18 19

Alumni’s Wisdom

ไพบลย วฒนศรธรรมผเปนแบบอยางแหงความดงาม

นรชาตวางวาย    มลายสนทงอนทรยสถตทวแตชวด  ประดบไวในโลกา

แมคณไพบลย วฒนศรธรรม จะลาจากโลกนไปแลวดวยวย 71 ป แตคณงามความดมากมายทคณไพบลยไดสงสมไว เมอครงยงมชวตอยจะยงคงเปนทโจษขานไปอกนาน  และควรคาอยางยงทสงคมจะยกยองใหคณไพบลยเปนตนแบบ คนดของสงคมในหลากหลายดาน  วนน  วารสาร  ‘พระสยาม’  จงขอน�าเสนอเรองราวอนนาจดจ�าของคณไพบลย อกครง  เพอเปนการเชดชความดงามของอดตผบรหารธนาคารแหงประเทศไทย และเพอเปนการร�าลกถงปชนยบคคลทานนดวยความอาลย

18 19

พระสยามฉบบท 2 เดอนเมษายน - มถนายน 2555

ธรรมดาและธรรมชาต คอ การหยงรากแหงความด

คณไพบลยมกบอกเสมอวา ชวตตนเองเปนชวตธรรมดา คลกคล กบทองไรทองนามาตงแตเกด คณไพบลยถอก�าเนดเมอวนท 24 มนาคม 2484 เปนบตรคนสดทองในพนอง 10 คน เกดในครอบครวชาวนา ณ บานนาค อ�าเภอผกไห จงหวดพระนครศรอยธยา ซงในอดต พนทน ยงไมไดรบการพฒนามากนก ชวตในปฐมวยจงเปนชวตทามกลางชนบท อยางแทจรง ถงอยางนน คณไพบลยเลาวา ไมเคยไดยนพอแมบนวาล�าบากสกครง แตโดยสวนตวทเมอมองยอนกลบไปชวงชวตวยเดก ไมวาใครจะมองวาเปนชวตทล�าบาก หรอไมถอวาล�าบาก นนกคอ ‘ชวตปกตธรรมดา’

คณไพบลยเคยกลาววา “ชวตในชนบทเปนชวตทอยกบธรรมชาต การกน การอย สภาพแวดลอม ความสมพนธตาง ๆ กลมกลนกนไปในธรรมชาต ภาคกลางเปนทราบลม ธรรมชาตเอออ�านวยคอนขางพอเพยง ไมตองดนรนมากนก ถาขยนพอ มความซอสตยไมคดโกง ชวยเหลอ เกอกลกนในระหวางญาตพนอง กเปนชวตแบบพอเพยง กลมกลน ไมท�าลายธรรมชาต” ดวยหลกคดพนฐานเชนนเอง ทเปนเมลดพนธเตบโตงอกเงยกลายเปนความดงามภายในตวของคณไพบลย

ขณะเดยวกน การไดอยใกลชดกบคณแมยงเปนรากฐานทท�าให คณไพบลยมจตใจฝกใฝในทางบญ เนองจากคณแมชอบไปท�าบญตกบาตร ฟงเทศนฟงธรรม โดยคณไพบลยเคยกลาววา “การอยกบแมอยางใกลชดเมอผมเดก ๆ น ชวยใหจตใจผมไดรบการกลอมเกลาใหคดในทางบญ ทางกศล ทางเมตตากรณา โดยผมไมรสกตวเลย”

เรยนรและเตบโตกบจตอาสาทงอกงาม

แมไมไดเกดในครอบครวทมฐานะร�ารวย แตดวยความเปน เดกฉลาดและขยนเรยน คณไพบลยสามารถสอบชงทนธนาคารแหงประเทศไทยไปศกษาระดบปรญญาตรตอในตางประเทศ จนกระทงส�าเรจการศกษาระดบปรญญาตร ดานเศรษฐศาสตร จากมหาวทยาลย Hull ประเทศองกฤษ เมอป พ.ศ. 2510 โดยชวงทก�าลงศกษาอยในประเทศองกฤษ นอกจากการเรยน คณไพบลยยงสนใจท�ากจกรรมหลากหลาย ซงกจกรรมสวนใหญมกอยในประเภท ‘อาสาสมคร’ โดยใหความชวยเหลอทงกลมคนแก กลมคนจน และกลมคนพการ ซงอาจกลาวไดวา นเปนจดเรมตนของววฒนาการการท�างานเพอสงคมของทานในระยะตอมา

