atlas - temmuz 2012

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

1/232

2@X3DLLTY %HX@S3+**3"%HX@S3+ NO: 2012/ 07

A Y L I K C O R A F Y A V E K E F D E R G S

STANBUL-ANTALYA

Gizemli klar

EK

KPRAY

Bilgelik Vadisi

JARAVALAR

Gizli ve plak

Kahverengi Tabelalar

Doal Gzellikler, Arkeolojik ve Tarihi Yerler

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

2/232

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

3/232

MR@MRYUDMR@M@8@JM 70irin bir Akdeniz kasabas, srlar halen zlememi batk bir

kent, sessiz, insansz bir ada, antik kentler zerinde yaayan

kyler, dnyann en gzel mavisiyle alkalanan koylar... Btn

bunlar, Ik lkesi Lykiann zengin mirasn Yrk geleneinin

arpc yaamyla harmanlayan Kekova ve evresine ait.

*/18 KEKOVA

iindekiler


!HKFDKHJ5@CHRH 48Antik zamanlarn ta kprleri, kemerleri, ltl kentleri

Son demlerini yaayan kyler; bilgeliin kuatt efsanevi ha-

yatlar Btn bunlar, Dedegl Dalarndan doup Antalya

Serikte Akdenize dklen Kprayn 160 kilometrelik ak

boyunca sunduu mucizeler.

www.kesfetmekicinbak.com

JARAVALAR KASTAMONU

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

4/232

iindekiler

Tzel Kii Temsilcisi ve Yayn DirektrMurat Kksal

Yayn DanmanMehmet Yan

Yayn Ynetmeni (Sorumlu)

zcan Yksek([email protected])Yaz leri Mdr

Hseyn Kee ([email protected])

Aratrma Editr: Kemal Tayfur ([email protected])dari Mdr Yardmcs: Nazl Kurt ([email protected])

Grsel Ynetmen: Tun Erko ([email protected])

Editoryal ServisFotoraf: Snan akmak([email protected])

Aratrma: Mustafa Trker Eren ([email protected])Trke: brahm Batu ([email protected])

Fotoraf KuruluSnan Anadol, Al Murat Atay, ebnem Era, Umut Kaar, zzet Kerbar,

Al Ethem Keskn, Zafer Kzlkaya, Ufuk Saren, Cneyt Ouztzn,Hakan ge, Gkhan Tan, Turgut Tarhan, Kerem Ycel

Yaz KuruluGven Eken, Gnen Aydemr (Doa), Hasan Demrbker, Nedm Grsel,

Selcen Kkstel, Oru Trker zger, Selcen Prge, Tevfk Ta, Oktay Uluda,Tlay Zhl, Prof. Dr. Feza Tansu (Antropoloj), Gkhan Tre (Ekspedsyon),Prof. Dr. Tuncay Taymaz (Jeofzk), Yard. Do. Dr. Yldrm Gngr (Jeoloj),

Prof. Dr. Fak Yaltrk, Cenk Durmukhya (Botank),Do. Dr. Necm Karul, Fsun Arman, Rstem Aslan (Arkeoloj),

Prof. Dr. Cemalettn Takran (Asker Tarh), Doa Derne, Buday Derne,Sualt Aratrmalar Derne, WWF-Trkye

Teknik ServisSorumlu ve Sayfa Yapm: Bahadr Erk

Katkda BulunanlarOlver Blase, Prof. Dr. Serdar Evren, Murat Karasalholu,Arf Solmaz (ESO Bl m Toplum A-Trkye), Yusuf Yavuz

Marka Mdr: Nhal Ayan

Ankara Temsilcisi: Erdal pekeen0 312 207 00 71 - 95

[email protected] www.kesfetmekcnbak.com

YnetimGenel Yayn Koordinatr: Yem Denzel

Sat Direktr: Orhan TaknFinans Direktr: Ddem Kurucu

retim Direktr: Servet Kavasolu

Reklam

Grup Bakan: Vk HabfGrup Bakan Yardmcs: Nl ErtanSat Koordinatr: Emel Snmez

Sat Mdr: Tuba Altnba, Ebru El, Yonca GnenTeknik Mdr: Nusret Krmlolu

Tel: 0 212 336 53 60 - 3 hat Faks: 0 212 336 53 90

Kurumsal letiim Direktr: Neslhan Sadkolu

Rezervasyon: Tel: 0 212 336 53 00 - 57 - 59 - Faks: 0 212 336 53 92 - 93

Ankara Reklam Blge Temsilcisi: Seznur Balkolu Tel: 0 312 207 00 72 - 73Hedef Sayfalar: Tel: 0 212 336 53 70 - Faks: 0 212 336 53 91Maya Akar Center, Kat: 7 Bykdere Cad. No: 100-102 34394

Esentepe/STANBUL

Ynetim YeriTrumph Towers, Kule 2, Kat: 21-24, 34387, ili, stanbul

Tel: 0 212410 35 66 Faks: 0 212 410 35 64

BaskDoan Ofset Matbaaclk ve Yaynclk A..

Doan Medya Tessler, Hodere Yolu C Blok34850 Esenyurt/STANBUL Tel: 0 212 622 19 00

Datm: Yaysat A

Yaync

Doan BurdaDergi Yaynclk ve Pazarlama A..

cra Kurulu BakanMehmet Y. Ylmaz


PANORAMA Gezme Sanat Dergisi 12

YER VE GK Sava ve Bar Bulutsusu 36

GEZGNCE Scak Yazda Serin Dublin 38

FET Pamukkalede Sfr Emisyon 124

SEN DE GT Atlas Tatil 2012 126

MEKTUP Sessiz Yn 128

GECENAME Ylans 130

KPRAY / ANTALYACNEYT OUZTZN

Temmuz 2012

BLMLER

3+2#.#-8'2#(3414

ATLAS RAPORU

+DYYDS!@GDRHMCD*DHE 40ayn ideal tadn bulmasnn bah-

eden fabrikaya uzanan, ayrntlarla

bezeli bir hikyesi var. Hasat turu bu

srrn peinden Rizeye gitti,

M@CNKTMTM*@M@C 32Dou Anadoluda yaayan turnala-

rn dnyadaki tm turnalardan farkl

bir alttr olduu kefedildi. Anadoludaturnalarnn en nemli fark ba-

larnda krmz leke bulunmamas.

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

5/232

%.:/2,5+/5,,!2!(C+-%$.

VOLVO XC60

Odgaj`djaaVg!`ZcY^cô^YV]V^nîVcbVcohVaVg#KdakdDXZVcGVXZYZc`VoVcYbo]ZgYZcZn^b!hV]êdaVXVcoKdakdM8+%^^cYZ nZg c VaY# @Vn\Vc oZb^caZgYZ Zc Zg`Zc jnVgn kZgZc9^cVb^ 9Zc\Z kZ vZ`^ @dcigda H^hiZb^# :c iZ]a^ Za^ ^c^bVcZkgVaVgcYVWâZiZb`^ca^dabVcohVaVnVc:^bc^@dcigda#

BZkXji ]ocoV kZ VgVo oZaa^ aZg^cZ \gZ`ZcY^c ]Zg oVbVcVYVeiZZYZc;djg"8HgZà^@dcigdaaVhZ`dchZei^bô#Ib`dcigda Za^côZ Vac kZ ]Zg VcV oZa W^g hg iVhVgaVnc#CVha^hiZghZcô#vc`KdakdaVgcâ]Vb`VncVhôh^cô#

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

6/232

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

7/232

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

8/232

editr [email protected]/ozcanyuksek

Anton ehov iin yaz yazmak, ze-rinde dmler sralanm uzun bir halatgibi yk anlatmak deildir, anlatsnnbir sonu da yoktur. Hatta ehovunkarakterlerine tahtadan yaplma kukla-

lar diyen de olmutur. Ama ehov gn-delik, sradan yaam, sradan insanlaryazar. Yaamn sradanlndaki olaa-nstl grr. Yaama dair her ey veVine Bahesi olaanstdr.

skdar Tekel Sahnesinde izlediimehov Makinesi oyunu zerine dn-mekteyim bir sredir. yle ki, oyunun en

banda uzaklardan duyulan tren sesi, araara kulaklarma kadar geliyor.Hemen sonrasnda Yine ge kal-

dm, hep vine bahesi yznden diyenhayalet suratl o devin szleri de kulakla-rmda nlyor. Vine Bahesinin suune olabilir ki? Sonrasnda karanlk sahneaydnlanr ve kesilmi vine bahesininktkleriyle kar karya kalrz.

Hayalet suratl o devin ad, ehovunoyununda Yoldan Geendir. Ne gzelbir isim! Hepimiz bir Yoldan Geenizaslnda. Yalnzca Yoldan Geen deil,oyundaki herkes hayalet suratldr.ehovu lm deindeyken kah-

Vine Bahesi

Hekimliin yan sra yazarlk dayapan ehovun veremli son gnlerinianlatanlar, srekli kan tkrdndensz ederler. Besbelli ki yazar, son oyunuaz kanl bir insann duygularyla yazd.

Vine Bahesi, kendisi gibi verem olanve kan tkren Rusyay ifade ediyordu.

Bana sorarsanz ehov gibi yazarlaryalnzca bir lkeyi, yalnzca kendini, yal-nzca u veya bu insan anlatmaz; btnzamanlar ve btn insanlar ve btndnyay anlatr.

Hatta uzaklardan duyulan tren sesi,

yalnzca bir tren sesi de deildir. Vinebahesi de yalnzca vine aalarn anla-tyor denemez.

Oyunda, uzaklardan bir ku sesiduyulur. Yoldan Geen, Bu ses benidelirtecek! der.

Lopakhin cevap verir: Belki de bu birbayku ldr. Vine aalar gittiinegre, nereye konacan bilmeyen birkutur.

Bana kalrsa bugn dahi hepimiz,Vine Bahesi yznden ge kald-mz sanyoruz! Kesin ormanlar, dknasfaltlar, dikin binalar, ldrn kular!Ge kalmak istemiyoruz!

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

9/232

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

10/232

Samsung Electroncs, en sonteknolojyle donatlm yenSmart Cameralar WB850F,WB150F, DV300F ve ST200F

le kullanclara daha akll, daha sadeve kolay paylalablr br fotoraf de-neym salyor. Seyahatlern youn-lat yaz aylarnda Samsung SmartCameralarheranstn grntkal-tesylelmszletrrkenentegre W-F

destek teknolojsyle Facebook, Pcasa,Photobucket ya daYoutube gb sosyalpaylam stelernde deezamanlyayn-lamafrsatsunuyor.

Samsung mobl balants le foto-raflar evde ve tanablr chazlarda

Tatildeki En yi

ArkadanzSamsungun gelm zellkl SmartCameralar stn grnt kaltes ve W-Fbalantlar sayesnde tatlnayrlmaz

brer paras. Fotoraflarnsosyal medyaortamnda daannda paylalmasn salyor.

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

11/232

ekmey ok pratk hale getryor.Yal-nzklan gezlerde fotorafekmektebykkolaylksalayan DV300F, W-Fbalantssayesnde fotoraflarnann-da FacebookveyaYouTubeaykleme-sn salyor.

'DLMBD'DLJST200FTatl n en deal smart Cameralar-

dan ncevekST200F model,antave

mmkn olmayan ekmler bast halegetryor.Gezlerdekarlmak stenme-yenher detayen y grnt teknoloj-sylesaklayan WB150F, W-F zell leherhang br W-F balantnoktasndan

Facebook, Pcasa gb sosyal paylamalarna ver ykleme olana tanyor.eklenvdeolar sebrkabastadmdaYoutubeaykleneblyor.

HES$JQ@MKDV300F

&/2KD8DQHMHYH$SHJDSKDXDMWB850F

Yen premum W-F teknolojs-nn temslcs WB850F, 21x optk zumzellyle benzersz br seyahat foto-rafmaknes deneym sunuyor.GPS lebulunduunuz yer ektnz fotoraf-ta etketleyeblrsnz. WB850F en e-lencel anlar da Facebook, Pcasa vePhotobucketa ezamanl ver ykleme

9"-

8*2

$*

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

12/232

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

13/232

%L]FHRWRPRELO

LLQHNRFDELUKD\DWQVG

VHYLQOHULQ\DDQG

ED]HQ\HQLGQ\DODUNHIHNWP]

ED]HQGH\DOQ]OSD\ODWP]

]OHPOHULQVRQDHULSPXWOXOXDGQW\HUGLU

LQGH\DDGP]KHUDQDDQODPNDWDQ

D\UOPD]ELUSDUDP]GU

O L Y H E U L O O L D Q W

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

14/232

panorama

No: 1 Beikta stanbul- Her katlmc en fazla fotoraf

gnderebilecek.- Yarmaya katlan fotoraflar JPEG

formatnda olmal, uzun kenar mini-mum 3000 px uzunluunda olmal ve 4MByi gememeli.

- Fotoraflar zerinde silme ve ekle-me gibi mdahaleler yaplmamal. Gere-kirse seici kurul fotorafn RAW dos-

ile snrlar iinde ekilmi fotoraflar-la katlmak mmkn. le haritas iin:www.kesfetmekicinbak.com

Yarmann jrisi u isimlerden olu-

uyor: Beikta Belediye Bakan smailnal, Atlas Yayn Ynetmeni zcan Yk-sek, Atlas Fotoraf Editr Sinan ak-mak, Atlas fotorafs Turgut Tarhan,Mimar Sinan Gzel Sanatlar niversi-tesi Fotoraf Blm Bakan Yardmcs

Atlas stanbul ve Beikta Belediyesi,stanbulun en gzel ilelerinden biri-ni konu alan bir fotoraf yarmas d-zenliyor. Beikta Rengrenk Fotoraf

Yarmas amatr ve profesyonel btnfotoraflar ilenin renklerini, gzellik-lerini kefetmeye aryor.

Beikta stanbulun kltr, sanat veeitim merkezi. Bebek, Arnavutky, Ku-rueme ve Ortakyyle Boaziinin en

$7/$667$1%8/)2725$)

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

15/232

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

16/232

panorama

.7$3

12 Bin Yllk Yolculuk

3(50$./75

Temmuzda BalkTrkiye Permakltr Aratrma Enstits (TPAE), Temmuz

2012de uluslararas etkinlie ev sahiplii yapyor: Perma-kltr Tasarm Sertifikas Kursu, Akdeniz Blgesel Permakl-tr Konferans ve Akdeniz Blgesel Permakltr Bulumas.

Doayla bark, kendi kendine yeterli bir yaamn nasl mm-kn olabileceinin yntemlerini ieren Permakltr TasarmSertifikas Kursu (PDC), 30 Haziran-12 Temmuz 2012 tarihleriarasnda stanbulda Kadir Has niversitesinde gerekleiyor.stanbul, 14 Temmuz 2012de ise Trkiyede ilk kez gerekleti-rilen Akdeniz Blgesel Permakltr Konferansna ev sahipliiyapyor. Temas Toprak olan konferans, permakltr uzman-laryla merakllar buluturuyor. Farkl lkelerden tasarmclar,

17-21 Temmuz 2012 tarihlerinde ise Marmari PermakltrKyndeki uygulama alannda Akdeniz Blgesel PermakltrBulumas iin bir araya geliyor.

