co so do luong dien tu
TRANSCRIPT
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
1/93
1
CS O LNGIN T
Khoa Kthutin t1
Hc vin cng ngh bu chnh vin thng
2
Sch tham kho
1. Csk thut o lng in t, V Qu im, nh xutbn KHKT, 2001
2. o lng in-v tuyn in, VNh Giao v Bi VnSng, Hc vin k thut qun s, 1996
3. Electronic Test Instruments, Bob Witte, 2002
4. Radio Electronic Measurements, G.Mirsky, MirPublishers, Moscow, 1978
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
2/93
3
2.1 Cc phng php o:
1. Phng php o trc tip: dng my o hay cc mu o (cc chun)
nh gi s lng ca i lng cn o. Kt qu o chnh l tr s ca ilng cn o.
- VD: o in p bng vn-mt, o tn sbng tn s-mt, o cng sutbng ot-mt,...
- c im: n gin, nhanh chng, loi b c cc sai s do tnh ton
2. o gin tip: kt qu o khng phi l tr s ca i lng cn o, m l ccs liu cs tnh ra tr s ca i lng ny.
- VD: o cng sut bng vn-mt v ampe-mt, o h s sng chy bngdy o,...
- c im: nhiu php o v thng khng nhn bit ngay c kt qu o
Chng 1. Gii thiu chung v o lng in t
nh ngha: o lng l khoa hc v cc php o, cc phng php v cc cngc m bo cc phng php o t c chnh xc mong mun
aX
naaaFX ,...,, 21
4
3. Phng php o tng quan: dng o cc qu trnh phc tp, khi khngth thit lp mt quan h hm s no gia cc i lng ca mt qu trnhnghin cu- Php o tng quan c thc hin bng cch xc nh khong thi gianv kt qu ca mt s thut ton c kh nng nh c tr s ca i lngthch hp.
- VD: o tn hiu u vo v u ra ca mt h thng- c im: cn t nht hai php o m cc thng s t kt qu o ca chngkhng ph thuc ln nhau. chnh xc c xc nh bng di khongthi gian ca qu trnh xt.
4. Cc phng php o khc:- Phng php o thay th- Phng php hiu s (phng php vi sai, phng php ch th khng,
phng php b)- Phng php ch th s
Chng 1. Gii thiu chung v o lng in t
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
3/93
5
2.2 Phng tin o v cc c tnh cbn
1. Phng tin o l phng tin kthut thc hin php o, chng c nhngc tnh o lng c qui nh.
- Phng tin o n gin: mu, thit b so snh, chuyn i o lng- Phng tin o phc tp: my o (dng c o), thit b o tng h pv h thngthng tin o lng.
+ Mu: phng tin o dng sao li i lng vt l cgi t r cho trc vi chnh xc cao. Chun l mu c cp chnh xc cao nht. Chun l phng tin om bo vic sao v gi n v.+ Thit bso snh:phng tin o dng so snh 2 i lng cng loi xemchng = , > , < .+ Chuyn i o lng:phng tin o dng bin i tn hiu thng tin olng v dng thun tin cho vic truyn tip, bin i tip, x l tip v gi linhng ngi quan st khng th nhn bit trc tip c (VD: b K o lng;bin dng, bin p o lng; quang in tr, nhit in tr,...)
Chng 1. Gii thiu chung v o lng in t
6
+ Dng c o: phng tin o dng bin i tn hiu thng tin o lng vdng m ngi quan st c th nhn bit trc tip c (VD: vnmt, ampe mt,...)
+ Thit b o tng h p v h thng thng tin o lng: l cc phng tin o phctp dng kim tra, kim nh v o lng.
Chng 1. Gii thiu chung v o lng in t
Dng c o
Mc tng ha
Dng c okhng t
ng
Dng c ot ng
Dng ca tnhiu
Dng c otng t
Dng co s
Phng phpbin i
Dng co bin
i thng
Dng co bini cnbng
Cc i lngu vo
Dng co dng
in
Dng co tn s
...
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
4/93
7
2. Cc c tnh cbn ca phng tin oCc c tnh tnh c xc nh thng qua qu trnh chun ho thit b.+Hm bin i: l tng quan hm s gia cc i lng u ra Y v cc ilng u vo X ca phng tin o, Y=f(X)
+ nhy: l t s gia bin thin ca tn hiu u ra Y ca phng tin ovi bin thin ca i lng o u vo X tng ng.
K hiu:
+Phm vi o: l phm vi thang oba ogm nhng gi tr m sai s cho php caphng tin o i vi cc gi tr o c qui nh+Phm v chth : l phm vi thang o c gii hn bi gi tr u v gi tr cui
ca thang o.+Cp chnh xc: c xc nh bi gi tr ln nht ca cc sai s trong thit b o.Thng c tnh ton bng i s tng i quy i.+phn gii: Chnh l chia ca thang o hay gi tr nh nht c thphn bitc trn thang o (m c thphn bit c sbin i trn thang o).
Chng 1. Gii thiu chung v o lng in t
dYS
dX
8
3. Phn loi cc my o:
a) My o cc thng s v c tnh ca tn hiu:VD: Vn mt in t, tn s mt, MHS, my phn tch ph, ...S khi chung:
- Tn hiu cn o a ti u vo my
- Mch vo: truyn dn tn hiu t uv o ti Thit b bin i. Mch vo thngl b K ph ti catt (Zvo cao), thc hin phi hp trkhng.
Chng 1. Gii thiu chung v o lng in t
Mch vo Thit bbin i Thit bchth
Nguncung cp
uvo y(t)
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
5/93
9
- Thit b bin i: thc hin so snh v phn tch.C th to ra tn hiu cn thit so snh tn hiu cn o vi tn hiu mu.C thphn tch tn hiu o vbin , tn s, hay chn lc theo thi gian.Thng l cc mch K, tch sng,bin i dng in p tn hiu, chuyn i
dng nng lng,...- Thit b chth:biu th kt qu o di dng thch hp vi gic quan giao tipca sinh l con ngi hay vi tin tc a v obphn iu chnh, tnh ton,...
VD: ng h o ch th kim, ng tia in t, h thng n ch th s, thit b nh,...Ngun cung cp: cung cp nng lng cho my, v lm ngun to tn hiu chun.
b) My o c tnh v thng s ca mch in:
Mch in cn o thng s: mng 4 cc, mng 2 cc, cc phn t ca mch in.S khi chung: cu to gm c ngun tn hiu v thit b ch th, (hv)VD: my o c tnh tn s, my o c tnh qu , my o h sphm cht, oRLC, my th n in t, bn dn v IC,...
Chng 1. Gii thiu chung v o lng in t
10
Chng 1. Gii thiu chung v o lng in t
Mch o itngo
Thit bchth
Nguntn hiu(b)
Nguncung cp
Nguntn hiu
Thit bchth
itngo(a)
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
6/93
11
c) my to tn hiu o lng:
S khi chung:
B to sng ch: xc nh cc c tnh ch yu ca tn hiu nh dngv tn sdao ng, thng l b to sng hnh sin hay xung cc loi
B bin i: nng cao mc nng lng ca tn hiu hay tng thm xc lp ca
dng tn hiu, thng l b K in p, K cng sut, b iu ch, thit b todng xung,...Cc my pht tn hiu siu cao tn thng khng cB bin i t gia B tosng ch v u ra, m dng B iu chtrc tip khng ch dao ng ch
Chng 1. Gii thiu chung v o lng in t
Mchra
Thit bo
Nguncung cp
B iuch
B tosng ch
B bini
x(t)
12
Mch ra: iu chnh cc mc tn hiu ra, bin i Zra ca my. N thng lmchphn p, bin pphi hp trkhng, hay bph ti Catt.Thit b o: kim tra thng s ca tn hiu u ra. N thng l vn mt in t,thit b o cng sut, o h s iu ch, o tn s,...
Ngun: cung cp ngun cho cc bphn, thng lm nhim vbin i in pxoay chiu ca mng li in thnh in p 1 chiu c n nh cao.
d) Cc linh kin o lng:gm cc linh kin l, ph thm vi my o to nn cc mch o cn thit.Chng l cc in tr, in cm, in dung mu; hay cc linh kin ghp giacc bphn ca mch o (VD: b suy gim, b dch pha, bphn mch nhhng,...)
Chng 1. Gii thiu chung v o lng in t
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
7/93
13
2.1 Khi nim & nguyn nhn sai s:* Khi nim sai s: l chnh lch gia kt qu o v gi tr thc ca i lngo. N ph thuc vo nhiu yu t nh: thit b o,phng thc o, ngi o* Nguyn nhn gy sai s:
- Nguyn nhn khch quan: do dng c o khng hon ho, i lng o bcan nhiu nn khng hon ton c n nh,...- Nguyn nhn ch quan: do thiu thnh tho trong thao tc, phng phptin hnh o khng hp l,...
2.2 Phn loi sai s* Theo cch biu din sai s:
-Sai s tuyt i: l hiu gia kt qu o c vi gi tr thc ca i lng o
-Sai s tng i chn thc: l gi tr tuyt i ca t s gia s a i s tuyt i vgi tr thc ca i lng o
Chng 2. nh gi sai s o lng
.100%ctthuc
X
X
thucdo XXX
14
-Sai s tng i danh nh:
-Sai s tng i qui i: l gi tr tuyt i ca t s gia s a i s tuyt i v gitr nh mc ca thang o.
cp chnh xc ca i lng o
Xdm= Xmax -Xmin : gi tr nh mc ca thang oNu gi tr thang o: 0Xmax Xdm=Xmax
* Theo sph thuc ca sa i svo i lngo:
-Sa i s im 0 (sai s cng) l sai s khng ph thuc vo gi tr i lng o.-Sa i s nhy (sai s nhn) l sai sph thuc vo gi tr i lng o
Chng 2. nh gi sai s o lng
.100%dddo
X
X
%100.dm
qd
X
X
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
8/93
15
* Theo v trsinh ra sai sta c sai sphng php v sai sphng tin o:
-Sa i sphng php l sai s do phng php o khng hon ho- Sai sphng tin o l sai s do phng tin o khng hon ho. Gm: sai
s h thng, sai s ngu nhin, sai s im 0, sai s nhy, sai s cbn, sai sph, sai s ng, sai s tnh.Sai scbn ca phng tin o l sai s ca phng tin o khi s dng trongiu kin tiu chunSai sph ca phng tin o l sai s sinh ra khi s dngphng tin o iu kin khng tiu chunSai stnh l sai s ca phng tin o khi i lng o khng bin i theo thigianSai s ngl sai s ca phng tin o khi i lng obin i theo thi gian
Chng 2. nh gi sai s o lng
16
Chng 2. nh gi sai s o lng* Theo qui lutxut hinsai s:
- Sai s h thng- Sai s ngu nhin
2.2.1 Sai shthng
- Do cc yu t thng xuyn hay cc yu t c qui lut tc ng.- Kt qu o c sai s ca ln o no cng u ln hn hayb hn gi tr thc cai lng cn oVD:
+ Do dng c, my mc o ch to khng hon ho+ Do chnphng php o khng hp l, hoc li trong qu trnh x l kt qu
o,...+ Do kh hu (nhit , m,...) khi o khng ging vi iu kinkh hu
tiu chun theo qui nh
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
9/93
17
2.2.2 Sai sngu nhin
- Do cc yu tbt thng, khng c qui lut tc ng.VD: + Do in p cung cp ca mch o khng n nh
+ Do bin thin kh hu ca mi trng xung quanh trong qu trnh o
Trs o sai: l kt qu cc ln o c cc gi tr sai khc qu ng, thng do sthiu chu o ca ngi o hay do cc tc ng t ngt ca bn ngoi.
Xlsai ssau khio:- i vi sai s h thng: x l bng cch cng i s gi tr ca sai s hthng vo kt qu o, hoc hiu chnh li my mc, thit b o vi my mu
- i vi sai s ngu nhin: khng x l c, ch c th nh lngcgi tr sai s ngu nhin bng l thuyt xc sut & thng k.
Chng 2. nh gi sai s o lng
18
2.3 ng dng phng php phn b chun nh gi sai sYu cu: - tt c cc ln o u phi thc hin vi chnh xc nh nhau
- phi o nhiu ln2.3.1 Hm mtphn bsai s
- Tin hnh o n ln mt i lng no , ta thu c c c k t qu o c ccsai s tng ng l x1, x2, ...,xn
- Sp xp cc sai s theo gi tr ln ca n thnh tng nhm ring bit,vd: n1 sai s c tr s t 00,01; n2 sai s c tr s t 0,010,02; ...
- , ,... l tn sut ( hay tn s xut hin) cc ln o c cc
sai s ngu nhin nm trong khong c gi tr gii hn - Lp biu phn b tn sut:
Chng 2. nh gi sai s o lng
n
n11 n
n22
limn
(x)=p(x)
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
10/93
19
p(x) l hm sphn b tiu chun cc sai s (hm s chnh tc). Thc t th phnln cc tr ng hp sai s trong o lng in t u thch hp vi qui lut ny
(hm Gauss) (1)
Chng 2. nh gi sai s o lng
22
)( xheh
xp
h : thng s o chnh xch ln ng cong hp v nhn (xcsut cc sai s c tr sb th ln hn) thit b o c chnh xc cao
Qui tc phn bsai s:
a. Xc sut xut hin ca cc sai s c tr sb th nhiu hn xc sut xuthin ca cc sai s c tr s ln.b. Xc sut xut hin sai s khngph thuc du, ngha l cc sai s c tr sbng nhau v gi tr tuyt i nhng khc du nhau th c xc sut xut hinnh nhau.
