การวิเคราะห์หาต...

การวเคราะหหาต าแหนงการแขงขนของผประกอบการชนสวนยานยนตไทย ภายใตขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน

โดย นายอรรถพล จนทรวภาค

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาวศวกรรมศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการจดการงานวศวกรรม

ภาควชาวศวกรรมอตสาหการและการจดการ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

ปการศกษา 2558 ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

THE COMPETITIVE POSITION ANALYSIS OF THAI_AUTOPART MANUFACTURERS UNDER ASEAN FREE TRADE AREA AGREEMENT

By Mr. Athapon Chantaravipark

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree Master of Engineering Program in Engineering Management

Department of Industrial Engineering and Management Graduate School, Silpakorn University

Academic Year 2015 Copyright of Graduate School, Silpakorn University

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร อนมตใหวทยานพนธเรอง “การวเคราะหหาต าแหนงการแขงขนของผประกอบการชนสวนยานยนตไทยภายใตขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน” เสนอโดย นายอรรถพล จนทรวภาค เปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาวศวกรรมศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการจดการงานวศวกรรม

..……........................................................... (รองศาสตราจารย ดร.ปานใจ ธารทศนวงศ)

คณบดบณฑตวทยาลย วนท..........เดอน.................... พ.ศ...........

อาจารยทปรกษาวทยานพนธ อาจารย ดร.ชศกด พรสงห คณะกรรมการตรวจสอบวทยานพนธ .................................................... ประธานกรรมการ (อาจารย ดร.สทธชย แซเหลม) ............/......................../.............. .................................................... กรรมการ (ผชวยศาสตราจารย ดร.ทองแทง ทองลม) ............/......................../.............. .................................................... กรรมการ (อาจารย ดร.ชศกด พรสงห) ............/......................../..............

ง

57405313: สาขาวชาการจดการงานวศวกรม ค าส าคญ: เขตการคาเสรอาเซยน / ต าแหนงการแขงขน / แบบจ าลองแรงผลกดน 5 ประการ /

SWOT Analysis / TOWS Matrix / การวจยเชงส ารวจ อรรถพล จนทรวภาค : การวเคราะหหาต าแหนงการแขงขนของผประกอบการชนสวนยานยนตไทยภายใตขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน. อาจารยทปรกษาวทยานพนธ : อ.ดร.ชศกด พรสงห. 94 หนา งานวจยฉบบนเปนการศกษาการวเคราะหหาต าแหนงการแขงขนของผประกอบการชนสวนยานยนตไทยภายใตขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน ในป พ.ศ. 2558 รฐบาลไทยมนโยบายในการผลกดนไทยเขารวมเขตการคาเสรอาเซยนอยางเตมรปแบบ ท าใหอตสาหกรรมในประเทศไทยเกดการแขงขนทเปลยนแปลงไป ท าใหผประกอบการตองมการปรบตวอยางเรงดวน งานวจยนเรมตนจากการเกบรวบรวมขอมลทตยภมจากหลายๆ แหลง เชน กระทรวงอตสาหกรรม สถาบนยานยนต กรมการคาตางประเทศ และส านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต เปนตน จากนนผวจยไดเลอกแบบจ าลองแรงผลกดน 5 ประการ ในการวเคราะหสภาวะการแขงขนทเกดขนของอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทยจากขอมลทตยภม หลงจากนนไดท าการศกษาขอมลโดยการท าวจยเชงส ารวจ กลมบรษทผผลตขนาดกลางและขนาดยอมทอยในล าดบท 2 และล าดบท 3 ของหวงโซอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทย จากผลการศกษาพบวา ประเทศไทยยงคงเปนประเทศทมการเตบโตในอตสาหกรรมยานยนตและชนสวนยานยนตมากขนภายใตเขตการคาเสรอาเซยน แตผประกอบการขนาดกลางและขนาดยอมของไทยมความจ าเปนอยางมากทจะตองปรบตวรบกบการแขง ขน โดยเฉพาะในประเดนทตองศกษาสภาวะการแขงขน แนวโนมในการพฒนาขดความสามารถและนวตกรรมของประเทศคแขงในอตสาหกรรมชนสวนยานยนต และยงพบวาแรงผลกดนทเปนอปสรรคตอสภาวะการแขงขนอยางรนแรงคอ แรงจากอ านาจการตอรองของลกคา และแรงจากการแขงขนในอตสาหกรรมเดยวกน นอกจากนยงพบวา คแขงทส าคญของไทยไดแก อนโดนเซย มาเลเซย และกลมประเทศ CLMV ซงเปนประเทศทมแหลงทรพยากรธรรมชาต และตนทนการจางแรงงานทไมสงมากนก การวจยครงนยงไดเสนอแนะการบรณาการความรวมมอจากภาครฐ ภาคการศกษา และภาคเอกชนในการใหความชวยเหลอตอไป ภาควชาวศวกรรมอตสาหการและการจดการ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ลายชอนกศกษา..................................................................................... ปการศกษา 2558 ลายชออาจารยทปรกษาวทยานพนธ.....................................................

จ

57405313: MAJOR: ENGINEERING MANAGEMENT KEY WORD: ASEAN FREE TRADE AREA (AFTA) / COMPETITIVE / FIVE FORCE MODEL /

SWOT ANALYSIS / TOWS MATRIX / SURVEY RESEARCH ATHAPON CHANTARAVIPARK : THE COMPETITIVE POSITION ANALYSIS OF THAI-AUTOPART MANUFACTURERS UNDER ASEAN FREE TRADE AREA AGREEMENT. THESIS ADVISOR : CHOOSAK PORNSING, Ph.D. 94 pp. The objective of this research is to analyze the competition, trends and threats of Thai small and medium enterprises (SMEs) in Thai auto-part manufacturers. As Thai becomes a member of Asean Economic Community (AEC), the manufacturers should improve themselves rigorously. This research starts at literature review on secondary data from other many trustable sources such as Ministry of Industry, Thailand Automotive Institute, Department of Foreign Trade, and National Science and Technology Development Agency. Then, the five force model−Bargaining force of suppliers, Bargaining force of buyers, Threats of new entrance, Threats of substitute products, Rivalry among existing firms−is applied to analyze the secondary data. Next, the survey research is implemented on the 2nd and 3rd tier manufactures in auto-part industry chain. We found that Thailand is still increasing in growth rate of auto-part industry under Asean free trade area agreement. But, the most of Thai auto-part manufacturers need to improve their competitive; especially, in study of competitiveness and trends in development capabilities and innovation of competitors. We also found that the strong force are the bargaining force and the rivaling among existing firms. Moreover, we found that competitors of Thailand include: Indonesia, Malaysia, CLMV (Cambodia, Laos, Myanmar and Vietnam). These countries are low cost workers and plenty of natural resources. This research also recommended the integrated working among government, academic, and private sectors in order to accomplish the mission. Department of Industrial Engineering and Management Graduate School, Silpakorn University Student’s Signature..................................................................... Academic Year 2015 Thesis Advisor’s Signature..........................................................

ฉ

กตตกรรมประกาศ วทยานพนธฉบบนส าเรจลลวงไดดวยความกรณาและการชวยเหลอจากทกทาน ผวจยจงขอขอบพระคณเปนอยางสง โดยเฉพาะอยางยงจากอาจารยทปรกษาวทยานพนธ ดร.ชศกด พรสงห ทใหค าแนะน าและแนวทางในการท าว จย ตลอดจนแกไขขอบกพรองและขอผดพลาดตาง ๆ นอกจากนผวจยขอขอบพระคณผทรงคณวฒทกทานทเสยสละเวลาในการประเมนแบบสอบถามทใชในการวจยในครงน และขอขอบพระคณคณะกรรมการตรวจสอบวทยานพนธ ดร.สทธชย แซเหลม และผชวยศาสตราจารย ดร.ทองแทง ทองลม ทใหความอนเคราะหและเสยสละเวลาในการตรวจสอบและแนะน าแนวทางทเปนประโยชนอยางมากในการท าวทยานพนธฉบบน ขอกราบขอบพระคณคณะอาจารย ภาควชาวศวกรรมอตสาหการและการจดการทกทานทไดอบรมสงสอนและชน าแนวทางการศกษาดวยดมาโดยตลอด สดทายน ขอกราบขอบพระคณบดา มารดา และครอบครว ทใหการสนบสนนเรองทนการศกษาและใหก าลงใจในการท าวทยานพนธ ขอขอบคณ เพอนและนอง ๆ ทเปนก าลงใจชวยเหลอจนวทยานพนธฉบบนส าเรจลลวงไดดวยด

ช

สารบญ บทท หนา

บทคดยอภาษาไทย......................................................................................................... ง บทคดยอภาษาองกฤษ.................................................................................................... จ กตตกรรมประกาศ.......................................................................................................... ฉ สารบญตาราง.................................................................................................................. ฌ สารบญรป....................................................................................................................... ญ

1. บทน า......................................................................................................................... 1 1.1 ความส าคญและทมาของการวจย............................................................... 1 1.2 วตถประสงคของการวจย........................................................................... 3 1.3 ขอบเขตของการวจย.................................................................................. 3 1.4 สมมตฐานการวจย...................................................................................... 3 1.5 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ......................................................................... 4

2. ทฤษฎทเกยวของและแนวโนมอตสาหกรรมชนสวนยานยนต..................................... 5 2.1 เขตการคาเสรอาเซยน (Asean Free Trade Area: AFTA)...................... 5 2.2 สภาวะอตสาหกรรมยานยนตและชนสวนยานยนต.................................... 12 2.3 ปจจยในการขบเคลอนทส าคญของอตสาหกรรมยานยนตและชนสวน

ยานยนตไทย................................................................................. 22 2.4 แนวโนมอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทย................................................. 25 2.5 การวเคราะหปจจยสภาพแวดลอมภายนอก (External Environment

Analysis)...................................................................................... 27 2.6 การวเคราะหปจจยสภาพแวดลอมภายนอกการแขงขนในเชงธรกจ........... 31 2.7 การสรางแบบสอบถามเพอการวจย............................................................ 34

ซ

บทท หนา

3. วธด าเนนการวจย....................................................................................................... 40 3.1 การศกษากลมประชากรทใชในการวจย .................................................... 40 3.2 ขอมลทน ามาศกษาและวเคราะหในการวจย.............................................. 40 3.3 วธการวจยและเครองมอทใชในการวจย..................................................... 41 3.4 การวเคราะหความเทยงตรงของเครองมอในงานวจย................................. 42 3.5 การวเคราะหขอมล..................................................................................... 45 3.6 แผนผงการท าวจย...................................................................................... 46

4. ผลการวจยและอภปรายผล........................................................................................ 47 4.1 การวเคราะหสภาวะการแขงขนของอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทย...... 48 4.2 การวเคราะหคณลกษณะประชากรของกลมตวอยาง.................................. 51 4.3 การวเคราะหการด าเนนงานของบรษทผลตชนสวนยานยนตไทย............... 54 4.4 การวเคราะหความคดเหนดานสภาวะทางการแขงขนของผผลตชนสวน

ยานยนตไทย................................................................................. 60 4.5 การวเคราะหความคดเหนดานทศนคตของผผลตชนสวนยานยนตไทย...... 63 4.6 การวเคราะหสภาพแวดลอมของบรษทผผลตชนสวนยานยนตไทย............ 64 4.7 การวเคราะหต าแหนงทางการแขงขนของผผลตชนสวนยานยนตไทย........ 68 4.8 การน าผลการวจยไปใชประโยชน............................................................... 71 4.9 ตอบสมมตฐานการวจย.............................................................................. 72

5. สรปผลการวจย........................................................................................................... 73 5.1 สรปผลการวจย.......................................................................................... 73 5.2 อปสรรคทพบในการวจย............................................................................ 74 5.3 ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป.......................................................... 75

รายการอางอง................................................................................................................. 76

ภาคผนวก....................................................................................................................... 78 ภาคผนวก ก แบบสอบถามของการวจยในครงน............................................... 79 ภาคผนวก ข ผลการตอบแบบสอบถาม............................................................. 85

ประวตผวจย................................................................................................................... 91

ฌ

สารบญตาราง ตารางท หนา 1.1 แสดงสถานการณปจจบนของการเปดเสรทางการคาภายใตกรอบ AEC ส าหรบ

กลมยานยนต.............................................................................................. 2 2.1 จ านวนประชากรชนชนกลางของภมภาคตาง ๆ และสดสวนประชากร

ชนชนกลาง................................................................................................. 15 2.2 อตราการถอครองยานยนตของประเทศตาง ๆ......................................................... 16 3.1 แสดงผลการหาดชนความเทยงตรงเชงเนอหาจากบรษทผผลตชนสวน

ยานยนตไทย............................................................................................... 42 3.2 แสดงผลการค านวณคาความเทยงตรงเชงเนอหารายขอ (I-CVI)….............………….. 44 4.1 แสดงเพศของกลมประชากร.................................................................................... 51 4.2 แสดงวฒการศกษาของกลมประชากร……………….................................................... 51 4.3 แสดงอายการปฏบตงานในอตสาหกรรมชนสวนยานยนตของกลมประชากร.......... 52 4.4 แสดงปรมาณการผลตเมอเทยบกบปทแลวของบรษท…………………......................... 54 4.5 แสดงก าไรสทธเมอเทยบกบปทแลวของบรษท……………………….............................. 54 4.6 แสดงการจดสรรงบประมาณทใชในการอบรมและพฒนาบคลากรของบรษท…….... 54 4.7 แสดงความเพยงพอของชางแรงงานฝมอในบรษท................................................... 55 4.8 แสดงการเสรมสรางตราผลตภณฑ (Brand) ของบรษท........................................... 55 4.9 แสดงความคดเหนเกยวกบสภาวะทางการแขงขนของผผลตชนสวนยานยนตไทย... 61 4.10 แสดงความคดเหนดานทศนคตของบรษทผผลตชนสวนยานยนตไทย.................... 63 4.11 แสดงแนวทางการก าหนดกลยทธของบรษทผผลตชนสวนยานยนตไทย................ 67

ญ

สารบญรป รปท หนา 2.1 แสดงมลคาการสงออกชนสวนยานยนตของไทยไปยงประเทศในอาเซยน

ในชวง 7 เดอนแรกของป 2554................................................................. 6 2.2 แสดงยอดขายยานยนตแยกตามประเภท และการคาดการณตลาดยานยนต

เวยดนาม.................................................................................................... 7 2.3 แสดงหลกการวาดวยสงก าเนด (RoOs).................................................................... 8 2.4 ยอดผลตและยอดขายรถยนตใน 5 ประเทศผผลตรถยนตในอาเซยนในป 2554..... 9 2.5 แนวโนมตลาดรถยนตในประเทศของอนโดนเซย...................................................... 10 2.6 แสดงสดสวนการผลตรถยนตในอนโดนเซยตามประเภทในป 2554......................... 10 2.7 แสดงสดสวนโครงสรางหวงโซอปทานของอตสาหกรรมยานยนตและชนสวนไทย... 12 2.8 มลคาการสงออกอตสาหกรรมยานยนตและชนสวนยานยนตของโลกและของไทย

ชวงป 2544-2554 (2001-2011)............................................................... 13 2.9 ปรมาณการผลตยานยนตของโลก............................................................................ 14 2.10 ปรมาณการผลตยานยนตรวมของประเทศผผลตยานยนต 20 ล าดบแรก

ในป พ.ศ. 2554.......................................................................................... 14 2.11 ปรมาณการจ าหนายยานยนตของประเทศตางๆ ทวโลก........................................ 17 2.12 ปรมาณการจ าหนายยานยนตรวมของประเทศตาง ๆ ทวโลก 20 ล าดบแรก

ในป 2554.................................................................................................. 17 2.13 คาดการณปรมาณรถยนตทใชงาน (In use) จนถงป พ.ศ. 2593........................... 18 2.14 ความสมพนธของการผลตยานยนตและตลาดในประเทศของประเทศ

สมาชกอาเซยน........................................................................................... 19 2.15 การผลตยานยนตของประเทศสมาชกอาเซยน ป พ.ศ. 2550-2554...................... 20 2.16 ปรมาณการผลตและจ าหนายรถยนตของประเทศสมาชกอาเซยน

ในป พ.ศ. 2554.......................................................................................... 20 2.17 มลคาการสงออกชนสวนยานยนตของประเทศไทย................................................ 25 2.18 มลคาการสงออกชนสวนยานยนตของประเทศไทย แบงตามประเภทชนสวน....... 25 2.19 แบบจ าลองแรงผลกดน 5 ประการ (Five Force Model) ของ

Michael E. Porter.................................................................................... 34 4.1 แรงกดดนทง 5 ประการ ของอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทย……………...………… 48 4.2 แสดงต าแหนงของกลมประชากรทตอบแบบสอบถาม............................................. 52 4.3 แสดงหนาทความรบผดชอบหลกของกลมประชากร................................................ 53 4.4 แสดงการสงเสรมการตลาดของบรษทผลตชนสวนยานยนตไทย.............................. 56 4.5 แสดงตลาดชนสวนยานยนตของบรษท.................................................................... 57 4.6 แสดงตลาดชนสวนยานยนตในประเทศของบรษท................................................... 57

ฎ

รปท หนา 4.7 แสดงตลาดชนสวนยานยนตในกลมประเทศอาเซยนของบรษท............................... 58 4.8 แสดงมาตรฐานผลตภณฑชนสวนยานยนตของบรษท.............................................. 59 4.9 แสดงปรมาณการผลตและจ าหนายยานยนตของประเทศสมาชกอาเซยน

ในป พ.ศ. 2554.......................................................................................... 68

1

บทท 1

บทน ำ 1.1 ควำมส ำคญและทมำของกำรวจย

ประเทศไทยมความสามารถเปนอนดบตน ๆ ในอตสาหกรรมยานยนต จากขอมลของสถาบนยานยนต ประเทศไทยมการผลตยานยนตทกประเภทเปนอนดบท 13 ของโลก (2.456 ลานคน) ในป พ.ศ. 2558 ดวยเหตผลนอตสาหกรรมยานยนตและชนสวนจงถอเปนอตสาหกรรมเปาหมาย ในการทจะสงเสรมความเขมแขงและเปนตวจกรกลตวหนงทจะน าพาประเทศไทยกาวขามกบดกประเทศรายไดปานกลาง [1]

ความเขมแขงของอตสาหกรรมยานยนตไทย สวนหนงมาจากความเขมแขงของหวงโซอตสาหกรรมผประกอบการขนาดกลางและขนาดยอมไทย ทมการเตบโตอยางตอเนองรองรบบรษทผผลตยานยนต (Makers) จากตางชาตนบตงแต พ .ศ. 2503 อยางไรกดดวยภาวะเศรษฐกจในชวง 15 ปหลง และการเขาสเขตการคาเสรอาเซยน (อาฟตา) ท าใหผประกอบการขนาดกลางและขนาดยอมไทยในหวงโซอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทยล าดบ 2 และ 3 (Tier 2, 3) ตองเกดแรงกดดนใหมการพฒนายกระดบความสามารถอยางจรงจง [1, 2]

หลงจากทไดมการเปดเสรทางการคาในขนแรก โดยทประเทศสมาชกเดม 6 ประเทศ (ไทย อนโดนเซย มาเลเซย ฟลปปนส สงคโปร และบรไน) ไดท าการลดภาษการคาระหวางกนเหลอรอยละ 0 ไปแลวตงแตตนป 2553 นน จะเหนวาอตสาหกรรมยานยนตและชนสวนของไทยไดรบประโยชนคอนขางมากจากการเปดเสร ดงกลาว โดยจะเหนไดทงจากการสงออกและการลงทนในประเทศทเพมขนคอนขางมาก และในอกชวง 3 ปกวาทจะถงน หรอในป 2558 การเปดเสรทางการคาภายใตการรวมกลม เปนประชาคมเศรษฐกจอาเซยน หรอ AEC (Asean Economic Community) ทจะมผลบงคบใชกบอก 4 ประเทศอาเซยนทเหลอ หรอกลม CLMV (กมพชา ลาว พมา และเวยดนาม) ดงแสดงในรปท 1.1 ซงสงผลท าใหทศทางการขยายตวของอตสาหกรรมยานยนตและชนสวนของไทยขยายตวเพมสงขน จากการทปจจบนคายรถตางมองไทยเปนศนยกลางการผลตรถยนตเพอ กระจายออกไปยงประเทศอนในภมภาค ดงนนหลงจากทการเปดเสรภายใตกรอบ AEC บรรลเปาหมายอยางสมบรณแลว จงมความเปนไปไดวาผประกอบการไทยนาจะไดประโยชน อยางมากจากโอกาสดงกลาว [1]

แมวาโดยรวมแลวจะคาดวา ผลของการเปดเสรดงกลาวจะเปนโอกาสส าหรบผประกอบการไทย แตจากสถานการณแรงงานและคาจางแรงงาน ในปจจบนของไทย ท าใหไทยมโอกาสจะสญเสยความนาลงทนใหกบประเทศทเปนคแขงของไทยในการเปนฐานการผลตรถยนต เชน อนโดนเซย ได โดยเฉพาะเมอคาจางแรงงานของอนโดนเซยอยในระดบทต ากวาไทยคอนขางมาก ซงผประกอบการเอสเอมอในอตสาหกรรมชนสวนรถยนตควรทจะตองเตรยมตวใหพรอมทงเพอใหสามารถไดรบประโยชนจากการเปดเสร รวมถงพรอมรบมอกบการเปลยนแปลงทจะเกดขนในอนาคตอน ใกล

2

ตารางท 1.1 แสดงสถานการณปจจบนของการเปดเสรทางการคาภายใตกรอบ AEC ส าหรบกลม ยานยนต

กรอบเวลำกำรบงคบใชอตรำภำษ (%) ภำยใตกรอบ AEC ส ำหรบสนคำสงออกของไทยหมวดรถยนต (HS:87)

2011 2012 2013 2015 2018 2020

ASEAN 5 0 ทกรายการ

0 ทกรายการ





CLMV

Cambodia 0-5 0-5 0-5 0 ทก

รายการ 0 ทก


รายการ

Laos 0-30 0-20 0-10 0 ทก



รายการ

Myanmar 0-5 0-5 0-5 0 ทก



รายการ

Vietnam 0,5 และ 70 (สวนใหญของHS:8703)

0,5 และ 70 (สวนใหญของHS:8703)

0,5 และ 60 (สวนใหญของHS:8703)

0 และ 60 (สวนใหญ

ของHS:8703)


n.a.* (สวนใหญของHS:8703)


n.a.* (สวนใหญของHS:8703)

หมายเหต: กลมประเทศ ASEAN 5 ประกอบไปดวย ไทย อนโดนเซย มาเลเซย ฟลปปนส และเวยดนาม และ n.a. คอ ยงอยระหวางการเจรจา

ทมา: กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ (ASEAN Secretariat) ศนยวจยกสกรไทย, กำรเปดเสรกำรคำภำยใตกรอบ AEC ในป 2558 โอกำสส ำหรบเอสเอมอชนสวนรถยนตไทย , เขาถงเมอ 4 สงหาคม 2558 , เขาถงไดจาก https://ttmemedia.wordpress.com//2011/09/26/aec-B8%A/.

โดยสรป แมการเปดเสรทางการคาโดยรวมแลวจะสงผลดตอผประกอบการโดยตรงในแงของการลดภาษน าเขาระหวางกนของประเทศคคา และทศทางการเคลอนยายการลงทนไปยงประเทศทมตนทนทต ากวาขณะทมประสทธภาพสงกวา ซงปจจบนไทยอาจจะยงไดเปรยบในขอน แตเน องจากปญหาการขาดแคลนแรงงาน ฝมอในประเทศปจจบน รวมถงการทคาจางแรงงานมแนวโนมจะเพมสงขนน อาจท าใหไทยสญเสยความนาสนใจในการลงทนแกประเทศทเปนคแขงของไทยในการเปนฐานการผลตรถยนต เชน อนโดนเซย ซงปจจบนมคาจางแรงงานทต ากวาไทยพอสมควรได ดงนนเพอทจะคงไวซงขดความสามารถในการแขงขนทงในระยะสนและระยะยาวของธรกจ ผประกอบการควรตองพยายามเพม Productivity ในการผลตใหไดมากทสด เชน การน าเครองจกรการผลตทมเทคโนโลยระดบสงเขามาใชในกระบวนการผลตมากขน โดยอาจใชชองทางการขอ รบการสงเสรมการ

3

ลงทนจากบโอไอ เพอลดตนทนภาษการน าเขาเครองจกร โดยเฉพาะการผลตชนสวนรถยนตอโคคารนนจะไดรบการยกเวนภาษน าเขาเครองจกรส าหรบทกเขต นอกจากนควรใหความส าคญกบการพฒนาฝมอแรงงานใหเปนกลมทมทกษะทหลากหลายและสงขน แตถาหากความตองการใชแรงงานไรฝมอในการผลตอยในสดสวนทสง ผประกอบการอาจจะใชวธการโยกการผลตในสวนทตองใชแรงงานเหลานมากไปยงประเทศเพอนบานทมคาจางแรงงานทต ากวา แตกตองยอมรบกบความเสยงจากปจจยลบตาง ๆ นอกประเทศ ทอาจเกดขนดวย [3]

ดวยเหตน โครงการวจยนจงมความมงหมายทจะคนหาค าตอบจากการวเคราะหหาต าแหนงการแขงขนของผประกอบการชนสวนยานยนตไทย เพอใหทราบถง จดออน จดแขง โอกาส และอปสรรค ทสงผลตอการด าเนนงานรวมถงการเปลยนแปลงทเกดขน และแนวโนมการเปลยนแปลงในอนาคต รวมถงผลกระทบของการเปลยนแปลงทมตอธรกจของผประกอบการชนสวนยานยนตไทย อกทงถงขอเสนอแนะอน ๆ ทมาจากผประกอบการในอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทย [2, 4] 1.2 วตถประสงคของกำรวจย

1.2.1 เพอศกษาปญหาทเกดขนกบบรษทผผลตขนาดกลางและขนาดยอมทอยใน Tier 2 และ Tier 3 ของหวงโซอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทย

1.2.2 เพอศกษาสภาพแวดลอมของบรษทผผลตขนาดกลางและขนาดยอมทอยใน Tier 2 และ Tier 3 ของหวงโซอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทย

1.2.3 เพอศกษาแนวทางและกลยทธในการพฒนาของบรษทผผลตขนาดกลางและขนาดยอมทอยใน Tier 2 และ Tier 3 ของหวงโซอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทย

1.2.4 เพอศกษาต าแหนงการแขงขนของบรษทผผลตขนาดกลางและขนาดยอมทอยใน Tier 2 และ Tier 3 ของหวงโซอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทย 1.3 ขอบเขตของกำรวจย

งานวจยเรมจากการหาต าแหนงการแขงขนทางอตสาหกรรมชนสวนยานยนตในกลมประเทศอาเซยน (Asean) จากขอมลทตยภม ท ทนสมยเพอคนหาประเทศคแขงทส าคญของไทย และเปรยบเทยบต าแหนงในการแขงขนกบผลการส ารวจบรษทผผลตขนาดกลางและขนาดยอมทอยใน Tier 2 และ Tier 3 ของหวงโซอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทยกบประเทศคแขงทส าคญ จากนนการก าหนดกลยทธจะใชเครองมอทางการจดการเชงกลยทธมาก าหนดแผนปฏบตการ เพอหาแนวทางการด าเนนกลยทธในการปฏบตการและสงเสรมการพฒนาอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทยตอไป 1.4 สมมตฐำนกำรวจย

1.4.1 สามารถน าแบบจ าลองแรงผลกดน 5 ประการ (Five Force Model) มาวเคราะหสภาวะการแขงขนของผผลตในอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทยจากขอมลทตยภมไดอยางเปนรปธรรม

4

1.4.2 สามารถทราบประเทศคแขงทส าคญของอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทยในกลมประเทศอาเซยนไดอยางแทจรง

1.4.3 สามารถใชเครองมอ SWOT Analysis มาว เคราะหสภาพแวดลอมของของบรษทผผลตชนสวนยานยนตไทยไดอยางแทจรง

1.4.4 สามารถใชเครองมอ TOWS Matrix มาวเคราะหแนวทางการก าหนดกลยทธของบรษทผผลตชนสวนยานยนตขนาดกลางและขนาดยอมไทยไดทอยใน Tier 2 และ Tier 3 อยางแทจรง

1.4.5 สามารถวเคราะหแนวโนมสถานการณการบรหารองคกรของบรษทผผลตชนสวน ยานยนตไทยในปจจบนไดเปนอยางด 1.5 ประโยชนทคำดวำจะไดรบ

1.5.1 สามารถทราบต าแหนงการแขงขนของอตสาหกรรมยานยนตไทยเมอเทยบกบประเทศคแขงทส าคญ

1.5.2 รถงมมมองการแขงขนของอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทยกบประเทศคแขงภายในกลมประชาคมอาเซยนทส าคญ

1.5.3 ผลส ารวจขอมลทแทจรงของผผลตชนสวนขนาดกลางและขนาดยอมไทยในหวงโซอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทย

1.5.4 สามารถทราบไดวาบรษทผผลตขนาดกลางและขนาดยอมทอยใน Tier 2 และ Tier 3 ของหวงโซอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทยมศกยภาพมากนอยเพยงใด โดยพจารณาจากจดแขง (Strength) และจดออน (Weakness) ซงจดแขงและจดออนดงกลาวจะแสดงใหเหนบรษทผผลตดงกลาวมอะไรบางทเปนจดแขงทควรคงไว และอะไรบางทเปนจดออนทควรปรบปรงใหดขน สวนการวเคราะหปจจยภายนอกนน ไมสามารถควบคมไดโดยพจารณาจากโอกาส (Opportunities) และอปสรรค (Threat) กเพอปรบปรงองคใหมความสอดคลองกบปจจยสงแวดลอมภายนอก

5

บทท 2

ทฤษฎทเกยวของและแนวโนมอตสาหกรรมชนสวนยานยนต งานวจยเรมจากการศกษาวรรณกรรมเกยวกบสภาวะอตสาหกรรมยานยนต แนวโนม และประเทศทประสบความส าเรจในการพฒนาอตสาหกรรมยานยนต จากนนก าหนดคแขงและวเคราะหต าแหนงในการแขงขนของอตสาหกรรมยานยนตไทยจากการศกษาขอมลในเชงลก และประยกตเครองมอทางการจดการงานวศวกรรมเชน Five Force Model, SWOT Analysis และ TOWS Matrix ในการวเคราะหสภาพแวดลอมและกลยทธจากคาถวงน าหนกของแตละปจจยทประเมนจากแบบสอบถามทใชในการส ารวจความคดเหนจากบรษทผผลตชนสวนยานยนตไทยทอยในกลม tier 2 และ tier 3 รวมถงรวบรวมขอมลและแนวคดเพอหาแนวทางทสามารถน าไปประยกตใชส าหรบการวจยในครงน 2.1 เขตการคาเสรอาเซยน (ASEAN Free Trade Area: AFTA)

หลงจากทไดมการเปดเสรทางการคาในขนแรก โดยทประเทศสมาชกเดม 6 ประเทศ (ไทย อนโดนเซย มาเลเซยฟลปปนส สงคโปร และบรไน) ไดท าการลดภาษการคาระหวางกนเหลอรอยละ 0 ไปแลวตงแตตนป 2553 นน จะเหนวาอตสาหกรรมยานยนตและชนสวนของไทยไดรบประโยชนคอนขางมากจากการเปดเสร ดงกลาว โดยจะเหนไดทงจากการสงออกและการลงทนในประเทศทเพมขนคอนขางมาก และในอกชวง 3 ปกวาทจะถงน หรอในป 2558 การเปดเสรทางการคาภายใตการรวมกลม เปนประชาคมเศรษฐกจอาเซยน หรอ AEC (Asean Economic Community) ทจะมผลบงคบใชกบอก 4 ประเทศอาเซยนทเหลอ หรอกลม CLMV (กมพชา ลาว พมา และเวยดนาม) นน ยอมจะสงผลท าใหทศทางการขยายตวของอตสาหกรรมยานยนตและชนสวนของไทยขยายตวเพมสงขน ดงแสดงในรปท 2.1 มลคาการสงออกชนสวนยานยนตของไทยไปยงประเทศในอาเซยนชวง 7 เดอนแรกของป 2554 ซงปจจบนคายรถตางมองไทยเปนศนยกลางการผลตรถยนตเพอ กระจายออกไปยงประเทศอนในภมภาค ดงนนหลงจากทการเปดเสรภายใตกรอบ AEC บรรลเปาหมายอยางสมบรณแลว จงมความเปนไปไดวาผประกอบการไทยนาจะไดประโยชนอยางมากจากโอกาสดงกลาว [2, 4, 5]

6

รปท 2.1 แสดงมลคาการสงออกชนสวนยานยนตของไทยไปยงประเทศในอาเซยน ในชวง 7 เดอนแรกของป 2554

ทมา: กระทรวงพาณชย ศนยวจยกสกรไทย, การเปดเสรการคาภายใตกรอบ AEC ในป 2558 : โอกาสส าหรบเอสเอมอชนสวนรถยนตไทย , เขาถงเมอ 10 กรกฎาคม 2558 , เขาถงไดจาก https://ttmemedia.wordpress.com/2011/09/26/aec %E0%B8%A3%E0%B8%84%E0% B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B9%83/.

