqu, b’mod partikolari, wa da jew aktar minn dawn il-funzjonijiet:

• Jaffettwa tajjeb il-karatteristi i tal-g alf;

• Jaffettwa tajjeb il-karatteristi i tal-prodotti tal-annimali;

• Jaffettwa tajjeb il-kulur ta’ ut u g asafar ornamentali;

• Jil aq il-b onnijiet tal-ikel tal-annimali;

• Jaffettwa tajjeb il-konsegwenzi ambjentali tal-produzzjoni tal-annimali;

• Jaffettwa tajjeb il-produzzjoni, it-turija u s-sa a, l-aktar billi jaffettwa l-batterja gastrointestinali jew id-di estibbiltà tal-materjali li jin admu fl-ikel u l-g alf; jew

• Ikollu effett ko idijostiku jew istomonostatiku.

(Ir-Regolament 1831/2003/KE u r-Regolament 183/2005/KE).

Negozju tal-g alf: kull intrapri a sew bi profitt sew jekk le u kemm pubblika jew privata, li twettaq xi operazzjoni ta' produzzjoni, manifattura, ippro essar, a na, trasport jew tqassim tal-g alf inklu kull produttur li jipprodu i, jippro essa jew ja en g alf g at-tmig lill-annimali fir-razzett tieg u; (ir-Regolament 178/2002/KE u kif adattat). Ara “Stadji tal-produzzjoni, l-ippro essar u d-distribuzzjoni”. Operatur ta’ negozju tal-g alf: persuni naturali jew legali responsabbli li ji guraw li l- ti ijiet tal-li i dwar l-ikel ji u m arsa fin-negozju tal-ikel ta t il-kontroll tag hom. (Ir-Regolament 178/2002/KE u kif adattat). Ara “Negozju tal-g alf”.

I jene tal-g alf: mi uri u kundizzjonijiet ne essarji biex ji u kkontrollati r-riskji u biex ji guraw li l-g alf huwa tajjeb biex jittiekel minn annimali, b’kont me ud tal-u u li g alih huwa ma sub (ir-Regolament 183/2005/KE).

9

Materjali g all-g alf: prodotti varji ta' ori ini ve etali jew mill-annimali, li l-iskop prin ipali tag hom huwa li jintla qu l- ti ijiet tal-ikel tal-annimali, fl-istat naturali tag hom, friski jew ippreservati, u prodotti derivati mill-ippro essar industrijali tag hom, u sustanzi organi i jew mhux organi i, sew jekk g andhom jew le additivi tal-g alf, li huma ma suba g all-u u fit-tmig bil- alq lill-annimali sew direttament kif inhuma, jew wara l-ippro essar, fit-t ejjija ta’ o etti komposti tat-tmig jew b ala arriera ta’ ta litiet minn qabel (ir-Regolament 767/2009/KE).

L-ewwel tqeg id fis-suq: it-tqeg id inizjali fis-suq tal-Unjoni Ewropea ta’ materjal g all-g alf wara l-manifattura tieg u jew l-importazzjoni ta’ materjal g all-g alf (ir-Regolament 1831/2003/KE u kif adattat).

Ikel (jew O etti tal-ikel): kull sustanza jew prodott, sew jekk ippro essati, parzjalment ippro essati jew mhux ippro essati ma suba biex, jew ma suba b'mod ra onevoli li, jittieklu mill-bniedem.

“Ikel” tinkludi xorb, chewing gum u kull sustanza, inklu l-ilma, intenzjonalment inkorporati fl-ikel matul il-manifattura, it-t ejjija jew it-trattament tieg u.

“Ikel” ma tinkludix: g alf; annimali ajjin sakemm ma jkunux ippreparati g at-tqeg id fis-suq g all-konsum mill-bniedem; pjanti qabel il- sad; prodotti medi inali; kosmeti i; tabakk u prodotti tat-tabakk; sustanzi narkoti i jew psikotropi i; fdalijiet u kontaminanti (ir-Regolament 178/2002/KE).

Periklu: a ent bijolo iku, kimiku jew fi iku fil-katina tal-g alf bil-potenzjal li jo loq effetti kuntrarji fuq is-sa a (ir-Regolament 178/2002/KE).

Tikkettar: tfisser attribuzzjoni ta’ kwalunkwe kliem, dettalji, trademarks, isem tal-marka, materjal jew simbolu grafiku g all-g alf billi tali informazzjoni titqieg ed fuq kwalunkwe mezz b’referenza g al dan l-g alf jew b ala akkumpanjament g alih b al imballa , kontenitur, avvi , tikketta, dokument, urkett, kullar jew fuq l-Internet, inklu g al finijiet ta’ reklamar (ir-Regolament 767/2009/KE).

Operatur: ara operatur ta’ negozju tal-g alf.

Tqeg id fis-suq: tfisser i - amma ta' ikel jew g alf g al g anijiet ta' bejg , inklu a l-offerta g all-bejg jew xi forma o ra ta' trasferiment, sew jekk bi las sew jekk le, u l-bejg , it-tqassim u forom o ra tat-trasferiment innifishom (ir-Regolament 178/2002/KE). G ajnuniet g all-ippro essar: kull sustanza li minnha nfisha ma tkunx ikkunsmata b ala materjal li jin adem fl-g alf u li tkun u ata apposta fl-ippro essar tal-materjali li jin admu g all-g alf jew materjali tal-g alf biex din twettaq g an teknolo iku matul it-trattament jew l-ippro essar li jista’ jwassal g all-pre enza mhix ma suba, i da li ma tistax tkun evitata, ta’ residwu tas-sustanza jew tad-derivattivi tag ha fil-prodott finali, sakemm dan ir-residwu ma jkollux effett negattiv fuq is-sa a tal-annimal, is-sa a tal-bniedem jew l-ambjent u ma jkollu l-ebda effetti teknolo i i fuq l-g alf li jkun lest (ir-Regolament 1831/2003/KE).

Riskju: funzjoni tal-probabilità ta' effetti kuntrarji fuq is-sa a u s-severità ta' dawk l-effetti, b'konsegwenza ta' dak il-periklu (ir-Regolament 178/2002/KE).

Stima tar-riskju: pro ess ibba at fuq metodi xjentifi i li jkun jikkonsisti f'erba’ stadji: l-identifikazzjoni tal-periklu, il-karatterizzazzjoni tal-periklu, l-istima tal-esponiment u l-karatterizzazzjoni tar-riskju (ir-Regolament 178/2002/KE).

10

Stadji tal-produzzjoni, l-ippro essar u d-distribuzzjoni: kull stadju, inklu a l-importazzjoni, minn u inklu a l-produzzjoni primarja ta' ikel, sa u inklu il- a na tieg u, it-trasport, il-bejg jew il-provvista lill-konsumatur finali u, fejn rilevanti, l-importazzjoni, il-produzzjoni, il-manifattura, il- a na, it-trasport, it-tqassim, il-bejg u l-provvista ta' g alf (ir-Regolament 178/2002/KE).

Tra abilità: tfisser il-kapa ità li ji i ttra at u segwit ikel, g alf, annimal li jipprodu i ikel jew sustanza ma suba biex tkun, jew mistennija li tkun inkorporata fl-ikel jew fl-g alf, matul l-istadji kollha ta' produzzjoni, ippro essar u tqassim (ir-Regolament 178/2002/KE).

Sustanzi mhux mixtieqa: kull sustanza jew prodott, bl-e ezzjoni ta’ a enti pato eni i, li jkun fi u/jew fuq il-prodott ma sub g all-g alf tal-annimali u li jippre enta periklu potenzjali g as-sa a tal-annimal jew tal-bniedem jew g all-ambjent jew li jista’ jaffettwa a in il-produzzjoni tal-bhejjem (id-Direttiva 2002/32/KE).

b) F’dan id-dokument it-termini “fejn me tie ”, “fejn xieraq”, “adegwat” u “suffi jenti” jfissru rispettivament fejn me tie , fejn xieraq, adegwat jew suffi jenti biex jinkisbu l-objettivi ta’ din il-Gwida (ir-Regolament 852/2004/KE u kif adattat).

2.2.2 Definizzjonijiet o rajn

G all-iskop ta’ dan id-dokument:

Kalibrazzjoni: id-dimostrazzjoni li strument jew apparat partikolari jipprodu i ri ultati fil-limiti spe ifikati permezz ta’ paragun ma’ dawk prodotti permezz ta’ standard ta’ referenza jew standard ta’ tra abbli fuq firxa xierqa ta’ kejl.

Verifika/kontroll: l-istat fejn il-pro eduri korretti huma segwiti u l-kriterji qed ji u sodisfatti (Codex Alimentarius). Kodi i ta’ Prattika: dokument li jidentifika l-prin ipji essenzjali ta’ i jene tal-ikel biex ti i gurata s-sigurtà tal-g alf g all-annimali u min-na a l-o ra s-sigurtà ta' prodotti tal-annimali ma suba g all-konsum mill-bniedem.

Kontaminant: kull a ent bijolo iku jew kimiku, materjal barrani, jew sustanzi o rajn mi juda mal-ikel jew mal-g alf b’mod mhux intenzjonali li jistg u jikkompromettu s-sigurtà jew l-adegwatezza tal-ikel u/jew tal-g alf (Codex Alimentarius u kif adattat). Kontaminazzjoni: l-introduzzjoni jew l-okkorrenza ta’ kontaminant fl-ikel/fl-g alf jew fl-ambjent tal-ikel/tal-g alf (Codex Alimentarius u kif adattat).

Mi ura ta’ Kontroll: kull azzjoni u attività li tista’ tintu a biex tipprevjeni jew telimina periklu g as-sigurtà tal-g alf/tal-ikel jew tnaqqsu g al livell a ettabbli (Codex Alimentarius u kif adattat).

Azzjoni Korrettiva: kull azzjoni biex ti i eliminata l-kaw a ta’ skoperta ta’ nuqqas ta’ konformità jew sitwazzjoni o ra mhux mixtieqa (ISO 22000:2005).

Kontaminazzjoni Inkro jata: Kontaminazzjoni ta’ materjal jew prodott b'materjal jew prodott ie or.

Punt ta’ Kontroll Kritiku (CCP): pass li fih jista’ ji i applikat kontroll u li huwa essenzjali biex jipprevjeni jew jelimina periklu g as-sigurtà tal-g alf/tal-ikel jew inaqqsu g al livell a ettabbli (Codex Alimentarius u kif adattat).

11

Limitu Kritiku: kriterju li jissepara l-a ettabilità minn dak li mhuwiex a ettabbli (Codex Alimentarius).

Sigurtà tal-G alf: livell g oli ta’ assigurazzjoni li l-g alf jew il-materjal g all-g alf mhux se jikkaw a sara kemm lill-annimali tar-razzett meta jit ejja jew ji i kkunsmat skont l-u u intenzjonat, u lanqas lill-konsumatur finali. Fil-Gwida, il-kelma “sigurtà” titqies li g andha l-istess tifsira b al “Sigurtà tal-G alf”.

Dijagramma sekwenzjali: rappre entazzjoni sistematika tas-sekwenza tal-passi jew tal-operazzjonijiet u ati fil-produzzjoni jew il-manifattura ta’ ikel jew o ett tal-ikel partikolari (Codex Alimentarius u kif adattat).

HACCP (Punti Kriti i ta’ Kontroll g all-Anali i tal-Periklu): sistema li tidentifika, tevalwa, u tikkontrolla perikli g as-sigurtà tal-g alf (Codex Alimentarius u kif adattat).

Anali i tal-periklu: il-pro ess tal- bir u l-evalwazzjoni ta’ informazzjoni dwar perikli, u l-kundizzjonijiet li jwasslu g all-pre enza tag hom, sabiex tittie ed de i joni dwar liema huma sinifikanti g as-sigurtà tal-g alf u li g aldaqstant g andhom ji u indirizzati fil-pjan HACCP (Codex Alimentarius).

Materjal li jkun die el: terminu enerali u at biex jindika materji primi mwassla fil-bidu tal-katina tal-produzzjoni.

Prodott intermedjarju: kull materjal li ie ppro essat mill-operatur qabel ma jinkiseb il-prodott finali.

Manifattura/produzzjoni: l-operazzjonijiet kollha li jinkludu r-ri eviment tal-materjali, l-ippro essar, l-imballa , l-imballa mill- did, it-tikkettar, it-tikkettar mill- did, il-kontroll tal-kwalità, il- ru , il- a na, u d-distribuzzjoni tal-materjali g all-g alf u l-kontrolli relatati.

