E përjavshme Informative (Nr. 456) 11 - 22 Shkurt 2009 Çmimi 20 Lekë

Pse nuk bëhet transparencae investimeve të vitit 2008?

Korçë / Buxheti miratohet me raunde

Lexoni në faqen 11

Enciklopedi

Koment

Vijon në faqen 2

Dy ngjarje të javës së shkuarngjallën debate të ashpra në skenënpolitike: mbledhja e këshillit bashkiak tëTiranës dhe atij të Korçës për miratimine projektbuxhetit të vitit 2009.Mosmiratimi me shumicën e votave,trafikimi i votave nga e majta në tëdjathtë dhe nga e djathta në të majtë uvlerësua si një tradhti ndaj partisë. Ishtethuajse e njëjta skemë: votat e LSIkaluan në krahun e djathtë. Në Tiranëdisa vota të djathta iu bashkuanshumicës së majtë, kurse në Korçë,ndërsa disa vota të LSI “shkanëdjathtas”, një prej këshilltareve të kësajforce politike (K.Bala) nguli këmbë qëtë votojë majtas.

Historime tradhtarë

Nga Ilir Buzali

Banka Popullore, dega Pogradec u bën thirrje të gjithë qytetarëve tëPogradecit të ndihmojnë për mjekimin e të riut Kliti Kërxhalli duke

derdhur kontributet e tyre financiare në numrin e llogarisë104 039

Lexoni në faqen 7

Arkitekturë

Profesor arkitekt Kristo Sotiri,një pogradecar i panjohurMegjithëse pushteti vendor në Durrës nëvitet e demokracisë mbas vdekjes e vlerësoiinxhinierin në fjalë “Njeriu i shekullit” dheBashkia Pogradec i dha titullin “QytetarNderi” ai në masën e gjerë të qytetarëvepogradecarë mbetet i panjohur

Lexoni në faqen 9

Personalitete

Gëte dhe Ginkgo-Një pemë dhe një poezi

Nuk ka shumë pemënë botë, që përmeskarakteristikave tëjashtme të tyre, tëmagjepsin njerëzitashtu si Ginkgo biloba.

Abkahzia, Hunza& Vilkambamba

Për çudi, atje shumë vegla tëkuzhinës janë emëruar me tënjëjtat emra që ka patur edhekuzhina e vjetër shqiptare si;tepsi, perusti, okllai, kaci, hi,bubulak, etj.

FOTO ARKIV: Konstituimi i këshillit bashkiak Korçë, mars 2007 lexoni në faqen 3

11 - 22 shkurt 20092 Aktualitet

Kjo u vlerësua si një përçarjee LSI. Të gjitha këto lëvizje ucilësuan si tradhti.

Duke lënë mënjanë interesat,lojërat dhe lëvizjet politike, debatipër buxhetin në një mbledhjekëshilli është gjëja më normale,madje shtyrja e miratimit tëbuxhetit duhet të kish filluar tëndodhte që prej disa vitesh, nëmënyrë që administrata të jetëmë transparente dhe më epërgjegjshme edhe në hartiminedhe në zbatimin e buxhetit. Krejtnormale është edhe qëkëshilltarët të mos votojnë nërresht sipas forcave politike.Edhe pse janë listuar nga partitëpolitike, ata përfaqësojnë dhembrojnë interesat e gjithëqytetarëve. Edhe kryetari ibashkisë, pasi ka marrëmandatin, është kryebashkiak igjithë qytetit dhe jo i elektoratittë një partie. Duket si fund ilumtur miratimi i projekt-buxhetitqë prej dy vjetësh në këshillinbashkiak të Pogradecit meunanimitet të plotë, duke ubashkuar të gjithë këshilltarët nërresht pa dallime partiake. A thuavërtet janë kaq të përsosurprojekt-buxhetet e paraqitura, samund të kalohen vetëm me disapyetje e diskutime, pa asnjë votëkundër? Duhet të kujtojmë këtuse bashkia e Pogradecit dështoitë mblidhte 100 apo 200 qytetarëtek salla e kinemasë për tëdiskutuar për projekt-buxhetin. Jaqë projekt-buxheti s’paska qenëi përsosur, përderisa i mungonvlerësimi i qytetarëve.

Por edhe në Korçë, ku pobëhet buxhetimi me pjesëmarrjenqytetare që prej dy vitesh,s’mund të thuhet se gjithçkashkon normalisht. Nuk mjaftonvetëm t’i pyesësh qytetarët përprioritetet se ku duhet investuar,por edhe t’u raportosh se sa ështërespektuar mendimi i tyre gjatëzbatimit të buxhetit. Pra qeverisjavendore nuk ka pse t’i trembetdebatit, “përçarjes së votave”,kur është fjala për interesin eqytetit dhe të qytetarëve.

Ilir Buzali

K O M E N T

Historime tradhtarë

vijon nga faqja 1

Restoranti i Vladimir Dinos në Korçë shkatërrohetnga shpërthimi i gazit. Ngjarja ka ndodhur gjatë kohëskur po bëhej furnizimi me gaz nga çisterna për nëdepozitën e gazit, që përdorte kuzhina për gatim. Ngashpërthimi gazit mbetën të plagosur kaldaisti dhekuzhinierja. Lokali pësoi dëme të mëdha materiale.

Policia që shkoi tek lokali ku shpërtheu gazi, pasprovave të grumbulluara ka vënë në pranga EdvinMançen, furnizues i firmës që shpërndan gaz nëpërfamilje dhe lokale. Mbi 22-vjeçarin Mançe rëndonakuza e shkatërrimit të pronës nga pakujdesia dhe eshkeljes së rregullave mbi lëndët plasëse. Incidentindodhi në lokalin e V.Dinos, kur depozita po furnizohejme gaz nga një autobot.

Shpërthen gazi, dy të plagosur

Shtrëngimi i masave të policisëkufitare, ka bërë që të ngrihet çmimindjeshëm për një aplikim tëpaligjshëm të kufirit.

Të rinj nga zonat veriore medëshirën e mirë për të gjetur njëpunë apo për të shkuar tek tëafërmit e tyre në shtetin fqinj, qënuk janë të pajisur me dokumentasiç e kërkon një kalim normal ikufirit shtetëror, marrin përsipërsakrifica të mëdha si njerëzore dhefinaciare. Shpesh ata bien pre emashtrueve, të cilët u marrinpërsipër një kalim të lehtë të kufirit,

Një pjesë e rrugës nacionale që lidh Korçën medoganën e Goricës dhe me zonën e Liqenasit rrezikonrrëshqitje, kurse banorët rrezikohen të izolohen dhe tëndërpritet kalimi i mjeteve të rënda për furnizime apotregëti.

Janë mbi 500 metra të kësaj rruge që janë përfshirënga çarja e tokës, ndërsa rrëshqitja mund të sjellë pasojatë rënda për komunitetin. Plasaritja dhe çarja e rrugëska ardhur nga shpërthimet e fuqishme të minave tënjë guroreje aty pranë.

Mjeti del nga rruga, vdes shoferi Shembet rruga, rrezikohet izolimiAksidenti me pasojë vdekje ka ndodhur në aksin

rrugor Maliq-Moglicë, në vendin e quajtur Nikollarë.Makina tip Ifa me targa KO 50 89 A ka dalë ngarruga dhe si pasojë ka mbetur i vdekur drejtuesi i mjetitAlbert Metollari, lindur në fshatin Selckë dhe banuesnë lagjen 13 të qytetit të Korçës. Ai po udhëtonte sëbashku me të vëllanë Bardhi Metollari, që nuk patidëmtime serioze. Nga hetimet rezultoi se mjeti ka dalënga rruga si rezultat i humbjes së kontrollit të mjetitprej drejtuesit të saj.

Rritet çmimi për aplikim të kalimit të paligjshëmpor me një çmim të rëndë.

Genci Koçi ka rënë në pranga,pasi akuzohet se ka mashtruar dybanorë të Elbasanit, për t’i pajisurme vizë greke. Por dy elbasanllinjtëkanë rënë pre e mashtrimit. Ata ikishin dhënë në këmbim të nxjerrjespër në Greqi Genci Koçit 3600 eurotë dy. Policia ka bërë arrestimin ekorçarit, duke e akuzuar atë përmashtrim dhe dhënie ndihmë përkalim të paligjshëm të kufirit.

Koçi është ndaluar nga policia,pasi dy klientët e tij nga Elbasanijanë kapur nga policia greke dhe

janë riatdhesuar e pas marrjes nëpyetje nga ana e policisë kufitare,ata kanë nxjerrë në skenë“mashtruesin” nga Korça.

Shtrëngimet e masave për tëmos lejuar kalim të paligjshëm tëkufirit është më se i domosdoshëmsidomos tani në periudhën e dimrit.Jo në pak raste kanë humbur jetënnga kushtet e motit të keq. Por samë shumë shtrëngohen masat, aqmë të stërholluara e më të shtrenjtabëhen aplikimet e trafikantëve përtë thithur klientë.

Pëllumb Çuni

REPUBLIKA E SHQIPERISEMINISTRIA E ARSIMIT DHE SHKENCESZyra Arsimore Pogradec

Muharrem ÇollakuGjergj Pekëmezi14 ËngjëjtQemal BazelliEnver QiraxhiuHudënishtProptishtBlacë, Trebinjë, Velçan, Rodokal

3 copë4 copë3 copë3 copë3 copë3 copë2 copë1 copë

Bulevard “Reshit Çollaku”Tel&Fax: 08322271

Pogradec, më 09.02.2009

N J O F T I M

Në kuadrin e informatizimit të shkollave,pjesë e programit qeverisës në rrethin ePogradecit në të gjitha shkollat deri ditën e

Informacion nga Zyra Arsimore, Pogradechënë, datë 09.02.2009 janë shpërndarëkompjuter vrtuale dhe projektore.

Kështu shkollat e mesme:

Dhe 17 shkolla 9-vjeçare me një dhe dy laptope,duke plotësuar numrin 47. Kështu do realizohenprogramet mësimore nëpërmjet paraqitjes virtuale nëekran. Në këtë mënyrë bëhet zëvendësimi i kabineteve

shkencore të lëndëve natyrore, shoqërore dhe ciklit tëulët. Në fazën e dytë e cila përfundon së shpejti do tëpajisen të gjitha shkollat 9-vjeçare me kabineteinformatike. Zyra Arsimore

Pogradec

11 - 22 shkurt 2009 3Aktualitet

Eshtë një pyetje që lindi gjatëraundit të parë për miratimin eprojektbuxhetit të vitit 2009 tëBashkisë së Korçës më 2 shkurt, qënuk zgjati më shumë se 43 minuta.

Në deklaratën pse nuk ishindakord që buxheti të miratohej,Pëllumb Beqiri, kryetari i grupit tëkëshilltarëve të djathtë citoi: “Eshtëkonceptuar keq, konceptim i gabuar.Paraprakisht nuk pasqyrohet analizae vitit 2008. Nuk është përcaktuardrejt kufiri i pagave.”

Mosmiratimi i buxhetit nuk i preknë një shkallë të madhe qytetarëtdrejtëpërsëdrejti. Jo të gjithëqytetarët kanë interesa ngapërdorimi i buxhetit. Por ngapërdorimi me nikoqirllëk i buxhetitpërfiton i gjithë komuniteti si nëmjedise të gjelbëruara, ndriçim tërrugëve etj.

Dhe pse i vonuar për miratim,buxheti i Bashkisë së Korçës, nukmundi dot që të miratohet nëmbledhjen e radhës së këshillitbashkiak, e lënë enkas për këtëmiratim të shumëpritur. Kapitulli ibuxhetit duhej të ishte mbyllur që membylljen e vitit dhe viti i ri të nisteme buxhet të miratuar. Ngashembulli i mirë i Bashkisë sëPogradecit, mund të mësojë Korça.

Për mosmiratim shenjat ishindhënë ditë më parë, kur LSI-ja kishte

paraqitur “shkaqe” të forta.Mbledhja u braktis nga këshilltarëte djathtë në fillim dhe pastaj umbështet nga këshilltari i PAD. Nësallë qëndruan tre këshilltarët e LSI-

së, dhe këshilltari i PSD së bashkume socialistët që numëroheshin 17.Këshilli i Bashkisë së Korçës kagjithsej 35 anëtarë, nga të cilët 17 tëdjathtë dhe 18 të majtë. Por lëvizjaapo kapërcimi i një këshilltari nëkrahun tjetër e prish ekuilibrin, pasikëshilli nuk ka kuorumin prej 50 përqind plus një për të zhvilluar

mbledhjen.Në raundin e parë miratimi

dështoi. Siç duket do të bëhet medisa raunde miratimi apo do të ketëzhvillime të reja. Edhe në bashkinë

e Korçës po reflektohet e njëjtasituatë si në kryeqendrën e vendit.Politika ndërhyn dhe paralizon.Paralizë e mundshme apo einskenuar.

Rendin e ditës së sjellë në këtëmbledhje të këshillit bashkiak tëqytetit të Korçës e kanëkundërshtuar këshilltarët e djathtë,

1-Realacion mbi niveline taksave dhe tarifavevendore dhe administrimine tyre.

2-Relacion për përcaktimine prioriteteve të investimevedhe tarifave vendore përvitin 2009.

3-Relacion mbi strukturëndhe pagat e punonjësve tëBashkisë, ndërmarrjeve dheinstitucioneve në vartësi.

4-Relacion për buxhetin evitit 2009.

K O R Ç Ë

Buxheti miratohet me raunde

Rendi i ditës: nëpërmjet kryetarit të grupit, PëllumbBeqirit. Për kundërshtimin ai bëri njëdeklaratë, ku sqaroi pse nuk janëdakord që të zhvillohet mbledhja.

Projektbuxheti duhej që tëmiratohej që në fund të dhjetorit tëvitit 2008, por ai u shty. Kishte njëpërpjekje të nisur për një buxhetimme pjesëmarrje, i cili u realizua gjatëmuajit tetor, ku morën pjesë banorëtnë dhënien e mendimeve dhe nëpërcaktimin e prioriteteve për vitin2009. Nisma për buxhetim mepjesëmarrje nuk solli ndonjëpërmirësim në miratimin e tij.

