Medicinski fakultet Sveučilište u Rijeci

Epidemiološka obilježja HIV-om Epidemiološka obilježja HIV-om

zaraženih muškaraca u zaraženih muškaraca u

Republici HrvatskojRepublici Hrvatskoj

Danijela Lakošeljac, Ira Gjenero-Margan,

Tomislav Rukavina, Branko Kolarić

Infekcija virusom humane imunodeficijencije

Pandemija Javnozdravstveni problem

- 33,3 milijuna ljudi zaraženih HIV-om

- 2,6 milijuna novozaraženih HIV-om

- 1,8 milijuna umrlih

UNAIDS, 2009.

HIV/AIDS U HRVATSKOJAIDS incidencija - 4 na milijun stanovnika

HIV- incidencija - 10–14 na milijun stanovnika

HIV infekcija – 943; HIV-smrti-179 AIDS-oboljeli-349; AIDS-smrti-151

Broj novootkrivenih slučajeva HIV-infekcije, AIDS-a i umrlih od HIV/AIDS-a u Republici Hrvatskoj, u razdoblju 1985.–2011.

Izvor: Služba za epidemiologiju zaraznih bolesti, HZJZ

Distribucija zaraženih HIV-om (1985.–2011.) prema kategoriji puta prijenosa HIV-infekcije u Hrvatskoj

Izvor: Služba za epidemiologiju zaraznih bolesti, HZJZ

Populacije povećanog rizika za HIV-infekciju

• MSM populacija – 3,3%

• Prodavatelji/ce seksualnih usluga(1,5%) i njihovi

klijenti/ce(0,6%)

• Intravenski korisnici droge (0,6%)

-Radnici migranti (0,2%)

-SPB u anamnezi (0,8%)

-Više od 2 partnera zadnjih

12 mjeseci (1,2%)

HIV/AIDS unutar MSM-populacije u HrvatskojDistribucija muškaraca zaraženih HIV-om i oboljelih od AIDS-a, koji su

imali spolne odnose s drugim muškarcima (MSM) u Hrvatskoj u razdoblju od 1985. do 2011.

HIV zaraženi MSM – 489 AIDS-oboljeli MSM - 167

Izvor: Služba za epidemiologiju zaraznih bolesti, HZJZ

Dobna raspodjela HIV-om zaraženih MSM-ova i MSM-ova oboljelih od AIDS-a u Hrvatskoj

Izvor: Služba za epidemiologiju zaraznih bolesti, HZJZ

HIV zaraženi MSM -36,6%

AIDSoboljeli MSM–35,3%

 CILJEVI ISTRAŽIVANJA

 Hipoteza:

• S obzirom na rizik, grupa HIV-pozitivnih MSM-ova razlikuje se od cjelokupne MSM-populacije.

Ciljevi istraživanja su:

o otkriti faktore povećanog rizika

ogrupu obilježja koja povećavaju rizik

od HIV-infekcije u MSM-populaciji

o usmjeriti protuepidemijske mjere na

te rizike.

o Osnovna epidemiološka obilježja MSM-ova (dob, mjesto rođenja, stručna sprema, zvanje i zanimanje)

o Rizična ponašanja vezana uz HIV-infekciju kao spolnost, seksualna opredijeljenost, učestalost rizičnih spolnih odnosa, vrste spolnih odnosa: analni ili oralni odnos, prodavanje, odnosno kupovanje seksualnih usluga, seksualni odnosi izvan zemlje, ovisnost o drogi, prekomjerna konzumacija alkohola, migracija, promiskuitet.

 

ISPITANICI I METODE o 296 sudionika istraživanja

Kreirane dvije grupe: Ispitivana grupa - HIV-pozitivni MSM-ovi Kontrolna grupa - HIV-negativni MSM-ova.

o case-control studija u kojoj su se prema relevantnim epidemiološkim obilježjima testirale razlike između obje grupe.

STATISTIČKA OBRADA PODATAKA

• case-control studija -testirane razlike i određivana uzročna povezanost, utvrđivan odnos vjerojatnosti izloženosti (odds ratio).

• Numeričke varijable testirane su na normalnost raspodjele Shapiro-Wilksovim testom.

• Za testiranje razlika između grupa korišteni su u slučaju normalne raspodjele parametrijski testovi (t-test, ANOVA...), a u slučaju odstupanja od normalne raspodjele neparametrijski testovi (Mann-Whitney U ili Kruskal-Walis).

