do an cracking xuc tac
TRANSCRIPT
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
1/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
3
Mc lc
Li cm n
M u
Phn i
tng quan
7
Ch-ng i.
mc ch ngha v c s l thuyt ca qu trnhI. Mc ch v ngha ca qu trnh 81. S lc v lch s pht trin ca qu trnh
cracking xc tc. 8
2. Mc ch ca qu trnh cracking xc tc. 93. ngha ca qu trnh cracking xc tc. 9II. c ch phn ng. 91. Phn ng phn hu cc mch, phn ng cracking.
13
2. Phn ng ng phn ho (izome ho).14
3. Phn ng chuyn di hydro di tc dng ca xctc.
144. Phn ng trng hp.
14
5. Phn ng alkyl ho v kh alkyl ho.14
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
2/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
4
6. Phn ng ngng t to cc.14
III.ng hc cho qu trnh cracking xc tC.15
IV. Cracking xc tc cC hydrocacbon ring l.16
1. S bin i cc hydrocacbon paraffin.16
2. S bin i ca hydrocacbon olefin.18
3. S bin i cc hydrocacbon naphtenic.20
4. S bin i ca hydrocacbon thm.21
V. Cracking phn on du m.24
Ch-ng II
xc tc ca qu trnh Cracking
i. Vai tr ca xc tc trong qu trnh cracking.2
7
ii. Nhng yu cu cn thit i vi xc tc.2
7
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
3/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
5
1. Hot tnh xc tc phi cao.2
7
2. chn lc xc tc phi cao.2
9
3. n nh phi ln.2
9
4. m bo bn c v nhit.3
0
5. Xc tc phi m bo thun nht cao.3
0
6. Xc tc phi bn vi cht lm ng c xc tc.3
0
7. Xc tc phi c kh nng ti sinh.3
0
8. Xc tc phi d sn xut v r tin.3
1
iii.Zeolite v xc tc cha zeolite.3
1
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
4/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
6
1.Xc tc zeolite.3
1
1.1.Thnh phn ha hc ca zeolite.3
1
1.2.Cu trc ca Zeolit.3
3
2.Zeolit v xc tc cha Zeolit dng cho qu trnhcracking.
3
4
iv. Nhng thay i tnh cht xc tc khi lm vic.3
7
v. Ti sinh xc tc.3
9
vi. Cc dng hnh hc ca xc tc.4
1
Ch-ng III
NGuyn Liu V Sn PHm Ca qu trnh cracking xc tc
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
5/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
7
i. Nguyn liu ca qu trnh cracking xc tc.4
3
ii. sn phm ca qu trnh cracking xc tc.4
5
1.Sn phm kh.4
5
2.Xng cracking xc tc.4
7
3.Phn on si cao hn.4
8
PHn iiCng ngh cracking xc tc
Ch-ng i
Cc yu t nh h-ng n qu tnh cracking xc tc
i. Nhit .5
1
ii. p sut.5
3
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
6/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
8
iii.Mc chuyn ho.5
4
iv. Tc np liu ring.5
5
v. T l lng xc tc, nguyn liu hay bi s tunhon xc tc.
5
6
vi. Hiu ng nhit.5
7
Ch-ng ii
Cng ngh cracking xc tc
i. lch s pht trin cng ngh cracking xc tc.5
8
ii. la chn cng ngh cracking xc tc.6
0
iii.dy chuyn fcc vi thi gian thip xc ngn.6
1
1.S dy chuyn FCC thi gian tip xc ngn.6
1
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
7/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
9
2.Nguyn l hot ng.6
2
iv. Hng pht trin v cI thin FCC trong lc hodu.
6
4
Kt lun
Ti liu
tham kho
6
6
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
8/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
10
Phn I
Tng quan
Trong cng ngh ch bin du m cc qu trnh
chuyn ha ha hc di tc dng ca cht xc tc chim
mt t l rt ln v ng vai tr v cng quan trng.
Cht xc tc trong qu trnh chuyn c kh nng lm
gim nng lng hot ha ca phn ng v vy m tng
tc phn ng ln rt nhiu . Mc khc , khi c mt
cht xc tc th phn ng c kh nng tin hnh nhit
thp hn iu ny rt quan trng i vi nhng phn
ng c hiu ng dung nh phn ng hydro ha , alkyl
ha , polime ha v.v...
S c mt cht xc tc va thc y nhanh qu trnh
chuyn ha ha hc, va c kh nng to ra nhng nng
cn bng cao nht, c ngha l tng hiu sut ca
qu trnh. iu quan trng nht l cht xc tc c kh
nng tng nhanh khng ng u gia cc loi phn ng
m v phng din nhit ng l chng xy ra cng lc
trong qu trnh, trong iu kin nh nhau, ngi ta gi
y l tnh cht chn la ca xc tc. Ngi ta
nghin cu rt nhiu loi cht xc tc v ngi ta cng
li dng tnh cht chn la ca n m hng phn ng
ca qu trnh ch bin theo chiu c li nhm thu
c nhng sn phm chnh t hiu sut v cht lng
tt nh mong mun.
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
9/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
11
Chnh v l do cho nn p ng ngy cng
nhiu nhu cu dng xng du th ngi ta nghin cu
v ci tin dn qu trnh cracking xc tc. Qu trnh
cracking xc tc vi dy chuyn cng ngh FCC l uim hn c.
Ch-ng I
Mc ch ngha v c s l thuyt
I. Mc ch v ngha.1. S l-c v lch s pht trin ca qu trnh
cracking xc tc [1,106]
Qu trnh cracking xc tc c nghin cu t
cui th k XIX nhng mi n nm 1923, mt k s ngi
Php tn l Houdry mi ngh a qu trnh vo p
dng trong cng nghip. n nm 1936, nh my cracking
xc tc u tin c xy dng M ca cng ty Houdry
Process Corporation. Cho n nay, sau hn 60 nm pht
trin, qu trnh ny ngy cng c ci tin v hon
thin, nhm mc ch nhn nhiu xng hn v cht lng
xng ngy cng cao hn v t nguyn liu c cht lng
ngy cng km hn. ng thi ngoi mc ch nhn xng,
ngi ta cn nhn c c nguyn liu c cht ngjcao
cho cng ngh tng hp ho du v ho hc.
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
10/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
12
Qu trnh cracking c nghin cu t lu nhng
giai on u ch l cc qu trnh bin i di tc
dng n thun ca nhit v p sut (qu trnh
cracking nhit )vi hiu sut v cht lng thp, tinhnh iu kin khc nghit, ti nhit cao v p
sut cao tuy nhin n cng c nhng u im l c th
ch bin cc phn cn nng ca du m m cracking xc
tc khng thc hin c.
nng cao hiu sut, cht lng, cho php tin
hnh qu trnh nhng iu kin mm mi hn (nhit
thp hn, p sut thp hn) ngi ta a vo qu
trnh nhng cht m c kh nng lm gim nng lng
hot ho, tng tc phn ng, tng tnh cht chn lc
(hng phn ng theo hng cn thit) v n khng b
bin i trong trong qu trnh phn ng l ch xc
tc v qu trnh c gi l qua qu trnh cracking xc
tc. Cho n nay, qu trnh ny ngy cng c ci
tin, hon thin v mi mt (cng ngh, xc tc. thit
b) cho ph hp hn.
2.Mc ch ca qu trnh cracking xc tc [1,106]Mc ch ca qu trnh cracking xc tc l nhn cc
cu t c tr s octcao cho xng t hay xng my bayt nguyn liu l phn cn nng hn, ch yu l phn
ct nng hn t cc qu trnh chng ct trc tip AD
(Atmospheric Distillation) v VD (Vacuum Distilantion)
ca du th. ng thi ngoi mc ch nhn xng ngi
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
11/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
13
ta cn nhn c c cc nguyn liu c cht lng cao
cho cng ngh tng hp ho duv ho hc. Ngoi ra cn
thu thm mt s sn phm ph khc nh gasoil nh,
gasoil nng, kh ch yu l cc phn t c nhnh lcc cu t qu cho tng hp ho du.
3. ngha ca qu trnh cracking xc tc [1.107,3.62]
Qu trnh cracking xc tc l qu trnh khng th
thiu c trong bt k mt nh my ch bin du no
trn th gii, v qu trnh ny l mt trong cc qu
trnh chnh sn xut xng c tr s octan ca. Xng thu
c ca qu trnh ny c dng phi trn vi cc
loi xng khc to ra cc mc xng khc nhau. Khi
lng xng thu t qu trnh chim t l rt ln khong
70-80% so vi tng lng xng sn xut t cc qu
trnh.
Cracking xc tc chim mt v tr c bit quan
trng trong cng nghip ch bin du m. Lng du m
dng ch bin bng cracking xc tc l tng i
ln.V d nh : vo thng mt nm 1965 tng lng du
m nc m ch bin l 1500 tn/ngy trong c 800
tn/ngy (tc khong 53%) c ch bin bng cracking
xc tc.
II. C ch phn ng [1.107, 2.122]C ch ca qu trnh cracking xc tc l c ch ion
cacboni. C s ca l thuyt ny l da vo tm hot
tnh l cc ion cacboni, chng c to ra khi cc phn
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
12/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
14
t hydrocacbon ca nguyn liu tc dng vi tm axit
ca xc tc loi Bronsted (H+) hay Lewis (L). Mt cch
tm tt, thuyt ny a ra cc giai on c bn sau:
a. To ioncacboni
- T hydrocacbon parafin :CnH2n+2 + L(H
+)
CnH2n+1 + H2
+ CnH2n+1 + H2
CnH2n+2 + H+ +CnH2n+3
+ CmH2m+1 + C n-mH2(n-m)+2
- T olefin: y l thnh phn khng c trong
nguyn liu ban u ca qu trnh m n c to ra do
s phn hy cc hydroccbon thm ,Parafin , naphten
,...Olefin l hp cht rt hot ng ,nh vy m n
tham gia vo phn ng to Ion cacboni do s tc dng
ca olefin vi tm axit Bronsted ca xc tc:
Ion cacboni to thnh do s tc dng ca olefin vi
tm axit Lewis ca xc tc:
+ H+ (xt)+
R1 CH C R2 + (xt)
H
R1 CH C R2
H H
RH + R+
H Al O Si
O
Oolefin
Al O Si
O
O
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
13/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
15
hoc l:
CnH2n + H+ +CnH2n+1
CnH2n + LH +CnH2n+1 + L-
T hydrocacbon naphten:
Khi hydrocacbon naphten tc dng vi tm axit ca
xc tc hay cc ion cacboni khc, s to ra cc ion
cacboni mi tng t nh qu trnh xy ra vi parafin.
T hydrocacbon thm:
Ngi ta quan st thy s to thnh ion cacboni l
s kt hp trc tip ca H+ vo nhn thm:
Cc hydrocacbon thm c mch bn di th s to
thnh ion cacboni cng ging nh trng hp parafin.
