ความสามารถดานมตสมพนธของเดกปฐมวยทไดรบประสบการณกจกรรมขนมอบ

ปรญญานพนธ ของ

วลย สาโดด

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการศกษาปฐมวย

พฤษภาคม 2549

นางวลย สาโดด. (2549). ความสามารถดานมตสมพนธของเดกปฐมวยทไดรบประสบการณ กจกรรมขนมอบ. ปรญญานพนธ . กศ.ม.(การศกษาปฐมวย). กรงเทพ ฯ : บณฑต วทยาลย . มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ . คณะกรรมการควบคม : อาจารย ดร. พฒนา ชชพงศ , ผชวยศาสตราจารย จราภรณ บญสง .

การวจยครงนมจดมงหมายเพอศกษาความสามารถดานมตสมพนธของเดกปฐมวยกอนและหลงทไดรบประสบการณกจกรรมขนมอบ

กลมตวอยางทใชในการวจย คอ เดกปฐมวยชาย – หญง จานวน 20 คน อาย 4 – 5 ปทกาลงศกษาเดมอยในชนอนบาลปท 1 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2547 โรงเรยนบางขนเทยนศกษา สงกดสานกการศกษากรงเทพมหานคร กรงเทพมหานคร ซงเปนกลมทดลองทเลอกมาโดยวธการเลอกหลายขนตอน (Multi – Stage) จานวน 20 คน ในการดาเนนการทดลองผวจยเปนผดาเนนการทดลองดวยตนเอง โดยทาการทดลอง สปดาหละ 4 วน วนละ 30 นาท รวมระยะเวลาในการทดลอง 8 สปดาห

เครองมอทใชในการวจยครงน คอ แบบทดสอบความสามารถดานมตสมพนธ ซงม คาเชอมน 0.92 และแผนการจดประสบการณกจกรรมขนมอบ แบบแผนการวจยเปนการวจยเชงทดลองแบบ One - Group Pretest – Posttest Design และวเคราะหขอมลโดยใชสถต t – test for dependent samples

ผลการวจยพบวา ความสามารถดานมตสมพนธของเดกปฐมวยหลงจากทไดรบประสบการณกจกรรม ขนมอบมความสามารถดานมตสมพนธในทกดานสงขนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01

SPATIAL ABILITY OF YOUNG CHILDREN ACQUIRING

BAKERY ACTIVITY EXPERIENCE

AN ABSTRACT BY

WALAI SADOD

Presented in Partial Fulfillment of the Requirements for the Master of Education degree in Early Childhood Education

at Srinakharinwirot University May 2006

Walai Sadod. (2006). Spatial Ability of Young Children Acquiring Bakery Activity Experience. Master thesis, M.Ed. (Early Childhood). Bangkok : Graduate School. Srinakharinwirot University. Advisor Committee : Dr. Patana Chutpong, Asst. Prof. Jiraporn Bunsong. The purpose of the research was to study ability of young children before and after acquiring bakery experience. Subject were 20 students 4 - 5 years old who were in kindergarten , I ,second semester, academic year 2004 at Bangkhuntiansuksa, Under Bangkok Metropolitan Educational Sector, Bangkok. They were selected by simple random sampling. The experiment was carried by the researcher for 30 minutes a day, 4 days per week for 8 consecutive weeks. The research instruments was Spatial Ability Test which has reliability at 0.92, and The Bakery Experience Lesson Plan developed by the researcher. It was One-Group Pretest-Posttest Design and the statistic of t-test for dependent sample was used to analyzed data. The result shown that spatial ability of young children after acquiring bakery experience were higher significantly on all aspects at 0.01 level.

ความสามารถดานมตสมพนธของเดกปฐมวยทไดรบประสบการณกจกรรมขนมอบ

ปรญญานพนธ ของ

วลย สาโดด

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการศกษาปฐมวย

พฤษภาคม 2549 ลขสทธเปนของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ปรญญานพนธ

เรอง

ความสามารถดานมตสมพนธของเดกปฐมวยทไดรบประสบการณกจกรรมขนมอบ

ของ วลย สาโดด

ไดรบอนมตจากบณฑตวทยาลยใหนบเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร ปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการศกษาปฐมวย

ของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

.......................................................................... คณบดบณฑตวทยาลย ( ผชวยศาสตราจารย ดร. เพญสร จระเดชากล ) วนท ..... เดอน พฤษภาคม พ.ศ. 2549 .......................................................................... ประธานควบคมปรญญานพนธ ( อาจารย ดร. พฒนา ชชพงศ ) .......................................................................... กรรมการควบคมปรญญานพนธ ( ผชวยศาสตราจารยจราภรณ บญสง ) .......................................................................... กรรมการทแตงตงเพม ( อาจารย ดร. สจนดา ขจรรงศลป ) .......................................................................... กรรมการทแตงตงเพม ( รองศาสตราจารย ดร. กลยา ตนตผลาชวะ )

งานวจย นไดรบทนอดหนนการวจย

จาก บณฑต วทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ประกาศคณปการ ปรญญานพนธฉบบนสาเรจไดดวยดดวยความกรณาเปนอยางสงจาก ดร.พฒนา ชชพงศ ประธานควบคมปรญญานพนธ และผชวยศาสตราจารย จราภรณ บญสง กรรมการควบคมปรญญานพนธทไดใหคาแนะนา ขอคด และตรวจปรบขอบกพรองตางๆ ดวยความเอาใจใสเปนอยางยง ขอกราบขอบพระคณอาจารย ดร. สจนดา ขจรรงศลปและรองศาสตราจารย ดร.กลยา ตนตผลาชวะ กรรมการสอบปรญญานพนธ ทกรณาใหขอเสนอแนะเพมเตม ทาใหปรญญานพนธฉบบนมความสมบรณยงขน ผวจยขอขอบพระคณเปนอยางสงไว ณ โอกาสน ขอขอบพระคณ ผชวยศาสตราจารย ดร.วนย ดาสวรรณ ผชวยศาสตราจารย วไลพร เมฆไตรรตน อาจารยเกอกล เตชะเสน อาจารยรงรว รงวบลยศร อาจารยธญลกษณ ลชวนคา และอาจารยเพญทพา อวมมณ ทไดกรณาพจารณาตรวจและ ใหคาแนะนาในการปรบปรง แกไขเครองมอทใชในการทดลองและเกบขอมลในการวจยครงน อยางดยง ขอขอบพระคณผบรหารโรงเรยนบางขนเทยนศกษา สานกการศกษากรงเทพมหานคร กรงเทพมหานคร ทไดใหผวจยไดทาการศกษาวจยจนสาเรจลลวง ผวจยขอขอบพระคณไว ณ โอกาสน ขอขอบพระคณคณาจารยสาขาวชาการศกษาปฐมวยทกทานทไดกรณาอบรม สงสอนใหความร ตลอดจนประสบการณทมคายงแกผวจย และขอขอบคณพ นอง เพอนนสตปรญญาโทสาขาวชาการศกษาปฐมวยทกทาน ทใหคาแนะนาชวยเหลอใหกาลงใจตลอดมา และขอขอบพระคณทกทานทมไดกลาวนามไว ณ ทนซงมสวนในการชวยเหลอในการทาปรญญานพนธฉบบนสาเรจสมบรณยงขน คณประโยชนของปรญญานพนธฉบบน ขอมอบเปนเครองบชาพระคณ ของ คณพอสคนธ คณแมภาณ จนดาวงษ ทไดอบรมเลยงดและใหโอกาสทางการศกษา อกทงพระคณของครอาจารยทกทานในอดตและปจจบนทไดประสทธประสาทความรใหแกผวจย วลย สาโดด

สารบญ

บทท หนา 1 บทนา……………...……………………………………............................................ 1

ภมหลง................................................................................................................. 1 ความมงหมายของการวจย.................................................................................... 3 ความสาคญของการวจย....................................................................................... 3 ขอบเขตของการวจย............................................................................................. 3 นยามศพทเฉพาะ................................................................................................. 4 กรอบแนวคดในการวจย....................................................................................... 5 สมมตฐานในการวจย............................................................................................. 5 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ................................................................................ 6 เอกสารและงานวจยทเกยวของกบความสามารถดานมตสมพนธ………................. 7 ความหมายของความสามารถดานมตสมพนธ.................................................... 7 ความสาคญของความสามารถดานมตสมพนธ.................................................... 8 ทฤษฎพฒนาการเกยวกบความสามารถดานมตสมพนธ..................................... 9 การสงเสรมความสามารถดานมตสมพนธในเดกปฐมวย..................................... 13 งานวจยทเกยวของกบความสามารถดานมตสมพนธ.......................................... 15 เอกสารและงานวจยทเกยวของกบการจดประสบการณ.......................................... 17 ความหมายของการจดประสบการณ.................................................................. 17 ความสาคญของการจดประสบการณ................................................................. 18 หลกการจดประสบการณ................................................................................... 19 หลกการจดกจกรรมประจาวน……………………………………………………... 20 เอกสารทเกยวของกบขนมอบและการประกอบอาหาร............................................ 22 ความเปนมาของขนมอบ...................................................................................... 22 ความสาคญของการทาขนมอบ………………………………………………………… 23 ความสามารถตามวยของเดกในการทาขนมอบ....................................................... 24 หลกปฏบตในการทาขนมอบสาหรบเดก……………………………………………… 25 สวนผสมทสาคญและความสาคญของสวนผสมของขนมอบ…………………………. 27 วธและเทคนคในการทาขนมอบ………………………………………………………. 30 ขอพงปฏบตในการทาขนมอบ………………………………………………………… 33 ความหมายของการจดประสบการณประกอบอาหาร.............................................. 36

สารบญ(ตอ )

บทท หนา ความมงหมายของการจดประสบการณประกอบอาหาร.......................................... 36 ขนตอนการจดประสบการณประกอบอาหาร…………………………………………. 37 บทบาทของครในการจดประสบการณประกอบอาหาร………………………………. 38 งานวจยทเกยวของกบขนมอบและการประกอบอาหาร........................................... 39 3 วธดาเนนการวจย..................................................................................................... 42 การกาหนดประชากรและการสมตวอยาง............................................................... . 42 เครองมอทใชในการวจย........................................................................................ 42 การสรางเครองมอทใชในการวจย.......................................................................... 43 การเกบรวบรวมขอมล........................................................................................... 45 การจดกระทาและการวเคราะหขอมล..................................................................... 47 4 ผลการวเคราะหขอมล.............................................................................................. 50 สญลกษณทใชในการวเคราะหขอมล..................................................................... 50 ผลการวเคราะหขอมล........................................................................................... 50 5 สรปอภปราย และ ขอเสนอแนะ................................................................................ 58 ความมงหมายของการวจย.................................................................................... 58 สมมตฐานในการวจย............................................................................................ 58 ความสาคญของการวจย........................................................................................ 58 ขอบเขตของการวจย............................................................................................. 58 เครองมอทใชในการวจย........................................................................................ 59 วธดาเนนการวจย.................................................................................................. 59 สรปผลการวจย..................................................................................................... 60 อภปรายผลการวจย.............................................................................................. 60 ขอสงเกตทไดรบจากการวจย................................................................................. 63 ขอเสนอแนะในการนาไปใช.................................................................................... 64 ขอเสนอแนะในการทาวจยครงตอไป...................................................................... 65 บรรณานกรม.............................................................................................................. 66 ภาคผนวก.................................................................................................................. 71 ภาคผนวก ก......................................................................................................... 72 ภาคผนวก ข......................................................................................................... 86 ภาคผนวก ค......................................................................................................... 103

สารบญ(ตอ )

บทท หนา ภาคผนวก ง ........................................................................................................ 105 ภาคผนวก จ......................................................................................................... 108 ประวตยอผวจย........................................................................................................ 112

บญชตาราง ตาราง หนา 1 ประเภทของแปงแบงตามปรมาณโปรตนและการนาไปใช ........................................ 28 2 แบบแผนการทดลอง.............................................................................................. 46 3 ตวอยางการดาเนนการทดลอง............................................................................... 47 4 เปรยบเทยบความสามารถดานมตสมพนธของเดกปฐมวยทไดรบ ประสบการณกจกรรมขนมอบกอนและหลงการทดลองเปน รายดาน และรวมทกดาน................................................................................... 51

บญชภาพประกอบ

ภาพประกอบ หนา 1 แผนภมกราฟแทงแสดงความสามารถดานมตสมพนธของเดกปฐมวย กอนและหลงการทดลองในดานความเหมอนความตาง....................................... 52 2 แผนภมกราฟแทงแสดงความสามารถดานมตสมพนธของเดกปฐมวย กอนและหลงการทดลองในดานตาแหนงของสงตาง ๆ ……….………………..... 53 3 แผนภมกราฟแทงแสดงความสามารถดานมตสมพนธของเดกปฐมวย กอนและหลงการทดลองในดานการตอเขาดวยกน………..………….…..…….... 54 4 แผนภมกราฟแทงแสดงความสามารถดานมตสมพนธของเดกปฐมวย กอนและหลงการทดลองในดานการแยกออกจากกน…….……………………..... 55 5 แผนภมกราฟแทงแสดงความสามารถดานมตสมพนธของเดกปฐมวย กอนและหลงการทดลองในทกดานกน………….……………….………………… 56 6 แผนภมกราฟแทงแสดงความสามารถดานมตสมพนธของเดกปฐมวย กอนและหลงการทดลองเปนรายบคคล(คนท1)….………………………..…….... 57

บทท 1 บทนา

ภมหลง

“เดกเปนผไดรบชวงทกอยางตอจากผใหญ ดงนนเดกทกคนจงสมควรและจาเปนทจะตองไดรบการอบรมเลยงดอยางถกตองเหมาะสม ใหมศรทธามนคงในคณความด มความประพฤตเรยบรอย สจรตและมปญญาฉลาด แจมใสในเหตในผล” (พระราชดารสพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ภมพลอดลยเดช. 2547: 1) การสงเสรมพฒนาการทางสตปญญาของเดกใหพฒนาเปนสงสาคญ และจากการศกษาพบวา ชวง 5 ปแรกของชวต นบวาเปนชวงทมความสาคญชวงหนง เพราะพฒนาการทกดานเจรญเตบโตอยางรวดเรว โดยเฉพาะพฒนาการดานสตปญญา พบวาเซลลสมอง

ของเดกแรกเกดระหวางสปดาหทหกจนถง 5 เดอนแรกของการตงครรภ สมองเดกจะเตบโตประกอบดวยเซลล 1 แสนลานเซลล เซลลเหลานบางสวนเชอมโยงถงกนแลวตงแตเกด แตสวนใหญยงไมมการเชอมโยง ในชวงหาปแรกน สมองของเดกจะตองทางานเพอใหเชอมโยงเซลลเหลานเขาดวยกน และจะนอยลงหลงจากชวงหาปแรกไปแลว (สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. 2543 : 3) กลาวคอเซลลสมองของเดกจะเจรญเตบโตอยางรวดเรวตงแตเกดจนถง 4 ป เดกจะมพฒนาการทางสมองเกอบถงรอยละ 60 และเมอ 6 ป เซลลสมองจะพฒนาไปถงรอยละ 80 (นยพนจ คชภกด. 2537 : 8)

ความสามารถดานมตสมพนธเปนองคประกอบอยางหนงทสาคญ ของความสามารถทางสมองของมนษย และเนองดวยความสามารถดานนเปนพนฐานของการเรยนรและความสามารถดานอน ๆ มากมาย (วรรณวภา สทธเกยรต. 2542 : 3) ซงสอดคลองกบลวน สายยศ ทกลาววาความสามารถดานมตสมพนธเปนพนฐานทสาคญยงในการเรยนรดานคณศาสตรใหมประสทธภาพ (ลวน สายยศ. 2543: 25) นอกจากนยงพบวา ความสามารถดานมตสมพนธเปนความสามารถทางสมองซกขวาททาใหเกดจนตนาการ (Imagination) การสรางมโนภาพทาใหเกดความเขาใจการเปลยนแปลงของวตถหรอสงตาง ๆ (ประมวญ คดคนสน. 2535: 184; อางองจาก เสาวลกษณ สมานแกว. 2539: 2) และความสามารถดานมตสมพนธเปนความสามารถทจาเปนตองไดรบ การพฒนาและสงเสรมตงแตในวยเดก เพราะความสามารถดงกลาว ไมสามารถพฒนาไดเมอโตขน (นภเนตร ธรรมบวร. 2544 : 64) และความสามารถดานมตสมพนธมความจาเปนอยางยง เนองจากเปนรากฐานสาคญทนาไปสการเรยนรดานตางๆ ในขนทสงขนไป (พชรวลย เกตแกนจนทร. 2541: 22 - 23) สาหรบหลกการจดประสบการณในเดกปฐมวยเปนการจดใหไดรบประสบการณตรงจากการเลน การลงมอปฏบต ซงทาใหเกดการเรยนรไดด และเพอเสรมพฒนาการไดครบทกดาน ทงทางดานรางกาย จตใจ อารมณ สงคม และสตปญญา โดยมใชมงทจะใหอานเขยนได

2

ดงเชนในระดบประถมศกษา แตเปนการปพนฐานหรอทกษะทจาเปนตอการเรยนร เชน ทกษะในการสงเกตโดยผานประสาทสมผสทงหา (สานกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต. 2536 : 58) และการจดกจกรรมปฏบตการทดลองเปนการสอนททาใหเดกไดรบประสบการณตรง เพราะเดกไดทดลองปฏบตดวยตนเอง ไดสงเกตเหนการเปลยนแปลงในสงทตนไดทดลอง เปนการฝกทกษะการสงเกต การคดแกปญหา และสงเสรมใหเดกมความอยากรอยากเหน และคนพบขอความรดวยตนเอง เชน การประกอบอาหาร การทดลองวทยาศาสตรอยางงาย ๆ การเลยงหนอนผเสอ และการปลกพช (กรมวชาการ. 2542 : 37) การจดประสบการณประกอบอาหารเปนกจกรรมทเดกไดเรยนรจากประสบการณตรง เรยนรจากกระบวนการทางาน ตงแตการวางแผนไปจนถงการทาความสะอาดอปกรณ และสถานท ประสบการณทไดรบจากการประกอบอาหาร จะทาใหเดกไดรบความร เกดความรสกประสบผลสาเรจ และเปนการปลกฝงลกษณะนสยในการรบประทานอาหารท

ตดตวไปตลอดชวต (Jackman. 1997 : 190) ปจจบนเรานยมบรโภคขาวสาลซงมกบรโภคใน รปแปง โดยนาขาวสาลมาทาผลตภณฑตาง ๆ เชน ขนมปงทกชนด ขนมเคก ขนมปงกรอบ

พาย โรต เอแคลร บะหม ซาลาเปา ฯลฯ ทงนขนอยกบชนดและคณภาพแปงสาลทจาหนายใน

ทองตลาด ปจจบนการสงเสรมใหปลกขาวสาลในภาคเหนอตอนบนมแนวโนมเพมขนเรอย ๆ การนาขาวสาลทงเมลดมาประกอบอาหารในรปแบบตาง ๆ จงมขนแพรหลาย โดยเฉพาะในพนททมอาหารบรโภคไมเพยงพอนอกจากนนกคนควาวจยยงพจารณาเหนวา ขาวสาลเปนธญพชทมโปรตนสง การสงเสรมขาวสาลในอาหารทบรโภคประจาวน จงเปนอกหนทางหนงททาใหผบรโภคไดรบอาหารทมคณคาทางโภชนาการสง (ละมายมาศ ขาวไชยมหา และคนอน ๆ. ม.ป.ป.: 2) และยงพบวาอาหารจากแปงสาลมอทธพลตอการดารงชวตในปจจบนมาก ตวอยางเชน อาหารมอเชา เดยวนคนไทยนยมรบประทานขนมปงกบกาแฟมากขนในเทศกาลพเศษ เช น วนเกดจะตองมการเปาเทยนเคกวนเกด เทศกาลครสมาส และปใหม กจะมการมอบขนมเคกใหเปนของขวญซงกนและกน (นวรตน เอยมพทกษกจ. ม.ป.ป. : 47) ในการทาขนมอบถาหากใหเดกไดชวยทาขนมอบ เชน คพเคก โดยใหเดกลงมอทาใหมากทสดทเทาทจะทาได ยกเวนการนาขนมเขาเตาอบ หรอออกจากเตาอบ ทาใหเดกไดเรยนรบทเรยนทมคาในเรองความปลอดภยในการทาอาหาร ความคดสรางสรรค และความอดทน นบเปนประสบการณทสนก (Braxton. 2004 : Online) ซงสอดคลองกบโรงเรยนสอนบรการดานอาหารและโภชนาการ ทกลาววาการทาขนมอบมความเกยวของกบการเรยนในวชาตางๆ คอ ศลปะ เหตการณปจจบน ประวตศาสตร / สงคมศกษา วฒนธรรม วรรณกรรม คณตศาสตร และวทยาศาสตร (School Food Service & Nutrition. 2004 : Online) นอกจากน จนทร วรากลเทพ และคนอน ๆ (ม.ป.ป : 4 - 5) ไดกลาววา ในวธการทาของวาง ควรจะตองใหเดกไดลางมอใหสะอาดและทาเปนกจวตรประจาวน เพอปลกฝงนสยรกสะอาดใหเดก

จากขอมลทางโภชนาการทกลาววาขนมอบเปนขนมททาจากแปงทมคณคาท างโปรตนสงและจากสวนผสมทมประโยชน เชน ไขไก นม จงเปนขนมทประโยชนเหมาะสาหรบเดก ขนมอบ

3

ยงเปนขนมทนยมมอบใหแกกนในโอกาสสาคญๆ และในการทาขนมอบยงสามารถสงเสรมการเรยนดานวชาการไดอยางครอบคลม ดวยเหตดงกลาว ผวจยจงมความสนใจทจะศกษาผลของการจดประสบการณแบบปฏบตการทดลองขนมอบ วามผลตอความสามารถดานมตสมพนธของเดกในระดบปฐมวยเพยงใด ซงผลจากการศกษาครงนจะเปนประโยชนตอคร ผปกครองทจะนาไปจดกจกรรมใหกบเดกตอไป

ความมงหมายของการวจย

เพอศกษาความสามารถดานมตสมพนธของเดกปฐมวย กอนและหลงการจดประสบการณกจกรรมขนมอบ

ความสาคญของการวจย

ผลจากการวจยครงน จะเปนขอมลประกอบการตดสนใจสาหรบครและบคลากรทเกยวของกบเดกปฐมวย ในการนากจกรรมประสบการณกจกรรมขนมอบไปใชเพอ สงเสรมความสามารถ ดานมตสมพนธของเดกปฐมวยอกวธหนง

ขอบเขตของการวจย

ประชากร

ประชากรทใชในการวจยครงน เปนเดกปฐมวยชาย - หญง ทมอาย 4 - 5 ป ซงกาลงศกษาอยในชนอนบาลปท 1/1 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2547 ของโรงเรยนบางขนเทยนศกษา สงกดสานกการศกษากรงเทพมหานคร กรงเทพมหานคร จานวน 64 คน

กลมตวอยาง

กลมตวอยางทใชในการวจยครงน เปนเดกปฐมวยชาย - หญงทมอายระหวาง 4 – 5 ป ซงกาลงศกษาอยในชนอนบาลปท 1/1 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2547 ของโรงเรยนบางขนเทยนศกษา สงกดสานกการศกษากรงเทพมหานคร กรงเทพมหานคร จานวน 20 คน

ตวแปรทศกษา

ตวแปรอสระ คอ การจดประสบการณกจกรรมขนมอบ ตวแปรตาม คอ ความสามารถดานมตสมพนธ

4

นยามศพทเฉพาะ

1. เดกปฐมวย หมายถง เดกนกเรยนชาย - หญง ทมอายระหวาง 4 - 5 ป ซงกาลงศกษาอยในชนอนบาลปท 1 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2547 ของโรงเรยนบางขนเทยนศกษา สงกดสานกการศกษากรงเทพมหานคร กรงเทพมหานคร 2. ประสบการณกจกรรมขนมอบ หมายถง กจกรรมเสรมประสบการณทเดกปฐมวยไดเรยนรจากการปฏบตจรงตามขนตอนการทาขนมอบ 4 ประเภท คอ เคก คกก พาย และขนมปง

โดยใชประสาทสมผสทงหาในการเรยนรคอ ตา ห จมก ลน และผวกาย ไดเหนไดยน ไดดมกลน ไดชมรสและไดสมผส จากการอานสวนผสมลาดบขนตอนของการทาขนมอบแตละอยางจากภาพ ตวง นบ ชง คาดประมาณ ศกษา สงเกต ความเหมอนตางของสวนผสมแตละชนด ตลอดจนความแปรเปลยนแปลงของสวนผสมแตละอยางในแตละลาดบขนตอนของการทาขนมอบตามแผนประสบการณกจกรรมขนมอบทผวจยเปนผสรางขน ซงประกอบดวยจดประสงค เนอหา ขนตอน การดาเนนกจกรรม สอการเรยนการสอน และวธการประเมนผล สาหรบขนตอนการดาเนน กจกรรม แบงเปน 3 ขนตอน ดงน 2.1 ขนนา เปนการนาเขาสบทเรยนดวยการสนทนา การตงคาถาม ปรศนาคาทาย การรองเพลง การพดคาคลองจอง อยางใดอยางหนง เพอกระตนใหผเรยนเกดความสนใจใน กจกรรมการทดลอง 2.2 ขนดาเนนกจกรรม เดกปฐมวยลงมอปฏบตการทดลองประกอบขนมอบตาม ลาดบขนตอนการประกอบขนมอบแตละชนด โดยใชประสาทสมผสทงหาในการเรยนร ปน หยบ

จบ พมพ คลง 2.3 ขนสรปผล นกเรยนและครรวมกนสนทนา เพอสรปใหไดความรตามจดประสงค 3. ความสามารถดานมตสมพนธ หมายถง ความสามารถของเดกปฐมวยในการรบร มองเหนภาพอยางถกตอง และสามารถจาแนก รปราง รปทรง ขนาด ส ตาแหนง ระยะทาง ทศทาง พนผว พนท ปรมาตร รายละเอยดของวตถ การแยกวตถออกจากกน การประกอบวตถเขาดวยกน ความสมพนธของตาแหนง ในการวจยครงนผวจยทาการศกษาในดานตาง ๆ ดงน 3.1 ดานความเหมอนตาง หมายถง ความสามารถของเดกปฐมวย ทสามารถรบรและสงเกตแลวบอกหรอแสดงไดวาวตถชนใดบางเหมอนหรอวตถชนใดบางทแตกตางกน ในดาน ขนาด รปราง และ รายละเอยดของวตถ 3.2 ดานตาแหนงของสงตาง ๆ ทสมพนธกน หมายถง ความสามารถในการบอกของเดกปฐมวยวาสงตาง ๆ ทเหน อยในตาแหนงใด เชน ขางหนา - ขางหลง ขางบน - ขางลาง ขางใน - ขางนอก

5

3.3 ดานการตอเขาดวยกน หมายถง ความสามารถของเดกปฐมวยในการบอกหรอแสดงใหเหนวา เมอนาชนสวนตางๆ ของภาพทกาหนดใหมาตอเขาดวยกนแลวจะเกดเปนภาพท ถกตองภาพใด 3.4 ดานการแยกออกจากกน หมายถง ความสามารถของเดกปฐมวยทบอกไดวา จากภาพสมบรณทกาหนดใหหากนามาแยกเปนภาพยอยแลว จะมภาพใดบางทเปนสวนของภาพสมบรณทกาหนดนน

กรอบแนวคดในการวจย

สมมตฐานของการวจย

เดกปฐมวยหลงจากทไดรบการจดประสบการณขนมอบแลวมความสามารถดานมตสมพนธสงขน

ประสบการณขนมอบ

ความสามารถดานมตสมพนธ 1. ดานความเหมอนความตาง 2. ดานตาแหนงของสงตาง ๆ 3. ดานการตอเขาดวยกน 4. ดานการแยกออกจากกน

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

1. เอกสารและงานวจยทเกยวกบความสามารถดานมตสมพนธ 1.1 ความหมายของความสามารถดานมตสมพนธ 1.2 ความสาคญของความสามารถดานมตสมพนธ 1.3 ทฤษฎพฒนาการความสามารถดานมตสมพนธ 1.4 การสงเสรมความสามารถดานมตสมพนธในเดกปฐมวย 1.5 งานวจยทเกยวของกบความสามารถดานมตสมพนธ

2. เอกสารและงานวจยการจดประสบการณแบบปฏบตการทดลองประกอบอาหาร 2.1 ความหมายของการจดประสบการณ 2.2 ความสาคญของการจดประสบการณ 2.3 หลกการจดประสบการณ 2.4 หลกการจดกจกรรมประจาวน 2.5 ความหมายของการจดประสบการณแบบปฏบตการทดลองประกอบอาหาร 2.6 จดมงหมายของการจดประสบการณแบบปฏบตการทดลองประกอบอาหาร 2.7 ขนตอนและบทบาทของครในการจดประสบการณแบบปฏบตการทดลองประกอบอาหาร 2.8 งานวจยทเกยวของกบการจดประสบการณแบบปฏบตการทดลองประกอบอาหาร

3. เอกสารและงานวจยทเกยวกบขนมอบ 3.1 ความเปนมาของขนมอบ 3.2 ความสาคญของการทาขนมอบ 3.3 ความสามารถตามวยของการทาขนมอบ 3.4 หลกปฏบตในการทาขนมอบสาหรบเดก 3.5 สวนผสมทสาคญและความสาคญของสวนผสมของขนมอบ 3.6 วธการและเทคนคในการทาขนมอบ 3.7 ขอพงปฏบตในการทาขนมอบ 3.8 งานวจยทเกยวของกบขนมอบ

7

1. เอกสารและงานวจยทเกยวของ กบความสามารถดานมตสมพนธ

1.1 ความหมายของความสามารถดานมตสมพนธ นกการศกษาทงชาวตางประเทศและชาวไทย ไดใหความหมายของความสามารถดานมตสมพนธไวหลายทาน ดงน เธอรสโตน (Thurstone. 1958: 121) ไดใหความหมายของ ความสามารถดาน มตสมพนธไววา หมายถง สมรรถภาพของสมองในดานการรบรเกยวกบรปทรงเรขาคณตทไมมการเคลอนทและการมองเหนความสมพนธของรปภาพ เมอมการเปลยนตาแหนงหรอหมนภาพนนไปจากเดมซงอาจใชองคประกอบทางดานจนตนาการรวมดวย อนาสตาซ (Anastasi. 1988: 384) ไดกลาวถง ความสามารถดานมตสมพนธวา ประกอบดวย 2 องคประกอบทแตกตางกน คอ การรบรมตสมพนธหรอความสมพนธของรปทรงเรขาคณต และการมองเหนเมอมการเปลยนแปลงตาแหนงหรอเปลยนไป แชปแมน (Chapman. 2544: 107) ไดใหความหมายของความสามารถดาน มตสมพนธไววา หมายถง ความสามารถในการรบรภาพทมองเหนในโลกไดอยางถกตองและสามารถนาประสบการณจากการเหนมาสรางขนใหม เปนความสามารถทเกยวกบการเหนรปราง ส รปทรง สณฐานและลกษณะพนผวดวย “มมมองของจต” และถายทอดออกมาเปนงานศลปทเหนได

เปนรปธรรม ทองหอ วภาวน (2523: 73) ไดใหความหมายของความสามารถดานมตสมพนธไววา เปนความสามารถในการสรางมโนภาพทาใหเกดจนตนาการเกยวกบสวนประกอบตาง ๆ เมอแยกสงเหลานออกจากกนและเหนเคาโครงเมอนาสงเหลานนมาประกอบเขาดวยกน ความสามารถดานนจะสงผลใหมนษยเขาใจถงมตตาง ๆ ไดแก ขนาด รปราง ความสง - ตา ใกล - ไกล พนท -ปรมาตร วรวรรณ เหมชะญาต (2536: 14) ไดใหความหมายของความสามารถดาน มตสมพนธไววา หมายถง ความสามารถในการคดมโนภาพทคาดวาจะรบรในเรองขนาด รปราง และตาแหนง ทศทางของวตถ ในลกษณะของวตถใดวตถหนงขณะทอยคงท ลกษณะของวตถสองสงทมความสมพนธกน ลกษณะของวตถใดวตถหนงเมอมการเปลยนมมมอง ลกษณะของวตถใดวตถหนงเมอมการเคลอนทของวตถนน เสาวลกษณ สมานแกว (2539: 10) ไดใหความหมายของความสามารถดาน มตสมพนธไววา เปนความสามารถในการมองเหน การเขาใจ การจาแนก การจนตนาการเกยวกบมตตาง ๆ เชน รปราง ขนาด ทรวดทรง พนท ปรมาตร ความสง - ตา ใกล - ไกล และเขาใจถงถงความสมพนธของภาพตางๆ แมวาภาพนนจะมการเปลยนแปลงไปอยในรปแบบใหมแลวกตาม ลวน สายยศ (2543: 22 - 23) ไดใหความหมายของความสามารถดานมตสมพนธไววา หมายถง ความสามารถของบคคลอนเกดจากการจนตนาการ คอ ขนาด และมตตาง ๆ ตลอดจนทรวดทรงทมรปรางลกษณะแตกตางกน ทงอยในระนาบเดยวกนและหลายระนาบ และ

