doğruluk payı aylık rapor Şubat 2015

Ortak Gelecek için Diyalog Derneği tarafından 20 Haziran 2014 tarihinde yayın hayatına başlatılan Doğruluk Payı, herhangi bir partiyle ilişkisi olmayan tamamiyle bağımsız bir sosyal girişim olarak, Türkiye siyasetine etki eden aktörlerin açıklamalarını izleyerek belli kriterlere göre doğruluğunu kontrol etmektedir.

Doğruluk Payı Aylık RaporŞubat 2015

1

Doğruluk Payı, siyasi aktörlerin hesap verilebilirliğini artırmak ve seçmeni bilgilendirmek amacıyla Şubat ayında 24 siyasi aktörün toplamda 34 demecini analiz etti. Analizler cumhurbaşkanının ve siyasi parti temsilcilerinin açıklamalarını konu aldı. AK Parti’den 9, CHP’den 11, MHP’den 7 ve HDP’den 4 siyasi aktörün demeçlerinin yanı sıra Cumhur-

başkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da bir demeci Doğruluk Payı radarına takıldı. Bu ay analizlere en çok konu olan siyasi aktörler 4’er açıklamaları analiz edilen CHP Genel

Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ve MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli oldu.

İç güvenlik yasası görüşmelerinin damgasını vurduğu TBMM genel kurulundaki tartışmalarda farklı konularda birçok iddia iktidar ve muhalefet temsilcileri tarafın-dan dile getirildi. Mersin’de üniversite öğrencisi Özgecan Aslan’ın trajik bir şekilde öldürülmesiyle gündeme tekrar gelen kadın cinayetleri ve akabinde gelişen tartışmalara, devletin çocuklara karşı yaşam hakkı ihlali ve madde kullanımı ile ilgili siyasi aktörlerin dile getirdiği iddialar bu ayın öne çıkanları arasındaydı.

Ortak Gelecek için Diyalog Dernegi; 16 Ocak 2014 tarihinde kuruluş işlemleri tamamlanarak, Türkiye’nin demokratikleşmesi hedefine katkı sağlamak amacı ile kurulmuş; siyasi katılım, temsiliyet, siyasi sorumluluk, şeffaflık alanlarında çalışmalar yaparak Türkiye’de demokrasinin araçlarına ulaşımı ve genç kitleleri bu demokratikleşme hareketine ortak etmeyi kendine amaç olarak belirlemiştir. Adalet, özgürlük, eşitlik, çeşitlilik, insan hakları, hukukun üstünlügü ve müzakerenin içinde bulunduğu temel demokratik değerleri kendi öncelikleri olarak kabul eden anlayışımız ve Türkiye toplumunun her türlü farklılığı ile eşit ve demokratik bir yapıda yaşama kararlılığı, bizlerin en önemli motivasyon kaynagını oluşturmaktadır.

Doğruluk Payı Aylık Rapor Şubat 2015

Editörün Girişi

2

Doğruluk Payı Değerlendirme Kriterlerimiz

Metodoloji

Doğruluk Payı Ölçeği

Bu ölçek Türkiye siyasetini etkileyen aktörlerin açıklamalarında kullandıkları, doğrulanabilir veya yanlışlanabilir özellikteki verileri derecelendiren ölçektir. Bu ölçekle derecelendirilecek açıklamaları aşağıdaki üç soruya verdiğimiz yanıtlara göre seçiyoruz.

· Açıklamada bahsi geçen veri doğrulanabilir veya yanlışlanabilir bir özellik taşıyor mu?· Açıklama tartışmalı mı?· Açıklama önemli mi?

Doğruluk payı ölçeği siyaseti etkileyen aktörlerin yaptığı açıklamalarında yaptıkları iddianın 3 ana özelliğine bakıyor:

1- İddiada dayanak olarak gösterilen nitel ve nicel verilerin doğruluğu2- Başvurulacak kaynakların kalitesi3- İddianın söylenme amacı ve bağlamıyla uyuşması

Bu üç ana kritere ek olarak bazı açıklamalarda iddianın parti ve aktörün genel eğilimleriyle tutarlılığı da dördüncü kriter olarak devreye girecek.

Hedeflerimiz

Daha sorumlu ve daha şeffaf bir siyasi sürece katkıda bulunmak.

