1

แผนบรหารการสอนประจ าบทท 1

หวขอเนอหาประจ าบท บทท 1 ความรทวไปของบรรจภณฑ มหวขอดงตอไปน 1 ประวตความเปนมาของบรรจภณฑ 2 ความหมายของบรรจภณฑ 3 การเพมความส าคญของการบรรจภณฑในปจจบน 4 ผลกระทบตอเศรษฐกจและสงคม

วตถประสงคเชงพฤตกรรม

การจดการเรยนการสอนบทท 1 มวตถประสงคเชงพฤตกรรมทตองการใหผเรยนปฏบตไดดงตอไปน

1 เขาใจถงประวตความเปนมาของบรรจภณฑได 2 อธบายถงความหมายของหลกการพนฐานของความหมายของบรรจภณฑได 3 สามารถอธบายถงประโยชนของการวเคราะหผลกระทบตอเศรษฐกจและสงคมได 4 สามารถมความเขาใจในการเพมความส าคญของการบรรจภณฑในปจจบนได

วธสอนและกจกรรมการเรยนการสอนประจ าบท

บทท 1 มวธสอนและกจกรรมการเรยนการสอนทใชดงตอไปน 1 วธสอน ผสอนใชวธการสอนแบบบรรยาย เปดวดทศน และวธการสอนแบบถามตอบ 2 กจกรรมการเรยนการสอน สามารถจ าแนกได ดงน

2.1 กจกรรมกอนเรยน ผเรยนศกษาบทเรยนบทท 1 2.2 กจกรรมในหองเรยน มดงตอไปน

2.2.1 ผสอนปฐมนเทศรายวชา โดยการอธบายแผนกการจดการเรยนการสอนตลอดจนกจกรรมตางๆ ตามแผนบรหารการสอนประจ าบท

2.2.2 ผสอนบรรยายเนอหาบทท 1 และมกจกรรมพรอมยกตวอยางประกอบ ถาม-ตอบ จากบทเรยน

2.3 กจกรรมหลงเรยน ผเรยนทบทวนเนอหาทไดเรยนในบทท1 โดยใชค าถามจากค าถามจากค าถามทบทวนทายบท ตลอดจนการศกษาบทตอไปลวงหนาหนงสปดาห

2.4 ใหผเรยนสบคนขอมลจากแหลงเรยนรตางๆ เชน หองสมดหรอสออเลกทรอนกสตางๆ

2

สอการเรยนการสอนประจ าบท สอทใชส าหรบการเรยนการเรอง ความหมายของพสด มดงตอไปน 1. แผนบรหารการสอนประจ าบท 2. พาวเวอรพอยทประจ าบท 3. เอกสารประกอบการสอน 4. หนงสอ ต ารา และเอกสารทเกยวของ 5. สออเลกทรอนกส

การวดผลและการประเมนผลประจ าบท

1. สงเกตการณตอบค าถามทบทวนเพอน าเขาสเนอหาในบทเรยน 2. สงเกตการณตงค าถาม และการตอบค าถามของผเรยน หรอการท าแบบฝกหดในชนเรยน 3. วดเจตคตจากพฤตกรรมการเรยน การเขารวมกจรรมการเรยนการสอน และความ

กระตอรอรนในการท ากจกรรม 4. ความเขาใจและความถกตองในการท าแบบฝกหด

3

บทท 1 ความรทวไปของบรรจภณฑ

(Introduction to Packaging) 1.1 ประวตความเปนมาของบรรจภณฑ

ความเปนมาของบรรจภณฑไดจากการสงเกตธรรมชาตสงแวดลอมรอบตว แรงบนดาลใจของมนษยทมตอบรรจภณฑเรมแรก จากการสงเกตธรรมชาต ไดแก รปทรงของไข รปทรงโคงของเปลอกไขท าหนาทคอยปกปองแรงกระแทกของไขไมใหสงผลรนแรงตอเนอไขภายใน ลกษณะทรของเปลอกไขท าใหไขกลงไดไมสะดวก พนผวของเปลอกไขมรพรนท าใหมอากาศภายในอยางเหมาะสม รปโคงของเปลอกไขท าใหความอบอนจากการกกเปนไปอยางทวถง เนอไขขาวภายในมความเหลวหนดท าหนาทปกปองไขแดง

สงทปรากฏในธรรมชาตอกอยางหนง ไดแก ฝกถวลนเตาทนบวาเปนบรรจภณฑทสมบรณแบบ เมดถวภายในเรยงตวเปนแถวตวฝกมลกษณะเปรยบเหมอนเคลอบฟลม2 ชน โดยมชนนอกทแขงและชนในทออนนม ภายในฝกถวมการปรบสภาพอากาศทเหมาะสมตอการเจรญเตบโตของเมลดถว

ในการด ารงชวตของมนษยมความจ าเปนทตองบรโภคอาหาร ท าใหมนษยเรยนรการแก ปญหาและพฒนาสงทอ านวยความสะดวกในการบรโภค โดยการดดแปลงสงของทอยรอบตวดวยวธการตางๆ เชน การใชใบไม เปลอกไม เปลอกหอย กระบอกไม กระเพาะสตว มาผกมด เพอประกอบการรบประทานอาหาร และพฒนาตกแตง ประดษฐ เปลยนแปลง ใหเหมาะสมกบการใชสอยมากขนรวมถงการอ านวยความสะดวกในการเกบรกษาและเคลอนยายอาหาร ไดแก การน าเอาสวนตางๆของพชหรอสตว มาขดสาน เยบ มด หอหม เปนกระจาด ชะลอม สงหอหม ซงถอเปนบรรจภณฑในยคแรกๆ

ภาพท 1-1 ยคโบราณยคแรกๆ ทมา : http://teen.mthai.com/education/56861.html

4

บรรจภณฑยคแรกเกยวพนกบมนษยโครมนยอง (cromangnon) ทรจกการประกอบอาชพเกษตรกรรมเปนพวกแรก ซงมอายประมาณ 10,000-20,000 ปกอนครสตกาล เมอมการผลตกสบเนองตอถงการแลกเปลยนและคาขายผลผลต อนสงผลตอการคดคนบรรจภณฑเพอใชสอย

จากหลกฐานทปรากฏในสมยประวตศาสตร พบวาเรองราวของภาพเขยนภายในพระมดในสมยอยปตโบราณ มภาพเขยนแสดงเรองราวการใชใบปาลมหอมดไกสด เพอปองกนการเนาเสยปรากฏอยดวย

ไดมการคนพบหลกฐานหลายอยางในสมยกรกและโรมน จากซากเรอทจมในทะเลเมดเตอเรเนยน อนเปนเสนทางคาขายสนคาในยคนน พบสงของตางๆทคาดวาเปนบรรจภณฑ ไดแก ถงไม ลงไม ภาชนะเครองแกว เปนตน การแบงยคสมยของบรรจภณฑ จากการใชวสดท าบรรจภณฑ จ าแนกออก ไดดงน