Ayrntl bilgi iin:permacultureturkey.org, www.rpc2012.com

0(6.$

Akntya Kar YzmekYunanistann Meis Adasyla

Antalyann Ka ilesi arasndadzenlenen yzme yarlarnnsekizincisi Haziran 2012de ger-ekleti. Etkinlik 15. Likya-KaKltr ve Sanat Festivali ere-

vesinde yapld. Atlastaki haber-lerinden de tandmz SerkanOcak (solda), Akdenizdeki minimaratonu tamamlayanlardand.Ocak yarmay yle anlatyor:

Yar sabah Ka Limanndan

Kltrel mirasn korunmas ve tantlma-s iin almalarn yrten BKG (BilkentKltr Giriimi), Grol Szenin Anatoliakitab ile yaadmz topraklarn uygarlkservenini bilinmeyen detaylaryla okuyu-cuya sunuyor. Kitap zel yaz ve fotoraflarlaAnadoluda 12 bin yllk bir yolculua kyor.ngilizce olarak hazrlanan, nemli bir ariv

nitelii tayan kitap Trke olarak da yaynahazrlanyor. Kitaba mze maazalarndan,D&R ve Remzi Kitabevi maazalarndan vewww.bkg.com.tradresinden ulalabiliyor.

TPAE

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

17/232

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

18/232

panorama

Atlas, sevgili dostu UurUluocak saygyla anyor.Ekspedisyon editrmz Temmuz 2003te, Krgzis-

tandaki Ala Ara Dalarnda sonsuzlua trmanm-t. Birokdaclkbaarsna imza atan, rencilerye-titiren, bizeyeni ufuklaraan Uuruunutmuyoruz.

RUNFIRE CAPPADOCIA

Gne Altnda

Zor SnavRunfire Cappadocia Ultra Maratonu, 7-15Temmuz 2012 tarihlerinde gerekleiyor. Ar-gos Kltr Sanatn organizasyonu, Kltr veTurizm Bakanlnn desteiyle dzenlenen ULTRA MARATON

Uur Uluocak

*/#.*8

$1"

8$2#

(2$+"$-

*

*23$+

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

19/232

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

20/232

panorama

NoteLook defter koleksiyonu, se-

5=(

Kakarlara Kamak

,NNKK@QM,@BDQ@Rslam sanat zerine aratrmala-

ryla tannan Fransz tarihi ve Trko-

log Jean-Paul Rouxnn Cengiz Han veMool mparatorluu kitab, Ali Berk-

tay evirisiyle Yap Kredi Yaynlarndan

kt. Minyatrler, hari-

talar, tarihsel belgeler

ve gncel fotoraflarla

desteklenen kitap Cengiz

Han incelerken Moolla-

rn servenini de kronolo-jik olarak ele alyor.

,@R@KK@Q#N@HMDilek Ekinin yazp Cneyt

Palann resimledii Tohum Cana Can

Anlatyor, kk okurlara genetii

deitirilmi gdalar ve doal beslen-

menin nemini anlatyor. Sinek Sekiz

Yaynevinden kan bu masal kitab

Seferihisar Belediyesi tarafndan da

desteklendi ve belediyenin hediyesi

olarak 1500 ocua datld. Kitabn

hazrlanmas, datm tam bir imece

almasyla gerekleti.

8DMH!HQ2DJSQSJsmail Kln imzasn tayan p

Ekonomisi, atk ve geri dnm

konusuna farkl bir bak getiriyor,

pn krl bir sektre nasl dnt-

anlatyor. Sanayi pleriyle kyas-

l d d l l i d ki

*3/

Kakar Doa nsan ve Sanat Kampnn onuncusu 21-25 Austos 2012 tarihle-rinde gerekleecek. Programda yine tiyatrodan fotoraf sergisine, edebiyattan ya-ratc dramaya birok balk bulunuyor. Etkinlik amlhemin ilesinde, 2 bin 300

metredeki Kotenur Ana Kampnda gerekleecek. Yre corafyasn tantc y-rylerle 10-14 ya rencilerine ynelik doada yaam ve ekoloji eitimleri d-zenlenecek. Katlmclar kampn son gnnde ise 1850 rakml Amlakit Yaylasna,geleneksel Vartavor enliklerine gidecek. Birok etkinliin yer ald kamp yreningzellikleriyle sanat birletirmeyi amalyor.

Bilgi iin: Trk Turizm Travel, 464-651 7230, www.turkutour.com

.$5.$75

Tommynin Hikyesi

TURGUTTARHAN

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

21/232

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

22/232

panorama

SKF Trk Fotoraf Yarmas 2012de10. yan kutluyor. Yarmann bu ylkikonusu Ustalar ve raklar. Jri yele-ri ise u isimlerden oluuyor: Atlas Tarihdergisinin yayn ynetmeni Kansu ar-

man, Atlasn fotoraf editr Sinan ak-mak, FSAK Bakan Tanju Akleman,fotoraf Cengiz Akduman ve SKF TrkGenel Mdr Mahmut Ikara.

Endstri sektrnde 100 yl aknsredir faaliyet gsteren SKF, rulman verulman niteleri, keeler, yalama sis-temleri, lineer hareket sistemleri, me-katronik rnleri ve varlk ynetimi ko-nularnda almalarn srdryor. SKFTrk Genel Mdr Mahmut Ikara,yarmayla ilgili olarak unlar sylyor:2003 ylndan beri dzenlediimiz fo-

)2725$)

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

23/232

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

24/232

panorama

DL

zenban

AkdeniziKltr ve Turizm Bakanl, geti-imiz haftalarda Devlet FotorafYarmasnn on beincisini dzen-ledi. Atlas fotorafs Fatih zenba,

MACERA

Kefe YolculukLand Rover Adventu-

re katlmclar, 30 Hazi-ran-15 Temmuz tarihleriarasnda beinci kez yol-lara dyor. Defender

%3

'

9

$-!

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

25/232

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

26/232

panorama

caklarn ve su altnda korunamayacakla-rn, kerpi ve ta mimarinin ve toprakkltr dolgularnn oluturduu Hasan-keyfteki hyklerin l bebek gibi ame-rikanbezine sarlp suya gmlmek sure-tiyle korunamayacan anlattlar. Ama

bu insanlarn sesini duyan yok.IlsuProjesi nedeniyle antik Hasankeyfi

gzden karanlar; ya yok edecekleri de-erin deerinin farknda deiller, ya dayok edecekleri deer, onlarn umurlarn-da deil. Halbuki memleketin rezerv de-erlerini korumak, memleketin gelecei-ni korumaktr.

Ulusal ve uluslararas koruma mevzu-atna gre, korunmas zorunlu olan arke-olojik deerlerin ve doal varlklarn bu-lunduu alanlarda ilke olarak yap planla-mas ve yap uygulamas yaplamaz. IlsuProjesi, koruma ile ilgili sre tamamlan-

bir ksm, Sultan Sleyman Klliyesi veCamii ile minaresinin bir ksm, Ko Ca-mii, Kzlar Camii (Eyyubi Camii), ZeynelBey Trbesi, mam Abdullah Zaviyesi veHaziresi, Artuklu Hamam, 1. Nolu KaleKaps, 2. Nolu Kale Kaps, ab Camii

Yaplar Grubu, Hasankeyf Hy, Mar-dinike Klliyesi, Seramik Frnlar, Ar-tuklu Kk, Yama Klliyesi, Trbeler,Mezarlklar/Hazineler, insan yapm ma-aralar sualtnda kalacaktr. Barajn su se-

viyesi ortalama 520-525 metre olacan-dan; zamanla Dicle kysndaki falez dezlp kecektir. Onunla birlikte kale

ve kale iinde yer alan maaralar da suyagmlecektir.

Ilsu Projesi nedeniyle tanmas plan-lanan kltrel miras iin de, sualtndabraklmas planlanan kltrel miras iinde, su iinde kalacak hykler iin de,

Ilsu Baraj Projesi, Dicle Vadisini teh-dit etmeyi srdryor. Proje ve Hasan-keyf ilikisinde durum ne yazk ki birresmi aldatmacadan ibaret. Devletin y-rtme organ ile ilgili idare organlar,Hasankeyfte bulunan eserlerin kurtarl-

mas ve korunmas konusunda ulusla-raras konsorsiyumun yabanc ortaklarnaldatmaya altlar, onlar da projedenekildiler. Bu resmi aldatmaca, bize hldayatlyor. Gerek durum udur:

Ilsu Baraj Gl ve etki alannda 550arkeolojik yerleme mevcuttur. Eserlerinenvanteri dahi karlmamtr.

Koruma Yksek Kurulu, 1978 ylndaverdii kararla kale, kmbet, maaralar,hamamlar, camiler ve dier arkeolojikeser ile kalntlar ieren alan, korunma-s gerekli arkeolojik sit alan olarak tesciletmitir. Bu alan iinde ve evresindeinai faaliyette bulunulmasn yasakla-mtr, bu alanda vaki olacak inai faali-yetlerin, yerel idarelerce durdurulmasna

karar vermitir.1981de ald dier bir kararla ise, ar-

keolojik sit haritasnn kapsad alan, bi-rinci derece arkeolojik sit alan ilan edip,bu alanda herhangi bir yaplanma plankarar alnamayacana, yap yaplamaya-cana, bu alann kesin olarak aynen ko-runmas gerektiine karar vermitir.

Kurul ikinci derece arkeolojik sit ala-nndaki mevcut dokunun aynen koruna-rak, koruma-kullanma iin gerekli n-lemlerin ivedilikle alnmasna, alnacaknlemlerin kurula iletilmesine karar ver-mitir.

HASANKEYFE SADAKAT

Ilsu ve Resmi Aldatmaca YAZI: Av. MURAT CANO

TURGU

TTARHAN

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

27/232

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

28/232

panorama

du. Bu defa ama srdrlebilir tarmalannda alan uluslararas rgtleriniletiimini arttrmak, ibirliini gelitir-mek. Biyodinamik tarm eitimine sahipHolden, renkli kiiliiyle de tannyor.Prens Charlestan organik gda hareke-

calgiray Konferans Salonunda yapla-cak. lk toplantnn konumacs BykBritanyada uzun yllardr organik gdaretimi yapan, organik tarmla ilgili ya-zlar ve almalaryla tannan PatrickHolden.

Atlas ile Heinrich Bll Stiftung Der-nei, Trkiyede evreyle ilgili konularageni bir adan bakarak daha derin-lemesine konuulmasn, tartlmasnsalamak iin bir dizi toplant dzenli-yor. Yeil Salon Toplantlarnda ener-

jiden biyoeitlilie, hayvan haklarndanekonomiye kadar birok konu tannmuzmanlar tarafndan ele alnacak. Ye-il Salon Toplantlar evre konularn-da ayrntl ve nitelikli bilgiye eriimikolaylatrmay amalyor. Yeil Salon

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

29/232

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

30/232

nyann en prestijli otel gruplarndan biri olan ve

efsanevi hizmetleriyle uluslararas alanda n kazanan

Mandarin Oriental Hotel Group imdi ilk defa Trkiyede.

Villa ve rezidanslardan oluan The Residences at

Mandarin Oriental ve resort otel Mandarin Oriental,

Bodrum bu esiz projenin birbirini tamamlayan paralar

yaratlan 116 rezidans ve her biri kendi havuzuna sahip

98 villa ile The Residences at Mandarin Oriental, Bodrum

sofistike bir yaama ev sahiplii yapacak. Her biri

benzersiz bir manzaraya hakim, kiiye zel yaam

olanaklar sunan villa ve rezidanslar Mandarin Orientalin

efsanevi hizmetleriyle Akdenizde lks kavram yeniden

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

31/232

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

32/232

atlas raporu

'$7851$6,

Anadolunun KanadDou Anadoluda yaayan turnalarn

dnyadaki tm turnalardan farkl bir alttrolduu kefedildi. Anadolu daturnalarnnen nemli fark balarnda krmz leke bu-lunmamas. Says 20 iftin altna den vednyann en nadir turnas olduu ortayakonan Anadolu daturnas (Grusgrus archi-baldii) Ardahan, Kars, Erzurum, Erzincan,Mu, Sivas ve Vanda yayor. Tr Kafkas-ya lkelerinde de ok az sayda grlyor.Doa Dernei ve Dnya Turna Vakfnn(International Crane Foundation) yrt-t proje kapsamnda son iki ylda Dou

Anadoluda dokuz ili kapsayan bir almagerekletirildi. Anadolu daturnas kurut-ma, baraj ve yol yapm almalar gibi teh-ditler nedeniyle yok olma tehlikesi ile karkarya, yeryznden silinmesi an meselesi.Doa Dernei Genel Mdr Engin Yl-maz, Anadolu daturnalarnn sadece tr-klerde kalmamas iin Trkiyeye byk

grev dyor diyor.9%$13$*

-

Baraj

ve hidroelektrik santrallar (HE

S) her gn Trkiyenin bakabir kesinde antiye kuruyor, doaya verecekleri zarar zerinde ise ne-redeyse hi durulmuyor. Sularn yitirmeye aday son kaynamz KuraNehri. Ardahan il snrlar ierisinde Gle ilesi Yeniky, Hanak ilesiSevimli ve Kurtkale ky ile ldr ilesi Kotanl kyne toplam drtHES projesi yaplmas gndemde. Kurtkale Barajnn inaat balam

$5'$+$1

Kura Suyuna HES Engeli

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

33/232

l

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

34/232

atlas raporu

Trkiyeden Doa Dernei de vard.Baraj kart gruplar ve Doa Der-

nei, Belo Monte ve Ilsu gibi bykbaraj projelerinin doa ve kltr ze-

rindeki olumsuz etkilerine dikkat ekti.Doa Derneinin Bakan Gven Eken,Amazondaki eylemde unlar syledi:Eer Brezilyada Amazon nefes ver-mezse, biz Anadoluda nefes alamayz.Ilsu ve Belo Monte barajlar, dnyadabyk barajlarn yaratt ykmn bi-rer sembol. Her ikisi de dnyann ennemli doal ve tarihi deerlerine kar- ak birer tehdit. Amazon, dnyannakcierleri; Mezopotamya ise medeni-yetlerin beii. Belo Monte Barajnakar kan Xipaia kabilesinden JumaXipaia ise yle konutu: Nehirler ak-t srece umudumuz bitmez. Barajyaplrsa burada ve orada ne doa, neinsan, ne kltr kalacak. ehirdeki-

ler kulland enerjinin bedelini kimle-rin dediini bilmeli. Bizim yaammzehrin klarndan daha m deersiz?Bizimki gibi Hasankeyf mcadelesi deoalarak devam etmeli.