จากธนาคารถงงานรากหญากาวแหงนกพฒนาผน�าสงคม

คณไพบลยเรมตนการท�างานครงแรกทธนาคารแหงประเทศไทย โดยเรมจากต�าแหนงเจาหนาทจนเตบใหญเปนผบรหารของธนาคารแหงประเทศไทย จากนนจงเขารบต�าแหนงกรรมการและผจดการในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย กอนจะลาออกไปเปนผชวยกรรมการ ผจดการใหกบธนาคารไทยทน ขณะทก�าลงมอนาคตสดใสในสายงานธนาคาร จ ๆ คณไพบลยกลบเลอกทจะลาออกจากต�าแหนงสงขององคกรธรกจทมาพรอมกบเงนเดอนกอนโต เพอมารบเงนเดอนทนอยกวากนหลายเทาตวในองคกรเพอสงคม ทชอวา ‘มลนธบรณะชนบทแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ’

มลนธบรณะชนบทฯ เปนองคกรพฒนาเอกชนองคกรแรกของประเทศไทย ไดด�าเนนงานดานการพฒนาชนบทและสงคมมาตงแตป พ.ศ. 2512 กอตงโดยอาจารยปวย องภากรณ ซงทผานมา มลนธฯ ไดสราง อทธพลทางความคดใหแกทงภาครฐและภาคองคกรพฒนาเอกชน ในเรอง ‘การพฒนาชนบทแบบผสมผสาน’ ทเนนการพฒนาคนและองคกรชมชน เพอเปนปจจยหลกในการพฒนาชนบท

หลงจากลาออกจากธนาคารพาณชยในป พ.ศ. 2531 คณไพบลย ตดสนใจเขารบต�าแหนงเปนผอ�านวยการมลนธบรณะชนบทฯ หลงจากท คอยชวยเหลองานจปาถะอย กอนแลว คณไพบลยไดอธบายไววา “เสนทางนถอเปนเสนทางในชวตทตรงกบใจผมมากทสด อกทงการไปชวย ชมชน คนทวไปกอาจมแนวโนมท�า ผมอาจมมากหนอยหรอคนเคยกบชนบทดวย ยงตวเองไดเรยนหนงสอ เขากรงเทพฯ กอน แลวไปตางประเทศกลบมาท�างานแบงกชาต ผมวาจตใตส�านกมนบอกวา เออ! อยางนนาท�า ไมไดรสกเปนพเศษ”

ไพบลย วฒนศรธรรมผน�าจตสาธารณะของสงคมไทย

ไมเพยงมลนธบรณะชนบทฯ คณไพบลยยงมงานพฒนาชนบทผานกองทนพฒนาชนบทของธนาคารออมสน โดยเขามารบต�าแหนง ผอ�านวยการธนาคารออมสน ซงการกลบเขาท�างานธนาคารครงน คณไพบลยมองวา ไมใชการกลบเขาสระบบการเงน แตเปนววฒนาการ ในงานพฒนา โดยอาศยธนาคารออมสนเปนเครองมอในการด�าเนนงานพฒนา

20 21

ในชวงนน คณไพบลยยงไดประกาศและด�าเนนนโยบาย ‘ธนาคารออมสนเพอสงคม’ ท�าใหเกดการรเรมและพฒนาโครงการใหม ๆ หลายโครงการทเปนประโยชนทงตอธนาคารออมสน ตอประชาชน และตอสงคม จนกระทงมการจดตงสถาบนพฒนาองคกรชมชน (องคกร มหาชน) เพอเปนกลไกส�าคญในการพฒนาชมชนทงในชนบทและในเมอง ในฐานะทมบทบาทผลกดนใหสถาบนฯ นเกดขน คณไพบลยจงไดรบ การขอรองใหรบต�าแหนงประธานสถาบนฯ ทานไมรรอ ขอลาออกจากธนาคารออมสนกอนเกษยณอายเพยง 11 เดอนโดยไมเสยดาย เงนบ�านาญและผลประโยชนอนทจะไดรบเพอเขาดแลงานพฒนา ในสถาบนฯ นเปนอกเหตการณทสะทอนใหเหนวา คณไพบลยเปน แบบอยางของบคคลทท�างานเพองาน และคดถงประโยชนสวนรวมมากกวาประโยชนสวนตนอยางแทจรง

นอกจากน คณไพบลยยงมผลงานเพอสงคมอกมากมาย อาท การพฒนาชมชน ผานกองทนเพอการลงทนทางสงคม หรอ กองทนชมชน การพฒนาชมชนเมอง ผานส�านกงานพฒนาชมชนเมอง และการเคหะแหงชาต ตลอดจนงานเผยแพรแนวคดดานการพฒนาและประชาสงคม รวมถงการผลกดนใหมการพฒนา ‘คน’ เปนศนยกลาง ผานงานเขยน งานบรรยาย งานกรรมการ งานสมมนา งานทกระตนแนวคดทางดานการพฒนา และกจกรรมตาง ๆ