ภาพท 1-2 สมยกรกและโรมน ทมา : http://kon-mee-klass.blogspot.com/

1.1.1 ยคโบราณมนษยยคแรก

ภาพท 1-3 บรรจภณฑในยคโบราณมนษยยคแรก ทมา : http://promtpunpackaging.weebly.com/

5

ใชบรรจภณฑทไดจากวสดธรรมชาต เชน ใบไม เปลอกหอย หนงสตว เปลอกผลไม ไมทกลวง ในอดตมนษยยงไมรจกการเพาะปลก จงตองออกหาอาหารในปา จงไดคดหาสงรอบตวมาชวยในการขนของเพอใหไดของคราวละมาก ๆ

1.1.2 ประมาณ 5,000 ป กอนพทธกาล น าวสดจากพชและสตว มาท า ตะกรา ถง กระสอบ

มนษยเรมประยกตสงรอบตวเดมใหสะดวกตอการใชงานและ มการใชดนเผา เพอท าภาชนะบรรจภณฑ เพอความทนทานมากขน ปรากฏหลกฐานการใชเครองปนดนเผาในประเทศไทย ไหบานเชยง จงหวดอดรธาน

ภาพท 1-4 บรรจภณฑในยคประมาณ 5,000 ป กอนพทธกาล ทมา : www.eresearch.ssru.ac.th

1.1.3 ประมาณ 2,000 ป กอนพทธกาล เรมใชบรรจภณฑแกว ในอารยธรรมแถบดนแดนเมโสโปเตเมย

ภาพท 1-5 บรรจภณฑในยคประมาณ 2,000 ป กอนพทธกาล ทมา : http://www.mobile.khampol.weloveshopping.com/

6

1.1.4 ประมาณ 600 ป กอนครสตกาล เรมมการผลตกระดาษ ครงแรก ในดนแดนอยปตโบราณ และ ประเทศจนโบราณ

ภาพท 1-6 บรรจภณฑในยคประมาณ 600 ป กอนครสตกาล ทมา : http://worldrecordhistory.blogspot.com/p/1523-221-gohbee-taklimakan.html

1.1.5 ประมาณ 500 ป กอนครสตกาล คนพบเมดแกวแตใชท าเปนเครองประดบ เรมผลต

แกวดวยการเปาแกว

ภาพท 1-7 บรรจภณฑในยคประมาณ 500 ป กอนครสตกาล ทมา : http://howwes.com/th/pages/1083825

1.1.6 ประมาณครสตกาล 1700-1899 ป ค.ศ. 1702 เรมมการผลตบรรจภณฑกระดาษขนใช ค.ศ. 1809 ใชบรรจภณฑกระปอง สนองการคนพบวธการถนอมอาหารดวยความรอน ค.ศ. 1871 มการจดลขสทธในการผลตกลองกระดาษลกฟก ค.ศ. 1892 นายวลเลยม เพนเทอร ชาวสหรฐอเมรกา คดคนฝาจบใชกบขวดแกวส าเรจ ค.ศ. 1894 มการใชกลองกระดาษลกฟก เปนบรรจภณฑเพอการขนสงทางรถไฟ

7

ค.ศ. 1898 ใชบรรจภณฑระบบสญญากาศ ส าหรบยาสบ ในประเทศองกฤษ ค.ศ. 1960 ผลตถงพลาสตกทสามารถตมในน ารอนได ค.ศ. 1963 เรมผลตกระปองอะลมเนยม ส าหรบเครองดมและกระปองสเปรย

1.1.7 ยคคลาสสค (ระหวางชวง ค.ศ.1960 – 1989)

เรมมการแบงบรรจสนคา มการบงบอกยหอและสรรพคณบนบรรจภณฑ พฒนากระปองบรรจ ใชเปนบรรจภณฑส าหรบบหร และขนมปงกรอบ เกดหลอดบบ (collapsible tube) ใชเปนบรรจภณฑส าหรบยาสฟน เรมมการขนรปของกระดาษ โดยเรมแรกมลกษณะเปนกลอง

ภาพท 1-8 หลอดยาสฟน บรรจภณฑเปนอะลมเนยม ทมา : http://sanamluang2008.blogspot.com/2012/06/6.html

1.1.8 ยคนโว (ระหวางชวง ค.ศ. 1900 – 1919) ใชศลปะอารตนโว ซงมลกษณะวจตรบรรจงนยมใชเสนโคงเลยนแบบธรรมชาต เกดบรรจภณฑชนดใหมคอ อลมเนยม ฟอยล (aluminium foil) และ เซลโลเฟรน ฟลม (cellophane film)

ภาพท 1-9 กาน ารปแบบ อารตนโว ทมา : https://www.pinterest.com/pattirabbit/contemporary-mud/

8

1.1.9 ยคเดคโค (ระหวางชวง ค.ศ. 1920 – 1929) ฟลมบางใส นยมใชในหอขนมหรอหมรอบซองและกลอง ใชอลมเนยมท าหลอดยาสฟน ออกแบบกลองกระดาษแขงเคลอบไขส าหรบสนคาทตองการเกบไวไดนาน ใชถวยกระดาษบรรจไอศกรม นม

ภาพท 1-10 ถวยกระดาษบรรจไอศกรม ทมา : www.clmpackaging.com

1.1.11 ยคเทคโนโลยและนกออกแบบสรางสรรค (ระหวางชวง ค.ศ. 1960–1989) นยมบรรจภณฑขวดพลาสตก กลองกระดาษเคลอบไข กระปองโลหะน ามาบรรจเครองดม มการใชอลมเนยม

ภาพท 1-11 บรรจภณฑขวดพลาสตก ทมา : http://www.taweesinplastic.com/category/35/

ฟอยล แพรหลายยงขน เรมมการใชฝาขวดทเปนอลมเนยม และฝาขวดชนดฝาเกลยว ขวดพลาสตก เพทบรรจภณฑส าหรบเครองดมน าอดลม บรรจภณฑพลาสตกระบบบรรจภณฑสญญากาศ ค.ศ. 1981 เรมมการน ากลองกระดาษประกบกบฟลมพลาสตก เพอท าบรรจภณฑนมและเครองดม

9

1.1.11 ยคปจจบน (ระหวางชวง ค.ศ.1990–ปจจบน) ใหความส าคญกบบรรจภณฑปลอด

เชอ ค านงความปลอดภยของผบรโภค นยมใชบรรจภณฑน าหนกเบา แบงการบรรจออกเปนหนวยยอย ค านงถงความสะดวกสบาย ความสวยงามมากขน อกทงยงค านงถงตนทนบรรจภณฑและการน าบรรจภณฑกลบมาใชใหมใชหลก 3 R (Recycle - Reuse - Reduce) เนนสขภาพของผบรโภค รปแบบ ดงดดความสนใจ ใชกราฟกและรปรางแปลกใหม สงแวดลอม เปนมตรกบสงแวดลอม