Thi gian sng ca cc ion cacboni c to ra dao
ng t phn triu giy n hng pht. Cc ion cacboni
ny to ra nm trong lp cc phn t hp ph, chng l
nhng hp cht trung gian rt hot ng i vi nhiu
phn ng xy ra khi cracking.
b. Giai on bin i ion cacboni
Cc ion cacboni l nhng hp cht rt hot ng
,chnh v vy khi c to ra t giai on trn li
nhanh chng tham gia vo cc phn ng bin i khc
nhau nh :
H+CH2 CH3
+
CH2 CH3H+
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
14/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
16
Phn ng ng phn ho:
RCCCC CCCCR
n nh ca ion cacboni theo bc l gim dn nh
sau :
C3+ (bc 3) > C2
+ (bc 2) > C3+ (bc 1)
Ion cacboni tc dng vi phn t trung ho to thnh
ion cacboni mi v phn t mi (hydrocacbon no hay i)
theo phn ng vn chuyn ion hydrit.
C+nH2n+1 + CmH2m CnH2n
+ C+mH2m+1
C+nH2n+1 + CmH2m+2 CnH2n+2 +
C+mH2m+1
Phn ng cracking: Cc ion cacboni c s nguyn t
cacbon ln xy ra s phn hu v t mch v tr so
vi nguyn t cacbon tch in. Sn phm phn hu l
mt phn t hydrocacbon trung ho v ion cacboni mi c
s nguyn t cacbon nh hn:
.
Nu ba lin kt CC v tr th lin kt CC v
tr [A] l c xc sut t mch ln nht, sau n v
tr [B] v cui cng n v tr [C].
R C C C C C C+
C
C
[A] [B]
[C]
R CH2 CH CH3+
CH3
R C CH2+
CH3
R CH CH2+
++
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
15/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
17
Vi ion cacboni mch thng:
i vi ion cacboni l ng ng ca benzen, v d
nu p dng quy tc v tr bnh thng th v tr
rt bn vng. Chnh v vy m ngi ta cho rng
proton phi c kt hp vi mt trong nhng lin kt
CC trong nhn thm to thnh nhng hp cht trung
gian, sau mi phn hu theo quy tc nu trn. Khi
phn hu, in tch ion cacboni s dch chuyn theo s
sau:
Nh vy trong hydrocacbon thm hiu ng tch in
nhn thm l nguyn nhn quan trng hn so vi nguyn
nhn l s bin i ion cacboni bc hai thnh bc ba.
Cc ioncacboni l ng ng ca Benzen m c mch
nhnh cng di th tc xy ra cng lnv cng d. V
d nh ioncacboni izobutyl-benzen c tc ln hn 10
ln so vi ioncacboni izopropyl-benzen .
Cc nhm metyl , etyl , rt kh b t ra khi nhnBenzen ( v l nng lng lin kt ln ) v do kh
to c ion CH3+ v C2H5
+. iu ny gii thch c
v sao trong xng cracking xc tc li c hm lng
hydrocacbon c mch nhnh bn ngn l ln v cng gii
+
CH3 CH CH2 R+
RCH3 CH CH2+
C
C C+
C
CH C+
+C
C C
C+
H
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
16/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
18
thch c l v sao trong sn phm kh ca qu trnh
cracking li nhiu hydrocacbon mch nhnh.
c. Giai on dng phn ng
Giai on ny xy ra khi cc ion cacboni kt hp vi
nhau hoc chng nhng hay nhn nguyn t hydro ca xc
tc to thnh cc phn t trung ho.
Trong iu kin m chng ta tin hnh qu trnh
cracking xc tc, mt s lng ln cc phn ng ha hc
xy ra v chng quyt nh cht lng hiu sut ca qu
trnh. l cc phn ng sau:1. Phn ng phn hu cc mch, phn ng cracking.L phn ng phn hu b gy mch nhng phn t c
kch thc ln (trng lng phn t ln) thnh nhng
phn t c kch thc nh hn (trng lng phn t nh
hn). y l phn ng chnh ca qu trnh.
+ Phn hu parafin to olefin v parafin c trng
lng phn t nh hn
CnH2n+2 CmH2m + CpH2p+2 (n = m + p)
+ B gy mch olefin to olefin nh hn
CnH2n CmH2m + CpH2p (n = m + p)
+ Hydrocacbon thm c nhnh bn b b gy to thnh
parafin v hydrocacbon thm c nhnh nh hn
ArCnH2n+1 ArCmH2m+1 + CpH2p (n = m + p)
+ Naphten b b gy m vng to cc olefin (tr vng
hexan)
CnH2n CmH2m + CpH2p (n = m + p)
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
17/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
19
naphten olefin olefin
CnH2n C6H12 + CmH2m + CpH2p (n = m +
p+ 6)
naphten xyclohexan olefin olefin
2. Phn ng ng phn ho (izome ho).L phn ng to ra nhng hydrocacbon c cu trc
mch nhnh (cu t lm tr s octan tng ln).
n-olefin izo-olefin
n-parafin izo-parafin
3. Phn ng chuyn di hydro d-i tc dng ca xctc.
Nh c xc tc m c s phn b li hydro cho nn
lm no c mt s hydrocacbon i (sn phm phn hu),
v vy lm tng c tnh n nh ho hc ca sn phm
thu.
Naphten + olefin hydrocacbon
thm + parafin
4. Phn ng trng hp.Ch yu xy ra vi hydrocacbon i.
CnH2n + CmH2m CpH2p (n + m = p)
5. Phn ng alkyl ho v kh alkyl ho.Phn ng alkyl ho xy ra nhit thp, lm gim
hiu sut kh.
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
18/85
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
19/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
21
Hp ph nguyn liu trn tm hot hot tnh xctc.
Cc phn ng ha hc. Nh hp ph cc sn phm phn ng ra khi b mt
hot tnh ca xc tc.
Khuch tn hi sn phm ra khi vng phn ng.Tc chung ca qu trnh nh vy s c quyt
nh bi giai on no chm nht.
Phn ng xy ra trong vng ng hc hay vng khuch
tn, hon ton ph thuc vo bn cht ca xc tc c
s dng, ph thuc vo bn cht ca nguyn liu v vo
ch cng ngh ca qu trnh. Cc nghin cu cho
thy, nu qu trnh cracking xc tc nguyn liu l
gazoil nh (nguyn liu mu) trn xc tc dng cu khi
kch thc ht xc tc t 3 5 mm v nhit l 450
5000C th phn ng xy ra vng trung gian gia ng
hc v khuch tn. Cn khi cracking lp si (FCC) ca
xc tc nhit 480 5300C th phn ng xy ra
vng ng hc.
Tc ca phn ng cracking xc tc, trong a s
cc trng hp c miu t bng phng trnh bc mt
c dng:
k = v0.n.ln(1 x) (n 1)x
y:
k: tc ca phn ng (mol/g.h)
v0 : tc truyn nguyn liu (mol/h)
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
20/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
22
n: s mol sn phm c to thnh t 1 mol
nguyn liu
x: mc chuyn ha (phn mol).
i vi phn on du trn xc tc zeolit, phng
trnh bc 1 li c dng sau:
k=vo/(1-x)
v0 l tc th tch khng gian truyn
nguyn liu (m3/m3.h).
IV. Cracking xc tc cc hydrocacbon ring l.1.
S bin i cc hydrocacbon paraffin. [1.109]
Cc hp cht parafin l cu t quan trng ca phn
on gazoil. Cc nghin cu qu trnh cracking xc tc
parafin s gip cho php tin hnh m hnh ha cc hin
tng ca qu trnh.
Nng lng hot ha ca phn ng cracking parafin
gim dn nu chiu di mch hydrocacbon parafin tng.
V d:
n-C6H14 n-C7H16
n-C8H18
E(kcal/mol) 36
29 24
V vy khi cracking, mch hydrocacbon parafin cng
di, cng d b b gy. V d khi cracking xc tc cc
parafin nhit 5500C nh sau:
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
21/85
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
22/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
24
%V 9 12 19 49 8,5
1,6
S phn b ny khng i xng nhau qua C3. S c mt
mt lng ln H2 v metan cho thy rng cng mt lc xy
ra nhiu phn ng, c th c c phn ng cracking nhit
cng vi cc phn ng ca ion cacboni nh nu
trn. Phn ng chnh to sn phm s ph thuc vo
tng quan gia cc phn ng cracking (theo quy tc )
v phn ng vn chuyn hydro ca ion cacboni.
Do cracking xc tc m lm gim kch thc ca ion
cacboni R+ cc ion c kch thc nh nh +CH3 hay+C2H5
s kh to ra (do ct mch v tr so vi cacbon
mang in tch). V th trong sn phm u tin to ra C3
hay C4
nhiu hn C1
v C2
so vi qu trnh cracking
nhit.
2. S bin i ca hydrocacbon olefin [1.110].Hydrocacbon olefin c mt trong hn hp phn ng l
do phn ng cracking parafin, naphten hay alkyl thm.
Hydrocacbon olefin l nhng hp cht hot ng hn,
trong giai on u tin ca qu trnh, chng tham gia
phn ng to ion cacboni bi qu trnh hp th mt
proton vo lin kt i. Ion cacboni va to ra s b
cracking theo quy tc , khi to thnh mt olefin
nh hn v mt ion cacboni bc mt m ion ny c th
RRH R1+
+
+ R1H+
R2 olefin++
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
23/85
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
24/85
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
25/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
27
Cc olefin trong qu trnh cracking xc tc cn tham
gia phn ng ngng t, ng vng to hydrocacbon thm
a vng v vng thm a t l cc:
3. S bin i cc hydrocacbon naphtenic [1.112]Sn phm bc 1 ca qu trnh cracking xc tc
naphten l olefin c cng s nguyn t cacbon. V d
vi xycloparafin C3 v C4 sn phm u tin quan st
c l propen v buten tng ng. Cc naphten c mch
bn di hn thng b ct nhnh to xyclohexan v
olefin. Sau vng naphten c th b kh hydroddeer
to thnh hydrocacbon thm. c trng phn b sn phm
khi craking naphten l to thnh mt lng ln cc hp
cht c nhnh v hydrocacbon thm so vi cracking
paraffin.
V d:
Phn ng phn hy vng naphten to izo-parafin:
CH2 CH2 CH2 CH2 CH2 CH2 H2+ + + 3
CH2 CH CH2 CH2 CH2 CH3H2 H2 H2
H2+ 2CH2 CH2 CH3
C3H8 +
+ H23
CH3 CH3 CH2 CH2 CH2 CH CH3
CH3
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
26/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
28
Phn ng ng phn ha vng naphten
Phn ng chuyn v cc nhm bn:
Nhn chung, sn phm cracking naphten c c trng
no hn so vi cracking paraffin. Trong sn phm, do
phn ng trn xc tc m hydrocacbon c s nguyn t
ln hn 3 chim phn ch yu. V vy khi cracking xc
tc cc hp cht naphten s cho nhiu sn phm lng
hn, ngha l hiu sut xng s cao hn. Do ngi tacho rng naphten l thnh phn l tng nht ca nguyn
liu cracking xc tc.
4. S bin i ca hydrocacbon thm [1.112, 2.114,3.92]
Cc hydrocacbon thm m c gc alkyl nh bn th
rt kh b cracking ngay c khi c mt ca cht xc tc, v vng benzen c bn cao .V vy m trong qu
trnh cracking xc tc, cc hp cht alkyl thm do vng
thm c bn cao hn nn trc tin s xy ra qu
trnh ct nhnh alkyl.