Kundërshtitë në minutat ezhvillimit të mbledhjes ishin lidhur metransparencën e Bashkisë rrethzbatimit buxhetit të vitit 2008,mbledhjes së taksave dhe tarifavelokale apo përcaktimin e prioritetevepër këtë vit. Me këto kërkesakëshilltarët e djathtë kërkuan që nëfillim shtyrjen e mbledhjes dhecaktimin e një afati prej një jave përtë shqyrtuar këto çështje.

Pëllumb Beqiri theksoi se rendi iditës është i ngarkuar dhe separaprakisht duhej të bëhej analizae treguesve ekonomiko-financiarë tëvitit të kaluar. Ai theksoi: “Në emërtë këshilltarëve të djathtë kërkoj qëtë reflektohet ndaj këtyresugjerimeve, sepse ne konstatojmënë punën administrative të bashkisëmefshtësi dhe paaftësi.”

Mbledhja mund të vazhdonte,nëse edhe këshilltari PAD-së do tëkishte qëndruar në sallë. Por ai ulargua dhe nuk u kthye të ulej për tëvazhduar, pasi grupi kërkoi pushimpër konsultim. Me atë arrihejkuorumi prej 18 këshilltarësh dhemund të ecte më tej mbledhja.Miratimin e pikës së katërt të rendittë ditës e kundërshtoi edhe RizaAshimi i LSI-së, duke propozuar qëtë shqyrtoheshin tri pikat e para tërendit të ditës.

Kryetari i Bashkisë Niko Peleshie konsideroi qëndrimin ekëshilltarëve të Metës si bashkim ivotave kundër me këshilltarët edjathtë, sipas një qëndrimi tëorientuar politik dhe për interes tëvotave.

Niko Peleshi në përgjigje tëkërkesave të këshilltarëve të LSI-së tha: “Dikur Korça ka patur burraqë vunë pasurinë për zhvillimin eqytetit, ndërsa ju nuk jepni votën përtë miratuar buxhetin.”

Pëllumb Çuni

-Pse nuk bëhet transparenca e investimeve të vitit 2008?

11 - 22 shkurt 20094 Opinion

Para disa ditësh parlamentidiskutoi mbi statusin e minatorit.U zhvillua një debat ku folën edheminatorët e Pogradecit. U jemimirënjohës atyre deputetëve qëngritën me forcë zërin për statusine minatorit, të cilët mund të themse janë njerëzit më të pafat; këtëe tregoi dhe mosaprovimi istatusit. Sipas zotit Bode do tëbëhet përmirësim i ligjit përminatorët. Por ata duan status dhejo përmirësim ligji.

Parlamentarët tanë e dinë mirëse para viteve ’90 vendi ynë ishteindustrial (me kromin, bakrin eqymyrin çanim bllokadën).Minierat ishin të shumta nga jugunë veri: Tiranë, Durrës, Pogradec,Korçë etj. Kërkesa e minatorëvepër status e ka zanafillën në vitin1991 dhe sot është bërë mëimediate. Vitin e kaluar minatorëtprotestuan mbi 10 herë, parakryeministrisë dhe presidencës,deri në grevë urie. Pogradeci kashumicën e punonjësve që kanëpunuar në minierat e hekurit eqymyrit. Për ata s’duhet thënë sejanë të majtë apo të djathtë.

Po përmend një ndër minatorëtqë punoi në minierën e qymyrguritnë Alarup, Nezhdet Mimini. Aipunonte aq shumë sa ishte për t’ubërë hero; sot ai vuan dhe është isëmurë nga puna e rëndë, por iudha vetëm një fletë-nderi sepseishte i deklasuar. Por si ai ka edheshumë të tjerë që punonin në ballëtë galerisë. Disa deputetë thonëse protestat tona janë për motivepolitike. Jo zotërinj, gaboheni, atakanë vetëm kërkesa ekonomike.

Korçë- Kthehet mbrapshtbuxheti i varfërimit të qytetarëve.

Ashtu siç ishte paralajmëruashumë ditë më parë prejwww.korcanews.com (e para qëtrajtoi këtë problem në gjithëmediumet shqiptare), ditën e hënë(02.02.2009), 19 këshilltarë tëKëshillit Bashkiak të Korçës, hodhënposhtë Buxhetin e paraqitur ngaKryetari i Bashkisë zoti Niko Peleshi.Këshilltarët e partive të djathta dhetë LSI, i kërkuan kryebashkiakutPeleshi që para se të paraqisteBuxhetin e ri, të bënte një analizë tëhollësishme të Buxhetit të vitit qëshkoi, ndërsa zoti Peleshi nuk pranoita bënte këtë, këshilltarët braktisënsallën.Pas sloganit: “Ilir Meta bashkoivotat me Berishën”

Si edhe pritej, Peleshi në fillim etë tjerë më pas, përsëritën refrenintashmë të njohur: “Ilir Meta bashkoivotat me Berishën”, një slogankrejtësisht i paarsyeshëm, sidomospër rastin në fjalë, pasi nga çdo këndqë ta vështrosh (juridik, financiar apothjesht njerëzor), nuk ka kërkesë mëtë arsyeshme dhe logjike qëkëshilltarët të kërkojnë të dinë seçfarë është bërë me financat eqytetarëve, gjë për të cilën ata edhejanë votuar. Përkundrazi, të mos ebësh këtë gjë është mungesëtransparence, qëndrim jo qytetar dhenë fund të fundit shfaqja e dukshmee një politike të vjetër, ndonëse eveshur me një xhaketë të re, e cilame çfarë po shohim, duket krejtdemode në supet e atij që e kaveshur.

Analiza e buxhetit del mëse edomosdoshme sepse:

Në vitin 2008 qytetarët korçarëu varfëruan skajshëm (kjo duket nëfalimentimin e qindra bizneseve tëvogla) Në vitin 2008 përkrahjasociale u pakësua me 50% ndërsa,pagat dhe shpenzimet e bashkiakëveu shumëfishuan.

Në vitin 2008 infrastrukturarrugore dhe gjelbërore nuk upërmirësua, përkundrazi Korça ushpall qyteti me ajrin më të ndotur

Eshtë për të ardhur keq qëdeputeti Spartak Ngjela tha seminatorët kanë shkuar nga qejfinë minierë. Unë i them atij sekanë shkuar në minierë nga halli,për bukën e gojës. Ne nuk u hyjmënë hak të përndjekurve se kemipunuar bashkë me ata. Desha t’ikujtoj këtij zotërie se dëshira imepër shkollë ishte e madhe; mëdhanë shkollën e minierës, të cilëne mbarova shkëlqyer dhe nuk m’udha e drejta të studioj më tej. Kjopër arsye se babai ishte me Ballin.

Pra minatorët s’kanë shkuarme dëshirë në minierë, por punuanatje së bashku m të përndjekurit,ndërtuan hidrocentrale, fabrika eminiera, të cilat sot disa firmaprivate i gjejnë të gatshme dhe poi shfrytëzojnë.

Minatorët do të dinë kujt t’iajapin votën. Kujtoj këtu seminatorët përbëjnë shumicën nëkomunën e Starovës, Hudënishtit,Dardhasit, Çëravës. Ata do të dinëtë zgjedhin të besuarit e tyre nëparlamentin e ardhshëm, që statusitë bëhet realitet dhe të ndikojë nëpërmirësimin e jetës së tyre. Atajanë të vetëdijshëm cilën sindikatëtë mbështesin dhe jo ata që janëbërë palë me qeverisjen. Kjo u pase si nga Sindikata e Pavarur dheKonfederata nuk pati asnjëprononcim në mbrojtje tëinteresave të minatorëve. Atakanë frikë se mos u marrinpasuritë e ndara në vitin 1992, sikampe, hotele etj.

Lavdërim MiminllariKryetar i i Sindikatës së

Minatorëve, Pogradec

O P I N I O N

Akt qytetarie i këshilltarëvetë djathtë dhe të LSI

Duke shkruar këtënëntitull vetvetiu mëshkoi mendja tekfjala italiane“bugie”, pasi“Buxheti mepjesëmarrje” ishtevërtet një farsë egënjeshtërt...

në Shqipëri. (Për këtë specialisti imjedisit zoti Jani Bukuroshi ështëprononcuar disa herë në mediatlokale dhe qendrore)

Në vitin 2008 kryetari i Bashkisëka deklaruar pasurira, që sipasgazetës “Telegraf” të datës02.02.2009, faqe 3, janë tëpamotivuara. (Ky fakt në gjuhënletrare përkthehet me fjalët e LlaziSerbos tek “Operacioni ‘Zjarri’:“Pjetër, memeci filloi të flasë!”)

Në këto kushte kërkesa ellogarisë prej këshilltarëve është njëakt i lartë qytetarie dhe njëpërgjegjshmëri politike paraqytetarëve që i kanë zgjedhur mevotën e tyre të lirë.

Po këshilltarët socialistë?...Ata qëndruan të veshur në

petkun e ngushtë partiak, dukembështetur:

-një kryetar që po ul përditë e mëtepër pikët e besueshmërisë politikendër votuesit e qytetit të Korçës.

-një kryetar që i përdhosipolitikisht, duke iu vjedhur dhemanipuluar, më 21 dhjetor 2008,votën në zgjedhjet për kryetarin e PStë qytetit të Korçës. E pra, këtu ështëvendi t’iu kujtojmë se, para 2 vitesh,kolegët e tyre të PD hodhën poshtë,mëse një herë, ligjet e kryetarit tëtyre R. Damo, kur panë se këto ligjebinin ndesh me interesat eqytetarëve. Krahasimi nuk le vendpër koment.

Marrë nga www.korcanews.com

Nga Erget Cenolli

Buxhetime pjesëmarrje

Minatorët duan statusinjo përmirësim të ligjit

Vitin e kaluar minatorëtprotestuan mbi 10 herë,para kryeministrisë dhepresidencës, deri në grevëurie. Pogradeci kashumicën e punonjësve qëkanë punuar në minierate hekurit e qymyrit.

11 - 22 shkurt 2009 5Kulturë

Zoti Lasgush,Po duan të të ngrenë një monument!

Nuk ka asnjë problem me dashamirët etu iniciatorë. Një monument për ty do tëna lartësonte të gjithëve. Problemi ështëtjetërkund. Sot në Shqipëri flitet më sëshumti për gjërat më prozaike, si politikëdhe elektorat. Ju zoti Lasgush jeni “njerii madh, me elektorat të vogël”. Mu përkëtë shkak, në pikëpamje institucionale,punët i ke keq. Sot në Shqipëri nuk kakriter tjetër vlerësimi të personalitetit, veçkriterit të utilitetit politik. Këtij kriterikatastrofik nuk i shpëton dot askush. Asti! Edhe me ty do sillen në të njëjtënmënyrë si me gjithë të tjerët. Do bëjnë tënjëjtat kalkulime, të njëjtat numërime.Madje, meqenëse je maksimalisht irëndësishëm si faktor poetik, porpothuajse zero si faktor politik, atohesape, ato numërime do t’i bëjnë nëmënyrë më të ligë, duke nisur nga vendiku do vendoset busti, shtatorja amonumenti.

Ta zemë se do ta dëgjojnë këshillënpër ta vendosur shtatoren në Pogradecbuzë liqerit. Mirë, por ku pikërisht?! Sebregu i liqerit nga Lini në Tushemishtështë aty te tridhjetë kilometrat. Këtu nise liga e të gjithëve; pronësia mbi truallinku do të vendoset shtatorja. Jo e imja,po e jotja, jo e këtij, po e atij. S’është çudiqë në këtë mënyrë, zilia, poshtërsia,burokracia, të imponojnë një javashllëktë atillë, që vetëm sorollatja për truallinta vonojë vendosjen e shtatores aq kohësa i është dashur Linit të shndërrohetnga ishull në gadishull. Pra, miliona vite.

