doğruluk payı aylık rapor ağustos 2014

Ortak Gelecek için Diyalog Derneği tarafından 20 Haziran 2014 tarihinde yayın hayatına başlatılan Doğruluk Payı, herhangi bir partiyle ilişkisi olmayan tamamiyle bağımsız bir sosyal girişim olarak, Türkiye siyasetine etki eden aktörlerin açıklamalarını izleyerek belli kriterlere göre doğruluğunu kontrol etmektedir.

Doğruluk Payı Aylık RaporAğustos 2014

1

Geride bıraktığımız Ağustos ayı, geçmiş yılların aksine Türkiye siyasetinin tatile çıkmadığı dolayısıyla siyasi gündemi oldukça dolu bir ay oldu. Bu durumda en büyük etken şüphesiz Cumhurbaşkanlığı seçim kampanyası ve seçim sonrası sürecinin tüm sıcaklığıyla gündemi işgal etmesiydi. Türkiye siyasetini izleyenler ilk kez halkın belirlediği bir cumhurbaşkanlığı pozisyonu için yarışan adayların seçim kampanyasını yakından izleme fırsatı buldular. Türkiye siyasetinde baskın şekilde

kendini gösteren kutuplaşma ve kutuplaştırıcı söylem, kampanya sürecinde zaman zaman kendini gösterse de diğer seçimlere oranla

oldukça sakin geçen bir seçim süreci yaşandı. Doğruluk Payı bu süreçte üç adayın söylemlerini yakından takip ederek kamuoyuna gerekli bilgilendirmeleri yaptı.

Recep Tayyip Erdoğan’ın ilk turda seçilecek çoğunluğa erişip cumhurbaşkanı olduğu seçimlerden sonra siyasetin gündemi sıcak kalmaya devam etti. Erdoğan’ın sonraki başbakan olarak Ahmet Davutoğlu’nu işaret etmesi ve Davutoğlu kabinesinin belirlenmesi Ağustos ayının ikinci yarısını şekillendiren önemli

gelişmelerdi. Çatı aday Ekmeleddin İhsanoğlu’yla ilk turda seçimi Erdoğan’a karşı kaybeden CHP’de ise olağanüstü kongre

hazırlıkları tüm hızıyla sürüyor.

Bunun dışında, TBMM’in tatile girmeden cumhurbaşkanlığı seçim kampanyası sürecinde çalışmasına devam etmesinin en önemli nedeni olan ve kamuoyunda “torba kanun” olarak bilinen “İş Kanunu ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı” görüşmeleri farklı siyasi aktörlerin müdahil olduğu birçok tartışmaya vesile oldu. Bu minvalde, birçok açıklama Doğruluk Payı analizlerine konu oldu. TBMM, torba kanunu genel kurulda oylamadan 13 Ağustos’ta tatile girdi.

Ortak Gelecek için Diyalog Dernegi; 16 Ocak 2014 tarihinde kuruluş işlemleri tamamlanarak, Türkiye’nin demokratikleşmesi hedefine katkı sağlamak amacı ile kurulmuş; siyasi katılım, temsiliyet, siyasi sorumluluk, şeffaflık alanlarında çalışmalar yaparak Türkiye’de demokrasinin araçlarına ulaşımı ve genç kitleleri bu demokratikleşme hareketine ortak etmeyi kendine amaç olarak belirlemiştir. Adalet, özgürlük, eşitlik, çeşitlilik, insan hakları, hukukun üstünlügü ve müzakerenin içinde bulunduğu temel demokratik değerleri kendi öncelikleri olarak kabul eden anlayışımız ve Türkiye toplumunun her türlü farklılığı ile eşit ve demokratik bir yapıda yaşama kararlılığı, bizlerin en önemli motivasyon kaynagını oluşturmaktadır.