แมวาโดยรวมแลวจะคาดวา ผลของการเปดเสรดงกลาวจะเปนโอกาสส าหรบผประกอบการไทย แตจากสถานการณแรงงานและคาจางแรงงาน ในปจจบนของไทย ท าใหไทยมโอกาสจะสญเสยความนาลงทนใหกบประเทศทเปนคแขงของไทยในการเปนฐานการผลตรถยนต เชน อนโดนเซย ได โดยเฉพาะเมอคาจางแรงงานของอนโดนเซยอยในระดบทต ากวาไทยคอนขางมาก ซงผประกอบการเอสเอมอในอตสาหกรรมชนสวนรถยนตควรทจะตองเตรยมตวใหพรอมทงเพอใหสามารถไดรบประโยชนจากการเปดเสร รวมถงพรอมรบมอกบการเปลยนแปลงทจะเกดขนในอนาคตอนใกล

จากทไดกลาวถงในเบองตน แมปจจบนประเทศกลม CLMV จะยงมก าแพงภาษอยบาง แตภายหลงจากทแตละประเทศตองลดภาษลงเหลอ รอยละ 0 ในป 2558 ภายใตกรอบความตกลง AEC คาดวาจะสงผลดตอไทยเพมขนอกมาก โดยเฉพาะจะสงผลดตอภาพรวมการสงออกของประเทศไทยในอนาคต เนองจากประเทศในกลมนเปนประเทศเกดใหมทมอตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจในระดบสง ความพรอมและคณภาพชนสวนในประเทศยงไมมากนก ท าใหมอปสงคทยงมโอกาสในการขยายตวอกมาก โดยเฉพาะเวยดนาม ซงเปนอกประเทศทมอตสาหกรรมการผลตรถยนตในประเทศ แตความพรอมดานอตสาหกรรมชนสวนยงหางจากไทยอยมาก โดยปจจบน ในเวยดนามมผผลตชนสวนอปกรณรถยนตประมาณมากกวา 100 ราย และมอตราการใชชนสวน สวนประกอบและเครองยนตใน ประเทศ โดยเฉลยเพยงรอยละ 10 ถง 20 โดยสวนประกอบทผลตในประเทศสวนใหญเปนแบบงาย ๆ รวมถงมตนทนทสงกวาในการผลต เมอเทยบกบประเทศอนๆในก ลมอาเซยน เนองจากการขาดแคลนอตสาหกรรมหลอโลหะและเครองจกรททนสมย ท าใหเวยดนามตองมการน าเขาชนสวนรถยนตชนด OEM จากไทยคอนขางมาก นอกจากนการทเวยดนามไมสามารถผลตรถยนตไดเพยงพอตอความตองการในประเทศและตองน าเขารถยนตจากตางประเทศ เชน ไทย ท าใหชนสวน REM ของไทยนาจะไดรบประโยชนดงกลาวดวย อนง กระทรวงอตสาหกรรมและการคา

7

เวยดนาม (Ministry of Industry and Trade: MoIT) ไดมการคาดการณวาอตสาหกรรมรถยนตของ เวยดนามจะเตบโตอยางมากในทศวรรษหนา ทงนเนองจากเวยดนามเปนประเทศทเศรษฐกจมโอกาสขยายตวสงสดเมอเทยบกบประเทศอนๆในอาเซยน สงผลใหรายไดประชากรมแนวโนมจะเพมสงขนในอนาคต ประกอบกบภายในป 2558 เวยดนามจ าเปนตองลดภาษสนคาเกอบทงหมดในหมวดยานยนตทน าเขาจากประเทศในอาเซยนลงเหลอรอยละ 0 ตามขอผกพนจากการเปดเสรอาเซยน ท าใหชนสวนน าเขา โดยเฉพาะจากไทย มโอกาสจะเขามาในตลาดเวยดนามไดมากขน [3, 4] ดงแสดงในรปท 2.2

รปท 2.2 แสดงยอดขายยานยนตแยกตามประเภท และการคาดการณตลาดยานยนตเวยดนาม ทมา: กระทรวงพาณชย ศนยวจยกสกรไทย, การเปดเสรการคาภายใตกรอบ AEC ในป 2558 : โอกาสส าหรบเอสเอมอชนสวนรถยนตไทย , เขาถงเมอ 10 กรกฎาคม 2558 , เขาถงไดจาก https://ttmemedia.wordpress.com/2011/09/26/aec %E0%B8%A3%E0%B8%84%E0% B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B9%83/.

สวนประเทศอน ๆ ในกลม CLMV นาจะเปนในลกษณะของการน าเขาชนสวนอะไหลจากไทย ซงทศทางในอนาคตคาดวาผผลตชนสวนของไทยจะ ไดประโยชนจากการสงออกไปยงกลม CLMV พอสมควร หลงจากทภาษจะลดลงเหลอรอยละ 0 ทงหมดในป 2558 ทงในสวนชนสวนประกอบรถยนตและอะไหล อยางไรกตามความ ทาทายของอตสาหกรรมชนสวนไทยอยทตลาดอะไหลรถยนตทอาจจะตองเผชญกบการแขงขนจากอะไหลราคาถกจากจน ซงผบรโภคในกลมประเทศเหลานยงมรายไดต าท าใหอะไหล ราคาถกจากจนอาจไดรบความนยมมากกวา สวนตลาดชนสวนประกอบรถยนตคาดวาจะไมไดรบผลกระทบมากเทาอะไหล เนองจากชนสวนทใชประกอบรถยนตจ าเปนทจะตองรกษาระดบคณภาพทระดบหนง ท าใหชนสวนไทยทไดรบการยอมรบมากกวาในเรองคณภาพยงมโอกาสในตลาด ประกอบกบบรษทผผลตรถยนตซงสวนหนงเปนบรษทจากญปน ทมวฒนธรรมในการด าเนนธรกจทเออประโยชนตอชนสวนจากไทย โดยการซอชนสวนจากบรษทญปนดวยกน ซงในไทยมบรษทผลตชนสวนทถอหนรวมกนกบชาวญปนอยมากการลงทนจากตางประเทศเพมขนจากผลของการเปดเสรทางการคา AEC [5]

นอกจากการสงออกสนคาชนสวนรถยนตทมโอกาสเพมสงขนในอนาคต ซงเปนประโยชนทเหนไดในเชงรปธรรมเปนอนดบแรก ๆ แลวการเปดเสร ยงสงผลใหคายรถยนตจากตางประเทศเรมยายฐานการลงทนผลตรถยนตมายงไทยมากขน เพอใชประโยชนทางดานภาษภายใตเงอนไ ขหลกเกณฑวาดวยถนก าเนด (Rule of Origins: RoOs) ดงแสดงในรปท 2.3 ซงจะมการก าหนดวา สนคาทจะไดรบสทธพเศษทางภาษนนตองผลตในประเทศคเจรจาอยางนอยคดเปนมลคาเทากบรอย

8

ประเทศคเจรจา =

40%

นอกกลมเจรจา =

60%

หลกเกณฑวาดวยถนก าเนดสนคา

(RoOs)

ละ 40 ของมลคาสนคา ทงนเพอใหไทยเปนฐานการผลตเพอสงออกรถยนตในภมภาคอาเซยน และออสเตรเลย ท าใหอตสาหกรรมเกยวเนอง เชน อตสาหกรรมชนสวนรถยนตไดรบประโยชนไปดวย โดยเฉพาะ ชนสวน OEM [5]

รปท 2.3 แสดงหลกการวาดวยสงก าเนด (RoOs) ทมา: กระทรวงพาณชย ศนยวจยกสกรไทย, การเปดเสรการคาภายใตกรอบ AEC ในป 2558 : โอกาสส าหรบเอสเอมอชนสวนรถยนตไทย , เขาถงเมอ 10 กรกฎาคม 2558 , เขาถงไดจาก https://ttmemedia.wordpress.com/2011/09/26/aec %E0%B8%A3%E0%B8%84%E0% B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B9%83/.

ซงแนวโนมการยายฐานการผลตของคายรถยนตมายงประเทศไทยมแนวโนมสงขนอยางตอเนอง โดยเฉพาะอยางยงการยายฐานการผลตออก จากประเทศญปนเพอการกระจายความเสยงทสงขน หลงจากเกดภยพบตทางธรรมชาต เชน แผนดนไหวและสนาม ในชวงตนปทผานมา โดยจากผลการส ารวจของ JBIC ประเทศไทย เปนฐานการผลตทมความนาสนใจในการลงทนเปนอนดบ 3 รองจากจนและอนเดย ท าใหแนวโนมการลงทนจากญปนทจะเขามายงไทยมโอกาสเพมขนมากในอนาคตอนใกลน เพอใช ไทยเปนฐานการผลตเพอสงออกโดยเฉพาะไปยงประเทศอน ๆ ในอาเซยน โดยอาศยประโยชนทางดานภาษจากความตกลงวาดวยสทธพเศษทางการคาภายใตกรอบ AEC ซงทศทาง ดงกลาวยอมท าใหแนวโนมการผลตรถยนตในไทยเพมสงขนไดอกมากโอกาสของผประกอบการในการขยายลงทนไปยงประเทศในกลมอาเซยน [4, 5]

9

รปท 2.4 ยอดผลตและยอดขายรถยนตใน 5 ประเทศผผลตรถยนตในอาเซยนในป 2554 ทมา: สถาบนยานยนต กระทรวงอตสาหกรรม, แผนแมบทอตสาหกรรมยานยนตป พ.ศ. 2555-2559 (ม.ป.ท., 2555).

นอกจากนกลงทนตางชาตจะเขามาลงทนในไทยเพมขนมากจากการเปดเสรทางการคาแลว ในทางตรงกนขาม การออกไปลงทนในตางประเทศ โดยเฉพาะในกลมประเทศอาเซยนกอาจเปนแนวทางหนงทควรพจารณา หากผประกอบการไทยมทนมากพอ และพรอมจะรบความเสยงทอาจจะเกดขนในตางประเทศ ซงการขยายการลงทนไปยงประเทศทคาจางแรงงานต ากวา จะเปนการชวยลดตนทนรวมถงเปนการเพมผลก าไร รวมทงบางตลาดมแนวโนมทจะขยายตวไดอกมากในอนาคต ซงผประกอบการจะไดรบสทธประโยชนทงในดานภาษในการสงออกสนคาไปยงประเทศอน ๆ ในกลม รวมถงสทธประโยชนในดานอนๆในอนาคตดวย เชน การเคลอนยายแรงงาน เปนตน

จากรปท 2.4 แสดงใหเหนไดวาไทยเปนประเทศเดยวทมการผลตรถยนตมากกวาความตองการในประเทศ ทงนเนองจากไทยเนนการผลตเพอสงออกเปน หลกดวยอกทาง ขณะทประเทศอน ๆ ยงตองอาศยการน าเขารถยนตจากตางประเทศ เชน ไทย เพอใหสามารถตอบรบกบอปสงคในตลาดได อยางไรกตาม ส าหรบผประกอบการทมองหาลทางในการขยายการลงทนไปยงตางประเทศแลว หากดจากโอกาสในการเตบโตของตลาดในอนาคต อนโดนเซยและเวยดนามนบวาเปนตลาดทนาสนใจ โดยเฉพาะอนโดนเซย ซงเปนฐานการผลตรถยนตทใหญเปนอนดบ 2 รองจากไทย นอกจากนแนวโนมตลาดรถยนตในประเทศของอนโดนเซยทมทศทางเพมสงขนอยางตอเนอง จากการขยายตวทางเศรษฐกจท มแนวโนมเพมสงขนและจ านวนการถอครองรถยนตตอประชากรทยงอยในระดบต า ท าใหการผลตรถยนตในอนโดนเซยมโอกาสขยายตวไดอกมากในอนาคต

ส าหรบสวนแบงตลาดรถยนตในประเทศของอนโดนเซย ดงทแสดงในรปท 2.5 นน รถอเนกประสงค MPV ถอครองสวนแบงตลาดสงทสดถงรอยละ 64 ของตลาดรวม ซงรถยนตประเภทนทไดรบความนยมเปนหลกคอ รถรน Toyota Avanza และ Toyota Innova ของคายโตโยตา สงผล

10

ใหโตโยตาเปนแบรนดรถทถอครองสวนแบงการผลตรถยนตสงทสดในอนโดนเซยถงประมาณเกอบรอยละ 40 และกคลาย ๆ กบประเทศไทยทคายรถญปนถอครองสวนแบงการตลาดสงถงรอยละ 95 ท าใหผประกอบการทผลตชนสวนส าหรบคายรถญปนอยแลว อาจมโอกาสในการขยายการลงทนเขาไปในอนโดนเซยไดงายขนอาศยความสมพนธกบคายรถยนตญปนในไทย [4, 5, 6] และไดแสดงสดสวนการผลตรถยนตในอนโดนเซยตามประเภทดงแสดงในรปท 2.6

รปท 2.5 แนวโนมตลาดรถยนตในประเทศของอนโดนเซย ทมา: กระทรวงพาณชย ศนยวจยกสกรไทย, การเปดเสรการคาภายใตกรอบ AEC ในป 2558 : โอกาสส าหรบเอสเอมอชนสวนรถยนตไทย , เขาถงเมอ 10 กรกฎาคม 2558 , เขาถงไดจาก https://ttmemedia.wordpress.com/2011/09/26/aec %E0%B8%A3%E0%B8%84%E0% B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B9%83/.

รปท 2.6 แสดงสดสวนการผลตรถยนตในอนโดนเซยตามประเภทในป 2554

ทมา: สถาบนยานยนต กระทรวงอตสาหกรรม, แผนแมบทอตสาหกรรมยานยนตป พ.ศ. 2555-2559 (ม.ป.ท., 2555). ซงโครงสรางอตสาหกรรมยานยนตและชนสวน โครงสรางของอตสาหกรรมยานยนตประกอบดวยผประกอบการ 2 กลมใหญคอ [3]

11

2.1.1 กลมกจกรรมหลก (Core activities) ซงเปนกลมอตสาหกรรมปลายน า ไดแก ผประกอบยานยนตและผผลตชนสวนยานยนต ซงผประกอบการยานยนต ประกอบดวย กลมผประกอบรถยนตนงสวนบคคล กลมผประกอบรถจกรยานยนต และผประกอบรถเพอการพาณชย เปนตน ทสวนใหญเปนบรษทตางชาต และบรษททรวมทนกบตางชาต ซงกลมนจะเปนกลมทส าคญในการก าหนดบทบาททศทางในการผลตของผผลตชนสวนยานยนตทงหมดของไทยดงแสดงในรปท 2.7 โดยจ าแนกผผลตชนสวนยานยนต ตามล าดบชนของโครงสรางการผลตได ดงน

2.1.1.1 ผผลตชนสวนล าดบท 1 (First tier, Tier I) คอ ผจดหาหรอผผลตชนสวนประเภท อปกรณและจดสงใหแกโรงงานประกอบยานยนตโดยตรง เชน เครองยนต เบรก ลอรถยนต ระบบอเลกทรอนกส เปนตน ซงตองมความสามารถทางเทคโนโลยการผลตชนสวนทไดมาตรฐานตามทผประกอบรถยนตก าหนด 2.1.1.2 ผผลตชนสวนล าดบท 2 (Second tier, Tier II) คอ ผจดหาหรอผผลตชนสวนยอย (Individual part) เพอจดสงใหแกผผลตชนสวนล าดบท 1 เชน ผลตภณฑเครองจกรกลและโลหะการ พลาสตก ยาง เหลก อเลกทรอนกส แกว และกระจก เปนตน ซงอาจไดรบการถายทอดเทคโนโลยจากผผลตชนสวนในล าดบท 1 2.1.1.3 ผผลตชนสวนล าดบท 3 (Third tier, Tier III) คอ ผจดหาและผผลตวตถดบเพอจดสง ใหแกผจดหา 2.1.2 กลมกจกรรมสนบสนน (Support activities) ประกอบดวย กลมอตสาหกรรมตนน า กลมอตสาหกรรมการบรการและกลมนโยบายและสนบสนน โดยมรรายละเอยดดงน 2.1.2.1 กลมอตสาหกรรมตนน า (Upstream industrial) เปนกลมผผลตวตถดบ เชน เหลก กระจก หนง พลาสตก เปนตน โดยมการผลตตามความตองการของผผลตชนสวนทงในดานปรมาณ มาตรฐานและคณภาพ นอกจากนยงมกลมของผผลตเครองจกรกล (Machine) แมพมพ (Mould) อปกรณยดจบชนงาน (Jig and fixture) และเครองมอ (Tooling) ตาง ๆ 2.1.2.2 กลมอตสาหกรรมบรการ (Service industrial) เชน ผใหบรการกระจายสนคา บรการ ดานการเงน การตรวจสอบ และทดสอบการบรการดานการประกนภย เปนตน 2.1.3 กลมนโยบายและสนบสนนประกอบดวย 3 กลมยอยไดแก 2.1.3.1 กลมภาครฐ ท าหนาทในการแวงแผนและก าหนดนโยบายระดบชาต เชนกระทรวงอตสาหกรรม กระทรวงพาณชย กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลยเปนตน 2.1.3.2 กลมสถาบนยานยนตและสมาคมผประกอบการทมบทบาทส าคญในการสรางความรวมมอระหวางภาครฐและเอกชน และระหวางเอกชนดวยกนเอง เชน สถาบนยานยนตสมาคมอตสาหกรรมยานยนตไทย สมาคมผผลตชนสวนยานยนตไทยเปนตน

12

รปท 2.7 แสดงสดสวนโครงสรางหวงโซอปทานของอตสาหกรรมยานยนตและชนสวนไทย

ทมา: สถาบนยานยนต กระทรวงอตสาหกรรม, แผนแมบทอตสาหกรรมยานยนตป พ.ศ. 2555-2559 (ม.ป.ท., 2555). 2.2 สภาวะอตสาหกรรมยานยนตและชนสวนยานยนต

2.2.1 แนวโนมอตสาหกรรมยานยนตและชนสวนยานยนตของโลก 2.2.1.1 ภาพรวมการสงออกยานยนตและชนสวนยานยนตของโลก

รปท 2.8 แสดงมลคาการสงออกอตสาหกรรมยานยนตและชนสวนยานยนตของโลกและของไทย ระหวางป 2544-2554 (2001-2011) จากรปท 2.9 พบวาการสงออกของโลกและของไทยมแนวโนมเพมขนทกป ยกเวนป 2552 (2009) เนองมาจากวกฤตเศรษฐกจโลก ซงการสงออกอตสาหกรรมยานยนตและชนสวนยานยนตของทงโลก จะพบวาในป 2554 (2011) มการสงออกทง 1.34 ลานลานเหรยญสหรฐ และในชวงป 2554-2554 (2001-2011) อยทรอยละ 8.67 ในขณะทไทยมการสงออกในปเดยวกนท 19,961.80 ลานเหรยญสหรฐ ในชวงป 2554-2554 (2001-2011) สงถงรอยละ 20.24 ซงมอตราทสงกวาของโลกมาก แสดงใหเหนถงการขยายตวของอตสาหกรรมยานยนตและชนสวนยานยนตไทย ในสวนของป 2554 (2011) ทไทยมยอดสงออกลดลง เนองจากไดรบผลกระทบจากอทกภยในประเทศ [6, 7]

13

รปท 2.8 แสงมลคาการสงออกอตสาหกรรมยานยนตและชนสวนยานยนตของโลกและของไทย ชวงป 2544-2554 (2001-2011)

ทมา: ไบรอน เคฟ (ประเทศไทย), โครงการพฒนาและปรบปรงขอมลดานเศรษฐกจการคาการลงทน (ม.ป.ท., 2555).

อยางไรกด ในชวง 10 ปทผานมาประเทศตาง ๆ ทวโลกมยอดการผลตยานยนตยนตและชนสวนยานยนตปรมาณเพมขนอยางตอเนอง โดยปรมาณการผลตในป พ.ศ. 2549 มจ านวน 69.2 ลานคน เพมขนจากป พ.ศ. 2544 รอยละ 23 และในป พ.ศ. 2554 มจ านวน 80.1 ลานคน เพมขนจากป พ.ศ. 2549 รอยละ 16 แสดงวาอตสาหกรรมยานยนตของโลกยงเตบโตขนอยางตอเนอง แมวาในกลมประเทศทพฒนาแลว ซงอปทานจะถงจดอมตว แตตลาดในประเทศก าลงพฒนากลบเตบโตอยางรวดเรว ดงแสดงในรปท 2.9 เมอพจารณาขอมลการผลตในป พ.ศ. 2554 พบวา ประเทศจนสามารถเปนผผลตยานยนตทมปรมาณมากทสดในโลก จ านวน 18.4 ลานคน รองลงมาคอประเทศสหรฐอเมรกาและญปน จ านวน 8.6 และ 8.4 ลานคน ตามล าดบ ในขณะทประเทศไทยนน ยงเปนผผลตล าดบท 15 ซงมปรมาณการผลตยานยนต 1.5 ลานคน นอกจากน ยงพบวาประเทศผผลตยานยนต 20 ล าดบแรกนนเปนผผลตยานยนต จากประเทศในภมภาคเอเชย 7 ประเทศ มปรมาณการผลตยานยนตรวมกนมากกวาครงของปรมาณการผลตยานยนตรวมทวโลก [7] ดงแสดงในรปท 2.10

14

รปท 2.9 ปรมาณการผลตยานยนตของโลก ทมา: สถาบนยานยนต กระทรวงอตสาหกรรม, แผนแมบทอตสาหกรรมยานยนตป พ.ศ. 2555-2559 (ม.ป.ท., 2555).

รปท 2.10 ปรมาณการผลตยานยนตรวมของประเทศผผลตยานยนต 20 ล าดบแรก ในป พ.ศ. 2554 ทมา: สถาบนยานยนต กระทรวงอตสาหกรรม, แผนแมบทอตสาหกรรมยานยนตป พ.ศ. 2555-2559 (ม.ป.ท., 2555).

15

ส าหรบแนวโนมอตสาหกรรมยานยนตและชนสวนยานยนตของโลก พบวาบรษทผผลตยานยนตจะยายฐานการผลตไปใกลตลาดยานยนตไปยงแหลงทมตนทนการผลตและตนทนการขนสงต ากวา โดยตลาดในภมภาคเอเชยเปนตลาดเกดใหมทก าลงเตบโตเนองจากประชากรมรายไดเพมขน ไดแสดงดงตารางท 2.1 และมอตราการถอครองยานยนตยงอยในระดบต าทเปนไปตามตารางท 2.2 ดงนนจงมความเปนไปไดวา การผลตยานยนตจะยายจากฐานการผลตในภมภาคตะวนตก มาตงฐานการผลตในภมภาคตะวนออกของโลกมากขนนอกจากน ยงมแนวโนมวาผผลตยานยนตและชนสวนยานยนตรายตาง ๆ จะรวมมอกนมากขน เพอใชประโยชนจากการประหยดตอขนาด (Economy of scale) ในเรองตาง ๆ เชน การผลต การท าว จยพฒนา และเทคโนโลย เปน ตน เพ อสรางความสามารถในการแขงขนรวมกน [6, 7] ตารางท 2.1 จ านวนประชากรชนชนกลางของภมภาคตาง ๆ และสดสวนประชากรชนชนกลาง ทมา: ไบรอน เคฟ (ประเทศไทย), โครงการพฒนาและปรบปรงขอมลดานเศรษฐกจการคาการลงทน (ม.ป.ท., 2555).

2.2.1.2 ภาพรวมความตองการอตสาหกรรมยานยนตและชนสวนยานยนต ของโลก

ตงแตป พ.ศ. 2547 พบวาปรมาณการจ าหนายยานยนตทวโลก ไดเตบโตอยางตอเนอง โดยเฉลยรอยละ 5 ตอป จนกระทงในป พ.ศ. 2551 ทเกดภาวะเศรษฐกจตกต าทวโลกจากปญหาหนดอยคณภาพ (Sub-prime) ของสหรฐอเมรกา ท าใหอตราการเตบโตของการจ าหนายยานยนตรวมทวโลกลดลงรอยละ 6 จนเมอภาวะเศรษฐกจโลกเรมฟนตวในป พ.ศ. 2553 ท าใหอตราการเตบโตของการจ าหนายเพมขนเปนรอยละ 14 ทปรมาณ 69 ลานคนตอป และเพมขนอยางตอเนองในป พ.ศ. 2554 ทปรมาณ 72 ลานคนตอป [7] ดงแสดงในรปท 2.11

16

ตารางท 2.2 อตราการถอครองยานยนตของประเทศตาง ๆ ทมา: สถาบนยานยนต กระทรวงอตสาหกรรม, แผนแมบทอตสาหกรรมยานยนตป พ.ศ. 2555-2559 (ม.ป.ท., 2555).

เมอพจารณาขอมลการจ าหนายในป พ.ศ. 2554 พบวา ประเทศจนเปนประเทศทมปรมาณจ าหนายยานยนตภายในประเทศมากทสดถง 18.5 ลานคนเมอเทบยกบประเทศผผลตยานยนตของโลก รองลงมา คอประเทศสหรฐอเมรกา จ านวน 13.0 และญปน 4.2 ลานคน ในขณะทประเทศไทยเปนประเทศทมการจ าหนายยานยนตในประเทศล าดบท 19 โดยมปรมาณการจ าหนายอยท 0.79 ลานคน [7] ดงแสดงในรปท 2.12

17

รปท 2.11 ปรมาณการจ าหนายยานยนตของประเทศตาง ๆ ทวโลก ทมา: สถาบนยานยนต กระทรวงอตสาหกรรม, แผนแมบทอตสาหกรรมยานยนตป พ.ศ. 2555-2559 (ม.ป.ท., 2555).

รปท 2.12 ปรมาณการจ าหนายยานยนตรวมของประเทศตาง ๆ ทวโลก 20 ล าดบแรก ในป 2554 ทมา: สถาบนยานยนต กระทรวงอตสาหกรรม, แผนแมบทอตสาหกรรมยานยนตป พ.ศ. 2555-2559 (ม.ป.ท., 2555).

จากรปท 2.13 FIA Foundation (FIA) คาดการณ ในอนาคตจนถงป พ.ศ. 2593 วาปรมาณยานยนตทใชงานจะเพมมากกวาปจจบนถง 3 เทา และเกดการเปลยนแปลงโครงสรางสดสวนการใช

18

งานยานยนตของประเทศตางๆ คอ ประเทศเศรษฐกจเกา (Mature economies) เชน สหรฐอเมรกา ยโรป และญปน จะมสดสวนการใชยานยนตทนอยลง ในขณะทประเทศเศรษฐกจเกดใหม (Emerging economies) เชน จน อนเดย จะมสดสวนการใชยานยนตมากขน ซงแสดงใหเหนวา ในอนาคตการจ าหนายยานยนตในประเทศเศรษฐกจเกดใหมจะมสดสวนมากกวาประเทศเศรษฐกจเกา ซงสอดคลองกบทไดกลาวไวกอนหนานวาประเทศเศรษฐกจเกดใหม ยงมอตราการถอครองยานยนตในระดบต า จงยงมโอกาสเตบโต และขยายฐานการผลตออกไปไดอกมาก [7]

รปท 2.13 คาดการณปรมาณรถยนตทใชงาน (In use) จนถงป พ.ศ. 2593 ทมา: สถาบนยานยนต กระทรวงอตสาหกรรม, แผนแมบทอตสาหกรรมยานยนตป พ.ศ. 2555-2559 (ม.ป.ท., 2555).

2.2.2 แนวโนมอตสาหกรรมยานยนตและชนสวนยานยนตของภมภาคอาเซยน ประเทศสมาชกในกลมอาเซยน มลกษณะของการผลตยานยนต และชนสวนยาน

ยนต ของภายในประเทศแตละประเทศทแตกตางกนแสดงตามรปท 2.14 ซงสามารถแบงออกเปน 2 กลม ดงน [7, 8]

2.2.2.1 กลมประเทศทเปนฐานการผลตยานยนตและชนสวนยานยนต ทมอตราการเตบโตของเศรษฐกจอยางตอเนองและมโอกาสในการขยายตวสง ไดแก อนโดนเซย ไทย มาเลเซย ฟลปปนส และเวยดนาม

2.2.2.2 กลมประเทศทไมไดเปนฐานการผลต แตมโอกาส และเรมมแนวโนมการพฒนาเทคโนโลยในการผลตและขยายตว ไดแก กมพชา ลาว และเมยนมาร

19

รปท 2.14 ความสมพนธของการผลตยานยนตและตลาดในประเทศของประเทศสมาชกอาเซยน ทมา: สถาบนยานยนต กระทรวงอตสาหกรรม, แผนแมบทอตสาหกรรมยานยนตป พ.ศ. 2555-2559 (ม.ป.ท., 2555).

2.2.3 แนวโนมการผลตและจ าหนายยานยนตและชนสวนยานยนตของอาเซยน ประเทศในกลมสมาชกอาเซยนทเปนฐานการผลตยานยนตและชนสวนยานยนตท

ส าคญ ประกอบดวย 5 ประเทศ ไดแก อนโดนเซย มาเลเซย ฟลปปนส ไทย และเวยดนาม โดยในชวง 5 ปทผานมา พ.ศ. 2550-2554 มอตราการขยายตวของปรมาณการผลตยานยนตและชนสวนยานยนตเฉลย (Compound Annual Growth Rate: CAGR) รอยละ 7 โดยประเทศไทยเปนประเทศทมปรมาณการผลตยานยนตและชนสวนยานยนตทส าคญในภมภาค และประเทศอนโดนเซย ม CAGR มากทสด รอยละ 20 ตงแตป พ.ศ. 2550 เปนตนมา ปรมาณการผลตยานยนต รวมของอาเซยนเพมขนอยางตอเนอง จนกระทงในป พ.ศ. 2552 ทปรมาณการผลตยานยนตลดลง เนองจากเกดวกฤตทางการเงนในประเทศสหรฐอเมรกาทสงผลกระทบตอเศรษฐกจทวโลก จนถงป พ.ศ. 2553 ปรมาณการผลตยานยนต จงกลบสสภาวะปกตอกครง และในป พ.ศ. 2554 ประเทศในกลมอาเซยนสามารถผลตยานยนต รวมกน 3 ลานคนตอป ซงอตราการผลตยานยนต ลดลงจากป พ.ศ. 2553 ทปรมาณ 3.1 ลานคน เนองจากเกดสนามในประเทศญปน และมหาอทกภยในประเทศไทย ท าใหบรษทผผลตชนสวนยานยนตจ านวนมาก และสงผลถงผผลตยานยนตบางรายไมสามารถท าการผลตไดตามปกต ดงนนปรมาณการผลตยานยนตและชนสวนยานยนตของประเทศไทยจงลดลง แมจะมบางประเทศ เชน อนโดนเซย มการผลตยานยนตและชนสวนยานยนต เพมขน แตเนองจากประเทศไทยเปนผผลตและชนสวนยานยนตรายใหญของประเทศในภมภาคอาเซยน จงสงผลใหการผลตยานยนตและชนสวนยานยนตของกลมประเทศอาเซยนโดยรวมลดลง [8] ดงแสดงในรปท 2.15

20

รปท 2.15 การผลตยานยนตของประเทศสมาชกอาเซยน ป พ.ศ. 2550-2554 ทมา: สถาบนยานยนต กระทรวงอตสาหกรรม, แผนแมบทอตสาหกรรมยานยนตป พ.ศ. 2555-2559 (ม.ป.ท., 2555).