Ta marrim më shtruar. Arsyetimitrukakallave do jetë pak a shumë i tillë:Buzë liqerit, në mes të qytetit, e kemi njëpllakë përkujtimore me një fytyrë tëgdhendur. I është kushtuar një mësuesi.Mësuesi punonte në një zyrë në bashki.Një ditë, duke shkuar nga Përrenjasidrejt Mokrës, kamioni u përbys, mësuesivdiq. Pllaka nuk i ka këto hollësira. Pllakamban vetëm emrin, mbiemrin dhembishkrimin: “Krenaria e qytetit”. Dothonë burokratët: “Epo, një qytet nukmund të ketë dy “Krenari”“! Do bëjnë sikurdo grinden pakëz mes vedi për punëqytetesh dhe krenarish dhe më në funddo vendosin; Lasgushi ishte elitar! Këtë“elitar” do ta shqiptojnë me kënaqësi tëveçantë. Është llaf tjetër i preferuar prejmediokërve të sotëm. Pastaj me ligësitë shtuar do vazhdojnë; Ta vendosim tekStacioni i Trenit, në Mëmëlisht! Aty liqeri!Aty pulëbardhat! Aty rruga. Aty katundi! Atygjithë ata njerëz, që venë tutje-tëhuPogradec-Tiranë! Aty, ish-miniera membi mure slogane ende të pafshira, atytë gjitha! Ç’do më tepër Lasgushi?! Çfarë

t’i bëjmë më tepër se kaq Lasgushit?!Ta mbajmë në krahë hopa?! Edhe kaq,tepër e ka! Do ta hedhin në erë bustinnatën me dinamitin e peshkut për tashitur bronzin me kile?! E hodhën, ehodhën! Pun’ e madhe fort! Nuk domerremi gjithë jetën me atë hutaq, qëkishte studiuar në Austri e nuk dinteaustrisht, por gjermanisht! Jo, po tani tënisim e t’i ngremë një bust edhe qenit tëtij, Cucit. E kishte në terezi ai. Ohoho,për një strofë mendohejgjashtëmbëdhjetë vite. Ne e bëmëtonën. Ja! Pa shih sa bukur: “Krenaria”në qytet, “Këmbëria” në katund, nëMëmlisht... hihihi. Nuk është teprim idashur Lasgush! Në variante tëndryshme ndodh përditë. Shtatoren eNënë Terezës e kanë lënë tek universitetinë një qoshe, si ndonjë lypsarake. Emrin“Naim Frashëri” e mban një rrugicë efëlliqur, tmerrësisht e ngushtë, qës’merret vesh ku e ka fillimin e mbarimin.Të tjera rrugë e sheshe mbajnë emradhe buste vrasësish amanejarebi. Këtaemra lidhen ose me biografi aq tëngatërruara, sa vetëm fillimin po t’udëgjosh i thua tjetrit hiqmu aman se mëlemerite, ose fare pa asnjë biografi, paasnjë shpjegim. Me thënë të drejtën,emrat dhe monumentet e këtyrevëllavrasësve të luftës janë problem imadh, ngërç i madh, por s’ke ç’u bën.Se kanë edhe të afërmit gjallë. Janëmbajtur gjithë jetën me ta e duan tëmbahen ende. Por edhe luftë ishte, u bëç’u bë dhe pikë. Problemi më i madhështë me paqen. Në paqe, shqiptarishqiptarit, gjallë qindin i punon, mishinia grin. Por po vdiq ama! Ehu, po vdiq

njeri, tjetri, ai që e ka varrosur njëqindherë së gjalli, më e pakta monument ingre, botën tund, miliona dollarë paguannga fundi i detit ta nxjerrë. Dhe, për t’ukthyer tek monumentet e paqes, po tëthem se që nga Shkodra gjer në Vlorëdhe që nga Korça gjer në Lushnjë, njëlukuni soc-veprash prej allçini,çimentoje, bronzi, si t’i duash, aty i ke,ushtri e hallakatur nëpër ferra lulishteshme pionierë me kallëza gruri në duar.Batalion i shpartalluar fshatarëshhileqarë buzagaz me sfurqe mbi supe.Regjiment i rralluar proletarëshngarkuar me pushka dhe me kazma,dhe, ç’është më e bukura, ndonjëherëedhe ndonjë libër.

Ja pra, po u bë shtatorja, do s’do,duam s’duam, atyre sfurqeve, kallëzave,kazmave, do detyrohesh t’u bësh shoqëriTi. Bubububu! Ti poeti! Ti delikati! Tiperfeksionisti! Ti estetizanti! Po ku pyesinkëta o zoti Lasgush se ç’shkrove Ti: “mespërmes Shqipëri/ Drini plak e ipërrallshëm/ po buron prej Shëndaumi”.Këta, asaj që vetëm kur e dëgjonindridheshin, ndarjes, ia vunë vulën. S’ka“Zog i Qiejve” që e heq më atë vulë, atëturp, atë mynxyrë.

Po pse, vetëm kaq?!Kushtetutën e kanë shkruar

rrakapjekthi ata redaktorët trukokallë. Ata,të cilët Ti i qesëndise “Shpirtkatran, qëmë qërtojnë, janë qën që s’mëkafshojnë”. Kujdes Lasgush! S’tëkafshon atëherë kur prej mishi ishe, tani,prej allçini a bronzi, nëpër Mëmlishta,Hudënishta a Mokra kafshojnë e tëdërrmojnë.

Ah Lasgush, ta dish si e kanë

katandisur e ç’po i punojnë Shqipes! Tëtretën fjalë kanë; hajdutët, dritat, uji,pensioni! Një nga këto! Të tjera s’dinë!Të vjetrit të tjerat i kanë harruar. Të rinjtënuk i kanë ditur kurrë. Për libra nuk po ezgjas. Po të nis e të llafos tamam përlibrat, nga marazi do vdes. Dhe unë povdiqa një herë, vdiqa përgjithmonë.Ndërsa Ti i pavdekshmi, Ti që vdes elindesh sa herë të duash, sepseekzistenca jote nuk është as jetë asvdekje por, si e ke thënë vetë, të dyjabashkë, pra jetëvdekjepërqafuar, kur tëkesh kohë, dil e shih vetë ç’bëhet. Ejashihi me sytë e tu “krijuesit”, të cilët librat,meqënëse s’ua zë njeri me dorë, vet’ ishkruajnë, vet’ i lexojnë, vet’ i promovojnë,vetë të gjitha. Pastaj këndo: “Lemeria-lemeria, më pat puthur mu në ballë”.

Këta “krijuesit” kanë edhe një cilësitjetër pak të thuash të çuditshme.Shtangesh tek ju hedh një syç’shkruajnë, ç’këndojnë, ç’pikturojnë aç’gdhendin. Për një moment thua mevete; uaaaa sa bukuuuuur, sangatërrueshëëëëëëm, sa larg realitetit,larg banalitetit, sa pakuptueshëm, sapadeshifrueshëm, sa transhendenciale,sa surealeee. Tamam art, tamam artistpasha t’madhin Zot. Ore ky teveqel botënta falka! Mirëpo, në një vend tjetër në njëmoment tjetër, kur “teveqeli” flet për tjetërgjë, për biznes për shembull, apo ndonjëmarrëdhënie tjetër interesi, veç tashohësh çfarë bishe bëhet. Aspaksurreal, aspak transhendencial. Tejetreal, tejet racional. Jo botën s’ta fal, porpër kacidhen të vret. Pastaj janë njëarradhe tjetër kërmijsh. Këta të shkrijnëfare. Këta janë të vetëquajturit“aristokratë”. Mblidhen çdo të shtunë afërmesnatës në një vilë në bregdet.Admirim të madh kanë sidomos përpironjtë, mishrat, leshrat. Por kanë edhepiano, pianiste, Chopin, qirinj, qen.Ledhatojnë qafat e qenit. Në duar umbeten qimet. Me ato duar shqyejnëbiftekun! Komplimente verbalereciproke të yndyrta, të dhjamta, tëkëllirta, kotësira, boshësira, broçkulla pafund. T’i dëgjosh, veshi të çahet. T’ishohësh, syri të shqyhet.

Për këto e të tjera që i merr vetë memend, them tani për tani t’urekomandojmë atyre që ende s’i dinë t’imësojnë përmendësh këto vargje të tuat:

Më dridhet shpirti porsi fletaE buzëqesh sa vjen më rrallëE jet’ e vet’ q’e rroj vërtetaMë shëmbëllen me një përrallë

Për shtatoren llafosim përsëri kur t’ivijë koha. Pakëz më vonë, kur...çmendina të bëhet hi dhe hiri Shqipëripërsëri.

Nga libri "Qajtore"

Zoti Lasgush

Edison Ypi

11 - 22 shkurt 20096 Arkitekturë

Shikon një ndërtesë dhe të lëmbresë paraqitja e saj, por nuk e dise cili është projektuesi i saj. Nëkëtë drejtim inxhinierët projektuesnë një farë mënyre mbetenanonimë, sepse nuk ka një rregulloreqë emri, mbiemri i tyre të vihet nëfasadën e ndërtesave. I kësajnatyre është dhe rasti i profesorarkitektit Kristo Sotiri. Në rast seorganizohet një anketë në Pogradecdhe pyeten qytetarët se kush ështëKristo Sotiri, me një përjashtim tëvogël intelektualësh që e dinë, tëtjerët besoj se do të ngrenë supet.Megjithëse pushteti vendor nëDurrës në vitet e demokracisëmbas vdekjes e vlerësoi inxhinierinnë fjalë “Njeriu i shekullit” dheBashkia Pogradec i dha titullin“Qytetar Nderi” ai në masën e gjerëtë qytetarëve pogradecarë mbeteti panjohur. E kundërta ndodh meLasgushin dhe Kutelin që janë bërëpopullorë në Pogradec. Kristo Sotiriqëndron në nivelin e tyre në fushëne tij. Atëherë natyrshëm lind pyetja.Kush është Kristo Sotiri?

Kristo Sotiri u lind në qytetin ePogradecit më 27 mars 1870. I ati,Vangjel Sotiri pogradecar, e ëmaSofia Ballabani nga Tushemishti.Gjendja e keqe ekonomike e detyroiVangjel Sotirin të merrte rrugën e

kurbetit dhe në vitin 1875 ai uvendos në Rumani, fillimisht nëqytetin e Bukureshtit dhe më vonëshpërngulet në qytetin e vogël tëTulças. Mbas shumë përpjekjeshpuna Vangjelit filloi t’i shkontembarë dhe tërhoqi në Rumani dhefamiljen. Në Tulça Kristua mbaroishkollën fillore, ndërsa shkollën emesme e kreu në qytetin e Galacit(Rumani). Studimet e larta ipërfundoi në Itali në universitetin ePadovas në fakultetin e inxhinierisëcivile, në vitin 1898 duke udiplomuar inxhinier ndërtimi. Nëqytetin e Venecias mbaroi dhe njëfakultet të dytë për 6 vjet duke ulauruar dhe arkitekt.

Duke qënë student në Venecianjihet dhe më vonë martohet në vitin1903 me konteshën e re BiankaMaria Kuerini, prej familjearistokrate nga më të vjetratveneciane, paraardhëse e njëdoxhe, fakt që do ta ndihmonte nëkarrierën e profesionit. Kjo martesëbërë bujë të madhe dhe u pasqyruanë shtypin vendas dhe atë shqiptarnë emigracion. Nga kjo martesë ulind një vajzë që u quajt Kuerina.

Më mbarimin e studimeve nëVenecia arkitekti i ri ngarkohet mepunë, asistent i punimeve përrestaurimin e Kishës Santa Maria

della Salute (Shën Maria eShëndetit) në qytetin e Venecias.

Në vitin 1909 arkitekti Sotirishkon në Rumani dhe punon pranëoborrit të mbretëreshës ElisabetaKarmen Silva. Mbas thirrjes të

intelektualëve për t’u vënë nëshërbim të shtetit të pavarurshqiptar, Kristo Sotiri kthehet nëShqipëri në vitin 1920. Punon nëKorçë, më vonë në Tiranë arrin deri

arkitekt i oborrit mbretëror në kohëne Zogut. Në vitin 1932 i vdes eshoqja Bianka Maria dhe varrosetnë Durrës. Në vitin 1934 arkitektSotiri martohet me JulianaKaçinarin, me origjinë ngaMitrovica e Kosovës e banuese nëTiranë. Me gruan e dytë bëhet medy djem: Salvatorin dhe Vangjelin.Në vitin 1939 me pushtimin e venditnga Italia shkarkohet nga detyrat nështet dhe e ushtron profesioninprivatisht. Pas çlirimit të venditemërohet nga viti 1945 në punë nëndërmarrje shtetërore në Durrësdhe përfundon në drejtorinë epërgjithshme të porteve Durrës, kupunon deri në fund të jetës. Më 28shkurt 1953 arkitekti Sotiri vdes dhevarroset në Durrës.

Disa karakteristika:Veprimtaria inxhinierike e

profesor arkitektit Kristo Sotirindahet në dy etapa.

a) Fillimisht punon jashtështetit në Itali dhe Rumani nga vitet1904-1920.

b) Nga viti 1920 deri në vitin1953, vitin e ndarjes nga jeta punonvetëm në Shqipëri, ndryshe ngamjeshtrat e mëposhtëm që jetuan epunuan vetëm jashtë Shqipërisë si:

1. Andrea Aleksi nga Durrësi,skulptor e arkitekt. I njohur përkrijimtarinë e tij në Dalmaci dhe nëItali në shekullin XVI.

2. Sedefqar Mehmeti ngaGramshi, arkitekt, autori i XhamisëBlu, krenarisë së Stambollit,ndërtuar në shekullin XVI.

3. Karl Gega nga Shqipëria eVeriut, inxhinier projektues i tunelittë famshëm të Semeringut në Alpetpër linjën hekurudhore Austri-Italinë mesin e shekullit XIX.

Duke kujtuar vendlindjen e tijtë bukur Sotiri ka krijuar veprandërtimi në vende që i përqasenimazhit të Pogradecit si në Venecia,Gjenova (Itali), Kostanca (Rumani)dhe Durrësi (Shqipëri).

Në Shqipëri inxhinier Sotirikonsiderohet dallëndyshja e parë endërtimeve moderne, që vuri nëpërdorim betonet (hekurin dheçimenton). Në vitet 1920-tëndërtimi në vendin tonëpërfaqësohej nga mjeshtrit artizanënga Korça dhe Dibra, që punoninme rendiment të ulët.

Veprat e tij janë larg ndërtimevestandart. Ato dallohen përvariacione dhe stilin elegant.

Vangjo Llakmani

Profesor arkitekt Kristo Sotiri,një pogradecar i panjohur

Megjithëse pushtetivendor në Durrës nëvitet e demokracisëmbas vdekjes evlerësoi inxhinierinnë fjalë “Njeriu ishekullit” dheBashkia Pogradec idha titullin “QytetarNderi” ai në masën egjerë të qytetarëvepogradecarë mbeteti panjohur

Viziton një ekspozitë pikturedhe të bëjnë përshtypjepikturat dhe kurioz shikonemrin dhe mbiemrin në tablotë epikturave të piktorit. Lexon njëlibër dhe në fund ështëbiografia e shkrimtarit. Në këtëaspekt veprat e piktorëve dheshkrimtarëve dhe emrat e tyrembeten të pavdekshëm. Ekundërta ndodh me skulpturat.Marrim për shembull statujën eLasgushit në Pogradec. Nëfund të monumentit janëshënuar emri, mbiemri dhe viti ilindjes dhe i vdekjes së poetit,ndërsa emri dhe mbiemri iskulptorit mungon, në rastinkonkret i Muntaz Dhramit.

vijon në numrin e ardhshëm

“

“

Qyteti i Durrësit

11 - 22 shkurt 2009 7Pikturë

“Si po ndjente kënaqësi nga puna që pobënte më tha:- Babi kur do të m’iekspozosh? Gjeta përkrahje të piktorëvetë talentar korçarë dhe arritëm që tëhapnim ekspozitën e parë. Na u krijuankushte që e mbajtëm 15 ditë hapur epati mjaft vizitorë.” Talenti i fshehur uzbulua vonë, në moshën 29 vjeçe e qëprej andej ai nuk rresht së pikturuari.Eshtë një rast i veçantë. Ervinit i pëlqenbota nënujore, sidomos peshqit. I tërëuniversi ujor është në pasqyrimin epikturave të tij. Por nuk mbetet vetëm nëbotën ujore. Përzihen gjemba e shigjeta.Por ka edhe pika gjaku e lotësh. Sa tëthjeshta, po aq moderne në të shprehurtë ideve dhe mendimeve.

