โครงร่างสารนิพนธ์ithesis-ir.su.ac.th/dspace/bitstream/123456789/535/1/56252915...

กระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรคนท 21 ของประเทศไทย

โดย นางสาวพชราวรรณ เจรญพนธ

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา ภาควชาการบรหารการศกษา

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ปการศกษา 2558

ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

THE EDUCATIONAL DEVELOPMENT PARADIGM FOR THE LOCAL AREA OF HIS EXCELLENCY BANHARN SILPA-ARCH THE 21ST PRIMINISTER OF THAILAND

By Miss Phatcharawan Charoenpan

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree

Doctor of Philosophy Program in Educational Administration Department of Educational Administration

Graduate School, Silpakorn University Academic Year 2015

Copyright of Graduate School, Silpakorn University

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร อนมตใหวทยานพนธเรอง “ กระบวนทศน การพฒนาการศกษาทองถนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรคนท 21 ของประเทศไทย ” เสนอโดย นางสาวพชราวรรณ เจรญพนธ เปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา

……........................................................... (รองศาสตราจารย ดร.ปานใจ ธารทศนวงศ)

คณบดบณฑตวทยาลย วนท..........เดอน.................... พ.ศ...........

อาจารยทปรกษาวทยานพนธ 1. อาจารย ดร.สงวน อนทรรกษ 2. ผชวยศาสตราจารย ดร.ประเสรฐ อนทรรกษ คณะกรรมการตรวจสอบวทยานพนธ .................................................... ประธานกรรมการ (ผชวยศาสตราจารย ดร.วรกาญจน สขสดเขยว) ............/......................../.............. .................................................... กรรมการ (ดร.ชาญชย ทพเนตร) ............/......................../.............. .................................................... กรรมการ .................................................... กรรมการ (อาจารย ดร.สงวน อนทรรกษ) (ผชวยศาสตราจารย ดร.ประเสรฐ อนทรรกษ) ............/......................../.............. ............/......................../..............

ง

56252915: สาขาวชาการบรหารการศกษา ค าส าคญ: กระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถน / ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา

พชราวรรณ เจรญพนธ: กระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรคนท 21 ของประเทศไทย. อาจารยทปรกษาวทยานพนธ: อ.ดร.สงวน อนทรรกษ และ ผศ.ดร.ประเสรฐ อนทรรกษ. 238 หนา. การวจยในครงนมวตถประสงคเพอทราบกระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถน ของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรคนท 21 ของประเทศไทย เปนทมการรวบรวมขอมลโดย พหวธและครอบคมเรองการศกษาประวตชวต การวเคราะหเอกสาร การศกษาหลกฐานหรอขอมล ทมอยตามสภาพปกต การสงเกตแบบมสวนรวม และการสมภาษณ วเคราะหขอมลโดยการวเคราะหเนอหา และการวเคราะหแบบสรางขอสรป แลวน าเสนอโดยวธพรรณนา และพรรณนาวเคราะห ผลการวจยพบวา กระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรคนท 21 ของประเทศไทย มการพฒนามาเปนล าดบอนเกดจากการสงสมประสบการณ ตลอดชวตการท างานของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา โดยประสบการณดงกลาวนน มาจาก 1) บรรยากาศและบรบทการบรหารงานทางการเมองในระดบประเทศตงแตอดตถงปจจบน และ 2) มองคประกอบทส าคญ รวม 4 ประการคอ ความรความสามารถ ความประพฤต บคลกภาพและคณสมบตสวนตว ส าหรบกระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนมาจากกระบวนทศน ทกประเภทของกรณศกษาจะกระท าอยางแนบเนยนและเหมาะสมกบกาลเทศะเปนอยางยง ทงนในการวจยครงน ผวจยในกรอบแนวคดเพอประกอบการศกษาภายใตแนวคดของโทมส เอส. คหน และเฮอรเซย และบลนชารด ซงพบวากระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรคนท 21 ของประเทศไทยประกอบดวย 1) การพฒนาบคลากร 2) การพฒนาสาธารณประโยชนขนพนฐาน 3) การเลอกบคลากรทเหมาะสมมาท างาน 4) การควบคม ก ากบ ตดตาม และ 5) การก ากบตดตามงาน ซงกระบวนทศนดงกลาว ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดยดถอและปฏบตภายใตหลกคณธรรม “สจจะ และกตญญ” จนมผลงานเปนทยอมรบนบถอและ เปนแบบอยางใหกบนกการเมองทานอนไดเปนแนวทางน าไปปฏบต ภาควชาการบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ลายมอชอนกศกษา........................................ ปการศกษา 2558 ลายมอชออาจารยทปรกษาวทยานพนธ 1............................................. 2............................................

จ

56252915: MAJOR: EDUCATIONAL ADMINISTRATION KEY WORDS: THE EDUCATION DEVELOPMENT PARADIGM / HIS EXCELLENCY BANHARN SILPA-ARCHA PHATCHARAWAN CHAROENPAN: THE EDUCATION DEVELOPMENT PARADIGM FOR LOCAL AREA OF HIS EXCELLENCY BANHARN SILPA-ARCHA THE 21st PRIME MINISTER OF THAILAND. THESIS ADVISORS: SA-NGUAN INRAK, Ph.D., AND ASST.PROF.PRASERT INTARAK, Ed.D. 238 pp. The purposes of this research was to find out the education development paradigm of local area of His Excellency Banharn Silpa-acha the 21st Prime minister of Thailand. This study was a qualitative research which applied multi technique based on curriculum vitae, documentary analysis, circumstant evident, observation, and interview. The data analyzed by content analysis. The presentation of the findings was formulated by descriptive and descriptive analysis.

The research found out that the education development paradigm of local area of His Excellency Banharn Silpa-acha the 21st Prime minister of Thailand was developed step by step. His paradigm was crystallized from the past of his work life experiences as national politician management experiences. There were 4 essential components for his work: capability and knowledge, habit, personality and his quality personal. This research applied the conceptual framework from Thomas S. Koohn, Hersay and Blauchaed concepts. Based on this concept, this study found that Banharn Silpa-acha paradigm composed of 1) personal development, 2) infrastructure development, 3) work recruitment, 4) monitoring controlling and evaluating, and 5) follow up. These characters of his paradigm performed based on “the truth and piety”. His behave and paradigm was a favorite person and as a model for the next politician. Department of Educational Administration Graduate School, Silpakorn University Student’s signature ……………………………………… Academic Year 2015 Thesis advisors’ signatures 1.……………………………………… 2.………………………………………

