abaka 23 11-2015

A X G A | I N % M < A K O U J A | I N : U F A S A R A K A K A N < A B A J A J : R J

LX& TARI JIU 2010 :RKOU<ABJI% 23 NO|:MB:R 2015

• VOL. XXXVI, NO 2010 • LUNDI, 23 NOVEMBRE 2015 • MONDAY, NOVEMBER 23, 2015

1915-2015

FA|OZ

Z:{ASPANOUJ:AN

100-RD TAR:DAR}

KE |I<:M :U KE PAFAN+:M

ՌԱՄԿԱՎԱՐ ԱԶԱՏԱԿԱՆ ԿՈՒՍԱԿՑՈՒԹԵԱՆՆԱԽԱՁԵՌՆՈՒԹԵԱՄԲ ՎԱՆԱՁՈՐԻ ՄԷՋ ԲԱՑՈՒՄԸ

ԿԱՏԱՐՈՒԵՑԱՒ ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹԵԱՆ ՅՈՒՇԱՐՁԱՆԻՆՆոյեմբեր 1, 2015 Կիրակի օր կէսօրին Հայաս-

տանի ՌԱԿի 23րդ Պատգամաւորական Ժողովիա ւ ա ր տ ի ն , Կ ո ւ ս ա կ ց ո ւ թ ե ա ն Լ ո ռ ի մ ա ր զ ա յ ի նշրջանակի գրասենեակի դիմաց Տիգրան Մեծպողոտայի 44րդ հասցէի վրայ կատարուեցաւհ ա ն դ ի ս ա ւ ո ր բ ա ց մ ա ն ա ր ա ր ո ղ ո ւ թ ի ւ ն ը Մ ե ծԵղեռնի նուիրուած յուշարձանին, իսկ գրասեն-եակի մէջ ՝ վանաձորցի գեղանկարիչ Սամուէ լՂարիպեանի ստեղծագործութիւններուն անհա-տական ցուցահանդէսին: Արարողութիւններուն

մասնակցեցան բացի հայաստանաբնակ Ռամկա-վար Ազատական կուսակցականներէն, արտա-սահմանէն եկած մեծ թիւով ղեկավար դէմքեր՝Լիբանանէն, Միացեալ Նահանգներու Արեւել-ե ա ն ո ւ Ա ր ե ւ մ տ ե ա ն ա փ ե ր ո ւ զ ո յ գ շ ր ջ ա ն ա կ -ն ե ր է ն , Գ ա ն ա տ ա յ է ն , Մ ե ծ ն Բ ր ի տ ա ն ի ա յ է ն ,Ֆ ր ա ն ս ա յ է ն , Ե գ ի պ տ ո ս է ն , Ի ր ա ք է ն , Յ ո ւ ն ա ս -տ ա ն է ն : Մ ա ս ն ա կ ի ց դ ա ր ձ ա ն ն ա ե ւ հ ա յ ր ե ն իգրողներ, արուեստագէտներ, լրագրողներ եւ այլմտաւորականներ, զինուորականներ, ինչպէսնաեւ՝ լոռեցի հայորդիներ:

Հանդէսը վարեց դերասան, «Լոռու արուես-տագէտներ» հաղորդաշարի հեղինակ Իվան Ան-տոնեանը: Հայրական իր խօսքը ուղղեց Գու-գարաց Թեմի առաջնորդ Սեպուհ Արք. Չուլճեան,որ բարձրօրէն գնահատեց ՌԱԿի Լոռիի մարզիշրջանակի ատենապետ եւ ողբացեալ արուես-տագէտին եղբօր՝ Սէյրան Ղարիպեանի նախա-ձեռնութիւնը: Յուշարձանի բացման պատիւըտրուեցաւ Ս. Ղարիպեանին ու Լոռիի փոխ մարզ-պետ Տիգրան Բադոյեանին: Այնուհետեւ Ի. Ան-տոնեան ներկայացուց յուշակոթողին խորհրդա-նըշական իմաստը ըստ ստեղծագործ քանդակա-գործին, որու մտայղացումն է եղած ամբողջու-թեամբ: Մանաւա՛նդ սուրը, որ կը խորհրդանշէտ ա կ ա ւ ի ն վ ե ր ջ չ գ տ ա ծ մ ե ր ա զ ա տ ա գ ր ա կ ա նպայքարը:

Պաշտօնական իրենց խօսքը փոխանցեցին«Ազգ» թերթի խմբագիր Յակոբ Աւետիքեան ըսե-լով. «Այս յուշակոթողը հերթական անգամ գալիսէ մ ե զ վ կ ա յ ե լ ո ւ , ո ր պ ի տ ի յ ի շ ե ն ք մ ե ր ա ն մ ե ղզոհերին, լինենք պահանջատէր եւ դրսեւորելովա զ գ ա յ ի ն յ ա մ ա ռ ո ւ թ ի ւ ն ո ւ կ ա մ ք , մ ի շ տ պ ի -տ ի ա ռ ա ջ գ ն ա ն ք : Ա յ ս բ ա զ մ ա բ ո վ ա ն դ ա կ յ ո ւ -շարձանը միտումնաւոր ցածր է նախատեսուած,ո ր պ է ս զ ի բ ո լ ո ր ա ն ց ո ր դ ն ե ր ը ն ա յ ե լ ի ս խ ո -ն ա ր հ ո ւ ե ն մ ե ր ա ն մ ե ղ զ ո հ ե ր ի յ ի շ ա տ ա կ իառաջ»: Ինչպէս նաեւ՝ ՌԱԿ Արեւելեան Միաց-եալ Նահանգներու եւ Գանատայի Շրջանային

Շար. էջ 6

ԱՀԱՒՈՐ ՍՊԱՆԴ ՓԱՐԻԶԻ ԵՒ ՊԷՅՐՈՒԹԻ ՄԷՋՄարդկութեան դէմ կատարուած այս ոճիրներըծայրայեղութեան դէմ խիստ պատժամիջոցները

անհրաժեշտ կը դարձնենՈւրբաթ, Նոյեմբեր 13-ի երեկոյեան ամբողջ աշխարհ ցնցուեցաւ երբ

Փարիզի եօթ տարբեր շրջաններու մէջ գրեթէ նոյն ժամանակ անձնասպան8 ծ ա յ ր ա յ ե ղ ա կ ա ն ի ս լ ա մ ա կ ա ն ա հ ա բ ե կ ի չ ն ե ր պ ա յ թ ո ւ ց ի կ ն ե ր ո վ ե ւհրազէններով յարձակում գործեցին անմեղ ու խաղաղ բնակչութեան դէմ,պատճառելով մօտ 130 մահեր եւ աւելի քան 300 վիրաւորեալներ: Այսոճիրները գործադրուեցան ֆութպոլի դաշտի մը մուտքին, սինեմայի մըմէջ, գինետան մը եւ նման մարդաշատ վայրերու մէջ: Նախագահ Ֆրան-սուա Հոլ լանտ անմիջապէս յայտարարեց արտակարգ դրութիւն երկրիտարածքին եւ ապահովութեան լայնածիր միջոցառումներու կիրարկումը.բոլոր սահմանները փակուեցան:

Մօտ 5000 ոստիկաններ արդէն կատարած են քանի մը տասնեակ ձեր-բակալութիւններ եւ կեդրոնացած են գտնելու գլխաւոր ահաբեկիչը նկատ-ւած 26-ամեայ Սալահ Ապիսլամը:

«Իսլամական Պետութիւն» ահաբեկչական կազմակերպութիւնը պա-տասխանատուութիւնը վերցուցած է այս ահաւոր ոճիրին: Աշխարհի բազ-մաթիւ պետութիւններ, ներառեալ Թուրքիա եւ Հայաստան խստիւ դատա-պարտած են այս մարդկութեան դէմ կատարուած ոճրագործութիւնը: Լիո-նի մէջ ալ ոստիկանութիւնը յայտնաբերած է արդիական զէնքերու եւ պայ-թուցիկներու խոշոր պահեստ մը:

Փարիզի սպանդի նախորդ օրը Պէյրութի Պուրճ էլ Պարաժնէ շրջանինմէջ երեք անձնասպան ահաբեկիչներ ռմբահարութիւններով սպաննած են43 հոգի եւ վիրաւորեալ թողած են մօտ 240 հոգի:

Հետզհետէ բազմացող եւ առաւել վայրագութեամբ կատարուած այսահաբեկչական ոճիրները աշխարհի պետութիւններու մօտ արթնցուցածեն համաշխարհային մակարդակով անոնց դէմ պայքարի եւ պատժա-միջոցներու անհրաժեշտութիւնը:

Աջէն՝ Երեւանի քաղաքապետ Տարօն Մարգարեան, նախագահ ՍերժՍարգսեան, Ֆրանսայի դեսպան Ժան-Ֆրանսուա Շարփանթիէ,Արտաքին նախարար Եդուարդ Նալպանտեան եւ խուռներամժողովուրդ կը սգան Փարիզի անմեղ զոհերը:

<abajaj;rj

Hebdomadaire ArménienArmenian Weekly ISSN 0382-9251

Publié par /Published by

Le Centre de Publication Tékéyan825 rue Manoogian, Saint-Laurent,

Québec H4N 1Z5

Tél: (514) 747-6680 • FAX: (514) 747-6162e-mail: [email protected]

PM40015549R10945

TPS/GST – R119209294 • TVQ/PST #1006268699

2 • ABAKA • LUNDI 23 NOVEMBRE 2015 - MONDAY NOVEMBER 23, 2015

Canada2nd Class $80 (QC & ON)

1ère classe/first class $90

U.S.A. 1st class (US)$90

Autres pays/Other countries: 1st class (US)$120

Per issue $1.75

Dépôt légal: Bibliothèque du Québec

ABAKA

Patas.anatou .mbagir^

AU:TIS PAGGAL:AN

’anouzoumn;rou%

nouiratououjiunn;rou ;u

gras;n;aki patas.anatou^

SALBI MARKOS:AN

Joronjo\i patas.anatou^

MATAJ B& MAMOUR:AN

“We acknowledge the financial

support of the Government of

Canada through the Canada

Periodical Fund (CPF) for our

publishing activities.”

Մինսքի ԽմբակիՀամանախագահներըՂարաբաղի հարցովխորհրդակցութիւնունեցան Գերմանիոյհետ

Ե Ա Հ Կ - ի Մ ի ն ս ք ի խ մ բ ա կ իհ ա մ ա ն ա խ ա գ ա հ ն ե ր ը 1 1 Ն ո -յեմբեր 2015-ին, Լեռնային Ղա-ր ա բ ա ղ ի հ ա ր ց ո վ խ ո ր հ ր դ ա կ -ցութիւն ունեցան Գերմանիոյհետ, որ յաջորդ տարի պիտիս տ ա ն ձ ն է Ե Ա Հ Կ - ի ն ա խ ա գ ա -հութիւնը:

Ե Ա Հ Կ - ի Մ ի ն ս ք ի խ մ բ ա կ իամերիկացի համանախագահՃէյմս Ուորլիք «Թուիթըր» ըն-կերային ցանցի իր էջին վրայա յ դ ա ռ ն չ ո ւ թ ե ա մ բ գ ր ա ռ ո ւ մկատարած է:

«Այսօր մենք խորհրդակցու-թիւն պիտի ունենանք Գերմա-նիո յ հետ, որ ԵԱՀԿ-ի յաջորդնախագահող երկիրն է: Միաս-նաբար պիտի աշխատինք յա-ն ո ւ ն Լ ե ռ ն ա յ ի ն Ղ ա ր ա բ ա ղ իտագնապի խաղաղ լուծման»,գրած էր Ուորլիք:

Վերջին տարիներին հայերի թիւըՍուրիայում, ըստ Սուրիայի իշխա-նութիւնների պաշտօնապէս նշւումէ ր 1 2 0 հ ա զ ա ր ը : Մ ի ն չ ե ւ յ ա յ տ ն իի ր ա դ ա ր ձ ո ւ թ ի ւ ն ն ե ր ը ՝ հ ա յ հ ա -մ ա յ ն ք ն ա պ ր ո ւ մ է ր բ ա ր ե կ ե ց ի կկեանքով, անգործ հայ չկար, բոլորըտուն ու գործ ունէին, երեխաներինանպայման դպրոց էին ուղարկում:

Ը ս տ Ս ո ւ ր ի ա յ ի հ ա յ հ ա մ ա յ ն ք իՌԱԿ պատասխանատու Լեւոն Պլեք-եանի՝ իհարկէ ժամանակին երեքազգային կուսակցութիւնների ներ-կայացուցիչներով պատրաստուելէ ի ն ա յ ն վ ի ճ ա կ ի ն , ե ր բ ի ր ա դ ա ր -ձութիւնները կը մօտենային նաեւհայ համայնքին ու 2012 թուակա-նին ստեղծել էին շտապ օգնութեանմի համակարգող մարմին, որը օգ-նութիւն էր հասցնում սուրիահայոցչորս համայնքներին՝ Հալէպի, Դա-մասկոսի, Գամիշլիի, արեւելեան ուծովափնեայ ՝ Քէսապ-Լաթաքիայիհայութեանը: Սփիւռքի բո լոր հա-մայնքներն էին նիւթապէս օգնումայս ձեռնարկին՝ Սուրբ Էջմիածնիեւ Անթիլիասի միջոցով: Օրինակ՝ամէնից մեծ աջակցութիւնը, մօտ3,5 միլիոն տոլարի, Լոս Անճելըսիցէ ե ղ ե լ : Հ ա յ թ ա յ թ ո ւ ա ծ մ ի ջ ո ց ն ե ր նուղղւում էին տուժած սուրիահա-յերի սննդի, բնակարանային, կրթա-կ ա ն խ ն դ ի ր ն ե ր ը լ ո ւ ծ ե լ ո ւ ն , ք ա ն իո ր Ս ո ւ ր ի ա յ ի ի շ խ ա ն ո ւ թ ե ա ն դ է մկ ռ ո ւ ո ղ խ մ բ ա ւ ո ր ո ւ մ ն ե ր ը գ ր ա ւ ե լէին հայերի աշխատավայրերը, մար-դիկ զրկուել էին ապրուստի միջո-ցից: Երբ օգնութիւնը նուազեց՝ առ-կայ միջոցները սկսեցին ծախսուել

մ ի ա յ ն ս ն ն դ ի ե ւ ո ւ ս մ ա ն ( դ պ ր ո ց -ների) վրայ:

Սուրիայից սկսուած մեծ գաղթըս ո ւ ր ի ա հ ա յ ե ր ի ն տ ա ն ո ւ մ է ր ն ա խերկու ուղղութեամբ՝ հարեւան Լի-բ ա ն ա ն ե ւ Հ ա յ ա ս տ ա ն : Ա ռ ա ւ ե լապահովուած ընտանիքները գնումէ ի ն Լ ի բ ա ն ա ն ՝ Ս ո ւ ր ի ա յ ի ն մ օ տլինելը հաշուի առնելով եւ յուսալով,որ արագ վերադառնալու են : ԻսկՀայաստան եկածները, Լ. Պլեքեանիխ օ ս ք ո վ , ի ր ե ն ց ա կ ն կ ա լ ա ծ չ ա փ իաջակցութիւնը չստացան, ու յետոյե ր ե ք շ ե ր տ կ ա զ մ ե ց ի ն . մ ի մ ա ս ըգործ գտաւ ու մնաց Հայաստանում,երկրորդը հակուած է Սուրիա վե-ր ա դ ա ռ ն ա լ , ե ր ր ո ր դ ը ՝ մ ե կ ն ո ւ մ էԵ ւ ր ո պ ա : Ի ս կ Լ ի բ ա ն ա ն մ ե կ ն ա ծ -ների մի զգալի շերտ՝ մօտ 1000 ըն-տանիք արդէն մեկնել է Գանատա:

Հ ա լ է պ ի հ ա յ ո ւ թ ե ա ն 1 / 3 - ը դ ե ռմնում է Հալէպում, պարզապէս ան-տ ա ն ե լ ի պ ա յ մ ա ն ն ե ր ո ւ մ . օ ր ե ր ո վջուր չի լինում, հոսանքը օրը մէկ-ե ր կ ո ւ ժ ա մ ո վ է տ ր ւ ո ւ մ , վ ե ր ջ ի ն

շրջանում մի տասն օր հոսանք ուջուր չեն եղել: Մնացողների մի մասըտեղ չունի գնալու, մի մասը դիմել է,որ Գանատա գնայ: Հայաստան հոս-ք ը ն ո ւ ա զ ե լ է , ք ա ն ի ո ր ա ռ ա ջ ի նեկողներից արդէն լսել են, որ այս-տեղ կեանքը շատ թանկ է, դժուա-րութիւնները շատ են:

Ս ո ւ ր ի ա հ ա յ ե ր ի ն մ տ ա հ ո գ ո ւ մ էն ա ե ւ , ո ր փ ա կ ւ ո ւ մ ե ն հ ա յ կ ա կ ա նդ պ ր ո ց ն ե ր ը , մ ի մ ա ս ը տ ա ր ա ծ ք ի ՝հ ա յ ե ր ի հ ե ռ ա ն ա լ ո ւ պ ա տ ճ ա ռ ո վ ,միւսները նիւթական սղութեան մէջե ն , մ ա ս ն ա գ է տ ն ե ր ի պ ա կ ա ս կ ա յ ՝գործող 36 դպրոցներից մի զգալիմասը դադրել է գործելուց, իսկ դանաեւ համայնքի խեղճանալու ուղիղճանապարհ է: Ընդհանրապէս՝ ողջՍփիւռքի հայութեան համար մեծհարուած կը լինի Սուրիայի ծաղ-կուն գաղութի պարպուելը, ասում էԼ. Պլեքեանը՝ վերստին հրաւիրելովողջ աշխարհի հայութեան ուշադ-րութիւնը խնդրին:

Մ.Խ.

Ն ո յ ե մ բ ե ր ի 8 - ի ն Մ ա յ ր Ա թ ո ռ Ս ո ւ ր բ Է ջ մ ի ա ծ ն ո ւ մնշուեց Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Բ Ծայրագոյն Պատրիարքեւ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի օծման եւ գահակա-լութեան 16-րդ տարեդարձը:

Պ ա տ ա ր ա գ ի չ ն է ր Ա Մ Ն Հ ա յ ո ց Ա ր ե ւ ե լ ե ա ն թ ե մ իառաջնորդ Գերաշնորհ Տ . Խաժակ արքեպիսկոպոսՊարսամեանը: Պատարագի սրբազան արարողութեանընթացքում, Մայր Տաճարի աւետաբեր ղօղանջներիներքոյ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը, ուղեկցութեամբՆորին Սրբազնութիւն Չեխիայի կարդինալ, Պրահայիարքեպիսկոպոս Դոմինիկ Դուկայի, Գերագոյն հոգեւորխորհրդի անդամների, Մայր Աթոռի միաբանութեան,թեմակալ առաջնորդների եւ Հայ Եկեղեցու բարերար-ների, հանդիսաւոր թափօրով առաջնորդուեց Մայր Տա-ճար:

Նորին Սրբութեան օծման եւ գահակալութեան 16-րդտարեդարձի բերկրալից օրուայ առիթով` հաւատաց-եալների երկրպագութեան համար, Մայր Տաճար էրբերուել Մայր Աթոռում պահուող Սկեւռայի հռչակաւորմասնատուփի կրկնօրինակը, որում ամփոփուած ենհամաքրիստոնէական եւ հայ 15 սրբերի մասունքներ:

Յ ա ւ ա ր տ Պ ա տ ա ր ա գ ի ա ր ա ր ո ղ ո ւ թ ե ա ն , Խ ա ժ ա կՍրբազանն Իջման Ս. Սեղանի առջեւ քարոզ ասաց՝անդրադառնալով օրուայ խորհրդին: «Ս. Պատարագինբերած մասնակցութեամբ մենք` Հայ Եկեղեցու զաւակ-ներս, առիթ ենք ունենում մեր գոհաբանութիւնը, մերերախտագիտութիւնը յայտնելու մեր Տիրոջը` իր շնոր-հած բոլոր բարիքների համար: Մենք այս Սրբութիւնսրբոցում` Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում, մեր երախ-տագիտութիւնն ենք յայտնում Աստծուն, որ մեզ առիթ էընծայում հայ ժողովրդի մշակութային ժառանգութեան`Ս. Էջմիածնի` յաւերժական ակունքի այս սրբազանխորանների առջեւ հաւաքուած` աղօթելու ԱմենայնՀայոց Հայրապետի Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Բ Կաթողի-կոսի գահակալութեան 16-րդ տարեդարձի առիթով: Ոչմիայն աղօթելու, այլեւ մեր երախտագիտութիւնը, շնոր-

հակալութիւնն ու շնորհաւորանքները յայտնելու Վե-հափառ Հայրապետին անցնող 16 տարիների ընթաց-քին արձանագրուած բազում-բազում իրագործումներիհամար, որոնց շնորհիւ Հայաստանեայց ԱռաքելականՍ. Եկեղեցին` այս օրերին առաւել զօրացած, Հայաս-տ ա ն ո ւ մ ե ւ ի ս փ ի ւ ռ ս ա շ խ ա ր հ ի շ ա ր ո ւ ն ա կ ո ւ մ է ի րառաքելութիւնը:

Մ ե ր ա ւ ա ն դ ո ւ թ ե ա ն մ է ջ Հ ո կ տ ե մ բ ե ր ա մ ի ս ը մ ե ն քհռչակում ենք հայ մշակոյթի ամիս, քանի որ, ըստ ՀայԵկեղեցու տօնացոյցի, Հոկտեմբեր ամսին տօնախմբումենք մեր Եկեղեցու ամէնից կարեւոր տօներից մէկը`Ս ր բ ո ց Թ ա ր գ մ ա ն չ ա ց Տ օ ն ը : Յ ի շ ո ւ մ ե ն ք Մ ե ս ր ո պՄաշտոցին, որ այդ օրերի Կաթողիկոս Ս. Սահակի ջան-քերով ու քաջալերանքով կատարեց հայոց պատմու-թեան ամէնից կարեւոր գիւտը` հայ այբուբենի արա-րումը: Ս. Մեսրոպ Մաշտոցն իր շուրջը համախմբեցերիտասարդ հայ հոգեւորականներին, վարդապետնե-րին` թարգմանչաց այդ սքանչելի խումբը: Եւ հէնց այդսերունդն էր , որ Աստծոյ խօսքը` Աստուածաշունչը ,

Շար. էջ 14

Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի գահակալութեան16-րդ տարեդարձի առիթով կատարուեցՀայրապետական մաղթանք

Սուրիահայոց վիճակի մասին՝ առաջին ձեռքիցԼեւոն Պլեքեանի՝ ՌԱԿ պատգամաւորական ժողովում տեղեկատուութիւնից

Հ ա յ ա ս տ ա ն ո ւ մ ե ւ Ա ր ց ա խ ո ւ մՎահան Թէքէեանի անուան 5 դըպ-րոց է գործում: Թէքէեան մշակու-թային միութիւնն էլ արդէն 15 տա-րի է ուշադրութեան կենտրոնում էպ ա հ ո ւ մ Ե ր ե ւ ա ն ո ւ մ , Կ ա ր բ ի ո ւ մ ,Ս տ ե փ ա ն ա վ ա ն ո ւ մ , Գ ի ւ մ ր ի ո ւ մ ե ւԲերձորում գործող այդ դպրոցներիխ ն դ ի ր ն ե ր ն ո ւ դ ր ա ն ք լ ո ւ ծ ե լ ո ւ նզուգահեռ նաեւ աջակցում եւ խրա-խուսում դպրոցների անձնակազ-մին: Թէքէեան մշակութային միու-թեան կենտրոնական գրասենեակի(Պոստոն) նախկին տնօրէն ԳէւորգՄարաշլեանը «Ազգ»-ի հետ զրոյցումմասնաւորապէս ասաց. «Երբ այսծրագիրը սկսեցինք, Հայաստանիուսուցիչների սոցիալական վիճակըբաւականին ծանր էր: Եւ արդէն 15տ ա ր ի է Հ ա յ ա ս տ ա ն ո ւ մ ե ւ Ա ր ց ա -խ ո ւ մ Վ ա հ ա ն Թ է ք է ե ա ն ի ա ն ո ւ ա նդպրոցների ուսուցիչներին եւ ամ-բողջ աշխատակազմի համար կազ-մակերպւում է այս բարեգործականակցիան»:

Ծ ր ա գ ր ի պ ա տ ա ս խ ա ն ա տ ո ւ նԹՄՄ կենտրոնական վարչութեանգանձապահ Մարօ Պետրոսեանն է:Գումարները հաւաքւում են հանգա-նակութեան միջոցով եւ բաշխումըկ ա տ ա ր ե լ ո ւ ց յ ե տ ո յ ո ւ ս ո ւ ց ի չ ն ե ր իանուններն ու միւս տուեալները փո-խանցւում են բարերարներին:

Հայաստանում ծրագիրն իրակա-նացնում եւ գումարները բաժանումէ Գայանէ Մուրատեանը, որ 15 տա-րի բարեխղճօրէն կատարել է այդպատասխանատու գործը:

Մ ի ո ւ թ ի ւ ն ը հ ի մ ն ո ւ ե լ է 1 9 4 7 թ .

Պ է յ ր ո ւ թ ո ւ մ : Ի ս կ Ա մ ե ր ի կ ա յ ո ւ մ ՙ1968թ. Պոստոն քաղաքում: Այնու-հետեւ ընդարձակելով իր աշխար-հագրութիւնը միութիւնը գրասեն-ե ա կ ն ե ր է ս տ ե ղ ծ ե լ ն ա ե ւ Գ ա ն ա -տայում, եւրոպական ու միջին արե-ւե լեան երկրներում, ինչպես նաեւԱՄՆ շատ քաղաքներում:

Դ ե ռ ե ւ ս 2 0 0 0 թ - ի ց մ ե կ ն ա ր կ ա ծ«Ուսուցիչ մը հովանաւորէ» ծրա-գիրն այսօր էլ արդիական եւ սպաս-ւ ա ծ է : Ն ա խ ո ր դ տ ա ր ի ն ե ր ի օ ր ի -նակով այս տարի էլ Թէքէեան մշա-կ ո ւ թ ա յ ի ն մ ի ո ւ թ ե ա ն ա ն դ ա մ ն ե ր ըծրագրի շրջանակներում այցելեցինԵրեւանի, Ստեփանավանի եւ Արա-գածոտնի մարզի Կարբի գիւղի Վ.Թէքէեանի անունը կրող դպրոցներ:

Յ ի շ ե ա լ ծ ր ա գ ր ո վ Ա մ ե ր ի կ ա յ ի ո ւԳանատայի Թէքէեան մշակութայինմ ի ո ւ թ ե ա ն հ ա ն գ ա ն ա կ ո ւ ի ւ ն ն ե ր իշնորհիւ Հայաստանում եւ Արցա-խ ո ւ մ գ ո ր ծ ո ղ Թ է ք է ե ա ն ի ա ն ո ւ ա նդ պ ր ո ց ն ե ր ի մ ա ն կ ա վ ա ր ժ ն ե ր ն ո ւդպրոցների օժանդակ աշխատող-ն ե ր ն ս տ ա ն ո ւ մ ե ն ն ո ւ ի ր ա տ ո ւ ո ւ -թիւն : Ծրագիրն ամէնամեայ է , եւորպէս կանոն նուիրատուութեանըմասնակցում են միութեան անդամ-ները, համակիրները:

«Այս բարեգործական ակցիան միփոքրիկ օգնութիւն է ուսուցչին այսծ ա ն ր պ ա յ մ ա ն ն ե ր ո ւ մ : Կ ա ր ե ւ ո ր ըգնահատուած լինելն է: Սա մեզ սո-վորեցրեց ոչ թէ օգնութիւն ստանալ,այլ մեզ պարտաւորեցրեց ինքներսմ ա ս ն ա կ ց ե լ բ ա ր ե գ ո ր ծ ա կ ա ն ա կ -ցիաների», ասաց Կարբի դպրոցիտնօրէն Արսէն Օհանեանը : Գիւղումբերքահաւաքը նոր էր աւարտուել,եւ ինչպէս պարզուեց մեր զրոյցից,բ ե ր ք ն յ ա ջ ո ղ է ր ե ղ ե լ , ե ւ բ ո լ ո րո ւ ս ո ւ ց ի չ ն ե ր ը մ ի ա բ ե ր ա ն մ ի բ ա նէ ի ն ա ս ո ւ մ մ ի ա յ ն . « Օ գ ն ո ւ թ ի ւ ն նաւելի քան տեղին էր»: Ճանապար-հելիս էլ դպրոցի անձնակազմի ան-դամները գիւղացուն յատուկ աւան-դոյթով նուիրեցին թոնրի գաթա...

Յաջորդ կանգառը Երեւանն էր:Այստեղի թիւ 92 աւագ դպրոցումն ո յ ն պ է ս գ ր կ ա բ ա ց դ ի մ ա ւ ո ր ե ց ի նհիւրերին: Բոլորն էլ երջանիկ էին,ս ա կ ա յ ն ի ն չ պ է ս ի ր ե ն ք է ի ն հ ա -ւ ա ս տ ի ա ց ն ո ւ մ , ե ր ջ ա ն կ ո ւ թ ե ա ն

պատճառը գումարը չէ. «Մենք ոչ թէդրամի համար ենք ուրախանում ,այ լ նրա, որ այս մշակոյթն արդէնգեղեցիկ աւանդոյթի է վերածուել :Ը ն դ հ ա ն ր ա պ է ս ո ւ ս ո ւ ց ի չ ը մ ի շ տուրախ է իր գործերով, քանի որ երբդասարան ես մտնում, մոռանում եսաշխատավարձի ու միւս հոգսերիմասին եւ ստանում ես հզօր էներ-գիա»,- ասաց պատմութեան ուսուց-չուհի Մարինէ Կարապետեանը:

Ի ս կ դ պ ր ո ց ի ա մ ե ն ա փ ո ր ձ ա ռ ո ւմանկավարժ, դաստիարակութեանգծով փոխտնօրէն Սիրվարդ Հայրա-պ ե տ ե ա ն ա ս ա ց , ո ր ա մ է ն պ ա ր ա -գայում թէկուզ չնչին օգնութիւնըմ ի շ տ ք ա ջ ա լ ե ր ո ւ մ է ո ւ ս ո ւ ց չ ի ն :Նրան շատ բան պետք չէ: Մի փոքրուշադրութիւն, եւ ուսուցիչն անմ-նացորդ նուիրւում է իր գործին:

Դպրոցի տնօրէն Ծովինար Մար-դ ա ն ե ա ն մ ա ս ն ա ւ ո ր ա պ ե ս ն շ ե ց .« Ե թ է ա ն հ ա տ ա կ ա ն ա ս պ ե կ տ ի ցնայենք, օգնութիւնը թւում է չնչին,ի ս կ ե թ է գ լ ո բ ա լ ա ռ ո ւ մ ո վ , ա պ աայսօր մօտ 80 ընտանիքում լուծ-ւեց մի փոքր հարց»:

Եւ վերջին կայարանը Ստեփա-նավանն էր: Այս դպրոցի պատմու-թիւնն աւելի քան յուզիչ էր:

Դ պ ր ո ց ի դ ա ս տ ի ա ր ա կ ո ւ թ ե ա նգծով փոխտնօրէն Յասմիկ Ղազար-ե ա ն ը , ե ր բ վ ե ր յ ի շ ո ւ մ է ր դ պ ր ո ց իս տ ե ղ ծ մ ա ն պ ա տ մ ո ւ թ ի ւ ն ը , ա ր -ց ո ւ ն ք ն ե ր ը չ կ ա ր ո ղ ա ց ա ւ զ ս պ ե լ .« Յ ի շ ո ւ մ ե մ , ե ր կ ր ա շ ա ր ժ ի ց յ ե տ ո յդասերն անցկացնում էինք տնակ-ներում, որտեղ ոչինչ չկար: Աշխա-տում էինք առանց աշխատավարձի:Իսկ հիմա ես երջանիկ եմ, երբ տես-նում եմ այս բարեկարգ դպրոցը»:

Ի ս կ ի ՞ ն չ ե ն ո ւ ս ո ւ ց չ ի հ ա մ ա րն մ ա ն ա տ ի պ բ ա ր ե գ ո ր ծ ա կ ա ն ա կ -ցիաները. «Մանկավարժը զգում է,որ գնահատւում է իր աշխատանքը.այնքան ֆինանսական օգնութիւնըչէՙ որքան բարոյականը»:

Սակայն բոլոր երեք դպրոցներումէ լ ուսուցիչները փաստում են , որպետական որեւէ նմանատիպ օգ-նութիւն երբեք չեն ստացել , եւ կըցանկանային, որպէսզի նման ակ-ց ի ա ն ե ր կ ա զ մ ա կ ե ր պ ո ւ է ի ն ն ա ե ւհէնց պետական մակարդակով:

Իսկ Բերձորի ու Գիւմրիի դպրոց-ների դրամաշնորհները կլինեն մօտօրերս:

LUNDI 23 NOVEMBRE 2015 - MONDAY NOVEMBER 23, 2015 • ABAKA • 3

ԹԷՔԷԵԱՆՑԻՆԵՐՆ ԱՅՑԵԼԵՑԻՆ ԵՐԵՒԱՆԻ, ՍՏԵՓԱՆԱՎԱՆԻԵՒ ԿԱՐԲԻԻ ՎԱՀԱՆ ԹԷՔԷԵԱՆԻ ԱՆՈՒՆԸ ԿՐՈՂ ԴՊՐՈՑՆԵՐ

Ն ո յ ե մ բ ե ր ի 7 - 8 , տ ե ղ ի ո ւ ն ե ց ա ն Ռ ո ւ մ ա ն ի ո յ Հ ա յ ո ց Թ ե մ ի Ա ռ ա ջ ն ո ր -դանիստ Ս. Հրեշտակապետաց եկեղեցւոյ 100-ամեակին նուիրուած ձեռ-նարկներ:

Նոյեմբերի 7-ին Ռումանիայի Արուեստի Ազգային Թանգարանի սրահինմէջ՝ տեղի ունեցաւ համերգ մը, նուիրուած՝ Ս. Հրեշտակապետաց եկե-ղեցւոյ 100-ամեակին: Վերոնշեալ համերգին ներկայ էին՝ Ռումանիայի Հա-յոց Թեմի Առաջնորդ՝ Տ. Տաթեւ Եպս. Յակոբեան, Մայր Աթոռ Ս. Էջմիածնիներկայացուցիչ՝ Տ. Նաթան Արք. Յովհաննիսեան, Գանատայի Հայոց ԹեմիԱռաջնորդ՝ Տ. Աբգար Եպս. Յովակիմեան, Քոյր Եկեղեցիներու եւ Պե-տական Մարմիններու բազմաթիւ ներկայացուցիչներ եւ ուխտաւորներ:

Յաջորդ օրը՝ Նոյեմբերի 8-ին Առաջնորդանիստ Ս. Հրեշտակապետացեկեղեցւո յ մէջ , Ռումանիայի Հայոց Թեմի Առաջնորդ՝ Տ . Տաթեւ Եպս.Յակոբեան մատուցեց Ս. Պատարագ, որուն մասնակցեցան Քոյր Եկեղե-ցիներու եւ Պետական Մարմիններու բազմաթիւ ներկայացուցիչներ ուբազմաթիւ ուխտաւորներ:

Ս. Պատարագի աւարտին «Էջմիածին ի հօրէ» շարականներու երգեցո-ղութեամբ՝ Գանատայի Հայոց Թեմի Առաջնորդ՝ Տ. Աբգար Եպս. Յովա-կիմեան Ս. Խորան բարձրացուց Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Բ. Ամենայն ՀայոցԿաթողիկոսին կոնդակը՝ նուիրուած եկեղեցւոյ 100-ամեակին: ՎեհափառՀայրապետի ներկայացուցիչ՝ Մայր Աթոռ Ս. Էջմիածնի արարողակարգիբաժնի տնօրէն՝ Տ. Նաթան Արք. Յովհաննիսեան ընթերցեց կոնդակը և Թե-

մակալ Առաջնորդին յանձնեց Վեհափառ Հայրապետին նուէրը, արծաթէպատրաստուած սկիհ մը, նուիրուած՝ Եկեղեցւոյ յիշատակարժան 100-ամեակին: Վերոնշեալ արարողութենէն ետք, Թեմակալ Առաջնորդ՝ ՏաթեւՍ ր բ ա զ ա ն ը , ի ր ք ա ր ո զ ի ն մ է ջ շ ն ո ր հ ա կ ա լ ո ւ թ ի ւ ն յ ա յ տ ն ե ց Վ ե հ ա փ ա ռՀայրապետին, Նաթան և Աբգար Սրբազաններուն եւ պաշտօնական հիւ-րերուն:

Գանատահայոց Առաջնորդը մասնակցած է Ռումանիոյ Հայոց ԹեմիՄայր Տաճարի 100-ամեակի նշման հանդիսութեան

Մատաթ Բ. ՄաՄուրեան

1994-ին «UNESCO»ն նշանակեցՀոկտեմբեր 5-ը որպէս ուսուցչացմիջազգային օր «Wor ld TeachersDay», այն յոյսով որ մարդիկ, նուա-զ ա գ ո յ ն տ ա ր ո ւ ա ն ա յ դ օ ր ը , գ ն ա -հ ա տ ե ն ե ւ ա ր ժ ե ւ ո ր ե ն ո ւ ս ո ւ ց ի չ -ն ե ր ո ւ ա շ խ ա տ ա ն ք ը ե ւ ճ ա ն չ ն ա նիրենց կենսական դերը:

Օնթարիոյի Հայ Ուսուցիչներումիութիւնը, տօնախմբեց 6-րդ տա-րեկան ուսուցչաց միջազգային օրը,Ուրբաթ Հոկտեմբեր 30, 2015-իներեկոյեան ժամը 8:00-ին Ս. Երրոր-դ ո ւ թ ի ւ ն Հ ա յ ց . Ա ռ ա ք . ե կ ե ղ ե ց ւ ո յ«Մակարոս Արթինեան» շքեղօրէնզարդարուած սրահին մէջ:

Հ ա ն դ ի ս ո ւ թ ե ա ն ն ե ր կ ա յ է ի ն Ս .Երրորդութիւն Հայց . Առաք. Եկե-ղ ե ց ւ ո յ հ ո գ ե ւ ո ր հ ո վ ի ւ ՝ Ա ր ժ . Տ .Զ ա ր ե հ Ա . Ք հ ն յ . Զ ա ր գ ա ր ե ա ն , Ս .Աստուածածին Հայց. Առաք. Եկե-ղեցւոյ հոգեւոր հովիւ՝ Հոգ. Տ. Ստե-փաննոս վրդ. Բաշայեան, օգնականհովիւ ՝ Արժ. Տ. Կոմիտաս Ա. Քհնյ .Փանոսեան, վերապատուելի ԵսայիՍարմազեան, գաղութիս մէջ գործողմշակութային միութիւններու ներ-կայացուցիչներ, ուսուցիչներ եւ հա-մակիրներ:

Բացման խօսքով հանդէս եկաւե ր ի տ ա ս ա ր դ ո ւ ս ո ւ ց չ ո ւ հ ի ն ե ր է նԷօժէնի Բարսեղեան. ան իր խօս-

քերուն մէջ ըսաւ «...Ուսուցչութիւնըգործ մը չէ, պարզ պաշտօն մըն ալչէ, այլ կոչում մըն է: շատ անգամ-ներ կը մոռնանք գնահատել իրենցնուիրումը. այդ անձինք որ կ’որոշենհայերէնի ուսուցման ասպարէզինն ե տ ո ւ ի լ , հ ա յ ր ե ն ի ք է ն հ ե ռ ո ւ ա յ սափերու վրայ , որքան մեծ դեր կըխաղան մեր մշակոյթի, գաղութի եւհայ ազգի յարատեւման...»:

Յ ա յ տ ա գ ի ր ը շ ա ր ո ւ ն ա կ ո ւ ե ց ա ւտեսերիզի ցուցադրութեամբ, պատ-րաստուած Նուշիկ Կարապետեանիե ւ Ք ր ի ս թ ի ն ա ն շ ա ն ի կ ո ղ մ է : Մ ե ծպաստառի մը վրայ ցոյց տրուեցաւՑեղասպանութեան զոհ գացած հոյլմ ը մ տ ա ւ ո ր ա կ ա ն - ո ւ ս ո ւ ց ի չ ն ե ր ո ւլուսանկարները, հակիրճ կենսագ-րութեամբ, զոր ընթերցեցին երի-տասարդ ուսուցիչ-ուսուցչուհիներ –ա պ ա մ ո մ ե ր տ ե ղ ա դ ր ե լ ո վ ա ն ո ն ցնուիրուած ծաղկեպսակին ներքոյ:Յ ի շ ա տ ա կ ո ւ ա ծ ն ա հ ա տ ա կ դ ա ս -

տիարակ-ուսուցիչներն են. - ԼեւոնԱղապապեան (1887-1915), ԱրիսԻսրայէլեան (Տխրունի- 1885-1915),շ ա ւ ա ր շ Ք ր ի ս ե ա ն ( 1 8 8 6 - 1 9 1 5 ) ,Ղազար Ղազարեան (Մարզպետ –1878-1915), Սերովբէ Նորատունց-ե ա ն ( 1 8 8 4 - 1 9 1 5 ) , Տ ի գ ր ա ն Չ է օ -կ ի ւ ր ե ա ն ( 1 8 8 4 - 1 9 1 5 ) , Մ ի հ ր ա նԹապագեան (1878-1915), ԳրիգորԵ ս ա յ ե ա ն ( 1 8 8 3 - 1 9 1 5 ) , Մ ե լ ք ո նԿ ի ւ ր ճ ե ա ն ( Հ ր ա ն դ - 1 8 5 9 - 1 9 1 5 ) ,Ռուբէն Զարդարեան (1874-1915),Սմբատ Բիւրատ (Տէր Ղազարէնց-1 8 6 2 - 1 9 1 5 ) , Յ ո վ հ ա ն ն է ս Ս ե ր ի ն -կիւլեան (Վարդգէս 1871-1915) եւԴ ա ն ի է լ Վ ա ր ո ւ ժ ա ն ( 1 8 8 4 - 1 9 1 5 ) ,որպէս յարգանք այս բոլորին ՌէմիԿրկիս արտասանեց Դանիէլ Վարու-ժ ա ն ի « Ձ օ ն » ք ե ր թ ո ւ ա ծ ը ա ր ժ ա -նանալով ներկաներու գնահատան-քին:

Հանդիսավարուհի՝ Էօժէնի Բար-սեղեան, հանգամանօրէն ներկայա-ց ո ւ ց օ ր ո ւ ա յ բ ա ն ա խ օ ս ը , Հ ա յ ո ցՑ ե ղ ա ս պ ա ն ո ւ թ ե ա ն 1 0 0 - ա մ ե ա կ իԳանատայի Կեդրոնական ՄարմնիԱտենապետ եւ ուսուցիչ պրն. ՄհերԳարագաշեանը ( յատկապէս հրա-ւիրուած Մոնթրէալէն), տալով կեն-սագրական ամփոփ գիծերը:

Պրն. Մհեր Գարագաշեան ողջու-ն ե ց ն ե ր կ ա ն ե ր ը , ի ր շ ա հ ե կ ա ն ե ւհ ա ղ ո ր դ ա կ ա ն ո ճ ո վ ե ւ հ ա ն գ ա -մ ա ն օ ր է ն վ ե ր ա ռ ա ւ ո ւ ս ո ւ ց ի չ իդժուարին առաքելութիւնը ընդհան-

ր ա պ է ս , ե ւ մ ա ս ն ա ւ ո ր ա պ է ս հ ա յուսուցիչի տարած բծախնդիր աշ-խատանքը, որպէս օտար ափերունմէջ անոնք կը ջամբեն Մեսրոպեանոսկեղնիկ մայր լեզուն մեր նորահասս ե ր ո ւ ն դ ն ե ր ո ւ ն : Ո ւ ս ո ւ ց ի չ ը պ ա շ -տօնեայ մը չէ այլ ան երկրորդ ծնողքմ ը ն է , ո ր ե ր ե խ ա յ ի ն մ ի տ ք ը կ ըշաղախէ: շարունակելով իր խօսքըպ ր ն . Գ ա ր ա գ ա շ ե ա ն յ ա տ կ ա պ է սաւելցուց ըսելով որ 2015-ի ազգո-վին անմոռանալի անկիւնադարձ մընուաճեցինք Եղեռնի 100-ամեակիդարադարձը, իբրեւ մէկ Ազգ եւ մէկժողովուրդ ի Հայաստան, Արցախ եւՍփիւռքի մէջ բարձրորակ եւ բազ-մակողմանի ձեռնարկներ նշելով:

Մ ե ր ն ո ր ա հ ա ս ս ե ր ո ւ ն դ ի ն հ ա յվարժարաններու միջոցաւ ուսու -ցիչները աշխատեցան վառ պահելազգային ոգին եւ շունչը իրենց մէջ:

Գաղթական ծնողքներու զաւակ-ն ե ր ը ա պ ա ս տ ա ն ե լ ո վ թ ի թ ե ղ ե ա յ

տ ն ա կ ն ե ր ո ւ մ է ջ , ս ա կ ա յ ն ա ն ո ն քա ն ն կ ո ւ ն կ ա մ ք ո վ ե ւ վ ե ր ա պ ր ե լ ո ւվճռակամութեամբ կերտեցին, հայվ ա ր ժ ա ր ա ն ն ե ր , ե կ ե ղ ե ց ի ն ե ր ե ւմշակութային կեդրոններ: Յարգելիբանախօսը իր խօսքերը աւարտեց,շ ն ո ր հ ա ւ ո ր ե լ ո վ ո ւ ս ո ւ ց ի չ - ո ւ ս ո ւ ց -չ ո ւ հ ի ն ե ր ը , շ ն ո ր հ ա ւ ո ր ե ց օ ր ո ւ ա յչորս մեծարեալները, իրենց տարի-ներու անխոնջ աշխատանքին հա-մար, օտարներուն ծանօթացնելովՀայոց Ցեղասպանութիւնը:

Յարգելի բանախօսի տպաւորիչե լ ո յ թ ը ա ր ժ ա ն ա ց ա ւ ն ե ր կ ա ն ե ր ո ւծափողջոյններուն:

Կարճ դադարէ մը ետք գեղար-ւեստական բաժինը շարունակուե-ց ա ւ ե ր ի տ ա ս ա ր դ ս ե ր ո ւ ն դ է ն Ա ր -մէնիա Սարգիսեանը, իր վճիտ առո-գանութեամբ մեներգեց «ՍարերիՀովին Մեռնիմ»ը, խօսք Ն. Ռուսին-եանի, երաժշ. Գ. Երանեանի, դաշ-ն ա կ ի ը ն կ ե ր ա կ ց ո ւ թ ե ա մ բ տ ի կ .Դինա Կարապետեանի, որմէ ետքդաշնամուրի վրայ հայկական մե-ղեդիներ նուագեց տիկ. Դինա Կա-րապետեան: Անոնք արժանացաններկաներու ջերմագին ծափահա-րութիւններուն:

Ինչպէս ամէն տարի, ՕնթարիոյիՀայ Ուսուցիչներու Միութիւնը կըմեծարէ վաստակաւոր չորս ուսու-ցիչներ. այս տարի ըլ լալով Ցեղաս-պանութեան 100-ամեակը վարչու-թ ի ւ ն ը ո ր ո շ ա ծ է ր պ ա տ ո ւ ե լ չ ո ր սանհատներ, որոնք աշխատած ենտ ա ր բ ե ր ձ ե ւ ե ր ո վ ծ ա ն օ թ ա ց ո ւ -ցած են Հայոց Ցեղասպանութիւնըօտարներուն: Մեծարանքի արժա-նացան պրն. Ճորճ շիրինեան (Զօր-եան Հիմնարկ), դոկտ. Իզապէլ Գաբ-րիէլեան-Չըրչիլ, դոկտ. Լօրն շիրին-ե ա ն ե ւ դ ո կ տ . Ա լ է ն Ո ւ ա յ թ հ օ ր ն ,որոնց կենսագրականը յաջորդա-բար ներկայացուցին, Թինա Սէրայ-տ ա ր ե ա ն , Ռ ա ֆ ֆ ի Ս ա ր գ ի ս ե ա ն ,Նաթալի Պարսումեան եւ ՌուպինաՔ է օ շ կ է ր ե ա ն : Մ ե ծ ա ր ե ա լ ն ե ր ը ձ ե -ռ ա մ բ Օ ն թ ա ր ի ո յ ի Հ ա յ Ո ւ ս ո ւ ց ի չ -ներու Միութեան ատենապետուհիտիկ. Լուսի Ղարիպեանի ստացանգեղեցիկ ապակեայ յուշանուէրներ,

որմէ վերջ, տիկ. Ղարիպեան ելոյթունեցաւ սրտի խօսքով եւ ըսաւ. «...Ա յ ս գ ի շ ե ր հ ա ր կ ա ւ ո ր է ր յ ա տ ո ւ կձ ե ւ ո վ տ օ ն ե լ հ ա մ ա շ խ ա ր հ ա յ ի նՈւսուցչաց Օրը, յիշե լով այն տնօ-րէնները ուսուցիչները որոնք նա-հատակուեցան 100 տարիներ առաջ,ո ր պ է ս զ ի ա ն ո ն ց յ ի շ ա տ ա կ ը մ ն ա յա ն թ ա ռ ա մ : Մ ե ն ք ա յ ս օ ր մ ե ծ ա ր ե -ց ի ն ք չ ո ր ս ա ն հ ա տ ն ե ր ո ր ո ն ք ո չմ ի ա յ ն ա ր ժ ա ն ա ց ա ծ ե ն բ ա ր ձ րո ւ ս ո ւ մ ն ա կ ա ն տ ի տ ղ ո ս ն ե ր ո ւ ա յ լե ղ ա ծ ե ն ն ա ե ւ հ ա մ ա լ ս ա ր ա ն իուսուցիչներ եւ իրենց գրիչի ներ-ք ե ւ է ն դ ր ո շ մ ը դ ր ա ծ ե ն Ց ե ղ ա ս -պ ա ն ո ւ թ ե ա ն ճ շ գ ր ի տ ի ր ա կ ա ն ո ւ -թ ի ւ ն ն ե ր ը յ ա յ տ ն ա բ ե ր ե լ ո վ օ տ ա ր -ներուն եւ բոլոր աշխարհի...», խօս-քի աւարտին շնորհակալութիւններյ ա յ տ ն ե ց Ս . Ե ր ր ո ր դ ո ւ թ ի ւ ն Հ ա յ ց .Առաք. Եկեղեցւո յ հոգեւոր հովիւ ՝Տէր Զարեհ Ա. Քհնյ. Զարգարեանի,Ծխական Խորհուրդի, որոնք տրա-մադրած էին այս սրահը, շնորհա-կալութիւն յայտնեց յանձնախումբիանդամներուն, Նորա Պալթայեանի,Անուշ Հասըրճեանի, Մարինա Տօր-նա-ի, Ժանէթ Աբրահամեանի, Էօ-ժէնի Բարսեղեանի, Քրիսթինա Նի-շ ա ն ի , Թ ի ն ա Ս է ր ա յ տ ա ր ե ա ն ի ե ւԱնդրանիկ Չի լինկիրեանի, որոնքճ ի գ չ խ ն ա յ ե ց ի ն ս ո յ ն ձ ե ռ ն ա ր կ ըիրականացնելու, շնորհակալութիւնյ ա յ տ ն ե ց գ ե ղ ա ր ո ւ ե ս տ ա կ ա ն յ ա յ -տագրի մաս կազմողներուն ինչպէսնաեւ տէր եւ տիկին Ներսէս եւ Թի-ն ա Ս է ր ա յ տ ա ր ե ա ն ն ե ր ը , ո ր ո ն քնուիրած էին յուշատախտակներըմեծարեալներուն:

Փակման խօսքը կատարեց ՏէրԶարեհ Ա. Քահանան. ան շնորհա-կալութիւն յայտնեց Օնթարիոյի ՀայՈւսուցիչներու Միութեան, գնահա-տեց անոնց տարած աշխատանքը,մաղթելով որ նո յն թափով շարու-նակեն իրենց աշխատանքը, շնոր-հաւորեց նաեւ մեծարեալ չորս ան-հատները:

Հոգ. Տ. Ստեփաննոս վրդ. Բաշայ-ե ա ն ի ա ղ օ թ ք ո վ ո ւ պ ա հ պ ա ն ի չ ո վվերջ գտաւ այս մեծարանքի հանդի-սութեան երեկոն:


Միջազգային Ուսուցչաց Օրուայ 6-րդ Տօնակատարութիւն Թորոնթոյի Մէջ

Յարութիւն Դերձակեան

Հայաստան Համահայկական Հիմ-նադրամի ( Հ.Հ.Հ. ) Թորոնթոյի մաս-նաճիւղի հիմնադրութեան 23 րդ .տարեդարձի առիթով կազմակեր-պ ը ո ւ ա ծ հ ա մ ա գ ա ղ ո ւ թ ա յ ի ն հ ա ն -գանակային ճաշկերոյթը, որ նուիր-ւած էր եղեռնի 100 րդ. ամեակին եւՀայ ազգի աննկուն կամքին, խան-դավառ մթնոլորտի մէջ տեղի ունե-ցաւ 18 Հոկտեմբեր 2015 Կիրակի,երեկոյեան Թորոնթոյի Հայ Կեդրոնիսրահին մէջ։

Հ.Հ.Հ. Թորոնթոյի մասնաճիւղըհիմնադրութեան թուականէն ի վերազատագրուած Արցախի վերաշի-ն ո ւ թ ե ա ն ե ւ զ ա ր գ ա ց մ ա ն ա շ խ ա -տ ա ն ք ն ե ր ո ւ ն ի ր մ ե ծ ն ե ր դ ր ո ւ մ ը

բերելով ազգանուէր եւ մարդասի-րական աշխատանք կը տանի, մին-չեւ օրս իրականացնելով 49 մեծ ուփոքր ծրագիրներ։

Հ ա յ Կ ե դ ր ո ն ի ս ր ա հ ի մ ո ւ տ ք ի նհ ր ա ւ ի ր ե ա լ ն ե ր կ ը դ ի մ ա ւ ո ր ո ւ է ի նՀիմնադրամի վարչութեան անդամ-ներու կողմէ, որոնք կը հիւրասիր-

ւէին քոքթէյլի սպասարկութեամբ։Բացման խօսքով հանդէս եկաւ

ու հանդիսութիւնը հայերէն եւ անգ-լերէն լեզուներով վարեց՝ Նաթալի

Կէօքչէնեան, որ պատուոյ հիւրերըծանօթացնելէ ետք, ներկաները մէկվ ա յ ր կ ե ա ն յ ո տ ն կ ա յ ս լ ռ ո ւ թ ե ա նհ ր ա ւ ի ր ե ց ի յ ա ր գ ա ն ս 1 . 5 մ ի լ ի ո նս ր բ ա դ ա ս ո ւ ա ծ ն ե ր ո ւ հ ո գ ի ն ե ր ո ւ նհամար։ Ձեռնարկը սկսաւ Գանա-տայի, Հայաստանի եւ Արցախի քայ-լերգներով որ գեղեցկօրէն մեկնա-բանուեցան Արմենիա Սարգիսեանիկողմէ։

Ե ր ե կ ո յ թ ի ն ն ե ր կ ա յ է ի ն Գ ա ն ա -տ ա յ ի մ օ տ Հ ա յ ա ս տ ա ն ի Հ ա ն ր ա -պետութեան արտակարգ եւ լիազօրդեսպան՝ Վսեմաշուք Տիար ԱրմէնԵգանեան, Գանատահայոց Առաջ-նորդ՝ Գերշ. Տ. Աբգար Եպս. Յովա-կիմեան, օրուայ պատուոյ հիւր ուպ ա տ գ ա մ ա բ ե ր Գ ա ն ձ ա ս ա ր ի Հ ե -ր ո ս , Դ ա դ ի վ ա ն ք ի շ ր ջ ա ն ի ե ւ Վ ա -ղ ո ւ հ ա ս ի Հ ո գ ե ւ ո ր Հ ո վ ի ւ ՝ Ա ր ժ . Տ .Յովհաննէս Քհնյ . Յովհաննէսեան,քաղաքիս մէջ գործող հայ եկեղե-ց ի ն ե ր ո ւ հ ո գ ե շ ն ո ր հ ե ւ ա ր ժ ա ն ա -պատիւ հայրեր, քաղաքական կու-սակցութիւններու , եկեղեցիներուհոգաբարձուներու, ազգային վար-չ ո ւ թ ի ւ ն ն ե ր ո ւ , մ ի ո ւ թ ի ւ ն ն ե ր ո ւ ե ւկազմակերպութիւններու ներկայա-ց ո ւ ց ի չ ն ե ր , ի ն չ պ է ս ն ա ե ւ ս ր ա հ ըլ ե ց ն ո ղ հ ի մ ն ա դ ր ա մ ի ն ս ա տ ա ր ո ղ340 բարերարներու եւ համակիր-ներու ընտրեալ բազմութիւն մը։

Ցեղասպանութենէ վերածնունդ

ն ե ր կ ա յ ա ց ն ո ղ տ ե ս ե ր ի զ մ ը ց ո ւ -ցադրուեցաւ, որ կ՚ամփոփէր հիմ-ն ա դ ր ա մ ի 2 3 տ ա ր ո ւ ա յ պ ա տ մ ո ւ -թիւնն ու ծրագիրները։ Ապա ելոյթո ւ ն ե ց ա ւ Հ . Հ . Դ ե ս պ ա ն ՝ Ա ր մ է նԵգանեան։ Դեսպանը անդրադար-ձաւ Համահայկական Հիմնադրամին պ ա տ ա կ ն ե ր ո ւ ն ե ւ ի ր ա գ ո ր ծ ա ծծրագիրներուն մասին, մանաւանդմայրուղիներու կառուցումը որոնքո չ մ ի ա յ ն ճ ա ն ա պ ա ր հ ա յ ի ն կ ա պապահովեցին այլ նաեւ նպաստեցինԱ ր ց ա խ ի ա ն վ տ ա ն գ ո ւ թ ե ա ն ե ւտնտեսական զարգացման։ Եզրա-փակելով իր խօսքերը յայտնեց թէ«Մեր երիտասարդ հանրապետու-թիւնը կ՚ունենայ բազմաթիւ յառաջ-դիմութիւններ, բայց տակաւին կանշ ա տ մ ը հ ա ր ց ե ր ո ր ո ն ք դ ե ռ լ ո ւ ծ -ւ ա ծ չ ե ն , հ ի մ ն ա դ ր ա մ ի ն ո ւ ի ր ա -տըուութիւններն են որ կու գան մէկմասին օգնութեան»։ Պր. Եգանեանիր շնորհակալութիւնն ու գնահա-տ ա ն ք ը յ ա յ տ ն ե ց մ ա ն ա ւ ա ն դ հ ի մ -նադրամի Թորոնթոյի մասնաճիւղիա շ խ ա տ ա ն ք ն ե ր ո ւ ն ո ր տ ա ր ի ն ե րշարունակ կ՚ապացուցանէ իր ուժը,տ ո կ ո ւ ն ո ւ թ ի ւ ն ը ե ւ մ ե ծ յ ա ջ ո ղ ո ւ -թ ի ւ ն ն ե ր ո ւ հ ա ս ն ե լ ո ւ կ ա ր ո ղ ո ւ -թիւնը։

Գեղարուեստական բաժնին մէջմ ե ր ա ր ժ ա ն ա ւ ո ր ե ր ի տ ա ս ա ր դ ո ւ -հիներէն սոփրանօ Արմենիա Սար-

գիսեան այս անգամ հանդէս եկաւՇարլ Ազնաւուրի «Mon EmouvantAmour» (Հոգեյոյզ իմ սէր) կտորովստանալով ներկաներու ջերմ գնա-հատանքը։

Ա յ ն ո ւ հ ե տ ե ւ բ ե մ բ ա ր ձ ր ա ց ա ւսոփրանօ Լին Անոյշ Իշնար, որ իրքաղցր ձայնով ու ապրումով մեկ-նաբանեց «Կիլիկիա», «Ղարաբաղիեղնիկ» եւ Մաժակ Թօշիկեանի յօ-ր ի ն ո ւ մ ո վ « Տ ե ս ն ե մ Ա ն ի ն ո ւ ն ո րմեռնեմ» կտորները, դաշնակի ըն-կերակցութեամբ Թալին Քըլըպոզ-եանի, որ արժանացաւ երկարատեւծափահարութիւններու։

Աբգար Սրբազան հակիրճ կեր-պով իր սրտի խօսքը փոխանցելէետք, կատարեց սեղաններու օրհ-նութիւնը։ Ճաշի ընթացքին ներկա-յացուեցաւ Հ.Հ.Հիմնադրամի 2014ին Արցախի մէջ կատարած ձեռքբե-րումներուն տեսերիզը։

Ապա բեմ բարձրացաւ հիմնադ-րամի Թորոնթոյի մասնաճիւղի եր-կարամեայ ժրաջան ատենապետ՝Մկրտիչ Մկրտիչեան։ Պր. Մկրտիչ-ե ա ն յ ա յ տ ն ե ց թ է հ ա ր ի ւ ր ա մ ե ա կ իառիթով մեր այս օրուայ յայտագիրըկ ը ձ օ ն ե ն ք մ ե ր ս ր բ ա ց ա ծ ն ա հ ա -տակներուն եւ նո յն ատեն կը տօ-նենք նաեւ Հ.Հ.Հիմնադրամի աշխա-տանքներուն 23 րդ. ամեակը։ Պր.