Ippjanar: sabiex ji u stabbiliti l-objettivi u l-pro essi me tie a biex irendu r-ri ultati skont il-politiki tal-operatur dwar il-kwalità u s-sigurtà.

Programm me tie minn qabel: pro eduri jew struzzjonijiet, spe ifi i g an-natura u d-daqs tal-operazzjoni, li jtejbu u/jew i ommu kundizzjonijiet operazzjonali sabiex ikun hemm aktar kontroll effettiv tal-perikli tas-sigurtà tal-g alf, u/jew li jikkontrollaw il-probabbiltà tal-introduzzjoni ta’ perikli tas-sigurtà tal-g alf g al u l-kontaminazzjoni jew il-profilerazzjoni fil-prodott(i) u fl-ambjent tal-ippro essar tal-prodott. Jistg u jintu aw termini alternattivi g all-PRPs. Pere empju, it-termini Prattika ta’ Manifatturar Tajjeb (GMP), Prattika Agrikola Tajba (GAP) u Prattika ta' I jene Tajba (GHP). (ISO 22000:2005 u kif adattat). Pro edura: mod spe ifiku ta’ kif titwettaq attività jew pro ess (ISO 9000:2005).

Kwalità: il-grad sa liema r-rekwi iti huma sodisfatti minn karatteristi i inerenti (ISO 9000:2005).

Materja prima: kull materjali li jid ol fil-pro ess tal-manifattura tal-materjal g all-g alf.

Rekord: dokument li juri r-ri ultati li nkisbu jew li jag ti evidenza tal-attivatjiet imwettqa (ISO 9000:2005).

Rekwi it: tie a jew aspettattiva li hija ddikjarata, implikata b’mod enerali jew obbligatorja (ISO 9000:2005).

Ippro essar mill- did: azzjoni fuq prodott li mhuwiex konformi sabiex dan isir konformi mar-rekwi iti (ISO 9000:2005).

12

Sigurtà: ara sigurtà tal-g alf.

Tul ta’ ajja: perjodu ta’ mien definit li fih prodott ikun konformi bis-s i mal-ispe ifikazzjoni tieg u jekk ma un kif xieraq.

Iffirma / Firma: konferma ta’ persuna awtorizzata bil-miktub jew b’mezz elettroniku b’a ess ikkontrollat.

Spe ifikazzjoni: dokument li jiddikjara r-rekwi it (ISO 9000:2005).

Validazzjoni: il-ksib ta’ evidenza li l-mi uri ta’ kontroll huma effettivi (ISO 22000:2005).

Verifika: konferma, permezz tal-g oti ta’ evidenza o ettiva li r-rekwi iti spe ifikati ew sodisfatti (ISO 22000:2005).

Dokumenti bil-miktub: dokumenti stampati fuq il-karta. Dawn jistg u ji u sostitwiti b’sistemi ta’ ppro essar ta’ dejta elettroni i jew fotografi i, jew b’mod ie or sakemm id-dejta tin a en kif xieraq matul il-perjodu anti ipat ta’ a na (arkivju) u jkun disponibbli f’forma li tista’ tinqara fi kwalunkwe in.

13

3 REKWI ITI G AS-SISTEMA TA’ ESTJONI TAS-SIGURTÀ TAL-G ALF Kull sistema ta’ estjoni tas-sigurtà tal-g alf applikata mill-operatur g andha tkun ibba ata fuq it-tliet pilastri li ejjin:

1) Sistema ta' estjoni bba ata fuq appro ta’ pro ess u attenzjoni fuq il-klijent.

2) Programm me tie minn qabel biex jg in fl-ikkontrollar tal-probabbiltà li jidda lu perikli fil-prodotti tal-g alf permezz tal-ambjent tax-xog ol, il-pro ess tal-produzzjoni tal-g alf, materjali li jidda lu u li jkunu de lin, l-i jene tal- addiema, u l-kontaminazzjoni inkro jata bejn il-prodotti. L-applikazzjoni ta’ dawk il-prattiki ta’ manifattura tajba jinkludu r-rekwi iti tal-i jene fl-g alf stabbiliti fir-Regolament tal-UE (183/2005/KE) u testi relatati. Il-programm prerekwi i ikun stabbilit, implimentat u mi mum regolarment skont l-aqwa prassi tal-i jene.

3) Sistema HACCP (Punti Kriti i ta’ Kontroll g all-Anali i tal-Periklu) imwaqqfa, implimentata, dokumentata u mi muma b’mod effettiv. Is-sistema HACCP fil-produzzjoni ta’ materjali g all-g alf g andha tqis is-seba’ prin ipji stabbiliti fil-Codex Alimentarius. L-anali i tal-periklu hija utli biex tidentifika l-perikli rilevanti kollha, fejn u ud minnhom jistg u ji u mmani jati permezz ta’ Programm me tie minn qabel u o rajn ikunu ta t il-kontroll ta’ CCPs spe ifi i kif stabbilit fis-sistema HACCP.

L-HACCP u l-Programm me tie minn qabel jintera ixxu b’mod dinamiku. Il-pilastri imsemmija hawn fuq jistg u jin abru f’sistema ta’ estjoni wa danija, kif me tie minn ISO 22000:2005.

14

4 SISTEMA AMMINISTRATTIVA 4.1 Responsabbiltà tal-amministrazzjoni 4.1.1 Impenn amministrattiv, responsabbiltà u politika

Il-mani ment (mill-og la mani ment sa dak ta’ ta t) g andu jimpenja ru u biex jimplimenta l-Gwida sabiex jg in biex ji gura s-sigurtà tal-g alf tal-prodotti. Il-mani ment g andu ji gura li r-responsabbiltajiet u l-awtoritajiet ikunu definiti, dokumentati u kkomunikati fi dan l-organizzazzjoni. Il-mani ment g andu:

a) Jistabbilixxi politika dwar is-sigurtà tal-g alf, ji gura li l-objettivi huma stabbiliti u jikkomunika l-politika lill-organizzazzjoni kollha.

b) Ji gura li dawn l-objettivi u l-politiki jkunu konformi ma’ din il-Gwida u r-rekwi iti regolatorji.

c) Jiddefinixxi u jiddokumenta l-ambitu tas-sistema HACCP, billi jidentifika l-kategoriji tal-prodotti, it-siti ta' produzzjoni/il-linji tal-pro ess u l-attivitajiet li jitwettqu barra mill-organizzazzjoni u li huma koperti mis-sistema.

Il-persunal ma tur mill-mani ment g andu jkollu responsabbiltà definita u awtorità biex:

a) Jidentifika u jirre istra kwalunkwe problema fir-rigward tas-sigurtà tal-prodott u s-sistema HACCP tal-operatur.

b) Jag ti bidu g al mi uri ta’ rimedju u jikkontrolla problemi b al dawn.

c) Jag ti bidu g al azzjoni biex jipprevjeni li jse nuqqas ta’ konformità relatat mas-sigurtà tal-prodotti.

4.1.2 Mexxej tat-tim tal-HACCP: responsabbiltà, awtorità u komunikazzjoni Il-mani ment g andu ja tar mexxej tat-tim tal-HACCP li, irrispettivament mir-responsabbiltajiet l-o ra, jorganizza l- idma tat-tim tal-HACCP u jkollu r-responsabbiltà u l-awtorità biex:

a) Ji gura li s-sistema amministrattiva hija stabbilita, implimentata, mi muma u a ornata skont din il-Gwida.

b) Jirrapporta direttament lill-mani ment tal-organizzazzjoni dwar l-effettività u l-adegwatezza tas-sistema amministrattiva.

c) Jag mel arran amenti g al ta ri u edukazzjoni rilevanti g al membri tat-tim tal-HACCP.

Il-mexxej tat-tim tal-HACCP g andu jkun rappre entant tal-mani ment jew g andu jkollu a ess dirett g all-mani ment.

15

Il-mani ment g andu jipprovdi ri orsi adegwati g at-twaqqif, l-implimentazzjoni, il-manutenzjoni, l-a ornar u l-kontroll tas-sistema ta’ estjoni tas-sigurtà tal-g alf. G andha itwaqqaf komunikazzjoni xierqa biex tinforma lit-tim tal-HACCP (il-mexxej) dwar bidliet sinifikanti fil-prodotti jew fil-pro essi. 4.1.3 Revi joni tal- estjoni Il-mani ment g andu jiddokumenta mi uri ta’ verifika me uda biex ji i gurat li s-sistema ta’ estjoni tas-sigurtà tal-g alf qed ta dem b’mod effettiv. Dawn jinkludu l-ippjanar, l-implimentazzjoni u l-monitora ta’ pro essi li juru l-konformità tal-prodott. Il-pro essi ta’ monitora jinkludu l- bir ta’ kejl, l-anali i tad-dejta u, jekk rilevanti, mi uri biex tittejjeb l-effettività tas-sistema. Pro edura dokumentata tiddefinixxi l-istruttura(i) biex ji u identifikati u mmani jati mi uri korrettivi, inklu i:

a) Anali i tal-kaw a tan-nuqqas ta’ konformità.

b) Definizzjoni tal-mi ura korrettiva.

c) Tra ar tat-twettiq tal-mi ura.

d) Verifika tal-effettività tal-mi ura, fejn xieraq. Il-passi kollha t’hawn fuq iridu jkunu jistg u jintwerew, pere empju permezz ta’ rekords jew minuti ta’ laqg at. Kull sena, il-mani ment g andu jirrevedi l-implimentazzjoni, l-effettività u l-validità tas-sistema ta’ estjoni tas-sigurtà tal-g alf billi jevalwa:

a) Azzjonijiet b’ri ultat ta’ revi jonijiet amministrattivi pre edenti.

b) Ri ultati ta’ verifiki interni u esterni.

c) Ri ultati tal-verifika HACCP.

d) Ilmenti u rispons ie or tal-klijenti.

e) Implimentazzjoni ta’ mi uri korrettivi u ta’ prevenzjoni ewlenin.

f) Bidliet li jista’ jkollhom impatt fuq il-validità tas-sistema ta’ estjoni tas-sigurtà tal-g alf.

Ir-ri ultat tar-revi joni jindirizza:

a) Konklu jonijiet dwar l-implimentazzjoni, l-effettività u l-validità tas-sistema ta’ estjoni tas-sigurtà tal-g alf.

b) Azzjonijiet u objettivi biex tittejjeb is-sistema ta’ estjoni tas-sigurtà tal-g alf.

Ir-rapport tar-revi joni jrid ikun disponibbli minnufih.

16

4.2 estjoni tar-Ri orsi

4.2.1. Provvediment ta’ ri orsi

Il-mani ment jidentifika u jipprovdi r-ri orsi me tie a sabiex il-manifattura, l-ippro essar u l- a na tal-prodotti jse u b'mod effi jenti u sigur.

Negozji ta’ materjali g all-g alf irid ikollhom bi ejjed persunal bil- iliet u l-kwalifiki me tie a g all-manifattura tal-prodotti kkon ernati.

Il-mani ment g andu jipprovdi bi ejjed infrastruttura, fa ilitajiet tal-ambjent tax-xog ol, oni tal-produzzjoni u tag mir imfassla b’mod xieraq.

4.2.2 Ri orsi umani 4.2.2.1 Tabella tal-organizzazzjoni Il-mani ment g andu jistabbilixxi tabella tal-organizzazzjoni. Ir-responsabbiltajiet dwar is-sigurtà tal-g alf g andhom ji u dokumentati, u g andhom jin ammu a ornati. 4.2.2.2 Kompetenza, g arfien u edukazzjoni Il-membri kollha tal-persunal li jwettqu attivitajiet li jaffettwaw is-sigurtà tal-g alf g andhom ikunu kompetenti u g andu jkollhom l-edukazzjoni, it-ta ri , il- iliet u l-esperjenza xierqa skont id-deskrizzjoni tal-impjieg. Il-programmi ta’ ta ri g andhom ji u riveduti u a ornati b’mod regolari, fejn me tie . Il-mani ment g andu:

a) Fid-deskrizzjoni tal-impjieg, jidentifika u jiddefinixxi b’mod ar il- iliet u l-kompetenzi me tie a g all-persunal li jwettaq attivitajiet li g andhom impatt fuq is-sigurtà tal-g alf.

b) Jipprovdi l-edukazzjoni u/jew it-ta ri me tie skont id-deskrizzjoni tal-impjieg biex ji gura u jmantni t-twettiq ta’ dawn il- iliet me tie a.

c) Ji gura li l-persunal responsabbli g all-monitora tal-pro essi tas-sigurtà tal-g alf ikun im arre f’tekniki xierqa ta’ monitora u fl-azzjonijiet me tie a me uda meta jintilef il-kontroll tal-pro essi.

d) Jevalwa l-effettività tal-attivitajiet imsemmija hawn fuq.

e) Ji gura li l-membri tal-persunal ikunu konxji mir-rilevanza u l-importanza tal-attivitajiet individwali tag hom meta jikkontribwixxu g as-sigurtà tal-g alf.

f) Ji gura li l-persunal ikun konxju min-ne essità ta’ komunikazzjoni effettiva.