ไมเพยงการพฒนาในสงคมไทย คณไพบลยยงมบทบาทส�าคญ ในงานดานกจกรรมสาธารณประโยชน ในระดบนานาชาตและภมภาคเอเชยแปซฟก เชน การเปนกรรมการของ Asia-Pacific Philanthropy Consortium (APPC) และการเปนทปรกษาใน Institute on Gover-nance ซงจดตงในประเทศแคนาดา เปนตน

เนองจากเขาใจดวา งานพฒนาสงคมเปนงานทไมรจบ ตองใชเวลา และการรวมพลงจากทกดาน คณไพบลยจงท�างานดวยความอดทน และไมยดตดกบผลงานทออกมา ไมวาจะไดผลลพธเปนเทาไร โดยหลกการทคณไพบลยยดมนในการท�างานเพอสงคมกคอ “ตราบเทาทมชวตอย การท�างานเพอสวนรวมกยงไมจบ ตองหมนเวยน และพฒนาไปเรอย ๆ ”

ผน�าหวใจอาสา ส ‘มลนธหวใจอาสา’

ในป พ.ศ. 2551 คณไพบลยไดน�ารายไดสวนตวจากการท�างานมากวา 40 ป พรอมกบผรวมอดมการณ รวม 7 คน กอตง ‘มลนธหวใจอาสา’ ขน โดยมวตถประสงคเพอใหค�าปรกษา จดกระบวนการเรยนร สงเสรมหรอ ด�าเนนการเกยวกบ ‘การจดการเชงระบบและเชงกระบวนการ’ ในงาน พฒนาสงคม อาท การพฒนางานอาสาสมคร การสงเสรมการท�าความด การสรางเสรมสขภาพ การพฒนาชมชนทองถน ฯลฯ โดยม 4 แผนงาน

หลก คอ 1. การมหวใจอาสา 2. สนตวธและสนตวฒนธรรม 3. ชมชนเขมแขงเปนสข และ 4. การปองกนโรคไมตดตอ

ทงน ความพยายามทมากมายของคณไพบลยตลอดกวา 40 ป ในการพฒนาสงคมไทย เปนผลมาจากปณธานและความตงใจในการ ผลกดนแนวคดการสราง ‘สงคมทพงปรารถนา’ ซงเปนสงคมทประกอบดวย 4 ทศทางส�าคญ ไดแก

1. สงคมทไมทอดทงกน 2. สงคมทเขมแขง 3. สงคมคณธรรม และ 4. สงคมประชาธปไตย ดงทคณไพบลยมกย�าตอสงคมอยบอยครงวา “ถาเราทกคนชวยกนปฏบตตามไดอยางแทจรงและตอเนอง เชอวาจะท�าให สงคมไทยกลายเปนสงคมทด ประชาชนมความอยเยนเปนสขรวมกนได”

Alumni’s Wisdom

20 21

ธรรมชาตคอ ทสดแหงหลกธรรม  

ชวชวต 71 ปของคณไพบลย ผานหนาทการงานและไดรบต�าแหนงมามากมาย แตตลอดชวต คณไพบลยยงคงใชชวตเยยง ‘คนธรรมดา’ แมกระทงชวงทายของชวตทเจบปวยดวยโรคราย แตทวา คณไพบลยกยงคงเลาถงสภาวะความเจบปวยไดอยางเปนเรองธรรมดาสามญทสด พรอมดวยรอยยมนมนวลวา “ไมมอะไรตองพะวง ถงเวลากไปตามปกตธรรมชาต” เปนดงคตเตอนใจทกคนวา ทกสงทเกดขนทงหมดลวนเปนเรองปกตธรรมชาต ทกคนตองมความเจบปวยบาง ไมอยางใดกอยางหนง ไมหนกกเบา และสดทาย ทกคนกตองตาย ไมชากเรว

คงไมเกนไปนกทจะสรปวา ผลงานตลอด 71 ปในการใช ‘ชวตธรรมดา’ เยยงคณไพบลย นบไดวาเปนชวตทแฝงดวยหลกธรรมในการด�าเนนชวต และ ‘แบบอยางความดงาม’ มากมาย ทอนชนรนหลง ควรจดจ�าและสบสานตอไป

รางวลทไดรบ• พอดเดนแหงปของกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2550

• โลประกาศเกยรตคณ ผใหการสนบสนนดานการพฒนาความมนคง ในการด�ารงชพของผประกอบวชาชพทางการศกษา และผปฏบตงานดานการศกษา มอบโดย ส�านกงานคณะกรรมการสงเสรมสวสดภาพครและบคลากรทางการศกษา กระทรวงศกษาธการ พ.ศ. 2548