Akdeniz ve Karadeniz arasnda g ederken stanbulBoazn kullanan ve stoklar konusunda yeterli bilgi bulun-

RIO+20

Amazondan DicleyeBirlemi Milletler Kalknma

Programnn Rio+20 bulumasna evsahiplii yapan Brezilyada, Rioya 3 binkilometre uzaklkta Amazon yerlileri,

iftiler ve dnyann farkl yerlerinden

$.'(1=.$5$'(1=

Palamutlar Nerede?

gelen aktivistler barajlara kar kmakiin bulutu. Tamamlanmas halindeAmazon Nehrinin nemli bir ksmnyok edecek Belo Monte Barajnn an-

tiyesini igal eden eylemciler arasnda

#.

#$1-$

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

35/232

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

36/232

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

37/232

gezgince

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

38/232

gezgince

elyazmalarn yakmak zorunda kalaca-n biliyor muydu?

Trinity Kolejin bir baka nl ren-cisi de Samuel Beckettti. Liffey Irmakysndaki yolda yrrken hep Beckettidndm. nk o da Franszca dersi

vermek iin Trinity Koleje ayn yol-

dan geliyordu ve belki de GodotyuBeklerkeni bu yolda kurgulamt.ada edebiyatn en nemli yazar

James Joyce, dz yaz ve iir ustas OscarWilde, tm yaamn edebiyata ve iireadayan Yeats, Drakulay yaratan Bram

Veya yazmaktan bunalp St. StephanParknda, atkestanelerinin glgesinde,benim oturduum banka oturup gelenigeeni seyretmi miydi? Gzel sz avc-s Oscar Wilde, Dublin niversitesinebenim girdiim kapdan m giriyordu?rlandann kaderini deitirebilecek bir

ulusal birlik yaratabilmek iin kendi-ni edebiyata ve tiyatroya adayan Yeats,Abbey Tiyatrosundaki oyunu ynet-meye gelirken kedeki bara uraypbenim gibi simsiyah Guinness birasn-dan yuvarlyor muydu?

Scak Yazda Serin Dublin

,$',[email protected]

Bu yazn balankilisegcnda scak-tan kap Dubline gittim. Bu ncgidiimdi. Aslnda Dublini sevdiimisyleyemem. Kentin stnden ayrl-mayan gri bulutlar, ne zaman yaaca

belli olmayan yamur, gri-kara binalarnsilueti ruhumu skar. Bu kuruni bina-larn kaplar rengrenktir. Kimi sar,kimi mor, yeil, mavi, krmz, pembe...Kaplarn rengrenk olmasnn nede-ni yle anlatlr: Kralie Viktorya1902 ylnda lnce, zerinde gneinbatmad imparatorluun merkeziLondradan, dnyann drt bir yanna

haber salnp, yas nedeniyle btn evle-rin kaplarnn siyaha boyanmas istenir.Bu emre bir tek yaramaz ocuk rlandakar kar. Biz ngilterenin kraliesiiin yas tutmayz diyerek inadna tmkaplar rengrenk boyarlar.

James Joyceun da benim gibi Dublinipek sevmediini bilirim. nl yazarn,

Dublinlilerdeki kahraman Chandler,hikyede sokaklarn donuk zarafetsiz-liinden yaknp durur. Baarya ula-mak iin bu kentten gitmek gerektiinisyler kendi kendine. Dublinde hibirey yapamazsn diye yaknr. Nehrinaasndaki bodur, zavall evlere acr.Aklnda fikrinde hep Londra vardr.

Aslnda Joyce, Chandlerin azndankendi skntlarn dillendirir.Bu can skc kentin yine de beni

eken birka yan vardr. rnein yazar-lar.

Neden dnyann en nde gelen yazn

#TAKHMDGHQLDQJDYHMCDJH"GQHRS"GTQBG*@SDCQ@KHYHX@QDSHKDQHMDJHS@OKJS@MJ@EDXDAHQNJNK@M@JRTMTXNQ

ARTURBOGACKI

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

39/232

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

40/232

$7/$6 '2$'$1

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

41/232

ayn idealtadnbulmasnn bahedenfabrikayauzanan, ayrntlarla bezeli birhikyesi var.Hasatturubu srrnpeinden Rizeyegitti, DouKaradenizin doa ve kltrdeerleriyle bulutu.Katlmclardoayryyapt,yaylalarauzand, ayhasadcokusuna katld.

89(5$%.3.1%+18(+#(1(,&-&1

Lezzet

BahesindeKeif

$7/$6'2$'$1q$

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

42/232

ay hasad cokusunu yaamakiin tekrar Rizede, yemyeil do-ann kucandayz. Atlas-Do-adan ay Hasad Turu bir kez

daha Dou Karadenizin gzelliklerini,ay retiminin inceliklerini ve yre kl-trndeki yerini kefetmek iin aml-hemin ilesinin Ayder Yaylasnda. Say-mz geen yldan da kalabalk. stanbul,Kocaeli, Ankara, Mardin, Konya, Er-

yemeinden sonra ise bu kez bizim fes-tivalimiz balyor. Hemin horonlarntrkler izliyor. Herkes o kadar cokuluki kamp alannda sessizlik ancak gece

yars salanabiliyor. Artk dinlenme za-man, nk ertesi gn yrymzvar; kendimizi Kakar Dalarnn by-l yollarna vuracaz.

Vazgeilmez ieceimiz ay byk biremekle sofralarmza geliyor. deal ta-

$SJHMKHD3QJHXDMHMCQSAHQX@MMC@MNJTQJ@SKC9HX@QDSDCHKDMXDQKDQCDMAHQHCD#N@C@MM@XE@AQHJ@RXCQDSHLRQDBHMHMAT@@L@RMC@C@G@RR@R@KL@K@QXQSKXNQ

@M@[email protected]@QE@AQHJ@XFDYHOKDYYDSHMRQDKDQHXKDHKFHKHAHKFHKDQCD@KCRSSD'@R@SSTQTDQDUDRHMCDFYDKUDJDXHEKHAHQCN@XQXCDFDQDJKDSHQHKCHQ@K@QMC@JJKDQHM CD ATKTMCTT

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

43/232

br blm Ayderde brler. Kakarlartarafndan gelen Palakur Deres, ey-makur Deres ve Kavrun Deres, Ga-ler Dz mevknde brleerek Ayderedoruakar.OnlaraAyderdeAltparmakDalarndan gelen Avusor Deres dekarr ve Ayder Deres smn alrlar.Bzm gzerghmz Avusor Deresntakpedyor.

Ksabrsre nde doaylababaa

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

44/232

derdimiz yok, doann tadn kara -kara yryoruz.

Avusor Vadisi iindeki ilk yayla olanHacizeniye kadar yrmek istiyoruz.Vadi iinde ve srtlarda birka gzel yay-la daha var. Huser, Peryatak, Hacizeni veAvusor bunlarn en bilinenleri.

Yol kvrla kvrla ykseliyor. Havayle gzel ki yrdke yryesi ge-liyor insann. Yayladan sonra yaklak15 dakika daha yrrsek AltparmakDalarnn o muhteem grntsngrebileceiz.

Yol boyunca petekleri aylardan ko-rumak iin yaplm birka platform g-ryoruz. Platformun ayaklarna ay tr-

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

45/232

#N@XQXMCDJ@SKLBK@QUTRNQ #DQDRHMHM RTK@QMC@ @X@JK@QM

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

46/232

baaryoruz. Altparmak Dalar artkok yakn. Bir sre manzarann tadn

kardktan sonra dn yolculuunabalyoruz. Daha sonra tekrar gelerekbir tr yabanmersini olan, ayzmde denilen likapa yeme sz veriyoruzkendimize.

Doadan, baheden fabrikaya kadaray retiminin her aamasnda byk ti-tizlik gsteriyor. Biz de Doadann ben-

zersiz manzaraya sahip bir bahesine,Kenan Amcann ay bahesine gidiyo-ruz. Doadan Kurumsal likiler Sper-

vizr Tuba zbakr karlyor bizi.Baheyi dolayor ve iki buuk yapra-n srrn dinliyoruz.

Doadann siyah ay iin iki buukyaprak denilen, stteki en taze yaprak-

lar alnyor. nk sonraki yapraklarzsuyunu yitirerek kalnlamaya ve se-lloz iermeye balyor, bu da ay ac-latryor. Doadan bu yzden sadecest yapraklar kullanyor. ay fabrikadada birok analize tabi tutuluyor, sonutaortaya her gn soframza gelen o berraklezzet ortaya kyor.

Atlas-Doadan ay Hasad Turu ka-tlmclar Dou Karadenizin doa vekltr deerlerini, ayn yksn, ha-sat cokusunu yaadktan sonra sraartk vedalamaya geliyor. Etkinliinbu kadar dzenli ve iyi gemesinde

UTRNQ#DQDRH MHMRTK@QMC@@X@JK@QMCHMKDMCHQLDXHHGL@KDSLDCHKSO@QL@J#@K@QMC@MFDKDMCDQDMHMRTXTGDQY@L@MNKCTTFHAHRNTJSTRNKC@3TQTMJ@SKLBK@QSK@RENSNQ@ER8KCQL

&MFQCDMR@C@MMB*@J@Q#@K@QMMCN@KYDMFHMKHJKDQHG@JJMC@AHKFH@KCRNKC@@KSS@

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

47/232

KPRAY

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

48/232

Sularn, dalarn ve masallarn corafyas Yksektepeler, devkayalklar, derin kanyonlar, aldayarak akan nehir Antikzamanlarn ta kprleri, kemerleri, ltlkentleri Son demleriniyaayan kyler; bilgeliin kuatt efsanevi hayatlar Btn bunlar,DedeglDalarndan doup Antalya Serikte Akdenize dklenKprayn 160 kilometrelik akboyunca sunduumucizeler.89(8424%8549%.3.1%+1"-$83.4939-

KPRAY

Bilgelik Vadisi

(RO@QS@MM2SKDQHKDRHMDA@K*@RLK@QADKCDRHMCDCDQHMJ@MXNMK@QCHYHRHMHMHKJHMD

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

49/232

FHQDM*OQ@X@KSDOD!NK@R@MJXMKDQHMCDJR@AHQRQDHHMCYKDJXNQ*@RLK@QMFMDXHMCDJH%MCJ,@G@KKDRHMHFDHMBDA@K@X@MJHKNLDSQDKHJJ@MXNM

JDEDCHKLDXHADJKHXNQQJ@OK@MC@#DCDFKRHKRHKDRHXJRDKHXNQ

Binlerce yldr bereketli sularylaAkdenizi emziren sabrl bir

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

50/232

B Akdeniz i emziren sabrl birana Dedegl Da Heybetleykseliyor karmzda. Gne-in ilk klaryla birlikte karl zirveleri

turuncuya kesen dan eteklerine ya-ylm kyleri semeye alyorum. Bi-raz aada Dedegln koynundan kpAkdenize gelin giden Kpray akyor.Bu bahar belki de Kprayn bu bl-gedeki son cokulu ak olacak. nkinasna balanmasna ramak kalan Ka-smlar Baraj ve HES projesi iin sularna

kelepe vurulacak Kprayn. Ve neh-rin bu blmnde byk bir baraj gloluturulacak.

Sularn, dalarn ve masallarn co-rafyas, Yukar Kpray Havzasnda-yz... Ispartann Stler ilesi snrla-rnda, Kasmlar beldesinde. Kpray,Ispartann Aksu ilesi snrlarnda De-

degl Dandan doup, yaklak 160kilometrelik yolculuunun ardndanAntalya, Serik Boazkentten Akdenizedklyor. Kpray burada Aksu ola-rak anlyor. Dedegl Da ise 2996 met-relik yksekliiyle bu blgenin en yk-sek zirvesi. Adn burada yetien dede-gl ieinden ald syleniyor. Buraya

zg bir lale tr de oktan Dedegl ilebirlikte anlr olmu. Dedegln etek-lerinde yer alan Kuzukula ve Melikleryaylalar daclar iin kamp alan olarakda tercih ediliyor. Bu yl on altncs d-zenlenen Dedegl Daclk enlii de 2bine yakn sporcunun katlmyla Melik-ler Yaylasnda yaplyor.

Kprayn ana kaynana ulamakiin Aksudayz. Eski ad Anamas olanilenin kkl bir gemii var. AntikadaEurymedon olarak biliniyor. Nehrin bu-radaki ad Aksu. leride, Isparta snrnatktan sonra Oluk Kprnn altndan

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

51/232

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

52/232

hapsedilerek nesli yok edilen alabalklargibi Dn ve bugn birbirine bala-yan kkl bir kltr yeterince anlalma-dan ellerimizin arasndan kayp gidiyor.Karacahisarl kyller, Kpray bes-

biri. Kprnn gneyinde yaplan ka-zlarda ortaya karlan Nehir TanrsEurymedona ait grkemli heykelin, an-tikada Zindan Maaras yaknndakibir niin iinde durduu syleniyor. Bu-

8QDCDFDKDMDJKDQHMDDMR@CJXDQKDHLNK@Q@JAHKHMDM*DRLDCDCMKDQCDFDKDMDJKDQDTXFTMX@OKXNQ#MRQDRHMBDFDLHHMQDMJKDQHB@MK@MXNQ2NMY@L@MK@QC@FDLHDCTXTK@M

arasndan Belenceye ulayoruz. Yolunsanda Kpray bize elik ediyor. Yak-

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

53/232

lak 40- 50 kilometre kadar bu hepbyle srecek. Belenceyi getikten sonragiderek daralan vadide seyrek ama nite-

likli ard ve mee topluluklar yaylyor.Burada manzara da giderek vahileiyor.Yolda otostop yapan bir obanla konu-uyoruz. Orman idaresinin kei yetitiri-ciliine kat yasaklar getirmesi blgeninen nemli ekonomik deeri olan keikltrn adeta yok etmi. Belencelioban bu durumdan olduka dertli. Or-

man idaresi her yeri tel rgyle evirdi.Dikenli teller evimizin snrna kadardayand diyor.

Kprayn Aksudan balayp Ma-navgat snrna kadar olan blm, Yu-kar Kpray Havzas olarak adlan-

drlyor. 26 ky barndran havzanntoplam alan 110 bin hektara yaylyor.Bu corafya, kuzeyden gneye doruher admda deien hareketli topografya,yksek tepeler, dev kayalklar ve derin

birok dereyle birleiyor. Bir zamanlar eldokumas halcln merkezi olan Ayva-lpnar, blgenin nemli yerleimlerin-den biri. Kprbandaki kahvelerdenbirinde mola verip aylarmz yudum-

#TXFTHKD8@RHMHMCMMCDG@KDMU@YFDHKLDXDMAHQFDKDMDJNK@Q@JQ@ONXTMK@QC@RDQFHKDMCH!TRDXHQKHJNXTMK@QXYXKK@QMBDRHMCDMRYKOFDKHXNQ

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

54/232

havzann kalbi olan Darbk veKasmlara doru gtryor. Yol boyuncak l k l d k

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

55/232

karlatmz kprler, ncidere ky-ne ve mahallelerine giden yollar anayolabalyor. ncidere Kprsn geince

yolun solunda kartal yuvas gibi yksek-lerde kurulmu Krz Mahallesindekibirka ev gze arpyor. Krz ziyaretetmek istiyoruz ancak hava kararma-ya balad iin nce bal bulunduuDarbk ky, ardndan da Kasmlaraulap geceyi burada geireceiz.