• Povezanost izlazne varijable s prediktornim varijablama istražena je multiplom logističkom regresijom

• Obrada podataka izvedena je pomoću paketa SPSS ver.17.01.

• Distribucije su prikazane grafički i tablično.

REZULTATI ISTRAŽIVANJA

Distribucija prema dobi unutar HIV-pozitivne i HIV-negativne grupe

-Osobe HIV-pozitivne grupe statistički značajno starije (prema Mann Whitney U 5 374,5; p<0,001). -Dobnoj skupini od 20 do 29 godina HIV-negativna grupa -50,9%, a HIV-pozitivna grupa - 23,9%. Značajno više osoba HIV-negativne grupe (x2 =15,82, p< 0,0005).-Dobnoj skupini od 30 do 39 godina HIV-pozitivna grupa -56,3% , HIV-negativna grupa 31,4%. Značajno više osoba HIV-pozitivne grupe (x2 =14,29, p< 0,0005).

DRŽAVA ROĐENJA

ŽUPANIJA ROĐENJA

DRŽAVA

ROĐENJA

HIV-pozitivna grupa

Broj %

HIV-negativna grupa

Broj %

UKUPNO

Broj %

Hrvatska 60 84,5 193 85,8 253

85,5

Ostalo 11 15,5 32 14,2 43

14,5

UKUPNO 71 100,0 225 100,0 296

100,0ŽUPANIJA ROĐENJA

HIV-pozitivna grupaBroj %

HIV-negativna grupaBroj %

Zagreb i okolica 19 30,6 77 34,2

Splitsko-dalmatinska

10 16,1 19 8,4

Primorsko-goranska

7 11,3 5 2,2

Požeško-slavonska

5 8,0 2 0,8

Brodsko-posavska

3 4,8 21 9,3

Osječko-baranjska

4 6,4 17 7,6

MJESTO BORAVKA

PROMJENA BORAVIŠTA

BORAVIŠTEHIV-pozitivna grupa

Broj %

HIV-negativna grupa

Broj %

UKUPNO

Broj %

u mjestu rođenja 41 60,3 113 50,7 154 52,9

drugo mjesto 3 4,4 21 9,3 24 8,3

druga županija 18 26,5 67 30,0 85 29,2

druga država 6 8,8 22 9,9 28 9,6

UKUPNO 68 100,0 223 100,0 291 100,0

Promjena boravišta(broj godina prije/poslije pozitiviteta)

Selili prije HIV- pozitiviteta

Broj %

Selili poslije HIV- pozitiviteta

Broj %

Selili iste

godine

1–5 7 30,4 1 50,0

6–10 7 30,4 1 50,0

11–20 9 39,2 0

UKUPNO 23 100,0 2 100,0 2

PODRIJETLO RODITELJA

Majka HIV-pozitivni

Broj %

HIV-negativni

Broj %

Otac HIV-pozitivni

Broj %

HIV-negativni

Broj %

Hrvatska 56 78,9 168 74,7 54 76,1 181 80,4

BiH 12 16,9 43 19,1 13 18,3 28 12,5

Druge

države

3 4,2 14 6,2 4 5,6 16 7,1

UKUPNO 71 100,0 225 100,0 71 100,0 225 100,0

Distribucija prema stručnoj spremi

ZAPOSLENOSTDistribucija na osnovi zaposlenosti ispitanika unutar HIV-pozitivne i

HIV-negativne grupe

MSM-ovi HIV-pozitivne grupe značajno su više zaposleni

(2=6,821, d.f.=1, p=0,009).

ZAPOSLENOSTHIV-pozitivna grupa

Broj %

HIV-negativna grupa

Broj %

UKUPNO

Broj %

DA 54 76,1 124 58,8 178 63,1

NE 17 23,9 87 41,2 104 36,9

UKUPNO 71 100,0 211 100,0 282 100,0

BORAVAK U INOZEMSTVU

DUŽI BORAVAK

U INOZEMSTVU

HIV-pozitivna grupa

Broj %

HIV-negativna grupa

Broj %

UKUPNO

Broj %

DA 23 33,3 64 29,6 87 30,5

NE 46 66,7 152 70,4 198 69,5

UKUPNO 69 100,0 216 100,0 285 100,0

•HIV-pozitivni MSM-ovi duže su razdoblje češće boravile u inozemstvu (33,3%) nego HIV-negativne osobe

•HIV-pozitivni MSM-ovi značajno češće boravili u Italiji od HIV-negativnih (OR 3,37, 95%CI 1,02–11,20).