Շար. էջ 13


D;span Armhn :gan;an

|owfannhs Qfn\& |awfannhs;an A®a=nord Abgar Srbaxan Mkrtic Mkrtic;an

Arm;nia Sargis;an

>mba\in nkar^ Fimnadrami warcouj;an andamn;re Arv& T& |owfannhs Qhn\& |owfannhs;ani f;t

ՀԱՅԱՍՏԱՆ ՀԱՄԱՀԱՅԿԱԿԱՆ ՀԻՄՆԱԴՐԱՄԻԱՒԱՆԴԱԿԱՆ ՀԱՆԳԱՆԱԿԱՅԻՆ ՃԱՇԿԵՐՈՅԹԸՄԵԾ ՇՈՒՔՈՎ ՏԵՂԻ ՈՒՆԵՑԱՒ՝ ԹՈՐՈՆԹՈՅԻ ՄԷՋ


Ռամկավար ազատական Կուսակցութեան...Շար. էջ 1-էն

Վարչութեան ատենապետ Երուանդ Ազատեան, որ կարեւորութեամբընդգծեց յուշարձանի բովանդակութիւնը, խորհրդանիշներու գաղափարը,որովհետեւ սուրն ու բազուկն են միայն որ կը կերտեն ազատ ու անկախՀայաստանը:

Այնուհետեւ խօսք առին ՀՀ մշակոյթի վաստակաւոր գործիչ, թատե-րագիր Սամուէլ Խալաթեանը, Հայաստանի Գրողներու Միութեան Լոռիիմարզային բաժանմունքի նախագահ Մանուէլ Միկոյեանը եւ ՀայաստանիՆկարիչներու Միութեան Լոռիի մարզային բաժանմունքի նախագահ, գե-ղանկարիչ Փափազ Ալոյեանը:

Բացման պաշտօնական արարողութենէն ետք, ներկաները ՌԱԿի մար-զային գրասենեակին մէջ դիտեցին Սամուէլ Ղարիպեանի գեղանկարները:Ցուցահանդէսին ներկայացուած էին 33 ստեղծագործութիւններ: Խօսքառաւ Հայ Նկարիչներու կեդրոնի նախագահ Խաչիկ Աբրահամեանը, որ իրկարգին տուաւ ծանօթութիւններ եւ անձնական յուշեր վաղամեռիկ գեղա-նկարիչին մասին: Սէյրան Ղարիպեան իր եղբօր «Հաղարծին» իւղաներկկտաւը նուիրեց Առաջնորդ Սեպուհ Սրբազանին: Խօսք առաւ նաեւ ԹՄՄիՄիացեալ Նահանգներու եւ Գանատայի Կեդրոնական Վարչութեան ատե-նապետ Տօքթ. Յարութիւն Արզումանեան, Մոնթրէալէն:

Հանդիսութիւնը աւարտեցաւ ջերմ ընկերական երկխօսութեան մթնո-լորտի մէջ:

Մատաթ Բ. ՄաՄուրեան

Հ ր ա ւ է ր ո վ Թ ո ր ո ն թ ո յ ի « Հ ա յ ա ս -տ ա ն » հ ա մ ա հ ա յ կ ա կ ա ն հ ի մ ն ա դ -րամի, Հոկտեմբերի կիսոյն Թորոնթօժ ա մ ա ն ե ց , Գ ա ն ձ ա ս ա ր ի հ ե ր ո ս ,Դադիվանքի շրջանի եւ Վաղուհասիհոգեւոր հովիւ՝ Արժ. Տ. Յովհաննէս

Քհնյ. Յովհաննէսեան. ան հրաւիր-ւած էր իբր գլխաւոր պատգամաբերհիմնադրամի հանգանակային ճաշ-կերոյթին որ տեղի ունեցաւ ԿիրակիՀոկտեմբեր 18. 2015-ին:

Հ ո կ տ ե մ բ ե ր 1 6 . 2 0 1 5 - ի ն , Տ է րՅովհաննէս Քհնյ . Յովհաննէսեան,ը ն կ ե ր ա կ ց ո ւ թ ե ա մ բ Հ ա յ ա ս տ ա նհ ի մ ն ա դ ր ա մ ի Թ ո ր ո ն թ ո յ ի մ ա ս -նաճիւղի Ատենապետ պրն. ՄկրտիչՄ կ ր տ ի չ ե ա ն ի ա յ ց ե լ ե ց Ս . Ե ր ր ո ր -դութիւն Հայց. Առաք. Եկեղեցւոյ, Ս.Ս ա հ ա կ - Ս . Մ ե ս ր ո պ Ա զ գ . Շ ա բ ա -թօրեայ վարժարան, ուր դիմաւոր-ւ ե ց ա ն , Ս . Ե . Հ . Ա . Ե կ ե ղ ե ց ւ ո յ հ ո -գեւոր հովիւ ՝ Տէր Զարեհ Ա. Քհնյ .Զարգարեանի, վարժարանի տնօ-րէնուհի դոկտ. Արփի Փանոսեանի,փ ո խ տ ն օ ր է ն պ ր ն . Ա ր ա Տ է ր Յ ա -րութիւնեան եւ խնամակալութեանմարմնի անդամներու կողմէ.

Տէր Յովհաննէս այցելեց դասա-ր ա ն ն ե ր ը , հ ա ն դ ի պ ո ւ մ ո ւ ն ե ց ա ւուսուցիչներու եւ աշակերտներուհետ, եւ գնահատանքով արտայայ-տըուեցաւ վարժարանէն ներս տա-

րած բծախնդիր աշխատանքներունհ ա մ ա ր , ո ր մ է վ ե ր ջ մ ա ս կ ա զ մ ե ցե կ ե ղ ե ց ւ ո յ ս կ ա զ մ ա կ ե ր պ ա ծ 8 - ր դտարեկան քայլարշաւին, իր օրհնու-թիւնները տալէ ետք:

Կիրակի Հոկտեմբեր 18-2015-ինՍուրբ պատարագ մատոյց եւ քա-րոզեց Տէր Յովհաննէս Քհնյ . Յով-հաննէսեանի, Սուրբ պատարագին

ներկայ էր Թեմիս բարեխնամ Առաջ-ն ո ր դ ՝ Գ ե ր շ . Տ . Ա բ գ ա ր ե պ ս . Յ ո -վակիմեան եւ եկեղեցւոյս հովիւ՝ ՏէրԶարեհ Ա. Քհնյ. Զարգարեան: Պա-տ ա ր ա գ ի չ Տ է ր Յ ո վ հ ա ն ն է ս ք ա -հանան, շնորհակալութիւն յայտնեցԱ ռ ա ջ ն ո ր դ Ս ր բ ա զ ա ն հ օ ր ե ւ Տ է րԶարեհ Ա. Քահանային, իրենց ջերմընդունելութեան համար որ առիթընծայեցին կատարելու ԹորոնթոյիՍ. Ե. Հ. Ա. Եկեղեցւոյ կամարներուներքեւ Սուրբ պատարագը:

Ի ր ք ա ր ո զ ի ն մ է ջ Տ է ր Հ ա յ ր ըդրուագներ պատմեց Գանձասարի1990-ական թուականներուն Ազե-րիի դէմ եղած պայքարներուն եւ իվերջոյ 1993-ին ունեցանք մեծ յաղ-թանակ եւ Գանձասարը մնաց ապա-հ ո վ , շ ն ո ր հ ա կ ա լ ո ւ թ ի ւ ն յ ա յ տ ն ե ցսփիւռքահայութեան ներդրումին ինպաստ Արցախի բարելաւման:

Տէր Յովհաննէս քահանան Սրբա-զան հօր հետ մեկնեցան Մոնթրէալ,հ ո ն ե ւ ս ծ ա ն օ թ ա ն ա լ ո ւ մ ո ն թ ր է ա -լահայութեան:

Գանձասարի հերոս Արժ. Տ.Յովհաննէս Քհնյ. Յովհաննէսեանիայցը Թորոնթօ

Փութին յանձնարարած էՀայաստանի հետ ՀՕՊ համակարգիստեղծման մասին համաձայնագիրստորագրել

Ռ ո ւ ս ի ո յ ն ա խ ա գ ա հ Վ լ ա տ ի մ ի րՓութին յանձնարարած է ստորագ-րել Հայաստանի հետ Կովկասի մէջմիացեալ տարածաշրջանային հա-կաօդային պաշտպանութեան հա-մակարգ ստեղծելու մասին համա-ձայնագիրը, կը հաղորդէ Tert.am-ը՝վ կ ա յ ա կ ո չ ե լ ո վ Թ Ա Ս Ս գ ո ր ծ ա կ ա -լութիւնը:

«Ընդունել Ռուսաստանի Դաշնու-թ ե ա ն ե ւ Հ ա յ ա ս տ ա ն ի Հ ա ն ր ա պ ե -տութեան միջեւ Կովկասեան տա-րածաշրջանի մէջ հաւաքական ան-վ ը տ ա ն գ ո ւ թ ե ա ն հ ա մ ա ր տ ա ր ա -ծաշրջանային հակաօդային պաշտ-պանութեան համակարգ ստեղծելու

վերաբերեալ համաձայնագրի ստո-ր ա գ ր մ ա ն մ ա ս ի ն Ռ Դ կ ա ռ ա վ ա -րութեան առաջարկը» , - ըսուած էհաղորդագրութեան մէջ:

Ն ա խ ա պ է ս Ռ ո ւ ս ի ո յ կ ա ռ ա վ ա -րութիւնը հաւանութիւն տուած էրՀ ա յ ա ս տ ա ն ի հ ե տ հ ա կ ա օ դ ա յ ի նպաշտպանութեան տարածաշրջա-նային միացեալ համակարգի ստեղծ-ման մասին համաձայնագիրին:

Օրերս հաղորդուած է նաեւ, որՄ ո ս կ ո ւ ա ն ե ւ Թ ե հ ր ա ն ը ս տ ո ր ա գ -րած են С-300 ՀՕՊ համակարգերումատակարարման վերաբերեալ հա-մաձայնագիրը:

Editorial écrit en anglais

par Edmond Y. Azadian et

publié dans The Armenian

Mirror-Spectator en date

du 5 novembre 2015

Il est communément admis quel’histoire est écrite par les vainqueurs.Cependant, il incombe aux générationssubséquentes d’historiens de réévaluerl’histoire alors que les années et lessiècles se sont écoulés, et ainsi offrirune présentation objective de l’histoi-re.

Durant la période soviétique, l’his-toire arménienne a été écrite demanière à intégrer et à justifier unecertaine idéologie. Tous les États etdirigeants autoritaires détiennent pré-ventivement la vérité historique. Parconséquent, les historiens sont forcésde travailler avec le carcan d’une cer-taine idéologie. De même, les partiesimpliquées dans le mouvement de libé-ration arménien n’ont pas été à l’abride la tentation, même lorsque vivantdans un monde libre.

L’histoire des partis politiques a leplus souvent été écrite par les histo-riens amateurs glorifiant les activitéspartisanes de leurs prédécesseurs.Développer des légendes sur lesactions d’un parti a certainement pourbut d’enflammer l’imagination de lajeunesse, mais ces légendes ne sontpas un substitut à l’objectivité histo-rique.

En regardant le passé avec uneperspective historique, les Arméniensdoivent se glorifier collectivement desréalisations de chacun des partis, ainsiqu’assumer les échecs ou erreurs deces mêmes partis, ces échecs ayantcomme résultat une nation sans Étatluttant depuis six siècles pour retrou-ver son pouvoir et sa souveraineté.Le parti ADL d’Arménie a pris l’initiati-ve d’organiser un symposium d’unejournée, le 3 novembre, à l’Académienationale des sciences d’Erévan pourréévaluer l’histoire du Parti

Armenagan fondé en 1885, il y adonc 130 ans à Van, premier parti poli-tique pionnier du mouvement de libé-ration nationale. Le parti avait deuxtraits distinctifs qui le séparait desautres partis, fondés après lui. Toutd’abord, il a été formé sur le sol histo-rique de l’Arménie, par conséquent, ilavait le doigt sur le pouls de la popula-tion, et sa souffrance sous la domina-tion ottomane répressive. Son autredistinction était son idéologie utilita-riste, qui servait d’auto-défense auxvictimes des pogromes sporadiques dugouvernement turc.Le parti socialiste Hunchakian, lui, aété fondé à Genève en 1887, et le Partirévolutionnaire arménien à Tbilissi en1890. Ces deux derniers partis ne pou-vaient résister à la tentation de sous-crire aux idéologies socialistes qui pré-valaient à l’époque en Europe et enRussie.

L’idéologie et le modus operandi duParti Armenagan a été testé deux foisau cours d’évènements historiques.Les membres Armenagans de Vanavaient secrètement enrôlé un grandnombre de jeunes et les avaient for-més à la fabrication et l’utilisation desarmes en 1896, lorsque l’armée du sul-

tan a été envoyé pour massacrer lesArméniens de la région de Van. LesArmenagans ont opposé une résistan-ce surprenante, tant et si bien que leconsul britannique est intervenu pournégocier une trêve, au cours de laquel-le les combattants de la liberté ontdéposé leurs armes en échange d’unepromesse du sultan d’obtenir un passa-ge sûr vers la Perse. Ils ont cependantété trahis et l’armée turque leur atendu une embuscade dans la vallée deSaint-Barthélemy, embuscade qui a faitplus de 800 victimes. Cette catas-trophe a brisé les reins du PartiArmenagan.

Pourtant, quand la population deVaspouragan a fait face à un secondpogrome en 1915, les Armenagans onteu assez de membres pour prendre latête de la défense militaire dirigéeArmenak Yegarian, tandis que le com-mandement politique était assumé parla FRA, dirigée par Aram Manookian.Au cours de sa formation, le PartiArmenagan a été inspiré parMegeurditch Khrimian (KhrimianHayrik), Megeurditch Portukalian(rédacteur en chef) et MegeurditchTerlemezian. Les deux premiersn’étaient pas des membres fondateursdu parti, mais ont joué un rôle impor-tant dans l’élaboration de son idéolo-gie. Seul Terlemezian a été directe-ment associé au parti, et a été le chefde file de la première insurrection deVan en 1896.

Le Parti Armenagan était l’un deséléments constitutifs du Parti libéraldémocrate arménien, formé en 1921par la fusion du parti Hunchakianréformé, et le parti constitutionnelRamgavar.

La plupart du temps, les Arméniensont une vue biaisée des partis poli-tiques et offrent leur crédibilité auxéléments conservateurs qui, histori-quement, ont préconisé la docilitéenvers le pouvoir. Mais un œil plusaverti révèle la vérité sur les sacrificesdes activités de ces partis qu’ils ontfaits tout en conservant vivante l’idéede l’indépendance de l’Arménie.

Au cours de l’année du centenairedu génocide arménien, l’ADLd’Arménie a réédité un livre de notreplus célèbre écrivain satirique, YervantOdian, sous le titre de « Les annéesmaudites ». La tragédie monumentalede la nation se révèle à travers lesexpériences personnelles d’un indivi-du. Alors que la plupart des livres deOdian ont incité au rire et à l’humour,l’auteur dégrisé, physiquement et aufiguré, présente un ouvrage imbibé dusang et des larmes de sa nation.

Pour équilibrer cette tragédie, nousavons encore une dette envers Odianqui a publié un autre volume, intitulé« Les parasites de la Révolution ».

Dans ce dernier volume, Odian pré-sente les abus et sacrilèges commispar les soi-disant révolutionnaires, lesactivités des individus et des partis seprésentant comme les sauveurs de lanation arménienne.

L’image totale du mouvement armé-nien de libération, comme en témoignenotre histoire et notre littérature, neserait pas complète sans un livre d’unautre éminent écrivain, Arpiar

Suite à la page 8


S E C T I O N F R A N Ç A I S E

LUNDI 23 NOVEMBRE 2015

Réévaluer l’histoire

Nalbandian dénonce la destructiondes monuments arméniens parl’Azerbaïdjan

Lors de la 38e Assemblée générale de l’UNESCO, le ministre des Affairesétrangères d’Arménie, Edouard Nalbandian, a fermement condamnél’Azerbaïdjan.

Le chef de la diplomatie arménienne a accusé Bakou de se livrer à la dispari-tion des traces de la culture et de la présence arménienne au Nakhitchevan etailleurs. L’Arménie qui avait souvent dénoncé la politique de « génocide cultu-rel » de l’Azerbaïdjan par la destruction des traces culturelles a ainsi rappelé lapolitique destructrice et ouvertement anti-arménienne de Bakou, lors de ce som-met de l’UNESCO. Edouard Nalbandian a également rappelé que l’Arménie arécemment organisé une réunion de l’UNESCO à Erévan en présence des déléga-tions d’une quarantaine de pays. Ainsi, au terme de cette conférence internatio-nale était lue la « déclaration d’Erévan » condamnant la destruction, au MoyenOrient particulièrement, des chefs d’œuvres du patrimoine culturel de l’humani-té. Edouard Nalbandian n’a également pas oublié de rappeler la destructionrécente par les islamistes en Syrie, de l’Eglise arménienne de Deir-el-Zor abritantun ossuaire des martyrs arméniens du génocide de 1915. Le chef de la diplomatiearménienne a aussi rappelé la destruction à Djoulfa au Nakhitchevan parl’Azerbaïdjan, de milliers de khatchkars arméniens, de centaines d’églises armé-niennes, des monastères et des lieux de culte. E. Nalbandian a expliqué que lenom de Nakhitchevan venait de l’arménien et qu’il était dédié à Noé descendantdu mont Ararat après le déluge. Nakhitchevan signifiant que les lieux étaient les« premiers descendus » du mont biblique, les premières terres foulées par Noéétant le Nakhitchevan. Le ministre arménien des Affaires étrangères a salué legeste de l’Iran qui a demandé l’inscription d’un complexe religieux d’églises et demonastères arméniens du 7e siècle, au rang du Patrimoine mondial del’humanité.

« Le Groupe de Minsk de l’OSCE estle meilleur format pour la poursuitedes pourparlers sur le Karabagh », adéclaré l’ambassadrice de Grande-Bretagne nouvellement nommée enArménie, Judith Farnworth, lors d’uneconférence devant des étudiants del’Université pédagogique d’Etat dans lecadre de la Semaine de l’OTAN àErévan.

Selon elle, la question du Karabaghnécessite certainement des discus-sions et des compromis. Le Groupe deMinsk de l’OSCE contribue à la norma-lisation du conflit, mais les parties doi-vent prendre les décisions elles-mêmes.

Le Groupe de Minsk de l’OSCE est lemeilleur format pour les pourparlersdu Karabagh

Judith Farnworth

Réévaluer l’histoire...Suite de la page 7

Arpiarian, qui a écrit un courtroman sous le titre de « GarmeerJamoots » (la dîme rouge), dont lehéros est un prêtre révolutionnaire quirécolte secrètement des fonds pour lacause révolutionnaire. Persécuté parun riche paroissien conservateur, quise joint à la cause révolutionnaire,après avoir connu tous les abus dugouvernement turc, et contribue ainsivolontairement à la « dîme rouge. »

Comme les historiens réunis dansles salles de l’Académie nationale dessciences l’on dit, faire valoir l’histoireobjective du Parti Armenagan est undevoir.

Une nation qui a retrouvé son indé-

pendance et sa souveraineté se doit deréévaluer son histoire avec un contrôleacadémique; nous ne pouvonsconstruire un nouveau statut d’Etatsur des demi-légendes et des demi-hypothèses historiques.

L’histoire du Parti Armenagan estune zone insuffisamment documentéede l’histoire arménienne moderne.

Les autres partis politiques ont uneportée plus étendue et par conséquent,se doivent de réévaluer leur passéavec une rigueur académique qui lespréservera pour la postérité.

Le passé de chaque parti appartientà l’ensemble de la nation arménienne.Nous pouvons nous enorgueillir de nosactions glorieuses et apprendre de noséchecs.

Traduction N.P.


Le jour viendra où le Groupe de Minskchangera de cible, a déclaré le ministrede la Défense Seyran Ohaniand’Arménie.Se référant aux déclarations duGroupe de Minsk de l’OSCE diffusésaprès les violations du cessez-le-feu,qui contiennent presque toujours desappels généraux à s’abstenir de recou-rir à la force, Ohanian a dit qu’un jources déclarations seront mieux ciblées.« Je pense que le jour viendra où lescoprésidents du Groupe de Minskferont une évaluation mieux ciblée desviolations. Nous nous efforçons demaintenir les conditions de paix, etnous avons même à plusieurs repriseseffectué des travaux sur l’élaborationde mécanismes pour créer le climat deconfiance unilatéral. Nous menons desenquêtes unilatérales, mais nous espé-

rons que le jour viendra où des méca-nismes de confiance seront mis del’avant grâce au dialogue et à desarrangements mutuels, » a déclaré leministre.

L’Arménie demande à l’UNESCOla création d’un mécanismed’évaluation des manuels scolaires

Au cours de la 38e session de laConférence générale de l’UNESCO, quia débuté à Paris, le ministre desAffaires étrangères d’Arménie,Edouard Nalbandian, a déclaré quel’Arménie invitait l’Organisation desNations Unies pour l’éducation, lascience et la culture (UNESCO) à créerau sein de ses programmes éducatifsun mécanisme de supervision. « LaDéclaration universelle des droits del’homme et de la Convention del’UNESCO contre la discriminationdans l’éducation stipule que l’éducationdoit favoriser la compréhension, latolérance et l’amitié entre toutes lesnations, les groupes raciaux ou reli-gieux.

Prenant en considération le rôle unique de l’UNESCO dans le domaine del’éducation, nous demandons à l’Organisation de créer au sein de ses pro-grammes éducatifs un mécanisme d’aperçu qui examinera et évaluera lesmanuels scolaires des Etats membres, en particulier en histoire et sciencessociales, mettant une attention particulière sur l’exclusion de l’intolérance et dela xénophobie. L’Azerbaïdjan tente de fausser et de modifier des siècles de patri-moine arménien, de culture et d’histoire. Dans ce pays, la réécriture de sa proprehistoire se poursuit au moyen du détournement ou de l’anéantissement destraces d’autres cultures sur son territoire, ou même plus, par la privatisation dupatrimoine culturel des nations voisines. Un pays qui est apparu sur la carte poli-tique du monde il y a moins de cent ans a des revendications culturelles enversun pays et un peuple ayant une histoire de plusieurs millénaires depuisl’antiquité. »

« En tant que membre de la famille de l’UNESCO, nous nous sommes engagésà développer un système éducatif plus inclusif, proscrire toute forme de discri-mination, promouvoir l’égalité des chances pour tous dans l’éducation. À cetégard, je voudrais souligner l’importance de ne laisser personne en dehors desprogrammes éducatifs et des projets de l’UNESCO, y compris ceux qui viventdans des territoires au statut politique indéterminé en attendant un règlementdans les processus de négociation. L’UNESCO doit assurer l’inclusion de sespropres efforts sans distinction des considérations politiques, économiques,sociales ou autres, » a noté le ministre des Affaires étrangères arménien.

Seyran Ohanian

Pour la première fois un mémorialdédié à Gomidas a été érigé sur l’îleVassilievski, à Saint-Pétersbourg, le 6novembre dernier.