Kasmlar, srtn dalara yaslayp ayak-

larn Kpraya uzatm bir yerleim.zgn ta evleri ve dar sokaklaryla dik-kat ekici bir Toros kasabas. Kasmlarngneyindeki Fndk Mahallesini gein-ce balayan ve kefedilmeyi bekleyenkanyon, 22 kilometrelik uzunluuylalkenin en uzun kanyonlarndan biri.Kanyonun giriinde ykselen kayalkla-

rn grnts etkileyici. Bu kayalklardageyiklerin yaadn sylyor kyller.Birka yl nce geyik avlamaya gidengenlerden birinin kayalklardan de-rek ldn anlatyorlar. Batya dorugidildiindeyse Bucakdere kyne ula-lyor. Yaln kayalklara bakan yamacakurulan Bucakdere uzaktan baklncabyk bir ku yuvas gibi grnyor.

Kasmlarn kirazlar da nl ancakimdilerde eskisi kadar retim yaplm-yormu. Pazara ulatrmakta zorlan-yoruz. Havalar da bu yl ge snd. Es-kiden nisan sonunda kiraz yerdik, imdimays sonu oldu hl yiyemedik diyorreticiler. Kasmlar birka yldr yr-y tutkunlar ve doa sporcularnn

urak noktalarndan biri haline geldi.Bunun bir nedeni de ngiliz Yazar vegezgin Kate Clowun projelendirerek ha-yata geirdii St. Paul Yolunun, AntalyaAspendostan balayp Ispartann Yal-

*OQ@X'@UY@RMC@8QJ3QJLDMJKSQGJHL*@CMK@QS@Q@EMC@MHBQ@DCHKDMAHQLYHJ

Yabanc lkelerden gelenlerin ya-nnda Trk yryler de bu zgnbl i d i i l b l

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

56/232

blgenin mdavimi olmaya balam.Ancak krsal yoksulluun vurduu Ka-smlar ve evresi iin sevindirici olan bu

gelime imdilerde yerini endieye b-rakm durumda. nk Kpray ze-rinde ksa sre sonra inasna balan-mas planlanan Kasmlar Baraj ve HESprojesinin, blgedeki ok sayda kyolumsuz etkileyecei ve zengin doaldokuyu tahrip edecei kesin. Bu proje-nin yarataca olumsuz etkilere dikkat

ekmek ve blgenin deerlerini geleceetamak iin kurulan Yukar KprayKoruma Platformu tarafndan hazrla-nan bir rapora gre Kasmlar Baraj veHES Projesi, hem blgenin zengin biyo-lojik eitliliine zarar verecek hem de

vadiyi insanszlatracak. Rapora gre,yalnzca elektrik retme amacna hizmet

edecek olan proje kamu yarar asndanda uygun deil. Ancak Kasmlar ve dierkylerde barajn yararl olacan d-nen kyller de var.

Darbk kynde, muhtar MehmetAvcu da kylerinin baraj sular altnda

.KTJ*OQ*@MXNMTMC@MAXJAHQQL@JG@KHMCDJ@M*OQ@X@QSJQ@ESHMFRONQTM@TXFTMG@KDFDKHXNQ!TQ@C@Q@ESHMF@QKJK

@J@QRTRONQK@QNTMKTJK@X@A@MBSTQHRSKDQDGHS@ODCDMAXJAHQRDJSQG@KHMDFDKLH@KSS@@KSDODMKDQHMCDCYKDJ@M*OQ@XNJFDLDCDMSDJQ@QC@QJ@OYK@QMHHMDRNJTKTXNQR@C@

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

57/232

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

58/232

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

59/232

Kocasu gtrd yantn veriyorlarm.Darbknn biraz ilerisindeki Yal

Mahallesinde yaayan Kasap Hasannelinde bir drbn var ve yanndan hiayrmyor. Dedegl ve Kartoz dalarnabakan yamataki evinin verandasndandrbnle artk gidemedii uzak dalarizliyor. Bu dalarn kartalydm amaimdi eskisi gibi uzaa gidemiyorum.

Drbn, dalar yaknlatryor, ayamagetiriyor diyor. Yal Mahallesi asln-da Kasmlar ile Darbk kynn or-tak kulland arazileri ieriyor. YredeKprayn ikiye bld vadinin iki

Darbk kynde 83 yandaki Os-man resinle sohbet ediyoruz. Ky-llerin sylediine gre Osman Amcabirok tekerleme biliyormu. Birka ta-nesini sylemesini rica ediyoruz. Os-man Amca askerlik dnda kyden k-mam. Bir de genlik yllarnda zmirevresine zm kesmek iin gittiinianlatyor. ocuklar kente tannca o da

burada yalnz kalm. Elindeki denei-ne dayanarak babasndan rendii te-kerlemeyi sylemeye balyor: Kydenktm yaylaya/ Yaylada kaymak yedim/nip tekrar kye/ Hocadan denek ye-

/HRHCH@JDMSH2DKFDMHMYDQHMD

JTQTKLTKSMJ@X@JX2DKFDMHMLT@YY@LSHX@SQNRTC@KSMJ@X@JXMMS@LJ@KAHMCDXDQ@KXNQQJ@OK@MC@U@CHXHFKFDKDMCHQDM!NYATQTM#@XJRDKHXNQ

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

60/232

744m. tndeki ritimden dolaybyle sesleniyorlar. Alakarga, bayku vebaka birok ku iin yaanm hikyeleranlatlyor. Ancak en nemlisi baz ku-larn insandan trediine inanlyor. Badara den her yre insan gibi Glizarelik de birka kez Hzr grenlerden.Parmaklar alt taneydi, geldi yle ya-nma oturdu diye anlatyor.

Darbknden Krz Mahallesinedoru yola kyoruz. Krz, Dedeglneteinde nehirden yukarya doru da-lan evlerden oluan kk bir yerleim.Bugn geriye kalan 4-5 evde sadece 9

eini kaybettiini anlatyor. Banda srasra gm paralarn dizildii fes bii-mindeki balk, bu yrenin yal kadn-lar tarafndan halen kullanlyor. Gelinolduktan sonra taklan bu balklar ln-ceye kadar balarda tanyor. Kadnlarnekonomik durumlarna gre altn, g-m ya da bakr delikli paralarla beze-dii balklar mavi boncuklar ve deniz

kabuklar ile ssleniyor. Anlatldnagre onun evi de sualtnda kalacakm.Gzleri endieli, uzaklara bakyor ancakmetaneti de elden brakmyor Hr Tey-ze. Devlet bizi sokaa atacak deil ya,

*OQ@X5@CHRHMHM@@QMC@2DQHJHM!DKJRADKCDRHMCDXDQ@K@MMDLKH/@LGXKH@JDMSHRODMCNR@RTJDLDQKDQHHKD*OQ@XC@MRTFDSHQHKHXNQCT1NL@CDUQHMD@HSJDLDQKDQHMAHQJRLG@KDM@X@JS@

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

61/232

birbilerine hediye olarak gtrecek di-yen Mehmet Amcaya gre doadaki hereyin bir grevi ve anlam var. Her eyinbu dnyann arknn evrilmesinde birpay var, bizim grevimiz de burada ya-amak diyor.

Krzden bakldnda kardakiTota Yaylasnn karl srtlar grnyor.Buras blgenin kylerinden yzlerce

atn brakld dzlklere sahip olan biryayla. Totann arkasnda ykselen SarpDann gneybatsnda yer alan Beydil-li ky de blgenin en zgn yerleim-lerinden biri. Yakn zamana kadar yolu

Gvenme dnya malna bir gn lr-sn, darack kabri elbet grrsn. Yemekul hakkn bir gn verirsin szleriylezetliyor yaam felsefesini. Ben yaa-mm boyunca buna dikkat etmeye al-tm diyor, sakin ve zenli ses tonuyla.

Mehmet Demirba, saat tamir etme-yi kendi kendine renmi. Hi ustayannda almadm diyor. Yllar nce

gezmeye gittii zmir Fuarndan satnald kol saati bozulunca Stlerde birtamirciye vermi. Ancak tamir edilensaat daha yoldayken yine bozulunca apkurcalarken altrmay baarm. Son-

*OQ@X2DQHJDA@K

!N@YJDMSJXX@JMK@QMC@R@JHMAHQ@JK@SDJ@YC@MJCDMHYDCJKXNQ!TQ@C@AHQNJA@KJA@QM@ATKTMTXNQ

Burada bir sre nce balatlan eko-kyprojesi zamanla yerini ilgisizlie brak-m ancak yine de restore edilerek pan-

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

62/232

siyon hizmeti vermeye balayan birkaev blgeye gelen yrylere hizmet

veriyor.Beydillinin gneydousundaki bo-

zuk yoldan zikzaklar izerek aadakiKpraya iniyoruz. Yamurla kayantoprak ve kayalar yer yer yolu kapat-m ancak kyller aa ktkleriylebozulan yerleri onarmlar. Karayolununzerinde tahta bir kap bulunan ve Kate

Clowun ok sevdiini syledii ukur-ca ky yolundan Kesmeye ulayoruz.Yol boyunca Selgedeki Adamkayalar gibiilgin kaya oluumlar dikkat ekiyor.Kyn yaknlarnda Kpraydan yk-selen kanyona bitiik Pendelisios antikkentinin (Asartepe) Helenistik dnem-den kalma bir kalenin kalntlar zerine

kurulduu sanlyor. Antik kentteki oksayda kalntnn arasnda Medusa bakabartmal grkemli antmezar da var.Havzada yzlerce yldr kapal bir ya-am srdren blge kylerinin birougibi Kesmede de baz gelenekler varl-n srdryor. Bugn eskiye oranladeiim gsterse de Kesmedeki ky d-nlerinde sergilenen seyirlik oyunlarnamani izler tad syleniyor.

Havzann Isparta snrndaki son ky-leri olan Kesme ve ukurcay getiktensonra Manavgata bal Yeilba kyneulalyor. Yeilba ve evresi nesli tehli-ke altndaki kzl akbabalarn yaam ala-n olarak biliniyor. Buradan Kpraynbyke bir s izerek kvrld bl-

geye kurulan Deirmenz ve BykKanyonun hemen zerindeki altepe(Bulhasan) kylerine iniliyor. Deirme-nz ve altepe kyleri de Kasmlar Ba-raj ve HES projesinden etkilenecek olan

tannan 70 yandaki Nurullah Altnta,Eskikyde yaamn zor olduunu ancakdoktor yz grmediklerini anlatyor.

*DRLDJXMCDXDMHFDKHM9KE@JL@JXQDRDKFDKHMKHHMHFDKDMDJKDQFDQDHAHQRQDYDQHMCDM J@QL@X@B@J &MKJ

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

63/232

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

64/232

rehberlik yapan Erdin Barka, blgenin

geleceinin doa turizmi olduunu sy-lyor. altepenin bir dier geim kay-na ise birou yurtdna satlan Boz-burun Dann dousundaki tepelerdentoplanan yksek aromal kekikler.

altepenin gneyinde 12 kilometreuzunlua sahip olan Byk Kanyonagiren Kpray, Oluk Kprye kadar

kanyon iinde akyor. altepe Kanyonuolarak da anlan kanyon, yer yer 500ila 600 metrelik ykseklie ulaan ka-yalklaryla dnyann en iyi on kanyo-nundan biri kabul ediliyor. Kayalklar

ilettiklerini sylyorlar. Daha aada

nehir kysnda kurulan altepe kyprojeden dorudan etkilenmiyor ancaknehir kysnda arazilerde tarm yapankyller, HES iin kullanlacak olan su-yun kesilecek olmasndan endie ediyor.altepede ev pansiyonculuu ve yerel

RHLRHY*@MXNMC@M*DRLDUJHHMCDJ@M

@X.KTJ*OQ*@MXNMTM@FHQLDCDMMBDAHQgXDQJOQuXDFHQHXNQ!TQ@C@@XX@S@MJ@O@S@MS@JSKDKDQHMHM@Q@RMC@MXDQ@KSM@HMDM@XLDSQDRNMQ@SDJQ@QXDQXYMDJXNQ!TQ@RMDGQHMJ@QX@J@RM@FDHKDAHKDMCN@KAHQJOQRSSD*OQ@XC@RDQOLD@HKDA@KJC@STSTKTXNQ@KSS@

Yaznn Hikyesi

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

65/232

gakn zaman nce len bilimkurgunun byk ustas Ray Bradburynin Zen in the Art of Writing (YazmaSanatnda Zen) adl bir kitab vardr. yle der: Dnme! Dnmek yaratcln dmandr. Farkndalkskcdr. Bir eyler yapmaya alma. Bir eyleri yap! Bir de unu der: Aklmz dinleseydik, asla k olamazdk... Herzaman uurumdan atlamalsn, kanatlar sonradan kar! ou insan unu bilir ki, ak her eyin yantdr, bir ey

yapmann da tek nedenidir. Bu yzden de Ray der ki, Sevdiin ykleri yazmyorsan, yazma. Akl renmek iin,

kalbi yazmak iin kullanyordu Fahrenhayt 451in yazar Ray Brudbary Haftann gnn geirdii ktphanenin

Yazma Ak3

41&4331'-

nemli yaplarndan. Kprayn adda bu kprden geliyor. Ancak kpr-nn birka yz metre kuzeyinden vi-yadklerle kanyonu geecei belirtilen

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

66/232

yadklerle kanyonu geecei belirtilenAfyon-Alanya Otoyolu Projesi, blgeyi

tehdit eden yatrmlardan biri. Peribaca-larn andran Adamkayalar barndranSelge antik kenti (Altnkaya) evresi ileDelisarn ve Ballbucak tarihi ve doaldokusuyla blgenin en nemli ziyaretalanlar. Kprnn gneyinde yer alanBekonak ky ise rafting tutkunlarnarlyor. Ylda yaklak bir milyon turis-

tin ziyaret ettii blgenin tercih edilmenedenleri arasnda raftingn ilk srayalyor.