20
2.3.2 Sdng cc c sphn b nh gi kt qu o v sai s o
1. Sai strung bnh bnh phng:+ o n ln mt i lng X, cc kt qu nhn c l n tr s sai s c gi tr
nm trong khong gii hn x1 xn
+ h khc nhau xc sut ca chng khc nhau+ h = const vi mt loi tr s o xc sut sai s xut hin ti x1 v ln cnca x1 l:
tng t ta c:
Chng 2. nh gi sai s o lng
11
21
2
dxeh
dp xh
22
22
2
dxeh
dp xh
nxh
n dxeh
dp n22
.......................x
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
11/93
21
Xc sut ca n ln o coi nh xc sut ca mt s kin phc hp, do :Pph= dp1. dp2... dpn
Tm cc tr ca h:
Chng 2. nh gi sai s o lng
02
22222
1
ii xhinn
xh
n
nph exh
he
hn
dh
dP
02 22 ixhn
Sai s TBBP ():
n
xxxh
n
dxdxdxeh
n ...21... 222
21
2
(2)
n
x
hi2
2
1(3)
n
xn
ii
12
(4)
22
Hm phn b tiu chun: (5)
Xc sut xut hin cc sai s c tr s < :
(6)
* Ly nh gi sai s ca KQ o tin cy cha m bo.
ly M=3 (sai s cc i).
(8)
Chng 2. nh gi sai s o lng2
2
2
2
1)(
x
exp
it t
dtexP
0
2
2
2
2
122 hxht ii
dtedtexPth t
1
0
2
2
0
2
22
2
2
2
2
997,02
2 3
0
2
2
dteMxPt
3/2638,0 xP (7)
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
12/93
23
2. Trstrung bnh cng:- o X, thu c n cc kt qu o: a1, a2, ..., an- Cc sai s ca c c ln o ring bit: x1= a1-X, x2= a2-X, ..., xn= an-X-C c xi cha bit X cn o cha bit- Thc t ch xc nh c tr s gn ng nht vi X (tr s c xc sut ln nht):
(9)
3. Sai sd:- Sai s mi ln o: xi =ai x cha bit v x cha bit.- Sai s d l sai s tuyt i ca gi tr cc ln o ai vi :
- Thc t:
Chng 2. nh gi sai s o lng
n
a
n
aaaa
n
ii
n
121...
aaii
Xa
a
0.1111
n
ii
n
ii
n
ii
n
ii aaana (10)
24
(11)
- Sai s TBBP ca : (12)
4. Sai sTB: (13)
5. tin cy v khongtin cy:Xc sut ca cc sai s c tr s khng vt qu 1 gi tr cho trc no , bng:
Chng 2. nh gi sai s o lng
11
2
1
2
nn
xn
ii
n
ii
n
a
a
)1(1
nnd
n
ii
a
dteXaPtt
i
/
0
2
2
2
2
ait
,
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
13/93
25
Nu bit P, da v obng hm s trong s tay tra cu v ton hay
(16)
l khong tin cy, khong ny c xc sut cha ng tr s thc ca i lng
cn o X l . P l tin cy ca php nh gi.Kt qu o:
(17)
m bo tin cy P =0,997 th ly t=3 ta c:
Quan h gia tin cy P, t, vi n >10 (bng 1)
Chng 2. nh gi sai s o lng
ta
t
at
atXa
aa taXta
tP
10nataX
aaX 3 (18)
26
Chng 2. nh gi sai s o lng
102 n
astaX
6. Sai scc i v sai sth:Sai s cc i (n >10)
Sai s th: sai s |i| ca ln quan st no ln hn sai s cc i th l sai
s th.7. Phn bstudent:Khong tin cy:
Gi tr ca ts c cho trong bng 2
2.4 Cch xc nh kt qu o:
Thc hin o n ln thu c c c k t qu o: a1, a2, ..., an
1. Tnh tr s trung bnh cng:
stM 3M
102 n
102 ns a s aa t X a t
n
aa
n
ii
1
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
14/93
27
2. Tnh sai s d:
Kim tra:
hay khng?
3. Tnh sai s TBBP:
4. Kim tra xem c sai s th?nu c sai s th th loi b kt qu o tng ng v thc hin li bc 1-4
5. Tnh sai s TBBP ca tr s TB cng:
Chng 2. nh gi sai s o lng
01
n
ii
aaii
11
2
n
n
ii
na
28
6. Xc nh kt qu o: vi
nu :
* Cch vit hng chsca KQ o:
- Ly ch cn ly vi 2 s sau du phy.- Ly phi ch ly ch s sao cho bc ca s cui ca n bc ca haicon s ca .
VD: kt qu o l X = 275,24 1,08 th phi vit li l: X = 275,2 1,1
Chng 2. nh gi sai s o lng
ataX 10n
102 n astaX
ata
at
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
15/93
29
Bng 2
Bng 1 Gi tr t theo gi tr xc sut cho trc
30
2.5 Sai s ca php o gin tip:
Gi s X l i lng cn o bngphp o gin tip; Y,V,Z l cc i lng oc bng php o trc tip
X = F(Y,V,Z)
Y, V, Z l cc sai s h thng tng ng khi o Y, V, Z ; X l sai s hthng khi xc nh X
X + X = F(Y+ Y,V+ V,Z+ Z )
Cc sai s c gi tr nh nn:
Chng 2. nh gi sai s o lng
F F F
+ X=F Y,V,Z + + +Y
X Y V Z V Z
F F FX= + +Y
Y V ZV Z
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
16/93
31
TH1: X = aY + bV + cZ
X = a Y + bV + cZ
TH2:
Thc t dng sai s tng i:
Xc nh sai s TBBP ca php o gin tip thng qua sai s TBBP ca cc phpo trc tip thnh phn
Chng 2. nh gi sai s o lng
X
X Y V Z
= + +Y
= + +
X Y V Z
X V Z
=KY V ZX
1 1 1
=K Y V Z +K Y V Z +K Y V ZX Y V Z
2 2 2
X = + +Y V ZF F F
Y V Z
32
3.1 Nguyn tc hot ng chung ca ccu o
Bao gm 2 thnh phn cbn : Tnh v ng.- Hot ng theo nguyn tcbin i lin tc in nng thnh cnng lm quayphn ng ca n. Trong qu trnh quay lc csinh cng chc mt phnthng lc ma st, mt phn lm bin i th nngphn ng.
- Qu trnh bin i nng lng trong CC c th hin theo chiubini: dng in Ix (hoc Ux ) nng lng in t Wt,Wt s tng tc vi phn ng v phn tnh to ra F (lc) to mmen quay(Mq) gc quay ; t l vi f(Ix) hoc = f(Ux)Gi s ccu o c n phn tnh in (mang in tch) v n cun dy.Thng thng in p c a vo cun dy. Nng lng in t sinh ra cxc nh nh sau:
Chng 3. Cc b ch th trong my o
1 12 2
1 1 11 1
1 1 1
2 2 2
i n i nj n j nn
dt ij ij i i ij i ji i ij i j i
W C U LI M I I
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
17/93
33
i : cun dy j : phn t mang in tch
: in dung v in pg ia 2 phn t tch in i v j.: dng in trong cc cun dy i v j.
: in cm ca cund y ih cm gia hai cun dy i v jNng lng in t sinh ra ph thuc vo in p, in dung, dng in,cun cm v h cm.Tng tc gia phn tnh v phn ng to ra 1 momen quaybng sbin thinca nng lng t trn sbin thin gc quay.
: sbin thin ca nng lng t: sbin thin ca gc quay
Chng 3. Cc b ch th trong my o
:ijM
,i jI I,ij ijC U
iL
ddtdW
qM
dtdWd
34
to r a s ph thuc gia gc quay v gi tr o; trong khi o ngi t a sdng thm l xophn khng to ra momen phn khng chng li s chuynng ca phn ng.
D: l h sphn khng ca lxoKim ch th s dng li v tr cn bng khi
Chng 3. Cc b ch th trong my o
DpkM
qMpkM
ddtdW
DddtdWD
1
dtW : ph thuc vo in p, dng in t vo cun dy.
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
18/93
35
3.2 Ccu ch th kim:Mt s dng c o lch:
- Dng c o t in kiu nam chm vnh cu (TNCVC).
- Dng c o in ng.- Dng c o kiu in t.
3.2.1 B chthkiu t in: hot ng theo nguyn tc bin i in nngthnh cnng nhs tng tc gia t trng ca mt nam chm vnhcu v t trng ca dng in qua 1 khung dy ng
Chng 3. Cc b ch th trong my o
36
Chng 3. Cc b ch th trong my o
1. Cu to:- Phn tnh: gm 1 nam chm vnh cu (1), hai
m cc t (2), 1 li st t (3). Gia (2) v (3)to thnh 1 khe h p hnh vnh khuyn chophp 1 khung dy quay xung quanh v c ttrng u hng tm (B)
- Phn ng: gm 1 khung dy nh (4) c thquay xung quanh trc ca 1 li st t, 1 kimch th (5) c gn vo trc ca khung dy, 1l xo phn khng (6) vi 1 u c gn votrc ca khung dy, u cn li c gn viv my.
nh v kim ng im `0` khi cha o th mt u ca l xo phnkhng trc c lin h vi mt vt chnh `0` chnh gia mt trcca ccu o.
(5)
(1)
(2)
(3) (6)
(2)
(4)
I N S
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
19/93
37
2. Hotng:
- Dng in trong cun dy ca ccu TNCVC phi chy theo mt chiunht nh cho kim dch chuyn (theo chiu dng) t v tr `0` qua sut
thang o.- o chiu dng in cun dy quay theo chiu ngc li v kim blch vpha tri im `0`. Do cc u ni ca dng c TNCVC cnh du `+` v `-` cho bit chnh xc cc cn ni. Ccu TNCVCc coi l c phn cc.
- Phng trnh m men quay v thang o:Khi c dng in I chy qua khung dy s to ra 1 t trng tng tc vit trng B ca NCVC to ra 1 mmen quay:
: bin thin ca t thng qua khung dyB: t trng NCVC
Chng 3. Cc b ch th trong my o
dd
Id
dWM
eq
dSNBd ...
38
N: s vng dyS: din tch khung dyd: bin thin gc quay ca khung dy
Mq= I.B.N.SM men quay Mq lm quay khung dy, khi mmenphn khng do l xo phnkhng tc ng vo khung dy tng
Mpk= D. (3.5)D - h sphn khng ca l xo - gc quay ca kim
Khi mmen quay Mq cn bng vi mmen phn khng Mp ca l xo th kim sdng li trn mt s ng vi mt gc no .
Mq = -Mpk (3.6)
Chng 3. Cc b ch th trong my o
ISID
SNB
DSNBI
...
....
0
D
SNBS
..0 l nhy ca ccu o
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
20/93
39
3. c im ca ccu o t in:+ u im: Thang o tuyn tnh c th khc thang o ca dng in I theo gc
quay ca kim ch th
nhy ccu o ln Dng ton thang (Itt) rt nh (cA) chnh xc cao, c th to ra cc thang o c cp chnh xc ti 0,5% t chu nh hng ca in t trngbn ngoi.
+ Nhc im: Cu tophc tp, db h hng khi c va p mnh Chuqu ti km do dy qun khung c ng knh nh
Ch lm vic vi dng 1 chiu, mun lm vic vi dng xoay chiu phi cthm it nn in
* ng dng: dng rt nhiu lm c cu ch th cho cc dng c o in nhVnmt, Ampemt,, cc php o cuc nbng
Chng 3. Cc b ch th trong my o
40
3.2.2 Ccu in t: hot ng theo nguyn l: nng lng in t c bin ilin tc thnh cnng nhs tng tc gia t trng ca cund y tnh khic dng in i qua vi phn ng ca ccu l c c l st t
1. Cu to: c 2 loi- Loi cun dy hnh trn.- Loi cun dy hnh dt
Chng 3. Cc b ch th trong my o
+ Loi cun dy hnh trn:
-Phn tnh: l 1 cun dy hnh tr trn, phatrong thnh ngc gn l st t mm un quanh
- Phn ng: gm 1 l st t cng c uncong v gn vo trc quay nm i din. Trntrc quay gn kim ch th v l xophn khng
Cun dytrn
L stng
L st tmm tnh
kim ch th
I1
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
21/93
41
+ Loi cund ydt:- Phn tnh: gm 1 cund ydt, gia c 1 khe hp.- Phn ng: gm 1 a st t c gn lch tm, ch
mt phn nm trong khe hp v c th quay quanhtrc. Trn trc ca a st t c gn kim ch th v l
xo phn khng2. Nguyn l hotng chung:
Khi c dng I in chy qua cun dy tnh s to ramt nng lng t trng
Chng 3. Cc b ch th trong my o
Cun dydt
kim ch th
I
ttq
dWM
d
21
2ttW LI
vi L l in cm cun dy, c gi tr tu thuc vo v tr tng i ca lst t ngv tnhSbin thin nng lng t trng theo gc quay to ra mmen quay trc quay kim ch th quay
42
Khi kim ch th quay mmenphn khng tng: Mpk=D.Ti v tr cn bng: Mpk= - Mq
Gc quay ca kim ch th t l vi bnh phng ca I qua cun dy
3. c im ca CC in t:+ u im:
CC t inc th lm vic vi dng xoay chiu. C cu to vng chc, kh nng chu ti tt.
Chng 3. Cc b ch th trong my o
21
2ttdW dLD I
d d
21 12tt
dWdLID d D d
20IS
d
dL
DS
2
10
,
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
22/93
43
Chng 3. Cc b ch th trong my o
+ Nhc im: nhy km do t trng phn tnh yu Thang ophi tuyn chnh xc thp do d nh hng ca t trng bn ngoi do tn hao st
t lnTuy nhin vn c dng nhiu trong cc ng h o in p ln
3.3 Ccu ch th s:
Vt cno
Tr s oc
Khong tcha cc xung
c tn s f
m xungtrong t
Hin thdi dng
ch s
kt qubin i
bin io
44
Chng 3. Cc b ch th trong my o1. Nguyn l hotng chung: cc ccu o hin th s thng dng phngphp bin i tr s ca i lng o ra khong thi gian c lu t phthuc tr s o cha y cc xung lin tip vi tn s nht nh.Thit b ch th m s xung trong khong thi gian t v th hin kt quphp m di dng ch s hin th.2. Cc c im:
(a) Cc u im: chnh xc o lng cao. Ch th kt qu o di dng ch s nn d c. C kh nng t chn thang o v phn cc Trkhng vo ln. C th lu li cc kt qu o a vo my tnh. Dng thun tin cho o t xa.