8

ยงคลมไดถงการมองภาพตางๆทเคลอนไหวซอนทบกนหรอซอนอยภายในตลอดจนถงการแยกภาพ ประกอบภาพ รวมถงความสามารถในการจาแนกตาแหนงทอย เชน บน ลาง ซาย ขวา และระยะทางใกลหรอไกล สรปไดวา ความสามารถดานมตสมพนธ เปนความสามารถในการรบร การเขาใจภาพทมองเหนในระนาบเดยวกนและหลายระนาบในมมมองตาง ๆ และความเขาใจถงความสมพนธของภาพทเคลอนไหวซบซอนกนหรอซอนอยภายในภาพ การแยกภาพ และการประกอบภาพ อนไดแก ขนาด รปราง รปทรง ตาแหนง ทศทาง ส สณฐาน พนผว ปรมาตร 1.2 ความสาคญของความสามารถดานมตสมพนธ นกการศกษาทงชาวตางประเทศและชาวไทยไดใหความสาคญของความสามารถดานมตสมพนธไวหลายทาน ดงน วเชยร เกตสงห (2518: 66 - 72) ไดกลาววาความสามารถดานนเปนความสามารถทจะชวยใหมนษยเกดจนตนาการและนกเหนภาพของสวนประกอบตาง ๆ เมอแยกออกจากกนได และสามารถทจะมองเหนเคาโครงหรอโครงสรางเมอเอาสวนตาง ๆ มาประกอบหรอรวมเขาดวยกน ความสามารถดานนมคณคาในวชาเรขาคณต วาดเขยน และการฝมอตาง ๆ ประมวญ คดคนสน (2535: 184) ไดกลาววาความสามารถดานมตสมพนธ มความสาคญในการดารงชวตอยางมาก เนองดวยสงทงปวงหรอวตถใด ๆ มไดมความถาวรตลอดไป มการเคลอนไหว เปลยนแปลงตลอดเวลา และเรยนรการเปลยนแปลงของสงตาง ๆ เปนความสามารถดานมตสมพนธอยางหนง วรวรรณ เหมชะญาต (2536: 4; อางองจาก Borke. 1971) ไดใหความสาคญของความสามารถดานมตสมพนธไววา การพฒนาความสามารถดานมตสมพนธเปนการพฒนาความคดรวบยอดของเดกเกยวกบคณลกษณะของวตถตาง ๆ พชรวลย เกตแกนจนทร (2541: 22 - 23) ไดใหความสาคญของความสามารถดานมตสมพนธไววา จากลาดบขนของการเรยนรแสดงใหเหนวาความสามารถดานมตสมพนธมความจาเปนอยางยง เนองจากเปนรากฐานสาคญทนาไปสการเรยนรดานตาง ๆในขนทสงขนไป วรรณวภา สทธเกยรต (2542: 3; อางองจาก NCTM. 1989) ไดใหความสาคญของความสามารถดานมตสมพนธไววา เปนองคประกอบอยางหนงทสาคญของความสามารถของสมองของมนษย เนองดวยความสามารถดานนเปนพนฐานของการเรยนรและความสามารถ ดานอน ๆ มากมาย สภาครคณตศาสตรแหงชาต (National Council of Teachers of Mathematics: NCTM) ประเทศสหรฐอเมรกา ไดวางมาตรการการเรยนคณตศาสตรในระดบโรงเรยน โดยเฉพาะการเรยนการสอนวชาเรขาคณต ควรเนนใหนกเรยนมพฒนาความคดดานมตสมพนธ (Spatial Sense) เปนสาคญ

9

ลวน สายยศ (2543: 25) ไดใหความสาคญของความสามารถดานมตสมพนธไววา ความสามารถดานมตสมพนธ เปนพนฐานทมความสาคญอยางยงในการเรยนรคณตศาสตรใหมประสทธภาพ สรปไดวา ความสามารถดานมตสมพนธเปนความสามารถทางสมองซกขวาททาใหเกดจนตนาการ การสรางมโนภาพ ทาใหเกดความเขาใจในการเปลยนแปลงของวตถหรอสงตาง ๆ ความสามารถดานมตสมพนธเปนความสามารถทจาเปนจะตองไดรบการพฒนาและสงเสรมตงแตในวยเดก เพอพฒนาความคดรวบยอดเกยวกบธรรมชาตของสงตาง ๆ รปรางลกษณะของวตถทกประเภทความสมพนธของวตถและการเปลยนแปลงรปราง โดยเฉพาะอยางยงทเกยวของกบชวตประจาวนของเดก เพราะความรความเขาใจในเรองเหลานเปนสงสาคญทสามารถชวยพฒนาใหบคคลสามารถดาเนนชวตไดดวยด ดงนนความสามารถดานมตสมพนธจงมความจาเปนอยางยงเนองจากเปนรากฐานสาคญทนาไปสการเรยนรดานตาง ๆ โดยเฉพาะอยางยงในการเรยนรดานคณตศาสตร และความสามารถดานอน ๆ ในขนสงตอไป 1.3 ทฤษฎพฒนาการเกยวกบความสามารถดานมตสมพนธ ทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของเพยเจท (Piaget.) เพยเจทไดสรปพฒนาการทางสตปญญาของ มนษยเปน 4 ระยะ คอ (ฉววรรณ กนาวงศ. 2533: 130 - 132)

1. ขนประสาทสมผสและการเคลอนไหว (Sensorymotor Stage) ระยะแรกเกดถง 2 ป เดกวยนจะพฒนาทกษะทางกลามเนอและการเคลอนไหว ซงถอวาเปนพนฐานสาคญของพฒนาการทางสตปญญา เดกจะพฒนาการเคลอนไหวจากปฏกรยาสะทอนไปส การเคลอนไหวทปรบปรงใหเหมาะสมกบสภาพแวดลอม 2. ขนกอนปฏบตการความคด (Pre - Operational Stage) อายตงแต 2 - 7 ป เปนวยทเขาใจสญลกษณตาง ๆ และสามารถใชสญลกษณเหลานนไดอยางมประสทธภาพ 3. ขนปฏบตความคดทางรปธรรม (Concrete - Operational Stage) อายตงแต 7 - 11 ป เดกจะมความเขาใจปญหาในแงมมตาง ๆ เขาใจกระบวนการเปลยนแปลง สามารถแกปญหาเกยวกบการอนรกษ และเขาใจความสมพนธของสงตาง ๆ ในสภาพแวดลอม แตยงไม

สามารถคดในเชงนามธรรมได เดกจะอธบายหรอแกปญหาโ ดยอาศยการกระทากบของจรงหรอ สงของทเปนวตถเทานน 4. ขนปฏบตความคดทางนามธรรม (The Period of Formal Operational Stage) อายตงแต 11 - 15 ป ขนนเปนขนทเดกจะมองเหนความชดเจนทางนามธรรมได เดกเรมเขาใจเหตผล โดยจะสามารถอาศยหลกเกณฑของความสมพนธตาง ๆ มาประกอบกบการใช เหตผลได สามารถแกปญหาอยางมระเบยบ ตงสมมตฐานโดยอาศยจนตนาการหรอการสงเกตของตนได และเปนระยะทโครงสรางทางสตปญญาพฒนาสงสด เดกวยนจะมความสามารถเชงอปมานและอนมานมากขน

10

จากทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของเพยเจท เดกปฐมวยจดอยในขนท 2 คอ ขนกอนปฏบตการความคด (Pre - Operational Stage) เดกจะเรมเรยนรภาษาพดและเขาใจสญลกษณ แตยงไมสามารถคดอยางมเหตผลได ทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของบรเนอร บรเนอร (Bruner) ไดจดลาดบขนพฒนาการการเรยนรของเดกหรอโครงสรางทางสตปญญาเปน 3 ขน ดงน (นภเนตร ธรรมบวร. 2544: 43 - 44; อางองจาก Bruner. 1966) 1. ขนสมผส (Enactive Stage) เดกจะเรยนรและเขาใจสงแวดลอมโดยผานการกระทาหรอการลงมอปฏบต การเรยนรในขนนมความสมพนธโดยตรงกบความสามารถดานการเคลอนไหว การเตนรา และการใชรางกายหรอสวนตาง ๆ ของรางกายในการแสดงออกซงความรของตน 2. ขนคดจากภาพทปรากฏ (Iconic Stage) ขนนเดกจะเรยนรผานการมอง รปภาพหรอตวแบบ เดกเรมพฒนาวธการจาโดยใชจนตนาการมากขน ความเขาใจสงตางๆ รอบตวของเดกจะขนอยกบการรบรโดยการใชประสาทสมผสมากกวาการใชภาษา การเรยนรในขนนมความสมพนธโดยตรงกบการเรยน หรอการแสดงออกผานงานศลปะ ซงตองใชทงสายตาและ มตสมพนธ 3. ขนสญลกษณ (Symbolic Stage) ขนนเดกจะเรยนรส งตาง ๆ โดยผานระบบสญลกษณ เชน ภาษาพด ภาษาเขยน และการจดลาดบ รวมตลอดถงสงตาง ๆ ทเปนนามธรรมซงจะชวยใหเดกเขาใจขอมลตาง ๆ ทซบซอนมากขน

จากทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของบรเนอร (Bruner) สรปไดวาเดกปฐมวยจะเรยนร และเขาใจจากการกระทา และเกบเปนขอมลในการพฒนาสตปญญาในขนตอ ๆ ไปอยาง ตอเนองตลอดไป เพยเจท และอนเฮลเดอร (Piaget and Inhelder.) (วรวรรณ เหมชะญาต. 2536: 31 - 33; อางองจาก Piaget and Inhelder. 1896) ไดแบงการรบรทางดานมตสมพนธ ออกเปน 2 ระดบ ดงน 1. ระดบการรบรจากประสาทสมผส (Perceptual Level) 2. ระดบการรบรจากการคดมโนภาพ (Level of thinking or representation)

เพยเจทและอนเฮลเดอร ไดใหความสนใจระดบการรบรจากการคดมโนภาพน เพราะเปนระดบทอาศยกระบวนการคดนอกเหนอไปจากการรบรทางกายภาพจากประสาทสมผส ซงเปนระดบทตาลงไป การรบรจากการคดมโนภาพ เปนความสามารถในการรบรทางดานมตสมพนธระหวางตนเองกบวตถได โดยการลงมอกระทากบวตถโดยตรงเปนสาคญ การลงมอกระทามความเชอมโยงกนอยางยงกบประสาทสมผส ทงนเพราะขนการรบรจากการคดมโนภาพเปนขนทเดกเกดการเปลยนแปลงความสามารถในการรบร ไปสการทสามารถสรางความสมพนธระหวาง

11

ตนเองกบวตถไดอยางลกซง โดยอาศยโครงสรางทางความคดเกยวกบวตถ (Construction of Objective) ความสามารถดงกลาวถอวาเปนพนฐานเบองตนของการพฒนาทางดานมตสมพนธ

เพยเจทและอนเฮลเดอร ไดกลาวถงระดบพฒนาการการรบรทางดานมตสมพนธของเดกทพนวยทารกขนไปวาม 3 ระดบใหญ คอ 1. โทโปโลย (Topological) เปนระดบพนฐานซงประกอบดวยคณสมบตของการรบรวาวตถอยขาง ๆ กน (Proximity) การรบรลาดบ (Order) การรบรรปปด (Enclosure) การรบรความตอเนอง (Continuity) รวมทงการรถงลกษณะทแตกตางกน (Discrimination) ทงนเปนการรบรวตถทคงทเทานน 2. โปรเจกทพ (Projective) เปนการเรมทจะสามารถคดมโนภาพภายในจตใจของตนเอง ดวยการพจารณาความสมพนธของจดทมองเหน 3. ยคลเดยน (Euclidean) เปนการนามโนภาพภายในจตใจเหลานนมาสมพนธกบการเปลยนแปลงทางดานตาแหนง ทศทาง และระยะทางจนกลายเปนระบบแนวคดทเดกยดถออนเหมาะสมสาหรบการถายทอดความเขาใจเรองการมองวตถใหชดเจนยงขนภายในโลกของความจรงรอบ ๆ ตว ดวยเหตนความสมพนธทางโปรเจกทพ (Projective) และยคลเดยน (Euclidean) จงมความคลายกนตรงทเดกสามารถยอมรบความสมพนธกนของวตถอยางมระบบยงขนโปรเจกทพ (Projective) และ ยคลเดยน (Euclidean) เปนระดบทเกดขนในระยะเวลาทใกลเคยงกนมาก แมจะมลกษณะทตางกน ระดบทงสองเปนตวชถงคณสมบตของสงตาง ๆ ภายใตเงอนไขของการเปลยนแปลงมมมอง แสดงใหเหนถงการเคลอนไหวทางความคดอยางมระบบของเดก ตวอยางทเหนไดชดระหวางความแตกตางของโปรเจกทพ (Projective) และยคลเดยน (Euclidean) คอลกษณะการลมของดนสอ กลาวคอ การทเดกรบรตาแหนงและทต งของดนสอในขณะทต งตรง และลมนอนในแนวระนาบซงเปนจดจบนน เปนขนการรบรระดบโปรเจกทพ (Projective) แตการรบรตาแหนงและทต งของดนสอในชวงระหวางทดนสอกาลงลมลงนนเปนการรบรระดบขนยคลเดยน (Euclidean) ซงเปนความสามารถในการนาภาพมาสมพนธกนกบการเปลยนแปลงทางดานตาแหนง ทศทางของดนสอขณะทลม คณสมบตการรบรความสามารถดานมตสมพนธในแตละระดบขางตน สรปไดดงน (วรวรรณ เหมชะญาต. 2536: 33) 1. โทโปโลย (Topological) ประกอบดวยคณสมบตดงตอไปน

1.1 การรบรวตถทคงท 1.2 การรบรวาวตถอยขาง ๆ กน 1.3 การรบรลาดบ 1.4 การรบรรปปด หรอการลอมรอบ 1.5 การรบรความตอเนองหรอพนผว

12

1.6 การรบรถงลกษณะทแตกตางหรอการแยกออก 2. โปรเจกทพ (Projective) ประกอบดวยคณสมบตดงตอไปน 2.1 การรบรถงรปรางของวตถ เสนตรง และเสนโคง 2.2 การรบรวตถจากการมองในลกษณะตาง ๆ 2.2.1 การรบรภาพ 3 มต 2.2.2 การรบรเงา 2.2.3 การรบรตาแหนง ทศทาง เชน ซาย - ขวา หนา - หลง 2.3 การรบรความสมพนธระหวางวตถ 2 สง 2.4 การรบรและการทานายภาพวตถเดยวกนจากตาแหนงการมองท ตางกน 2.5 การคดภาพวตถทอยในลกษณะทตดกน 2.5.1 การพบ 2.5.2 การทบ 2.5.3 การบง 3. ยคลเดยน (Euclidean) ประกอบดวยคณสมบตดงตอไปน 3.1 การรบรความคลายคลงของวตถ 3.2 การรบรความสมพนธของตาแหนง ทศทาง และระยะทาง 3.3 การรบรโดยการมเกณฑในการอางองในเรองตอไปน 3.3.1 ความยาว 3.3.2 ความกวาง 3.3.3 ความสง 3.3.4 แนวตง - แนวนอน

จอนสตน (Johnston) ไดอธบายพฒนาการความคดของเดกทเกยวกบการมองวตถในอกลกษณะหนงทสอดคลองกบแนวคดของเพยเจทและอนเฮลเดอรวา สามารถแบงออกเปน 3 ระดบ ดงน 1. ระดบพนฐาน (Functional System) อายประมาณ 1.3 - 2.6 ป เปนระดบความคดทเดกสารวจคณสมบตของวตถแตละประเภทและเรมทจะจดประเภทของวตถนน ๆ ตามการใชโดยเดกเรมเขาใจถงรปรางและขนาดวตถวามความสมพนธกบการทตนใชวตถนนในชวตประจาวน จงทาใหเดกเขาใจถงการเกยวโยงกนระหวางวตถ ในแงของสงทพบเหนประจาวนและ แงของตาแหนง เชน คกกในเหยอก ชามบนโตะ ดงนนประสบการณในการมองจงทาใหเกดการคาดคะเนเปาหมายของการมองนน เดกทมความสามารถในระดบนจงสามารถทจะใหเหตผล

และ ตดสนตาแหนงของวตถใดวตถหนง โดยอาศยอกวตถหนงเปนเกณฑได แมวาโดยมากเดกจะ คดถงตาแหนงของวตถในแงของการใชวตถนน แตประสบการณทางสายตาจะทาใหเดกไดหด

13

คาดคะเนเปาสายตา “การมองวตถ” ซงเดกพจารณาเรองคณสมบตของวตถเปนสาคญ จะทาใหเดกคอย ๆ เขาใจเสนนาสายตา (Line - of - Sight) ซงเปนพนฐานสาคญในการคาดคะเนเสนนาสายตา และเปาสายตาเปนพนฐานทจาเปนในระบบมตสมพนธ ซงตองพจารณาเสนนาสายตา

หลาย ๆ เสนในระบบนประสบการณของเดกกบคณสมบต รปราง ขนาดของวตถ ทาใหเดกรจกสวนตาง ๆ ของวตถซงจะทาใหเดกสามารถเขาใจเรองสงทอยใกลเคยงกนได ซงอยในระบบทเดกจะเรยนรตอไป 2. ระดบการวางตาแหนง (Proximal System) อายประมาณ 2.6 - 3.6 ป ในระดบนเดกเรมคดถงตาแหนงของวตถในลกษณะทเปนอสระจากคณสมบตในการใชงานของวตถนน แตพยายามเขาใจในเรองตาแหนงของวตถ โดยดความสมพนธกบสงทอยใกลเปนหลก นอกจากนการทเดกรจกสวนตาง ๆ ของวตถ ทาใหเดกเรมใชสวนตาง ๆ ของวตถนน ๆ ในการอางอง เชน ลงชอบนงอยขางรถบรรทก ไมชอบอยขางหนา หรอขางหลงของรถบรรทก นนคอเดกสามารถทจะพจารณาถงวตถทใชในการอางองนนมากกวา 1 สวน ตวอยางเชน รถทแลนเปนขบวน 3 คน รถคนกลางจะอยขางหลงของรถคนแรก และจะอยขางหนาของรถคนท 3 ซงความเขาใจของเดกจะเกดขนไดกตอเมอมความสามารถในเรองความใกลกนของวตถ เมอเดกพฒนาตอไปในระบบน เดกจะเรยนรเกยวกบการเรยงลาดบ ซงเปนพนฐานสาหรบระบบตอไปดวย 3. ระดบการวางทศทาง (Projective Space) อายประมาณ 3.6 - 6 ปขนไป จากประสบการณในการมองในระดบพนฐาน (Functional System) ทาใหเดกไดรบการพฒนาความรจงเกดจากการมองสงตาง ๆ รอบตวซงทาใหทายทสดเดกรจกจนตนาการเสนนาสายตาและสามารถคาดคะเนไดวาการมองในทศทางใดจะเหนวตถอะไรบาง เชน ในการมองจากจด C ไปถงจด E จด D จะเปนจดทอยบนเสนนาสายตานนดวย ในแตละระดบดงกลาวเดกจะพฒนาการรบรเกยวกบตาแหนงในลกษณะใหม ๆ โดยผานการมปฏสมพนธกบสงแวดลอมเปนสาคญ (วรวรรณ เหมชะญาต. 2536: 34 - 36) 1.4 การสงเสรมความสามารถดานมตสมพนธในเดกปฐมวย จากทฤษฎพฒนาการรบรทางดานมตสมพนธทมพ นฐานอยบนทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของ เพยเจท ดงกลาวมาในขางตน จะเหนวาในการจดการเรยนการสอนเพอพฒนาการ

รบรทางดานมตสมพนธ ซงจดเปนมโนทศนประเภทหนงนนสมโภชน เอยมสภาษต (2544: 237-238)ไดเสนอแนะการจดการเรยนการสอนตามแนวคดของเพยเจทไววา กจกรรมทครจดขนนนจะตองใหเดกไดมสวนในการทา เพราะจะทาใหเดกมโอกาสทจะมปฏสมพนธกบสงแวดลอม ซงเปนการชวยพฒนาโครงสรางทางสตปญญา โดยเฉพาะความสามารถดานกระบวนการยอนกลบ การ

เชอมโยง การรวมกน และการแยกแยะ เปนตน สงทครควรคานงถงในการจดการเรยนการสอนมดงตอไปน

14

1. การวเคราะหเนอหาทางวชาการทจะใหเดก ซงนอกจากจะตองอาศย จาก ขนตอนการพฒนาทางสตปญญา ตามแนวคดของเพยเจทแลว ครยงตอง 1.1 รถงระดบความรของเดก 1.2 รถงทกษะทเดกมอย 1.3 รถงกระบวนการความคด เหตและผลทเดกมอย 2. การจดระเบยบของเนอหาจากงายไปหายาก เพอทจะสามารถนาไปใชกบ กจกรรมการเรยนการสอนได 3. การสงเกตดวาเดกนนทากจกรรมทใหไดถกตองครบถวนหรอไม ซงการสอนในชนเรยนนน ครจะตองใหเดกทากจกรรมตาง ๆ มากทสดเทาทจะมากได อกทงจะตองชวยใหเดกเกดการกระทาไปสกจกรรมทเปนปฏบตการทางสมอง ซงสามารถทาไดโดยการคอย ๆ ลดสงทชวยภายนอกออกไป จากนนจงเรมเปลยนเปนความคดหรอการคาดหวง ซงตอมาเดกกจะคดไดอยางอสระในสภาพแวดลอมทวไป วธนจะชวยใหเดกสามารถถายโยงระหวางกจกรรมทกระทาไปสความนกคดภายในไดอยางมประสทธภาพยงขน บรเนอร (วรวรรณ เหมชะญาต. 2536; อางองจาก Bruner. 1960) ซงมแนวความคดสอดคลองกบเพยเจท ทกลาววา ในการทจะนาเนอหาใดมาสอนนน ควรจะไดพจารณาดวาในขณะนน เดกมพฒนาการอยในระดบใดมความสามารถเพยงใด เพอทจะไดปรบเนอหาใหสอดคลองกบความสามารถของผเรยนโดยใชวธทเหมาะสม บรเนอร เชอวา ครสามารถทจะสอนวชาใด ๆ กไดอยางมประสทธภาพ โดยใชวธการทเหมาะสมใหกบเดกคนใดคนหนงในระดบอายใดกได นอกจากน บรเนอร เนนความสาคญของโครงสรางในการสอน คอ 1. การทาความเขาใจสงทเปนพนฐาน หรอโครงสราง จะชวยใหเขาใจสงท เรยนไดดข น 2. การจดสงทเรยนใหเปนระบบระเบยบ จะชวยใหจาสงทเรยนไดนาน 3. ความเขาใจเกยวกบหลกเกณฑหรอมโนทศนพนฐานจะนาไปสการถายโยง ความร 4. การจดโครงสรางจะชวยใหการเรยนรเปนไปตามลาดบขนของเนอหาวชา และตอเนองกน โดยไมมชองวางระหวางความรพ นฐานกบความรข นสง แกรนดและโมโร (Grande and Morrow. 1995 : 1 - 3) กลาววา การพฒนาสงเสรมและฝกฝน เพอใหเกดความสามารถดานมตสมพนธ การรบรเชงมตสมพนธเปนความสามารถในการจนตนาการเกยวกบลกษณะรปรางของวตถ เมอเกดการเคลอนท การแทนทของวตถ ซงความรสกเชงมตสมพนธ (Spatial Sense) จะนาไปสความสามารถเหลานนได โดยในระดบ Grades K - 6 ความสามารถดานมตสมพนธสามารถสงเสรมไดโดย 1. ความสมพนธในการมองวตถกบการเคลอนไหว (Eye - motor Coordination) หมายถง ความสามารถในการประมวลภาพดวยสายตาจากความสมพนธระยะทางและตาแหนงของวตถ

15

2. การรบรภาพและพนหลงภาพ (Figure - ground Perception) หมายถง ความสามารถในการจาแนกใหเหนถงลกษณะเฉพาะทชดเจนของภาพวตถ โดยไมคานงถงลกษณะแวดลอมและภาพกระตนอยางอน 3. การรบรความคงรปของวตถ (Perceptual Constancy) หมายถง ความสามารถในการบอกลกษณะเดมของวตถ เมอมการหมนการพลกวตถ หรอการเปลยนแปลงขนาดของวตถนน 4. การรบรตาแหนงของวตถทสมพนธกบพนท (Position - in - space Perception) หมายถง ความสามารถในการบอกความสมพนธของวตถโดยรอบกบตวเอง และอธบายตาแหนงทรบร โดยสามารถเขยนหรอบอกหรอแสดงวาวตถอยซาย ขวา หนา หลง บน ลาง ใกล ไกล 5. การรบรถงความสมพนธระหวางวตถ (Perception of Spatial Relationships) หมายถง ความสามารถในการมองเหนวตถสองสงหรอมากกวา ทมความเกยวพนธกน โดยตววตถเองหรอโดยวตถอนในดานการพลกแพลงตววตถและความสมพนธอน ๆ 6. การจาภาพความเหมอนและความแตกตางของวตถ (Visual Discrimination) หมายถง ความสามารถในการทาใหเหนถงความแตกตาง และความเหมอนระหวางวตถ 7. การจดจาภาพเสมอนของวตถ (Visual Memory) หมายถง ความสามารถในการใชวธการแกปญหา จดจาและเรยกใชความสมพนธระหวางระยะทางกบตาแหนงกบเวลา และ

สามารถคนหาวตถไดอยางถกตองรวดเรว วรรณวภา สทธเกยรต (2542: 3) ไดกลาววา การพฒนาความสามารถดาน มตสมพนธ ควรเนนใหนกเรยนไดคนพบความสมพนธดวย กระบวนการ การประดษฐ การวาด การวด การมองเหน การเปรยบเทยบ การแปลง และการจาแนกรปเรขาคณต ทเนนกจกรรมในลกษณะการสารวจ การตงขอคาดเดา การสบเสาะเพอตรวจสอบขอคาดเดา สรปไดวา การสงเสรมความสามารถดานมตสมพนธ ควรสงเสรมใหเดกไดพฒนา ตงแตยงเลก โดยจดสงแวดลอมใหสอดคลองกบวย เปดโอกาสใหเดกไดจบตอง ทดลอง สงรอบตว โดยการใชประสาทสมผสทงหาบอย ๆ ซงจะทาใหเดกเรยนรและเขาใจเรองส ขนาด รปราง ทศทาง ปรมาตร การเปลยนแปลงตาแหนงของวตถ ตลอดจนการหมนและการพลกวตถ ซงสงเหลานมความสาคญในการดารงชวตประจาวนของบคคล 1.5 งานวจยทเกยวของกบความสามารถดานมตสมพนธ งานวจ ยตางประเทศ เดวด และ เดมลา (พทกษชาต สวรรณไตรย. 2544 : 19 ; อางองจาก David;& Damiela. 1996) ไดทาการศกษาความแตกตางของเพศ ในความสามารถทางมตสมพนธในเดก 4 ป ผลของการปฏบตดานรางกายอยางเขมงวด เปนการเปรยบเทยบสมรรถภาพดานรางกาย ของเดก

16

4 ป ทวดดวยเครองมอ KAT ระหวางเพศชายและหญงทมความสามารถดานมตสมพนธแตกตางกน ทวดโดยเครองมอวดความสามารถทางมตสมพนธ พบวา เดกชายทมคะแนนความสามารถดาน มตสมพนธสง จะมผลการปฏบตดานรางกายอยางเขมงวด สอดคลองกน เชสเซอร (Cheser. 1979 : 664 - A) ไดศกษาเกยวกบการพฒนาในดานมตสมพนธตามทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของเพยเจท โดยศกษาตามตวแปร เพศ อาย และวฒนธรรม

ศกษาเกยวกบความยาว ทศทาง เสนตงฉาก ตลอดจนการแกปญหาพบวาสมรรถภาพดาน มตสมพนธของนกเรยนจะพฒนาขนตามอาย นกเรยนชายจะมสมรรถภาพทางสมองดานนสงกวา นกเรยนหญง และพบวาสภาพทอยอาศยหรอวฒนธรรมทแตกตางกนมผลตอความสามารถดานนดวย นอกจากนยงพบวานกเรยนในถนเจรญมการพฒนาสมรรถภาพดานนดกวาเดกในถนทยงไมเจรญ และเมออาย 12 ป เดกจะสามารถพฒนาสมรรถภาพทางสมองดานมตสมพนธไดในระดบทไลเลยกน คก และ โอดอม (Cook; & Odom. 1992 : 213 - 249) ไดศกษาพฒนาการดานการคด ซงเกยวกบความไวของการแยกแยะโดยการรบรส งเราหลายมต ไดแก ส รปราง ขนาด จานวน ตาแหนง พนผว และเสนกรอบภาพ โดยทาการทดลองกบเดกเลก อาย 4 - 5 ป จานวน 32 คน และเดกโต อาย 10 - 18 ป จานวน 32 คน ผลการวจย พบวา เดกเลกและเดกโตจะแยกแยะความแตกตางของสงเราไดมากกวาความเหมอนกน ทงนอาจเนองจากสงเราทม ความเหมอนในมตตาง ๆ นนจะไมมลกษณะพเศษอน ๆ ทเดนออกมาใหเหนและในการรบรมต ตาง ๆ นน เดกเลกจะรบรมตตาง ๆ ไดนอยกวาเดกโต โดยทเดกเลกมกจะคนพบมตทเปนส ขนาด จานวน และบางคนคนพบมตของตาแหนง แตมตเกยวกบพนผว เดกเลกจะไมสามารถรบรได สาหรบเดกโตจะคนพบทกมตทกลาวมา นอกจากน คนทมประสบการณเกยวกบความสมพนธของสงเรามากจะมความไวในการรบรมากกวาคนทมประสบการณนอยกวา ในการศกษาครงน คกและโอดอม ไดใชงานการจดจาแนกอสระ ศกษาถงความแตกตางของแตละคนเกยวกบการเปลยนแปลงของพฒนาการเดก พบวา อาย 4 - 5 ป จะจดจาแนกสงของโดยใชส และขนาดเปนเกณฑ สาหรบเดกอาย 10 - 18 ป จะใชตาแหนงเปนเกณฑในการจดจาแนกสงของ งานวจยในประเทศ วรวรรณ เหมชะญาต (2536: บทคดยอ) ไดทาการศกษาผลของการจดกจกรรม การเรยนการสอนตามแนวคดของกายทมตอความสามารถในการรบรทางดานมตสมพนธของเดกกอนวยเรยน อาย 5 - 6 ป จานวน 30 คน พบวา เดกกอนวยเรยนกลมทดลองทไดรบการจดกจกรรมการสอนตามแนวคดของกาเย มความสามารถในการรบรดานมตสมพนธสงกวากลมควบคมทไดรบการจดประสบการณตามแผนการจดกจกรรมของสานกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต พทกษชาต สวรรณไตรย (2544 : 48 - 50) ไดศกษาการจดกจกรรมนอกชนเรยนเพอพฒนาความสามารถดานมตสมพนธสาหรบเดกปฐมวย อาย 5 - 6 ป ผลการศกษา พบวา

17

ความสามารถดานมตสมพนธของเดกปฐมวยหลงการจดกจกรรมนอกชนเรยนสงขน เมอจาแนกรายดาน พบวา ความสามารถทางมตสมพนธดานการจาแนกความเหมอนความแตกตางของวตถ และการบอกตาแหนงของวตถทสมพนธกบตาแหนงของตนเอง มความแตกตางอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05 ดานการบอกความสมพนธของวตถกบทศทาง การบอกลกษณะรวมของวตถและการสงเกตและคนหาวตถอยางมทศทางไมแตกตางกน เอออาร ทองพทกษ (2546 : 53 - 55) ไดศกษาการจดกจกรรมการวาดภาพตอเตมเพอพฒนาทกษะพนฐานทางมตสมพนธสาหรบเดกปฐมวย ผลการศกษาพบวา เดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมวาดภาพตอเตม มทกษะพนฐานทางมตสมพนธสงขนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 สรปวา จากงานวจยพบวาการจดกจกรรมเพอพฒนาความสามารถดานมตสมพนธมความสาคญตอเดกปฐมวย เนองจากความสามารถดานมตสมพนธเปนความสามารถพนฐาน ทจะสงเสรมการเรยนดานอน ๆ ตอไป

