Çocuk ve Tıbbi Acil Çocuk ve Tıbbi Acil DurumlarDurumlar

Dr.Levent ÖZDEMİRDr.Levent ÖZDEMİR

GATA AİLE HEKİMLİĞİ AD.GATA AİLE HEKİMLİĞİ AD.

Tıbbi acil durumlar;Tıbbi acil durumlar;

• Solunumla ilgili Solunumla ilgili hastalıklarhastalıklar

• Nörolojik hastalıklarNörolojik hastalıklar

• Kardiyak hastalıklarKardiyak hastalıklar

• Böbrek bozukluklarıBöbrek bozuklukları

• Diyabet problemleriDiyabet problemleri

• Anaflaksi/allerjik Anaflaksi/allerjik reaksiyonlarreaksiyonlar

• GastroenteritGastroenterit

• Akut zehirlenmelerAkut zehirlenmeler

• HemotolojiHemotoloji

• Sistemik Sistemik hastalıkların hastalıkların dermatolojik dermatolojik belirtileribelirtileri

• SeptisemiSeptisemi

SOLUNUMLA İLGİLİ SOLUNUMLA İLGİLİ HASTALIKLARHASTALIKLAR

• AstımAstım

• BronşiolitBronşiolit

• Krup hastalığı/sitridorKrup hastalığı/sitridor

• PnömoniPnömoni

ASTIMASTIM

• Yaşamı tehdit eden astımYaşamı tehdit eden astım

• Şiddetli astımŞiddetli astım

• Orta derecede astımOrta derecede astım

• Hafif derecede astımHafif derecede astım

Yaşamı tehdit eden astımYaşamı tehdit eden astım

• Hızlı solunumHızlı solunum• PEFR azalmaPEFR azalma• KonuşamamaKonuşamama• Yemek yiyememeYemek yiyememe• Nabız >140 atım/dkNabız >140 atım/dk• Bilinç düzeyinin azalması(hipoksi)Bilinç düzeyinin azalması(hipoksi)• Göğüsten solunum seslerinin Göğüsten solunum seslerinin

alınamamasıalınamaması

TedaviTedavi

• %100 oksijen ve ı.v yol açılmalı%100 oksijen ve ı.v yol açılmalı

• Nebulize B2-agonist(salbutamol-terbutalin)Nebulize B2-agonist(salbutamol-terbutalin)

• Teofilin uygulanmamışsa EKG kontrolünde 5 Teofilin uygulanmamışsa EKG kontrolünde 5 mg/kg i.v aminofilin yükleme dozumg/kg i.v aminofilin yükleme dozu

• 2 mg/kg/sa idame aminofilin infüzyonu2 mg/kg/sa idame aminofilin infüzyonu

• 6 saatte bir 100 mg i.v hidrokortizon 6 saatte bir 100 mg i.v hidrokortizon

• i.v günlük sıvı ihtiyacı i.v günlük sıvı ihtiyacı

• Yoğun bakım ünitesine transfer(kalp-solunum Yoğun bakım ünitesine transfer(kalp-solunum hızı,PEFR ve oksijen sat. İzlenerek) hızı,PEFR ve oksijen sat. İzlenerek)

Şiddetli astımŞiddetli astım

• Yüksek akımlı o2 Yüksek akımlı o2

• Nebulize B2 agonist(30 dk da 1 Nebulize B2 agonist(30 dk da 1 uygulanabilir)uygulanabilir)

• 2 mg/kg prednizolon(max. 40 mg) 2 mg/kg prednizolon(max. 40 mg) oral oral

• i.v hidrokortizoni.v hidrokortizon

• O2 sat. ve kalp atım hızı izlemiO2 sat. ve kalp atım hızı izlemi

• Yoğun bakıma transfer Yoğun bakıma transfer

Orta derecede astımOrta derecede astım

• Nebulize B2 ag.Nebulize B2 ag.

• 2 mg/kg (max. 40 mg) oral prednizolon2 mg/kg (max. 40 mg) oral prednizolon

• 15 dk sonra değerlendirme15 dk sonra değerlendirme

• Düzelme gösterirse nebulize B2 ag.(2 Düzelme gösterirse nebulize B2 ag.(2 defa)defa)

• B2 ag. B2 ag.

AKUT ASTIMDA AC RİEAKUT ASTIMDA AC RİE

• İlk astım atağıİlk astım atağı

• Tedaviye yanıt vermemeTedaviye yanıt vermeme

• Enfeksiyon yada pnömotoraksa ait Enfeksiyon yada pnömotoraksa ait klinik bulgular klinik bulgular

BRONŞİYOLİTBRONŞİYOLİT

• TaşipneTaşipne

• TaşikardiTaşikardi

• Düzensiz wheezingDüzensiz wheezing

• AC’ de düzensiz krepitasyonlarAC’ de düzensiz krepitasyonlar

• KC kosta kenarını 1 cm geçmesiKC kosta kenarını 1 cm geçmesi

• Evde kontrol edilebilirEvde kontrol edilebilir

• Solunum eforunun artması,kötü Solunum eforunun artması,kötü beslenme ve pnömoni benzeri beslenme ve pnömoni benzeri belirtiler hastaneye yatışı düşündürürbelirtiler hastaneye yatışı düşündürür

• Apneik ataklar hastane yatışı için Apneik ataklar hastane yatışı için mutlak end.mutlak end.