(b) Cc nhc im: S phc tp Gi thnh cao bn vng nh
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
23/93
45
Chng 3. Cc b ch th trong my o
3.3.1 B chthsdngit pht quang (LED_ Light Emitting Diode)-Do s ti hp ca cc phn t mang in (in t v l trng) ca lp tipxc p-n khi nh thin thun (cc e- vt t pha n v ti hp vi cc l trngti pha p), cc phn t mang in spht ra nng lng di dng nhit vnh sng.
-Nu vt liu bn dn trong sut th nh sng c pht ra v lp tip xc p-nl ngun sng. N l ngun itpht quang (LED).-Khi nh thin thun, phn t trng thi ng v pht sng.-Khi nh thin ngc, phn t trng thi ngt.
46
- S ti hp ca ccphn t mang in xy ra trong vt liu loi p, nn min pl b mt ca phn t it. c spht sng ti a, mng ant kim loic cho kt ta quanh mp ca vt liu loi p. u ni ca catt ca phnt loi ny l mng kim loi y ca min loi n.
* LED 7 on:
- Cc dng c o hin th s thng dng b ch th 7 on sng ghp li vinhau theo hnh s 8. Cc on sng l cc itpht quang. Khi cho dngin chy qua nhng on thch hp c th hin hnh bt k s no t 0-9.
- C 2 loi: LED 7 on sng Ant chungLED 7 on sng Catt chung
LED 7on sng Catt chung: catt ca tt c cc it u c ni chung viim c in th bng 0 (hay cc m ca ngun). Tc ng vo u vo
(ant) ca it mc logic 1 it sng.LED 7on sng Ant chung: cc ant c ni chung vi cc dng ca ngun(mc logic 1). Tc ng vo u vo (Catt) ca it mc logic 0 itsng.
Chng 3. Cc b ch th trong my o
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
24/93
47
st p khi phn cc thun it l 1,2V v dng thun khi c chi hp l l20mA.Nhc im: cn dng tng i ln.u im: ngun in p mt chiu thp, kh nng chuyn mch nhanh, bn, kchtc b.
3.3.2 B chthsdng tinh thlng (LCD):
-Tinh th lng l tn trng thi ca mt vi hp cht hu c c bit. Cc cht nynng chy 2 trng thi: lc u trng thi nng chy lin tc, sau nu nhit tip tc tng th chuyn sang cht lng ng hngbnh thng.-Pha trung gian gia hai trng thi ny l trng thi tinh th lng (va c tnhcht lng va c tnh cht tinh th).
Chng 3. Cc b ch th trong my o
48
Chng 3. Cc b ch th trong my o
-B ch th dng tinh th lng (LCD) thng cb tr cng theo dng s 7 on nh b ch thLED.-Trn 2 tm thu tinh c ph mt lp kim loidn in lm nn 2 in cc trong sut, gia 2 lpkim loi l lp cht lng tinh th.
-Khi ch th ch s, ngoi in p t vo 2 incc ca phn t cn cn ngun sng t pha trchay pha sau ca b ch th v phng.
(a) ngun sngt trc: khi c tnhiu th tinh th lng c nh sng
phn x t gng.
Cu to mi thanh
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
25/93
49
Chng 3. Cc b ch th trong my o
+ u chung ca cc phn t ch thLCD ni vi +E qua R.+ Cc in cc ring ni vi cc u raiu khin.
+ Khi transistor T6 tt, U6a = 0 phnt 6 khng ch th.+ Khi T6 thng, U6a = +E kchthch phn t 6 tr nn trong sut,cho nh sng i qua.
-(b) ngun sngt sau: khi c tn hiu th tinhth lng c nh sng i qua to nn hnh s trnmn hnh. Mn hnh l tm phng en.-Ngun in cung cp l ngun 1 chiu hoc lngun in p xung. VD:
50
Chng 3. Cc b ch th trong my o
u im ca chth tinh thlng:Ngun cung cp n gin, tiu th cng sut nh, cmW Kch tc b, ph hp vi cc thit b o dng mch t hp, kthut vi in t. Hnh ch s kh r rng, ch to n gin.
Nhc im: di nhit lm vic hp (100C-550C) tui th cha tht cao
Tuy vy cc u im l cbn nn loi ny ngy cng c dng nhiu, bit ltrong thit b o y t v mu sc c th thay i theo nhit bnh nhn.
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
26/93
51
Chng 4. My hin sng (xil)
4.1 Nguyn l quan st tn hiu trn MHS:
1. Phng php vdao ng ca tn hiu- Mt tn hiu thng c biu din di 2 dng:
+ Hm theo thi gian: u = f(t)+ Hm s theo tn s: u =(f)
- quan st dng sng, o cc c tnh v cc tham s ca tn hiu dng mt my o a nng l MHS (xil).
- MHS l mt loi my v di ng theo 2 chiu X v Y hin th dng tnhiu a vo cn quan st theo tn hiu khc hay theo thi gian. `Kim btv ` ca m y l mt chm sng, di chuyn trn mn hnh ca ng tia int theo qui lut ca in p a vo cn quan st.
Ff
f-F f+F f f
UAM
0
52
Chng 4. My hin sng (xil)
* Cc loi xil:-xil tn thp, xil tn cao, xil siu cao tn-xil xung (/T b)-xil 2 tia; xil nhiu knh-xil c nh(loi tng t v loi s)-xil s; xil c ci t VXL
2. Cng dng, tnh nng ca xil:xil l mt my o vn nng, n c cc tnh nng:-Quan st ton cnh tn hiu-o cc thng s cng ca tn hiu:
+ o in p, o dng in, o cng sut+ o tn s, chu k, khong thi gian ca tn hiu+ o di pha ca tn hiu
+ v t ng v o c c tnh ph ca tn hiu+ v c tuyn Vn-Ampe ca linh kin+v t ng, o c tuyn bin -tn s ca mng 4 cc
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
27/93
53
Chng 4. My hin sng (xil)
3. Cc chtiu kthut ch yu ca xil:
-Phm vi tn s cng tc: c xc nh bng phm vi tn s qut.- nhy (h s li tia theo chiu dc): mV/cmL mc in p cn thit a n u vo knh lch dc bng bao nhiu mV tia in t dch chuyn c di 1 cm theo chiu dc ca mn sng. nhy cng c th c tnh bng mm/V.-ng knh mn sng: xil cng ln, cht lng cng cao th ng knhmn sng cng ln (thng thng khong 70mm-150 mm).-Ngoi ra cn c h s li tia theo chiu ngang, trkhng vo,...
4. Ch qut tuyn tnh lin tc
a) Nguyn l qut ng thng trong MHS-a in p ca tn hiu cn nghin cu ln cp phin lch Y, v in pqut rng ca ln cp phin lch X.
54
Chng 4. My hin sng (xil)-Do tc dng ng thi ca c hai in trng ln 2 cp phin m tia in tdch chuyn c theo phng trc X v Y.-Qu o ca tia in t dch chuyn trn mn s vch nn hnh dng ca inp nghin cu bin thin theo thi gian.Ch : in p qut l hm lin tc theo thi gian qut lin tc
in p qut l hm gin on theo thi gian quti
b) Nguyn l qut tuyn tnh lin tc-in p qut tuyn tnh lin tc c tc dngli tia in t dch chuyn lp i lp li 1 cchlin tc theo phng ngang t lbc nht vithi gian.- qut tuyn tnh lin tc cn phi dng in
p bin i tuyn tnh lin tc (tng tuyn tnhhay gim tuyn tnh)
Qut t2 lin tc vi Tq = Tth
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
28/93
55
Chng 4. My hin sng (xil)
Chu k qut: Tq = tth + tng
Thng thng: tng 15% tth tc l tng rt nh hn tth nn c th coi Tq tth, ltng: tng = 0 (Tq = tth)
-Nu tn s qut cao, mn hunh quang c d huy mc cn thit th khimi ch c Uq t v ocp phin X c mt ng sng theo phng ngang. Khic c Uth t v o cp phin Y v nu Tq = nTth th trn mn xut hin dao
ng ca mt hay vi chu k ca in p nghin cu (Uth).-Nu Tq nTth th dao ng khng ng yn m lun di ng ri lon khquan st. Hin tng ny gi l khng ng b (khng ng pha gia Uq v Uth).
tngtth
Uq
t
Nn
56
Chng 4. My hin sng (xil)
-Thc t, tng 0. V tng
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
29/93
57
Chng 4. My hin sng (xil)
-H s khng ng thng ():
c nh quan st vi cht lng cao cn:- tng
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
30/93
59
Chng 4. My hin sng (xil)
6. Nguyn l ng b:-Khi quan st dng tn hiu trn MHS, i khi nh b tri, nhy,... l do mtng b.
*
Minh ha :
nh I, II, III l cc dao ng tng ng ti cc chu k qut tng ng. Nphn b ln lt t tri qua phi, do tnh cht lu nh ca mn hnh cc nh smdn theo th t tng ng cm gic dao ng chuyn ng t tri quaphi.
* tng t, dao ng c cm gic chuyn ng tphi qua tri
Nnthqth nTTTn
141
thqth TTT 143
thqth TnTnT
4
12
b
a
T
T
q
th 2
,
60
Chng 4. My hin sng (xil)
* (minh ha ):
Dao ng ng yn nhng khng phn nh ng dng tn hiu cn quan stm ch gm nhng on tn hiu khc nhau cn quan st m thi.
* Tq = nTth (minh ha Tq = Tth ),Dao ng n nh v phn nh ng dng tn hiu cn quan st. iu kin ng b: Tq = nTthQu trnh thit lp v duy tr iu kin ny l qu trnh ng b ca MHS
-Cc ch ng b:
+ ng b trong: tn hiu ng b ly t knh Y ca MHS
+ ng b ngoi (EXT)+ ng b li (LINE)
b
a
T
T
q
th 3 3
4
3
q
th
T
T
Nn
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
31/93
61
Chng 4. My hin sng (xil)
0
0
Uq1
Utht
t
Tq1
Tth 2Tth 3Tth
Tth
0
Uq4t
Tq4
0
Uq2t
Tq2
0
Uq3t
Tq3
62
Chng 4. My hin sng (xil)
4.2 S cu to mt MHS in hnh
1. Cu to MHS:- ng tia in t- Knh lch ng Y- Knh lch ngang X v ng b
- Knh Z (khng ch sng)
* ng tia in t:+ l bphn trung tm ca MHS, sdng loi ng 1 tia khng chbngin trng+ C nhim v hin th dng sng trnmn hnh v l i tng iu khin
chnh (Uy, Ux, UG).
Mchvo vphnp Y
Tinkhuch
i
Dytr
Khuchi Y
ixng
Toxungchun
K/ing bv todng
Toxung
ng b
Toin p
qut
i
lintc
Mchvo vK X
K/i Xi
xng
Chncc tnh K/iZ
Knh lch ng Y
Knh lch ngang X v ng b
Knh ZTi G ca CRT
UZ
UxUqut
S3
S2
S1AC
DC
GND
Uth
Vpp
CH
EXTLINEAC
50Hz
Ub Ux
Uxb
1
2
3
CRTX1
X2
Y1
Y2
Hnh: S khi MHS 1 knh dngng tia in t
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
32/93
63
* Knh lch ng Y: c nhim v nhn tn hiu v o cn quan st, bin i v tora in pphhp cung cp cho cp li ng Y1, Y2. Gm cc khi chc nng:
+ Chuyn mch kt ni u v o S 1: cho php chn ch hin th tn hiu.S
1
ti AC: ch hin th thnh phn xoay chiu ca Uth
.S1 ti DC: hin th c thnh phn mt chiu v xoay chiu ca Uth.S1 ti GND: ch quan st tn hiu ni t (0V).
+ Mch vo phn p Y: c nhim vphi hp trkhng v phn p tn hiu vo tng kh nng o in p cao. Thng dng cc khu phn p R-C mc lintip nhau, h s phn p khng ph thuc vo tn s. Chuyn mch phn pc a ra ngoi mtmyvkhiu l Volts/Div.+ Tin khuch i: c nhim v khuch i tn hiu, lm tng nhy chung ca
knh Y. Thng dng cc mch K c trkhng vo ln v c h s K ln.+ Dy tr: c nhim v gi chm tn hiu trc khi a ti K Y i xng,thng dng trong cc ch qut i trnh mt mt phn sn trc ca tnhiu khi quan st. Thng dng cc khu L-C mc lin tip.
Chng 4. My hin sng (xil)
64
Chng 4. My hin sng (xil)
+ K Yi xng: c nhim v K tn hiu, lm tng nhy chung ca knh Y,ng thi to ra in p i xng cung cp cho cp li ng Y1Y2.
+ To in p chun: to ra in p chun c dng bin , tn s bit trc,dng kim chun li c c h s lch tia ca MHS
* Knh lch ngang X v ng b: c nhim v to ra in p qut ph hp vdng v ng b vpha so vi UY1, Y2 cung cp cho cp li ngang X1X2
+ Chuyn mch ng b S2: cho php chn cc tn hiu ng b khc nhau.S2 ti CH: t ng b (Ub = Uth)S2 ti EXT: ng b ngoi (Ub=UEXT), tn hiu ng b c a qua u voEXT.S2 ti LINE: ng b vi li in AC 50Hz (Ub=UAC50Hz) ly t ngun nui.
+K ng b v to dng: k/i tn hiu Ubph h p v to r a dng xung nhnn cc tnh c chu k: Tx=Tb
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
33/93
65
+ To xung ng b: chia tn Ux v to ra xung ng b c chu k:Txb=nTx=nTb. Xung ny s iu khin b to in p qut to ra Uq rngca tuyn tnh theo ch qut i hoc qut lin tc v c c huk Tq=Txb.