Distribucija bračnog/intimnog statusa

HIV-negativni značajno

češće u braku

(x2=4,14,p=0,042)

RODITELJSTVO

RODITELJSTVOHIV-pozitivni

Broj %

HIV- negativni

Broj %

UKUPNO

Broj %

Značajnost

razlike

DA 3 4,2 28 13,0 31 0,8x2=4,275

d.f.=1 p=0,039

NE 68 95,8 187 87,0 255 89,2

UKUPNO 71 100,0 215 100,0 286100,0

Značajno više MSM-ova HIV-negativne grupe ima djece (x2=4,275, d.f.=1, p=0,039).

Distribucija prema spolnom opredjeljenju

Osobine partnera:1.spol partnera

Značajno više muškaraca HIV-pozitivne

grupe imalo je partnere uglavnom ili

isključivo istog spola (83%)

(OR 2,64, 95% CI 1,34–5,21).

Značajno više muškaraca HIV-negativne

grupe imalo je partnere uglavnom ili

isključivo suprotnog spola (22,5%)

(OR 4,78, 95% CI 1,57–16,27). 

 

Osobine partnera- 2.Broj partnera

• Unutar grupe HIV-pozitivnih MSM-ova, broj partnera statistički je značajno veći nego unutar HIV-negativnih MSM-ova (Mann-Whitney U 4483,5, p<0,001).

HIV-pozitivna grupa

HIV-negativna

grupaGodišnji

broj partnera

1 do 200 0-50

Medijan partnera

8 3

Osobine partnera- 3. stranac

Seksualni

odnos

sa strancem

HIV-pozitivna

grupa

Broj %

HIV-negativna

grupa

Broj %

UKUPNO

Broj %

Značajnost

razlike

DA 49 71,0 84 49,1 133

55,4

OR 2,54, 95%

CI 1,34–4,84

NE 20 29,0 87 50,9 107

44,6

UKUPNO 69 100,0 171 100,0 240

100,0

MSM-ovi unutar HIV-pozitivne grupe značajno su češće imali seksualni odnos sa strancem (OR 2,54, 95% CI 1,34–4,84).

Korištenje kondoma

Korištenje

kondoma pri

analnom

odnosu

HIV-pozitivna

grupa

Broj %

HIV-negativna

grupa

Broj %

UKUPNO

Broj %

DA 39 58,2 24 60,0 63 58,9

NE 28 41,8 16 40,0 44 41,1

UKUPNO 67 100,0

94,6%

40 100,0

36,1%

107 100,0

Korištenje kondoma pri analnom i oralnom odnosu HIV-pozitivne grupe

HIV-pozitivni značajno češće koriste kondom pri analnom odnosu

x2=12,93 p<0.001, OR 3,59, 95% CI 1,67–7,79

Pri oralnom odnosu osobe HIV-pozitivne grupe značajno češće nikad ne koriste kondom (x2= 29,17, p<0,001, OR 13,74, 95% CI 4,20–49,77)

Korištenje kondoma pri spolnom odnosu sa strancem

HIV-pozitivna

grupa

Broj %

HIV-negativna

grupa

Broj %

UKUPNO

Broj %Značajnost

razlike

Uvijek 22 46,8 38 42,7 60 44,1OR 2,40,

95%CI 1,06-

5,43

Često 15 31,9 16 18,0 31 22,8

Povremeno 4 8,5 11 12,4 15 11,0

Rijetko 2 4,3 11 12,4 13 9,6

Nikada 4 8,5 13 14,6 17 12,5

UKUPNO 47 100,0 89 100,0 136 100,0

Veća je vjerojatnost korištenja kondoma pri spolnom odnosu sa strancem unutar HIV-pozitivne

(OR 2,40, 95%CI 1,06–5,43).

Učestalost korištenja kondoma HIV-pozitivne grupe pri spolnom odnosu s autohtonim

stanovnicima i strancima

HIV- POZITIVNA

GRUPA

Korištenje kondoma sautohtonim

stanovnicimaUčestalost %

Korištenje kondomasa strancima

Učestalost %

DA 39 58,2 37 78,7

NE 28 41,8 10 21,3

UKUPNO 67 100,0 47 100,0

Unutar HIV-pozitivne grupe MSM-ova značajno je češća upotreba kondoma pri spolnom odnosu sa strancem nego s

autohtonim stanovnicima x2=5,23, p<0,05, OR 2,66, 95%CI 1,05-6,81

Razlozi nekorištenja kondoma

Razlog nekorištenja

kondomaUčestalost Udio(%)