ฉ

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธฉบบน ส าเรจลลวงไดดวยดเพราะไดรบความอนเคราะหอยางดยงจาก อาจารย ดร.สงวน อนทรรกษ ประธานควบคมวทยานพนธ ผชวยศาสตราจารย ดร.ประเสรฐ อนทรรกษ กรรมการควบคมวทยานพนธ ผชวยศาสตราจารย ดร.วรกาญจน สขสดเขยว ประธานกรรมการตรวจสอบวทยานพนธ ดร.ชาญชย ทพเนตร กรรมการผทรงคณวฒ และคณาจารยจากภาควชาการบรหารการศกษาทกทานทกรณาใหค าปรกษา แนะน าและเสนอแนะ ชวยเหลอแกปญหา ขอบกพรองมาโดยตลอดซงเปนประโยชนตอผวจย สงผลใหวทยานพนธฉบบนถกตองและสมบรณ ผวจยขอกราบขอบพระคณในความกรณาของทกทานเปนอยางสงไว ณ โอกาสน ขอกราบขอบพระคณ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ทกรณาอนญาตใหท าวจยเรองน พรอมใหความอนเคราะหสมภาษณและใหความสะดวกทกๆดานมาโดยตลอด ขอกราบขอบพระคณ ผชวยศาสตราจารย วาทพนตร ดร.นพดล เจนอกษร ทใหความอนเคราะหในชวยเหลอแนะน าการเกบขอมลในการวจย ตรวจสอบความถกตอง สงเสรมให การสนบสนนใหค าแนะน าและก าลงใจในการศกษาและการด าเนนการวจยมาโดยตลอด ขอขอบพระคณ นางอบลวรรณ ข าขจร ผอ านวยการโรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 5 ดร.พรรณมาส พรมพลา รองผอ านวยการโรงเรยนเทศบาล 2 วดปราสาททอง นายจรง สขเกษม รองผอ านวยการโรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 3 นายวฒชย หงษโต รองผอ านวยการโรงเรยน กรรณสตศกษาลย คณครอาภรณ กลพรเพญ นางศรสลาง แกววชต และนางชศร รกการด ทใหความอนเคราะหในชวยเหลอการเกบขอมลในการวจย ตรวจสอบความถกตอง สงเสรมใหการสนบสนน ใหค าแนะน าและก าลงใจในการศกษาและการด าเนนการวจยมาโดยตลอด ขอขอบพระคณ นายประเสรฐ สนทรเนตร ผอ านวยการโรงเรยนกรรณสตศกษาลย และนายประชอบ หลนกล ผอ านวยการโรงเรยนสงวนหญงทใหโอกาส ใหการสงเสรม สนบสนน ใหค าแนะน าและก าลงใจในการศกษาและการด าเนนการวจยมาโดยตลอด ขอขอบคณ คณะครโรงเรยนกรรณสตศกษาลย และเพอนนกศกษารน 11/1 ทใหความชวยเหลอและเปนก าลงใจในการด าเนนการวจยมาโดยตลอด ขอขอบพระคณบดามารดา พนองทกทาน ทอบรมเลยงด สงเสรม สนบสนน ใหก าลงใจผวจยในทกเรองของชวต และส าคญทสด ขอบคณครอบครวเจรญพนธ พ ๆ นอง ๆ และหลาน ผเปนทรกและเปนพลงใจอนยงใหญของผวจยเสมอมา คณคาอนเกดจากดษฎนพนธฉบบน ขอมอบเปนเครองสกการบชาแดพระเปนเจา และบดามารดา คณาจารย ตลอดจนผมคณปการตอผวจยทกทาน

ช

สารบญ

หนา บทคดยอภาษาไทย ................................................................................................................... ง บทคดยอภาษาองกฤษ .............................................................................................................. จ กตตกรรมประกาศ.................................................................................................................... ฉ สารบญตาราง ........................................................................................................................... ฐ สารบญภาพ ............................................................................................................................. ฑ บทท 1 บทน า ....................................................................................................................................... 1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา.................................................................................... 2 ปญหาของการวจย.................................................................................................................... 5 วตถประสงคของการวจย .......................................................................................................... 7 ขอค าถามของการวจย .............................................................................................................. 7 สมมตฐานของการวจย .............................................................................................................. 7 กรอบแนวคดทใชในการวจย ..................................................................................................... 7 นยามศพทเฉพาะ ...................................................................................................................... 8 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ ........................................................................................................ 9 2 วธด าเนนการวจยและวรรณกรรมทเกยวของ ............................................................................ 11 กรอบแนวคดทางทฤษฎทใชในการวจย..................................................................................... 11 ขนตอนการด าเนนงานวจย ....................................................................................................... 13 ขนตอนท 1 ลกษณะและประวตของการวจยเชงคณภาพลกษณะของ

การวจยเชงคณภาพ ..................................................................................................................

13 ขนตอนท 2 วธด าเนนการวจย .................................................................................................. 14 การศกษารายกรณ (Case Study) ........................................................................................... 14 ประวตการวจยเชงคณภาพ ....................................................................................................... 15 ประวตของการวจยเชงคณภาพในตางประเทศ ......................................................................... 15 ประวตและตวอยางของงานวจยเชงคณภาพในประเทศไทย ...................................................... 15 การเลอกกรณศกษา .................................................................................................................. 16 การเกบรวบรวมขอมล .............................................................................................................. 18 การศกษาประวตชวตของกรณศกษา (Life History) ............................................................... 19 วรรณกรรมทเกยวของ .............................................................................................................. 19 กระบวนทศน (Paradigm) ...................................................................................................... 19 กระบวนทศนใหม (New Paradigm) กบปญหาของชาต .......................................................... 26 การจดการตามหลกบรหาร (Administrative Management) ................................................ 34

ซ

บทท หนา การศกษาในจงหวดสพรรณบร .................................................................................................. 37 นโยบายและยทธศาสตรการศกษาขนพนฐาน ........................................................................... 40 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 .............................................................. 42 พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 และแกไขเพมเตม (ฉบบท 3) พ.ศ. 2553 ............................................................... 42 แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555-2559) .................................... 43 นโยบายและยทธศาสตรการพฒนาการศกษาของกระทรวงศกษาธการ พทธศกราช 2555-2558 .......................................................................................................... 47 แนวคดทฤษฎการจดการศกษาขนพนฐาน ................................................................................ 50 ความหมายและความส าคญของการจดการศกษาขนพนฐาน .................................................... 50 การจดการศกษาขนพนฐานเกยวของกบนโยบายและกฎหมายทเกยวของ ................................ 51 หลกการส าคญของการจดการศกษาขนพนฐาน ........................................................................ 54 แนวคดเกยวกบหลกสตรการศกษาขนพนฐาน .......................................................................... 55 แนวคด ทฤษฎการจดการศกษาขนพนฐาน ............................................................................... 55 ความมงหมายของการจดการศกษา .......................................................................................... 56 หลกการในการจดการศกษา ..................................................................................................... 57 ระบบการศกษาตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 .......................................... 59 รปแบบของการจดการศกษา .................................................................................................... 60 ระดบการศกษา ........................................................................................................................ 60 การจดการศกษาขนพนฐานตามแนวปฏรปการศกษา ............................................................... 61 สภาพการจดการศกษาโรงเรยนบรรหารแจมใสวทยาทง 7 โรง ................................................. 62 โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 1 ................................................................................................ 62 โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 2 ................................................................................................ 63 โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 3 ................................................................................................ 64 โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 4 ................................................................................................ 65 โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 5 ................................................................................................ 66 โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 6 ................................................................................................ 68 โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 7 ................................................................................................ 69 บทบาทหนาทของสมาชกสภาผแทนราษฎรในดานการศกษา ................................................... 70 บทบาทภายในสภา ................................................................................................................... 71 บทบาทภายนอกสภาผแทนราษฎร ........................................................................................... 73 บทบาทดานตางประเทศ ........................................................................................................... 74

ฌ

บทท หนา การวจยเชงคณภาพ .................................................................................................................. 75 แนวคดการวจยเชงคณภาพ ...................................................................................................... 75 ความตรงและความเชอถอไดของการวจย ................................................................................. 77 ขนตอนของการด าเนนการวจยเชงคณภาพ ............................................................................... 78 ประโยชนของวธการวจยเชงคณภาพในวงการศกษา ................................................................. 79 ขอพงระวงในการด าเนนงานวจยเชงคณภาพ ............................................................................ 80 งานวจยทเกยวของ ................................................................................................................... 81 งานวจยในประเทศ ................................................................................................................... 81 งานวจยตางประเทศ ................................................................................................................. 83 การวเคราะหเอกสาร ................................................................................................................ 84 การศกษาหลกฐานหรอขอมลทมอยตามสภาพปกต .................................................................. 85 การสงเกตแบบมสวนรวม (Participant Observation) ........................................................... 85 การสมภาษณ (Inteview) ....................................................................................................... 88 การตรวจสอบขอมล ................................................................................................................. 90 การตรวจสอบความตรง (Validity) ........................................................................................... 91 การตรวจสอบความเทยง (Reliability) ..................................................................................... 92 การวเคราะหขอมล (Data Analysis) ....................................................................................... 92 สรป .......................................................................................................................................... 94 3 ประวตชวตของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ............................................................................. 95 วยเดก ....................................................................................................................................... 95 การศกษา ................................................................................................................................. 95 การประกอบอาชพ ................................................................................................................... 96 เรมด ารงต าแหนงทางการเมอง.................................................................................................. 96 กาวเปนหวหนาพรรคชาตไทย ................................................................................................... 97 ผน าฝายคาน ............................................................................................................................. 98 ด ารงต าแหนงรฐมนตรกระทรวงตาง ๆ...................................................................................... 99 กระทรวงเกษตรและสหกรณ .................................................................................................... 99 กระทรวงคมนาคม .................................................................................................................... 100 กระทรวงอตสาหกรรม .............................................................................................................. 101 กระทรวงมหาดไทย .................................................................................................................. 101 กระทรวงการคลง ..................................................................................................................... 102 การด ารงต าแหนงนายกรฐมนตร ............................................................................................... 103 ผลงานทส าคญในการด ารงต าแหนงนายกรฐมนตร .................................................................... 105