+K Xi xng: K in p qut v to ra in p i xng a ti cp li
ngang X1X2.+ Mch vo v KX: nhn tn hiu UX v k/i, phn p ph hp.
+ Chuyn mch S3: chuyn mch la chn ch qut (qut lin tc, qut i)
+ B to in p qut: to in p qut lin tc (hoc qut i) a n cpphin X
* Knh iu khin ch sng Z: c nhim v nhn tn hiu iu ch sngUZ vo, thc hin chn cc tnh v k/i phhp ri a ti li iu ch G caCRT.
Chng 4. My hin sng (xil)
66
Chng 4. My hin sng (xil)
2. Cu to ca ng tia in t:
ng tia in t CTR (Cathode Ray Tube) l 1 ng thu tinh hnh tr c chnkhng cao, u ng c cha cc in cc, pha cui loe ra hnh nn ct, mt yc ph 1 lp hunh quang to thnh mn hnh. Cu to gm 3 phn:
Sng in t H thngli tia Mn hnh
Y2
Si tF
KG A1 A2
Y1
X1
X2R1 R2
RfocusRbright
-E A hu
Lpthan ch
Mn hunh quang
Hnh : S cu to ca ng tia in t
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
34/93
67
Chng 4. My hin sng (xil)
a) Mn hnh: - Lp hunh quang thng l hp cht ca Phtpho. Khi c in tbn ti mn hnh, ti v tr va p, in t s truyn ng nng cho cc in t lpngoi cng ca nguyn t Phtpho, cc in t ny s nhy t mc nng lngthp ln mc nng lng cao v tn ti trong 1 thi gian r t ngn ri t nhy vmc nng lng thp ban u v pht ra photon nh sng.- Mu sc nh sng pht ra, thi gian tn ti ca im sng ( d huy ca mnhnh) sph thuc v ohp cht ca Phtpho (t vi s n vi s).
b) Sngin t: gm si t F, catt K, li iu ch G (M), cc ant A1,A2.Nhim v: tog ia tc v hi t chm tia in t- Cc in cc c dng hnh tr, lm bng Niken, ring Katt c ph mt lp xitkim loi y tng kh nng bc x in t.- Cc in cc pha sau thng c vnh rng hn in cc pha trc v c nhiu
vch ngncc chm in t khng i qu xa tr c ng vic hi t s d dnghn. Vi cu to c bit ca cc in cc nh vy s to ra 1 t trng khngu c bit c th hi t v gia tc chm tia.
68
Chng 4. My hin sng (xil)
Ngun cp: UK = -2kVUKG = 0-50VUA2 = 0VUA1 = 300V
+ Li iu ch G c cung cp in p m hn so vi K v c ghp st K d dng cho vic iu chnh cng ca chm in tbn ti mn hnh.+ Chit p trn G (iu chnh in p) thng c a ra ngoi mt my v khiu l Bright hoc Intensity dng iu chnh sng ti ca dao ng trn mn hnh.+ Ant A2 (Ant gia tc) thng c ni t trnh mo dao ng khiin p cung cp cho cc in cc khng phi l in p i xng.+ Ant A1 (Ant hi t) cng c chit p iu chnh a ra ngoi mt my, khiu l Focus, dng iu chnh hi t ca chm tia in t trn mn hnh.
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
35/93
69
Chng 4. My hin sng (xil)
c) H thng li tia: c nhim v lm lch chm tia in tbn ti mn hnh theochiu ng hoc chiu ngang ca mn hnh.Cu to gm 2 cp phin l mlch c t trc, sau v bao quanh trc ca ng.+ Cp li ng Y1Y2.+ Cp li ngang X1X2 .
y a
70
*Xt qu o ca chm tia in tkhi i qua in trng ca 2 ant A1, A2:
+ UA2 > UA1 ng sc in trng c chiu i t A2 n A1+ e- chuyn ng theo chiu t A1 ti A2 nn n ng thi chu tc ng ca 2thnh phn lc, 1 thnh phn theo phng vung gc vi chm tia v 1 thnhphn dc theo chm tia.
+ Ti im A: chm e- c khuynh hng chuyn ng dc theo phng trc ng,ng thi hi t vi nhau theo phng bn knh ca chm tia
+ Ti B: thnh phn lc theo phng bn knh i chiu ngc li chm e- ckhuynh hng phn k khi tm theo phng bn knh.
Chng 4. My hin sng (xil)
Tuy nhin do cu to ca cc in cc, sphn b ca ng sc B t b cong hnphn v tr im A phn lng vntc theo phng bn knh B < im A khuynh hng hi t ca chm e- >khuynh hng phn k.
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
36/93
71
Chng 4. My hin sng (xil)
*Xt lch ca tia in ttheo chiu ng:
Khi Uy= 0, tia in tbn ti chnh gia mn hnh ti im O.Khi Uy 0, in trng gia cc phin l mlch s lm lch qu o ca tiain t theo chiu ngv bn ti mn hnh ti v tr M, lch 1 khong l y.
Ly: khong cch t cp li ng n mn hnh.ly: chiud ica c c cp phin l mlch.dy: khong cch gia 2 phin l mlch.UA: in pg ia tc ca ng tia (ph thuc v oUA2 v K).
dy
A2
Uy Y1
Y2
ly
Ly
y
M
O
chm e-+
-
Mn hnh
2y y y
oy yy A
U l Ly S U
d U
2y y
oyy y A
l LyS
U d U nhy ca ng
tia in t
72
Tng t, lch ca tia in t theo chiu ngang:
* Nguyn l to nh trn mn my hin sng:
iu khin ng thi tia in t theo 2 trc: trc thng ng v tr c nmngang, ngha l ng thi a vo n ng tia in t 2 in p iu khin UYv UX . Gi s a vo knh Y v a ti cp li ng Y1Y2;
a ti cp li ngang X1X2 in p trn cc cp li tia nh sau:
2x x x
ox xx A
U l Lx S U
d U
Chng 4. My hin sng (xil)
sin .th mU U ttaqU .
ySthUyyUyU 21 oySyKyS
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
37/93
73
* Mch to in p quti (mch Boostrap)
Nhn xt sb:
- D thng, tng T1 hot ng nh 1 mch TF n gin, T1- kho in t.
- in p trn t C T2 C*. in p b a v im X b mo do sgim dng in trn R gy ra.
Hot ng:
1. Trng thi ban u (t1 t 0):
- D thng: UX = EC UD EC
- T1 thng bo ho: UC = UCbh 0V
- T2 k/i C chung nn: URE = Uq 0V
- UC* = UX - Uq EC
Chng 4. My hin sng (xil)
74
Chng 4. My hin sng (xil)
2. Trng thi to Uq (t3 t t1):
t = t1: Ukc rng = t3 - t2T1 tt t C np in theo 2 giai on:
Giai on 1: t1 t > C nn UX tng tng ng.UR= UX UC = const IR =const dng n p cho t C
khng i, vi thi gian np tq = t3 t2.
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
38/93
75
Chng 4. My hin sng (xil)
3. Trng thi hi phc:t = t3: kt thc xung u vo. T1bo ho, t C phng in qua T1 UC gim
nn Uq gim UX gim.t = t4: UX EC D thng trli.
D thng, t C* c np b sung, khi C* c np y th thi gianhi phc kt thc.
Nhn xt:
-Trong giai on to qut tq, UC tng tuyn tnh nhngun np chnh l C* ctr s cc ln tch in (lm nhim v ging nh ngun 1 chiu np cho C).- gim mo phi tuyn tng K T2phi c iu chnh sao cho kU 1(R ln).
-T C* phi ln nhng khng qu ln v nu qu ln th thi gian hi phc camch tng.-T C phi nh nhng khng c chn qu nh v nu qu nh th n c gi trtng ng nh t k sinh mch lm vic khng n nh.
76
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
39/93
77
78
Chng 4. My hin sng (xil)
3. Mt sch lm vic:
a. Qut lin tc ng b trong (ngoi)-Dng quan st nh ca tn hiu lin tc theo thi gian v o cc tham sca chng.-S2 v tr CH (hoc EXT nu l ng b ngoi), S3 v tr 2
-Tn hiu t li vo knh Y, qua Mch vo v bphn p Yc khuch iti mt mc nht nh, sau c gi chm li ri a qua B K Y i
xng to 2 tn hiu c bin ln, o pha nhau a ti 2 phin ng
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
40/93
79
b. Quti ng b trong
-Dng quan st v o tham s ca dy xung khng tun hon hoc dyxung tun hon c hng ln.
-S2 v tr CH, S3 v tr 1
-Qu trnh hot ng: ging ch 1
c. Ch khuch i
-Dng o tn s, gc lch pha, su iu ch, v c tuyn Vn-Ampeca it hoc dng lm thit b so snh. Hnh nhn c trn mn MHS gil hnh Lixazu
- S3 v tr 3-B to qut trong c ngt ra khi qu trnh hot ng. MHS lm victheo 2 knh c lp X,Y v u vo X cng l u vo tn hiu
Chng 4. My hin sng (xil)
80
Chng 4. My hin sng (xil)4.3 MHS nhiu tia
Dng quan st ng thi nhiu qu trnh (tn hiu)
1. MHS 2 tia c li vo cp phin lch ngtch bit(knh A, knh B):
-Mi knh c mch K lm lch ring-Mt b to gc thi gian chung cho c 2 knh
2. MHS 2 knh dngng tia in t1 tiav CMin t-Hai b K tn hiu vo ring cho knh A,knh B
-Mt b K lch ng cho c 2 knh.Tn hiuv ob K ny c chuynmch lun phin gia 2 knh.-B to gc thi gian (b to sng qutngang) iu khin tn s chuyn mch
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
41/93
81
Chng 4. My hin sng (xil)
a) Phng php dng chuyn mch in t kiulun phin (ALT mode):
+ Tn hiuv ob K lch ng c chuynmch lun phin gia cc knh A v B.
+ B to gc thi gian iu khin tn s chuynmch+ 0t1: tn hiu t knh A c ni ti b K lchng, to thnh vt trn mn hin sng+ t1t2: tn hiu t knh B c ni ti b K lchng, to thnh vt trn mn hin sng+ Hai tn hiu hai knh c cng chu k T vc ng b vi nhau.
+ Dch chnh DC: dch chuyn tn hiu knh A(knh B) trn mn theo phng thng ng bngin p mt chiu+ cc chu k ti p theo: qu trnh lp li nhtrn. Tn s l p cao n mc m cc dng sngnh c hin ng thi.
c)
Dngsng
hin
82
Chng 4. My hin sng (xil)b)Phng php dng chuyn mch in tkiu ngt qung (Chop mode switching):S dng tn s chuyn mch cao hn nhiu so vi ch lun phin.
+ T1, T3, T5, T7,... tn hiu vo knh A c tora trn mn+ T2, T4, T6,... tn hiu vo knh B c to ratrn mn
+ Cc dng sng knh A v B c hin hnhnh nhng ng t nt. Khi tn s chuynmch l cao tnkhng th nhn ra nhng cht nt+ fth nh: nh hin trn mn MHS gn nh lintc+ fth ln; nfcm mfth : cc on ngt b lp do d huy ca ng v lu nh ca mt.
Ch : i vi tn hiu cao tn th kiu lunphin l tt nht, cn i vi tn hiu tn s thpth nn dng chuyn mch ngt qung
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
42/93
83
Chng 4. My hin sng (xil)
Chuyn mch in tphn ng theo thi gian:
(a)
(b)
(c)
(d)UZ
84
Chng 4. My hin sng (xil)-Mi knh tn hiu c cng thm mt lng in p 1 chiu E khc nhau cc ng biu din trn mn hnh MHS c tch ring tng ng, hnh (a).-Sau tn hiu c a n mch ca, v ch qua c ca khi c tn hiu mca tbPht sng chuyn mch.-Tn hiu mca l cc xung vung c thi gian xut hin xen k v ln ltcho tng ca mt, hnh (b).
-Ti mi thi im ch c duy nht 1 ca c mv cho tn hiu ca mt knhi qua.-B tngcng cc tn hiu u ra cc ca, UY c dng xung vi bin t lvi gi tr ca cc tn hiu cn quan st ti thi im c xung mca tng ngvi cc knh, hnh (c).-Sau khi khuch i Y, MHS c c hnh biu din tn hiu ca cc knh didng ng nt t, hnh (c).
-MHS lm vic ch ng b vi chu k ca tn hiu cn quan st v khngng b vi tn hiu chuyn mch.-Dng nhng xung c rng rt nh (UZ) c to ra t mch vi phn t ccxung mca a vo knh Z iu ch sng ca nh, hnh (d).
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
43/93
85
Chng 4. My hin sng (xil)
Chuyn mch in tphn ng theo mc:
En
86
Chng 4. My hin sng (xil)
-Phn hin th l ng truyn hnh lm lch bng ttrng-Nguyn l hot ng: chuyn cc gi tr tc thi ca tn hiu cc knh thnh ccchui xung rt hp xut hin ti cc thi im m tu thuc vo in p tn hiunghin cu. Cc xung ny c a vo khng ch sng ca ng hinhnh.
+ Mi knh tn hiu c cng thm mt lng in p 1 chiu E khc nhau,ri a n so snh vi tn hiu l xung rng ca a ti t b K lch ngca MHS (tn hiu qut dng).+ Mi khi URC = Uth, th u ra ca bso snh s xut hin mt xung hp. Ccxung hp ny c cng vi nhau ri a vo khng ch sng ca ng hinhnh.+ Ti thi im c xung, trn mn hnh xut hin mt chm sng trong khi bnhthng th ti. Vt ca chm sng trn mn hnh biu din hnh in p ca cctn hiu cn quan st.
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
44/93
87
Chng 4. My hin sng (xil)
4.4 xil in ts:
1.u im:- Duy tr nh ca tn hiu trn mn hnh vi khong thi gian khng hn ch.