เมอพจารณาปรมาณการผลตและจ าหนายยานยนตและชนสวนยานยนต ของประเทศสมาชกในกลมอาเซยน พบวา ทกประเทศในกลมอาเซยนยกเวนประเทศไทย มปรมาณการจ าหนายภายในประเทศทสงกวาปรมาณการผลต ซงหมายความวาประเทศเหลาน ยงมการผลตยานยนตและชนสวนยานยนต ทไมสามารถตอบสนองตอความตองการภายในประเทศไดอยางเพยงพอ ตางจากประเทศไทยทผลตยานยนตและชนสวนยานยนต ส าหรบจ าหนายทงภายในประเทศและสงออก [8] ดงแสดงในรปท 2.16

รปท 2.16 ปรมาณการผลตและจ าหนายรถยนตของประเทศสมาชกอาเซยนในป พ.ศ. 2554 ทมา: สถาบนยานยนต กระทรวงอตสาหกรรม, แผนแมบทอตสาหกรรมยานยนตป พ.ศ. 2555-2559 (ม.ป.ท., 2555).

21

2.2.4 แนวโนมการพฒนาอตสาหกรรมยานยนตและชนสวนยานยนตของกลมสมาชกอาเซยน

2.2.4.1 นโยบายสงเสรมอตสาหกรรมยานยนตและชนสวนยานยนต ถงแมวาประเทศในกลมสมาชกอาเซยนจะตงอยในภมประเทศทใกลเคยง

กน แตสภาวะทางเศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรมของแตละประเทศยงคงมความแตกตางกน ซงเปนปจจยทท าใหอตสาหกรรมยานยนตและชนสวนยานยนตในแตละประเทศมความแตกตางกน ทงในดานอปสงค (demand) ของผบรโภคมรสนยมทแตกตางกน และอปทาน (supply) ในการผลตยานยนตและชนสวนยานยนต ทไมเทากน ซงสงผลใหนโยบายเพอสงเสรมอตสาหกรรมยานยนตและชนสวนยานยนต ของแตละประเทศมความแตกตางกน ดงน [7, 8]

ประเทศอนโดนเซย สภาพทางสงคมมลกษณะครอบครวใหญ จงนยมใชรถยนตนงทสามารถบรรทกสมาชกภายในครอบครวทมจ านวนมากได ท าใหรฐสงเสรมการผลตยานยนตนงอเนกประสงค (Multi-purpose vehicle: MPV) และเพอเปนการสงเสรมใหอตสาหกรรมชนสวนยานยนตในประเทศอนโดนเซย มความแขงแกรง ดงนน ภาครฐจงสงเสรมอตสาหกรรมยานยนตนงขนาดเลกใหมราคาถก

ประเทศมาเลเซย เปนประเทศเดยวในกลมประเทศอาเซยนทมโครงการยานยนตแหงชาต เนองจากในป พ.ศ. 2528 รฐบาลตองการใหอตสาหกรรมยานยนตและชนสวนยานยนต เปนสญลกษณการเปลยนแปลงประเทศจากประเทศเกษตรกรรมเขาสยคประเทศอตสาหกรรม รวมทงตองการสงเสรมการพฒนาอตสาหกรรมยานยนตและชนสวนยานยนต ภายในประเทศอยางจรงจง โดยเรมตนในป พ.ศ. 2528 ผลตยานยนตตรา “Proton” และตอมาในป พ.ศ. 2537 จงมโครงการทสอง ผลตยานยนตขนาดเลก ตรา “Perodua” เพอใหการเตบโตของอตสาหกรรมยานยนตและชนสวนยานยนต มความยงยน ดงนน ภาครฐจงมนโยบายสงเสรมการผลตยานยนตและชนสวนยานยนต ใหเปนมตรตอสงแวดลอม ภายใตโครงการ Green initiative program

ประเทศฟลปปนส ดวยสภาพภมประเทศทเกดภยธรรมชาตขนบอยครง อกทงเกดปญหาสภาวะเศรษฐกจ และการเมองทไมมเสถยรภาพ ท าใหไมมการสงเสรมการผลตยานยนตและชนสวนยานยนต จากประเภทใดประเภทหนงโดยเฉพาะ แตเปนฐานการผลตชนสวนยานยน ตบางประ เภท ใน สวนฐานการผลตระบบสงก าล ง (Transmission) ประ เภท Manual transmission ส าหรบปกอพ

ประเทศไทย ในอดตเปนประเทศเกษตรกรรม ประชาชนตองการพาหนะเพอขนสงสนคาเกษตรจงก าหนดใหรถปกอพเปนผลตภณฑเปาหมาย (Product champion) และในปจจบนมแนวโนมการใชยานยนตของภายในประเทศเปลยนแปลงไปสการใชยานยนตนงขนาดกลางมากขน ประกอบกบการก าหนดเปาหมายทจะใหประเทศไทยเปนฐานการผลตยานยนตและชนสวนยานยนตของภมภาคเอเชย ซงภาครฐไดค านงถงการสงเสรมการผลตรถปกอพเพยงอยางเดยว อาจไมสามารถตอบสนองความตองการของผบรโภคทเปลยนเปนสงคมเมองมากขน จงก าหนดใหยานยนตทประหยดพลงงานมาตรฐานสากล หรอทเรยกกนสน ๆ วา Eco car เปนผลตภณฑเปาหมายตวทสอง ของอตสาหกรรมยานยนตและชนสวนยานยนตไทย

22

ประเทศเวยดนาม ประชาชนในประเทศยงมรายไดในระดบทคอนขางต า อกทงยงมกฎหมายควบคมความเรวในการขบขรถยนต ท าใหประชาชนนยมใชรถจกรยานยนตมากกวารถยนต อตสาหกรรมยานยนตและชนสวนยานยนต จงเนนการผลตรถจกรยานยนตและชนสวนจกรยานยนตขนาดเลก และราคาถก เปนหลก

2.2.5 ความทาทายอตสาหกรรมยานยนตและชนสวนยานยนตไทย

เกดการแขงขนกนเอง โดยเฉพาะประเทศอนโดนเซยมตลาดใหญกวาประเทศไทย ท าใหมโอกาสทผผลตยานยนตและชนสวนยานยนต ในอนโดนเซยจะเพมก าลงการผลตมากขน รวมทงนกลงทนอาจยายฐานการผลตจากประเทศไทยไปอนโดนเซยไดในสวนของกรอบความตกลงดานมาตรฐานและการรบรองผลตภณฑยานยนตภายใตประชาคมเศรษฐกจอาเซยนนน ประเทศไทยโดยส านกงานมาตรฐาน ผลตภณฑอตสาหกรรมและกรมการขนสงทางบกก าหนดมาตรฐานยานยนตทสอดคลองกบมาตรฐานแนบทาย MRA 19 รายการแลว นอกจากน ประเทศไทยก าลงเตรยมความพรอมดานศนยทดสอบ และ Technical service รวมถงมคณะท างานทตดตามสถานการณดานมาตรฐานยานยนตอยางตอเนอง เพราะศนยทดสอบ และ Technical service เพอรองรบ ASEAN MRA นน จะท าใหประเทศไทยเพมขดความสามารถดานมาตรฐานและการรบรองในอาเซยน ซงเปนปจจยประการหนงในการน าพาประเทศไทยไปสการเปนผน าในเอเชยรวมถงระดบโลก [9] 2.3 ปจจยในการขบเคลอนทส าคญของอตสาหกรรมยานยนตและชนสวนยานยนตไทย

อตสาหกรรมยานยนตและชนสวนยานยนตไทยไดมการพฒนามามากวา 50 ป และขยายการเตบโตจนกระทงเปนอตสาหกรรมทส าคญอตสาหกรรมหนงของประเทศ ซงในชวงทผานมา ไดมสวนชวยเหลอในการพฒนาประเทศไทย ดวยการกอใหเกดรายไดและการจางงานในประเทศไทย อยางไรกตาม ในปจจบนสภาวะการแขงขนในโลก และภมภาคเอเซยจะมความรนแรงมากขน การใชกลยทธเชนในอดต อาจยงไมเพยงพอทจะชวยใหอตสาหกรรมยานยนตและชนสวนยานยนต เตบโตไดอยางยงยน ดงนน ในการพจารณาทศทางการพฒนาเทคโนโลยทางดานตางๆ ในชวงตอไปจะตองใหความส าคญกบปจจยส าคญทจะสงผลตอการสรางขดความสามารถในการแขงขนทมประโยชนตอการพฒนาประเทศไดอยางตอเนอง [9]

2.3.1 นโยบายทเหมาะสมจากภาครฐ

ปจจบนประเทศไทยประสบความส าเรจสเปาหมายการเปนฐานการผลตทส าคญของภมภาคเอเชย และมผผลตชนสวนยานยนตทมความสามารถในการแขงขนเปนไปตามวสยทศนแผนแมบทอตสาหกรรมยานยนต พ .ศ. 2550 - 2554 โดยเปนฐานการผลตรถปกอพอนดบ 1 ของโลก และยงเปนฐานการผลตรถยนตส าหรบนง การมผผลตชนสวนยานยนตทมประสบการณและการพฒนาในการผลตมายาวนานกวา 50 ป อยางไรกตาม ในชวง 5 ปทผานมา การขยายตวและพฒนาอยางรวดเรวของประเทศจน อนเดย และ อนโดนเซย ตลอดจนนโยบายของหลายประเทศทเนนการสงเสรมการลงทนโดยตรงจากตางประเทศในอตสาหกรรมผลตยานยนตและชนสวนยานยนตทเปนมตรตอสงแวดลอมดวยเทคโนโลยขนสง เชน มาเลเซย อนโดนเซย ไตหวน จน เปนตน ประกอบกบ

23

ประเทศไทยตองประสบกบปญหาอทกภยทสงผลตอความเชอมนในการลงทน รวมถงผลจากความรวมมอประชาคมเศรษฐกจของประเทศกลมอาเซยนในป พ.ศ. 2558 ดงนน การก าหนดนโยบายในการพฒนาอตสาหกรรมยานยนตและชนสวนยานยนตไทย ใหมทศทางทชดเจน มความสอดคลองระหวางนโยบายของหนวยงานตางๆ ส าหรบการเรงสรางความเชอมนในการลงทนดวยการปองกนและแกไขปญหาจากภยธรรมชาตอยางเปนระบบ การสรางโครงสรางพนฐานทดเพอเตรยมรองรบแนวโนมเทคโนโลยยานยนตในอนาคตทเปนมตรตอสงแวดลอมและเปนเทคโนโลยขนสง สนบสนนและสงเสรมการสรางขดความสามารถในการแขงขนทส าคญในดานบคลากร การบรหารจดการเพอใหพฒนาใหเกดผลตภาพเพมอยางตอเนอง การยกระดบความสามารถดานมาตรฐานของประเทศ ทงหมดนลวนแลวแตเปนประเดนส าคญทจะชวยรกษาและขยายการเปนฐานการผลตยานยนตและชนสวนยานยนตของประเทศไทยในอนาคตขางหนาน [9, 10]

2.3.2 การเตรยมการเพอรองรบการเปลยนแปลงของเทคโนโลย

จากแนวโนมการเปลยนแปลงทางเทคโนโลยยานยนตทมงสงเสรมเทคโนโลยทสะอาด ประหยด และปลอดภยใหกบผขบขและผใชถนนมากขน ดงนนเพอใหอตสาหกรรมยานยนตและชนสวนยานยนตไทย มการพฒนาเพอสอดคลองกบความตองการดานเทคโนโลยดงกลาว การสรางเสรมองคความร งานวจยและพฒนาเทคโนโลยทจะสนบสนนการพฒนาขดความสามารถของอตสาหกรรมยานยนตและชนสวนยานยนตไทย จงเปนสงส าคญโดยเฉพาะเทคโนโลยทชวยในการรกษาสงแวดลอมและเพมความปลอดภย เชน การเพมประสทธภาพการใชเชอเพลง การใชพลงงานทดแทนและพลงงานหมนเวยน และทส าคญคอการลดน าหนกยานยนตและชนสวนยานยนต การพฒนาชนสวนยานยนตทมมาตรฐานความปลอดภย การพฒนากระบวนการผลตทสอดคลองกบเทคโนโลย จงเปนความจ าเปนอยางยง เพอสรางความสามารถในการแขงขนทางดานเทคโนโลยแกผผลตชนสวนยานยนต ซงเปนรากฐานส าคญของอตสาหกรรมยานยนตในประเทศไทย ไปสการแขงขนทางเศรษฐกจไดในอนาคต อยางไรกตามการพฒนาเทคโนโลยดงกลาวจะเกดขนไมไดถาไมมการสรางโครงสรางพนฐานส าหรบการรองรบการวจย และพฒนาในเรองดงกลาว ไดแกศนยทดสอบและวจยพฒนายานยนตและชนสวนยานยนต โดยศนยทดสอบฯ นตองสามารถรองรบการทดสอบยานยนตและชนสวนยานยนตไดตามมาตรฐานสากล โดยเนนการรบรองตามกรอบ ASEAN MRA เปนล าดบแรก ซงสวนทส าคญอกสวนหนงคอตองรองรบการวจยและพฒนาในเทคโนโลยเปาหมาย และมผใชบรการหลกในสวนนคอผผลตชนสวนยานยนต และหนวยงานของรฐในการใชเปนหนวยงานกลางในการก าหนดมาตรฐานของประเทศ [10]

2.3.3 การสรางมลคาใหเกดในประเทศ

ปจจบน อตสาหกรรมยานยนตและชนสวนยานยนตไทย เปนหนงในอตสาหกรรมหลกทสามารถสรางความเตบโตทางเศรษฐกจของประเทศ ซงในป พ.ศ. 2555 ประเทศไทยสามารถสรางมลคาการสงออกของอตสาหกรรมยานยนตและชนสวนยานยนตไทย ไปยงประเทศตางๆ ทวโลกสงเปนอนดบหนงของประเทศมากกวา 4 แสนลานบาท มอตราการขยายตวการสงออกเฉลยประมาณรอยละ 30 ตอป และมหวงโซอปทาน (Supply chain) ยาวและตอเนอง ตงแตวตถดบตนน าของ

24

ชนสวนยานยนตเชน อตสาหกรรมเหลกและเหลกกลาปโตรเคม ผลตภณฑพลาสตก ไฟฟาและอเลกทรอนกส อตสาหกรรมยาง และอตสาหกรรมสนบสนน ยกตวอยางเชน อตสาหกรรมแมพมพ ส าหรบใชเปนสวนประกอบของการผลตชนสวนยานยนต และมผประกอบการในอตสาหกรรมยานยนตและชนสวนยานยนตในประเทศไทย จ านวนไมนอยกวา 2,000 ราย ในการขบเคลอนอตสาหกรรมยานยนตและชนสวนยานยนตไทย ใหสามารถเตบโตไดอยางตอเนอง ซงมการคาดการณวาในป พ.ศ. 2558 ซงประเทศไทยไดมการเปดตวสการคาแบบประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (AEC) ประเทศไทยจะมการผลตยานยนตเพมขนเปน 3 ลานคน อยางไรกตามหากการผลตยานยนตเหลานนเปนเพยงการน าเขาชนสวนมาประกอบ กจะไมเปนการสรางมลคาการผลตยานยนตและชนสวนยานยนตในประเทศทจะมผลตอการพฒนาประเทศอยางแทจรง ดงนนประเดนส าคญของอตสาหกรรมยานยนตและชนสวนยานยนตไทย คอการมเทคโนโลยในการผลตชนสวนยานยนตทมความแขงแกรง เพอเปนรากฐานความสามารถในการแขงขนทยงยนของประเทศ อยางไรกตามในสภาวะการแขงขนของโลกทเขมขนขน ผผลตชนสวนยานยนตของประเทศไทยจะตองมความสามารถบรหารจดการตนทนการผลตทเพมสงขนอยางตอเนอง และมความพรอมในการเปลยนแปลงของอนาคต ตงแตสภาวะเศรษฐกจสงคม และสงแวดลอม รวมถงความกาวหนาดานเทคโนโลย เพอเตรยมตวส าหรบการกาวเขาสประชาคมอาเซยน ของประเทศไทยในอนาคตขางหนา ดวยการเพมประสทธภาพและผลตภาพ (Productivity) การพฒนาเทคโนโลยในกระบวนการผลตทสะอาดเปนมตรกบสงแวดลอม (Green manufacturing) การรวมม อระหว างภาครฐกบภาคเอกชน ภาคการศกษา และผประกอบการในหวงโซอปทานของอตสาหกรรมยานยนตและชนสวนยานยนตไทย ทงทางดานความรความสามารถ สรางเสรมประสบการณ ในการบรหารตนทนใหลดลงเพอท าการบกเบกตลาดทมความหลากหลายของสนคารวมกนและตรงตามความตองการของลกคา ดงนนการวจยและพฒนารวมกนท าใหเกดนวตกรรมทมองคความรในการพฒนาสงใหมๆ อยางตอเนอง ท าใหการแขงขนทางการคาเปดกวาง และกระตนใหอตสาหกรรมยานยนตและชนสวนยานยนตตองปรบปรงประสทธภาพและคณภาพของตนอยางตอเนอง เพอใหสามารถอยรอดและแขงขนได ซงเปนสงส าคญททกภาคสวนตองใหรวมกนในการเรงปรบปรงและพฒนาใหผประกอบการในอตสาหกรรมยานยนตและชนสวนยานยนตสามารถเปนฐานการผลตยานยนตและชนสวนยานยนตของอาเซยนและของโลกตอไปไดในอนาคต [10, 11]

25

2.4 แนวโนมอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทย

รปท 2.17 มลคาการสงออกชนสวนยานยนตของประเทศไทย ทมา: สถาบนยานยนต กระทรวงอตสาหกรรม, แผนแมบทอตสาหกรรมยานยนตป พ.ศ. 2555-2559 (ม.ป.ท., 2555).

รปท 2.18 มลคาการสงออกชนสวนยานยนตของประเทศไทย แบงตามประเภทชนสวน ทมา: สถาบนยานยนต กระทรวงอตสาหกรรม, แผนแมบทอตสาหกรรมยานยนตป พ.ศ. 2555-2559 (ม.ป.ท., 2555).

26

นอกจากประเทศไทยจะเปนผผลตยานยนตและรถจกรยานยนตรายส าคญของโลกแลว ประเทศไทยยงเปนผผลตชนสวนยานยนตรายส าคญอกดวย ซงมทศทางการเตบโตสอดคลองกบการผลตยานยนตและรถจกรยานยนต โดยในป พ.ศ. 2554 ประเทศไทยมมลคาการสงออกชนสวนยานยนตถง 4 แสนลานบาทแบงเปนการสงออกชนสวนรถยนตรอยละ 68 ชนสวนรถจกรยานยนตรอยละ 6 และยางส า หรบยานยนตรอยละ 26 ดงแสดงในรปท 2.17 เมอพจารณาตามประเภทชนสวนยานยนตทสงออก พบวาประเทศไทยสงออกเครองยนตและสวนประกอบ (Engine & Part) มสดสวนมากทสดรอยละ 36 [7, 9] ดงแสดงในรปท 2.18

อตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทย มการขยายฐานการลงทนและพฒนาเทคโนโลยในการผลตชนสวนยานยนตใหมประสทธภาพสงขนอยางตอเนอง จนสามารถผลตชนสวนยานยนตทมความหลากหลาย มคณภาพและมาตรฐานการผลตทงยานยนตและจกรยานยนต ซงท าใหอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทยเปนทยอมรบในระดบโลก ท าใหสามารถสงออกไปจ าหนายยงประเทศตาง ๆ ไดเพมมากขนปจจบนอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทยไดสรางงานใหกบแรงงานจ านวนกวา 100,000 คน โดยมผประกอบการผลตชนสวนยานยนตประมาณ 1,657 ราย และโรงงานรวมทงยานยนตและจกรยานยนตประมาณ 2,237 แหง ซงสวนมากผผลตชนสวนยานยนตดงกลาวจะเปนผผลตชนสวนยานยนตทอยในกลม tier 2 และ tier 3 หรอ SMEs ของไทย ซงโดยทวไปผผลตชนสวนยานยนต มตลาดในการจดจ าหนายชนสวนยานยนตอย 2 ตลาดหลก ๆ ไดแก [7]

1. ตลาดชนสวนเพอน าไปใชประกอบยานยนต (Original Equipment Market: OEM) โดยผผลตชนสวนยานยนตตองปอนใหกบผผลตยานยนตและจกรยานยนตรนใหม ๆ ส าหรบคายยานยนตและรถจกรยานยนต ทเขามาตงฐานการผลตในไทยเพอประกอบยานยนตและรถจกรยานยนตเพอสงออกและจ าหนายภายในประเทศ ซงความตองการใชชนสวนยานยนตขนอยกบปรมาณการผลตยานยนตและรถจกรยานยนตของบรษทผประกอบยานยนต

2. ตลาด ชน สวนทดแทนหรออะ ไห ลทดแทน (Replacement Equipment Market: REM) เปนตลาดชนสวนยานยนตและอะไหลยานยนตเพอการทดแทนชนสวนยานยนตเดมทช ารด หรอสกหรอตาม สภาพการใชงาน ซงชนสวนยานยนตแตละชนจะมอายการใชงานทแตกตางกน ดงนนผผลตทผลตเพอปอนสตลาดทดแทนนมทงผประกอบการขนาดใหญ ขนาดกลาง และขนาดยอมไทย ท าใหชนสวนยานยนตมคณภาพและมาตรฐานในการผลตทหลากหลาย โดยมทงชนสวนยานยนตแท ชนสวนยานยนตเทยม และชนสวนยานยนตปลอม ดงนนการจ าหนายใหกบศนยบรการชนสวนยานยนตของคายยานยนตตางๆ ไมคอยท าการจดเกบสตอกชนสวนยานยนตทดแทนมากนก เพราะเนนการจดเกบเฉพาะชนสวนยานยนตทใชในการซอมแซมยานยนตบอยครงเทานน เพอลดตนทนในการจดเกบของชนสวนยานยนตและอะไหลยานยนตตาง ๆ

2.4.1 สถานการณทสงผลตออตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทย

จากจากขอมลของ ไบรอน เคฟ (ประเทศไทย) ประมวลจาก International Trade Centre ไดกลาวถงอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทย มอตราการขยายตวของการสงออกทสงในระยะ 10 ปทผานมา ซงอธบายไดจากปจจยตาง ๆ ภายในอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทย ไดแกศกยภาพการผลตของประเทศไทยทสามารถผลตชนสวนยานยนต และมตนทนไมสงมากนก เมอเปรยบเทยบ

27

กบประเทศผผลตชนสวนยานยนตอน ๆ นอกจากน ยงมปจจยภายนอกทสงผลกระทบเชนกน ซงฝายทเกยวของในอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทย ทงภาครฐและเอกชน จะตองเขาใจและเตรยมตวเพอลดผลกระทบของปจจยตาง ๆ เหลานน โดยเนนการปรบตวของผประกอบการซงมเปาหมายทางธรกจทส าคญคอ การรกษาอตราการเตบโตในระยะสน และการรกษาสวนแบงตลาดหรอเพมสวนแบงตลาดในระยะยาว ซงปจจยตาง ๆ ทมผลตอขดความสามารถในการแขงขนของการผลตชนสวนยานยนตเพอสงออกของไทย ไดแก [4, 7, 8]

1. สภาวะเศรษฐกจโลกทสงผลกระทบตออปสงคอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทยในตลาดทส าคญ ๆ และยงสงผลกระทบตออปทานยานยนตและชนสวนยานยนต

2. สภาวะการขาดแคลนวตถดบและการเพมขนของราคาวสดในการผลตยานยนตและชนสวนยานยนตไทย โดยเฉพาะอยางยง เหลกกลา หนง และยางพารา

3. ปจจยดานนโยบายและมาตรการของประเทศคคา และคแขงขนของไทย เชน การท าเขตการคาเสร หรอนโยบายกดกนทางการคาทมใชภาษ (NTMs) เปนตน

4. ปญหาดานการปรบตวของผประกอบการไทยตอขดความสามารถในการแขงขนของอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทย เชน การพฒนาเทคโนโลยทางดานยานยนตและชนสวนยานยนตทมความประหยดพลงงาน เปนตน

5. ปจจยดานนโยบายและมาตรการตาง ๆ ของรฐบาลไทยกบผลกระทบตอขดความสามารถในการแขงขนของอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทยเชน นโยบายสงเสรมการลงทนของนกลงทนตางชาต หรอความไมมเสถยรภาพในการด าเนนนโยบายของภาครฐ เปนตน

6. ปจจยดานภยพบตของไทยและประเทศคคาวตถดบทมอยในประเทศไทย มผลท าใหประเทศไทยตองลดก าลงการผลตในอตสาหกรรมชนสวนยานยนต และสงผลตอขดความสามารถในการแขงขนของประเทศไทย 2.5 การวเคราะหปจจยสภาพแวดลอมภายนอก (External Environment Analysis)

เนองจากสภาพแวดลอมมการเปลยนแปลงได และ มอทธพลตอการด าเนนงานหากผบรหารหรอผด าเนนการทราบถงความเปลยนแปลงและผลกระทบทจะเกดขนกบองคการกจะสามารถรบมอกบการเปลยนแปลงนนได ดงนน องคกรจงควรมการวเคราะหสภาพแวดลอมตางๆทมผลกระทบตอธรกจ เพอเปนการประเมนหา จดแขง จดออน โอกาส และ อปสรรค ขององคการ ผลการวเคราะหมกถกใชเปนรากฐานของการก าหนดกลยทธ เพอทจะท าใหบรรลตาม วสยทศน ภารกจ เปาหมาย หรอ นโยบายขององคกร ในการ การวเคราะห SWOT Analysis [11, 16, 17]

2.5.1 ความหมายของ SWOT Analysis เปนการวเคราะหสภาพองคกร หรอหนวยงานในปจจบน เพอคนหาจดแขง จดเดน จดดอย หรอสงทอาจเปนปญหาส าคญในการด าเนนงานสสภาพทตองการในอนาคตซงแบงไวคอ SWOT เปนตวยอทมความหมายดงน

1. Strengths - จดแขงหรอขอไดเปรยบ 2. Weaknesses - จดออนหรอขอเสยเปรยบ 3. Opportunities - โอกาสทจะด าเนนการได 4. Threats - อปสรรค ขอจ ากด หรอปจจยทคกคามการด าเนนงานขององคการ

28

หลกการส าคญของ SWOT กคอการวเคราะหโดยการส ารวจจากสภาพการณ 2 ดาน คอ สภาพการณภายในและสภาพการณภายนอก ดงนนการวเคราะห SWOT จงเรยกไดวาเปนการวเคราะหสภาพการณ (Situation Analysis) ซงเปนการวเคราะหจดแขง จดออน เพอใหรตนเอง (รเรา) รจกสภาพแวดลอม (รเขา) ชดเจน และวเคราะหโอกาส-อปสรรค การวเคราะหปจจยตาง ๆ ทงภายนอกและภายในองคกร ซงจะชวยใหผบรหารขององคกรทราบถงการเปลยนแปลงตาง ๆ ทเกดขนภายนอกองคกร ทงสงทไดเกดขนแลวและแนวโนมการเปลยนแปลงในอนาคต รวมทงผลกระทบของการเปลยนแปลงเหลานทมตอองคกรธรกจ และจดแขง จดออน และความสามารถดานตาง ๆ ทองคกรมอย ซงขอมลเหลานจะเปนประโยชนอยางมากตอการก าหนดวสยทศน การก าหนดกลยทธและการด าเนนตามกลยทธขององคกรระดบองคกรทเหมาะสมตอไป [11]

2.5.2 ประโยชนของการวเคราะห SWOT เปนการวเคราะหสภาพแวดลอมตาง ๆ ทงภายนอกและภายในองคกรซงปจจยเหลานแตละอยางจะชวยใหเขาใจไดวามอทธพลตอผลการด าเนนงานขององคกรอยางไรจดแขงขององคกรจะเปนความสามารถภายในทถกใชประโยชนเพอการบรรลเปาหมาย ในขณะทจดออนขององคกรจะเปนคณลกษณะภายใน ทอาจจะท าลายผลการด าเนนงาน โอกาสทางสภาพแวดลอมจะเปนสถานการณทใหโอกาสเพอการบรรลเปาหมายองคกรในทางกลบกนอปสรรคทางสภาพแวดลอมจะเปนสถานการณทขดขวางการบรรลเปาหมายขององคกร ผลจากการวเคราะห SWOT นจะใชเปนแนวทางในการก าหนดวสยทศน การก าหนดกลยทธ เพอใหองคกรเกดการพฒนาไปในทางทเหมาะสม [11]

2.5.3 ขนตอน/วธการด าเนนการท า SWOT Analysisการวเคราะห SWOT จะครอบคลมขอบเขตของปจจยทกวาง ดวยการระบจดแขง จดออน โอกาสและอปสรรคขององคกรท าใหมขอมล ในการก าหนดทศทางหรอเปาหมายทจะถกสรางขนมาบนจดแขงขององคกร และแสวงหาประโยชนจากโอกาสทางสภาพแวดลอม และสามารถ ก าหนดกลยทธทมงเอาชนะอปสรรคทางสภาพแวดลอมหรอลดจดออนขององคกรใหมนอยทสดได ภายใตการวเคราะห SWOT นน จะตองวเคราะหทงสภาพแวดลอมภายในและภายนอก องคกร โดยมขนตอนดงน [11]

2.5.4 การประเมนสภาพแวดลอมภายในองคกรการประเมนสภาพแวดลอมภายในองคกร จะเกยวกบการวเคราะหและพจารณาทรพยากรและความสามารถภายในองคกร ทก ๆ ดาน เพอทจะระบจดแขงและจดออนขององคกรแหลงทมาเบองตนของขอมลเพอการประเมนสภาพแวดลอมภายใน คอระบบขอมลเพอ การบรหารทครอบคลมทกดาน ทงในดานโครงสราง ระบบ ระเบยบ วธปฏบตงาน บรรยากาศในการท างานและทรพยากรในการบรหารคน เงน วสด การจดการ รวมถงการพจารณาผลการด าเนนงานทผานมาขององคกรเพอทจะเขาใจสถานการณและผลกลยทธกอนหนานดวย [11]

จดแขงขององคกร (S-Strengths) เปนการวเคราะหปจจยภายในจากมมมองของผทอยภายในองคกรนนเองวาปจจยใดภายในองคกรทเปนขอไดเปรยบหรอจดเดนขององคกรทองคกรควรน ามาใชในการพฒนาองคกรได และควรด ารงไวเพอการ เสรมสรางความเขมแขงขององคกร

จดออนขององคกร (W-Weaknesses) เปนการวเคราะห ปจจยภายในจากมมมองของผทอยภายในจากมมมอง ของผทอยภายในองคกรนน ๆ เองวาปจจยภายในองคกรทเปนจดดอย ขอเสยเปรยบขององคกรทควรปรบปรงใหดขนหรอขจดใหหมดไป อนจะเปนประโยชนตอองคกร