Ndoshta në dy konkurset e para nukpati mundësi që të merrte pjesë, por nëtë tretin konkurs ndërkombëtar “Buza”,korçari mori pjesë dhe u nderua mediplomë. Po cili është Ervin Theodhori.Si e nisi ai rrugën e pikturës. Babi i tij,Sokrati na flet për rrugën e vështirë qëka kaluar i biri, për të arritur deri tekpikturat. Ai nuk lë pa përmendur dhepunën këmbëngulëse të psikologesJorgjie Note.

“E lashë zanatin e stomatologutvetëm për tim bir, që t’i qëndroj pranë.Nga pensioni që marr heq mënjanë përt’i blerë bojra e ngjyra. Kur ishte i vogël emerrja në fshatin Menkulas ku unëpunova për katër vite me radhë si iqarkulluar nga qyteti. Më parë kisha qenënjë herë i qarkulluar në qytetin e Ersekës,por për t’iu përgjigjigjur thirrjes së partisënë atë kohë unë shpreha dëshirën qëvija në fshatin më të largët, por mëcaktuan në Menkulasin e Dritëroit.”

Babai i piktorit na flet për rrugën evështirë që ka bërë me të deri sa gjetiqetësi, pas shumë vitesh. Kur ishte ivogël, ishte tepër agresiv dhe trazavaç.Të folurit i erdhi me tepër vonesë. Porfalë këmbënguljes sime që i qëndrovapranë sikur e solli Zoti enkas për mua

dhe ai nisi të “lërojë” me penel. Gjetiqetësi tek të bërit piktura. Ngjyrat ikombion aq mirë sa edhe piktorëprofesionistë mbesin të habitur. Nuk kabërë shkollë pikture. Në qendrën etrajnimit me psikologen e gjeti qetësinë.Kur egërsohej, atë e dëgjonte dhe bintenë qetësi. Ajo e mbështeti për pikturat epara që bëri. Një shpërthim talenti i fjeturprej vitesh tek Ervini, që do të realizonte400 piktura. Do të hapte ekspozitë mëvete në vitin 2006. Por edhe do të merrtepjesë në veprimtari më cilësore sikonkursi “Buza”. Ervin Theodhori,person me aftësi të kufizuar, meprapambetje motorike të moderuar,kështu e përcakton psikologia, ka lindurmë 4 shtator të vitit 1975 në qytetin eKorçës. Ishte djali i vetëm i familjes. Aierdhi në jetë pas në vajze.

Babai kishte studiuar në Gjermaninëlindore për stoamatolog. Në vitin 1960,kthehet dhe diplomën e vitit të pestë emerr në Tiranë pasi u prishënmarrëdhëniet me ish vendet e kampitsocialist. Pasi mbaron diplomën,emërohet në qytetin e Ersekës dhe paspesë vitesh kthehet në qytetin e Korçës.Gjithsej 10 vjet i larguar nga qyteti ilindjes. Por do të hante dhe një largimmë vonë prej katër vitesh të tjera siqarkullim.

Por dhe një transferim tjetër në vitin

1975 e çoi në Menkulasin e Dritëroit sistomatolog. Gjithë javën rrinte atje dhekthehej një herë në javë apo dy herë nëmuaj në shtëpi dhe pse i martuar dheme dy fëmijë. Në Menkulas gjeti njerëztë këngës e të rakisë dhe njerëz qërespektonin të arsimuarit.

“Po kur vija në shtëpi e shihja që djalinuk po më ecte mirë me zhvillim. Kishtedevijime. Po më bënte aksidente. Menjë thikë kishte prerë damarët ekëmbëve. Njëherë tjerë ishte rrëzuar nganjë karrocë. E mora me vete nëMenkulas. Në moshën tre vjeçe kishtezhvillim të madh trupor. Por kishtemangësi në zhvillime të tjera. I qëndrovambrapa tërë kohën.

Kur dola në pension djali ishte 18vjeç. E lashë zanatin dhe nisa që tëmerrem me ruajtjen dhe kujdesin përtë. Unë jam marrë 10 vjet me shoqërimine turistëve dhe nga shkëmbimi ipërvojave mësova që durimi dhesakrifica duhet të kaliten tek im bir. Mezor e mbylli klasën e tetë. Ishte nevrik.Nuk derdhte kurrë lot e nuk na e haptegojën kur zemërohej. Por edhe për talarguar nga mjedisi qytetar në vitin 2002hapa një klinikë stomatologjie në fshatinMiras. E mora me vete dhe i thashë sedo të bëjmë si partizanët dikur. Do tëgatuajmë vetë. Sot unë e nesër ti. Ditëne dytë nuk kapi asnjë ushqim me dorë,

vetëm heshtte. Në darkë i thashë që tëbënte si i bëja unë vezët, mishin,bërxollat. E futa të më pastronte klinikën.Kur vinin klientë, u thosha që ai ështëpronari kështu që krijuam një ngrohtësidhe nisi të gatuante e të shërbente ibindur. Natyra i zbut njerëzit.

Nuk vishej e nuk zhvishej. Pak ngapak nisi të bënte si bëja unë. Arriti të bënteedhe gjellën vetë.

Në vitin 2004 mora vesh se ishtehapur në Korçë një qendër ditore etrajtimit të personave me aftësi tëkufizuar. Aty nisi që të merrej me pikturë.

Abstraksionist, me talent më thapiktori Raqi Xega.

Do mbështetur, mos e lërë ta shuajëkëtë dëshirë që ka nisur. Më 3 dhjetor2006 hapi ekspozitën “Dhuratë e Zotit”,që e mbajtëm 15 ditë hapur. Njëshpërthim vullkan ngjyrash. Njëkombinim të përsosur. Ndoshta ishte kynjë moment që gjeti çelësin e orës së tijbiologjike. Unë u vura përballë dyrrugëve, u vura përballë dhembshurisëdhe pasurisë. Unë zgjodhadhembshurinë. Nga qilari i fshehtë italentit ai nxori vepra dhe tani është kthyersi një minierë, ku nxjerr veç thesare.

Arrita qëllimin final në jetën time. Deridje unë me tim bir matja rrugët. Disaherë u binim kryq e tërthor rrugëvekryesore dhe atyre më pak të shkelura.

Tani ne masim forcën, kombinimine ngjyrave. Mendojmë për kornizat epikturave. Djali pikturon në shtëpi dhe imungon një studio e veçantë. Fle mepikturat. Në dhomën e gjumit mbanbojrat, penelat. Me pensionin që marrunë me gruan nuk kemi mundësi që t’imarrim një studio me qera. Deri tani mëshumë i ka falur pikturat. Dhuratë naerdhën në shtëpi, dhurata po i japim. Nëvitin 2006 e ndihmoi bashkia për hapjene ekspozitë së parë, ku një mbështetjegjetëm tek kryetari i bashkisë NikoPeleshi. Hodhi të parat piktura në letër.Unë e ndiqja me një gëzim të veçantëkëtë veprim të tij. Pyesja piktorë me emërkëtu në Korçë se a ia vlen që të sakrifikoipër ta ndjekur. Ata më thanë se ka njëshpërthim orgjinal dhe mund të eci. Mëthanë që të mos ia prisja vrullin e tainkurajoja. Kështu bëra. E tani kur im birmerr pjesë në konkurse ndërkombëtare,vlerësohet maksimalisht, unë si prind jammë i qetë dhe më i lumturuar, paçka seky qe fati im. Në konkursin e fundit ishin80 pjesëmarrës nga vende të ndryshmetë botës dhe ai u paraqit me me 7punime.

Pëllumb Çuni

Rrëfen prindi Sokrat Thedhori

Si e mbështes timbir për të pikturuar

TALENTI I FSHEHUR

Ervin Theodhori,person me aftësi tëkufizuara, shpërthennë pikturë pas 29 vjettë jetës. Tani sa kahyrë në vitin e 35-të.Nisi të merrej mepikturë dhe pse ishtenë një moshë tepërtë avancuar.

11 - 22 shkurt 20098 Tregim

O zot, çfarë dashurie pasionantepër botën e gjallë ka pasur ky njerii jashtëzakonshëm, në përmasat enjë legjende, thashë gati me zë edhepse ne dhomë nuk kisha njeri, përtë famshmin, australianin SteveIrwin, “Gjuajtësin e Krokodilave” qëvitin e kaluar, në mënyrë të paprituru nda prej nesh, goditur në zemërnga një kafshë ujore jo nga më tërrezikshmet.

Me të gjithë qenien e tij, sy, duar,këmbë, çdo ind fytyre, ai në mënyrëdemonstrative nga ekrani itelevizionit, (filmime bërë kohë mëparë), shpjegonte dallimet midisgjarpërinjve femra e meshkuj. Imerrte nëpër duar gjithë ledhatim edelikatesë, i përdridhte rreth qafës,i linte të rrëshqisnin butësisht mbifytyrë, ngulte shikimin në sytë e tyretë vegjël tek ata hapnin gojën etundnin gjuhën e mprehtë...

Nënqesha me vete. M’u kujtuanjë “bëmë” e viteve tëadoleshencës, nga ato që ikin ngakujtesa me shuarjen e jetës. Ishanë klasën e gjashtë. Përpiqesha tëisha i shkëlqyer në mësime, në tëgjitha lëndët, jo vetëm nëmatematikë, fizikë e letërsi që i kishapër zemër, por edhe në biologji ezoologji që s’më tërhiqnin dhe aq.Për më tepër, mësuesi i biologjisë,Nikua, një burrë i hijshëm, tipsportiv, (kishe qejf ta shikoje kurrrëshqiste me ski në malin eMoravës, sa herë shkonimekskursion) të imponohej dhe tëbënte të ulje kokën mbi librat e tëkryeje çdo detyrë me përpikmëri.Më mbante afër, ndonëse ai i dintepasionet e vërteta të mia. Sa herëhynim në kabinetin e zoologjisë,shumë të pasur për atë kohë, melloj, lloj zogjsh e zvarranikësh tëgjallë dhe kafshë të ballsamosura,ai me pasion te madh më fliste sesa e gjërë, interesante dhe endërlikuar është bota shtazore. Njëgjë dihet, më thosh, të duash kafshëtdo të thotë të jesh më njerëzor. Çdokafshë ka vendin dhe rolin e vet.Ja, si të duken këto hardhuca, a nukjanë të mrekullueshme?! -më thadhe më tregoi në një kafaz disahardhuca në një shtroje barishteshqë lëviznin papushim...

Unë u hodha një sy me frikë dhendrojtje dhe ula kokën që profesoritë mos vinte re ndonjë shenjë

neverie e pështirosje... Unë e dojaprofesorin, por s’mund të bija nëdashuri me kafshët dhe aq më tepërme këto zvarranike që veç ngjasimkanë me gjarpërin se për nga shtatijanë të shkurtra dhe të shëmtuara.

Këto ndjenja dhe era jo ekëndëshme që vinte nga kafazët,sidomos të zvarranikëve, më sillninnjë gjendje marrje mendsh e tëvjella.Mezi prisja sa të dilja nëkorridor e të ngopesha me ajër.

Si për inat të urrejtjes që unëkisha për zvarranikët profesori nëditët e fundit të mbarimit të shkollësmë caktoi një detyrë speciale.“Kafazin e hardhucave do tamarrësh ti.Vendose diku brenda nështëpi. Ndërroju here pas here barindhe ujin.”

U bëra meit në fytyrë. Në tërëtrupin më shkoi një drithmë. “Çfarëbarre?!Tre muaj të verës tëkujdesesha për hardhucat!

-Dakord? -më tha profesori. -Kam besim tek ty. Do të dish t’itrajtosh hardhucat dhe t’i sjellëshshëndoshë e mirë në shtator.

Pas shkollës, duke mbajtur nëdorë kafazin me hardhucat nërrugën për në shtëpi, më dukej sekalimtarët e rastit ishin kuriozë tëshikonin çfarë kishte brenda.

Mënyra se si e mbaja unë kafazin,tërë frikë s’kish si të mos tërhiqtevëmëndjen. Por s’pata ndonjë tëbezdisur nga ata që të qepen për tashuar patjetër kuriozitetin. Vetëm nëtë hyrë në shtëpi, fqinji, një vit më ivogël në moshë m’u afrua dhebërtiti: “Ej gjarpërinj janë këta?! Unënë, sa të tmerrshme!”

-Jo, -i thashë me kompetencë,-nuk i njeh gjarpërinjtë? Këto janëhardhuca...

Njerëzit e shtëpisë që për çdoveprim që kryeja, sdomos kur ishtefjala për porosi nga shkolla, ishingjithnjë me mua, këtë radhë upataksën. Po edhe hardhucat naduhen këtu?! -më tha im atë. Nëkafazë mbahen kanarina që tëkënaqin me zërat e tyre, por jo këtashpifarakë -dhe tregoi me gishtkafazin. Hardhucat qëndronin si tëngrira, si të ndjenin mos pritjen emirë. Ndjeva keqardhje dhedhëmbsuri për to.

-Edhe ato frymë marrin, -ithashë tim eti, -si ne duan tëjetojnë.

-Frymë merr dhe ujku, porështë egërsirë e keqe, -e preushkurt im atë... -Mirë që nuk sollegjarpërinj!!

E vendosa kafazin në një

dhomëz të vogël, në katin e sipërmtë shtëpisë, sobalkë siç i themi ngaanët tona. Zakonisht në verë unëflija në këtë dhomë që duke qenënë veri ishte e freskët.