17

g) I omm rekords xierqa tal-edukazzjoni, tat-ta ri , tal- iliet u tal-esperjenza tal-persunal kollu li g andu impatt fuq is-sigurtà tal-g alf.

4.2.2.3 I jene personali

Il-mani ment g andu:

a) Ji gura li l-fa ilitajiet tal-i jene tal-persunal huma allokati, imqieg da u

mi mumai b'mod ar u kif xieraq.

b) Jipprovdi wejje tax-xog ol xierqa b al wejje protettivi u raben tas-sigurtà fejn me tie , u j ommhom f’kundizzjonijiet ta’ i jene tajba.

c) Jistabbilixxi regoli ari rigward il-projbizzjoni ta’ tipjip u ta’ kkonsmar ta’ ikel/xorb fuq is-sit. Jekk me tie , g andu jipprovdi fa ilitajiet separati g al dan.

d) Ji gura li l-vi itaturi u l-kuntratturi josservaw ir-rekwi iti dwar l-i jene meta

j uru s-sit/ja dmu fuq is-sit. 4.2.3 Infrastruttura u ambjent tax-xog ol

Il-mani ment g andu jipprovdi r-ri orsi g at-twaqqif u l-manutenzjoni tal-infrastruttura me tie a biex tinkiseb konformità mar-rekwi iti tas-sistema amministrattiva. 4.2.3.1 Rekwi iti ba i i

Il-mani ment g andu jipprovdi ambjent tax-xog ol b’konformità mar-Regolamenti lokali, Nazzjonali u Ewropej biex jikseb il-konformità tal-prodott.

4.2.3.2. Rekwi iti g al fa ilitajiet, oni ta' produzzjoni u tag mir

Il-mani ment g andu jipprovdi fa ilitajiet u tag mir imqassma, iddisinjati u mibnija b’mod xieraq u ta’ daqs xieraq, ta’ tipi li jg inu biex ti i evitata l-kontaminazzjoni, il-kontaminazzjoni inkro jata, u, b’mod enerali, kull effetti negattiv fuq is-sigurtà tal-g alf.

4.2.3.3 Fa ilitajiet u oni ta’ produzzjoni

Il-mani ment g andu jipprovdi, fejn xieraq, soqfa u o etti mwa lin fil-g oli ddisinjati, mibnija u kompluti biex jipprevjenu l-akkumulazzjoni ta’ trab u biex titnaqqas il-kondensazzjoni, l-i vilupp ta' mikroorgani mi mhux mixtieqa u t-twaqqig ta' parti elli li jistg u jaffettwaw is-sigurtà u l-kwalita tal-materjali g all-g alf.

Jekk me tie , g andu j omm il-kmamar ielsa minn fwar u kondensazzjoni e essivi, u g andha ti i pprovduta ventilazzjoni b’kapa ità xierqa.

18

L-ilma, il-fwar u l-arja u ati fil-manifattura tal-materjali g all-g alf g andhom ikunu ta’ kwalità xierqa. Il-mani ment g andu ji gura li l-ilma jew il-fwar li jintu a matul it-tindif jew fil-produzzjoni tal-materjali g all-g alf huwa sigur g all-annimali. Il-mani ment g andu ji gura li l-ilma jew il-fwar li jintu a m’g andux ikun ta’ sara g as-sa a tal-annimali. G andu ji i pprovdut bi ejjed tidwil mal-fa ilitajiet u ma - oni ta’ produzzjoni kollha. Il-fa ilitajiet tad-drena g andhom ikunu adegwati g all-iskop intenzjonat; g andhom jitfasslu u jinbnew b’tali mod li ji i evitat ir-riskju ta’ kontaminazzjoni.

4.2.3.4 Tag mir

Il-mani ment g andu jipprovdi tag mir tal-manifatturar, li jkun jinsab, u li hu ddisinjat, mibni u mi mum biex ikun adattat g all-manifattura ta’ materjali g all-g alf siguri.

Fejn applikabbli, it-tag mir g andu jitqieg ed lil hinn minn itan, biex jippermetti a ess fa li g at-tindif u g all-prevenzjoni ta’ infestazzjonijiet ta’ annimali ta’ sara. 4.2.4 Kontroll ta’ apparat ta’ monitora u kejl Il-mani ment g andu ji gura li l-monitora u l-kejl jistg u jitwettqu b’mod konsistenti li huwa ma’ pro eduri dokumentati. Sabiex ji u gurati ri ultati validi, fejn me tie , it-tag mir tal-kejl irid:

a) Ikun ikkalibrat jew verifikat f'intervalli spe ifikati jew qabel l-u u, mqabbel ma’ standards tal-kejl tra abbli g al standards ta’ kejl internazzjonali jew nazzjonali. Fejn ma je istux ebda standards, il-ba i g all-kalibrazzjoni jew il-verifika g andha ti i rre istrata.

b) Ikun a ustat jew a ustat mill- did kif me tie .

c) Ikun identifikat sabiex ikun jista’ ji i ddeterminat l-istat tal-kalibrazzjoni.

d) Fejn possibbli, ikun salvagwardjat minn a ustamenti li jinvalidaw ir-ri ultat tal-kejl.

e) Ikun protett minn dannu u deterjorament matul l-immani jar, il-manutenzjoni u l- a na.

Barra dan, il-mani ment g andu jevalwa u jirre istra l-validità tar-ri ultati tal-kejl pre edenti meta t-tag mir jinsab li ma kienx konformi mar-rekwi iti. Il-mani ment g andu jie u l-azzjoni xierqa. G andhom jin ammu rekords tar-ri ultati tal-kalibrazzjoni u l-verifika.

19

4.2.5 Manutenzjoni

L-operatur g andu jipprovdi manutenzjoni ppjanata fil-fabbrika. G andu jkun hemm fis-se programm ta’ manutenzjoni tal-impjant. G andu jin amm re istru tax-xog ol li jkun sar. Fejn applikabbli, il-lubrikanti li jintu aw g andhom ikunu adattati g all-ikel. 4.2.6 Tindif u sanità

Il-mani ment g andu jinstalla u jiddokumenta programm ta’ tindif. G andha tintwera l-effettività tal-programm.

gura li - oni interni u esterni kollha, il-binjiet, il-fa ilitajiet u t-tag mir jin ammu ndaf u fi stat tajjeb biex ja dmu kif intenzjonat u biex jipprevjenu l-kontaminazzjoni.

It-tag mir g andu jkun imfassal biex jiffa ilita t-tindif manwali jew it-tindif CIP.

Il-kontenituri u t-tag mir li jintu a g at-trasport, il- a na, il- arr, l-immani jar u l-u in tal-materjali g all-g alf g andhom jin ammu ndaf.

G andha ti i implimentata skeda li turi l-metodu, l-a enti u ati u l-frekwenza tat-tindif, inklu i r-responsabbiltajiet g all-kompiti.

L-a enti g andhom jintu aw u jin a nu skont l-istruzzjoni(jiet) tal-manifattur, g andhom ikunu ttikkettati tajjeb, g andhom ji u ma una separatament mill-materjali li jkunu de lin u mill-prodotti lesti u g andhom ikunu applikati kif xieraq biex ti i evitata l-kontaminazzjoni tal-materjali li jkunu de lin u tal-prodotti lesti.

4.2.7 Kontroll tal-annimali ta’ sara

Il-mani ment g andu jipprovdi pjan bil-miktub g all-kontroll ta' annimali ta' sara, inklu a deskrizzjoni ta' spezzjonijiet perjodi i. G andha tintwera l-effettività tal-pjan.

G andha ti i implimentata skeda bi - oni, il-fa ilitajiet u t-tag mir li jridu ji u spezzjonati, inklu a l-frekwenza, kif ukoll id-dettalji dwar il-pesti idi, l-a enti tal-fumigazzjoni jew tan-nases u ati, kif ukoll ir-responsabbiltajiet g all-kompiti.

Il-pesti idi, l-a enti tal-fumigazzjoni jew in-nases u ati g andhom ikunu xierqa u konformi mar-Regolamenti lokali g all-iskop ikkon ernat, jintu aw u g andhom jin a nu skont l-istruzzjoni tal-manifattur, g andhom ikunu mmarkati tajjeb u ma una separatament mill-materjali li jkunu de lin u l-prodotti lesti u applikati kif xieraq biex ti i evitata l-kontaminazzjoni tal-materjali li jkunu de lin u tal-prodotti lesti.

Il-po izzjonijiet tan-nases u tal-istazzjonijiet tal-lixka g andhom ikunu mmarkati fuq mappa.

Il-pjan HACCP iqis ir-riskju ta’ kontaminazzjoni min abba infestazzjonijiet jew l-u u ta’ pesti idi.

It-tinwir u t-trab g andhom ji u kkontrollati g all-prevenzjoni ta’ infestazzjonijiet ta’ annimali ta’ sara.

Ir-ri ultati tal-kontroll ta’ annimali ta’ sara g andhom jag mlu parti mir-revi joni amministrattiva ta’ kull sena.

20

Meta jkun hemm potenzjal g al kontaminazzjoni ta’ annimali ta’ sara, it-twieqi li jinfet u ’il-barra, u ventijiet tal-bejt jew fannijiet, fejn pre enti, g andu jkollhom skrin tal-insetti. Bibien li jinfet u ‘il-barra g andhom jing alqu jew ikollhom skrin meta ma jintu awx. 4.2.8. Kontroll tal-iskart

L-operatur g andu jikkontrolla l-iskart u l-materjali li fihom livelli perikolu i ta’ kontaminanti jew perikli o rajn. Dawn g andhom jintremew b’mod xieraq g all-prevenzjoni ta’ kontaminazzjoni tal-materjali g all-g alf.

Fejn me tie g all-prevenzjoni ta’ tali perikli:

a) Armi b’mod li ti i evitata l-kontaminazzjoni.

b) A en l-iskart f’kontenituri mag luqin jew mg ottijin f’ oni definiti g all-akkumulazzjoni tal-iskart.

d) Il-kontenituri tal-iskart g andhom ji u mmarkati b’mod ar.

e) L-iskart g andu jintrema skont ir-Regolamenti lokali u b’mod li ji gura li t-tag mir u s-sigurtà tal-materjali g all-g alf ma jkunux affettwati.

21

4.3 Regoli tal-operat 4.3.1 enerali Il-mani ment g andu jimplimenta l-attivitajiet kollha tal-manifattura skont din il-Gwida. 4.3.2 Rekwi iti g all-materjali li jkunu de lin Il-mani ment g andu jag mel enfasi spe jali sabiex ji i gurat li l-materjali li jkunu de lin ikunu konformi mal-le i lazzjoni tal-UE:

a) Informazzjoni dwar l-akkwist tiddeskrivi l-materja prima li trid tinxtara, inklu ir-rekwi iti g all-approvazzjoni tal-prodott mixtri.

b) Ir-rekwi iti g all-monitora analitiku g andhom ikunu definiti, ibba ati fuq stima tar-riskju.

c) G andhom jin ammu rekords ta’ kwalunkwe ri ultati analiti i u ta’ monitora rilevanti, kif ukoll ta' azzjonijiet me tie a li jirri ultaw minn dik l-evalwazzjoni.

Fl-informazzjoni dwar l-akkwist, il-mani ment g andu jinkludi r-rekwi it ta’ konformità mal-le i lazzjoni tal-UE. Fil-ka fejn il-materjal li jkun die el jori ina minn pajji jew re jun b'riskju ta’ nuqqas ta’ konformità, pere empju g al MRLs jew GMOs, il-mani ment g andu japplika l-monitora analitiku xieraq, ibba at fuq l-istima tar-riskju.

