Download - Cabanillas4º
Ramón Cabanillas Enríquez é considerado
como a síntese e superación do Rexurdimento,
herdeiro do máis elevado da tradición
decimonónica e ao mesmo tempo actualizador da
poesía galega.
encadramos a Ramón Cabanillas na xeración
das Irmandades, aínda que por idade lle
corresponda dentro dela o rango de "irmán
maior“; sen embargo a súa peripecia biográfica
e intelectual asimilase á dos máis novos e
conflúe con eles plenamente tras a
constitución das Irmandades da Fala.
O compromiso co proxecto das Irmandades da Fala levouno a colaborar asiduamente en A Nosa TerraA Nosa Terra, converténdose na voz lírica do movemento. Foi aclamado como Poeta da RazaPoeta da Raza e utilizou os seus poemas ao servicio da construción nacional, abandonando os ecos intimistas presentes na súa primeira poesía.
Ramón Cabanillas Enriquez nace o 3 de San Xoán
de 1876 na pequena vila feudal de FefiñánsFefiñáns,
pertencente daquela á freiguesía de San Adrián de
Vilariño e hoxe anexada á vila de Cambados
(Pontevedra).
En 1893 incorpórase ao traballo burocrático, como
oficial de contabilidadeoficial de contabilidade, na casa do Concello
de Cambados. Alí comparte o seu lecer entre as
tascas mariñeiras e a lectura:
Nese tempo divertinme nas tascas, entre mariñeiros, e
facendo, ás veces, coplas de rexoubeo. Lin todo o que
atopaba por diante, porque sempre fun un lector sen
acougo, anque sen método, selección, escolla, ficheiros nin
nada que se lle pareza. E... case¡. Pero esto pertence ao meu
ser íntimo, cheo de felicidade e santidade.
Para saber que era aquelo de AméricaAmérica, embarca
para CubaCuba en setembro de 1910, deixando na
casa a muller e os fillos.
Os extrañáis de que no escribo; no os extrañéis. Estoy metido en una vida que no me deja tiempo para nada.
Alí coñeceu tamén a Basilio ÁlvarezBasilio Álvarez que o gañou para a causa agrarista.
Escribiu fundamentalmente poesía lírica e poesía lírica e
poesía narrativapoesía narrativa, pero tamén publicou
teatroteatro e esporadicamente textos ensaísticos
como o seu discurso de entrada na RAG A
saudade nos poetas galegos (1920) ou o prólogo
á Antífona da cantiga.
Poesía lírica:Poesía lírica:
•No desterro (1913)
•Vento Mareiro (1915)
•Da Terra asoballada (1917)
•A rosa de cen follas (1927)
•Antífona da cantiga (1950) (antoloxía de
cantos e coplas populares)
•Da miña zanfona (1954)
•Versos de alleas terras e tempos idos (1955)
•Samos (1958)
Poesía narrativa:Poesía narrativa:
• Na noite estrelecidaNa noite estrelecida (1926) (1926)
• O bendito San Amaro (1925): bioggrafía deste
santo galego.
• Camiños no tempo (1949): recompilación da
súa poesía narrativa.
En 1913 publica No No desterrodesterro, prologado por Basilio Álvarez, o famoso cura de Beiro, líder de Acción Gallega, con quen Ramón Cabanillas mantivo sempre unha fonda amizade e mais unha comunión ideolóxica no referente á loita anticaciquil.
En 1915, ano da
publicación de Vento
mareiro volve a
Cambados, renunciando a
un propósito inicial de
visitar os Estados Unidos -
1911:
«Estuve a dos dedos de irme a
Filadelfia, en los Estados
Unidos El puñetero inglés que
no me entra!»-,
Teatro:Teatro:
•A man de Santiña (1921)
(teatro)
•O Mariscal (1926) (teatro)
Evolu
ció
n
Evolu
ció
n
lite
rari
alite
rari
a
1910-1915: Etapa de formación ou pregaleguista
1915-1920: Etapa galeguista
1920-1930: Etapa mítico-saudosista
1939-1949: Etapa de posguerra (segunda madurez)
a) Etapa deformación ou pregaleguista a) Etapa deformación ou pregaleguista (1910-1915)(1910-1915)
Coñece a Basilio Álvarez e impresionado pola súa oratoria asume o ideario agrarista e convértese en portavoz literario do movemento.
Nos anos da emigración cubana Cabanillas escribe os seus dous primeiros libros, No desterro. Visión gallegas (1913) e Vento mareiro (1915)
Poemas como "A Basilio Álvarez", "Acción gallega", "A un cacique", "Lume no pazo", etc., auténticas proclamas anticaciquis e antiseñoriais.
Pax. 20 e 23
b) Etapa galeguista (1916-1920):b) Etapa galeguista (1916-1920):
O seu ingreso definitivo nas Irmandades da Fala vai
supor unha evolución temática acompañada dun
compromiso co país. Convértese nun grande poeta
cívico asumindo o rol de concienciador do pobo.
A esta época corresponde a obra Da terra asoballadaDa terra asoballada (1917)
c) Etapa mítico-saudosista (1921-1930):c) Etapa mítico-saudosista (1921-1930):
Reconstrucción do pasado, desde a Idade media, tempo esencial no que se explican as orixes do noso pobo.
Cabanillas pretende mostrar aos lectores as grandes
leccións do pasado como única maneira de
facérense donos do seu futuro.
Centra os momentos da "historia mítica" en catro, que considera claves na constitución da nacionalidade: a época época celtacelta, a Alta Idade MediaAlta Idade Media, mitificada na apropiación das lendas artúricas, o período de esplendor medievalesplendor medieval e as loitas irmandiñas.
d) Etapa de posguerra (segunda d) Etapa de posguerra (segunda madurez) (1939-1959):madurez) (1939-1959):
A partir de 1931 aproximadamente Cabanillas
enmudece como poeta. Sen embargo, cando xa
sobrepasa os setenta anos e parece que a súa obra
non vai ter continuidade, nos anos corenta inicia
unha segunda madurez creadora.
LinguaLingua
Da mesma maneira que amosou unha clara vontade de
estilo, tamén podemos falar de «vontade de lingua» para
referírmonos á preocupación que tivo para escribir nun
galego literario, afastado do oral, consciente de que escribe
nun idioma carente de normas.
Páx. 22: 1, 2, 3,
5: define elexía.
Páx 24: 1, 2, 3
¡Irmáns! ¡Irmáns galegos!¡Desde Ortegal ó Miñoa folla do fouciñofagamos rebrillar! Que vexa a vila podre,coveira da canalla,a aldea que traballadisposta pra loitar. Antes de ser escravos,¡irmáns, irmáns galegos!que corra o sangue a regosdesde a montaña ó mar. ¡Ergámonos sen medo!¡Que o lume da toxeiraenvolva na fogueirao pazo señorial! Xa o fato de caciquesladróns e herexes fuxeó redentor empuxeda alma rexional! Antes de ser escravos,¡irmáns, irmáns galegos!que corra o sangue a regosdesde a montaña ó val.
«Him
no de A
cció
n
Gallega»
(Vento Mareiro, 1915)