• นกบรหารดเดน สาขานกบรหาร-นกพฒนา มอบโดย นสพ. เสนทางเศรษฐกจ สนบสนนโดย มลนธเพอสงคมไทย พ.ศ. 2545

• ครอบครวประชาธปไตยตวอยาง มอบโดย คณะกรรมการเอกลกษณ ของชาต พ.ศ. 2542

• ศษยเกาดเดน มอบโดย คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยมหดล พ.ศ. 2537

เครองราชอสรยาภรณ –รางวลสงสดแหงชวต• มหาวชรมงกฎ (พ.ศ. 2550)

• ประถมาภรณมงกฎไทย (พ.ศ. 2546)

• ทวตยาภรณชางเผอก (พ.ศ. 2541)

ประวตการท�างาน• ประธานคณะอนกรรมการสนบสนนสภาองคกรชมชน สถาบนพฒนาองคกรชมชน (ตงแต พ.ศ. 2552)

• กรรมการ คณะกรรมการสรางเสรมกจการเพอสงคม (ตงแต พ.ศ. 2552)

• กรรมการกองทนพฒนาการเมองภาคพลเมอง (ตงแต พ.ศ. 2551)ทปรกษากตตมศกด ศนยสงเสรมและพฒนาพลงแผนดนเชงคณธรรม (ตงแต พ.ศ. 2551)

• ประธานกตตมศกด มลนธบรณะชนบทแหงประเทศไทย ในพระบรม-ราชปถมภ (ตงแต พ.ศ. 2551)

• กรรมการ สถาบนปวย องภากรณ มลนธอาจารยปวย (ตงแต พ.ศ. 2551)

• กรรมการอ�านวยการศกษา วทยาลยสมานฉนทสนตสข สถาบน พระปกเกลา (ตงแต พ.ศ. 2550)

• ประธานคณะทปรกษา สถาบนธรกจเพอสงคม ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย (ตงแต พ.ศ. 2550)

• กรรมการ สภาสถาบนอาศรมศลป (ตงแต พ.ศ. 2551)

• กรรมการ สภามหาวทยาลยมหดล (ตงแต พ.ศ. 2551)

• กรรมการ สภามหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร (ตงแต พ.ศ. 2551)

• กรรมการ สภามหาวทยาลยวลยลกษณ (ตงแต พ.ศ. 2551)

• ประธานกรรมการ มลนธหวใจอาสา (ตงแต 28 เมษายน พ.ศ. 2551)รองนายกรฐมนตร (พ.ศ. 2550-2551)

• รฐมนตรวาการกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย (พ.ศ. 2549-2551)

• ประธานคณะกรรมการบรหารแผน คณะท 3 ส�านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) (พ.ศ. 2548-2549)

• ประธานกรรมการ ศนยสงเสรมและพฒนาพลงแผนดนเชงคณธรรม (พ.ศ. 2548-2549)

• สมาชกสภาทปรกษาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (พ.ศ. 2544-2548)

• ประธานกรรมการ สถาบนพฒนาองคการชมชน (องคการมหาชน) (พ.ศ. 2543-2548)/ ประธานทปรกษา (พ.ศ. 2548-2549)

• ผอ�านวยการธนาคารออมสน (พ.ศ. 2540-2543)

• สมาชกวฒสภา (พ.ศ. 2539-2543)

• กรรมการผจดการ ส�านกงานพฒนาชมชนเมอง การเคหะแหงชาต (พ.ศ. 2535-2540)

• ผอ�านวยการ มลนธบรณะชนบทแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ (พ.ศ. 2531-2540)

• ผชวยกรรมการผจดการ ธนาคารไทยทน จ�ากด (มหาชน) (พ.ศ. 2526-2531)

• กรรมการและผจดการ ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย (พ.ศ. 2523-2525)

• เจาหนาทและผบรหาร ธนาคารแหงประเทศไทย (พ.ศ. 2510-2523)

พระสยามฉบบท 2 เดอนเมษายน - มถนายน 2555

22 23

กวา  40  ปแหงการครองชวตค ร วมกน  แมวนน  ‘คณไพบลย  วฒนศรธรรม’  จะจากไปแลว  แตทวา ความรก  ความอบอน  และความดงามของผเปนสาม ยงคงตราตรงในหวใจของคณหญงชฎา  วฒนศรธรรม และเพอเปนการร�าลกถงคชวตทแสนด  คณหญงชฎา ใหเกยรตบอกเลาความทรงจ�าทมตอคณไพบลย ในแงมม ทหลายคนอาจไมเคยสมผสมากอน  และแนนอนวา ลวนแลวแตเปนเรองราวทสรางความประทบใจเปนอยางยง 