ภาพท 1-12 บรรจภณฑปลอดเชอ จดเดนของบรรจภณฑป ค.ศ. 2003 บรรจภณฑมรปทรง สสนแปลกใหม เลนลวดลายและกราฟก พกพางาย สะดวกตอการใชงาน ขนาดเลกลงมการใชวสดรวม บรรจภณฑสามารถน ากลบมาใชใหมได เปนมตรกบสงแวดลอม มหลากหลายเพมทางเลอกใหกบผบรโภค

จากอดตถงปจจบน พฒนาการของการออกแบบบรรจภณฑ มความเจรญกาวหนาอยางมาก สอดคลองกบการเปลยนแปลงของสงคมโลก จากสงคมเกษตรกรรมสสงคมอตสาหกรรม และก าลงกาวสสงคมวทยาศาสตรเทคโนโลย ทเออตอการสรางสรรครปแบบและการใชวสดแปลกใหมในการออกแบบบรรจภณฑ ทหลากหลายและมประสทธภาพ

แนวคดเดมในการออกแบบบรรจภณฑเพอความจ าเปนในการด ารงชวต เปลยนแปลงเปนการออกแบบบรรจภณฑเพอการคา การขนสง การปองกนตวสนคา มระบบการออกแบบบรรจภณฑ และการพฒนาวสดและเทคโนโลยในการผลตบรรจภณฑ ถาหากจะสรปปจจยทสงผลตอการพฒนารปแบบของการออกแบบบรรจภณฑ แบงออกเปน ความกาวหนาของกรรมวธการผลตกระดาษและ ศลปะการพมพ

10

ภาพท 1-13 บรรจภณฑตอบสนองความตองการของผบรโภค

การพฒนาบรรจภณฑอยางเปนระบบ มมานานกวาสองศตวรรษแลว โดยเรมตนจากการ ทผผลตสนคาตองการ ตอบสนองความตองการของผบรโภค ถงแมวาการใชงานของบรรจภณฑนน จะมไวเพยงเพอบรรจ และเกบรกษาผลตภณฑ ปจจบนไดมการพฒนา และเพมความหลากหลายมากขนกวาทเคยมมา ความกาวหนา ของเครอขายการคมนาคมขนสงในโลกทกวนน รวมไปถงความซบซอน ของการคาปลก สมยใหม ท าใหการบรรจภณฑมความส าคญมากทสด ในการเกบรกษาและปองกน ไมใหผลตภณฑเกดความเสยหาย ระหวางการขนสงจากโรงงานผลต ไปยงรานคาปลกหรอผบรโภค นอกจากนบรรจภณฑ ยงถกใชใหเปน สอโฆษณา ทสามารถเคล อนทได ปองกนไมใหผลตภณฑมรอยขดขวน แสดงรายละเอยด การใช หรอแมแตเปนสวนหนงของผลตภณฑเอง

ภาพท 1-14 บรรจภณฑเนนสอโฆษณา

ตนก าเนดของการบรรจภณฑ จากวนนยอนกลบไปในอดต ชวงปลายศตวรรษทสบแปดในยคของการปฏวตอตสาหกรรม ไดกอใหเกดความเปลยนแปลงครงใหญในอตสาหกรรมการผลต ขณะทกอนหนานน กระบวนการผลตสวนใหญทเปนงานหนก ตองอาศยแรงงานของกรรมกร และผลผลตท

11

ได กมจ านวนนอย เครองจกรทสามารถผลตสนคาจ านวนมาก จงไดถกน าไปใช เพอเพมจ านวนการผลตของผลตภณฑประเภทเดยวกน ไมเพยงแตผลตสนคา อยางเดยวเทานนยงรวมไปถงการผลตบรรจภณฑดวย

ในชวงแรกอาหารจะน าไปบรรจ ในภาชนะโลหะทปดผนกและถกหลกอนามย คอกระปองบรรจอาหารทท าจากดบกหรอกลองกระดาษแขง ไดมการน าไปใชกนอยางกวางขวางเพราะมน าหนกเบาและสามารถพมพขอมลหรอภาพทบลงบนกระดาษ บนแผนกระดาษไดงายและเปนการประหยดพนทอกดวย กลองโลหะกไดรบการพฒนากนอยางกวางขวาง เชน เดยวกนในเวลานน เพราะเปนอกทางเลอกหนงทดกวาการใชกลองกระดาษแขง โดยเฉพาะสนคาทบดเนาได เชน ขนมปงกรอบ หรอ ขนมหวาน สงผลใหระดบความตองการทจะเกบรกษาสนคาเพมจ านวนมากขน

ปจจบนนเทคนค ในการผลตไดกาวไกล ท าใหบรรจภณฑโลหะเหลาน มรปแบบหรอรปทรงตางๆไดตามตองการ ดวยการน าเทคนคคอมพวเตอรมาชวยในการผลต รวมถงพลาสตกทได รบการพฒนาใหดยงขน จนสามารถน ามาใชสอยในทกวนน

เทคนคการพมพทเจรญกาวหนามาตงแตตนศตวรรษท19 ตองการพฒนาในเรองเทคนคการพมพบรรจภณฑทมความรวดเรว ตราผลตภณฑหรอยหอทตดอยบนภาชนะบรรจภณฑไมวาจะเปนวสด ประเภท ขวดแกว หมอดนเผา กลอง กระปองโลหะ กลองกระดาษแขง หรอกระดาษหอ

ธรรมดาๆ ตองมฉลากทจะบอกยหอของผลตภณฑนน สงผลในเรองของการเพมคณ คามลคาและความสนใจใหกบสนคาทวไป

การพมพรปภาพและขอมลบนบรรจภณฑ มความสามารถส าคญตอการรบรตราสญลกษณ ยหอ และรายละเอยดของสนคาใหเหมาะสมพอด การพฒนาของการพมพสท าใหผออกแบบ ไดสรางสรรครปแบบส าหรบผลตภณฑทนาสนใจยงขน

ภาพท 1-15 บรรจภณฑโลหะ

ปจจบนเครองหมายการคาหรอตราของผลตภณฑ ไดกลายมาเปนสวนส าคญเทากบตวของ

ผลตภณฑ และเปนเกณฑในการตดสนใจเลอกซอของผบรโภค รปแบบทประสบความส าเรจทมอยมากมาย มตใหมของบรรจภณฑ คอการน าหลกการทางศลปะและการออกแบบมาพฒนากราฟกบรรจภณฑใหไดรปแบบมาตรฐาน ใหเปนทยอมรบกนในปจจบน พรอมไปกบความใหญโตและความสลบซบซอนของระบบธรกจอตสาหกรรม สอโฆษณา การแขงขนเพอชวงชงสวนแบงตลาด ทมา : http://netra.lpru.ac.th/~weta/c1/c1_print.html