Türkiyeli seçmenlerin daha sağlıklı ve bilgili tercihler yapmasına katkı yapmak.

Türkiye kamuoyunda şefafflık, sorumluluk ve demokratik yönetişim prensiplerinin önemi için farkındalığı artırmak.

Temel Prensiplerimiz

Bu site Türkiye siyasetindeki aktörlerin açıklamalarında yer verdiği doğrulanabilir veya yanlışlanabilir verileri izleyip doğruluğunu kontrol etmeyi amaçlamaktadır. Kontrol kapsamımız içine söz konusu aktörlerin siyasi kanaatleri girmemektedir.Siyasi aktörlerin açıklamalarındaki her türlü veri kontrol edilmemektedir. Seçmeni yönlendirme rolü olan daha önemli veriler kontrol edilecek materyal olarak seçilmektedir.Bizim için önemli olan şey söz konusu açıklamaların temel aldığı verilerin, diğer her şeyden bağımsız olarak, doğruluğudur. Aktörün kimliği, siyasi bağı ya da amacı bu değerlendirme içine katılmamaktadır.Sosyal düzlemde kullanılan kavramların yer, zaman ve kişiye göre farklılıklar gösterdiğinin bilincindeyiz.Değerlendirmelerimizde çeşitliliği olabildiğinde içermeye ve one göre değerlendirmeler yapmaya gayret sarfedeceğiz.


Metodoloji

Bu kriterlere bağlı olarak yapılacak ağırlıklandırma ise;

Doğruluk (% 50)Kaynak kalitesi (% 20)Amaç ve bağlamla uyumu (% 30)Tutarlılık (% 10)*

Önemli!

1- Editörlerimiz analiz edilecek iddialardaki nitel ve nicel verileri öncelikle birincil kaynaklardan kontrol edecektir. Bunun mümkün olmadığı durumlarda ikincil kaynaklara başvurulsa bile bunlar iddia analizinin kaynak kalitesi kriterinde ona göre değerlendirilecektir

2- Tüm siyasi aktörlerin tüm iddialarını kontrol etmek gibi bir durum mümkün olamadığından analiz edilecek iddiaların seçiminde zorunlu olarak öznellik devreye girmektedir. Site dahilindeki sıralamaları bu gerçeği akılda bulundurarak yorumlanmasını tavsiye ediyoruz.

3- İddialarda kurulan nedenselliklerin objektif olarak kanıtlanması epistemelojik bir sorundur. Bu durumu dikkate alıyoruz; fakat kurulan nedensellikleri eleştirme hakkımızın kamuoyunu bilgilendirmenin önemli bir ayağı olduğunu düşünüyoruz. Bu bağlamda, iddialardaki verileri kontrol etmenin yanı sıra iddianın bir seviye arka planındaki nedenselliğin iddia ve verilerle uyumunu ortaya çıkarmayı da önemsiyoruz.

3

Engin Altay CHP Grup Başkanvekili

“(24 Şubat 2015’te Malatya’da düşen iki F-4 uçağıyla ilgili) Pilotların

kullandığı uçaklar dünyanın hiçbir bölgesinde

kullanılmıyor.”

Analiz için dogrulukpayi.com

Recep Tayyip ErdoğanT.C. Cumhurbaşkanı

“Çıkıyor siyasi parti başkanları ‘Dökülün sokağa’ diyor. Bunu demokratik hak gibi takdim ediyor. Böyle bir

demokratik hak yok.”


Analiz edilen demeçlerden

bazıları


Metodoloji

4

Bu kriterlere göre doğruluk payı ölçeğinde 5 seviye oluşmaktadır:

1- doğruluk payı vardır.

İddiada kullanılan veri güvenilir kaynaklardan doğrulanmıştır.Siyasal aktörün amacı ile kullanılan veri ve kurulan nedensellik arasında uyum vardır.

3- kısmen doğruluk payı vardır.

İddiada kullanılan verinin doğru-

lanması konusunda kaynak

uyuşmazlığı vardır.

Bağlantılı alt iddialarda kısmen

doğruluk vardır.Verinin kendisinde

ve yorumunda kısmi hata vardır.

2- kayda değer ölçüde doğruluk payı vardır.

İddiada kullanılan veri kaynaktan doğrulanmıştır.Verinin doğrulandığı kaynak kayda değer ölçüde güvenilir ve kalitelidir.Kurulan nedensellik tam olarak açıklanmamıştır.