Bekonak hizasnda tekrar boaza gi-ren Kpray, gneyde Bucak geipZincirlida boazna, ardndan sularylabereket tad Serik ile Taal arasn-daki geni ovaya kyor. Bu blgedeyaz aylarnda balon turlar da yaplyor.Terziler kyn getikten sonra nehrinbatsnda yer alan Aspendos antik ken-ti, Kprayla anlan bir savaa da evsahiplii yapm. Akdeniz niversitesiEskia Dilleri ve Kltrleri BlmEmekli retim yesi Prof. Dr. Sencerahin, 467 ylnda Yunanllarla Pers-ler arasnda yaplan Eurymedon sava-

nn Kprayda yaanan bir donanmasava olduunu sylyor: Eurymedon,Eski Yunancada gzel akl su anla-mna geliyor. Halen de gzeldir ak.Antikada, bugnk Aspendos antikkentinin bulunduu blgeye kadar bunehrin zerinde gemi iliyordu. Yunan-llar Pers donanmasn burada bozguna

urattlar. Bir bakma donanmayla giri-lebilecek kadar geni ve tamacla el-

veriliydi Kprayn bu blm.Dokunarak getii corafyaya yaam

veren Kpray, ayn zamanda birokaamada olduunu sylemek ok zor.Ayrca korunmas gereken milli park s-

3+2*13.&1%82$15

2

a!,!2 d.#%3I.$%+I '" &I,42%$%. '%a-%-I "2!

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

67/232

a!,!2d.#%3I.$%+I'"&I,42%$%.'%a-%-I"2!

%&%30I,3%.5.&),4%2%$4!-!-%.$/!,(!--!$$%,%2,%-/$%2.&I,42%I,%-,%2I.$%.'%a-%$%.e2%4,$

///twitter.com/efespilsen

-2(+ +1

kprayrehber

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

68/232

-2(++1Yukar Kpray Havzasna

ulamak iin Isparta kent mer-kezindeki ky otobsleri ter-minalinden kalkan minibsle-ri kullanabilirsiniz. Havzannmerkezinde yer alan KasmlarBelediyesine ait otobs haf-ta iin her gn 13:30da Ispar-ta ky terminalinden hareketediyor. Hafta sonlar ise Aa- Yaylabel kynn Esenyeladl minibs yolcu olmas ha-linde Kasmlara kadar gtr-yor. Havzaya zel arala gitmekisterseniz, Ispartadan Eirdireulatktan sonra Eirdir k-ndaki Aksu-Stler levha-sn takip ederek Kasmlaraulaabilirsiniz.

Kprayn gneyinde yer

alan Kprl Kanyona ula-mak iin Antalya-Serikten kal-kan minibsleri kullanabilir-siniz. Serikten dzenli olarakkalkan minibsler, kanyonunmerkezi olan Bekonak ve Ka-rabk kylerine ulayor. Ancak

Antalyadan Taal kavanakadar Manavgat otobsleriylegidip buradan Bekonaka ulaan

aralar da kullanmanz mm-kn. zel arala gidecekseniz,Antalya- Manavgat yolundan Ta-al ynne dnerek Bekonak,altepe ve evresine ulaabilir-siniz. Bekonaktan Yeilba k-yne ulaan yolu izleyerek, u-kurca, Kesme ve biler yolunuizleyerek de Yukar Kprayaulaabilirsiniz. ok sk kllanl-

mayan yolun durumunu sor-makta yarar var.

KONAKLAMAYukar Kpray Havzasnn

Aksu blmn grmek iin

kerevit yiyebilirsiniz. Eer aus-tos ve eyll aylarnda blgeyegelirseniz 800 yllk gemii bu-lunan tarihi Eirdir Pnar Pa-zarndaki ak hava lokantala-rnda blgeye zg tandr keba-

bn tadabilirsiniz. Anadolununen eski pazarlarndan biri olanPnar Pazarnda, yredeki ky-lerde retilen rnleri de satnalabilirsiniz.

Kasmlardaki St Paul Yol

zamanda restoran hizmeti deveriyor.Suyungz Balk iftlii .....................................................................537-692 02 15

Kprl Kanyon evresi nehirkysndaki lokantalaryla yemeime sknts ekmeyeceinizbir blge. Karabk kyndekiEkomotel ayn zamanda bir lo-kantaya da sahip.

&$9+$"$*8$1+$1Yukar Kpray Havzasnda,

nehrin doduu ana kaynakolan Aksu ilesi snrlarndakiBapnardan balayp, Yeniar-bademli ilesindeki PnargzMaaras ve Aksu Zindan Ma-aras grlmesi gereken yerler-den. Tota Yaylas, Dedegl, Sarpve Kartoz Dalarnn yan sra

22 kilometrelik Kasmlar Kan-yonu doa sporlar iin idealolanaklar sunuyor. Stler ya-knlarndaki Adada antik kentive blgedeki muntazam Romayolu da grlmeye deer yerler-den. Otantik havasn hl koru-yan Kasmlar, Darbk, Kesmeve ukurca kyleri de blgeningrlmesi gereken yerleimleri.

Ayrca Kuzca ky yaknlarn-daki Kzlovada bulunan salmee topluluu ve bu blgedeher zaman grebileceiniz ylkatlar da ilgiyi hak ediyor.

Kprl Kanyon ksmndaise milli park evresindeki Selgeantik kenti ve Adamkayalar zi-yaretilerin gzdeleri arasnda.Barndrd biyoeitlilik ve do-

al oluumlarla Trkiyenin ennemli rekreasyon alanlarndanbiri olan milli park snrlarndakiToros servileri, altepe Kanyo-nu ve Tarihi Olukkpr mutla-ka grlmesi gereken yerlerden

bulunmuyor. Ancak blgede-ki kylerin birounda eski kyodas gelenei halen sryor.Eer konfor aramyorsanz kymuhtarlarndan talep etmenizdurumunda ky odalarnda da

konaklayabilirsiniz.Eirdir Lale Pansiyon ........................................246-311 24 06 / 542-241 72 13

Eirdir Kroisos Lake Resort Hotel ...................................................246-311 50 06Kasmlar St Paul Yol Pansiyon

1DRSNQDDCHKDQDJ@Q@FDHHMD@JG@[email protected]*OQJ@MXNMJMC@HJHX@J@XAHQKDSHQHXNQ

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

69/232

KEKOVA

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

70/232

nsansz vensana Yakn

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

71/232

Yalnz, insansz; grkemli gemi-i, kylarn dven sulara g-mlm. Denizi temiz, havastemiz, her yan prlt iinde.

l l b

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

72/232

rpertici sessizlii ile atsz bir tapna

andryor. Buras Kekova, ksa ve gn-birlik mavi yolculuklarn adas... ylebilinir. Ancak Kekovay ksa bir maviyolculua sdrmak mmkn deildir.Hele de bu muhteem yeryz cenne-tini yalnzca denizden kefetmeye kal-karsanz ok ey karacanz batansyleyelim.

Kekova, bugn Antalyann Demre(Kale) ilesine bal azn merke-zinde yer ald, evredeki ok saydakiantik kent ve koyu barndran bir blge-yi kapsyor. Blge bu ad, kyya paraleluzanan Kekova Adasndan alyor. Co-rafi zelliklerinden dolay TrkiyeninDalmaya tipi kylar olarak da bilini-yor. Yaklak 5 kilometrekarelik yzl-mne sahip Kekova Adasnda insanyaamyor. Lykia dilinde Dolichisteolarak adlandrlan adann yaz aylarn-daki ziyaretileri ise ounlukla tekneyolculuu ile gelen turistler.

Kekovaya ulamak iin Ka Limanya da Demredeki ayaz (Andriake)Limanndan kalkan gnbirlik tekneleri

ya da yine Ka ve Demre ynnden ula-an karayolunu tercih edebilirsiniz. Bizde bu kez karayolunu tercih ediyoruz.Mays aynn sonlarna yaklasak da Ka-Demre karayolundaki az-Kekovalevhasndan balayan ve yaklak18 kilo-metre sren yolculuk boyunca yamalarkaplayan kl katrtrnaklar hl etkile-

yici. Eski ad Sak (Scak) olan Klnlkyne doru uzanan yol boyunca mola

verip soluklanmak isterseniz, yre ky-llerince alba ya da alba ad verilenadaay ya da kekik toplayabilirsiniz. al-

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

73/232

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

74/232

kltre ve dile aktarlmasnn arpc birrnei. az kynn dousunda yeralan lahitler ve kyn iindeki kalntlarTheimussa antik kentinden bugne ula-an izleri tayor

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

75/232

an izleri tayor.

$KL@8@az kynde yaayan 80 yandaki

Akif Onaran ise ocukluunda babasn-dan rendii ya damtma iini baba-snn da Giritli bir ustadan rendiinianlatyor. Akif Usta 60 yldr bu ii ya-pyor; orman iletmesinin izniyle civar-

daki kyllerin toplad bitkileri satnalp kaynatarak imbikten geiriyor. Son-ra da kk ielere doldurduu elmayan her derde deva diyerek kkel tezghnda yre pazarlarnda satyor.Adaaynn kk bir elmaya benzeyentohumlarndan damtlan bu yaa yredeelma ya deniyor. Bildiimiz elma ile birilgisi yok. Gmbe, Elmal, Ka ve Demre

pazarlarnda sklkla karlatmz AkifOnaran, ilerlemi yana ramen yaptiten memnun olduunu ve lnceye ka-dar srdrmek istediini sylyor. Gele-neksel halk hekimliinin sk bavurulanyntemlerinden biri olan elma ya, AkifUstaya gre iyi bir gaz giderici: ocuk-larn karnna ve ayaklarnn altna sr-

lrse gaz kartr. Byklere ise kesmeekerin stne damla...

Klnldan sonra evreli kyndengeerek trmanacanz ksa yokuunardndan aza inerken greceinizmuhteem manzara iin hazrlkl olun.te karnzda ban denize sokmu devbir dinozor gibi uzanan Kekova Adas.

Solunuzda ise Simena antik kentiyle iie geen Kaleky. az, kara ve de-nizden blgeye ulaanlarn urak yeri.Giderek daha ok turist arlayan kynbirok eksii bulunsa da buradaki resto-

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

76/232

arasnda dolarken antamdan kar-dm yllar ncesine ait kartpostallarabakyorum. Koruma ve kullanma den-gesi arasndaki ince izginin ipinin ucu-nun bir hayli kam olduunun belgesi

en nemli zelliklerden biri de denizinmuhteem mavilii. Kekova ve evresi-nin birden fazla koruma emsiyesi ilekorumaya alnmas denizin rengini ko-rumasndaki etkenlerden biri saylabi-

*@Q@DLKHJ#DQDRHMHMLDMCDQDRKDQX@O@Q@JCDMHYDCJKCXDQCDJH@X@Y+HL@MUDJTLR@K*DJNU@MMDM@QOBMNJS@K@QMC@MAHQH4ETJS@HMBDTYTMDJKHXKD*DJNU@

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

77/232

gerekiyor. Hal byle olunca iyerinekma yapan bir iletmecinin yerinernein, kuzeni hapse giriyor ve kuzenehapis sresince baklyormu. Sonra birdieri onun yerine hapse giriyor ve bu

'@OHR-ADSHBurada ksa bir parantez ap blgedekoruma- kullanma dengesi konusundabulunan pratik zmlerden ksaca szetmek istiyorum. Kaleky ve azda

*@O@JKJXMMFMDXHMCDATKTM@MUDSDJMDKDQHMTQ@JMNJS@K@QMC@M&JJ@X@*NXTR@CDBDCDMHYHCDHKJXC@JHCDDQKDQHXKDCDDJHBHMSR@KFHQHHRTR@QMK@QLDY@QK@Q

kalntlar arpc grntler oluturu-yor. Antik dnemde Bat Anadolu ky-larnn urak limanlarndan biri olduubilinen Kekovada bugn sularn altndakalan dkknlarn bir zamanlar blge-

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

78/232

nin en deerli eyalarnn satld canlbirer alveri merkezi olduunu dn-mek insan rpertiyor.

Batk Kentin ardndan Tersane Ko-yundayz. Gn boyu gezmekten yorul-duysanz buras yzerek serinlemek iiniyi bir seenek. Tersane Koyunda antik-a ve Bizans dnemine ait ok saydayap kalntsna rastlamak mmkn. Bublgenin gemi ina ve onarm ss ola-rak kullanld syleniyor.

,DDKDQHM&KFDRHMCDYry seviyorsanz azdan K-

lnl kyne giderek, Lykia Yolundanyaklak 7 kilometrelik bir yryleAperlaiye ulaabilirsiniz. Aperlaiye de-

nizden gitmeyi tercih edenlerdensenizazdan bir tekne kiralayp yarm sa-atlik bir deniz yolculuuna kmalsnz.Biz Klnly geip Likya Yolunu belir-ten iaretleri izleyerek patikadan iniegeiyoruz. Eer bitkilerle aranz iyiyseyry boyunca size ok sayda trelik edecek. zellikle mor kl renk-

leriyle bolca Muscari (arapsmbl) g-rebilirsiniz. Ancak Aperlai yolunda enok karnza kacak olan trler prnal,itlembik ve ahlattr. Yol boyunca ant-sal boyutlara ulam prnal meelerininaltnda dinlenip eer ucuna ip bal birkova bulacak kadar anslysanz sarn-lardan su ekebilirsiniz. Yredeki o-

banlar, keileri ve kendileri iin hl busarnlardan ektikleri suyu kullanyor-lar. Yaklak1,5 saatlik yryn ardn-dan Aperlai antik kentinin kale surlarnaulayoruz. Hava birazdan kararacak. Bu

2TK@Q@&LKDM3@QHGKalekyden Batk Kente geiyoruz.

