acil aydınlatma ve yönlendirme otomasyonu · yangın merdivenleri de bu kapsamda...
TRANSCRIPT
Acil Aydınlatma ve Yönlendirme Otomasyonu
Kevork Benlioğlu Elektronik Mühendisi
- Elektrik kesintisi, bakım
- Yangın, deprem, terör, sabotaj
Acil Aydınlatma
- Derhal- Otomatik - Asgari düzeyde aydınlatma- Güvenli tahliye
NormalAydınlatma
20. Yüzyıl
modern yapılar…
üzücü
can
Kayıpları …
Yasa,
yönetmelik
ve
standartlar…
Topluma açık
binalarda
Acil Aydınlatma
Sisteminin
kurulması ve
Periyodik
Testlerin
yapılması
yasal bir
zorunluluktur.
“Station Nightclub Fire”
“Station Nightclub Fire”
ACİL AYDINLATMA NE ŞEKİLDE YAPILIR?
Aydınlatma sağlayan cihazlarla
Yönlendirme sağlayan cihazlarla
Işıksız (harici aydınlatılmalı)
Kullanım oranı % 1
Genellikle ilkyardım ve yangın
söndürme tüpü, yangın dolabı vb.
cihazlara ait işaretlerin farkedilmesi
amacı ile kullanılır.
Işıklı Acil Aydınlatma Armatürleri ile
Kullanım oranı % 99
• Tek / çift yüzlü
• Duvara / tavana / asma tavana montaj
• Sıva altı, sıva üstü montaj
• Tij, zincir, askı teli vb ile montaj
YÖNLENDİRME SAĞLAYAN CİHAZLAR
AYDINLATMA SAĞLAYAN CİHAZLAR
• Acil Aydınlatma ArmatürleriKullanım oranı %50 ve LED lambaların
yaygınlaşması ile kullanım oranı artıyor…
• Sabit veya yönlendirilebilir spotlu
• Duvara, tavana veya asma tavana montaj
• Sıva altı, sıva üstü montaj
• Tij, zincir, askı teli vb ile montaj
• Acil Aydınlatma KitleriKullanım oranı %50 ve LED lambaların
yaygınlaşması ile kullanım oranı azalıyor.
• Ortamda seçilen bazı
armatürlerin içine monte edilir
• Armatürün içindeki bir lamba
acil durumda yanar
(*) EN1838 STANDARDINA GÖRE SINIFLANDIRMA
Acil Kaçış Aydınlatması
Açık Alan
Aydınlatması
Kaçış Yönlendirme
Aydınlatması
Yedek Amaçlı
Acil Aydınlatma
Standby Lighting
Yüksek Riskli Alan
Aydınlatması
Acil Aydınlatma Emergency Lighting
Emergency Escape Lighting
Escape Route
Lighting Open Area
LightingHigh Risk Task Area
Lighting
(*)
EN 1838
Acil Aydınlatma
Uygulama Standardı
KAÇIŞ YOLU
Acil bir durum oluştuğunda
tahliye için belirlenmiş olan yola kaçış yolu denir.
Açık Alan
Aydınlatması
Kaçış Yolu
Aydınlatması
Tehlikeli Alan
Aydınlatması
Açık Alan
Aydınlatması
Kaçış Yolu
Aydınlatması
Açık Alan
AydınlatmasıKaçış Yolu
Aydınlatması
Kimyasal Proses Alanı
Yüksek Riskli Alan Aydınlatması
Asansörler Yangın merdivenleri
Standartlara göre kaçış yolları 2 metre genişliğe göre tasarlanır.
ZeminEn az 1 Lux
En fazla 40 katı
Tavan
KAÇIŞ YOLU
Kaçış yollarında en fazla ve en az aydınlatılan noktalar arasındaki oran 40:1'den daha fazla olmamalıdır.
KAÇIŞ YOLLARI
SORU :
Kaçış yolunun merkez hattı boyunca, döşeme seviyesi üzerinde,
acil aydınlatma seviyesi en az kaç Lux olmalıdır?