« L’initiative d’ériger à Saint-Pétersbourg un monument dédié aucompositeur Gomitas appartient à laville d’Erévan avec le soutien del’administration de la Région de Saint-Pétersbourg, » Le Gouverneur deSaint-Pétersbourg Georgy Poltavchen-ko et le maire d’Erévan Daron Mar-

karian ont assisté à la cérémonied’inauguration solennelle du monu-ment.

La communauté arménienne résidesur l’île Vassilievski depuis l’époque dela fondation de la ville. La statue degranite de 3 mètres du compositeur aété placée dans « Kamskiy », non loinde la rivière Smolenka.

Des monuments dédiés à Gomidasont également été érigés à Detroit,Paris, Québec, etc.

Festival international Gomitas àErévan dès 2016

A partir de 2016, Le Festival Gomitas d’Erévan deviendra un Festival interna-tional, a annoncé la ministre de la Culture d’Arménie Hasmik Poghosyan devantle Parlement.

Parallèlement au festival, il est prévu de tenir également une conférencescientifique internationale, ainsi que de publier des recherches sur les œuvres etle patrimoine du compositeur.

« Ce festival deviendra traditionnel. Je vais certainement le transformer enl’un des évènements les plus importants dans la vie culturelle arménienne, » adéclaré Poghosyan.

Le Groupe de Minsk pourraitmieux cibler ses propos

Saint-Pétersbourg inaugure unmonument dédié à Gomidas

By Edmond Y. Azadian

Two nations have been the perpe-trators of the two largest genocides inthe 20th century — Turkey andGermany. There is much affinitybetween these two nations. In annihi-lating their minorities, they only out-did one other. During World War Ithese two nations were allies andrecent historical research hasunearthed German culpability indirecting and monitoring the ArmenianGenocide in the Ottoman Empire.

During World War II, Turkey wassecretly assisting the German wareffort, until the Allies emerged as vic-tors. Thus in a last-ditch effort,Turkey’s leaders were able to save thecountry from disintegration by declar-ing a nominal war against the crum-bling Reich.

Today, a new alliance is beingforged between these two old allies.Germany is a NATO member. It is alsoa member of the European Union(EU), if not its driving engine. Most EUmembers have differing views withregard to President Erdogan ofTurkey. The common thread of theirapproach to Turkey has been tostonewall that country’s accession tothe EU. Germany and ChancellorAngela Merkel always advocated a“healthy distance” from Europe forTurkey. Germany’s position was tooffer a special status for Turkey inEurope, but never full membership.

But recent political developmentsseem to have changed this policy.President Erdogan played the role ofthe Sorcerer’s Apprentice by triggeringa chain of events which he could notcontrol; a civil war by his instigationcollapsed his domestic policy and hisforeign policy got stuck in the Syrianquagmire.

Although Chancellor Merkel isembracing Erdogan and Turkey withall their burning issues, she could havebeen better served to opt for a moreprudent policy, had she heeded thewarnings of one of the major Germanpapers. Indeed, in a long article, DerSpiegel, analyzing the situation inTurkey, wrote, “Recep Tayyip Erdogan— a devout Muslim, gifted populist,modernizer and father of the country’seconomic miracle — is in danger ofbecoming an autocrat, one who isdragging his own nation into civil warand stoking external conflicts. First,he wanted to overthrow the Syrian dic-tator Bashar Assad, and then heignored the Islamic State (IS) for along time. And now, he’s been fightingthe Kurds, the West’s only partner inthe battle against the Islamic extrem-ists. Erdogan is reinstating old battle-fronts and stirring mistrust and nation-alism. He is imprisoning journalistsand critics. And his soldiers are cor-doning off and firing on entire Kurdishcities …. [Turkey] is a country at riskof falling into collective insanity, dri-

ven there by fanaticism, excessivenationalism and bizarre conspiracytheories.”

At the beginning of the 21st century,Erdogan has resorted once again tothe practice of ethnic cleansing, whichhis country experienced in the 1930sunder Ataturk and later under the dic-tator Kenan Evran, following the mili-tary coup of 1980. Martial Law hasbeen declared in the Cizre region, for-eign journalists are banned while theTurkish army conducts indiscriminatebombing of Kurdish villages. In view ofall these atrocities, Chancellor Merkelhas rushed to Turkey, overturning hertraditional policy of keeping awayTurks in Europe and promising expe-dited dialogue with the Erdoganadministration for Turkey’s admissionto the EU.

Erdogan’s goal in resorting to hisviolent policy was to intimidate Kurdsat home to assure absolute majority inthe parliament in the November 1 elec-tion and to deflect the potential for thecreation of a Kurdish enclave alongTurkey’s borders.

The influx of Syrian refugees intoTurkey was Erdogan’s own doing byinstigating the war in Syria. Thoserefugees did not decide on their ownto abandon their native land to seek ahaven in Turkey. Erdogan himself dis-placed them, replacing them withTurkic extremists recruited fromTurkmenistan and Xingjian Provinceof China (Uighurs) to fan the flames ofhis Ottoman dreams. Then the forcefulRussian offensive in Syria dashedErdogan’s plans, giving an additionalexcuse for him to cry wolf inGermany. After Erdogan’s visit, AngelaMerkel flew to Ankara to rewardTurkey for its crimes.

Erdogan encouraged these Syrianrefugees to flood Europe, which wasill prepared to receive and to resettlethem. Two million Syrian refugeeshave flooded Turkey, costing $7 billionin humanitarian aid. Logic would havedictated punishing Erdogan for creat-ing this humanitarian disaster, yet poli-tics are not based on that kind of logic.In addition to encouraging Turkey inits dream to enter Europe, ChancellorMerkel has pledged to help Turkeywith $3.4 billion in aid to compensateit for receiving and handling therefugee problem.

The online journal Strategic CultureFoundation writes in its October 22,2015 issue, “Merkel’s suggestion is thatTurkey’s integration into the EU canbe sped up, using refugee managementas a bargaining chip. ‘How can weorganize the accession process moredynamically,’ she posed at a press con-ference in Istanbul. ‘Germany is readyto open Chapter 17 this year and tomake preparations for chapters 23 and24.’”

The Greeks have demonstrated acowardly duplicity in front of Turkey’sassertive thrust into Europe, by

Cont’d on page 10


E N G L I S H S E C T I O N

MONDAY NOVEMBER 23, 2015

Germany Bails Out Turkey

Armenia President: Ally relationsbetween Armenia and Russia aredeveloping dynamically

The ally relations between Armenia and Russia are developing dynamically,President of Armenia Serzh Sargsyan said today at the meeting with the RussianFM Sergey Lavrov.

A the outset of the meeting, the President said that the aforementioned devel-opment of relations is due to periodical reciprocal visits at different levels, in theframework of which the meeting of the Armenian and Russian presidents tookplace in Yerevan and Moscow this year. According to the President, the commu-nication between the countries’ legislative and executive authorities has a regu-lar nature. In this framework, Sargsyan mentioned the intergovernmental andinterpaliamentary committee sessions, the 4th Armenian-Russian InterregionalConference, etc.

According to the President, all these meetings and events were mutually use-ful and fruitful.

The interlocutors agreed that the cooperation in economic, military andhumanitarian areas is developing between Armenia and Russia. Serzh Sargsyanhighly appreciated Russia’s role in Karabakh issue settlement process, as well asin establishing security and stability in the region.

Mr Lavrov also expressed satisfaction with the progress and dynamicallydeveloping relations as a result of the Armenian-Russian bilateral cooperation inthe framework of the integration processes. According to him, Armenia’s fullmembership to the EEU will certainly have its positive impact on the economicrelations in terms of their further deepening and development.

Referring to the negotiation process of the Karabakh issue, the FM SergeyLavrov once again stressed that the issue has no alternative besides peacefulsolution.

During the meeting, the interlocutors also exchanged ideas on the currentinternational issues and challenges.

Armenia is a wonderful countrythat is achieving great things, the U.S.Ambassador to Armenia Richard Millsstated in his speech at the meeting withthe representatives of the AmericanChamber of Commerce in Armenia(AmCham) today.

“I have seen many positive changessince I first started working on Armenianissues in the 1990s, changes that havebenefitted the Armenian people. Butmore needs to be done. I believe the fourpriorities I’ve identified will help the U.S.Government and people provide thepeople and government of Armenia withthe tools and resources it needs to findArmenian solutions to the challenges itfaces. We at the Embassy will be work-ing to increase our bilateral businessand trade ties,” the Ambassador said.

“We will be helping Armenians fightcorruption. We will be partnering withArmenia to strengthen its democraticinstitutions and civil society. I promise amore robust engagement to explain thebroad range of U.S. foreign policy goals.I invite you to judge the success of my

ambassadorship by how strongly andfaithfully we cleave to these goals,”Richard Mills concluded.

US Ambassador: Armenia is a wonderfulcountry that is achieving great things

Ambassador Richard Mills

Germany bails...Cont’d from page 9

grandstanding first and chickening outlater; once again Cypriot ForeignMinister Ionnis Kasoulides hasannounced to the Associated Press:“Cyprus will not consent to lettingTurkey restart stalled negotiations tojoin the European Union becauseAnkara has not done enough to helpongoing talks to reunify ethnically splitcountry.” But on the other hand,Cyprus’ permanent representative tothe EU, Kornelios Korneliou has statedon government radio that the Cypriotadministration could agree to EU talkson its economy and monetary policy.

Germany is once again in its tradi-tional role of rescuing Turkey.Merkel’s blanket bailout to Erdogancan demonstrate how ugly politics canget.

Should Germany go ahead with itsreversal of policy Europe has toembrace Turkey at its own peril.

While politics are being played on agrander scale, two Armenian issueshave already become the casualties ofthose policies. The first one is theBundestag resolution on the ArmenianGenocide. It is true that the Germanpresident, Joachim Gauck andBundestag President Norbert Lammerthave given speeches during the courseof the centennial year, and they havedefined the massacres as genocidewithout mincing words, however,those speeches do not amount to anofficial resolution.

The German paper Der Spiegel, onOctober 17, commented on the issuethat the German government is goingout of its way to win over Turkey. Thereport says that the approval of theArmenian resolution that was so hotlydebated this April in the Parliamentwill be postponed. It claims that thegoverning Christian Democratic Union(CDU), Christian Social Union (SCU)and Social Democratic Party (SDP)have “quietly” agreed to delay thepending final reading of the bill for as

long as possible. Ironically, the onlygroup supporting the resolution is theGreen party, whose leader, CemOzdemir, an ethnic Turk, has criticizedthe other parties by stating: “The coali-tion is stalling but the clock is runningout for the commemorative year,which is quickly coming to an end.”

Why is Merkel so anxious toembrace Turkey, Der Spiegel asks?“The German government needsTurkey in tackling the refugee crisis.Turkey is important right now — themost important transit country forrefugees from the Middle East whohope to reach Europe and especiallyGermany.”

Whereas the refugee problem is atemporary issue, Merkel’s politicalexpediency will result in sealingEurope’s destiny permanently with aTurkish banner.

The other casualty was of coursethe outrageous ruling of the EuropeanCourt of Human Rights on the case pit-ting Dogu Perinçek versusSwitzerland, which saw that the racistTurkish politician was let off the hookfor his denial of the ArmenianGenocide.

Much has been written about theissue, trying to salvage some positiveelements in the ruling. The matter ofthe fact is that the verdict was clearlya political decision more than a legaljudgment. To justify that decision,politically motivated legal experts cansplit hairs to demonstrate that thedenial of the Jewish Holocaust can becriminalized in Europe but not thedenial of the Armenian Genocide.

We can remember the case of a UNresolution in 1975 defining Zionism asa form of racism. Israel and its lobby-ists fought for years and through USmuscle, the resolution was overturnedin 1991. That is how politics can shapethe legality of these kinds of cases.

As we can see, Turkey is marchingtriumphantly through its disastrousbehavior with German crutches. Wecan only wish to God to helpArmenians and the Kurds.


Russia FM: We support Yerevan’scommitment to peaceful settlementof Karabakh conflict

We support Yerevan’s commitment to the exclusively peaceful settlement ofthe Karabakh conflict, Russia’s FM Sergey Lavrov stated at a joint press-confer-ence with his Armenian counterpart in Yerevan.

Mr Lavrov expressed conviction that the parties must proceed with theattempts aimed at drawing out mutually beneficial consensual grounds. Hestressed that as an OSCE Minsk Group Co-Chair and participant of the Troika,Russia will continue to actively take part in the achievement of a positive result.

For his part, Mr Nalbandian stressed that official Yerevan highly appreciatesthe efforts of the Russian side and the OSCE Minsk Group Co-Chairs in the issueof the exclusively peaceful settlement of the Karabakh conflict, and will continueworking with the same spirit.

Russian Foreign Minister SergeyLavrov added his voice on Monday toU.S. criticism of Council Europe law-makers who approved last week adraft resolution that essentiallyendorses Azerbaijan’s position on theNagorno-Karabakh conflict, “Asbarez”reports.

Visiting Yerevan, Lavrov said thatattempts by the Council of Europe’sParliamentary Assembly (PACE) tointervene in the unresolved conflictwith such documents only “harm”international peace efforts spearhead-ed by Russia, the United States andFrance.

“We — Russia, the United Statesand France — are firmly againstattempts to take this subject to otherinternational platforms that do notdeal with the conflict’s settlement,instead of a consistent, businesslikeand patient dialogue on the Nagorno-Karabakh settlement. At least, nobodyhas given them such a task on behalfof the international community,” hesaid after talks with his Armeniancounterpart Edward Nalbandian.

Lavrov emphasized that onlyRussia, the U.S. and France have aninternational mandate to mediate inthe Armenian-Azerbaijani disputewithin the framework of the OSCEMinsk Group co-chaired by them. “Anydrastic, radical actions, whoever takesthem, only harm this cause and thework of the co-chairs,” he toldreporters.

The Russian minister was comment-ing on a controversial draft resolutionthat was approved by the PACE’sPolitical Affairs Committee lastWednesday. The resolution drawn upby Robert Walter, a pro-Azerbaijani

former British parliamentarian,demands Armenian withdrawal fromKarabakh and the territory’s return toAzerbaijani rule. It says that the threemediating powers should “considerreviewing” their peace efforts accord-ingly.

James Warlick, the Minsk Group’sU.S. co-chair, criticized the PACEpanel on Friday, saying that theStrasbourg-based body should “con-sult” with the mediators before weigh-ing in on the Karabakh conflict. TheAzerbaijani Foreign Ministry angrilyrejected the criticism.

Nalbandian reaffirmed Armenia’sstrong condemnation of the proposedPACE document and accused Walterof working for Azerbaijan. “A personwho was for many years a member ofa pro-Azerbaijani group in the Britishparliament and who is financed,according to British press reports,from Baku, could not have had animpartial position,” he charged at ajoint news conference with Lavrov.

The Karabakh issue was apparentlyhigh on the agenda of Lavrov’s latestvisit to Armenia, which also involvedtalks with President Serzh Sarkisian.Sarkisian was quoted by his pressoffice as praising Russia’s role in theKarabakh peace process.

A statement by the office gave nodetails of their discussion on the issue.It was not clear whether the two menreached any understandings on themediators’ efforts to organize a meet-ing of Sarkisian and his Azerbaijanicounterpart Ilham Aliyev next month.The mediators hope that the summitwill help to revive the stalled peaceprocess and defuse increased tensionson Armenian-Azerbaijani frontlines.

Russia Rejects PACE ReportOn Karabakh

Sergey Lavrov and Edward Nalbandian

Armenia MOD: PACE committeedecision is unacceptable

The Minister of Defense of Armenia, Seyran Ohanyan, deemed unacceptablethe decision by the Parliamentary Assembly of the Council of Europe (PACE)Committee on Political Affairs and Democracy, which has approved an anti-Ar-menian report, entitled “Escalation of Violence in Nagorno-Karabakh and OtherOccupied Territories of Azerbaijan,” by Robert Walter (United Kingdom, EC).

“We all will work together to achieve the objectives outlined by our militaryand political leadership, [and] to the benefit of the people of the Nagorno-Karabakh Republic,” Ohanyan stressed speaking to reporters. “All other views,which could lead to unilateral decisions, or impose unilateral actions, are unac-ceptable to us. We believe that the [Karabakh] conflict can be resolved with apeaceful political method, through dialogue, and in a climate of trust.”

The Armenian defense minister added that this conflict shall be settled withthe assistance of the international community.

Serj Tankian’s Guitar Auctioned off for $27,000World known singer Serj Tankian’s guitar which he played during System of a

Down‘s tour Wake Up the Souls was auctioned with 27 thousand USD. SerjTankian posted on his Facebook page: “Amazing News!!

The one of a kind custom Wake Up The Souls guitar I played on the tour,signed by all band members got auctioned off for $27,000 in support of the non -profit Orran children’s charity.” System of a Down rock band helps Vanadzor’schildren and elderly people in need. The members of the band donated part ofthe money collected from the sale of T shirts with SOAD inscription to “Orran”charitable non governmental organization which assisted more than 200 childrenand 100 elderly people in need.

The pictures on the T shirts commemorate the 100th anniversary of theArmenian Genocide. The band collected about 4500 USD for “Orran”.

ԱԿՕՍ շաբաթաթերթի 15 Մայիս2015-ի հայերէն բաժնին մէջ կար-դացի թէ Զահրատի 91-րդ տարե-դարձը –յետ մահու- կը նշուի թրքե-րէն հրատարակութեամբ մը: Սիրունմիջոցառում մը: Շատ բնական է, որայս լուրը յիշեցնէր ինծի Զահրատինհետ անցեալին ունեցած իմ ընկե-րութիւնը եւ գործակցութիւնը:

Ս կ զ բ ն ա կ ա ն շ ր ջ ա ն ի ն ի ր հ ե տկամ իր մասին խօսելու ատեն չէինքգործածեր Զահրատ անունը. ան պար-զապէս Զարէհ (Եալտըզճեան) էր:

Ի ն ք ի ն ձ մ է չ ո ր ս տ ա ր ի ա ւ ե լ իփոքր էր . ուստի վարժարանի մէջընկերութիւն մը խնդրոյ առարկայչէր կրնար ըլլալ:

Մ խ ի թ ա ր ե ա ն վ ա ր ժ ա ր ա ն ի մ ե րատենուան նշանաւոր վարդապետ-ներէն Հայր Սարգիս վրդ. Բարոյեանտ ե ղ ե կ ա ն ա լ ո վ յ ո յ ն ե ր ո ւ « Զ օ ղ ր ա -ֆ ի օ ն Լ ի ս է է շ ր ջ ա ն ա ւ ա ր տ ն ե ր ո ւմիութիւն» անուամբ միութեան մա-սին, գաղափարը ունեցեր էր անոնցօրինակով կեանքի կոչել Մխիթար-ե ա ն վ ա ր ժ ա ր ա ն է շ ր ջ ա ն ա ւ ա ր տ -ներու միութիւն մը.

Ի ր ն ա խ ա ձ ե ռ ն ո ւ թ ե ա մ բ է ր , ո ր1945 տարուան մէջ օր մը, խումբ մըհին շրջանաւարտ հաւաքուեցանքնախապատրաստական խորհրդակ-ցութեան մը համար:

Զ օ ղ ր ա ֆ ի օ ն - ի ա ն ո ւ ն ո վ մ ի ո ւ -թիւնը նորութիւն մըն էր Թուրքիոյպ ա տ մ ո ւ թ ե ա ն մ է ջ : ( Թ է ե ւ ա ւ ե լ իվերջ պիտի սորվէինք, որ 1915-էնառաջ ալ նման շարժում մը եղած էրԻ ս թ ա ն պ ո ւ լ ի կ ա մ Ի զ մ ի ր ի մ է ջ ,սակայն այդ անիծեալ թուականէնվերջ փոքրամասնական յոյն, հրեայեւ հայ համայնքները քաշուեր ենի ր ե ն ց պ ա տ ե ա ն ն ե ր ո ւ ն մ է ջ ե ւ ե ւսասաներ են: Ուրեմն վերազարթ-նումի համարձակ նոր փորձ մըն էրյունական այս Լիսէի շրջանաւար-տից միութիւնը, որ քաջալերութիւնկու տար մեզ):

Ա ռ ա ջ ի ն ժ ո ղ ո վ ի ն , հ ա ր կ ա ւ թ էմիշտ Մխիթարեան վարդապետնե-րու հրաւէրով մէկտեղուեցանք մօտտասը շրջանաւարտներ, ընդ որսնաեւ ես: Ժողովին երիցագոյն ան-դամն էր իրաւագէտ Կարպիս Եր-կանեան (աւելի վերջ Էրսան). Իսկա մ է ն է ն ա ւ ե լ ի ե ռ ա ն դ ո ւ ն ը ՝ Թ օ կ օԱճէմեան: Վերջին տարուան շրջա-նաւարտներու ներկայացուցիչ Զա-րեհ Եալտըզճեանին յանձնուեցաւատենագրութեան պարտականու-թիւնը.