คณหญงชฎา วฒนศรธรรมกบความร�าลกถง ‘คชวต’

ความทรงจ�าทคณหญงชฎามตอคณไพบลยในฐานะคชวต 

เราแตงงานกนมาครบ 41 ป ในปน ถาถามวารจกกนนานเทาไร กบวกไปอก 4 ป แตถาถามวาเจอกนครงแรกเมอไร กยอนหลงไปอก 2-3 ป นนคอเราเรมรจกกนมา 47-48 ป ตลอดเกอบ 50 ปทรจกกนมา คณไพบลยเปนคนทมบคลกราเรง ยมแยม แจมใส และพดคยมสาระแตกสนกสนาน

คณไพบลยเปนคนทมอารมณดมาก ไมเคยโมโหฉนเฉยว ไมโวยวาย และไมดาทอใคร อาจจะเปนดวยธรรมชาตของเขาหรอดวยการคมสต กไมทราบได แตคณลกษณะนไดกลายเปนธรรมชาตประจ�าตวของเขาแลว

ทส�าคญ เขาเปนคนมองโลกในแงดเสมอมา ตวดฉนเองหลงจากทใช ชวตรวมกน บางทกบอกเขาไปวา ไมควรใจดถงขนาดทใหคนอนมา เอาเปรยบเราได แตเขากบอกใหเราคดอกมม ใหคดวาเมอเราม เรากควร แบงใหคนอนบาง ความคดเชนนอยตดตวของเขามาแตไหนแตไร

อกคณลกษณะของคณไพบลยคอ เรองความสมพนธกบคนรอบขาง เขามกจะเอาใจใสเสมอ ปฏบตตวดวยด และใหความชวยเหลอหรอ ค�าแนะน�า ทงกบคนในครอบครว กบเพอนรวมงาน และไมวาจะกบใคร ทงสน ดงนน คนจงรสกวาคณไพบลยเปนคนไมมพษมภยจรง ๆ

Alumni’s Wisdom

22 23

ทผานมาคณหญงชฎาไดมสวนใหก�าลงใจคณไพบลย ในยามททอแทหรอเหนดเหนอยอยางไร

ถาพดวา ‘เหนอย’ กไมมเลย เพราะคณไพบลยเปนคนทมพลงอยตลอดเวลา สวนค�าวา ‘ทอ’ กจะไมเคยเหนในตลอด 40 กวาปน เพราะเขาเปนคนทมแนวคดวา เมอมปญหากตองพยายามวเคราะหสาเหตแหงปญหา และกพยายามหาทางแก ฉะนนค�าวาทอและยอมแพจงไมอย ในสารบบเลย

สวนก�าลงใจของคเรา มกจะมาในรปแบบของความเขาอกเขาใจและความหวงใยกนมากกวา โดยคเราอาจจะไมไดแสดงออกมาก แตวาความเอออาทรระหวางกนนน เรามใหกนเสมอมา

การมจตสาธารณะของคณไพบลยเรมมาจากไหน 

คงเปนตงแตนสยเลย เพราะคณไพบลยเปนคนทมกจะคดวาถาเขาสามารถชวยอะไรหรอท�าอะไรให ‘คนอน’ ได เขากจะยนดชวยและท�าให แตประเดนคอเขาไมเคยคดวาเขาท�าเพอสวนรวม แตมกคดวาสงนนนาท�า และเขาควรตองท�า จดเรมตนอกสวนมาจากการใชหลกพนฐานของเศรษฐศาสตรในการมองภาพกวางของสงคม บวกกบความเปนคนทสนใจเรองโครงสรางกบระบบ และกระบวนการกบความเชอมโยงขององคประกอบตาง ๆ มนกเปนอะไรทตดตวเขามาตลอด

สมยทเขาเรยนทประเทศองกฤษเคยเขาชมรมลกษณะคลายชมรมเกยวของกบ ‘จตสาธารณะ’ มหนาทชวยเหลอคนแกและคนจนในเมองนน จากนนไมนานคณไพบลยกเขามามสวนรวมกบอาจารยปวย องภากรณ ในการกอตง ‘มลนธบรณะชนบทแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ’ จากนนกรวมบรหารและพฒนามลนธนเรอยมาจนกระทงนาทสดทายของชวต แตนนไมใชงานเดยวในเรองจตอาสา คณไพบลยยงท�าอกหลายอยางมาก