2. เอกสารและงานวจยทเกยวของกบการจดประสบการณ

2.1 ความหมายของการจดประสบการณ สานกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต (2536 : 58) กลาววา การจดประสบการณ หมายถง การจดกจกรรมตามแผนการจดประสบการณและการจดสภาพแวดลอมทงภายในและภายนอกหองเรยนใหกบเดกปฐมวย โดยใหเดกไดรบประสบการณตรง จากการเลน การลงมอปฏบต ซงจะทาใหเดกเกดการเรยนรทด เพอสงเสรมพฒนาการใหครบทกดานทงทาง รางกาย จตใจ อารมณ สงคม และสตปญญา โดยมไดมงใหอานเขยนได ดงเชนในระดบประถม-ศกษา แตเปนการปพนฐานหรอพฒนาทกษะทจาเปนตอการเรยนร เชน ทกษะในการสงเกตโดยผานประสาทสมผสทงหา

พฒนา ชชพงศ (2529: 24) ไดกลาววา การจดประสบการณ หมายถง การจดการศกษาใหกบเดกปฐมวย เพอพฒนาครบทกดาน มใชมงใหอานเขยนไดดงเชนระดบประถมศกษา แตจะเปนการปพนฐานให โดยคานงถงวยและความสามารถของเดกและจดกจกรรมเพอสงเสรมพฒนาการใหพรอมทจะเรยนรในระดบตอไป สาหรบการจดสภาพแวดลอมใหกบเดกปฐมวยนน มความสาคญเปนอนมาก เพราะเปนชวงแรกของเดกในการออกสสงคมนอกบาน เดกตองเรยนรท จะปรบตวใหเขากบสภาพแวดลอมใหม และการทจะชวยใหเดกปรบตวไดอยางมความสขนน คอ การจดกจกรรมใหเดกไดเลน การเลนนนจะชวยใหเดกอบอนมนคงเปนสข มโอกาสตอบสนองความอยากรอยากเหนของตนเอง ซงเปนการสงเสรมพฒนาการทก ๆ ดานใหกบเดกปฐมวย สรมา ภญโญอนนตพงษ (2538: 56 - 57) กลาววาการจดประสบการณหมายถง การจดกจกรรมใหกบเดกปฐมวย โดยใหเดกไดรบประสบการณตรงจากการเลน การลงมอปฏบต

18

ซงจะทาใหเดกเกดการเรยนรไดด และเพอสงเสรมพฒนาการใหครบทกดาน ทงทางรางกาย อารมณ จตใจ สงคม และสตปญญาท ก ๆ อยางทเดกหรอผเรยนไดจากโรงเรยนหรอสถานศกษานน ๆ ตามจดประสงคททางโรงเรยนหรอสถานศกษาไดตงไว ราศ ทองสวสด และคนอน ๆ (2529: 2) กลาววา การจดประสบการณ หมายถง การจดกจกรรมตามแผนการจดประสบการณ และการจดสภาพแวดลอมทงภายในและภายนอก หองเรยน สรปวา การจดประสบการณ หมายถง การจดกจกรรมตามแผนการจดประสบการณ และสภาพแวดลอมในรปของการบรณาการเนอหาวชาตาง ๆ ผานการเลนเพอพฒนาเดกใหครบทง 4 ดาน ดานรางกาย ดานอารมณ - จตใจ ดานสงคม และดานสตปญญา โดยเดกไดลงมอปฏบตกจกรรมดวยประสาทสมผสทง 5 ไดแก มอ ตา ห จมก และปาก 2.2 ความสาคญของการจดประสบการณ การจดประสบการณตามแผนการจดประสบการณของสานกงานคณะกรรมการ การประถมศกษาแหงชาต (2540: 24) มดงน 1. เปนการจดโดยยดหลกการอบรมเลยงด และการใหการศกษาแกเดกอาย 3 - 6 ป ทกคน ทงเดกปกต เดกดอยโอกาส และเดกพเศษ เพอใหเดกพฒนาทงรางกาย อารมณ จตใจ สงคม และสตปญญา ผานกระบวนการเลนทเหมาะสมกบวยและความแตกตาง ระหวางบคคล 2. มงใหเดกมพฒนาการทเหมาะสมกบวยและความแตกตางของแตละบคคล ทงทางดานรางกาย อารมณ จตใจ สงคม และสตปญญา 3. ครอบคลมประสบการณทสาคญทเดกทกคนควรไดรบม 9 ประการ คอ การสอความคดทเปนการกระทาการใชภาษา , การเรยนรทางสงคม , การเคลอนไหว , ดนตร , การจาแนก , การเปรยบเทยบ , จานวน , มตสมพนธและเวลาแนวทางสาคญในการจดประสบการณ คอ ยดเดกเปนศนยกลาง จดใหสอดคลองเหมาะสมกบวยความสนใจ ความตองการ และความแตกตางระหวางบคคล ในบรรยากาศทอบอนเออตอการเรยนรโดยใชบรณาการผานการเลนอยางหลากหลาย เปนประสบการณตรงทเดกมโอกาสปฏสมพนธกบวตถสงของ และสอดคลองกบ สภาพแวดลอม วฒนธรรมทองถน รวมทงเปดโอกาสใหพอแมผปกครอง และชมชนมสวนรวมในการพฒนา คนนงแฮม และคนอน ๆ (เยาวพา เดชะคปต. 2542: 117; อางองจาก Cunningham & others : n.d.) กลาววา ประสบการณมความหมายตอตวผเรยน คอ การใหผเรยนไดมปฏสมพนธหรอมสวนรวมในกลม ซงจะทาใหผเรยนมโอกาสพฒนาทกษะทางสงคม ความคดสรางสรรค ทกษะของการอยรวมกน ในสงคมประชาธปไตย และการเรยนรเนอหาวชา ผลของ

19

การเรยนรนชวยใหผเรยนมความตองการทจะเรยนมทกษะของความเปนผนา รจกการทางานเปนกลม แกปญหา ตลอดจนสามารถประเมนผลการเรยนรของตนเองได

สรปวา ความสาคญของการจดประสบการณใหกบเดกปฐมวยมความสาคญ คอ เพอสงเสรมพฒนาการทง 4 ดานของเดกวย 3 - 6 ป จากการจดกจกรรมโดยยดผเรยนเปนสาคญ ใหโอกาสผเรยนไดลงมอกระทาดวยตนเอง ไดคดแกปญหา ไดเรยนรทกษะพนฐานตาง ๆ อนเปนความรพนฐานในการเรยนระดบตอไป มโอกาสไดเรยนรจากการทากจกรรมรวมกบผอน ซงสอดคลองกบสภาพแวดลอม วฒนธรรมทองถน รวมทงเปดโอกาสใหพอแมผปกครอง และชมชนมสวนรวมในการพฒนา 2.3 หลกการจดประสบการณ สานกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต (2540: 23) ไดกลาวถงหลกการจดกจกรรม ดงน 1. กจกรรมทจดควรคานงถงตวเดกเปนสาคญเดกแตละคนมความสนใจแตกตางกนจงควรจดใหมกจกรรมหลายประเภททเหมาะสมกบวย ตรงกบความสามารถและความตองการของเดก เพอใหเดกไดมโอกาสเลอกตามความสนใจและความสามารถ 2. กจกรรมทจดควรมทงกจกรรมทใหเดกทาเปนรายบคคลกลมยอยและกลมใหญ ควรเปดโอกาสใหเดกรเรมกจกรรมดวยตนเองตามความเหมาะสม 3. กจกรรมทจดควรมความสมดล คอ ใหมทงกจกรรมในหองเรยน และนอกหองเรยน กจกรรมทตองเคลอนไหวและสงบทเดกไดรเรมและครไดรเรม 4. ระยะเวลาในการจดกจกรรมควรเหมาะสมกบวย มการยดหยนไดตาม ความเหมาะสมและความสนใจของเดก เชน วย 3 ขวบ มความสนใจในชวงสน ๆ เวลาประมาณ 8 นาท วย 4 ขวบ มความสนใจอยไดประมาณ 12 นาท วย 5 ขวบ มความสนใจอยไดประมาณ 15 นาท 5. กจกรรมทจดควรเนนสอของจรงใหเดกไดมโอกาสสงเกต สารวจ คนควา ทดลอง แกปญหาดวยตนเอง มโอกาสปฏสมพนธกบเดกอนและผใหญ พฒนา ชชพงศ (2531: 7) ไดประมวลหลกการจดประสบการณหรอกจกรรมไวดงน 1. เปนการปพนฐานใหกบเดก โดยคานงถงความสามารถและความเหมาะสมกบวยของเดกเปนหลกการจดกจกรรมปพนฐานทางการเรยนรเปนการฝกการใชประสาทสมผส 2. บรณาการหนวยประสบการณเขาดวยกน การจดการศกษาปฐมวยไมไดแบงเปนรายวชา แตจดรวมกน (บรณาการ) เปนหนวยประสบการณ โดยแตละหนวยจะประมวลทกวชาใหเดกไดเรยนร การบรณาการ หมายถง การจดรปแบบกจกรรมสรางเสรมประสบการณโดยยด

20

เดกเปนศนยกลาง และนาสงทเดกตองการเรยนรในทกดานมาลาดบความสาคญของประสบการณใหเหมาะสมสอดคลองกบระดบพฒนาการและชวตของเดก หลกการบรณาการทเหมาะสม คอ 2.1 ยดตวเองเปนสาคญ เนนเรองทเดกสนใจและใกลตวเดก ใหเดกมโอกาส ทากจกรรมอาจเปนรายบคคลหรอกลม ความยาก - งายของกจกรรมควรมปะปนกน 2.2 สอดคลองกบพฒนาการเดกปฐมวย มความสนใจในสงแวดลอมรอบตว ฉะนนจงเลอกสงแวดลอมทคนเคยมาใหเดกไดเรยนร 2.3 ใหประสบการณกวางขวาง เมอเดกพบเหตการณใดเหตการณหนง เดกมโอกาสไดประสบการณหลายดานพรอมกน ดงนน การจะชวยใหเดกไดประโยชนเตมทจงนาจะจดประสบการณแกเดกในรปแบบบรณาการ

เยาวพา เดชะคปต (2542: 15) ไดกลาวถงแนวทางในการจดประสบการณการเรยนร สาหรบเดกปฐมวยในทศวรรษไวดงน 1.การจดประสบการณการเรยนรแบบหนวยการสอน โดยไมมการแยกเปนรายวชาโดยเนนการพฒนาผเรยนทก ๆ ดานเปนสาคญ โดยเนนการเลนเปนหวใจของการเรยนร 2. มการพจารณานาเอานวตกรรมทางการศกษาปฐมวยมาใชเปนแนวทางในการจดกจกรรมและเลอกประสบการณ และการจดสภาพแวดลอมทเหมาะสมใหแกเดก 3. มการจดกจกรรมการเลนแบบตาง ๆ บรรจไวในกจกรรมประจาวน เพราะ “การเลน” เปนหวใจของการเรยนรของเดกในวยนซงนาไปสการแกปญหาแลวสร างสงตางๆ ไดดวย 4. กจกรรมทจดควรเนนการปฏบตจรง เชน การทาอาหาร การไปทศนศกษา 5. ใหเลอกกจกรรมการเรยนรดวยตนเอง และตงเปาหมาย ฝกสรางใหคด กลาคดกลาทา การคดรเรมและพฒนาการเปนตวของตวเอง สรปวา หลกการจดประสบการณสาหรบเดกปฐมวยตองคานงถงพฒนาการตามวยของผเรยน โดยจดการเรยนรแบบบรณาการผานกจกรรมในรปแบบตาง ๆ โดยใหผเรยนไดรบประสบการณตรงจากกจกรรม และสงเสรมใหผเรยนไดเรยนรอยางเตมท 2.4 หลกการจดกจกรรมประจาวน พฒนา ชชพงศ ( 2530. : 113-114 ) ไดเสนอการจดประสบการณไววา ควรจดใหสอดคลองกบพฒนาการของเดก คานงถงตวเดกเปนหลก จดประสบการณใหเดกได “กระทา” เพอสงเสรมพฒนาการทกดาน ควรเลอกประสบการณทใกลตวเดกอยในสงแวดลอมของเดก อกทงตองคานงถงความแตกตางและความสนใจของเดกเปนรายบคคล เพราะเมอเดกมความสนใจจะ ตงใจทากจกรรมและเรยนรอยางสนกสนาน ยงไปกวานนควรจดประสบการณใหเดกไดมโอกาสเรยนรในหลายรปแบบ เชน การปฏบตการทดลอง การนาไปทศนศกษา การเลนบทบาทสมมต การเลนเปนกลมและเดยว ซงเดกแตละคนอาจมวธการเรยนรไมเหมอนกน ตลอดจนการจดหนวยประสบการณใหกบเดกนยมจดในรปของกจกรรมตาง ๆ คอ กจกรรมการเคลอนไหวและจงหวะ

21

กจกรรมสรางสรรคและเลนตามมม กจกรรมในวงกลม กจกรรมการเลนกลางแจง และเกมการศกษา กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ (2539 : 1 - 51) ไดกาหนดกจกรรมหลกสาหรบเดกปฐมวยเปน 6 กจกรรม คอ 1. กจกรรมเสร เปนกจกรรมทเปดโอกาสใหเดกเลนอสระตามมมเลน มมประสบการณ หรอศนยการเรยนตาง ๆ ทจดไวภายในหองเรยน เพอชวยใหเดกเกดการเรยนรเกดความคดสรางสรรค จนตนาการและสามารถแกปญหาไดดวยตนเอง เชน มมบลอก มมหนงสอ มมดนตร เปนตน 2. กจกรรมสรางสรรค เปนกจกรรมทชวยพฒนาเดกใหแสดงออกทางอารมณ ความรสก ความคดสรางสรรค โดยใชศลปะหรอวธการตาง ๆ เปนเครองมอ เชน การวาดภาพระบายส การพมพภาพ การปน การฉก ตดปะ การประดษฐ การทากจกรรมจะเนน

กระบวนการทางานมากกวาผลงาน ควรจดทกวนและเลอกจดตามความเหมาะสม 3. กจกรรมเสรมประสบการณ เปนกจกรรมในวงกลมหรอกจกรรมทเปนกลมยอย กลมใหญ ซงจดใหเดกไดมโอกาสฟง พด สงเกต คด และปฏบต เพอใหเกดความคดรวบยอด

เกยวกบเรองทเรยน โดยจดในรปแบบตาง ๆ 4. กจกรรมกลางแจง เปนกจกรรมทพฒนากลามเนอใหญ กลามเนอเลก และการทางานประสานสมพนธของอวยวะตางๆ การเลนกลางแจงเปนการตอบสนองความตองการตามธรรมชาตของเดกชวยใหเดกมรางกายทแขงแรง อารมณจตใจเบกบาน สดชนแจมใส มโอกาส ปฏสมพนธกบเดกและผใหญ รบทบาทของการเลนและการอยรวมกน กจกรรมกลางแจง ไดแก การเลนเครองเลนสนาม การเลนของเลนประเภทลาก เขน จง การเลนนา เลนทราย เคลอนไหขามสงกดขวางอยางงาย ๆ เกม และการเลนพนบานตาง ๆ เปนตน 5. กจกรรมเคลอนไหวและจงหวะ เปนกจกรรมททาใหเดกเคลอนไหวสวนตาง ๆ ของรางกาย ตามจงหวะอยางอสระโดยใชเสยงเพลง คาคลองจอง เครองเคาะจงหวะ และอปกรณอน ๆ ประกอบการเคลอนไหว เพอสงเสรมใหเดกเกดจนตนาการความคดสรางสรรค รจงหวะและควบคมการเคลอนไหวของตนเองได 6. เกมการศกษา เปนเกมการเลนทฝกการสงเกต พฒนากระบวนการคด และเกดความคดรวบยอด เกมการศกษามกตกางาย ๆ เดกสามารถเลนคนเดยวหรอเลนเปนกลมได เกมการศกษาทเหมาะสมสาหรบเดกปฐมวย เชน การจบคส งของทเหมอนกน เกมการเรยงลาดบ เปนตน ซงกจกรรมทง 6 น สามารถนามาจดลงในตารางกจกรรมประจาวนไดหลายรปแบบ โดยยดหลกการจดกจกรรมทงในและนอกหองเรยนในอตราทเหมาะสม กจกรรมทตองใชความคดทงในกลมยอยและกลมใหญ ควรใชเวลาประมาณ 15 - 20 นาท สวนกจกรรมทเดกมอสระเลอกเลนเสรอาจใชเวลา 30 - 60 นาท นอกจากน มความสมดลระหวางกจกรรมทใชกลามเนอใหญกบ

22

กลามเนอเลก กจกรรมสงบและเคลอนไหว กจกรรมทใชความคดและกจกรรมผอนคลาย ควรจดใหครบทกประเภท ดงตวอยางการจดตารางกจกรรมประจาวน ดงน

ตวอยางการจดตารางกจกรรมประจาวน (สานกการศกษากรงเทพมหานคร.2540: 1)

08.30 - 08.45 น. รบเดกเปนรายบคคล ตรวจสขภาพ บนทกคาพดเดก พาเดกไปหองนา 08.45 - 09.00 น. เคารพธงชาต และสวดมนต 09.00 - 09.10 น. สนทนาขาวและเหตการณ 09.10 - 09.30 น. กจกรรมเคลอนไหวและจงหวะ 09.30 - 10.30 น. กจกรรมสรางสรรคและเลนเสรตามมม 10.30 - 10.40 น. พก (รบประทานอาหารวาง) 10.40 - 11.00 น. กจกรรมในวงกลม 11.00 - 11.30 น. กจกรรมกลางแจง 11.30 - 12.00 น. พกรบประทานอาหาร 12.30 - 14.00 น. นอนพกผอน 14.00 - 14.20 น. เกบทนอน ลางหนา 14.20 - 14.30 น. พก (พกรบประทานอาหารวาง) 14.30 - 14.45 น. เกมการศกษา 14.45 - 15.00 น. สรป หมายเหต หากมเหตการณอนใดทเดกสนใจเกดขน ครอาจนาเอามาสอนไดทนท หรอหากครประสงคจะพาเดกไปศกษานอกสถานทกอาจงดกจกรรมประจาวนในชวงเวลานน แลวพาเดกไปศกษานอกสถานทได

สรปไดวา การจดกจกรรมประจาวนสาหรบเดกปฐมวย ควรจดใหสอดคลองกบพฒนาการของเดกแตละคน เพอใหเดกไดเรยนรอยางสนกสนานและไดพฒนาครบทกดาน โดยผานกจกรรมหลก 6 กจกรรม คอ กจกรรมเสร กจกรรมสรางสรรค กจกรรมเสรมประสบการณ กจกรรมกลางแจง กจกรรมเคลอนไหวและจงหวะ และเกมการศกษา โดยจดเวลาใหเหมาะสมกบโรงเรยนและชมชนทโรงเรยนตงอย

3. เอกสารทเกยวของกบขนมอบและการประกอบอาหาร

3.1 ความเปนมาของขนมอบ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช (2544 : 415 - 418) กลาววา คาวา “เบเกอร” (Bakery) มความหมายได 2 อยาง คอ สถานทผลตและขายขนมปง (Bread) และหมายถง ผลตภณฑขนมอบตาง ๆ (Bakery products หรอผลตภณฑขนมอบ หรอ Baked Good) แต

23

สวนใหญจะเขาใจกนวา เบเกอร คอ ผลตภณฑขนมอบตาง ๆ ผลตภณฑขนมอบอาจจดรวมเขาเปนหมวดหมได 5 ประเภท คอ ยสตเบรด (Yeast breads) ควกเบรด (Quick breads) เคก (Cakes) คกก (Cookies) และเพสทร (Pastry)

กอนทจะเกดผลตภณฑขนมอบทงหลายเหลาน ขนมปงนบเปนผลตภณฑชนดแรกท

มววฒนาการจากการใฝหาอาหารของมนษยกอนประวตศาสตร จากกระบวนการหาเมลด ธญชาตมากน จากกนดบ ๆ ทงเมลด บดใหแตก ผสมนา ทาใหสกบนแผนหนเผาไฟ ไดอาหารแผแบนๆ ขางในเหนยวเหนอะหนะ อาหารชนดนนบวาเปนขนมปงชนดแรกของโลกซงเปนแหลงของ

สารอาหารหลายชนดแกผบรโภค แตการทาขนมปงมไดหยดอยกบทมววฒนาการตลอดมา จาก

ขนมปงทเปนกอนแปงแนน ๆ พฒนามาเปนกอนทโปรงฟขนในสมยอยปต ชาวอยปตแบงกอน

แปงทหมกไวสาหรบผสมกบแปงทผสมขนใหมเพอใหขนมฟ วธนยงใชกนมาถงปจจ บน ตวอยางเชน การทาขนมปงแบบ Sour dough method เปนการใชสารททาใหขนฟเกดขนครงแรกในสมยอยปต นอกจากน ชาวอยปตยงนาดนเหนยวมาทาเปนภาชนะรปทรงกระบอกแลวเผาไฟใชเปนทอบขนมแทนอบบนแผนหน นบวาเปนเตาอบชนดแรกของโลก เตาอบนแบงออกเปน 2 ชน ชนลางเปนทกอไฟ ชนบนเปนสวนทจะอบขนม

สมยกรกมการพฒนาการทาขนมปงเพมขนเลกนอย คอ จะปนขนมปงเปนรปกลมร

เหมอนไข (Apheroidal shape) มนาหนกกอนละ 1 ปอนด เปลยนรปแบบเตาอบเปนรปรงผง (Beehive - shape) แตยงใชไมเปนเชอเพลงเหมอนเดม

ตอมาในสมยโรมนไดพฒนาเทคโนโลยเกยวกบการทาขนมปงเพมขน คอ สรางเครอง

ผสมแปง หรอมกเซอร (Mixer) ประกอบดวยอางหนกบไมพาย ใชกาลงของมาหรอลาชวยหมนไมพายโดยเดนไปรอบอาง เทคนคตาง ๆ พฒนามาโดยตลอด ในศตวรรษท 13 ชาวฝรงเศสไดบนทกไววามขนมปงอยถง 20 ชนด มความแตกตางกนในดานรปราง กลน รส วธการทา และวธการนามาบรโภค นบแตนนมาเทคนคการทาขนมอบเรมพฒนาขนเปนเทคโนโลยระดบสงอยางรวดเรว เครองปรงหรอสวนผสมมความสะอาดและไมมสงเจอปนดขนและยงไดพฒนาดานคณภาพทเปนผลตอผลตภณฑดวย มเครองมอทดทใชแทนแรงงานทมฝมอได มเครองอตโนมตตอเนองททาตงแตผสม หมก ปนรปทรงและสงเขาเตาอบ ตงแตกลางศตวรรษท 20 เปนตนมา อตสาหกรรมอาหารอบ ไดเพมคณคาทางอาหารในขนมปงและผลตภณฑอาหารอบอน ๆ โดยเตมแรธาตและ

วตามนตาง ๆ ลงในแปง ทงนเพอชวยเสรมสขภาพใหแกผบรโภค 3.2 ความสาคญของการทาขนมอบ บรอซตน (Braxton. 2004 : Online) การใหเดกชวยทาขนมอบ เชน คพเคก โดยใหเดกลงมอใหมากทสดเทาทจะทาได ยกเวนการนาขนมเขาเตาอบ หรอออกจากเตาอบทาใหเดก

24

ไดเรยนรบทเรยนทมคาในเรองความปลอดภยในการทาอาหาร ความคดสรางสรรค และความอดทน นบเปนประสบการณทสนก โรงเรยนสอนบรการดานอาหารและโภชนาการ (School Food Service & Nutrition. 2004 : Online) กลาววา การทาขนมอบมความเกยวของกบการเรยนในวชาตาง ๆ ดงน 1. ศลปะ ปนขนมปง ทาเคก คกกใหมรปรางตาง ๆ 2. เหตการณปจจบน ถามเดกเกยวกบเหตการณตาง ๆ เชน การทาขนมในรายการโทรทศน หรอเดนไปตามชองขายอาหารวามอะไรใหม ๆ แลวนามาคยกน 3. ประวตศาสตร / สงคมศกษา ใหเดกศกษาวาคนทต งถนฐาน คนพนเมอง ของอเมรกา ในป ค.ศ. 1700 รบประทานอะไร 4. วฒนธรรม ใหคนหาและแลกเปลยนรายการทคนในครอบครวชอบเขยนและกาหนดเปนรายการประจาเดอน 5. วรรณกรรม อานและทาตามขนตอน เขยนวธทาขนม วางแผนเหตการณ ใหคาแนะนา เขยนคาเชญ เขยนชมรมขนม เขยนขาว เขยนปายขนม 6. คณตศาสตร คานวณแปง ปรมาณและนาหนก เตรยมอาหารอยางไร สาหรบจานวนคนตาง ๆ ชงนาหนกของขนมททาเสรจแลว คานวณราคาของวตถดบและราคาขาสาหรบการทาขนมขาย การสารวจความชอบของลกคา และดวามคนชอบ คนไมชอบจานวนกเปอรเซนต เปรยบเทยบราคากบคณคาทางโภชนาการ 7. วทยาศาสตร ศกษาสวนผสมทแตกตางกน ความรอน การตวงสวนผสมทถกตอง และการเปลยนแปลงทางฟสกสและเคม สรปวา ความสาคญของการทาขนมอบ คอ เปนกจกรรมทสามารถเชอมโยงกบวชาตาง ๆ อนเปนความรทเกยวตาง ๆ เปดโอกาสใหเดกไดคด ศกษา สงเกต เปรยบเทยบ ทดลอง แกปญหา และ เรยนรการทางานอยางมลาดบขนตอน โดยใชประสาทสมผสทงหาในการทางาน ตลอดจนสามารถนาประสบการณทไดรบไปใชในชวตประจาวนได 3.3 ความสามารถตามวยของเดกในการทาขนมอบ ความสามารถตามวยของเดกมความสาคญตอการทาขนมอบ จาเปนทจะตองคานงถงความสามารถของเดกแตละวย ซงจะทาใหครสามารถเลอกชนดขนมอบ และความซบซอนของ ขนตอนการทาทเหมาะสมกบวยของเดก จนทร วรากลเทพ และคนอน ๆ (ม.ป.ป.: 62 - 63) ไดแบงความสามารถตามวยของเดกไวดงน การผสมสวนผสม เดกอาย 2 - 4 ป สามารถชวยในเรองของการผสมสวนผสมตาง ๆ โดยใชมอได โดยสวนใหญนนควรผสมสวนผสมตาง ๆ ในชามและตองเตรยมผาเชดมอไวใหเรยบรอย และคอยระวงเชดขอบชามอยเสมอ

25

อาย 4 - 5 ป สามารถใชเครองผสมทผสมใหฟชวยคนได เพราะไมมคม ไมเปนอนตราย และไมตองใหผปกครองหวงมากจนเกนไป เดกอาย 5 ปขนไป สามารถชวยผสม ชวยคนสวนผสมตาง ๆ ในหมอทต งไฟได เพราะคอนขางทจะพดกนรเรอง และรวาสงใดเปนอนตรายแลว อยางไรกตาม ควรคอยระวงดแลอยางใกลชดตลอดเวลา การเพมสวนผสม เดกอาย 2 - 4 ป สามารถชวยใหเทสวนผสมทเราคานวณไวเรยบรอยแลวได เพราะไมเกดความผดพลาดไดงาย เดกอาย 4 - 5 ป สามารถชวยตกสวนผสมทผสมเสรจแลวเทใสทารต หรอพายไดเพอทจะเตรยมเขาเตาอบ แตควรจะไมใหปรมาณลนหรอนอยเกนไป ควรจะดแลเรองนอยางรอบคอบ เดกอาย 5 ปขนไป สามารถใชเหยอกเตมลงในถวยหรอภาชนะตาง ๆ ได แตไมควรใหถอหนกเกนไป ควรดแลอยางใกลชด

การปน เดกอาย 2 - 4 ป ควรใหเรมเพยงแตงเตมสวนทเปนตา ห จมก กอนเพราะเดกจะสนกกบจนตนาการไดมาก เดกอาย 4 - 5 ป สามารถชวยในการใชแมพมพกดทบลงบนเนอขนมเพอทจะนาไปอบได เดกอาย 5 ปขนไป สามารถใหชวยใชอปกรณตกแตงขนมทไมมคม ตกแตง หนาตาของขนมกอนทจะนาเขาเตาอบได เชน ใชสอมตกแตงหนาใหเปนลกคลนได สรปวา ความสามารถตามวยมความสาคญตอการเลอกชนดของขนมอบทจะใหเดกทา ในการทาขนมอบนนจาเปนตองพจารณาและเลอกขนมอบทเหมาะสมกบความสามารถตามวยของเดก เดกเลกควรเลอกขนมทมสวนผสมนอย ผสมไดงาย และมข นตอนการทาทปลอดภย ในเดกโตอาจเลอกขนมอบทมสวนผสมและขนตอนทซบซอนมากขนได ทงน ควรพจารณาถงประสบการณเดมของเดกดวย 3.4 หลกปฏบตในการทาขนมอบสาหรบเดก จนทร วรากลเทพ และคนอน ๆ (ม.ป.ป. : 4 - 5) ไดกลาวไวใน วธการทาของวางกบเดก ซงเปนของวางทเปนขนมอบไวดงน การแตงกาย ลางมอใหสะอาดและตรวจดความสะอาดของเสอผาเดก ๆ ทเพงกลบมาจากขางนอกมอและเสอผาอาจจะสกปรก ดงนนจงตองลางมอใหสะอาดและทาเปนกจวตรประจาวนเพอ

26

ปลกฝงนสยรกสะอาดใหเดก สวนผใหญกเตรยมตวใหพรอม ใชผาคลมผมหรอผาเชดหนาคลมผม

รวบใหเรยบรอย ถาไวผมสนไมตองรวบกได เลบตดใหส นและลางมอใหสะอาด

เตรยมสวนผสมและอปกรณ นาอปกรณออกมาเตรยมใหพรอม ถาสวนผสมทเตรยมไวไมพอเรารอใหเดกไปเอามาใหแลวเคาจะหนมาสนใจจดเตรยมสวนผสมและอปกรณดวยกน เหมอนเปนสญญาณ บงบอกถงเวลาทาขนมแลว อยากใหเคามารวมทากบเราดวย ใหเดกไดลองทาดวยตนเอง หลงจากทาเสรจแลวใหเกบกวาดหองครวใหเรยบรอย

การตวงสวนผสมอยางถกตอง ถวยตวงตองมองเหนมาตรวดอยางชดเจน สวนชอนตวงตองกะปรมาณ สวนผสมได เดกเลกกสามารถทาไดเอง การอานปรมาตรวดใหอานจากระยะสายตา ถามองขนหรอมองลงมาจะตวงสวนผสมผดพลาดได เวลาใชชอนตวงใหตวงใสถวยเลก ๆ และไมตองรบรอนตวงเพราะจะทาใหหกเลอะเทอะได ปกตทกบานจะใชเตาแกสหงตมอาหารซงเดกเลกจะไมสามารถมองเหนสงของทงหมดได ถาใหยนบนแทนยนทไมม นคงกจะเปนอนตราย ดงนนควรตง สงของ ทงหมดบนโตะทสายตาของเดกมองเหนได และใหใสผากนเปอนเพอปองกนไมใหโดน

เครองปรงหกใส หรอโดนไฟลวก นารอนลวก แนะนาวธการใชวตถดบและอปกรณ การทาของวางตองใชวตถดบ เชน เนย ไขและแปงซงเปนสงทขาดไมไดเลย

ตองสอนใหเดกรจกใชอปกรณตาง ๆ ใหชานาญ แตถาสอนใหเดกใชมดทาครวควรจะตองมผใหญ ดแลอยางใกลชด ในทนจะขอเสนอวธการใชอปกรณเบองตนสาหรบเดก

การตอกไข - ใชไขผวเรยบและสะอาด เคาะเปลอกใหราว - ใชนวโปงทงสองขางแหยไปตรงรอยราวและแกะเปลอกไข ใสลงในชาม - การแยกไขแดงกบไขขาว ใหใชทพพ ชอนไขแดงขนตกใสอกชามหนง การรอนแปง

- เวลารอนแปงใหใชกระดาษปรองกอน เพอไมใหแปงรอนกระจาย เลอะเทอะรอนใสชามใหญเสรจแลวเกบทาความสะอาดใหเรยบรอย

การทาเนยใหนมลง - ตองตรวจสอบใหแนใจวาเนยทวางทงไวนมลงแลว เดกจะชวยทาอยาง สนกสนาน หรอเอาเนยไปอนในไมโครเวฟใหละลาย ซงตองปอนคาสงใสเครอง ขนตอนนผใหญ

ควรสอนเดก หรอไมกจดการทาเองเพอความสะดวก

สรปวา ในการทาขนมอบมหลกควรปฏบต ไดแก การแตงกายและความสะอาดของรางกาย การเตรยมสวนผสมอปกรณตามวธการทา การตวงสวนผสม การแนะนาวธการใช