4- büyük oranda doğruluk payı yoktur.

İddiada kullanılan veriler kısmen doğru olmakla birlikte nedensel-lik tartışmalıdır ve ciddi oranda yanıltma içermektedir.Kullanılan veri ile aktörün amacı arasında ciddi oranda uyumsuzluk vardır.Kullanılan verinin kısmen hata içermesine karşın aktörün amacıyla uyum içindedir.

5- doğruluk payı yoktur.

İddiada kullanılan veriler hatalıdır.Nedensellik ve göstergeler hatalı ve yanıltıcıdır.Abartılı ifadelere sıkça yer verilmiştir.

Şubat 2015 Rapor

Rapor Bulguları

5

Doğruluk Payı ekibi Şubat 2015 döneminde 24 farklı

siyasi aktörün 32 iddiasını analiz etti ve kamuoyuyla

paylaştı. Bu dönemde, analizlerdeki ağırlık meclis içi

muhalefet lehine değişiklik gösterdi. Analiz için seçilen

tartışmalı iddiaların % 28’si AK Partili siyasetçilerin

açıklamaları üzerine yapılırken meclis içi muhalefetin

toplamı % 68 oldu. Ocak ayında meclis dışından yapılan

tek analiz Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın

toplantı ve gösteri yürüyüşleri ile ilgili iddiası oldu.

Figen Yüksekdağ HDP Eş Genl Başkanı

“Silah bırakmıyor dediğiniz PKK, iki yıldır kurşun sıkmıyor”


Gülser Yıldırım HDP Mardin Milletvekili

“Son 15 yılda, 241 polis, 91 asker, 17 özel timci, 15 korucu ve 45 gardiyan

tecavüz suçundan yargılandı, ancak hiçbiri ceza almadı”



bazıları

‘Doğruluk Payı’ Analizleri Dağılımı

CHP34.4%

28.1%

AK Parti21.9%MHP

12.5%HDP

3.1%Meclis Dışı

Şubat 2015 Rapor

Rapor Bulguları

6

Şubat 2015 döneminde ortalama analiz skorlarına bakıldığında

Ocak ayına göre skorda bir düşüş olsa da renk seviyesinde bir

değişim görülmüyor. Doğruluk Payı editörlerinin önemli ve

tartışmalı gördüğü iddialar üzerine yapılan analizlerin ortalama

doğruluk seviyesinin rengi sarı. Bir başka deyişle, Türkiyeli

seçmenler ortalama olarak kısmen doğru açıklamalarla

karşılaşmışlar.

Parti bazında değerlendirmeye bakıldığında ise geçen aya göre

seçilen demeçler bazında TBMM’de grubu bulunan dört siyasi

partinin de doğruluk seviyesinde bir düşüş göze çarpıyor.

Gürkut Acar CHP Antalya Milletvekili

“…kadınlar erkeklerle aynı işi yapıyor ama yüzde 20 eksik

ücret alıyor.”


Faysal Sarıyıldız HDP Şırnak Milletvekili

“AK Parti’nin iktidara geldiği 2002’den sonra çocuklara ilişkin devlet eliyle ortaya

çıkan yaşam hakkı ihlallerinde ciddi bir artış var”



bazıları

Siyasi Partilere göre ‘Doğruluk Payı’ Ortalamaları

Türkiye Siyasetinin ‘Doğruluk Payı’ Ortalaması

Meclis Dışı

Şubat 2015 Rapor

5

Rapor Bulguları

7

Konu dağılımına bakıldığında ekonomi ve iç politika konu kategorisindeki açıklamaların tüm

analizlerin % 50’sini oluşturduğunu görüyoruz. Bu dönemde sanayi, ticaret, finans ve adalet ile

ilgili 5 demeç de analiz edildi.