ความคาดหวงสงสดทอยากเหนสงคมเปนไปตามอดมคตของคณไพบลย 

คณไพบลยอยากเหนสงคมทด สงคมทดทเขาพดถงตองม 3 เรองคอ ความด ความสามารถ และความสข โดยเขาบอกวาตองเรมตนท ‘ความด’ กอน เพราะนนหมายถงวา เราตดกเลสได เมอตดกเลสได เรากจะไมไปเบยดเบยนใคร จากนนจงคอย ๆ ตอยอดเรองของ ‘ความสามารถ’ เพอชวยเสรมสรางสงทดใหขยายตวและอยอยางยงยนได และสดทายจงเปน ‘ความสข’ เขาจะพดอยเสมอวาอยากเหนทง 3 อยางนในสงคมของเรา ซงทกคนตองชวยกนไปใหถงจดน เราจงจะสามารถกาวไปสอะไรทดกวาได

คณลกษณะของคณไพบลยทคณหญงมองวา เดกรนใหมนาจะหยบยกมาเปนตนแบบ

อยางนอยทสดคงมอย 2 เรองทอยากใหเดกรนใหมไดเกบไวคดและเกบไปท�า เรองแรกคอ การคดในแนวทางทด การคดในแนวทางทสรางสรรค และการคดอยางมสตตลอดเวลา เพราะถาเราควบคมความคดไดดงน โอกาสทจะวเคราะหปญหาและหาทางออกทดใหกบปญหาไดกจะตามมาดวย เรองทสองคอ การมจตสาธารณะ เพราะ เมอเรามจตสาธารณะ นนแปลวาเราจะนกถงคนรอบขางและนกถงสงคมกอนท�าอะไรลงไป

ความประทบใจในชวตคตลอดกวา 40 ปทผานมา 

มนเปนความพงพอใจและความประทบใจทเราไดใชชวตคอยกบคน ทมคณสมบตทง 3 ขอ ดงน คอ เปนคนทดกวาตวเอง คนทเกงกวาตวเอง และคนทมความสขกวาตวเอง เนองดวยเปนแบบน มนกมโอกาสทเราจะ กลายเปนคนททงดขน เกงขน และมความสขขน ซงตลอด 40 ปทผานมา มนกเปนเชนนนจรง ๆ นอกจากน ตลอดชวตทอยรวมกนมา เราไมเคย มปญหาใด ๆ ในเชงของการเขาใจผด หรอไมเขาใจกน มแตความพยายาม ทจะชวยกนในเรองตาง ๆ

เพอใหคนอนร จกคณไพบลยชดเจนยงขน  คณหญง อยากใหค�านยามคณไพบลยอยางไร

คณไพบลยมกจะพดเสมอวา เขาเปนคนธรรมดา เปนลกชาวบานธรรมดา มชวตธรรมดา และการเกดแกเจบตายกเปนเรองธรรมดา ใน อกขนหนง ค�าวา ‘ธรรมดา’ กอาจจะหมายถง ‘ธรรมะ’ ดวยกได เพราะคณไพบลยเปนคนทยดมนและเชอมนในหลกค�าสอนทเปนแกนแทของพทธศาสนา

นอกจากน ทกครงทตองกรอกแบบฟอรม เพอขอวซาหรอแบบฟอรมขอเขาเมองเวลาไปตางประเทศ วามอาชพอะไร คณไพบลยมกจะกรอกวา เขาเปน ‘นกพฒนาสงคมอสระ’ ค�านกอาจถอไดวาเปนค�านยาม ทคอนขางชดเจน เพราะบงบอกไดทงสงทเขาท�ามาและสงทเขาอยากท�า

พระสยามฉบบท 2 เดอนเมษายน - มถนายน 2555

24 25

คณนวพร  เรองสกล  อดตประธานคณะกรรมการส� านกงานคณะกรรมการก� ากบหลกทรพย และตลาดหลกทรพย  (ก.ล.ต.)  เปนศษยเกา  ธปท. อกคน ทมเรองเลาถงคณไพบลย  เธอใชชวตทวงบางขนพรหมเปนระยะเวลากวา  18  ป  เปนรนนองนกเรยนทนของ คณไพบลยท  ธปท.  และอยในกลมกวนเดยวกน  ซงม คณหญงชฎา วฒนศรธรรม เปนหนงในกลมเพอนสนท นนดวย  ในวาระแหงการอาลยถงผเปนแบบอยางของความด คณนวพรยอนร�าลกถง ลกผชายทชอ  ไพบลย วฒนศรธรรม