Skupi su 2 3,8

Ne sviđa mi se seks s

kondomom

18 34,6

Partner ne želi 13 25,0

Nešto drugo 19 36,5

Ukupno 52 100,0

Nepoznato 19

Spolno prenosive bolesti SPOLNO

PRENOSIV

A BOLEST

HIV- pozitivna

grupa

n/N (%)

HIV- negativna

grupa

n/N (%)

UKUPNO

n/N (%)

OR 95% CI

Hepatitis B 7/61

(11,5)

4/207 (1,9) 11/268

(4,1)

6,58 1,86–23,3

Hepatitis C 0/61 ( ,0) 8/207 (3,9) 8/268

(3,0)

Gonorea 7/61 (11,5) 8/208 (3,9) 15/269

(5,6)

3,24 1,13–9,34

Sifilis 9/61

(14,8)

2/207 (1,0) 11/268

(4,1)

17,74 3,43–122,87

Genitalni

herpes

5/61 (8,2) 1/207 (0,5) 6/268 (2,2) 18,39 2,03–424,70

UKUPNO 28/61

(45,9)

23/207 (11,1) 51/268

(19,0)

6,79 3,49–13,19

TRGOVANJE SEKSUALNIM USLUGAMA

Naplaćivanje-prodavanje seksualnih usluga

HIV-pozitivna grupaBroj %

HIV-negativna grupaBroj %

UKUPNOBroj %

DA 1 1,4 11 5,0 262 91,0

NE 70 98,6 210 95,0 26 9,0

UKUPNO 71 100,0 221 100,0 288 100,0

Plaćanje –(”kupovanje”)

seksualnih usluga

HIV-pozitivna grupa

Broj %

HIV-negativna grupa

Broj %

UKUPNOBroj % Značajnost

razlike

DA 2 2,9 24 11,0 26 9,0x2 = 4,15,

d.f.=1, p=0,042

NE 67 97,1 195 89,0 262 91,0

UKUPNO 69 100,0 219 100,0 288 100,0

HIV-negativni MSM-ovi

značajno češće su plaćali seksualne

usluge (x2=4,15, d.f.=1,

p=0,042).

Dob pri prvom odnosu s osobom istog spola unutar HIV-pozitivne grupe

Raspon 12-35 godina

Medijan 19 godina

Dob Učestalost Udio(%)

Do 14 7 10,4

15–19 29 43,3

20–29 29 43,3

30–35 2 3,0

UKUPNO 67 100,0

Distribucija prethodnih testiranja na HIV unutar HIV-pozitivne i HIV-negativne grupe

 

Prethodna

testiranja

na HIV

HIV-pozitivna

grupa

Broj %

HIV-negativna

grupa

Broj %

UKUPNO

Broj %

DA33 47,1 93 43,3

126 44,2 

NE 37 52,9 122 56,7 159 55,8 

UKUPNO 70 100,0 215 100,0 285 100,0  

Multipla logistička regresija za dob, sifilis i odnos sa

strancima

Zaključci HIV-pozitivni MSM-ovi razlikuju se od HIV-negativnih

MSM-ova, odnosno od ostale MSM populacije

HIV-pozitivni MSM-ovi značajno su stariji.

HIV-pozitivni MSM-ovi imaju značajno veći broj partnera

 HIV-pozitivni MSM-ovi značajno su češće imali odnos sa strancem

HIV-pozitivni MSM-ovi značajno su češće zaraženi spolno prenosivim bolestima

Zaključci HIV-pozitivni MSM-ovi značajno su češće zaraženi

hepatitisom B, gonorejom,sifilisom i genitalnim herpesom HIV-pozitivni MSM-ovi imaju značajno češće partnere

istog, znači muškog spola

 HIV-pozitivni MSM-ovi značajno rjeđe ulaze u brak

HIV-pozitivni MSM-ovi značajno rjeđe imaju djecu

HIV-pozitivni MSM-ovi su značajno više zaposleni

 

Zaključci HIV-pozitivni MSM-ovi značajno češće koriste kondom

pri analnom odnosu nego pri oralnom

HIV-pozitivni MSM-ovi značajno češće koriste kondom pri spolnom odnosu sa strancem nego sa autohtonim stanovnicima

Osobe koje su u anamnezi imale sifilis, 9,35 puta su više izložene zarazi HIV-om

Osobe koje su imale odnos sa strancem u 2,36 puta su većem riziku da se zaraze HIV-om od onih koji nisu imali kontakt sa strancem.