• Nebulize ipratropium br kuru Nebulize ipratropium br kuru sekresyonlara yadımcı olabilirsekresyonlara yadımcı olabilir

• Yarı yatar pozisyonda oturma ve buğu Yarı yatar pozisyonda oturma ve buğu tdv.yararı olabilirtdv.yararı olabilir

• Başlangıç tdv.antib. Endike değilBaşlangıç tdv.antib. Endike değil

• Çocuk destekli oturtulmalıÇocuk destekli oturtulmalı

• Düzenli olarak küçük yiyecekler Düzenli olarak küçük yiyecekler verilmeliverilmeli

• Havayı nemlendirmek yararlı olabilir Havayı nemlendirmek yararlı olabilir

KRUP/STRİDORKRUP/STRİDOR

• EpiglottitEpiglottit

• Krup hst.(laringotrakeobronşit)Krup hst.(laringotrakeobronşit)

• Yabancı cisim inhalasyonuYabancı cisim inhalasyonu

EPİGLOTTİTEPİGLOTTİT

• H.influenzae tip B’nin neden olduğuH.influenzae tip B’nin neden olduğu

• Potansiyel olarak yaşamı tehdit eden Potansiyel olarak yaşamı tehdit eden klinik tanıdırklinik tanıdır

Muayenenin genel ilkeleri;Muayenenin genel ilkeleri;

• Çocuk rahat bir pozisyonda tutulurÇocuk rahat bir pozisyonda tutulur• Boğaza bakma girişimi ve nebulizör uygulama Boğaza bakma girişimi ve nebulizör uygulama

zararlı olabilirzararlı olabilir• Tam hava yolu obst. Stimüle edeceğinden i.v Tam hava yolu obst. Stimüle edeceğinden i.v

girişimde bulunulmamalıdırgirişimde bulunulmamalıdır• Tanı klinik olduğundan RİE’nin hiçbir yararı Tanı klinik olduğundan RİE’nin hiçbir yararı

yokturyoktur• Çocuk resusitasyon odasında tutulmalıdırÇocuk resusitasyon odasında tutulmalıdır• Akut laringospazm ve hava yolu obst. Akut laringospazm ve hava yolu obst.

gelişirse,derhal krikotroid ponk.yapılmalıdır gelişirse,derhal krikotroid ponk.yapılmalıdır

KRUP HASTALIĞIKRUP HASTALIĞI

• Epiglottitten ayırt edilmesi zor olabilirEpiglottitten ayırt edilmesi zor olabilir

• Tanıya ilişkin şüphe varsa epiglottit gibi Tanıya ilişkin şüphe varsa epiglottit gibi tedavi edilirtedavi edilir

• Hava yollarında giderek artan ödem ve ilave Hava yollarında giderek artan ödem ve ilave bakt. enf. Solunum yollarını daraltabilirbakt. enf. Solunum yollarını daraltabilir

• Çocuğun buhar dolu bir odada tutulması Çocuğun buhar dolu bir odada tutulması geleneksel bir yöntemdirgeleneksel bir yöntemdir

• Solunum güçlüğünün artması steroidli/siz Solunum güçlüğünün artması steroidli/siz nebulize adrenalin için endikasyondur nebulize adrenalin için endikasyondur

YABANCI CİSİM İNHALASYONUYABANCI CİSİM İNHALASYONU

• Nefes kesilmesi,tükürme yada geçici solunum Nefes kesilmesi,tükürme yada geçici solunum güçlüğü ciddi ele alınmalıgüçlüğü ciddi ele alınmalı

• ÜSY daki yabancı cisimler genellikle larenkste ÜSY daki yabancı cisimler genellikle larenkste yada krikoid düzeyinin altında sıkışırlaryada krikoid düzeyinin altında sıkışırlar

• Yb.cisim vokal kordları ve krikoidi Yb.cisim vokal kordları ve krikoidi geçmişse,karina civarında yada sağ ana geçmişse,karina civarında yada sağ ana bronşta bir yerde sıkışırbronşta bir yerde sıkışır

• Yb.cisimler genellikle radyolusen Yb.cisimler genellikle radyolusen niteliktedirlerniteliktedirler

• İnhalasyonla alınan yb.cisim bulunan İnhalasyonla alınan yb.cisim bulunan çocukların %21’de AC RİE N bulunurçocukların %21’de AC RİE N bulunur

• Gözlem için ve ins/ekspr filmleri yada Gözlem için ve ins/ekspr filmleri yada göğüs floroskopisi gibi görüntüleme göğüs floroskopisi gibi görüntüleme yöntemleri için hst yatışı gerekebiliryöntemleri için hst yatışı gerekebilir

• Bronkoskopi tanıyı doğrular ve yb. Bronkoskopi tanıyı doğrular ve yb. cisimincisimin

belirlenmesine yardımcı olurbelirlenmesine yardımcı olur• Bazen yb.cisimin trakeada mı-Bazen yb.cisimin trakeada mı-