27

วตถดบอปกรณ ซงสามารถสอดแทรกความรใหแกเดกไดเปนอยางด กลาวคอ การรกษาความสะอาดของมอโดยการลางมอ การอาน การตวง รจกสวนผสมและคณสมบตของสวนผสม วธการใชอปกรณ การระมดระวงความปลอดภย ตลอดจนการรกษาความสะอาดของอปกรณและหองครว การทาขนมอบยงเปนกจกรรมทสงเสรมการเรยนร ความเขาใจ การจาแนก เกยวกบรปราง รปทรง ขนาด ส ตาแหนง ระยะทาง ทศทาง พนผว พนท ปรมาตร รายละเอยดภายในของวตถ การแยกวตถออกจากกน การประกอบวตถเขาดวยกน ความสมพนธระหวางวตถตาง ๆ อนเปนความรพนฐานดานมตสมพนธ 3.5 สวนผสมท สาคญและความสาคญของสวนผสมของขนมอบ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช (2544 : 419 - 426) กลาวถงสวนผสมสาคญในการทาขนมอบ คอ แปงสาล นา และสารททาใหขนฟ เครองปรงทง 3 ชนดนจะเปนปจจยททาให

เกดโครงรางลกษณะเนอ และกลนรสแกผลตภณฑ ไข นม เกลอ ไขมน และนาตาล เปเครองปรงทเปนตวแปรคณลกษณะทกลาวถง นอกจากนยงมเครองปรงอน ๆ ทใชเพยงเลกนอยในผลตภณฑ แปง (Flour หรอ Wheat flour) แปงสาลเปนแปงทมลกษณะแปลกแตกตางจากแปงชนดอน ๆ เนองดวยผส มกบนาในสดสวนทพอเหมาะ โปรตนทไมละลายนาจะรวมตวกนเกดเปนรางแหทยดหยนได แลสามารถกกเกบแกสไวได เมออบจะกลายเปนโครงรางทมโพรงพรนเหมอนฟองนา สารประกอโปรตนทมคณสมบตดงกลาว มชอวา กลเทน (Gluten) การเลอกใชแปงเพอทาผ ลตภณฑชนดใดชนดหนงนน จะพจารณาจากประเภทและปรมาณของกลเทนทมอยในแปง ประเภทและปรมาณของกลเทนนควบคมหรอคดเลอกได ตามพนธกรรมและสภาพการเพาะปลก แปงโปรตนตา (Low - Protein) หรอแปงโมจาก soft - wheat เหมาะสาหรบทาเคก พายครสต คกก และผลตภณฑอน ๆ ทไมตองการขยายตวมากนก แปงโปรตนสง (High - protein) หรอแปงโมจาก Hard wheat เหมาะสาหรบใชทา ขนมปง ฮารดโรล (Hard - roll) เดนชเพสทร (Denish pastry) และอน ๆ ทตองการโดยยดหยนไดด ตาราง 1 ประเภทของแปงแบงตามปรมาณโปรตนและการนาไปใช

โปรตน (รอยละ โดยประมาณ)

ชอแปง ผลตภณฑ

12.5 - 14 11 - 12.5

8 - 11 7 - 9

แปงขนมปง (Bread flour) แปงอเนกประสงค (All purpose flour) แปงเบา (Soft flour) แปงเคก (Cake flour)

ขนมปงและผลตภณฑทใ ชยสต ใชทาผลตภณฑไดทกชนด เพสทร คกก และอน ๆ เคก

28

นา (Water) เปนของเหลวทใชผสมกบแปงเพอใหเกดเปนผลตภณฑตาง ๆ การใชนาใ

สวนผสมในปรมาณทพอเหมาะชวยใหแปงปรบตวเปลยนสภาพเปนโด (Dough) และ แบตเตอร (Batter) ในระหวางการผสมเกดโด หรอแบตเตอรทมสภาพทเหมาะสมทจะไดผลตภณฑทด นอกจากนนาจะชวยใหยสตเจรญเตบโตแบงแยกเซลล กนอาหาร (โดยการยอยจากนาตาล) และหายใจ จงทาใหเกดแกสคารบอนไดออกไซด มสารประกอบทมกลน รส เกดขนและกระจายอยทวกอนโดนน นายงชวยใหผงฟ (Baking - powder) เกดปฏกรยาและยงชวยใหสตารช (Starch) เปลยนสภาพจากแปงดบเปนแปงสก (Gelatinize) เมอไดรบความรอนระหวางอบ นายงชวยปองก

เนอภายในของผลตภณฑขนมอบเปลยนเปนสนาตาล และยงชวยใหอายการเกบนานขน สงทชวยในการขนฟ (Leavening agent) ผลตภณฑขนมอบทกชนดจะขยายตวใหญกวาเดมเมออบเสรจแลว การขยายตวนนเกดขนไดเพราะมสงชวยในการขนฟเขาไปเปนสวนผสมอยในแบตเตอร หรอโด นน ๆ ผลตภณฑบางชนดจะกาหนดและปรมาณของ leavening agent ไวอยางชดเจน แตผลตภณฑบางชนดจะไมไดกาหนดไว การผลตกมไดเตมสารอนใดยกเวนเครองปรงหลก เชน พายโด (Pine dough) หรอเพสทรโด (Pastry dough) รวมถงฟล (Phyllo) ดวย ซงเครองปรงกมเพยงแปง

เกลอ ไขมน และนาเทานน การขนฟของโดกลมน เกดจากอากาศทแทรกเขาไปอยในเครองปรง และอากาศทถกหอหมไวขณะทาการพบโด และไอนาทเกดขนระหวางการอบ การขนฟ อาจจะเกจากกระบวนการหมกของยสตหรอแบคทเรยบางชนด หรอจากปฏกรยาของสาเคม หรอจากการอดแกสเขาไปในแบตเตอร หรอโด

ไข (Eggs) ทงไขแดงและไขขาวจะมผลกระทบตอผลตภณฑเบเกอรตางกน ไขแดงจะชวยเพมส กลน รส และเนอสมผสแกผลตภณฑ สวนไขขาวจะชวยในการทรงตวของผลตภณฑ ในการทาผลตภณฑในปรมาณมาก อาจมปญหากบสภาพความสดของไขและความสะอ าดของไขไมเพยงพอจงนยมใชไขผง (Dried egg) เพราะใหความสะดวกมากกวา เกบงายกวา มคณภาพในการใชทาผลตภณฑนนทดเทยมกบไขสด นม (Milk) นมทนยมใชเปนเครองปรงของผลตภณฑเบเกอรนน นยมใชหางนมผง (Dried skim milk) นมผงใชงายโดยรอนรวมกบแปงแลวดาเนนการผลตไดตามปกต หากใชนม

ผสมลงใน bread dough ควรผสมหลงการหมกเพราะยสตใชนาตาลในนมเปนอาหารไมได แตโปรตนในนมจะชวยเสรมโครงสรางของผลตภณฑใหดข น และชวยดดซมนาทาใหปรมาตรของ ขนมปงเพมขน นมชวยใหนวดไดนานขน ใ ชเวลาหมกนานขน (เพราะนมทาใหเกดกรดระหวางการหมกชาลง) นมยงชวยใหสนาตาลทองแกเปลอกขนมปง ทาใหเซลล หรอฟองอากาศในขนมปง

29

สมาเสมอ ชวยใหเนอสมผสดขน และชวยใหหนไดสะดวกขน และควรเลอกใชนมทถกตองตาม ตาหรบกาหนด เพราะนมมอยหลายชนด ทงนมสด นมระเหย และนมผง ซงมความแตกตางกน เกลอ (Salt) เปนเครองปรงทใชในปรมาณนอยกวาเครองปรงชนดอน ๆ (ยกเวนสารเคมบางชนด) ในผลตภณฑตาง ๆ จะใชเกลอระหวาง 0.25 - 2 โดยนาหนก แตเกลอเปนสงทชวยใหเกรสชาตทดแกผลตภณฑ ชวยแกไขรสจดชดใหมรสทดข น ชวยใหอาหารทมรสหวานกลมกลอมขน ชวยใหกลเทนแขงแรงขน ชวยปองกนการเจรญเตบโตของแบคทเรยทไมตองการ แตจะชวย

ควบคมการทางานของยสต และควบคมอตราการหมก (ถาใสเกลอมากจะใชเวลาหมกนานขน) แปง

ทมกลเทนตาตองใชเกลอเพมขน เกลอทใชควรเปนเกลอปนละเอยดทรอนรวมกบแปงได แตราค

จะสงกวาเกลอปนธรรมดาหรอเกลอเมด (ผลกเกลอ) หากใชเกลอเมดหรอเกลอทคอนขางหยาบควรละลายในนา (ทใชเปนเครองปรง) กอนผสม ชอรตเทนนง (Shortening) ชอรตเทนนงนนรวมทงไขมน (Fat) และนามน (Oil) ไขมนเปนของแขงท อยตวในอณหภมหอง สวนนามนมสภาพเปนของเหลวในอณหภมหอง ผลตภณฑขนมอบทกชนใชชอรตเทนนงเปนเครองปรงอยดวย เพราะชอรตเทนนงชวยทาใหผลตภณฑนมนวลและฉา กลของชอรตเทนนงจะมผลถงกลนของผลตภณฑดวย ถาชอรตเทนนงมกลนหอมชวนกนผลตภณฑกจะมกลนหอมชวนกนตามไปดวย ชอรตเทนนงทนยมใชในผลตภณฑขนมอบ คอ ลารด (Lard) บฟแฟต (Beef - fats) ไฮโดรจเนต เวล เทบล ออยล (Hydrogenated vegetable oils) และ เนยเทยม (Margarine) สวนเนย (Butter) จะใชเฉพาะผลตภณฑชนดบางอยาง เพราะราคาสงแตชวยใหเนอสมผสนมและฉากลน รส ดกวาการใชชอรตเทนนงชนดอน ๆ สวนนามนทนยมใช ไดแก นามนถวเหลอง (Soy bean oil) นามนเมลดฝาย (Cottonseed oil) เปนนามนทสกดจากเมลฝาย สวนนามนขาวโพด นามนถวลสง และนามนมะพรา ว มการใชเพยงเลกนอ ย นามนร าขสามารถใชในผลตภณฑขนมอบไดผลดเชนกน เครองปรงอน ๆ ทเพมปรมาณชอรตเทนนงใน ผลตภณฑ และมผลกระทบเหมอนชอรตเทนนง เชน ไขแดง ชอกโกแลต นตบตเตอร สารใหรสหวาน (Sweetening agents) รสหวานของผลตภณฑขนมอบมไดเกดจากนาตาลเพยงอยางเดยว แตรวมทงนาเชอมตาง ๆ นาผ ง กากนาต า ล และน าตาลอนเวร ต (Invert sugar) ซงประกอบดวย ฟรกโทส และกลโคส นาตาลอนเวรต จะใชในผลตภณฑทไมไดใชยสตสวนนาตาลทรายหากใสยสตจะยอยใหนาตาลเปนอนเวรดซงเปนนาตาลชนเดยวเพอใชเปนอาหารของยสตเอ ง นาตาลบอสทมอยในผลตภณฑนนเกดจากการยอยสลายสตารช โดยเอนไซมอไมโลไลตก (Amyloytic enzyme) ซงม อยในขาวมอลต และแปงสาล ในแปงสาลเองจะมองคประกอบทเปนนาตาลอยรอ

ละ 1 ดวย หากแบตเตอร และ โด นนมนมเปนเครองปรงอยดวยผลตภณฑทไดจะมความหวานจาก

30

แลคโทส (Lactose) ซงเปนนาตาลทมอยในนมนน ยสตจะไมใชนาตาลแลคโท ส ฉะน น แลคโทงหมดในขนมปงจะเหลอเปนความหวานใหแกขนมปงทงหมด การเตมนาตาลในแบตเตอร หรอ โด นนมจดมงหมายสาคญคอเพมรสหวาแกผลตภณฑ แตนาตาลทเตมลงไปนน สวนหนงจะชวยใหยสตดาเนนชวตไดตามปกตในชวงขอการหมกโด และนาตาลสวนหนงจะถกยอยสลาย เปนนาตาลชนเดยวหรอโมเลกลเดยวทเรยกว reducing sugars นนจะชวยเพมสใหแกผวหนา (Crust) ของขนมปง เพราะการเปลยนสภาพเปนนาตาลไหมของผวหนา สจะเขมมากนอยเพยงใดขนอยกบปรมาณของนาตาลน หากใสนาตาลนเกนไปยสตจะใชเปนอาหารหมดสของ crust จะไมสวย ในทางตรงกนขาม ถาใสนาตาลในโดมาเกนไปนาตาลทละลายอยในโดจะไปขดขวางการเจรญเตบโตของยสต เพราะนาตาลทเขมขนนจะดดนาออกจากเซลลของยสตทาใหทางานไมไดตามปกต ดวยเหตน การหมกโดทใสนาตาลปรมมากจงขนฟชา ๆ และมขนาดเลก แตผลตภณฑทใสนาตาลมาก เมออบเสรจแลวจะมความนมนวล ทงน เพราะนาตาลแทรกซมเขาไปอยในเสนใยของกลเทนขณะทดดนาและอกสวนหนงกจะแทรกเขไปอยในเมดแปง (Starch granules) ระหวางการพองตวและเปลยนสภาพเปนแปงสก นาตาลบา

ชนดนอกจากใหรสหวานแลวยงชวยเพมกลนและส เชน นาตาลทรายแดงและกากนาตาล เครองปรงเสรมกลนรส (Flavoring) เครองปรงทใชในการเสรมกลนรสจะชวยกลบกลนไมพงประสงคในผลตภณฑทาใหคณภาพของผลตภณฑดขน บางชนดยงชวยในการฟดวย เชน เครองเทศทมนามนหอระเหย (Volatile oil) ใหทงกลนและการระเหยของนามนหอมจะแทรกอยตามเนออาหาร และขยายตวเมอไดรบความรอนชวยดนใหเกดการขนฟไดอกทางหนงถงแมจะมเพยงเลกนอยกตาม ทใชกนมากกคอ กลนทสกดจากของหอมตาง ๆ โดยใช ethyl alcohol เปนสารละลายเรยกวา เอกซแทรก (Extracts) จะไดกลนหอมตามของหอมทนามาสกด ไดแก กลนวานลลา หรอวานลลา เอกซแทรก กลนสม กลนมะนาว ฯลฯ กลนหอมตาง ๆ มอย 2 กลม คอ กลนแท (Pure flavors) เปนการสกดจากของหอมธรรมชาต กลนหอมละมนละไม ราคาสง อกชนดหนงคอกลนเทยม (Imitation flavors) เปนกลนสงเคราะหโดยวธการทางเคมความหอมสของแทไมไดแตราคาถกกวา นอกจากนอาจใชผงโกโก ชอกโกแลตชป นด สม ผลไมแหง ผลไมยละเอยด เปลอกสม เปลอกมะนาว นาสมคน ผลไมแชอม เพอแตงกลน ขอระวงในการใช คอ ชง ตวง อยางระมดระวง เพราะการเตมกลนมากเกนไปนนอาจทาใหคณภาพดอยลงได หากใช 2 กลนรวมกน กลนทใชเสรมควรนอยกวากลนทใชเปนหลก พยายามอยาใหผบรโภคจบไดวามกลนเสรม กลนทนยมใชรวมกน เชน ใชกลนสมเสรมดวยกลนมะนาว ใชกลนอลมอนด เสรมดวยเหลารมหรอกลนรม ใชกลนชอกโกแลต เสรมดวยกลนวานลลา สรปวา สวนผสมสาคญในการทาขนมอบ ไดแก แปงสาล นา และสารทชวใหขนฟ ซงสวนผสมทง 3 อยางนเปนสวนผสมหลก และยงประกอบดวยสวนผสมทเปนตวแปร

31

คณลกษณะของขนมอบ ไดแก ไข นม เกลอ ไขมน และนาตาล และสวนผสมอน ๆ อกเพยงเลกนอย 3.6 วธการและเทคนคในการทาขนมอบ จตธนา แจมเมฆ และอรอนงค นยวกล (ม.ป.ป. : 15 - 19) กลาววา วธการและเทคนคทใชในการผลตขนมอบใหมคณภาพสงนนจะเหมอนกน การทใหผลตภณฑทอบออกมามคณภาพดตามทตองการ จะตองใชสวนผสมทมคณภาพด มสตรทสมดลและมข นตอนในการปฏบตทถกตองทกประการ ซงข นตอนเหลานมวธการและเทคนคดงตอไปน 1. การชงตวง ในการชงสวนผสมทกชนดควรใชเครองชงทมความเทยงตรง เครองชงจะตองสะอาดและอยในสภาพทด ถาไมอยในสภาพทดกจะทาใหผลตภณฑทออกมาไมดตามไปดวย สวนผสมทใชในปรมาณมากควรใชเครองชงขนาดใหญททนทาน สาหรบพวกเครองชงเลกทมตวเลขละเอยดเหมาะสาหรบการชงสวนผสมทมนาหนกเบา และใชในปรมาณนอย เชน พวผงฟ โซดา และเครองเทศ เปนตน และไมควรชงสวนผสมอยางหนงซอนบนสวนผสมอกอยางหนง การชงปรมาณของสวนผสมทผดพลาดแมเพยงเลกนอย กจะสามารถเปลยนแปลง คณลกษณะของผลตภณฑได 2. การผสม ควรใชวธผสมตามสตรกาหนดให และทสาคญคอการใชเวลาใน ขนตอนของการผสม แตละขนตอนควรใชเวลาใหเหมาะสม เพอจะใหไดผลตภณฑทมปรมาตรด มเนอสมผสดและมความออนนมดอกดวย ไมควรผสมมากเกนไปหรอนอยเกนไป เพราะจะทาใหผลตภณฑเสยได อณหภมของสวนผสมและอณหภมของการผสมกมความสาคญตอผลตภณฑทอบออกมาไดเทา ๆ กน 3. การเตรยมพมพ พมพทใชใสผลตภณฑตองสะอาดและแหงไมควรโปงหรอมร

พมพทสกปรกจะทาใหผลตภณฑทอบไดมกลนไมด และอาจทาใหเกดราขนได พมพทโปงหรอเปน

รจะทาใหผลตภณฑอบสกไมสมาเสมอและเอาออกจากพมพยาก พมพทใชควรมขนาดทสตกาหนดใหและจะตองเตรยมใหพรอมตามทสตรบงไว เชน ตองทาพมพดวยไขมนเพยงบางๆ หรอทาหนาๆ หรอไมทาเลย ซงกรณทตองทาพมพดวยไขมนกควรใชไขมนทใหมและไมมกลนหน การเตรยมสวนผสมทผสมแลวใสในพมพ การทเคก ขนมปง และเพสตรท

ผสมแลวจะมคณภาพดจะตองมการตกแตงทถกตอง ซงการตกแตงนนถาเปนขนมปงหมายถงการ

ปนใหเปนรปรางตามขนาดของพมพทใช สวนใหญแลวทาดวยมอหรอไมกใชเครองมอบางอยาง

ชวยซงตองใชเวลามาก เพอเปนการปองกนเพอมใหสญเสยการหมก หรอสญเสยกาซทชวยทาให

ขนมขนฟ ในระหวางการตกแตงน จาเปนทจะตองทาขนาดของกอนโดใหพอเหมาะซงสามารถทจะปนใหเสรจทนภายในเวลาครงชวโมง การปนหรอตกแตงโดนนควรทาดวยความระมดระวงเพอให

ผลตภณฑทมรปรางและขนาดทเทากน การปฏบตทไมระมดระวงและใชแปงโรยมากเกนไป บางครง

กอาจทาใหผลตภณฑทอบออกมามลกษณะทไมดได

32

4. การอบ ผลตภณฑททาจะประสบความสาเรจไมไดถาไมอบใหถกวธ การทจะทาใหผลตภณฑมคณภาพดนน จะตองตงอณหภมของตอบใหไดตามทต งไว สาหรบอบผลตภณฑขนมอบนน ๆ ควรนาผลตภณฑเขาอบ และเอาออกจากตอบในเวลาทเหมาะสม โดยปกตแลว ผลตภณฑทอบนานเกนไป หรออบไมเพยงพอนน เกดจากความไมระมดระวงหรอเกดจากการขาดความรของผอบ ใหปฏบตตามสตรทบอก ทงไวใหเยนและการเอาขนมออกจากตอบ ถาขนมนนสกกอนอนอน ๆ ซงจาเปนตองเปดตอบ จะตองนาออกใหเรวทสดทจะเรวไดมฉะนนความรอนจะสญเสยไปในระหวางทตอบเปด 5. การแตงหนาขนม สาหรบเคก สวทโรล และเดนนสเพสตรนน จะดนารบประทานเมอไดมการแตงหนา การแตงหนาเคกควรทาเมอเคกเยนแลว สาหรบสวทโรลและเดนนชเพสตร จะทานาตาลในขณะทยงอนอย หนาทใชแตงขนมโดยเฉพาะชนดทมไขผสมอยดวย จะตองคอยตรวจดความเสอมเสยอยเสมอ และควรเกบในภาชนะทมฝาปด หรอถาจะใหดกเกบในตเยน สาหรบหนาขนมทไมดตองทงทนท อยานามาใชแตงหนาขนมเปนอนขาด 6. การบรรจหบหอ เมอไมนานมานพวกขนมอบจะวางขายโดยไมหอ และเมอมผซอกจะใสถงกระดาษใหโดยไมมกระดาษหอ ปจจบนขนมจะหอดวยวสดตาง ๆ และออกแบบ ตาง ๆ กนตามความเหมาะสม การหอขนมกอนทจะใสถงขายนนเปนทนยมมาก เนองจากเหตผลหลายประการเชน ทาใหขนมเกบไดนานโดยยงสดอย ถกสขลกษณะ สะดวกตอการจบถอและ การเกบ ผซอสามารถแลเหนลกษณะของผลตภณฑ และใชเนอทในการเกบ - การขนสง และการวางโชวนอยวสดทใชในการทาภาชนะหอทใชอยทกวนน โดยทวไปไดแก โพลเอทธลน โพลพรอ พลน เซลโลเฟน โพลเซลโล พวกมลตเลเยอรของโพลเอทธลนกบสงอน ๆ และกระดาษ และวตถอน ๆ ซงใชเดยว ๆ หรอใชในรปผสม การเลอกวสดเหลานมาทาภาชนะหอผลตภณฑเบกอรจะตองพจารณาถงวาวสดทใชนน จะเกบความสดและความนมหรอความกรอบ การสญเสยความชนหรอการซมหรอไม ราคาไมควรสงซงจะทาใหราคาของผลตภณฑเพมขน วสดทใชตองมความมน บางใส และพมพได โคงและพบไดงาย มความลนตวและผนกไดโดยใชความรอน 7. การเกบรกษา การเกบรกษาทถกตองจะเปนการประหยดเงนตรา ใชหลกพนฐานในการเกบเปนสาคญคอ เกบอาหารชนในทชน เกบอาหารแหงในทแหง และเกบอาหารแชแขงในตแชแขงอาหารทเสยงายสวนมากตองเกบในตเยน และเพอทจะเกบวสดในตเยนใหมความชนและปองกนการสญเสยรสกลน ใหหอดวยพ ลาสตก หรอใสภาชนะฝาปดมดชด ผลตภณฑทมคณภาพตาและราคาผลตภณฑทเพมสงขนนน สวนใหญเกดจากการเกบรกษาทไมถกตอง ซงการเกบรกษาวสดหรอสวนผสมทใชในการทาผลตภณฑทถกตองควรปฏบตดงน แปง - แปงขนมปง แปงเคก และเ พสตร ถาปลอดจากแมลงรบกวนจะม คณภาพดและเกบไดนานถง 5 เดอน โดยเกบในหองทสะอาด มอากาศถายเทไดด ปราศจากกลน มอณหภม 68 - 72 องศาฟาเรนไฮตและมความชนสมพนธ 55 - 65 % แปงทมตวแมลงอยจะตอง

ตรวจใหทวและจะตองแยกถงทมแมลงออกมาทงทนท

33

ยสต เปนสวนผสมทเสยไดงายควรเกบในทแหงไมใหสมผสโดยตรงกบแสงแดดและความชน ถาไมเกบในตเยนกควรเกบในททมอณหภมไมสงกวา 90 องศาฟาเรนไฮต ภายใตสภาพเชนน ยสตแหงจะมอายการเกบไดอยางนอยทสด 1 เดอน หรออาจนานกวาน นาตาล ทงนาตาลทรายขาวและนาตาลทรายแด ง เปนตวดดความชจะตองเอาออกจากถง และนาไปใสในกลองพลาสตกหรอโลหะทบดวยพลาสตก มฉะนนแลวนาตาจะเกบความชนจนถงจดทมนแฉะ ซงจลนทรยจะเจรญเตบโตไดทาใหนาตาลนนมรสเปรยว สาหรนาตาลละเอยดทใสกลองปดผนกเมอไมใชจะตองเกบไวในทแหง เพอปองกนการจบตวเปนกอน

อยาใชภาชนะทเปนโลหะนอกจากพวกอลมนมและเหลกปลอดสนมเพราะจะเกดสนมได ไขมนและนามน ไขมนจากพชสามารถเกบในอณหภมหองไดนาน 2 ถง 3 เดอน ถาตองการเกบใหไดนานกวานตองเกบในตเยน นามนหมชนดแขงควรเกบในตเยน นามเกบโดยปดฝาภาชนะบรรจใหสนทและเกบในหองธรรมดา พวกนามนสลดหรอนามนมะกอกจะมกลหนงาย หลงจากเปดฝาแลว สาหรบไขมนพชนอกจากจะเกบในตเยนแลว ไมควรเกบใกลสงทใหกลน เพราะไขมนนนสามารถดดกลนแปลกปลอมเขาไวไดงายและรวดเรว ศตรตวสาคญของ ไขมนคอแสง อากาศ นา ความรอน อณหภมสงๆ และโลหะ เหลานเปนสาเหตใหไขมนมกลนหนไดงาย ไข ไขสดควรเกบในชองเกบไขของตเยน โดยใหสวนกวางของไขอยดานบนจะเกบไดนานถง 5 สปดาห ไขสดจะสญเสยความชนและกาซคารบอนไดออกไซดตามอายของไข ไขมกดดเอากลนจากตเยนเขาไวและจะมกลนมากถาไมเกบในชอง ไขขาวทแยกออกไวจะเกบไดนานเปนสปดาห ถาเกบในตเยนและใสภาชนะแกวปดฝาสนท ไมควรเกบไขไวนานแมจะเกบในตเยนกตาม เพราะบกเตรอาจเกดทาใหอาหารเปนพษได นม นมสดหรอหางนมควรเกบไวในตเยนเมอไมใชแลว ทงนเพอปองกน

การบด เนองจากกรดแลคตกจะทาใหนมนนเปรยว สาหรบนมระเหยนนไมเปนปญหาเพราะนม

บรรจกระปองนนไดผานกรรมวธการฆาเชอมาแลว แตกควรระวงเรองกระปองบวมซงเกดจากการ

เสอมเสย พวกนมผงควรเกบในทเยนและแหง ปดฝาสนทเนองจากนมผงนนมความชนอยนอย จงดดเอาความชนจากอากาศเขาไวทาใหจบตวเปนกอน เครองเทศและผงฟ ควรเกบในทเยนแหงและปดฝาใหสนท สาหรบกระปองบรรจจะตองไมเปนสนมและจะตองสะอาด

สรปวา เทคนควธการมสวนสาคญตอการทาขนมอบ เนองจากการทาขนมอบมสตรของสวนผสมทสมดล และมข นตอนในการทาตามทกาหนด เพอใหไดขนมอบทมคณภาพด การเรยนรถงเทคนควธในการทาขนมทถกตอง การเกบรกษาสวนผสมใหคงคณภาพเหมาะกบการใช จงเปนอกปจจยหนงทสาคญของการทาขนมอบ

34

3.7 ขอพงปฏบตในการทาขนมอบ การทาขนมอบใหไดผลด และไดขนมทอรอย มรปทรงทสวยนารบประทาน มหลกและเทคนคตาง ๆ ซง จตธนา แจมเมฆ และอรอนงค นยวกล (ม.ป.ป. : 19 - 22) กลาวถง ขอยดถอปฏบตและมเทคนคตาง ๆ ดงน - กอนลงมอทาควรทาความเขาใจในสตรสวนผสมและวธทาใหละเอยดและ ถกตองทกขนตอน - สวนผสมตาง ๆ ทตองการใชควรวางใหอยใกลมอ พรอมทจะหยบไดทนท - ควรใชถวยตวงและชอนตวงทไดมาตรฐาน - กอนทาควรรอนแปงครงหนงกอน ตวงเบา ๆ ใหลนถวยแลวใชมดปาดสวนทเกนออกใหไดระดบของถวย อยาเขยาหรอกะดวยสายตาเพอใหแปงอยในระดบของถวย - การตวงนาตาลทรายควรตวงเชนเดยวกบตวงแปง แตสาหรบนาตาลทรายแ

แลวตวงโดยกดนาตาลลงในถวยใหแนน เทออกมาเปนรปถวย การตวงเนยกเชนเดยวกบนาตาลทรแดง - การตวงสวนผสมทเปนของเหลวควรใชถวยตวงทเปนแกวและมขดบอกปรมาตร อยาใชถวยตวงสาหรบของแขงตวง - ในการทาเคกควรใชแปงเคกโดยเฉพาะ เพราะแปงเคกจะทาใหเคกออนนม เบาตวและมเนอทละเอยด ถาใชแปงผสมระหวางแปงเคกและแปงขนมปงจะตองลดแปงขนมปงลง

2 ชอนโตะ ตอ 1 ถวย และจะตองไมผสมนานเกนไป - ผงพทใชควรปดฝาใหแนนเมอใชเสรจแลว และเกบไวในทแหงและเยน ทงนเพอปองกนการดดความชน เพราะความชนมากทาใหผงฟเสอมลง - ในกรณทสตรตองการใหแยกไขขาวออกจากไขแดง ควรแชไขไวในตเยนกอนทจะนาไปแยก จะชวยใหการแยกไขขาวออกจากไขแดงไดมากขน และตองระวงอยาใหไขแดงตกลงไปในไขขาวทจะแยก แมมไขแดงปนอยเพยงเลกนอยกจะทาใหไขขาวนนตไมขนฟ และในการต ไขขาวใหขนเปนฟองหนาควรเตมนาตาลทรายลงไปในขณะทตไขขาวดวย จะทาใหฟองไขขาวมความคงตวยงขน - การตไขขาวจะตองตดวยความเรวสงเพอใหไขขาวขนไดดทสด และควรผสมแปงลงไปคนชา ๆ เพอใหเขาเปนเนอเดยวกบไขขาวโดยไมสญเสยอากาศ คอยๆ เทสวนผสมอนๆ ทจะผสมกบไขขาวลงไปชา ๆ การเทเรว ๆ จะทาใหผสมไมทวและจะทาใหมสวนผสมอน ตกลงไปอยทพ นชาม ทาใหขนมทอบไดมลกษณะเละและหนก - ควรตไขขาวในภาชนะทเปนแกวหรอภาชนะทเปนเหลกปลอดสนมเทานน ไขขาวจะตไมขนดเทาทควรถาตในภาชนะทเปนพลาสตก - การทาบตเตอรเคก ควรตเนยกบนาตาลดวยเครองผสมไฟฟานาน 4 นาท

35

เตมไขลงไปทละฟองแลวตตอไปอก 1 นาทจนหมดไขแลวเตมสวนผสมทเหลอลงไป อยาผสมนานเกนไปเพราะการผสมนานจะทาใหเคกทไดมเนอหนก ควรผสมดวยมอใหเขากนจะทาใหเนอเคกนมและละเอยด - เมอเตมสลบกบนมในการทาบตเตอรเคก ควรแบงแปงเปน 4 สวน นม 3 สวน เรมตนดวยแปงและสนสดลงดวยแปง - ถาใชนมระเหยในสตรทบงใหใชนมสด 1 ถวย จะตองใชนมระเหยในสตร 1/2 ถวย ผสมนา 1/2 ถวย จงจะเทานมสด 1 ถวย แตถาใชนมสดกใชไดตามสตรทกาหนดใหไมตองผสมนา - สาหรบเนยทใชในการทาแปงพาย ควรแชใหเยนและนวดเบา ๆ คอย ๆ ใช นาเยนแลวใชสอมเกลยไปมา อยาโรยแปงมากในขณะทนวดแปงใหเปนแผน เพราะจะทาใหแปงท

ไดแขงและไมกรอบรวน - พมพทใชสาหรบสปนจเคกและชฟฟอนเคกไมตองทาพมพดวยไขมน สวน บตเตอรเคกทาไขมนทกนพมพ หรอรองกนพมพดวยกระดาษไข ไมตองทาทขาง ๆ พมพ - ควรใชพมพทไดขนาดกบสวนผสม เพราะพมพใหญเกนไปหรอเลกเกนไป จะมผลตอเนอและปรมาตรของขนม โดยปกตแลวควรใสสวนผสมลงไปใหไดครงหนงของพมพแตไมควรใหเกน 2 ใน 3 สวน - ควรเปดตอบและตงอณหภมทตองการไวกอนทจะนาขนมเขาอบ 15 นาท เพอใหตมความรอนทวถง และมอณหภมเทาทขนมตองการ และถาจะอบขนมหลายถาดพรอมกนควรวางถาดใหหางกนประมาณ 1 นว ทงนเพอใหความรอนกระจายไปไดทวทกดานของพมพ และควรวางถาดใหหางจากดานขางของตอบประมาณ 1 นว เชนกน - เมอนาขนมเขาตอบแลวอยาเปดตอบบอย ๆ เพราะจะทาใหผลตภณฑไมขนเทาทควร สาหรบเคกอาจจะลมไดและอยาเคลอนถาดไปมาระหวางอบ โดยเฉพาะอยางยงสปนจ