29

2.5.5 การประเมนสภาพแวดลอมภายนอกภายใตการประเมนสภาพแวดลอมภายนอกองคกรนนสามารถคนหาโอกาสและอปสรรคทางการด าเนนงานขององคกรทไดรบผลกระทบจากสภาพแวดลอมทางเศรษฐกจทงในและระหวางประเทศทเกยวกบการด าเนนงานขององคกรเชน อตราการขยายตวทางเศรษฐกจ นโยบาย การเงน การงบประมาณ สภาพแวดลอมทางสงคม เชน ระดบการศกษาและอตรารหนงสอของประชาชน การตงถนฐานและการอพยพของ ประชาชน ลกษณะชมชน ขนบธรรมเนยมประเพณ คานยม ความเชอและวฒนธรรม สภาพแวดลอมทางการเมอง เชน พระราชบญญต พระราชกฤษฎกา มตคณะรฐมนตร และสภาพแวดลอมทางเทคโนโลย หมายถง กรรมวธใหม ๆ และพฒนาการทางดานเครองมอ อปกรณทจะชวยเพม ประสทธภาพในการผลตและใหบรการ โอกาสทางสภาพแวดลอม (O-Opportunities) เปนการวเคราะหวาปจจยภายนอกองคกร ปจจยใดทสามารถสงผล กระทบประโยชน ทงทางตรงและทางออมตอการด าเนนการขององคกรในระดบมหาภาค และองคกรสามารถฉกฉวยขอดเหลานมาเสรมสรางให หนวยงานเขมแขงขนได อปสรรคทางสภาพแวดลอม (T-Threats) เปนการวเคราะหวาปจจยภายนอกองคกรปจจยใดทสามารถสงผล กระทบในระดบมหภาคในทางทจะกอใหเกดความเสยหายทงทางตรงและทางออม ซงองคกรจ าตองหลกเลยง หรอปรบสภาพองคกรใหม ความแขงแกรงพรอมทจะเผชญแรงกระทบดงกลาวได [11, 17] 2.5.6 ระบสถานการณจากการประเมนสภาพแวดลอมเมอไดขอมลเกยวกบ จดแขง-จดออน โอกาส-อปสรรค จากการวเคราะหปจจยภายในและปจจยภายนอกดวยการประเมนสภาพ แวดลอมภายในและสภาพแวดลอมภายนอกแลว ใหน าจดแขง-จดออนภายในมาเปรยบเทยบกบ โอกาส-อปสรรค จากภายนอกเพอดวาองคกร ก าลงเผชญสถานการณเชนใดและภายใตสถานการณ เชนนน องคกรควรจะท าอยางไร โดยทวไป ในการวเคราะห SWOT ดงกลาวน องคกร จะอยในสถานการณ 4 รปแบบดงน [11, 17, 18] 2.5.6.1 สถานการณท 1 (จดแขง-โอกาส) สถานการณน เปนสถานการณทพ งปรารถนาทสด เนองจากองคกรคอนขางจะมหลายอยาง ดงนน ผบรหารขององคกรควรก าหนดกลยทธในเชงรก (Aggressive - Strategy) เพอดงเอาจดแขงทมอยมาเสรมสรางและปรบใชและฉกฉวยโอกาสตาง ๆ ทเปดมาหาประโยชนอยางเตมท 2.5.6.2 สถานการณท 2 (จดออน-ภยอปสรรค) สถานการณนเปนสถานการณทเลวรายทสด เนองจากองคกรก าลงเผชญอยกบอปสรรคจากภายนอกและมปญหาจดออนภายในหลาย ประการ ดงนน ทางเลอกทดทสดคอกลยทธ การตงรบหรอปองกนตว (Defensive Strategy) เพอพยายามลดหรอหลบหลกภยอปสรรคตาง ๆ ทคาดวาจะเกดขน ตลอดจนหามาตรการทจะท าใหองคกรเกดความสญเสยทนอยทสด 2.5.6.3 สถานการณท 3 (จดออน -โอกาส) สถานการณองคกรมโอกาสเปนขอไดเปรยบดานการแขงขนอยหลายประการ แตตดขดอยตรงทมปญหาอปสรรคทเปนจดออนอย หลายอยางเชนกน ดงนน ทางออกคอกลยทธการพลกตว (Turnaround-Oriented Strategy) เพอจดหรอแกไขจดออนภายในตาง ๆ ให พรอมทจะฉกฉวยโอกาสตางๆทเปดให 2.5.6.4 สถานการณ ท 4 (จดแขง -อปสรรค) สถานการณน เกดขนจากการทสภาพแวดลอมไมเอออ านวยตอการด าเนนงาน แตตวองคกรมขอไดเปรยบทเปนจดแขงหลายประการ

30

ดงนนแทนทจะรอจนกระทงสภาพแวดลอมเปลยนแปลงไปกสามารถทจะเลอกกลยทธการแตกตว หรอขยายขอบขายกจการ (Diversification Strategy) เพอใชประโยชนจากจดแขงทมสรางโอกาสในระยะยาวดานอนๆ แทนขอพจารณาในการวเคราะห SWOT มดงน [11, 15, 17] 1. ควรวเคราะหแยกแยะควรท าอยางลกซง เพอใหไดปจจยทมความส าคญจรง ๆ เปนสาเหตหลก ๆ ของปญหาทแทจรง กลาวคอ เปนปจจยทมประโยชนในการน าไปก าหนดเปนนโยบาย ตลอดจนสามารถน าไปก าหนดกลยทธ ทจะท าใหองคการ/ชมชนบรรลเปาหมายทเปนผลลพธขนสดทาย (Result) ไดจรง 2. การก าหนดปจจยตาง ๆ ไมควรก าหนดของเขตของความหมายของปจจยตาง ๆ ไมวาจะเปน จดออน (W) หรอ จดแขง (S) หรอ โอกาส (O) หรอ อปสรรค (T) ใหมความหมายคาบเกยวกน จ าเปนอยางยงทจะตองตดสนใจ และชชดวาปจจย ทก าหนดขนมานนเปนปจจยในกลมใด ทงนเพราะปจจยทอยตางกลมกน กตองสมควรทจะน าไปก าหนดกลยทธทตางกนออกไป

ปจจยภายใน /ปจจยภายนอก

S จดแขงภายในองคกร W จดออนภายในองคกร

O โอกาสภายนอก SO การน าขอไดเปรยบของจดแขง ภายในและโอกาสภายนอกมาใช

WO การแกไขจดออนภายในโดย พ จ ารณ าจาก โอ กาสภายนอก ทเปนผลดตอองคกร

T อปสรรคภายนอก ST การแกไขหรอลดอปสรรคภายนอกโดยน าจดแขงภายในมาใช

WT การแกไขหรอลดความเสยหาย ของธรกจอนเกดจากจดออนภายในองคกรและอปสรรคภายนอก

3. ขอด – ขอเสย ของการท า SWOT Analysis ขอด เทคนคการวเคราะห SWOT ถกน ามาใชอยางแพรหลายในการวเคราะหสถานการณตาง ๆ ทางธรกจและการบรหารเชงกลยทธ เนองจากเปนเทคนคทเขาใจงาย ไมซบซอน ใหความสะดวกเปนอยางมากส าหรบผทน า SWOTมาใช และสามารถน าไปประยกตใชในสถานการณดานตางๆ มากมาย เชน การตดสนใจเลอกเมอมทางเลอกหลาย ๆ ทาง - การก าหนดความส าคญกอนหลงของเหตการณ การบรหารความเปลยนแปลงทตองการใหเกดขน - การวเคราะหและแกปญหาในการด าเนนการ การวเคราะหโครงการเรมใหม การเพมประสทธภาพการท างานใหสงขน การสรางกระบวนการเรยนรใหม ฯลฯ

31

ขอเสย ของการใช SWOT กมอยไมนอยเชนกน เมอเปรยบเทยบกบประโยชนและความหลากหลายในการประยกตใชงาน เชน โอกาสผดพลาดเกดจาก คณภาพของขอมลทน ามาใชวเคราะห ทกษะ ประสบการณ และความเขาใจในความรพนฐานของเทคนค SWOT ของผวเคราะห ตองทบทวน SWOTเปนระยะ ๆ เพอตรวจสอบสภาพวา เหตการณและปจจยตาง ๆ ทน ามาใชเปนขอมลพนฐาน ยงเหมอนเดมหรอมการเปลยนแปลงไปแลวหรอไม 2.6 การวเคราะหปจจยสภาพแวดลอมภายนอกการแขงขนในเชงธรกจ

การเกบรวบรวมขอมลสภาพแวดลอม ในการวเคราะห SWOT องคกรควรไดศกษา เกบรวบรวมขอมลเกยวกบสภาพแวดลอมทงภายใน และ ภายนอกกจการ เพอท าใหทราบถงความเปลยนแปลงของสภาวะแวดลอม และ ผลกระทบทเกดขน การเกบรวบรวมขอมลอาจท าไดหลายวธรวมกน ดงน [8, 11, 14, 15] 1. จากขอมล จากหนวยงานเกบรวบรวมไวแลว 2. ขอมลจากพนกงานในองคการ 3. หนงสอพมพ วารสารทางธรกจตาง ๆ 4. หนวยงานของรฐ หรอ เอกชน 5. ฐานขอมลตางๆ ทงภายใน ภายนอกองคกร 6. ขอมลจากลกคา และ ผจดสงวตถดบ 7. ขอมลจากการวเคราะหของผเชยวชาญการพยากรณการเปลยนแปลงของสภาวะแวดลอม

นอกจากขอมลทรวบรวมจากแหลงขอมลตาง ๆ แลว ธรกจอาจตองพยากรณ คาดการณ ถงสภาพแวดลอมในอนาคต เชน การพยากรณ เศรษฐกจ สงคม การเมอง เทคโนโลย เพอใชประกอบในการตดสนใจ ก าหนดกลยทธ ทเหมาะสม กบองคกรตอไป การพยากรณ ท าไดหลายวธดวยกน ทงใน เชงคณภาพ และ เชงปรมาณ ดงน 1. การใชขอมลจากอดตมาคาดการณอนาคต 2. ใชขอวจารณ หรอ ความคดเหนของบคคลตาง ๆ 3. ใชความคดเหนของผเชยวชาญ 4. ระดมสมอง 5. การคาดการณสถานการณในอนาคต 6. จากนกพยากรณอนาคต 7. ใชสถตในการวเคราะห

การถ ว เฉ ลย การว เคราะห อน ก รม เวลา ก ารว เค ราะห ป จ จย (Factor Analysis) สภาพแวดลอมของธรกจ แบงเปน 2 ประเภท คอ สภาพแวดลอมภายนอก และสภาพแวดลอมภายใน ซงมวธการวเคราะหดงน

32

1. สภาพแวดลอมการด าเนนงาน (Task Environment) เปนปจจยทมผลกระทบโดยตรง ตอการด าเนนงานของกจการ ประกอบไปดวย ผมสวนไดเสยกบองคกร เชน รฐบาล ชมชน คแขงขน ลกคา ผจ าหนายวตถดบ เจาหน แรงงาน กลมผลประโยชน 2. สภาพแวดลอมโดยทวไป (General Environment) เปนปจจยทไมกระทบตอการด าเนนงานระยะสนขององคกร แตมผลตอการตดสนใจในระยะยาว ไดแก เศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม การเมอง กฎหมาย เทคโนโลย ภมศาสตร และปจจยระหวางประเทศ

2.6.1 สภาพแวดลอมการด าเนนงาน (Task Environment) การวเคราะหสภาพแวดลอมการด าเนนงานขององคกร อาจจะเรยกวา การวเคราะห

อตสาหกรรม (Industrial Analysis) คอ กลมขององคกรทมผลตผลและบรการคลายคลงกน หรอ กลมธรกจทมลกษณะเดยวกน สภาพแวดลอมการด าเนนงานจะประกอบไปดวยปจจยทเฉพาะเจาะจง และ กระทบตอการบรหารงานขององคกรในทนท เชน คแขงขน ลกคา แรงงาน และ ผจดจ าหนาย ซงรปแบบการวเคราะหอตสาหกรรมทนยมใชกน คอ รปแบบการประเมนสภาพวะการแขงขนภายในอตสาหกรรม (5-F Model) ของ Michael E. Porter ดงรปท 2.19 หรอ Five Force Model ประกอบไปดวย 5 ปจจย คอ [8, 11, 13] 1. การคกคามของผเขามาใหม (New Entrants) 2. คแขงขนในอตสาหกรรม (Industry Competitors) 3. การคกคามของผลตภณฑทดแทน (Substitutes) 4. อ านาจการเจรจาตอรองของผซอ (Bargaining Power OF Buyers) 5. อ านาจการตอรองของผจ าหนายวตถดบ (Bargaining Power of Suppliers) 2.6.1.1 การคกคามของผเขามาใหม (New Entrants) โดยทวไปผเขามาใหม จะเพมก าลงการผลตใหมแกอตสาหกรรม ความตองการสวนแบงการตลาด และ ทรพยากรของผมาใหม จะคกคามตอองคกรทมอยเดมทนท การคมคามของผเขามาใหม จะขนอยกบอปสรรคการเขามา (Entry Barrier) และการตอบโตจากคแขงขนทมอยเดม ถาเขามาในอตสาหกรรมไดงาย กมการแขงขนสง เปนอปสรรคในการท าธรกจ อปสรรคการเขามาในอตสาหกรรมไดแก การประหยดตอขนาด (Economics of scale) ความแตกตางของสนคา เงนลงทนสง ตนทนการเปลยนผขาย ความสามารถในการเขาถงชองทางการจดจ าหนาย และ นโยบายของรฐ [8, 13] 2.6.1.2 คแขงขนในอตสาหกรรม (Industry Competitors) หรอ สภาพการแขงขนระหวางบรษทในอตสาหกรรมเดยวกน การด าเนนการของคแขงขนหนงจะมผลกระทบตอคแขงขนอน และอาจจะท าใหเกดการตอบโต ความรนแรงของสภาพการแขงขนระหวางองคกรธรกจทอยในอตสาหกรรมเดยวกน ขนอยกบปจจยตาง ๆ เหลาน จ านวนคแขงขนในอตสาหกรรม อตราการเจรญเตบโตของอตสาหกรรม ถาอตสาหกรรมยงเตบโตสง การแขงขนกไมรนแรง คณลกษณะของสนคาและบรการ มความเหมอน หรอ ความตางกน มลคาของตนทนคงท ก าลงการผลต การออกจากอตสาหกรรม ถาการออกไปยาก มขอจ ากด จะท าใหคแขงขนไมไดลดจ านวนลง การแขงขนจะสง ขอจ ากดในการออกจากอตสาหกรรม เชน การลงทนในโรงงานสง ไมสามารถน าไปใชในกจการอน ไม

33

สามารถขายตอได ตนทนการออกจากอตสาหกรรมสง เชน คาชดเชยแกลกจางความผกพนทมตออตสาหกรรมการลงทนในสนทรพยถาวร/ตนทนคงทยงไมถงจดคมทน ความภาคภมใจของผบรหารกลวเสยหนาเมอออกจากอตสาหกรรมแรงผลกดนจากรฐบาล [8, 13] 2.6.1.3 การคกคามของผลตภณฑทดแทน (Substitutes) สนคาทดแทนเปนสนคาหรอบรการ ทสามารถน าไปใชตอบสนองความตองการของผบรโภค แทนสนคาหรอบรการอนไดเชนเดยวกน หรอ ใกลเคยงกน เชน เครองจกรสานพลาสตก แทน เครองจกรสานทท าดวยหวาย การใชน าตาลเทยมแทนน าตาลธรรมชาต การใชโทรสารแทนการสงจดหมายถงลกคา เครองเลน VDO/ VCD กลายเปนผลตภณฑทดแทนเครองฉายภาพยนตรมากขนธรกจในอตสาหกรรมหนง จะเปนคแขงขนกบธรกจในอตสาหกรรมอน ทผลตภณฑทดแทนได ท าใหมขอจ ากดในการก าหนดราคา และ ความสามารถในการท าก าไร คอ ถาตงราคาสง ลกคาจะเปลยนใจไปซอผลตภณฑทดแทน เชน ราคาเนอหมขนสงมาก ผบรโภคหนไปซอเนอไกแทน ดงนน ถามสนคาทดแทน การแขงขนจะสง [11, 12] 2.6.1.4 อ านาจการเจรจาตอรองของผซอ (Bargaining Power OF Buyers) ผซอ หรอ ลกคา จะมผลกระทบตออตสาหกรรมดวย ถาลกคามอ านาจตอรอง สภาพการแขงขนจะสง เพราะลกคาสามารถทจะกดดนราคาใหต าลง และ คณภาพของสนคาและบรการดขน และสามารถเปลยนไปใชสนคาของคแขงขน ผซอจะมอ านาจการเจรจาตอรองสงเมอลกคาซอผลตภณฑในสดสวนสงจากบรษท ลกคามโอกาสรวมธรกจไปขางหลง (Backward Integrated) ไปสธรกจทจ าหนายวตถดบใหกบองคกรเชนกลมผจ าหนายรถยนตขวาจะประกอบรถยนตเองแทนทจะเปนเพยงตวแทนจ าหนาย มทางเลอกอน ๆ ในการจดซอมากมาย เนองจากสนคาในตลาดไมแตกตางกนมาก ลกคาจะเลอกซอจากผคารายใดกไดตนทนในการเปลยนแปลงผจ าหนายวตถดบต า (Lo of switching cost) [8, 11] 2.6.1.5 อ าน าจการ ตอ รอ งขอ ง ผ จ าห น ายว ตถ ด บ (Bargaining Power of Suppliers) ถาผจ าหนายวตถดบ หรอ Supplier มอ านาจตอรอง การแขงขนจะสง เนองจาก ผจ าหนายวตถดบสามารถกระทบอตสาหกรรมไดดวยการขนราคาหรอลดปรมาณของวตถดบลงผจ าหนายวตถดบจะมอ านาจการเจรจาตอรองสงเมอมผจ าหนายวตถดบนอยรายแตจ าหนายไปยงบรษทจ านวนมาก [11, 17]

ผซอผลตภณฑซอเปนสดสวนทนอยจากผจ าหนายวตถดบเมอเทยบกบลกคารายอน ตนทนในการเปลยนไปใชวตถดบอนสงเชน คาใชจายในการปรบเครองจกร เปลยนจากรถยนตใชน ามนเบนซน ไปเปนใชกาซ (NGV) ไมมผลตภณฑแทนผจ าหนายวตถดบสามารถรวมธรกจไปขางหนา สธรกจทเปนลกคาขององคกร (Foreward Integrated) เชน กลมผกลนน ามน จะตงปมน ามนเอง

34

รปท 2.19 แบบจ าลองแรงผลกดน 5 ประการ (Five Force Model) ของ Michael E. Porter ทมา: Pachareeya Klayplub, การแขงขนกนระหวางคแขงภายในอตสาหกรรรมเดยวกน, เขาถงเมอ 20 พฤศจกายน 2558, เขาถงไดจาก http://phatchareeyagm301.blogspot.com/. 2.7 การสรางแบบสอบถามเพอการวจย

แบบสอบถาม (Questionnaire) เปนเครองมอวจยชนดหนงทนยมใชกนมากในหมนกวจย ทงนเพราะการเกบรวบรวมขอมลดวยแบบสอบถามเปนวธทสะดวกและสามารถใชวดไดอยางกวางขวาง แบบสอบถามสวนใหญจะอยในรปของค าถามเปนชด ๆ ทไดถกรวบรวมไวอยางมหลกเกณฑและเปนระบบ เพอใชวดสงทผวจยตองการจะวดจากกลมตวอยางหรอประชากรเปาหมายใหไดมาซงขอเทจจรงทงในอดต ปจจบนและการคาดคะเนเหตการณในอนาคต การเกบขอมลดวยแบบสอบถามสามารถท าไดดวยการสมภาษณหรอใหผตอบตอบดวยตนเอง ส าหรบบทความนจะมงเนนทการสรางแบบสอบถามส าหรบใหผตอบตอบดวยตนเอง มการกลาวถงโครงสรางของแบบสอบถาม ขนตอนการสรางแบบสอบถาม และขอเดนขอดอยของการใชแบบสอบถามทใหผตอบตอบดวยตนเอง เพอใหนกวจยหรอผทสนใจสามารถสรางแบบสอบถามทตรงตามวตถประสงคของการวจยและเหมาะสมกบกลมตวอยางหรอประชากรเปาหมาย อนจะน ามาซงผลการวจยทความถกตองและเชอถอไดมากทสด ดงรายละเอยดตอไปน [18, 19, 20]

35

2.7.1 โครงสรางของแบบสอบถาม โครงสรางของแบบสอบถาม ประกอบไปดวย 3 สวนส าคญ ดงน 2.7.1.1 หนงสอน าหรอค าชแจง โดยมากมกจะอยสวนแรกของแบบสอบถาม อาจม

จดหมายน าอยดานหนาพรอมค าขอบคณ โดยค าชแจงมกจะระบถงจดประสงคทใหตอบแบบสอบถาม การน าค าตอบทไดไปใชประโยชน ค าอธบายลกษณะของแบบสอบถาม วธการตอบแบบสอบถามพรอมตวอยาง พรอมทงจบลงดวยชอและทอยของผวจย หรออาจเพมขอความทระบวาผวจยจะไมน าขอมลไปเปดเผย

2.7.1.2 ค าถามเกยวกบขอมลสวนตว ค าตอบทไดจะเปนขอเทจจรงของผตอบแบบสอบถาม เชน ค าถามเกยวกบเพศ อาย ระดบการศกษา อาชพ เปนตน การทจะถามขอมลสวนตวอะไรบางนนขนอยกบกรอบแนวความคดในการวจย โดยดวาตวแปรทสนใจจะศกษานนมอะไรบางทเกยวกบขอมลสวนตว เพอทจะถามเฉพาะขอมลสวนตวทจ าเปนในการวจยเรองนน ๆ เทานน

2.7.1.3 ค าถามเก ยวกบ คณ ลกษณะหรอประเดน ทจะวด เชน พฤตกรรม ปรากฏการณหรอความคดเหนของผตอบในเรองนน ๆ เปนชดค าถามทใหผตอบบอกถงพฤตกรรม หรอปรากฏการณ หรอใหแสดงความคดเหนในดานตาง ๆ

2.7.2 ขนตอนการสรางแบบสอบถาม

การสรางแบบสอบถามประกอบไปดวยขนตอนส าคญ ดงน ขนท 1 ศกษาคณลกษณะทจะวดผวจยจะตองทราบวาคณลกษณะหรอประเดนทจะ

วดใหมอะไรบาง โดยอาจดไดจากวตถประสงคของการวจย กรอบแนวความคดหรอสมมตฐานการวจย จากนนจงศกษาคณลกษณะหรอประเดนทจะวดดงกลาวใหเขาใจอยางละเอยดทงเชงทฤษฎและนยามเชงปฏบตการ ซงอาจไดจากเอกสาร ต าราหรอผลการวจยตาง ๆ ทมลกษณะเดยวกนหรอใกลเคยงกน

ขนท 2 ก าหนดประเภทของขอค าถาม ผวจยจะตองพจารณาประเภทของขอค าถาม

ทจะวดคณลกษณะทตองการ ซงขอค าถามในแบบสอบถามอาจแบงไดเปน 2 ประเภท คอ 1. ค าถามปลายเปด (Open Ended Question) เปนค าถามทเปดโอกาส

ใหผตอบสามารถตอบไดอยางเตมท ค าถามปลายเปดจะนยมใชกนมากในกรณทผวจยไมสามารถคาดเดาไดลวงหนาวาค าตอบจะเปนอยางไร หรอใชค าถามปลายเปดในกรณทตองการไดค าตอบเพอน ามาเปนแนวทางในการสรางค าถามปลายปด ตวอยางค าถามปลายเปด เชน ทานตดสนใจประกอบอาชพคาขาย เพราะ ...................................

2. ค าถามปลายปด (Close Ended Question) เปนค าถามทผวจยมแนวค าตอบไวใหผตอบเลอกตอบจากค าตอบทก าหนดไวเทานน ค าตอบทผวจยก าหนดไวลวงหนามกไดมาจากการทดลองใชค าถามในลกษณะทเปนค าถามปลายเปด แลวน ามาจดกลมของค าตอบ หรอไดมาจากการศกษาผลการวจยทเกยวของ หรอจากแนวความคดของผวจยเอง และจากขอมลอน ๆ ซงขอค าถามแตละประเภทมขอเดนขอดอย ดงน

36

ขอเดน ค าถามปลายเปด

1. สามารถสรางค าถามไดงาย 2. เปดโอกาสใหผตอบไดแสดงความคดเหนเตมท 3. ค าตอบทไดจะตรงกบความรสกนกคดของผตอบ มากกวาค าถามปลายปด

ค าถามปลายปด 1. ไมตองเสยเวลาในการสรปประเดนค าตอบ 2. ค าตอบทไดรบจะจ ากดเฉพาะประเดนทเราสนใจศกษาเทานน 3. ผตอบไมตองเสยเวลาในการคดหาค าตอบและเขยนเรยบเรยงค าตอบ 4. ค าตอบปลายปดชวยใหผตอบไมคอยรสก ล าบากใจในการตอบค าถามเกยวกบ

เรองทไมตองการจะตอบ เชน รายได

ขอดอย ค าถามปลายเปด

1. ค าตอบทไดจะมความหลากหลายบางค าตอบกไมอยในประเดนทผวจยสนใจ 2. เสยเวลาในการสรปประเดนค าตอบเพอน ามาลงรหส 3. เสยเวลาในการคดหาค าตอบ ซงอาจท าใหเกดความเบอหนายในการตอบค าถาม 4. บางค าถามผตอบอาจมความรสกล าบากใจหรอไมอยากตอบ เชน รายได เปนตน

ค าถามปลายปด 1. ผตอบไมมอสระในการตอบ เพราะถกจ ากดใหเลอกตอบเฉพาะค าตอบทมใหเลอกเทานน 2. ผวจยตองเสยเวลาในการคดหาค าตอบไวลวงหนาวาผตอบจะตอบอะไรบาง ซง

อาจไมตรงกบค าตอบของผตอบ อาจแกไขไดโดยการมค าตอบ “อน ๆ โปรดระบ”ไวดวย ขนท 3 การรางแบบสอบถาม เมอผวจยทราบถงคณลกษณะหรอประเดนทจะวด

และก าหนดประเภทของขอค าถามทจะมอยในแบบสอบถามเรยบรอยแลว ผวจยจงลงมอเขยนขอค าถามใหครอบคลมทกคณลกษณะหรอประเดนทจะวด โดยเขยนตามโครงสรางของแบบสอบถามทไดกลาวไวแลว และหลกการในการสรางแบบสอบถาม ดงน

1. ตองมจดมงหมายทแนนอนวาตองการจะถามอะไรบาง โดยจดมงหมายนนจะตองสอดคลองกบวตถประสงคของงานวจยทจะท า

2. ตองสรางค าถามใหตรงตามจดมงหมายทตงไว เพอปองกนการมขอค าถามนอกประเดนและมขอค าถามจ านวนมาก

3. ตองถามใหครอบคลมเรองทจะวด โดยมจ านวนขอค าถามทพอเหมาะ ไมมากหรอนอยเกนไป แตจะมากหรอนอยเทาใดนนขนอยกบพฤตกรรมทจะวด ซงตามปกตพฤตกรรมหรอเรองทจะวดเรองหนง ๆ นนควรมขอค าถาม 25-60 ขอ

37

4. การเรยงล าดบขอค าถาม ควรเรยงล าดบใหตอเนองสมพนธกน และแบงตามพฤตกรรมยอย ๆ ไวเพอใหผตอบเหนชดเจนและงายตอการตอบ นอกจากนนตองเรยงค าถาม งาย ๆ ไวเปนขอแรก ๆ เพอชกจงใหผตอบอยากตอบค าถามตอ สวนค าถามส าคญ ๆ ไมควรเรยงไวตอนทายของแบบสอบถาม เพราะความสนใจในการตอบของผตอบอาจจะนอยลง ท าใหตอบอยางไมตงใจ ซงจะสงผลเสยตอการวจยมาก

5. ลกษณะของขอความทด ขอค าถามทดของแบบสอบถามนน ควรมลกษณะดงน

5.1 ขอค าถามไมควรยาวจนเกนไป ควรใชขอความสน กะทดรด ตรงกบวตถประสงคและสองคลองกบเรอง

5.2 ขอความ หรอภาษาทใชในขอความตองชดเจน เขาใจงาย 5.3 ไมใชค าถามน าหรอแนะใหตอบ 5.4 ไมถามเรองทเปนความลบเพราะจะท าใหไดค าตอบทไมตรง

กบขอเทจจรง 5.5 ไมควรใชขอความทมความหมายก ากวมหรอขอความทท าให

ผตอบแตละคนเขาใจความหมายของขอความไมเหมอนกน 5.6 ไมถามในเรองทรแลว หรอถามในสงทวดไดดวยวธอน 5.7 ขอค าถามตองเหมาะสมกบกลมตวอยาง คอ ตองค านงถง

ระดบการศกษา ความสนใจ สภาพเศรษฐกจ ฯลฯ 5.8 ขอค าถามหนง ๆ ควรถามเพยงประเดนเดยว เพอใหได

ค าตอบทชดเจนและตรงจดซงจะงายตอการน ามาวเคราะหขอมล 5.9 ค าตอบหรอตวเลอกในขอค าถามควรมมากพอ หรอให

เหมาะสมกบขอค าถามนน แตถาไมสามารถระบไดหมดกใหใชวา อนๆ โปรดระบ ………………. 5.10 ควรหลกเลยงค าถามทเกยวกบคานยมทจะท าใหผตอบไม

ตอบตามความเปนจรงเชน ทานมพฤตกรรมเบยงเบนทางเพศหรอไม 5.11 ค าตอบทไดจากแบบสอบถาม ตองสามารถน ามาแปลง

ออกมาในรปของปรมาณและใชสถตอธบายขอเทจจรงได เพราะปจจบนนนยมใชคอมพวเตอรในการวเคราะหขอมล ดงนนแบบสอบถามควรค านงถงวธการประมวลขอมลและวเคราะหขอมลดวยโปรแกรมคอมพวเตอรดวย

ขนท 4 การปรบปรงแบบสอบถาม หลงจากทสรางแบบสอบถามเสรจแลว ผวจย

ควรน าแบบสอบถามนนมาพจารณาทบทวนอกครงเพอหาขอบกพรองทควรปรบปรงแกไข และควรใหผเชยวชาญไดตรวจแบบสอบถามนนดวยเพอทจะไดน าขอเสนอแนะและขอวพากษวจารณของผเชยวชาญมาปรบปรงแกไขใหดยงขน

38

ขนท 5 น าแบบสอบถามไปทดลองใชเพ อว เคราะห คณภาพเปนการน าเอาแบบสอบถามทไดปรบปรงแลวไปทดลองใชกบกลมตวอยางเลก ๆ เพอน าผลมาตรวจสอบคณภาพของแบบสอบถาม ซงการวเคราะหหรอตรวจสอบคณภาพของแบบสอบถามท าไดหลายวธ แตทส าคญม 2 วธ ไดแก

1. ความเทยงตรง (Validity) หมายถง เครองมอทสามารถวดไดในสงทตองการวด โดยแบงออกไดเปน 3 ประเภท คอ

ความ เท ยงตรงตาม เน อ หา (Content Validity) ค อ การ ทแบบสอบถามมความครอบคลมวตถประสงคหรอพฤตกรรมทตองการวดหรอไม คาสถตทใชในการหาคณภาพ คอ คาความสอดคลองระหวางขอค าถามกบวตถประสงค หรอเนอหา (Index of item Objective Congruence: IOC) หรอ ดชนความเหมาะสม โดยใหผเชยวชาญ 3 คนขนไป ประเมนเนอหาของขอถามเปนรายขอ

ความเทยงตรงตามเกณฑ (Criterion-related Validity) หมายถง ความสามารถของแบบวดทสามารถวดไดตรงตามสภาพความเปนจรง แบงออกไดเปนความเทยงตรงเชงพยากรณและความเทยงตรงตามสภาพ สถตทใชวดความเทยงตรงตามเกณฑ เชน คาสมประสทธสหสมพนธ (Correlation Coefficient) ทงของ Pearson และ Spearman และ คา t-test เปนตน

ความเทยงตรงตามโครงสราง (Construct Validity) หมายถงความสามารถของแบบสอบถามทสามารถวดไดตรงตามโครงสรางหรอทฤษฎ ซงมกจะมในแบบวดทางจตวทยาและแบบวด สตปญญา สถตทใชวดความเทยงตรงตามโครงสรางมหลายวธ เชน การวเคราะหองคประกอบ (FactorAnalysis) การตรวจสอบในเชงเหตผล เปนตน