özofagusta mı olduğunu belirlemek özofagusta mı olduğunu belirlemek güçtürgüçtür

• Bilye,bozuk para yada diğer büyük Bilye,bozuk para yada diğer büyük cisimler yutan çocuklarda özofagusta cisimler yutan çocuklarda özofagusta sıkışma olabilirsıkışma olabilir

• Semptomlar,krikoid düzeyinde Semptomlar,krikoid düzeyinde parsiyel hava yolu obst.taklit edebilirparsiyel hava yolu obst.taklit edebilir

• Çocuk genellikle aşırı derecede salya Çocuk genellikle aşırı derecede salya çıkarırçıkarır

• Lateral grafi endikedirLateral grafi endikedir

• Hava yolu açık olduğu ve iyi nefes Hava yolu açık olduğu ve iyi nefes alabildiği sürece acil bir durum söz alabildiği sürece acil bir durum söz konusu değildir konusu değildir

PNÖMONİPNÖMONİ

• Üsye yi izlerÜsye yi izler• Yb.cisim inhalasyonu yada pnömonit gibi Yb.cisim inhalasyonu yada pnömonit gibi

nedenlerde göz önünde bulundurulurnedenlerde göz önünde bulundurulur• Önceki solunum yolu enf.hikayesi ile Önceki solunum yolu enf.hikayesi ile

birlikte öksürük görülmesi tipiktirbirlikte öksürük görülmesi tipiktir• Karın ağrısıda sık görülür ve yanıltıcı Karın ağrısıda sık görülür ve yanıltıcı

olabilirolabilir• Karın ağrısı+yüksek ateşli çocuklara Karın ağrısı+yüksek ateşli çocuklara

göğüs muayenesi yapılması önemlidirgöğüs muayenesi yapılması önemlidir

• Taşipne,solunum güçlüğü ve hırıltı vardırTaşipne,solunum güçlüğü ve hırıltı vardır

• Büyük çocuklarda klinik muayene,AC lerde Büyük çocuklarda klinik muayene,AC lerde krepitasyon olsun-olmasın perküsyonda krepitasyon olsun-olmasın perküsyonda mat sesle karakterize konsolidasyon alanını mat sesle karakterize konsolidasyon alanını açığa çıkarabiliraçığa çıkarabilir

• Şüphe Şüphe duyuluyorsa,bronkopünomoni(yamalı ve duyuluyorsa,bronkopünomoni(yamalı ve difüz infilt.)yada lober pnömoniyi(yoğun difüz infilt.)yada lober pnömoniyi(yoğun konsolidasyon)açığa çıkaracak AC RİE konsolidasyon)açığa çıkaracak AC RİE çekilirçekilir

• Viral hst. öyküsü olmayan dirençli alt lob Viral hst. öyküsü olmayan dirençli alt lob pnömonileri,yb.cisim aspr. düşündürmelidir pnömonileri,yb.cisim aspr. düşündürmelidir

ORGANİZMALARORGANİZMALAR

• Tüm yaş gruplarında str.pneumoniae ve Tüm yaş gruplarında str.pneumoniae ve H.influenzaeH.influenzae

• 2y< çocuklarda staf. enf da düşünülmeli 2y< çocuklarda staf. enf da düşünülmeli • Gram- org. bebeklerde daha sık bulunurGram- org. bebeklerde daha sık bulunur• İlk enf. klasik ted. düzelmezse diğer İlk enf. klasik ted. düzelmezse diğer

pnömoni nedenleride düşünülmelidirpnömoni nedenleride düşünülmelidir• M.pneumoniae penisiline yanıt vermeyen M.pneumoniae penisiline yanıt vermeyen

atipik enf.neden olabiliratipik enf.neden olabilir• Mikoplazma pik-sakin dönemlerin olduğu Mikoplazma pik-sakin dönemlerin olduğu

ateşlenme ile ortaya çıkarateşlenme ile ortaya çıkar• Eritromisine yanıt verir Eritromisine yanıt verir

TEDAVİTEDAVİ

• Acil durum ve tedavi toksisite derecesine Acil durum ve tedavi toksisite derecesine bağlıdırbağlıdır

• Çocukların çoğu sistemik olarak iyi Çocukların çoğu sistemik olarak iyi değildirdeğildir

• Özellikle gr(-) org. yada staf.enf Özellikle gr(-) org. yada staf.enf bulunabiliceği 1y< çocuklarda hst bulunabiliceği 1y< çocuklarda hst yatırılarak tdv düşünülmelidiryatırılarak tdv düşünülmelidir

• O2 sat.izlenmeli ve %95 altına düşerse o2 O2 sat.izlenmeli ve %95 altına düşerse o2 tdv. uygulanmalıdır tdv. uygulanmalıdır

• İ.V erişim sağlanmalı ve İ.V erişim sağlanmalı ve dehidratasyon durumunda sıvı dehidratasyon durumunda sıvı replasmanı yapılmalıdırreplasmanı yapılmalıdır

• Kan kültürü alındıktan sonra i.v Kan kültürü alındıktan sonra i.v antib.uygulanmalıdırantib.uygulanmalıdır

• 1y< çocuklarda staf. ve coliform 1y< çocuklarda staf. ve coliform bakt.kapsayan fluoksasilin ve genta bakt.kapsayan fluoksasilin ve genta verilmeliverilmeli