เคกและชฟฟอนเคก จะเปดดไดเมออบขนมไปได 3 ใน 4 ของระยะเวลาทอบ - การตรวจดวาชฟอนเคกและสปนจเคกสกหรอไม ตรวจโดยใชนวแตะบนหนาเคกถารอยนวมอถกดนกลบขนแสดงวาเคกสกดแลว สาหรบพวกบตเตอรเคกนน ตรวจไดโดยใชไมจมลงไปแลวดงขนมา ถาไมมอะไรตดมากบไมกแสดงวาเคกนนสกดแลวไมควรอบตอไปอกใหนานเกนไป เพราะจะทาใหเคกทไดมเนอหยาบ แหง และมผวดานนอกแขง - สาหรบชฟฟอนเคกและสปนจเคกเมอนาออกจากตอบแลวนามาทาใหเยน โดย

ควาพมพลงบนภาชนะรองรบใหลอยอยเนอพน ทงไวใหเยนแลวจงใชมดแวะขาง ๆ พมพ เคกกจหลดออกจากพมพได สาหรบบตเตอรเคกตองทงไวใหเยนในพมพประมาณ 5 นาท แลวจงนาออกจากพมพมาทาใหเยนตอขางนอกพมพ - สาหรบฟรตเคกหรอเคกทมผลไมแหงผสม จะมรสชาตดเมอเกบไวนาน ๆ วธเกบทดกคอเมอเคกสกออกมาจากตอบ นามาทาใหเยนเชนเดยวกบบตเตอรเคก แลวหอดวยผาขาวบางทชบดวยบรนดหรอเหลาไวน แลวหอดวยกระดาษฟอยลเกบไวทท อบอากาศ ถาจะให

36

ดยงขนใหเจาะรเลก ๆ 2 - 3 รในเคก แลวเทบรนดหรอไวนลงไปประมาณ 1/4 สวนกอนทจะ หอดวยผาและกระดาษฟอยล จะเกบเคกไวไดนานและเคกจะมรสกลนดยงขน ถาจะใหเกบไวไดนานยงขนกนาเคกทหอดวยบรนดนมาคลกกบนาตาลผงแลวเกบไวในทแหงและเยนจะเกบไดเปเวลานาน

สรปวา ขอพงปฏบตในการทาขนมอบเปนเรองปลกยอยอกประการหนงทผตองการทาขนมอบควรศกษา ซงเปนเรองปลกยอยในการตวงสวนผสม การเกบรกษาสวนผสม การต สวนผสมใหขนฟ การรกษาอณหภมในการอบ การตรวจเคกวาสกหรอไม การเพมรสชาตฟรตเคก เปนตน ความรเหลานจะเปนอกสวนหนงททาใหไดขนมอบทคณภาพด มรสอรอย 3.8 ความหมายของการจดประสบการณประกอบอาหาร แจคแมน ( Jackman. 1997 : 190 ) กลาววากจกรรมการประกอบอาหารเปนกจกรรมทเดกไดเรยนรจากประสบการณตรง เรยนรจากกระบวนการในการทางาน เรมตงแตการวางแผนไปจนถงการทาความสะอาดอปกรณและสถานท ประสบการณทไดรบจากการประกอบอาหารจะทาใหเดกไดรบความร เกดความรสกประสบผลสาเรจและเปนการปลกฝงลกษณะนสยในการ

รบประทานอาหารทตดตวไปตลอดชวต

วไลพร พงศศรทศน (2533 : 6 - 7) การจดประสบการณแบบปฏบตการทดลองประกอบอาหาร หมายถง กจกรรมทจดใหผเรยนไดใชประสาทสมผสทกดาน ในการเรยนรคอ การมองเหน การสมผส การชม การดมกลน และการฟง โดยผวจยสรางแผนการจดประสบการณ

ทดลองประกอบอาหารขน ซงแผนการจดประสบการณนประกอบไปดวย ความคดรวบยอด เนอหา วตถประสงค ขนตอนการดาเนนกจกรรมนนสามารถแบงออกไดเปน 3 ขน คอ ขนเตรยม ขนปฏบต และขนสรป

สรปไดวา การจดประสบการณแบบปฏบตการทดลองประกอบอาหาร หมายถง กจกรรมหรอประสบการณทเปดโอกาสใหผเรยนไดเรยนรจากประสาทสมผสทงหา ดวยการปฏบตจากของจรง ซงชวยใหผเรยนไดเรยนรดานคณตศาสตร วทยาศาสตร ภาษา มตสมพนธ รางกาย ดนตร มนษยสมพนธ ตนเอง และธรรมชาตรอบ ๆ ตว จากการปฏบตกจกรรม 3.9 จดมงหมายของการจดประสบการณประกอบอาหาร เคลฟแสตด (Klefstad. 1995 : 33) กลาววา การจดประสบการณการประกอบอาหารมประโยชนทาใหเดกเกดการเรยนร ดงน 1. ภาษา การเขยนและอาน เดกคนเคยกบเสยงอกษร ลาดบเหตการณ คดภาษาอธบายเหตการณ ใชภาษาอธบายเหตการณตาง ๆ ทเกดขน สงเกตการเขยนคา และสรางหนงสอขนมา

37

2. คณตศาสตร เดกไดเรยนรทกษะการวด การกะประมาณ ความคดรวบยอดของคาวา มากกวา - นอยกวา มาก - นอย เตม - วางเปลา เปรยบเทยบจานวนการนบ 3. วทยาศาสตร เดกไดใชประสาทสมผสทง 5 ฝกทกษะการสงเกต การทานาย 4. ทกษะการใชกลามเนอเลก เดกไดตดหรอหนสวนผสม จดตกแตงอาหาร 5. ศลปะ โดยการนาวสดทเหลอจากการประกอบอาหาร เชน เปลอกถว เปลอกไข มาสรางสรรคงานศลปะ 6. สขอนามย ฝกใหมสขนสยทด รกษาความสะอาด รจกแยกแยะอาหารทม ประโยชน รจกใชอปกรณในการประกอบอาหารอยางปลอดภย 7. ดนตร เดกรองเพลงเกยวกบการประกอบอาหาร เลนกบนวมอ หรอ เขยนเนอเพลง 8. เรยนรทางสงคม พฒนาพฤตกรรมการรวมมอและทกษะทางสงคม การม สวนรวมในกจกรรมกลม เรยนรจากเพอนและใหคาแนะนากบเพอน ดาหล (Dahl. 1998 : 81 - 82) กลาวถงจดมงหมายในการจดประสบการณ การประกอบอาหาร ดงน 1. การอาน เดกอานรายการอาหารซงแสดงดวยรปวาดทมคาหรอจานวน 2. คณตศาสตร เดกเรยนรดวยการนบ การวด การเรยงลาดบ การกะประมาณ 3. วทยาศาสตร พฒนาการใชประสาทสมผส เดกทกคนมโอกาสทจะดม สมผส ชม ครใชคาถามกระตนใหเดกสงเกตการเปลยนแปลงทเกดขน 4. กจกรรมสรางสรรค เดกใชจนตนาการในการประกอบอาหาร ตกแตงรปราง รปทรง การเลอกใชส 5. เรยนรทกษะทางสงคม เปนตวของตวเอง ปฏบตตามขอตกลง ชวยเหลอ แบงปน และรวมมอกบผอนการวาดและเขยน 6. เดกบนทกประสบการณการประกอบอาหารทโรงเรยนหรอทบาน อารรตน ญาณะศร (2544: 38) กลาวถงจดมงหมายในการจดประสบการณ การประกอบอาหารวา การจดประสบการณประกอบอาหารมประโยชนตอเดกมากชวยใหเดกเกดการเรยนรท งในเรองภาษา คณตศาสตร วทยาศาสตร ดนตร ศลปะ การใชกลามเนอเลก สขภาพอนามย และจตใจ สงคมและสตปญญา สรปวา จดมงหมายในการจดประสบการณการประกอบอาหาร หมายถง กจกรรมทสงเสรมพฒนาการดานรางกาย ดานอารมณ ดานสงคม และดานสตปญญาใหกบเดก ตลอดจน สงเสรมสขภาพอนามยสวนตว สรางทศนคตในการรบประทานอาหาร สขภาพอนามย การทางานรวมกบผอน

38

3.10 ขนตอนในการจดประสบการณประกอบอาหาร สานกงานคณะกรรมการการศกษาเอกชน (2535: 4 - 8) ไดกลาวถงข นตอนการจดประสบการณประกอบอาหาร ดงน 1. ขนเตรยมงาน มรายละเอยด ดงน 1.1 ครลาดบขนตอนการประกอบอาหารทจะนามาใหเดกทา 1.2 ทาแผนภมรายการอาหาร (อาจมภาพแผนภม) 1.3 ปรกษาหารอกนระหวางครกบนกเรยน 1.4 ตดตอขอความรวมมอจากผปกครองในการจดเตรยมสงทนามาประกอบอาหาร เตรยมเครองมอ อปกรณ ในการประกอบอาหาร 2. ขนปฏบต 2.1 กอนลงมอประกอบอาหาร ควรปฏบตดงน 2.1.1 ครตดแผนภมภาพ และขนตอนในการประกอบอาหารใหเดกเหนชดเจน 2.1.2 ครวางแผนและจดแบงงานใหเหมาะสมกบความสามารถของเดก 2.1.3 ครจดวางอปกรณทกอยางใหเดกเหนตามขนตอนการทา 2.1.4 แนะนาขนตอนในการทาพรอมกบแนะนาวธการใชอปกรณ ตาง ๆ ขอควรระวงในการใชและความปลอดภยในการทากจกรรม 2.2 ขณะประกอบอาหาร ควรปฏบตดงน 2.2.1 ครลงมอสาธตการประกอบอาหารตามขนตอน (อยางชา ๆ) ใน ขนนครอาจใหเดกลงมอปฏบตดวย 2.2.2 กระตนใหเดกไดหดสงเกตถงความเปลยนแปลงของอาหารใน ขณะสาธต เชน ส กลน รส ความขน ใส รปราง ลกษณะทเปลยนไป 2.2.3 ฝกใหเดกรจกการรอคอย รจกมารยาทในการทางานรวมกน 2.2.4 ใหเดกรจกแบงหนาทในการทางาน เชน จดเกบสงของทใชแลวเขาท เกบโตะ ทาความสะอาดโตะ เกบถวยชาม แกวนา และทาความสะอาดภาชนะ 3. ขนสรปกจกรรม ฝกใหเดกปฏบต ดงน 3.1 ใหเดกเลาประสบการณ ขนตอนการทางาน 3.2 สนทนา พดคยกบเดกในขอทเกดความสงสยหรอเกดปญหา 3.3 ชวยแนะนาสงทควรเรยนรจากกจกรรม 3.4 กระตนใหเดกแสดงความคดจากการรวมกจกรรม สรปวา ขนตอนการจดประสบการณการประกอบขนมอบ ประกอบดวย 3 ขนตอนทสาคญ คอ ขนเตรยมงาน ขนปฏบต และขนสรปกจกรรม ซงในแตละขนตอนเดกจะเกดการ

39

เรยนรทกษะพนฐาน เชน คณตศาสตร วทยาศาสตร ภาษา สงคม มรรยาทในการทางานรวมกบผอน เปนตน 3.11 บทบาทของครในการจดประสบการณประกอบอาหาร แจคแมน (Jackman. 1997: 191 - 192) กลาวถงบทบาทของครในการจด ประสบการณการประกอบอาหาร ดงน 1. การวางแผนการจดประสบการณ 2. หาขอมลวาเดกแพอาหารประเภทใด 3. หาขอมลเกยวกบความเชอของแตละครอบครวเกยวกบอาหาร เชน อาหารประเภทใดรบประทานได อาหารประเภทใดรบประทานไมได 4.บรณาการการจดประสบการณการประกอบอาหารใหเขากบเนอหาในหนวยการเรยน 5. อธบายขอจากดและบทบาทของเดก เชน ลางมอดวยสบและนากอนและหลการเตรยมอาหาร และใหเดกชวยกนตงกฎเกณฑในขณะประกอบอาหาร 6. ในเดกเลกใหเดกปฏบตงายๆ เชน ลางผก หนผก - ผลไม ผสมสวนประกอบของอาหารเขาดวยกนแลวชม เพอใหเดกรสกวาตนเองประสบผลสาเรจ โดยไมตองลงมอประกอบอาหาร

7. ครมปฏสมพนธกบเดกใหขอสรปทถกตองเกยวกบอาหาร การกะประมาณ อปกรณ และกระบวนการตาง ๆ พดซา ๆ เพออธบายใหเดกฟง เดกจะไดเกดการเรยนรทกษะทา

ภาษา 8. อภปรายเกยวกบอาหารรวมกบเดก เชน กลนของอาหาร สวนผสม รสชาต รปราง เปนตน 9. มเวลาเพยงพอในการรบประทานอาหาร เพอใหเดกเกดการเรยนรท งจาก กระบวนการในการทางานและผลของงาน 10. ในเดกโต ครอธบายลาดบขนการเจรญเตบโตของอาหาร การเกบเกยว การบรรจ การขนสง รานคาหรอตลาด การขาย การขนสงไปยงบาน การประกอบอาหาร และการเสรฟ ครมเวลาเพยงพอทจะตอบคาถามของเดก ใหเดกไดทบทวนสงทเรยนรดวยวธท หลากหลาย เชน เลนเกมลอตโต เกมจบค อานหนงสอ สรางหนงสอ ทศนศกษา

สรปวา ครมบทบาทในการจดประสบการณประกอบอาหาร คอ เปนผวางแผนการจดประสบการณประกอบขนมอบโดยจดประสบการณใหสงเสรมเดกไดพฒนาครบทง 4 ดาน สอดคลองกบความสามารถตามวยของเดก จดเตรยมอปกรณ จดหาสวนผสม ใหคาแนะนา ใหความรตางๆ ตลอดจนเปนผชวยคนหาคาตอบอนเปนขอสงสยใหแกเดก

40

3.12 งานวจยทเกยวของกบขนมอบและการประกอบอาหาร เพลนใจ ตงคณะกล และคนอน ๆ (สนมาศ โนร. 2541: 17; อางองจาก เพลนใจ ตงคณะกล และคนอน ๆ. 2538) ไดศกษาคณสมบตทางกายภาพและทางเคมของขนมปงและคกก

ทผสมใยอาหารสง โดยศกษาคณสมบตทางกายภาพและทางเคมของขนมปง (Soft bun) จาก แปงสาลทผสมวตถดบอน ๆ เปนแหลงของใยอาหาร คอถวแดงหลวง รา กากถวเหลอง และ งาขาว ในปรมาณรอยละ 10 - 30 โดยนาหนกแปงและคกกจากแปงสาลทผสมกากมะพราว ผส

กากถวเหลอง เหดหหน วทเจอรม (Wheat germ) และเมลดทานตะวนในปรมาณรอยละ 20 - 70 โดยนาหนกแปงสาล พบวาขนมปงทผสมแหลงของใยอาหารจะมปรมาตรลดลง มความหนาแน

เพมขน โดยเฉพาะขนมปงผสมกากถวเหลองจะมปรมาตรโดยเฉลยนอยทสด ความหนาแนนมาก

ทสด การดดซบนา (Water Absorption Index, WAI ) สงขนขณะทขนมปงชนดอน ๆ มคา WAI ตกวาขนมปงปงสตรปกต จากการวดสมผสดวยเครอง Instron พบวา ขนมปงทผลตทผสมวตถดบ

ทเปนแหลงของใยอาหารจะมความแขง (Hardness) มากขน และความยดหยน (Springiness) ความหนาแนนจะลดลง การขยายตวของคกกจะเพมมากกวาสตรปกตยกเวนคกกผสมกากมะพราว และคกกผสมกากเปลอกถวเหลองมการขยายตวลดลง คา WAI ของคกกทกชนดเพมมากกวาคกกสตรปกต ความแขงของคกกทวดโดยเครอง Instron จะลดลง ผลการวเคราะหองคประกอบทางเคมของผลตภณฑทผสมแหลงของใยอาหารในปรมาณทไดรบคะแนนการยอมรบอยในเกณฑชอบปานกลาง จากการทดสอบและการยอมรบทางประสาทสมผส พบวาปรมาณใยอาหารในขนมปงม

คาระหวาง 7.4 - 13.4 กรม ตอ 100 กรม และคกกมปรมาณใยอาหารอยระหวาง 7.76 - 20.82 กรมตอ 100 กรม ในขณะทขนมปงสตรปกตมคาเฉลยเทากบ 3.06 กรมตอ 100 กรม และคกกสตรปกตมคาเทากบ 2.70 กรมตอ 100 กรม จฬาลกษณ จารนช ; ไพลน ผพฒน; และวไลลกษณ รตอาภา. (2532: 62 - 63) ไดศกษาชนดและปรมาณของผกและเมลดพชนามนทเหมาะสมตอการผลตคกกหยอด คณคาทาอาหารและอายการเกบของผลตภณฑซงเปนทยอมรบ จากผลการทดลองพบวา ชนด และปรมาณของผกทเหมาะสมตอการผลตคกกหยอดผสมผก คอ มนเทศ รอยละ 10 ฟกทองรอยละ 10 แครอท รอยละ 10 ชนด และปรมาณของเมลดพชนามนทเหมาะตอการผลตคกกหยอดผสมเมลดพนามน คอ งาดา + ถวลสง รอยละ 10 งาขาว+ถวลสง รอยละ 15 งาดา + งาขาว + ถวลสง รอยละ 10 ซงผลตภณฑดงกลาวมคณคาทางอาหารสงและสามารถเกบรกษาในถงพลาสตกชนด Polypropylene ทอณหภมหองไดนานประมาณ 3 เดอน สนมาศ โนร (2541 : บทคดยอ) ไดศกษาเรองการศกษาการยอมรบของผบรโภคคกกผสมผก โดยทดลองนาผกผสมเพมในสตรพนฐานเดมของคกก และพฒนารปแบบของคกกพรอมปรบปรงคณคาทางอาหาร ส กลน รส ตลอดจนเนอสมผสของผลตภณฑ โดยศกษาทงชนด ปรมาณของผกทเหมาะสมตอการผลตคกกและคณคาทางอาหารของผลตภณฑ โดยศกษาทงชนด ปรมาณของผกทเหมาะสมตอการผลตคกก และคณคาทางอาหารของผลตภณฑซงเปนท

41

ยอมรบ จากการทดลองโดยนาผกตาลงและฟกทอง มาผสมในสตรคกกพ นฐาน พบวาอตราสวนท

เหมาะสมเปนทยอมรบมากทสดของกลมตวอยางคอ สดสวนแปง : ผก เทากบ 1 : 10 โดยกลมตวอยางมระดบความพงพอใจระดบชอบทคะแนนเฉลย 3.79 - 4.10 ในดานคณคาทางอาหาร พบวาคกกผสมผกตาลงใหปรมาณแคลเซยมและวตามนเอ สงกวาคกกผสมฟกกอง แตคณคาคก กผสมฟกทองจะใหปรมาณโปรตสเซยมสงกวาคกกผกตาลง อยางไรกตาม ผลตภณฑทงสองชนดให พลงงานอยในระหวางใกลเคยงกน คอ 526.36 - 530.74 กโลแคลอรตอกรม ซงเหมาะสมตอการเปนอาหารวางทวไปทมคณคาทางอาหาร และตนทนการผลตตา วไลพร พงษศรทศน (2523: 63 - 67) ไดศกษาผลการจดประสบการณแบบปฏบตการทดลองประกอบอาหารปกตทมตอกระบวนการทางวทยาศาสตรของเดกปฐมวย ผลการศกษาพบวาเดกปฐมวยทมอายระหวาง 4 - 5 ป ทไดรบการจดประสบการณแบบปฏบตการทดลองประกอบอาหาร ทมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรสงกวาเดกปฐมวยทไดรบการจดประสบการณแบบปกต อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.001 เมอวเคราะหขอมลเปนรายทกษะพบวา ทกษะการสงเกต ทกษะการจาแนก ทกษะการสอความหมาย ทกษะการลงความเหน และทกษะการหามตสมพนธของเดกปฐมวยทไดรบการจดประสบการณแบบปฏบตการทดลองประกอบอาหาร สงกวาเดกปฐมวยทไดรบการจดประสบการณแบบปฏบตการทดลองประกอบอาหารแบบปกต สวนทกษะการวดของเดกปฐมวยทไดรบการจดประสบการณแบบปฏบตการทดลองประกอบอาหารและแบบปกต แตกตางกนอยางไมมนยสาคญทางสถต สนอง สทธาอามาตย (2545 : 49 - 53) ไดศกษาความสามารถดานการฟงและ การพดของเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมเสรมประสบการณโดยการประกอบอาหาร พบวา เดกทไดรบการจดกจกรรมเสรมประสบการณโดยการประกอบอาหาร กอนและหลงการทดลองมความสามารถดานการฟงแตกตางอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 ดานการพดแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 และพบวา เดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมเสรมประสบการณโดยการประกอบอาหาร มความสามารถดานการฟงและการพดสงขนกวา กอนการทดลอง วชรนทร เทพมณ (2545 : บทคดยอ) ไดศกษาการจดประสบการณการประกอบอาหารทมตอวนยในตนเองของเดกปฐมวย พบวา เดกปฐมวยมพฤตกรรมความมวนยในตนเองโดยเฉลยรวมแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05 และเมอวเคราะหการเปลยนแปลงระหวางสองชวงสปดาห พบวา คะแนนเฉลยพฤตกรรมความมวนยในตนเองโดยเฉลยรวมมการเปลยนแปลงไปในทางทเพมขนตลอดชวงเวลา 8 สปดาห สรปวา กจกรรมขนมอบเปนกจกรรมทมลกษณะเดยวกบกจกรรมประกอบอาหารทเดกไดเรยนรจากการปฏบตจรง ไดใชประสาทสมผสทงหา ซงสงเสรมใหเดกไดเรยนรกระบวนการทางาน ไดคนพบองคความรตาง ๆ ดวยตนเอง ทเปดโอกาสใหเดกไดลงมอปฏบต รจกสวนผสมตางๆ ทเปนของจรง รปรมาณของสวนผสมดวยวธการตวงทมปรมาณทแนนอน มลาดบการทาตามขนตอน และวธการทาใหสกโดยการอบ ใชความรอนตามอณหภม และเวลาทกาหนดไวใน

42

วธการทา และจากงานวจยยงพบวา ขนมอบเปนขนมทาจากแปงทมคณคาทางโปรตนอยแลวและ

ยงสามารถปรบปรงสวนผสมของขนมอบใหมคณคาทางอาหารเพมขน เชน ผสมแปงจากเมลดฝาย

ทมโปรตนสงลงในแปงสาล เพอเพมปรมาณโปรตนในขนมใหมากขน การผสมมนเทศ ฟกทอง

แครอทกบเมลดพชนามนในคกกหยอดผสมผกตาลง หรอฟกทองลงในสวนผสมพนฐานเดมของคกก

เปนตน ขนมอบจงเปนขนมทมคณคาทางโภชนาการ เหมาะสาหรบเดกซงเปนวยตองการโปรตนและวตามนในการเจรญเตบโต ดงนน ประสบการณกจกรรมขนมอบ จงเปนกจกรรมทสามารถสงเสรมการเรยนรดานตางๆ ของเดก และยงสงเสรมใหเดกไดรบสารอาหารทมประโยชนตอการเจรญเตบโตของรางกาย มทศนคตทดตอการรบประทานอาหารดวย

บทท 3 วธดาเนนการวจย

ในการวจยครงน ผวจยไดดาเนนการตามขนตอนดงน 1. การกาหนดประชากรและการสมตวอยาง 2. เครองมอทใชในการวจย 3. การเกบรวบรวมขอมล 4. การจดกระทาและการวเคราะหขอมล

การกาหนดประชากรและการสมตวอย าง ประชากร ประชากรทใชในการวจยครงน คอ เดกปฐมวยชาย - หญง อาย 4 - 5 ป ซงกาลงศกษาอยในชนอนบาลปท 1 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2547 ของโรงเรยนบางขนเทยนศกษา สงกดสานกการศกษากรงเทพมหานคร กรงเทพมหานคร ซงมจานวน 2 หองเรยน จานวน 128 คน การเลอกลมตวอยาง กลมตวอยางทใชในการวจยครงน คอเดกปฐมวยชาย - หญง อาย 4 - 5 ป ซงกาลงศกษาอยในชนอนบาลปท1/1ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2547 ของโรงเรยนบางขนเทยนศกษา สงกดสานกการศกษากรงเทพมหานคร กรงเทพมหานคร จานวน 20 คน โดยมข นตอน การคดเลอกกลมตวอยางดวยวธการเลอกหลายขนตอน( Multi - Stage ) คอ จบสลากเลอกนกเรยนมา 1 หองเรยน เมอไดหองเรยนแลวจงจบสลากนกเรยนกลมตวอยางจานวน 20 คน จากนกเรยนจานวน 64 คนในหองเรยนนน เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการศกษาคนควาในครงน มดงน 1. แผนการจดประสบการณแบบปฏบตการทดลองขนมอบ 2. แบบทดสอบความสามารถดานมตสมพนธ

44

การสรางเครองมอทใชในการวจย ในการวจยครงน ผวจยไดดาเนนการตามลาดบขนดงตอไปน ขนตอนในการสรางแผนประสบการณกจกรรมขนมอบ 1. ศกษาแนวคด ทฤษฎ และหลกการตาง ๆ จากเอกสารตาง ๆ ทเกยวของกบการจดประสบการณแบบปฏบตการทดลองประกอบอาหาร และศกษาสตรการทาขนมอบประเภท เคก คกก พาย ขนมปงแลวคดเลอกสตรท เหมาะสมเพอนามาเขยนแผน การจดประสบการณกจกรรมขนมอบ 2. สรางแผนการจดประสบการณกจกรรมขนมอบ จานวน 32 แผน โดยกาหนดกจกรรมการทดลองขนมอบ จดประสงค เนอหา การดาเนนกจกรรม สอ และ การประเมนผล ซงแบงออกเปน 3 ขนตอน ดงน

2.1 กจกรรมการจดประสบการณการทดลองขนมอบ เปนสวนทระบถง ชอขนมอบทจะนามาทดลองขนมอบ จานวน 16 รายการ แบงเปน 4 ประเภท คอ ขนมเคก ขนมปง

พาย และคกก 2.2 จดประสงค เปนเกณฑทแสดงถงความร ความสามารถ และ การแสดงออกในการปฏบตกจกรรมโดยศกษาจากหลกสตรการศกษาปฐมวย พทธศกราช 2546 ของกรมวชาการ 2.3 การดาเนนกจกรรมเปนสวนทระบถงขนตอนการดาเนนกจกรรมโดย แบงเปน 3 ขนตอน คอ 2.3.1 ขนนา เปนการนาเขาสการจดประสบการณกจกรรมขนมอบ โดยการสนทนา การสงเกตเปรยบเทยบสวนผสม การตงคาถาม การตงปรศนาคาทาย การรองเพลง การพดคาคลองจอง อยางใดอยางหนง เพอกระตนใหผเรยนเกดความสนใจ 2.3.2 ขนดาเนนกจกรรม เปนขนตอนทเดกไดศกษา สงเกต ขอมล แปลความหมายจากรายการขนตอนวธการทาขนมอบ ลงมอปฏบตกจกรรมขนมตามลาดบขนตอน 2.3.3 ขนสรป เปนการสนทนา ซกถามสรปถงสงทไดเรยนร และปฏบตจากกจกรรมขนมอบในแตละวน 3. นาแผนการจดประสบการณกจกรรมขนมอบทผวจยสรางขนใหผเชยวชาญตรวจสอบรายละเอยดของเนอหาและภาษาทใชใหเหมาะสม จานวน 3 ทาน ดงน

3.1 ผศ.วไลพร เมฆไตรรตน ผอานวยการโรงเรยนสาธต มหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค

3.2 อาจารยเกอกล เตชะเสน อาจารยโรงเรยนอนบาลสามเสนสงกดสานกงานการประถมศกษากรงเทพมหานคร

45

3.3 อาจารยรงรว กนกวบลยศร อาจารยโรงเรยนอนบาลสามเสนสงกดสานกงานการประถมศกษากรงเทพมหานคร

4.นาแผนการจดประสบการณกจกรรมขนมอบปรบปรงตามคาแนะนาของผเชยวชาญทตรงกน 2 ใน 3 ทานซงถอวาเปนเกณฑทเหมาะสมโดยปรบปรงแกไขใหเหมาะสมตามคาแนะนาของผเชยวชาญ 5. นาแผนการจดประสบการณกจกรรมขนมอบทปรบปรงแกไขตามคาแนะนาของผเชยวชาญไปทดลองสอนจรงกบนกเรยนชนอนบาลปท 1 ซงเปนกลมทดลองทเลอกมาโดยวธ การเลอกหลายขนตอน (Multi – Stage) จานวน 20 คน ขนตอนในการสรางแบบทดสอบความสามารถดานมตสมพนธสาหรบเดก ปฐมวย การสรางแบบทดสอบความสามารถดานมตสมพนธสาหรบเดกปฐมวยมลาดบ ขนตอน ดงน 1.ศกษาขอมลเบองตนในการสรางแบบทดสอบความสามารถดานมตสมพนธ สาหรบเดกปฐมวยจากหลกสตรการศกษาปฐมวย พทธศกราช 2546 และเอกสารงานวจยตาง ๆ ทเกยวของกบการทดสอบความสามารถดานมตสมพนธสาหรบเดกปฐมวย 2.สรางแบบทดสอบความสามารถดานมตสมพนธจานวน 4 ชดมรายละเอยด ดงน ชดท 1 ดานความเหมอนความตาง จานวน 5 ขอ ชดท 2 ดานการตาแหนงของสงตาง ๆ จานวน 5 ขอ ชดท 3 ดานการตอเขาดวยกน จานวน 5 ขอ ชดท 4 ดานการแยกออกจากกน จานวน 5 ขอ รวมทงหมดจานวน 20 ขอ 3.นาแบบทดสอบความสามารถดานมตสมพนธทผวจยสรางขนไปใหผเชยวชาญจานวน 3 ทานตรวจสอบความเทยงตรงตามเนอหา และความสอดคลองกบจดประสงค โดยมผเชยวชาญ ดงน 1. ผศ. ดร. วนย ดาสวรรณ อาจารยโรงเรยนสาธตแหง มหาวทยาลยเกษตรศาสตร 2. อาจารยธญลกษณ ลชวนคา อาจารยประจาโรงเรยนวดเขาขลง สานกงานเขตพนทการศกษา ราชบร 3. อาจารยเพญทพา อวมมณ อาจารยโรงเรยนสเหราสมอเซ สานกงานเขตพนทการศกษา ฉะเชงเทรา

46

4.ปรบปรงแกไขแบบทดสอบตามคาแนะนาของผเชยวชาญ โดยใชเกณฑ การพจารณาจากผเชยวชาญ 2 ใน 3 ทาน 5.นาแบบทดสอบทปรบปรงแลวไปทดลองใชกบเดกปฐมวยทไมใชกลมตวอยาง จานวน 20 คน ทกาลงศกษาศกษาอยในระดบชนอนบาลปท 1/2 อาย4 - 5 ป โรงเรยนบางขนเทยนศกษา เขตบางขนเทยน สงกดสานกการศกษากรงเทพมหานคร กรงเทพมหานคร แลวนามาวเคราะหหาคาความยากงาย และคาอานาจจาแนกโดย การวเคราะหเปนรายขอ 6.นาแบบทดสอบพฒนาการทางสตปญญาสาหรบเดกปฐมวย ทไดคา ความยากงาย และอานาจจาแนกตามทตองการมาหาคาความเชอมนของแบบทดสอบ โดยใชวธของคเดอร -รชารดสน (Kuder - Richardson) จากสตร KR-20 (ลวน สายยศ; และองคณา สายยศ. 2538: 197 - 198)

การเกบรวบรวมขอมล

การวจยในครงนเปนการวจยเชงทดลอง (Experimental Research) ผวจยไดดาเนนการทดลองตามแบบแผนการวจย One-Group Pretest Posttest Design (ลวน สายยศ; และองคณา สายยศ. 2538: 249) ดงตาราง 2

ตาราง 2 แบบแผนการทดลอง

กลม สอบกอน (Pretest) ทดลอง สอบหลง (Posttest)

E T1 X T2

ความหมายของสญลกษณ E แทน กลมทดลอง T1 แทน การทดสอบความสามารถดานมตสมพนธกอนการทดลอง T2 แทน การทดสอบความสามารถดานมตสมพนธหลงการทดลอง X แทน การปฏบตการทดลองขนมอบ

การดาเนนก ารทดลอง

มลาดบขนตอนดงน 1. ขอความรวมมอกบผบรหารโรงเรยนในการทาวจย 2.ทาการทดสอบนกเรยนกลมทดลอง ดวยแบบทดสอบความสามารถดานมตสมพนธ

47

3.ดาเนนการทดลองกบกลมทดลอง โดยใหนกเรยนเขากลมทากจกรรมขนมอบ กลมละ 5 คน จานวน 4 กลม เปนเวลา 8 สปดาห สปดาหละ 4 วน วนละ 45 นาท ระหวางเวลา 09.00-09.45 น.