ญ

บทท หนา การเขาสต าแหนงสงสดของนายกรฐมนตรและบทบาทหนาท ................................................... 125 งานการเมองเพอชาตสนบสนนการศกษาเพอเยาวชนคนดศรสพรรณ ....................................... 126 ประวตการศกษา ...................................................................................................................... 127 หนาทและประสบการณการท างาน .......................................................................................... 127 เกยรตคณและรางวลทไดรบ ..................................................................................................... 128 หลกคดและคตการท างาน ........................................................................................................ 128 การบ าเพญประโยชนเพอสงคม ................................................................................................. 128 4 ผลการวเคราะหขอมล ............................................................................................................... 132 ตอนท 1 ประวตความเปนมาและสภาพการบรหารงานของ ฯพณฯ บรรหาร

ศลปอาชา .................................................................................................................................

132 บทบาทนกการเมอง (คณะรฐมนตร) กบการศกษา.................................................................... 133 บทบาทหนาทของสมาชกสภาผแทนราษฎรในดานการศกษา .................................................... 134 บทบาทของสมาชกสภาพผแทนราษฎรภายในรฐสภา ............................................................... 135 การจดการศกษาในอดต ............................................................................................................ 136 แนวคดทใชเปนกรอบในการปฏรประบบราชการ ...................................................................... 139 แนวคดเกยวกบหลกธรรมาภบาล .............................................................................................. 140 ววฒนาการการปฏรประบบราชการไทย ................................................................................... 142 แนวโนมการบรหารราชการไทยในอนาคต ................................................................................ 144 สรป .......................................................................................................................................... 145 แนวทางการบรหารแบบโปรงใส ................................................................................................ 146 การจดการศกษาในสวนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ทมสวน

ดแลและมสวนรวมในการจดการศกษาของจงหวดสพรรณบร ...................................................

147 การจดการศกษาในจงหวดสพรรณบร ....................................................................................... 147 โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 1 ................................................................................................ 150 โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 2 ................................................................................................ 150 โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 3 ................................................................................................ 151 โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 4 ................................................................................................ 152 โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 5 ................................................................................................ 153 โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 6 ................................................................................................ 154 โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 7 ................................................................................................ 155 วทยาลยสารพดชาง บรรหาร-แจมใส ........................................................................................ 156 ศนยฝกอบรมชางสบหมสพรรณบร ........................................................................................... 156 มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภม ............................................................................. 158 วทยาลยการสาธารณสขสรนทร จงหวดสพรรณบร ................................................................... 159

ฎ

บทท หนา วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน สพรรณบร................................................................................ 160 โรงเรยนกฬาจงหวดสพรรณบร ................................................................................................. 161 สถาบนการพลศกษา วทยาเขตสพรรณบร ................................................................................ 162 วทยาลยนาฎศลปสพรรณบร ..................................................................................................... 164 มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตสพรรณบร ....................................................................... 164 มหาวทยาลยราชภฎสวนดสต เปดสถาบนขงจอท สพรรณบร ................................................... 165 โรงเรยนสพรรณบรปญญานกล จงหวดสพรรณบร .................................................................... 167 มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ศนยการศกษาสพรรณบร ...................................................... 167 โรงเรยนกาญจนาภเษกวทยาลยสพรรณบร ............................................................................... 168 โรงเรยนกรรณสตศกษาลย จงหวดสพรรณบร ........................................................................... 170 โรงเรยนสงวนหญง จงหวดสพรรณบร ....................................................................................... 171 โรงเรยนบางปลามา “สงสมารผดงวทย” ................................................................................. 173 โรงเรยนบางลวทยา ................................................................................................................... 175 การเตรยมคนไวส าหรบผบรหารของโรงเรยน ............................................................................ 176 หลกธรรมาภบาลกบการศกษา .................................................................................................. 177 ปรชญาการบรหารการศกษา ..................................................................................................... 178 บทบาทและอ านาจหนาทของนกการเมองตอการสงเสรมการศกษา .......................................... 183 ประเภทของอ านาจหนาท ......................................................................................................... 184 ตอนท 2 ทมาของกระบวนทศนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ............................................................. 186 บรรยากาศและบรบทการบรหารงานของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา

ในฐานะนกการเมองทมแนวคดในการพฒนาทางการศกษาตงแตอดต จนถงปจจบน ............................................................................................................................

187 ตอนท 3 กระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนของ ฯพณฯ บรรหาร

ศลปอาชา ตามกรอบของทฤษฎของโทมส เอส. คหน และเฮอรเซย และบลนชารด ..........................................................................................................................

188 ตอนท 4 กระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนของ ฯพณฯ บรรหาร

ศลปอาชา .................................................................................................................................

191 5 สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ....................................................................... 195 สรปผลการวจย ......................................................................................................................... 196 อภปรายผล ............................................................................................................................... 207 ขอเสนอแนะ ............................................................................................................................. 218 ขอเสนอแนะเพอน าผลการวจยไปใช ......................................................................................... 218 ขอเสนอแนะเพอการวจยครงตอไป ........................................................................................... 218

รายการอางอง .......................................................................................................................... 220

ฏ

บทท หนา ภาคผนวก................................................................................................................................. 231

ภาคผนวก ก หนงสอขอสมภาษณงานวจย .................................................................................................... 232 ภาคผนวก ข กรอบการสมภาษณ .................................................................................................................. 235

ประวตผวจย ............................................................................................................................. 238

ฐ

สารบญตาราง ตารางท หนา

1 เปรยบเทยบกระบวนทศนระบบราชการแบบเกาและกระบวนทศนระบบ ราชการแบบใหม....................................................................................................................... ( 28 2 จ านวนสถานศกษา นกเรยน หองเรยน คร จ าแนกตามเขตพนทการศกษา ประถมศกษาสพรรณบร เขต 1-3 ประจ าปการศกษา 2554 ..................................................... 38 3 จ านวนคร อาจารย จ าแนกในเขตพนทการศกษาประถมศกษาสพรรณบร เขต 1-3 จ าแนกระดบการศกษา ประจ าปการศกษา 2554 ..................................................................... 38 4 จ านวนนกเรยนจ าแนกระดบการศกษา จ าแนกตามเขตพนทการศกษา ประถมศกษาสพรรณบร เขต 1-3 ประจ าปการศกษา 2554 ..................................................... 39 5 จ านวนสถานศกษา หองเรยน นกเรยน และคร จ าแนกตามสงกดของเขตพนท การศกษามธยมศกษา เขต 9 (เฉพาะจงหวดสพรรณบร ปการศกษา 2554).... 39 6 จ านวนสถานศกษา นกเรยน หองเรยน คร จ าแนกตามเขตพนทการศกษา ประถมศกษาสพรรณบร เขต 1-3 ประจ าปการศกษา 2554 ..................................................... 148 7 จ านวนคร อาจารย จ าแนกในเขตพนทการศกษาประถมศกษาสพรรณบร เขต 1-3 จ าแนกระดบการศกษา ประจ าปการศกษา 2554 ..................................................................... 148 8 จ านวนนกเรยนจ าแนกระดบการศกษา จ าแนกตามเขตพนทการศกษา ประถมศกษาสพรรณบร เขต 1-3 ปการศกษา 2554 ................................................................ 149 9 จ านวนสถานศกษา หองเรยน นกเรยน และคร จ าแนกตามสงกดของเขตพนท การศกษามธยมศกษา เขต 9 (เฉพาะจงหวดสพรรณบร ปการศกษา 2554) ............................ 149