• Daha> çocuklarda pen.yada Daha> çocuklarda pen.yada amoksisilin tercih edilebiliramoksisilin tercih edilebilir

• Mikoplazma durumunda eritromisin Mikoplazma durumunda eritromisin gerekebilir gerekebilir

NÖROLOJİK ACİLLERNÖROLOJİK ACİLLERÇocuklarda komanın yada bilinç düzeyindeki Çocuklarda komanın yada bilinç düzeyindeki

değişikliklerin predispozan faktörlerideğişikliklerin predispozan faktörleriA-AlkolA-AlkolE-EpilepsiE-Epilepsiİ-İnsülinİ-İnsülinD-Doz aşımı(kasti)D-Doz aşımı(kasti)O-Olağan dışı metabolizma sorunlarıO-Olağan dışı metabolizma sorunlarıT-Travma ve hipovolemiT-Travma ve hipovolemiI-İntrakranial problemler(menenjit/ensefalit/hemoroji)I-İntrakranial problemler(menenjit/ensefalit/hemoroji)Z-ZehirlenmeZ-ZehirlenmeS-Sepsis S-Sepsis

Temel incelemeler:Temel incelemeler:• GlukozGlukoz

• Lökosit sayımıLökosit sayımı

• Üre ve elektrolitlerÜre ve elektrolitler

• Kan sayımıKan sayımı

• Pıhtılaşma Pıhtılaşma taramasıtaraması

• Kan kültürüKan kültürü

• Yedek örnekYedek örnek

• İdrarİdrar

• Kafatası grafisiKafatası grafisi

• Ac grafisiAc grafisi

• Kan gazlarıKan gazları

KONVÜLSİYON VE NÖBETLERKONVÜLSİYON VE NÖBETLER

• En yaygın olanı jeneralize grand mal nöb.En yaygın olanı jeneralize grand mal nöb.• Nöb.çoğu idiyopatik/ateş ilişkilidirNöb.çoğu idiyopatik/ateş ilişkilidir• Nadiren travmada neden olabilirNadiren travmada neden olabilir• Nedeni ne olursa olsun tdv ilk. aynıdır:Nedeni ne olursa olsun tdv ilk. aynıdır:Hava yolu-solunum-dolaşım açk.sağla,Hava yolu-solunum-dolaşım açk.sağla,Gerekli antikonvülsan tdv uyg,Gerekli antikonvülsan tdv uyg,Gerekli araştırmaların yapılması,Gerekli araştırmaların yapılması,Gerekli sevkin yapılması Gerekli sevkin yapılması

FEBRİL KONVÜLSİYONFEBRİL KONVÜLSİYON

• <5y nöbetlerin en yaygın nedeni<5y nöbetlerin en yaygın nedeni• Etyolojisi bilinmemekteEtyolojisi bilinmemekte• Ana-baba için rahatsız edici bir durumAna-baba için rahatsız edici bir durum• Tdv ilkeleri grand mal nöb. AynıTdv ilkeleri grand mal nöb. Aynı• 5dk> nöb.+febril knv. Dikkatle ele alınmalı5dk> nöb.+febril knv. Dikkatle ele alınmalı• Enf odağı araştırılırEnf odağı araştırılır• Yüksek ateş düşene ve enf. bulunmadığı Yüksek ateş düşene ve enf. bulunmadığı

saptanana kadar takip edilirsaptanana kadar takip edilir• Antikonvülsan tdv nöbetler tekrarladığında Antikonvülsan tdv nöbetler tekrarladığında

düşünülmelidir. düşünülmelidir.

KALP HASTALIKLARIKALP HASTALIKLARI

İki genel kalp problemi kategorisi İki genel kalp problemi kategorisi bulunmaktadır:bulunmaktadır:

KALP YETMEZLİĞİKALP YETMEZLİĞİKARDİYAK RİTM BOZUKLUĞUKARDİYAK RİTM BOZUKLUĞU

KALP YETMEZLİĞİKALP YETMEZLİĞİ

• Altta yatan knj.kalp hst sonucu olarak Altta yatan knj.kalp hst sonucu olarak genellikle bebeklikte görülürgenellikle bebeklikte görülür

• Daha büyük çocuklarda altta yatan Daha büyük çocuklarda altta yatan patoloji myokardit/kardiyomiyopati patoloji myokardit/kardiyomiyopati bulunabilirbulunabilir

• Böbrek yetm. gibi ekstrakardiyak Böbrek yetm. gibi ekstrakardiyak nedenlerde araştırılmalıdırnedenlerde araştırılmalıdır

• Göğüs enf ile kalp ytm arasındaki Göğüs enf ile kalp ytm arasındaki benzerlikler tanı koymayı güçleştirirbenzerlikler tanı koymayı güçleştirir

TEDAVİ İLKELERİTEDAVİ İLKELERİ

• Altta yatan nedenlerin düzeltilmesineAltta yatan nedenlerin düzeltilmesine

• Dolaşımın kısa sürede N döndürülmesine Dolaşımın kısa sürede N döndürülmesine

• Hava yolu-solunum-dolaşıma özellikle Hava yolu-solunum-dolaşıma özellikle dikkat edilmelidirdikkat edilmelidir