ตาราง 3 ตวอยางการดาเนนการทดลอง

สปดาหท วน กจกรรม

1 2

จนทร องคาร พธ พฤหสบด จนทร องคาร พธ พฤหสบด

เคกชอกโกแลต คกกเนย พายสบปะรด ขนมปงแฮม เคกลกเกด คกกผลไม พายเผอก ขนมปงชอกโกแลต

4.เมอครบ 8 สปดาหแลวทาการทดสอบความสามารถดานมตสมพนธหลงการทดลองดวยแบบทดสอบฉบบเดยวกบกอนการทดลอง

5.นาขอมลทไดจากการทดสอบไปวเคราะหตามวธการทางสถต เพอสรปผลการวจย ตอไป

การจดกระทาและวเคราะหขอ มล การวเคราะหขอมลมข นตอนดงน 1. หาสถตพนฐาน ไดแก คาคะแนนเฉลย และคาความเบยงเบนมาตรฐาน 2. เปรยบเทยบความแตกตางของคะแนนการทดสอบความสามารถดานมตสมพนธกอนและหลงการทดลองโดยใชสตร t - test Dependent for Samples (ลวน สายยศ; และองคณา สายยศ. 2538: 104) 3. สถตทใชในการวเคราะหขอมล 3.1 สถตพนฐาน 3.1.1 คาเฉลยใชสตร (ลวน สายยศ ; และองคณา สายยศ. 2538: 73)

NXX Σ

=

เมอ X แทน คะแนนเฉลยของกลม

ΣX แทน ผลรวมของคะแนนทงกลม N แทน จานวนกลมตวอยาง

48

3.1.2 หาคาความเบยงเบนมาตรฐาน ใชสตร (ลวน สายยศ; และองคณา สายยศ. 2538: 79)

( )( )1

22

−Σ−Σ

=NN

XXS

เมอ S แทน ความเบยงเบนมาตรฐานของคะแนน N แทน จานวนนกเรยนในกลมตวอยาง

ΣX แทน ผลรวมของคะแนนทงกลม

2XΣ แทน ผลรวมของกาลงสองของคะแนนนกเรยน แตละคนในกลมตวอยาง 3.2 สถตทใชในการหาคณภาพของเครองมอ 3.2.1 หาคาความยาก (Difficulty) ของแบบทดสอบรายขอโดยใชสตรแบบงาย (ลวน สายยศ; และ องคณา สายยศ. 2538: 210)

N

RP =

เมอ P แทน จานวนความยากงายของแบบทดสอบรายขอ R แทน จานวนคนททาขอนนถก

N แทน จานวนคนททาขอนนทงหมด

3.2.3 หาคาอานาจจาแนก (Discrimination) ของขอสอบรายขอ วเคราะหโดยใชสตร (ลวน สายยศ; และ องคณา สายยศ. 2538: 211)

2

NRR

D Lu −=

เมอ D แทน คาอานาจจาแนก uR แทน จานวนนกเรยนทตอบถกในกลมเกง LR แทน จานวนนกเรยนทตอบถกในกลมออน N แทน จานวนนกเรยนในกลมเกงและกลมออนรวมกน

49

3.2.3 หาคาความเชอมนของแบบทดสอบ โดยใชสตร KR - 20 ของ คเดอร - รชารดสน (Kuder - Rechardson) (ลวน สายยศ; และองคณา สายยศ. 2538: 197 - 198)

⎥⎥⎦

⎤

⎢⎢⎣

⎡ Σ−

−= 2

tS

pq1

1n

nttr

เมอ ttr แทน ความเชอมนของแบบทดสอบ n แทน จานวนขอของแบบทดสอบทงหมด p แทน สดสวนของนกเรยนททาถกในขอหนง ๆ q แทน สดสวนของนกเรยนททาผดในขอหนง ๆ

2tS แทน คะแนนความแปรปรวนของแบบทดสอบทงหมด

3.3 สถตทใชในการทดสอบสมมตฐาน โดยใชสตร t - test Dependent for Samples (ลวน สายยศ; และ องคณา สายยศ. 2538: 104)

( )1N

2D2DN

Dt

−Σ−Σ

Σ=

เมอ t แทน คาสถตทใชพจารณาใน t - distrubution D แทน ความแตกตางของคะแนนแตละค

N แทน จานวนคของคะแนนหรอจานวนนกเรยน DΣ แทน ผลรวมทงหมดของผลตางของคะแนนกอนและ หลงการทดลอง

2DΣ แทน ผลรวมของกาลงสองของผลตางของคะแนน ระหวางกอนและหลงการทดลอง

บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล

สญลกษณทใชในการวเคราะหขอมล ในการวเคราะหขอมลจากผลการทดลอง และการแปลผลการวเคราะหขอมล ผวจยไดใชสญลกษณในการวเคราะหขอมล ดงน N แทน จานวนนกเรยน Χ แทน คะแนนเฉลย S แทน คาเบยงเบนมาตรฐาน t แทน สถตทใชพจารณาในการแจกแจงแบบ t ** แทน นยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 กลมทดลอง แทน ประสบการณกจกรรมขนมอบ

ผลการวเคราะหขอมล การวจยครงนเปนการเปรยบเทยบความสามารถดานมตสมพนธของเดกปฐมวย กอน การทดลองและหลงการทดลองประสบการณกจกรรมขนมอบซงผวจยนาเสนอการวเคราะหขอมลเสนอตามลาดบดงน ตอนท 1 เปรยบเทยบความสามารถดานมตสมพนธของเดกปฐมวยทไดรบประสบการณกจกรรมขนมอบกอนและหลงการทดลอง ตอนท 2 เปรยบเทยบความสามารถดานมตสมพนธของเดกปฐมวยทไดรบประสบการณกจกรรมขนมอบกอนและหลงการทดลองดวยภาพแทง 2.1 เปรยบเทยบความสามารถดานมตสมพนธของเดกปฐมวยทไดรบประสบการณกจกรรมขนมอบกอนและหลงการทดลองเปนรายดานดวยกราฟแทง 2.2 เปรยบเทยบความสามารถดานมตสมพนธของเดกปฐมวยทไดรบประสบการณกจกรรมขนมอบกอนและหลงการทดลองรวมทกดานดวยกราฟแทง ตอนท 3 เปรยบเทยบความสามารถดานมตสมพนธของเดกปฐมวยทไดรบประสบการณกจกรรมขนมอบกอนและหลงการทดลองดวยกราฟแทงเปนรายบคคล

51

ตอนท 1 เปรยบเทยบความสามารถดานมตสมพนธของเดกปฐมวยทไดรบประสบการณกจกรรมขนมอบกอนและหลงการทดลองเปนรายดาน และรวมทง 4 ดาน ดงแสดงในตาราง4 ตาราง 4 เปรยบเทยบความสามารถดานมตสมพนธของเดกปฐมวยทไดรบประสบการณกจกรรม ขนมอบกอนและหลงการทดลองเปนรายดาน และรวมทกดาน

ความสามารถมตสมพนธดาน การ

ทดสอบ

N

Χ

S

t

1. ดานความเหมอนความตาง กอน 20 1.05 0.83 15.07** หลง 20 3.75 1.07 2. ดานตาแหนงของสงตาง ๆ กอน 20 0.50 0.61 13.81** หลง 20 3.05 1.15 3. ดานการตอเขาดวยกน กอน 20 0.30 0.57 10.34** หลง 20 2.35 1.18 4. ดานการแยกออกจากกน กอน 20 0.25 0.44 9.45** หลง 20 1.70 0.92 5. รวมทกดาน กอน 20 2.10 1.83 15.71** หลง 20 10.90 4.01

จากตาราง 4 แสดงวาเดกปฐมวยกลมทดลองทไดรบประสบการณกจกรรมขนมอบมความสามารถดานมตสมพนธโดยรวม และรายดาน คอ ดานความเหมอนความตาง ดานตาแหนงของสงตางๆ ดานการตอเขาดวยกนและดานการแยกออกจากกน หลงการทดลองสงขนกวากอนการทดลองอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01

52

ตอนท 2 เปรยบเทยบความสามารถดานมตสมพนธของเดกปฐมวยทไดรบประสบการณกจกรรมขนมอบกอนและหลงการทดลองดวยกราฟแทง 2.1 เปรยบเทยบความสามารถดานมตสมพนธของเดกปฐมวยทไดรบประสบการณกจกรรมขนมอบกอนและหลงการทดลองเปนรายดานดวยกราฟแทง ปรากฏผลดงแสดงในภาพประกอบ ดงน

0

1

2

3

4

5

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

นกเรยนคนท

คะแนน

Pre Test

Post Test

ภาพประกอบ 1 แผนภมกราฟแทงแสดงความสามารถดานมตสมพนธของเดกปฐมวยกอนและหลงการทดลองในดานความเหมอนความตาง จากภาพประกอบ 1 แสดงวานกเรยนคนท 4 , 8 , 12 , 13 , 16 และ 19 มพนฐานของความสามารถดานมตสมพนธดานความเหมอนความตางเปน 0 (ศนย) สวนคนอน(จานวน 14 คน) มความสามารถอยระหวาง 1 - 2 คะแนน เมอพจารณาจาก การวดความสามารถดานมตสมพนธหลงจากทไดรบประสบการณกจกรรมขนมอบพบวานกเรยนทกคนมความสามารถ ดานมตสมพนธในดานความเหมอนความตางสงกวากอนการทดลอง โดยมพฒนาการเพมขนในระดบ 4 คะแนนจานวน 4 คน เพมขนในระดบ 3 คะแนนจานวน 6 คน และเพมขนในระดบ 2 คะแนนจานวน 10 คน และเมอพจารณาตามเกณฑการประเมนคณภาพระดบตวบงชของสานกงานรบรองมาตรฐานและการเมนคณภาพการศกษา (สมศ.) พบวา เดกปฐมวยมความสามารถดานมตสมพนธหลง การทดลองสงกวารอยละ 75 จานวน 12 คน จากนกเรยนทงหมด 20 คน ซงคดเปนรอยละ 60

53

0

1

2

3

4

5

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

นกเรยนคนท

คะแนน

Pre Test

Post Test

ภาพประกอบ 2 แผนภมกราฟแทงแสดงความสามารถดานมตสมพนธของเดกปฐมวยกอนและหลงการทดลองในดานตาแหนงของสงตาง ๆ จากภาพประกอบ 2 แสดงวานกเรยนคนท 2 , 4 , 5 , 6 , 8 , 12 , 13 , 14 , 16, 18 และ 19 มพนฐานของความสามารถดานมตสมพนธดานตาแหนงของสงตาง ๆ เปน 0 (ศนย) สวนคนอน มความสามารถอยระหวาง 1-2 คะแนนเมอพจารณาจากการวดความสามารถ ดานมตสมพนธหลงจากทไดรบประสบการณกจกรรมขนมอบ พบวานกเรยนทกคนมความสามารถ ดานมตสมพนธในดานตาแหนงของสงตาง ๆ สงกวากอนการทดลอง โดยมพฒนาการเพมขนในระดบ 4 คะแนนจานวน 2 คน เพมขนในระดบ 3 คะแนนจานวน 9 คน เพมขนในระดบ 2 คะแนน จานวน 7 คน และเพมขนในระดบ 1 คะแนนจานวน 2 คน และเมอพจารณาตามเกณฑการประเมนคณภาพระดบตวบงชของสานกงานรบรองมาตรฐานและการเมนคณภาพการศกษา (สมศ.) พบวาเดกปฐมวยมความสามารถดานมตสมพนธหลง การทดลองสงกวารอยละ 75 จานวน 7 คน จากนกเรยนทงหมด 20 คน ซงคดเปนรอยละ 35

54

0

1

2

3

4

5

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

นกเรยนคนท

คะแนน

Pre Test

Post Test

ภาพประกอบ 3 แผนภมกราฟแทงแสดงความสามารถดานมตสมพนธของเดกปฐมวยกอนและหลงการทดลองในดานการตอเขาดวยกน

จากภาพประกอบ 3 แสดงวานกเรยนคนท 1 , 2 ,4 , 5 , 6 , 7 , 8 , 9 , 10 , 12 , 13 , 16 , 17 , 18 และ 19 มพนฐานของความสามารถดานมตสมพนธดานการตอเขาดวยกนเปน 0 (ศนย) สวนคนอนมความสามารถอยระหวาง 1 - 2 คะแนนเมอพจารณาจากการวดความสามารถดานมตสมพนธหลงจากทไดรบประสบการณกจกรรมขนมอบ พบวานกเรยน ทกคนมความสามารถ ดานมตสมพนธในดานการตอเขาดวยกนสงกวากอนการทดลอง โดยมพฒนาการเพมขนในระดบ 4 คะแนนจานวน 1 คน เพมขนในระดบ 3 คะแนนจานวน 5 คน เพมขนในระดบ 2 คะแนนจานวน 8 คน และเพมขนในระดบ 1 คะแนนจานวน 6 คน และเมอพจารณาตามเกณฑการประเมนคณภาพระดบตวบงชของสานกงานรบรองมาตรฐานและ การเมนคณภาพการศกษา(สมศ.)พบวาเดกปฐมวยมความสามารถดานมตสมพนธหลง การทดลองสงกวารอยละ 75 จานวน 3 คน จากนกเรยนทงหมด 20 คน ซงคดเปนรอยละ 15

55

0

1

2

3

4

5

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

นกเรยนคนท

คะแนน

Pre Test

Post Test

ภาพประกอบ 4 แผนภมกราฟแทงแสดงความสามารถดานมตสมพนธของเดกปฐมวยกอนและหลงการทดลองในดานการแยกออกจากกน จากภาพประกอบ 4 แสดงวานกเรยนท 1 , 2 , 3 ,4 , 7 , 8 , 9 , 10 ,12 , 13 , 14 , 16 , 17 , 18 และ 19 มพนฐานของความสามารถดานมตสมพนธดานการแยกออกจากกนเปน 0 (ศนย) สวนคนอนมความสามารถอยระหวาง 0 - 1 คะแนนเมอพจารณาจากการวดความสามารถดานมตสมพนธหลงจากทไดรบประสบการณกจกรรมขนมอบ พบวานกเรยนสวนใหญมความสามารถ ดานมตสมพนธในดานการแยกออกจากกนสงกวากอนการทดลอง ยกเวนนกเรยนคนท 12 ทไมมการเปลยนแปลง โดยมพฒนาการเพมขนในระดบ 3 คะแนนจานวน 1 คน เพมขนในระดบ 2 คะแนนจานวน 8 คน และเพมขนในระดบ 1 คะแนนจานวน 10 คน และเมอพจารณาตามเกณฑการประเมนคณภาพระดบตวบงชของสานกงานรบรองมาตรฐานและการเมนคณภาพการศกษา (สมศ.) พบวาเดกปฐมวยมความสามารถดานมตสมพนธหลงการทดลองสงกวารอยละ 75 ในระดบดขนไปจานวน 1 คน จากนกเรยนทงหมด 20 คน ซงคดเปนรอยละ 5

56

2.2 เปรยบเทยบความสามารถดานมตสมพนธของเดกปฐมวยทไดรบ ประสบการณกจกรรมขนมอบกอน และหลงการทดลองรวมทกดานดวยกราฟแทง ดงภาพประกอบ 5 ดงน

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

นกเรยนคนท

คะแนน

Pre Test

Post Test

ภาพประกอบ 5 แผนภมกราฟแทงแสดงความสามารถดานมตสมพนธกอนและหลง การทดลองของเดกปฐมวยทไดประสบการณกจกรรมขนมอบรวมทกดาน

จากภาพประกอบ 5 แสดงวานกเรยนคนท 4 , 8 , 12 , 13 , 16 และ 19 มพนฐานของความสามารถดานมตสมพนธเปน 0 (ศนย) สวนคนอน มความสามารถอยระหวาง 1-5 คะแนนเมอพจารณาจากการวดความสามารถดานมตสมพนธหลงจากทไดรบประสบการณกจกรรมขนมอบ พบวานกเรยนทกคนมความสามารถ ดานมตสมพนธทง 4 ดานสงกวากอน การทดลอง โดยมพฒนาการเพมขนในระดบ 13 คะแนน จานวน 2 คน เพมขนในระดบ 11 คะแนน จานวน 4 คน เพมขนในระดบ 10 คะแนน จานวน 2 คน เพมขนในระดบ 9 คะแนนจานวน 3 คน เพมขนในระดบ 8 คะแนน จานวน 3 คน เพมขนในระดบ 7 คะแนน จานวน 2 คน เพมขนในระดบ 6 คะแนน จานวน 2 คน เพมขนในระดบ 5 คะแนน จานวน 1 คน และเพมขนในระดบ 4 คะแนน จานวน 1 คน และเมอพจารณาตามเกณฑการประเมนคณภาพระดบตวบงชของสานกงานรบรองมาตรฐานและการเมนคณภาพการศกษา (สมศ.) พบวาเดกปฐมวยมความสามารถดานมตสมพนธหลงการทดลองสงกวารอยละ 75 จานวน 3 คน จากนกเรยนทงหมด 20 คน ซงคดเปนรอยละ 15

57

ตอนท 3 เปรยบเทยบความสามารถดานมตสมพนธของเดกปฐมวยทไดรบประสบการณกจกรรมขนมอบกอนและหลงการทดลองดวยกราฟแทงเปนรายบคคล (ตวอยาง)

นกเรยนคนท 1

012345

ดานค

วามเหม

อน

ความตาง

ดานต

าแหน

งของ

สงตาง

ๆ

ดานก

ารตอ

เขา

ดวยกน

ดานก

ารแยกออก

จากกน

การทดสอบ

คะแนน

pre test

post test

ภาพประกอบ 6 แผนภมกราฟแทงแสดงความสามารถดานมตสมพนธกอนและหลง การทดลองเปนรายบคคล (นกเรยนคนท 1) แสดงวานกเรยนคนท 1 มความสามารถดานมตสมพนธกอนการทดลองดาน ความเหมอนความตางอยท 2 คะแนน ดานตาแหนงของสงตาง ๆ อยท 1 คะแนน สวนดานการตอเขาดวยกน และการแยกออกจากกนอยท 0 คะแนน นกเรยนควรไดรบการพฒนาในดานการแยกออกจากกน และดานการตอเขาดวยกน เปนสองอนดบแรก และหลงจากทไดรบประสบการณขนมอบแลวพบวานกเรยนคนท 1 มความสามารถดานมตสมพนธทกดานสงขน โดยมพฒนาการดานความเหมอนความตางอยทระดบ 4 คะแนน ดานตาแหนงของสงตาง ๆ ระดบ 3 คะแนน ดานการตอเขาดวยกนอยทระดบ 2 คะแนน และดานการแยกออกจากกนอยทระดบ 2 คะแนน แสดงวานกเรยนคนท 1 มความสามารถดานมตสมพนธหลงการทดลองทกดานสงขน

บทท 5 สรปผล อภปราย และขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนการวจยเชงทดลอง ศกษาเกยวกบความสามารถดานมตสมพนธของเดกปฐมวยทไดรบประสบการณกจกรรมขนมอบ

ความมงหมายของการวจย เพอศกษาความสามารถดานมตสมพนธของเดกปฐมวย กอนและหลงทไดรบประสบการณกจกรรมขนมอบ

สมมตฐาน ในการวจย เดกปฐมวยหลงจากทไดรบประสบการณกจกรรมขนมอบแลวมความสามารถดานมตสมพนธสงขน

ความสาคญของการวจย ผลการศกษาครงน เพอศกษาความสามารถดานมตสมพนธของเดกปฐมวย ทไดรบ

ประสบการณกจกรรมขนมอบ และเปนแนวทางสาหรบครผสอน ผปกครองหรอผสนใจนาไปใชพฒนาการเรยนการสอนดานอน ๆ ในรปแบบของกจกรรมขนมอบตอไป

ขอบเขตของการวจย ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจย ประชากรทใชในการวจย ประชากรทใชในการวจยครงน เปนเดกปฐมวยชาย – หญง อาย 4 – 5 ป ทกาลงศกษาอยในชนอนบาลปท 1 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2547 โรงเรยนบางขนเทยนศกษา กรงเทพมหานคร สงกดสานกการศกษากรงเทพมหานคร กรงเทพมหานคร ซงมจานวน 2 หองเรยน จานวน 128 คน กลมตวอยางทใชในการวจย กลมตวอยางทใชในการวจยครงนเปนเดกปฐมวยชาย – หญงทมอายระหวาง 4-5 ปทกาลงศกษาอยในชนอนบาลปท 1 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2547 โรงเรยนบางขนเทยนศกษา เขตบางขนเทยน สงกดสานกการศกษากรงเทพมหานคร กรงเทพมหานคร จานวน 20 คน ใชวธการเลอกหลายขนตอน( Multi - Stage ) คอจบสลากเลอกหองเรยน เมอไดหองเรยนแลวจง จบสลากเลอกนกเรยนกลมตวอยางจานวน 20 คน จากนกเรยนจานวน 64 คน

59

เครองมอทใชในการวจย 1. แผนการจดประสบการณกจกรรมขนมอบ จานวน 32 กจกรรม ซงผวจยสรางขนและผานการพจารณาจากผเชยวชาญจานวน 3 ทาน ไดแก ผชวยศาสตราจารย วไลพร เมฆไตรรตน อาจารยเกอกล เตชะเสน และอาจารยรงรว รงวบลยศร จากนนไดนาไปทดลองใชกบนกเรยนชนอนบาลปท 1 ทมอาย 4-5 ป จานวน 20 คน ทมใชกลมตวอยาง เพอนาขอมลมาปรบปรงแกไขแผนการจดประสบการณขนมอบใหเหมาะสมกบการนามาใชในการศกษาในเรอง การกาหนดจดประสงคใหครอบคลมประสบการณสาคญดานอน ๆ การใชของจรงใหเดกศกษา สงเกตประกอบขณะการศกษาสงเกตวธการทาขนมอบตามคมอการทาขนมอบแตละชนด และปรบกจกรรมการทาขนมปงในขนตอนการพกแปงขนมปงใหขนซงตองใชระยะเวลานานโดยการผสมสวนผสมขนมปงท

พกจนขนฟเตรยมไวลวงหนากอนเวลาทากจกรรมจรงเพอใหไดเวลาการทากจกรรมทตอเนองและทนกบระยะเวลาการทากจกรรมทกาหนดไวในแตละวน 2. แบบทดสอบวดความสามารถดานมตสมพนธ ทง 4 ดาน ไดแก ดานความเหมอนความตาง ดานตาแหนงของสงตาง ๆ ดานการตอเขาดวยกน และดานการแยกออกจากกน จานวน 4 ชด ซงผวจยสรางขนและผานการพจารณาจากผเชยวชาญจานวน 3 ทาน ไดแก ผชวยศาสตราจารย ดร. วนย ดาสวรรณ อาจารยธญลกษณ ลชวนคา และอาจารยเพญทพา อวมมณ ซงมคาความเชอมน ดงน 2.1 แบบทดสอบวดความสามารถดานมตสมพนธ ดานความเหมอนความตาง จานวน 5 ขอ มคาความเชอมนท 0.77 2.2 แบบทดสอบวดความสามารถดานมตสมพนธ ดานตาแหนงของสงตาง ๆ จานวน 5 ขอ มคาความเชอมนท 0.73 2.3 แบบทดสอบวดความสามารถดานมตสมพนธ ดานการตอเขาดวยกน จานวน 5 ขอ มคาความเชอมนท 0.77 2.4 แบบทดสอบวดความสามารถดานมตสมพนธ ดานการแยกออกจากกน จานวน 5 ขอ มคาความเชอมนท 0.76 รวมทงสน จานวน 20 ขอ ซงผวจยไดสรางขนและผานการพจารณาจากผเชยวชาญ นาแบบวดความสามารถดานมตสมพนธทไดทาการวเคราะหคณภาพเพอคดเลอกขอสอบทมคณภาพ โดยมคาความเชอมนของแบบทดสอบทงฉบบท 0.92

วธดาเนนการวจย 1. ทาการทดสอบกอนการทดลอง ( Pretest ) กบกลมตวอยาง โดยใชแบบทดสอบวดความสามารถดานมตสมพนธทผวจยสรางขน ตรวจและบนทกคะแนนเปนรายบคคล 2. ผวจยดาเนนการทดลองดวยตนเอง โดยกลมตวอยางจานวน 20 คน ไดรบประสบการณกจกรรมขนมอบ ระยะเวลาในการทดลอง 8 สปดาห สปดาหละ 4 วนวนละ 30 นาท รวมทงสน 32 ครง

60

3. เมอสนสดระยะเวลาการทดลอง ผวจยทาการทดสอบหลงการทดลอง (Posttest) กบกลมตวอยางทไดรบประสบการณกจกรรมขนมอบ โดยใชแบบทดสอบวดความสามารถดานมตสมพนธฉบบเดยวกบทใชทดสอบวดความสามารถดานมตสมพนธกอนการทดลอง หลงจากนนทาการตรวจและบนทกคะแนน 4. นาคะแนนการทดสอบวดความสามารถดานมตสมพนธกอนการทดลอง (Pretest) และการทดสอบหลงการทดลอง (Posttest) มาทาการวเคราะหขอมล

สรปผลการวจย เดกปฐมวยทไดรบประสบการณกจกรรมขนมอบมความสามารถดานมตสมพนธ ในดานความเหมอนความตาง ดานตาแหนงของสงตาง ๆ ดานการตอเขาดวยกน และดานการแยกออกจากกนสงขนกวากอนการทดลองอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01

อภปรายผล การวจย การวจยครงนมจดมงหมายเพอศกษาเปรยบเทยบความสามารถดานมตสมพนธของเดกปฐมวย (อาย 4–5 ป) ทไดรบประสบการณกจกรรมขนมอบ ซงจากผลการวเคราะหขอมล พบวา ความสามารถดานมตสมพนธของเดกปฐมวยภายหลงทไดรบประสบการณกจกรรมขนมอบสงขน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 ซงเปนไปตามสมมตฐานทตงไว ทงนอาจเนองมาจากเหตผล ดงน 1. ประสบการณกจกรรมขนมอบเปนกจกรรมทไดเรยนรจากการกระทา เปนกจกรรมทเปดโอกาสใหเดกเกดการเรยนรจากการลงมอกระทา ซงตรงกบแนวคดของ จอหน ดวอ (John Dewey) ทเชอวา การเรยนรเกดจากการกระทา ( Learning by doing ) และสอดคลองกบ เพยเจตและอนเฮลเดอร (วรวรรณ เหมชะญาต. 2536: 31-33 ; อางองจาก Piaget and Inhelder ) ทกลาววา เดกเขาใจถงสงตาง ๆ และความสมพนธระหวางตนเองกบวตถไดโดยการลงมอกระทากบวตถโดยตรงเปนสาคญ การลงมอกระทามความเชอมโยงกนอยางยงกบประสาทสมผส ทงนเพราะขนการรบรจากการคดมโนภาพ เปนขนทเดกเกดการเปลยนแปลงความสามารถในการรบรไปสการทสามารถสรางความสมพนธระหวางตนเองกบวตถไดอยาลกซง โดยอาศยโครงสรางทางความคดเกยวกบวตถ ( Construction of Objective ) ความสามารถดงกลาวถอวาเปนพนฐานเบองตนของการพฒนาทางดานมตสมพนธ เนองจากกจกรรมขนมอบเปนกจกรรมทเดกไดลงมอกระทาจงสงผลใหความสามารถดานมตสมพนธของเดกปฐมวยทไดรบประสบการณกจกรรมขนมอบพฒนาสงขน เชน ในขณะทเดก นาสวนผสมมาทาใหเปนรปตาง ๆ เดกจะสงเกตพบวารปรางของขนมทไดจากพมพขนมทเหมอนกนจะใหขนมทเหมอนกน หากใหพมพขนมทตางออกไปจะใหขนมทมรปรางทแตกตางกนดวย จากการใชพมพขนมทหลากหลายรปแบบนจงทาใหขนมทไดมรปรางแตกตางกน เปนการศกษา สงเกตเรองความเหมอนความตาง โดยเดกสามารถศกษา สงเกต

61

เปรยบเทยบ และทดลองไดอยางหลากหลายรปแบบจากการลงมอกระทา ซงสอดคลองกบ พฒนา ชชพงศ ( 2540 : 15 ) ทกลาววา เพอใหเดกไดพฒนาทางสตปญญาควรจดสงแวดลอมหรอ

ประสบการณใหเดกไดฝกทกษะการสงเกต จาแนกเปรยบเทยบใหโอกาสเดกไดคดหาเหตผลสรางกฎเกณฑตาง ๆ ไดดวยตนเอง โดยเรมจากสงทอยใกลตวและกาวไปสส งทอยไกลตวจะเปน การชวยใหเดกไดปรบโครงสรางทางสตปญญา และมโอกาสทากจกรรมเหลานนซาเพอใหเดกเก

การเรยนรท ด และสอดคลองกบ ทศนา แขมมณ และคณะ ( 2536 : 133 – 135 ) ทกลาววา เดกมการเรยนรผานทางประสาทสมผสและการสรางความรขนในตวเดกเอง การเปดโอกาสใหเดกมประสบการณและมวธการเรยนรท หลากหลายจะชวยใหเดกเกดการเรยนรทด ขณะทเดกทากจกรรมเดกจะใชทกษะการสงเกตเพอรวบรวมขอมลในสงทคนหา และสงทอยรอบตววาม ความเหมอนความตาง หรอคลายคลงกนอยางไร สาหรบความสามารถดานมตสมพนธ ดานตาแหนงของสงตาง ๆ เดกไดกระทากบสงตาง ๆ ทแวดลอมขณะลงมอทากจกรรมตลอดเวลา เชน การเตรยมสวนผสมและอปกรณ สงตาง ๆ จะวางเรยงกนอยบนโตะ มถวยตวง ชอนตวง พายยาง อางผสม พมพขนม และถาดใสขนมสาหรบเขาเตาอบ เดกไดเรยนร ตาแหนงของสงของตาง ๆ จากการไดพบเหนจรงขณะทากจกรรม จนเดกมความเขาใจเรองตาแหนงของสงของตาง ๆ และสามารถบอกตาแหนงของสงของตาง ๆ ทพบเหนไดถกตอง เชน ชอนตวงอยบนโตะ พมพขนมอยใกลอางผสม ขนมทเรยงอยในถาดซงกาลงอบอยในเตาอบ เปนตน สอดคลองกบแนวคดของเพยเจต (Piaget) กลาวไววา กจกรรมทครจดนนจะตองใหเดกไดมสวนกระทา เพราะจะทาใหเดกมโอกาสทจะมปฏสมพนธกบสงแวดลอม ซงเปนการพฒนาโครงสรางทางสตปญญา โดยเฉพาะความสามารถในการคดยอนกลบ การเชอมโยง การรวมกน และ การแยกแยะ เปนตน (วรวรรณ เหมชะญาต . 2536: 37: อางองมาจาก สมโภชน เอยมสภาษต .2534) ความสามารถดงกลาวถอเปนพนฐานเบองตนของพฒนาการดานมตสมพนธของเดกปฐมวย สงผลใหความสามารถดานมตสมพนธสงขนหลงจากทไดรบประสบการณกจกรรมขนมอบ 2. เดกไดปฏบตกจกรรมทเปนรปธรรม เนองจากกจกรรมขนมอบเปนกจกรรมทใชอปกรณและสวนผสมทเปนของจรง เดกไดศกษา สงเกต เปรยบเทยบ ทดลอง คดวเคราะห สงเคราะหจากรปราง รปทรง ขนาด ส ผวสมผส การเปลยนแปลงกอนนาขนมเขาอบอบและหลงจากอบขนมชนดตาง ๆ เชน ในการอบคกกหรอขนมปงทปนหรอพมพ โดยมความหนาของ

ขนมแตละชนไมเทากนเรยงใสถาดเขาอบตามเวลาระยะเวลาทกาหนดจะพบวาคกกหรอขนมปงท

อบในถาดเดยวกนมการเปลยนแปลงทตางกน ขนมชนทหนาจะไมสก ขนมชนทบางจะไหม ขนมทมขนาดพอเหมาะจะสกพอด เปนการเรยนรท เดกสามารถพบไดจรงและเปนรปธรรม สอดคลองกบ เพสตาลอสซ ( Pestalozzi ) ทกลาววา การเรยนรของเดกปฐมวยวา เดกเรยนรจากประสบการณตาง ๆ ทางวตถหรอรปธรรมททาใหเดกไดสงเกตและเขาใจจากการมองเหนดวยตา สมผสจบตอง และรสก ในทานองเดยวกน ดวอ ( Dewey ) ไดกลาววา เดกรบรไดโดยการกระทาดวยตนเอง โดยอาศยประสาทสมผสทงหา คอ ตา ห จมก ปาก และมอ เปนการฝกความสามารถและความชานาญ นอกจากนยงชวยพฒนาความสนใจของเดกอกดวย (สมนา พานช. 2531: 1 – 4)