Doğruluk Payı Aylık Rapor Ağustos 2014

Editörün Girişi

2

Doğruluk Payı Değerlendirme Kriterlerimiz

Metodoloji

Doğruluk Payı Ölçeği

Bu ölçek Türkiye siyasetini etkileyen aktörlerin açıklamalarında kullandıkları, doğrulanabilir veya yanlışlanabilir özellikteki verileri derecelendiren ölçektir. Bu ölçekle derecelendirilecek açıklamaları aşağıdaki üç soruya verdiğimiz yanıtlara göre seçiyoruz.

· Açıklamada bahsi geçen veri doğrulanabilir veya yanlışlanabilir bir özellik taşıyor mu?· Açıklama tartışmalı mı?· Açıklama önemli mi?

Doğruluk payı ölçeği siyaseti etkileyen aktörlerin yaptığı açıklamalarında yaptıkları iddianın 3 ana özelliğine bakıyor:

1- İddiada dayanak olarak gösterilen nitel ve nicel verilerin doğruluğu2- Başvurulacak kaynakların kalitesi3- İddianın söylenme amacı ve bağlamıyla uyuşması

Bu üç ana kritere ek olarak bazı açıklamalarda iddianın parti ve aktörün genel eğilimleriyle tutarlılığı da dördüncü kriter olarak devreye girecek.

Hedeflerimiz

Daha sorumlu ve daha şeffaf bir siyasi sürece katkıda bulunmak.

Türkiyeli seçmenlerin daha sağlıklı ve bilgili tercihler yapmasına katkı yapmak.

Türkiye kamuoyunda şefafflık, sorumluluk ve demokratik yönetişim prensiplerinin önemi için farkındalığı artırmak.

Temel Prensiplerimiz

Bu site Türkiye siyasetindeki aktörlerin açıklamalarında yer verdiği doğrulanabilir veya yanlışlanabilir verileri izleyip doğruluğunu kontrol etmeyi amaçlamaktadır. Kontrol kapsamımız içine söz konusu aktörlerin siyasi kanaatleri girmemektedir.Siyasi aktörlerin açıklamalarındaki her türlü veri kontrol edilmemektedir. Seçmeni yönlendirme rolü olan daha önemli veriler kontrol edilecek materyal olarak seçilmektedir.Bizim için önemli olan şey söz konusu açıklamaların temel aldığı verilerin, diğer her şeyden bağımsız olarak, doğruluğudur. Aktörün kimliği, siyasi bağı ya da amacı bu değerlendirme içine katılmamaktadır.Sosyal düzlemde kullanılan kavramların yer, zaman ve kişiye göre farklılıklar gösterdiğinin bilincindeyiz.Değerlendirmelerimizde çeşitliliği olabildiğinde içermeye ve one göre değerlendirmeler yapmaya gayret sarfedeceğiz.


Metodoloji

Bu kriterlere bağlı olarak yapılacak ağırlıklandırma ise;

Doğruluk (% 50)Kaynak kalitesi (% 20)Amaç ve bağlamla uyumu (% 30)Tutarlılık (% 10)*

Önemli!

1- Editörlerimiz analiz edilecek iddialardaki nitel ve nicel verileri öncelikle birincil kaynaklardan kontrol edecektir. Bunun mümkün olmadığı durumlarda ikincil kaynaklara başvurulsa bile bunlar iddia analizinin kaynak kalitesi kriterinde ona göre değerlendirilecektir

2- Tüm siyasi aktörlerin tüm iddialarını kontrol etmek gibi bir durum mümkün olamadığından analiz edilecek iddiaların seçiminde zorunlu olarak öznellik devreye girmektedir. Site dahilindeki sıralamaları bu gerçeği akılda bulundurarak yorumlanmasını tavsiye ediyoruz.

3- İddialarda kurulan nedenselliklerin objektif olarak kanıtlanması epistemelojik bir sorundur. Bu durumu dikkate alıyoruz; fakat kurulan nedensellikleri eleştirme hakkımızın kamuoyunu bilgilendirmenin önemli bir ayağı olduğunu düşünüyoruz. Bu bağlamda, iddialardaki verileri kontrol etmenin yanı sıra iddianın bir seviye arka planındaki nedenselliğin iddia ve verilerle uyumunu ortaya çıkarmayı da önemsiyoruz.