12

1.2 ความหมายของบรรจภณฑ 1.2.1 บรรจภณฑคออะไร

บรรจภณฑ (Packaging) หมายถง บรรจภณฑเปนสวนหนงของกระบวนการทางการตลาด โดยเฉพาะปจจบนทการผลตสนคา หรอบรการไดเนนถงความส าคญกบผบรโภค (Consumer Oriented) และจะไดเหนวาการบรรจภณฑมบทบาทมากขนเพราะล าพงตวสนคาเองไมมนวตกรรม (Innvoation) หรอการพฒนาอะไรใหมอกแลว ฉกแนวไมออกเพราะไดมการวจยพฒนากนมานานจนถงขนสดยอดแลว จงตองมาเนนกนทบรรจภณฑแทน

บรรจภณฑ ประกอบดวย บรรจภณฑส าหรบการขาย (Sales packaging) หรอบรรจภณฑล าดบทหนง ไดแกบรรจภณฑทใชเปนสวนหนงของการขายของใหกบผใชรายสดทายหรอผบรโภค ณ จดซอ บรรจภณฑกลม (Group packaging) หรอบรรจภณฑล าดบทสอง ไดแกบรรจภณฑทใชทจดซอกลมสนคาทมจ านวนขายมากกวาหนง ไมวาสนคานนจะถกขายใหกบผใชรายสดทายหรอผบรโภคหรอไมกตาม และไมวาบรรจภณฑนจะถกใชเ พอการดงสนคาจากชนวางของ ณ จดขายกตาม บรรจภณฑนสามารถถกดงออกจากสนคาโดยไมสงผลกระทบตอลกษณะเฉพาะตวของสนคา บรรจภณฑส าหรบการขนสง หรอบรรจภณฑล าดบทสาม ไดแก บรรจภณฑทใชส าหรบชวยในการล าเลยงและขนสงสนคา ทขายจ านวนมากหรอกลมบรรจภณฑ เพอปองกนความเสยหายทางกายภาพระหวางการขนสง บรรจภณฑส าหรบการขนสงไมรวมตคอนเทนเนอรส าหรบการขนสงทาง ถนน รางเลอน เรอหรอทางอากาศ

หบหอ (Package) หมายถง สงหอหมหรอบรรจภณฑ รวมทงภาชนะทใชเพอการขนสงผลตภณฑจากแหลงผผลตไปยงแหลงผบรโภค หรอแหลงใชประโยชน หรอวตถประสงคเบองตนในการปองกนหรอรกษาผลตภณฑ ใหคงสภาพตลอดจนคณภาพใกลเคยงกนกบเมอแรกผลตใหมากทสด

การหบหอ (Package) นบวาเปนสวนส าคญอยางยงตอผลตภณฑ เพราะวาการหบหอเปนตวของหนคมครองปองกนตวผลตภณฑ เพอไมใหเกดความเสยหายในระหวางการเคลอนยาย หรอการเกบรกษาผลตภณฑผลตภณฑจ าเปนตองผานกระบวนการบรรจลงในภาชนะตางหลากหลายชนด เพอกระจายไปสผบรโภคในแหลงตางๆ ดงนนการบรรจหบหอจงเปนสงจ าเปนทชวยปองกนรกษาผลตภณฑทอยภายในและยงเปนตวทเพมคณคาใหแกตวผลตภณฑ การหบหอไดรบการววฒนาการมาเปนระยะเวลาอนยาวนาน อนเนองมาจากการเปลยนแปลงของสภาพการด ารงชวต รวมทงความเจรญทางดานเทคโนโลยทไดมการววฒนาการมาสยคสงคมปจจบนซงไดสรางวทยาการใหมๆ เกยวกบการพมพหบหอขนมาอยางมากมาย ท าใหสามารถสรางหบหอทมคณภาพและสนองประโยชน แกทกฝายไดมากขน อกทงสอดคลองกบสภาวะทางการตลาดในปจจบน

มผใหความหมายค านยามของค าวา “บรรจภณฑ” ไวอยางหลากหลาย อาทเชน กลกกลอง กระปอง อบ ตลบ หอ คอนเทนเนอร (Container) ดงท “”งานทพย ภโรดม” (2538) ไดกลาวถงค าจ ากดความของค าวา การบรรจ (packaging) และภาชนะบรรจ (package) ไววา

การบรรจ หมายถง กระบวนการขนตอนตางๆ ทใชการผลตภาชนะบรรจและบรรจผลตภณฑลงในภาชนะบรรจ โดยมวตถประสงคเพอน าผลตภณฑนนไปถงผบรโภคในสภาพทสมบรณ

ภาชนะบรรจ หมายถง ภาชนะหรอโครงสรางใดๆ ทใชเพอบรรจ หอหม และรวบรวมผลตภณฑใหเปนหนวย เพอน าสงผลตภณฑถงผบรโภคในสภาพทสมบรณ นอกจากนยงรวมถงฉลากและอปกรณทใชส าหรบการมดหรอปดภาชนะบรรจดวย

13

container หมายถง ภาชนะทใชในการบรรจผลตภณฑเพอการขนสงเปนส าคญและไมรวมฉลาก หรออปกรณใดๆ ทใชส าหรบมดหรอปดภาชนะบรรจ

packing หมายถง กระบวนการบรรจผลตภณฑในภาชนะบรรจเพอรวบรวมเปนหนวยเดยวกน เพอการขนสงผลตภณฑเปนส าคญ

ส าหรบ “ดารณ พานทอง”(2524) ไดใหความหมายของค าวา หบหอ (package) หมายถง สงหอหมหรอบรรจผลตภณฑ รวมทงภาชนะทใชเพอการ

ขนสงผลตภณฑ จากแหลงผผลตไปยงแหลงผบรโภคหรอแหลงใชประโยชน เพอวตถประสงคเบองตนในการปองกนและรกษาผลตภณฑใหคงสภาพตลอดจนคณภาพใกลเคยงกลบเมอแรกผลตไทยมากทสด