ร�าลกถงคณไพบลยในแงใดมากทสด

เราสงกดฝายวชาการ โครงการพฒนาตลาดทนดวยกน เปนกวนททานขาวดวยกนสบกวาคน ดฉนอยในกลมคณะกางรมซงเปนกลมของผหญงกบคณหญงชฎา แตเสนทางการท�างานของดฉนกบคณไพบลย มกสวนทางกนไปมา ตอนทดฉนอยสายตลาดเงน ตลาดทน คณไพบลยกอยสายพฒนา มอยชวงหนงไปอยธนาคารไทยทนดวยกน แตกไมไดท�างานสายงานเดยวกน ทจดจ�าไดดคอ คณไพบลยเปนคนใจเยน เปน เพอนประเภททหากมเรองเดอดรอน ทกขใจกคยกนได ตอมากรบรเรองราว ของเขาจากคณหญงชฎาซงจะเจอกนบอยกวา วาเขาไปท�างานเพอสงคม ในดานการพฒนาคนเยอะมาก

ผลงานใดของคณไพบลยทควรคาแกการยกยองและสานตอ 

เขาเปดมลนธฯ ท�างานเพอสงคมอกหลายอยาง จากเดมเขาสนใจงานไรนา ชนบท เอาแนวคดมาพฒนาคน พฒนาพนกงาน กขยาย

นวพร เรองสกล เลาถง วถไพบลย…วถของคนด

Alumni’s Wisdom

ขอบเขตไปพฒนาคนทวไป ใหเขาเรยนรทจะตดสนใจชวตของเขาเอง เขาไปเปนตวกลางในการแกไขความขดแยงในชมชน คณหญงชฎา เคยเลาถงการท�างานของคณไพบลยในเรองการพฒนาชมชนใหฟงวา คณไพบลยตองเขาไปเจรจาดวยความใจเยน ดวยเหตดวยผล เพอใหชมชน ทรกล�าเขาไปในล�าน�าถอยขนมาอยบนฝง แมตอนแรกคนในชมชน จะไมใหความรวมมอ แตทายทสดคนทเสยงดงในชมชนเขากเหนดวยและกลบล�ามาอยบนบก สดทายกเกดเปนชมชนเขมแขง ดแลกนเองได

ดฉนทราบมาวาหลายกลมกยงระลกถง และเมอมโอกาสกยงกลบมาปรกษาคณไพบลยอยเรอย ๆ แมเหตการณจะผานไปนานแลวกตาม เชน สมยคณไพบลยอยธนาคารออมสนกออกนโยบายชวยประชาชน การแกไขปญหาหนคร ท�าใหชวตความเปนอยของครดขน เปนการแกปญหา ระยะยาว แตงานพวกนท�าแลวคนไมคอยเหน ถาอยากรวาคณไพบลยท�าอะไรบางตองไปจดพวงหรด

เหตใดคณไพบลยจงเปนตนแบบคณงามความดทหาไดนอยนกในสงคมไทย

ตองบอกวาสอไมเคยชนชมคนด สอชนชมคนดง แตจะดงดวยเรองใด สอไมเคยถาม ชวตคนดสวนใหญจดชด ไมมอะไรหวอหวา ชวตเรยบงาย ไมนาสนใจ สอชอบเนนชวตทฟฟา เราไมไดใหความส�าคญเพราะเขาท�าหนาทของเขาไดด แตไปเนนในเรองทเขาดงในเรองอน เพราะฉะนนคนทเปนทงคนเกงและคนด มกไดรบการยกยองสรรเสรญเมอตายแลว

สอมกจะใหรางวลกบคนชนะเทานน แตเราไมเคยใหรางวลกบคนทพยายาม พอสอไมเสนอเรองราวเหลาน ตนแบบกเลยหดหาย เราหยบยกเขาขนมาบางหรอเปลาคนทท�าแบบคณไพบลย

คณไพบลยมโอกาสผลกดนนโยบายเกยวกบการท�างานกบชมชน กบชนบท เพราะอยในแวดวงการเมอง เขากเลยเปนคนทครบเครอง เปนสดสวนทลงตว ทดเดน ความพเศษของคณไพบลยคอแมจะอยในแวดวงการเมอง แตกไมสญเสยความเปนตวของตวเอง

24 25

เพอเปนการร�าลกถงผ เปนแบบอยางแหงความด  คณเตชะพทย แสงสงแกว อดตรองผวาการ ดานบรหาร  พดคยถงมมมองและความประทบใจทมตอคณไพบลย ในฐานะททานเปนเพอนรนพ  และเคยเปนผบงคบบญชาโดยตรงของคณเตชะพทย ในชวงทอย ธนาคารแหงประเทศไทย  แสดงถงความอาลยรกตอปชนยบคคลทชอ ‘ไพบลย วฒนศรธรรม’