3

Recep Tayyip ErdoğanT.C. Cumhurbaşkanı

“Kamu net borç stokunun milli gelire oranı yüzde 73’tü onu da 35’e düşürdük.”

Analiz için dogrulukpayi.com

Faik ÖztrakCHP Tekirdağ Milletvekili

“Erdoğan döneminde alınan dış borç, ödedim dediği IMF borcunu 12'ye katladı.”


Analiz edilen demeçlerden

bazıları


Metodoloji

4

Bu kriterlere göre doğruluk payı ölçeğinde 5 seviye oluşmaktadır:

1- doğruluk payı vardır.

İddiada kullanılan veri güvenilir kaynaklardan doğrulanmıştır.Siyasal aktörün amacı ile kullanılan veri ve kurulan nedensellik arasında uyum vardır.

3- kısmen doğruluk payı vardır.

İddiada kullanılan verinin doğru-

lanması konusunda kaynak

uyuşmazlığı vardır.

Bağlantılı alt iddialarda kısmen

doğruluk vardır.Verinin kendisinde

ve yorumunda kısmi hata vardır.

2- kayda değer ölçüde doğruluk payı vardır.

İddiada kullanılan veri kaynaktan doğrulanmıştır.Verinin doğrulandığı kaynak kayda değer ölçüde güvenilir ve kalitelidir.Kurulan nedensellik tam olarak açıklanmamıştır.

4- büyük oranda doğruluk payı yoktur.

İddiada kullanılan veriler kısmen doğru olmakla birlikte nedensel-lik tartışmalıdır ve ciddi oranda yanıltma içermektedir.Kullanılan veri ile aktörün amacı arasında ciddi oranda uyumsuzluk vardır.Kullanılan verinin kısmen hata içermesine karşın aktörün amacıyla uyum içindedir.

5- doğruluk payı yoktur.

İddiada kullanılan veriler hatalıdır.Nedensellik ve göstergeler hatalı ve yanıltıcıdır.Abartılı ifadelere sıkça yer verilmiştir.

Ağustos 2014 Rapor

Rapor Bulguları

5

Ağustos 2014 dönemine 10 Ağustos’ta yapılan

cumhurbaşkanlığı seçimi için adayların ve adayları destekleyen

partilerin yaptıkları seçim kampanyaları damga vurdu.

Doğruluk Payı editörleri cumhurbaşkanı adayları olan Recep

Tayyip Erdoğan, Ekmeleddin İhsanoğlu ve Selahattin

Demirtaş’ın 19 açıklamasını kampanya sürecinde analiz etti. Bu

süreçte adaylar dışında adayları destelekleyen siyasi partilere

mensup aktörler de yaptıkları açıklamalarla kampanya sürecine

katkı yapmış oldular. Toplam 61 analizin yaklaşık % 39’u AK

Partili milletvekilleri ve parti yöneticilerin yaptığı açıklamaları

konu alırken, yaklaşık yarısı muhalefet milletvekillerinin yaptığı

açıklamalar üzerine oldu.

Mustafa DesticiBüyük Birlik Partisi Genel Başkanı

“OECD ülkeleri arasında işsizlik şampiyonuyuz.”