CH3
CH2 CH3
CH3
CH3
CH3
CH3
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
27/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
29
Nhng toluen c bn rt ln, v th khng th
tch nhm metyl hay etyl trong iu kin cracking. Mch
alkyl cng di th cng d b b gy v nu mch alkyl
li c nhnh th tc ct nhnh cn ln hn nhiu.iu ny d dng gii thch khi xem xt nng lng hot
ha ca hydrocacbon thm:
Loi hydrocacbon thm Nng lng hot ho
(kcal/mol)
C6H5C2H5 50
C6H5C4H9 34
C6H5CHCH2CH3 19
CH3
C6H5CHCH3 17,5
CH3
V d:
Khi cracking xc tc propyl benzen, phn ng xy ra
nh sau:
C6H5CH2CH2CH3 C6H6 + CH3CH=CH2
Cn khi cracking nhit li xy ra theo hng khc:
C6H5CH2CH2CH3 C6H5CH3 + CH2=CH2
Cc phn ng khc li xy ra trong qu trnh
cracking xc tc hydrocacbon thm l:
Phn ng ng phn ho: Cc hydrocacbon thm cha
nhiu gc metyl d tham gia phn ng ng phn ho do
s chuyn v cc nhm metyl theo vng benzen.
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
28/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
30
V d:
Hydrocacbon thm cn tham gia phn ng chuyn v
nhm metyl ngoi phn t: (1,2,3)
Hydrocacbon thm c nhnh alkyl di c th khp
vng to hydrocacbon thm d vng:
Cc hydrocacbon thm a vng xy ra phn ng
ngng t v to cc:
hay
CH3
CH3
t C, xc tco
CH3
CH3
CH3CH3t C, xc tco
para-xylen meta-xylen octo-xylen
2
t C, xc tco
CH3
CH3
CH3
+
CH3
CH3CH3
t C, xc tco
CH2 CH2 CH2 CH3
CH2 CH2 CH2 CH3
H25+
2 + CH2 CH2
2
H2 H22
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
29/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
31
Cc hydrocacbon thm a vng ngng t cao to cc d
hp ph trn b mt xc tc. V vy chng km hm qu
trnh lm nh hng n qu trnh cracking cc loi
hydrocacbon khc.
Trong iu kin ca cracking xc tc, cc bin i
ca hydrocacbon ring l c th tm tt nh sau:
Olefin v parafin
Parafin Olefin v hydro
izo-parafinCc hp cht olefin c trng
lng thp
Parafin v
dien
Olefin Parafin hay
naphten v hydrocacbon thm
Polyme, cc
Olefin
v parafin
Naphten Xyclohexan v olefin
Hydrocacbon thm
Olefin
Parafin v
alkyl thm c mch bn ngn
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
30/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
32
Hydrocacbon thm ng phn ho,
chuyn v nhm alkyl
(alkyl thm) Sn phm ngng
t, cc
Ngoi ra cn xy ra cc phn ng bc 2 nh:
Naphten + Olefin Hydrocacbon
thm v parafin
Hydrocacbon thm + Olefin Sn phm ngng
t, cc
V.
Cracking phn on du m [1.114] cracking xc tc phn on du m, do qu trnh
rt phc tp, nn thc t khng th miu t tt c cc
phn ng ho hc xy ra trong qu trnh. Do ngi ta
thng a ra s kho st cc hng phn ng chnh
trong qu trnh cracking xc tc. V d khi nguyn liu
l phn gazoil chng ct chn khng, ta c th dng s
sau:
Gasoil chn khng
HCO
LCO
Xng
C4 v kh
Cc
Hnh 1. s chng ct gasoid chn khng
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
31/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
33
LCO - phn on du nh ca cracking xc tc
HCO - phn on du nng ca cracking xc
Nhn s phn ng chng ta thy rng, cc sn phm
ph l LCO v HCO cn phi to iu kin thun li
chng chuyn ho tip thnh xng, ng thi c gng hn
ch qu trnh to kh v cc. S hnh thnh cc l
khng mong mun, v cc bm trn tm hot tnh ca xc
tc, dn n lm gim hot tnh ca xc tc. Sn phm
cc c to ra l mt h vng thm c ngng t cao,
nn khc vi cacbon t do. S hnh thnh cc c th docc nguyn nhn sau:
Do bn cht ca nguyn liu cracking
Do cht xc tc ca qu trnh c chn lc khng
cao
Do ch cng ngh cha ti u.
Cc c to thnh trong qu trnh c th phnchia thnh 3 phn chnh l:
Lng cc do phn ng ho hc
Lng cc ng phn hp ph ho hc trn b mt
xc tc
Lng cc do nguyn nhn nh hp ph chm v t l
% tng ng gia chng l 55-75/10-20/5-10
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
32/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
34
ch-ng IIxc tc ca qu trnh Cracking
S pht trin v ci tin qu trnh cracking xctc trong cng nghip ch bin du m, ngoi vic ci
thin v nguyn liu, h thng thit b, ch cng
ngh v.v..., th ta thy rng ci chnh l do s ci
tin trong vic s dng cc cht xc tc. Phn ng
cracking xc tc ch yu xy ra trn b mt xc tc,
chiu hng ca phn ng ph thuc rt nhiu vo bn
cht ca xc tc. Xc tc c dng trong qu trnh
cracking thng l xc tc rn, xp, c ngun gc thin
nhin hay tng hp, vi b mt ring ln. Xc tc
cracking u tin c dng l t st thin nhin c
tnh axit (v d loi montmorillonit).
V d: Lin X vo nhng nm 1919 - 1920 dng
xc tc AlCl3 trong h thng cracking sn xut xng.
Xc tc AlCl3 tin hnh nhit thp 200 3000C.
Nhng trong qu trnh s dng ngi ta thy c nhiu
nhc im sau: Xc tc b mt mt nhiu do to phc
vi cc hydrocacbon ca nguyn liu, iu kin tip xc
gia xc tc v nguyn liu khng tt, cho hiu sut v
cht lng xng thp.V sau ngi ta nghin cu s dng aluminosilicat v
nh hnh m u tin l t st bentonit. Vo nm 1936
Lin X s dng xc tc aluminosilicat quy m
cng nghip. Ngi ta tin hnh tng hp
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
33/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
35
aluminosilicat trong cc nh my ch to xc tc. Sau
trong cng nghip ch bin du m ngi ta dng
ph bin xc tc aluminosilicat tng hp v n c hot
tnh v chn lc tng i cao. Xc tc ny tngc s dng trong cng nghip cracking sut 30 nm.
Tuy vy, hin nay vic ci thin xc tc vn khng
ngng pht trin v n cui thp nin 60 ca th k
20, ngi ta chuyn sang ch yu dng xc tc cha
zeolit.
M vo nm 1972 s dng khong 80% cht xc
tc cha zeolit cho qu trnh cracking xc tc. Hng
nm M tiu th 130 nghn tn xc tc, trong ch
c 14 nghn tn l khng cha zeolit.
I. Vai tr ca xc tc trong qu trnh cracking
[2.119].
Xc tc trong qu trnh cracking c tm quan trng
rt ln. N c kh nng lm gim nng lng hot ha
ca phn ng, do vy m tng mc phn ng ln rt
nhiu. V d khi c mt ca xc tc 400o 5000C cc
olefin chuyn ha nhanh hn 1 000 10 000 ln so vi
craking nhit Dng xc tc cho php qu trnh tin hnh
iu kin mm hn, khi c mt xc tc lm tng tc
phn ng lm tng nng sut. Ngoi ra xc tc c tnhchn lc nn hng qu trnh ch bin theo nhng phn
ng c li thu c nhiu sn phm chnh mong mun, t
sn phm ph.
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
34/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
36
II. Nhng yu cu cn thit i vi xc tc
Xc tc cho qu trnh cracking i hi nhng yu cu
sau:
1. Hot tnh xc tc phi cao: [1.120]
Hot tnh xc tc l yu cu quan trng nht i vi
xc tc dng trong qu trnh cracking.
V mc ch ca cracking l nhn xng, nn phng
php dng hiu sut xng thu c nh gi hot
ng ca xc tc s n gin hn, hot tnh ca xc tc
cng cao s cho hiu sut xng cng ln. Do vy, hot tnh ca xc tc thng c biu din thng qua
ch s hot tnh. l gi tr ca hiu sut xng
(%KL) khi cracking nguyn liu mu trong iu kin
phng th nghim. Hot tnh xc tc ph thuc vo tnh
cht vt l - ha hc ca xc tc, m trc ht l ph
thuc vo thnh phn ha hc ca xc tc cng nh ph
thuc vo iu kin cng ngh ca qu trnh. Trong thc
t sn xut, da vo hot tnh ca xc tc, ngi ta
phn xc tc thnh cc loi nh sau:
+ Xc tc c hot tnh cao, hiu sut xng > 45%
+ Xc tc c hot tnh trung bnh, hiu sut xng t
30 n 40%
+ Xc tc c hot tnh thp, hiu sut xng < 30%.
Thnh phn ho hc, %
Oxyt nhm 13
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
35/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
37
Oxyt silic 87
Oxyt cc nguyn t t
him
2 4
Oxyt natri 0,02 0,2
Trng lng rt, g/cm3 0,8 0,9
hot tnh n nh 55 60
hot tnh theo ASTM 75 80
bn do mi mn, % 94 96
Thnh phn c ht, %
n 20 m
n 40 m
n 100 m
< 2 3
15 25
96 98
B mt ring, m2/g 400 450
Bng 1. Tnh cht ca xc tc FCC
Mt khi nim quan trng l hot tnh n nh ca xc
tc. Xc tc mi, trong iu kin cracking thng c
hot tnh cao, theo thi gian lm vic, hot tnh
gim dn ti mt gi tr n nh. Lc ny ngi ta coi
l hot tnh n nh ca xc tc hay hot tnh
bn, hot tnh cn bng. Sau mt thi gian lm vic ko
di na, hot tnh ca xc tc b gim xung do cc
to ra che ph nhanh cc tm hot tnh ca xc tc.
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
36/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
38
2. chn lc xc tc phi cao
Trc tin cht xc tc lm tng tc ca cc phn
ng c li trong nhng iu kin nhit v p sut
nht nh, sau c tc dng lm gim tc cc phn
ng ph ,nht l nhng phn ng gy ng c xc tc nh
phn ng to cc [6. 104]
chn lc ca xc tc l kh nng ca xc tc lm
tng tc cc phn ng c li, ng thi lm gim tc
cc phn ng khng mong mun. Trong qu trnh
cracking, chn lc ca xc tc quyt nh kh nng
to cc sn phm c gi tr ca n, l cc cu t
xng c tr s octan cao. Ngi ta c th nh gi
chn lc bng cch xc nh t l gia hiu sut xng
v cc (hay kh) cng mt su bin i. Xc tc
thng c nh gi ng thi hot tnh v chn
lc ca n so vi xc tc mu khi tin hnh trong cng
mt iu kin cracking. T s gia hiu sut xng v
cc (hay kh) cng ln th chn lc xc tc cng
cao. Sau mt thi gian lm vic c hot tnh v
chn lc ca xc tc u b gim do c nhng thay i
v tnh cht ca xc tc trong iu kin lm
vic.[1.121]
3. n nh phi ln [3.73].Xc tc ch to ra cn phi gi c nhng c tnh
ch yu (hot tnh, chn lc) sau mt thi gian lm
vic lu di. Cht xc tc c thi gian lm vic lu
di th gi thnh chi cho cht xc tc cng thp ( cho
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
37/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
39
d tin mua xc tc c t ) hn so vi khi mua xc
tc r m thi gian lm vic ngn.
n nh xc tc c trng cho kh nng khng thay
i cc tnh cht trong qu trnh lm vic. Xc tc c
n nh cng cao cng tt trong qu trnh s dng.