Netët e para fjeta në këtëdhomë bashkë me hardhucat. Pornjë vërtitje të bënin ato, një zhurmëfërkimi, zvarritjeje e unë do tëçaploja sytë me tmerr. Herë-herëmë dukej se do të coptonin kafazine do të vinin zvarritasi në shtratintim e do të më kafshonin o veshët,o gishtrinjtë e këmbëve, ku tëmundnin.

U detyrova të mos flija më nësobalkë edhe pse atë në verë ekisha për zemër. Çdo mëngjesngjitesha këtu me padurim eshikoja si ishin. U ndërroja shtrojenherë pas here duke vënë bar tëfreskët e po kështu u ndërroja dheujin.

Kjo u bë rutinë dhe sikur umësova. S’qenka gjë e vështirë,inkurajoja veten, ja edhe hardhucatmund të mbahen...

Por... vetkënaqësia për“përmbushjen e detyrës” së vënënga profesori i zoologjisë nuk zgjatishumë. Një mëngjes vura re sehardhucat nuk po lëviznin,qëndronin të ngrira si të ishin prejguri a dylli. Asnjë shenjë jete. -Ç’është kështu, -thashë me vete.-Ndoshta janë në gjumë?! Mora njëlaps dhe preka trupin e tyre. Asnjëshenjë. I ktheva përmbys. Përsëriasgjë.

Zemra më rrihte si e marrë.S’doja të pohoja gjëmën qëhardhucat më kishin braktisur. Ç’ukisha bërë? Mos ndoshta uji kishteshumë klor? Kishte ditë që banorëte qytetit në bisedat e tyre e kishinbërë të ditës faktin që uji mbanteerë klor se ata të depos së ujit ekishin shtënë atë me tepricë ngaqëthuhej kishin pasur shumë ndotje.Mos ndoshta hardhucat,gjarpërinjtë s’duan ujë me klor? Popse në kabinetin e zoologjisë atorrojnë? Profesori, më tha t’u japujë të zakonshëm, ujë çezme, si ujiqë pijmë të gjithë...

E mora kafazin me duar tëdridhura, si të mbaja një arkivol dhedola nga oborri. Diku në qosherrëmova dheun dhe vendosa nëntë hardhucat.

H A R D H U C A T

vijon në faqen 12

Të duash kafshët do të thotë të jesh më njerëzor

11 - 22 shkurt 2009 9Personalitete

“Pemët janë poezi, të cilat toka ishkruan në qiell” Kahil Gibran

Ginkgo, që aq shumë emocionoidhe frymëzoi shkrimtarin e madh, nukmund të ishte gjë tjetër veçse poezi epaharruar, një poezi që dilte nga shpirtilirik i të madhit dhe të dashuruarit Gëte,një poezi e shkruar jo vetëm në qiell…Kushdo që ka vizituar apo dëgjuar përWajmarin, ka lidhur emrin e këtij qytetime histori jo vetëm në letërsi, me emrine Gëtes. Kushdo që ka vizituarWajmarin, s‘ka pasur se si të mosvizitojë edhe “Shtëpinë në kopsht”, qëshkrimtarit të madh ia dhuroi perandoriCarl August. E atje, përballë shtëpisënë kopësht, Ginkgo është ende aq ehijshme, aq mbresëlënëse për tëpasionuarit e lirikës së Gëtes, për tëpasionuarit e botanikës, për turistët qënga gjithë bota shkojnë ta shohin vetëmnjë herë pemën e magjishme, tëmarrin gjethet e saj në formë zemre tëndarë më dysh, e t’i ruajnë bashkë mekujtimet e ndonjë dashurie të thyer, qës’mund të fshihet lehtë, apo me kujtimine të madhit Gëte.

Poezia me dorëshkrimin e tij ështëatje në shtëpinë muze, fleta ështëzverdhur, por përkarshi shtëpisë nëkopsht, ose siç njihet “Gartenhaus”, ato,të magjishmet, gjethet e Ginkgos, tëgjelbra, të shndritshme, intime, tëgrishin e s’mund të jesh dot ipavëmendshëm.

Nuk mundesh…Gëte dhe Ginkgo –Një poezi dhenjë gjethe

Krahas interesave të njohurabotanike të Gëtes, gjethja e Ginkgosdhe forma e saj karakteristike e inspiroiatë artistikisht, duke krijuar poezinësimbol të bashkimit dhe ndarjes

GëteGinkgo bilobaKjo gjethe peme ardh’ prej Lindjes,vend ka zënë në kopshtin tim,mendimin e fshehtë përndez,e dijes m’i jep frymëzim.

A mos nga ligji i natyrësveten ajo dysh e ndan?Dy gjethëza hijeshojnëpor një trup lidhur i mban.

Kësaj pyetje t’i përgjigjesh,çdo gjë do marrë kuptim.Unë sa pranë aq larg të kam,S’e ndjen ti në vargun tim?

(Përktheu nga gjermanishtjaAnrila Spahija)

njëkohësisht. Në kohën e udhëtimevetë tij në Heidelberg dhe përgjatë Mainite Rinit, ai vështronte gjatë gjethet eGinkgos dhe diskutonte me shokët përllojin dhe formën e tyre. Ishin ato që emagjepsnin, dhe jo vetëm ato... Kështuka lindur në shtator 1815 kjo poezikushtuar mikes së tij, Marianne vonWillemer, gruas së një bankieri ngaFrankfurti, që u botua në ciklin epoezive “Divani Perëndimor -Lindor”,në librin “Suleika”.

lëndinë të tërë. Sot më e vjetra Ginkgonë Vajmar i takon vitit 1820, dhe ështëmonument natyror në ruajtje.Ginkgo -një pemë që mposhtkohën

Disa shkencëtarë i japin asaj njëhistori mbi 3 milionë vjet. Këtë edëshmojnë fosilet e gjetheve të gjeturanë Azinë Jugore. Për bukurinë e sajekzotike, për gjethet e saj dheshkëlqimin e tyre jo të zakonshëm,dëshmohet, që përpara 900 vjetësh tëkenë qenë të zbukuruara me të tempujtbudistë. Forma e gjethes së saj dyfishepërputhej edhe me filozofinë e jetësaziatike: maksimum dhe minimum;aktiv dhe pasiv; principi mashkullor dhefemëror; Yin dhe Yang, jetë dhe vdekje,e mira dhe e keqja. Gjethet përdoreshinnga kinezët si ilaçe shërimi për të gjithasëmundjet. Madje dhe sot dhurohenfrytet e kësaj peme në festa marteseapo familjare në Kinë, për të dhuruarmbrojtjen nga djalli. Gjethet e sajmbulonin shpesh tempujt, për tëgarantuar jetëgjatësinë e tyre. Forma egjethes së saj është përdorur shpeshedhe si ornament zbukurues nëqeramikë e bizhuteri.

Në kohët e sotme moderne, nëJaponi përdoret madje dhe si Logo dheështë simboli i bashkisë së Tokios.

Në Japoni ka Ginkgo mbi 1000-vjeçare, e për shumë njerëz janë shenjatë shenjta, të cilave veçanërisht gratë ufalen për qumështin e fëmijëve të tyre.Kulti i Ginkgos në vendet e Azisë nuknjeh kufi.

Nuk ka shumë pemë në botë, qëpërmes karakteristikave të jashtme tëtyre, të magjepsin njerëzit ashtu siGinkgo biloba.

Gëte dhe Ginkgo-Një pemë dhe një poezi

A janë takuar ndonjëherë Gëte dheMarianne nën gjethet e të magjishmesGinkgo në Frankfurt apo Heidelberg,apo nën hijen e gështenjave atje nëkopshtin e mrekullueshëm të“Gartenhaus”?

Dihet që gjethja e Ginkgos i dhaforcën Gëtes të shprehë fisnikërisht nënjë poezi – simbol ndjenjat e tij për 31-vjeçare Marianne von Willemer,ndërkohë që vetë ishte mbi 60 vjeç.Gëte dhe Ginkgo -një poet dhe njëpemë

Në shekullin e 18-të në oborretprincërore u vu re dëshira për bimë dhepemë ekzotike, sipas shembullit tëparqeve angleze. Nisur nga kjo, gjetipërhapje pema e Ginkgos në Evropë,të cilën e kishte sjellë nga Azia e Jugutnë Holand, mjeku gjerman EngelbertKaempfer. Parqet ekzotike dhekopshtaria ishin qysh me 1870 pikat epërbashkëta të interesit të PerandoritCarl August dhe Gëtes.

Për studimet dhe interesat botaniketë Gëtes mund te lexohet edhe në librine tij “Metamorfoza e bimëve”.

Quhej Sckell, kopshtari i oborrit tëperandorit Carl August, që solli në 1800nga Anglia të parën pemë të Ginkgosnë Wajmar. Në atë kohë një pemëGinkgoje mund ta shkëmbeje me një

Nuk ka shumë pemë në botë, që përmes karakteristikave tëjashtme të tyre, të magjepsin njerëzit ashtu si Ginkgo biloba.

Ana Kove

11 - 22 shkurt 200910 Kritikë

Vijon në faqen 12

Një libër i shkruar për të tjerëtështë më shumë se kaq. Ai ështënjë libër edhe për vete. Sidomos njëlibër me përshkrime, skica, studime,artikuj, portrete, siç është libri “Mbithinja fryn erë” i Rozi Theoharit, qëe lexova rishtas. Përzgjedhja ematerialit, e tematikës, e ndodhivetë ndryshme, vendvendosja dhekohëngjarja, njerëzit konkretë apopersonazhet që popullojnë librin, nukjanë një rastësi dhe as një diktat ijashtëm. Diktuesi i vetëm ështëmendja dhe zemra e shkrimtarit.Libri, kështu, është një ezhe apoekage e tij. Sado asnjanës dheindiferent që të tregohet shkrimtari,nuk e fsheh dot vetveten. Ai ështëpersonazhi i padukshëm i veprës,personazh i cili, duke marrë përsipërdetyrën e narratorit, në mënyrë tëpavetëdijshme e ka skicuar edheportretin e vet, dashur pa dashur.

Lënda e librit “Mbi thinja frynerë” shtrihet në një hapësirë qëmbulon dy kontinente: EuropënJuglindore dhe Amerikën e Veriut.Ai përfshin një kohëzgjatje gatishekullore, prej fundit të shekullit tënëntëmbëdhjetë, gjer në fillim tëshekullit të njëzetenjëtë. Dy vendejanë arenat e ngjarjeve të librit:Shqipëria dhe SHBA. Edhepersonazhet mbajnë dyshtetësi:shqiptare dhe amerikane, aposhqiptaro-amerikane. Atdheu iorigjinës dhe atdheu i ri.

Tharmi historik, ekonomik dheemocional i kësaj vepre ështëkurbeti, që në gjuhën e sotme thirretemigrim. Libri na tregon përshkakun dhe rrjedhojat personaledhe kolektive, të trishtuara dheëndërrndjellëse; na ballafaqon dybotë, jo vetëm të largëta, por edhekrejt të ndryshme; të largëta nganiveli ekonomiko -shoqëror dhe tëpakrahasueshme nga shkalla eemancipimit dhe e përsosjesinstitucionale. Libri është një mozaik

dramatik realist ku skamja pleksetme ëndrrën për mirëqenie, kubrenga e mallit kthehet në forcë dhevullnet mbinjerëzor, që e mposhtlodhjen cfilitëse fizike dhe ankthine pritjes tragjike; ku malli për atdheshndërrohet në gen të krenarisë dhetë dinjitetit njerëzor, kurseballafaqimi me të drejtat dhe liritënjerëzore e ngre lart ndërgjegjen eindividit dhe atë kombëtare dhe ibën njerëzit luftëtarë të pakursyerdhe të paepur për pavarësinë dhelirinë e mëmëdheut dhe më tej; ai ilartëson mjaft prej tyre në nivelet elarta të politikës kombëtare, tëkulturës dhe të afirmimit tëpersonalitetit njerëzor në Vendin elirisë dhe të demokracisë më tëpërparuar në botë.

Rozi Theohari është dhe vetë njëemigrante. Është një emigrante joe vitit 1994, kur shkeli për herë tëparë në brigjet e Amerikës, por qëkur u lind. Po. Ajo, që kur upërmend, mësoi se ishte bija e njëbabai kurbetlli. Për këtë i fliste nëfamilje dhe e ëma dhe gjyshja, iadëshmonin letrat që vinin nga vendii largët përtej oqeanit; ia kujtonin nëshkollë kur mbushte të dhënatautobiografike, në punë, në shoqëri.Dëshmia më e dhimbshme e asajishte brenga që nuk iu shqit kurrë.Edhe sot në moshën e thinjave ajoe ndjen si një plagë të vjetër. Ajonuk e ndjeu fizikisht dorën dhevështrimin atëror, që përcjell rritjene fëmijës.

Kjo brengë e pashlyer ishte dhenjë nga ato arësyet që e yshtën tëmerrte udhën e emigrimit për tëprekur me dorën e saj të dridhur atëgur varri dhe për të njohur nga afëratë botë, atë vend dhe atë popull,mes të cilit u thinj dhe u zhurit ngamalli zemra e kurbetlliut tëpërjetshëm, që pati lindur jetë, pornuk i gëzoi nga afër ato. Ai, nga njëqënie fizike e gjallë, u shndërrua nëmall, në erë të shpirtit që fluturon

me krahët e një zarfi të ftohtë përtë përkedhelur flokët e njerëzve tëdashur përtej oqeanit, për tëshpupurisur kaçurrelat e fëmijëvedhe thinjat që dalin nga dylbenka ezezë e zonjës së tij që prashitgradinën, rregullon avllinë e rrëzuartë oborrit, që pret dru në korijen efshatit për të ngrohur fëmijët nëacaret e akullta të dimrit dardhar,ku vendi i tij rreth vatrës mbeti tërëjetën bosh...