4.3.3 Mani jar ta’ materjali li jkunu de lin Il-mani ment g andu ji gura li kull lott li jid ol fis-sit ikun irre istrat b’mod uniku permezz ta’ numru tal-lott, l-isem s i tal-prodott, id-data tal-wasla u l-kwantità ri evuta. Kull sara g andha ti i rrappurtata lill-unità responsabbli xierqa, pere empju lill-unità tal-kontroll tal-kwalità.

G al materjal li jkun die el irid ikun hemm fis-se pro edura ta’ ri evuta u a na. Jekk is-silos ji u vujtati, dan g andu ji i rre istrat.

Materjali li jkunu de lin g andhom ji u ekkjati skont il-kriterji tas-sigurtà tal-g alf. Kampjuni ta’ dawn il-materjali g andhom jin ammu fi kwantità suffi jenti permezz ta’ pro edura stabbilita minn qabel mill-manifattur u jin ammu sabiex ti i gurata t-tra abilità. Il-kampjuni g andhom ji u ssi illati u ttikkettati g al identifikazzjoni fa li; iridu jin a nu f’kundizzjonijiet li jipprevjenu kull bidla anormali fil-kompo izzjoni tal-kampjun jew kwalunkwe deterjorazzjoni. Iridu jin ammu g al perjodu xieraq g all-u u li g alih il-materjali g all-g alf jitqieg ed fis-suq.

22

4.3.4 Mi uri g all-prevenzjoni ta’ kontaminazzjoni inkro jata

L-operatur g andu jkollu programm g all-prevenzjoni, il-kontroll u l-iskoperta ta’ kontaminazzjoni. Dan jinkludi mi uri sabiex ti i evitata l-kontaminazzjoni fi ika, kimika u mikrobijolo ika.

4.3.5 Ippro essar mill- did

Il-mani ment g andu jie u sieb ippro essar mill- did b’mod li ji i gurat li jin ammu s-sigurtà, it-tra abilità u l-konformità regolatorja tal-materjal g all-g alf.

L-approvazzjoni u l-u u ta’ xog lijiet mill- did (pere empju minn prodotti sekondarji, prodotti mi juba lura mill-klijenti jew tixrid) g andhom ji u meqjusa fi dan is-sistema HACCP. Xog lijiet mill- did potenzjali li mhumiex approvati g all-u u intenzjonat g andhom ikunu mmani jati skont il-prodott b’nuqqas ta' konformità (Ara l-paragrafu 4.4.4) u jekk dawn isiru materjal g all-iskart, g andhom ji u trattati skont il-pro eduri tar-rimi tal-iskart (Ara l-paragrafu 4.2.8), sakemm ma ji ux diretti g al applikazzjoni industrijali.

4.3.6 Produzzjoni ta’ materjali g all-g alf

Il-mani ment g andu ji gura d-disponibbiltà ta’ struzzjonijiet tax-xog ol:

a) L-istadji differenti ta’ produzzjoni g andhom jitwettqu skont pro eduri miktuba mmirati biex jiddefinixxu, jikkontrollaw u jimmonitorjaw il-punti kriti i fil-pro ess tal-manifattura.

b) Dawn jinkludu pro eduri li jindirizzaw ir-riskju ta’ riport.

Il-mani ment g andu jfassal u jwettaq provvista ta’ produzzjoni u servizz f’kundizzjonijiet ikkontrollati. I - oni ta’ produzzjoni g andhom ikunu kkontrollati sabiex l-a ess g al persunal mhux awtorizzat ikun jista’ ji i evitat.

4.3.7 Materjali g all-g alf lesti

a) Il-mani ment g andu jag ti, kif applikabbli, informazzjoni li tiddeskrivi dan li

ej:

a. Kull prodott g andu jkollu spe ifikazzjoni miktuba.

b) Kull prodott g andu jkollu isem jew kodi i uniku.

c) Kull lott g andu jkun ittikkettat b’identifikatur uniku (li jista’ jkun ta lita ta’ kodi ijiet) sabiex sussegwentement ikun jista’ ji i identifikat u ttra at. It-tikkettar g andu jsir skont il-le i lazzjoni rilevanti tal-UE dwar l-g alf.

d) Il-prodott lest g andu jkun spezzjonat qabel jintbag at, skont il-pro eduri miktuba, sabiex ji i gurat li jissodisfa l-ispe ifikazzjoni. G andu jittie ed kampjun g a - amma ta’ daqs adegwat ta’ kull lott u jin amm, b ala minimu, g al mien ekwivalenti g at-tul ta’ ajja definit tal-prodott. Il-kampjuni g andhom ji u ssi illati u ttikkettati, g andhom jin a nu f’mod li jipprevjenu kull bidla anormali, u g andhom jin ammu g a - mien tat-tul ta’ ajja.

23

Jekk il-prodotti ji u rrifjutati u g aldaqstant ma jitqieg dux fis-suq g al kwalunkwe ra uni relatata mas-sigurtà tal-prodott, ir-rimi tag hom, id-destinazzjoni, jew ir-ritorn tag hom lill-fornitur g andhom ji u rre istrati.

4.3.8 a na Il-mani ment g andu jikkontrolla l-attivitajiet kollha tal- a na tal-materjali li jkunu de lin, l-g ajnuniet g all-ippro essar u l-prodott lest. Ir-regoli li jikkontrollaw il- a na:

a) Materjali li jkunu de lin g andhom jin a nu f’postijiet imfasslin b’mod xieraq, adattati u mi muma, sabiex ji u gurati kundizzjonijiet xierqa ta’ a na li jimmani jaw ir-riskji ta’ kontaminazzjoni u l-infestazzjoni potenzjali minn organi mi ta’ sara. Materjali ppakkjat g andhom jin a nu f’imballa xieraq.

b) Prodotti lesti g andhom ikunu identifikati b’mod ar u ma una f’kundizzjonijiet indaf u niexfa.

c) Il-materjali g andhom jin a nu b’mod li jippermetti identifikazzjoni fa li, li jevita l-kontaminazzjoni inkro jata u li jipprevjeni d-deterjorament.

4.3.9 Trasport It-trasport ta’ materjali g all-g alf lesti, permezz ta’ toroq, xmara, ferrovija jew ba ar, huma punti kriti i fil-pro ess.

Ikun xi jkun il-mezz ta’ trasport u at, il-kuntrattur tat-trasport u t-trasportatur huma responsibbli biex ji guraw li t-tag mir u at g at-trasport ikun konformi mar-rekwi iti tas-sigurtà tal-g alf.

Impuritajiet li huma ta’ periklu g all-bniedem jew g all-annimali jistg u ji u f’kuntatt mal-prodott finali. G andhom jittie du mi uri biex ji i gurat li t-trasport tal-materja prima u tal-prodotti finali huwa xieraq sabiex ji i minimizzat ir-riskju ta’ kontaminazzjoni. Il-mani ment g andu ji gura li kull trasport intern jew estern offrut huwa xieraq biex jir ievi l-materjali g all-g alf u japplika r-regoli enerali li ejjin:

a) Persunal awtorizzat u/ jew kontrollur identifikat g all-kontroll tal-kompartimenti

qabel it-tag bija.

b) Il-kompartiment tat-tag bija huwa vojt, nadif, ming ajr ri a u niexef.

c) Ir-rekords g andhom ikunu disponibbli u juru t-tliet tag bijiet pre edenti (skont

il-kompartiment tat-tag bija) u, jekk rilevanti, kwalunkwe operazzjonijiet tat-

tindif li jkunu twettqu.

d) Qabel ma jitg abbew il-materjali g all-g alf, ir-residwi vi ibbli kollha mit-

tag bija pre edenti jridu jitne ew kompletament mill-parti esterna tal-vettura.

24

e) Il-konformità tar-ri ultati tal-kontroll kif ukoll in-nuqqas ta’ konformità u

azzjonijiet korrettivi jridu ji u rre istrati.

f) Matul it-trasport il-kompartimenti tat-tag bija g andhom ikunu ssi illati kontra

l-ilma, u mg ottija min abba x-xita u kontaminazzjoni o ra.

Jekk id-distribuzzjoni jew it-trasport jitwettqu minn subkuntrattur, it-trasportatur g andu jintg a el fuq il-ba i li huwa jista' jissodisfa s-sigurtà tal-prodott u l-kriterji ta’ affidabbiltà. Il-kumpanija tat-trasport trid tkun irre istrata skont il-le i lazzjoni attwali. L-operatur tal-materjali g all-g alf g andu jikkomunika r-rekwi iti tieg u dwar it-trasport lit-trasportatur; dawn ir-rekwi iti g andhom ji u dokumentati.

Jistg u jsiru e ezzjonijiet g ar-rekwi it dwar l-indafa jekk it-tag bija pre edenti ma tikkompromettix is-sigurtà tat-tag bija li qed titg abba.

G al informazzjoni dwar tag bijiet pre edenti awtorizzati ara l-lista tal-Kumitat Internazzjoni dwar it-Trasport bit-Toroq (International Committee Road Transport – ICRT). Fejn id-distribuzzjoni jew it-trasport huma ta t ir-responsabbiltà tal-klijent, l-operatur g andu jikkomunika ma’ dan tal-a ar f’ka li tinsab xi anomalija qabel it-tag bija.

25

4.4 Komponenti tas-sistema amministrattiva

4.4.1 Rekwi iti g ad-dokumentazzjoni Il-mani ment g andu j omm manwal dwar is-sistema tal- estjoni tas-sigurtà tal-g alf li jkopri l-aspetti kollha ta’ din il-Gwida. Id-dokumenti u r-rekords kollha g andhom ikunu fa ilment a essibbli g all-persunal rilevanti u g andhom ikunu kkontrollati b’mod effettiv. Il-kontroll tad-dokumentazzjoni u tar-rekords g andu jkun definit fi pro edura dokumentata. Id-dokumenti kollha tal-manwal tas-sistema ta’ estjoni tas-sigurtà tal-g alf g andhom ikunu awtorizzati, ta t il-kontroll tal-ver joni u mqassmin b’mod ikkontrollat. L-operatur g andu jkollu sistema biex jipprojbixxi l-u u ta’ dokumenti li mhumiex me tie a aktar. G andhom ji u identifikati u mmani jati dokumenti o rajn li huma rilevanti g as-sigurtà tal-g alf. Ir-rekords g andhom dejjem jibqg u a ornati, g andhom ikunu jistg u jinqraw, u g andhom ikunu identifikabbli u disponibbli f’kull in. Il-mani ment g andu jidentifika r-rekords rilevanti kollha u l-perjodu ta’ mien u l-post tal-arkivjar tag hom. Il-perjodu ta’ mien tal-arkivjar huwa b ala minimu d-data ta’ skadenza tal-prodotti lesti flimkien b’ ieda ta’ perjodu ta’ sena.

4.4.2 Tra abilità Il-mani ment g andu jistabbilixxi u jimplimenta sistema ta’ tra abilità biex ikun jista’ jidentifika materjali li jkunu de lin mill-fornituri immedjati u d-distribuzzjoni tal-prodott tal-materjali g all-g alf lill-klijent immedjat kif ukoll biex tkun tista’ ssir l-identifikazzjoni ta’ lottijiet tal-prodott tal-materjali g all-g alf prodotti u r-relazzjoni tag hom man-numri jew il-kodi ijiet tal-lott tal-materjali li jkunu de lin.

Meta jitwettaq ippro essar mill- did jew kwalunkwe attività ta’ ippro essar mill- did, g andha tin amm it-tra abilità.

Fl-industrija tal-materjal g all-g alf, it-tra abilità mir-ri eviment tal-materja prima sal-ispedizzjoni tal-o etti lesti g andha tirrifletti n-natura tal-pro ess ta’ produzzjoni (kontinwu, lott, e .).

Sistema ta’ tra abilità g andha tinkludi tal-anqas:

a) Kodi ijiet jew lottijiet tal-materjali li jkunu de lin; prodotti li g addejjin mill-pro ess, l-imballa u s-sustanzi kimi i.

b) In-numru ta’ tankijiet, silos jew tag mir u at.

c) Id-dokumenti tal-manifattura u kull dokument tal-operat li ie applikat.

d) Il- in tal-operazzjonijiet u l-kontrolli.

e) Il-kwantità u s-sekwenza.