นอกจากนเลยงอาจกลาวไดวาหบหอหรอภาชนะบรรจตางๆเปนปจจยทส าคญอยางหนง ในกระบวนการผลตและหบหอ อาจสรางขนมาเพอวตถประสงคอนๆอกหลายอยางอาทเชน วตถประสงคทางดานการตลาด วตถประสงคทางดานการเกบรกษา เปนตน กลาวไดวา มากกวา 60% ของการบรรจภณฑทใชทงหมดใชในการบรรจอาหารซงอยในรปแบบตางๆ เชน กลอง แผง กระปอง ถวย ขวด ถง และอนๆ อกมากมายหลายรปแบบหลายลกษณะ และทมใชเฉพาะการบรรจภณฑทใชส าหรบอาหารเทานน สงตางๆทอยภายในหางรานกลวนแตบรรจภายในบรรจภณฑเกอบทงสน ซงอาจเปนรปของกลองทแขงแรง ทใชบรรจเครองโทรทศน กลองกระดาษทชช ขวดบรรจแชมพและอนอนอกมากมาย หากปราศจากบรรจภณฑแลวการด ารงชวตในประจ าวนของผบรโภคจะเปนอยางไร จากบรรจภณฑทอยรอบตวเราน เอง นบไดวาเปนการบรร จภณฑท เปนระบบอตสาหกรรมทนาสนใจ เพราะไดผนวกเอาความเฉลยวฉลาดในการออกแบบเขากบเทคโนโลยสมยใหม นอกจากน การบรรจภณฑยงไดกอใหเกดการจางงานเปนจ านวนมาก ผสรางเกราะทจะปกปอง คมครอง ทะนถนอมสนคาตามตองการ และกอใหเกดธรกจตอเนองมากมายทเรายงผอนได (สมาคมบรรจภณฑไทย,มปป.)

สรป ความหมายของบรรจภณฑ หมายถง กระบวนการ ขนตอนตางๆ ตงแตการบรรจผลตภณฑ หอหมและรวบรวมผลตภณฑใหเปนหนวย และคมครองปองกนผลตภณฑ ใหปลอดภยจากความเสยหาย เรมจากจดสนสดของกระบวนการผลตจากแหลงผลต จนกระทงมการเคลอนยายผลตภณฑไปยงผบรโภคอยางปลอดภย รวมวตถประสงคทางดานการเกบรกษาและดานการตลาดอกดวย

เราสนใจบรรจภณฑเพออะไร? ปจจบน ประชากรของโลกเพมขนอยางรวดเรว ความตองการความสะดวกสบายของมนษยยอมตองมมากขนตอความตองการใชสอยเครองอปโภคบรโภคในชวตประจ าวน แทบจะกลาวไดวาปจจย 4 ทมนษยเราด ารงชวตอยไดคอ เสอผา อาหาร ยารกษาโรค ทอยอาศย อนเปนเป าหมายทเกยวของกบผบรโภคในทกรปแบบโดยตรงจะถงมอผบรโภคในลกษณะทไมมอะไรหอหมยอมเปนไปไมไดอยางเชน อาหารทเปนประเภทเนอสตว เมอมการซอขายยอมมบรรจภณฑเขามาเกยวของ ในการน าพากลบบานจะถอหรอน าเนอสตวสดๆ โดยไมมบรรจภณฑกลบบานยอมเปนไปไมได ถงแมกระทงขาวสาร เมอเวลาซอกยอมตองมบรรจภณฑเขามาเกยวของ ขะกอบขาวสารกลบบานเชนนนกคงไมได ส าหรบมนษยเราทมความเจรญแลวและปจจบนจากความเจรญทางเทคโนโลย เศรษฐกจ และสงคม ท าใหเกดการแขงขนทางดานการคา สนคาตางๆ ผผลตแทบทงสนจะตองค านงถงบรรจภณฑของเขาโดย

14

ทนททควบคปรบตวสนคา จงท าใหมการคดคนหารปแบบ หาขอมลเชอมโยง มาจนถงระบบเศรษฐศาสตรและระบบการตลาด ปจจบนพอคาผผลตไดใหความส าคญของบรรจภณฑมาเปนอนดบแรก เพราะเรมเขาใจและเหนความส าคญของสนคาทตนไดผลตขน อนมผลตอความปลอดภยและเพอลดการสญเสยแตกหกของสนคา ตลอดจนผลตภณฑนนจะโฆษณาตวเองไดจากบรรจภณฑเอง (นเร ขอจตตเมตต,2531)

ปจจบนนบไดวาบรรจภณฑเปนปจจยท 5 ทจะขาดเสยมไดในการด ารงชวต ดงนน หนาทอนส าคญของบรรจภณฑมจดมงหมาย 6 ประการดงน

1 เพอการรองรบสนคา สนคาจะตองมบรรจภณฑรองรบ สนคาใดๆ กตามหากไมมบรรจภณฑจะท าใหการขนสงเปนไปดวยความยากล าบาก บรรจภณฑเปนสงทขาดไมไดในการกระจายสนคา เพอใหสนคาเกษตรและสนคาอตสาหกรรมสามารถเคลอนยายจากไรและโรงงานไปยงผบรโภคได จะเหนไดวาปจจบนความตองการในการขนยายสนคาจะตองใชการหบหอ เพอท าหนาทในการรองรบสนคา เพอใหผบรโภคตดสนใจในการเลอกซอสนคาเพอวางจ าหนาย แตอยางไรกตามบรรจภณฑไมเพยงท าหนาทเพอรองรบสนคาเทานน ยงตองท าหนาทเพอคมครองสนคาใหถงมอผบรโภคกคงสภาพเดมเชนเดยวกบเมอออกจากแหลงผลต

2 เพอชวยถนอมอาหาร นอกจากบรรจภณฑจะชวยคมครองสนคาแลว ผบรโภคยงตองการใหบรรจภณฑท าหนาทถนอมอาหาร และชวยรกษาคณภาพอาหารอกดวย จะเหนไดจากในยคปจจบนอาหารมากกวา 50% ตองการบรรจภณฑเพอชวยในการถนอมอาหาร ไมเชนนนแลวอาหารทกชนดจะเปลยนสภาพเนาเสย

ถาจะปองกนไมใหสนคาทแหงแลวกลบชนขนมาอก หรอผลตภณฑทมน ากลบแหงและสญเสยน า หรอแมกระทงผลตภณฑทมไขมนเหมนหน ตวบรรจภณฑจะตองมคณสมบตในการเปนตวกน โดยปองกนไมใหไอน า กาซคารบอนไดออกไซด และออกซเจนผาน หรอผานไดบางแลวแตประเภทของสนคา

นอกจากนยงตองผนกใหแนนหนาจนอากาศผานไมได พมพมไดดและมผวทเรยบ เพอเหนสนคาไดงาย มขอมลในบางสวนของฉลากทเปนไปตามเกณฑก าหนด ยงกวานนบรรจภณฑจะตองไมถกทมทะลไดงาย เพอปองกนความชนและกาซตางๆ อนเปนบอเกดการเนาเสยเนองจากเชอจลนทรย

บรรจภณฑทสมผสกบอาหารไดโดยตรงจะตองไมมปฏกรยาทางเคม และจะตองไมยอมใหอาหารดดกลนหรอดดซมสารอาหารสารละลายของหมกพมพบนบรรจภณฑ ดงนนยงไมมวสดชนดใดชนดหนงทจะท าหนาทบรรจภณฑไดอยางครบถวน บรรจภณฑอาหารสวนมากจะประกอบดวยวสดอยางนอย 2 ชนด แมวาจะมองเหนดวยตาเปลาไมเหน แตกเปนทรจกโดยทวไปวาโครงสรางของบรรจภณฑนนประกอบดวยหลายชน บางครงท าดวยวสดมากกวา 5 ชนด