- Tc c c th thay i trong gii hn rng-C th xem li cc on hnh nh lu gi vi tc thp hn nhiu- Hnh nh tt hn, tng phn hn so vi loi xil tng t- Vn hnh n gin- S liu cn quan st di dng s c th c x l trong xil hoc truyntrc tip vo my tnh khi ghp xil vi my tnh.
88
Chng 4. My hin sng (xil)2. Cu to v hotng:
Chuyn mch Sv tr 1: xil a nng thng thngChuyn mch Sv tr 2: xil c nhs.-in p cn quan st c a ti u vo Y, ti b ADC. Lc b iukhin gi 1 lnh ti u vo iu khin ca bADCv khi ng qu trnh bin
i. Kt qu l in p tn hiu c s ho. Khi kt thc qu trnh bin i, bADCgi tn hiu kt thc ti b iu khin.-Mi s nh phn c chuyn ti b nhv c nh v tr nhring bit.
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
45/93
89
Chng 4. My hin sng (xil)
-Khi cn thit, mt lnh t b iu khin lm cho cc s nhphn ny sp xptheo chui li theo th t xc nh v c a n bDAC-DACbin i cc gi tr nhphn thnh in p tng t a qua b khuchi Y ti cp phin l mlch Y ca ng tia in t.
-Do b nh c lin tip qut nhiu ln trong 1 giy nn mn hnh c snglin tc v h in dng sng l hnh v cc im sng.Nhc im: di tn b hn ch (khong 1-10MHz) do tc bin i ca bADC thp.Hin nay, cc xil c nhs c di tn rng c pht trin nhci t VXL,cc bbin i ADC c tc bin i nhanh hn.
90
Chng 5. o tn s, khong thi gian v o di pha5.1 Khi nim chung-Tn s l s chu k ca 1 dao ng trong mt n v thi gian.-Tn s gc: biu th tc bin i pha ca dao ng
l tn s gc tc thi v tn s tc thi
-Quan h gia tn s v bc sng:
hay
-Quan h gia chu k v tn s:
c im ca php o tn s:+ l php o c chnh xc cao nht trong kthut o lng nhspht trin
vt bc ca vic ch to cc mu tn s c chnh xc v n nh cao.+Lng trnh o rng (n 3.1011 Hz). Lng trnh o c phn thnh cc ditn s khc nhau.
t
dt
dt
tft 2 tft ,
cf
f
c
Tf
1
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
46/93
91
- Di tn thp: < 16Hz- Di tn s m thanh: 16 Hz < f < 20 KHz- Di tn s siu m: 20 KHz < f < 200 KHz- Di tn s cao: 200 KHz < f < 30 MHz
- Di tn s siu cao: 30 MHz < f < 3000 MHz- Di tn s quang hc: > 3GHzCc di tn s khc nhau c cc phng php o tn s khc nhau.
Bao gm:+ Nhm phng php o tn sbng cc mch in c tham sph thuc tn s+ Nhm phng php so snh+ Nhm phng php s
Php o tn s thngc s dng kim tra, hiu chun cc my to tnhiu o lng, cc my thu pht; xc nh tn scng hng ca cc mch daong; xc nh di thng ca b lc; kim tra lch tn s ca cc thit bang khai thc
Chng 5. o tn s, khong thi gian v o di pha
92
5.2 o tn s bng cc mch in c tham s ph thuc tn s:5.2.1 Phng php cu
Dng cc cu o m iu kin cn bng ca cu ph thuc vo tn s cangun in cung cp cho cu.
*Mch cu tng qut:iu kin cn bng cu:
VD1:
Chng 5. o tn s, khong thi gian v o di pha
0.. 4231 ABUZZZZ
3
Z1
Z3Z4
Z2
iu kin cn bng cu:
1 3 2 4
3 3 33
. .
1
R Z R R
Z R j L C
Hnh 5-1
Hnh 5-2
BA
L3
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
47/93
93
iu chun nhnh cng hng ni tip cho cng hng ti tn s cn o fx (iuchnh C3).
Khi
B ch th cn bng l vn mt chnh lu, vn mt in t.
Nhc im:-Kh o c tn s thp do kh ch to cun cm c L ln tn s thp.-Kh thc hin ch th 0 do c tc ng ca in t trng ln cun cm
Chng 5. o tn s, khong thi gian v o di pha
4231 .. RRRR 33 RZ
33 3 3
1 1
2x x
x
L fC L C
94
Chng 5. o tn s, khong thi gian v o di pha
VD2:iu kin cn bng cu:
Chn
''1 32 4
3 3 4
. 1
1 x x
R RR R
j R C j C
4
3
3
4'2
'
1CCRRRR
4334
1RRCC xx v
4343
12
CCRRfxx
CCC 43RRR 43 v ta c:
Hnh 5-3
V
RCfx
2
12
'2
'1
R
R;
VR1,VR2 l phn in trca bin trVR trn nhnh 1,2 tng ng
11'1 RVRR 22
'2 RVRR
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
48/93
95
VD3: Cu T kpiu kin cn bng cu:
Khi :
Thang ca bin trR1 c khc trc tip theo n v tn s.
Phng php cu dng o tn s t vi chc Hz n vi trm Khz.Sai s: (0,5-1)%
Chng 5. o tn s, khong thi gian v o di pha
12
2
212
12
2122
2
RRC
CCR
x
x
12 2RR 12 2CC v
112
1
CRx
114
1
CRfx
Hnh 5-4
96
Chng 5. o tn s, khong thi gian v o di pha5.2.2 Phng php cng hng
- Dng o tn s cao v siu cao- Nguyn tc chung: da vo nguyn l chn lc tn s ca mch cng hng.- Khi cbn ca s ny l mch cng hng. Mch ny c kch thchbng dao ng ly t ngun c tn s cn o thng quaKhi ghp tn hiu.
- Vic iu chnh thit lp trng thi cng hng nhdngKhi iu chun.- Hin tng cng hng c pht hin bng Khi ch th cng hng. Khiny thng l Vnmt tch sng.-Tu theo di tn s m cu to ca mch cng hng khc nhau. C 3 loi mchcng hng:
+ Mch cng hng c L, C tp trung+ Mch cng hng c L, C phn b+ Mch cng hng c L phn b, C tp trung.
U(fx) Khighp tn
hiu
Ch thCH
MchCH
iuchun
Hnh 5-5
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
49/93
97
Chng 5. o tn s, khong thi gian v o di pha
1. Tn smt cng hng c tham stp trung.
+ y C v L u l cc linh kin c thng stp trung. Bphn iu chnh cng hng chnhl tbin i C c thang khc theo n v tn s.+ Ufx c ghp vo mch cng hng thng quacun ghp Lg.+ Mch ch th cng hng l mch ghp h cmgia cund yL2 v L v c tch sng bng itv ch thbng ccu o t in.+ Khi o ta a Ufx vo v iu chnh t C mchcng hng. Khi ccu o s ch th cc i.
Lg L
L2
Ufx C
D
T iuchnh
Ch th cnghng
+ Tn s mt loi ny thng dng trong di sng: 10 kHz 500 MHz.+ Sai s: (0,25-3)%
Hnh 5-6
LCfx 21
98
Chng 5. o tn s, khong thi gian v o di pha
+ Cc ch ghp u gn v tr ni tt c nh sao cho cc v tr ny gn vi vtr bng sng khi c chiu di tng ng ltd=/2 th thit b ch th s chcc i.+ Khi dch chuyn pt tng vi di bng bi s nguyn ln /2 s t cnghng c th xc nh bc sng bng cch ly 2 im cng hng ln cn
l1=n/2; l2=(n-1) /2 l1-l2=/2+ Kt qubc sng o c ca tn hiu siu cao tn xbi cng thc:=2(l1-l2)
Hnh 5-7
2. Tn smt cng hng c tham sphn bdngcp ng trc.
+mch cng hng l 1 on cp ng trcc ni tt 1 u, u kia c ni bng 1 pt tng Pc th dch chuyn dc trc bi h thng rng caxon c c khc .+ vng ghp Vg a t/h vo, cn vng ghp Vghp t/h ra mch ch th cng hng.
P
Vg
V lt
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
50/93
99
Chng 5. o tn s, khong thi gian v o di pha
+Bc sng (hoc tn s) c khc trc tip trn h thng iu chnh pttng.+Tn s mt loi ny thng dng trong di sng t 3cm - 20cm+ Do c h sphm cht cao (khong 5000) nn sai s ca n khong 0,5%.
3. Tn smt cng hng c tham sphn bdngng dn sng
+ ng dn sng c th l loi ng dn sng chnht hay ng dn sng trn.+ Piston P c th iu chnh dc theo ng bi hthng rng ca xon c c khc tn s. Nnglng kch thch hc cng hng c ghp qua lhng G trn thnh c ni tt ca ng.+ Khi iu chnh piston P c l
td=n/2 th thit b
ch th s ch cc i.+ Tn s mt vi hc cng hng thch hp vi disng nh hn 3cm.+ Do c h sphm cht cao (khong 30000) nnsai s ca nnh khong (0,010,05)%.
Hnh 5-8
PVlt
G
D
100
Chng 5. o tn s, khong thi gian v o di pha
- Khi :vi nY, nX nguyn dngnY : s giao im ca ng ct dc vi nhnX : s giao im ca ng ct ngang vi nh
- Tng qut:
fX : tn s a vo knh lch ngang XfY : tn s a vo knh lch ng Y
X
Y
x
m
n
n
f
f
X
Y
Y
X
n
n
f
f
5.3 Phng php so snh
Phng php qut sin:- MHS t ch khuch i.- in p c tn s cn o Ufx c a vo knh Y,in p c tn s mu Ufm a vo knh X.
- Hnh nh nhn c trn mn l hnh Lixazu. Thayi fm sao cho trn mn nhn c hnh Lixazu nnh nht. nY=4, nX=2
Hnh 5-9
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
51/93
101
Chng 5. o tn s, khong thi gian v o di pha
5.4o tn sbng phng php s-L p2 hin i v thng dng nht o tn su im:+ chnh xc cao+ nhy ln+ Tc o ln, t ng ho hon ton trong qu trnh o+ Kt qu o hin th di dng s
1. Phng php xc nh nhiu chu ka. S khib. Chc nng cc khi:- Mch vo: thc hin tin x l nhphn p, lc nhiu... hoc bin i t/h
tun hon dng bt k u vothnh hnh sin cng chu k vi t/h vo.- Mch to dng xung: bin i t/hhnh sin c chu k Tx thnh t/h xungnhn n cc tnh c chu k Tx.
Hnh 5-10
Toxungchun
B mxung
Gii mv ch
th
Mchvo
Todngxung
Chiatn
KhoUfx
fch Uct Nx
xungcht
Toxungiukhin
Ux U
xung xoUk
102
Chng 5. o tn s, khong thi gian v o di pha
- To xung chun: to ra cc xung chun c chnh xc cao vi tn s f0,xung chun ny c a qua b chia tn to ra xung c tn s lfCT=f0/n=10k(Hz)- To xungiu khin: nhn t/h f CT v to ra xung /kng m kho c rng t=TCT=10-k(s)- Mch gii m v chth: Gii m xung m c v a vo cc ccu ch
th s, c th l dng Led 7 on hoc LCD ch th kt qu cn o.-B m: m cc xung u ra.
c. Nguyn l lm vic:-Trong t/g c xung iu khin kho s cm, xung m qua kho kch thch cho bm xung.-Gi s trong 1 chu k m t, m c
Nx xung. S xung Nx ny s c a quamch gii m v ch th hin th kt qul tn s cn o t=NxTx=Nx/fx fx=Nx/t=10k.Nx vi k=0, 1, 2,... Gin thi gian
Hnh 5-11
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
52/93
103
Chng 5. o tn s, khong thi gian v o di pha
d. nh gi sai s:- Sai s ca xung /k (t) do sai s ca b to xung chun v b to xung /k gyra.-Sa i s lng t: 1/Nx
fx tngNx tng 1/Nx gim.fx gimNx gim 1/Nx tng.
- Khi fx nh nh hng ca sai s lng t s ln trong TH ny ta s chuynsang p2 o x 1 chu k.
2. Phng php xc nh mt chu ka. S khib. Chc nng cc khi:
Nguyn l tng t nh trng hp nhiuchu k nhng khc ch in p c tn scn o s c bin i thnh xung /kng mkho, cn xung m ly tb toxung m chun.
Hnh 5-12
Toxungm
chun
B mxung
Giim vch th
s
Mchvo
Todngxung
Toxung
k
Kho
Ufx Ux
Uk
Uch U Nx
xungxo
xungcht
104
Chng 5. o tn s, khong thi gian v o di phac. Nguyn l lm vic:- T/h Ufx a qua Mch vo tiB to dng xung to ra xung nhn c chuk Tx. Xung ny s /kB to dng xung/k to ra xung /k c rngt=nTx (VD: n=1)- Trong t/gian c xung t, xung m chun Uch qua kho kch thch cho bm xung.
- Gi s m c Nx xung th s xung Nx ny s c a qua mch gii mv ch th t c kt qu l tn s hoc chu k cn o t=Tx=Nx.T0, viT0 l chu k ca xung m chun
fx=1/Tx = 1/NxT0 = f0/Nx
d. nh gi sai s:- Do sai s ca xung m- Do sai s lng t (1/Nx)
Kt hp 2 p2
o trn to ra 1 my mtn c di tn o rng v chnh xc cao.
Hnh 5-13 Gin thi gian
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
53/93
105
Chng 5. o tn s, khong thi gian v o di pha
5.5 o di pha
Cc p2: phng php v dao ng ; pp bin i di pha thnh khong thigian; pp bin i di pha thnh in p; ...
111 sin tUu m
222 sin tUu m
21
106
Chng 5. o tn s, khong thi gian v o di pha
2 /T T v
0 0
360T
T
2T
T
(rad) hay
5.5.1. o di pha bng pp o khong thi gian:
L phng php ph bin o pha
Nguyn l:
+ Bin i cc in p c dng hnh sin thnh
cc xung nhn tng ng vi cc thi im min p bin i qua gi tr 0 vi gi tr o hmcng du.