Edhe flladi që ledhatoi flokët eRozit në çastin e parë kur zbriti nëaeroportin e Bostonit, i ngjau asaj,me pëllëmbët e të atit që embështollën me mall. Emigrimiështë vërtet një provë dramatikepër çdo emigrant. Ai ka qenë dhembetet një betejë. Betejë mevetveten dhe me ëndrrën, medëshirën dhe mundësinë, me kurajondhe sakrificën, me qenien dhemosqenien, me identitetin etrashëguar dhe atë të shartuar, metë tashmen dhe me të ardhmen.Edhe për Rozi Theoharin kjo betejeka qenë e shumëfishtë. Si njeri. Sigrua. Si shkrimtare. Asaj iu desh tëpërshtatej me klimën, me mjedisine ri, me gjuhën e huaj. Karakteri isaj i gjallë dhe komunikues, natyrae saj e afruar me njerëzit, çiltërsiadhe humori i saj karakteristik endihmuan të lidhet jo vetëm mebashkatdhetarët e mërguar, poredhe me emigrantë të kombësivedhe racave të ndryshme; të marrëpjesë në veprimtari të përbashkëtashoqërore apo familjare, nëaktivitete kulturore dhe fetare.

Ajo iu përvesh studimit për tëpërvetësuar gjuhën dhe kulturënamerikane dhe të marrë një diplomëtë re. Ajo shkruan lirisht vargje nëgjuhën angleze dhe boton vëllime në

këtë gjuhë. Ajo arrin kështu ëndrrëne emigrantit për t’u integruar nëatdheun e dytë. Si njeri dhe si femër,asaj jeta i serviri një provë të rëndëfamiljare. Sëmundja i rrëmbeushokun e jetës në tokë të huaj dukee dënuar atë me vetminë. Jetapërsëriti kështu, në një variant tjetër,fatin e të atit të saj kurbetlli. Ajotregon në këtë libër me qetësi tëdhembshme ato çaste të para tëvështira të vetmisë. Këtë dhembjedhe mërzitje ajo ia kalon krijimtarisëdhe nuk po bën as më pak dhe asmë shumë se i ati dhe i gjyshiemigrant, që e mbytnin vetminë meofshamet e punës së lodhshme nëpyjet apo bizneset e Amerikës.

Ajo erdhi në Amerikë si krijuesee formuar me vepra të botuara nëgjininë e humorit, në prozëntregimtare, në poezi. Pena e sajështë bërë e njohur dhe e dashurnë shtypin publicistik dhe atë artistiktë vendlindjes dhe të diaspores,duke u bërë jehonë problemeve, jovetëm të së kaluarës, por edhe tëjetës së sotme të bashkatdhetarëvenë emigrim. Firmën e saj e gjen nëgazetën më të madhe shqiptaro-amerikane “Illyria” në Nju-Jork, nëgazetat lokale të Bostonit, nëantologjitë amerikane, në revistënletrare të Shoqatës së Shkrimtarëveshqiptaro-amerikane “Pena” etj.Nuk janë të paktë dhe librat që kabotuar, mbi trembëdhjetë. Libri“Mbi thinja fryn erë” i solli asajçmimin “Pena e artë” të kësajshoqate.

Jeta e Rozi Theoharit është njëmetaforë autentike e atij procesi tëgjatë dhe të mundimshëm që e kaemrin “integrim”. Atë, jo më kot, ethërresin “Korçarja e Bostonit”.

Vangjush Ziko, Kanada

Korçarja eJeta e Rozi Theoharit është një metaforë autentike e atijprocesi të gjatë dhe të mundimshëm që e ka emrin “integrim”.Atë, jo më kot, e thërresin “Korçarja e Bostonit”

Bostonit

11 - 22 shkurt 2009 11

vetëm 9 vjeç! Vetë Rahmati mban çdoditë pesha prej 40-50 kg, duke i shpënënë largësi të ndryshme prej 30 e deri40 km. Një karakteristikë epërgjithshme është se këta malësorë,të ndryshëm nga të tjerët në zonën eKashmirit, kanë nga 5 e 6 shtëpi prejguri. Çdo shtëpi ka nga një baçe tëbukur me zarzavate dhe përpara nëoborr kanë shumë lule të bukura. Nështëpitë e tyre ata flenë vetëm në

periudhën e dimrit dhe tre stinët e tjera,ata flenë mbi tarracat e shtëpive osenë oborr mes luleve, pra në natyrë!

Asnjëherë vizitori s’mund të shikojëqë hundzakët të ndezin zjarrin për t’ungrohur, vetëm për të gatuar, dhe atërrallë, pasi ata preferojnë ushqime tëgjalla, fruta dhe zarzavate. Rrallë hanëmish.

Në dimër kur temperaturat arrinënë minus 15gradë C, ata lahen në ujëte akullt të përrenjve! Ata nga natyra janë

Enciklopedi

Abkahzia, Hunza& Vilkambamba

AbkahziaKopshti pjellor i duhanit,çajit dhe qitrove

Abkahzia (Ab-kah-zia) është vendime klimë më të lagësht në ishBashkimin Sovjetik. Në botë njihet si“Vendi Fantazmë” pasi askush nuk enjeh shpalljen e Republikës sëAbkahzisë. Aty ndodhet edhe NagorniKarabak, banorët e të cilit përdorin disafjalë të vjetra shqipe. Njerëzit janëshumë trima dhe punët e tyre tëpreferuara janë blegtoria, pyjet dhegjuetia, karakteristika që i ka edhepopulli ynë.

Sot, Abkahzisë probleme të shumtai shkaktohen nga Rusia dhe ndoshtado të ishte koloni e saj sikur SHBA tëmos ndërtonin në territorin e saj bazaushtarake. Janë pro amerikanë pothuajaq sa janë dhe shqiptarët.

Abkahziasit veglat e gjahut, disa ngasharjet dhe sendet e përdorimit tëpërditshëm i kanë me emra shqip! Tëjetë kjo një rastësi apo janë të marranga të dy kombet tona nga një komb itretë?!

Njerëzit janë ngjyrë gruri dhe anojnënga bjondët. Po të shohin ndonjëshqiptar, i thonë se është nga Abkahzia!Mendoj se ne vërtet ngjajmë meabkaziasit dhe jo vetëm nga pamja, poredhe nga zakonet e lashta. Kur kamparë për herë të para një abkazias, emora për shqiptar!

Për të pirë raki me dolli nuk kanëshokë! Këndojnë dhe hedhin valle edhekur janë mbi 100 vjeç.

(Rakisë i thonë po raki siç i thonëedhe turqit, bullgarët, maqedonasit,sërbët, boshnjakët dhe një pjesë egrekëve). Në kohën e BRSS tek ata hyriedhe vodka. Ata rrojnë nga 120 deri 150vjeç.

Hunza (Hundza)Mbretëria shkëmbore e

Hunzës kohë më parë ishte një shtet ipavarur mbretëror, sot është pjesë eKashmirit që kontrollohet ngaPakistani. Për hunzakët është shkruarshumë në shqip, por në këtë shkrim tëshkurtër s’dua të përsëris çfarë ështëthënë, por dua të jap disa fakte të rejaqë mendoj se janë të panjohura.

Për çudi, atje shumë vegla tëkuzhinës janë emëruar me të njëjtatemra që ka patur edhe kuzhina e vjetërshqiptare si; tepsi, perusti, okllai, kaci,hi, bubulak, etj. Ndoshta këto fjalë ne ikemi marrë nga turqit dhe turqit i kanëmarrë nga hunzakët?! (Sot vetëm tekpleqtë mund t’i gjesh në shqip emrat eveglave shtëpiake pasi arsimimipakistanez 100% i hunzakëve ka bërë

që tek fëmijët të hyjnë fjalë të rejapakistaneze.) Ata rrojnë mbi 110 vjeç.Këtë jetëgjatësi ata ia dedikojnë ujit: Kara korum (ka ra e kormja) është qendramë e madhe e banuar e Hunzës(Hundzës). Pllaja e vjetër ku shtriheshinbanimet e hundzakëve ka formën e njëhunde! Sot ata janë shpërngulur nëluginën me të njëjtin emër.

Pas hapjes se autostradës që lidhKinën me Pakistanin e që kalonmespërmes Hundzës, popullsia e sajmori një zhvillim të madh dhe tani ështëkthyer në një qendër turistike maloreku shkojnë e pushojnë turistë nga tërëbota.

Janë të bardhë, në ngjyrën e grurit,e shtatlartë me sy gri dhe bjondë.Karakteristika numër një e tyre ështëse ata ecin çdo ditë në këmbë mbi 10km. Burrat janë shumë aktivë në punëte tyre dhe duart nuk u pushojnë kurrë.Gratë janë të shkathta dhe shumë tëbukura, një grua në moshën 50 apo 60vjeçe të jep përshtypjen e një gruaje30-40 vjeçare!

-Jam habitur shumë me këtahundzakët, -shkruan një gazetar që jetoidy muaj mes tyre, - nga numri i madh ipleqve dhe plakave shekullore. Një ditëpsh, bisedova me Hajdar Dog, i cilisapo kishte ardhur nga mali duke bërënja dhjetë km rrugë. Kur e shehHajdarin nuk të duket më shumë se 70vjeç dhe ai është plot 118 vjeç! Njëmalësor tjetër, 93-vjeçari Rahmat Ali,më tregoi djalin e tij të vogël që ishte

shumë të qetë dhe shumë tëpërmbajtur. Rrallë bën vaki që të zihenapo akoma më rrallë që të rrihen. Nukpinë kafe, alkool dhe duhan. Sotshkencëtarët që merren me studimine jetëgjatësisë në botë, kanë nxjerrëdisa konkluzione për jetëgjatsinë e tyre,por e vërteta ngelet enigmë. Disa,jetëgjatësinë ia dedikojnë ujit siç ethamë më lart, disa të tjerë natyrës dheshëtitjeve, të tjerë thonë se jetëgjatësiae tyre vjen nga “Mjalti i Jetës” që hunzëtdhe të tjerë e quajnë “Shel-jet”. Porpleqtë e tyre fshehin diçka që quhet “e-lik-syre”!!! Që duket si “e ligë nga sytë”!Një zot e di të vërtetën.

VilkambambaTerren shumë i ashpër i Andeve dhe

që është një pjesë e izoluar e Ekuadorite cila edhe sot nuk ka asnjë rrugë qëpërfaqësuesit e shtetit të shkojnë atje. Ingjet shumë “Malit me Gropa” nëShqipërinë e Mesme. Kjo pjesë quhetVil-kamba-mba’. Tërësisht ky vendqeveriset nga vetë banorët. Ata kanëzgjedhur këtë vend për banim pasi nukpëlqejnë që t’i sundojë kush. Janë krejtme shpirt të lirë dhe nuk e durojnë dotudhëheqjen e shtetit, (të gjithë janëgjeneralë) por nëse i bën zap, ata janëshumë të urtë dhe të bindur (të gjithëbëhen ushtarë). Edhe kjo veti është epopullit shqiptar! Vilkambambasin elirë, njëlloj si shqiptarin e lirë nuk kaforcë që ta mposhtë! Po ashtu edhenjerëzit e Maçu Piçu-t në Peru kanë tënjëjtat veti dhe karakteristika. Të gjithëpërdorin disa fjalë të moçme shqipe sika, pel, kal, a (ha), pi, ki, etj. Mund tëjetë rastësi?! Ata rrojnë mbi 120 vjeç.Për të shkuar në Vilkabamba duhet tëndjekësh rrugën e Kueka-s. Pastaj prejaty duhet të marrësh rrugën për në Lojaqë ndodhet në lartësinë 2100 m.

Agim Bacelli Çdo shtëpi ka nganjë baçe të bukurme zarzavate dhepërpara në oborrkanë shumë lule tëbukura. Në shtëpitëe tyre ata flenëvetëm në periudhëne dimrit dhe trestinët e tjera, ataflenë mbi tarracat eshtëpive ose nëoborr mes luleve,pra në natyrë!

vijon në faqen 12

Për çudi, atjeshumë vegla tëkuzhinës janëemëruar me tënjëjtat emra që kapatur edhe kuzhinae vjetër shqiptare si;tepsi, perusti, okllai,kaci, hi, bubulak, etj.

11 - 22 shkurt 200912 Letërsi

Loja është qyteti i parë ekologjiki botës nga ku kanë dalë poetët mëte mëdhenj të Ekuadorit. Edhe përca kohë mund të udhëtosh memakinë, pastaj makina del jashtëpërdorimit pasi nuk ka rrugëautomobilistike. Por sidoqoftë, derinë hyrje të luginës që në shqip e kaemrin “Lugina e Jetëgjatësisë”, kutë gjithë banorët rrojnë mbi 100vjeç, shkohet me makinë. Ështërast i jashtëzakonshëm nëse dikushvdes nën 100 vjeç!

Aty, në pjesën e poshtme tëluginës ka plantacione të mëdhame misër dhe me kallam sheqeri,fruta të shumëllojshme. Pasi kalonluginën, të del përpara një shpat maliqë rri për shumë muaj mbuluar meborë. Aty të shfaqet ParkuKombëtar Po-do-karpus. Aty tëduhet të flesh një natë në lokal-hotelin me emrin Hosteria dhe tëharrosh tërë brengat e jetës. Do tëgdhihesh në mëngjes një njeri krejtndryshe; i lehtë pendë, i kthjellëtkristal, i shkathët si një çitë, i etur ei uritur si ujku në dimër. Pastaj tëduhet t’ua mbathësh këmbëve përtë mbrritur tek fshatrat origjinalë tëVilkabambas. Çudia e parë që dohasësh është se do shikosh fshatarëqë rrinë zbathur në të ftohtë! Këtafshatarë janë kaq të dashur e bujarësa ty do të duket vetja i ftohtë dhesi kopraci më i madh i botës! Atasillen me dashuri me miqtë dhe igostisin si jo më mirë me atë çfarëkanë. Do ta ndiesh veten keq kurtë pish ujë për herë të parë dhe dotë duket sikur gëlltite plumb tëngrirë. Femrat e tyre janë shumëtë afruara dhe të gëzuara, pormendoj, e meta është sepse s’kanënjë përkujdesje të veçantë ngaburrat përsa i përket punës. Janëbesnike dhe të sinqerta, punojnërëndë, njëlloj si burrat, duke humburkështu feminilitetin.