3 เพอปองกนทางกายภาพ สนคาทกชนดอาจนารกความเสยหายระหวางการเคลอนยาย สนคาประเภททแตกหกงายและมมลคาสงไดแก เครองใชไฟฟา เครองอเลกทรอนกสและเครองแกวนน บรรจภณฑจะตองสามารถปองกน

15

สนคาอนอาจเกดความเสยหายไดในระหวางการขนสง เชน ความชนอาจท าใหโลหะเกดการกดกรอน ไมมปรมาตรเพมขนสงแยกชน และอาจท าใหผลตภณฑยา เครองมอแพทย และสารละลายเสอมคณภาพได ดงนน บรรจภณฑจงมหนาทคมครองสนคาและปกปองสงบรรจทอยภายในมใหเกดความเสยหาย อนมสาเหตมาจากสภาพแวดลอม รวมทงสภาพดานฟสกส เคม ชววทยา กลาวคอตองไมรวซมไมท าปฏกรยาทางเคมจนเกดการเปลยนแปลงทางคณสมบต และแมวาสนคาทถกผานไปถงมอผบรโภคแลว บรรจภณฑกยงตองท าหนาทเปนสงหอหมคมครองสนคาจนกวาสนคานนจะถกบรโภคหมดไป

4 เพอใหความปลอดภย หนาททส าคญอกประการหนงของบรรจภณฑคอ ใหความปลอดภยแกผบรโภคทจะใชสนคานนๆ การปองกนไมใหสนคาไมเสยนน บรรจภณฑจะชวยขจดการเสยงในการเกดโรคตางๆดงเชนทเกดขนสมยกอน จากการคดคนในกรรมวธการบรรจภณฑจะท าใหผลตภณฑอาหารไดรบความปลอดภยยงขน ภายในบานเรอนจะมผลตภณฑเคมหลายชนดทจะท าใหเกดพษภย และอาจท าใหถงตายไดหากผบรโภคสดดมหรอสมผสโดยทางผวหนง ผลตภณฑเหลาน ไดแก ยาฆาแมลงชนดฉดพน สารขดและท าความสะอาด ปยและยาปราบวชพช

การใชบรรจผลตภณฑเหลานอยางปลอดภย ควรใชฝาขวดทเดกเลกเปดไมได และฝาขวดทใชในการเทยาในรปแบบตางๆ ชวยลดการเกดอบตเหตตางๆไดอยางมาก

5 เพอสอขอความ มการบรการชวยตวเอง (self service) ในลกษณะการขายปลกบรรจภณฑยงตองท าหนาทในการหาดวย นอกจากบรรจภณฑจะชวยดงดดผซอและบงชถงตรายหอของสนคาแลว บรรจภณฑยงใหขอมลเกยวกบสนคา ชวยใหผซอตดสนใจในการเลอกซอดวย บรรจภณฑสอขอความตางๆ เชน ปรมาณ วธการใช หรอเปดใชขอมลทจ าเปนอนๆ ปจจบน ในกรณของผลตภณฑอาหารบางชนดยงไดมวธการประกอบอาหาร และขอแนะน าตางๆดวย นอกจากนยงมขอมลตามทกฎหมายก าหนด เชน วนทผลต หรอวนหมดอาย สวนผสม คณคาทางโภชนาการ ค าเตอน ชอและทอยของผผลต

ถาปราศจากผลตภณฑแล ว ผ บร โภคจะขาดหลกประกนในความสดของอาหาร สวนผสมและคณคาทางโภชนาการ อกทงผบรโภคไมอาจรไดเลยถงอนตรายของสารเคมทใชในบานเรอน

6 เพอความสะดวก บรรจภณฑจะใหความสะดวกแกผบรโภค ปจจบนมผลตภณฑอาหารแชแขงหลายชนด เชน ไอศครม ผก เนอ ปลา หรอแมกระทงอาหารทปรงส าเรจแลวผลตภณฑอาหารเหลานบรรจในบรรจภณฑทเขาเตาไมโครเวฟไดทนท บรรจภณฑยงใหความสะดวกในการเปด-ปด การเท การเปดเมอยงใชไมหมดหรอบรรจภณฑในสวนยอย เชน ถงชา กาแฟ นม เปนตน (อมรรตน สวสดทพ,2534)

ความเสยหายอนอาจเกดขนตอผลตภณฑซงบรรจอยในบรรจภณฑ ความเสยหายหลายประการอาจมสาเหตจากสงตางๆกน ในทนจะขอกลาวเฉพาะทส าคญ คอ

16

1 ความเสยหายจากการกระทบกระเทอนอยางแรงระหวางการขนสงและการเคลอนยาย อาจท าใหบรรจภณฑทบรรจอยภายในแตกหกเสยหาย ทงนเปนเพราะวาวสดและโครงสรางนนไมสามารถทนทานตอแรงกระแทกนนได

2 การสนสะเทอนทเกดตอเนองกนนานๆ อาจท าใหเกดความออนลาของวสดนนจนถงกบเราหรอแตกหกได การสนสะเทอนยงท าใหเกดความเสยหายแกอปกรณทบอบบาง ซงตองใชเวลาในการซอมแซมหรอตดตงใหม

3 การกระทบกระเทอนหรอสนสะเทอนรนแรงเกนไป อาจมผลใหของเหลววสดทเปนผงกงแขงหกกระจายได

4 การบรรจภายในทมการหมนรบไมพอด อาจท าใหผววสดทอยตดผนงภาชนะ หรอทตดกบโครงเสรมอนๆ ในภาชนะหรอทตดกบวสดใกลเคยงกนเปนรอยขดขวน หรอเสยหายได

5 การผนกปากภาชนะไมมดชดอาจท าใหเกดการรวซม ท าใหผวดานนอกของบรรจภณฑเสยหาย สกกรอน เปนเชอรา ฯลฯ

นอกจากนการปดผนกไมมดชด จะท าใหผลตภณฑทบรรจอยภายในไดรบเชอโรคและสงสกปรก ท าใหเสอมคณภาพได

1.3 การเพมความส าคญของการบรรจภณฑในปจจบน ในปจจบนกจการตางๆ ยอมรบถงความส าคญของบรรจภณฑเพอวตถประสงคดงทไดกลาว

มาแลวและไดพยายามใชประโยชนของบรรจภณฑและตรายหอเพมมากขน รวมทงเพมความสนใจในเรองมาตรฐานบรรจภณฑมากขนอกดวย