+ Khong thi gian gia 2 xung gn nhau ca 2in p o t l vi gc di pha ca chng.
Hnh 5-14
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
54/93
107
Chng 5. o tn s, khong thi gian v o di pha
Pha mt dng mch a hi ng b
- Cc in p hnh sin cn o di pha c a vo 2 u vo I v II-in p hnh sin c bin i thnh cc xung vung nhMch K hn chv a hi ng b, ri c a n Mch vi phn phn b.(Cc chu k dao ng bn thn ca b a hi c chn sao cho n ln hn
chu k ca in p o c tn s thp nht)- u ra ca Mch vi phn phn bl cc xung nhn, c a ti khng chhai b a hi ng b I v II.- u ra ca 2 b a hi ny c a ti mt mch tng hp, mch ny cng h o thi gian lch gia cc xung, cng l gc di pha ca 2 in p.
Hnh 5-15
108
Chng 5. o tn s, khong thi gian v o di pha
- Mch vi phn phn b:
+ u ra ca n a ti u vo B ahi ng b I ch cc xung nhn dng(hnh c) tng ng vi sn trc caxung vung ng th nht v cc xung
nhn m (hnh d) tng ng vi sn sauca xung vung ng th 2+ a ti B a hi ng b II ch ccxung nhn dng (hnh d) ca ng th2 v cc xung nhn m (hnh c) ngth nht+ xc nh rng ca cc xung a ra(hnh , e)
mI
I000 180T
TII m
20
Hnh 5-16
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
55/93
109
Chng 5. o tn s, khong thi gian v o di pha
5.5.2 Pha mt chthsa.Chc nng cc khi:- Mch vo: thc hin tin x l tn hiu vo, lc nhiu.- To dng xung: bin i tn hiu vo, to ra cc xung o n cc tnh c chuk T=chu k tn hiu vo (Ux1, Ux2).- Trigger: to ra xung vung c rng T v chu k T chnh l nh Ux1,Ux2(Ux1 c a vo u thit lp S ca Trigger, Ux2 c a vo u xo Rca Trigger).- To xung m chun c chu k Tch .- To xung o: chia tn s xung m chun to ra xung o c rng To.
Mchvo 1
Mchvo 2
To dngxung
To dngxung
Trigger
To xungchun
To xungo
Gii mv
ch th
B mxungKho
1Kho
2
U1(t)
U2(t)
Ux1
Ux2
UT
Uch
Uo
xung cht
xungxo
Nx
UU
nx
Hnh 5-17: S khi ca Phamt s
110
Chng 5. o tn s, khong thi gian v o di pha
b/ Nguyn l lm vic:
- Xung UT t Trigger s iu khin ngmkho 1. Mi khi c xung, xung m Uchtb to xung m chun s c a quakho 1 v u ra ca kho 1 l xung Unx l
1 chui gm nhiu nhm xung m vc a vo kho 2.- Xung o Uo iu khin ng mkho 2trong thi gian c xung o To .- Gi s c h nhm xung c a quakho 2 vo kch thch cho b m xung,tng s xung m c l Nx, s xung Nxny c a qua mch gii m v ch th
hin th kt qu l gc lch pha cn o.- Ta c gc lch pha gia 2 tn hiu U1(t)v U2(t) l
t
t
t
t
t
t
Nx xung
Ux1
Ux2
UT
Uch
Unx
Uo
t
tU
Uth
U1U
2
To
n xung
TT
Hnh 5-18 Gin thi gian
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
56/93
111
Chng 5. o tn s, khong thi gian v o di pha
,chnTT
0360 .T
T
xdo
ch NT
T.360
h
N
nx
(n l s xung ca 1 nhm xung, Tch l chu k xung m chun).
To
=h.T,
c. nh gi sai s:- Do sai s ca Tch.-Do sai s lng t :
-Sai s do khng ng nht ca knh 1, knh 2 l-Khc phc:+ a tn hiu U1(t) hoc U2(t) vo c 2 knh, gi s Phamt ch th gi tr l
, ta c:+ Qu trnh hiu chnh ny c th c thc hin nhb m xung thunnghch.
h
1
n
1 ,
'' do'dodo
'' do
112
Chng 5. o tn s, khong thi gian v o di pha
5.5.3 o di pha bng phng php vdao ng1. Phng php dng qut tuyn tnh:
2. Phng php Lixazu:Gi thit o di pha ca t/hiu qua 1 M4C. Phng php ny c th s dngOxilo 1 knh hoc 2 knh. Gi s ta s dng xil 2 knh, s nh hnh 5-20.
+iu chnh xil lm vic ch qut Lixazu:Chn chuyn mch X-Y
Vert.Mode CH2 = UCH2Knh YSource CH1 = UCH1Knh X
111 sin tUu m
222 sin tUu m0
1 2 360 .
T
T
U1
U2
T
T
Hnh 5-19
M4CUV Ur
U1(t) U2(t)CH1 CH2
Hnh 5-20
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
57/93
113
Chng 5. o tn s, khong thi gian v o di pha
+iu chnh h s lch pha nhn c dao ng Lixazu nm chnh giav trong gii hn mn hnh.
Volts/div (CH1 v CH2)POS-Y (CH1)
POS-XDao ng s c dng ng thng hoc ng Elip.
A
B
x
y
YMAX
XMAX
Hnh 5-21
+Xc nh gc trung tm ca dao ng : a ccchuyn mch kt ni u vo ca c 2 knh v v trGND, trn mn hnh s l 1 im sng, dch chuyn imsng v chnh gia mn hnh.
+a cc chuyn mch kt ni u vo v v tr AC, khi s nhn c daong c dng ng thng hoc Elip.
+Xc nh gc lch pha:
maxmaxmaxmax
arcsinarcsinsinX
B
Y
A
X
B
Y
A
114
Chng 6. o dng in v in p
6.1 o dng in6.1.1 o dngin 1 chiu bng Ampe mt t in
-Dng c o: Ampe mt t in, c mc ni tip vi mch c dng in cn osao cho ti cc dng dng i vo v ti cc m dng i ra khi ampe mt.-Yu cu: ni trRA nh m bo ampe mt nh hng rt t n n tr s
dng in cn o-Ampe mt t in: lch ca kim t l thun vi dng in chy qua cun dy.- o I ln mc in trsn vo mch o:
Io max = IA max + IS max
Ta c: IS max.RS = IA max.RA
S
SA
A
AS
S
A
A
S
R
RR
I
II
R
R
I
I
max
maxmax
max
max
S
A
A
do
R
R
I
I1
max
max
max
max
A
do
I
In ; :hsmrng thango
Hnh 6-1
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
58/93
115
Chng 6. o dng in v in p
Thay i RSbng cc gi tr khc nhau cc thang o khc nhau
V d
Ampe mt nhiu thango
-Thay i v tr CM ( B, C, D) o c cc dng c tr s khc nhauCh : s dng cng tc ng ri ct dng c khng b mt sn trnh dng qua qu ln gy hng
1
n
RR AS
Hnh 6-2
116
-Sn Ayrton: bo v cun dy ca khi b dng qu ln khi CM gia cc sn-Phn tch:
CM B: RA // (R1 nt R2 nt R3)CM C: (RA nt R3) // (R1 nt R2)CM D: (RA nt R2 nt R3) // R1
Chng 6. o dng in v in p
Hnh 6-3
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
59/93
117
Chng 6. o dng in v in p
Sai sdo nhit:-Cun dy trong dng c o TNCVC c qun bng dy ng mnh, v intrca n c th thay i ng k theo nhit - I chy qua cun dynung nng nRcun dy thay i sai sphp o dng-Khc phc: mc R
b
bng Mangan hoc Constantan vi cun dy (Mangan hocConstantan c h s in trph thuc t0bng 0)
nu Rb = 9 Rcun dy RA = Rb + Rcun dy = 10Rcun dy th khi Rcun dy thay i1% s khin cho RA thay i 0,1%RS cng c lm bng Mangan hoc Constantan trnh s thay i in trtheo t0
Hnh 6-4
118
6.1.2 o dngin xoay chiu hnh sin
Ccu o in t c dng ph bin mrng gii hn o dng bin p dng in (bbin dng)Bbin dng bin i I cn o c tr s ln sang dng in c tr s nh m ccu o in t c th lm vic c.
Chng 6. o dng in v in p
Hnh 6-5
Cun dy W1 mc nt vi mch c dngin cn oCun dy W2 mc vi ampe mt in tS vng W2 > s vng W1
Io = n.IA
nW
W
I
I
A
do 1
2
max
max
1
2
WWn vi l hsbin dng
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
60/93
119
Chng 6. o dng in v in p
Ch : dng qua ccu o khngc vt qu IA max- c cc thang o khc nhau cu to bbin dng vi cun th cp c nhiuu ra.
Hnh 6-6
120
6.2 o in p
6.2.1 c im & yu cu
- Php o d tin hnh, thc hin nhanh chng, chnh xc cao.
- Khong gi tr in p cn o rng (vi V-vi trm KV), trong di tn s rng(vi % Hz hng nghn MHz), v di nhiu dng tn hiu in p khc nhau
- Thit b o in p phi c Zvo ln
* Cc trs in p cn o
- tr s nh (Um), tr s hiu dng(Uhd, U),, tr s trung bnh(Utb, U0)
in p c chu k dng khng sin:
Chng 6. o dng in v in p
2
0
1T
U u t dt T
2 2 2 2 20 1 2
0
...n
kk
U U U U U
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
61/93
121
Quan h gia Um, U, U0 :
VD:h(6-7a) l in p hnh sin:
Chng 6. o dng in v in p
0 01 T
U u t dt T
mb
Uk
U
0
dU
k
U
kb : hsbin ca tn hiu in p; kd: hsdng ca tn hiu in p
2. ;mU U 0 0,9U U
1, 41;bk 1,11dk
Hnh 6-7a
122
h(6-7b) l in p xung rng ca:
2
22
0
1
3
Tm m mU U Uu t t U t dt
T T T
0 2
mU
U 1,73;bk 1,15dk
Chng 6. o dng in v in p
Hnh 6-7b
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
62/93
123
h(6-7c) l in p xung vung gc:
U = Um v U0 = Um kb = kd = 1
Chng 6. o dng in v in p
: 0
2
:2
m
m
TU t
u tTU t T
Hnh 6-7c
124
Chng 6. o dng in v in p6.2.2 o in p 1 chiu
(a) Dng vn mt t in:
- Dng c o: Vn mt t in, c mc // vi mch c in p cn o sao chocc dng ca Vn mt ni vi im c in th cao v cc m ca Vn mt
ni vi im c in th thp hn.- Yu cu: in trvo ca vn mt RV ln m bo vn mt nh hng rt tn n tr s in p cn o
- o in p ln mc in trph vo mch o:
Uo max = IV(Rp + RV)
V
VP
V
do
R
RR
U
U
max
max
nR
R
U
U
V
P
V
do 1max
max ; n : hsmrng thangoHnh 6-8
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
63/93
125
Chng 6. o dng in v in p
VD* Vn mt nhiu thango
- c cu to t mt dng c o lch, mt s in trph v mt cngtc xoay- 2 mch vn k nhiu khong o thng dng:(H6-9a) 1 thi im ch c 1 trong 3 in trph c mc ni tip vi myo. Khong o ca vn k: Uo = IV (RV + RP)RP c th l RP1, RP2, RP3
VP RnR 1
Hnh 6-9a
126
Chng 6. o dng in v in p
(H6-9b) cc in trph c mc ni tip v mi ch ni c ni vi mttrong cc u ra ca cng tcKhong o ca vn k: Uo = IV (RV + RP)RP c th l RP1, RP1+RP2, RP1+RP2+RP3VD* nhy ca vn mt-l t s gia in trton phn v ch s in p ton thang ca vn mt
n v: /V, nhy cng ln th vn mt cng chnh xcVD: mt vn mt c: Rtp = RV + RP= 1M, dng c o 100V trn ton thang
nhy ca vn mt: ?1M/100V = 10k/V
Hnh 6-9b
AB
C D
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
64/93
127
(b) Dng vn mt s
- S khi n gin:
+ T.B.V gm: * b lc tn thp cho Uo khng cn thnh phn sng hi* bphn p: thay i thang o
* b chuyn i phn cc in p: thay i cc tnh ca Uo+ Bbin i in p - khong thi gian: bin i tr s Uo ra khong thi gian
t iu khin cng ng m+ Cng: bin i khong thi gian t thnh cng
Chng 6. o dng in v in p
Hnh 6-10
128
+ B to xung m: to ra cc xung m c tn s nht nh a ti Cng.Ch cc xung m xut hin trong khong thi gian t ng vi cng mmithng qua c cng ti b m xung
+ B m xung: m cc xung trong khong thi gian t+ Thit b hin th s: chuyn i t s xung m c thnh ch s hin th- S khi chi tit:
Chng 6. o dng in v in p
Ngunin p
mu
To xungm chun
Sosnh
Trigger KhoB m
xung
Gii mv ch th
B iu khin
Ux
K2
K2
+ -CCM
in t
E0
R Uss
RS
UTUch
U0Nx
xungxo
xungcht
sn
p+
-
Hnh 6-11 S khi Vnmt sthi gian xung
K1
Mchvo
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
65/93
129
b/ Nguyn l lm vic:
- Khi cha o, kho S h(khng v tr np hoc phng).- Qu trnh bin i c thc hin theo 2 bc tch phn sau:
+ Bc 1: Ti t1, b iu khin a ra xung iu khin K1 a kho S v v trn, in p Ux qua mch vo qua R np cho C UC tng.