ฑ

สารบญภาพ ภาพท หนา

1 กรอบแนวคดทใชในการวจย ..................................................................................................... 8 2 แสดงวธด าเนนการวจย............................................................................................................. 9 3 ขนตอนการด าเนนการวจย ....................................................................................................... 14 4 แสดงขนตอนของกระบวนการด าเนนการวจยเชงคณภาพ ........................................................ 79 5 แสดงบทบาทของผวจยในการสงเกตแบบมสวนรวม ................................................................. 88 6 แสดงทมาของกระบวนทศนตาง ๆ และการใชกระบวนทศนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ................................................................................................................................. ( 187 7 กระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรคนท 21 ของประเทศไทย .................................................................................. 194 8 แสดงวธด าเนนการวจย............................................................................................................. 195

บทท 1

บทน า

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 มาตรา 49 ไดบญญตถงสทธ ของบคคลในการรบการศกษาไมนอยกวาสบสองป ทรฐจะตองจดใหอยางทวถงและมคณภาพ โดยไมเกบคาใชจาย โดยรวมถงผยากไร ผพการหรอทพพลภาพ หรอผอยในสภาวะยากล าบาก ตองไดรบการสนบสนนจากรฐเพอใหไดรบการศกษาโดยทดเทยมกบบคคลอนดวย การจดการศกษาอบรม ขององคกรวชาชพหรอเอกชน การศกษาทางเลอกของประชาชน การเรยนรดวยตนเอง และการเรยนรตลอดชวต ยอมไดรบความคมครองและสงเสรมทเหมาะสมจากรฐ มาตรา 80(3) ไดบญญตใหม การพฒนาคณภาพและมาตรฐานการจดการศกษาในทกระดบและทกรปแบบใหสอดคลองกบ ความเปลยนแปลงทางเศรษฐกจและสงคม โดยจดใหมแผนการศกษาแหงชาต กฎหมายเพอพฒนาการศกษาของชาต จดใหมการพฒนาคณภาพครและบคลากรทางการศกษาใหกาวหนาทน การเปลยนแปลงของสงคมโลก รวมทงปลกฝงใหผเรยนมจตส านกของ ความเปนไทย มระเบยบวนย ค านงถงประโยชนสวนรวม และยดมนในการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรย ทรงเปนประมข1 พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 ไดก าหนดบทบญญตทถอเปนกรอบและแนวทางในการปฏรปการศกษา ทงระบบ ในเรองสทธและหนาททางการศกษา ระบบการศกษา แนวทางการจดการศกษา การบรหารและการจดการศกษา มาตรฐานและการประกนคณภาพการศกษา คร อาจารย และบคลากรทางการศกษา ทรพยากรและการลงทนเพอการศกษา และเทคโนโลยเพอการศกษา ในหมวดท 2 วาดวยสทธและหนาททางการศกษาทก าหนดใหการศกษาตองจดใหบคคลมสทธและโอกาสเสมอกน ในการรบการศกษาขนพนฐาน ไมนอยกวาสบสองปทรฐจะตองจดใหอยางทวถงและมคณภาพ โดยไมเกบคาใชจาย การจดการศกษาส าหรบบคคลซงมความบกพรองทางรางกาย จตใจ สตปญญา อารมณ สงคม การสอสารและการเรยนร ผมรางกายพการ หรอทพพลภาพ หรอบคคลซงไมสามารถพงตนเองได หรอไมมผดแลหรอผดอยโอกาส ตองจดใหบคคลดงกลาวมสทธและโอกาสไดรบการศกษาขนพนฐานเปนพเศษ การศกษาส าหรบคนพการ ใหจดตงแตแรกเกด หรอพบความพการ โดยไมเสยคาใชจาย และใหบคคลดงกลาว มสทธไดรบสงอ านวยความสะดวก สอ บรการ และความชวยเหลออนใดทางการศกษา ตามหลกเกณฑและวธการทก าหนดในกฎกระทรวง การจดการศกษาส าหรบบคคลซงมความสามารถพเศษ ตองจดดวยรปแบบทเหมาะสม โดยค านงถงความสามารถของบคคลนน2

1กระทรวงศกษาธการ, แผนพฒนาการศกษา ฉบบทสบเอด พ.ศ. 2555-2559 (กรงเทพฯ: ครสภาลาดพราว), 40.

2“พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ.

2545.,” ราชกจจานเบกษา เลม 116, ตอนท 74 ก (19 สงหาคม 2542): 597.

1

2

ในชวงสองถงสามทศวรรษทผานมา กระบวนทศนทางการบรหารการศกษา ไดมการปรบเปลยนไปอยางมาก ซงการปรบเปลยนนสวนหนงเปนผลมาจากการคนพบวากระบวนทศนเดมไมสามารถอธบายหรอท าความเขาใจกบปรากฏการณทเกดขน จงท าใหเกดการพฒนากระบวนทศนใหมขนมา และหากกระบวนทศนใหมไดรบการพสจนแลววาสามารถอธบาย หรอท าความเขาใจในปรากฏการณทเกดขนไดดกวา กจะเขามาแทนทกระบวนทศนเดม ซงกระบวนทศนทางการบรหารการศกษาแบบเดมทมงเนนการจดวางระบบ และกระบวนการโครงสรางองคการแบบระบบราชการ เนนการสงการแบบบนลงลาง และมงเพมปจจยน าเขาเสมอนหนงวา หากทกโรงเรยนไดรบการจดระบบและวางโครงสรางการท างาน และมปจจยน าเขาทเหมอนกนแลวจะไดรบผลลพธออกมาเหมอนกน ไดรบการวพากษวจารณ และศกษาแลววา ไมสามารถตอบสนองจดมงหมายทางการศกษาในบรบทปจจบนทมงเนนการเรยนร (Learning) และการตอบสนองความตองการของชมชนทมความหลากหลาย ส าหรบกระบวนทศนใหมทางการบรหารการศกษาไดกอก าเนดขนภายใตความเชอทวา สามารถตอบสนองจดมงหมายทางการศกษาในปจจบนไดดกวา นนคอ การบรหารทมงเนนการกระจายอ านาจ การมสวนรวมของสงคมและชมชนในการจดการศกษา การท างานเปนทม ซงใหความส าคญกบบคคลและชมชน และการเสรมพลงอ านาจ สถานศกษาไดรบการมองวาเปนองคการทเสมอนหนงมชวต มบคลกลกษณะ และพฤตกรรมของตนเอง ซงกระบวนทศนทางการบรหารการศกษาดงกลาวนน าไปสการพฒนาเปนรปแบบการบรหารการศกษาทไดรบการยอมรบในปจจบน เชน การบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน การบรหารแบบมงผลสมฤทธ การเปนองคการแหงการเรยนร เปนตน ซงจะเหนไดวาเปนกระบวนทศนทใหความส าคญกบมนษย สงคม และวฒนธรรมมากขน3

ความเปนมาและความส าคญของปญหา การศกษาเปนกระบวนการส าคญในการพฒนาคณภาพชวตของคนใหสามารถด ารงชวต