Kekova Adasnn kuzeybatsnda yeralan Batk Kentin, S 141 ylnda yaa-

nan byk bir deprem sonucu sularagmldn yazyor kaynaklar. Ancakuzmanlar, Lykial zenginlerce finanseedilerek yeniden ayaa kaldrlan liman

ve yaplarn, S 240ta yaanan ikinci b-

!KFDXD@CMUDQDM*DJNU@C@RM@TK@L*@KDJXUD@YC@MSDJMDKDQKDR@K@MXNQ3TQSDJMDKDQHMHMX@MRQ@A@KJK@QC@A@SJDGQHFQLDJ

X@C@3DQR@MD*NXTMC@CDMHYDFHQLDJHRSDXDMKDQH@C@X@S@XNQ!@KJKH@MLNSNQKTSDJMDRHHKD*@KDJXCDM*DJNU@A@SJDGHQXMMCDXNK@KXNQDMRSSDYLRJDKDRHLDUJHHMCDM2@J

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

79/232

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

80/232

Buraya Elektrik Gelmesin!imdilerde Sitarenin evlerini sata

karmlar. Acaba burada yaananlarn,bu sessiz tankln anlamnn farknda

olan yeni bir sahibi olur mu evlerin diyeiimden geirirken, Aperlainin Sitareyegre daha yeni olan sakinleriyle selam-layoruz. Rza Cce ve ailesi buradayaklak200 yllk ky evinde yayorlar.Onlar da Sitare gibi aslna uygun olarakdededen kalma eski oban evini restoreetmiler. Feyza Cce, kk ocuklar

Ada ile buraya altklarn sylyor. 34yandaki Rza Cce, be yldzl turiz-min tam gbeinde profesyonel olarakalrken keskin bir karar alp ailesiylebirlikte buraya atm kendini. Aperlai

bittii yerdeki o kk evlerden Sitarenin bir mr sdrd yaamalanlaryd. Bir nevi dervihane gibiydibu evler. Buraya boazda bir yal paras

harcadm derdi Sitare. Son yllarda bu-rada yalnz bana yayordu. Kendisininkulland fiberglas bir tekneyle ihtiya-larn Ka ya da azdan salyordu.Yapt resimlerde kk ve belli belirsizfigrleri sorduumda, Onlar talarniindeki kk cinlerim benim yantn

vermiti. Aperlai ve evresindeki ta-

larn, aalarn, bitkilerin ve her canl-nn bir btn olduuna inanan, insannkendi varln btn bunlarn stn-de grmesine fkelenen biriydi Sitare.Aperlai onun dalgal genlik yllarnn

*@KDJXMJTYDXCNTRTMC@2HLDM@*@KDRHMHM@QJ@RMC@XQDCDJHDMAXJ+XJH@LDY@QKTY@MXNQ8DHKX@L@K@Q@X@XKLK@GHSKDQY@L@MMUDCDEHMD

@UBK@QMMX@Q@SSS@GQHA@S@J@QMGK@X@JS@

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

81/232

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

82/232

iin ihtiyalarnn birou imdilik tek-neyle geliyormu. AncakCce ailesi ya-

va yava kendi ihtiyalarn retmeyebalamlar. Her trl sebze ve zeytin

(tabii ki zeytinya da) Aperlai topra-ndan elde ediliyor. St, yourt ve pey-nir retmek iin de kei yetitirmeyehazrlandklarn sylyor Rza. Ancaken nemlisi u ki; kendi elektriklerinikk bir rzgrglnn evirdii di-namodan elde ediyorlar. Tpk blgedebinlerce yldr olduu gibi yamur su-

larn da biriktirip kullanyorlar. Deni-zin getirdii ktk ve tahtalardan masave sandalye yaparak her trl nesneyiyeniden kullanlabilir hale getirerek ya-yorlar burada. yle ki baz sabahlar

ve daha ok kazanmay isteyenlerden de-il. Buradaki doay yaamak isteyenlergelsin diyor. yle ki elektrik ve su bu-lunmayan Aperlaiye elektrik gelmesini

istemediini sylyor. nk burayaelektrik gelirse herkes gelir. Buraya ilkgeldikleri gnlerde koyda dinamitle ba-lk avlandn ancak bununla mcadeleettiklerini anlatan Cce, lnceye kadaryaamak istedii Aperlaiyi korumak iinelinden geleni yapacan sylyor.

!TFM#DMHY-D&DSHQLH!@J@KLGeceyi Aperlaide geireceiz. Bura-

da gece gerekten benzersiz manzaralarsunuyor. Konfor dkn deilseniz k

*DJNU@3QJHXDJXK@QMMDMHXHJNQTMLT@K@MK@QMC@MAHQHMB@JAKFDHHMSDGKHJD@MK@Q@KXNQ@Y8@S+HL@MM@CDLHQKDLHSDJMDKDQHMXDKJDM

CHQDJKDQHCDHK@L@STQHYLUDHM@@SRDJSQMMC@X@MKL@YA@RJRATFYDKKHHSDGCHSDCHXNQ

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

83/232

olan kentlerden biriydi. Aperlaiden geri-ye kenti kuatan surlar ve limandaki ya-plar dnda Bizans dnemi ve sonrasnaait ok sayda yap bulunuyor.

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

84/232

*XC@JH2NM*@KDKekova, tm zgn yanlar ve sa-hip olduu biyolojik zenginlikle hiabartsz Trkiye kylarnn en iyi ko-runmu alanlarndan biri. Bana greanakkaleden skenderuna kadar k-ylarmzda betonlamadan en az na-sibini alan blge. Bir nevi son kale.Ancak btn bunlar blge iin tehlikeanlarnn almad anlamna gelmi-yor. Turizm ve inaat sektrnn daya-nlmaz basks, birok adan korumaaltnda bulunan blgeyi tehdit eden ennemli faktr. hracata dayal tek tiptarm modelinin dayatt seraclk dayre insannn son yllardaki en nemlieilimlerinden biri olmaya balaynca

Kekova blgesi iin tehlike anlar al-maya balam. Kapakl, Klnl ve ev-reli kyleri son on ylda adeta tarmdakiplanszln arpc sonularn yanstanseralarn istilas altnda.

1990da doal sit alan ilan edilen bl-gede ayrca arkeolojik sit ve zel evrekoruma blgesi (K) statleri bulu-

nuyor. K kurumu ile WWF arasndahazrlanan protokolle yrtlen DenizYnetim Plan Uygulamas (MEDPAN)Projesi, denizel biyolojik eitliliin tes-piti ve gelecee aktarlmasna ilikinnemli bir adm olarak anlabilir. Ancak1989 ylnda kurulan K kurumunun,getiimiz yl karlan kararname ile

kapatlarak tm grev ve ilemlerininevre ve ehircilik Bakanlna devre-dilmesi, blgedeki korumaclk anlay-nn geleceine dair endieleri arttryor.Bu tr endieler pek de haksz saylmaz

edilen boya ile renklendirildii syle-niyor. Aratrmac yazar Tayfun Er, Er-guvaniler kitabnda Bizanstaki soylulukve iktidar ilikisi zerinden gnmze

uzanan iktidarn sreklilii kavramnuzun uzun anlatr. Bazen bir salyangozunkabuunda balayan hikye, sosyalbilim-lerin zmleme arac olarak tarihe kaytderken, iktidar tutkusunun da binlerceyldr deimeden srp gittiini iaretediyor. Bugnk Aperlaideki kalntlarnarasndan kyya indiinizde akllarn

ve kumlarn arasnda iktidar simgeleyenrengin kayna olan deniz salyangozukabuklarna rastlamanz mmkn. Sime-na, Apollonia ve sindann dhil olduudrtl bir federasyonun ban ekenAperlai, Lykia Birliinde temsil hakk

*DJNU@AKFDRHMHMS@QHGRDKRHLFDRHK@GHS#DMHYHFYKDXDMASMX@L@K@QK@GHSKDQKDCNKT2HLDM@MDJQNONKMCDJHAT+XJH@K@GHSHUDS@QHGDS@MJKJDSLDCDNM@DKHJ

DCDMX@KAHQYDXSHM@@BXKCYK@QM@KSMC@AHQFDBDC@G@FDHQHXNQ

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

85/232

-2(++1

kekova rehber

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

86/232

Antalyann Demre ilesinebal olan Kekovaya Ka ya daDemredeki ayaz limanlarn-dan gnbirlik tekne turlarnnyan sra Kataki otobs ter-minalinden kalkan minibsler-le de ulalabiliyor. zel aralagitmek isteyenler Ka-Demrekarayolundan 18 kilometrelikmesafedeki az kyne ula-

p, buradan blgeyi gezebilir.

KONAKLAMAaz ve Kaleky ev pan-

siyonculuundan butik otelle-re kadar konaklama asndanolduka zengin seenekler su-nuyor. Daha sakin bir dinlenceistiyorsanz Kekovay kubakgren Hoyran kyndeki ta ev-

leri de tercih edebilirsiniz.az Likya Pansiyon ..................................................................533-462 85 54az Kekova Pansiyon ................................................................242-874 2259

Kaleky Kale Pansiyon ..................................................................242-874 21 11

Kaleky Mehtap Pansiyon .........................242-874 21 46 / 535-592 12 36

Kaleky Simena Pansiyon ..........................242-874 21 10 / 532-779 04 76

Hoyran Wedre Evleri ...................................242-875 11 25 / 532-291 57 62

YEMEKKekova evresi zellikle de-

niz rnleri iin ideal bir blge.Ancak iftlik balndan ho-lanmyorsanz sipari verme-

den nce bunu belirtmelisiniz.azda gnlk tekne turlar-na hizmet veren restoranlarnbirou ak bfe hizmet veri-yor. Ancak alacarte mn hiz-meti de veriyorlar

bir tiyatro bulunur. okkenarlve dikdrtgen biimli yerel ki-retandan yaplma kent suru,akropolisi evreleyen tepedendenize dikey olarak iner. Orta-a kalesine doru trmanrken,biri Idagros olu Mentora aitolan yaztl iki lahite rastlars-nz. Kentin birok yerinde ouokkenarl ta rgsyle yapl-m zel kiilere ve kamu bina-larna ait kalntlar bulunur.

Teimioussa (az): az

kynn hemen dousundakiyerleimin renyerinde bulunanbir yazttan antikada bir kentdeil ynetimsel adan bir kyolduu anlalyor. Kentin He-lenistik ve Roma devirlerinden

kalma, kayaya oyulu, ahap ko-nut mimarisinden esinlenerekyaplm ev ve lahit tipli antsalmezarlar grlebilir.

Aperlai: Katan aza ge-linirken nce Sak Yarmadasile karlalr. Sak Yarmadaskstanda, Sak/Klnl ky-nn yaklak 5 kilometre g-neyinde, deniz kysnda bugnSak skelesi adyla anlan yer-de kuruludur. Roma ve Bizansdevirlerinde Aperlai adn alan

kent S 9. yzyla kadar Lykiaeyaletinin piskoposluk merkez-lerinden biriydi.

Apollonia: Sak Yarmadaskstanda, Scak/Klnl ky-nn gneybat bitiiinde yak-

sonbaharda ideal olan LikyaYolu yryleri de ok say-da seenei bir arada sunuyor.Sualt tutkunlar iinse blgetam bir cennet. Batk ehirler,amforalar ve sualtnn zengincanl eitlilii blgeyi dal tu-rizmi asndan cazip klan et-kenler. Tarih ve arkeoloji tut-kunlar iinse St. NicolausunDemredeki kilisesi ve kazlardevam eden Myra antik kentigrlmeye deer. Ayrca antik

limann bulunduu Andriake(ayaz) Roma dnemindenkald belirtilen silolar ve dierkalntlarla dikkat ekiyor.

Simena (Kale ky): Aper-lai Birliinin drdnc yesi

*DJNU@C@RMMJTYDXA@SRMC@JH!@SJ*DMSHMJ@KMSK@QRT@KSMC@HYKDMDAHKHXNQ8@OJ@KMSK@Q@LENQ@K@QUDC@G@ODJNJ@MSHJDRDQJDMSHMAHQY@L@MK@QMDLKHAHQKHL@MNKCTTMTFRSDQHXNQ

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

87/232

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

88/232

JARAVALAR

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

89/232

Gizli ve plakBelki 50 binyldrAndaman Adalarnda zgrceyayorlard. Mutluolduklaryaambiimlerini deitirmek akllarna bilegelmiyordu. HintOkyanusunun

birparasolan BengalKrfezinin ortasnda koruma altndaydlar. Amauygarlkoraya dageldi ve Jaravalar emberiine ald.89(2$+"-**23$+%.3.1%+1.+(5($1!+(2$

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

90/232

MC@L@MC@RMC@)@Q@U@K@QMX@@CAKFDXDFHQHNQL@MMHHMCDMUDX@@C@MMFMDXR@GHKHMCDMX@OK@AHKHXNQ&DLHSD)@Q@U@K@QK@SDL@R@FDLDJHRSDXDMGJLDSFQDUKHKDQHUD@Q@SQL@BK@QFDMDKKHJKDJXC@MSDJMDX@C@R@MC@KHKDAKFDXDFHSLDXH SDQBHG DCHXNQK@QC MJ JDMCH

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

91/232

FHSLDXHSDQBHGDCHXNQK@QCMJJDMCHNQL@MK@QMC@)@Q@U@K@QK@J@QK@L@MMSDGKHJDKHNK@AHKDBDHMHCMXNQK@QC%Q@MRYENSNQ@EAHQJ@XKMBDATXNKTFHYKHBDFDDQDJ)@Q@U@K@QMFHYKHCMX@RMENSNQ@EK@C

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

92/232

kulbelerde kalyorlar ve bir blgede avhayvan ya da bitki azalnca baka birblgeye gyorlar.

umduu ey, ormann ortasndan geenbu anayolda, adann en eski halk olanJaravalard. Kendileri gibi olmayan bir

MC@L@MUD-HJNA@QAHQNJJJ@C@C@MNKTTXNQ!T@C@K@QMA@YK@QMC@JHLRDX@@LXNQ )@Q@U@K@Q FHAH NQL@MC@

yaayan ilkelleri grmekti. Jaravalarnblgesinden ktktan sonra o gn zi-yaret edeceimiz maara oluumlarnagittik, akamst bakente dnmek iinayn yoldan geri dnmemiz gerekiyor-du. Yol kapanmadan nce gene konvoyagirdik ve ormann derinliklerinde ilerle-

*QLYJTL@O@Q@R)@Q@U@K@QMCCMX@HKDSDL@RMMRHLFDRHG@KHMDFDKLHKHXKK@QC@

/NQS!K@HQHMDSQ@EMC@JHNQL@MKJ@K@M G@OHRG@MDCDJH L@GJLK@Q@

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

93/232

girdik ve ormann derinliklerinde ilerlemeye baladk. Bu sefer otobsn iin-de ayn heyecan yoktu, herkes scaktanyorulmu uyukluyordu. Zaten hava dakarard kararacakt.

Tam bu sralarda uzakta, yolun tamortasnda bir karart grr gibi olduk.Otobs ayn hzla devam ettii iin ka-

rartya yaklatnda ancak ani bir frenledurabildi. Yolun ortasnda kollarn ikiyana am, srtnda oku ve yay, zerin-de giysisi olmayan fakat vcudu ve kol-lar, eitli sslemelerle bezeli bir Jaravaerkei duruyordu! Otobs durdurmakistedii belliydi. Zaten durmazsak ona

arpp gememiz gerekecekti. Herkes a-rmt, ofr ise panik halindeydi. So-nunda otobs durdu. Adam otobsn

gremeyeceimizi sordu:-Onlarn ne zaman yol kenarna ka-

ca belli olmaz. Bu saatte balk tutuyor-

@K@MG@OHRG@MDCDJHL@GJLK@Q@SDLHYKDSHKHXNQ@L@NMK@Q@C@XDQKHKDQS@Q@EMC@MAHQNJR@KCQNKTXNQCT,@GJLK@QMANXTMK@QMC@JHLDS@KG@KJ@K@Q@UDRSKDQHMCDJHJQLYFHXRHKDQDXDQKHKDQHMHKFHCTXCTTMT@MK@X@M'HMCHRS@MGJLDSH)@Q@U@K@QK@SDL@R@FDLDJHHMX@OSFHQHHLKDQCDGDOJQLYJTL@

O@Q@K@QMGDCHXDNK@Q@JFSQC!TJTL@K@QR@XDRHMCDXDQKHKDQHMADKJHFHXRHFHXLDJHHMgLNCDQMuCDSKDQHDCHMDAHKDBDJKDQHMHTL@MGJLDSGDOX@MKLSMJ)@Q@U@K@QATJTL@O@Q@K@QXK@JDMCHKDQHMDS@JK@QX@OOO@Q@K@QA@K@QM@X@C@UBTSK@QM@A@K@X@Q@JRRHHMJTKK@MXNQCT

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

94/232

zamandr vard. Hibir eyden haberleriyoktu diyemeyiz.