2. ความเชอมน (Reliability) หมายถง เครองมอทมความคงเสนคงวา นนคอ เครองมอทสรางขนใหผลการวดทแนนอนคงทจะวดกครงผลจะไดเหมอนเดม สถตทใชในการหาคาความเชอมนมหลายวธแตนยมใชกนคอ คาสมประสทธแอลฟาของ คอนบารช (Conbach’s Alpha Coefficient : α coefficient) ซงจะใชส าหรบขอมลทมการแบงระดบการวดแบบประมาณคา (Likert Scale)

ขนท 6 ปรบปรงแบบสอบถามใหสมบรณ ผวจยจะตองท าการแกไขขอบกพรองทได

จากผลการวเคราะหคณภาพของแบบสอบถาม และตรวจสอบความถกตองของถอยค าหรอส านวน เพอใหแบบสอบถามมความสมบรณและมคณภาพผตอบอานเขาใจไดตรงประเดนทผวจยตองการ ซงจะท าใหผลงานวจยเปนทนาเชอถอยงขน

ขนท 7 จดพมพแบบสอบถาม จดพมพแบบสอบถามทไดปรบปรงเรยบรอยแลวเพอ

น าไปใชจรงในการเกบรวบรวมขอมลกบกลมเปาหมาย โดยจ านวนทจดพมพควรไมนอยกวาจ านวนเปาหมายทตองการเกบรวบรวมขอมล และควรมการพมพส ารองไวในกรณทแบบสอบถามเสยหรอสญหายหรอผตอบไมตอบกลบ

39

2.7.3 ขอเดนและขอดอยของการเกบขอมลโดยใชแบบสอบถาม การใชแบบสอบถามในการเกบรวบรวมขอมลมขอเดนและขอดอยทตองพจารณาประกอบในการเลอกใชแบบสอบถามในการเกบรวบรวมขอมล ดงน ขอเดนของการเกบขอมลโดยใชแบบสอบถามมดงน คอ

2.7.3.1 ถาตวอยางมขนาดใหญ วธการเกบขอมลโดยใชแบบสอบถาม จะเปนวธการทสะดวกและประหยดกวาวธอน

2.7.3.2 ผตอบมเวลาตอบมากกวาวธการอน 2.7.3.3 ไมจ าเปนตองฝกอบรมพนกงานเกบขอมลมากเหมอนกบวธการสมภาษณ

หรอวธการสงเกต 2.7.3.4 ไมเกดความล าเอยงอนเนองมาจากการสมภาษณหรอการสงเกต เพราะ

ผตอบเปนผตอบขอมลเอง 2.7.3.5 สามารถสงแบบสอบถามใหผตอบทางไปรษณยได 2.7.3.6 ประหยดคาใชจายในการเกบขอมล

2.7.4 ขอดอยของการเกบขอมลโดยใชแบบสอบถาม มดงนคอ

2.7.4.1 ในกรณทสงแบบสอบถามใหผตอบทางไปรษณย มกจะไดแบบสอบถามกลบคนมานอย และตองเสยเวลาในการตดตาม อาจท าใหระยะเวลาการเกบขอมลลาชากวาทก าหนดไว

2.7.4.2 การเกบขอมลโดยวธการใชแบบสอบถามจะใชไดเฉพาะกบกลมประชากรเปาหมายทอานและเขยนหนงสอไดเทานน

2.7.4.3 จะไดขอมลจ ากดเฉพาะทจ าเปนจรง ๆ เทานน เพราะการเกบขอมลโดยวธการใชแบบสอบถามจะตองมค าถามจ านวนนอยขอทสดเทาทจะเปนไปได

2.7.4.4 การสงแบบสอบถามไปทางไปรษณย หนวยตวอยางอาจไมไดเปนผตอบแบบสอบถามเองกได ท าใหค าตอบทไดมความคลาดเคลอนไมตรงกบความจรง

2.7.4.5 ถาผตอบไมเขาใจค าถามหรอเขาใจค าถามผด หรอไมตอบค าถามบางขอ หรอไมไตรตรองใหรอบคอบกอนทจะตอบค าถาม กจะท าใหขอมลมความคลาดเคลอนได โดยทผวจยไมสามารถยอนกลบไปสอบถามหนวยตวอยางนนไดอก

2.7.4.6 ผทตอบแบบสอบถามกลบคนมาทางไปรษณย อาจเปนกลมทมลกษณะแตกตางจากกลมผทไมตอบแบบสอบถามกลบคนมา ดงนนขอมลทน ามาวเคราะหจะมความล าเอยงอนเนองมาจากกลมตวอยางไดการใชแบบสอบถามในการเกบรวบรวมขอมลมทงขอเดนขอดอย ดงนนการเลอกใชจงขนอยกบปจจยหลายอยาง เชน ระยะเวลาและงบประมาณทใชในการท าวจย ประชากรเปาหมาย ลกษณะขอมลทตองการ และอน ๆ ซงผวจยจะตองน ามาพจารณาประกอบกน เพอใหไดแบบสอบถามทมคณภาพและน าขอมลทไดไปใชวเคราะหขอมลและสามารถตอบปญหาการวจยไดอยางถกตองและนาเชอถอ

40

บทท 3

วธด ำเนนงำนวจย

การวเคราะหหาต าแหนงการแขงขนของผผลตชนสวนยานยนตไทยภายใตขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน (AFTA) เปนการวจยในเชงส ารวจและเชงวเคราะหหาต าแหนงการแขงขน รวมถงการก าหนดกลยทธทสามารถน าไปใชเปนแนวทางในการยกระดบขดความสามารถใหกบผผลตชนสวนยานยนตไทยไดอยางยงยน โดยมรายละเอยดของการด าเนนงานวจย ดงตอไปน 3.1 กำรศกษำกลมประชำกรทใชในกำรวจย

การวจยในครงนเปน การวจยเชงส ารวจ (survey research) โดยการสรางแบบสอบถาม (questionnaire design) เพอใชสมภาษณผประกอบการชนสวนยานยนตไทยเกยวกบต าแหนงการแขงขนของอตสาหกรรมยานยนตไทยเมอเทยบกบประเทศคแขงทส าคญ และสามารถน าขอมลทไดไปวเคราะหหาจดออน จดแขง อปสรรค และโอกาส ทสงผลตอกลมบรษทผผลตชนสวนยานยนตขนาดกลางและขนาดยอมไทย ในหวงโซอปทานของอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทย ทอยในล าดบ tier 2 และ tier 3 3.2 ขอมลทน ำมำศกษำและวเครำะหในกำรวจย

3.2.1 ขอมลปฐมภม ใชการส ารวจและรวบรวมขอมลจากการสมภาษณบรษทผผลตในอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทยในล าดบ tier 2 และ tier 3 โดยตรงจากแบบสอบถามทสรางขนทใชส าหรบงานวจยในครงน

3.2.2 ขอมลทตยภม 3.2.2.1 ขอมลทไดจำกกำรคนควำทำงอนเตอรเนต www.dft.go.th (ส านกสทธประโยชนทางการคา, กรมการคาตางประเทศ; ก.ย. 2554)

ขอมล; การใชสทธประโยชนทางการคา ภายใตความตกลงการคาเสรอาเซยน www2.moc.go.th (กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ)

ขอมล; ไทยกบการจดท าเขตการคาเสร www.fti.or.th (สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย)

ขอมล; โครงสรางอตสาหกรรมยานยนต www.thaiauto.or.th (สถาบนยานยนต, กระทรวงอตสาหกรรม) ขอมล; สรปสถานการณอตสาหกรรมชนสวนยานยนตของ SMEs ไทย tpso.moc.go.th (ส านกนโยบายและยทธศาสตรการคาสนคา; ก.ค. 2555)

41

ขอมล; ยทธการชวงชงความเปนหนงในตลาดรถยนต AEC www.dbd.go.th (กรมพฒนาธรกจการคา , กระทรวงพาณชย) ประมวลโดย; ส านกงานสงเสรม

วสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม ขอมล; สรปสถานการณอตสาหกรรมชนสวนยานยนตของ SMEs ไทย

Bryan Cave (Thailand) Co., Ltd; Bryan Cave International Consulting LLC; Bryan Cave LLP ขอมล; อตสาหกรรมยานยนตและชนสวน

www.ptit.org สถาบนปโตรเลยมแหงประเทศไทย ขอมล; สถานการณและแนวโนมอตสาหกรรมพลาสตกไทย

3.2.2.2 ขอมลทไดจำกกำรศกษำงำนวจย

ทศทางของอตสาหกรรมยานยนตไทยในอนาคต (จดท าโดย ดร.ยศพงษ ลออนวล, ผเชยวชาญพเศษ สถาบนยานยนต ผชวยศาสตราจารย ภาควชาวศวกรรมเครองกล มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร)

แผนแมบทอตสาหกรรมยานยนต ป พ.ศ. 2555 ถง 2559 (จดท าโดย สถาบนยานยนต, กระทรวงอตสาหกรรม; ธ.ค. 2555)

การวเคราะหปจจยทมผลกระทบตอความเสยงของโซอปทานในอตสาหกรรมยานยนต (จดท าโดยรองศาสตราจารย ดร. พชราภรณ เนยมมณ, รองศาสตราจารย ดร. วลยลกษณ อตรธรวงศ, สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร NIDA)

โครงการจดท าแผนทน าทางการพฒนาเทคโนโลยดานอตสาหกรรมยานยนต (เสนอตอ คลสเตอรยานยนตและการจราจร, ส านกบรหารจดการคลสเตอรและโปรแกรมวจย , ส านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต และสถาบนยานยนต; ม.ย. 2553)

เทคนคการเขยนแบบสอบถามส าหรบการท าวจยหรอวทยานพนธ โดย วรช วรชนภาวรรณ 3.3 วธกำรวจยและเครองมอทใชในกำรวจย

งานวจยในครงนเปน งานวจยเชงส ารวจ โดยสรางใชเครองมอแบบสอบถามขนมาจากการรวบรวมแนวคดและวรรณกรรมทเกยวของ รวมถงผลกระทบตออปสรรคในอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทย และต าแหนงการแขงขนของผประกอบการชนสวนยานยนต ของบรษทผผลตชนสวนยานยนตไทย ทอยในล าดบ tier 2 และ tier 3 เพอก าหนดปจจยความเสยงภายในและภายนอก รวมถงน ามาใชในการสรางแบบสอบถาม โดยการสรางแบบสอบถามนน เปนแบบผสมซงมทงปลายปดและปลายเปด

ดงนนแบบสอบถามทมความสมบรณและสามารถน าไปท าการสมภาษณกบกลมบรษทผผลตชนสวนยานยนตไดนน จะตองท าการตรวจสอบมาตรฐานของแบบสอบถามโดยผทรงคณวฒ เพอใหเกดความนาเชอถอของตวแบบสอบถามทใชในการสมภาษณบรษทผผลตชนสวนยานยนต ส าหรบการวจยในครงน รวมถงใชทฤษฎ SWOT มาใชในการวเคราะหหา จดแขง จดออน โอกาส และอปสรรค จากแบบสอบถาม ซงประกอบดวยสวนตาง ๆ ดงน

https://www.google.co.th/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=2&cad=rja&uact=8&ved=0CCYQFjAB&url=http%3A%2F%2Fwww.nida.ac.th%2F&ei=mJtBVYPjAcqJuwTlhYGIDA&usg=AFQjCNEniU4ijnHhqrp0hOLZ8AOpBgbAow&sig2=Yy83Tw0LHWORK68VNHUhyg&bvm=bv.92189499,d.c2E

42

สวนท 1 แบบสอบถามขอมลสวนบคคล สวนท 2 แบบสอบถามขอมลเกยวกบบรษทผลตชนสวนยานยนต สวนท 3 แบบสอบถามความคดเหนเกยวกบบรษทผลตชนสวนยานยนตในประเดนตาง ๆ สวนท 4 แบบสอบถามความตองการของบรษทผลตชนสวนยานยนต สวนท 5 ขอเสนอแนะอน ๆ 3.4 กำรวเครำะหควำมเทยงตรงของเครองมอในกำรวจย การวเคราะหแบบสอบถามซงเครองมอทน ามาใชในงานวจยน โดยเรมตนจากการตรวจสอบและปรบปรงเนอหาของขอค าถามโดยผทรงคณวฒ ทงหมด 3 ทานไดแก รองศาสตราจารย ดร.ประจวบ กลอมจตร ผชวยศาสตราจารย จนทรเพญ อนรตนานนท และ อาจารย ดร.สทธชย แซเหลม นอกจากนยงไดน าแบบสอบถามทผานการปรบปรงโดยผทรงคณวฒมาวเคราะหการหาดชน ความเทยงตรงเชงเนอหา (Content Validity Index, CVI) จากบรษทผผลตชนสวนยานยนตขนาดกลางและขนาดยอมไทยอก 4 บรษท ซงเปนบรษทผผลตชนสวนยานยนต ทมความเชยวชาญและผลตชนสวนยานยนตมาเปนระยะเวลาทยาวนาน ซงผลจากการวเคราะหไดแสดงในตารางท 3.1 ตารางท 3.1 แสดงผลการหาดชนความเทยงตรงเชงเนอหาจากบรษทผผลตชนสวนยานยนตไทย

สวนท ขอท ระดบควำมคดเหนของบรษทผผลตชนสวนยำนยนตไทย

บรษท 1 บรษท 2 บรษท 3 บรษท 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4

1

1 / / / / 2 / / / / 3 / / / / 4 / / / / 5 / / / /

2

1 / / / / 2 / / / / 3 / / / / 4 / / / / 5 / / / / 6 / / / / 7 / / / / 8 / / / / 9 / / / / 10 / / / /

43

ตารางท 3.1 แสดงผลการหาดชนความเทยงตรงเชงเนอหาจากบรษทผผลตชนสวนยานยนตไทย (ตอ)

สวนท ขอท ระดบควำมคดเหนของบรษทผผลตชนสวนยำนยนตไทย

บรษท 1 บรษท 2 บรษท 3 บรษท 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4

3

1 / / / / 2 / / / / 3 / / / / 4 / / / / 5 / / / / 6 / / / / 7 / / / / 8 / / / / 9 / / / / 10 / / / / 11 / / / / 12 / / / / 13 / / / / 14 / / / / 15 / / / / 16 / / / / 17 / / / / 18 / / / / 19 / / / / 20 / / / /

4

1 / / / / 2 / / / / 3 / / / / 4 / / / / 5 / / / / 6 / / / /

5 อนๆ / / / /

44

การก าหนดระดบความคดเหนของผเชยวชาญจากบรษทผผลตชนสวนยานยนตไทยทมตอขอค าถามแตละขอโดยใชระดบความคดเหน 4 ระดบ ดงน ระดบ 1 คอ ไมสอดคลอง ระดบ 2 คอ สอดคลอง ระดบ 3 คอ สอดคลองคอนขางมาก ระดบ 4 คอ สอดคลองมาก

ในการหาดชนความเทยงตรงเชงเนอหา (Content Validity Index, CVI) จะแบงออกเปนสองกรณคอ การหาความเทยงตรงเชงเนอหารายขอ (Item Content Validity Index, I-CVI) และการหาความเทยงตรงเชงเนอหาทงฉบบ (Content Validity for Scale, S-CVI) อยางไรกตามงานวจยฉบบนขอค าถามไมมความซบซอนมากนก ดงนนสามารถหาดชนความเทยงตรงเชงเนอหาในกรณของการหาความเทยงตรงเชงเนอหารายขอ (I-CVI) กเพยงพอแลว ซงหาไดจากจ านวนผเชยวชาญจากบรษทผผลตชนสวนยานยนตไทยทประเมนขอค าถามในระดบทสอดคลอง 3 หรอ 4 หารดวยจ านวนบรษทผผลตชนสวนยานยนตไทยทงหมด คาความเทยงตรงเชงเนอหารายขอของแบบสอบถามทมความสมบรณจะตองมคามากกวา 0.80 และถาแบบสอบถามทมความสมบรณทสดจะมคาเทากบ 1 ตารางท 3.2 แสดงผลการค านวณคาความเทยงตรงเชงเนอหารายขอ (I-CVI)

สวนท รำยละเอยดในแตละสวน คำ I-CVI 1 แบบสอบถามขอมลสวนบคคล 1.0 2 แบบสอบถามขอมลเกยวกบบรษทผลตชนสวนยานยนต 1.0 3 แบบสอบถามความคดเหนเกยวกบบรษทผลตชนสวนยานยนตในประเดน

ตาง ๆ 0.9

4 แบบสอบถามความตองการของบรษทผลตชนสวนยานยนต 1.0 5 ขอเสนอแนะอน ๆ 1.0

จากตารางท 3.1 และผลการค านวณคาความเทยงตรงเชงเนอหารายขอดงแสดงในตารางท

3.2 ซงแสดงใหเหนวาผเชยวชาญทกทานมความคดเหนในระดบ 3 หรอ 4 คะแนน ไดแก ทกขอค าถามซงมความเทยงตรงเชงเนอหารายขอเทากบ 1 ทงหมด ซงผานเกณฑการพจารณาอยแลว ยกเวนขอค าถามท 12 และ 13 ในแบบสอบถามสวนท 3 ดงนน จงขอคดคาความเทยงตรงเชงเนอหารายขอ (I-CVI) ในสวนท 3 สวนเดยวไดดงตอไปน

I-CVI =∑ R3,4

N เมอ R3, 4 = 18 และ N = 20

I-CVI = 18

20

I-CVI = 0.90

45

ดงนน แสดงใหเหนวาแบบสอบถามในสวนท 3 มคาความเทยงตรงเชงเนอหารายขอเทากบ 0.90 ผานเกณฑการพจารณาเชนกน และสามารถสรปไดวา แบบสอบถามทใชในงานวจยในครงนมความเทยงตรงเชงเนอหาและเหมาะสมส าหรบการน าไปเกบขอมลเกยวกบการวเคราะหหาต าแหนงการแขงขนของผผลตชนสวนยานยนตไทยภายใตขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนไดเปนอยางด 3.5 กำรวเครำะหขอมล 3.5.1 ใชแบบจ าลองแรงผลกดน 5 ประการ (Five Force Model) มาวเคราะหขอมลทตยภมถงแรงผลกดนทสงผลตอการพฒนาขดความสามารถในการแขงขนของอตสาหกรรมชนสวน ยานยนตไทย ภายใตขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน 3 .5 .2 ใช โป รแ ก รม IBM SPSS Statistics Version 23 แ ละ Microsoft Excel 2013 ในการวเคราะหขอมลปฐมภมทงหมดของแบบสอบถาม ซงมเนอหาเกยวกบขอมลสวนบคคลทวไปของผตอบแบบสอบถาม ขอมลเกยวกบบรษทผลตชนสวนยานยนต แบบสอบถามความคดเหนเกยวกบบรษทผลตชนสวนยานยนตในประเดนตาง ๆ และความตองการของบรษทผลตชนสวน ยานยนต

46

3.5 แผนผงกำรท ำวจย

ผาน

ไมผาน

ก าหนดหวขอการวจย

ก าหนดวตถประสงคการวจย

วางแผนการวจย

ด าเนนการสมภาษณโดยใชแบบสอบถาม

สรางแบบสอบถาม

ทดสอบแบบสอบถำม - ผทรงคณวฒ - ผประกอบการชนสวนยานยนตไทย ในกลม tier 1 และ tier 2

เกบรวบรวมขอมล

วเคราะหขอมล

อภปรายผลการวจย

สรปผลการด าเนนงานการวจย

จดท ำรปเลมงำนวจย

สรปผลการวจยและน าเสนอ ตอคณะกรรมการ

แกไขและปรบปรง

แกไข

47

บทท 4

ผลการวจยและอภปรายผล การวจยนไดศกษาขอเทจจรงเกยวกบสภาวะการแขงขนของอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทยเบองตน จากการวเคราะหขอมลทตยภมเกยวกบผผลตชนสวนยานยนตขนาดกลางและขนาดยอม ทอย ใน Tier 2 และ Tier 3 ของหวงโซอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทยโดยใชแบบจ าลองแรงผลกดน 5 ประการ (Five Force Model) และนอกจากนไดท าการศกษาเชงลกเกยวกบจดแขง จดออน และต าแหนงในการแขงขนของผผลตชนสวนยานยนตไทยภายใตขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน โดยใชแบบสอบถาม (Questionnaire) ในการส ารวจขอมลของกลมผผลตชนสวนยานยนตขนาดกลางและขนาดยอมไทย ซงการวจยครงนไดรบความรวมมอในการตอบแบบสอบถามของบรษททงหมด 86 บรษท จากบรษททมการขนทะเบยนกบสมาคมยานยนตทงสน 432 บรษท เมอน ามาค านวณระดบความเชอมน โดยใชวธยามาเน (Taro Yamane) พบวา มระดบนยส าคญทางสถตเทากบ 0.10 ดงนนกลมประชากรทไดจากการส ารวจอยทระดบความเชอมนรอยละ 90 จากนนขอมลทไดจากศกษารวบรวมสามารถน ามาวเคราะหในดานตาง ๆ ไดดงตอไปน

4.1 การวเคราะหสภาวะการแขงขนของอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทย 4.2 การวเคราะหคณลกษณะประชากรของกลมตวอยาง 4.3 การวเคราะหการด าเนนงานของบรษทผลตชนสวนยานยนตไทย 4.4 การวเคราะหความคดเหนดานสภาวะทางการแขงขนของผผลตชนสวนยานยนตไทย 4.5 การวเคราะหความคดเหนดานทศนคตของผผลตชนสวนยานยนตไทย 4.6 การวเคราะหสภาพแวดลอมของบรษทผผลตชนสวนยานยนตไทย 4.7 การวเคราะหต าแหนงทางการแขงขนของผผลตชนสวนยานยนตไทย 4.8 การน าผลการวจยไปใชประโยชน 4.9 ตอบสมมตฐานการวจย

48

4.1 การวเคราะหสภาวะการแขงขนของอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทย จากการศกษาขอมลทตยภม ผวจยไดวเคราะหสภาวะการแขงขนตามแบบจ าลองแรงผลกดน

5 ประการ (Five Force Model) ทสามารถสรางความไดเปรยบใหกบอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทย ดงแสดงในรปท 4.1

รปท 4.1 แรงกดดนทง 5 ประการ ของอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทย

เมอพจารณารปท 4.1 สามารถวเคราะหแนวโนม ภยคกคาม และประเมนสภาวะการแขงขนของอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทย ตามแบบจ าลองแรงผลกดน 5 ประการ (Five Force Model) ไดดงน

4.1.1 แรงจากอ านาจการตอรองของผจดสงวตถดบ (Bargaining Force of Suppliers)

พบวาผผลตชนสวนยานยนตไทยสวนใหญท าการผลตชนสวนยานยนตตามค าสงซอของบรษทผผลตยานยนตจากคายตางๆ ซงเปนการผลตหรอการสงมอบผลตภณฑชนสวนยานยนตในเวลาและตามจ านวนทตองการ (Just In Time) นอกจากนอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทยยงเชอมโยงกบอตสาหกรรมทเปนแหลงวตถดบอน ๆ เชน อตสาหกรรมพลาสตก อตสาหกรรมโลหะ เปนตน ซงวตถดบบางชนดยงตองน าเขาจากตางประเทศโดยตรง ท าใหมตนทนในการจดซอวตถดบทสง ประกอบกบผผลตชนสวนยานยนตไทยจ าเปนตองท าการสงวตถดบตอครงทมจ านวนไมมาก เพอลดตนทนการจดเกบวตถดบและสนคาคงคลง หรอถาหากตองสงจ านวนมากกตองแบกรบภาระตนทน คงคลง

แรงจากการคกคามของสนคาทดแทน

แรงจากอ านาจการตอรองของลกคา

5. การแขงขนปจจบนของอตสาหกรรมชนสวนยานยนต

ASEAN 5 ไดแก ไทย อนโดนเซย มาเลเซย

ฟลปปนส และเวยดนาม

3. คแขงรายใหมของ

อตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทย

2. ลกคา

4. สนคาทดแทน

1. ซพพลายเออร

แรงจากการคกคามของคแขงรายใหม

แรงจากอ านาจการตอรองของซพพลายเออร

แรงจากการแขงขนในอตสาหกรรมเดยวกน

49

4.1.2 แรงจากอ านาจการตอรองของลกคา (Bargaining Force of Buyers) พบวาผลตภณฑชนสวนยานยนตไทย มมาตรฐานหลายระดบ ชนสวนยานยนตบางประเภทไมไดการรบรองมาตรฐานจากบรษทผผลตยานยนต จงไมสามารถตดตราสนคา (Brand) ได ท าใหดคลายสนคาปลอมทไมไดรบรองมาตรฐาน ประกอบกบการระบหมายเลขเพอเทยบเคยงอะไหลชนสวนยานยนตในสวนของOriginal equipment manufacturer (OEM)และReplacement Equipment Manufacturers (REM) ยงไมมความแพรหลายมากนก ท าใหชนสวนอะไหลยานยนตไมสะดวกตอลกคาทตองการซออะไหลไปซอมแซมเอง สงผลใหลกคาขาดความเชอถอในตวผลตภณฑ นอกจากนเมอประเทศไทยเขาสเขตการคาเสรอาเซยนในป 2558 อยางเตมรปแบบ การทลดภาษน าเขาระหวางประเทศในเขตการคาเสรอาเซยน ยงสงผลใหอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทยตองเผชญกบสภาวะการแขงขนททวความรนแรงมากขนยกตวอยางเชน การลดภาษน าเขาชนสวนยานยนตในกลมประเทศอาเซยนเปนศนยจะท าใหบรษทผผลตยานยนตมการน าเขาชนสวนยานยนตเพอมาประกอบจากประเทศอน ๆ ทมราคาตนทนต ากวาและมเทคโนโลยทมความทนสมยกวาหรอทดเทยมประเทศไทย ซงปญหานอาจสงผลตอผประกอบการชนสวนยานยนตไทยในอนาคตไดเชนกน

4.1.3 แรงจากการคกคามของคแขงรายใหม (Threats of New Entrance) พบวา การเขามาของผประกอบการรายใหม รวมถงผประกอบการขนาดกลางและขนาดยอมทอยใน Tier 2 และ Tier 3 ในหวงโซอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทยบางรายยงสามารถท าไดยาก เนองจากในปจจบนและอนาคต ยานยนตสมยใหมเรมไดรบความนยมเปนอยางมากเชน ยานยนตไฮบรด (Hybrid-cars) และยานยนตอโคคาร (Eco-cars) เปนตน ท าใหตองใชเงนลงทนในการผลตอยางมหาศาล ดงนนผประกอบการตองมความรความเชยวชาญในดานนวตกรรมเปนอยางดและความรดานการลงทนดานเทคโนโลยการผลตทสงตามไปดวย ท าใหผประกอบการนอยรายทจะสามารถผลตชนสวนยานยนตใหไดมาตรฐานของยานยนตสมยใหมได ยงไปกวานนสงทนากลวทสดเมอมการเปดการคาเสรอาเซยนในป 2558 อาจท าใหคแขงรายใหมจากประเทศทไมไดอยในกลมประเทศอาเซยนซงมก าลงตงฐานการผลตและมเทคโนโลยในการผลตสงเขามาลงทนได ยกตวอยางเชน ประเทศจน อาจจะเขามาตงฐานการผลตในกลมประเทศอาเซยนทสามารถใชตนทนในการผลตต า รวมไปถงมแหลงทรพยากรทสมบรณ และมความพรอมทางดานแรงงานฝมอไดอยางเชน อนโดนซย ซงจะท าใหไทยนนสญเสยสภาวะความเปนผน าทางดานอตสาหกรรมชนสวนยานยนตได 4.1.4 แรงจากการคกคามของสนคาทดแทน (Threats of Substitute Products) พบวาชนสวนอะไหลยานยนตทใชส าหรบยานยนตในอนาคตนน ตองใชเทคโนโลยในการผลตสง ดงนนผลกระทบนจะเกดขนกบผประกอบการขนาดกลางและขนาดยอมไทยบางรายทขาดแคลนเงนลงทนดานเทคโนโลยในการผลตททนสมยได เชน ผประกอบการผลตชนสวนยานยนตจ าพวกทอยางพลาสตกทใชส าหรบหมอน ายานยนตจะสามารถผลตและขายไดในจ านวนทลดลง เมอมการน ายานยนตไฟฟาทใชพลงงานจากแบตเตอรเขามาทดแทนการใชเชอเพลงจากปโตเลยมในการขบเคลอนระบบของเครองยนต เปนตน 4.1.5 แรงจากการแขงขนในอตสาหกรรมเดยวกน (Rivalry Among Existing Firms) พบวาสภาวะการแขงขนในอตสาหกรรมชนสวนยานยนตมความรนแรงมากขน เมอมการเปดประชาคมเศรษฐกจอาเซยนในป 2558 ท าใหเกดการแขงขนระหวางกนของผประกอบการทงในและ

50

ตางประเทศ โดยเฉพาะอยางยงกลม ASEAN 5 ซงเปนกลมประเทศทมฐานการผลตชนสวนยานยนตภายในประเทศของตนเอง ซงประกอบไปดวย ไทย อนโดนเซย มาเลเซย ฟลปปนส และเวยดนาม นอกจากน อนโดนเซย ยงเปนประเทศคแขงทนากลวของไทยอยางมาก เพราะอนโดนเซยถอวาเปนประเทศทมความ พรอมในดานวตถดบทสมบรณรวมถงความพรอมในดานแรงงานทมมาตรฐาน อกทงภาครฐบาลอนโดนเซยยงใหการสนบสนนการลงทนจากตางประเทศ ท าใหหลาย ๆ ประเทศใหความสนใจทจะลงทนตงฐานการผลตในอนโดนเซยมากขน โดยเฉพาะในดานอตสาหกรรมชนสวนยานยนต นอกจากนในปจจบนยงพบวา กลมประเทศ CLMV ไดแก กมพชา ลาว สหภาพเมยนมาร และเวยดนาม ซงเปนกลมประเทศทมสภาวะการเตบโตทางดานเศรษฐกจทดขนอยางตอเนอง และเปนกลมประทศทตางชาตเรมใหความสนใจทจะเขาไปลงทนตงฐานการผลตชนสวนยานยนตไดเชนกน เพราะมความพรอมทางดานแหลงทรพยากรทางธรรมชาต และแรงงานฝมอทสมบรณ ดงนนปญหาเหลานอาจเกดขนกบอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทยในอนาคตได เพราะฉะนน หนวยงานตางๆ ทงภาครฐ ภาคเอกชน สถาบนวจย สถาบนการศกษา รวมถงผประกอบการ ควรมการก าหนดนโยบายในการสนบสนนอยางเตมรปแบบ และสามารถแกไขปญหาไดตรงจด เพอใหเกดการเสรมสรางขดความสามารถของสภาวะการแขงของอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทยตอไปในอนาคตได

51

4.2 การวเคราะหคณลกษณะประชากรของกลมตวอยาง การวจยในครงนไดท าการวเคราะหขอมลปฐมภมจากผตอบแบบสอบถามทงหมด 86 ทาน เพศชาย 63 ทาน คดเปนรอยละ 73.3 และเพศหญง 23 ทาน คดเปนรอยละ 26.7 ดงแสดงในตารางท 4.1 เนองจากเปนแบบสอบถามทใชส ารวจผทเกยวของกบอตสาหกรรมชนสวนยานยนต ซงเปนกลมประชากรเพศชายมากกวาเพศหญง

เมอวเคราะหตามวฒการศกษาของผตอบแบบสอบถามกลมประชากรสวนใหญมการศกษาอยในระดบปรญญาตรคดเปนรอยละ 52.3 และปรญญาโทรอยละ 47.7 ดงแสดงในตารางท 4.2 ดงนนแสดงใหเหนวากลมประชากรทตอบแบบสอบถามมความรและทราบถงสภาวะทเกดขนกบอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทยในปจจบนไดเปนอยางด ตารางท 4.1 แสดงเพศของกลมประชากร