• Tdv.nin temelini o2 ve diüretik oluştururTdv.nin temelini o2 ve diüretik oluşturur

• Sıvı kısıtlaması(günlük iht.2/3)yararı olabilirSıvı kısıtlaması(günlük iht.2/3)yararı olabilir

• Hipoksi bulgusu varsa o2’le tdv edilirHipoksi bulgusu varsa o2’le tdv edilir

• Yarı yatar pozisyonda tutma yararlı olabilir Yarı yatar pozisyonda tutma yararlı olabilir

İlk araştırmalar şunları içermektedir;İlk araştırmalar şunları içermektedir;EKGEKGRİERİEKan gazlarıKan gazlarıÜre ve elektrolitlerÜre ve elektrolitlerKan kültürüKan kültürüHGBHGB

• Digitalizasyona 24-48sa boyunca Digitalizasyona 24-48sa boyunca oral/iv olarak yavaş yavaş ulaşılmalıoral/iv olarak yavaş yavaş ulaşılmalı

• Tdv erken başlatılması önemliTdv erken başlatılması önemli• Kardiyojenik şokta olan çocukların Kardiyojenik şokta olan çocukların

oksijenizasyonu sağlamak için suni oksijenizasyonu sağlamak için suni solunuma ihtiyacı vardırsolunuma ihtiyacı vardır

• Dopamin/dobutamin ile inotropik Dopamin/dobutamin ile inotropik destekte gerekebilirdestekte gerekebilir

KARDİYAK RİTM KARDİYAK RİTM BOZUKLUĞUBOZUKLUĞU

Çocuklarda başlıca iki tip ritm Çocuklarda başlıca iki tip ritm bozukluğu meydana gelir;bozukluğu meydana gelir;

TAŞİKARDİTAŞİKARDİ BRADİKARDİBRADİKARDİ

TAŞİKARDİTAŞİKARDİ

Taşikardinin pek çok nedeni vardır;Taşikardinin pek çok nedeni vardır;Pireksi /EnfeksiyonPireksi /EnfeksiyonKorkuKorkuAğrıAğrıHipoksiHipoksiHipovolemiHipovolemiKalp yetmezliğiKalp yetmezliğiKardiyak ileti bozukluğuKardiyak ileti bozukluğuZehirlenmeZehirlenme

SUPRAVENTRİKÜLER SUPRAVENTRİKÜLER TAŞİKARDİTAŞİKARDİ• Bebeklikte nispeten yaygındırBebeklikte nispeten yaygındır• WPW snd. Olduğu gibi anormal iletim WPW snd. Olduğu gibi anormal iletim

yoluyla ilişkili olabiliryoluyla ilişkili olabilir• Tanıdan sonra durum değerlendirmesi Tanıdan sonra durum değerlendirmesi

yapılıryapılır Çocuk;Çocuk; Hafif rahatsızHafif rahatsız Orta derecede rahatsızOrta derecede rahatsız Ciddi derecede rahatsızCiddi derecede rahatsız

Hafif rahatsızlıkHafif rahatsızlık

• Çocuklar uyanıktır ve konuşurlarÇocuklar uyanıktır ve konuşurlar• Göğüste biraz rahatsızlık olabilirGöğüste biraz rahatsızlık olabilir• Genellikle viral hst tanısının konduğu Genellikle viral hst tanısının konduğu

bitkinlik ve kötü beslenme dönemi bulunurbitkinlik ve kötü beslenme dönemi bulunur• Vagal stimülasyon manevraları denenebilirVagal stimülasyon manevraları denenebilir• 50ug/kg bolus tarzında,100ug/kg’dan 50ug/kg bolus tarzında,100ug/kg’dan

250ug/kg’a kadar yükseltilen adenozinde 250ug/kg’a kadar yükseltilen adenozinde etkili olabiliretkili olabilir

• EKG kontrolünde 10dk boyunca yavaş EKG kontrolünde 10dk boyunca yavaş yavaş 2-3mg/kg disopramid verilmeside yavaş 2-3mg/kg disopramid verilmeside denenebilir denenebilir

Orta derecede rahatsızlıkOrta derecede rahatsızlık

• Çocuk hafif hipotansiyon gibi Çocuk hafif hipotansiyon gibi belirtiler sergiler ve periferik kan belirtiler sergiler ve periferik kan akımı azalması görülebilirakımı azalması görülebilir

• Kan basıncı genellikle NKan basıncı genellikle N

• Adenozin yararlı olabilir Adenozin yararlı olabilir

Ciddi rahatsızlıkCiddi rahatsızlık

• Yaygın şok ve hipotansiyon görülürYaygın şok ve hipotansiyon görülür• Hava yolu-solunum-dolaşım Hava yolu-solunum-dolaşım

değerlendirilerek resüsite edilirdeğerlendirilerek resüsite edilir• Yeterince 02 verilmeli ve i.v yol açılmalıYeterince 02 verilmeli ve i.v yol açılmalı• Acil önlem olarak sedasyon altında Acil önlem olarak sedasyon altında

senkronize DC kardiyoversiyon senkronize DC kardiyoversiyon düşünülmelidirdüşünülmelidir