Ali Naci KoruDışişleri Bakan Yardımcısı

“Türkiye'ye gelen turistlere daha rahat vize alabilmelerini ve gezmelerine fırsat vermek düşüncesiyle 'e-vize' çalışmasına başladık. Bunun dünyada da bir örneği yok.”



bazıları

‘Doğruluk Payı’ Analizleri Dağılımı

AK Parti39.3%

32.8%

3.3%

CHP

6.6%

HDP

Bağımsız

11.5%

Meclis dışı

MHP3.3%

Ağustos 2014 Rapor

Rapor Bulguları

6

Ağustos 2014 dönemi için Doğruluk Payı sayacı

çalıştırıldığında ise analiz edilen 61 açıklamanın

kırmızı-yeşil skalasındaki rengi açık yeşil; bir başka dey-

işle, Türkiyeli seçmenler Ağustos döneminde ortalama

olarak kısmi oranın biraz üzerinde doğruluk payı olan

açıklamalarla karşılaşmışlar. Bu oranın geçen döneme

göre bir artış gösterdiğini not etmek gerekiyor.Nihat ZeybekçiT.C. Ekonomi Bakanı

“Dış ticaret açığımızın iyileşmesi onlarca yılın zirvesine ulaştı.”


İdris BalükenHDP Grup Başkanvekili

“2013 yılında, madde bağımlığına bağlı olarak bir yılda tam 325 kişi hayatını kaybetmiş ve bu 325 kişiden 5'i 15 yaşın altında olan yaş grubunu içeriyor.”



bazıları

Türkiye Siyasetinin ‘Doğruluk Payı’ Ortalaması

Siyasi Partilere göre ‘Doğruluk Payı’ Ortalamaları

Bağımsız

Meclis Dışı

Temmuz 2014 Rapor

5

Ağustos 2014 Rapor

Rapor Bulguları

7

Bu dönemde konu dağılımına baktığımızda ise ekonomi, iç politika ve uluslararası ilişkiler

konularının siyasal aktörlerin yaptığı açıklamaların yarısından fazlasını oluşturduğunu görüyoruz.

Ortadoğu’daki krizin Türkiye için daha kritik bir hal alması ve bölgedeki karmaşa ortamının

Türkiye’ye yansımaları iç politika ve uluslararası ilişkiler konularının siyasi aktörlerin gündeminde

daha fazla yer almasına neden oluyor. Cumhurbaşkanlığı seçim sürecinde adayların dış politika

söylemlerinin ön plana çıkmasını da arka planda devam eden bu kritik gelişmelere bağlamak

mümkündür. Cumhurbaşkanlığı seçim kampanyası süresince görüşmelere devam edilen ve

kamuoyunda farklı kanunlarda birçok değişikliği içinde barındırdığı için “torba kanun” olarak

bilinen “İş Kanunu ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına

Dair Kanun Tasarısı”nın oldukça tartışmalı geçen görüşmeleri de farklı kanatlardan siyasi

aktörlerin açıklamalarıyla analizlerimize konu olmasını sağladı.

14.8 %

13.1 %

11.5%

8.2 %

6.6%

6.6%

4.9%

3.3 %

1.6 %

Genel Konu Kategorilerine göre Analiz Dağılımı

Ekonomi

Eğitim

Sanayi, Ticaret ve Finans

Uluslararası İlişkiler

Tarım, Orman ve Köyişleri

Genel Politika

Savunma ve Güvenlik

Sosyal Politikalar

Bayındırlık, İmar & Şehircilik

Çevre

İç Politika 14.8 %

13.1 %

11.5%

8.2 %

6.6%

6.6%

4.9%

3.3 %

3.3 %

1.6 %

27.9 %

Genel Konu Kategorilerinin Siyasi Gruplara Dağılımı

Konular

1. Ekonomi

2. İç Politika

3. Sanayi, Ticaret ve Finans

4. Uluslararası İlişkiler

5. Tarım, Orman ve Köyişleri

6. Sosyal Politikalar

7. Bayındırlık, İmar ve Şehircilik

8. Eğitim

9. Savunma ve Güvenlik

10. Genel Politika

11. Çevre

Bağımsız Meclis Dışı

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

14.8

13.1

11.5

8.2 6.6 6.6

4.93.3 3.3

1.6

27.9

Kümülatif bulgular

Kümülatif Bulgular

8

Son iki aylık genel değerlendirmede ise yapılan toplam

131 analizin parti dağılımında meclisteki sandalye

dağılımını devam ettiren bir eğilim olduğunu görülmekte-

dir. Bu kısmi temsiliyetin sağlandığı örneklemde Türkiyeli

seçmenlerin kayda değer ölçüde doğru açıklamalarla

karşılaştıkları söylenebilir. Melda OnurCHP İstanbul Milletvekili

‘’285 bebek aileleriyle birlikte cezaevindedir’’