A- 0,5
B- 1
C- 5
D- 10
(*) EN1838 STANDARDINA GÖRE SINIFLANDIRMA
Acil Kaçış Aydınlatması
Açık Alan
Aydınlatması
Kaçış Yönlendirme
Aydınlatması
Yedek Amaçlı
Acil Aydınlatma
Standby Lighting
Yüksek Riskli Alan
Aydınlatması
Acil Aydınlatma Emergency Lighting
Emergency Escape Lighting
Escape Route
Lighting Open Area
LightingHigh Risk Task Area
Lighting
(*)
EN 1838
Acil Aydınlatma
Uygulama Standardı
AÇIK ALANLAR
AÇIK ALANLAR
Kaçış yollarına ulaşılmasını
sağlayan alanlar,
60m²'den daha büyük alanlar
ve toplanma bölgeleri
açık alan sınıfına girer.
Açık alan aydınlatması
bazı ülkelerde
"anti-panic lighting"
olarak da bilinir.
Açık alanlarda, alanın
0.5 metre çevre kenarları
hariç döşeme seviyesi üzerinde
aydınlatma şiddeti en az
0.5 Lux olmalıdır.
ZeminEn az 0.5 Lux
En fazla 40 katı
Tavan
Açık alanlarda en fazla ve en az aydınlatılan noktalar arasındaki oran 40:1'den daha fazla olmamalıdır.
AÇIK ALANLAR
SORU :
Açık Alanlarda, döşeme seviyesi üzerinde,
acil aydınlatma seviyesi en az kaç Lux olmalıdır?
A- 0,5
B- 1
C- 5
D- 10
TEHLİKELİ ALANLAR
TEHLİKELİ VE RİSKLİ ALANLAR
Acil aydınlatma seviyesi çalışma alanında normal aydınlatma seviyesinin%10'undan az olmamamak üzere en az 15 lux.
Zemin
Normal aydınlatma seviyesinin %10’undan az olmamak üzere en az 15 Lux (çalışma alanında)
En fazla 10 katı
Tavan
TEHLİKELİ ALANLAR
SORU :
Tehlikeli olan bu alan normalde 300 Lux ile aydınlatılıyor,
acil durumda aydınlatma seviyesi kaç lux olmalı?
A- 0,3
B- 3
C- 30
D- 300
Eulumdatdata dosyası ile
ACİL AYDINLATMA YERLEŞİM KURALLARI (1-2)
Çıkış Kapısının Üzerinde
Çıkış yolu üzerinde bulunan her kapı
ile ana çıkış kapısının üzerinde
bir yönlendirme işareti olmalıdır.
Son Çıkış Kapısının Dışında
Tahliyenin yavaşlamaması ve
binadan çıkanların dışarıda karanlıkta
kalmaması için son çıkış kapısının dışında
bir aydınlatma cihazı bulunmalıdır.
ACİL AYDINLATMA YERLEŞİM KURALLARI (3-4)
Koridorlarlarda Aydınlatma ve Yönlendirme
Koridorlarda tahliye açısından
aydınlatma cihazı olmalıdır.
Koridorun sonundaki kapı üzerinde
yönlendirme işareti bulunmalıdır.
Kapı çıkışında başka bir
yönlendirme işareti görülmelidir.
Koridorlarların Dönüş Noktalarında
Tahliye sırasında yön değişimi gerekiyorsa
burada tahliye hızını aksatmamak için
aydınlatma cihazı ve yönlendirme işareti
olmalıdır.
Koridor dönüldükten sonra başka bir
yönlendirme işareti görülmelidir.
ACİL AYDINLATMA YERLEŞİM KURALLARI (5-6)
Koridorlarların Kesişme Noktalarında
Koridorların kesişme noktasında farklı
yönlerden gelen kimselerin çarpışmadan
doğru yöne devam etmeleri açısından
aydınlatma cihazı olmalı,
bu noktaya ulaşınca başka bir
yönlendirme işareti görülmelidir.
Döşeme Seviyesinin Değiştiği Yerlerde
İnsanların tahliye sırasında takılıp düşmemesi
için döşeme seviyesinin değiştiği yerlerde
bir aydınlatma cihazı bulunmalıdır.
Cihaz; basamağın gölgesi
oluşmayacak şekilde,
düşük seviyeli kısım
tarafına yerleştirilmelidir.