'คณไพบลย' ในความทรงจ�าของคณเตชะพทย

คณไพบลยเปนคนดแบบดมโหฬารเลย เปนคนดทหาไดยากยง และเปนคนดในทก ๆ ทาง ผมไมเคยเหนวาคณไพบลยจะมจดบกพรองตรงไหนเลย ทานเปนคนตดดน ไมหรหรา ไมฟมเฟอย ไมคอรรปชน ไมท�าอะไรทเปน ‘ความไมด’ ทงหลาย สรางประโยชนใหกบสงคมมาตลอดชวต ส�าหรบผมแลว คณไพบลยถอเปนบคคลทเรยกวาเปน ‘ปชนยบคคล’

นอกจากน ผมมองวาคณไพบลยเปนเพยงไมกคนทสามารถด�าเนนชวตตามแบบอยางของ ‘อาจารยปวย องภากรณ’ ไดแทบทกดาน แมกระทง ‘มลนธบรณะชนบทแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ’

คนดในความทรงจ�าของ เตชะพทย แสงสงแกว

ทอาจารยปวยเปนผกอตงขนเมอป พ.ศ. 2510 ตอมาคณไพบลยกเขามา ชวยงานของมลนธบรณะชนบทฯ ในต�าแหนงตาง ๆ ตงแตสมยหนม ๆ จนถงนาทสดทายของชวตของทาน โดยทานยอมลาออกจากต�าแหนง ผบรหารของธนาคารพาณชยซงไดเงนเดอนหลกแสน เพอไปท�างานใหกบ มลนธบรณะชนบทฯ ไดเงนเดอนเพยงไมกบาท เพราะตองการชวยเหลอ ชาวไรชาวนา พฒนาชนบท และสบสานอดมคตของอาจารยปวยใหยนยาว ตอไป คนอยางนหาไดยาก

คณเตชะพทยมองวา คณไพบลยมหลกปรชญาในการด�าเนนชวตอยางไร 

คณไพบลยเคยพดวา “ผมมชวตอยางธรรมดา เปนชวตทธรรมดา ผมเปนลกชาวนา เกดมาในทงนา เขามาเรยนหนงสอในกรงเทพฯ ชวต ของผม ทกอยางเปนไปตามธรรมดา ไมมอะไรโลดโผน ทานวาอยางนน” ซงผมตความเอาเองวา ‘ชวตทธรรมดา’ ของคณไพบลย ลกกวานนกคอ ‘ธรรมะ’ เพราะธรรมะกคอธรรมดา คอการปฏบตใหเปนปกต

ผมมองวาคณไพบลยเปนฆราวาสทเหมอนพระ ไมเคยโกรธใคร ไมตอวาใคร ใชชวตอยางเรยบงาย และไมยดตด แมกระทงชวตตวเอง ขนาดตอนทานไมสบาย ทานกพดอยางธรรมดาเชยววา “ผมเปนมะเรง บางทมนกไมสบาย ถาไมสบายผมกเขาไปพกในโรงพยาบาล แตพอ เรมมแรงผมกออกมาท�างาน” แมกระทงชวงปวย ผมเหนคณไพบลย ยงท�างานเพอสงคมตลอด ชวตของคณไพบลยมแตการท�างาน

คณไพบลยเหมาะสมทจะเปน  ‘ตนแบบ’  ใหกบสงคม ดานไหนบาง

คณไพบลยเปนตวอยางของการตงใจจรงในการท�างาน โดยเฉพาะงานทเกยวกบการพฒนาสงคม โดยทานจะวางระบบการท�างานอยางเปนรปธรรม เพอใหสามารถสงประโยชนไปยงสวนรวมอยางแทจรง และอยางตอเนองโดยไมทอดทง

คณไพบลยยงเหมาะทจะเปนตวอยางของการใชชวตธรรมดา ไมหลงใหลในลาภยศสรรเสรญหรอต�าแหนง ไมยดตดวตถเงนทอง ทานเปนหนงในไมกคนทจะยอมออกจากการงานทไดเงนเดอนสงเพอไปรบเงนเดอนทต�ากวา เพอท�างานตามอดมการณ แตทานกอยไดเพราะทานมชวตทเรยบงาย ใชรถธรรมดา กนขาวธรรมดา แตงตวธรรมดา ฯลฯ

นอกจากนยงควรคาแกการเปน ‘ตนแบบของคนด’ การจะหาคนดในสงคมวนนอยางคณไพบลยไดนนนบวาคงยากจรง ๆ ผมเองกนบถอทานเปน ‘แบบอยางความด’ ทผมสามารถใหความเคารพไดอยาง เตมหวใจ

พระสยามฉบบท 2 เดอนเมษายน - มถนายน 2555