• Sedasyona ulaşım beklenirken adenozin ile Sedasyona ulaşım beklenirken adenozin ile atak durdurulabiliratak durdurulabilir

• Çocuk ağır şokta ise acil olarak senkronize Çocuk ağır şokta ise acil olarak senkronize DC kardiyoversiyon uygulanmalıdır DC kardiyoversiyon uygulanmalıdır

ADENOZİNADENOZİN

• N salin solüsyonunun verilmesinin N salin solüsyonunun verilmesinin hemen ardından çok hızlı i.v hemen ardından çok hızlı i.v enj.halinde verilir enj.halinde verilir

• Adenozinin başarısız olmasının bir Adenozinin başarısız olmasının bir nedeni çok yavaş enj.edilmesidirnedeni çok yavaş enj.edilmesidir

YAYGIN KOMPLEKS YAYGIN KOMPLEKS TAŞİKARDİTAŞİKARDİ• Nadiren bir konfüzyon nedenidirNadiren bir konfüzyon nedenidir• Anormal iletimli SVT /VT ile ayırıcı tanı gerekirAnormal iletimli SVT /VT ile ayırıcı tanı gerekir• VT;bilinç düzeyi-solunum fonk-dolaşım durumu ile VT;bilinç düzeyi-solunum fonk-dolaşım durumu ile

kendini gösterirkendini gösterir• Kollaps olursa ritm VF ‘daki gibi ele alınırKollaps olursa ritm VF ‘daki gibi ele alınır• Çocuk stabil ise adenozin denenir,yanıt verirse Çocuk stabil ise adenozin denenir,yanıt verirse

ritm anormal ileti nedenli ve supraventrikülerdirritm anormal ileti nedenli ve supraventrikülerdir• Yanıt olmaması,0.2mg/kg/dk infüzyonu takiben Yanıt olmaması,0.2mg/kg/dk infüzyonu takiben

1mg/kg lidokain ile tdv edilebilecek VT tanısını 1mg/kg lidokain ile tdv edilebilecek VT tanısını gerektirirgerektirir

• Dekompansasyon durumunda senkronize DC Dekompansasyon durumunda senkronize DC kardiyoversiyon denenebilirkardiyoversiyon denenebilir

BRADİKARDİBRADİKARDİ

• Sinüs bradikardisinde altta yatan başka Sinüs bradikardisinde altta yatan başka neden vardırneden vardır

• Bu durum genellikle hipoksi/hipovolemiden Bu durum genellikle hipoksi/hipovolemiden kaynaklanmaktadırkaynaklanmaktadır

• İntrakranial P art.ve ilaç alınmış olması İntrakranial P art.ve ilaç alınmış olması ihtimali düşünülmeliihtimali düşünülmeli

• İlaç alınan vakalarda çocuk asempt.ise tdv İlaç alınan vakalarda çocuk asempt.ise tdv düşünülmemelidüşünülmemeli

• Kardiyak anormalliklere sekonder Kardiyak anormalliklere sekonder bradikardi adrenalin/atropine yanıt bradikardi adrenalin/atropine yanıt verebilirverebilir

BÖBREK BOZUKLUKLARIBÖBREK BOZUKLUKLARI

• ABYABY

• GLOMERÜLONEFRİTGLOMERÜLONEFRİT

• HEMATÜRİHEMATÜRİ

• İYEİYE

ABYABY

• İrasıdrar çıkışının azalması,üre ve cr İrasıdrar çıkışının azalması,üre ve cr artmasıartması

• Uzun süre idrar çıkışı 1ml/kg/sa Uzun süre idrar çıkışı 1ml/kg/sa altında olmasıaltında olması

• Özellikle nöbet/koma sonrası akut KY Özellikle nöbet/koma sonrası akut KY gelişen çocuklarda gelişen çocuklarda BY’denşüphelenilmelidirBY’denşüphelenilmelidir

İdrar akışının azalmasının İdrar akışının azalmasının sonuçları;sonuçları;

• Sıvı atamamaktan kaynaklanan Sıvı atamamaktan kaynaklanan pulmoner ödem ve aşırı sıvı yükü,pulmoner ödem ve aşırı sıvı yükü,

• Ciddi biçimde yaşamı tehdit eden Ciddi biçimde yaşamı tehdit eden hiperkalemiye yol açan elektrolit hiperkalemiye yol açan elektrolit dengesizliği dengesizliği

Bunlarla ilişkili olarak HT ve Bunlarla ilişkili olarak HT ve nöbetler(metabolik nöbetler(metabolik düzensizlik/hipertansif düzensizlik/hipertansif ensefalopati)bulunabilirensefalopati)bulunabilir

• Hipoksi ve hipovolemi tedavi edilmelidirHipoksi ve hipovolemi tedavi edilmelidir

• Acil üre,elektrolit,cr ve kan gazı Acil üre,elektrolit,cr ve kan gazı değerlendirilmelideğerlendirilmeli

• EKG hiperkalemi hakkında ipucu verirEKG hiperkalemi hakkında ipucu verir

• Asidoz şiddetli ise bikarbonat uygulanmalıdırAsidoz şiddetli ise bikarbonat uygulanmalıdır