เพศของผตอบแบบสอบถาม จ านวน (ทาน) รอยละ เพศชาย เพศหญง

63 23

73.3 26.7

รวม 86 100.0 ตารางท 4.2 แสดงวฒการศกษาของกลมประชากร

วฒการศกษาของผตอบแบบสอบถาม จ านวน (ทาน) รอยละ ประถมศกษา มธยมศกษาตอนตน มธยมศกษาตอนปลาย/ปวช. อนปรญญา/ปวส. ปรญญาตร ปรญญาโท ปรญญาเอก อน ๆ

0 0 0 0 45 41 0 0

0.0 0.0 0.0 0.0 52.3 47.7 0.0 0.0

รวม 86 100.0

กลมประชากรทตอบแบบสอบถามมอายการปฏบตงานในอตสาหกรรมชนสวนยานยนต มากทสดอยระหวาง 11-15 ป คดเปนรอยละ 25.6 และรองลงมามอายการปฏบตงานมากกวา 20 ป รอยละ 23.3 อายการปฏบตงานอยระหวาง 16-20 ป รอยละ 18.6 อายการปฏบตงานอยระหวาง 5-10 ป รอยละ 17.4 และอายการปฏบตงานนอยกวา 5 ป รอยละ 15.1 ตามล าดบ ดงแสดงในตาราง ท 4.3 แสดงใหเหนวากลมประชากรทตอบแบบสอบถามมประสบการณในอตสาหกรรมชนสวน ยานยนตมากพอสมควรกบการทจะใหขอมลในเชงลกได

นอกจากนยงพบวาต าแหนงในการปฏบตงานของกลมประชากรทด ารงต าแหนงผจดการคดเปนรอยละ 43.0 กรรมการผจดการรอยละ 16.0 ผจดการทวไปรอยละ 15.0 หวหนางานรอยละ 14.0 และวศวกรรอยละ 12.0 ตามล าดบ ดงแสดงในรปท 4.2 ดงนน กลมประชากรสวนใหญด ารงต าแหนง

52

ผจดการ43%

กรรมการผจดการ16%

ผจดการทวไป15%

หวหนางาน14%

วศวกร12%

ทางดานบรหารองคกร ดงนนขอมลทไดจากแบบสอบถามฉบบนมความเปนไปไดสงมากทจะไดขอมลอยางแทจรงเกยวกบสภาวะทเกดขนในปจจบนของอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทยส าหรบการศกษาในเชงลก ตารางท 4.3 แสดงอายการปฏบตงานในอตสาหกรรมชนสวนยานยนตของกลมประชากร อายการปฏบตงานในอตสาหกรรมชนสวนยานยนต จ านวน (ทาน) รอยละ นอยกวา 5 ป 13 15.1 ระหวาง 5-10 ป 15 17.4 ระหวาง 11-15 ป 22 25.6 ระหวาง 16-20 ป 16 18.6 มากกวา 20 ป 20 23.3

รวม 86 100.0

รปท 4.2 แสดงต าแหนงของกลมประชากรทตอบแบบสอบถาม

53

จากการวเคราะหหนาทความรบผดชอบของกลมประชากรทตอบแบบสอบถาม พบวา กลมประชากรสวนใหญมหนาทรบผดชอบดานการตลาดมากทสดคดเปนรอยละ 46.5 รองลงมาคอ หนาทดานบรหารจดการองคกรรอยละ 27.9 ดานการจดซอจดจางรอยละ 19.8 ดานการวจยและพฒนารอยละ 18.6 หนาทดานทรพยากรมนษยรอยละ 16.3 หนาทดานการควบคมคณภาพรอยละ 10.5 หนาทดานคลงสนคาและโลจสตกสรอยละ 5.8 และหนาทดานสายการผลตรอยละ 4.7 ดงแสดงในรปท 4.3 จากขอมลขางตนผตอบแบบสอบถามสวนใหญมหนาทรบผดชอบดานการตลาด และดานบรหารจดการองคกร ดงนนการศกษาขอมลเชงลกทไดจากแบบสอบถามในการวจยนสามารถมองเหนแนวโนมถงความสามารถในการแขงขนและทศทางการเตบโตของอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทยไดเปนอยางด

รปท 4.3 แสดงหนาทความรบผดชอบหลกของกลมประชากร

0.0 5.0 10.0 15.0 20.0 25.0 30.0 35.0 40.0 45.0 50.0

หนาทดานการตลาด

หนาทดานบรหารจดการองคกร

หนาทดานการจดซอจดจาง

หนาทดานการวจยและพฒนา

หนาทดานทรพยากรมนษย

หนาทดานการควบคมคณภาพ

หนาทดานคลงสนคาและโลจสตกส

หนาทดานสายการผลต

54

4.3 การวเคราะหการด าเนนงานของบรษทผลตชนสวนยานยนตไทย จากการวเคราะหปรมาณการผลตของบรษท พบวา บรษทมปรมาณการผลตเมอเทยบกบปทแลวลดลงคดเปนรอยละ 46.5 ปรมาณการผลตเพมขนรอยละ 39.5 และปรมาณการผลตเทาเดมรอยละ 14.0 ดงแสดงในตารางท 4.4 แสดงวาในปจจบนสภาวะของบรษทผลตชนสวนยานยนตขนาดกลางและขนาดยอมไทย มอปสรรคบางอยางเกดขนท าใหมปรมาณการผลตในป 2557 ไมดเทาทควร

นอกจากนยงพบวาก าไรสทธเมอเทยบกบปท 2557 ลดลงคดเปนรอยละ 53.5 เพมขนรอยละ 36.0 และเทาเดมรอยละ 10.5 ดงแสดงในตารางท 4.5 แสดงใหเหนไดวาบรษทผลตชนสวนยานยนตไทยมก าไรสทธทลดลง ดงนนเมอเปรยบเทยบกบตารางท 4.4 ซงมความสอดคลองกบปรมาณการผลตทลดลง ซงเปนสาเหตทท าใหก าไรสทธของสถานประกอบการนนลดลง อยางไรกตาม บรษทผลตชนสวนยานยนตขนาดกลางและขนาดยอมไทย ยงไดมการเตรยมงบประมาณทใชในการพฒนาบคลากรคดเปนรอยละ 79.1 แสดงใหเหนวาสถานประกอบการไดสนบสนนการพฒนาบคลากรอยางจรงจง ดงแสดงในตารางท 4.6 ตารางท 4.4 แสดงปรมาณการผลตเมอเทยบกบปทแลวของบรษท

ปรมาณการผลต จ านวน รอยละ เทาเดม 12 14.0 เพมขน 34 39.5 ลดลง 40 46.5

รวม 86 100.0 ตารางท 4.5 แสดงก าไรสทธเมอเทยบกบปทแลวของบรษท

ก าไรสทธ จ านวน รอยละ เทาเดม 9 10.5 เพมขน 31 36.0 ลดลง 46 53.5

รวม 86 100.0 ตารางท 4.6 แสดงการจดสรรงบประมาณทใชในการอบรมและพฒนาบคลากรของบรษท

งบประมาณทใชในการอบรมและพฒนาบคลากร จ านวน รอยละ ม 68 79.1 ไมม 18 20.9

รวม 86 100.0

55

การวเคราะหสภาวะของอตสากรรมชนสวนยานยนตไทยในปจจบนยง พบวา สถานประกอบการยงขาดแคลนชางแรงงานฝมอและมความไมเพยงพอคดเปนรอยละ 58.1 ดงแสดงในตารางท 4.7 แสดงใหเหนวา บรษทขนาดกลางและขนาดยอมทอยในกลม Tier 2 และ Tier 3 ในหวงโซอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทยนน ยงขาดแคลนชางแรงงานฝมออยางมาก

นอกจากนยงพบวา สถานประกอบการไมมการเสรมสรางตราผลตภณฑคดเปนรอยละ 59.3 สงผลใหผลตภณฑชนสวนยานยนตของบรษทขนาดกลางและขนาดยอมไทยทอยในกลม Tier 2 และ Tier 3 ยงขาดความเชอมนในตวผลตภณฑชนสวนยานยนตถงแมวาผลตภณฑมการควบคมคณภาพและไดมาตรฐานการผลต แตยงท าใหดคลายคลงกบผลตภณฑปลอมทไมไดรบรองมาตรฐาน ดงแสดงในตารางท 4.8 ตารางท 4.7 แสดงความเพยงพอของชางแรงงานฝมอในบรษท

ความเพยงพอของชางแรงงานฝมอ จ านวน รอยละ เพยงพอ 36 41.9 ไมเพยงพอ 50 58.1

รวม 86 100.0 ตารางท 4.8 แสดงการเสรมสรางตราผลตภณฑ (Brand) ของบรษท

การเสรมสรางตราผลตภณฑ จ านวน รอยละ ม 35 40.7 ไมม 51 59.3

รวม 86 100.0

56

จากการวเคราะหการสงเสรมการตลาด พบวา สถานประกอบการเนนการสงเสรมการตลาดโดยการเนนคณภาพของผลตภณฑคดเปนรอยละ 80.2 เนนความแตกตางทางดานราคารอยละ 53.5 และเนนการสงมอบตรงเวลารอยละ 51.2 แสดงใหเหนวา บรษทเนนคณภาพของผลตภณฑเปนหลก ดงนน จากขอมลในแบบสอบถามท าใหผลตภณฑชนสวนยานยนตของบรษทขนาดกลางและขนาดยอมไทยทอยในกลม Tier 2 และ Tier 3 มความนาเชอถอมากยงขน ดงแสดงในรปท 4.4

รปท 4.4 แสดงการสงเสรมการตลาดของบรษทผลตชนสวนยานยนตไทย

0.0

10.0

20.0

30.0

40.0

50.0

60.0

70.0

80.0

90.080.2

53.5 51.2

0.0

เนนคณภาพของผลตภณฑ เนนความแตกตางทางดานราคา

เนนการสงมอบตรงเวลา เนนการตลาดดานอน ๆ

57

0.020.040.060.080.0

100.096.5

33.719.8 19.8 18.6 15.1

การวเคราะหตลาดชนสวนของบรษทในอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทย พบวาตลาดชนสวนยานยนตภายในประเทศของบรษทคดเปนรอยละ 96.5 ตะวนออกกลางรอยละ 33.7 สหภาพยโรปและกลมประเทศแอฟรการอยละ 19.8 ญปนรอยละ 18.6 และสหรฐอเมรการอยละ 15.1 ตามล าดบ ดงแสดงในรปท 4.5 แสดงใหเหนวาผลตภณฑชนสวนยานยนตของบรษทขนาดกลางและขนาดยอมไทยทอยในกลม Tier 2 และ Tier 3 ยงคงเปนทยอมรบทงในและตางประเทศ อยางไรกตามขนอยกบนโยบายทางการตลาดของบรษทดวย

ตลาดชนสวนยานยนตภายในประเทศไทยของบรษทไดแก อซซคดเปนรอยละ 79.1 โตโยตารอยละ 73.3 นสสนรอยละ 67.4 มตซบชรอยละ 61.6 ฮอนดารอยละ 55.8 ฟอรดรอยละ 54.7 มาสดารอยละ 51.2 ซซกรอยละ 45.3 เซฟโรเลตรอยละ 40.7 เบนซรอยละ 12.8 บเอมดบเบลยรอยละ 10.5 ฮนไดรอยละ 9.3 และทาทารอยละ 8.7 ดงแสดงในรปท 4.6 แสดงใหเหนวาบรษทประกอบยานยนตจากแบรน (Brand) ตาง ๆ ยงมความเชอมนและสงซอผลตภณฑชนสวนยานยนตจากบรษทขนาดกลางและขนาดยอมภายในประเทศไทยเพอน าไปประกอบเปนยานยนตออกจ าหนายไดอยางตอเนอง

รปท 4.5 แสดงตลาดชนสวนยานยนตของบรษท

รปท 4.6 แสดงตลาดชนสวนยานยนตในประเทศของบรษท

0.0

20.0

40.0

60.0

80.0

79.1 73.3 67.4 61.6 55.8 54.7 51.2 45.3 40.7

12.8 10.5 9.3 8.7

58

นอกจากนผวจยยงไดวเคราะหถงตลาดชนสวนยานยนตในกลมประเทศอาเซยนของบรษทขนาดกลางและขนาดยอมไทยอกดวย ผลจากการวเคราะหพบวา บรษทมตลาดชนสวนยานยนตในประเทศไทยคดเปนรอยละ 80.2 มาเลเซยรอยละ 45.3 อนโดนเซยรอยละ 44.2 เวยดนามรอยละ 27.9 กมพชารอยละ 20.9 ลาวรอยละ 17.4 เมยนมารรอยละ 16.3 ฟลปปนสรอยละ 15.1 บรไน ดารสซาลามรอยละ 11.6 และสงคโปรรอยละ 5.8 ดงแสดงในรปท 4.7 แสดงใหเหนวากลมประเทศอาเซยนรวมไปถงกลมประเทศ ASEAN 5 ซงเปนกลมประเทศทมฐานการผลตชนสวนยานยนตภายในประเทศของตนเอง ประกอบดวย ไทย อนโดนเซย มาเลเซย ฟลปปนส และเวยดนาม นอกจากนกลมประเทศ CLMV ประกอบดวย กมพชา ลาว สหภาพเมยนมาร และเวยดนาม ซงเปนกลมประเทศทมอตราการขยายตวทางเศรษฐกจทสงมาก ณ ปจจบนน กลาวคอประเทศกลมอาเซยน กลม ASEAN 5 และกลม CLMV มการยอมรบชนสวนยานยนตทผลตจากไทยและน าเขาผลตภณฑชนสวนยานยนตจากบรษทขนาดกลางและขนาดยอมภายในประเทศไทย อยางตอเนอง

รปท 4.7 แสดงตลาดชนสวนยานยนตในกลมประเทศอาเซยนของบรษท

0.0

10.0

20.0

30.0

40.0

50.0

60.0

70.0

80.0

90.080.2

45.3 44.2

27.920.9

17.4 16.3 15.111.6

5.8

59

จากการวเคราะหเกยวกบมาตรฐานทใชรบรองผลตภณฑชนสวนยานยนตของบรษท พบวา มบรษททใชมาตรฐาน ISO/IEC คดเปนรอยละ 70.9 TIS รอยละ 34.9 SEA รอยละ 22.1 JIS รอยละ 23.3 CCC รอยละ 18.6 EC/EU รอยละ 17.4 และ UN/ECE รอยละ 4.7 ดงแสดงในรปท 4.8 แสดงวาใหเหน ชนสวนยานยนตไทยไดใชมาตรฐานทมการยอมรบในระดบสากล อยางไรกตามการวเคราะหขอมลเหลานไดมาจากการศกษาขอมลทไดจากแบบสอบถามส าหรบการวจยในครงนเทานน

รปท 4.8 แสดงมาตรฐานผลตภณฑชนสวนยานยนตของบรษท

0.0

10.0

20.0

30.0

40.0

50.0

60.0

70.0

80.070.9

34.9

23.3 22.118.6 17.4

4.70.0 0.0 0.0

60

4.4 การวเคราะหความคดเหนดานสภาวะทางการแขงขนของบรษทผผลตชนสวนยานยนตไทย ในสวนของการวเคราะหความคดเหนดานสภาวะทางการแขงขนของผผลตชนสวนยานยนตไทยไดท าการวเคราะหขอมลทางสถตในเชงอนมาน (Inferential Statistics) และศกษาขอมลปฐมภมในเชงลกจากแบบสอบถามทใชในการส ารวจบรษทขนาดกลางและขนาดยอมทอยใน Tier 2 และ Tier 3 ของหวงโซอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทย โดยอภปรายผลออกมาในระดบการวดของขอมลประเภทอนตรภาคชน (Interval Scale) และการวจยนไดค านวณความกวางของอนตรภาคชนตามสตรการค านวณไดดงตอน

ความกวางของอนตรภาคชน = คะแนนสงสด − คะแนนต าสด

จ านวนชน

= 5 − 1

5= 0.8

จากการค าควณขางตนสามารถสรปเกณฑในการแปลความหมายของคะแนนไดดงน

คะแนนเฉลย ระดบความคดเหน 4.21-5.00 มากทสด 3.41-4.20 มาก 2.61-3.40 ปานกลาง 1.81-2.60 นอย 1.00-1.80 นอยทสด

61

เมอวเคราะหสภาวะทางการแขงขนของผผลตชนสวนยานยนตไทย พบวา บรษทขนาดกลางและขนาดยอมทอยในกลม Tier 2 และ Tier 3 ของหวงโซอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทยมการด าเนนธระกจมาเปนระยะเวลาทยาวนานแปลผลออกมามคามาก แตในทางกลบกนสวนใหญแลวบรษทมการขาดแคลนแรงงานฝมอ ขาดแคลนการเสรมสรางตราผลตภณฑจงไมเปนทรจกอยางแพรหลายในอตสาหกรรมชนสวนยานยนต นอกจากนบรษทสวนใหญยงขาดแคลนงบประมาณในการขยายฐานการผลต และไมมชองทางการจดจ าหนายในกลมประเทศอาเซยน และยงรวมถงผลกระทบจากบรษทตางชาตทมความทนสมยทางเทคโนโลยเขามาลงทน ผลกระทบจากชนสวนยานยนตทดแทนทมความกาวหนาทางเทคโนโลยทใชในกระบวนการผลต อกทงบรษทผลตชนสวนยานยนตขนาดกลางและขนาดยอมไทยไมคอยมบทบาทในการใหขอเสนอแนะเชงนโยบายตอภาครฐ หรอสมาคมทเกยวของมากนก ท าใหไมทราบถงประเทศคคาทบรษทจะสามารถขยายฐานการผลตและสงออกผลตภณฑเพมมากขน ดงนนโดยภาพรวมแลวสามารถทราบไดอยางชดเจนวาบรษทมระยะเวลาในการด าเนนธระกจมายาวนานและมโอกาสทจะขยายฐานการผลตไปยงแหลงตลาดใหมในกลมประเทศอาเซยน แตยงขาดขอมลทางดานต าแหนงทางการแขงขนหรอประเทศทเปนพนธมตรทางการคา รวมทงยงขาดนโยบายทสามารถผลกดนอตสาหกรรมชนสวนยานยนตทเตมรปแบบ ซงขอมลนสามารถเชอถอไดโดยการพจารณาจากคาเบยงเบนมาตรฐานและคาความแปรปรวนพบวามการกระจายตวของขอมลนอย ดงแสดงในตารางท 4.9 ตารางท 4.9 แสดงความคดเหนเกยวกบสภาวะทางการแขงขนของผผลตชนสวนยานยนตไทย

ประเดนของความคดเหน คาเฉลย (Mean)

คาเบยงเบนมาตรฐาน

(S.D.)

คาความแปรปรวน

(Variance)

แปลผล

1. บรษทท าการผลตชนสวนยานยนตมาเปนระยะเวลาทยาวนาน

4.16 0.371 0.138 มาก

2. บรษทใชเครองจกรทมประสทธภาพและไดมาตรฐานการผลตสง

3.29 0.611 0.373 ปานกลาง

3. ลกคามความเชอมนในคณภาพของผลตภณฑ 3.38 0.597 0.357 ปานกลาง 4. แรงงานฝมอของบรษทมความเชยวชาญในการผลตชนสวนยานยนต

2.33 0.676 0.457 นอย

5. บรษทมการสงเสรมตราผลตภณฑ (Brand) อยางตอเนอง

2.52 0.891 0.794 นอย

6. บรษทเปนทรจกอยางแพรหลายในตลาดชนสวนยานยนต

2.44 0.953 0.908 นอย

7. บรษทมนโยบายการบรหารงานดานการตลาดทชดเจน

3.24 0.932 0.869 ปานกลาง

8. บรษทมการจดเตรยมงบประมาณทใชในการขยายฐานการผลตไปยงแหลงตลาดใหม

2.56 0.902 0.814 นอย

62

ตารางท 4.9 แสดงความคดเหนเกยวกบสภาวะทางการแขงขนของผผลตชนสวนยานยนตไทย (ตอ) ประเดนของความคดเหน คาเฉลย

(Mean) คาเบยงเบนมาตรฐาน

(S.D.)


(Variance)

แปลผล

9. บรษทมชองทางการจ าหนายสนคาในตางประเทศเมอไทยเขารวม AFTA ในป 2558 อยางเตมรปแบบ

2.49 0.732 0.535 นอย

10. บรษทมโอกาสทขยายฐานการลงทนไปตางประเทศเมอไทยเขารวม AFTA ในป 2558 อยางเตมรปแบบ

4.28 0.835 0.698 มากทสด

11. ลกคาของบรษทมการเปลยนแปลงพฤตกรรมเมอไทยเขารวม AFTA ในป 2558 อยางเตมรปแบบ

3.94 0.692 0.479 มาก

12. บรษทมแนวโนมการขยายตวเพมขนตามก าลงซอของลกคาทเพมมากขน

3.27 0.583 0.339 ปานกลาง

13. บรษทมผลกระทบทเกดจากการขอลดราคาสนคาของลกคา

4.17 0.636 0.405 มาก

14. บรษทมผลกระทบทเกดจากการลดปรมาณการซอผลตภณฑของลกคา

4.28 0.567 0.321 มากทสด

15. บรษทมความพรอมในดานวตถดบทเพยงพอตอก าลงการผลต

2.48 0.904 0.817 นอย

16. บรษทมแนวโนมทจะขนราคาสนคาทเปนชนสวนประกอบหรอวตถดบ

3.95 0.810 0.657 มาก

17. วตถดบทใชในบรษทของทานมผขายนอยราย 3.76 0.667 0.446 มาก 18. บรษทเกดผลกระทบเมอมการลงทนตงฐานการผลตในประเทศไทยจากบรษทตางชาต

4.27 0.583 0.339 มากทสด

19. บรษทเกดผลกระทบตอการแขงขนกบสนคาทดแทน

3.88 0.622 0.386 มาก

20. บรษทมสวนรวมในการใหขอเสนอแนะเชงนโยบายกบทางภาครฐและหนวยงานทเกยวของ

2.33 0.603 0.363 นอย

ผลความคดเหนในภาพรวม 3.35 0.708 0.525 ปานกลาง

63

4.5 การวเคราะหความคดเหนดานทศนคตของผผลตชนสวนยานยนตไทย เมอพจารณาความคดเหนดานทศนคตของบรษทผผลตชนสวนยานยนตขนาดกลางและขนาด

ยอมไทย พบวา มความตองการคดคนผลตภณฑชนสวนยานยนตใหม ๆ และตองการผลตชนสวน ยานยนตทมความแตกตางกนในตวผลตภณฑ และหลกเลยงการลอกเลยนแบบเปนอยางมาก แตถงอยางไรบรษทขนาดกลางและขนาดยอมทอยใน Tier 2 และ Tier 3 ของหวงโซอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทยยงขาดแคลนเทคโนโลยทใชในการผลตและลดตนทนของกระบวนการผลตชนสวน ยานยนตเพอใหไดมาตรฐานตามความตองการได นอกจากนบรษทผผลตชนสวนยานยนตยงมความตองการพฒนาทางดานโลจสตกสอยางเรงดวนอกดวย ดงแสดงในตารางท 4.10 ตารางท 4.10 แสดงความคดเหนดานทศนคตของบรษทผผลตชนสวนยานยนตไทย

ประเดนของความคดเหน คาเฉลย (Mean)

คาเบยงเบนมาตรฐาน

(S.D.)


(Variance)

แปลผล

1. บรษทมความตองการคดคนผลตภณฑใหม ๆ 3.70 0.959 0.919 มาก 2. บรษทใชเครองมอและเทคโนโลยในการผลตเพอลดตนทนของกระบวนการผลต

2.42 0.901 0.811 นอย

3. บรษทมความตองการผลตชนสวนยานยนตทมความแตกตางกนเมอมการน าไปใชงานจรง

4.14 0.349 0.121 มาก

4. บรษทมความตองการผลตชนสวนยานยนตทหลกเลยงการลอกเลยนแบบ

3.77 0.777 0.604 มาก

5. บรษทตองการขอมลเกยวกบต าแหนงทางการแขงขนของแหลงตลาดใหม ๆ

4.48 0.715 0.511 มากทสด

6. บรษทความตองการพฒนาดานโลจสตกส (logistics)

4.01 0.360 0.129 มาก

ผลความคดเหนในภาพรวม 3.75 0.677 0.516 มาก

64

4.6 การวเคราะหสภาพแวดลอมของบรษทผผลตชนสวนยานยนตไทย ขอมลปฐมภมทไดจากการส ารวจในเชงลกจากบรษทขนาดกลางและขนาดยอมทอยใน Tier 2 และ Tier 3 ของหวงโซอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทย ส าหรบการวจยครงนสามารถน ามาวเคราะหสภาพแวดลอมของบรษทไดโดยการใช SWOT Analysis และ TOWS Matrix ดงแสดงในหวขอตอไปน

4.6.1 การวเคราะหสภาพแวดลอมของบรษทผผลตชนสวนยานยนตไทยดวย SWOT Analysis

ในการวเคราะหดวย SWOT Analysis สามารถแบงออกเปน 4 ปจจยหลก ๆ ไดดงน ปจจยภายใน 2 ปจจย ไดแก จดแขง (Strength) และ จดออน (Weakness) ปจจยภายนอก 2 ปจจย ไดแก โอกาส (Opportunity) และ อปสรรค (Threat) 4.6.1.1 จดแขง (Strength) บรษทผผลตชนสวนยานยนตขนาดกลางและขนาด

ยอมไทยมการผลตชนสวนยานยนตมาเปนทยาวนาน จงมลกคาประจ าทใหความเชอมนในคณภาพของผลตภณฑ นอกจากนในปจจบนยงมเครองจกรทมประสทธภาพและไดมาตรฐานเปนทยอมรบของบรษทประกอบยานยนต และมนโยบายการบรหารงานดานการตลาดทชดเจน ดงนนเมอนวตกรรมของยานยนตสมยใหมมการพฒนาเรวกวาเทคโนโลยทบรษทผผลตชนสวนยานยนตขนาดกลางและขนาดยอมไทยใชในกระบวนการผลตอาจท าใหสญเสยจดแขงของอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทยไดในอนาคต

4.6.1.2 จดออน (Weakness) บรษทผผลตชนสวนยานยนตขนาดกลางและขนาดยอมไทยมปญหาขาดแคลนแรงงานฝมอทมความเชยวชาญและตองการอยางเรงดวนมาก และบรษทสวนใหญไมมการสงเสรมตราผลตภณฑอยางตอเนอง จงท าใหบรษทไมเปนทรจกอยางแพรหลายในอตสาหกรรมชนสวนยานยนต นอกจากนยงพบวา บรษทผผลตชนสวนยานยนตขนาดกลางและขนาดยอมไทยสวนใหญขาดแคลนงบประมาณในการขยายฐานการผลตไปยงแหลงตลาดใหมในกลมอาเซยนทมแหลงทรพยากรดานวตถดบทสมบรณกวาไทย

4.6.1.3 โอกาส (Opportunity) เมอรฐบาลมนโยบายเดนหนาประเทศไทยเขาสเขตการคาเสรอาเซยนในป 2558 อยางเตมรปแบบ ท าใหบรษทผผลตชนสวนยานยนตขนาดกลางและขนาดยอมไทยมโอกาสทจะจดจ าหนายผลตภณฑชนสวนยานยนตและขยายฐานการผลตไปยงแหลงตลาดใหมในประเทศตาง ๆ ของกลมอาเซยนไดมากขน

4.6.1.4 อปสรรค (Threat) อปสรรคทเกดขนกบบรษทผผลตชนสวนยานยนตขนาดกลางและขนาดยอมไทย พบวาในปจจบนมบรษทตางชาตทมความทนสมยทางเทคโนโลยเขามาตงฐานการผลตและมบทบาทในการเสนอนโยบายตอภาครฐบาลมากขนท าให รฐบาลไมทราบถงแนวทางการพฒนาทแทจรงใหกบบรษทผผลตชนสวนยานยนตขนาดกลางและขนาดยอมไทย นอกจากนผลกระทบอกดานหนงเปนการขอลดราคาจากลกคาเมอตลาดชนสวนยานยนตเปดกวางขนท าใหพฤตกรรมของลกคาสามารถเลอกซอชนสวนยานยนตไดหลากหลายมากขน ดงนนการแขงขนทางดานราคาถอวาเปนอปสรรคจากปจจยภายนอกทส าคญตอการพฒนาอตสาหกรรมชนสวนยานยนตเชนกน

65

4.6.2 การประเมนสถานการณของบรษทผผลตชนสวนยานยนตไทยจากผลการวเคราะหดวย SWOT Analysis 4.6.2.1 สถานการณท 1 (จดแขงและโอกาส) สถานการณนเปนสถานการณทเปนความตองการอยางสงทสดของบรษทผผลตชนสวนยานยนตขนาดกลางและขนาดยอมไทย เมอไทยเขาสเขตการคาเสรอาเซยนอยางเตมรปแบบในป 2558 แลว หากวาบรษทผผลตชนสวนยานยนตไทยมการพฒนาเทคโนโลยและนโยบายดานการตลาดทดอยางตอเนองจะสามารถทจะเพมจดแขงรวมกบโอกาสทจะผลกดนใหอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทยสอาเซยนไดอยางเตมรปแบบ 4.6.2.2 สถานการณท 2 (จดออนและอปสรรค) เปนสถานการณทเลวรายทสดทบรษทผผลตชนสวนยานยนตขนาดกลางและขนาดยอมไทยไมอยากใหเกดขน จากสถานการณของการขาดแคลนแรงงานชางฝมอทมความเชยวชาญและบรษทสวนใหญไมมการสงเสรมตราผลตภณฑ ผนวกกบการลงทนของตางชาตทมเทคโนโลยดานตาง ๆ ททนสมยมแนวโนมเพมมากขน เปนผลท าใหผลตภณฑชนสวนยานยนตทผลตมาจากบรษทผผลตชนสวนยานยนตขนาดกลางและขนาดยอมไทยเกดการชลอตวอยางตอเนองเพราะความเชอมนของลกคาทหนไปสงซอผลตภณฑชนสวนยานยนตจากบรษทตางชาตเพราะมความมนใจในมาตรฐานการผลต 4.6.2.3 สถานการณท 3 (จดออนและโอกาส) เปนสถานการณทบรษทผผลตชนสวนยานยนตขนาดกลางและขนาดยอมไทยนนมโอกาสทจะยกระดบขดความสามารถ แตในเรองของการทบรษทสวนใหญยงขาดแคลนชางแรงงานฝมอทเชยวชาญและไมมการเสรมสรางตราผลตภณฑ ประกอบกบโอกาสทรฐบาลมนโยบายเขาสเขตการคาเสรอยางเตมรปแบบในป 2558 ท าใหบรษทผผลตชนสวนยานยนตขนาดกลางและขนาดยอมไทยมโอกาสในการจดจ าหนายผลตภณฑชนสวนยานยนตไปยงแหลงตลาดใหมในกลมประเทศอาเซยนไดอยางมาก 4.6.2.4 สถานการณท 4 (จดแขงและอปสรรค) สถานการณนมกจะเกดขนกบสภาพแวดลอมทไมเอออ านวยตอการด าเนนงาน ซงจดแขงของบรษทผผลตชนสวนยานยนตขนาดกลางและขนาดยอมไทยนนมเครองจกรทมประสทธภาพและไดมาตรฐาน และมการผลตชนสวนยานยนตมาเปนทยาวนานท าใหมลกคาประจ า รวมถงมนโยบายการบรหารงานดานการตลาดทชดเจน แตในปจจบนเรมมเทคโนโลยของยานยนตสมยใหมเขามาในตลาดยานยนตเชน ยานยนตอโคคาร ยานยนตทใชไฟฟา และยานยนตไฮบรด เปนตน ท าใหเทคโนโลยทใชในกระบวนการผลตและเปนเทคโนโลยทใชมาเปนระยะเวลายาวนานไมสามารถรองรบกบยานยนตสมยใหมได ในทางกลบกนท าใหลกคาประจ าหนไปสงซอผลตภณฑชนสวนยานยนตกบบรษทตางชาตทมเทคโนโลยในการผลตททนสมยไดมาตรฐานเพมมากขน