-Jaravalarla kurulan ilikiler ne zaman

da, canm ok actmt.Ertesi gn adann yerli halklarnn

haklar iin savaan gazeteci Denis Giles

MC@L@MC@RMC@JH@M@XNKG@JJMC@XKMC@XJRDJL@GJDLDS@Q@EMC@M)@Q@U@K@QMG@X@SM QHRJD RNJSTT

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

95/232

be alt yl nce de 42 Jarava ocuu k-zama yakaland ve hastaneye kaldrld.Yetkililer olay rtbas etmeye alyordu

etkiledi onlar?-Bu yol sayesinde yabanclar orman

kesmeye, yasad avlanmaya ve Jara-

MC@L@MC@RMC@JH@M@XNK)@Q@U@AKFDRHMCDMFDSHHHHMXDQKHKDQHMG@X@SMNKTLRTYDSJHKDLDXD A@K@C !T XNK

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

96/232

bahelerine istedikleri zaman girip muz-larn ya da astklar kyafetleri alma-sndan ikyeti. Oysa onlarn hrsz-lk olarak nitelendirdii bu davranJaravalar asndan ok normal nkmlkiyet gibi bir kavramlar yok. ZatenJaravalar da kendi blgelerine yaplanbu igalden ikyeti. Kimi kylerde in-sanlar korunmak iin evlerinin etrafnelektrikli tellerle eviriyorlarm ve buekilde birok Jarava lm.

Ancak bu atmalar Enmei adl birJarava ocuun Port Blaire gtrlme-

Andaman anayolunun kapatlmas veJaravalarn blgesinde yasad avclndurdurulmas kararn ald. Jaravalar vedier yerli halklar iin sevindirici olanbu durum aradan geen 10 yla ramenbugn hl uygulanmad ve Andamananayolu u an yasad olarak ara trafi-ine hl ak. Yola giri k polis kont-rolnde ve Jaravalarla iletiime gemekyasak, ancak gene de bu yolun Jaravala-rn hayatn her anlamda olumsuz etki-ledii bir gerek. Hatta bu yolun oradanbu ekilde geirilmesi dpedz onlarn

)@Q@U@K@QS@QLX@C@A@GDBHKHJX@OL@CJK@QHHMQMXDSHSHQLHXNQK@QMB@JNMK@QK@SDL@R@FDLDJHHMFDKDMJHHKDQFDMDKKHJKDLTYGHMCHRS@MBDUHYHFHAHLDXUDKDQHGDCHXDNK@Q@JFDSHQHXNQK@Q)@Q@U@K@QMBHU@QJXKDQCDJHA@GDKDQCDMLTY@KL@K@QUDATMC@MCNK@XJXKKDQKD@SL@X@@L@K@QRJQ@RSK@M@MAHQCTQTL*XKKDQHM

gGQRYKJuNK@Q@JS@MLK@CATG@KYDKLKJHXDSJ@UQ@LNKL@X@M)@Q@U@K@QHHMMNQL@K

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

97/232

tanmaya alyorlar.Bugn hl zaman zaman atmalaryaanyor. Bundan birka yl nce kaakavclardan iyice rahatsz olan Jaravalar,topraklarndaki bir kaak avc grubunuyakalayp aaca balam ve bekileredurumu bildirmiler. Daha sonra ayn yliinde kan bir atmada da Jaravalarbir kaak avcy ldrm. Bu olaydanhemen sonra avclar da 18 yalarnda birJaravay ldrm.

Bu konuda ne yaplabilecei hakkn-da farkl fikirler var. Kyllerin ou

)@Q@U@K@QNQL@MMHHMCDFDQAHQDJHKCDX@XNQK@Q#HDQ@UBCDQKDXHBHSNOKTKTJK@QC@NKCTTFHAHAHQAKFDCD@UG@XU@MK@QX@C@AHSJHKDQ@Y@KCY@L@MNQL@MMA@J@AHQXDQHMDFDCDM)@Q@U@K@QJ@KBDUKDQHM@DSLHXNQ!TMTMXDQHMD@@K@QC@MUDX@OQ@JK@QC@MX@OSJK@QJTKADKDQCDJ@KXNQK@QRSSD)@Q@U@SNOQ@JK@QMNQS@C@MX@Q@M@M@XNKANXTMB@XDQKHUDX@A@MBSTQHRSKDQHTX@Q@MS@ADK@K@QXDQ@KXNQ*NMUNXX@OKL@RENSNQ@EDJHKLDLDRHJTQ@KK@Q@TXL@X@MMHGA@QDCHKLDRH)@Q@U@K@Q@XHXDBDJUDQHKLDLDRHFHAHJTQ@KK@QRJRJX@TXFTK@MXNQ@KSS@

ehirlere yerletirmek bir sutur!Yerlileri tamamen teki olarak gr-

mek tarihte de sk rastlanan bir durum-du. rnein 1970te kyller iki Jaravaerkeini yakalayp bakent Port Blairdeyetkililere teslim etmiti. Burada hapis-

hanede tutulan Jaravalara giysiler veril-i tl i d i l l l t

Son olarak2010 ylnda bir milletve-kili Jarava ocuklarnn ailelerinden al-narak okula gnderilmeleri gerektiinisylemiti. Jaravalarn bir an nce asimi-le edilip, iinde bulunduklar ilkel tadevri hallerinden karlmasnn zorunlu

olduunu syleyen politikacya dnya-bi k i d t t kil l

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

98/232

mi ve stlerinde incelemeler yaplmt.Benzer durumlar ne yazk ki dnyannbirok yerinde daha nce yaand. Ken-di topraklarnda bamsz olarak doaile i ie yaayan birok topluluk aagrlerek gelime ad altnda zorla yer-lerinden edildi ya da soykrma urad.

Bu bak asnda elbette teknoloji vegeliimi her zaman stn grmenin et-kisi vard.

Oysa Jaravalar gibi bamsz yaayanbirok topluluk modern dnyann aslatahmin edemeyecei derecede ileri bil-gilere sahip. Bu topluluklar, yaadklarevreyi ve doay ok iyi tanyorlar ve

orman hakknda bugn bilimadamlarn-dan ok daha detayl ve gelimi bilgiyesahipler. rnein, blgede 2004 ylndayaanan tsunami srasnda birok kii

nn birok yerinden sert tepkiler gel-miti. ocuklarn modernletirilmesi veeitilmesi dncesi aslnda Kuzey Ame-rika yerlilerine uygulanm ve birokocuu, hatta toplumun geni kesiminiolumsuz etkilemiti. Ayn uygulamanngnmzde dnlmesi yerli haklar

asndan byk bir trajedi.Jaravalar konusu btn dnyay il-

gilendirir hale geldiinde, baka yerligruplar da tepkilerini gstermiti. Bre-zilya Amazonlarnda yaayan Yanamo-milerin lideri Davi Kopenava yle de-miti: ok ok kt bir fikir. Jaravalarnevi ormandr. Orada kendi topraklarn-

dalar ve kendi gelenekleri, kltrleri var.Eer hkmet ocuklar ailelerinden ay-rp okula alrsa, kltrlerini kaybedecek-lerdir. Jaravalar zorla ormandan ayrp,

)@Q@U@FDMKDQHCCMX@HKDSDL@R@FDLDJNMTRTMC@X@KK@QC@MC@G@HRSDJKHM@XNKTMX@@CJK@QNQL@MMHHMCDMFDLDRHMCDMRNMQ@RJRJXNKJDM@QM@J@MFDMKDQXNKC@MFDDMKDQKDHKDSHHLJTQL@JS@MGNK@MXNQMB@JADKKHAHQRQDRNMQ@XNK@NK@MHKFHKDQHMHJ@XADSLDXDA@K@CJK@QC@FYKDLKDMLHRSSD)@Q@U@K@QMDUHNQL@MNKL@RM@

Q@LDMNJX@MTRJXRMC@X@@CJK@[email protected]@MTRS@MSTSSTJK@QA@KJUDJ@OKTLA@@FHAHCDMHYB@MKK@Q)@Q@U@K@QMRNEQ@RMC@MDLKHAHQXDQSTSTXNQ@KSS@

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

99/232

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

100/232

kendi topramzda istenmeyen misafir-ler olmutuk!

Jaravalar u an topraklarndan uzakdeiller ancak yaamalar iin gerekli

olan avlar bakalar tarafndan aln-yor ki bu da uzun vadede onlar bamlhale getirecektir. Ayn bizim bamzageldii gibi alkol, ttn, cinsel istismar,dardaki insanlar tarafndan ve hattakimi zaman hkmetin onlar korumasiin grevlendirdii insanlar tarafndanyaygnlatrlyor. Kendi ac hikyemizinaynsnn gzlerimizin nnde Jarava-larn bana geliini izlemek ok zc.Eer Hindistan hkmeti sadece bizimhalkmzn bana gelenlere bakarsa, okge olmadan bir eyler yapmas gerekti-

hayatn kaybederken, adada yaayanyerli halklarn ou zarar grmemi-ti, nk felaketi nceden anlayp yk-sek yerlere kamlard. Bu da eitilmesi

gerektii dnlen ilkellerin aslndaevrelerini ve doay ne kadar iyi tan-dklarnn bir gstergesi.

Ayrca Jaravalar gibi avc derleyicitopluluklar genellikle eitlikidir, yanitoplum iinde herhangi bir hiyerari yada liderlik yoktur. Bu da ok zel ve dersalnmas gereken bir kltrn oluumu-na sebep olmaktadr.

Jaravalarn u an iinde bulunduuduruma, gemite benzer eyler yaamdnyann eitli blgelerindeki yerli top-luluk liderlerinden de tepkiler geliyor.

MC@L@MMAKFDRDKA@JDMSH/NQS!K@HQCDMDMJTYDXCDJH#HFHKOTQJDMSHMDFHCDMNSNAR)@Q@U@K@QMNQL@MMMNQS@RMC@MFDHXNQ8NKYDQHMCDNSNARA@YDMRDXX@Q

JOQKDQH@XNQA@YDM@Q@A@KU@OTQK@Q@AHMHXNQ

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

101/232

&MLYCDX@R@CNK@Q@J@Q@SQ@EHHMD@JMC@L@MC@RMC@JH@M@XNK@FHQHONKHRJNMSQNKMCDX@OKXNQ&MM@MB@JADKKHR@@SKDQHMCDONKHRDKHHMCDJHJNMUNXK@QK@XNK@FHQDM@Q@K@QHHMAHQNJX@R@JU@Q*@OMMFHQHHMCDJHS@ADK@C@@Q@K@QMCTQL@RMM)@Q@U@K@QMENSNQ@EK@QMDJLDMHMNMK@QK@

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

102/232

atarak onlara hayvanat bahesine ya dasafariye gitmiler gibi davranyorlar. Buyiyeceklerden almaya alrken araba-

larn arpt ocuklar var. Bu tam an-lamyla bir insan safarisi ve daha sonraortaya kan olaylarla blgedeki polisinde rvet alarak turistlere Jaravalar gs-termek iin anlat ortaya kt.

-Bu ok trajik bir olay.-Evet, maalesef yle. Jaravalarn d

dnya ile temas elbette olacak, ancak butemas kendi istedikleri ekilde ve kendihzlarnda olmal!

Denisten ayrldktan sonra adannbaka yerlerine gitme vaktimiz gelmiti.Ancak tm bu anlatlanlar ve anlat-lanlarn da tesinde kendi gzlerimizinnnde olan o olay bizi gerekten oketkilemiti. Jaravalarn blgesinden ge-erken grdmz o adamn ifadesi bir

trl gzlerimin nnden gitmiyordu.Aslnda o ifade tm bu anlatlanlardanok daha fazla eyi anlatyordu. O gnormann ortasnda srtnda oku ve yay

olay tur irketlerinin Hintli ve yabancturistleri blgeye kaak olarak gtrpbu iten para kazanmaya almas bo-

yutuna geldi. Hkmet bunu engellemekiin yeni yasaklar getirse de, anayol hlkapatlmak bir yana, gitgide youn birtrafii barndryor.

-Yani yoldan geen turistler sorun ol-maya m balad?

-yle dnebilirsiniz, Jaravalarnyzlerce hatta binlerce yldr yaadyurtlarnn ortasndan birdenbire biranayol geiyor, onlarca arabann ok yo-un getii bir anayol. Bunun yanndayoldan geen otobslerden inen turistlerJaravalara biskvi, eker gibi yiyecekleri

SDL@R@FDLDMHMX@C@NMK@Q@GDQG@MFHAHQXHXDBDJX@C@HDDJUDQLDMHMX@R@JNKCTTX@YXNQMB@JSLATX@R@JK@Q@Q@LDMAKFDCDJHONKHRKDQHMQUDSJ@QKMC@STQHRSKDQH)@Q@U@K@QMX@MM@FSQCAHKHMHXNQ

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

103/232

ANDAMANIN YERLLERAVCI DERLEYC TOPLULUKLAR

Andaman Adalarnn asl sahibi olan yerli halktan bugn sadece drt grup

kald. Bunlar Jaravalar, Byk Andamanllar, Ongeler ve Sentilisler.

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

104/232

Bengal Krfezinin gney-

dousunda yer alan Anda-

man ve Nikobar, Hindistana

bal ada gruplardr. NikobarAdalarnda yaayan birok yerli

grubu vardr ve bu insanlara

genel olarak Nikobarllar de-

nir. Nikobar Adasndaki yerli-

lerin adaya sonradan geldikle-

ri dnlmektedir. Andaman

Adalarnn asl sahibi olan yerli

halkn ise yaklak 60 bin yldr

adada yaadklar dnlyor.

Bugn Andaman Adalarnn

yerlilerinden sadece drt grup

kald. Bunlar Jaravalar, B-

yk Andamanllar, Ongeler veSentilisler.

Smrge dneminde ngiliz-

ler ve daha sonrasnda da Hin-

distan hkmeti tarafndan

zorla yerletirilen bu topluluk-

lar baklklar olmayan hasta-

lklar ve hayatlarndaki drama-

tik deiiklikler yznden ne

yazk ki u an neredeyse tama-

men yok olacak noktada. Onge-

ler 1900lerde 670 kii iken bu-

gn saylar 100den az. ngiliz-

ler tarafndan 1867 ylnda ya-plan bir ekspedisyonda birok

Onge ldrlm. Gnmzde

Kk Andaman Adasnda bir

rezervasyona yerletirilmiler

ve daryla iletiimleri yasak.

Byk Andamanllar ise 1840ta

5 bin kiiyken bugn 41 kiiler

ve ayn ekilde kk bir ada-

ya yerletirilmiler. Tamamyla

hkmetin yapt yardmlara

baml halde yayorlar.