B’mod enerali r-rekords kollha me tie a g at-tra abilità g andhom jin ammu g al perjodu ta’ 5 snin skont il-le i lazzjoni rilevanti tal-UE, b’mod partikolari r-Regolament 178/2002 u l-Gwida tieg u dwar l-implimentazzjoni tal-Artikoli 11, 12, 14, 17, 18, 19 u 20 tar-REGOLAMENT (KE) Nru 178/2002 DWAR IL-LE I LAZZJONI ENERALI DWAR L-IKEL u/jew Dispo izzjonijiet nazzjonali.

26

Ir-rekords relatati mat-tra abilità g andhom dejjem jibqg u a ornati, g andhom ikunu jistg u jinqraw, u g andhom ikunu identifikabbli u disponibbli f’kull in. Il-mani ment g andu jidentifika r-rekords rilevanti kollha u l-perjodu ta’ mien u l-post tal-arkivjar tag hom.

Il-kampjun tal-g alf li jkun die el u l-g alf lest iridu jin ammu g al perjodu xieraq g all-u u li g alih l-g alf jitqieg ed fis-suq. Il-kampjuni jridu jin ammu f’kontenituri xierqa, issi illati u ttikkettati u g andhom jintremew b’mod ikkontrollat. Il-kundizzjonijiet tal- a na g andhom jipprevjenu kull deterjorament jew sara lil dawn il-kampjuni. F’kull in g andhom jin ammu u jkunu disponibbli r-rekords dwar il-produzzjoni, id-distribuzzjoni u l-u u tal-materjali g all-g alf sabiex ikun iffa ilitat ir-rintra ar b’lura tal-materjali g all-g alf g as-sors immedjat pre edenti u r-rintra ar ’il quddiem g ar-ri evituri sussegwenti li jmiss jekk ikunu mag rufa jew jekk ji u identifikati effetti iena possibbli fuq is-sa a tal-konsumatur. Il-mani ment g andu jivverifika l-validità tal-pro eduri tat-tra abilità permezz ta’ testijiet ta’ tra abilità upstream u downstream tal-anqas darba fis-sena. Tali testijiet g andhom ji u dokumentati u evalwati g al skopijiet ta’ titjib. 4.4.3 Spezzjoni, kampjunar u anali i Il-mani ment g andu jkollu sistema dokumentata ta’ kampjunar u anali i, kemm g all-kontroll kif ukoll g all-verifika. Tali sistema g andha tkun adatta g all-materjali u l-prodotti li se jkunu ttestjati. Il-mani ment g andu jqis b’mod ar il-le i lazzjoni u l-linji gwida rilevanti. Il-pro eduri tal-kampjunar g andhom ji u adattati:

• Biex ti i kkontrollata l-konformità tal-materjali u l-prodotti (intermedji) li jkunu de lin, il-metodu tal-kampjunar g andu jirrappre enta l-karatteristi i tal-lott s i f’livell adegwat.

• Biex ti i vverifikata l-validità ta’ mi uri ta’ kontroll o rajn, jistg u jintu aw il-kampjunar u l-anali i. Il-metodu u l-frekwenza g andhom ji u adattati g all-effettività mistennija ta’ dawn il-mi uri ta’ kontroll.

Il-mani ment g andu jkollu pro eduri dokumentati dwar kampjunar, metodi ta’ indirizzar, kwalifiki u responsabbiltajiet. G al anali i li ssir mill-operatur innifsu dwar is-sigurtà tal-materjal g all-g alf, li ma tkunx te tie laboratorju u metodi akkreditati bil-li i, l-adegwatezza tal-metodu u l-applikazzjoni tieg u g andha tkun validata mal-istandard xieraq u/jew ittestjar bi -irku.

G al anali i b’sottokuntratt b’mod enerali u t-tip ta’ anali i dwar is-sigurtà tal-materjal g all-g alf, li te tie laboratorju u metodi akkreditati bil-li i, il-laboratorju li jag mel l-anali i u l-metodi u ati g andhom ikunu akkreditati skont ISO 17025.

27

4.4.4 Kontroll ta’ prodott mhux konformi Il-mani ment g andu jistabbilixxi pro edura dokumentata rigward prodotti li mhumiex konformi mar-rekwi iti ma suba.

Il-pro edura g andha tinkludi:

a) Identifikazzjoni.

b) Segregazzjoni tal-lottijiet affettwati.

c) Fa ilitajiet g ar-rimi ta’ prodotti, fejn xieraq.

d) Evalwazzjoni tal-kaw a ewlenija tan-nuqqas ta’ konformità.

e) Dokumentazzjoni tan-nuqqas ta’ konformità, anali i tal-kaw a ewlenija, azzjonijiet korrettivi u verifika.

f) Re istrar ta’ informazzjoni interna tal-partijiet rilevanti.

G andha ti i definita r-responsabbiltà g ar-revi joni u r-rimi tal-prodott li mhuwiex konformi.

Prodott li mhuwiex konformi g andu ji i rivedut skont il-pro eduri dokumentati u g andha tittie ed azzjoni permezz ta' wie ed mill-metodi li ejjin:

a) Ippro essar mill- did (ara Ippro essar mill- did, paragrafu 4.3.5).

b) Klassifikazzjoni mill- did (pere empju b ala prodott intenzjonat g al u u industrijali).

c) E enzjoni (mhux fil-ka ta’ kwistjoni ta’ sigurtà tal-g alf).

d) Rifjut u qerda jew rimi sussegwenti skont il-pro eduri tar-rimi tal-iskart (Ara l-paragrafu 4.2.8)

4.4.5 estjoni ta’ kri i – tne ija u sej a lura g al ra unijiet ta' sigurtà Il-mani ment g andu jimplimenta pro edura ta’ tne ija u sej a lura li ti gura li l-klijenti u l-awtoritajiet regolatorji jkunu infurmati minnufi fil-ka ta’ kwalunkwe irregolarità li tista’ taffettwa a in is-sigurtà tal-materjal g all-g alf. Jekk il-mani ment iqis jew g andu g alfejn ja seb li materjal g all-g alf li huwa pprodu a, ippro essa jew immanifattura ma jissodisfax ir-rekwi iti tas-sigurtà tal-g alf, dan g andu jibda immedjatament pro eduri biex ine i u jekk me tie , isejja lura mill-utenti tal-materjal g all-g alf, l-g alf inkwistjoni mis-suq u jinforma b’dan lill-awtoritajiet kompetenti.

a) Il-pro edura ta’ tne ija u sej a lura g andha tkun dokumentata.

b) G andha ti i definita r-responsabbiltà biex ji u notifikati l-klijenti u l-awtoritajiet regolatorji.

28

c) G andha ti i definita r-responsabbiltà fi dan l-operazzjoni g at-tne ija u s-sej a lura tal-prodott.

d) Il-kuntatti rilevanti kollha (inklu i l-awtoritajiet rilevanti) g andhom ikunu elenkati u g andhom jin ammu a ornati.

Il-materjali g all-g alf meqjusa b ala mhux siguri g andhom ji u mmani jati b al prodott li mhuwiex konformi (Ara l-paragrafu 4.4.4).

Kull sena l-pro edura ta’ sej a lura g andha ti i ttestjata permezz ta’ simulazzjoni biex ti i gurata l-validità tag ha.

4.4.6 Verifiki interni

Il-mani ment g andu ji gura li jitwettqu verifiki interni sabiex ji i verifikat li s-sistema ta’ estjoni tas-sigurtà tal-g alf hija:

a) Implimentata u mi muma b’mod effettiv.

b) Konformi mar-rekwi iti regolatorji u rekwi iti definiti o rajn.

Verifiki interni jistg u jintu aw ukoll biex ji u identifikati opportunitajiet potenzjali g al titjib. L-ippjanar g all-verifiki interni g andu jkun dokumentat. Il-pro edura ta’ verifika dokumentata g andha tinkludi, mill-inqas:

a) T ejjija u ru ta’ pjanijiet ta’ verifika.

b) L-ambitu tal-verifiki.

c) Il-frekwenza tal-verifiki.

d) Il-metodi u ati biex isiru l-verifiki.

e) Ir-rappurtar tal-konklu jonijiet u titjib propost.

f) Id-distribuzzjoni tar-rapporti.

g) L-implimentazzjoni ta’ azzjonijiet korrettivi u attivitajiet ta’ segwitu.

h) L-g a la u t-ta ri ta’ awdituri kompetenti.

29

4.5 Relazzjoni mal-fornituri u l-klijenti 4.5.1 Relazzjoni mal-fornituri L-g a la tal-fornituri u l-g a la tal-materjali g all-g alf huma aspett ewlieni tas-sistema(i) amministrattiva(i) tas-sigurtà ta’ kull operatur. Materjali iena li jkunu de lin jistg u jwasslu g all-produzzjoni ta’ prodotti lesti ta’ kwalità inferjuri u jistg u jikkompromettu s-sigurtà tal-pro ess s i tal-operatur. G aldaqstant l-operaturi kollha g andhom jag mlu enfasi spe jali biex ji guraw li l-fornituri u l-materjali g all-g alf tag hom ikunu tal-kwalità u tal-istandard me tie . Fornituri ta’ materji primi b’riskju g oli g andhom ji u evalwati ta’ kull sena, fuq ba i ta’ stima tar-riskju. G ar-rekwi iti dwar materjali li jkunu de lin, ara l-paragrafu 4.3.2. 4.5.2 Relazzjoni mal-klijenti

L-operatur g andu ji gura komunikazzjoni xierqa mal-klijenti biex jiddetermina r-rekwi iti tas-sigurtà tal-g alf tal-klijenti. Kuntratti u ordnijiet g andhom ikunu su etti g al revi joni biex ji i determinat jekk l-operatur jistax jissodisfa tali rekwi iti. Ir-revi joni tal-kuntratti g andha tinkludi notifika lill-mexxej tat-tim tal-HACCP bil-quddiem rigward il-produzzjoni jew il-kunsinna, jekk ir-rekwi iti tal-klijent jista’ jkollhom impatt fuq is-sigurtà tal-g alf. Kull ilment tal-klijent g andu ji i studjat b’segwitu g al pro edura dokumentata li tistabbilixxi s-sekwenza tax-xog ol u r-responsabbiltajiet g all-immani jar tal-ilmenti.

G al kull ilment, g andha tin amm id-dejta li ejja:

a) Prodott tal-g alf, kwantità u n-numru tal-lott li dwaru sar l-ilment.

b) L-isem tal-klijent u l-post tal-kunsinna.

c) Karatteristi i tal-ilment.

d) Investigazzjoni g al ri erka tal-kaw i.

e) Azzjoni me uda biex ma jkunx hemm rikorrenza.

f) Rispons mill-klijent.

Ilmenti tal-klijenti dwar sigurtà tal-g alf ji u rre istrati sabiex ikun iffa ilitat l-irkupru g all-verifika HACCP.

30

5 Programmi me tie a minn qabel Sabiex tkun implimentata sistema HACCP effettiva, l-operatur g andu jistabbilixxi programm me tie minn qabel. Dan il-programm g andu jkun dokumentat u, b ala minimu, g andu jindirizza t-temi elenkati hawn ta t. Dispo izzjonijiet aktar dettaljati huma inklu i f'dan id-dokument ta t il-kapitlu dwar il-estjoni; kapitlu 4.2. estjoni tar-ri orsi u kapitlu 4.3, regoli tal-operat.

Barra dan tista’ tinstab aktar informazzjoni fl-istima tar-riskju fid-dokumenti ta’ referenza tas-settur (Appendi i 3 tad-dokument ta’ referenza tas-settur dwar l-ippro essar tal-lamtu, Appendi i 4 tad-dokument ta’ referenza tas-settur dwar l-ippro essar ta - ejt u ta - rierag ta - ejt). Il-link li tinsab fit-test hawn ta t tag ti kontroreferenza g al test aktar spe ifiku ta t 4.2 u 4.3. 5.1 Bini u tqassim tal-bini (ara l-paragrafu 4.2.3.2). 5.2 Tqassim tal-post u tal-post tax-xog ol (ara l-paragrafu 4.2.3.3). 5.3 Utilitajiet (ara l-paragrafu 4.2.3.3). 5.4 Rimi tal-iskart (ara l-paragrafu 4.2.8). 5.5 Tag mir, tindif u manutenzjoni (ara l-paragrafu 4.2.3.4). 5.6 Mani jar ta’ materjali li jkunu de lin (ara l-paragrafu 4.3.3). 5.7 Mi uri g all-prevenzjoni ta’ kontaminazzjoni (ara l-paragrafu 4.3.4). 5.8 Tindif u sanità (ara l-paragrafu 4.2.6). 5.9 Kontroll tal-annimali ta’ sara (ara 4.2.7). 5.10 I jene Personali (ara l-paragrafu 4.2.2.3). 5.11 Fa ilitajiet personali (ara l-paragrafu 4.2.2.3). 5.12 Ippro essar mill- did (ara l-paragrafu 4.3.5). 5.13 Tne ija u sej a lura ta’ prodott (ara l-paragrafi 4.4.4 u 4.4.5). 5.14 a na (ara l-paragrafu 4.3.8).