4. m bo bn c v bn nhit: [3.73]
Trong qu trnh lm vic, xc tc c xt vi nhau v
c xt vi thnh thit b lm cho xc tc d b v, do
lm tn tht p sut qua lp xc tc tng ln, lm
mt mt xc tc ln. V vy m xc tc phi m bo bn c.
Khi lm vic nhit c th thay i, khi nhit
cao qu m nu xc tc khng c bn nhit th c th
b bin i cu trc dn n lm gim cc tnh cht ca
xc tc.
5. Xc tc phi m bo thun nht cao [3.73]
Xc tc cn ng nht v thnh phn, v cu trc, v
hnh dng, v kch thc. Khi kch thc khng ng u
s to ra nhng vng phn lp v c tr lc khc nhau
v do s phn lp theo kch thc nn s ph v ch
lm vic bnh thng ca thit b. Mt khc khi kch
thc khng ng u lm tng kh nng v vn dn n
mt mt xc tc. Cu trc l xp khng ng u s lm
gim b mt tip xc dn n lm gim hot tnh xc
tc.
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
38/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
40
6. Xc tc phi bn vi cc cht lm ng c xc tc
[3.73]
Xc tc phi chng li c hiu qu tc dng gy ng
c ca nhng hp cht ca nit, lu hunh ( NH3, H2S ),
cc kim loi nng ko di thi gian lm vic ca xc
tc.
7. Xc tc phi c kh nng ti sinh [3.73]
y l yu cu quan trng trong qu trnh s dng
xc tc. Xc tc c kh nng ti sinh tt s nng cao
c hiu qu v nng sut ca qu trnh, lng tiuhao xc tc cng gim xung.
Xc tc b mt hot tnh trong qu trnh phn ng do
nguyn nhn chnh l cc to thnh sau phn ng bm
trn b mt hot ng ca xc tc. V th ti sinh
xc tc cn phi t cc trong l ti sinh.
Cng vi vic ci tin v hon thin dy truyn cng
ngh cracking xc tc, ngi ta cn khng ngng nng
cao cht lng xc tc tng hiu sut ch bin ca
qu trnh cng nh nng cao hiu qu ca qu trnh ti
sinh xc tc. T ch ch ding xc tc axit Al-Si dng
v nh hnh, ngi ta nghin cu thnh cng v a
vo ng dng loi xc tc dng kt tinh zeolie. Thnh
tu ny c th coi l cuc cch mng trong cng ngh
cracking xc tc. Loi xc tc ny cho hiu sut xng
v diezel cao, lm gim c t l cc v kh. Trong
nm 1969 c gn 90% cc phn xng cracking xc tc
M v Canada s dng xc tc zeolite X,Y, chng rt
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
39/85
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
40/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
42
(Me+)x[(Al2O3)x.(SiO2)y]z.2H2O
Trong : Me - l cation bi tr in tch
x,y - l cc h s tng ng
z - s phn t nc kt tinh trong Z
n v cu trc c bn ca Zeolit l t din TO4,
l mt cation T c bao quanh bi 4 ion O-2. Nu T l
Si th SiO4 l t din trung ha in tch , nu l nhm
Al3+ th t din AlO-4 mang mt in tch m:
O2-
O2- O2-
Si4+
O2-
Hnh 2. T din SiO4
O2-
O2- O2-
Al3+
O2-
Hnh 3. T din AlO-4
S thay th Si+4 bng nhm Al+3 lm xut hin mt
in tch m trong mng tinh th v n c b tr bi
cation b tr in tch hay cation i.
Tnh cht ca Zeolit c thay th bi cc cu trc
v hnh thi ca chng ,tc l s sp xp trt t ca
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
41/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
43
t din , phn th tch rng , s tn ti cc mao qun
v cc l ,kch thc ca cc mao qun v cc l. Ngoi
ra tnh cht ca Zeolit cn ph thuc vo t l Si/Al
v cation b tr in tch (K+
, Na+
...)
Quy tc Lowenstion xc nh rng : 2 nguyn t nhm
khng th tn ti ln cn nhau , ngha l trong cu
trc Zeolit khng th tn ti cc lin kt Si-O-Si v
Si-O-Al . V vy m t l Si/Al lun lun ln hn hoc
bng 1.
1.2 cu trc ca Zeolit [1.117]
V cu to, zeolit c to thnh t cc n v cu
trc c bn gi l n v cu trc Sodalit (hnh 4).
Nu cc n v ny ni vi nhau theo cc mt 4 cnh,
ta c zeolit loi A. Nu ni vi nhau theo mt 6 cnh,
ta c zeolit loi X hay Y c cu trc tng t nh
faurazit (hnh 5).
Hnh 4. n v c bn ca
zeolit
Hnh 4. Cu trc soladit.
Si+
O
O
Al+
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
42/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
44
Zeolit A Zeolit X
Hnh 5. Cu trc ca zeolit A v X, Y.
Ngy nay ngi ta ch to c hng trm loi
zeolit, chng -c c tr-ng bi kch th-c cc ca
s khc nhau. V d c tr-ng ca mt s loi zeolit
c dng ph bin trong cracking xc tc c dn
ra bng sau:
Zeolit Thnh phn ho hc ng knh l trung
bnh,
A Na2O.Al2O3.2SiO2.4,5
H2O
3,6 3,9
X Na2O.Al2O3.2,5SiO2.6
H2O
7,4
Y Na2O.Al2O3.4,8SiO2.8
,9H2O
7,4
Mordenit Na8O(Al2O3)8(SiO2)40.
24H2O
6,7 7,0 (2,9
5,7)
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
43/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
45
ZSM-5 v
11
5,4 5,6
Bng 2. c trng c bn ca mt vi loi zeolit
2. Zeolit v xc tc cha Zeolit dng cho qu trnh
cracking [1.117,118,119]
Khi ch to xc tc cracking, hm lng natri (Na)
cn phi gim ti cc tiu bi v s c mt ca Na
nhit cao v c mt hi nc, n lm gim i ng k
hot tnh cng nh chn lc ca xc tc cracking.Khi thay th Na bng cc cation kim loi ha tr ln
hn 2 hay bng 2, th d nh canxi (Ca), reni (Re) hay
cc nguyn t t him, s lm thay i c trng cu
trc ca zeolit. Kch thc l tng ln, ng thi khi
li to ra cc tm axit lm hoi tnh ca xc tng
ln.
Ngi ta cho thy rng, zeolit cha oxyt silic cng
nhiu, lng oxyt nhm cng t th axit ca n cng
tng. ng nhin khi tng t s oxyt silic/oxyt nhm,
khng c dn n ph hy cu trc ca zeolit. Hay ni
cch khc l t s ny cng ch tng n mt gii hn
nht nh.
Tnh cht hp ph ca zeolit xut hin khi chng
c tch m, bi v trong qu trnh tng hp, cc l
rng ca tinh th b cht y cc phn t nc. Nc c
th tch khi tinh th khi ta sy kh zeolite n nhit
t 300 3500C. Lc ny mng tinh th ca zeolite vn
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
44/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
46
c bo ton. Sau khi dehydrat ha, zeolite c dung
lng hp ph rt ln.
bn nhit cao cng l c trng rt quan trng
ca zeolite. Th d zeolite NaA bn n 6500C, NaY bn
n 700 750 0C , CaY n 8000C, LaY n 8500C. bn
nhit ca zeolit tng khi tng hm lng SiO2 hay tng
kch thc ca cc cation kim loi.
Qu trnh cracking xc tc thng dng zeolit loi
X, Y c cha cc nguyn t t him hay dng trao
i ion v c x l bng cc phng php c bit,
ng thi kt hp vi cc hp phn lm tng bn c,
bn nhit hay iu chnh kch thc l xp. Zeolit c
hot tnh cracking ln, v th ngi ta thng dng n
dng hn hp vi xc tc v nh hnh hay
aluminosilicat tinh th v c gi l xc tc cha
zeolit. Trong sn xut xc tc, ngi ta trn 10 n
20% (KL) zeolit v vi hp phn nh vy, xc tc cng
rt hot ng, hn hn xc tc aluminosilicat thng
thng. Hn na cc ch tiu kinh t cng t tt hn.
Trong cng nghip, ngi ta ch to xc tc cha
zeolit hai dng chnh. Xc tc dng cu v xc tc
dng bt. Xc tc dng bt v sau ci tin thnh xc
tc vi cu thng c p dng cho qu trnh crackinglp si (FCC), cn xc tc dng cu vi kch thc ht
t 3 n 5 mm thng c dng cho qu trnh cracking
xc tc chuyn ng (TCC).
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
45/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
47
Zeolit c hai loi kch thc l xp: kch thc
ca s v kch th-c l ln, khi -a chng vo trn
ln vi aluminosilicat, chng ta s iu chnh c cu
trc l ca chng nhn c kch thc l trong giihn thch hp nht, nhm tng chn lc ca xc tc.
V d, trong xc tc cha zeolit loi A, kch thc l
ca n khng vt qu 4 n 5. Trong cc l nh vy
propylen c th chuyn qua t do, nhng iu li
khng xy ra i vi izo-butylen. Do trn xc tc
nh vy c th tin hnh qu trnh polyme ho chn lc
propylen c trong hn hp vi izo-butylen m khng phi
phn tch chng. Hay t zeolit vi kch thc 5 c th
dng lm xc tc cracking chn lc n-parafin c
trong hn hp vi izo-parafin, v trong iu kin ,
izo-parafin b cracking khng ng k.
Xc tc cha zeolit X v Y c kch thc l khong 8
n 10 c dng cracking nguyn liu c thnh phn
phn on rng (v d gazoil). Khi cc phn t ln
ca nguyn liu vn c th d dng ti b mt ca xc
tc, cn cc phn t nh hn c th tip xc vi cc
tm hot tnh b mt trong ca xc tc. V cc l hp
cht cao phn t nn chng thng tp trung b mt
ngoi ca xc tc v do vy to iu kin thun li choqu trnh t chy cc khi ti sinh xc tc.
Zeolit loi X, Y, ZSM-5 (11) l loi c cc tnh
cht thch hp nht cho qu trnh cracking xc tc.
Kch thc l ln ca chng xp x 10 s cho php
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
46/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
48
khuch tn d dng cc phn t ca nguyn liu vo b
mt l xp ca chng cng nh khuch tn sn phm ra
ngoi. V vy chng c s dng ch to xc tc
cracking cng nghip. Thng thng cc zeolit ny lloi trao i cation (H+, NH4
+ hay cation a ha tr)
kt hp vi cc phng php x l thch hp v phi
trn vi aluminosilicat v nh hnh. Loi xc tc ny
c hot tnh cao hn hng trm ln v c chn lc
cao hn so vi xc tc aluminosilicat thun khit. Hiu
sut xng tng ln t nht l 20%, trong khi hiu
sut cc v kh li gim khi tin hnh cng mt iu
kin.
trn th gii cc cht xc tc cracking c nhiu
hng sn xut, l: Grace, Engel Grard, Mobil,
Fihtrol, AK20, Crosfiel, Catalystics
Cc c trng c bn ca xc tc cracking l: thnh
phn, trng lng tt, cu trc xp, hot tnh,
thnh phn c ht v bn.