+ Bc 2: n thi im t2, b iu khin a ra xung iu khin K2 a S vv tr p v kt thc qu trnh np, C sphng in qua ngun in p mu (ngunin p khng i, 1 chiu E0), UC gim n thi im t3 UC= 0, b so snha ra xung so snh USS.Xung K2 v xung USS s c a vo u vo thit lp (S) v xo (R) caTrigger u r a ca Trigger l xung vung c rng Tx, xung ny s iu
khin ng mkho cho php xung m chun qua kho kch thch cho bm xung.Gi s trong thi gian Tx c Nx xung qua kho, s xung Nx c a qua mchgiim v c h th biu th kt qu UDC cn o.
Chng 6. o dng in v in p
130
* Xc nh Ux=f(Nx):-Qu trnh C np:
Kv: h s truyn t ca mch vo.Gi s trong thi gian bin i, Ux=const:
vi T1 = t2-t1
- Qu trnh C phng:
vi Tx=t3-t2
Chng 6. o dng in v in p
2
1
..1
)( 1
t
t
xvcn dtUKRCtUU
RCTUKttUK
RCU xvxvn
112 ..)(..10
xxv
c
n
t
t
cc
TERCRC
TUKtU
ttERC
U
dtERC
tUtU
..1..)(
)(.1
.1
)()(
01
3
230
023
3
2
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
66/93
131
Chng 6. o dng in v in p
chxxv
xc TNE
TUKTtU .
..0)(
0
13
Tch : chu k ca xung m chun.
constTK
ETS
NSNTK
ET
U
v
ch
xxv
ch
x
1
00
01
0
.
....
.
xk
x NU .10
(thng chn S0=10kvi k=0, 1,)
c/ Gin thi gian: hnh 6-12
t
t
t
t
t
t
Nx xung
Tx
C phngC np
t1 t2 t3
T1
K1 K2
t1 t2Un
Uk
Uc
Uss
UT
Uch
U
Hnh 6-12
132
Chng 6. o dng in v in p
d/nh gi sai s:-Sa i s Tch, Kv, E0, T1.-Sa i s lng t (do xp x Tx vi Nx).-Sa i s do tr ca cc Trigger.- Sai s do nhiu tc ng t u vo. Tuy nhin, vi phng php tch phn 2ln, c th loi tr hon ton nhiu chu k nu chn T1= n.Tnh vi Tnh l chu k
nhiu.
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
67/93
133
6.2.3 o in p xoay chiu
S khi ca vn mt o in p xoay chiu c tr s ln
S khi ca vn mt o in p xoay chiu c tr s nh
Thit b vo: gm cc phn t bin i in p o u vo nh bphn p,
mch tng trkhng vo... vi mc ch l ghp Uo mt cch thch hp vimch o l vn mt.
B tch sng: bin i in p xoay chiu thnh dng in hay in p 1 chiu.
Chng 6. o dng in v in p
Thit bvo Tchsng K dng1 chiu Thit b chth kim
Thit bvo
K in pxoay chiu
Tchsng
Thit b chth kim
134
Cc loi mch tch sng:a) Tch sng nh (bin )- L tch sng m Ura trc tip tng ng vi tr s bin ca Uvo. Phn t gim gi li tr s bin ca Uo l t in. T in c np ti gi tr nh caUo thng qua phn t tch sng.- Mch c th dng diode hoc Transistor. y ta dng mch tch sng nh
dng diode.+mch tch sng nh c uv om:
Chng 6. o dng in v in p
sinx mU t U t
InIp
Rt
CUX
D
-Um
Um
CnpCphng
UC=Um
t
UX(t)
Hnh 6-13
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
68/93
135
Chng 6. o dng in v in p
Nguyn l lm vic:
- Trong na chu k (+) u tin, D thng, C c np in nhanh qua trR thng vi hng s np n=R thng.C v UC tng n khi UC Ux(t). Lc ny
D tt v t C sphng in qua Rt vi hng sphng p=Rt.C-Khi UC gim nkh iUC < Ux(t) th t li c np.Nu chn nUX(t). Lc ny D tt v t C sphng in quaRt vi hng sphng p=Rt.C ; v UC gim nkhi UC < UX(t) t li c np.Nu chn n
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
69/93
137
Chng 6. o dng in v in p
b) Mch tch sng trung bnh:C nhim vbin i in p xoay chiu thnh in p 1 chiu c gi tr trungbnh t l vi tr s in p trung bnh ca in p vo.Thng dng cc mch chnh lu c chu k hoc na c huk .
+ Mch chnh lu na c huk :D1 l chnh lu na c huk . D2 l ngn khng inp ngc qu ln nh thng D1 t ln Vn k vlm cho in trtrong mch tch sng ng u trongc chu k.Chn Rt>> RD1thunRt+ RD1th=R2+RD2th
RtD1
D2
R2
Kiu mc 2 diode //
RtD
Kiu mc 1 diode
Utb=Um/
Um
0
URt
Hnh 6-15
138
Chng 6. o dng in v in p
+Chnh lu c chu k:
Utb=2Um/
Um
0
URV
t
D1 D2
D3D4
Ux AC
V
Hnh 6-16
c) Mch tch sng hiu dngNhim v: Bin i in p xoay chiu thnh 1 chiu c gi tr t l vi gi tr hiu dng ca in p xoay chiu.
Tch snghiu dng
UX AC UR DC=k.UXhd
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
70/93
139
tch sng hiu dng cn phi nhng bc sau:
+Bnh phng in p: dng mch bnh phng in p h oc dng mch c ctuyn Vn-Ampe bc 2 (i=S0UX2)
+Ly tch phn, v dng cc mch khai cn hoc dng phng php khc thang o.
Ta xt mch tch sng hiu dng dng cc mch c c tuyn Vn-Ampe bc 2: tng kh nng o in ph iu dngxy dng cc mch c c tuyn Vn-Ampe bc 2 bng cch xp x c tuyn thnh nhng on tuyn tnh lin tip
nhau.Gi s xy dng mch c c tuyn xp x thnh 4 on nh hnh v (0U1),(U1U2), (U2U3), (U3).
Chng 6. o dng in v in p
Tt
t
dttxUThdU
0
0
21
140
Chng 6. o dng in v in p
4 on tng ng vi cc khu diode mc lin tip vi nhau nh s :
-Diode Di c phn cc bi cp in trRi v Ri im lm vic ca chngl Ui (i=1, 2, 3)-Tnh ton mch nh sau:
Gi s cn xp x c tuyn: i=S0U2
mA
D1
R1R
2 R3
U3
R3
0
R2R1
UX iD0 iD2R0
iD1 iD3
En
iA
D2 D3
U1 U2
Hnh 6-17
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
71/93
141
x 1 1 2 3
xA D0
00
2 xx 1 A 1 0 1
0
1 x 2 1 2 3
A D0 D1 x0 1 1
2x 2 A 2 0 2
2 x 3 1 2 3
A
Voi 0 U U : D ,D ,D tat
Ui i
RR ?
UU U i i S U
R
Voi U U U : D thong,D ,D tat
1 1i i i U
R R R ?
U U i i S U
Tuong tu voi U U U : D , D thong, D tat
i
D0 D1 D2 2
3 x 1 2 3
A D0 D1 D2 D3
x 30 1 2 3
n. ii
i i
i i
i i i R ?
voi U U : D , D ,D thong
i i i i i
1 1 1 1U R ?R R R R
E RU
R R '
Biet R Tinh duoc R '
Chng 6. o dng in v in p
iA
S0U32
S0U22
S0U12 iD0
iD0+
iD1
iD0+iD1+iD2
iD0+iD1+iD2+iD3
UX
UXiA
Hnh 6-18
142
Chng 7. o cng sut
7.1 Khi nim
Cng sut: nng lng in t trng tiu th trn ti trong mt n v thi gian.Mch in mt chiu: P = U.IMch in xoay chiu: p = u.iMch in c dng iu ho:
: CS thc hin
CS phn khng: Q = U.I sin
Mch in hot ng ch xung CS xung (Pxung): l tr s CS trung bnh
trong khong t/g c xung ()
oscIUpdtTPT
0
..1
Z
Rcos 22 XRZ ;
T
xung uidtP0
1T
tb uidtTP
0
1
TPP xungtb
;
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
72/93
143
Chng 7. o cng sut
- Lng trnh o CS: 10-6 W 107 W- n v o CS: ot (W)- n v o CS tng i: dBW, dBmW: dng so snh cc mc CS cc vtr khc nhau.
7.2 Cc phng php o cng sut
c im o CStn scao:- Bin i CS v i lng trung gian ri o i lng - Sai s ca php o ph thuc vo sphi hp trkhng gia ngun pht vph ti, ph thuc vo tn s v cc tc ng ca mi trng.
Cc phng php o CStn scao:-o CS dng chuyn i Hall (dng cho c t/s thp v t/s cao)-o CS bng cch o in p trn ti thun tr-o CS bng in trnhit
1
lg10PP : CS tng i; P: tr s CS W(mW) ti mt v tr no ;
P1: tr s CS ban u (1W hoc 1mW)
144
Chng 7. o cng sut
o CStn sthp: dng phng php nhnPhng tin o cng sut: ot mt, gm ot mt o CS hp th v ot mt oCS truyn thng.- Ot mt o CS hp th: l phng tin o CS tiu tn trn ti phi hp cachnh phng tin o (hnh 7-1). N hp th ton b CS ca ngun pht khingun pht khng mc ti ngoi
- Ot mt o CS truyn thng: l phng tin o CS truyn theo ng truynti ti (hnh 7-2). N ch h p th mt phn nng lng ca ngun pht cnphn ln nng lng truyn ti ti ring ca n.
Hnh 7-1
Ti hpth
Bin i
nng lng
Thit b
chth
Ot mtP
Hnh 7-2
Tithc
Bin inng lng
Thit bchth
Ot mt
P
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
73/93
145
Chng 7. o cng sut
7.2.1. Phng php nhn:
- Khi dng in l iu ho th CS tc dng cn o trn ti:-o CS trn ti c th thc hin trc tip bng cch dng 1 thit b nhn
nhn in p v dng in trn ti.-S khi:
cosUIP
22122121 41
xxxxxx
tIxtUx sin,sin 21
Hnh 7-3
Btng
B bnhphng
Btng
ng ht in
B occ
B occ
B bnhphng
Btng
x1
x2
x1
-x2
x1-x2 (x1-x2)2
x1+x2(x1+x2)2
-(x1-x2)2
4x1x2
x2
146
Chng 7. o cng sut
- in p c o bng mt ng h t in mc song song vi 1 t in. Chs ca ng h l thnh phn 1 chiu: 2UIcos, l CS cn o trn ti.- Phn t c c tuyn bc 2: ly phn u ca c tuyn V-A ca it hoc
transistor. (yu cu n phi c c tuyn ng nht).- Sai s: (5-10)%
7.2.2. o CS dng chuyn i Hall:
ttUIxx sinsin44 21 tUIUI 2cos2cos2
- Chuyn i Hall c cu to bngbn mng cht bn dn n tinh th(Si hoc Ge) vi 2 cp cc t vung
gc vi nhau v nm trn cc thnhhp ca bn tinh th (Hnh 7-4).
Hnh 7-4
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
74/93
147
Chng 7. o cng sut
-cp cc dng D c cp I mt chiu hoc xoay chiu, cp cc p A cho rain p t l vi tch ca I v t cm tc ng vung gc ln b mt ca tinh th.-Sc in ng Hall:
eH = KH.B.i (*)
KH: h s chuyn i, ph thuc vo vt liu, kch thc, hnh dng ca tm bndn v nhit mi trng.-Nu B ~ Ut; i ~ It eH = KH.KI.Ut.It KI : h s t l
mch in 1 chiu, sc in ng Hall :eH = KH.KI.Pt
mch in xoay chiu hnh sin, sc in ng Hall:eH = KH.KI.Um.Im.sin(t).sin(t - )
= KH.KI.U.I.cos - KH.KI.U.I.cos(2t - )
Nu mc vo 2 cc p 1 dng c t in th ch s ca dng c t l vi Ptbtrong mch dng xoay chiu thang o ca dng c c th c khc trctip theo n v CS.
148
Chng 7. o cng sut
T (*) mun eH tng th hoc i tng, hoc B tng; thng tng B v i tngtng nhit ca bn dn (t dng) tng B cn nh hng v gn chuyn i Hall v tr thch hp trong ngsng v cp ng trc, hoc s dng mi trng c t thm cao.
u im:
- Khng c sai s do mt phi hp trkhng.- Qun tnh nh- Di tn rng- Cu trc n gin
Nhc im:- eHph thuc mnh vo nhit
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
75/93
149
Chng 7. o cng sut
7.2.3 o CS bng pp o in p trn ti thun tr:
- Phng php o cng sut bng cch o in p trn ti thun trl cs ch to ot-mt o cng sut hp th ca ngun pht vi 1 ti mu thun tr.
Ti mu l 1 in trb mt hoc dng khi c cu trc c bit.
Cu to: phn in tr c dng hnh tr libng gm, trn ph lp than ch c bit; mnchn phi hp nm dc theo theo chiu di caphn in tr, c ng knh bin thin theohm m.Vi kt cu nh vy sng in t lan truyn t
ngun pht ti khng b mo, ti l thun trphi hp trkhng tt vi ngun pht. phi h p tr khng, in tr b mt ton
phn Rt theo dng 1 chiu phi bng trkhngsng ca cp ng trc vi mc ch
Ot mt Vn mtt
Rt
=RtRt
Ticp
ngtrc
vi trkhng
sng
mn chn phi hp
Hnh 7-5
150
Chng 7. o cng sut gim vic mt phi h p tr khng khi mch vo ca Vn mt mc songsong vi ti. mrng phm vi o cng sut, Vn mt ch o mt phn in p trn ti. mrng di tn ta thng dng Vn-mt in t loi tch sng bin cu vo m.Khi c phi hp trkhng cng sut tiu th trn ti c xc nh thng qua
gi tr bin Um v gi tr hiu dng U ca in p ri trn ti Rt
Cng sut trn ti Rt thng qua gi tr in p Um m vn mt o c bng:
- Vn mt c khc thang o theo n v cng sut.Sai s: sai s do lch phi hp trkhng; sai s ca Rt ; sai s ca Vn mt.