อยในสงคมไดอยางมความสข รวมทงพฤตกรรม เจตคต คานยม และคณธรรมของบคคล ซงเปน รากฐานทส าคญส าหรบคณภาพประชากร รฐจงจดการศกษา เพอใหสนองความตองการของชมชนและทองถน ดงทปรากฏในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 สวนท 4 แนวนโยบาย ดานศาสนา สงคม การสาธารณสข การศกษา และวฒนธรรม มาตรา80 รฐตองด าเนนการตามแนวนโยบายดานสงคม การสาธารณสข การศกษาและวฒนธรรม (3) พฒนาคณภาพและมาตรฐานการจดการศกษาในทกระดบและทกรปแบบ ใหสอดคลองกบความเปลยนแปลงทางเศรษฐกจและสงคม จดใหมแผนการศกษาแหงชาต กฎหมายเพอพฒนาการศกษาของชาต จดใหมการพฒนาคณภาพคร และบคลากรทางการศกษาใหกาวหนา ทนการเปลยนแปลงของสงคมโลก รวมทงปลกฝงใหผเรยนมจตส านกของความเปนไทย มระเบยบวนย ค าน งถงประโยชนสวนรวม และยดมนใน การปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข และ (4) สงเสรมและสนบสนนการกระจายอ านาจ เพอใหองคกรปกครองสวนทองถน ชมชน องคกรทางศาสนา และเอกชน จดและมสวนรวมในการจดการศกษา เพอพฒนามาตรฐานคณภาพการศกษาใหเทยบเทาและ

3พรอมพไล บวสวรรณ, “การวจยเชงคณภาพกบกระบวนทศนใหมทางการบรหาร

การศกษา,” วารสารศกษาศาสตรปรทศน 22, 2 (2550): 5

3

สอดคลองกบแนวนโยบายพนฐานแหงรฐ4 และแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10 (พ.ศ. 2550-2554) มงเนนใหสงคมอยรวมกนอยางมความสข5 และแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555-2559) มงสรางภมคมกนในประเทศใหเขมแขงสความยงยนตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงตอเนองจากแผนพฒนาฯ ฉบบท 10 พรอมทงขยายการน าทนของประเทศทมศกยภาพจาก 3 ทน คอ ทนสงคม ทนเศรษฐกจ และทนทางทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เปน 6 ทน คอ ทนมนษย ทนสงคม ทนกายภาพ ทนการเงน ทนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และทนทางวฒนธรรม มาใชประโยชนอยางบรณาการและเกอกลกน โดยเฉพาะการสรางฐานทางปญญา เพอเปนภมคมกนใหคนและสงคม ไทยเปนสงคมทมคณภาพ ควบค ไปกบ การเสรมสรางหลกธรรมาภบาล และความสมานฉนทในทกภาคสวน และทกระดบ เปนฐานการพฒนาประเทศทมนคงและสมดล มงสการอยรวมกนในสงคมอยางมความสข และเปนธรรม6 “ผมท าเพอลกเพอหลาน” คอ ค าพดของชายผหนงทรปรางสดทด ทมคณสมบตพเศษ ทนานบถอหลายประการ ทหาเงนไดแตกคดวาการเอาเงนไปใชบ ารงบ าเรอความสขของตนแตเพยง ผเดยวเปนการใชเงนทใหเหตผลไมคมคา ถาน าเงนมาท าสาธารณกศล คนอนจะไดรบความสขจากเงนของเขาหลายรอยพนคน แทบทจะกลาวไดวาเขามาออนวอน มาขอรองท าบญ ขอใหเขาไดมโอกาส ไดท าประโยชนใหแกเดกสพรรณบรบาง เดกเหลานนถงแมจะไมใชเครอญาตของเขาโดยตรง แตเขาถอวาเปนลกเปนหลานของเขา เขาขอท าประโยชนใหแกลกหลานของเขาบาง เขาผนนคอ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรคนท 21 ของประเทศไทย เปนสมาชกสภาผแทนราษฎร จงหวดสพรรณบร เปนนกการเมองทมงเนนพฒนาบานเกดของตนเองในทก ๆ ดาน โดยเฉพาะดานการศกษา7

“สจจะ และกตญญ” วาจาลกผชาย บรษรางเลกแตใจใหญ ไตเตาจากชางเยบเสอผา ผรบเหมากอสรางสเสนทางการเมองจนโดดเดนในระดบจงหวด ระดบชาต สต าแหนง ส.ส. รฐมนตร และนายกรฐมนตร ตามล าดบ นบเปนตวอยางเสนทางชวต จากผชายรางเลกแตความคด จตใจสงสง มสจจะ กตญญ สชะตาชวต ไมคดถอย เปนลกสพรรณ เลอดสพรรณ เมอตกลงใจแลว ตองรวมคดรวมท า รวมรบผดชอบ รวดเรว รอบคอบและรดหนา มความจรงใจใฝด และจงรกภกดตอเจาเหนอหวดวยชวต จากพนฐานทฤษฏไมมากนก แตไมถอย เดนหนา สงเกต ถาม ตดตาม ศกษา น ามาพจารณาเทยบเคยง สรปเปนแนวคด แนวปฏบต เรงรดตามงานประสานทกฝาย คลคลายปญหา ปรกษาผเชยวชาญ ใหเกยรตคนท างาน ขยน อดทน รจกคนทกระดบ จบงานไหนตองใหด ตามจไมทอดทง

4ส านกเลขาธการคณะรฐมนตร, รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 (กรงเทพฯ: คณะรฐมนตรและราชกจจานเบกษา, 2540), 35-36.

5ธรพงษ มหาวโร, แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10 (กรงเทพฯ:

2550), 101-114

6ธรพงษ มหาวโร, แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (กรงเทพฯ:

2555), 18.

7กอ สวสดพาณชย, ท าเพอลก เพอหลาน (กรงเทพฯ: ครสภาลาดพราว, 2543), 20.

4

จรงใจตอคน มงผลตองาน8 นคอ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรคนท 21 ไดด าเนนชวตโดยนอมน าแนวพระราชด ารสพระบาทสมเดจพระเจาอยหวมาใชเปนแนวทางในการพฒนาบานเมอง ดวยการพดจรง ท าจรง ตามค าพดทวา “ผมท าเพอลกเพอหลาน” ซงไดท าตามค าพดนนอยางตอเนองเสมอมา ทานจงเปนบคคลทรกยง ของประชาชนชาวสพรรณบร และคนทวไปทเคารพรกและศรทธา ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ซงคดอยเสมอวา “คนเรานนเกดมาแตตวตายไปกเอาอะไรไปไมได มแตบญกศลทเราไดกระท าไว ขณะทยงมชวตอย ตดตวไปเวลาตายเทานน ดงนน ตอนมชวตอยควรสรางสมแตคณความดไว ความสขของผมไมใชอยทการเทยวเลน แตอยทการท างาน เวลาทผมไดเดนทางกลบไปจงหวดสพรรณบร ไดรวบรวมสงตาง ๆ ทผมไดท าเอาไว ท าใหมความสขใจ ความจรงคนทมฐานะดกวาผมยงมอกมากมาย แตขนอยทจตใจของแตละคนทจะเสยสละแคไหน เพยงใด ส าหรบผมมอดมการณในใจเสมอ คอ

“พฤษภกาสร อกกญชรอนปลดปลง โททนตเสนงคง ส าคญหมายในกายม นรชาตวางวาย มลายสนทงอนทรย สถตทวแตชวด ประดบไวในโลกา”9