Ngoi nhng u im trn xc tc cha zeolit vn cn
mt s nhc im nh sau:
+ Gi thnh sn xut chng cao
+ Nu s dng xc tc zeolit nguyn cht th tc
trao i cht ca qu trnh phc hi v trao i nhit
b hn tc chnh bn thn phn ng xc tc. V vy
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
47/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
49
m ta dng xc tc cha zeolit (zeolit tm trn cht
mang, 2 20% trn aluminosilicat tng hp).
Ni tm li, xc tc cha zeolit cho qu trnh
cracking c nhiu u im hn hn cc xc tc khc, nn
hin gi y cc nc cng nghip ch bin du m v
kh tin tin, ngi ta ln lt thay th xc tc cha
zeolit cho aluminosilicat tng hp. Hin nay ngi ta
ang s dng xc tc zeolit siu bn, n p ng c
mi yu cu ca xc tc trong qu trnh cracking.
IV. Nhng thay i tnh cht xc tc khi lm vic[1.122]
Xc tc cracking trong qu trnh lm vic b gim
hot tnh v chn lc. Hin tng ny ngi ta gi
l qu trnh tr ho xc tc. Qu trnh tr ho xc tc
cng nhanh nu ta tin hnh qu trnh iu kin cng
ngh kh khn, kht khe tng (v d nhit qu
cao, thi gian tip xc qu di, nguyn liu xu).
Ngoi ra cn xy ra cc qu trnh khc lm tng tc
tr ho. Chng ta c th phn qu trnh tr ho xc tc
lm hai qu trnh chnh, l s tr ho do tc dng
ca cc cht lm ng c xc tc v s tr ho do tc
dng lm thay i cc tnh cht l - ho ca xc tc.
Nguyn nhn ca s tr ho xc tc c th l do:
Tc dng ca cc c t nh NH3, CO2 ca cchp cht lu hunh m c bit l H2S nhit
cao.
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
48/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
50
S tch t cc kim loi nng di dng ccoxyt lm thay i chc nng ca xc tc.
S tc ng ca nhit cao v hi ncCc hp cht kh tc dng vi xc tc c th chia
lm 3 nhm:
Nhm khng tc dng vi xc tc nhit thp hn 6200C nh CO, CO2 v NH3.
Nhm lm gim hot tnh ca xc tc nhngkhng lm gim chn lc nh hi nc.
Nhm lm gim chn lc ca xc tc (H2S nhit trn 4250C v NH3 , SO2, SO3 nhit
trn 6200C).
T kinh nghim thao tc cng ngh cracking cho thy,
hot tnh ca xc tc c th c duy tr nu ta thm
hi nc vo nguyn liu, hay vic x l trc v sau
khi ti sinh xc tc. Thm hi nc khi ch bin nguyn
liu c lu hunh s c tc dng m v khi li lm
tng qu trnh n mn thit b v sn phm ca qu
trnh n mn li lm nhim bn xc tc, dn ti lm
gim hot tnh, chn lc ca xc tc.
Tc dng ng thi ca nhit cao v ca hi nc
lm gim hot tnh tng cng ca xc tc. Khi p dng
lp si (FCC), do cn phi duy tr iu kin cc t
lng ng trn xc tc v xc tc khng b qu nhit
khi ti sinh, ngi ta phi a vo mt lng nh hi
nc. Hn na, cng cn phi trnh s to cc qu t,
v iu dn ti ph v cn bng nhit ca h l phn
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
49/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
51
ng v ti sinh, do nhit to ra trong qu trnh ti
sinh khng b nhit thu vo ca cc phn ng
cracking trong l phn ng.
Hm lng cc trn xc tc khi ra khi l phn ng
ph thuc vo lng xc tc tun hon trong h thng.
i vi a s cc qu trnh FCC, khi dng xc tc
zeolit, lng cc to ra thng chim vo khong 1,3
n 1,8% KL xc tc, cn sau khi ti sinh l 0,1 n
0,05% KL.
Cc hp cht c kim v cc hp cht cha nit trong
nguyn liu u l cc phn t lm gi ho nhanh xc
tc. Nhiu nghin cu ch ra rng, s c mt ca cc
hp cht nit trong nguyn liu lm gim hiu sut xng
v cc sn phm trng. V d, hm l-ng nit tng t
0,1 n 0,4% KL, hiu sut xng b gim i ti 2 ln,
cn hiu sut gazoil nh cng b gim, ng thi lm
tng hiu sut cn nng v gazoil nng. Khi tng nhit
, tc dng c hi ca cc hp cht nit s gim.
S u c xc tc bi cc kim loi cng c
nhiu nghin cu cp ti v ch r c ch tc dng
ca chng n hot tnh ca xc tc. Khi lng ng cc
oxyt kim loi nng trn xc tc s dn ti lm gim
su cracking v gim hiu sut xng do tng qu trnhto cc.
Khi hm lng cc hp cht lu hunh trong nguyn
liu tng th hm lng cc kim loi nng nh niken v
vanadi cng tng theo, v a phn chng u tp trung
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
50/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
52
phn cn nng v phn on nha - asphan. V d, trong
du m c lu hunh th c ti 90% phc cht porphirin
cha vanadi, cn trong du cha t lu hunh th l
phc vi niken.V. Ti sinh xc tc [1,2,3]
Xc tc cracking sau mt thi gian lm vic b mt
hot tnh do cc to thnh bm trn b mt, hot mt s
phn ng ph to polymer che ph cc tm hot tnh ca
xc tc. xc tc c th lm vic c bnh thng,
phi ti sinh xc tc khi phc li hot tnh ca
n.
Bn cht ca qu trnh ti sinh l t chy cc bm
trn b mt xc tc. [2.121]. Ngi ta tin hnh t
cc bng khng kh nng trong l ti sinh xc tc. Kt
qu ca qu trnh t chy cc l sinh ra CO v CO2. Cc
phn ng chy ny ta nhiu nhit. Ngoi ra cn cc
phn ng kh cc hp cht lu hunh. Cc phn ng xy
ra khi ti sinh xc tc c miu t nh sau:
C + O2 CO2 Q = 33,927 34,069
MJ/kg
C + O2 CO Q = 10,629 10,314
MJ/kg
CO + O2 CO2 Q = 23,650 23,755
MJ/kg
H2 + O2 H2O Q = 1210,043
1210,252 MJ/kg
2
1
2
1
2
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
51/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
53
S + O2 SO2 Q = 9,132 9,222
MJ/kg
SO2 + O2 SO3
MeO + SO3 MeSO4
MeSO4 + 4H2 MeO + H2S + 3H2
Nhit lng to ra c dng cp nhit cho xc
tc mang vo l phn ng, ngoi ra cn tn dng sn
xut hi nc dng trong nh my.
Nhit ti sinh ph thuc nhiu vo cht xc tc
c dng v loi l ti sinh. Mc ti sinh cn phi
khng ch cht ch khng ch bo m hot tnh ca
xc tc m cn m bo vn v sinh mi trng, v
th khng nn c mt CO trong kh khi thi. Hn na,
qu trnh chy cng khng xy ra nhit qu cao
hay tch nhit cc b dn ti ph hu xc tc. Cn nu
nhit qu thp th tc ti sinh s chm, cc bm
trn xc tc chy khng trit . Sau khi ti sinh, hm
lng cc cn li trn xc tc phi l cc tiu (lng
cc cn cn li t 0,1 n 0,3% KL xc tc) khi
phc ti a hot tnh ca xc tc.[1.123,124]
Kh nng ti sinh c th nh gi bng cng chy
cc, cng chy cc cng cao, qu trnh ti sinh
cng nhanh, th tch thit b ti sinh yu cu cng
nh. Cng chy cc ph thuc vo nhiu yu t:
nhit , p sut ring phn ca oxy, hm lng cc bm
trn xc tc, cht xc tc v.v...
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
52/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
54
Yu t nhit nh hng ln cng chy cc: Qua
nghin cu ta thy nhit khong 540 6300C tin hnh
ti sinh xc tc l tt nht.
Tc ti sinh c th biu din theo phng trnh:
RT
En
OHOCPKPV
)1(K
22 21
Trong :
V - tc ti sinh.
PO2, PH2O - p sut ring phn ca oxy v
hi nc.
C - hm lng cc bm trn xc tc.
n - bc phn ng theo cacbon
K1, K2 - hng s.
Vy tng tc ti sinh th ta phi tng nhit
ti sinh (hiu qu nht vng ng hc), tng p
sut ring phn ca oxy trong khng kh, gim ng
knh cc ht xc tc.
Xc tc c ng knh l xp cng ln v ng u
th qu trnh ti sinh cng nhanh v oxy d khuch tn.
Tuy vy iu ny b gii hn bi bn ca xc tc v
mt s tnh cht khc ca n.
Qu trnh ti sinh xc tc bng phng php t cc
cha gii quyt c vic kh cc kim loi nng hp ph
trn xc tc. V vy hon thin qu trnh ti sinh
ngi ta tin hnh thm qu trnh trao i ion kh
cc kim loi nng, iu ny gii quyt c s nng cao
c hiu qu ca qu trnh ti sinh xc tc.
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
53/85
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
54/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
56
CH-ng IIINGuyn Liu V Sn PHm
Ca QuTRnh Cracking Xc Tc
I. Nguyn liu ca qu trnh cracking xc tc
[1.124,125].
So vi cc qu trnh xc tc khc cracking xc tc
c cng sut ln nht: cng sut cm cracking xc tc
t ti 3,2 4,8 triu tn/nm, ngha l cng sut cu
n ch thp hn cm chng ct kh quyn chn khng.
Vi cng sut cao nh vy nn dung lng tng ca qu
trnh cracking xc tc cao. V d Hoa K nm 1967
cracking xc tc chim 55% lng du th. Con s ny
phn nh thnh phn phn on ca nguyn liu cracking
xc tc thay i rng [8.95]. Nguyn liu c bn cho
qu trnh cracking xc tc l phn ct chn khng ca
cn du th khi chng ct kh quyn. Chng thng cha
5 10% phn on si n 3500C v c nhit si cui
ti 520 5400C (chim khong 25 30% du th). Trong
nhiu trng hp, ngi ta cng c th dng c phn
on nh ca chng ct kh quyn, phn on kerosen-
gazoil ca cracking nhit hay cc ho v c th c phn
rafinat ca qu trnh kh asphan mazut v gudron trong
sn xut du nhn hoc l phn on mazut ca du t
kim loi. Cc c trng quan trng nht ca nguyn liu
c nh hng quyt nh n cc ch tiu ca qu trnh
cracking l thnh phn phn on, hng s c trng K,
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
55/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
57
thnh phn nhm hydrocacbon, hm lng nha - asphan,
hm lng cc tp cht nit, lu hunh, kim loi v cc
ho.