Pleqtë punojnë njësoj si burrate gratë, por ata kanë në dorëdrejtimin e tërë familjes. Me këtëshkrim s’kam ndërmend të nxjerrnë pah se ne shqiptarët me gjuhëntonë jemi të parët e tyre. Mendimiim është se popujt dikur kanë qenënjë dhe gjuha e tyre po ashtu kaqenë një. Ngjasimi i kombeve sotduket tek fiset që akoma ruajnëelementë të jetës primitive.

Abkahzia, Hunza& Vilkambamba

vijon nga faqja 11

Fare mirë mund ta quajnë dhe“shqiptarja” apo “dardharja”.

Pak rëndësi ka kjo. Në këtëtogfjalësh sintetizohet domethënia evërtetë e fjalës “integrim”. Kjo nuklidhet, thjesht, me dyshtetësinë. Kjoka të bëjë me një cilësi të re moraledhe psikologjike të njeriut: me atëdashuri të dyfishtë për vendlindjendhe atdheun e dytë. Me veprën“Mbi thinja fryn erë”, Rozi

Korçarja e Bostonitvijon nga faqja 10 Theohari plazmoi një monument

letrar për kurbetin dhe kurbetllinjtëshqiptarë të shekullit të kaluar dhetë emigrantëve të rinj; skicoi njëportret të gjallë të jetës amerikanedhe na dha një leksion të figurshëm,me një gjuhë të pastër, të pasur estil të rrjedhshëm narativ për lirinëdhe barazinë e kombësive dheracave në Vendin më demokratiktë botës; ajo e ngriti mjeshtërinë esaj letrare në shkallën e një

kronikaneje të apasionuar dhe tëpërkushtuar. Me të ndodhi ajo qënuk kishte se si të mos ndodhte.Ashtu siç ndodh me një luftëtar qëmerr pjesë në një betejë. Teshat etij marrin erën e barutit, zemra e tijmbart plagët dhe ëndrrat ebashkëluftëtarëve (dhe të atyre qëranë, dhe të atyre që e arritënfitoren), në rrudhat e ballit të tij janëshkruar betejat, kurse në thinjat etij ka ngrirë hiri i datave. Shkrimtarjaështë bërë vetë personifikim i asajbeteje. Ajo, duke na treguar për tëtjerët, na ka treguar edhe për vetene vet.

H A R D H U C A T E pastrova dhe e lava kafazin e më pas e vura diku pas

postafit që të thahej. Po tani, ç’do t’i çoja profesorit? Kafazin?!Dhe ai pati besim tek unë... Për më tepër unë nuk dija çfarë ukisha bërë, ku gabova. Të shtëpisë u munduan të mëqetësonin me fjalët “u kishte ardhur fundi, mbase aq e kishinjetën... Pastaj hardhuca ishin, jo njerëz. Nuk do t’ju thotë gjëprofesori ai ju do. Do të gjejnë të tjera. Me siguri do t’i sjellin tëgjalla prej diku...”

Por jo, unë e njihja nga afër profesorin sqimatar tëzoologjisë. Ai ishte i sjellshëm, por fjalën e kishte plumb kur tëqortonte. Nga këto mendime akuzuese të vetes krejt papriturmë shkëputi Dhimitri, një shoku im në fund të rrugës. E takovanjë ditë para se ai me gjithë familje të shkonte për pushimenë plazh.

-Po pse për hardhucat qarravitesh ti? -më tha. -Qenkebudalla. Hardhuca ka sa të duash e mund të mbushësh njëçantë plot sa të lebetitet tërë klasa.

Unë çapëleva sytë. Po ky ç’na dërdëllet kështu memendjemadhësi?!

-Shko nesër, -vazhdoi tjetri, -tek shkëmbinjtë afër hauzkës,(pellgut me ujë ku laheshim në verë në këmbë të Moravës).Kërko nëpër të çarat sidomos andej nga godet më shumëdielli. Ka sa të duash. Kapi me dorë, mos ki frikë, por kujdesse mos të të dalë ndonjë gjarpër. Unë do të vija me ty, por ponisem për në plazh... Gjatë një jave këto fjalë veçse i rrotullojadhe i rrotulloja në mendje, por nuk vendosja.Kur s’mbetënnga fillimi i shkollës vecse pak ditë kuturisa të nisesha vetë.Mora dy tre qese plastike dhe u nisa. Ishin orët e para tëpasdites. Një diell i nxehtë dhe një ajër i mbetur pezull, papikë lëvizjeje. Çapitesha rrëzë mureve të varrezave që janë nëskaj të qytetit, rrugës për në Moravë. U hodha një sy varreve.Disa varre të vjetër ishin gjithë bar e ferra.Po në varre kahardhuca? Mendova. Edhe ka po ec e zëri hardhucatvarreve... Gati s’u shkëmbeva me njeri deri tek shkëmbinjtë.Pulpët lakuriqe të këmbëve m’u zbardhën nga pluhuri. Edheshkëmbinjtë e zhveshur, aty këtu me ca xhufka bari ishin tërëpluhur.

Fillova të kqyr rreth e rrotull tërë frikë. E fillova nga sipër,pastaj u zvarrita poshtë tyre duke shtënë sytë në të plasurat e

tyre. Asnjë pipërimë, asnjë shënjë e gjallë.-Budalla, dëgjove Dhimitrin, ai është i krisur, -thashë tek u

ula mbi shkëmb që i përvëloi të ndenjurat me nxehtësinë qëlëshonte. Kur befas nga një vrimë diku aty ku vareshin këmbëtç’të shoh? Një hardhuckë nxori kokën e shikonte tutje nëdrejtim të pellgut të ujit.

Ngriva. Po tani?! Si ta kap? Gati ndala frymën duke priturqë pas kokës hardhuca të ekspozonte tërë trupin. Heshturazime kurriz rrëshqita në tokë dhe i dola në krahun e majtë dukembajtur në dorë qesen plastike. Sa ajo u shfaq e plotë, kërcevanë drejtim të saj me tërë trupin. M’u duk se e preka. Porhardhuca u zhduk e s’di ku u fut. Megjithatë shpresa se mundtë kishte të tjera u ngjall e fortë.

U bëra më i vëmendshëm e këmbëngulës. Fillova të shohnë çdo vrimë e të çarë. Kur ja, gati një pëllëmbë larg mejeshëllërej nën rrezet e diellit një hardhucë. Nuk kisha rast mëtë mirë. E ndera me shpejtësi dorën duke e kapur e shtrënguaraq fort sa thashë se m’u ngjit pas lëkurës. E vura në qese dukeia lidhur grykën. Dora më përcëllonte. Djersët më mbuluanballin më shumë prej tmerrit e neverisë se prekjes sëhardhucës. Por kur shikoja si hardhuca vërtitej në qeskënplastike ndjehesha tjetër njeri me kënaqësinë që kafazin nukdo ta çoja bosh. U rropata e u zvarrita, duke u çjerrë në llërët eduarve e duke i bërë gjak gjunjët e këmbëve... Veçse fatimë ndihu. Kapa edhe tre hardhuca të tjera, tërë shëndet.Çuditërisht s’po më ngjanin të shëmtuara, por me një bukuritë veçantë, në ngjyrën e përhimtë të lëkurës dhe sytë gati tëpadukshëm prej ku vinte një shikim turbullues. Sa herënderesha për kapjen e tyre, frika s’më ndahej mos shikoja eprekja ndonjë gjarpër. Por jo, shkëmbinjtë ishin “fortesa” ehardhucave... Në shtëpi u ktheva në perëndim dielli. Isha ilumturuar. Me profesorin nuk do të turpërohesha.

Kanë kaluar vite të tëra. Profesori im i zoologjisë do t’i ketëkaluar tani 70-tat.

Pasi kalojnë vitet hapen arkivat e qeverive e jo me “arkivat”e komunikimit njeri me njeri. Pse e e them këtë? Sepse 40 eca vite më parë profesori im edhe pse e ndjeu zëvendësimine plotë të hardhucave, s’më la të jepja shpjegim veçse mëtha: “Të lumtë! Hardhucat janë më të shëndetshme dhe ngaqëjanë trajtuar mirë, kanë ndërruar ngjyrë”

Kostaq Duka, SHBA

T R E G I M

vijon nga faqja 8

11 - 22 shkurt 2009 13Reklamë

Libra të rinj të Sh.B."D.I.J.A - Poradeci"

Drithërimat e zemrësPoezi dhe Ese

Autor: Paskal P. ZotoFaqe 64Çmimi: 250 lekë

Pritje e gjatëRoman

Krua i mërguarPoezi

Autor: Ramadan DinoshiFaqe 80Çmimi: 300 lekë

Fjala magjikeTregime dhe përralla për fëmijëAutor: Sokrat SheperiFaqe 96Çmimi: 300 lekë

Pëllumb ÇuniHajder LiloMitat LushnjariMaliq TorraEdmond ZaçeMaksut ÇalloEdmond ShallvariJorgji RrushiPetro PriftiRajda PetrelaPirro PiqoniP.Çuni, F.BirakuAgim BacelliZiko KapuraniAnastas KostandiniGrup autorëshBujar BrahoVangjush ZikoIlo KotelliAgim BacelliEdmond ShallvariArjan KallçoPavlina KristoRamadan DinoshiPaskal Zota

Tym dhe brirë fjalëshKonti i Monte KrabësKujtesë e largëtDjeg ky mallVdekje e dembelosurDehje PoradecareDiku, dikë, dikushVeteranëMendime për mendimet, Unë tiLeshmanjoza visceraleAntologji Përmbledhje poezishShamia e mbrëmjesNjë kauboj në New YorkValixhjaParis 07Rebelim poetikBrenda qënies së adoleshencësBorëbardha flokëthinjurPër ty DishnicëNë çarku e puthjeveÇ’u bëmë kështuQyteti nuk u përgjigjImazhi i jetësKrua i mërguarDrithërimat e Zemrës

(ISBN 978-99956-618-5-4)(ISBN 978-99956-618-6-1)(ISBN 978-99956-618-7-8)(ISBN 978-99956-618-8-5)(ISBN 978-99956-672-1-4)(ISBN 978-99956-618-9-2)(ISBN 978-99956-672-3-8)(ISBN 978-99956-672-5-2)(ISBN 978-99956-672-4-5)(ISBN 978-99956-672-2-1)(ISBN 978-99956-672-0-7)(ISBN 978-99956-672-6-9)(ISBN 978-99956-672-8-3)(ISBN 978-99956-672-9-0)(ISBN 978-99956-672-7-6)(ISBN 978-99956-705-2-8)(ISBN 978-99956-705-7-3)(ISBN 978-99956-705-1-1)(ISBN 978-99956-705-3-5)(ISBN 978-99956-705-6-6)(ISBN 978-99956-705-4-2)(ISBN 978-99956-705-5-9)(ISBN 978-99956-705-0-4)(ISBN 978-99956-705-8-0)(ISBN 978-99956-705-9-7)

Titulli i libritAutori ISBN

2008

Libra tëbotuargjatëvitit

Autor: Pavlina KristoFaqe 184Çmimi: 300 lekë

11 - 22 shkurt 200914 Shëndeti

KESHILLA TE MJEKUT

Obeziteti ose dhjamosja e tepërt,siç quhet rëndom, vitet e funditështë bërë shqetësim evident në tëgjithë ruzullin. Për këtë shkak ështëquajtur ndryshe nga qarqemjekësore dhe si “sëmundja eshekullit”. Njerëz me mbipeshëmund të gjesh si në vendet ezhvilluara, në vendet në zhvillim, poashtu edhe në ato të pazhvilluara.Ky sindrom patologjik kohët efundit po bëhet shqetësues edhe nëvendin tonë.

Statistikat flasin se 16 për qindtë fëmijëve deri në adoleshencë,janë obezë. Duke ditur se fëmijëtjanë e ardhmja e një kombi, kjo nukështë një situatë aspak e mirë. Njëshprehje e urtë na kujton se kur njëshoqëri ka fëmijë me probleme, egjithë shoqëria do të ketë probleme.Përse e theksojmë këtë fakt? Sepseobeziteti kurrë nuk është i mirë,përkundrazi ai bëhet pikënisje përshumë probleme të tjera.

Ndër sëmundjet që janë vënë rese shoqërojnë obezitetin janë: diabetii sheqerit i tipit II, hipertensioniarterial, arterioskleroza, sëmundjetishemike të zemrës, sëmundjet emëlçisë, të aparatit tretës e atijurinar, vështirësi në frymëmarrje,ulje e forcës muskulare, shkarje eorganeve të ndryshme, herniet endryshme dhe nga studimet e funditprobabiliteti i lartë për sëmundjetkanceroze.

Gjithashtu situata mjaft seriozekrijohen në sallat e operacionit nësebie rasti që një obez t’i nënshtrohetndonjë ndërhyrjeje operatore. Ngaana tjetër, shumë studiues të fushëssë mjekësisë apo të dietologjisë, ipërmbahen postulatit se “nëse dotë vlerësosh nivelin e kulturësshëndetësore të një vendi, referojupërqindjes së fëmijëve obezë të atijvendi.” Vetëm kaq besoj se do tëmjaftonte që çdo prind të ndalet dhetë reflektojë se çfarë po bën mefëmijën e tij. E them këtë sepse kashumë prindër që, të etur për tëpatur fëmijë “të shëndetshëm”, nukkursejnë asgjë për të “ushqyer”fëmijët e tyre. Por këtu nuk duhettë ngatërrojmë termin “i

shëndetshëm” me atë shëndet që etejkalon masën e normës. Pra këtufillon dhe gabimi.