เรมสรางโรงเรยนแหงแรก โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 1 เมอวนท 25 เมษายน พ.ศ. 2513 ป พ.ศ. 2514 สรางโรงเรยนประถมศกษา โรงเรยนวดลาดหอย แหงทสอง ป พ.ศ. 2516 สรางโรงเรยนทอ าเภอดานชาง แหงทสาม ป พ.ศ. 2518 สรางโรงเรยนประถมศกษา โรงเรยนวดลาวทอง เขตอ าเภอเมอง แหงทส ป พ.ศ. 2529 สรางโรงเรยนมธยมศกษา ทอ าเภอสองพนอง แหงทหา ป พ.ศ. 2534 สรางโรงเรยนระดบมธยมศกษา ทอ าเภอสามชก แหงทหก โรงเรยนทอ าเภอเดมบางนางบวช โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 7 เปนแหงทเจด เหตทใชชอตวเองและภรรยาเปนชอโรงเรยนเชนน ดวยเหตผลทตองการใหเปนตวอยางแกคนทวไปในเวลาตอมา วาหากใครทพอมก าลงทรพยบาง ขอใหชวยกนสราง ชวยกนท าเพอสวนรวมเพอบานเกดของตนเอง อยางทผมไดท าไปกอนแลว10 พลเอกเปรม ตณสลานนท ประธานองคมนตรและรฐบรษ กลาวถงคณบรรหาร ศลปอาชา วา “นกการเมอง ชอ บรรหาร นกการเมองทพงประสงคของชาตเรา” คอผอาสาเขาไปท างานการเมอง โดยมอดมการณทดและยงประโยชนตอสวนรวม มความมงมนทจะน าอดมการณไปใช เพอพฒนาชาตบานเมอง เขาใจค าวา เสยสละ ถกตอง ชดเจน คอรแนแท แนนอนวาเมอเขาไปในเวท

849 ป แหงความมงมนจารกไวในแผนดน เพชรภมการพมพ เพชรบร แจกในงานเปด

หมบานมงกรสวรรค (29 พฤศจกายน 2556): 3. 9ทระลก อายครบ 5 รอบ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา, สานความฝน 60 ป (19

สงหาคม 2535): อารมภบท. 10สญลกษณ เทยนถนอม, บรรหาร ศลปอาชา บนเสนทางการเมอง (กรงเทพฯ:

จนพบลชชง, 2547), 123-145.

5

การเมองแลว จะตองทงเสย และสละ ใหแกชาตของเรา ไมใชเขาไปเลนการเมอง เพอใหไดมาซง อ านาจ ยศศกด และความมนคงแกตน “คณบรรหาร เปนนกการเมองทพงประสงค”11 จากแนวคดของการศกษาไทย ตองมการปรบตวและทบทวนใหม เพอใหเทากนตอการเปลยนแปลงของสงคมไทย ปญหาของการศกษาในปจจบนเปนปญหาของ “กระบวนทศน”(Paradigm) การศกษากระบวนทศนเปนการศกษา ทรรศนะแมบท ซงแปลวา วธปฏบต วธใหคณคาซงตงอยบนพนฐานการมองโลกเปนความจรงแบบหนงปญหาของการศกษาจงมมากมาย12 แตในปจจบน ค าวา กระบวนทศนไดถกหยบยกมาใชในศาสตรดานตาง ๆ หรอน าเอามาเปนกรอบแนวคดเพอก าหนดความคดในดานตาง ๆ ซงแนวคดเกยวกบกระบวนทศนมนกวชาการไดกลาววาแนวคดเรองกระบวนทศน หรอ Paradigm มาจากงานโทมส เอส. คนห (Thomas S. Kuhn) เรอง The Structure of Scientific Revolutions ในงานชนน โทมส เอส. คนห ไดน าเสนอความคดวาการปฏวตระบบคดทางวทยาศาสตรจะเกดขนเปนแนวทางการปฏบตคอการเปลยนผานกระบวนทศนโทมส เอส. คนห ไดเสนอตวอยางใหเหนวาความคดทางวทยาศาสตรไดเกดการเปลยนแปลงผานครงใหญ ซงเกยวพนกบความส าเรจทยงใหญของวทยาศาสตรทส าคญ ๆ ของโลก เชน โคเปอรนคส นวตน ไอนสไตน การปฏวตทางกระบวนทศน ในแตละครงจะน าไปสการเปลยนแปลงกฏเกณฑ ความเขาใจทางวทยาศาสตรใหม จากผลงานชนนจงน าเอาแนวคดเรอง กระบวนทศนมาปรบใชกบการปฏวตระบบภมปญญาและระบบวฒนธรรม ทงทางสงคมศาสตรและวทยาศาสตรทผ านมาทางประวตศาสตร แตเปนการตความแนวคดนบนพนฐานหลกการใหม คอ ความคดนนไมวาทางสงคมศาสตรและวทยาศาสตรมการโยงใยกนอยางเปนระบบ คงไมตางกบค ากลาวของ เดวดบอน (David Bohn) นก

ปญหาของการวจย นบจากทมการประกาศใชพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 จนถงปจจบน เปนเวลากวา 10 ป การประเมนผลการปฏรปการศกษา พบวา หลายเรองประสบความส าเรจ เชน การปรบโครงสรางหนวยงานใหมเอกภาพมากขน ตวอยางไดแก การรวมทบวงมหาวทยาลย กระทรวงศกษาธการ และส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต ส านกนายกรฐมนตรเขาเปนกระทรวงเดยวกน มการจดระเบยบบรหารราชการแบบเขตพนทการศกษา เพอใหมการพฒนาการศกษาอยางบรณาการและประสานงานเชอมโยงกน โดยยดเขตพนทเปนศนยกลาง มการจดตงส านกงานรบรองมาตรฐานและการประเมนคณภาพการศกษา หรอ สมศ . เปนองคการมหาชน เพอประเมนคณภาพภายนอกและรบรองมาตรฐานสถาบนการศกษา ทกระดบและประเภทการศกษา การน ามหาวทยาลยออกนอกระบบราชการเพอความเปนอสระคลองตวในการบรหารจดการ อยางไรกตามยงมอกหลายเรองทมปญหาตองเรงพฒนาปรบปรงและตอยอด โดยเฉพาะดานคณภาพผเรยน คร คณาจารย และบคลากรทางการศกษา ประสทธภาพของการบรหารจดการ รวมทงการเพมโอกาส

11สญลกษณ เทยมถนอม, บรรหาร ศลปอาชา บนเสนทางการเมอง (กรงเทพฯ: จน พบลชชง, 2547). ค านยม.

12เสร พงศพศ, แนวคดแนวปฎบตยทธศาสตรพฒนาทองถน (กรงเทพฯ: พลงปญญา, 2551), 2.

6

ทางการศกษา พบวา สถานศกษาจ านวนมากไมไดมาตรฐาน ผเรยนมผลสมฤทธต า ขาดคณลกษณะอนพงประสงคทงการคด วเคราะห ใฝเรยนรและแสวงหาความรอยางตอเนอง คณธรรม จรยธรรม ในดานคร คณาจารย พบวา ปญหาการขาดแคลนคร คณาจารย ทมคณภาพ มคณธรรมไมไดคนเกงคนด และใจรกมาเปนคร คณาจารย ในดานการบรหารจดการ พบวา ยงไมมการกระจายอ านาจ การบรหารทงสสถานศกษา เขตพนทการศกษา และองคกรปกครองสวนทองถนตามเปาหมาย รวมทงยงขาดการมสวนรวมในการบรหารและจดการศกษาจากทกภาคสวนอยางแทจรง

การปฏรปการศกษาในทศวรรษทสอง (พ.ศ. 2552-2561) รฐบาลจะมงเนนใหคนไทย ไดเรยนรตลอดชวตอยางมคณภาพ โดยมเปาหมายหลกสามประการ คอ พฒนาคณภาพและมาตรฐานการศกษาและเรยนรของคนไทย เพมโอกาสทางการศกษาและเรยนรอยางทวถงและมคณภาพ และสงเสรมการมสวนรวมของทกภาคสวนของสงคมในการบรหารจดการศกษา และมกรอบแนวทาง การปฏรปอยสประการ คอ พฒนาคณภาพคนไทยยคใหม พฒนาคณภาพครยคใหม พฒนาคณภาพสถานศกษาและแหลงเรยนรยคใหม และพฒนาคณภาพการบรหารจดการใหม13