Ժողովի որոշումով ընտրուեցաւնախաձեռնարկ մարմին մը, որունանունով եւ Կարպիս Երկանեանիգլխաւորութեամբ կարգ մը շրջա-նաւարտներու ցանկը ներկայացուե-

ցաւ Իսթանպուլի Կուսակալութեան:Վաւերացումը չուշացաւ եւ ծնունդառաւ «Մխիթարեան ՎարժարանէՇ ր ջ ա ն ա ւ ա ր տ ն ե ր ո ւ Մ ի ո ւ թ ի ւ ն ը ,1 9 4 5 - ի ն : Ց ա ն կ ի ն ա ն դ ա մ ն ե ր ը ,ո ւ ր ե մ ն ն ա ե ւ ե ս ՝ դ ա ր ձ ա ն ք հ ի մ -նադիրներ եւ առաջին վարչութեանանդամներ:

Սկզբնական կազմի ամէնէն աւե-լի եռանդունը Թօկօ Աճէմեան ըլլա-լով հանդերձ չկրցաւ պաշտօնապէսա ն դ ա մ դ ա ռ ն ա լ , ք ա ն ի ո ր Լ ի ս է իվերջին դասարանը չէր կարդացածե ւ շ ր ջ ա ն ա ւ ա ր տ ի հ ա ն գ ա մ ա ն քչունէր: Իր կարգադրութեամբ զինքըփ ո խ ա ր ի ն ե ց ի ր փ ո ք ր ե ղ բ ա յ ր ը ՝Ն ո կ ի Ա ճ է մ ե ա ն ը : Ս ա կ ա յ ն բ ո լ ո րը ն կ ե ր ն ե ր ս ա յ ս հ ա ր ց ո վ ա ն հ ա ն -գ ը ս տ ո ւ թ ի ւ ն մ ը ո ւ ն է ի ն ք : Ո ւ ս տ իորոշեցինք միութեան մայր կանո-նագրութեան մէջ կատարել փոփո-խութիւններ. անունն ալ փոխուելովեղաւ «Մխիթարեան Սանուց Միու-թիւն»: Այս նոր կանոնագրութեանշնորհիւ ոչ շրջանաւարտ մխիթար-եանցիներ եւս կրցան անդամագըր-ւիլ եւ անդամներու թիւը քառապա-տիկ աւելցաւ:

Յետ պատերազմեան շրջանի այսառաջին հայկական միութիւնը մեծխ ա ն դ ա վ ա ռ ո ւ թ ի ւ ն ս տ ե ղ ծ ե ց հ ա -մայնքի մօտ: Մխիթարեան վարդա-պետներու արտօնութեամբ (բայցառանց քաղաքապետութեան դիմե-լու արտօնութեան համար). անսո-վ ո ր ա ր ա գ ո ւ թ ե ա մ բ մ ը շ ի ն ե ց ի ն քնոր միութեան երկյարկանի շէնքը,ճարտարապետութեամբ Արթօ Խա-չատուրեանի եւ իբր ճարտարագէտ

իմ գործակցութեամբ: Շէնքին վերիյարկը վերածուեցաւ հաւաքատեղիիմը, որուն – տարի մը վերջ – կցուե-ցաւ կանոնաւոր բեմ մը: Երկու յար-կերը ներքուստ միացած էին նեղսանդուխով մը:

Թէեւ շէնքին անունը Մխիթար-եան Սանուց Միութեան սրահ ըլլա-լով կը յիշուէր, բայց նկատելով որհայ համայնքը նախապէս չէր ունե-ց ա ծ ի ւ ր ա յ ա տ ո ւ կ ն մ ա ն ս ր ա հ ե ւհաւաքատեղի մը, դարձաւ հայ հա-սարակութեան ամէն կարգի ժողո-վասրահ, թատերական եւ երաժըշ-տ ա կ ա ն հ ա ն դ ի ս ա վ ա յ ր : Ո ւ ղ ղ ա կ իհ ա յ կ ա կ ա ն ա կ ո ւ մ բ մ ը , ո ւ ր տ ե ղ իունեցած հայ հաւաքոյթներու հան-դէպ մեծ հետաքրքրութիւն ցոյց կուտ ա յ ի ն հ ա յ թ ե ր թ ե ր ը ՝ Ժ ա մ ա ն ա կ ,Մարմարա եւ Նոր Ջուր:

Ա ր թ օ Խ ա չ ա տ ո ւ ր ե ա ն ի կ ո ղ ք ի նԶահրատ եւ Ռ. Հատտէճեան իրենցշ ո ւ ր ջ հ ա ւ ա ք ե ց ի ն ե ր ի տ ա ս ա ր դարուեստասէրներու հոյլ մը, որոնքդարձան քոյր եւ եղբայրներ: Մանա-ւանդ թատերական խաղերու հան-դէպ, խանդավառ առաջնորդի դերկատարեց Ռ. Հատտէճեան, որ հան-դիսատեսները կը վարժեցնէր դա-սական նիւթերու . կերպով մը ժո-ղովուրդի զաւակները, երիտասարդկ ա մ տ ա ր ի ք ո տ , կ ը մ շ ա կ ո ւ է ի նգ ե ղ ա ր ո ւ ե ս տ ա կ ա ն ճ ա շ ա կ ո վ ե ւիրենց տարիներէ ի վեր վարժուածլոկ «վոտվիլ»ներէ եւ խնդուք բերողխաղերէ անդին կը վայելէին իրա-կ ա ն ա ր ո ւ ե ս տ ի հ մ ա յ ք ը : Ռ . Հ . Կ ըգ տ ն է ր խ ա ղ ե ր , ո ր ո ն ք հ ա ն դ ի ս ա -կաններու ճաշակին ուղղութիւն կուտային: Այդ ուղղութեամբ երբեմն կըթարգմանէր օտար լեզուով խաղերկ ա մ ի ն ք կ ը հ ե ղ ի ն ա կ է ր , զ ա ր մ ա -նալի եւ գովելի արագութեամբ, բայցառանց պարծանքի: Ես որպէս Մխի-թարեան Սանուց Միութեան վարչա-կ ա ն կ ա մ շ ր ջ ա ն մ ը ն ա լ ա տ ե ն ա -պետ, կը հետեւէի անոր լուռ գործու-ն է ո ւ թ ե ա ն ա ռ ա ն ց ո ր ե ւ է կ ե ր պ ո վմիջամուխ ըլլալու: Միութեան կող-մէ որպէս գործակից եւ հսկիչ ան-դամ, կար Արթօ Խաչատուրեանը:

Ատեն մը վերջ ես ստիպուեցայհեռու մնալ միութենական գործու-նէութենէ: Ճարտարապետներ՝ Ար-թ օ Խ ա չ ա տ ո ւ ր ե ա ն ե ւ Ն ո ւ պ ա րԱ ճ է մ ե ա ն , ի ր ե ն ց օ գ տ ա կ ա ր ե ւպատուաբեր ատենապետութեանտարիները բոլորեցին հերթով:

Ս ա ն ո ւ ց Մ ի ո ւ թ ե ա ն ի մ շ ր ջ ա ն իվարչական անդամները առ հասա-րակ գործի տէր մարդիկ էին. ուստիվարչութեան ժողովները ընթրիքէվերջ կ’ըլլային: Եղանակը ամառ էր,ե ր բ ե ս ե ւ Զ ա ր ե հ Ե ա լ տ ը զ ճ ե ա նզ ի ր ա ր գ տ ա ն ք , ո ր պ է ս ն ո յ ն վ ա ր -չ ո ւ թ ե ա ն ա ն դ ա մ ն ե ր : Ե ր կ ո ւ ք ս ա լԳընալը Կղզիցի, ժողովներէ վերջս տ ի պ ո ւ ա ծ կ ’ ը լ լ ա յ ի ն ք ա ռ ն ե լ օ ր -ւան վերջին շոգենաւը: Տաք եւ յոգ-

նեցուցիչ ժամերէ ետք հաճելի էրծովային ճամբորդութիւնը : Շոգե-նաւուն բացօդեայ նստարաններունվ ր ա յ , մ ե ր կ ո ւ ր ծ ք ը կ ո ւ տ ա յ ի ն քծովուն: Կարծես թէ մեր խօսքը կ’ըլ-լ ա ր օ ր ո ւ ա ն հ ա շ ո ւ ե փ ա կ ը : Վ ա ր -ժըուած էինք ետեւի նստարաննե-րուն վրայ եւ լո յսէն հեռու տեղ մընստիլ ու շաղակրատել:

Երեկո յ մը սակայն , զիս առաջ-նորդեց ճիշդ լոյսին տակ գտնուողնստարանին: Շապիկին վերի գրպա-նէն չորսի ծալլուած թուղթ մը հա-նեց Զարէհ եւ բանալէ վերջ ծալքե-րը, ինծի տուաւ եւ ուզեց որ կարդամ:

Յանգաւոր գրուած երկու տունովոտանաւոր մը, որուն ոճը որոշապէսառինքնող բան մը ունէր : Առ հա-սարակ երիտասարդէ մը սպասուածգ ր ե լ ա կ ե ր պ մ ը չ է ր : Հ ա ր ց ո ւ ց թ էհ ա ւ ն ե ց ա ՞ յ : Ա ն կ ե ղ ծ օ ր է ն դ ժ ո ւ ա -րացայ պատասխանելու: Խնդրեցիոր առիթ տայ վերստին կարդալու,որմէ վերջ անկեղծ համոզումով ըսիթ է տ ա ր բ ե ր ո ճ մ ը ն է , ս ա կ ա յ նա ղ ո ւ ո ր է : Մ ի ն չ ա յ դ Զ ա ր է հ ն կ ա -տ ե լ ո վ ի մ պ ա տ ա ս խ ա ն ի ս ո ւ շ ա -ցումը, օգնեց ինծի ու ըսաւ թէ ՀայրԳրիգորիս վրդ. հաւնած՝ եւ յանձնա-րարած էր որ թերթին ղրկեմ: Միայներկրորդ անգամ կարդալէս վերջ անդ-րադարձայ, որ ստորագրութիւնը ոչթէ Զարէհ, այլ Զահրատ էր:

Ահա թէ ծնունդ առած էր ԶԱՀ-ՐԱՏ ինքնատիպ երեւոյթը:

Զ ա հ ր ա տ զ ո ւ ա ր թ ա խ օ ս ե ւ կ ա -տ ա կ ա խ օ ս չ է ր . ի ս կ շ ա տ ա խ օ ս ՝բնա’ւ: Իր բանաստեղծական իւրա-յատուկ ոճով գրականութիւնը ան-կ ը ր կ ն ե լ ի է ր : Մ ի ն չ ա յ դ թ ա ք ո ւ նմ ն ա ց ա ծ ա ն բ ա ց ա տ ր ե լ ի կ ա ր ո -ղութիւն մը, որ յանկարծ կը պոռթ-կ ա ր ե ւ կ ը ժ ա յ թ ք է ր ի մ ա ս տ ա լ ի ,կ ա տ ա կ ի ո ճ ո վ բ ա յ ց խ ո ր փ ի լ ի -ս ո փ ա յ ո ւ թ ե ա մ բ ա ռ լ ի : Ո ճ մ ը , ո րուշադրութիւնը պիտի գրաւէր նաեւօտարներու եւ պիտի թարգմանուէրք ս ա ն է ա ւ ե լ ի լ ե զ ո ւ ն ե ր ո ւ : Պ ա տ ի ւպիտի բերէր նաեւ հայութեան: Ան-կեղծ եւ վստահելի ընկեր մըն էր :Միշտ կարօտով պիտի յիշեմ զինքը:

Բախտաւորութիւն էր, որ ունե-ցաւ Անայիսի նման կեանքի ընկե-րուհի մը, որ գիտցաւ ոչ միայն սիրելզայն, այ լ նաեւ մտնել անոր հոգե-կան աշխարհէն ներս , լաւագոյնսճանչնալ անոր ներաշխարհը: Վստահե մ թ է ո ւ ն ե ց ա ծ է պ ա հ ե ր , ո ւ ր չ էկրցած բացատրել անոր ինքնայա-տուկ իմացականութեան արդիւն-քով կրած հոգեկան ալեկոծութիւնները:

Բ ա յ ց ի ր ս է ր ը յ ա ղ թ ա հ ա ր ա ծ էմիշտ, ոչինչ կորսնցնելով իր քնքշու-թենէն:

Լո յսերու մէջ պառկի Զահրատ,որ յետ մահու իսկ երջանիկ ժպիտպիտի բերէ բոլոր ընթերցողներուն:

ԱրԱյ ԿԱրմիրեԱնՄոնթրէալ, 27 Յուլիս 2015


Xafrat

Յիշելով Զահրատը

Խմբավար Սմբատեանի մոգական ճպոտը՝ Պոստընի մէջՇ ա բ ա թ , 3 1 Հ ո կ տ ե մ բ ե ր ի ն , Պ ո ս տ ը ն ի Ն ի ւ

Ինկլընտ երաժշտանոցի «Ճորտըն Հոլ» սրահինմէջ ելո յթ մը ունեցաւ Հայաստանի պետականերիտասարդական նուագախումբի գեղարուես-տական խմբավար Սէրկէյ Սմբատեան՝ Հարա-ւային Գորէայի սենեկային նուագախումբի հետ:Իբրեւ հիւր խմբավար, ան ելոյթներու շարք մը կըկատարէ սենեկային նուագախումբին հետ, որ կընշէ իր յիսնամեակը: Յայտագրի մէջ ներառնուածէին բազմաթիւ գործեր, յատկապէս Ֆէլիսք Մէն-տըլսոնի տասներորդ համանուագը՝ լարագայիննուագարաններու համար եւ արժանթինցի յօրի-նող Ասթոր Փիազոլայի «Պուէնոս Այրէսի չորսեղանակները»:

Սէրկէյ Սմբատեան հմտօրէն վարեց նուագա-խումբը, որուն կ’ընկերանային ջութակահարներ՝

Ինօ Միրքովիչ ու Սոյունկ Եուն եւ մէցցօ-սոփ-րանօ Քարլի Փաոլի: Այս վերջինը ներկայացուցԿըրշուինի «Սամուան թու ուոչ ովըր մի»ն:

Երկու ժամ տեւողութեամբ նուագահանդէսըառիթ հանդիսացաւ որ դասական երաժշտու-թ ե ա ն ս ի ր ա հ ա ր ն ե ր ը մ բ ո շ խ ն ե ն յ ի շ ա տ ա կ ե լ իգործեր, անսխալ կերպով ու ամենայն բծախընդ-րութեամբ ներկայացուած փորձառու արուես-տ ա գ է տ ն ե ր ո ւ կ ո ղ մ է , Ս մ բ ա տ ե ա ն ի մ ո գ ա կ ա նճպոտի հովանիին տակ:

Սմբատեան, որ հազիւ 28 գարուններ բոլորածէ, արդէն իսկ ղեկավարած է այլ նուագախումբեր,որոնց կարգին Փրակի, Տրէզտընի, Վարշաւիոյ եւՄոսկուայի նուագախումբերը:

Հ ա ր ա ւ ա յ ի ն Գ ո ր է ա յ ի ս ե ն ե կ ա յ ի ն ն ո ւ ա գ ա -խ ո ւ մ բ ի հ ե տ մ ի ա ս ի ն Ս մ բ ա տ ե ա ն ե լ ո յ թ ն ե ր

ունեցած է Սէուլի, Մոսկուայի ու այս ելոյթէն քա-նի մը օր առաջ ալ, 27 Հոկտեմբերին, Նիւ Եորքիհռչակաւոր «Քարնըկի Հոլ» սրահին մէջ:

>mbawar^ Shrkh\ Smbat;an

Գրեց Լեւոն Շառոյեան

Պապ թագաւոր:Եթէ քիչ-շատ ծանօթ էք մեր

ժողովուրդի հին դարերու պատ-մութեան կարեւոր դրուագնե-ր ո ւ ն , կ ա մ ե թ է թ ղ թ ա տ ե ր ո ւընթերցեր էք Սիմոն Սիմոնեանի

«Հայոց պատմութիւն» դասագիրքերուն հմայիչշարքը, ուրեմն՝ անպայման հանդիպեր էք Պապթագաւորին անունին:

Պ ա պ ը տ ա ր ա պ ա խ տ զ ա ւ ա կ ն է ր Ա ր շ ա կ Բ .Թագաւորին: Երբ պարսիկներու Շապուհ նեն-գամիտ արքան խաբեբայութեամբ իր մօտ կան-չել տուաւ Արշակը, յետոյ ալ բանտարկեց զայնԱնյուշ բերդին մէջ (միաժամանակ սպաննելովապա մորթազերծ ընե լով հայոց բանակի քա-ջարի սպարապետ Վասակ Մամիկոնեանը), Հա-յաստան մնաց անգլուխ ու ենթակայ դարձաւիրերայաջորդ դժբախտութիւններու: Մեր հայ-րենի երկիրը աւերի ու աւարի ենթարկուեցաւպարսիկ զօրագունդերու կողմէ, որոնք անասելիխժդժութիւններ ի գործ դրին Մեծ Հայքի քաղաք-ներուն ու շէներուն մէջ, քայքայեցին երկիրը,կ ր ա կ ի տ ո ւ ի ն մ ա ր դ ո ց ն ի ւ թ ա կ ա ն հ ա ր ս տ ո ւ -թիւնը, կործանեցին եկեղեցիները ու անոնց տեղկանգնեցուցին ատրուշաններ, տասնեակ հա-զարաւոր գերիներ վերցուցին բնիկ ժողովուրդէնու զանոնք աքսորեցին հեռաւոր վայրեր: Պատ-մութիւնը կը վկայէ որ երկու ուրացող ու դա-ւաճան հայ նախարարներ ալ, Մերուժան Արծ-րունի եւ Վահան Մամիկոնեան, անձամբ առաջ-նորդեցին պարսիկ զօրքերը դէպի Հայաստանիխորերը ու մասնակից դարձան անոնց սարքածկոտորածներուն. . . : Րաֆֆիի նշանաւոր «Սամ-ւ է լ » վ է պ ը , ո ր հ ա յ գ ր ա կ ա ն ո ւ թ ե ա ն լ ա ւ ա գ ո յ նպատմավէպերէն մէկն է ,կ ’առընչուի այդ իրա-դարձութիւններուն:

Դ. Դարու մեր համբաւաւոր պատմիչը՝ Փաւս-տոս Բիւզանդ առատօրէն տեղեկութիւններ հա-ղորդած է այդ շրջանի դէպքերուն մասին: Ան կըպատմէ որ Արշակի կողակիցը՝ Փառանձեմ թա-գուհին, իր միակ որդւոյն՝ Պապի հետ միասին,գնաց ապաստանեցաւ Արտագերսի բերդին մէջ,որ Այրարատեան Աշխարհի Արշարունիք գաւառիամէնէն անառիկ ամրոցն էր, Արաքս գետէն ոչհեռու: Թագուհիին հետ էին քանի մը հազար հո-գի, շատեր՝ զինուորներ:

Պ ա ր ս ի կ ն ե ր ը շ ր ջ ա պ ա տ ե ց ի ն Ա ր տ ա գ ե ր ս ը ,սակայն չ յաջողեցան ներս թափանցել: Ամբողջ13 ամիս՝ ներսինները դիմադրեցին հերոսաբար:Անոնք նոյնիսկ յաջողեցան գահաժառանգ Պապըգաղտնօրէն դուրս հանել բերդէն եւ ուղարկելԲիւզանդիոն, օգնութիւն խնդրելու քրիստոնեայկայսրութենէն: Ակնկալուած օժանդակութիւնըուշացաւ սակայն: Արտագերս, ի վերջոյ , անձ-նատուր եղաւ շատ ողբերգական պարագաներուտակ: Թշնամին խուժեց բերդէն ներս, ձերբա-կալուեցաւ հայոց թագուհին, յետոյ ալ հրապա-րակաւ նախատալից վերաբերումի ենթարկուելէու լլկուելէ ետք՝ նահատակուեցաւ...:

Այնուհետեւ, յունաց Վաղէս կայսրը Հայաստա-նի վրայ թագաւոր պսակեց Պապը, որ գահակա-լեց շատ կարճատեւ շրջան մը, 370-374:

Պ ա պ կ ա ր ե ւ ո ր ի ր ա գ ո ր ծ ո ւ մ ն ե ր ո ւ տ ա կ ի րստորագրութիւնը դրաւ: Ամէն բանէ առաջ՝ մերհայրենիքէն դուրս վտարեց պարսիկ զաւթիչ-ները: Բայց շուտով, խորունկ տարակարծութիւնմը ծագեցաւ հայոց երիտասարդ այս թագաւորինեւ Հայոց Եկեղեցւոյ միջեւ: Օրուան Մեծն Ներսէսհ ա յ ր ա պ ե տ ի ն բ ա ց ա ծ վ ա ն ա կ ա ն ո ւ բ ա ր ե ս ի -րական հաստատութիւնները չափազանցուած ուանտեղի երեւցան Պապին: Ուստի, ան սահմա-ն ա փ ա կ ո ւ մ ն ե ր բ ե ր ա ւ ե կ ե ղ ե ց ւ ո յ ն ի ւ թ ա կ ա նիրաւասութիւններուն եւ գանձումներուն (պտղի,տասանորդ եւ այլն), խափանեց կուսանոցներունու վանքերուն մեծ մասը՝ յարմար դատելով որանոնց միանձնեայ բնակիչները ամուսնանան եւընտանիք կազմեն: Նոյնիսկ փակել տուաւ աղքա-տ ա ն ո ց ն ե ր ն ո ւ ն մ ա ն օ ր ի ն ա կ բ ա ր ե ս ի ր ա կ ա նտուները, այն համոզումով որ այնտեղ կը ծաղ-կէին ծուլութիւնն ու ձրիակերութիւնը...:

Պապ արդա՞ր էր իր վերաբերմունքին մէջ, թէանարդար, պատմիչները դարերէ ի վեր կը վիճինայդ մասին: Արդի պատմագրութիւնը համոզուածէ , որ Պապ արժէքաւոր տարր մըն էր , ու եթէերկար ապրէր՝ Արշակունեաց թագաւորութիւնըբ ա ր օ ր շ ր ջ ա ն մ ը կ ր ն ա ր բ ո լ ո ր ե լ : Ը ս տ պ ա տ -մաբան Լէոյի, «պատանի էր նա, բայց իր հօրիցէ’լ աւելի աչքի էր ընկնում իբրեւ ինքնատիպ միդէմք, պետական գործիչ, օժտուած անյողդողդկամքով»:

Պապ սպաննուեցաւ՝ երբ հազիւ 21-22 տարե-կան էր, զոհ դառնալով բիւզանդացիներու խար-դաւանքներուն...:

Պապ այնքան ուշագրաւ եւ ցցուն կերպար մըհանդիսացած է մեր պատմութեան մէջ որ՝ գրա-կանութիւնն իսկ զինք անմահացուցեր է:

Կ ’ ա կ ն ա ր կ ե մ ա ր ե ւ ե լ ա հ ա յ գ ր ո ղ Ս տ ե փ ա նԶօրեանի «Պապ թագաւոր» վէպին, որ մեր մէջշատ կարդացուած ու բազմիցս հրատարակուածպատմավէպերէն մէկն է անկասկած: Յաճախբեմականացուած է ալ: Ատոր կողքին, իբրեւ բա-նասիրական առանձին ուսումնասիրութիւն, կայն ա ե ւ պ ա տ մ ա բ ա ն Հ ր ա ն տ Ք . Ա ր մ է ն ի «Պապարշակունի» հատորը (Երուսաղէմ, 1958):

Անցեալները, ակումբին գրադարանէն տունբ ե ր ի « Պ ա պ թ ա գ ա ւ ո ր » ը : Տ ա ս ն ա մ ե ա կ ն ե րառաջ, պատանեկան տարիքի մէջ, անգամ մըկէս-կատար կարդացեր էի զայն: Հիմա, տարօ-րինակ փափաք մը ծիլ տուեր էր իմ մէջ՝ վերըս-տի’ն ընթերցելու այդ գործը, թերեւս ոչ այնքանվեր յիշե լու համար վէպին արդէն ծանօթ պա-րունակութիւնը, այլ . . . վերապրելու համար կոր-սըուած-գացած պատանեկութիւնս:

700 էջանի ծաւալուն վէպ մը կար իմ դիմաց:Նախ՝ իմ հայեացքը կեդրոնացուցի հեղինա-

կին անունին վրայ,- ՍՏԵՓԱՆ ԶՕՐԵԱՆ:Անմիջապէս անդրադարձայ, որ մեր պատմու-

թիւնը երկու տարբեր «Ստեփան Զօրեան»ներհաներ է մեր դէմ: Մին՝ հանրային-կուսակցականգործիչ, միւսը՝ գրական դէմք:

Առաջինը (ու երէցը) Ռոստոմն էր (1867-1919),Դաշնակցութեան հիմնադիր երրորդութեան Բ.Դէմքը, իսկ երկրորդը (ու կրտսերը) ՝ նոյնինքն«Պապ թագաւոր» ին հեղինակն էր (1889-1967):

Առաջինը՝ Նախիջեւանի Գողթն գաւառի Ցղնագիւղէն, միւսը՝ Ղարաքիլիսայէն (Կիրովական,այժմ Վանաձոր): Ծանօ՞թ էին իրարու, կը կար-դայի՞ն մէկզմէկու գրութիւնները, չեմ գիտեր:

Վ ի պ ա գ ի ր Զ օ ր ե ա ն ի ն կ ե ն ս ա գ ի ր ն ե ր ը կ ըյայտնեն, թէ ան աւարտած էր ծննդավայրին ռու-սական դպրոցը՝ 1904-ին: Հայկական հիմնականկրթութիւն մը չունէր, ո’չ ալ բարձրագոյն ուսում:Բայց, գրել սկսած էր կանուխ տարիքէն, եւ ո՜վզարմանք, Թիֆլիսի «Մշակ» լրագրին վերջին

շրջանի (1912-19) փայլուն աշխատակիցներէնմէկը կրցեր էր դառնալ: Յետագային գրի առածիր վէպերը, վիպակները, հէքեաթներն ու յուշագ-րութիւնները մի’շտ ալ պահած էին իւրայատուկգրաւչութիւն մը՝ իրենց սահուն ու խիտ լեզուով,անոնցմէ ցո լացող պատմողական շնորհով եւհիւմըրով: «Պապ թագաւոր»էն զատ՝ լայնօրէնկարդացուած վէպեր էին «Հայոց բերդը» (1959)եւ «Վարազդատ»ը (1967): Զօրեան կատարածէր նաեւ կարեւոր թարգմանութիւններ, ինչպէս՝Թոլսթոյի «Պատերազմ եւ խաղաղութիւն»ը:

Ուրեմն, ուրկէ՞ եւ ինչպէ՞ս տիրապետեր էր անիր մայրենի լեզուին, ինչպէ՞ս խմորուեր էր իր մէջգրագէտը:

Փաստօրէն, ան ԻնՔնուՍ գրագէտ մըն էր:Անձա’մբ բացեր էր իր կեանքին արահետը, համ-բերութեամբ մագլցելով դէպի գրական կեանքիբարձունքը, ու կոչունքի նստելով Թումանեանի,Շիրվանզադէի, Իսահակեանի ու Դերենիկ Դե-միրճեանի հետ...:

Հիմա ափերուս մէջ էր «Պապ թագաւոր»-ը:Բայց այս մէկը վէպին Երեւան տպուած 1944-

ի անդրանիկ հրատարակութիւնը չէր : Ասիկասփիւռքեան հրատարակութիւն մըն էր: Թուա-կանը՝ 1949, վայրը Հալէպ, տպարան «Անի»:

Երբեք չէի կրնար պատկերացնել, թէ բազմաէջու ծաւալուն այս վէպը վերատպուած կրնար ըլլալՀալէպի մէջ ալ : Յանդուգն ու խիզախ նախա-ձեռնութիւն մըն էր ասիկա, որուն համար, ես, հի-մ ա մ տ ո վ ի ն կ ’ օ ր հ ն է ի յ ի շ ա տ ա կ ը տ պ ա ր ա ն«Անի»ի հիմնադիր ու սեփականատէր ԱւետիսԷքմէքճեանին (1914-1977): Մամուլի, թատրոնիեւ գիր-գրականութեան մօտիկ անձ մը եղած էրԷքմէքճեան:

Աղօտ կերպով կը յիշէի անոր հնամենի տպա-րանը, որ կը գտնուէր Թիլէ լ պողոտային վրայ,Կիլիկեան վարժարանաց նեղլիկ թաղին մուտ-քին:

Օ’, ինչ մեծ ու փոքր հայերէն գիրքեր տպուածէին այնտեղ: Զորօրինակ, գրադարանիս պատ-ւական գիրքերէն մէկն է 1950-ական թուական-ներուն այդ տպարանէն լոյս տեսած երկհատոր«Հայերէն աշխարհաբար լեզուի լիակատար բա-ռարան»ը (Հեղ.՝ Պետրոս վրդ. Ճիզմէճեան), աւելիքան 2000 էջէ բաղկացեալ:

Սա պահուն, կ’անդրադառնամ որ «Պապ թա-գաւոր»ն ու Ճիզմէճեան բառարանը տպուած ենմիեւնոյն դեղնորակ ու փխրուն թուղթին վրայ եւշարուած են միեւնոյն տառատեսակներով, քիչ մըմաշած, նոյնիսկ տեղ-տեղ դժուար ընթեռնելի:

Աստուա՜ծ իմ: Այդ օրերու գրաշարները ինչ-պէ՞ս կրցեր են շարել այսքան մեծղի գործեր՝ կա-պարէ տառերով, մէկ առ մէկ քով-քովի բերելովտառասնտուկէն վերցուած միլիոնաւոր տառեր...:Քանի՞ ամիսներու կամ քանի՞ տարուան աշխա-տանք էր ասիկա: Այսօրուան համակարգչայինդիւրութիւններուն հետ բաղդատած՝ ի՜նչ յոգնա-տանջ ու սեւ աշխատանք:

Ա հ ա ա յ ս պ է ս , մ է կ կ ո ղ մ է ն մ ի տ ք ս կ ը թ ռ չ է րդէպի երբեմնի հայ անանուն գրաշարները, միւսկ ո ղ մ է ա լ կ ը դ ա ր ձ ն է ի է ջ ե ր ը « Պ ա պ թ ա գ ա -ւոր»ին...:

Գիրքը բաւական մաշեր էր: Ով գիտէ քանի՞հարիւր հոգիի ձեռքէն անցեր էր ան՝ սա անցնողվաթսունհինգ տարիներու ընթացքին: Երանի թէ,մտածեցի, հատորը Յիշատակարան մը ունենարիր վերջին էջերուն ետին, եւ իւրաքանչիւր ըն-թ ե ր ց ո ղ , զ ա յ ն լ ր ի ւ կ ա ր դ ա լ է ե տ ք ՝ ի ր ա ն ո ւ ն ըարձանագրէր այնտեղ...:Այսօր, ես որքա՜ն պիտիուզէի կարդալ այդ հարիւրաւոր անունները...:

Աւարտեցի ընթերցումը «Պապ թագաւոր» ին: Հոն կը տողանցեն իշխաններ, նախարարներ,

քաղաքական պարագլուխներ, եկեղեցականներ:Թագաւորական Հայաստանի փառաւոր անցեալնէ ո ր կ ը փ ռ ո ւ ի մ ե ր ա ռ ջ ե ւ ՝ ի ր ս ե ւ ո վ ո ւ ս պ ի -տակով: Հոն են սպարապետ Մուշեղ Մամիկոն-եանը, Հայր Մարդպետը, Զարմանդուխտ թա-գուհին, յոյն կոմս Տերենտը, Մեծն Ներսէս կա-թողի կոսը , Խ ադ եպիսկոպոսը, արք այադ պիրԵ ր ե մ ի ա Ա մ ա տ ո ւ ն ի ն , Ի շ խ ա ն Ս պ ա ն դ ա ր ա տԿամսարականը, Գնէլ Անձեւացին, հայրենասէրզինուորներ, դաւադիր պալատականներ...:

Շար. էջ 13


Պապ թագաւոր, Ստեփան Զօրեան,Տպարան «Անի» եւ ուրիշ բաներ...

St;˜an Xօr;an


Պապ թագաւոր, Ստեփան Զօրեան...Շար. էջ 12-էն

Պապ, որ տակաւին շատ երիտասարդ է (գրե-թէ պատանի), իր հօրմէն ժառանգած է աւերեալերկիր մը: Բայց կ’աշխատի վերականգնել զայն՝մղուած հայրենասիրական բոցավառ կիրքէ մը:Յաճախ անհասկացողութիւններու կը բախի իրշրջապատին կողմէ:

Վէպին մէջ կը նկարագրուի Ձիրաւի ճակա-տամարտն ալ, Նպատ լերան ստորոտը (այժմուԱլաշկերտի դաշտը), ուր դէմ դիմաց ճակատե-ցան հայերն ու պարսիկները: Հոս, վիպագիրը կընկարագրէ թէ ինչպէ’ս պարսիկները ՓԻՂԵՐ կըբերէին պատերազմի դաշտը ու աներեւակայելիհնարքներու կը դիմէին՝ զանոնք լաւագոյնս օգ-տ ա գ ո ր ծ ե լ ո ւ հ ա մ ա ր հ ա յ ե ր ո ւ ն դ է մ . . . : Կ ա ր -դա’նք.

- Հայ զինուորներին ամէն բանից աւելի ահ էինազդում այդ փղերը. թշնամին նոյնպէս գիտէրայդ, եւ երբ մի փոքր նեղն էր ընկնում՝ փղերիվաշտերը թողնում էր հայերի վրայ...: Երբ փղերըմ օ տ ե ն ո ւ մ է ի ն հ ա կ ա ռ ա կ ո ր դ բ ա ն ա կ ի ն կ ա մմտնում զօրքի մէջ՝ մի կողմից փղերն իրենք էինտրորում, միւս կողմից՝ նրանց մէջքին ամրաց-րած արկղանման ամրոցիկում գտնուող նետա-ձիգները, իրենց զրահներով պաշտպանուած,նետերի տարափ էին թափում աջ ու ձախ:

Որպէսզի մարտական այդ փղերին դարձնենա ւ ե լ ի ա հ ա ր կ ո ւ , պ ա ր ս ի կ ն ե ր ը ն ր ա ն ց գ լ խ ի ն ՝

ճ ա կ ա տ ն ե ր ի ց վ ե ր ա մ ր ա ց ն ո ւ մ է ի ն ե ր կ ա րց ց ո ւ ն ք ն ե ր , փ ե տ ո ւ ր ն ե ր ի ց կ ա մ ա յ լ բ ա ն ե ր ի ցպատրաստած:

Ամէնից կատաղին սակայն հնդկական փղերնէին, որոնք կռուի մէջ մտնում էին կոյր տարերքիպէս. իրենց ճանապարհի վրայ ոտնատակ էինտալիս ամէն ինչ ու տրորում ամէն բան: Եւ որ-պէսզի դրանք լինեն աւելի կատաղի, պարսիկ-ները հարբեցնում էին դրանց գինիով, որին խառ-նում էին պղպեղ եւ այլ գրգռիչ նիւթեր: Հարբելովհրէշաւոր կենդանիներն իրօք կատաղում էին, եւօձանման կնճիթները վեր բարձրացրած, մսոտվարդագոյն բերանները լայն բացած, տարօրի-նակ մռլտոցներ արձակելով վազում էին...: Ոչ թէվազում, այլ սարից պոկուած ժայռի նման առաջէին նետւում իրենց ծանր մարմինների ամբողջթափով եւ ընկնում թշնամի բանակի վրայ:

Աւելի մեծ աւերածութիւն ու ջարդ պատճա-ռելու համար՝ պարսիկները սրում էին նրանցժանիքները կամ դրանց վրայ անց էին կացնումերկաթէ սուր ծայրակալներ, որով նրանք ան-պայման պատառոտում էին հանդիպող մարդունու ձիուն, իսկ կնճիթն արդէն տեսնում էր իր գոր-ծը,- ձիաւորին կամ հետեւակ զինուորին վերց-նում էր ու տալիս գետնով:

Այս բոլորը 1650 տարի առաջ էր, Դ. Դարուն:Իսկ հիմա՞: Պատերազմական թեքնիքը ի՜նչ

հրէշային նորութիւններ բերած է իր հետ...:Հալէպ

«Հայաստան»...Շար. էջ 5-էն

Մկրտիչեան շարունակելով իր խօս-ք ե ր ը հ ե տ ե ւ ե ա լ կ ե ր պ ո վ ա ր տ ա -յայտուեցաւ « Մեր աշխատանքներըպէտք է ծրագրենք եւ շօշափելի ձե-ւ ո վ կ ի ր ա ր կ ե ն ք , ա յ ն պ է ս ո ր ա յ սա շ խ ա տ ա ն ք ն ե ր ը կ ը պ ա հ ա ն ջ ե նյ ա ր ա տ ե ւ ո ւ թ ի ւ ն ե ւ պ ա յ ք ա ր , ա յ սմ է կ ը կ ը գ ո ր ծ ա դ ր ո ւ ի հ ա յ ր ե ն ա -շինութեամբ եւ նաեւ պաշտպանենքմեր ունեցածը երկաթեայ շերեփով։Հ ա յ ր ե ն ա շ ի ն ո ւ թ ե ա ն գ ո ր ծ ի ն մ է ջ

առաջինը եղաւ Հ .Հ .Հիմնադրամը,որ հիմնուեցաւ անկախութենէ ան-միջապէս ետք, կատարուածներըմեր գոյատեւումը եւ վերածնունդըկ՚ապացուցանեն»։ Պաստառի վրայցուցադրուեցան Արցախի մէջ կա-տարուած շինարարական վերջինգործունէութիւնները, որոնց մասինլայն տեղեկութիւններ փոխանցեց։Հիմնադրամի Թորոնթոյի մասնա-ճիւղը 49 րդ. ծրագիրներէն հետեւ-եալները իրականացուց։ Աւարտե-ցաւ Իվանեան գիւղի մանկապար-տէզի շինութիւնը, Իվանեան գիւղիկեանքի կեդրոնը, Շոշ գիւղի դպրո-ցի եւ ցանկապատի նորոգութիւնը,Նալպանտեան գիւղի դպրոցի վե-րանորոգութիւնը եւ Նոր Մարաղագիւղի շտապօգնութեան կառք մը։

Պ ր . Մ կ ր տ ի չ ե ա ն հ ի մ ն ա դ ր ա մ իբ ո լ ո ր ս ա տ ա ր ո ղ ն ե ր ո ւ ն մ ի ա ռ մ իշ ն ո ր հ ա կ ա լ ո ւ թ ի ւ ն ն ե ր յ ա յ տ ն ե ց ,պարգեւելով անոնց յուշանուէրներ։Շնորհակալութիւններ յայտնեց նա-եւ հայ մամուլին «Նոր Հայ Հորիզոն»հեռատեսիլին, «Թորոնթոհայ» ամ-սաթերթին, Մոնրէալի «Ապագայ»եւ «Հորիզոն» շաբաթաթերթերուն,ի ն չ պ է ս ն ա ե ւ « Մ ա ր մ ա ր ա » օ ր ա -թերթին յայտնելով որ Պոլսո յ մերհ ա յ ր ե ն ա կ ի ց ն ե ր ը օ ր ի ն տ ե ղ ե ա կպիտի ը լ լան մեր քաղաքի անցու -դարձներէն։

Այս տարի հիմնադրամի Թորոն-թ ո յ ի մ ա ս ն ա ճ ի ւ ղ ի ն ի շ խ ա ն ա կ ա նն ո ւ ի ր ա տ ո ւ ո ւ թ ե ա մ բ ի ր ե ն ց մ ա ս -նակցութիւնը բերին բարերարներ՝Տէր եւ Տիկին Արմէն Նալպանտեան,Տէր եւ Տիկին Սարգիս Մարանճեանեւ Պր. Պերճ Սրկ. Լիւլէճեան։

Դեսպան Պր. Եգանեան « Հայաս-տան Համահայկական Հիմնադրա-մի Բարերար Անդամ»-ի մետայլովպարգեւատրեց՝ Տէր եւ Տիկին Ար-մէն Նալպանտեանը, ինչպէս նաեւհարստութիւնը հիմնադրամին կտա-կող հանգուցեալ Ժան Ֆրանքեանիա ն ո ւ ն ո վ ի ր ք ո յ ր ը Ս ե դ ա Ֆ ր ա ն ք -եանը։

Տէր եւ Տիկին Սարգիս Մարանճ-եաննէր եւ Պր. Պերճ Սրկ. Լիւ լէճ-ե ա ն ն ա լ ձ ե ռ ա մ բ ՝ Տ . Յ ո վ հ ա ն ն է սՔ հ ն յ . Յ ո վ հ ա ն ն է ս ե ա ն ի պ ա ր գ ե -ւատրուեցան «Լեռնային Ղարաբա-ղի» մետայլով։

Պր. Մկրտիչեան հանգամանօրէններկայացուց օրուայ պատգամա-բ ե ր ե ւ պ ա տ ո ւ ո յ հ ի ւ ր Ա ր ց ա խ իհ ե ր ո ս ՝ Տ . Յ ո վ հ ա ն ն է ս Ք հ ն յ . Յ ո վ -հ ա ն ն է ս ե ա ն ը ո ր ա ր ժ ա ն ա ց ա ծ ո ւպ ա ր գ ե ւ ա տ ր ո ւ ա ծ է զ ա ն ա զ ա նբարձր շքանշաններով եւ մետայ լ -ն ե ր ո վ , հ ր ա ւ ի ր ե ց զ ի ն ք ո ր ե լ ո յ թունենայ։

Տ . Յովհաննէս Քհնյ . Յովհան-նէսեան ներկաները ողջունելէ ետքիր խօսքերուն սկիզբը յայտնեց թէԱրցախեան ազատագրական պայ-քարը մեր հայ ժողովուրդը համա-խ մ բ ե ց ե ւ մ ի ա ս ն ա կ ա ն դ ա ր ձ ո ւ ց ։Ե թ է չ ը լ լ ա ր ս փ ի ւ ռ ք ա հ ա յ ո ւ թ ի ւ ն ըանկարելի էր բացատրել Արցախիվիճակը այսօր։ Տէր Հայրը դրուագ-ներ պատմեց, թէ 800 տարի հայրե-ն ի ք է դ ո ւ ր ս ե ղ ա ծ Գ ա ն ձ ա ս ա ր ը1992-ին Սպարապետ Սարգիսեանիխնդրանքով հաւաքուած 500 հո-գինոց ջոկատով ազատագրած էին։

Տէր Յովհաննէս միշտ ըսած է «Ղա-րաբաղը Հայաստանի դարպասն է,ի ս կ Ղ ա ր ա բ ա ղ ց ի ն ե ր ը հ ա յ ժ ո ղ ո -վ ո ւ ր դ ի ս ա հ մ ա ն ա պ ա հ ն ե ր ը ։ » Ա նպ ա տ մ ե ց ն ա ե ւ թ է ի ն չ պ է ս 1 9 9 3թուականին իր շուրջ 4 հոգի ունե-նալով օգնութեան հասաւ Գանձա-ս ա ր ի ս պ ա ռ ն ա ց ո ղ վ տ ա ն գ ի ն , թ էինչպէս ունեցան մեծ յաղթանակ եւԳանձասարը մնաց ապահով։