66

4.6.3 การวเคราะหกลยทธของบรษทผผลตชนสวนยานยนตไทยดวย TOWS Matrix 4.6.3.1 กลยทธเชงรก (SO Strategy) บรษทผผลตชนสวนยานยนตขนาดกลางและขนาดยอมไทยมจดแขงทางดานการด าเนนธรกจมาเปนระยะเวลาทยาวนานและมนโยบายการบรหารงานดานการตลาดทชดเจนท าใหลกคาประจ ามความเชอมนในตวผลตภณฑสง อกทงยงมเครองจกรทมประสทธภาพและไดมาตรฐาน ในขณะเดยวกนยงมโอกาสทจะขยายฐานการผลตและจดจ าหนายไปยงประเทศตาง ๆ ในกลมประเทศอาเซยน เมอมนโยบายของรฐบาลทจะผลกดนประเทศไทยเขารวมเขตการคาเสรอาเซยนอยางเตมรปแบบในป 2558 4.6.3.2 กลยทธเชงปองกน (ST Strategy) จากจดแขงในหวขอทผานมายงเกดอปสรรคตอการด าเนนธรกจของบรษทผผลตชนสวนยานยนตขนาดกลางและขนาดยอมไทยนนกคอ ในปจจบนและอนาคตนนบรษทตางชาตทมความทนสมยทางเทคโนโลยไดเรมเขามาตงฐานการผลตและมบทบาทในการเสนอนโยบายตอภาครฐบาลมากขน ซงบรษทตางชาตนนมมาตรฐานในการผลตสงท าใหเปนขออางของลกคาทจะท าการตอรองขอลดราคากบบรษทผผลตชนสวนยานยนตขนาดกลางและขนาดยอมไทย 4.6.3.3 กลยทธเชงแกไข (WO Strategy) ปญหาทางดานขาดแคลนแรงงานฝมอทมความเชยวชาญ การไมสงเสรมตราผลตภณฑ การขาดแคลนงบประมาณการขยายฐานการผลต และการขาดแคลนแหลงวตถดบ ปญหาเหลานลวนแลวแตเปนจดออนบรษทผผลตชนสวนยานยนตขนาดกลางและขนาดยอมไทยทงสน แตอยางไรกตาม ภาครฐบาลมนโยบายผลกดนประเทศไทยเขาสเขตการคาเสรอาเซยนในป 2558 อยางเตมรปแบบ ท าใหบรษทมโอกาสทจะจ าหนายผลตภณฑและขยายฐานการผลตชนสวนยานยนตไปยงตลาดแหลงใหมในกลมประเทศอาเซยนได ถาหากวาบรษทผผลตชนสวนยานยนตขนาดกลางและขนาดยอมไทยมเทคโนโลยทใชในกระบวนการผลตชนสวนยานยนตมมาตรฐานพอ 4.6.3.4 กลยทธเชงรบ (WT Strategy) จากจดออนของบรษทผผลตชนสวนยานยนตขนาดกลางและขนาดยอมไทย และยงเกดอปสรรคทบรษทตางชาตเขามาตงฐานการผลตมาขนทงในประเทศไทยและกลมประเทศอาเซยน ซงท าใหบรษทตางชาตไดเขามามบทบาทในการเสนอนโยบายตอภาครฐบาลมากขน สงผลใหลกคาและผมสวนไดสวนเสยกบการเสนอนโยบายหนไปซอผลตภณฑชนสวนยานยนตกบบรษทตางชาตเพมขน ผลการวเคราะหกลยทธของบรษทผผลตชนสวนยานยนตไทยดวย TOWS Matrix จากขอมลปฐมภมนน ไดแสดงดงตารางท 4.11

67

ตารางท 4.11 แสดงแนวทางการก าหนดกลยทธของบรษทผผลตชนสวนยานยนตไทย ปจจยภายใน

(Internal Environment)

ปจจยภายนอก (External Environment)

จดแขง (Strength) 1. บรษทผลตชนสวนยานยนตมาเปนท

ยาวนาน 2. บรษทมลกคาประจ าทใหความเชอมน

ในคณภาพของผลตภณฑ 3. บรษทมเครองจกรทมประสทธภาพ

และไดมาตรฐาน 4. บรษทมนโยบายการบรหารงานดาน

การตลาดทชดเจน

จดออน (Weakness) 1. บรษทสวนใหญขาดแคลนแรงงาน

ฝมอทมความเชยวชาญ 2. บรษทสวนใหญไมมการสงเสรมตรา

ผลตภณฑ 3. บรษทสวนใหญขาดแคลน

งบประมาณการขยายฐานการผลต 4. บรษทสวนใหญขาดแคลนแหลง

วตถดบ

โอกาส (Opportunity) 1. รฐบาลมนโยบายผลกดน

ประเทศไทยเขาสเขตการคาเสรอาเซยนในป 2558 อยางเตมรปแบบ

2. บรษทมโอกาสทจะจ าหนายผลตภณฑและขยายฐานการผลตชนสวนยานยนตไปยงตลาดแหลงใหมในกลมประเทศอาเซยนได

SO: กลยทธเชงรก S1O1: กระตนความนาเชอถอของบรษท

ใหเปนทรจกในกลมประเทศอาเซยน

S2O1: รฐบาลก าหนดนโยบายทสามารถสรางความเชอมนระหวางลกคาประจ าและบรษทผผลต

S4O1: ก าหนดนโยบายทมความสอดคลองกนทงภาครฐและเอกชนเพอเพมขดความสามารถอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทยไดอยางยงยน

S3O2: พฒนาเครองจกรเพอใหไดมาตรฐานของผลตภณฑเปนทยอมรบในกลมประเทศอาเซยน

WO: กลยทธเชงแกไข W1O1: สรางพธมตรระหวางประเทศใน

ภมภาคเพอแบงศกษานวตกรรมและเทคโนโลยรวมกน

W2O1: รฐบาลก าหนดนโยบายในการเรงรดสนบสนนใหเสรมสรางตราผลตภณฑ

W3O2: จดหางบประมาณและแนวทางการขยายฐานการผลตจากบรษททประสบผลส าเรจ

W4O2: ขยายฐานการผลตไปยงแหลงตลาดใหมทมความสมบรณทางดานทรพยากรในการผลต

อปสรรค (Threat) 1. บรษทตางชาตทมความ

ทนสมยทางเทคโนโลยเขามาตงฐานการผลตมาขน

2. บรษทตางชาตมบทบาทในการเสนอนโยบายตอภาครฐบาลมากขน

3. การขอลดราคาจากลกคาเมอมบรษทลงทนตงฐานการผลตชนสวนยานยนตเพมขน

ST: กลยทธเชงปองกน S1T2: รวมตวกนเปนคลชเตอร

(Cluster) เพอรวมกนก าหนดเชงนโยบายในการผลกดนบรษทผผลตขนาดกลางและขนาดยอมไทย

S3T1: รวมตวกนเปนคลชเตอร (Cluster) เพอพฒนาผลตภณฑชนสวนยานยนตรวมกนมากขน

S2T3: เสรมสรางตรางผลตภณฑเปนของตนเองเพอใหลกคาเกดความเชอมนในตวผลตภณฑชนสวนยานยนตมากขน

WT: กลยทธเชงรบ W2T1: สญเสยลกคาใหกบบรษท

ตางชาตทมเทคโนโลยการผลตททนสมย

W3T1: สญเสยการตลาดใหกบบรษทตางชาตทมงบประมาณในการลงทนตงฐานการผลต

W2T3: ยอดขายของบรษทผผลตขนาดกลางและขนาดยอมไทยลดลง

68

4.7 การวเคราะหต าแหนงทางการแขงขนของบรษทผผลตชนสวนยานยนตไทย ในการวเคราะหสภาพแวดลอมและกลยทธของบรษทผผลตชนสวนยานยนตขนาดกลางและขนาดยอมไทยจากขอมลปฐมภมโดยใช SWOT Analysis และ TOWS Matrix แลว ในหวขอนผวจยไดน าขอมลทตยภมเกยวกบสภาพแวดลอมของบรษทผผลตชนสวนยานยนตของประเทศอนโดนเซย มาเลเซย [7] ดงแสดงในรปท 4.9 และกลมประเทศ CLMV ซงประเทศเหลานเปนประเทศคแขงทส าคญอนดบตนๆ ของไทย มาท าการวเคราะหเพอเปรยบเทยบต าแหนงทางการแขงขนของบรษทผผลตชนสวนยานยนตไทยไดดงตอไปน

รปท 4.9 แสดงปรมาณการผลตและจ าหนายยานยนตของประเทศสมาชกอาเซยนในป พ.ศ. 2554 ทมา: สถาบนยานยนต กระทรวงอตสาหกรรม, แผนแมบทอตสาหกรรมยานยนตป พ.ศ. 2555-2559 (ม.ป.ท., 2555).

4.7.1 การวเคราะหขอมลทตยภมของอนโดนเซยดวย SWOT Analysis 4.7.1.1 จดแขง (Strength) อนโดนเซยมทรพยากรแรงงานสงมากและมคาจาง

แรงงานต า มแหลงทรพยากรธรรมชาตหลากหลายโดยเฉพาะถานหน น ามน กาซธรรมชาต และแรโลหะตาง ๆ ท าใหภาครฐบาลอนโดนเซยมนโยบายทสนบสนนการลงทนตงฐานการผลตจากตางชาตอยางเตมรปแบบ อาทเชน การสนบสนนการลงทนทางดานการลดภาษธรกจ คาเชาทดนต าและระยะเวลาเชานาน เปนตน ซงท าใหเศรษฐกจเตบโตอยางตอเนองท าใหประชากรมรายไดตอหวมากขนและประชากรของอนนเซยมมากถง 240 ลานคน หรอเกอบรอยละ 50 ของประชากรทงหมดในกลมประเทศอาเซยน ในขณะทประชากรนยมซอยานยนตเพมขนเพราะระบบขนสงมวลชนในอนโดนเซยไมมการพฒนาเทาทควร [2, 8] 4.7.1.2 จดออน (Weakness) ถงแมวาอนโดนเซยมแรงงานทมาก แตแรงงานเหลานนยงไมมความเชยวชาญและไมมทกษะและขาดการใชเทคโนโลย รวมถงผบรหารทอยในระดบกลางยงขาดประสบการณในการท างาน และในสภาพภมประเทศของอนโดนเซยเปนหมเกาะและกระจายตวกนท าใหสาธารณปโภคพนฐานยงไมมการพฒนาเทาทควร [2, 8]

69

4.7.1.3 โอกาส (Opportunity) รฐบาลมนโยบายในการสนบสนนใหตางชาตเขามาลงทนตงฐานการผลตชนสวนยานยนตและผลกดนใหอนโดนเซยเปนศนยกลางการผลตชนสวนยานยนตอยางตอเนอง นอกจากนอนโดนเซยยงเปนประเทศทมแหลงทรพยากรทอดมสมบรณเปนอยางมากซงถอวาแหลงวตถดบทส าคญในอตสาหกรรมชนสวนยานยนต รวมไปถงเศรษฐกจของอนโดนเซยมการขยายตวอยางตอเนองและเรยกเกบภาษน าเขาจากในอตราคอนขางต า ท าใหสภาพเศรษฐกจคลองตวมากขน [2, 8] 4.7.1.4 อปสรรค (Threat) อนโดนเซยมระบบโครงสรางพนฐานดานตาง ๆ ยงอยในระหวางการเรงพฒนาตองใชระยะเวลาในการด าเนนงานทนานพอสมควรและมาตรการทางการคาในรปแบบทมใชภาษ (Non-Tariff Barriers) นอกจากนเทคโนโลยในการผลตชนสวนยานยนตของบรษทผผลตขนาดกลางและขนาดยอมในอนโดนเซยนนยงไมมความกาวหนาทางเทคโนโลยมากนก รวมถงสภาพภมประเทศเปนหมเกาะท าใหการขนสงมความจ ากดอยทการแขงขนทางเรอเปนหลกจงเปนอปสรรคตอการด าเนนงานโดยสวนใหญ [2, 8] 4.7.2 การวเคราะหขอมลทตยภมของมาเลเซยดวย SWOT Analysis

4.7.2.1 จดแขง (Strength) มาเลเซยเปนประเทศทมปรมาณส ารองน ามนและกาซธรรมชาตมากเปนอนดบ 3 และ 2 ของเอเซยแปซฟก ตามล าดบ รวมถงแรงงานฝมอมความเชยวชาญ และการจดการดานโลจสตกสไดครบวงจรเพออ านวยความสะดวกใหกบผน าเขาและสงออก นอกจากนมาเลเซยพยายามลดขนตอนการด าเนนการตรวจสอบสนคาและการก าหนดคณภาพเพอจงใจใหนกลงทนในการใชบรการโลจสตกส [2, 8] 4.7.2.2 จดออน (Weakness) มาเลเซย เปนประเทศทอดมไปดวยแหลงทรพยากรธรรมชาตและวตถดบทใชในกระบวนการผลต แตมาเลเซยจ าเปนตองน าเขาสนคาบางรายการทไมพอเพยงตอปรมาณความตองการของตลาดชนสวนยานยนตภายในประเทศ เชน ยางพารา และผลตภณฑทท ามาจากโลหะ เปนตน นอกจากนการลงทนตงฐานการผลตในมาเลเซยตองใชตนทนทสงกวาเมอเปรยบเทยบกบประเทศทอยในภมภาคเดยวกนท าใหตางชาตนนหนมาลงทนในประเทศทมตนทนต าเชน เวยดนาม ไทย และอนโดนเซย เปนตน [2, 8] 4.7.2.3 โอกาส (Opportunity) รฐบาลมาเลเซยไดรวมมอกบบรษทเอกชนและตางชาตในการสรางนโยบายเพอสงเสรมอตสาหกรรมชนสวนยานยนต ในการปรบปรง ออกแบบและพฒนาโครงสรางของยานยนตยกตวอยางเชน ยหอ Proton เนองจากสภาวะการแขงขนคอนขางสงและการขยายตวทนอยลงเพราะมาเลเซยสามารถสรางตลาดในภมภาคทมประชากรเปนชาวมสลมซงมโอกาสทจะขยายฐานการผลตไปยงภมภาคอน ๆ ทมชาวมสลมได [2, 8] 4.7.2.4 อปสรรค (Threat) การแขงขนของตลาดยานยนตของมาเลเซยยหอ Proton และยานยนตตางชาต ซงมคณภาพดกวาสงผลใหยานยนต Proton มยอดขายลดลง อกทงรฐบาลมาเลเซยมนโยบายกดกนภาษการขายทสง ท าใหผลตภณฑชนสวนยานยนตบางรายการไมสามารถสงไปจ าหนายทมาเลเซยไดอยางเตมท [2, 8]

70

4.7.3 การวเคราะหขอมลทตยภมของกลมประเทศ CLMV ดวย SWOT Analysis 4.7.3.1 จดแขง (Strength) กลมประเทศ CLMV เปนกลมประเทศทมแนวโนม

การเตบโตทางเศรษฐกจอยางดขนอยางตอเนอง และสงกวาการเตบโตเฉลยของประเทศในกลมอาเซยน ซงกลมประเทศ CLMV นนมแหลงทรพยากรธรรมชาตทอดมสมบณณอยางมาก และยงมแรงงานเปนจ านวนมากและตนทนในการจางแรงงานไมสงมากนก อยางไรกตามหนงในสมาชกของกลมประเทศ CLMV มฐานการผลตยานยนตและชนสวนยานยนตภายในประเทศเอง คอ เวยดนาม และเวยดนามกเปนสมาชกของกลม ASEAN 5 อกดวย ดงนน ตางชาตจงใหความสนใจเขาไปลงทนตงฐานการผลตชนสวนยานยนตยงกลมประเทศ CLMV มากขนเชนกน [2, 8]

4.7.3.2 จดออน (Weakness) กลมประเทศ CLMV มระบบสาธารณปโภคพนฐานทยงไมมการพฒนาเทาทควร และยงขาดแคลนแรงงานทมทกษะถงแมวาจะมแรงงานทคอนขางมากกตาม และพนทสวนใหญยงเปนทราบสงและภเขา การคมนาคมไมสะดวก

4.7.3.3 โอกาส (Opportunity) รฐบาลของกลมประเทศ CLMV มนโยบายรวมกนในการสงเสรมใหตางชาตเขามาลงทนมากขน โดย สวนใหญแลวเปนนกลงทนจากประเทศจน เขามาเชาพนทและน าแรงงานมาปฏบตการเอง ท าใหแรงงานทอยในกลมประเทศ CLMV สวนใหญนนเปนแคแรงงานขนต าและมความเปนอยทไมดมากนก [2, 8]

4.7.3.4 อปสรรค (Threat) โดยสวนใหญแลวอปสรรคตาง ๆ ทเกดกบกลมประเทศ CLMV จะเปนทางดานโลจสตกสและโครงสรางพนฐานทยงมความแตกตางกน รวมทงการอ านวยความสะดวกทางการคาทยงไมดเทาทควร ท าใหมตนทนการขนสงระหวางประเทศสง และมผประกอบการขนสงเพยงไมกรายทสามารถใหบรการไดอยางมประสทธภาพ [2, 8] จากการวเคราะหสภาพแวดลอมของประเทศอนโดนเซย มาเลเซย และกลมประเทศ CLMV เมอวเคราะหและเปรยบเทยบต าแหนงทางการแขงขนของบรษทผผลตชนสวนยานยนตขนาดกลางและขนาดยอมไทย พบวา บรษทผผลตชนสวนยานยนตไทยมการผลตชนสวนยานยนตมาเปนระยะเวลาทยาวนาน และมแรงงานชางฝมอทมความเชยวชาญ แตยงขาดการสรางเสรมตราผลตภณฑและเทคโนโลยทใชในการผลตชนสวนยานยนตททนสมย โดยเฉพาะอยางยงการขาดแคลนแหลงทรพยากรธรรมชาตทใชเปนวตถดบในการผลตชนสวนยานยนต แตในอนโดนเซยนน มแหลงทรพยากรธรรมชาตทหลากหลายเชน ถานหน น ามน กาซธรรมชาต และแรโลหะตาง ๆ ท าใหภาครฐบาลอนโดนเซยมนโยบายทสนบสนนการลงทนตงฐานการผลตจากนกลงทนตางชาตอยางเตมรปแบบ อกทงแรงงานในอนโดนเซยมปรมาณเพมมากขนและมคาจางแรงงานต าแตยงไมมความเชยวชาญ ปญหาอกอยางหนงอนโดนเซยมภมประเทศทเปนหมเกาะจงไมสะดวกตอการขนสงมากนกท าใหนกลงทนยงมความคลมเครอในการตงฐานการผลตในอนโดนเซย สวนมาเลเซยนนเปนประเทศทตางชาตเหนถงความส าคญในการลงทนตงฐานการผลตไมมากนกเพราะ ประชากรของมาเลเซยสวนใหญเปนชาวมสลมซงมคานยมในทางวฒนธรรมทสง และรฐบาลมาเลเซยยงกดกนเรองภาษน าเขาตลอดจนมการเสรมสรางตราผลตภณฑของยานยนตยหอ Proton เปนของมาเลเซยเองอยางตอเนองมาโดยตลอด แตถงอยางไรแรงงานในมาเลเซยนนยงมความเชยวชาญและมประสทธภาพคอนขางสง ท าใหทผานมาบรษทตางชาตยงคงตงฐานการผลตในมาเลเซยมาโดยตลอด แสดงใหเหนวาประเทศ

71

คแขงทส าคญของไทยนนคงจะเปนประเทศทมแหลงทรพยากรธรรมชาตทใชในการผลตชนสวนยานยนตมากกวาไทยอยางอนโดนเซยมากกวา ซงในปจจบนนตางชาตเรมใหความสนใจทจะลงทนตงฐานการผลตในอนโดนเซยมากขนเพราะอนโดนเซยมความพรอมในทกดาน เวนแตสภาพภมประเทศและความเชยวชาญของแรงงานฝมอ แตในอนาคตปญหาเหลานอาจไมใชอปสรรคของนกลงทนตางชาตเสมอไปถาแรงงานในอนโดนเซยมการพฒนาทกษะใหเชยวชาญมากขน สวนกลมประเทศ CLMV นนมจดแขงทส าคญทนาสนใจคอ ทรพยากรธรรมชาต เทานน แตในทางกลบกนกลมประเทศ CLMV เปนกลมประเทศทเปนโอกาสทไทย สามมารถขยายฐานการผลตหรอจดจ าหนายไปยงกลมประเทศ CLMV ไดมากขนเมอไทยเขารวมเขตการคาเสรอยางเตมรปแบบ ดงนนประเทศไทยควรมนโยบายในการพฒนาขดความสามารถของอตสาหกรรมชนสวนยานยนตอยางเตมรปแบบโดยเรมพฒนาจากบรษทผผลตขนาดกลางและขนาดยอมทอยใน Tier 2 และ Tier 3 ของหวงโซอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทย เพอยกระดบอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทยใหยงคงขดความสารมารถทางการแขงขนตอไปในอนาคตไดอยางยงยน 4.8 การน าผลการวจยไปใชประโยชน 4.8.1 สามารถน าผลการวเคราะหทไดจากการวจยครงนไปเผยแพรกบบรษทผผลตชนสวนยานยนตไทยขนาดกลางและขนาดยอมทอยใน Tier 2 และ Tier 3 เพอใหทราบถงต าแหนงในการแขงขนของอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทยและกลมประเทศอาเซยนไดเปนอยางด 4.8.2 สามารถน าผลการวเคราะหทไดจากการวจยครงนไปเปนแนวทางในการสงเสรมการพฒนาขดความสามารถในการแขงขนใหกบอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทย เพอเปนสวนหนงในการผลกดนใหประเทศไทยไดกาวขามวงวนกบดกรายไดปานกลาง (Middle Income Trap-MIT) ในภายภาคหนาไดอยางมประสทธภาพ 4.8.3 สามารถน าผลการวเคราะหทไดจากการวจยครงนไปเปนแนวทางในการยกระดบขดความสามารถผผลตชนสวนยานยนตไทยขนาดกลางและขนาดยอมทอยใน Tier 2 และ Tier 3 จากการเปนฐานการผลตใหกบบรษทประกอบยานยนตภายในประเทศไทยสการเปนฐานการผลตชนสวนยานยนตทส าคญของภมภาคเอเชยและของโลกไดอยางยงยน 4.8.4 สามารถน าผลการวเคราะหทไดจากการวจยครงนไปเชอมโยงกบหนวยงานของภาครฐ เชน สถานบนการศกษา สถานบนวจย และศนยวจย เปนตน ในการจดล าดบความส าคญอยางแทจรงเพอใหการชวยเหลอแกผประกอบการ และสามารถลดตนทนทางดานการวจยและพฒนา ใหกบผผลตชนสวนยานยนตไทยขนาดกลางและขนาดยอมทอยใน Tier 2 และ Tier 3 ไดอกดวย

72

4.9 ตอบสมมตฐานการวจย 4.9.1 สามารถน าแบบจ าลองแรงผลกดน 5 ประการ (Five Force Model) มาวเคราะหสภาวะการแขงขนของผผลตในอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทยจากขอมลทตยภมไดอยางเปนรปธรรม จากการศกษาพบวา แบบจ าลองแรงผลกดน 5 ประการ สามารถใชในการวเคราะหสภาวะการแขงขนไดเปนอยางอยางด และครอบคลมถงสภาวะการแขงขนใหกบผผลตในอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทยไดอกดวย

4.9.2 สามารถทราบประเทศคแขงทส าคญของอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทยในกลมประเทศอาเซยนไดอยางแทจรง

จาการศกษาพบวา อนโดนเซย เปนคแขงทส าคญของไทย ซงอางองไดจากแบบจ าลองแรงผลกดน 5 ประการ (Five Force Model) และ SWOT Analysis เนองจากอนโดนเซยมยอดขายทสงกวาปรมาณการผลต และมแหลงทรพยากรทอดมสมบรณ มความพรอมทางดานแรงงานฝมอและมตนทนการจางแรงงานต า ดงนนหลาย ๆ ประเทศจงใหความสนใจทจะลงทนตงฐานการผลตชนสวนยานยนตในอนโดนเซยเพมมากขน

4.9.3 สามารถใชเครองมอ SWOT Analysis มาวเคราะหสภาพแวดลอมของของบรษทผผลตชนสวนยานยนตไทยไดอยางแทจรง

จากการศกษาพบวา สามารถวเคราะหสภาพแวดลอมของบรษทผผลตชนสวนยานยนตไทยไดเปนอยางด และสามารถแบงสภาพแวดลอมทางดานจดแขง จดออน โอกาส และอปสรรค ออกมาใหทราบไดอยางเปนรปธรรมมากขน 4.9.4 สามารถใชเครองมอ TOWS Matrix มาวเคราะหแนวทางการก าหนดกลยทธของบรษทผผลตชนสวนยานยนตขนาดกลางและขนาดยอมไทยไดทอยใน Tier 2 และ Tier 3 อยางแทจรง จากการศกษาพบวา สามารถก าหนดกลยทธของบรษทผผลตชนสวนยานยนตไทยไดเปนอยางด รวมถงแนวทางในการผลกดนเพอยกระดบขดความสามารถของอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทยไดอกดวย ดงแสดงในหวขอท 4.6.3 4.9.5 สามารถวเคราะหแนวโนมสถานการณการบรหารองคกรของบรษทผผลตชนสวนยานยนตไทยในปจจบนไดเปนอยางด จากการศกษา พบวา ในปจจบนบรษทผผลตขนาดกลางและขนาดยอมทอยใน Tier 2 และ Tier 3 ของหวงโซอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทย มยอดขายลดลงเปนสวนใหญเมอเทยบกบป 2557 อยางไรกตาม สงผลใหปรมาณการผลตลดลงเชนกน และพบวาจดออนของอตสาหกรรมชนสวน ยานยนตไทยคอไมมการสงเสรมสรางตราผลตภณฑ (Brand) เปนของตนเอง และปญหาขาดแคลนแรงงานฝมอทมความเชยวชาญ แตถงอยางไรผผลตชนสวนยานยนตไทยสวนใหญยงมการจดสรรงบประมาณทใชในการอบรมและพฒนาบคลากรเปนอยางมาก และผผลตชนสวนยานยนตไทยบางรายไดเนนการสงเสรมการตลาดทางดานคณภาพของผลตภณฑเปนหลก จงท าใหผผลตชนสวน ยานยนตขนาดกลางและขนาดยอมไทยบางรายยงสามารถจ าหนายผลตภณฑชนสวนยานยนตไปยงบรษทประกอบยานยนตคายตาง ๆ รวมไปถงภมภาคเอเซยและภมภาคอน ๆ ไดอกดวย

73

บทท 5

สรปผลการวจย 5.1 สรปผลการวจย เนองจากรฐบาลไทยมนโนบายผลกดนใหประเทศไทยไดเขารวมเขตการคาเสรอาเซยน (AFTA) ภายในป 2558 อยางเตมรปแบบ สงผลใหทงภาครฐ ภาคเอกชน และอตสาหกรรมตาง ๆ ตองเรงพฒนาขดความสามารถเพอใหประเทศไทยยงคงความเปนผน าในกลมประเทศอาเซยนไดอยางยงยน โดยเฉพาะอยางยงสภาวะการแขงขนในอตสาหกรรมชนสวนยานยนต และไทยนนเปนสมาชกของกลมประเทศ ASEAN 5 ซงเปนกลมประเทศทมฐานการผลตชนสวนยานยนตภายในประเทศของตนเอง อยางไรกตามสภาวะการเตบโตของอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทย สงผลใหบรษทผผลตขนาดกลางและขนาดยอมทอยใน Tier 2 และ Tier 3 ของหวงโซอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทย ทยงขาดแคลนและมความคลมเครอของแนวทางในการด าเนนธรกจ ตลอดจนยงไมทราบต าแหนงการแขงขนของตนเองมากนก ดงนน ผผลตชนสวนยานยนตไทยตองมการปรบตวอยางเรงดวนทสดเพอใหไทยยงคงความเปนผน าในการผลตชนสวนยานยนตในระดบภมภาคภาคตอไป

ดงนน การวจยฉบบน จงไดท าการศกษาขอเทจจรงเกยวกบการวเคราะหหาต าแหนงการแขงขนของผผลตชนสวนยานยนตไทยภายใตขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน รวมถงการศกษากลยทธและแนวทางในการพฒนาอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทย โดยเรมจากการใชแบบจ าลองแรงผลกดน 5 ประการ (Five Force Model) เพอวเคราะหขอเทจจรงเบองตนจากขอมลทตยภม หลงจากนนไดท าการวจยเชงส ารวจ (Survey Research) เพอศกษาขอมลเชงลกโดยการส ารวจกลมบรษทผผลตขนาดกลางและขนาดยอมทอยใน Tier 2 และ Tier 3 ของหวงโซอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทย เพอศกษาสภาวะการแขงขนและสภาพแวดลอมการแขงขนในปจจบน จากนนน าผลการส ารวจขอมลเชงลกมาเปรยบเทยบกบขอมลทตยภมของประเทศคแขง เพอวเคราะหหาต าแหนงการแขงขนทแทจรงของบรษทผผลตชนสวนชนสวนยานยนตไทย รวมถงแนวทางการปฏบตและกลยทธในการยกระดบขดความสามารถไดอยางยงยน ซงสามารถสรปผลการวจยไดดงน

5.1.1 ปญหาทเกดขนกบบรษทผผลตขนาดกลางและขนาดยอมทอยใน Tier 2 และ Tier 3 ของหวงโซอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทยในปจจบนนคอ บรษทผผลตสวนใหญแลวไมมการสงเสรมตราสนคา (Brand) และยงขาดแคลนชางแรงงานฝมอทมทกษะเปนจ านวนมาก ซงสงผลใหปรมาณการผลตและก าไรสทธลดลงเมอเทยบกบป 2557 แตอยางไรกตามบรษทผผลตชนสวนยานยนตไทยไดมการจดเตรยมงบประมาณทใชในการอบรมและพฒนาบคลากรไวเปนจ านวนมาก แสดงวาสถานประกอบการไดสนบสนนการพฒนาบคลากร แตยงขาดแคลนความพรอมทางดางทรพยากรบคลากรและกลยทธทใชเปนแนวทางในการพฒนาทแทจรง

74

5.1.2 สภาพแวดลอมของบรษทผผลตชนสวนยานยนตไทย พบวา จดแขงของผผลตชนสวนยานยนตมการผลตชนสวนมาเปนระยะเวลาทยาวนานและมลกคาประจ าคอนขามมาก และจดออนสวนใหญคอไมคอยมการสงเสรมตราผลตภณฑมากนก และยงขาดแคลนแรงงานฝมอทมทกษะ รวมถงยงขาดแคลนงบประมาณในการขยายฐานการผลตไปยงประเทศตางๆ อกดวย

5.1.3 แนวทางและกลยทธในการพฒนาของบรษทผผลตชนสวนยานยนตไทย ควรใชกลยทธแบบเชงรกคอ บรษทผผลตชนสวนยานยนตควรมนโยบายการบรหารงานดานการตลาดทชดเจน และควรสรางความเชอมนในตวผลตภณฑกบลกคาใหมากขน และกลยทธเชงแกไขคอ ควรมการจดการทรพยากรแรงงานฝมอใหมทกษะ และการพฒนาขดความสามารถทางเทคโนโลยดานวศวกรรมโดยการขอความอนเคราะหจากหนวยงานทเกยวของและผมสวนไดสวนเสย ตลอดจนขอความรวมมอจากบรษทผผลตใน Tier 1 ไดอกดวย

5.1.4 ต าแหนงการแขงขนของบรษทผผลชนสวนยานยนตไทยจากการวจยครงนยงพบวา อนโดนเซย เปนประเทศคแขงทส าคญของประเทศไทยอยางมาก เพราะมแหลงทรพยากรทใชเปนวตถดบในประเทศทอดมสมบรณ รวมถงความพรอมในดานแรงงานจ านวนมากและมตนทนการจางแรงงานทต า อกทงภาครฐบาลอนโดนเซยยงใหการสนบสนนการลงทนจากตางประเทศ นอกจากนคแขงทส าคญอกประเทศคอ มาเลเซยซงรฐบาลมาเลเซยมการเสรมสรางตราผลตภณฑของยานยนตยหอ Proton เปนของมาเลเซยเองอยางตอเนองมาโดยตลอด นอกจากนในปจจบนยงพบวา กลมประเทศ CLMV ไดแก กมพชา ลาว สหภาพเมยนมาร และเวยดนาม ซงเปนกลมประเทศทมสภาวะการเตบโตทางดานเศรษฐกจทดขนอยางตอเนอง และเปนกลมประเทศทตางชาตเรมใหความสนใจทจะเขาไปลงทนตงฐานการผลตชนสวนยานยนตเชนกน เพราะมความพรอมทางดานแหลงทรพยากรทางธรรมชาต และแรงงานฝมอทสมบรณ 5.2 อปสรรคทพบในการวจย 5.2.1 ผตอบแบบสอบถามสวนใหญไมคอยใหความรวมมอในการท าแบบสอบถาม 5.2.2 ผตอบแบบสอบถามยงไมเหนผลประโยชนเพยงพอทจะใหขอมลไดอยางครบถวน จงท าใหไดรบการปฏเสธในการตอบแบบสอบถาม 5.2.3 แบบสอบถามทใชในการวจยนไมมการสนบสนนจากหนวยงานตางๆ เชน สถาบน ยานยนต ส านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต เปนตน ท าใหสถานประกอบการ บางแหงไมใหความรวมมอในการตอบแบบสอบถาม 5.2.4 ขาดแคลนทนงบประมาณในการท าวจย เพราะในการท าวจยเชงส ารวจจ าเปนตองใชคาใชจายในการเดนทางสง ในการวจยครงนผวจยไดออกคาใชจายในการเดนทางดวยตนเองทงหมด

5.2.5 ผวจยขาดแคลนงบประมาณในสวนของการจดงานประชมเพอรบฟงความคดเหนจากผประกอบการขนาดกลางและขนาดยอมไทย และผมสวนไดสวนเสย ไดรวมปรบปรงผลทไดจาก การวจยเพอใหไดผลลพธทถกตองทสด

75

5.3 ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป 5.3.1 ในการวจยตอไปควรศกษาเกยวกบการสรางพนธมตรเครอขายในกลมประเทศอาเซยน เพอท าใหผผลตขนาดกลางและขนาดยอมทอยใน Tier 2 และ Tier 3 ของหวงโซอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทยนน ไดแลกเปลยนกลยทธในการพฒนาขดความสามารถระหวางประเทศพนธมตรไดมากขน ไมใชเปนการวจยเพอเปรยบเทยบคแขงเพยงอยางเดยว 5.3.2 ในการวจยครงตอไปควรศกษาประเดนความตองการของการสรางหรอการจางผเชยวชาญจากประเทศทมความกาวหนาทางเทคโนโลย ยกตวอยางเชน ประเทศญปน มาปฏบตหนาทในต าแหนงหวหนาวศวกร หรอหวหนานกวจย เพอศกษาแนวทางทเปนไปไดตอไป

76

รายการอางอง [1] ส ำนกสทธประโยชนทำงกำรคำ กรมกำรคำตำงประเทศ. (2554). คมอการใชสทธประโยชนทาง

การคาภายใตความตกลงการคาเสรอาเซยน. ม.ป.ท. [2] อญชนำ วทยำธรรมธช. (2547). ไทยกบการจดท าเขตการคาเสร. เขำถงเมอ 20 สงหำคม.