Bugn hl yaayan bu top-

luluklardan sadece Jaravalar veSentilisler hl ormanda bam-

sz bir ekilde yayorlar ancak

Jaravalarn da durumu u an

tehlikede. Jaravalar yaklak

250-300 kiiler ve ormanda ya-

yorlar. Genelde ok ve yay ile

yabani domuz avlyor, balk ve

kaplumbaa gibi deniz hayvan-

lar yakalyorlar. Ayrca orman-

dan eitli kk ve bal topluyor-

lar. Ancak d dnya ile orman-

larnn ortasndan geen anayol

yznden zorunlu bir iletiime

geen Jaravalarn da hayatlar

risk altnda.

Bir dier Andaman toplu-

luu Sentilisler ise AndamanAdalarnda henz kontaa ge-

ilmemi tek topluluk. Kendi

adalarnda yaayan Sentilisler,

hkmetin birok kez iletiime

gemeye almasna ramen

yabanclara ok ve yay ile sald-

rarak verilen hediyeleri de geri

eviriyorlar.-HJNA@QC@K@QM@FHQHX@A@MBK@QHHMCD'HMSU@S@MC@K@QHHMCD X@R@J .Q@MM XDQKH

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

105/232

3@QHGHXYXK@J@C@QTY@M@M*@RS@LNMT*@KDRHHKLDQJDYHMHMRDLANKCTQTLTMC@*@KDMHMDSDJKDQHFDKDMDJRDKLHL@QHCNJTMTMJNQTMCTT@K@MK@QMA@MC@FDKHXNQ!TQ@C@RHUHKLHL@QKJQMDJKDQHMHMX@MRQ@AHQNJCHMHX@OU@Q

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

106/232

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

107/232

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

108/232

Ilgaz Da Milli Park, Kastamonudakiilk bylenii salyor. Alt kretase dne-G

kkuann bir ayan daya-d yer Kastamonu. Tarihin,

DXG@A@M5DKH*KKHXDRH*@RS@LNMTHKLDQJDYHMHMMDLKH

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

109/232

mezarlarn, Paphlagoniann yerel kral-larnn Gkrmak, yani antik AmniasVadisi boyunca uzanan izlerini gr-yorum. Bu kalntlar, Kastamonunun,Anadolunun en eski kent merkezlerin-den biri olduunu gsteriyor.

Kent, KaraomakDere yatann heriki yannda ykselen tepelerdeki teras-lar zerine konumlanyor, yamalardan

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

110/232

a e e o u a yo , ya a a daaalara doru bir zaman geidi gibiiniyor. Ykseklerdeki tarihi kent dokusu,aalara doru amzn karmak mi-mari yapsna doru biim deitiriyor.Kastamonu, kalesiyle Bizansa; darifa-

syla obanolu Beyliine; klliyeleriyleCandarolu Beyliine; emeleri, says400 bulan konaklar, medreseleri vedaha nicesiyle Osmanlya uzanyor. Bukk kent merkezinde 2 bin 500 yladmlamak hayret verici.

Her kesine tarih sinmi bu yerle-im ayrca ada mimarinin de gzel

rneklerini barndryor. Mimar Ve-dat Teke ait hkmet kona, MimarKemaleddine ait olduu sylenen arke-oloji mzesi gibi yaplar buray gerek-ten ayrcalkl klyor.

Kale, belki de Kastamonunun ennemli simgesi. Aratrmalar sur yaps-nn S 9. yzyla kadar indiini gstersede kale, Bizansn imparatorluk ailele-rinden Komnenoslarn ata oca olma-syla nem kazanyor. Kale ayrca kentiin nemli bir efsaneye, Trk akn-c komutanna gnl veren Monininhikyesine mekn olmasyla nem ta-yor. Kent, Bizans kaynaklarnda S11. yzylda Castamon olarak gese deismin kkeniyle ilgili masum bir ina-

n da var. Buna gre kuatma srasndaTrk komutanna vurulan Moni, kalekaplarnn anahtarn gizlice Trklereulatrr. Trk birlikleri kalenin iine

*@RS@LNMTHKHMHMFMDXAKLMCDATKTM@M(KF@Y#@M@CNKTMTMDMGDXADSKHXJRDKSHKDQHMCDMAHQH#@MDMXJRDJMNJS@RR@Q@LUDFJM@QK@QMXDQ@KCNQL@MK@QMDUQDKDCHHAHMLDSQDKHJ!XJ'@BDS3DODRH

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

111/232

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

112/232

yat gibi mrn hep doduu kenttebulunuyor. Banklarn zerine oturmuYC@U@XHKDRHMHM3NOTJ

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

113/232

erien birok zanaatkr, geleneksel mes-Meydanndan kp hanlarn ve bedes- *@Q@CDMHYJXRMC@JHMDANKT

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

114/232

Bayramda da bir olunurdu, cenazede de.Hatta ok gzel bir geleneimiz vard.Hangi meslekten olursa olsun, misal ar-

dan biri vefat m etti? imizden birisokan bana geer Ocak ek! diyebarrd. Ocak ek dendi mi hi kimseelini ie srmezdi gn boyu. Btn e-kiler susar, alevler snerdi. Bu saygyd.Tm ar cenazeyi kaldrr, arya geridner, ama elini ie srmezdi

Kastamonu Belediyesinin bu bin yl-

lk ar iin restorasyon projeleri ha-zrlyor olmas umut verici. Birok gele-neksel zanaat, Kastamonuda son yllardagelien kltr seyahatlerine de ynelerek

gemiini anlataym sen buradan bug-n kar diyor:

Emek ve sayg bata gelirdi. arnn

bir adab vard, usta ustayla, kalfa kalfay-la bir olurdu. Herkes mesleinin pirininismini renir, duasyla balard ie. e-ki sesleri sabahn ilk klarnda balarhava kararncaya kadar soluksuz srerdi.

MDANKTHKDRHMCDFMLYCDR@CDBDAHQJ@S@MDADYHQG@MDJ@KLCTQTLC@8@JMY@L@M@J@C@Q*@RS@LNMTC@XNTMDJHKCDXDSHSHQHKDMJDMCHQSNGTLK@QMC@MDKCDDCHKDMADYHQX@AHQNJ@K@MC@JTKK@MKXNQCTRSSD1@EDS*KKNKT*@RS@LNMTJDMSLDQJDYHMCD,MHQD,DCQDRDRH$K2@M@SK@Q@QRMC@DAQTX@OXNQ@KSS@

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

115/232

Yre halk iin nemli bir ekonomikkaynak olan sarmsan Kastamonu ileolan ba ok eski. Antik yazarlardan

Lukianos, S 150lerde blgeye yapt- ziyarette kaleme ald gzlemlerin-de az sarmsak kokan aya arklPaphlagoniallardan bahsediyor; bu ifa-deler blgedeki tarmsal faaliyetlerin en

son sularn vermenin, sarmsak tarlala-rnda skmn heyecan var.

Takpr ilesinde nce civardaki en

eski ve en grkemli rnek olan Do-nalar Kaya Mezarna uramak istiyo-rum. Gkrmakn vadisine antikadaAmnias ad veriliyordu. Bu topraklarPaphlagoniann gizemli krallarnn ba-kentiydi. Kaya mezarna vardmda 5. yzylda Persler, Grekler ve yerli halkPaphlagonlarn ortak zevkiyle olumu

bir aheser grdm. Gne, tepemde za-man sarkacn izlerken kaya mezar ze-rindeki her rlyefin farkl bir zelliiniaydnlatyordu.

*@RS@LNMTHKLDQJDYHRL@HK!DX,@G@KKDRHMCDNJR@XC@S@QHGHJNM@JATKTMTXNQRSSD8@JMY@L@M@J@C@Q*@RS@LNMTJDMSHMHM!@JQBK@Q@QRMC@A@JQBCDLHQBHJ@K@XBEDMDQBHFHAHAHQNJLDRKDJUDY@M@@SJNKTM@@HSHKHJKDQHHDATKTMTXNQCTgHKHMFHQ'@EYuK@J@AXK@S@MM@M,TRS@E@#HKHLNKT@YR@XC@J@K@MCDLHQBHKDQCDM@KSS@

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

116/232

ylnda kuruldu ve ilerleyen yllardaPaphlagoniann bakenti oldu. Kent, Prof.

Dr. Latife Summererin bakanlnda o-kuluslu bir ekiple kazlmaya balad. Prof.Dr. Summerer nce Mnih Maximili-an niversitesindeydi, imdi Kastamonuniversitesinde. Pompeiopolis, blgeninantik alardaki kalbi olarak birok srriinde barndryor. Ekip son birka yldabirok nemli bulguya ulat. Bunlarn en

nemlisi ise zerinde Mutluluk Tanras-nn yer ald mozaikli villa.

Tarihin glgesinin her yann sardKastamonunun bir zellii de elbette ki

az 2 bin yldr deimediini gstermesiasndan ilgin.

Sarmsak tarlalarn geip Takprile merkezinin yan banda bulunanRoma dnemi kentine, Pompeiopolisegeliyorum. Kent, Romal GeneralPompeius Magnusun ismiyle 64

5@KK@*@MXNMT#DUQDJMH@XYDQHMCDATKTMTXNQ/M@QA@

HKDRHMCDJH,TQ@SA@JXMCDMFHQHKDMXNKTMRNMTMC@XDQ@K@MRDXHQSDQ@RJ@MXNMTMFQJDLKHFHQHHMDA@JXNQRSSD(KF@YDSDJKDQHMCDX@@X@MAHQHESFDXHJ!XJ'@BDS3DODRHMDJL@KSS@

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

117/232

zerindeki en etkileyici oluum ise Val-la Kanyonu. Yer yer bin metreyi bulan

ykseklie sahip kanyon 10 kilometreboyunca ilerliyor. Muratba kynden20 dakikalk bir orman yry ilekanyonun giriine bakan muhteem birterasa ulalyor.

Kre Dalar evresinde, zellikle P-narba, Azdavay ve enpazar ilelerindekadnlarn geleneksel giysileri krmz,

sar, mavi ve yeilin canl tonlaryla gzkamatryor. Balarnda alak bir fes,stlerinde rengrenk elbiseler, bellerindeok renkli kuak ve bel altndan inen n

adlandrlyor ve mutlaka korunmas ge-rekiyor. Kre Dalar ayrca getiimiz

haftalarda Trkiyenin ilk PAN Parksstatsne sahip korunan alan oldu.

Saysz maara sistemine sahip yre-de kanyonlar ve elaleler de byleyici.Kre Dalar Milli Parknn kalbi diye-bileceimiz Pnarba ilesinde Ilgarini,Ejder, Mantar gibi ok sayda maarabulunuyor. Doal gzelliiyle dikkat e-

ken, derinlii 800 metreyi geen IlgariniMaarasnda arkeolojik bir yerleime aitizler de grlyor. Maarann tabanndabulunan, youn tahribata uram me-

-ETRTAHMJHHNK@M*QDHKDmerkezinin tarihi ok eskilere

FHCHXNQ*@R@A@MMGDLDMXTJ@QRMC@GKE@@KHXDSSDNK@MAHQA@JQNB@U@QQJDNKNIHJUDQHKDQATA@JQL@CDMHMHM*@KJNKHSHJ@C@MATX@M@JTKK@MKCMFRSDQHXNQ

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

118/232

su ak ve kk gletler, sarkt ve di-kitler dikkat ekici. Maarann byle-yici atmosferine blge halknn azn-daki efsaneler de farkl bir hava katyor.amdibi kynden, hem tarihe hem de

doaya hayranlk duyan Metin Yaznanlattklar ok ilgin. Sylediine gregemite maarann giriinde ve eitliblmlerinde kllarlarla kurulan gizlituzaklar mevcutmu. Bu yzden ierigirmek imknszm.

Leiden niversitesinden Yard. Do.Bleda During bakanlnda 2009-2011

yllar arasnda yaplan arkeolojik y-zey aratrmas (Cide Arkeoloji Projesi-CAP), maarann ve blgenin Kalkolitikdnemden bu yana kullanldn ve tari-

Parknn tampon zonu iinde yer almasve ok hassas bir habitata sahip olmas.

Bitki ve hayvan eitliliinin yanndablgedekijeolojik oluumlar da oldukahassas. amdibi kynde yer alan Kll

Maaras bunlardan biri. Maara iki anagirie sahip. Aada kalan ana giritensonra bir merdivenle klabilen ve 350metre uzunlua erien ana galerilerdeki

"HCDR@GHKKDQHYDKKHJKDX@Y@XK@QMC@NJR@XC@YHX@QDSH@QKXNQ*XMM@QJ@RMC@TY@M@M&HCDQNR#@K@Q@MSHJCMDLKDQCDMADQHHLHQNQL@MK@QXK@MKRSSD

*@RS@LNMTMTMMKDJLDGDKU@RGKFDKDMDJRDKXMSDLKDQKDQDSHKHXNQ@KSS@

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

119/232

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

120/232

Cidelilerin katklaryla oluturulan bumze ev, Rfat Ilgazn mirasn btnilenin sahiplendiini gsteriyor. Mze

ev bu yl zellikle yerel tarihi Nes-rin ahinin abalaryla ada bir sergimeknna ve ariv merkezi zelliinede kavutu. Mze alanlarndan GllYldrm da samimiyeti ve gler yzyleziyaretileri bir ev sahibi gibi karlyor.

Kastamonunun dalarnda balad-m yolculukta son duram Cide ilesi

snrlarnda kalan Kerempe Feneri. Bir-ok antik kaynakta neredeyse kentler-den bile daha ok ismi geen Karampis,yani Kerempe Burnunda bulunuyor bu

yanmda deniz, bir yanmda imir or-man Kydan yryerek Rfat Ilgaznilesine ulayorum. Her sokakta, her

evde, kyya vuran her dalgada bu bykustann dizeleri yanklanyor.

Cidede Rfat Ilgazn doduu, bu-gn mzeye dntrlm ev mutla-ka gezilmeli. Cide Belediyesi ve btn

Abana ile merkezinin 3 kilometreCNTRTMC@JH'@BUDKHLDUJHH*@RS@LNMTR@GHKKDQHMHMDMFYDKJDKDQHMCDM

KOLEKSYONLUK

ZEL KAPAIYLA

Rportaj: Nazi kampndabir Trk kz

A TLAS TARH IKTI ! D n h l yay o

r farkna varn !

7/31/2019 Atlas - Temmuz 2012

121/232

O 93 gn tahtta kalanpiyanist padiah V. Murad

O Nostradamusun Trklerleilgili kehanetleri

O Osmanlnn kaderiniTimurlenk izdi

O lber Ortayl Osmanldag yazd: zin kd olmayanstanbuldan srlrd

O Saray ressam Zonaronunatlyesi nasl soyuldu?

O Sefere kamayncastanbulu altst edendenizciler: Leventler

O Atatrkn imtihan ettiiGalatasarayl renci

O Osmanl argosuO Direklerarasn kavuran

kantocu Peruz

O stanbullular ehri saransinekleri avlyor

O lk stanbul

atlas - temmuz 2012

Documents