Պաստառի վրայ տեղեկութիւններտուաւ Դադիվանքի ներքին պատե-րու մաքրութեան մասին։ Տէր Հայրըխօսքերու աւարտին ներկաներույոտնկայս երկարատեւ ծափահա-րութիւններուն արժանացաւ։ Հիմ-ն ա դ ր ա մ ի վ ա ր չ ո ւ թ ե ա ն ա ն դ ա մ -ներէն Պր. Արամ Իշնարի ձեռամբ՝Տէր Յովհաննէսեանին նուիրուեցաւոսկեայ յատկանշական մատանի մը։

Հ ի մ ն ա դ ր ա մ ի Թ ո ր ո ն թ ո յ ի մ ա ս -ն ա ճ ի ւ ղ ի փ ո խ ա տ ե ն ա պ ե տ ո ւ հ իՏիկ. Հուրի Նաճարեան «Մենք կըկառուցանենք մեր ապագան» բնա-բանով իր սրտի խօսքը փոխանցեց,շնորհակալութիւն յայտնելով բոլորհ ի մ ն ա դ ր ա մ ի ս ա տ ա ր ո ղ ն ե ր ո ւ ն ,որոնց շնորհիւ է որ Արցախի մէջ շի-ն ա ր ա ր ա կ ա ն ա շ խ ա տ ա ն ք ն ե ր կ ըկատարուին, հրաւիրեց ներկաներընեցուկ կանգնելու իրենց յառաջի-

կայ աշխատանքներուն։Հիմնադրամի հնարամիտ Ատե-

նապետը Պր. Մկրտիչեան փայլունգաղափարը ունեցած էր կապ հաս-տատելու նշանաւոր ոտնագնդակիհ ա յ ա ս տ ա ն ց ի մ ա ր զ ի կ Հ ե ն ր ի խՄխիթարեանի հետ, որ ներկայիսԳերմանիոյ Պորուսիա Տորթմունտխումբին մաս կը կազմէ, ձեռք ձգածէ ր Հ ե ն ր ի խ Մ խ ի թ ա ր ե ա ն ի կ ո ղ մ էստորագրուած մարզաշապիկը, որըաճուրդի դրուելով ապահովուեցաւ21.000 տոլար, իսկ անստորագիրմարզաշապիկին համար ալ վճար-ւեցաւ 5.000 տոլար։

Ա յ ս գ ի շ ե ր ո ւ ա յ հ ա ւ ա ք ո յ թ է նխ ո ս տ ո ւ մ ն ե ր ո վ մ ի ա ս ի ն գ ո յ ա ց ա ւ770.000 տոլար գոհացուցիչ գու -մար մը , այնպէս որ հիմնադրամիյառաջիկայ տարուայ 50 րդ. ձեռ-նարկը պիտի ըլլայ կառուցել տար-բ ե ր վ ա յ ր ե ր ո ւ մ է ջ ե ր կ ո ւ կ ե ա ն ք իկ ե դ ր ո ն ն ե ր ե ւ հ ի ն գ հ ո գ ի ն ո ց ը ն -տանիքներու համար կառուցել եր-կու տուներ, որոնց իւրաքանչիւրըպիտի արժէ 50.000 տոլար։

Այս ձեռնարկը աւելիով հասաւ իրն պ ա տ ա կ ի ն , ո ւ ր ա խ ա ց ն ե լ ո վ թ է ՜կազմակերպիչները եւ թէ հիմնադ-րամին սատար հանդիսացող նուի-րատուները։

Lin Ano\, I,nar

M& Mkrtic;an ke zouzadrh F& M.ijar;ani marxa,apike


ամենայն Հայոց...Շար. էջ 2-էն

վերածեց հայերէնի: Այդ օրերը` 5-րդդ ա ր ի ս կ զ բ ն ա կ ա ն շ ր ջ ա ն ը , մ ե րպատմութեան ամենաճակատագ-ր ա կ ա ն , ք ա ղ ա ք ա կ ա ն ի մ ա ս տ ո վա մ է ն ի ց դ ժ ո ւ ա ր ի ն ն է ի ն : Հ ա յ ա ս -տանը բաժանուած էր, եւ արտաքինուժերի դէմ հայ ժողովուրդը չունէրմիասնական ուժ, որ կարողանարպ ա յ ք ա ր ե լ : Ա հ ա ւ ա ս ի կ , ա յ դ պ ի ս իճակատագրական պահին ՄեսրոպՎարդապետը, իր շուրջը հաւաքելովթ ա ր գ մ ա ն ի չ վ ա ր դ ա պ ե տ ն ե ր ի ս ե -ր ո ւ ն դ ը , ս տ ե ղ ծ ե ց հ ա յ ո ց պ ա տ -մ ո ւ թ ե ա ն կ ա ր ե ւ ո ր ա գ ո յ ն շ ր ջ ա ն ը `Ո ս կ ե դ ա ր ը , ո ր ի մ ի ջ ո ց ո վ հ ա յ ը ո չմիայն հոգեւոր, այլ նաեւ ազգայինիմաստով կարողացաւ զգալ միաս-նականութիւնը: Ոսկեդարի ճանա-պ ա ր հ ո վ հ ա յ ի հ ա մ ա ր ս ե փ ա կ ա նինքնութիւնը յստակ դարձաւ` հիմ-նըուած Քրիստոսի հաւատքի եւ ազ-գ ա յ ի ն կ ե ա ն ք ի գ ի տ ա կ ց ո ւ թ ե ա նվ ր ա յ : Ք ր ի ս տ ո ս , հ ա ւ ա տ ք ը , Հ ա յ -րենիքը, ազգը եւ ազգային գիտակ-ցութիւնը միաւորուելով` կազմեցինհայոց ինքնութիւնը: Այդ ոգին է, որ5 - ր դ դ ա ր ո ւ մ ո ւ ժ տ ո ւ ե ց Մ ե ծ Զ օ -րավար Վարդանին, Ղեւոնդ Քահա-նային եւ իրենց հետեւող հայ ժո-ղովրդի զաւակներին պարսից հսկա-յ ա կ ա ն բ ա ն ա կ ի ն ա ս ե լ ո ւ ` « մ ե րհաւատքից ոչ մի ուժ մեզ չի կարողբաժանել»: Այս յայտարարութեանհիմքը հայ ժողովրդի ինքնութեանգիտակցութիւնից է բխում, եւ ՀայԵկեղեցու ճանապարհով Ոսկեդարիայդ առաքելութիւնը շարունակա-կան մնաց մեր ժողովրդի կեանքիցներս` եւ՛ Հայաստանում, եւ՛ Սփիւռ-քում: Իսկ Հայ Եկեղեցին, ԱմենայնՀայոց Կաթողիկոսութեան ղեկավա-րութեամբ եւ առաջնորդութեամբ,մ ն ա ց ռ ա հ վ ի ր ա ն ո ւ ա ռ ա ջ ն ո ր -դը` պահելու եւ պահպանելու այդոգին», - նշեց պատարագիչ Սրբա-զանն իր խօսքում:

Յանուն Մայր Աթոռ Ս. Էջմիածնիմիաբանութեան իր շնորհաւորանքիխ օ ս ք ն ո ւ ղ ղ ե լ ո վ Ս . Գ ր ի գ ո ր Լ ո ւ -սաւորչի Աթոռի 132-րդ գահակա-լին՝ Սրբազան Հայրը մասնաւորա-բ ա ր յ ա ւ ե լ ե ց . « Վ ե հ ա փ ա ՛ ռ Տ է ր ,փ ա ռ ք ե ն ք տ ա լ ի ս Ա ս տ ծ ո ւ ն , ո րԴուք ` Գրիգոր Լուսաւորչի եւ մերերջանկայիշատակ Հայրապետներիարժանաւոր յաջորդը, անցնող 16տարիների ընթացքում շարունա-կում էք այդ առաքելութիւնը: Մենքտեսնում ենք, թէ ինչպէս Ձեր իմաս-տութեամբ, տեսիլքով ու անձանձ-րոյթ աշխատանքով յարատեւօրէնայստեղ` Մայր Աթոռում, Հայաստա-նում, Սփիւռքում ամբողջանում ենա յ ն ս ք ա ն չ ե լ ի ծ ր ա գ ր ե ր ը , ո ր ո ն ցշնորհիւ Մեսրոպ Մաշտոցի ոգին `ոսկեդարի հայոց ինքնութիւնը, մերօրերում շարունակւում է հայ ժո-ղովրդի կեանքից ներս:

.. .Վեհափա՛ռ Տէր, Ձեր գահակա-լութեան 16-րդ տարեդարձի առի-թով մենք բոլորս աղօթում ենք Ձեզհամար, որպէսզի Տէրը Ձեզ ամուրեւ զօրաւոր պահի եւ Ձեր այդ յա-րատեւութիւնը մշտապէս մնայ Ձերմ է ջ , ե ւ ա յ դ ո գ ի ո վ շ ա ր ո ւ ն ա կ է քառաջնորդել Հայ Եկեղեցին»:

Ա յ ն ո ւ հ ե տ ե ւ Ի ջ մ ա ն Ս . Ս ե ղ ա -նի առջեւ, հանդիսապետութեամբՄայր Աթոռի երիցագոյն միաբան-ներից Գերաշնորհ Տ. Ոսկան արքե-պիսկոպոս Գալփաքեանի, կատար-ւ ե ց Հ ա յ ր ա պ ե տ ա կ ա ն մ ա ղ թ ա ն ք իարարողութիւնը , որի ընթացքումն ե ր կ ա ն ե ր ն ա ղ օ թ ե ց ի ն Ա մ ե ն ա յ նՀայոց Կաթողիկոսութեան անսա-սանութեան եւ պայծառութեան ուՆ.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Բ ԾայրագոյնՊատրիարք եւ Ամենայն Հայոց Կա-թողիկոսի կեանքի արեւշատութեանեւ արգասաւոր հովուապետութեանհամար:

Մայր աթոռ Ս. Էջմիածիննոյեմբերի 8, 2015 թ.

Տեղեկատուական համակարգ

Հոգեհանգստեան ՊաշտօնՏիգրանեան ընտանիքի խնդրանքով՝

իրենց սիրեցեալ հօր՝

Ողբ. Տիգրան Տիգրանեան-իմահուան քառասունքին առթիւ

հոգեհանգստեան պաշտօն տեղի ունեցաւ՝Կիրակի, 22 Նոյեմբեր, 2015-ին Montebello, CA-ի մէջ,

իսկ Մոնթրէալի մէջ, հոգեհանգստեան պաշտօնը պիտի կատարուի

Կիրակի, 29 Նոյեմբեր, 2015-ին, Ս. Գրիգոր Լուսաւորիչ առաջնորդանիստ

եկեղեցւոյ մէջ:

Հանգուցեալի յիշատակը յարգողներէն կը խնդրուի ներկայ գտնուիլ:

Սամուէլ Կարապետեանմէկ միլիոն տոլար նուիրատուութիւն կը կատարէ «Հեռուստամարաթոն 2015»-ին

« Հ ա յ ա ս տ ա ն » հ ա մ ա -հ ա յ կ ա կ ա ն հ ի մ ն ա դ ր ա մ ըկ ը տ ե ղ ե կ ա ց ն է , ո ր ռ ո ւ -սաստանաբնակ հայ գոր-ծ ա ր ա ր Ս ա մ ո ւ է լ Կ ա ր ա -պետեան Նոյեմբեր 13-ինպ ա տ ր ա ս տ ա կ ա մ ո ւ թ ի ւ նյ ա յ տ ն ա ծ է 1 մ ի լ ի ո ն տ ո -լար նուիրաբերել «Հեռուս-տ ա մ ա ր ա թ ո ն 2 0 1 5 » - ի ն ,որուն նպատակն է Արցա-խի մէջ 5 եւ աւելի երեխայունեցող ընտանիքներունտուներով ապահովել:

Բ ա ր ե ր ա ր ի ն ա ռ ա տ ա -ձ ե ռ ն ն ո ւ ի ր ա տ ո ւ ո ւ թ ե ա նշ ն ո ր հ ի ւ շ ո ւ ր ջ 1 1 5 ե ր ե -խայ հնարաւորութիւն պի-տի ունենայ ապրելու բա-րեկեցիկ պայմաններու մէջ : «Երախտապարտ ենք մեր բարեկամՍ ա մ ո ւ է լ Կ ա ր ա պ ե տ ե ա ն ի ն , ո ր տ ա ր ի ն ե ր շ ա ր ո ւ ն ա կ կ ը ս ա տ ա ր էՀիմնադրամի նախաձեռնութիւններուն: Յուսով եմ, շատ հայորդիներկ ը հ ե տ ե ւ ի ն ա ն ո ր օ ր ի ն ա կ ի ն » , - ն շ ա ծ է հ ի մ ն ա դ ր ա մ ի գ ո ր ծ ա դ ի րտնօրէն Արա Վարդանեան:

Նշենք, որ «Հեռուստամարաթոն 2015»-ը պիտի մեկնարկէ Նոյեմբեր26-ին` ժամը 22:00-ին:

Samouhl Karap;t;an

Արեւմուտքը սրբագրո՞ւմ է իրենՌ Դ ա ր տ գ ո ր ծ ն ա խ ա ր ա ր Ս ե ր գ է յ Լ ա ւ -

ր ո վ ը ռ ո ւ ս ա կ ա ն լ ր ա տ ո ւ ա մ ի ջ ո ց ն ե ր ի նա ս ե լ է , թ է Ա ր ե ւ մ ո ւ տ ք ո ւ մ ա յ ժ մ , ա յ -սինքն`ռուսական ինքնաթիռը պայթեցնե-լուց ու Փարիզի ահաբեկչութիւնից յետոյ,հասկանում են, որ Սուրիայում կարգաւոր-մ ա ն խ ն դ ի ր ը ո չ թ է Պ ա շ շ ա ր Ա ս ա տ ի նհեռացնելու վրայ կենտրոնանալն է , այ լ«Իս լամական պետութեան» կողմից նո-

ր ա ն ո ր տ ա ր ա ծ ք ն ե ր գ ր ա ւ ե լ ո ւ ձ գ տ ո ւ մ ըճնշելը, այդ ծայրայեղական խմբաւորմանդեմ պայքարելը: Ֆրանսան ու Թուրքիանմ ի շ տ պ ա հ ա ն ջ ե լ ե ն Ա ս ա տ ի հ ե ռ ա ց ո ւ մ ,նշելով, որ նրա օրոք է ԻՊ-ի համար Սու-րիան ձգող մագնիս դարձել: Մինչդեռ, ըստԼաւրովի` նման մագնիս են ԻՊ-ի համարե՛ւ Լիբանանը, ե ՛ ւ Թուրքիան ե՛ւ Եգիպ-տոսը:

Սերգէյ Լաւրով

Թէքէեան ՄշակութայինՄիութեան

Պատանիներու ՃատրակիԴասընթացք

Ամէն Ուրբաթ երեկոյ ժամը 7:30 էն – 8:30

Թ.Մ.Մ-ի սրահէն ներսԱրձանագրութեան

համար դիմելԵրուանդ Տեմիրճեան-ի

(514) 443-5871Դասընթացքը

անվճար է


ABAKA News, onlineՀամացանցային եռալեզու ամէնօրեայլրատուական ճոխ հրատարակութիւնը

www.abakanews.org

Նախաձեռնութեամբ՝Թէքէեան Մշակութային

Միութեան

Յիշատակի ԵրեկոյՆուիրուած

ՎԱՀԱՆԹԷՔԷԵԱՆ-ի

(1878-1945)Մահուան 70-ամեակին

Օրուան ԲանախօսՎԱՐԴԻ ԴԱՆԻԷԼԵԱՆ

Կիրակի, 29 Նոյեմբեր 2015, երեկոյեան ժամը 7:30-ինԹէքէեան Կեդրոնի Յ. Ս. Արզումանեան սրահէն ներս

Գեղարուեստական ճոխ յայտագիր


70-ամեայ Արարատ քոնեակըվաճառուած է 80 հազարսթերլինով

70-ամեայ հայկա-կ ա ն Ա ր ա ր ա տ քոն-եակը Լոնտոնի Սա-թըպիս աճուրդին վա-ճ ա ռ ո ւ ա ծ է 8 0 հ ա -զար Սթերլինով (աւե-լի քան 120 հազարտոլար), կը հաղորդէ«Մետիամաքս»-ը:

Յ ա տ ո ւ կ ա ճ ո ւ ր -դի առիթը Մեծ Բրի-տանիոյ վարչապետՈ ւ ի ն ս թ ը ն Չ ը ր չ ը լ ի մ ա հ ո ւ ա ն 5 0 -ամեակն էր:

Աճուրդը կազմակերպուած էր Մո-նաքոյի արքայազն Ալպերի հովա-նաւորութեամբ: Աճուրդի կազմա-կերպման աջակցած էին ՄիացեալԹ ա գ ա ւ ո ր ո ւ թ ե ա ն մ է ջ Մ ո ն ա ք ո յ իդեսպան Էվելին Զենթան, ՄիացեալԹագաւորութեան մէջ Հայաստանիդեսպան, ՀՀ նախկին վարչապետԱրմէն Սարգսեան եւ ՍէուտականԱրաբիոյ արքայազն Ալ Ուալիտը:

Աճուրդի հանուած էին Չըրչը լիկեանքի ընթացքին անոր կողմէ սիր-ւ ա ծ խ մ ի չ ք ն ե ր ո ւ , ս ի կ ա ր ն ե ր ո ւ ե ւհագուստներու յայտնի վաճառանի-շերու ապրանքներ, բազմաթիւ այլիրեր:

Աճուրդի ընթացքին առաւելագոյնուշադրութեան արժանացան քան-դակագործ Օսքար Նեմոնի` Չըրչըլիկիսանդրին եւ 70-ամեայ քոնեակ`Երեւանի քոնեակի գործարանի բա-ցառիկ հաւաքածուէն, որ տրամադ-րած էր Արմէն Սարգսեան:

Աճուրդին հանգանակուած ամ-բողջ գումարը պիտի ծախսուի մշա-կութային եւ բարեգործական նպա-տակներով` աջակցելու կլիմայականփոփոխութիւններու ազդեցութեանն ո ւ ա զ ե ց մ ա ն , պ ի ո - բ ա զ մ ա զ ա ն ո ւ -թ ե ա ն պ ա հ պ ա ն մ ա ն ո ւ ա ն ա պ ա -տացման դէմ պայքարի արքայազնԱլպերի նախաձեռնութիւններուն:

Մասաչուսէթսի արուեստագիտութեան հիմնարկիմասնագէտներու բազմադիտարկող խումբը հետազօ-տած է աշխարհի մօտ 1000 լեզուներու կիրառումը ուփոխադարձ կապերը` որոշելու համար անոնց ազդե-ցողութեան աստիճանը, կը հաղորդէ Panarmenian.net-ը:

Հետազօտութեան համար օգտագործուած են վեր-ջին 30 տարուան մէջ աւելի քան 2,2 միլիոն գիրքերութարգմանութեան, Ուիքիփետիայի յօդուածներու եւհեղինակներու քանակի, Twitter-ի գրառումներու վե-րաբերեալ տուեալները եւ շարք մը այլ տեղեկութիւն-ներ: Հայոց լեզուն 48-րդ ամենաազդեցիկ լեզուն ճանչ-ցուած է գիրքերու թարգմանութեան մասով, 59-ը` ըստազդեցողութեան Ուիքիփետիայի, 57-րը` Twitter-ի մէջ:Ըստ հետազօտողներուն, հայերէնի կրող կը համարուի6 միլիոն մարդ, 30 տարուան մէջ հայերէնէն թարգ-մանուած է 1100 գիրք, հայերէն` 2139:

Հետազօտութիւնը նաեւ բացայայտած է լեզուներումիջեւ կապերը ` լեզուային միջավայրէ մը միւսին տեղե-կատուութիւն փոխանցելու տեսակէտէ: Հայերէնի հա-մար գ լխաւոր կապակցողները համարուած են ռու -սերէնն ու անգլերէնը: Ատիկա կը նշանակէ, որ օրինակ,ֆ ր ա ն ս ե ր է ն կ ա մ ս պ ա ն ե ր է ն գ ր ո ւ ա ծ հ ա ղ ո ր դ ա գ -րութիւնը հայալեզու միջավայրի մէջ կը յայտնուի ռու-սերէն եւ անգլերէն աղբիւրներէ թարգմանութեան մի-ջոցով:

Ինչպէս եւ կ ՛ակնկալուէր, գրականութեան թարգ-մանութիւններու մասով ամենաազդեցիկը ճանչցուած էանգլերէնը, որուն կը յաջորդեն ֆրանսերէնը, գերմա-ներէնը, իտալերէնը եւ ռուսերէնը: Առաջին տասնեակինմէջ են նաեւ սպաներէնը, ճափօներէնը, հոլանտերէնը,լատիներէնը եւ շուէտերէնը: Արաբերէնը միայն 19-րդնէ, չինարէնը` 20-րդը ըստ ազդեցողութեան:

Հայերէնը աշխարհի 60 ամէնէն ազդեցիկ լեզուներու շարքին է

abaka 23 11-2015

News & Politics