62

ซงจากประสบการณกจกรรมขนมอบเปนกจกรรมทเปดโอกาสใหเดกไดศกษา สงเกต ทดลอง โดยใชประสาทสมผสทงหาและลงมอกระทากจกรรม จนมความเขาใจไดชดเจนอยางเปนรปธรรม เชน ในดานการตอเขาดวยกนในการทาคกกเดกไดศกษา สงเกต ทดลอง วาเมอคลงแปงคกกใหเปน

แผนแลวดวยการกดคกกใหเปนรปรางตาง ๆ จากพมพขนม เมอยกพมพขนมทกดออกจะปรากฏเปนพนทวางมเสนรอบรปเหมอนเสนรอบพมพขนมทนามากด และถานาขนมทกดชนเดมมาลองวางลงพนทวางนนกจะสามารถวางลงไดพอด แตถาเปนขนมชนอนทกดจากพมพทมรปรางตางกนจะไมสามารถวางลงในพนทวางดงกลาวได สอดคลองกบแนวคดของเพยเจต ( Piaget ) ทกลาววาเดกจะเรยนรจากสอตาง ๆ ทเปนรปธรรมซงสามารถพฒนารปแบบการคดของเดกใหเขารปเขารอยมากขนและกระบวนการทสาคญของโครงสรางทางสตปญญา คอ กระบวนการปรบเขาสโครงสราง(Assimilation)กระบวนการทเดกพยายามจะนาขอมลทไดรบจากสงแวดลอมมาปรบใหเขากบความรเดมทมอยและกระบวนการปรบขยายโครงสราง ( Accommodation ) ทปรบโครงสรางทางสตปญญา

ของตนใหเหมาะสมกบประสบการณใหมทรบเขาไปซงกระบวนการทงสองนจะทางานรวมกนตลอดเวลา ( ประสาท อศรปรดา 2523 : 120 – 121 ) 3. เดกไดลองผดลองถก การจดเรยงวตถ การปรบเปลยนตาแหนงของวตถใหสามารถจดวางลงในพนททจากดไดหลงจากทไดขนมเปนรปราง ๆ ตาง ๆ ตามตองการแลว จะนาขนมทไดรปตามตองการมาจดเรยงใสถาด ในขนตอนนเดกไดใชความคดในการวเคราะหชนสวนของขนมทมรปรางตางกนแตละชนวาจะสามารถจดเรยงอยางไรใหสมพนธกบเนอทของภาชนะตาง ๆ ซงใน การวางนเดกสามารถทดลองวาง หรอปรบการวางวตถโดยการ พลก หรอหมนวตถจนไดตาแหนงทสมพนธกบพนทนน ๆ สอดคลองกบ จอนสตน ( Johnston ) ( วรวรรณ เหมชะญาต . 2536 : 34 ) ทกลาววา เดกเรมคดถงตาแหนงของวตถในลกษณะทเปนอสระ จากคณสมบตในการใชงานของวตถนน ๆ แตพยายามเขาใจในเรองตาแหนงของวตถ โดยดความสมพนธกบสงทอยใกลเปนหลก นอกจากนการทเดกรจกสวนตาง ๆ ของวตถ ทาใหเดกเรมใชสวนตาง ๆ ของวตถนน ๆ ในการอางอง ซงสอดคลองกบ แกรนตและโมโร ( Grande and Morrow . 1995 : 1-3 ) ไดกลาววา การพฒนาสงเสรมและฝกฝนเพอใหเกดความสามารถดานมตสมพนธ การรบรเชงมตสมพนธ เปนความสามารถในการจนตนาการเกยวกบลกษณะรปราง ของวตถ เมอเกด การเคลอนท การแทนทของวตถ ซงความรสกเชงมตสมพนธ ( Spatial Senses ) จะนาไปสความสามารถเหลานได จากการจดประสบการณกจกรรมขนมอบพบวา ความสามารถดานมตสมพนธดานการแยกออกจากกนเปนดานทคอนขางยาก เนองจากตองใชความพยายามคนหาชนสวน โดยอาศยการ สงเกต ทดลองและคนหาวาชนสวนชนใดเปนชนสวนทแยกออกไปนนคอชนสวนใด ขณะทากจกรรม เดกไดสงเกต ทดลองและคนหาอยางอสระวาชนสวนใดเปนชนสวนทถกตองทแยกออกไป เชน ในการทาขนมเคกหรอขนมพาย เดกไดศกษา สงเกต และทดลอง จนทราบวาเมอแยกขนมเคกออกหรอขนมพายออกจากพมพรปใดแลว เมอจะนาขนมชนนนมาใสกลบพมพเดมตองพยามคนหาพมพขนมทมรปราง ขนาดทเทากบขนมชนนนพอด จงจะสามารถบรรจลงพมพนนไดพอด เปนตน สอดคลองกบ มอนเตสซอร ( Montessori )ทเชอวาการเรยนร

63

ของเดกเกดจากการไดสมผส การจบตองและคนควาอปกรณการเรยนรทมลกษณะตาง ๆ และในระหวางกจกรรมเดกจะเรยนรอยางมากจากการกระทาและสมผสจบตอง และคนควาอปกรณ การเรยนร ( กลยา ตนตผลาชวะ. 2547: 77 – 79; อางองจาก Gordon and Browne . 1985: 46 ) และสอดคลองกบ ทศนา แขมมณ และคนอน ๆ ( ทศนา แขมมณ และคนอน ๆ. 2536: 93-94) ไดกลาววา เดกเรยนรจากสงทหลากหลายโดยการกระทา เดกจะเรยนรส งตาง ๆ เดกไดสงเกต ทากจกรรมดวยตนเอง เพอใหไดประสบการณสะสมไวเปนประโยชน คดไดอยางมเหตผล และสามารถพจารณาปญหาไดอยางรอบครอบ อนสงผลใหความสามารถ ดานมตสมพนธของเดกปฐมวยสงขนเมอสนสดการทดลอง ดงนน จากการทเดกไดเรยนรจากการทา ไดปฏบตกจกรรมทเปนรปธรรม และไดมโอกาสไดลองผด ลองถกจากการทากจกรรมขนมอบ จงสงผลใหเดกปฐมวยหลงจากทไดรบประสบการณกจกรรมขนมอบ มความสามารถดานมตสมพนธ ดานความเหมอนความตาง ดานตาแหนงของสงตาง ๆ ดานการตอเขาดวยกน และดานการแยกออกจากกน สงขน

ขอสงเกตทไดรบจาการวจย 1. ครสามารถนากจกรรมขนมอบไปใชประโยชนในเรองการฝกกลามเนอมอชวยใหเดกเรยนรสญลกษณ การลงมอปฏบตกจกรรมอยางมขนตอน โดยเฉพาะในการฝกกลามเนอมอในเดกปฐมวยชนอนบาล 1 ซงเปนชนทเดกเรมเขาเรยนซงครสามารถนากจกรรมขนมอบไปใชเปนกจกรรมฝกดานตาง ๆ ไดด 2. เดกรจกวางแผนงานและปฏบตงานตามลาดบขนตอน เนองจากกจกรรมขนมอบเปนกจกรรมทเดกไดฝกการทางานอยางมขนตอนเปนไปตามลาดบตอเนองกนจนจบกจกรรม เรมดวย เตรยมอปกรณและสวนผสม ตวงสวนผสมทใชใหไดตามอตราสวนทกาหนด รอนแปง ผสม

สวนผสมตาง ๆ ใหเขากน ทาเปนรปรางตาง ๆ โดยใชพมพขนมหรอปนใหเปนรป เรยงขนมใส

ถาด นาเขาเตาอบ ซงในการทากจกรรมขนมอบจะเปนไปตามลาดบขนตอน จะขามขนตอนไมได 3. เดกมความรในเรองตาง ๆ เชน เรองการเกบรกษาสวนผสมทเหลอจากการทากจกรรมแตละชนด การรกษาความสะอาดในการประกอบอาหาร วธการเกบรกษาทาความสะอาดอปกรณ การรกษาความสะอาดบรเวณททากจกรรมเมอเสรจกจกรรมตองทาความสะอาดทกครง การระมดระวงเรองความปลอดภยในการใชอปกรณตาง ๆ เปนตน 4. ไดเรยนรดวยความสนใจและสนกสนาน กจกรรมขนมอบเปนกจกรรมทแปลกใหมสาหรบเดกปฐมวย สวนผสมและอปกรณตาง ๆ สามารถสรางความสนใจ และกระตนใหเดกอยากเรยนรไดเปนอยางด ขณะทากจกรรมเดกมโอกาสลงมอกระทากบสวนผสมและอปกรณอยางอสระ ไดพดคยในกลมของตนเองในบรรยากาศการเรยนรทไมเครงเครยด ทาใหเดกเรยนรส งตาง ๆ ไดด 5. มทศนคตทดตอการรบประทานอาหารทมประโยชน เชน การทาพายฟกทอง เดกๆ จะไดรบวตามนเอซงเปนสารอาหารทมประโยชนตอรางกาย โดยปกตแลวเดกจะไมชอบ

64

รบประทานฟกทอง แตเมอนามาทาเปนพายฟกทอง ทมรปรางตาง ๆ และมกลนทชวนรบประทานเดกอยากลองรบประทานไดและทาใหทราบวารสของฟกทองกหวานอรอย ทาใหเกดทศนคตทดตอ

การรบประทานฟกทองในครงตอ ๆ ไป

ขอเสนอแนะในการนาไปใช เนองจากกจกรรมขนมอบเปนกจกรรมทมอปกรณ สวนผสมหลายอยาง และยงเปนกจกรรมทตองการพนทคอนขางสะอาดในการทากจกรรม ซงผทสนใจจะนากจกรรมขนมอบไปใชมขอควรคานงถง ดงน 1. การทาขนมอบประกอบดวยสวนผสมหลายอยางครตองจดเตรยมและตรวจสอบทกครงวาสวนผสมทจะใชมมากเพยงพอสาหรบทากจกรรมในแตละวน เนองจากการทาขนมอบจะขาดสวนผสมอยางใดไปไมได จงควรเตรยมสวนผสมตาง ๆ ใหพรอม 2. จดเตรยมอปกรณทจะใชในแตละวนใหพรอมทจะทากจกรรมในแตละวนเสมอ โดยจดเตรยมอปกรณไวลวงหนาใหครบจดใสตะกราไวเปนกลม ๆ การรกษาความสะอาดเปนสงสาคญในการทาขนมอบ อปกรณตาง ๆ ตองไดรบการทาความสะอาดหลงการใชงานทกครง ทงไวใหแหงสนทแลวจดเกบใสกลองเกบอปกรณทมฝาปด เพอใหอปกรณสะอาดอยเสมอ และสะดวกในการนามาใชในครงตอไป 3. การจดเกบสวนผสมตาง ๆ ตองจดเกบตามประเภทของสวนผสมแตละอยางใหถกตองเหมาะสม เชน การเกบนมสดทใชผสมเคกเมอเหลอจากการใชแลวใหเกบในตเยน การเกบยสต แปงสาล นาตาล ตองเกบในทแหงสนท เกบในภาชนะทมฝาปด หรอเกบเขา ตปองกนตวแมลงตาง ๆ รบกวน เปนตน 4. กอนทากจกรรมทกครงครตองแนะนาใหนกเรยนทาความสะอาดมอ ดวยการลางมอฟอกสบกอนลงมอปฏบตกจกรรมทกครง 5. กอนลงมอทากจกรรมในสปดาหแรก ครควรแนะนาอปกรณ และวธการในการทาขนมอบเบองตนใหเดกทราบ เชน การรอนแปง ตองเตรยมชามอาง 2 ใบ ทรอนแปง ทตกแปง

จากนนตกแปงทละนอยใสทร อนแปงใชมอขางหนงจบทรอนแปง มออกขางหนงเคาะทรอนแปงเบา

ๆ เปนจงหวะโดยใหแปงทรอนตกอยในชามอาง ไมเคาะทรอนแปงแรงเกนไปเพราะจะทาใหแปง

กระจายออกนอกชามอางทาเชนนจนแปงหมด เปนตน 6. สาหรบผทสนใจจะนากจกรรมขนมอบไปใชควรศกษาขอปลกยอยตาง ๆ ใน การทาขนมอบเพอสรางความเขาใจพนฐานกอนลงมอปฏบต เชน การใชไฟในเตาอบใหมความรอนพอเหมาะกบขนมแตละชนด สวนผสมทเปนไขไกหากเกบไวในตเยนตองนาออกจากตเยนวางทงไวใหหายเยนกอน เปนตน

65

ขอเสนอแนะในการทาวจ ยครงตอไป 1.ควรมการศกษาผลของการไดรบประสบการณกจกรรมขนมอบทมตอความสามารถพนฐานดานอน ๆ ของเดกปฐมวย เชน ทกษะทางภาษา ความสามารถพนฐานทางคณตศาสตร ความสามารถพนฐานดานวทยาศาสตร ความสามารถดานการคด ความสามารถดานสตปญญา

ความสามารถดานความคดสรางสรรค สงเสรมพฒนาการดานกลามเนอเลกและลลามอ เปนตน 2.ควรศกษาความสามารถดานมตสมพนธของเดกปฐมวยจากการทากจกรรมขนมอบในดานอน ๆ เชน การตกแตงหนาขนมเคกดวยครมสตาง ๆ ผลไม หรอ การตกแตงคกกดวยเมลดสหรอการทาคกกใหเกดลวดลายดวยการใชแปงคกกชอกโกแลตกบแปงคกกเนย เปนตน 3.ควรศกษาความสามารถดานมตสมพนธในกลมตวอยางอนๆ เชน กลมตวอยางในโรงเรยนสาธตของมหาวทยาลยราชภฎตางๆ กลมตวอยางในโรงเรยนสงกดสานกงานคณะกรรมการการศกษาเอกชน กลมตวอยางในโรงเรยนสาธตทสงกดทบวงมหาวทยาลย

บรรณานกรม

กรมวชาการ. (2539). แนวการจดกจกรรมและสอการเรยนการสอนระดบประถมศกษา. กรงเทพฯ: โรงพมพครสภา. ลาดพราว. ______.(2542). คมอหลกสตรกอนประถมศกษา พทธศกราช 2540 (อาย3-6 ป). กรงเทพฯ: โรงพมพครสภา. ลาดพราว. จตธนา แจมเมฆ และอรอนงค นยวกล. (ม.ป.ป.). เบเกอรเทคโนโลยเบองตน. พมพครงท 3.

กรงเทพฯ: กรงสยามการพมพ. จนทร วรากลเทพ; และคนอน ๆ . (ม.ป.ป.) สนกกบการทาของวางไปกบลก ๆ. นนทบร:

CRS ยนเวอรแซล(1986). จฬาลกษณ จารนช; ไพลน ผพฒน; และวไลลกษณ รตอาภา. (2532). คกกหยอดผสมผกหรอ

เมลดพชนามน. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. ฉววรรณ กนาวงศ. (2533). การศกษาเดก. กรงเทพฯ: โอ.เอส.พรนตงเฮาส. แชปแมน, คาโรลน. (2544). กาวไกลกบรองเทาคเกง…วธพฒนาพหปญญาในหองเรยน .

แปลโดยมลลกา พงศปรตร. กรงเทพฯ: เพยรสน เอดดเคชน อนโดไชนา จากด ทองหอ วภาวน. (2523). การวดความถนด. กรงเทพฯ: สานกทดสอบทางการศกษาและจตวทยา

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร. ทศนา แขมมณ; และคนอนๆ. (2536). หลกการและรปแบบพฒนาเดกปฐมวยตามวถชวตไทย.

พมพครงท 2. กรงเทพฯ: สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย นภเนตร ธรรมบวร. (2544). การพฒนากระบวนการคดในเดกปฐมวย. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. นวรตน เอยมพทกษกจ.(ม.ป.ป.).ขนมอบ. กรงเทพฯ: บรษทแมบานจากด. นยพนจ คชภกด. (25437). พฒนาสมองลกใหลาเลศ. พมพครงท 5. กรงเทพฯ: แปลนพบลชชง

จากด. ประมวญ คดคนสน. (2535). จตวทยาการศกษาเดกพเศษ. กรงเทพฯ: ภาควชาการศกษาพเศษ มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ประสาท อศรปรดา. (2523). จตวทยาการเรยนรกบการสอน. กรงเทพฯ: สานกพมพกราฟฟค อารต. พชรวลย เกตแกนจนทร. (2541). การบรหารสมอง. พมพครงท 2 กรงเทพฯ: P.A. art &

printing. พฒนา ชชพงศ.(2529). การจดประสบการณและกจกรรมสาหรบเดกปฐมวย ในเอกสารประกอบ

การอบรมเชงปฏบตการ : เทคนคการจดกจกรรมเพอพฒนาเดกปฐมวย. ถายเอกสาร.

68

______.(2530). การจดประสบการณและกจกรรมสาหรบเดกปฐมวย. ใน เอกสารบรรยาย ชดท 8 แผนการศกษาปฐมวย. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

______.(2531). การจดประสบการณและกจกรรมสาหรบเดกระดบกอนปฐมศกษา ในชดอบรม บคลากรระดบกอนประถมศกษา หนวยท 2. กรงเทพฯ: สานกการศกษาเอกชน.

______.(2540). โครงการสรางและพฒนาหลกสตรการศกษากอนประถมศกษา วารสารการศกษาปฐมวย. กรงเทพฯ: เอดสน เพรสโปรดกส จากด. พระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช. (2547). วชาคายงลา สนทรพย. กรงเทพฯ :

โรงพมพครสภาลาดพราว. พทกษชาต สวรรณไตรย. (2544). การจดกจกรรมนอกชนเรยนเพอพฒนาความสามารถดาน

มตสมพนธสาหรบเดกปฐมวย. ปรญญานพนธ ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต. (การศกษาปฐมวย).กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

พระพงษ กลพศาล.(2536). สมองลกพฒนาไดดวยศลปะ. กรงเทพฯ : แปลนพบลชชง. เยาวพา เดชะคปต.(2542,มกราคม). การพฒนาปญญาหลายดาน เพอการเรยนรสาหรบเดก

ปฐมวย, การศกษาปฐมวย. 3(1) : 33-35. ______.(2542). การจดการศกษาสาหรบเดกปฐมวย. กรงเทพฯ: เอพ กราฟฟกส ดไซด. ราศ ทองสวสด; และคนอน ๆ .(2529). เอกสารชดอบรมหนวยท 6 การจดประสบการณชนเดก

เลกและการศกษาดงาน. กรงเพทฯ: โรงพมพครสภาลาดพราว ลวน สายยศ.(2543, มกราคม-เมษายน).มตสมพนธสาคญไฉน. วาสารวชาการ

ศกษาศาสตร. 1(2) : 22-25. ลวน สายยศ; และ องคณา สายยศ. (2538). เทคนคการวจยทางการศกษา. พมพครงท 3.

กรงเทพฯ: ศนยสงเสรมวชาการ ละมายมาศ ขาวไชยมหา; และคนอน ๆ . (ม.ป.ป.). ตาหรบอาหารขาวสาลไทย. กรงเทพฯ:

โรงพมพการศาสนา วรรณวภา สทธเกยรต. (2542). การพฒนาบทเรยนเรขาคณตทใชซอฟตแวรคอมพวเตอรเปน

เครองมอในการเรยนร. ปรญญานพนธการศกษาดษฎบณฑต. (คณตศาสตร). กรงเทพฯ: มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร

วรวรรณ เหมชะญาต. (2536). ผลของการจดกจกรรมการเรยนการสอนตามแนวคดของกาเยทมตอ ความสามารถในการรบรทางดานมตสมพนธของเดกกอนวยเรยน.วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต.(การศกษาปฐมวย). กรงเทพฯ: บณฑตวยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ถายเอกสาร.

69

วไลพร พงษศรทศน.(2533). ผลของการจดประสบการณแบบปฏบตการทดลองประกอบอาหารกบ แบบปกตทมตอทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของเดกปฐมวย. ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต. (การศกษาปฐมวย).กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

วชรนทร เทพมณ.(2545). ผลการจดประสบการณการประกอบอาหารทมตอวนยในตนเองของเดก ปฐมวย. ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต. (การศกษาปฐมวย).กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

วเชยร เกตสงห.(2518). แบบทดสอบความถนดทางการเรยน. กรงเทพฯ : บรรณกจเทรดดง. สนอง สธาอามาตย.(2545).ความสามารถดานการฟงและการพดของเดกปฐมวยทไดรบการจด กจกรรมเสรมประสบการณโดยการประกอบอาหาร. ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต.

(การศกษาปฐมวย).กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

สมโภชน เอยมสภาษต. (2544). เอกสารการสอนชดวชาพฤตกรรมการสอนปฐมวยศกษาหนวยท 1-8. พมพครงท 11. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยสโขทยธรรมมาธราช. สรมา ภญโญอนนตพงษ.(2538). แนวการจดประสบการณปฐมวยศกษา : แนวคดสแนวปฏบต

(หลกสตรการศกษาปฐมวย). กรงเทพฯ: สานกพมพดวงกมล. สนมาศ โนร.(2541). การศกษาการยอมรบของผบรโภคคกกผสมผก. เชยงใหม: มหาวทยาลย

เชยงใหม. สมนา พานช.(2531). การเตรยมความพรอมของเดกเลก. ม.ป.ท. สโขทยธรรมาธราช , มหาวทยาลย.(2544). เทคโนโลยอาหารและเครองดม. พมพครงท 3

นนทบร : มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. สานกการศกษากรงเทพมหานคร. (2540). แผนการจดประสบการณชนอนบาล ปท 1 เลม 1. กรงเทพฯ : โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย. สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. (2543). การพฒนาสมองของลก. กรงเทพฯ:

สานกพมพบางกอกบลอค ปอมปราบ . สานกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต.(2536). แผนการจดประสบการณชนอนบาลป

ท 1 เลม 1. กรงเทพฯ: โรงพมพครสภาลาดพราว. ______.(2540). การวดและประเมนผลสภาพทแทจรงของนกเรยน. กรงเทพฯ: โรงพมพครสภา

ลาดพราว. สานกงานคณะกรรมการการศกษาเอกชน.(2535). คมอการอบรมกจกรรมสงเสรมพฒนาการเดก

อนบาล (กจกรรมในวงกลม). กรงเทพฯ: หนวยศกษานเทศก สานกงานฯ. สานกงานรบรองมาตรฐานและการประเมนคณภาพการศกษา. (2548). มาตรฐานการศกษาและ

ตวบงช. กรงเทพฯ: มปพ.

70

เสาวลกษณ สมานแกว. (2539). การเปรยบเทยบคณภาพของแบบทดสอบมตสมพนธแบบพบ กลองทวางตวเลอกตางทศทางกน. ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต.(การวดผลการ ศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย. มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

อารรตน ญาณะศร.(2544). พฤตกรรมความรวมมอของเดกปฐมวยทไดรบการจดประสบการณการ ประกอบอาหารเปนกลม. ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต. (การศกษาปฐมวย).กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

เอออาร ทองพทกษ. (2546). ทกษะพนฐานทางมตสมพนธของเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรม การวาดภาพตอเตม.ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต. (การศกษาปฐมวย). กรงเทพฯ:

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. Anastasi,Anne. (1988).Psychological Testing. 6 th ed. New York : Macmillan.

Braxton , Nicole.(2004). Children and Cooking. Retrieved September 18, 2004. from Http://lala.essortment.com/cookingchildren_rjrf.htm.

Cheser, D.W.(1979, May). Effect of Age, Sex and Cultural Habital on Development of Piagetain sptial Concept Among Rural and Urban Children From Togo West

Africa. Dissertation Abstracts International. 39 : 6644-A. Cook, G.L.; & Odom, R.D. (1992,March). Perception of Multidimentional Stimuli :

A Differential Sensitivity Account of Cognitive Processing and Development. Journal of Experimential Child Psychology. 54 : 213-249.

Dahl, K.(1988, January). “Why Cooking in The Classroom?.” Young Children. 53(1) 81-83.

Grande, J. D. And Morrw, Lorna. (1995). Curriculum and Evaluation Stsndards for School Mathematics addenda series Grades K-6. 3 rd ed. USA. : Library of Congress Cataloging.

Jackman, H.L.(1997). Early Education Curriculum : A child s connection to the world. Albany. New York : Delmar. Klefstand, J.(1995, September). “Cooking in the kindergarten,” Young Children. 50(6) :

32-33. School Foodservice & Nutrition.(2004). High Yield Baking. Retrieved September 18, 2004. from . www. Homebaking .org/familyfun/The Thrill of Skill. pdf. Thurstone, L.L. (1958). Pirmary Mental Ability. Chicago : University of Chicago Press.

ภาคผนวก ก - คมอการใชแผนประสบการณกจกรรมขนมอบ

- ตวอยางแผนประสบการณกจกรรมขนมอบ

73

คมอการใชแผนประสบการณกจกรรมขนมอบ หลกการและเหตผล ความสามารถดานมตสมพนธ เปนองคประกอบอยางหนงทสาคญของความสามารถทางสมองของมนษย อนเปนพนฐานของการเรยนรและความสามารถอนๆมากมาย ความสามารถดานมตสมพนธเปนความสามารถทจาเปนตองไดรบการพฒนาและสงเสรมตงแตวยเดก เพอพฒนาความคดรวบยอดเกยวกบธรรมชาตของสงตางๆ รปราง ลกษณะ ของวตถทกประเภท ความสมพนธของวตถ และการเปลยนแปลงรปราง โดยเฉพาะอยางยงทเกยวของกบชวตประจาวนของเดก เพราะความร ความเขาใจในเรองเหลานเปนสงสาคญทชวยใหบคคลสามารถดาเนนชวตไปไดดวยด และยงเปนรากฐานทสาคญทจะนาไปสการเรยนรดานตางๆในขนสงตอไป จดมงหมาย เพอสงเสรมความสามารถดานมตสมพนธของเดกปฐมวย เนอหา ประสบการณกจกรรมขนมอบ เปนกจกรรมเสรมประสบการณทใหเดกปฐมวนไดเรยนรจากของจรง และเปดโอกาสใหเดกไดใชประสาทสมผสทงหา ในการทากจกรรมอยางเตมท ซงกจกรรมขนมอบนเปนอกกจกรรมหนงทสามารถพฒนาและสงเสรมความสามารถดานมตสมพนธของเดกปฐมวยใหสงขนได สาหรบการจดประสบการณกจกรรมขนมอบน จะใหความสาคญความสามารถดานมตสมพนธในดานความเหมอนความตาง การตอเขาดวยกน การแยกออกจากกน และตาแหนงของสงตางๆ หลกการจดประสบการณกจกรรมขนมอบ 1.การจดประสบการณกจกรรมขนมอบ เปนการจดกจกรรมเสรมประสบการณ ซงจดระหวางเวลา 09.00-10.00 น. สปดาหละ 5 วน เปนเวลา 5 สปดาห 2.จดเตรยมสวนผสม อปกรณ ในการทาขนมแตละชนดตามทไดกาหนดไวในแตละวนจานวน 4 ชด โดยแบงสวนผสมทใชจากสตรออกเปน 4 สวน 3.กาหนดขอตกลงในการทากจกรรมกอนลงมอทากจกรรมรวมกนทกครง 4.เดกลงมอปฏบตกจกรรม และใชอปกรณตางๆ ตามขนตอนการทาขนมอบ โดยศกษาจากขนตอนการทาขนมอบแตละชนดประจาวน 5.ระยะเวลาในการจดประสบการณกจกรรมขนมอบ สปดาหท 1 สรางความคนเคยในการทากจกรรมกบเดก และทาการทดสอบความสามารถดานมตสมพนธของเดก ในเรองความเหมอนความตาง การตอเขาดวยกน การแยก

74

ออกจากกน และตาแหนงของสงตางๆ จากแบบทดสอบความสามารถดานมตสมพนธ กอนไดรบประสบการณกจกรรมขนมอบ สปดาหท 2-9 ดาเนนการทดลองโดยใหเดกไดรบประสบการณกจกรรมขนมอบ สปดาหท 10 ทดสอบความสามารถดานมตสมพนธของเดกปฐมวยหลงไดรบประสบการณกจกรรมขนมอบครบ 8 สปดาห จานวน 32 ครง โดยใชแบบทดสอบชดเดมททาการทดสอบในครงแรก บทบาทของคร

1. จดเตรยมสถานท อปกรณ-สวนผสมการทาขนมอบชนดตางในแตละวน 2. กาหนดขอตกลงรวมกบเดกในการจดกจกรรมในแตละวน 3. ใหคาแนะนา และกระตนเดกในการทากจกรรมขนมอบ ใหเดกในแตละกลมไดมโอกาส

ในการทากจกรรมทกคน 4. สงเสรมและใหคาแนะนากบเดกขณะทากจกรรม

บทบาทของเดก

1. เดกศกษาขนตอนการทาขนมอบจากภาพขนตอนการทาขนมแตละชนด 2. เดกลงมอทากจกรรมตามขนตอนการทาขนมอบแตละชนดประจาวน และปฏบตตาม

ขอตกลงทไดตกลงรวมมอกนขณะทากจกรรม 3. เดกฝกการศกษา สงเกต จาแนก ตรวจสอบ และทดลองขณะทากจกรรม และนาเสนอ

ผลงานของกลมตนเองตอเพอนและคร

75

ตารางการจดประสบการณกจกรรมขนมอบ (ระยะเวลาการจดกจกรรม 8 สปดาห)

สปดาหท วน กจกรรม 1

วนจนทร วนองคาร วนพธ วนพฤหสบด

เคกชอกโกแลต คกกเนย พายสบปะรด ขนมปงแฮม

2

วนจนทร วนองคาร วนพธ วนพฤหสบด

เคกลกเกด คกกผลไม พายเผอก ขนมปงชอกโกแลต

3

วนจนทร วนองคาร วนพธ วนพฤหสบด

เคกผลไม คกกลกเกด พายขาวโพด ขนมปงใบเตย

4

วนจนทร วนองคาร วนพธ วนพฤหสบด

เคกกลวยตาก คกกแยม พายฟกทอง ขนมปงลกเกด

5

วนจนทร วนองคาร วนพธ วนพฤหสบด

เคกชอกโกแลต คกกเนย พายสบปะรด ขนมปงแฮม

76

6

วนจนทร วนองคาร วนพธ วนพฤหสบด

เคกลกเกด คกกผลไม พายเผอก ขนมปงชอกโกแลต

7

วนจนทร วนองคาร วนพธ วนพฤหสบด

เคกผลไม คกกลกเกด พายขาวโพด ขนมปงใบ เตย

8

วนจนทร วนองคาร วนพธ วนพฤหสบด

เคกกลวยตาก คกกแยม พายฟกทอง ขนมปงลกเกด

77

แผนประสบการณกจกรรมขนมอบ ครงท 1 ชอกจกรรม การทาเคกชอกโกแลต จดประสงค 1. เพอใหนกเรยนไดรจกอปกรณและสวนผสมในการทาเคก 2. เพอใหนกเรยนไดทราบการทางานอยางมลาดบขนตอน และมกระบวนการ 3. เพอใหนกเรยนไดพฒนาความสามารถดานมตสมพนธจากการทากจกรรมขนมอบ 4. เพอใหนกเรยนฝกไดใชประสาทสมผสทงหาในการศกษา สงเกต เปรยบเทยบทดลอง ขณะทากจกรรม 5. นกเรยนสามารถบอกการเปลยนแปลงของสขนมทเมอผสมกบผงชอกโกแลตได 6. นกเรยนรจกสนาตาล เนอหา การทาเคกชอกโกแลต กจกรรมการเรยนร ขนนา 1. นกเรยนและครรวมกนคดหาคาตอบจากปรศนาคาทาย อะไรเอย มรสหวาน สนาตาลเขมเดก ๆ ชอบกน ขนสอน 2. นกเรยนและครสนทนารวมกน ดงน - ใครเคยรบแประทานชอกโกแลตบาง - นกเรยนคดวาเรานาชอกโกแลตมาผสมในเคกไดหรอไม - นกเรยนคดวาถาเราผสมชอกโกแลตลงในเคกแลว เคกทไดจะใดส

เปนอยางไร 3. นกเรยนเขากลมตามความสมครใจ 4 กลม กลมละ 5 คน ศกษาสวนผสมและขนตอนการทาจากคมอการทาเคกชอกโกแลต และอปกรณการทาเคกชอกโกแลตจากของจรง และสนทนารวมกน ดงน - นกเรยนเคยเหนอปกรณเหลานหรอไม - ใครรจกชอของสงเหลานบาง และแตละอยางใชทาอะไร(ครสนทนาถงอปกรณกบนกเรยนทละอยาง เชน ถวยตวงมไวสาหรบตวงแปง ตวงนาตาล เปนตน ) - สวนผสมทเราใชมอะไรบาง (ครสนทนากบนกเรยนทละอยาง เชน แปง