แผนพฒนาจงหวดสพรรณบร พ.ศ. 2554-2556 ดานการศกษาของส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาจงหวดสพรรณบร มจ านวน 3 เขต มโรงเรยนจ านวน 414 โรง และส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา 1 เขต มจ านวนโรงเรยน 32 โรง14 จากขอเสนอแนะการประเมนคณภาพภายนอกรอบสาม (พ.ศ. 2554-2558) ระดบการศกษาขนพนฐาน จากส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (องคกรมหาชน) เพอพฒนาสถานศกษาในการจดการศกษาของจงหวดสพรรณบร ตามกฎกระทรวงวาดวยระบบ หลกเกณฑ และวธการประกนคณภาพการศกษา พ .ศ. 2553 ดงน

1. ดานผลการจดการศกษา สถานศกษาควรพฒนาเดกใหมการพฒนาสความเปนเลศ ควบคกบคณธรรมและจรยธรรม ทงความสามารถดานดนตรและกฬา เพอสงเสรมใหเดกมความพรอมในการศกษาขนตอไป โดยครรวมกบผปกครองสงเสรมพฒนาการเดกใหตอเนอง

2. ดานการบรหารจดการ สถานศกษาควรด าเนนการสงเสรมและพฒนาครใหมความรความสามารถในการจดประสบการณแบบบรณาการการเรยนรวมชนของเดก ปรบเปลยนวธการสอนใหเหมาะสมกบผเรยน และการท าวจย วจยในชนเรยนในสาระการเรยนรทมผลคะแนนต าและน าผลมาปรบปรงผลการเรยนใหสงขน

3. ดานการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญ สถานศกษาควรสงเสรมใหครและผปกครองรวมกนจดท า จดหาสอการสอนทสงเสรมพฒนาการเดกใหครบดาน และเหมาะสมกบวยของผเรยน

4. ดานการประกนคณภาพภายใน สถานศกษาด าเนนงานประกนคณภาพภายในตามกฎกระทรวง วาดวยระบบ หลกเกณฑ และวธประกนคณภาพการศกษา พ.ศ. 2553 ดงนน สถานศกษา

13ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา, กระทรวงศกษาธการ, ขอเสนอแนะการปฏรป

การศกษาในทศวรรษทสอง (พ.ศ. 2552-2561) (กรงเทพฯ: สกศ., 2552), ค าน า.

14ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต, แผนพฒนาจงหวดสพรรณบร พ.ศ. 2554-2556 ดานการศกษา, ม.ป.ท., ม.ป.ป.

7

ควรด าเนนงานทมงคณภาพตามมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา จดระบบบรหารและสารสนเทศ มการพฒนาคณภาพการศกษาใหตอเนอง สามารถเปนแบบอยางทดไดในการพฒนาระบบการประกนคณภาพภายในแกสถานศกษาอนตอไป

จากหลกการและเหตผลดงกลาว การจดการศกษาในจงหวดสพรรณบร ยงตองมการพฒนาปรบปรงอกหลายประการ ดวยความมงมนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นกการเมองทมความกตญญ และรกบานเกด ทมเททงก าลงกาย ก าลงใจ ก าลงทรพย ท าเพอลกเพอหลาน จงเปนสงจ าเปนและมความส าคญทควรศกษา ผวจยจงสนใจ ทจะศกษาการจดท าแนวทางปฏบตตามแนวทางททานเปนผน าระดบประเทศ เปนนกการเมองระดบแนวหนา เปนผบรหารมออาชพ และเปนแบบอยางทดใหผอน ไดศกษาเกยวกบกระบวนทศนในการพฒนาการศกษากรณศกษา : ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตร คนท 21 ตามเจตนารมณของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ในการพฒนาการศกษาใหเดกทดอยโอกาสทอยหางไกลความเจรญ ใหมคณภาพ รกทองถน และด ารงชวตไดอยางมความสข อยางตอเนองและยงยน ผวจยมความเคารพ ศรทธา ภาคภมใจในจตใจทงดงาม สงสง ในความอดทน เสยสละ และพฒนาเมองสพรรณอยางไมหยดยง ของอดมการณ ฯพณฯทานบรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรคนท 21 ผวจยจงตงวตถประสงคในการศกษาครงน ดงน

วตถประสงคของการวจย การวจยครงนมวตถประสงคการวจย ดงน

เพอทราบกระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรคนท 21 ของประเทศไทย

ขอค าถามของการวจย เพอเปนแนวทางในการหาค าตอบการวจย ผวจยไดก าหนดขอค าถามการวจยไวดงน

กระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรคนท 21 ของประเทศไทย เปนอยางไร

สมมตฐานของการวจย การวจยเรอง กระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา

นายกรฐมนตรคนท 21 ของประเทศไทย ผวจยไดก าหนดสมมตฐานการวจย ดงน กระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา

นายกรฐมนตรคนท 21 ของประเทศไทย เปนพหกระบวนทศน

กรอบแนวคดทใชในการวจย การศกษากระบวนทศนการพฒนาทางการศกษา ดงภาพท 1

8

ภาพท 1 กรอบแนวคดทใชในการวจย นยามศพทเฉพาะ

เพอใหเกดความเขาใจทถกตองตรงกนส าหรบการวจยในครงน ผวจยไดก าหนดค าจ ากดความ ส าหรบค าศพทเฉพาะการวจยในครงน ไวดงน

กระบวนทศน (Paradigm) หมายถง "กระบวนทางความคด ทางการรบร ทางวธคด และการสะทอนความคดใหเปนความหมายหรอใหมคณคาของมนษยชาต ในชมชนหนง ส าหรบด ารงอย ในชวงเวลาหนง" ในกรณศกษานหมายถงแนวทางของกระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรคนท 21 ของประเทศไทย

การพฒนา (Development) หมายถง การกระท าใหเกดขนทมการเปลยนแปลงทมการก าหนดทศทางหรอการเปลยนแปลงทไดวางแผนไวแนนอนลวงหนาเปลยนจากสภาพหนงไปส อกสภาพหนงทดกวาเดม

กระบวนทศนการพฒนา ทางการศกษาทองถนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรคนท 21ของ

ประเทศไทย

ขอมลการสมภาษณ ผเชยวชาญ ผทรงคณวฒ และ ผทมสวนเกยวของรวมรบผดชอบในการจดการศกษากบฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชานายกรฐมนตร คนท 21ของ ประเทศไทย

เอกสารและงานวจย

ทเกยวของ เพอเปนแนวทางการศกษา

กระบวนทศนตามทฤษฎของโทมส เอส.คหนและเฮอรเซยและ บลนชารด

แนวคดทฤษฎของโทมส เอส.คหนและเฮอรเซยและบลนชารด/การจดการศกษา/การบรหารการศกษา

ขอมล การสมภาษณ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรคนท 21 ของ

ประเทศไทย

9

การศกษา (Education) หมายถง กระบวนการเรยนรเพอความเจรญงอกงามของบคคลและสงคมโดยการถายทอดความร การฝก การอบรม การสบสานทางวฒนธรรมและมความเจรญงอกงามทางกาย อารมณ สงคม และสตปญญาจนเปนสมาชกของสงคมทมคณธรรมสง การสรางสรรคจรรโลงความกาวหนาทางวชาการการสรางองคความรอนเกดจากการจดสภาพแวดลอม สงคมการเรยนร และปจจยเกอหนนใหบคคลเรยนรอยางตอเนองตลอดชวต

ผเชยวชาญ หมายถง บคคลทมประสบการณดานกระบวนทศนการพฒนาทางกาศกษาหรอปฏบตหนาททางดานการบรหารและจดการศกษาทไดใหความคดเหน ขอเสนอแนะเกยวก บกระบวนทศนการพฒนาทางการศกษาของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 1. การศกษาครงนจะท าใหไดทราบวาผน าทางการเมองทเหนความส าคญทางดาน