ACİL AYDINLATMA YERLEŞİM KURALLARI (7-8)
Merdivenlerde
Merdivenlerde de bir acil aydınlatma cihazı
bulunmalıdır.
Yürüyen Merdivenlerde
Elektrik kesintisinde yürüyen merdivenler
normal merdivene dönüşür.
Acil aydınlatma cihazı, merdivenlerin gölgesi oluşmayacak şekilde, merdivenin alt kısmına yakın bir yere
yerleştirilmelidir. Yangın merdivenleri de bu kapsamda değerlendirilmeli ve aydınlatılmalıdır.
ACİL AYDINLATMA YERLEŞİM KURALLARI (9-10)
Her Işıksız Yönlendirme İşaretinin
Olduğu Yerlerde
Dışarıdan aydınlatılan ışıksız yönlendirme
işaretlerinin görünür durumda olması
gerekmektedir.
Acil durumda aydınlatma sağlayan cihazın
işarete yatay düzlemde uzaklığı en fazla
2 metre olmalıdır.
Garajlarda ve Yaya Yollarında
Bina içinde bulunan kapalı garajlarda
ve yaya yollarında risksiz bir tahliye için
acil aydınlatma cihazı bulunmalıdır.
ACİL AYDINLATMA YERLEŞİM KURALLARI (11-12-13-14)
İlkyardım Odalarında ve
lkyardım Malzemelerinin
Bulunduğu Yerlerde
Acil durumlarda yaralanan
kimselere ilkyardım yapılarak
derhal müdahale edilmesi
açısından ilkyardım
teçhizatının görünür
durumda olması
gerekmektedir.
Yangın Söndürme ve Alarm Cihazının
Bulunduğu Yerlerde
Yangına acil müdahale edilmesi açısından
yangın söndürme tüplerinin ve yangın
dolabının görünür durumda olması
gerekir.
Bina Yerleşim Şeması ve
Tahliye Planının Bulunduğu
Yerlerde
Bu noktaların görünür
durumda olması
gerekmektedir. Acil durumda
aydınlatma sağlayan cihazların
ilgili yere yatay düzlemde
uzaklığı en fazla 2 metre
olmalıdır.
ACİL AYDINLATMA YERLEŞİM KURALLARI (15-16)
Tehlike Riski Yüksek Hareketli Makine veya
Kimyasal Banyoların Bulunduğu Alanlarda
Tehlike riski yüksek; tehlikeli madde,
kimyasal banyo, konveyör, hareketli
makine vb bulunan mahallerde
kazaları engellemek için
acil aydınlatma cihazı bulunmalıdır.
Jeneratör ve Elektrik ve
Kumanda Odalarında
Elektrik üretim ve dağıtım mahallerinde
gerektiğinde elektrik sistemine kontrol ve
kumanda edilmesi açısından
acil aydınlatma cihazı bulunmalıdır.
STANDART İŞARETLER (ISO 3864-1, ISO 7010)
İŞARETLER İÇİN PARILTI SEVİYELERİ
Aynı renkler için
Max 1:10 orantı
Zıt renkler için
1:5 ile 1:15 arası
En az
2 cd/m²
STANDART İŞARETLER (ISO 3864-1, ISO 7010)
Azami
Görülebilir
Uzaklık
200xH
GÖRÜŞ UZAKLIKLARI
İçeriden Aydınlatılan İşaretlerde
Azami
Görülebilir
Uzaklık
100xH
GÖRÜŞ UZAKLIKLARI
Dışarıdan Aydınlatılan İşaretlerde
SORU :
İçeriden aydınlatılan bir acil durum yönlendirme işaretinde, işaret yüksekliği 10cm ise
azami görülebilirlik mesafesi kaç metredir?
A- 5
B- 10
C- 15
D- 20
DEVREYE GİRME SÜRESİ
Kaçış Yolları ve
Açık Alanlar
Aydınlatma seviyesi açısından
olması gereken değerin
%50’si 5 saniye içinde,
tamamı 60 saniye içinde
sağlanmalıdır.
!!! Geç rejime giren lambalar
bu nedenle kullanılamaz.