31

6 Sistema HACCP 6.1 Introduzzjoni enerali HACCP tfisser Anali i tal-Periklu ta’ Punti Kriti i ta' Kontroll u hija “g odda” li tg in lill-operatur biex jidentifika perikli tas-sigurtà u jikkwantifika r-riskju asso jat mal-prodotti u mal-pro essi tag hom. Is-sistema mbag ad tippermetti lill-operatur biex jiddokumenta, jikkontrolla u jivverifika l-effett tal-mi uri biex jikkontrolla dawn il-perikli tas-sigurtà.

Il-produzzjoni ta’ materjali g all-g alf siguri te tie li s-sistema HACCP tkun mibnija fuq pedament solidu ta’ programmi me tie a minn qabel. Programmi me tie a minn qabel jipprovdu l-kundizzjonijiet ambjentali u tal-operat ba i i li huma me tie a g all-produzzjoni ta’ materjali g all-g alf siguri. Filwaqt li l-programmi me tie a minn qabel jista’ jkollhom impatt fuq is-sigurtà ta’ materjal g all-g alf, dawn huma kkon ernati wkoll bl-i gurar li l-g alf ikun bnin u adattat g all-konsum. Is-sistema HACCP g andha ambitu aktar dejjaq, billi hija limitata biex ti gura li l-g alf huwa sigur g all-konsum. In-natura tal-PRP tista’ tvarja bejn operaturi individwali i da l-prin ipji enerali g andhomjapplikaw g all-industrija Ewropea kollha tal-materjal g all-g alf. Il-prerekwi iti huma s-sinsla tas-sistema u ming ajrhom l-ebda sistema HACCP ma tista’ tirnexxi. Dawn il-pro eduri jipprovdu ba i tal-operat solida li tippermetti lit-tim tal-HACCP biex jiffoka fuq ftit problemi kriti i li jistg u ma ji ux indirizzati b ala parti mill-programm ta’ kuljum i da xorta je tie u attenzjoni spe jali.

Il-metodu HACCP huwa bba at fuq seba’ prin ipji ba i i:

1. It-twettiq ta’ anali i tal-periklu.

2. Id-determinazzjoni tal-punti ta’ kontroll kriti i (CCPs).

3. L-istipular ta’ limiti kriti i.

4. L-istipular ta’ sistema g all-monitora tal-kontroll ta’ kull CCP.

5. L-istipular ta’ azzjoni korrettiva li g andha tittie ed jekk il-kontrolli ma jirnexxux.

6. L-istipular ta’ pro edura li tivverifika li l-aspetti kollha tas-sistema HACCP qed ja dmu b'mod effettiv.

7. Id-dokumentazzjoni tal-pro eduri u r-rekords kollha sabiex jintwera li s-sistema HACCP qed ta dem b’mod effettiv.

6.2 Rekwi iti enerali L-Operatur g andu jkollu sistema HACCP dokumentata sew u implimentata bis-s i li tkopri l-attivitajiet kollha fl-ambitu. Dan l-ambitu jibda mill-punt ta’ sjieda legali tal-materjali li jkunu de lin u jintemm fejn is-sjieda tal-prodott finali ti i ttrasferita lill-klijent. L-applikazzjoni prattika u l-implimentazzjoni tal-HACCP te tie appro strutturali li jista’ jinqasam fl-istrate ija ta’ implimentazzjoni li ejja;

32

6.3 Tim u mexxej tat-tim tal-HACCP Is-sistema HACCP g andha ti i viluppata u mi muma minn tim multidixxiplinarju li jkollu r-responsabbiltà li jistabbilixxi, ji viluppa, imantni u jirrevedi s-sistema HACCP. Dan it-tim g andu jkollu a ess g al g arfien multidixxiplinarju u g al esperjenza prattika f'sistemi ta’ estjoni tas-sigurtà tal-g alf. Huwa essenzjali li dan it-tim ikollu l-appo s i tal-mani ment tal-Operatur u idealment it-tim g andu jitmexxa minn rappre entant tal-mani ment. Il-tim g andu jinkludi persuni li g andhom g arfien tajjeb afna, komplet u li jista’ jintwera:

a) Tal-applikazzjoni tal-prin ipji HACCP.

b) Tal-pro essi ta' produzzjoni u t-tag mir u at.

c) Tal-prodotti, il-materjali li jkunu de lin u l-perikli relatati mag hom.

d) Tar-rekwi iti legali u tas-settur. Il-laqg at tat-tim g andhom ikunu ppreseduti mill-mexxej tat-tim tal-HACCP. Dan il-mexxej tat-tim g andu jirrapporta direttament lill-mani ment. Il-laqg at tat-tim tal-HACCP g andhom ikunu ppjanati b’mod regolari. Il-konklu jonijiet ta’ dawn il-laqg at, il-kompo izzjoni tat-tim tal-HACCP u l-kompetenza individwali tal-membri tat-tim g andhom ikunu dokumentati. 6.4 Spe ifikazzjonijiet tal-materjal li jkun die el u tal-prodott lest Is-sistema HACCP tkopri l-produzzjoni tal-materjali kollha g all-g alf e istenti u odda. Informazzjoni dettaljata dwar kull prodott hija me tie a sabiex ji u vvalutati r-riskji ppre entati lill-utent a ari mill-pro ess jew mill-kunsinna. gura li tikkunsidra l-materjali li jkunu de lin tal-prodott, u l-applikazzjoni tal-prodott lest mill-klijenti tieg ek. Kemm il-prodotti finali u l-materjali li jkunu de lin jistg u ji u ddefiniti b ala gruppi jekk aspetti tas-sigurtà tal-g alf jistg u ji u mqabbla. G al ra unijiet pratti i jkun jaqbel li, fejn xieraq, prodotti simili jin abru flimkien. F’dak il-ka , il-materjali kollha fi grupp g andhom ikunu ddikjarati fl-ispe ifikazzjoni rilevanti. G all-prodotti lesti, g andhom ji u definiti spe ifikazzjonijiet dokumentati li jiddikjaraw:

a) L-isem jew identifikazzjoni o ra.

b) Karatteristi i kimi i, fi i i u mikrobijolo i i rilevanti relatati mas-sigurtà tal-g alf.

c) Imballa (jekk ikun hemm).

d) Kompo izzjoni.

e) Tikkettar/stqarrijiet.

f) Tul ta’ ajja/kundizzjonijiet tal- a na.

g) Struzzjonijiet g all-applikazzjoni/u u intenzjonat.

h) Le i lazzjoni rilevanti.

i) L-u u intenzjonat tal-prodott g andu ji i identifikat u dokumentat.

33

G all-materjali li de lin, g andhom ji u definiti spe ifikazzjonijiet dokumentati li jiddikjaraw:

a) L-isem jew identifikazzjoni o ra.

b) L-ori ini u l-metodu ta’ produzzjoni.

c) Karatteristi i kimi i, fi i i u mikrobijolo i i rilevanti rigward is-sigurtà tal-g alf, inklu i karatteristi i li jkunu ew determinati fl-anali i tal-periklu.

d) Imballa (jekk ikun hemm).

e) Tul ta’ ajja/kundizzjonijiet tal- a na.

f) Le i lazzjoni rilevanti. 6.5 Informazzjoni dwar il-pro ess Il-pro essi kollha fl-ambitu g andhom ji u dokumentati f’dijagrammi tas-sekwenza tal-pro ess. Is-sekwenzi tal-pro ess g andu jkollhom livell ta’ detall li jiffa ilita anali i fil-fond mit-tim tal-HACCP. Id-dijagramma tas-sekwenza tal-pro ess g andha tindika l-passi u ati g all-produzzjoni tal-prodott. Blokka wa da fis-sekwenza tal-pro ess g andha tirrifletti pass fil-pro ess.

Id-dijagramma tas-sekwenza tal-pro ess g andha tinkludi:

a) Il-pro essi ta’ produzzjoni, a na u lo istika.

b) Il-pro essi g all-produzzjoni jew it-trattament ta’ ilma, fwar, arja kkumpressata, gassijiet jew kwalunkwe sustanza o ra li ti i f’kuntatt dirett mal-prodott.

c) Tag mir g as-CIP fejn dawn jistg u jkunu ta’ periklu g all-prodott finali.

d) Pro essi li jitwettqu barra mill-organizzazzjoni.

e) Ippro essar mill- did u/jew a na intermedja.

f) Input rilevanti tal-g ajnuniet g all-ippro essar.

g) Varjazzjonijiet tas-sekwenza tal-linja li huma inerenti g all-pro ess. Id-dijagramma g andha tkun sempli i kemm jista’ jkun, b’dijagrammi ari u termini mhux ambigwi. Il-livell ta’ dettall tag ha g andu jkun konformi mal-g arfien tal-pro ess mill-membri tat-tim tal-HACCP. Hawn qed jing ata e empju ba iku afna:

Ikkonferma l-e attezza tad-dijagramma tas-sekwenza tal-pro ess fuq il-post billi ti ekkjaha mal-pro ess operazzjonali attwali fil-fa ilità tieg ek.

1. Akkwist

2. Ri evuta

3. a na 4. Ta lit

5. Tqassim f’pellets

6. Spedizzjoni

34

Fejn il-kontaminazzjoni inkro jata tista’ to loq riskju, l-informazzjoni tal-pro ess g andha tinkludi t-tqassim tal-istabbiliment li juri r-rotta tal-prodotti (finali), l-iskart u l-persunal u l-post tar-re ipjenti tal-iskart u tal-fa ilitajiet tal-persunal. L-informazzjoni kollha tal-pro ess g andha tkun ivvalidata mal-pro essi u l-bini attwali mit-tim tal-HACCP.

6.6 Anali i tal-periklu It-tim tal-HACCP imexxi u jiddokumenta anali i tal-periklu li jkopri materjali u l-passi kollha tal-pro ess fl-ambitu definit. Id-dijagramma tintu a biex ji u identifikati perikli potenzjali ma’ kull pass tal-pro ess, filwaqt li jitqiesu - irkostanzi partikolari tal-pass, mill-perspettiva:

Kimika - Pesti idi, lubrikanti, dijossini, metalli ebsin, a enti tat-tindif, e .

Bijolo ika - Mikroorgani mi mhux mixtieqa b as-salmonella, E. coli, moffa, e .

Fi ika - Korpi estranji b al ie , injam, ojjellerija, ebliet, o etti tal-metall, e .

Pere empju, g al Pass 1, l-ewwel kunsidrazzjoni tieg ek dejjem g andha tkun, “Kemm hu tajjeb il-materjal li qed ji i fornut lili?”

G andhom ji u spe ifikati kemm is-sors u l-periklu, pere empju: “Temperatuta tal-ippressar baxxa wisq li qed tikkaw a s-sopravivenza tas-Salmonella”.

G all-perikli kollha identifikati, ji u definiti l-mi uri. Dawn ji u implimentati jew bid-definizzjoni mill- did tal-Programm me tie minn qabel jew bid-definizzjoni ta’ mi uri ta’ kontroll fil-manwal tas-sistema ta’ estjoni tas-sigurtà tal-g alf. 6.7 Stima tar-riskju G all-perikli kollha identifikati, il-livell tar-riskju ji i vvalutat bid-determinazzjoni tas-severità tal-effett fuq is-sa a tal-periklu u l-probabbiltà li dan l-effett ise f’dak il-ass, ming ajr ebda mi ura ta’ kontroll fis-se (riskju mhux mitigat). It-tim tal-HACCP iqabbel il-livelli kkalkulati tar-riskju ma' livell ta’ riskju definit minn qabel biex ji u identifikati perikli sinifikanti u l-perikli mhux sinifikanti. Il-livell ta’ riskju definit minn qabel u l-motivazzjoni tieg u u l-valutazzjoni u d-determinazzjoni ta’ perikli (mhux) sinifikanti ji u dokumentati.