อยางไรกตามปจจยส าคญประการหนงทท าใหบรรจภณฑกลายมาเปนสงส าคญของงานดานการตลาด ผลจากการแขงขนทเพมมากขนการบรการแบบชวยตวเอง ขายโดยใชเครองอตโนมต ซงสงเหลานท าใหบรรจภณฑตองท าหนาทมากขนและบรรจภณฑยงตองมบทบาทตอการขาย ในขณะทเกดการตดสนใจซอสนคาขน เพราะไมใชเรองงายทผผลตหรอผขายจะน าสนคาไปวางแสดงตามรานคา และท าใหลกคาพงพอใจและพรอมตดสนใจซอ ดงนน ทงผผลต และผขาย อาจตองยอมเสยคาใชจายสวนหนง เพอใหไดบรรจภณฑทเหมาะสมทจะจดวางบนชนวางของหรอตโชวสนคาและดงดดผบรโภคใหสนใจ

ดงนน ในปจจบนการบรรจภณฑ จงกลายเปนกจกรรมทมความส าคญส าหรบธรกจและการพฒนาบรรจภณฑอยางรวดเรวนเอง ท าใหอตสาหกรรมตองเผชญกบปญหาความลาสมย เนองจากการพฒนาบรรจภณฑใหมๆเกดขนอยางรวดเรวและไมสดชน เราจะพบวามวสดใหมๆ ทน ามาใชท าบรรจภณฑแทนของเกาอยเสมอ ทงชนด ขนาด รปราง ฯลฯ รวมทงการออกแบบรปทรงและการพฒนาทางวชาการเพอการบรรจภณฑทมประสทธภาพ จากการเพมความส าคญของบรรจภณฑดงกลาว ซงเหนไดวาความรบผดชอบของงานดานนตกเปนภาระของผบรหารในระดบสงทจะรวมมอกบหลายๆฝาย เชน ฝายผลตทตองตดสนใจเกยวกบลกษณะของบรรจภณฑทจะมผลตอชวงการด าเนนการผลต ตนทนการผลต วตถดบ ตลอดจนเครองจกร เครองมอทใชในการผลต ฯลฯ และขณะเดยวกนฝายการตลาดจะตดสนใจเกยวกบการตงราคาชองทางการจ าหนาย การสงเสรมการจ าหนาย โฆษณา เปนตน

ดงนนจงสรปไดวา เหตผลประการส าคญทท าใหเกดความสนใจ และเปนเหตใหผบรหารหนมาใหความส าคญแตงานดานการบรรจภณฑ กคอ

17

1 เหตผลทางดานการผลต (production ) 2 เหตผลทางดานการเงน (finance) 3 เหตผลทางดานการตลาด ( marketing) นอกจากเหตผลใหญๆ ทงสามประการทกลาวมานแลวในปจจบนความเจรญกาวหนาทาง

วชาการและแนวความคดดานการตลาด ใหมๆ ไดเกดขนใหมไดเรอยๆ เชน ธรกจเรมหนมาใหความสนใจกบสภาพแวดลอมและสงคมสวนรวมมากยงขน เชน พยายามใชวสดส าหรบการบรรจภณฑทไมเปนพษและงายตอการท าลาย การแสดงรายละเอยด หรอคณสมบตอยางชดเจนและตรงตามความเปนจรง เปนตน

โดยปกตแลว ผบรโภคสวนใหญ จะนยมซอสนคาทมราคาถก เพอเปรยบเทยบกบสนคาประเภทเดยวกน แตหากไดมาพจารณารายละเอยดอยางลกซง การทสนคาประเภทเดยวกนบางชนดราคาแพงกวาอาจเปนเพราะบรรจภณฑทใชมคณลกษณะบางอยางเปนพเศษ ปญหาในการบรรจภณฑซงมผลไปกระทบตอราคาสนคาดขายบรรจภณฑ กลายเปนตวเพมคาใชจายไป ฉะนนจงตองมการท าความเขาใจและยอมรบถงประโยชนทไดรบจากราคาตนทนทสงขนมดวย การพจารณาเกยวกบบรรจภณฑจงตองมหลกเกณฑเพอใชเปนหลกประกอบในการตดสนใจเชนกน (ดารณ พานทอง.2524)

1.4 ผลกระทบตอเศรษฐกจและสงคม ผลกระทบตอเศรษฐกจและสงคมอนเนองมาจากบรรจภณฑมดงน 1) ชวยปองกนความเสยหายของผลผลต

บรรจภณฑจะกลายเปนขยะทนทหลงจากทสนคาถกเปดออกและน าไปใชงานแลว แตแททจรงแลวบรรจภณฑท าหนาทของตวมนเองอยางสมบรณแลวคอ คมครองปองกนสนคาทบรรจอยภายในไมใหเกดความเสยหาย ถาหากวาสนคาปราศจากบรรจภณฑหนาทในการคมครองสนคาของบรรจภณฑกจะหมดไป ผลทเกดขนคอความเสยหายมปรมาณมหาศาล เนองจากเชอจลนทรยรวมถงการขนถายและขนสง

2) ใชประโยชนจากสวนเหลอทงได การแปรรปบรรจภณฑอาหารในโรงงานใหญๆนน ท าใหเกดสวนเหลอทงในปรมาณทมาก

ตอการทจะน าไปใชประโยชนในสวนอน อนเปนวตถลอยไดเชน เปลอก และแกนสบปะรดในการผลตสบปะรดกระปอง หรอสวนเหลอทงในการบรรจปลากระปอง จงมกมการคนควาวจยเพอน าไปใชประโยชนตอไป เชน การน ามาท าปย ตนมนส าปะหลงน าไปหมกเปนอาหารสตวเหลาน เปนตน ซงนบวาเปนประโยชนและคณคาทางเศรษฐกจไมนอย

3) ชวยลดคาใชจายดานการผลตและการขนสง จางแรงงานนนนบวาเปนสวนทมการเปลยนแปลงและไดเพมขนสงมากกวาคาใชจายสวน

อนๆ อตสาหกรรมตางๆ จงมกจะหาวธการเพอลดคาใชจายโดยใชเครองบรรจอตโนมตทมความเรวสง บรรจภณฑทมน าหนกเบาและรปแบบกะทดรดจะชวยลดคาขนสง ลดปรมาณและความเสยหายในการขน การประหยดคาใชจายสวนนจงเปนการใชเงนในการพฒนาบรรจภณฑ เพอหลกเลยงความเสยหายเนองจากการขนสงในอตราคอนขางสง

18

4) ชวยลดราคาขายปลกของสนคา ในเมองใหญๆ ระบบการจ าหนายสนคาแบบเครองตวเองนน สนคาแทบทกชนด โดยเฉพาะ

ผลตภณฑอาหารจะบรรจในผลตภณฑดวยปรมาณคงท โดยไมตองอาศยคนขายชางและบรรจ จงเปนการประหยดเวลาในการเลอกซอ