Qysh në fillim duhet bërë thirrja:Prindër, kujdes me kujdesin etepruar ndaj fëmijëve tuaj! E bëjkëtë sepse gjatë jetës time klinikekam takuar shumë fëmijë të tillë ekur i pyes për ushqimin qëkonsumojnë gjatë ditës, ata memburrje më përgjigjen: hamburger,tost, patatina, picë, byreçka, moltoetj. si këto. Dhe vërtet, po t’ureferohemi statistikave, rezulton se60 për qind e fëmijëve të shkollavekonsumojnë hamburger.

Natyrshëm lind pyetja: Mirë qëdimë të hamë, po a dimë tëushqehemi? Kurrsesi në këtëmënyrë jo, pasi kësaj lloj ushqyerjei thonë ushqyerje e njëanshme,baraz me një kequshqyerje. Të mosharrojmë që njeriu është një qeniee gjallë gjithëngrënëse. Me këtë duatë them se njeriu ka nevojë tëushqehet me të gjitha llojet engrënshme që ekzistojnë në natyrë,pasi nëpërmjet tyre do të marrë jovetëm brumrat, sheqernat eproteinat, por edheshumëllojshmërinë e kripëraveminerale dhe vitaminave.

Obeziteti, një sindromi rrezikshëm për fëmijët

Pra një ushqim i shumëllojshëmështë detyrimisht dhe një ushqim ishëdetshëm. Po ashtu ju sugjeroj qëtë mësoni fëmijët tuaj që të paktënnjë vakt në ditë të ushqehen “melugë” dhe me shumë zarzavate sidhe fruta midis vakteve dhe një orarrigoroz e të mirëpërcaktuar.

Po a është vetëm ushqimishkaktar i obezitetit? Kurrsesi jo.Ndër të tjerat, një faktorpredispozues është edhe jetasedentare (ulur). Gjithë paraditenfëmijët qëndrojnë ulur në bankat eshkollës, venë e vijnë nga shkollame makinat e prindërve, pastaj disaorë do të përgatiten për mësimet esë nesërmes, më pas disa orë mekompjuterin, në darkë paratelevizorit. Kjo është e gjithë dita.Por në qoftë se do t’i referoheminjë fjale të urtë të grekëve të lashtëqë thotë “do të jesh i bukur, vrapo,do të jesh i shëndetshëm, vrapo, dotë rrosh gjatë, vrapo”; atëherë dotë kuptojmë se aktiviteti fizik ështënjë medikament tjetër i fuqishëm përparandalimin e obezitetit dhe tëgjithë pasojave të tjera të tij tërenditura më lart.

Dr. Andrea KocaqiMjek familjeje, Libonik, Korçë

-Eshtë gjithmonë e thjeshtë tëjesh xhentil me njerëz që s'të lidhasgjë.

-Eshtë budallallëk t'i ndashnjerëzit në të mirë e të këqinj, atajanë ose të këndshëm, ose tëmërzitshëm.

-Ku njerëzit flasin për të tjerët,janë gjithmonë të mërzitshëm,ndërkaq, kur flasin për vete,pothuajse gjithmonë tëkëndshëm, interesantë.

-Më pëlqejnë burrat me tëardhme e gratë me të kaluar. Keç'mëson prej të dy palëve.

-Publiku ka gjithmonë njëkuriozitet të pangopur përgjithçka, përveç asaj që ia vlentë njihet.

-Kur një njeri flet për motin,jam gjithnjë i sigurt se gjetkë eka fjalën.

-Sot njerëzit dinë çmimet e tëgjithçkaje dhe vlerën e vërtetë tëasgjëje.

Përktheu nga italishtja:Antoneta Vreto

Bora në Tiranë

Tek po rrija në dritare,Isha i çuditur fare.Jam në ëndërr apo zgjuar?Pyesja veten i menduar.

Po, po, zgjuar isha,Dhe sytë hapur i kisha,Nuk ish ëndërr, por realitet,Bora e bardhë binte vërtet.

Flokë, flokë, lehtë-lehtë,Shtroi një qilim të zbehtë.Atë mbrëmje e zbukuroi,Kur qilimin e bardhë shtroi.

Oh, sa shumë u gëzova,dhe me vrap jashtë dola.Preka borën me gëzim,Duke luajtur me rrëmbim.

Reiden BashoKolegji “Kristal”, Tiranë

Thënie ngaOscar Wilde

për njerëzit

11 - 22 shkurt 2009 15

Horoskopi javor i “Nositit”

Akrepi (23.10-22.11)

Peshqit (20.2-20.03)

Ujori (21.1-19.2)

Bricjapi (23.12-20.1)

Shigjetari (23.11-22.12)Binjakët (21.5-21.6)

Gaforrja (22.6-22.7)

Luani (23.7-23.8)

Virgjëresha (24.8-23.9)

Peshorja (24.9-22.10)Dashi (21.3-20.4)

Demi (21.4-20.5)

Horoskop & Vipa

Këtë javë do të jeni tëdetyruar të përballeni merealitetin e egër. Duhet tëmerrni përsipër diçka.

Javë që do t’ju dukete gjatë, e mërzitshme dheme imazhe të sëkaluarës. Ditë më të miraju presin.

Do të kaloni ditë tëkëndshme, me takime tësuksesshme dhemarrëdhënie të reja.Kujdes shpenzimet.

Në fundjavë do të kalonimomente të kënaqshme, poredhe çaste të pakënaqshmedhe lodhëse.

Nervozizëm gjatë gjithëjavës. Mos u mundoni tëshfryni inatin ndaj kolegëvese s’do t’ju kuptojnë.

Pas disa ditëve tëzbehta, fundjava do t’ju

bëjë të ndryshoni dhe tëndiheni i rilindur.

Ju pret një javë vërtete shkëlqyer dhe plotargëtim. I vetmi stonim –mungesa e një personi.

Një miqësi e lidhurngushtë do tëtransformohet në diçkamjaft të rëndësishme për ju.

Duhet të bëni kujdesme shëndetin sepse e kenilënë mjaft pas dore. Njëmiqësi e vjetër gjallërohet.

Do të kaloni javë tëkëndshme dhe me surprizanë praninë e rrethit tuajshoqëror dhe familjar.

Do të siguronishoqërinë, përzemërsinë,sigurinë dhe mbështetjene një miku të ngushtë.

Eshtë java e duhur për tëbërë projekte dhe për të nisurnjë biznes. Mosmarrëveshjeme një person.

Burri i thinjur-Burri juaj duket shumë mirë me flokë të bardha.-Duhet të më falënderojë mua për këtë.

Forca e gruas-Gruaja ime nuk di asnjëherë çfarë do, por merr gjithmonë çfarë do.

Llogaria-Mund të jetë e lumtur një martesë me llogari?-Po. Vetëm nëse ke me çfarë të bësh llogari, me kë të bësh llogari, ku

të bësh llogari, nëse di të bësh llogari.

TolerancaPas një grindjeje të madhe, dy bashkëshortët shkuan në kishë. Këtu

ajo i thotë atij:-Në një vend të shenjtë duhet të jemi më tolerantë.-Vetëm Zoti mund ta bëjë këtë. Unë jam vetëm njeri.

Pse mërziten burrat-Pse mërziten burrat nga gratë e tyre?-Sepse gjithë ditën rrinë me to.

Mayer i kërkon martesë AnistonJohn Mayer e Jennifer Aniston: ai është muzikant, ajo është një

prej artisteve më të përfolura të Hollywood-it. Një histori dashuriesi shumë të tjera,nëse nuk do të ishtefakti se po bëhet edenjë për një soap-opera.

Një vit më parëJohn, vendosi talerë artisten pasiishte i lodhur dukeqenë gjithnjë nëqendër tëvemendjes, por kadisa muaj që ështëmenduar prapë dheështë kthyer tekajo. Sipas

thashethemeve të shtypit, John i ka kërkuar Aniston të martohet,në 40-vjetorin e saj të lindjes. Aniston e Mayer më në fund tëmartuar? Tani për tani mesa duket po... të paktën deri në daljen edytë në skenë.

Jolie, “nuk i shohkurrë filmat e mi”

Angelina Jolie bën gjithnjë të flitet përtë. Kësaj here argument janë filmat esaj, jo vetëm sepse nuk i sheh shpeshfilmat ku ka interpretuar, por hera-herësnuk e pëlqen fare punën e saj.Angelinës, kinemaja i mjafton ta jetojënga brenda. “Nuk më pëlqen shumë tëshoh filmat e mi. Dy prej tyre nuk i kam parë asnjëherë. Por mëpëlqen të shikoj filmat ku është Brad’ tha për ‘FemaleFirst’.

Turne madhështor i Madonnës në EuropëMadonna do të rikthehet serisht

në Itali. Takimi është lënë për 14qershorin e ardhshëm, kur artistja dotë këndojë në stadiumin San Siro nëMilano.

“Material girls”, do të vijë në faktkëtë verë me një super-turne dukeprekur disa qytete të rëndësishmeeuropiane, gjë të cilën ajo nuk e kabërë kurrë më parë.Maddona do të nisë koncertet e sajmë 4 Qershor në Londër, për tëkaluar më pas në Spanjë, Francë,

Belgjikë dhe në Europën lindore. Sipas organizatorëve, ky ështënjë turne me mjaft perspektivë dhe rëndësi për një artiste të vetmesolo. “Nuk kam programuar ndonjë turne të këtij niveli. Kjo ështëhera e parë per mua. Jam e emocionuar nga ideja e nisjes së këtijturneu për të shkuar në vende të reja.

11 - 22 shkurt 200916

2009Shkurt

Enti Botues: "D.I.J.A. Poradeci" -PogradecAdresa e Redaksisë: Rruga "Rinia", Pallatet 7-katësh, Pogradec

Tel: +355 832 2905, Mobil: 069 2143753e-mail: afrovitig@yahoo.com;

redaksianositi@yahoo.com

Botues: Ilir DUKA & Afroviti GUSHONë kompjuter: Edlir PODALexoni gazetën në: www.poradeci.comGazeta shpërndahet në Qarkun Korçë

Përgjigjet e fjalëkryqittë numrit të kaluar (Nr. 455)

Fjalëkryq & Reklama

Horizontalisht: 1.Somalia 6.Indianë 11.Isa 12.Lin 14.Ari 15.AB17.IKF 19.Ema 20.LJ 21.Fan 23.Ora 25.Ura 26.III 27.Eros 29.Elika31.Trap 32.Tok 34.Ana 35.Dea 36.Al 38.Lek 40.Ton 42.EL 43.Nip 44.Tos45.Fe 46.BS 47.Min 49.Pjs 52.Dea 53.Pro 55.ETA 57.Rast 59.Tinka61.Oslo 63.Iso 64.Sot 65.Ara 67.Iar 68.Si 69.Iks 71.IBT 73.BU 74.Oso75.Rob 77.ETA 79.Agustin 80.Berlin

Vertikalisht: 1.Stafeta 2.Mi 3.Ali 4.Lako 5.Al 6.IN 7.Dama 8.IRA9.Ai 10.Egjipti 13.Iv 16.Bar 18.Fre 19.Era 20.Lia 22.Not 24.Ala 25.Uka26.IRA 28.Sol 30.Ind 31.Ten 33.Kenia 35.Dosje 37.Les 39.Kin 40.Top41.Lek 46.Berisha 47.Met 48.ARN 50.Sto 51.Kloruri 52.Oso 53.Pit54.Oka 56.Asi 58.Asi 59.Tos 60.Ari 62.Lab 64.Skot 66.Aber 69.ISS 70.Po72.Ttl 74.Ou 75.RN 76.BB 78.Ai

Horizontalisht: 1.Mal në vendin tonë 5.Inicialet e ish futbollistitvlonjat Kushta 7.Unë kam, ai... 9.Brazili në tabelat elektronike11.Quhej komandanti i jeniçerëve osmanë 12.Ka kryeqytet Rangun13.Shkretëtirë në Azi 16.Lumë në Itali 17.Vihet në zgjedhë19.Kryeqyteti i Rusisë 21.Lumë në Azi 22.Quhet një skuadërselenikase futbolli 24.Inicialet e Kadaresë 25.Diftongu në Dion 26.Sinr. 24 horizontalisht 27.Notë muzikore 28.Kryeqyteti i Afganistanit30.Notë muzikore 32.Emri i Kapones 34.Inicialet e futbollistit Tare36.Letër bixhozi 37.Vlora në targa 38.E shtë gaz i plogët 40.Kryeqytetii Italisë 43.Kryeqyteti i Zvicrës 46.Pirro..., peshëngritës i njohur48.Quhet një gaz i plogët 49.Deti... lag brigjet e Greqisë 50.Elvira...,aktore 52.Targa e Lushnjës 53.Zeliha... këngëtare 56.Një... në kokëne drerit 57.Porta e... e sulltanit 58.Dy në kapitull 59.Romani “... Iden”i Xh.Londonit 63.Medalja e të parit 64.Rui..., futbollist portugez 65....Trocki

Vertikalisht: 1.Ishull në jug të Australisë 2.Inicialet e shkrimtaritGrillo 3.Shkrimtari Gorki 4.Mbulon Saharën 5.Parashqevi..., këngëtare6.Romani “... e ndëshkim” i Dostojevskit 7.Pepino Di..., këngëtaritalian 8.Shtet i vogël evropian 9.Metali i telave elektrikë 10.Ujë përitalianët 12.Burreli në targa 18.Cipa e qumështit 20.Dora pa anë23.Një... automobilistik 24.Në gadishullin... gjendet Spanja29.Këngëtarja italiane Xaniki 31.Shkrimtarja Kadare 33.Kafshasimbol i trimërisë 35. ... i Përbashkët Evropian 36.Inicialet e Nevskit39.Port në Detin e Zi 41.Me ra bëhet Roma 42.Quhet kryeqyteti iSpanjës 44.Këngëtari italian Zero 45.Nuk mësohet në tokë 47.Popër rusët 49.Lumë në Gjermani 51.Dy për romakët 54.Ushtria eGerri Adams 55.Skuadër greke futbolli 56.Kërkohet përsëritja ekëngës 57.Emër kinezi 60.Aktori Paçino 61.Notë muzikore 62.Simbolikimik i indiumit

28