35

6.8 Determinazzjoni tas-CCP Il-perikli sinifikanti ji u vvalutati permezz ta’ metodu strutturali biex ji i determinat jekk il-pass relatat tal-pro ess huwiex kritiku g as-sigurtà tal-g alf (CCP). Dan il-metodu jqis b ala minimu:

a) Il- tie a g al mi ura ta’ kontroll spe ifika.

b) Il-possibbiltà ta’ monitora u/jew kontroll tal-pass tal-pro ess.

c) Il-validità tal-mi ura ta' kontroll biex ji i eliminat ir-riskju jew jitnaqqas g al livel a ettabbli.

d) Il-pre enza tal-pass sussegwenti tal-ippro eessar li jelimina r-riskju jew inaqqsu g al livel a ettabbli.

Jekk periklu sinifikanti je tie kontroll spe ifiku u ma hemmx ebda punt aktar ’l isfel fil-pro ess li jista’ jnaqqsu jew jeliminah, dan huwa Punt ta’ Kontroll Kritiku (CCP). Jekk mhuwiex CCP ikun bi ejjed kontroll inqas ri idu jew l-applikazzjoni korretta tal-Programm me tie minn qabel tieg ek. E empju:

Severità

Kbira 3 4 4

Moderata 2 3 4

g ira 1 2 3

Probabbiltà ta’ okkorrenza

g ira Moderata Kbira

Biex ji u determinati s-CCPs fil-pro ess, hemm ew metodi ta’ gwida rikonoxxuti biex ji u applikati:

L-ewwel metodu huwa bba at fuq il-livell t’hawn fuq tal-istima tar-riskju. Erba’ livelli ta’ riskju jistg u ji u determinati bil-mudell tal-evalwazzjoni tar-riskju. Fil-ka ta’ livell ta’ riskju 1, ebda mi ura mhi me tie a. Fil-ka ta’ livell ta’ riskju 2, iridu jitwettqu mi uri perjodi i. Livell ta’ riskju 3 je tie l-applikazzjoni ta' prerekwi iti b al programmi tal-i jene, manutenzjoni u kalibrazzjoni, pro eduri tal-akkwist, e . Fil-kaz ta' livell ta' riskju 4, b'ebda pass sussegwenti li xorta jeli”ina l-periklu, il-pass tal-pro ess hua CCP u huma me tie a mi uri ta’ kontroll spe ifi i.

It-tieni metodu huwa fa ilitat bl-applikazzjoni ta’ sensiela ta’ de i jonijiet (ara l-figura hawn ta t), li tindika, permezz ta’ erba’ mistoqsijiet, appro ta’ ra unament lo iku. Sabiex ji i evitat numru kbir ta’ CCPs mhux realisti i, is-sensiela g andha tapplika biss g al perikli sinifikanti, pere empju b’livelli ta’ riskju ta’ 3 u 4.

36

In-numru totali ta’ CCPs jiddependi fuq il-pro essi u l-prodotti i da jekk ji i segwit il-metodu xieraq dan jag ti n-numru rilevanti ta’ CCPs. Ipprova omm in-numru totali baxx kemm jista’ jkun. Tista’ timmonitorja xi ftit CCPs ewlenin b’mod aktar effettiv milli jekk ikollok firxa wiesg a.

Ladarba l-pass tal-pro ess u l-periklu relatat li je tie kontroll spe ifiku ji u identifikati, l-mi ura ta' kontroll g andha ti i definita. Il-kontroll irid ikun possibbli, irid ikun jista’ jitkejjel u jelimina jew inaqqas ir-riskju g al livel a ettabbli. Jekk is-CCP mhuwiex ta t kontroll irid ikun hemm possibbli azzjoni korrettiva immedjata.

Il-motivazzjoni u r-ri ultat tad-determinazzjoni tas-CCP ikunu dokumentati.

Te isti/je istu mi ura(i) preventiva(i) ta’ kontroll?

Immodifika l-pass, il-pro ess jew il-prodott

F’dan il-pass jen tie kontroll g as-sigurtà?

Dan il-pass tfassal spe ifikament biex jelimina jew inaqqas l-

okkorrenza possibbli ta’ periklu g al livell a ettabbli?

Tista’ sse kontaminazzjoni ma’ periklu(i) identifikat aktar mil-livelli

a ettabbli jew jista’ jkun li dawn ji diedu g al livelli mhux a ettabbli?

Jista’ pass sussegwenti jelimina periku(i) identifikat(i) jew inaqqas l-okkorrenza

probabbli g al livell a ettabbli?

PUNT TA’ KONTROLL KRITIKU

IVA

IVA

IVA

IVA

IVA

LE

LE

LE

LE

LE

Mhux CCP

Mhux CCP

Mhux CCP Ieqaf

Ieqaf

Ieqaf

37

6.9 Limiti kriti i u monitora G as-CCPs kollha identifikati, ji u definiti limiti kriti i. Dawn il-limiti jkunu vvalidatai permezz ta’ pere empju le i lazzjoni, dejta xjentifika jew testijiet ta’ sfida. Stabbilixxi valur ta’ mira b ala medja u limitu kritiku li jaqsam l-a ettabbli minn dak li mhuwiex a ettabbli. Dawn il-limiti jridu jkunu konformi mal-obbligi le i lattivi kollha i da ma hemm ebda limiti legali g ar-ri erka tieg ek stess; analitika u biblijografika, u esperjenza (jew tieg ek stess jew ta' konsulent) g andha tintu a biex jin oloq bilan tajjeb bejn is-sigurtà u l-operabilità.

Issir distinzjoni ara bejn il-limiti li jag tu bidu g al a ustament tal-pro ess (biss) u limiti kriti i li, jekk jinqab u, je tie azzjonijiet korrettivi mmirati g all-prodott. Limiti kriti i u l-valutazzjoni tag hom jkunu dokumentati. Il-monitora ta’ CCP huwa kejl ippjanat tal-parametri tal-pro ess biex ji i stabbilit jekk CCP hux ta t kontroll. Dan irid ikollu skeda, limiti kif definiti hawn fuq, pro edura miktuba, impjegati responsabbli b’ta ri xieraq u rekord miktub tal-kejl/l-osservazzjonijiet/ir-ri ultati.

Il-monitora tas-CCPS ikun validu biex: a) Jimmarka meta jinqab u l- limiti kriti i. b) Jirrappre enta stat kontinwu b’ ertezza a ettabbli.

Fi kwalunkwe monitora indirett jew limitu kwalitattiv u at, il-validazzjoni tal-metodu u/jew tal-kompetenza tal-operatur tkun dokumentata.

38

6.10 Korrezzjoni It-tim tal-HACCP jiddefinixxi prodott immirat g all-korrezzjoni biex japplika jekk limitu kritiku huwiex maqbu . Din il-korrezzjoni testendi ru ha mal-prodott kollha li ma ietx ippro essata fil-limiti kriti i. Ir-rapporti ta' korrezzjoni jirrappre entaw il-valuri attwali mkejla, id-data/il- in, l-inizjali tal-impjegat involut u kwalunkwe korrezzjoni, inklu il-volum u d-destinazzjoni finali tal-prodott involut. L-Operatur jiddokumenta arsa enerali tas-CCPs kollha, inklu il-mi uri ta’ kontroll, il-limiti kriti i, il-frekwenza u l-metodu tal-monitora , korrezzjonijiet, rekords u responsabbiltajiet relatati. Din il- arsa enerali ti i implimentati fid-dokumentazzjoni operazzjoni tal-manwal tas-sistema ta’ estjoni tas-sigurtà tal-g alf. E empju:

Pass Periklu Kategorija

CCP Monitora Limitu Kritiku

Azzjoni Korrettiva

Rekord & verifika

Xhiex Kif Meta Min 4. Ta lit O etti estranji fil-materjal

Fi ika

(kwalunkwe)

3

(it-3 fil-pro ess )

G arbiel

Spezzjonat biex ji i gurat li

qed ja dem u li huwa f’kundizzjoni tajba

Kuljum

Dipt. tal-Manutenzjoni

It-toqob kollha

< 2 mm

L-g arbiel qed idur b’50 revs/minuta

Imblokka l-prodott mill-a ar spezzjoni bi qbil

Issostitwixxi jew sewwi l-g arbiel jew irrisettja l-veol ita tieg u jekk mhux skont l-ispe ifikazzjoni.

G add ta’ lmenti dwar o etti estranji fil-prodott finali

6.11 Validazzjoni tas-sistema ta’ estjoni tas-sigurtà tal-g alf L-operatur jista’ jirreferi g all-Gwida inklu id-dokument(i) ta’ referenza tas-settur biex jivvalida s-sistema HACCP.

39

6.12 Verifika tas-sistema ta’ estjoni tas-sigurtà tal-g alf It-tim tal-HACCP jivverifika s-sistema ta’ estjoni tas-sigurtà tal-g alf tal-anqas kull sena biex jikkonferma l-effettivita u l-validità tag ha. Din il-verifika tikkunsidra b’mod ar:

a) L-implimentazzjoni u l-effettività tal-prerekwi iti kollha.

b) L-implimentazzjoni u l-effettività tal-mi uri ta’ kontroll kollha.

c) Id-devjazzjonijiet kollha tal-kontroll tas-CCP u l-azzjonijiet korrettivi me uda.

d) Notifiki interni u esterni (ilmenti) relatati mas-sigurtà tal-g alf.

e) Ri ultati tal-anali i kimika u mikrobijolo ika rilevanti.

f) In identi u sej iet lura.

g) Bidliet fil-prodotti, fil-pro essi u fil-le i lazzjoni. Din il-verifika twassal g al konklu jonijiet espli iti dwar l-implimentazzjoni, l-effettività u l-validità tas-sistema ta’ estjoni tas-sigurtà tal-g alf. Il-verifika tkun dokumentata bis-s i , idealment tkun parti mill-iskeda ta' verifika interna tal-kumpanija u tintu a b ala input g ar-revi joni tal-mani ment.

Hemm g add ta’ dokumenti li huma ne essarji b ala parti mis-sistema HACCP. Lista minima hija preskritta hawn:

a) Tim tal-HACCP (membri u kompetenza esperta). b) Minuti tal-laqg at tat-tim tal-HACCP. c) Spe ifikazzjonijiet tal-prodott a ari. d) Spe ifikazzjonijiet materjali. e) Dijagrammi tal-pro ess. f) Prerekwi iti. g) Tabelli tal-anali i tal-periklu, inklu id-determinazzjoni tas-CCP u validazzjoni. h) Il-pjan HACCP inklu i s-CCPs kollha, il-limiti kriti i, il-monitora u l-azzjonijiet

korrettivi. i) Pro eduri tal-operat g as-CCPs. j) Rapporti korrettivi u dokumenti asso jati. k) Pro eduri u ri ultati tal-verifika g al dawn kollha ta’ hawn fuq.

40

7 DOKUMENTI TA’ REFERENZA Sabiex il-Gwida tkun allinjata mal-le i lazzjoni attwali dwar l-g alf tal-annimali u attivitajiet varji dwar livelli nazzjonali, industrijali u/jew tal-asso jazzjonijiet, dan iqis il-prin ipji tas-sigurtà tal-g alf u tal-ikel kif ukoll il-prin ipji HACCP li huma stabbiliti f’bosta dokumenti internazzjoni aktar ’l isfel u l-le i lazzjoni tal-KE, b’mod partikolari:

Ir-Regolament tal-le i lazzjoni enerali dwar l-ikel (178/2002/KE).

Ir-Regolament dwar l-I jene fl-G alf (183/2005/KE)

Ir-Regolament dwar Kontroll Uffi jali (882/2004/KE)

Ir-Regolament dwar l-Additivi (1831/2003/KE).

Id-Direttiva dwar sustanzi mhux mixtieqa fl-g alf tal-annimali (2002/32/KE).

Ir-Regolament dwar residwi tal-pesti idi (396/2005/KE)

Ir-Regolament dwar ikel u g alf modifikat enetikament (1829/2003/KE).