• Ağır hiperkalemi,insülin ve dekstroz ile tdv Ağır hiperkalemi,insülin ve dekstroz ile tdv edilmeliedilmeli

• İ.V ca glukonatın hiperkaleminin toksik İ.V ca glukonatın hiperkaleminin toksik etkilerinin giderilmesine yararı olabiliretkilerinin giderilmesine yararı olabilir

• 0.5gr/kg ca rezonyum iyonu,K 0.5gr/kg ca rezonyum iyonu,K eliminasyonunun artırılmasına yardımcı olur eliminasyonunun artırılmasına yardımcı olur

GLOMERÜLONEFRİTGLOMERÜLONEFRİT

• Enfeksiyonu izleyen immün bir bozuklukturEnfeksiyonu izleyen immün bir bozukluktur

• Gözlerin çevresinde hafif bir şişlikle kendini Gözlerin çevresinde hafif bir şişlikle kendini gösterirgösterir

• İdrar analizinde,proteinüri ile birlikte İdrar analizinde,proteinüri ile birlikte hematüri görülür,hematüri görülür,

• Kan P yükselebilirKan P yükselebilir

• Plazma üre,cr yükselirPlazma üre,cr yükselir

• İlk evrelerde önemli renal bozukluk nadir İlk evrelerde önemli renal bozukluk nadir görülürgörülür

MAKROSKOPİK HEMATÜRİMAKROSKOPİK HEMATÜRİ

• TravmaTravma

• EnfeksiyonEnfeksiyon

• GlomerülonefritGlomerülonefrit

• Kanama bozukluğuKanama bozukluğu

• Tümör(wilms)Tümör(wilms)

• Travmayı izleyen mak.hematüri önemli Travmayı izleyen mak.hematüri önemli renal hasarı düşündürürrenal hasarı düşündürür

• Renal sitemin araştırılması(doppler Renal sitemin araştırılması(doppler us,ivu ve BT)organize edilebilirus,ivu ve BT)organize edilebilir

• Travma dışı nedenler ele alınırTravma dışı nedenler ele alınır• Hematüri,stik testi ve mikroskobik Hematüri,stik testi ve mikroskobik

inceleme ile onaylanmalıdırinceleme ile onaylanmalıdır• Kan P gibi temel parametreler belirlenirKan P gibi temel parametreler belirlenir• CBC,kan kültürü,koagülasyon taraması CBC,kan kültürü,koagülasyon taraması

gibi bst araştırmalar yapılır(kanama gibi bst araştırmalar yapılır(kanama diyatezi vakalarında önemli) diyatezi vakalarında önemli)

MİKROSKOPİK HEMATÜRİMİKROSKOPİK HEMATÜRİ

• Pek çok nedeni vardır ve çoğu iyi huyludurPek çok nedeni vardır ve çoğu iyi huyludur• Egzersizin yada ekstrarenal ety ateşli hst Egzersizin yada ekstrarenal ety ateşli hst

sonucu oluşabilirsonucu oluşabilir• Adet gören kız çocuklarında yada minör Adet gören kız çocuklarında yada minör

üretral travma sonucu idrar, genital üretral travma sonucu idrar, genital bölgeden gelen kanla kirlenirbölgeden gelen kanla kirlenir

• Proteinüri ile ilişkili hematürinin nedeni Proteinüri ile ilişkili hematürinin nedeni büyük olasılıkla enf. Olmakla beraber büyük olasılıkla enf. Olmakla beraber glomerülonefrit de bulunabilir glomerülonefrit de bulunabilir

ÜRİNER SİSTEM ÜRİNER SİSTEM ENFEKSİYONLARIENFEKSİYONLARI

• Pireksi,karın ağrısı ve kusmanın Pireksi,karın ağrısı ve kusmanın yaygın bir nedenidiryaygın bir nedenidir

• Küçük çocuklar ve bebekler nadiren Küçük çocuklar ve bebekler nadiren dizüriden yakınırdizüriden yakınır

• PİREKSİLİ BEBEKLERİN PİREKSİLİ BEBEKLERİN TÜMÜNDE,GENEL MUAYENEDE TÜMÜNDE,GENEL MUAYENEDE BELİRGİN BİR NEDEN BELİRGİN BİR NEDEN BULUNMAMIŞSA, İDRARDA STİK BULUNMAMIŞSA, İDRARDA STİK TESTİ YAPILMALIDIRTESTİ YAPILMALIDIR

• İYE şüpheleniliyorsa,steril koşullarda idrar İYE şüpheleniliyorsa,steril koşullarda idrar örn alınmalı ve ikiye bölünmelidirörn alınmalı ve ikiye bölünmelidir

• İlk örn,multipl stik testi ile değerlendirilmeliİlk örn,multipl stik testi ile değerlendirilmeli• İkincisi ise acil mikroskopi ve kültür için İkincisi ise acil mikroskopi ve kültür için

gönderilmelidirgönderilmelidir• Stik testinin + olması(kan-protein Stik testinin + olması(kan-protein

bulunması)diğer nedenler ekarte edilmiş bulunması)diğer nedenler ekarte edilmiş ise enf. İşaret ederise enf. İşaret eder