เขำถงไดจำก http://www.thaifta.com/thaifta/portals/0/file/pre_tuapr47. [3] สภำอตสำหกรรมแหงประเทศไทย . (2557). โครงสรางอตสาหกรรมยานยนต. เขำถงเมอ

19 มกรำคม. เขำถงไดจำก http://www.oie.go.th/sites/default/files/attachments/ industry_overview.../s45_46_9_12.doc.

[4] ยศพงษ ลออนวล. (2557). “ทศทางของอตสาหกรรมยานยนตไทยในอนาคต .” เอกสำรบรรยำยพเศษส ำหรบกำรประชมระดมสมอง แนวทำงกำรสรำงผลกระทบของ สวทช. ทรบรไดชดเจนในอตสำหกรรมส ำคญของประเทศ : อตสำหกรรมยำนยนต วนพธท 4 มถนำยน 2557 เวลำ 13.00 – 16.30 น. ณ INC2 โถงอำคำร A.

[5] คลสเตอรยำนยนตและกำรจรำจร, ส ำนกบรหำรจดกำรคลสเตอรและโปรแกรมวจย, ส ำนกงำนพฒนำวทยำศำสตรและเทคโนโลยแหงชำต และสถำบนยำนยนต. (2553). โครงการจดท าแผนทน าทางการพฒนาเทคโนโลยดานอตสาหกรรมยานยนต. ม.ป.ท.

[6] สถำบนยำนยนต, กระทรวงอตสำหกรรม. (2555). แผนแมบทอตสาหกรรมยานยนต ป พ.ศ. 2555 ถง 2559. ม.ป.ท.

[7] สถำบนยำนยนต, กระทรวงอตสำหกรรม. (2558). สรปสถานการณอตสาหกรรมชนสวนยานยนตของ SMEs ไทย. เขำถงเมอ 20 สงหำคม. เขำถงไดจำก http://www.sme.go.th/th /images/data/SR/download/2015/บทควำม/สรปสถำนกำรณอตสำหกรรมชนสวนยำนยนตของ%20SMEs%20ไทย.pdf.

[8] ศภนำถ ศรพงศ และ กตตศกด ดเสมอ. (2555). “สนคายทธการชวงชงความเปนหนงในตลาดรถยนต AEC.” ส ำนกนโยบำยและยทธศำสตรกำรคำ. เขำถงเมอ 26 กรกฎำคม. เ ข ำ ถ ง ไ ด จ ำ ก http://internet.pcoc.demotoday.net/wappPCOC/.../File_IPD_FIL E14196444.pdf.

[9] ส ำนกงำนสงเสรมกำรคำระหวำงประเทศ ณ กรงสงคโปร. (2558). ธรกจยานยนตและชนสวนในตลาดสงคโปร. เขำถงเมอ 15 สงหำคม. เขำถงไดจำก http://www.ditp.go.th/conten ts_attach/95765/95765.pdf.

[10] บรษท ไบอน เคฟ (ประเทศไทย) จ ำกด เสนอตอส ำนกงำนนโยบำยและยทธศำสตรกำรคำ. (2555). โครงการพฒนาและปรบปรงขอมลดานเศรษฐกจการคาการลงทน. ม.ป.ท.

[11] พชรำภรณ เนยมมณ และ วลยลกษณ อตรธรวงศ. (2556). การวเคราะหปจจยทมผลกระทบตอความเสยงของโซอปทานในอตสาหกรรมยานยนต. ม.ป.ท.

[12] ประไพ น ำธวช. (2557). สถานการณและแนวโนมอตสาหกรรมพลาสตกไทย. เขำถงเมอ 16 ตลำคม. เขำถงไดจำก http://www.thaiplastics.org/content.../5._situation_of_th ailand_plast_.pdf.

77

[13] สมลกษณ สนตโรจกล. (2554). เศรษฐศาสตรมหภาค 1. กรงเทพ: ส ำนกพมพโอเดยนสโตร. [14] ฝำยบรหำรจดกำรคลสเตอรและโปรแกรมวจย ส ำนกงำนพฒนำวทยำศำสตรและเทคโนโลย

แหงชำต. (2555). โปรแกรมอตสาหกรรมยานยนตและชนสวนภายใตแผนกลยทธการวจยและพฒนา สวทช. ระยะท 2 พ.ศ. 2554-2559. ม.ป.ท.

[15] วทรส รงเรองผล. (2558). แผนยทศาสตรในการขบเคลอน SMEs ไทย 2555-2559. ม.ป.ท. [16] ฝำยวจยธรกจ ธนำคำรเพอกำรสงออกและน ำเขำแหงประเทศไทย. (2557). วเคราะหประเดน

ธรกจ: ประเดนนาคดตามในระยะถดไปของอตสาหกรรมยานยนตไทย. เขำถงเมอ 18 กนยำยน. เขำถงไดจำก http://www.exim.go.th/doc/newsCenter/44604.pdf.

[17] เขมทต สคนธสงห. (2558). โอกาสยานยนตไฟฟาไทยในอาเซยน. เขำถงเมอ 18 กนยำยน. เขำถงไดจำก http://www.thaiauto.or.th/2012/EV/2015/Program.asp.

[18] จฬำวลย สระอำรย. (2551). การสรางแบบสอบถาม: สรางอยางไรจงจะไดแบบสอบถามทด. กองสถตและวจย โรงเรยนนำยเรอ. ม.ป.ท.

[19] อลงกรณ อดลยำนนท และคณะ. (2548). โครงการการพฒนาฐานขอมลเชงเปรยบเทยบเพอเพมขดความสามารถในการแขงขน (Competitive Benchmarking) สาขาสงทอและเครองนงหม. กรงเทพ: สถำบนพฒนำอตสำหกรรมสงทอ.

[20] วรช วรชนภำวรรณ. (2554). เทคนคการเขยนแบบสอบถามส าหรบการท าวจยหรอวทยานพนธ. ม.ป.ท.

80

ภาคผนวก

79

ภาคผนวก ก แบบสอบถามของการวจยในครงน

80

แบบสอบถาม เรอง


ค าชแจง 1. ผตอบแบบสอบถำมไมตองเขยนชอลงในแบบสอบถำม โปรดตอบแบบสอบถำมใหครบทกขอและตรงกบควำมเปนจรงของทำนมำกทสด โดยค ำตอบของทำน ผวจยจะเกบเปนควำมลบและไมมผลเสยหำยใดๆ ตอทำน เนองจำกผวจยจะน ำขอมลไปวเครำะหสรปผลในภำพรวมเพอประกอบกำรท ำวทยำนพนธเทำนน 2. แบบสอบถำมฉบบนแบงออกเปน 5 สวน ประกอบดวย สวนท 1 แบบสอบถำมขอมลสวนบคคล สวนท 2 แบบสอบถำมขอมลเกยวกบบรษทผลตชนสวนยำนยนต สวนท 3 แบบสอบถำมควำมคดเหนเกยวกบบรษทผลตชนสวนยำนยนตในประเดนตำงๆ สวนท 4 แบบสอบถำมควำมตองกำรของบรษทผลตชนสวนยำนยนต สวนท 5 ขอเสนอแนะอนๆ 3. โปรดใสเครองหมำย / ลงใน หนำขอควำมทตรงตำมควำมเปนจรงของทำนมำกทสด

ผวจยหวงเปนอยำงยงวำคงไดรบควำมรวมมอจำกทำนเปนอยำงด ขอขอบคณทกทำน ไว ณ โอกำสนดวย นกศกษำระดบปรญญำมหำบณฑต สำขำกำรจดกำรงำนวศวกรรม ภำควชำวศวกรรมอตสำหกำรและกำรจดกำร

มหำวทยำลยศลปำกร

81

สวนท 1 ขอมลสวนบคคล 1. เพศ ชำย หญง

2. กำรศกษำ

ประถมศกษำ มธยมศกษำตอนตน มธยมศกษำตอนปลำย/ปวช. อนปรญญำ/ปวส. ปรญญำตร ปรญญำโท

ปรญญำเอก อนๆ (โปรดระบ)........................................................................ 3. อำยงำนททำนประกอบธรกจทเกยวของกบอตสำหกรรมชนสวนยำนยนต

นอยกวำ 5 ป ระหวำง 5-10 ป ระหวำง 11-15 ป ระหวำง 16-20 ป มำกกวำ 20 ป

4. ต ำแหนงปจจบนของทำน ประธำนกรรมกำร ผจดกำรทวไป หวหนำงำน กรรมกำรผจดกำร ผจดกำร วศวกร อนๆ (โปรดระบ).......................................................................................................................

5. หนำทควำมรบผดชอบหลกของทำนในบรษท ดำนบรหำรจดกำรองคกร ดำนกำรตลำด ดำนทรพยำกรมนษย ดำนกำรจดซอจดจำง ดำนหองปฏบตกำร ดำนสำยกำรผลต ดำนกำรควบคมคณภำพ ดำนกำรวจยและพฒนำ ดำนคลงสนคำและโลจสตกส อนๆ (โปรดระบ).................................................................................................................................

82

สวนท 2 แบบสอบถามขอมลเกยวกบบรษท 1. ปรมำณกำรผลตเมอเทยบกบปทแลว เทำเดม เพมขน (คดเปนกเปอรเซนต)........………

ลดลง (คดเปนกเปอรเซนต)……………….. 2. ก ำไรสทธเมอเทยบกบปทแลว เทำเดม เพมขน (คดเปนกเปอรเซนต)……………..

ลดลง (คดเปนกเปอรเซนต)……………….. 3. สถำนประกอบกำรของทำนมกำรจดสรรงบประมำณซงใชในกำรศกษำอบรมและพฒนำบคลำกรหรอไม

ม ไมม

4. บรษทของทำนมแรงงำนชำงฝมอเพยงพอหรอไม เพยงพอ ไมเพยงพอ 5. บรษทของทำนมตรำผลตภณฑเปนของตนเองหรอไม ม ไมม 6. ผลตภณฑของทำนเนนกำรตลำดทำงดำนใด (สำมำรถตอบไดมำกกวำ 1 ขอ)

เนนควำมแตกตำงทำงดำนรำคำ เนนคณภำพผลตภณฑ เนนกำรสงมอบตรงเวลำ อนๆ โปรดระบ..........................................................

7. ตลำดชนสวนยำนยตของสถำนประกอบกำรทำน (สำมำรถตอบไดมำกกวำ 1 ขอ)

ภำยในประเทศ ญปน สหภำพยโรป

สหรฐอเมรกำ ตะวนออกกลำง กลมประเทศแอฟรกำ

อน ๆ (โปรดระบ)...................................................................................................................... 8. บรษทของทำนผลตชนสวนยำนยนตใหกบลกคำรำยใดบำงในประเทศ (สำมำรถตอบไดมำกกวำ 1 ขอ)

Toyota Honda Misubishi Nissan Mazda Isuzu Suzuki Hyundai Chevrolet Ford

Benz BMW Tata อนๆ โปรดระบ.......................... 9. บรษทของทำนผลตชนสวนยำนยนตใหกบลกคำใดบำงในกลมประเทศอำเซยน (สำมำรถตอบไดมำกกวำ 1 ขอ) บรไน ดำรสซำลำม กมพชำ อนโดนเซย ลำว มำเลเซย

เมยนมำร ฟลปปนส สงคโปร เวยดนำม ไทย 10. ตลำดชนสวนยำนยตของทำน มขอก ำหนดดำนมำตรฐำนใดบำง

(สำมำรถตอบไดมำกกวำ 1 ขอ) SAE ISO/IEC EMC ESA CISPR CCC EC/EU UN/ECE JIS TIS

อนๆ โปรดระบ..........................................................................................................................

83

สวนท 3 แบบสอบถามความคดเหนเกยวกบบรษทผลตชนสวนยานยนตในประเดนตางๆ

ประเดนค าถาม

ระดบความคดเหน มากทสด (5)

มาก (4)

ปานกลาง (3)

นอย (2)

นอยทสด (1)

1. บรษทท ำกำรผลตชนสวนยำนยนตมำเปนระยะเวลำทยำวนำน 2. บรษทใชเครองจกรทมประสทธภำพและไดมำตรฐำนกำรผลตสง 3. ลกคำมควำมเชอมนในคณภำพของผลตภณฑ 4. แรงงำนฝมอของบรษทมควำมเชยวชำญในกำรผลตชนสวนยำนยนต 5. บรษทมกำรสงเสรมตรำผลตภณฑ (Brand) อยำงตอเนอง 6. บรษทเปนทรจกอยำงแพรหลำยในตลำดชนสวนยำนยนต 7. บรษทมนโยบำยกำรบรหำรงำนดำนกำรตลำดทชดเจน 8. บรษทมกำรจดเตรยมงบประมำณทใชในกำรขยำยฐำนกำรผลตไปยงแหลงตลำดใหม

9. บรษทมชองทำงกำรจ ำหนำยสนคำในตำงประเทศเมอไทยเขำรวม AFTA ในป 2558 อยำงเตมรปแบบ

10. บรษทมโอกำสทขยำยฐำนกำรลงทนไปตำงประเทศเมอไทยเขำรวม AFTA ในป 2558 อยำงเตมรปแบบ

11. ลกคำของบรษทมกำรเปลยนแปลงพฤตกรรมเมอไทยเขำรวม AFTA ในป 2558 อยำงเตมรปแบบ

12. บรษทมแนวโนมกำรขยำยตวเพมขนตำมก ำลงซอของลกคำทเพมมำกขน

13. บรษทมผลกระทบทเกดจำกกำรขอลดรำคำสนคำของลกคำ 14. บรษทมผลกระทบทเกดจำกกำรลดปรมำณกำรซอผลตภณฑของลกคำ 15. บรษทมควำมพรอมในดำนวตถดบทเพยงพอตอก ำลงกำรผลต 16. บรษทมแนวโนมทจะขนรำคำสนคำทเปนชนสวนประกอบหรอวตถดบ 17. วตถดบทใชในบรษทของทำนมผขำยนอยรำย 18. บรษทเกดผลกระทบเมอมกำรลงทนตงฐำนกำรผลตในประเทศไทยจำกบรษทตำงชำต

19. บรษทเกดผลกระทบตอกำรแขงขนกบสนคำทดแทน 20. บรษทของทำนมบทบำทในกำรใหขอเสนอแนะเชงนโยบำยตอภำครฐและ/หรอสมำคมทเกยวของ

84

สวนท 4 แบบสอบถามความตองการของบรษทผลตชนสวนยานยนต


ระดบความตองการ มากทสด (5)

มาก (4)


นอย (2)


1. บรษทของทำนตองกำรคดคนผลตภณฑใหมๆ 2. บรษทใชเครองมอและเทคโนโลยในกำรผลตเพอลดตนทนของกระบวนกำรผลต

3. บรษทมควำมตองกำรผลตชนสวนยำนยนตทมควำมแตกตำงกนเมอมกำรน ำไปใชงำนจรง

4. บรษทมควำมตองกำรผลตชนสวนยำนยนตทหลกเลยงกำรลอกเลยนแบบ 5. บรษทตองกำรขอมลเกยวกบต ำแหนงทำงกำรแขงขนของแหลงตลำดใหม ๆ 6. บรษทควำมตองกำรพฒนำดำนโลจสตกส (logistics)

สวนท 5 ขอเสนอแนะอนๆ ขอเสนอแนะอนๆ อะไรบำงทจะกระตนเศรษฐกจของทำนและของประเทศ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

85

ภาคผนวก ข ผลการตอบแบบสอบถาม

86

แบบสอบถาม เรอง


ค าชแจง 1. ผตอบแบบสอบถำมไมตองเขยนชอลงในแบบสอบถำม โปรดตอบแบบสอบถำมใหครบทกขอและตรงกบควำมเปนจรงของทำนมำกทสด โดยค ำตอบของทำน ผวจยจะเกบเปนควำมลบและไมมผลเสยหำยใดๆ ตอทำน เนองจำกผวจยจะน ำขอมลไปวเครำะหสรปผลในภำพรวมเพอประกอบกำรท ำวทยำนพนธเทำนน 2. แบบสอบถำมฉบบนแบงออกเปน 5 สวน ประกอบดวย สวนท 1 แบบสอบถำมขอมลสวนบคคล สวนท 2 แบบสอบถำมขอมลเกยวกบบรษทผลตชนสวนยำนยนต สวนท 3 แบบสอบถำมควำมคดเหนเกยวกบบรษทผลตชนสวนยำนยนตในประเดนตำงๆ สวนท 4 แบบสอบถำมควำมตองกำรของบรษทผลตชนสวนยำนยนต สวนท 5 ขอเสนอแนะอนๆ 3. โปรดใสเครองหมำย / ลงใน หนำขอควำมทตรงตำมควำมเปนจรงของทำนมำกทสด

ผวจยหวงเปนอยำงยงวำคงไดรบควำมรวมมอจำกทำนเปนอยำงด ขอขอบคณทกทำน ไว ณ โอกำสนดวย นกศกษำระดบปรญญำมหำบณฑต สำขำกำรจดกำรงำนวศวกรรม ภำควชำวศวกรรมอตสำหกำรและกำรจดกำร

มหำวทยำลยศลปำกร

87

สวนท 1 ขอมลสวนบคคล 1. เพศ ชำย...63...ทำน หญง...23...ทำน

2. กำรศกษำ ประถมศกษำ...0...ทำน มธยมศกษำตอนตน...0...ทำน

มธยมศกษำตอนปลำย/ปวช...0...ทำน อนปรญญำ/ปวส...0...ทำน ปรญญำตร...45...ทำน ปรญญำโท...41...ทำน ปรญญำเอก...0...ทำน อนๆ (โปรดระบ).............................................................

3. อำยงำนททำนประกอบธรกจทเกยวของกบอตสำหกรรมชนสวนยำนยนต นอยกวำ 5 ป...13...ทำน ระหวำง 5-10 ป...15...ทำน ระหวำง 11-15 ป...22...ทำน

ระหวำง 16-20 ป...16...ทำน มำกกวำ 20 ป...20...ทำน 4. ต ำแหนงปจจบนของทำน

ประธำนกรรมกำร...0...ทำน ผจดกำรทวไป...13...ทำน หวหนำงำน...12...ทำน กรรมกำรผจดกำร...14...ทำน ผจดกำร...37...ทำน วศวกร...10...ทำน อนๆ (โปรดระบ)............................................................................................................................

5. หนำทควำมรบผดชอบหลกของทำนในบรษท ดำนบรหำรจดกำรองคกร...24...ทำน ดำนกำรตลำด...40...ทำน ดำนทรพยำกรมนษย...14...ทำน ดำนกำรจดซอจดจำง...17...ทำน ดำนหองปฏบตกำร...0...ทำน ดำนสำยกำรผลต...4...ทำน ดำนกำรควบคมคณภำพ...9...ทำน ดำนกำรวจยและพฒนำ...16...ทำน ดำนคลงสนคำและโลจสตกส...5...ทำน อนๆ (โปรดระบ).............................................................

88

สวนท 2 แบบสอบถามขอมลเกยวกบบรษท 1. ปรมำณกำรผลตเมอเทยบกบปทแลว เทำเดม...12...ทำน

เพมขน...34...ทำน (คดเปนกเปอรเซนต)........….......…… ลดลง...40...ทำน (คดเปนกเปอรเซนต)……………….........

2. ก ำไรสทธเมอเทยบกบปทแลว เทำเดม...9...ทำน เพมขน...31...ทำน (คดเปนกเปอรเซนต)...............……… ลดลง...46...ทำน (คดเปนกเปอรเซนต)……….......………..

3. สถำนประกอบกำรของทำนมกำรจดสรรงบประมำณซงใชในกำรศกษำอบรมและพฒนำบคลำกรหรอไม ม...68...ทำน ไมม...18...ทำน

4. บรษทของทำนมแรงงำนชำงฝมอเพยงพอหรอไม เพยงพอ...36...ทำน ไมเพยงพอ...50...ทำน 5. บรษทของทำนมตรำผลตภณฑเปนของตนเองหรอไม ม...35...ทำน ไมม...51...ทำน 6. ผลตภณฑของทำนเนนกำรตลำดทำงดำนใด (สำมำรถตอบไดมำกกวำ 1 ขอ)

เนนควำมแตกตำงทำงดำนรำคำ...46...ทำน เนนคณภำพผลตภณฑ...69...ทำน เนนกำรสงมอบตรงเวลำ...44...ทำน อนๆ โปรดระบ...............................................

7. ตลำดชนสวนยำนยตของสถำนประกอบกำรทำน (สำมำรถตอบไดมำกกวำ 1 ขอ) ภำยในประเทศ...83...ทำน ญปน...16...ทำน สหภำพยโรป...17...ทำน สหรฐอเมรกำ...13...ทำน ตะวนออกกลำง...29...ทำน กลมประเทศแอฟรกำ...17...ทำน อน ๆ (โปรดระบ)............................................................

8. บรษทของทำนผลตชนสวนยำนยนตใหกบลกคำรำยใดบำงในประเทศ (สำมำรถตอบไดมำกกวำ 1 ขอ)

Toyota...63...ทำน Honda...48...ทำน Mitsubishi...53...ทำน Nissan...58...ทำน Mazda...44...ทำน Isuzu...68...ทำน

Suzuki...39...ทำน Hyundai...8...ทำน Chevrolet...35...ทำน Ford...47...ทำน Benz...11...ทำน BMW...9...ทำน Tata...8...ทำน อนๆ โปรดระบ...............................................................................

9. บรษทของทำนผลตชนสวนยำนยนตใหกบลกคำใดบำงในกลมประเทศอำเซยน (สำมำรถตอบไดมำกกวำ 1 ขอ) บรไน ดำรสซำลำม...10...ทำน กมพชำ...18...ทำน อนโดนเซย...38...ทำน

ลำว...15...ทำน มำเลเซย...39...ทำน เมยนมำร...14...ทำน ฟลปปนส ...13...ทำน สงคโปร...6...ทำน เวยดนำม...24...ทำน ไทย...69...ทำน

10. ตลำดชนสวนยำนยตของทำน มขอก ำหนดดำนมำตรฐำนใดบำง (สำมำรถตอบไดมำกกวำ 1 ขอ)

SAE...19...ทำน ISO/IEC...61...ทำน EMC...0...ทำน ESA...0...ทำน CISPR...0...ทำน CCC...16...ทำน

EC/EU...15...ทำน UN/ECE...4...ทำน JIS...20...ทำน TIS...30...ทำน อนๆ โปรดระบ...............................................................

89

สวนท 3 แบบสอบถามความคดเหนเกยวกบบรษทผลตชนสวนยานยนตในประเดนตางๆ


ระดบความคดเหน มากทสด (5)

มาก (4)


นอย (2)


1. บรษทท ำกำรผลตชนสวนยำนยนตมำเปนระยะเวลำทยำวนำน 14 72 0 0 0 2. บรษทใชเครองจกรทมประสทธภำพและไดมำตรฐำนกำรผลตสง 7 11 68 0 0 3. ลกคำมควำมเชอมนในคณภำพของผลตภณฑ 5 23 58 0 0 4. แรงงำนฝมอของบรษทมควำมเชยวชำญในกำรผลตชนสวนยำนยนต 1 7 11 67 0 5. บรษทมกำรสงเสรมตรำผลตภณฑ (Brand) อยำงตอเนอง 4 11 11 60 0 6. บรษทเปนทรจกอยำงแพรหลำยในตลำดชนสวนยำนยนต 6 10 0 70 0 7. บรษทมนโยบำยกำรบรหำรงำนดำนกำรตลำดทชดเจน 11 17 40 18 0 8. บรษทมกำรจดเตรยมงบประมำณทใชในกำรขยำยฐำนกำรผลตไปยงแหลงตลำดใหม

6 6 18 56 0

9. บรษทมชองทำงกำรจ ำหนำยสนคำในตำงประเทศเมอไทยเขำรวม AFTA ในป 2558 อยำงเตมรปแบบ

0 12 18 56 0

10. บรษทมโอกำสทขยำยฐำนกำรลงทนไปตำงประเทศเมอไทยเขำรวม AFTA ในป 2558 อยำงเตมรปแบบ

40 35 6 5 0

11. ลกคำของบรษทมกำรเปลยนแปลงพฤตกรรมเมอไทยเขำรวม AFTA ในป 2558 อยำงเตมรปแบบ

18 45 23 0 0

12. บรษทมแนวโนมกำรขยำยตวเพมขนตำมก ำลงซอของลกคำทเพมมำกขน

6 11 69 0 0

13. บรษทมผลกระทบทเกดจำกกำรขอลดรำคำสนคำของลกคำ 26 49 11 0 0 14. บรษทมผลกระทบทเกดจำกกำรลดปรมำณกำรซอผลตภณฑของลกคำ 29 52 5 0 0 15. บรษทมควำมพรอมในดำนวตถดบทเพยงพอตอก ำลงกำรผลต 6 6 11 63 0 16. บรษทมแนวโนมทจะขนรำคำสนคำทเปนชนสวนประกอบหรอวตถดบ 11 70 0 0 5 17. วตถดบทใชในบรษทของทำนมผขำยนอยรำย 6 58 17 5 0 18. บรษทเกดผลกระทบเมอมกำรลงทนตงฐำนกำรผลตในประเทศไทยจำกบรษทตำงชำต

29 51 6 0 0

19. บรษทเกดผลกระทบตอกำรแขงขนกบสนคำทดแทน 12 52 22 0 0 20. บรษทของทำนมบทบำทในกำรใหขอเสนอแนะเชงนโยบำยตอภำครฐและ/หรอสมำคมทเกยวของ

0 6 16 64 0

90

สวนท 4 แบบสอบถามความตองการของบรษทผลตชนสวนยานยนต


ระดบความตองการ มากทสด (5)

มาก (4)


นอย (2)


1. บรษทของทำนตองกำรคดคนผลตภณฑใหมๆ 24 18 38 6 0 2. บรษทใชเครองมอและเทคโนโลยในกำรผลตเพอลดตนทนของกระบวนกำรผลต

6 6 6 68 0

3. บรษทมควำมตองกำรผลตชนสวนยำนยนตทมควำมแตกตำงกนเมอมกำรน ำไปใชงำนจรง

12 74 0 0 0

4. บรษทมควำมตองกำรผลตชนสวนยำนยนตทหลกเลยงกำรลอกเลยนแบบ 18 30 38 0 0 5. บรษทตองกำรขอมลเกยวกบต ำแหนงทำงกำรแขงขนของแหลงตลำดใหม ๆ 52 23 11 0 0 6. บรษทควำมตองกำรพฒนำดำนโลจสตกส (logistics) 6 75 5 0 0

สวนท 5 ขอเสนอแนะอนๆ ขอเสนอแนะอนๆ อะไรบำงทจะกระตนเศรษฐกจของทำนและของประเทศ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

91

ภาคผนวก ค การพฒนาตนเอง

92

เขารวมการประชมวชาการดานการพฒนาการด าเนนงานทางอตสาหกรรมแหงชาต ครงท6 ประจ าป 2558 (CIOD 2015) จดโดยภาควชาวศวกรรมอตสาหการ คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร วนท 12 พฤษภาคม 2558 ณ. โรงแรมรามาการเดนส กรงเทพมหานคร

วทยากรผทรงคณวฒ ดร .ธเนส เตชะเสน สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย (วว.)

93

เขารวมการประชมวชาการระดบชาตและนานาชาตเครอขายวจยประชาชน (PRN) ครงท3 วนพฤหสบดท 26 พฤษภาคม 2559 ณ. มหาวทยาลยกรงเทพ วทยาเขตรงสต พรอมน าเสนอบทความ เรอง การวเคราะหสภาวะการแขงขนของอตสาหกรรมชนสวนยานยนตไทยภายใตขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน

94

ประวตผท ำวจย

ชอ-สกล นายอรรถพล จนทรวภาค ทอย 271 หม 2 ต าบลรมกก อ าเภอเมองเชยงราย

จงหวดเชยงราย 57000 ประวตการศกษา

พ.ศ. 2554 ส าเรจการศกษาระดบปรญญาตร หลกสตรวทยาศาสตรบณฑต สาขาวชาเทคโนโลยอตสาหกรรม (เทคโนโลยคอมพวเตอรอตสาหกรรม) มหาวทยาลยราชภฏนครปฐม จงหวดนครปฐม

พ.ศ. 2557-ปจจบน ศกษาตอระดบปรญญาโท หลกสตรวศวกรรมศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการจดการงานวศวกรรม ภาควชาวศวกรรมอตสาหการและการจดการ คณะวศวกรรมศาสตรและเทคโนโลยอตสาหกรรม มหาวทยาลยศลปากร จงหวดนครปฐม

การวิเคราะห์หาต...

Documents