Khi cracking trn xc tc cha zeolit, do c hot
tnh cao m nh hng ca thnh phn phn on ca
nguyn liu khng phi l yu t quan trng. Quy lut
thng thng l khi tng phn nh (hay cn gi l
nh) ca nguyn liu, hiu sut hydrocacbon loi C3, C4
v xng u tng ln, cn hiu sut H2 v cc gim
xung. Nu nguyn liu l phn ct chn khng c t
phn on nng (
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
56/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
58
hu s to nhiu kh lm gim hiu sut xng v gim c
tr s octan ca xng. Nguyn liu khng cho php cha
hm lng ln hydrocacbon thm a vng (v trong qu
trnh d ngng t to cc bm trn b mt xc tc),asphan v cc tp cht cha N v S.
Nguyn liu cng nng cng cha nhiu asphan v kim
loi, khi cracking cn phi qua x l bng hydro ho
lm sch nhn c nguyn liu c cht lng cao cho
qu trnh cracking xc tc.
Ni tm li, trc khi a nguyn liu vo qu trnh
cracking xc tc, chng ta phi nghin cu k cht
lng ca nguyn liu, loi xc tc dng v tu theo
iu kin k thut, hiu qu ca cc phng php lm
sch nguyn liu yu cu nguyn liu dng m ngi ta
quyt nh phng php lm sch nguyn liu cho thch
hp.
Trong cng nghip cracking xc tc, ngi ta c th
s dng mt trong cc nhm nguyn liu sau:
Nhm 1: l nhm nguyn liu nh c tn l phn
on kerosen - sola nhn c t qu trnh chng ct
trc tip v c gii hn si t 210 n 3600C. Chng c
t trng trung bnh t 0,860 n 0,830. Trong lng
phn t trung bnh vo khong 190 200. y l nhm
nguyn liu tt nht dng sn xut xng t v xng
my bay.
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
57/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
59
Nhm 2: l nhm nguyn liu ly t phn on
gazoil chng ct chn khng c nhit si t 300 n
5000C (hay 5500C). Nhm ny c cc c trng l t trng
trung bnh t 0,880 n 0,920, trng lng phn t
trung bnh t 280 n 330.
Nhm 3: l nhm nguyn liu c thnh phn rt
rng, c gii hn si t 210 5000C.
Nhm 4: l nhm nguyn liu c nhit si t 300
4500C.
Trong s cc nhm nguyn liu k trn th nhm
gazoil chn khng l ph bin nht trong qu trnh
cracking xc tc. Trong nhng nm gn y, khi nguyn
liu tt ngy mt cn dn v nht l khi ch to c
xc tc cracking mi v cng ngh mi c hiu qu hn,
ngi ta tin ti s dng nguyn liu ngy cng nng
hn, cht lng xu hn m vn cho php nhn c xngvi nng sut cao v cht lng tt. l xu hng ci
tin qu trnh cracking xc tc trong hin i v trong
tng lai.
II. Cc sn phm ca qu trnh cracking xc tc
[1,2,3]
Cht lng ca sn phm cracking xc tc thay i
trong mt khong rt rng v ph thuc vo nhiu yu t
nguyn liu, loi xc tc v cc thng s cng ngh ca
qu trnh. Trong thc t qu trnh cracking xc tc
thng nhn c cc sn phm sau:
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
58/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
60
1. Sn phm kh
Hiu sut kh cracking chim khong 10 25% lng
nguyn liu em cracking. Hiu sut ny ph thuc vo
iu kin cracking. Thnh phn ca kh cracking ph
thuc vo bn cht ca nguyn liu v bn cht ca xc
tc.
Ch tiu Nhm 1 Nhm 2 Nhm 3 Nhm 4
T trng 0,8300,87
0
0,8300,92
0
0,8700,8
85
0,8700,8
75
Thnh
phn phn
on
t0 si
u (0
C)
200 215 300 315 225 235 n 250
t0 si 10%
(V)
225 240 335 355 290 305 275 300
t0 si
50%
260 270 420 445 390 400 335 375
t0 si
80%
490 500 385 450
t0 si
90%
290 320 520 540
t0 si 315 360 540 550 515 520 420 490
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
59/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
61
cui (95%) (95%) (95%)
Hm lng
S (%) TL 0,2 0,6 0,6 1,8 0,35
0,75
0,5 1,4
cc %
TL
0,2 0,9 0,2 0,3 0,05
0,2
Bng 3. c tnh 4 nhm nguyn liu ca qu trnhcracking xc tc.
Kh hydrocacbon % khi lng
C1 C2
C3
C4
C5
10 25
25 30
30 50
10 20
Bng 4: Sn phm kh ca qu trnh
cracking.
Sn phm kh c a n b phn tch kh. Sau khi
phn on, kh kh c s dng lm nhin liu kh.
Cn phn on propan propylen v butan butylen
c dng lm nguyn liu cho qu trnh alkyl ho hay
nguyn liu tng hp ho du v ho hc. Phn on C5
c pha vo xng. Trong phn on C3, hm lng propylen
c th t ti 70 80%. Trong phn on C4, hm lng
buten l 45 55%, hm lng izo-butan l 40 60% v hm
lng n-butan nh, ch vo khong 10 20%.
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
60/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
62
2. Xng cracking xc tc
Xng l sn phm chnh ca qu trnh, hiu sut xng
cracking xc tc thng thu c t 30 55% lng nguyn
liu em cracking. Hiu sut xng v cht lng xng ph
thuc vo cht lng nguyn liu, xc tc v ch cng
ngh.
Nu nguyn liu c hm lng hydrocacbon naphten th
cho hiu sut v cht lng xng cao. Nu nguyn liu
c hm lng ln parafin th nhn c xng c tr s
octan thp. Trong nguyn liu c hm lng lu hunhcao th xng nhn c c hm lng lu hunh ln,
thng chim khong 15% trng lng lu hunh cha
trong nguyn liu.
Xng nhn c t qu trnh c t trng khong 0,72
0,77. Tr s octan theo phng php nghin cu (RON)
khong 8791.
Thnh phn ho hc ca xng cracking xc tc khc
hn vi xng cracking nhit v xng chng ct trc
tip. Xng cracking xc tc c tr s octan cao hn, c
cha 9 10% trng lng hydrocacbon thm. Ni chung
xng cracking xc tc l cu t c bn ch to xng
thng phm.
Phn on xng cc dy chuyn cng ngh Lin bang
Nga thng c nhit si cui l 1950C, cn cc nc
khc thay i c th l 204 hay 2200C. Chng c tnh
cht c trng c trnh by bng sau:
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
61/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
63
204d
Hm lng S (% KL)
Tr s octan (sch)RON
MON
Thnh phn
hydrocacbon (%)
Hydrocacbon thm
OlefHin
Naphten
Parafin
0,72 0,77
0,01 0,20
87 95
78 85
25 40
15 30
2 10
35 60
(izo-parafin chim phn
chnh)
Bng 5. c trng ca xng Cracking xc tc
3. Phn on si cao hn.
Phn on ny c chia thnh:
Phn on 195 3500C v phn cn c nhit caohn 3500C
Phn on 195 2700C dng ch to nhin liukerosen
Phn on 195 3500C dng ch to nhin liudiezen
Phn on 270 4200C lm nguyn liu sn xutcacbon k thut.
Phn on ln hn 3500C hay ln hn 4200C c dnglm FO hay nguyn liu cho qu trnh cc ho.
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
62/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
64
Thnh phn v tnh cht c trng ca phn on
kerosen gazoil c trnh by bng sau:
Ch tiuPhn on c nhit si, 0C
195
270
270
350
350
420
> 420
204d
Nhit ng c,
0C
Tr s xetan
Tr s it, g/100 g
Hydrocacbon thm, %
V
cc ho
conradson, % KL
0,860,
95
40
60
20 35
10 20
0,86
0,97
20
50
5 10
60 80
0,05
1,0
0,960,
99
0 5
3 5
50 75
5 10
1
11
1025
Bng 6. c trng ca cc phn
on.
Sn phm c trng cho cc phn on ny l:
* Gazoil nh:
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
63/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
65
Gazoil nh ca qu trnh c nhit si 175
3500C. So snh vi nhin liu diezen th n c tr s
xetan thp v hm lng lu hunh kh cao.
Vi nguyn liu l phn on xola t du h
parafinic th gazoil nh nhn c tr s xetan cao (45
56). Vi nguyn liu hydrocacbon naphten thm th
gazoil c tr s xetan thp (25 35).
Cht lng gazoil nh khng ch ph thuc vo thnh
phn nguyn liu m cn ph thuc vo cht lng xc
tc v ch cng ngh. Gazoil nh dng lm cu t pha
cho nhin liu diezen, c th lm nguyn liu sn xut
b hng hay lm cu t pha long mazut.
Gazoil nh c c tnh sau:
T trng 204d = 0,83 0,940
Thnh phn ho hc gm:
Lu hunh 1,7 2,4% trng lng
Hydrocacbon olefin 6%
Hydrocacbon thm 30 50%
Cn li l hydrocacbon parafin v naphten.
* Gazoil nng:
L sn phm cn ca qu trnh. Cht lng ca n ph
thuc ch cng ngh, ngun nguyn liu v cht lng
gazoil nh.
Gazoil nng c nhit si > 3500C, c t trng 204d
= 0,89 0,99, n cha mt lng ln tp cht c hc.
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
64/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
66
Hm lng lu hunh trong cao hn khong 1,5 ln so
vi nguyn liu ban u.
Dng lm nguyn liu cho cracking nhit v cc ho
hoc lm nhin liu t l. Ngy nay ngi ta cn dng
n lm nguyn liu sn xut b hng.
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
65/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
67
Phn IICng Ngh CrackingXc Tc
Ch-ng I.
Cc yu t nh h-ng n qu trnhcracking xc tc
nh hng n cc ch tiu lm vic ca qu trnh
cracking xc tc khng ch l nguyn liu v cht xc
tc m cn c cc thng s cng ngh ca qu trnh. Cc
thng s cng ngh bao gm: nhit , p sut, tc
np liu khng gian th tch hay trng lng (cn gi
l tc np liu ring), bi s tun hon xc tc v
mc bin i hay su chuyn ho.[1.127]
i. Nhit [1.130].Qu trnh cracking xc tc thng tin hnh nhit
480 5500C. Khi tin hnh tng nhit , lc u
hiu sut xng tng v sau t n cc i ri gim
xung. iu ny l do qu trnh phn hu tng, lm phn
hu c cc cu t xng va c to thnh.
390 420 450 480 510 540 425 450 475 500 525 C
30
20
10
0
4
6
8
10
Hiu
sut
x
ng
v
Hiu
sut
cc,
NC(sch),
%95
100
90
85
80 40
50
60
70
80
%V
Nhit
Ch s octan
chuyn ha
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
66/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
68
Hnh 6. S ph thuc ca hiu sut sn phm cracking
vo cc thng s cng ngh.
Khi tng nhit , phn ng phn hu tng nhng ng
thi cc phn ng bc 2 nh dehydro cng tng, lm tng
hiu sut hydrocacbon thm v olefin. Khi trong sn
phm kh hm lng C1 C3 tng, cn C4 gim, t trng
v tr s octan tng ln.