นาตาล เนย เปนตน ) - คณแมของใครเคยทาขนมเคกรบประทานบาง

78

4. ตวแทนแตละกลมออกมารบอปกรณและวธการทาขนมเคกไปศกษา และสนทนารวมกน ลงมอทากจกรรมตามลาดบขนตอนการทาเคกชอกโกแลต โดยมครเปนผคอยใหคาแนะนาขณะทนกเรยนทากจกรรม 5. นกเรยนนาผลงานของแตละกลมเรยงใสถาด เพอเขาเตาอบ 6. ระหวางทรอใหขนมสกนกเรยนจดเกบ ทาความสะอาด บรเวณททากจกรรม พรอมทงจดเกบอปกรณตาง ๆ เขาท 7. เมอขนมสก และเยนแลวนกเรยนจดเรยงขนมใสภาชนะ เพอนาเสนอผลงานของตนเองตอเพอและคร ขนสรป 8. นกเรยนนาเสนอผลงานของกลมตนเองและสนทนารวมกบคร ดงน - สวนผสมทใชมกอยาง อะไรบาง - ในการทาขนมเคกชอกโกแลตนกเรยนมข นตอนการทาอยางไรบาง - ขนมทไดมรปอะไรบาง - ทาไมขนมจงมรปรางตางกน - ขนมทไดมสเปนอยางไร สอการเรยน เตาอบขนม พมพรปตาง ถาดใสขนมเรยงเขาเตาอบ ถวยตวง ชามผสมขนม พายยาง ชอนตกขนม แปงเคกชอกโกแลตสาเรจรป นมสดขาดมนเนย ไขไก คมอการทาเคก

ชอกโกแลต การประเมนผล สงเกตความสนใจ การสนทนา และการรวมทากจกรรมของนกเรยน สวนผสมและขนตอนการทาเคกชอกโกแลต สวนผสม(สาหรบ 1กลม) แปงเคก สาเรจรป 2 ถวย ผงชอกโกแลต 1 ชอนชา มาการน 1/4 ถวย นมสด 1/4 ถวย ไขไก 1 ฟอง ขนตอนการทาเคกชอกโกแลต 1. ตวงสวนผสมตาง ๆ เตรยมไวตามอตราสวนทกาหนดไว 2. รอนแปงเคกสาเรจรปและผงชอกโกแลตลงในชามอาง ใสมาการนล งผสมกบแปงคน

สวนผสมใหเขากนดวยพายยาง ใสไขไกลงในชามผสมคนใหเขากน ใสนมสดคนใหเขากน 3.นาสวนผสมทไดในขอ 2 ตกใสพมพรปตาง ๆ ททาเนยขาว หรอพมพรปถวยทรองดวยถวยกระดาษ

79

4. นาขนมเรยงใสถาดนาเขาเตาอบ(อบไฟ 350 องศาฟาเรนไฮต) ประมาณ 15 นาท หรอจนขนมสก 5. เมอขนมสกพกไวใหเยนนาขนมออกจากพมพจดเรยงใหสวยงาม

80

แผนประสบการณกจกรรมขนมอบ

ครงท 2 ชอกจกรรม การทาคกกเนย จดประสงค 1. เพอใหนกเรยนไดรจกอปกรณและสวนผสมในการทาคกก 2. เพอใหนกเรยนไดทราบการทางานอยางมลาดบขนตอน และมกระบวนการ 3. เพอใหนกเรยนไดพฒนาความสามารถดานมตสมพนธจากการทากจกรรมขนมอบ 4. เพอใหนกเรยนฝกไดใชประสาทสมผสทงหาในการศกษา สงเกต เปรยบเทยบ ทดลอง ขณะทากจกรรม เนอหา การทาคกกเนย กจกรรมการเรยนร ขนนา 1. นกเรยนและครสนทนารวมกนถงทมาของแปงทใชทาขนม - มพมพขนมรปอะไรบาง - ถาเรานาพมพรปตางๆมากดลงบนแปงจะไดรปเปนอยางไร ขนสอน 2. นกเรยนและครศกษา และสนทนารวมกน ดงน (พรอมกบดสวนผสม และขนตอนการทาคกกเนย) - จากคมอการทาคกกเนยเราตองใชอปกรณอะไรบาง - มสวนผสมอะไรบาง - มขนตอนอยางไร 3. นกเรยนเขากลมตามความสมครใจ 4 กลม กลมละ 5 คน ศกษาสวนผสม และอปกรณการทาคกกเนยจากภาพ 4. ตวแทนแตละกลมออกมารบอปกรณและวธการทาคกกเนยไปศกษา และสนทนารวมกน ลงมอทากจกรรมตามลาดบขนตอนการทาคกกเนย โดยมครเปนผคอยใหคาแนะนาขณะทนกเรยนทากจกรรม (ในการทาขนมเปนรปตาง ๆ นกเรยนอาจปนเปนรปตามความตองก ารของตนเองกได) 5. นกเรยนนาผลงานของแตละกลมเรยงใสถาด เพอเขาเตาอบ 6. ระหวางทรอใหขนมสกนกเรยนจดเกบ ทาความสะอาด บรเวณททากจกรรม พรอมทงจดเกบอปกรณตาง ๆ เขาท 7. เมอขนมสก และเยนแลวนกเรยนจดเรยงขนมใสภาชนะ เพอนาเสนอผลงานของตนเองตอเพอและคร

81

ขนสรป 8. นกเรยนนาเสนอผลงานของกลมตนเองและสนทนารวมกบคร ดงน - ขนมทไดมรปอะไรบาง - ขนมทไดมรสเปนอยางไร - ขนมทไดมกลนเปนอยางไร - กลนคกกเนยกบกลนเคกชอกโกแลตเหมอนหรอตางกน - สของคกกเนยเหมอนหรอตางกบเคกชอกโกแลต - ทาไมสถงตางกน (เพราะชอกโกแลตใหสนาตาลเขม หรอเพราะคกก ไมไดใสชอกโกแลต) สอการเรยน เตาอบขนม พมพกดขนมรปตาง ถาดใสขนมเรยงเขาเตาอบ ถวยตวง ชามผสมขนม พายยาง ชอนตกขนม แปงสาลตราวาว มาการน นาตาล icing ผงฟ ไขไก คมอการทาคกกเนย การประเมนผล สงเกตความสนใจ การสนทนา และการรวมทากจกรรมของนกเรยน สวนผสมและขนตอนการทาคกกเนย สวนผสม(สาหรบ 1กลม) แปงสาลตราวาว 2 ถวย มาการน 1/2 ถวย นาตาล icing 1/2 ถวย ผงฟ 1 ชอนชา ไขไก 1 ฟอง ขนตอนการทาคกกเนย 1. ตวงสวนผสมตาง ๆ เตรยมไวตามอตราสวนทกาหนดไว 2. ใสผงฟลงในแปงสาลรอนแปงสาลและผงฟลงในชามอางพกไว ใสมาการนและนาตา

icing ลงในชามอางคนใหเขากน ใสไขไกคนตอไปใหเขากน ตกสวนผสมของเนยใสลงในอางผสมของแปงและผงฟทรอนแลวทละนอย คนใหเขากน 3. นาสวนผสมทไดในขอ 2 คลงดวยมอใหเปนแผนแลวกดดวยพมพเปนรปตาง ๆ หรอปนเปนรปตาง ๆ เรยงใสถาดเพอเตรยม เขาเตา 4. นาถาดขนมเขาเตาอบ(อบไฟ 250 องศาฟาเรนไฮต) ประมาณ 15 นาท หรอจนขนมสก 5. เมอขนมสกตกขนมออกจากถาดพกใหเยนจดเรยงใสภาชนะใหสวยงามหรอเกบใสโหลปดฝาใหแนนเกบไวรบประทาน

82

แผนประสบการณกจกรรมขนมอบ

ครงท 3 ชอกจกรรม การทาพายสบปะรด จดประสงค 1. เพอใหนกเรยนไดรจกอปกรณและสวนผสมในการทาพาย 2. เพอใหนกเรยนไดทราบการทางานอยางมลาดบขนตอน และมกระบวนการ 3. เพอใหนกเรยนไดพฒนาความสามารถดานมตสมพนธจากการทากจกรรมขนมอบ 4. เพอใหนกเรยนฝกไดใชประสาทสมผสทงหาในการศกษา สงเกต เปรยบเทยบ ทดลอง ขณะทากจกรรม 5. นกเรยนรจกรปรางลกษณะของสบปะรด 6. นกเรยนสามารถบอกถงวธการถนอมอาหารโดยการกวนได เนอหา การทาพายสบปะรด กจกรรมการเรยนร ขนนา 1. นกเรยนและครสนทนารวมกนเลนเกมทายชอผลไม ดงน (โดยครนาผลสบปะรดใสกลองทบใหนกเรยนคลาแลวทายชอผลไม) 2. นกเรยนและครสนทนารวมกน ดงน - ผลของสบปรดเปนอยางไร - เนอของสบปะรดมรสเปนอยางไร - นกเรยนเคยรบประทานสบปะรดกวนหรอไม - นกเรยนทราบหรอไมวาสบปะรดกวนทาอยางไร ขนสอน 2. นกเรยนและครศกษา และสนทนารวมกนถงสวนผสมการทาพายสบปะรดจากคมอการทาพายสบปะรด ดงน (พรอมทงศกษาการทาพายสบปะรดรวมกน) - จากคมอมสวนผสมอะไรบาง - มลาดบขนตอนอยางไรบาง 3. นกเรยนเขากลมตามความสมครใจตวแทนกลมออกมารบอปกรณและสวนผสม ลงมอทาพายสบปะรดจากคมอการทาพายสบปะรดรวมกน และจดเรยงพมพพายสบปะรดทเสรจแลวใสถาดเพอนาเขาเตาอบ 4. ระหวางทรอใหขนมสกนกเรยนจดเกบ ทาความสะอาด บรเวณททากจกรรม พรอมทงจดเกบอปกรณตาง ๆ เขาท 5. เมอขนมสก และเยนแลวนกเรยนจดเรยงขนมใสภาชนะ เพอนาเสนอผลงานของตนเองตอเพอและคร

83

ขนสรป 6. นกเรยนนาเสนอผลงานของกลมตนเองและสนทนารวมกบคร ดงน - ขนมทไดมรปอะไรบาง เหมอนหรอตางกน - ถาตองการขนมทเปนถวยกลมตองใชพมพใด (นาพมพขนมมาใหนกเรยนเลอก) -ถานาขนมพายรปเรอใสลงในพมพรปถวยจะใสไดหรอไม เพราะเหตใด -ถาตองการนาขนมพายรปเรอใสกลบลงในพมพขนมอยางเดมนกเรยนจะเลอกพมพขนมใดอนจงใสขนมพายไดพอด สอการเรยน เตาอบขนม พมพกดขนมรปตาง ถาดใสขนมเรยงเขาเตาอบ ถวยตวง ชามผสมขนม พายยาง ชอนตกขนม แปงสาลตราวาว มาการน นาตาล icing ผงฟ นาเยนจด เกลอ สบปะรดกวน ไขแดง คมอการทาพายสบปะรด การประเมนผล สงเกตความสนใจ การสนทนา และการรวมทากจกรรมของนกเรยน สวนผสมและขนตอนการทาพายสบปะรด สวนผสม(สาหรบ 1 กลม) แปงสาลตราวาว 2 ถวย มาการน 1/2 ถวย นาตาล icing 1/2 ถวย ผงฟ 1 ชอนชา เกลอ 1 ชอนชา นาเยนจด 1/4 ถวย สบปะรดกวน 1 ถวย ไขไกแยกเอาแตไขแดงสาหรบทาหนาขนม 1 ฟอง ขนตอนการทาพายสบปะรด 1. ตวงสวนผสมตาง ๆ เตรยมไวตามอตราสวนทกาหนดไว 2. ใสผงฟ นาตาล icing และเกลอลงในแปงสาลรอนแปงสาล ผงฟ นาตาล icing และเกลอลงในชามอาง ใสมาการนลงในชามอางคนใหเขากน ใสนาเยนจดนวดใหเปนกอนจนสามารคลงเปนแผนได กรงพมพรปตาง ๆ ใสสบปะรดกวนตรงกลาง คลงแปงใหเปนแผนไดรปพอดกบ

ดานบนของพมพขนมแตละชนเพอปดหนาขนม ทาหนาขนมดวยไขแดง(ใชพกนปายไขแดงแลวทา

ลงบนหนาขนมเพอใหหนาขนมเหลองนารบประทาน) จดเรยงขนมใสถาดเตรยมเขาเตาอบ 4. นาถาดขนมเขาเตาอบ(อบไฟ 350 องศาฟาเรนไฮต) ประมาณ 15 นาทหรอจนขนมสก 5. เมอขนมสกตกขนมออกจากถาดพกใหเยนจดเรยงใสภาชนะใหสวยงาม รบประทานกบนมเปนอาหารวางตอนบาย

84

แผนประสบการณกจกรรมขนมอบ ครงท 4 ชอกจกรรม การทาขนมปงแฮม จดประสงค 1. เพอใหนกเรยนไดรจกอปกรณและสวนผสมในการทาขนมปง 2. เพอใหนกเรยนไดทราบการทางานอยางมลาดบขนตอน และมกระบวนการ 3. เพอใหนกเรยนไดพฒนาความสามารถดานมตสมพนธจากการทากจกรรมขนมอบ 4. เพอใหนกเรยนฝกไดใชประสาทสมผสทงหาในการศกษา สงเกต เปรยบเทยบ ทดลอง ขณะทากจกรรม 5. นกเรยนบอกทมาและประโยชนของแฮมได เนอหา การทาขนมปงแฮม กจกรรมการเรยนร ขนนา 1. นกเรยนชมแฮมทครจดเตรยมมา 2. นกเรยนและครสนทนารวมกน ดงน - สงทนกเรยนรบประทานเรยกวาอะไร (แฮม) - แฮมทามาจากอะไร (เนอหม) ขนสอน 2. นกเรยนและครสนทนารวมกนถงสวนผสมการทาขนมปงแฮมจากคมอการทาขนม

ปงแฮม ดงน (พรอมทงศกษาการทาขนมปงแฮมรวมกน ) - จากคมอมสวนผสมอะไรบาง - มลาดบขนตอนอยางไร 3. นกเรยนเขากลมตามความสมครใจตวแทนกลมออกมารบอปกรณและสวนผสม ลงมอทาขนมปงแฮมต ามขนตอนจากคมอการทาขนมปงแฮมรวมกน ในการทาใหขนมปงเปนรป

ตางๆ นกเรยนสามารถกดเปนรปตางๆโดยใชพมพกดขนมหรอปนเปนรปตาง ๆ ตามความตองการ 4. ระหวางทรอใหขนมสกนกเรยนจดเกบ ทาความสะอาด บรเวณททากจกรรม พรอมทงจดเกบอปกรณตาง ๆ เขาท 5. เมอขนมสก และเยนแลวนกเรยนจดเรยงขนมใสภาชนะ เพอนาเสนอผลงานของตนเองตอเพอและคร ขนสรป 6. นกเรยนนาเสนอผลงานของกลมตนเองและสนทนารวมกบคร ดงน - มขนมชนใดทเหมอนกน - มขนมชนใดบางทเหมอนกน

85

สอการเรยน เตาอบขนม พมพกดขนมรปตาง ถาดใสขนมเรยงเขาเตาอบ ถวยตวง ชามผสมขนม พายยาง แปงสาลตราบวแดง มาการน นาตาล icing ยสตแหง นาอน เกลอ แฮม คม การทาขนมปงแฮม การประเมนผล สงเกตความสนใจ การสนทนา และการรวมทากจกรรมของนกเรยน หมายเหต ในการทาขนมปงเนองจากตองใชเวลาใหแปงขมปงขนตองใชเวลาอยางนอย 1 ชวโมง ครตองเตรยมแปงขนมปงทข นลวงหนากอนทากจกรรม พรอมทงอธบายใหนกเรยนทราบเพอไมให

ชวงเวลาการทากจกรรมนานเกนไป และหาเวลาชวงทวางทดลองใหนกเรยนดวาเมอนาแปงขนมปง

ทผสมกบยสต เกลอ และนาอนนวดใหกนทงไวในภาชนะปดฝาประมาณ 1 ชวโมงแปงจะฟขน สวนผสมและขนตอนการทาขนมปงแฮม สวนผสม(สาหรบ 1 กลม) แปงสาล 2 ถวย นาอน 1/4 ถวย นาตาล icing 1/4 ถวย ยสต 1 ชอนชา เกลอ 1 ชอนชา นมผง 1 ชอนโตะ แฮมหนเปนชนเลก ๆ 1/4 ถวย ขนตอนการทาขนมปงแฮม 1. ตวงสวนผสมตาง ๆ เตรยมไวตามอตราสวนทกาหนดไว 2. รอนแปงสาล 2-3 ครง โรยยสตแหงลงบนแปง พรอมดวยนาตาล icing มาการน นมผง และเกลอ 3. เทนาอนลงผสมแปงทละนอยนวดจนแปงเขากนด ใสชามคลมดวยแปงขาวบาง พ

ไว 1 ชวโมง จนแปงขยายตวเปน 2 เทา 4. นาแปงออกจากภาชนะนาออกมานวดไลอากาศ ใหแปงยบตว แบงแปงเปนกอนเลก

ๆ คลงแปงแตละกอนออกใสแฮมตรงกลาง หอแปงใหมด วางลงในพมพทวางรองดวยถวย

กระดาษ หรอคลงแปงใหเปนแผนแลวกดดวยพมพรปตาง ๆ ตบแตงขนมปงดวยแฮม หรอปน

เปนรปตาง ๆ ตามชอบ เรยงใสถาดคลมดวยผาขาวบาง พกไวสกคร จนแปงขนเปนสองเทา 5. นาถาดขนมเขาเตาอบ(อบไฟ 350 องศาฟาเรนไฮต) ประมาณ 25 นาท หรอจนขนมสก 6. เมอขนมสกตกขนมออกจากถาดพกใหเยนจดเรยงใสภาชนะใหสวยงาม

86

ภาคผนวก ข

- คมอการใชแบบทดสอบวดความสามารถดานมตสมพนธ - ตวอยางแบบทดสอบวดความสามารถดานมตสมพนธ

87

คมอการใช แบบทดสอบวดความสามารถดานมตสมพนธ

ลกษณะทวไปของแบบทดสอบ แบบทดสอบนเปนแบบทดสอบวดความสามารถดานมตสมพนธของเดกปฐมวย เปนแบบปรนย ม 3 ตวเลอก จานวน 20 ขอ ใชวดความสามารถดานมตสมพนธของเดกปฐมวยใน 4 ดาน คอ 1. ดานความเหมอนความตาง จานวน 5 ขอ 2. ดานตาแหนงของสงตาง ๆ จานวน 5 ขอ 3. ดานการตอเขาดวยกน จานวน 5 ขอ 4. ดานการแยกออกจากกน จานวน 5 ขอ

การใหคะแนน ขอทตอบถกให 1 คะแนน ขอทตอบผด หรอไมตอบ หรอตอบมากกวา 1 ตวเลอก ให 0 คะแนน

การเตรยมการสอบ 1. ผดาเนนการสอบทดสอบศกษาแบบทดสอบและคมอการใชแบบทดสอบความสามารถดานมตสมพนธใหเขาใจกระบวนการทงหมดใชภาษาทชดเจนในการอานขอคาถามในแบบทดสอบแตละขอ โดยอานขอละ 2 ครง 2. อปกรณทใชในการทดสอบ 2.1 แบบทดสอบวดความสามารถดานมตสมพนธทไดรบการตรวจสอบเรยบรอยแลว โดยเขยนชอ – นามสกลของผรบการทดสอบไวใหพรอม และแบบทดสอบสารองอก 3 ชด 2.2 คมอการใชแบบทดสอบวดความสามารถดานมตสมพนธ 2.3 ดนสอดาสาหรบทาเครองหมายในแบบทดสอบวดความสามารถดานมตสมพนธ 3. สถานท / หองสอบ จดโตะ – เกาอใหหางกนพอสมควร โดยจดโตะเกาอใหเพยงพอกบจานวนของผเขารบการทดสอบเลอกหองสอบทปราศจากสงรบกวน เชน เสยง กลน 4. ผเขารบการทดสอบ กอนเรมการทดสอบควรใหผเขารบการทดสอบทาธระสวนตวใหเรยบรอย เชน เขาหองนา ดมนา ใหเรยบรอย และเมออยในหองทท าการทดสอบ ใหผเขารบการทดสอบนงประจ าทใหเรยบรอย

88

ขนตอนการสอบ

ในการทดสอบ ใหผดาเนนการทดสอบปฏบตตามขนตอนตอไปน 1. แจกแบบทดสอบวดความสามารถดานมตสมพนธ และดนสอดาใหผเขารบการทดสอบตามลาดบ – นามสกลทเตรยมไวใหตรงกบผเขารบการทดสอบ 2. อธบายการเลอกคาตอบซงเลอกไดเพยง 1 ตวเลอก โดยทาเครองหมาย X โดยการสาธตใหผเขารบการทดสอบด และลองทาจนเขาใจในขอตวอยาง 3. ผทาการทดสอบอานคาถามในแตละขอใหผเขารบการทดสอบฟงทละขอ ขอละ 2 ครง 4. สงเกตวาผเขารบการทดสอบทาเครองหมาย X ครบทกคนในแตละขอคาถาม แลวจงอานขอคาถามขอตอไป จนครบจานวน 20 ขอ

89

แบบทดสอบวดความสามารถดานมตสมพนธสาหรบเดกปฐมวย (ดานความเหมอนความตาง )

ชอ-นามสกล__________________________________________ ชนอนบาลปท1/______โรงเรยน___________________________ วนททาการสอบ________________________________________

90

ตอนท 1 ดานความเหมอน ใหนกเรยนพจารณาภาพทกาหนดใหแลวทา

เครองหมาย X ภาพทเหมอนกบภาพทกาหนดให ตวอยาง

91

92

ตอนท 2 ดานความตางใหนกเรยนพจารณาภาพทกาหนดใหในแตละขอแลวทาเครองหมาย

X ภาพทแตกตางจากภาพทกาหนดให ตวอยาง

93

94

แบบทดสอบวดความสามารถดานมตสมพนธสาหรบเดกปฐมวย (ดานตาแหนงของสงตางๆ )

ชอ-นามสกล___________________________________________ ชนอนบาลปท1/______โรงเรยน____________________________ วนททาการสอบ________________________________________

95

แบบทดสอบวดความสามารถดานมตสมพนธสาหรบเดกปฐมวย (ดานตาแหนงของสงตางๆ )

ชอ-นามสกล___________________________________________ ชนอนบาลปท 1/______โรงเรยน___________________________ วนททาการสอน________________________________________ คะแนนทได___________________________________________

คาชแจง 1.แบบทดสอบนมจานวนทงหมด 5 ขอ 2. ใหนกเรยนพจารณาภาพทกาหนดให และฟงคาถาม

ทครอานในแตละขอ แลวทาเครองหมาย X เลอกขอทถกตองเพยงขอเดยว ตวอยาง

96

97

แบบทดสอบวดความสามารถดานมตสมพนธสาหรบเดกปฐมวย (ดานการตอเขาดวยกน )

ชอ-นามสกล___________________________________________ ชนอนบาลปท1/______โรงเรยน____________________________ วนททาการสอบ________________________________________

98

แบบทดสอบวดความสามารถดานมตสมพนธสาหรบเดกปฐมวย (ดานการตอเขาดวยกน )

ชอ-นามสกล___________________________________________ ชนอนบาลปท 1/______โรงเรยน___________________________ วนททาการสอน________________________________________ คะแนนทได___________________________________________

คาชแจง 1.แบบทดสอบนมจานวนทงหมด 5 ขอ 2. ใหนกเรยนพจารณาภาพทกาหนดให และฟงคาถาม

ทครอานในแตละขอ แลวทาเครองหมาย X เลอกขอทถกตองเพยงขอเดยว ตวอยาง

99

100

แบบทดสอบวดความสามารถดานมตสมพนธสาหรบเดกปฐมวย (ดานการแยกออกจากกน)

ชอ-นามสกล___________________________________________ ชนอนบาลปท1/______โรงเรยน____________________________ วนททาการสอบ________________________________________

101

แบบทดสอบวดความสามารถดานมตสมพ นธสาหรบเดกปฐมวย

(ดานการแยกออกจากกน) ชอ-นามสกล___________________________________________ ชนอนบาลปท 1/______โรงเรยน___________________________ วนททาการสอน________________________________________ คะแนนทได___________________________________________

คาชแจง 1.แบบทดสอบนมจานวนทงหมด 5 ขอ 2. ใหนกเรยนพจารณาภาพทกาหนดให และฟงคาถาม

ทครอานในแตละขอ แลวทาเครองหมาย X เลอกขอทถกตองเพยงขอเดยว ตวอยาง

102

103

ภาคผนวก ค ตาราง แสดงคาความยากงาย (P) และคาอานาจจาแนก (D) ของ

แบบทดสอบวดความสามารถดานมตสมพนธของเดกปฐมวย

104

ตาราง แสดงคาความยากงาย ( P ) และคาอานาจจาแนก ( D ) ของแบบทดสอบวดความสามารถดานมตสมพนธสาหรบเดกปฐมวย

แบบทดสอบวดความสามารถดานมตสมพนธ สาหรบเดกปฐมวย

ขอท

คาความยากงาย ( P )

คาอานาจจาแนก ( D )

1 0.63 0.61 2 0.77 0.58 3 0.80 0.65 4 0.43 0.62

ชดท 1 ดานความเหมอนความตาง

5 0.30 0.75 1 0.67 0.66 2 0.57 0.68 3 0.50 0.64 4 0.23 0.64

ชดท 2 ดานตาแหนงของสงตาง ๆ

5 0.60 0.48 1 0.57 0.66 2 0.77 0.55 3 0.77 0.61 4 0.63 0.52

ชดท 3 ดานการตอเขาดวยกน

5 0.70 0.63 1 0.43 0.46 2 0.43 0.70 3 0.50 0.69 4 0.53 0.55

ชดท 4 ดานการแยกออกจากกน

5 0.53 0.55

105

ภาคผนวก ง ตวอยางภาพกจกรรมประสบการณกจกรรมขนมอบ

และผลงานนกเรยน

106

ตวอยางภาพการจดประสบการณกจกรรมขนมอบ และผลงานนกเรยน

107

ตวอยางภาพการจดประสบการณกจกรรมขนมอบ และผลงานนกเรยน

108

ภาคผนวก จ กราฟแทงแสดงความสามารถดานมตสมพนธ

จากการทาแบบทดสอบวดความสามารถดานมตสมพนธของเดกปฐมวย กอนและหลงทไดรบการประสบการณกจกรรมขนมอบเปนรายบคคล

109

กราฟแทงแสดงความสามารถดานมตสมพนธของเดกปฐมวยกอนและหลงทไดรบประสบการณกจกรรมขนมอบเปนรายบคคล

นกเรยนคนท 1

012345

ดานค

วามเหม

อน

ความ

ตาง

ดานต

าแหน

งของ

สงตา

ง ๆ

ดานก

ารตอ

เขา

ดวยก

นดา

นการแย

กออก

จากก

น

การทดสอบ

คะแน

น pre test

post test

นกเรยนคนท 5

012345

ดานค

วามเหม

อน

ความ

ตาง

ดานต

าแหน

งของ

สงตา

ง ๆ

ดานก

ารตอ

เขา

ดวยก

นดา

นการแย

กออก

จากก

น

การทดสอบ

คะแน

น pre test

post test

นกเรยนคนท 2

012345

ดานค

วามเหม

อน

ความ

ตาง

ดานต

าแหน

งของ

สงตา

ง ๆ

ดานก

ารตอ

เขา

ดวยก

นดา

นการแย

กออก

จากก

น

การทดสอบ

คะแน

น pre test

post test

นกเรยนคนท 6

012345

ดานค

วามเหม

อน

ความ

ตาง

ดานต

าแหน

งของ

สงตา

ง ๆ

ดานก

ารตอ

เขา

ดวยก

นดา

นการแย

กออก

จากก

น

การทดสอบ

คะแน

น pre test

post test

นกเรยนคนท 3

012345

ดานค

วามเหม

อน

ความ

ตาง

ดานต

าแหน

งของ

สงตา

ง ๆ

ดานก

ารตอ

เขา

ดวยก

นดา

นการแย

กออก

จากก

น

การทดสอบ

คะแน

น pre test

post test

นกเรยนคนท 7

012345

ดานค

วามเหม

อน

ความ

ตาง

ดานต

าแหน

งของ

สงตา

ง ๆ

ดานก

ารตอ

เขา

ดวยก

นดา

นการแย

กออก

จากก

น

การทดสอบ

คะแน

น pre test

post test

นกเรยนคนท 4

012345

ดานค

วามเหม

อน

ความ

ตาง

ดานต

าแหน

งของ

สงตา

ง ๆ

ดานก

ารตอ

เขา

ดวยก

นดา

นการแย

กออก

จากก

น

การทดสอบ

คะแน

น pre test

post test

นกเรยนคนท 8

012345

ดานค

วามเหม

อน

ความ

ตาง

ดานต

าแหน

งของ

สงตา

ง ๆ

ดานก

ารตอ

เขา

ดวยก

นดา

นการแย

กออก

จากก

น

การทดสอบ

คะแน

น pre test

post test

110

นกเรยนคนท 9

012345

ดานค

วามเหม

อน

ความ

ตาง

ดานต

าแหน

งของ

สงตา

ง ๆ

ดานก

ารตอ

เขา

ดวยก

นดา

นการแย

กออก

จากก

น

การทดสอบ

คะแน

น pre test

post test

นกเรยนคนท 13

012345

ดานค

วามเหม

อน

ความ

ตาง

ดานต

าแหน

งของ

สงตา

ง ๆ

ดานก

ารตอ

เขา

ดวยก

นดา

นการแย

กออก

จากก

น

การทดสอบ

คะแน

น pre test

post test

นกเรยนคนท 10

012345

ดานค

วามเหม

อน

ความ

ตาง

ดานต

าแหน

งของ

สงตา

ง ๆ

ดานก

ารตอ

เขา

ดวยก

นดา

นการแย

กออก

จากก

น

การทดสอบ

คะแน

น pre test

post test

นกเรยนคนท 14

012345

ดานค

วามเหม

อน

ความ

ตาง

ดานต

าแหน

งของ

สงตา

ง ๆ

ดานก

ารตอ

เขา

ดวยก

นดา

นการแย

กออก

จากก

น

การทดสอบคะ

แนน pre test

post test

นกเรยนคนท 11

012345

ดานค

วามเหม

อน

ความ

ตาง

ดานต

าแหน

งของ

สงตา

ง ๆ

ดานก

ารตอ

เขา

ดวยก

นดา

นการแย

กออก

จากก

น

การทดสอบ

คะแน

น pre test

post test

นกเรยนคนท 15

012345

ดานค

วามเหม

อน

ความ

ตาง

ดานต

าแหน

งของ

สงตา

ง ๆ

ดานก

ารตอ

เขา

ดวยก

นดา

นการแย

กออก

จากก

น

การทดสอบ

คะแน

น pre test

post test

นกเรยนคนท 12

012345

ดานค

วามเหม

อน

ความ

ตาง

ดานต

าแหน

งของ

สงตา

ง ๆ

ดานก

ารตอ

เขา

ดวยก

นดา

นการแย

กออก

จากก

น

การทดสอบ

คะแน

น pre test

post test

นกเรยนคนท 16

012345

ดานค

วามเหม

อน

ความ

ตาง

ดานต

าแหน

งของ

สงตา

ง ๆ

ดานก

ารตอ

เขา

ดวยก

นดา

นการแย

กออก

จากก

น

การทดสอบ

คะแน

น pre test

post test

111

นกเรยนคนท 17

012345

ดานค

วามเหม

อน

ความ

ตาง

ดานต

าแหน

งของ

สงตา

ง ๆ

ดานก

ารตอ

เขา

ดวยก

นดา

นการแย

กออก

จากก

น

การทดสอบ

คะแน

น pre test

post test

นกเรยนคนท 19

012345

ดานค

วามเหม

อน

ความ

ตาง

ดานต

าแหน

งของ

สงตา

ง ๆ

ดานก

ารตอ

เขา

ดวยก

นดา

นการแย

กออก

จากก

น

การทดสอบ

คะแน

น pre test

post test

นกเรยนคนท 18

012345

ดานค

วามเหม

อน

ความ

ตาง

ดานต

าแหน

งของ

สงตา

ง ๆ

ดานก

ารตอ

เขา

ดวยก

นดา

นการแย

กออก

จากก

น

การทดสอบ

คะแน

น pre test

post test

นกเรยนคนท 20

012345

ดานค

วามเหม

อน

ความ

ตาง

ดานต

าแหน

งของ

สงตา

ง ๆ

ดานก

ารตอ

เขา

ดวยก

นดา

นการแย

กออก

จากก

น

การทดสอบคะ

แนน pre test

post test