ดงนน การจ าหนายสนคาในระบบน จงชวยใหสนคาในปรมาณนอยสามารถบรรจในบรรจภณฑประเภทลสเตอร หรอสกนแพคได และชวยลดคาใชจายใหแกรานคาในการสรางคนขาย ท าใหคนซอสามารถซอสนคาไดถกลง

5) เพมเงนตราของประเทศจากการสงออกสนคาเพอการสงออก มกจะไดรบการดแลและใชบรรจภณฑทเหมาะสม ปจจบนภาพรวมของสนคาสงออก 10

อนดบแรกของไทย โดยเปลยนจากสนคาเกษตรเปนสนคาอตสาหกรรมเพมขนตามล าดบ ดงน 1 เครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส 2 สงทอ 3 อญมณและเครองประดบ 4 รองเทาและชนสวน 5 อาหารทะเลกระปอง 6 ผลตภณฑพลาสตก 7 ผลไมกระปองและแปรรป 8 เครองเดนทาง 9 ของเดกเลน 10 เฟอรนเจอรและชนสวน สนคาแตละประเภทตองการบรรจภณฑเครองคมครองในการขนสง เพอรกษาคณภาพของ

สนคา เพอใหเปนไปตามระเบยบขอบงคบ เพอสรางมลคาเพม ดงนนการพฒนาบรรจภณฑทเหมาะสมจะชวยใหสามารถขนสงสนคาไดปรมาณสง ซงจะท าใหสามารถแขงขนไดในดานราคาอกดวย บรรจภณฑจงมสวนชวยในการน าเขาเงนตราจากตางประเทศ ซงเปนพนฐานทส าคญของเศรษฐกจของประเทศ

6) สรางความสะดวกใหผบรโภค ปจจบนผหญงท างานนอกบานมากขน บรรจภณฑชวยประหยดเวลาในการประกอบอาหาร เชน อาหารทอนไดดวยไมโครเวฟ สารทใชในการลางท าความสะอาดและรดผา สะดวกและยงท าใหประหยดเวลาซกดวย

7) การคมครองผบรโภค เปนหวงทยอมรบกนโดยทวไปวาผบรโภคมสทธอนชอบถงการซอสนคา โดยไมถกหลอกลวง จงมองคกรของรฐทดแลเรองน รวมทงดานการบรรจภณฑ ดานกฎและพระราชบญญตตางๆ คอนขางจะเขมงวด โดยจะตองระบน าหนกบรรจ ชอ และทอยของผผลตหรอผจ าหนาย

19

8) มโอกาสในการเลอกซอเพมขน เนองจากไดมการพฒนาการบรรจภณฑใหดขน ผบรโภคจงมสทธในการเลอกซอสนคาไดตามทตนชอบ การบรรจภณฑจงชวยใหเราสามารถเลอกซอสนคาไดหลากหลายจากแหลงตางๆ ถาปราศจากสงบรรจภณฑและจะท าใหเกดการจ ากดขอบเขตในการเลอกซอ

9) ดานสาธารณะสข การบรรจภณฑมสวนส าคญตอสขภาพของประชาชน โดยเฉพาะอยางยงผลตภณฑอาหารทบรรจในบรรจภณฑยาและผลตภณฑเกยวกบการแพทย สารพษ และสนคาอนตราย กฎหมายเหลานจะเปนตวก าหนดบรรจภณฑถงความปลอดภย อนประกอบดวยฉลากทตองระบ วนท สวนผสม และคณคาทางโภชนาการรวมทงค าเตอนและค าแนะน า (อมรรตน สวสดทต, 2543) สรป

บรรจภณฑปจจบนนบเปนสวนส าคญอยางยงตอผลตภณฑ เพราะเปนตวหอหมคมครองปองกนผลตภณฑในระหวางการขนยายและการเกบรกษาผลตภณฑซงบรรจภณฑนไดมววฒนาการเรอยมาจากบรรจภณฑในอดต โดยการใชวสดทหาไดจากธรรมชาต เชน ใบไม ตนไผ ล าตนหวาย เปนตน น ามาจกสานเปนกระบง ตะกรา ในปจจบนความเจรญทางเทคโนโลยไดมความกาวหนาสงขน มการคดคนวสดสงเคราะหใหมๆมากมาย เพอน ามาทดแทนวสดเกา เพอวตถประสงคในการปองกนและรกษาผลตภณฑใหปลอดภยจากความเสยหายในระหวางการขนสง

บรรจภณฑจงไดกลายเปนกจกรรมทมความส าคญยงส าหรบธรกจดานการตลาด ดงนน การพจารณาเกยวกบบรรจภณฑจงตองท าความเขาใจกบหลกเกณฑและเหตผลถงงานดานการบรรจภณฑเปนส าคญ เพอเปนแนวคดในการตดสนใจในดานการตลาด รวมทงผลกระทบทมตอสงคมและเศรษฐกจภายในประเทศ

20

ค าถามทายบท 1 จงอธบายประวตความเปนมาของบรรจภณฑ 2 บรรจภณฑคออะไรและ ประกอบดวยอะไรบาง จงอธบาย 3 ปจจบนบรรจภณฑไดเพม เปนปจจยท 5 ทจะขาดเสยมไดในการด ารงชวต หนาทส าคญของ

บรรจภณฑมจดมงหมาย กประการ อะไรบาง พรอมอธบายเปนขอๆ 4 เหตผลประการส าคญทท าใหเกดความสนใจ เปนเหตใหผบรหารหนมาใหความส าคญตองาน

ดานบรรจภณฑ มอะไรบาง จงอธบาย 5 ผลกระทบตอเศรษฐกจและสงคมอนเนองมาจากบรรจภณฑมอะไรบาง

21

เอกสารอางอง ค านาย อภปรชญาสกล. (2553). ระบบบรรจภณฑในงานโลจสตกส (Packaging System in

Logistics) : โฟกสมเดย แอนด พบลชชง, บจก. ค านาย อภปรชญาสกล. (2553). สนคาและบรรจภณฑ : Goods and Packaging : โฟกสมเดย

แอนด พบลชชง, บจก. จระวรรณ สขพฒน. (2548) หนงสอคมอการประกอบการ ทคดจะเรมตนท าแบบบรรจภณฑถาม-

ตอบ 20? ค าถามบรรจภณฑ. : กรมสงเสรมการสงออก, กรงเทพฯ. ปน คงเจรญเกยรต “หนงสอบรรจภณฑอาหาร” บรรจภณฑรกษาสงแวดลอม แพคเมทส 2544-

2547 สมาล ทองรงโรจน. (2555). Packaging Design ออกแบบบรรจภณฑ. : วาดศลป, บจก. Packaging makeovers. Kin Gordon,Stacry.barcode : 088150 หมายเลขเรยก: HF

5415.15.K56ปทพมพ :lsbn/lssn :9789812452375 Fundamentals of packaging technology ey Walter Soroka,24,2009.