Yusuf HalaçoğluMHP Kayseri Milletvekili

“TRT’nin 2012 yılındaki gelirlerinin yüzde 48’lik bölümünün vatandaştan alınan yüzde 2’lik elektrik faturalarındaki payı var.”



bazıları

Türkiye Siyasetinin ‘Doğruluk Payı’ Ortalaması

‘Doğruluk Payı’ Analizleri Dağılımı

AK Parti45.0%

27.5%

6.9 % 2.3% 9.9%CHP

5.7%

Meclis Dışı

HDP Bağımsız MHP

Siyasi Partilere göre ‘Doğruluk Payı’ Ortalamaları

Bağımsız

Meclis Dışı

Kümülatif bulgular

Rapor Bulguları

9

Konu kategorisi bazında ise ekonomik verileri konu alan açıklamaların bir üstünlüğü göze

çarpıyor. Bu durumda iktidar partisine ve muhalefet partilerine mensup siyasi aktörlerin

açıklamalarında ekonomik verilerin sıklıkla kullanılması en önemli etkenlerden biri. Yapılan her

üç analizden birinin ekonomi, sanayi, ticaret ve finans göstergelerini içeren açıklamalarla ilgili

olduğunu görüyoruz. Bu genel eğilimin dışında son iki ayda Ortadoğu bölgesinde giderek artan

karmaşa ortamının Türkiye’deki siyasal aktörlerin ajandasına uluslararası ilişkiler konularını

dahil ettiği çıkarımını yapmak da oldukça mümkündür. Diğer konular ise TBMM’de komisyon ve

genel kurul tartışmalarında öne çıktığı ölçüde analizlere zaman zaman konu olmaktadır.

Genel Konu Kategorilerinin Siyasi Gruplara Dağılımı

Genel Konu Kategorilerine göre Analiz Dağılımı

Ekonomi

Eğitim

Sanayi, Ticaret ve Finans

Uluslararası İlişkiler

Tarım, Orman ve Köyişleri

Teknoloji

Enerji

Genel Politika

Çevre

Sosyal Politikalar

Bayındırlık, İmar & Şehircilik

Sağlık

İç Politika

Adalet

22.1 %

11.5 %

10.7 %

8.4%

8.4 %

8.4%

5.3 %

4.6 %

4.6 %

4.6 %

3.8 %

3.8 %

1.5 %

1.5 %

0.8 %

Savunma ve Güvenlik

Konular

1. Ekonomi

2. Sanayi, Ticaret ve Finans

3. Uluslararası İlişkiler

4. Tarım, Orman ve Köyişleri

5. İç Politika

6. Eğitim

7. Sosyal Politikalar

8. Bayındır, İmar ve Şehircilik

9. Genel Politika

10. Teknoloji

11. Çevre

12. Enerji

13. Sağlık

14. Savunma ve Güvenlik

15. Adalet

Bağımsız Meclis Dışı

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

11.5

10.7

8.4 8.4 8.4

4.6 4.6 4.6

5.3

3.8 3.8

1.5 1.50.8

22.1

15

www.dogrulukpayi.com@dogrulukpayicom /Dogrulukpayi

Hacımimi Mah. Dibek Sokak No:54 Avcı Apt. Daire:3 Galata Beyoğlu

İstanbul

www.ortakgelecek.org+90 212 243 59 63/ortakgelecek @OGDDernegi [email protected]

doğruluk payı aylık rapor ağustos 2014

Government & Nonprofit