Ir-Regolament dwar it-tqeg id fis-suq (767/2009/KE)

Ir-Rakkomandazzjoni tal-Kummissjoni dwar il-pre enza ta’ deoxynivalenol, zearalenone, ochratoxins A, T2 u HT2 u fumonisins fil-prodotti ma suba g at-tmig tal-annimali (2006/576/KE)

Il-Kodi i ta’ Prattika dwar Tmig Tajjeb tal-Annimali tal-Codex Alimentarius

41

8 DOKUMENTI TA’ REFERENZA TAS-SETTUR Gwida tas-settur g andha tinkludi jew titlob g all-i vilupp ta’ anali i tar-riskju komprensivi fil-livell tas-settur li tindirizza g al kull materjal g all-g alf involut:

- L-identifikazzjoni tal-perikli tas-sigurtà tal-g alf. - Il-formulazzjoni ta’ mi uri biex ji u kkontrollati dawn il-perikli.

Ir-responsabbiltà tal-postijiet/operaturi individwali g all-HACCP ma tintmissx. Is-setturi li ejjin tal-materjal g all-g alf viluppaw dokumenti ta’ referenza tas-settur li jkopru kwistjonijiet tas-sigurtà tal-materjali g all-g alf: APPENDI I 3: DOKUMENT TA’ REFERENZA TAS-SETTUR DWAR L-IPPRO ESSAR

TAL-LAMTU

APPENDI I 4: DOKUMENT TA’ REFERENZA TAS-SETTUR DWAR L-IPPRO ESSAR

TA - EJT U TA - RIERAG TA - EJT

42

APPENDI I 1: LISTA TA’ ORGANIZZAZZJONIJIET IKKONSULTATI L-EFIP ikkuntattjat u ltaqg et ma’ rappre entazzjoni kbira ta’ setturi industrijali marbutin mal-produzzjoni u l-konsum ta’ materjali g all-g alf u partijiet interessati o rajn mal-Komunità kollha. Il-mira ta’ dawn il-laqg at kienet biex tistieden lill-partijiet interessati ewlenin kollha asso jati mal-industrija tal-g alf fl-UE biex jipprovdu rispons dwar din il-Gwida qabel u wara l-ewwel pubblikazzjoni tag ha f’ unju 2009. L-objettivi finali ta’ dan il-pro ess konsultattiv, li g adu miftu u kontinwu, huma:

a) Li jitfittxu kontribuzzjonijiet, li ti i stabbilita diskussjoni kostruttiva u li l-partijiet interessati ji u mistiedna biex jipprovdu kummenti u proposti dwar it-test g at-titjib kontinwu tieg u.

b) Li jipprovdi fehim tajjeb tal-appro tal-Gwida g al setturi o rajn. c) Li jil aq grad suffi jenti ta’ fidu ja bejn il-katina tal-g alf u tal-ikel, filwaqt li

ting ata attenzjoni kbira tal-aspettattivi le ittimi tas-sigurtà tal-industrija tas-setturi l-o rajn.

d) Li jipprovdi appro ta’ katina u koordinazzjoni g all-Gwida mal-partijiet involuti l-o rajn.

Je tie li tissemma’ b’mod spe jali l-parte ipazzjoni attiva afna tal-AAF u l-FEDIOL fi dan il-Pjattaforma EFIP, il-Pjattaforma Ewropea tal-Ingredjenti tal-G alf, li huma

membri fundaturi tag ha. L-EFIP iet stabbilita minn asso jazzjonijiet jew federazzjonijiet Ewropej ewlenin li jirrappre entaw is-setturi li jfornu materjali g all-g alf fis-suq tal-UE, u hija pjattaforma volontarja biex tevalwa gwidi tas-setturi, taqsam esperjenzi, tikkoopera u toffri gwida kon ertata lill-membri kollha tag hom dwar l-implimentazzjoni tar-Regolament dwar l-I jene fl-G alf u skemi tas-sigurtà relatati. Kolha flimkien, il-membri tal-EFIP jirrappre entaw il-ma oranza kbira tal-“materjali” kollha li jid lu fil-katina tal-ikel permezz ta’ g alf kompost ( ereali, prodotti ppro essati ve etali jew tal-annimali, additivi, u prodotti sekondarji mill-industrija tal-ippro essar tal-ikel).

43

Kronolo ija tal-pro ess ta' konsultazzjoni: - Ottubru 2006 Laqg a EFIP-FEFAC

- Di embru 2006 Laqg a EFIP-FEFAC

- Jannar 2007 Laqg a tal-Kumitat Tekniku tal-EFIP

- Jannar 2007 Laqg a Plenarja tal-EFIP

- Frar 2007 Laqg a EFIP-FEFAC

- Marzu 2007 Laqg a tal-Kumitat Tekniku tal-EFIP

- Marzu 2007 Laqg a Plenarja tal-EFIP

- Mejju 2007 Laqg a EFIP-FEFAC

- unju 2007 Laqg a Plenarja tal-EFIP

- Lulju 2007 Laqg a Plenarja tal-EFIP

- Settembru 2007 Laqg a tal-Kumitat Tekniku tal-EFIP

- Ottubru 2007 Laqg a Plenarja tal-EFIP

- Novembru 2007 Laqg a Plenarja tal-EFIP

- Jannar 2008 Laqg a Plenarja tal-EFIP

- Marzu 2008 Laqg a tal-Kumitat Tekniku tal-EFIP

- Mejju 2008 Laqg a Plenarja tal-EFIP

- unju 2008 Laqg a Plenarja tal-EFIP

- Settembru 2008 Laqg a tal-Kumitat Tekniku tal-EFIP

- Settembru 2008 Laqg a Plenarja tal-EFIP

- Di embru 2008 Laqg a Plenarja tal-EFIP

- Frar 2009 Laqg a Plenarja tal-EFIP

- Marzu 2009 Laqg a EFIP-FEFAC

- April 2009 Laqg a tal-Kumitat Tekniku tal-EFIP

- April 2009 Laqg a Assalzoo

- unju 2009 Laqg a Plenarja tal-EFIP

- Settembru 2009 Laqg a tal-Kumitat Tekniku tal-EFIP

- Di embru 2009 Laqg a Plenarja tal-EFIP

- Jannar 2010 Laqg a tal-Kumitat Tekniku tal-EFIP

- Marzu 2010 Laqg a tal-Kumitat Tekniku tal-EFIP

44

EFIP

Skont il-pubblikazzjoni tar-Regolament dwar l-I jene fl-G alf (Reg. (KE) Nru 183/2005) u b’mod partikolari l-Artikoli 7, 20 u 22 tieg u, l-asso jazzjonijiet jew il-federazzjoniet kollha ewlenin Ewropej li jirrappre entaw is-setturi li jfornu materjali g all-g alf lis-suq tal-UE adu passi biex ji guraw li l-gwidi kollha tas-setturi rispettivi tag hom jissodisfaw l-obbligi tar-Regolament. (KE) Nru 183/2005, u b’mod aktar enerali, ir-rekwi iti tar-regolamenti tal-g alf, u huma konformi mal-gwida tal-Codex

Alimentarius dwar it-tmig tajjeb tal-annimali CAC/RCP 54-2004.

Dawn l-asso jazzjonijiet jew il-federazzjonijiet iffurmaw l-EFIP, il-Pjattaforma Ewropea tal-Ingredjenti tal-G alf. L-EFIP hija pjattaforma volontarja biex tevalwa gwidi tas-setturi, taqsam esperjenzi, tikkoopera u toffri gwida kon ertata lill-Membri kollha tag hom dwar l-implimentazzjoni tar-Regolament dwar l-I jene fl-G alf u skemi tas-sigurtà relatati.

Flimkien, il-Membri tal-EFIP jirrappre entaw il-ma oranza kbira tal-“materjali g all-g alf” kollha li jid lu fil-katina tal-ikel permezz ta’ g alf kompost ( ereali, prodotti ppro essati ve etali jew tal-annimali, additivi, u prodotti sekondarji mill-industrija tal-ippro essar tal-ikel), sew jekk prodotti fl-Ewropa jew jekk importati minn pajji i terzi.

L-asso jazzjonijiet li ejjin huma membri tal-EFIP:

o AAF - Association des Amidonniers et Féculiers - European Starch Industry o Association (Asso ja joni Ewropea tal-Industrija tal-Lamtu

o The Brewers of Europe (Il-Birriera tal-Ewropa) o CEFS - Comité Européen des Fabricants de Sucre (Kumitat Ewropew tal-

Fabbrikanti taz-Zokkor o CIAA - Confederation of the EU Food and Drink Industry (Konfederazzjoni tal-

Industrija tal-UE tal-Ikel u x-Xorb) o COCERAL - Comité du Commerce des céréales, aliments du bétail, oléagineux,

huile d'olive, huiles et graisses et agrofournitures (Kumitat tal-Kummer ta -ereali u tal-g alf tal-annimali tal-Komunità Ekonomika Ewropea)

o EFPRA - European Fat Processors and Renderers Association (Asso jazzjoni Ewropea tal-Pro essuri u r-Rendituri tax-Xa am)

o FAMI-QS - Feed Additive and Premixture Quality System European Association (Asso jazzjoni Ewropea tas-Sistema ta’ Kwalità tal-Additivi tal-G alf u tat-Ta lit minn qabel)

o FEDIOL - The EU Oil and Protein meal Industry (L-Industrija tal-UE ta - jut u tal-Ismid tal-Proteina)

o The European Flour Millers’ association L-asso jazzjoni Ewropea tat-Ta ana tad-Dqiq)

AAF

AAF (Asso jazzjoni Ewropea tal-Industrija tal-Lamtu) hija asso jazzjoni kummer jali li tirrappre enta l-interessi tal-industrija Ewropea tal-lamtu fil-livell Ewropew u internazzjonali. L-industrija tal-lamtu hija pre enti f’21 pajji Ewropew u b alissa g andha total ta’ 24 membru u 7 membri asso jati. G al lista s i a jekk jog bok irreferi g as-sit elettroniku tal-AAF: http://www.aaf-eu.org/html/members.html

45

FEDIOL

FEDIOL hija l-federazzjoni Ewropea li tirrappre enta l-industrija tal-UE ta - ejt u tal-Ismid tal-Proteina. Il-membri tal-FEDIOL huma 14-il Asso jazzjoni Nazzjonali ta’ kumpaniji tat-tis iq ta - rierag u tal-pro essuri ta - ejt stabbiliti f’pajji i differenti tal-UE. Permezz tan-netwerk tag ha ta’ asso jazzjonijiet, aktar minn 35 kumpanija huma affiljati mal-FEDIOL, b al AAK, A.D.M, CARGILL, BUNGE, IOI Loders Croklaan, Lipidos Santiga, Sovena, Thywissen, Wilmar Edible Oils,.... Lista komprensiva ta’ kumpaniji affiljati mal-asso jazzjonijiet tal-FEDIOL tista’ ti i kkonsultata fuq is-sit elettroniku tag na: http://www.fediol.be/4/index.php

APPENDI I 2: LISTA TA’ AKRONIMI U ABBREVJAZZJONIJIET

o As: Arseniku

o B: Bijolo ika

o C: Kimika

o Kat.: Kategorija

o CCP: Punt ta’ Kontroll Kritiku

o Cd: Kadmju

o CFU/g: Unitajiet tal-Formazzjoni tal-Kolonja g al kull gramma

o CIP: tindif fuq il-post o DDT: Dichlorodiphenyltrichloroethane

o KE: Kummissjoni Ewropea

o EFIP: Pjattaforma Ewropea tal-Ingredjenti tal-G alf

o UE: Unjoni Ewropea

o FEFAC: Federazzjoni Ewropea tal-Manifatturi tal-G alf

o GMP: Prattika ta’ Manifattura Tajba

o HACCP: Anali i tal-Periklu ta’ Punti Kriti i ta’ Kontroll

o HCB: Hexachlorocyclohexane

o HCN: janur tal-idro enu

o Hg: Merkurju

o ISO: Organizzazzjoni Internazzjonali g all-Istandardizzazzjoni o MRL: Limitu Massimu ta’ Residwu

o SM: Stati Membri

o P: Fi ika

o PAH: Idrokarburi aromati i poli ikli i o Pb: omb

o PCBs: Poliklorobifenili

o PCCDs: Polychlorinated-dibenzo-para-dioxins

o PCDFs: Polychlorinated-dibenzo-furans

o PRP: Programm me tie minn qabel

o SFM: Sigur, ust u Kummer jabbli o SO2: Diossidu tal-Kubrit o T°C: temperatura gradi Celsius

o BEF: Fattur f’Ekwivalenti Tossi i

o WHO: Organizzazzjoni Dinjija tas-Sa a