Genel Konu Kategorilerine göre Analiz Dağılımı

21.8 %

21.8 %

9.3%

6.2%

6.2%

6.2%

6.2%

3.1%

3.1%

3.1%

Uluslararası İlişkiler

Sağlık

Ekonomi

İç Politika

Sanayi, Ticaret ve Finans

Adalet

Enerji

Savunma ve Güvenlik

Mali Politikalar

Tarım, Orman ve Köyişleri

Bağımsız Meclis Dışı

Genel Konu Kategorilerinin Siyasi Gruplara

Dağılımı

1. Ekonomi2. İç Politika3. Sanayi, Ticaret ve Finans4. Adalet5. Enerji6. Savunma ve Güvenlik7. Uluslararası İlişkiler8. Mali Politikalar9. Sağlık10. Tarım, Orman ve Köyişleri

1 2 3 4 5 6 7 8

21.8 21.8

6.2 6.2 6.2 6.2

3.1 3.1 3.1

9 10

9.3

Şubat 2015 Rapor

Kümülatif Bulgular

8

Doğruluk Payı’nın aktif olarak çalışmaya başladığı Haziran

ayından bu yana geçen sekiz aylık süreçte Türkiye siyasetine

etki etme potansiyeline sahip 147 aktörün toplamda 343

iddiası analiz edildi. Bu analizlerin yaklaşık % 43’ü iktidar

partisine mensup aktörlerin iddiaları üzerine yapılırken % 47’si

meclis içi muhalefet partilerine mensup aktörlerin açıklamaları

üzerine oldu. Meclis dışı aktörlerin payı ise yaklaşık % 9 oldu.

Bu dört ayın Doğruluk Payı sayacı çalıştığında ise renk az

farkla sarıyı gösteriyor. Türkiyeli seçmenler genel olarak

kısmen doğru açıklamalarla karşılaşmışlar.

Muharrem Varlı MHP Adana Milletvekili

“Şu anda çiftçilerimiz dünyanın … en pahalı

mazotunu tüketmeye devam ediyorlar hala”


Kemal Kılıçdaroğlu CHP Genel Başkanı

“2002 – 2015 döneminde öldürülen kadın sayısı, 5 bin

406”



bazıları

‘Doğruluk Payı’ Analizleri Dağılımı

Türkiye Siyasetinin ‘Doğruluk Payı’ Ortalaması

Siyasi Partilere göre ‘Doğruluk Payı’ Ortalamaları

CHP

AK Parti42.6%

28.3%

6.1 %12.0%

9.6 %Meclis Dışı

HDP1.5%Bağımsız

MHP

Bağımsız

Meclis Dışı

Şubat 2015 Rapor

9

Kümülatif Bulgular

Konu kategorisi bazında, ekonomi, iç politika ve sosyal politikalar ile ilgili analizler

öne çıktığı görülüyor. Analizlerin yaklaşık % 47’si bu üç ana kategoriyi konu alan

açıklamalar üzerine yapıldı.

Genel Konu Kategorilerine göre Analiz Dağılımı

Ekonomi

Eğitim

İç Politika

Sosyal Politikalar

Sanayi Ticaret ve Finans

Çevre

Enerji

Teknoloji

Genel Politika

Tarım, Orman ve Köyişleri

Savunma ve Güvenlik

Uluslararası İlişkiler

24.5 %

12.2 %

10.8 %

8.7 %

8.7 %

6.1%

4.7%

3.8 %

3.5 %

3.5 %

2.9 %

2.9 %

2.6 %

2.0 %

1.5 %

1.5 %

Sağlık

Adalet

Bayındırlık, İmar&Şehircilik

Mali Politikalar

Genel Konu Kategorilerinin Siyasi Gruplara

Dağılımı

Bağımsız Meclis Dışı

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

10.8

8.7 8.7

6.1

4.7 3.8

3.5 3.52.9 2.9 2.6

2.0 1.5 1.5

24.5

12.2

15 16

1. Ekonomi2. İç Politika 3. Sosyal Politikalar4. Uluslararası İlişkiler5. Sanayi, Ticaret ve Finans6. Eğitim 7. Tarım, Orman ve Köyişleri8. Çevre9. Savunma ve Güvenlik10. Enerji11. Teknoloji12. Adalet13. Bayındır, İmar ve Şehircilik14. Sağlık15. Genel Politika 16. Mali Politikalar

Hacımimi Mah. Dibek Sokak No:54 Avcı Apt. Daire:3 Galata Beyoğlu

İstanbul

+90 212 243 59 63 [email protected]

www.dogrulukpayi.com@dogrulukpayicom /Dogrulukpayi /Dogrulukpayi

doğruluk payı aylık rapor Şubat 2015

Government & Nonprofit