Cc thng sNhit trung bnh trong
TBP
415 452 480 513
Hiu sut cc sn phm
(%TL)
Kh kh 2,31
Kh bo 5,00 5,13 8,34 18,8
0
Xng 30,29 7,49 9,41 9,45
Gasoil nh 59,20 30,72 32,45 37,4
2
Gasoil nng 53,30 46,30 28,1
0
Cc 3,20 3,30 3,50 6,60Tng cng 100,0
0
100,0
0
100,0
0
100,
00
su chuyn ho (%TL) 40,80 46,70 53,70 71,9
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
67/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
69
0
Tr s octan ca xng
(RON)
khng c pha ch
84,10 91,70 93,70 94,4
0
c pha 0,8 ml TEP/ 1lt
xng
93,00 98,20 98,20 98,5
0
T trng ca xng 1515d 0,748 0,748 0,75
7
Bng 7. nh hng ca hydrocacbon n hiu sut vcht lng ca sn phm vi nguyn liu l phn on
xola (du m Lin X).
ii. p sut.nh hng ca p sut n hiu sut v cht lng
xng ca qu trnh cracking c trnh by trn hnh 7.
Khi tng p sut, hiu sut xng tng ln, hiu sut
kh C1 C3 gim, hm lng olefin v hydrocacbon thm
gim, hm lng hydro-cacbon no tng v do vy cht
lng xng gim (tr s octan NO gim).
Nhit
,
C,
%KIL
N
SP
tng,
Xng,
Kh,
%KL
Cc,
%KL
Cn,
%KL
Mt
mt,
RHno,%
V
RHO,
%V
RHa,
%V
40 64, 81, 49, 11, 3,7 32, 3,2 66, 7,7 25
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
68/85
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
69/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
71
Hnh 7. nh hng p sut n hiu sut
v cht lng xng
Vy khi tng p sut s tng hiu sut xng, cn
hiu sut kh gim, nhng qu trnh to cc tng. Vic
tng p sut ca qu trnh cracking xc tc khng c
hiu qu kinh t cao. V vy ch tin hnh p sut
thng.
iii.Mc chuyn ha [1.127,128].i vi hydrocacbon tinh khit, khi tham gia phn
ng, mc chuyn ho c o bng lng sn phm to
thnh theo thi gian. Nhng i vi phn on phc tp
nh phn on du m, trong cracking xc tc ngi ta
li o lng xng l sn phm chnh v sn phm nh kh
v cc. Nu gi y l % th tch ca sn phm vi im
si cui cao hn im si cui ca xng, th chuyn
ho C c tnh theo biu thc:
C = 100 y
ng nhin cch xc nh nh vy cha st vi thc
t. hiu chnh theo s bin i ho l trong qu
trnh to xng v kh, ngi ta xc nh mc bin
i theo cng thc sau:
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
70/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
72
C = 100 y(100 z)
y z l % xng c trong
nguyn liu.
Trong qu trnh cracking xc tc, ngoi mc bin
i, cn c cc thng s khc quan trng khc.
iv. Tc np liu ring [1.128].Tc np liu ring (hay tc khng gian np
liu) l t l gia lng nguyn liu c np trong
mt n v thi gian trn lng xc tc trong reactor
(hay t l v th tch ca chng) v c k hiu bngM/H/M hay V/H/V (V/V/H).
Nu P l p sut trong reactor v c tnh bng
(at) th chuyn ho C c lin quan vi M/H/M theo
biu thc:
M/H/M
P.K
C100
C
Phng trnh biu din p dng rt ng vi trng
hp xc tc c nh, y khng xy ra s chuyn ng
ri hay s xo trn ca hi nguyn liu v sn phm.
Trong trng hp cracking xc tc vi lp si ca xc
tc (FCC), chuyn ho C l ph hp vi cng thc
sau:
M/H/M
P.K
100
C1100
C2
K l hng s tc tng cng ca qu trnh.
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
71/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
73
Ta thy rng khi tng tc np liu ring, s lm
gim chuyn ho. Cn khi gim tc np liu ring
th chuyn ho tng, v rng tc np liu l i
lng ngc vi thi gian phn ng. Khi s dng xc tcc hot tnh cao, ta c th tng tc np liu v
nh vy s tng c nng sut ca thit b.
Trong thc t, nu dng xc tc aluminosilicat v
nh hnh, tc np liu th tch ch t t 4 5
h1. Nhng nu dng xc tc cha zeolit, tc np liu
th tch l 80 120 h1
khi tnh trong ng ng ca
reactor v t 20 30 h1 khi tnh trong lp si ca
reactor.
Khi tng tc np liu, nu ta tng nhit phn
ng, s tng tr s octan ca xng v tng hiu sut
olefin trong kh. l phng php chnh iu khin
ch sn phm propylen v buten trong qu trnhcracking xc tc.
M/H/M
0,2 1,0 2,0 3,0
70
50
30
10
6
10
%KL%V
2
%%
Cc
2 4 6 8 10
chuyn chuyn
C
80
60
40
20
6
10
2
%KL%V
X/RHHnh 8. nh hng ca tc np
liu rin
Hnh 9. nh hng ca
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
72/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
74
v. T l l-ng xc tc, nguyn liu hay bi s tunhon xc tc [1.129]
Khi dng xc tc cha zeolit, cho php gim t l
X/RH xung cn 10/1 so vi xc tc v nh hnh l
20/1. Nu khi dng cng ngh xc tc chuyn ng vi
kch thc ht xc tc t 3 5 mm, t l X/RH cn thp
hn na, ch khong 2 5/1.
Khi thay i t l X/RH s lm thay i nhit ca
reactor, thay i thi gian lu ca xc tc trong
reactor v l ti sinh, ng thi cng lm thay i c
lng cc bm trn xc tc trong mt chu trnh.
Nu ch n nh, tng t l X/RH s lm tng
chuyn ho, tng hiu sut cc/nguyn liu, nhng hm
lng cc bm trn xc tc li gim xung. iu ny
c gii thch l do lng cc c dn ra mt
lng xc tc ln hn. Khi gi tc np liu M/H/M l
khng i, nu tng t l X/RH th thi gian tip xc
gia xc tc v nguyn liu gim, v nh vy hot
tnh trung bnh ca xc tc tng ln. l l do t
hiu qu cao ca qu trnh vi xc tc lp si (FCC).
Nh t hiu qu cao m cho php gim kch thc ca
thit b. Nhng d dng nhn thy rng, nu tng cao
qu mc tun hon xc tc s lm nh hng n qu
trnh tch hi bm trn xc tc v lm nh hng n
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
73/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
75
qu trnh ti sinh l ti sinh v cc trang thit b
km theo.
Ni chung thng s bi s tun hon xc tc rt quan
trng trong qu trnh cracking xc tc, n nh hng
khng nhng ln hiu sut v cht lng sn phm n
cc thng s khc m cn nh hng n vic xc nh
kch thc cc thit b chnh ca qu trnh. V vy ta
phi chn c thng s ny mt cch ti u.
vi. Hiu ng nhitHiu ng nhit ca qu trnh bng tng hiu ng
nhit ca cc phn ng ring bit ca qu trnh, hiu
ng nhit ph thuc vo su chuyn ho.
Ch-ng IICng ngh cracking xc tc
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
74/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
76
I. Lch s pht trin cng ngh cracking xc tc
[1,2,3]
Qu trnh cracking xc tc c nghin cu t
cui th k 19, nhng mi n nm 1923, mt k s ngiPhp tn l Houdry mi ngh a qu trnh p dng
vo cng nghip. V n nm 1936 nh my cracking xc
tc u tin ca Cng ty Houdry Praess Corporahon c
xy dng M. Dy chuyn cracking xc tc u tin ny
c a vo cng ngh ch bin du, l h thng
cracking xc tc trong lp xc tc tnh, h thng lm
vic gin on. V sau ny, h thng loi trn i
vo lch s v n c nhng nhc im sau:
+ Qu trnh lm vic gin on nn nng sut thit
b thp
+ Ch lm vic ca h thng khng n nh v vic
iu chnh cc thng s k thut ca h thng kh khn,
phc tp trong vn hnh
+ Trong qu trnh lm vic hot tnh ca xc tc
thay i lin tc lm nh hng n cht lng sn phm
v cn bng vt cht ca h thng.
Nm 1941, xut hin qu trnh cracking vi lp xc
tc chuyn ng thay th cho qu trnh Houdry. Vic
tin hnh cracking v ti sinh xc tc c thchin cc thit b ring bit.
+ Thit b phn ng (reactor)
+ Thit b ti sinh (regenerator)
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
75/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
77
Xc tc t thit b phn ng vo thit b ti sinh
v ngc li hoc bng t chy, hoc bng cng bc.
Xc tc lm vic c cha cc chuyn ng vo l ti
sinh, cn xc tc ti sinh vo l phn ng to thnhmt chu trnh lin tc. Dy chuyn loi ny Nga c
tn gi l loi 43-1 v 43-102, cn nc khc c tn
l Thermofor (TCC) hay Houdry Flow. Tuy nhin cc dy
chuyn ny cng v sau cng lin tc c ci tin so
vi dy chuyn ban u khu vn chuyn xc tc (
dng vn chuyn bng hi thay cho vn chuyn bng c
hc).
Nm 1942, dy chuyn cracking xc tc lp si (FCC)
u tin c a vo hot ng vi cng sut 12.000
thng nguyn liu/ngy. Loi dy chuyn ny c tn l
Up Flow (model I). Trong dy chuyn ny, xc tc c
a ra t nh l phn ng v l ti sinh.
Sau , vo nm 1944 ngi ta tng ng knh ca
cc thit b phn ng v ti sinh, qu trnh tch hi
sn phm c thc hin ngay trong thit b phn ng,
ti sinh xc tc dng tng si v qu trnh thi cng
ngy cng c ci tin cho xc tc chuyn ng t
pha di v ly ra ngoi y thit b. Dy chuyn c
thit b hot ng nh vy mang tn l Dow Flow modelII, v l dng nguyn thu ca thit b phn ng v
ti sinh lp si hin i ngy nay. Tip theo, ngi ta
cng ci tin c hnh dng ca xc tc. Xc tc ph
bin l loi c dng hnh vi cu, nn gim c s mt
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
76/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
78
mt xc tc hay s mi mn thit b, nng cao hiu qu
tch ca cc xyclon.
Trong dy chuyn model I, t l xc tc/nguyn liu
u (X/RH) ch t gii hn cc i l 3, nhng model
II t l X/RH c th tng ln t 3 10. n nm
1946, model III l loi cn bng p sut c thit
k bi hng M. W. Kellogg.
Nm 1947, hng UOP thit k loi FCC trong
thit b phn ng v thit b ti sinh chng ln nhau
trn cng mt trc. n nm 1951, loi Orthor Flow utin ca M. W. Kellogg xut hin. Sau hng Standard
Oil thit k mt loi FCC mi gi l model IV, l
ci tin ca model III v dy chuyn cng ngh model IV
u tin p dng trong cng nghip vo nm 1952.
Cng vi thi gian, FCC ngy cng c ci tin
c c hiu sut, cht lng xng cao hn v c th
dng nguyn liu ngy cng nng hn, vi cht lng
nguyn liu ngy cng xu hn.
II. La chn cng ngh cracking xc tc [1,3]
Qua lch s pht trin ca qu trnh cracking xc
tc, ng thi qua phn tch nh gi cc yu cu khc
nh ch lm vic, nguyn liu xc tc... ta thy qu
trnh FCC c rt nhiu u im v thun li, h thng
ny c s dng ngy cng ph bin trong cng nghip
du m, n c cc hng cng nghip hng u trong
lnh vc ny nh UOP, Kellogg, Shell, IFP, Exxon...