• İkinci örnek steril tutulmalı,doğrudan İkinci örnek steril tutulmalı,doğrudan mikroskopi ve kültür için lab. mikroskopi ve kültür için lab. GönderilmelidirGönderilmelidir

• Sonuçlar alınıncaya kadar ampirik tdv. Sonuçlar alınıncaya kadar ampirik tdv. BaşlatılırBaşlatılır

• ÜSE olduğu kanıtlanan tüm çocuklar ileri ÜSE olduğu kanıtlanan tüm çocuklar ileri araştırma için refere ediliraraştırma için refere edilir

GASTROENTERİTGASTROENTERİT

• Sadece diyare/kusma,yada Sadece diyare/kusma,yada diyare+kusma gibi gastrik diyare+kusma gibi gastrik rahatsızlıklar çocuklukta yaygındırrahatsızlıklar çocuklukta yaygındır

Çocuğun dehidratasyon açısından Çocuğun dehidratasyon açısından değerlendirilmesi gerekir; değerlendirilmesi gerekir;

%5’den az dehidratasyon%5’den az dehidratasyon %5-10 dehidratasyon%5-10 dehidratasyon %10’dan fazla dehidratasyon %10’dan fazla dehidratasyon

%5’den az dehidratasyon%5’den az dehidratasyon

• Çocuk nispeten iyidir,ancak hafif Çocuk nispeten iyidir,ancak hafif dehidratasyon belirtileri gösterirdehidratasyon belirtileri gösterir

• Bu belirtiler arasında;ağızda ve dudaklarda Bu belirtiler arasında;ağızda ve dudaklarda kuruluk,gözlerde hafif çökme yer alır ve kuruluk,gözlerde hafif çökme yer alır ve çocuk uyanıktırçocuk uyanıktır

• İdrar miktarı azalmış olabilir (çocuk bezi İdrar miktarı azalmış olabilir (çocuk bezi daha az ıslanır)daha az ıslanır)

• Bununla birlikte çocuğun diyaresi varsa Bununla birlikte çocuğun diyaresi varsa değerlendirmek güç olabilirdeğerlendirmek güç olabilir

TEDAVİTEDAVİ

• Oral rehidratasyondan oluşmaktadırOral rehidratasyondan oluşmaktadır

• Çocuğun hidrate halde tutulması için Çocuğun hidrate halde tutulması için düzenli ve küçük miktarlarda ORS düzenli ve küçük miktarlarda ORS alması gerekiralması gerekir

• Sıvıların tolere edilememesi yada Sıvıların tolere edilememesi yada dehidratasyonun kötüleşmesi dehidratasyonun kötüleşmesi durumunda i.v tdv. başlatılması durumunda i.v tdv. başlatılması önerilirönerilir

%5-10 dehidratasyon%5-10 dehidratasyon

• Sıvı kaybı arttıkça ,çocuk giderek daha letarjik Sıvı kaybı arttıkça ,çocuk giderek daha letarjik hale gelir ve mukoza daha da kurulaşırhale gelir ve mukoza daha da kurulaşır

• Küçük bebeklerin fontanellerinde çökme Küçük bebeklerin fontanellerinde çökme olabilirolabilir

• Tıbbi denetim altında ilk oral hidrasyon için bu Tıbbi denetim altında ilk oral hidrasyon için bu çocuklar hst yatırılırçocuklar hst yatırılır

• Yöntem etkili olmazsa i.v tdv başlatılmalıdırYöntem etkili olmazsa i.v tdv başlatılmalıdır• İ.V tdv N salin solüsyonuyla başlarİ.V tdv N salin solüsyonuyla başlar• Elektrolit analiziyle(hipo/hipertonik) sıvı tdv Elektrolit analiziyle(hipo/hipertonik) sıvı tdv

değiştirilirdeğiştirilir

%10’DAN FAZLA %10’DAN FAZLA DEHİDRATASYONDEHİDRATASYON

• Bilinç düzeyi önemli ölçüde değişir ve Bilinç düzeyi önemli ölçüde değişir ve periferik kan akımı azalmasına ilişkin belirtiler periferik kan akımı azalmasına ilişkin belirtiler gözlenebilirgözlenebilir

• Çocuğun şok geçiren herhangi bir çocuk gibi Çocuğun şok geçiren herhangi bir çocuk gibi tdv edilmesi gerekirtdv edilmesi gerekir

• Hava yolu,solunum değerlendirilip i.v yol açılırHava yolu,solunum değerlendirilip i.v yol açılır• İlk olarak 20ml/kg N salin solüsyonu bolus İlk olarak 20ml/kg N salin solüsyonu bolus

tarzında uygulanırtarzında uygulanır• Daha sonra verilecek sıvıların içeriği elektrolit Daha sonra verilecek sıvıların içeriği elektrolit

açığına göre belirleniraçığına göre belirlenir

KAYNAK:KAYNAK:

• Thomas F Beattıe,G Mıchael Thomas F Beattıe,G Mıchael Hendry,Keıth P Duguid;Mosby-Wolfe Hendry,Keıth P Duguid;Mosby-Wolfe (1997;33-56) PEDİATRİK ACİLLER (1997;33-56) PEDİATRİK ACİLLER BÖLÜM 1 BÖLÜM 1