Sai s tng 20% cng sut o.Ot mt loi ny o c CS n hng chc nghn W di tn n vi GHz
t
m
t R
U
R
UP
2
22
2'2'2 mt
t UR
RP
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
76/93
151
Chng 7. o cng sut
7.2.4o cng sut dngin trnhit
Ot mt dng in trnhit c xy dng trn csmch cu in tr, 1trong nhng nhnh ca chng mc in trnhit. Thng dng o CS nht hng chc mW (t/s hng chc GHz).
a/ Cu to ca in trnhit:* Cu to ca Blmt: l 1 si dy in trrt mnh lm bng bch kim hayvnfram, c t trong bnh thu tinh (hnh 7-6).
Hnh 7-6
+ Trong bnh c cha kh trhay c chn khngcao gim s truyn nhit ra mi trng v tngtc t nng dy in tr.
+ Chiu di ca si dy in trphi tho mn k:
c ng u; min : di cc tiu ca bc sngin t ca ngun cng sut cn o.
8minl , s phn b dn in trn si dy
152
Chng 7. o cng sut
+ Quan h gia in trca Blmt v cng sut cn o (hnh 7-7):Rb = R0 + aPb
R0 :in trca Blmt khi P = 0;a,b : h s t l, ph thuc kch thc, vt liu ca blmt
+ Di in tr ca blmt: hng chc n vi trm m vi nhy(312)/mW
Hnh 7-7
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
77/93
153
Chng 7. o cng sut
* Cu to ca Tesmitor: l in trcn bng bn dn c h s nhit m .
Hnh 7-8
+ Hai dy bch kim hoc iridian c ng knh (20 30) m ni vi nhau ti ht cu lm bng bndn, tt c c t trong bnh thu tinh.
+ in trca Tesmitor khong (100 3000) .+ Quan h gia in trca Tesmitor v cng sutcn o (hnh 7-9)
* So snh gia blmt v tesmitor:+ Blmt c u im l d ch to, c tnh t phthuc nhit mi trng; nhc im: db quti, kch thc ln nn hn ch s dng on
sng cm, Zvo nh nn kh thc hin phi hp tr khng vi ng truyn.+ Tesmitor c u im l nhy cao, t b qu ti,tr s R ln, tr s L,C bn thn nh, kch thcnh, bn cao; nhc im: kh ch to, c tnhph thuc t0 mi trng.
Hnh 7-9
154
Chng 7. o cng sut
b/Otmt dngin trnhit
* Otmt xy dng trn mch cu n khng cn bng:
+ Otmt c nui bng ngun in p 1 chiu vi chitp Rc dng iu chnh dng qua cc nhnh cu, vi
ch dng mt cn bng trong nhnh ch th.+ 1 nhnh cu ta mc in tr nhit, trc khi o cnthay i in trTesmitor bng nhit nng ca dng inqua chuyn i (/chnh chit p Rc) cu cn bng.Lc ny MicroAmpemet ch "0".+ Khi c ngun cng sut cao tn tc ng ln RT lm chon gim tr mt cn bng cu xut hin dng inqua vi thang o khc trc tip theo cng sut.
+ Sai s: khong 10%, ph thuc ch yu vo s thay inhit mi trng, s khng phi h p tr khng caOtmt vi ng truyn v sai s ca thit b ch th.
A
A
Ngunin p 1
chiu
R1
R3 R2
RT
A
Hnh 7-10
Px
Rc
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
78/93
155
Chng 7. o cng sut
* Otmt xy dng trn mch cu n cn bng:
+ ch th cn bng cu, cho bit tr s ca cng sut.RT mc vo 1 nhnh cu, chn R1=R2= R3=RTPx= 0 = R.
+ Khi cha c ngun CS t/ng ln RT, tng t nh THtrn ta iu chnh dng in trong mch thay i RT vthit lp cn bng cu. thi im cu cn bng, ch"0", cn ch dng in I0 .+ Khi c ngun CS t/ng ln RT lm cho RT, cu mt cnbng. cu cn bng ta phi tng /trbng cch dngin trong mch. thi im cn bng ch .+ Qua hai bc /chnh cn bng cu, RT ca Tesmitorkhng i nn CS tiu th trn Tesmitor trong 2 bc nh
nhau do :
A mA
A
mA
mA '0I
2'0202'
020
444II
RPP
RIRIP Txx
TTt
Ngunin p 1
chiu
R1
R3 R2
RT
A
Hnh 7-11
Px
mA Rc
156
Chng 7. o cng sut
+ u im: m bo c s phi h p tr khng v RT ca Tesmitor khngthay i di tc ng ca cng sut Px cc thi im cn bng cu. Tuynhin thang o ca khng khc trc tip theo cng sut v dng I0 lunthay i theo nhit mi trng khi Px = 0.
mA
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
79/93
157
Chng 8. o cc tham s iu ch & c tnh ph ca t/hiu
8.1 Phn tch ph ca tn hiu
-C th dng MHS quan st v nghin cu ph ca tn hiu. Dao ng cc l theo quan h ph thuc gia bin cc thnh phn sng hi ca tnhiu theo tn s.
-Khi trc X ca MHS l trc thang tn s, cn trc Y l tr c thang bin.- v thphbin -tn s ca dao ng tn hiu, o tn s v t sbin cc phn lng ring bit ca ph dng my phn tch ph-Da vo cc thph ta c thphn tch c tnh v o lng c cc thngs ca tn hiu
VD:
+ o c h s iu ch bin thngqua thph ca dao ng iu bin
ff0 -F f0 +Ff0
U0
20mU
20mU
Hnh 8-1: Phca dao ngiu bin
158
Chng 8. o cc tham s iu ch & c tnh ph ca t/hiu* Nguyn l ca thit bphn tch ph: da trn csdng hin tng cnghng chn lc tn s.+ i vi cc mch cng hng c di thng tn hp (h sphm cht Q cao)
th bin ca dao ng cng bc s l cc i nu tn s tc ng trnghp vi tn sbn thn (tn s cng hng) ca mch cng hng v bin l r t nh khi c lch cng hng.
+ Do , mch cng hng c tc dng nh mt b lc, b lc ny c kh nngtch ring c cc phn lng sng hi khc ca tn hiu vi phn lngsng hi c tn s trng vi tn sbn thn ca mch (tn s cng hng).
* My phn tch phc 2 loi:+ Loi phn tch song song+ Loi phn tch ni tip
8.1.1 My phn tch phtheo phng php p/tch song songGi s c mt h thng b lc di hp c sp xp lin tip k st nhau theo
thang tn s trong di tn t fminfmax. Mi ng cong cng hng ca b lcc biu th n gin bng mt hnh CN, di thng tn ca b lc l f (hnh8-2.a). Trong di tn ca thit bphn tch c n b lc.
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
80/93
159
Chng 8. o cc tham s iu ch & c tnh ph ca t/hiu
-Nu tn hiu c phn tch c ph nm trong di tn s cng tc ca b lctrn (hnh 8-2.b) th khi c tn hiu vo, mi b lc s c tc ng i vi
ring tng thnh phn ph m tn s ca thnh phn ph ny tng ng vi tns ca bn thn b lc.-in p u ra ca mi b lc s t l vi bin ca thnh phn ph tngng. Cc in p ny c o bi cc Vn mt (hnh 8-2.c)-Tr s ch th ca cc vn mt v tn s cng hng ca mi b lc cu toc thph ca tn hiu in p nghin cu.
f
ffn
minmax
Hnh 8-2
160
Chng 8. o cc tham s iu ch & c tnh ph ca t/hiu8.1.2. My phn tch phtheo phng php p/tch ni tip-Ch c mt b cng hng.-B cng hng ny c th iu chnh c tng ng vi tng tn s mttrong di tn sphn tch t fminfmax.1. S khi: gm 1 b lc di hp iu chnh c v mt MHS2. Nguyn l hotng:
+in p tb To in p qut rng ca c a ti cp phin lm lch Xca ng tia in t, ng thi c a ti b To sngiu tn iu ch tnsb ch sng ca n.
Hnh 8-3 My phn tch phni tip
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
81/93
161
+Ti bBin tn c hai tn hiu c a ti l tn hiu cn nghin cu ph vin p ca b To sngiu tn. y tn s ca b To sngiu tn ngoisai cng vi mt trong cc thnh phn sng hi ca tn hiu s to ra mt tn smi bng hiu ca 2 tn s trn.
+Khi tn s hiu ny bng tn s cng hng ca bKhuch i trung tn thphn lng in p c tn s c khuch i, sau c tch sng ri lic khuch i bng bKhuch i tn thp trc khi a ti cp phin lmlch Y ca ng tia in t.
+Tia in tb lch i so vi ng nm ngang (v tr ban u) mt tr s t lvi tr s trung bnh ca in p tn hiu nghin cu trong di thng tn f.+Mi khi tr s tc thi ca tn sb To sngiu tnbin i to nn mt tns hiu bng trung tn vi ln lt 2 thnh phn sng hi k tip nhau ca tn
hiu th ng thi tia in t c dch chuyn theo trc ngang v trn mn lixut hin mt vch sng khc theo trc dc.+Bin ca cc vch ny tng ng vi in p (hay cng sut) ca cc phnlng thnh phn ca ph.+Sau mt chu k qut, ton b cc vch ph ca tn hiu nghin cu c vtrn mn MHS.
Chng 8. o cc tham s iu ch & c tnh ph ca t/hiu
162
Chng 8. o cc tham s iu ch & c tnh ph ca t/hiu
VD: tn hiu phn tch ph l mt xung vung bini c chu k v c h s /T ln (hnh 8-4.a)-Mi thnh phn ph c biu thbng 1 vch sngtrn mn hnh. Khong cch gia 2 vch trn thangtn sbng tn s lp li ca xung tn hiu F = 1/T.-Yu cu: b To sngiu tnphi c tn s trung
tm n nh. Nu khng n nh s lm dch chuyntt c cc ph theo trc tn s (khi tn sbin i tt) hoc l lm dch chuyn tng thnh phn ringbit ca ph (khi tn sbin i nhanh) kh quanst & lm gim chnh xc khi o lng cc thngsph
Hnh 8-4Hnh 8-5
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
82/93
163
-c tuyn iu ch ca b to dao ngiu tn phi thng (hnh 8-6)
-Khi c tuyn thng th ph c hnh dng
nh hnh 8-7(a), nu khng thng th thang tn s s khc nhau theo ng qutngang & ph s b mo dng theo chiungang ,hnh 8-7(b).
Chng 8. o cc tham s iu ch & c tnh ph ca t/hiu
Hnh 8-6
Hnh 8-7
164
Chng 8. o cc tham s iu ch & c tnh ph ca t/hiu-B to in p qut: to ng qut ngang trn ng tia in t v iu chtn s.-Bpht sngiu tn: c tc bin i tn s sao cho in p tn hiu tngti c mc in p cc i trong khong thi gian ng vi di thng tn cab khuch i trung tn (KTT).-Cc thng s ca khi KTT: di thng tn, tn s cng hng, h s K.
Di thng tn: tu thuc vo mc ch, cng dng ca my phn tch ph.My phn tch ph tn s thp chn di thng tn sao cho c th phn bitc r rng 2 thnh phn ph cnh nhau.Nu my phn tch ph c bng tn rng, v gm nhiu thnh phn ch cnv ng bao ca ph.-Cc xung u ra ca b K c bin t l vi nng lng ca tng bphnca ph.-Chn tn s trung tn sao cho loi b c s cho qua tn hiu tn s nh (giiphp: tng tn s trung tn). Nu khng th trn mn MHS s xut hin ng
thi 2 dng ph: mt ph thc v mt ph nh.Mu thun gia tng tn s trung tn v gim nh di thng tn gii php:dng 2 bbin tn v K trung tn.
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
83/93
165
Chng 8. o cc tham s iu ch & c tnh ph ca t/hiu
-Chn h s khuch i da trn yu cu v bin cc tiu ca tn hiu nghincu v bin a vo b tch sng.-o b rng phbng cch so snh ph cn o vi ph chun.-Ph chun thng dng l ph ca tn hiu iu tn m tn s iu ch c dngiu ho.
S khi ca bphn to tn hiu c phchun:
+B to sngiu chpht ra in phnh sin c tn s 1-10 Mhz a tiiu chb to sng chun.
+Tn hiu iu tn t b to sngchun c a vo b trn tn cngvi tn hiu nghin cu.
+Trn mn ca MHS xut hin phca tn hiu nghin cu vph ca tnhiu iu tn chun. Khong cch giacc thnh phn ca ph chun l bit.
Hnh 8-8 B to tn hiucphchun
166
+Bit tn s iu ch v cc s lng cc thnh phn ca ph chun th c thxc nh c ng cc phn on ca ph cn o.
Tm li, bin i bin in p iu ch bin i s lng cc thnh phnca ph chun. Bin i tn s iu ch bin i c khong cch giacc thnh phn ca ph chun. Do c th o c b rng ca bt k phno.
VD:
(a) Cc thnh phn ca ph cn o(b) Cc thnh phn ca ph chun
Hnh 8-9 Cc vch phkhi so snh
Chng 8. o cc tham s iu ch & c tnh ph ca t/hiu
-
8/9/2019 Co So Do Luong Dien Tu
84/93
167
Chng 9. o cc tham s ca mch in
-Mt s thng s: R, L, C, Q, gc tn hao tg.Cc phng php o tham smch: phng php Vn-Ampe, phng php sosnh bng mch cu, phng php cng hng, phng php o dng cc thitb ch th s.
9.1 o tham s mch bng pp vn-ampe:
Theo s hnh 9-1a , gi tr in tr o c l:
RA: in trtrong ca ampe mt
: sai s phng php
AxA
AR
A
Vx RRI
UU
I
UR x
'
x
App R
RHnh 9-1a
168
Theo s hnh 9-1b:
RV: i