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
77/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
79
nghin cu hon thin hn nhm mc ich t nng
sut hiu qu cao nht, s dng nguyn liu nng hn,
tit kim c xc tc... v phi l kinh t nht.
Qua thc t dng h thng cracking xc tc lp si
s dng xc tc dng bi hay vi cu, ngi ta thy n
c nhiu u im hn h thng cracking xc tc trong
lp xc tc chuyn ng. Nhng u im l:
+ Cc thit b chnh ca qu trnh l thit b phn
ng v thit b ti sinh u c cu to rt n gin,
so vi cc dng thit b khc ca qu trnh cracking
thc t chng l hnh rng.
+ S tun hon xc tc t thit b phn ng n
thit b ti sinh v ngc li l nh s vn chuyn
lin tc ca hi v kh trong mt gii hn rng.
+ Do s khuy trn mnh m ca xc tc v hi nguyn
liu dn n s ng nht v nhit trong ton b th
tch lp xc tc thit b phn ng cng nh thit b
ti sinh, khc phc c hin tng qu nhit cc b.
+ H thng ny c kh nng ch bin cc dng nguyn
liu khc nhau, nh t nguyn liu l phn on kerosen
n nguyn liu nng l mazut, lm tng tnh vn nng
ca h thng.
+ H thng ny c cng sut lm vic ln v c thi
gian tip xc ngn (thi gian tip xc gia nguyn liu
v xc tc l cc tiu) dn n vic t c hiu sut
xng cc i v olefin nh khng xy ra phn ng ngng
t bc hai m to xng. ng dng phng php ti
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
78/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
80
sinh (chy hon ton CO trong thit b ti sinh) dn
n t hm lng ct cn rt thp trong xc tc.
Qua cc u im ta chn s cng ngh xc tc
lp si FCC vi thi gian tip xc ngn cho qu trnh
cracking xc tc.
III. Dy chuyn FCC vi thi gian tip xc ngn
Trc ht nguyn l ca qu trnh cracking xc tc
c th miu t bng s sau:
Qu trnh cracking xc tc thng c tin hnh
iu kin cng ngh sau:
Nhit 470 5500C
p sut trong vng lng ca l phn ng 0,27 MPa
Tc khng gian th tch truyn nguyn liu tu
theo dy chuyn cng ngh c th t 1 120m3/m3.h
Xc tc l zeolit mang tnh axit.
1. S dy chuyn FCC thi gian tip xc ngn:
Dy chuyn cng ngh FCC gm ba b phn chnh:
Nguyn
Chunb
Lphn
Sn phmqua chng
Xc tc
Xc tc
L ti sinhxc tc1
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
79/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
81
Reactor
Ti sinh v vn dng nhit ca kh khi
Phn on phn chia sn phm.
a)Thuyt minh dy chuyn cng ngh1. B cha nguyn liu u 15.
Thit b gia nhit
2. Bm16. ng dn hi sn
phm
3. Van tit lu17. Thit b phn ng FCC
4. L t18. Thp ti bay hi
5. Thit b phn ly tch cn bn 19. Bphn ng ng
6. B cha sn phm 20.Xyclon 2 cp
7. Thit b trao i nhit 21.Thit b ti sinh xc tc
8. Thit b lm mt bng khng kh 22.Van l
9. Thit b lm lnh bng nc 23.Bung lng tch
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
80/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
82
10. Thp chng tch sn phm 24.Ni hi tn dng nhit
11. B lng tch 25.Thit b tn dng nhit
12. Thp tch kh 26.Thit b lc in
13. Thp n nh 27.My nn kh
14. Thit b phn dng2. Nguyn l hot ng:+ B phn Reactor - ng ng:
Nguyn liu mi t b cha nguyn liu (1) c cho
qua thit b trao i nhit ng chm, nguyn liu mi
c th c trn vi phn tun hon (HCO) (6),(l phn
on du nng ca qu trnh cracking xc tc ) v cn
y thit b (5), sau cho qua l t nng nguyn
liu cracking Nguyn liu cracking c tip xc vi
xc tc nng ti sinh i vo y ca ng ng(19),
khi nguyn liu bay hi cng vi hn hp ca hi
nng v xc tc c i ln pha trn ti nh ca ng
ng, ng thi xy ra cc phn ng cracking xc tc.
Hu ht nguyn liu u tham gia phn ng v chuyn ho
trong ng ng, cn reactor c dng nh mt thit b
tch xc tc v hi hydrocacbon.
Mt b phn c thit k c bit, b tr gn
van chn, dng hi nc thi xc tc v du, lm nh
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
81/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
83
vy s hn ch n mc ti a hin tng trn quay tr
li ca xc tc v hi kh lm vic. Vng ng ng
v b phn tch hi ca reactor c thit k cho qu
trnh FCC vi thi gian tip xc ngn gia xc tc vdu. Sau khi tch khi xc tc, hi sn phm nng (16)
c chuyn ti ct phn on. Xc tc lm vic (10)
c cho qua vng tch hi (cn gi l b phn ra xc
tc) bng cch thi hi nc vo. B phn ra khng ch
lm nhim v ui ht hydrocacbon hp ph trn xc tc
m cn lm ti cc ht xc tc chng khng dnh vo
nhau trc khi sang l ti sinh. Cn iu chnh mt tc
hi thch hp cho nhim v ny. Cn thit phi kim
tra cht ch thi gian lu ca xc tc trong b phn
ra trnh phi dng qu nhiu khng kh trong l ti
sinh. p sut trong reactor c khng ch bng b phn
iu chnh p sut ca ct phn on.
+ L ti sinh v khi tn dng nhit ca khi l:
Xc tc c cha cc (cc bm trn xc tc) c
chuyn qua van iu khin (23) v khng ch bi b kim
tra mc xc tc trong l phn ng, sau i vo l ti
sinh. Xc tc vo l ti sinh theo hng tip tuyn vi
thnh l. Mc ch chnh ca ti sinh l t chy cc
bm trn xc tc lm vic bng oxy ca khng kh,khi to thnh CO, CO2, hi nc, nh vy m tr
li b mt hot tnh cho xc tc. Sau khi nn, khng
kh t c cho vo y l ti sinh, qua li phn
phi trn c hiu qu khng kh v xc tc. S chy
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
82/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
84
cng xy ra trong lp si v t c iu , tc
ca khng kh phi t ln hn 1 m/s. Xc tc ti
sinh c chuyn vo ng ng sau khi ui c sch
kh qua mt van l m s hot ng van ny c khngch, iu khin t ng nh b phn iu chnh nhit
ca reactor, ri sau xc tc c trn vi nguyn
liu cracking v hon thnh mt chu trnh. ng thi
ngi ta tho xc tc bn gi ho ra, b sung xc
tc mi m bo hot tnh n nh ca xc tc
theo thi gian lm vic.
Kh ca qu trnh chy cc v cc ht xc tc chuyn
ng t pha c vo pha long nh l ti sinh, qua
hai cp xyclon gi li cc ht xc tc v tch kh.
Sau , kh khi c qua bung lng (23) tch tip
bi xc tc, ri qua b phn tn dng nhit( 24), tip
theo kh khi c lm sch bi xc tc bng lc
in(26) ri i ra ngoi theo ng khi.
+ B phn phn chia sn phm:
Hi sn phm (16) c np vo ct phn on chnh
chia thnh cc sn phm khc nhau, xng v phn nh
hn c cho qua b phn ngng t ri vo thit b tch
kh. Sau khi tch kh, ta nhn c phn on C1,C2( I
), cc sn phm ny c th c dng lm kh nguynliu cho dy chuyn. Phn on C3,C4(II) cha nhiu
propylen v buten c dng lm nguyn liu cho dy
chuyn alkyl ho v sn phm tip theo l xng kh
butan
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
83/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
85
T ct phn on chnh, ta cn nhn c cc phn
on sn phm nh naphta nng, LCO v HCO. Phn HCO c
th cho tun hon li mt phn , v cui cng l phn
du cn c lm sch khi bn xc tc (5). Mt phnsn phm nh ca thit b tch bn xc tc cng c
cho tun hon cng vi HCO.
IV. H-ng pht trin v
ci tin ca FcC trong
lc du [1.150,151]
T thp nin 90 tr li
y, qu trnh FCC vn khng
ngng c ci tin c v
cng ngh v xc tc to
cho FCC trong tng lai ph
hp vi yu cu ca cng ngh lc - ho du, ng thi
cho php s dng c nguyn liu nng hn, nhim bn
hn, ngha l vi cht lng nguyn liu ngy cng xu
hn. T mc tiu , cc nh thit k v cng ngh
t ra cc nhim v chnh sau:
1- Ci tin v cng ngh thch ng vi nguyn
liu c cht lng xu m hiu sut xng hay phn ct
vn t cc i, gim lng cc, nng cao cht lngca xng.
2- Ch to v ci tin cht xc tc c bn nhit,
bn c cao, bn vi cc c t, c hot tnh cao v n
nh, d ti sinh v c thi gian lm vic lu di hn.
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
84/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
86
3- Chn la cc thng s lm vic ti u bng cc
cng ngh iu khin v kim tra tin tin, hin i.
4- Ci tin cc trang thit b cng vi cng ngh
khng nhng nng cao cht lng sn phm m cn cho
php kt hp sn xut cc nguyn liu cho tng hp ho
du v ho hc. V d nh nhn etylen, propylen,
buten...
Ch trong vng vi chc nm tr li y, ngoi vic
nng cao, ci tin v p dng xc tc mi c hiu qu,
ngi ta thit k cc dy chuyn FCC hin i sn
xut c khng nhng nhiu xng vi cht lng cao hn
m cn cho php nhn cc nguyn liu cho tng hp ho
du. Thnh cng , trc ht phi k n qu trnh FCC
vi thi gian cracking ngn v siu ngn (MSCC), hay
qu trnh cracking su (DCC).
Ti liu tham kho
-
7/27/2019 Do an Cracking Xuc Tac
85/85
n Tt Nghip SVTH: Phm Vn Mnh Lp: Lc Ho Du K53
1. L Vn Hiu. Cng ngh ch bin du m; Nh xut
bn KH v KT- H Ni 2009.
2. PGS. TS. inh Th Ng. Ho hc du m; Nh xut bn
KH v KT- H Ni 2010.3. B mn Nhin liu. Cng ngh ch bin du m v
kh; Trng i hc Bch khoa H Ni; 1983.
4. V Th Lin, L Vn Hiu. Cng ngh ch bin du
kh. Trng i hc Bch khoa H Ni; 1982.
5. Trn Mnh Tr. Ho hc v cng ngh ch bin du
m. Trng i hc Bch khoa H Ni; 1974.
6. Trn Mnh Tr. Du kh v du kh Vit Nam. Nh
xut bn Khoa hc v K thut H Ni; 1996.
7.Trn Quc Sn .Mt s phn ng ca hp cht hu c.
nh xut bn Gio Dc , nm 2001
8.on thin tch. Du kh Vit Nam ; nh xut bn i
Hc Quc Gia TPHCM 2001
9..H-Minamil , Curent FCC Technologies , nm 1993.
10.Ch.Marcilly , Catalytic Cracking , nm 1991.
11. W. L. Nelsson. Petroleum rafinery engineering.
New York; 1998.
12. D. Michael. Winfield the UOP processing guide;
1994.