DEVREYE GİRME SÜRESİ
DEVREYE GİRME SÜRESİ
SORU :
Aşağıdaki lambalardan hangisinin acil aydınlatma sisteminde kullanılması uygun değildir?
A- Halojen Lamba
B- Floresan Lamba
C- LED Lamba
D- Cıva Buharlı Lamba
ÇALIŞMA SÜRESİ
(Standartlara göre)
Kaçış Yolları ve
Açık Alanlar
Tahliye amaçlı aydınlatma süresi
en az 1 saat olmalıdır.
Ülkeden ülkeye yönetmelikler ile değişken
Ülkemizde “Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik”e
göre“Kullanıcı Yükü” 200’den fazla ise en az 120 dakika.
Tehlikeli
Alanlar
Risk devam ettiği sürece
aydınlatma sağlanmalıdır.
EN 1838
Kesintide Yanan (Non-Maintained)
Tek Lambalı Sürekli Yanan (Maintained)
ÇALIŞMA MODU
Şebeke gerilimi var
Şebeke gerilimi yok
NM M
NORMAL
AYDINLATMA
ACİL AYDINLATMA
ARMATÜRLERİ
Elektrik Tesisatı
NORMAL
AYDINLATMA
DÖNÜŞTÜRME
KİTLERİ BULUNAN
ARMATÜRLER
Acil aydınlatma
normal şartlarda
kullanılan yada ihtiyaç
duyulan bir aydınlatma
türü değildir.
Sadece
bir kez çalışması
amacı ile kurulur.
İhtiyaç olduğu an
gerektiği gibi
çalışması
‘’güvenilir olması’’
gerekir.
Acil bir durumda
düzgün bir tahliye
yapılmasını garanti altına
almak açısından
“Test ve Bakım” konusu
Yönetmelik ve Standartlar ile
zorunlu hale getirilmiştir.
Ayda bir Fonksiyon Testi
kısa süre ile
yapılan test
Yılda bir Süre Testi
Beyan çalışma süresi kadar
yapılan test
Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik ve EN 50172 Acil Aydınlatma Uygulama Standardı gereği
DÜZENLİ TEST VE BAKIM YAPILMALI
Test sonuçları kaydedilmeli ve saklanmalıdır.
OTOMATİK TEST
FONKSİYON TESTİ
(ayda en az 1)
SÜRE TESTİ
(yılda en az 1)
Test Şekli
Sonuçta Acil Aydınlatma sisteminin gerçek performansı, sadece
“sistematik test ve bakım” yapılarak garanti altına alınabilir.
Bireysel Olarak Yapılan Test (Klasik) Otomatik Olarak Yapılan Test
Klasik teknikler ile yapılan testler güvenlidir.
Ancak pratikte bireysel olarak yapılması zordur.
- İşçilik maliyetleri
- Cihazlara ulaşım zorluğu
- Kayıt problemleri
- En önemlisi insan faktörü
Bu sayede Acil Aydınlatma armatürlerinde
oluşacak bir arıza yada performans kaybı
zamanında tespit edilerek erken müdahale ile
sistemin gerçek performansında çalışması
garanti altına alınabilir.
Klasik tekniklerde yaşanan bu
problemler “Otomatik Test ve
Merkezi İzleme ” imkanı ile
kolayca önlenebilir.
MERKEZİ İZLEME SEÇENEKLERİ
MERKEZİ İZLEME SEÇENEKLERİ - 1
MERKEZİ İZLEME SEÇENEKLERİ - 2
MERKEZİ İZLEME SEÇENEKLERİ - 2
MERKEZİ İZLEME SEÇENEKLERİ - 3
DİNAMİK ACİL AYDINLATMA OTOMASYON SİSTEMİ
DİNAMİK ACİL AYDINLATMA OTOMASYON SİSTEMİ
DİNAMİK ACİL AYDINLATMA OTOMASYON SİSTEMİ
DİNAMİK ACİL AYDINLATMA OTOMASYON SİSTEMİ
DİNAMİK ACİL AYDINLATMA OTOMASYON SİSTEMİ
DİNAMİK ACİL AYDINLATMA OTOMASYON SİSTEMİ
Teşekkürler