การศกษาซงเปนกรณศกษาส าหรบการศกษาครงน มทมาของกระบวนทศนจากแหลงใด และใชกระบวนทศนเหลานนอยางไร ท าใหไดทราบทมาและวธใชกระบวนทศนของกรณศกษาซงเปนผน าทางการเมองทเหนความส าคญทางการศกษา จะท าใหเกดความรความเขาใจเกยวกบทฤษฎและ หลกปฏบตในการบรหารการศกษาแกนกการเมองทานอน ๆ

2. เนองจากกรณศกษาเปนผน าทางการเมองทเหนความส าคญทางด านการศกษา และเปนทไดรบการเชอถอและยอมรบจากนกการเมองทานอน ๆ โดยทวไปการน าเสนอทมาของกระบวนทศนใหเปนประโยชนในการดานการศกษาของกรณศกษาในครงนจะเกดประโยชนในแงของ การเปนแบบอยางแกเพอนนกการเมองทานอนเปนอยางมาก

3. ขอมลทไดจากการศกษาครงนจะเปนองคความรส าคญส าหรบผทสนใจศกษาเกยวกบผน าทางการเมองทเหนความส าคญทางดานการศกษา

วธด าเนนการวจย การวจยครงนเปนการวจยเชงคณภาพมวธด าเนนการวจยดงภาพท 2

ภาพท 2 แสดงวธด าเนนการวจย

ทฤษฎ ของ โทมส

เอส.คหน และ

เฮอรเซยและบลน

ชารด

กรณ ศกษา

เกบ รวบ รวม ขอมล

ตรวจสอบ

ขอมล

วเคราะห

ขอมล

น าเสนอ ผลการ วจย

10

ส าหรบรายละเอยดของวธด าเนนการวจยมดงตอไปนคอ 1. ศกษาจากเอกสาร (Documentary Research) โดยมขนตอน ไดแก 1.1 ศกษาจากประวตของฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา และ งานเขยนทางการศกษาทเกยวกบแนวคดและกระบวนการพฒนาทางการศกษา 1.2 ศกษาหนงสอ เอกสาร และงานเขยนเกยวกบแนวคดและกระบวนการ พฒนาทางการศกษา 1.3 วเคราะห เปรยบเทยบ แนวคดและกระบวนการพฒนาการศกษา

2. การเลอกกรณศกษา ผวจยโดยความเหนชอบของอาจารยทปรกษาไดก าหนดเกณฑคณสมบตของกรณศกษาไว 4 ขอ ไดแก 2.1 เปนบคคลทไดรบการยอมรบจากนกการเมองระดบชนน าของประเทศและตางประเทศ 2.2 มประสบการณในการด ารงต าแหนงนกการเมองระดบชนน าของประเทศ 2.3 มประสบการณในการบรหารงานทางดานการเมองทดแลดานการศกษา 2.4 มผลงานดานการบรหารและดแลดานการศกษา

3. การเกบรวบรวมขอมล ผวจยใชวธเกบรวบรวมขอมลรวม 5 วธ คอ การศกษาประวตชวต การวเคราะหเอกสาร การศกษาหลกฐานหรอขอมลทมอยตามสภาพปกต การสงเกตแบบมสวนรวม และการสมภาษณ ทงน โดยตวผวจยไดใชเวลาในการเกบรวบรวม ตรวจสอบ วเคราะห และเขยนรายงานการวจย เพอน าเสนอขอมล รวมทงสน 14 เดอน

4. การตรวจสอบ วเคราะห และน าเสนอขอมล ขอมลทไดจากการเกบรวบรวมจะน ามาตรวจสอบเพอหาความตรง (Validity) และ ความเทยง (Reliability) จากนนจะท าการวเคราะหดวยวธวเคราะหเนอหา (Content Analysis) และวธวเคราะหขอมลแบบสรางขอสรปซงแบงออกเปนวธยอย ๆ สามวธ คอ 1) การวเคราะหแบบอปนย (Analytic induction) 2) การวเคราะหโดยการจ าแนกชนดของขอมล (Typological Analysis) และ 3) การวเคราะหโดยการเปรยบเทยบขอมล (Constant Comparison) แลวน าเสนอโดยวธพรรณนา (Description) และพรรณนาวเคราะห (Analytical Description)

5. สรป

บทท 3

ประวตชวตของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา

ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา เกดทบานตลาด ซงอยใจกลางเมองสพรรณบร สภาพบานเปนบานไมหองแถว บดามารดาประกอบอาชพคาขาย ฐานะทางบานไมรารวย โดยบดา มารดา มอาชพคาขาย เครองสงฆภณฑ๑ เสอผาสาหรบใสทานา เชนเสอคอกระเชาและผาพนแขง รวมถงสนคาประเภทตางๆ มชอรานวา “ยง หย ฮง” ชวงชวตในวยเดกดวยฐานะทางบานทไมดนก ซงตองชวยเหลอครอบครวในการทางานบาน คาขาย รวมถงการเยบผา เยบขอบผาประเภทตาง ๆ จากการทางานอยางหลากหลายใหกบครอบครวของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา แสดงใหเหนวา ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา เปนผมความเขมแขง อดทนและมความมงมนสง

วยเดก

เดกชายบรรหาร ศลปอาชา บดามารดา มบตร 6 คน เปนชาย 4 คน หญง 2 คน ซงเดกชายบรรหาร ศลปอาชา เปนบตรคนท 4 บดามารดามเชอสายจน ในชวงวยเดกไมคอยมโอกาสเลนกบเพอนในวยเดยวกนหรอเทยวสนกสนานในสถานทตางๆ ดวยฐานะทางบานไมดนก เวลา สวนใหญจะตองชวยเหลอ ทางานใหครอบครว เดกชายบรรหาร ศลปอาชา จงมเพอนไมมากนก ดวยความรบผดชอบ ชวยเหลอครอบครว และใฝเรยนร ขยนหมนเพยรในวยเรยน ผลการเรยนดโดยตลอด ประการสาคญ เดกชายบรรหาร ศลปอาชา ยงเปนนกเรยนทมความจาเปนเลศกวาเพอน คนอน ๆ ทาใหไดรบฉายาจากเพอนๆ วา “หวลกคด” สามารถเรยนขามชนเรยนจนสาเรจการศกษาในชนมธยมศกษาปท 6 ดวยอายเพยง 14 ป1

การศกษา

เดกชายบรรหาร ศลปอาชา เรยนจบชนมธยมศกษาปท 6 เมอป พ.ศ. 2489 จากโรงเรยนประทปวทยาลย จงหวดสพรรณบร ซงเปนโรงเรยนเอกชนเกาแก มเพอนรวมชนเรยนจานวน 10 คน ครประจาชนชอ นายจรญ สขสวสด จากการสมภาษณ๑นายสทน ปนวเศษ อดตผอานวยการโรงเรยนบางขวาง อาเภอสามชก จงหวดสพรรณบรและเพอนรวมหองเรยนเลาวา “การสอบไลระดบประโยคมธยมศกษาในเวลานน นกเรยนของโรงเรยนประทปวทยาลยและโรงเรยนอนๆทเปนโรงเรยนเอกชนทกแหงตองไปสอบทโรงเรยนกรรณสตศกษาลย ซงเปนโรงเรยนรฐบาลประจาจงหวด เพอใหขอสอบเปนมาตรฐานเดยวกน การสอบไลในเวลานนถอวายากมากใชคะแนนรอยละ 60 ขนไป เปนเกณฑ๑ผาน นกเรยนโรงเรยนประทปวทยาลย ทสอบรนเดยวกนคราวนน10 คน สอบผานเพยง 3 คน ฯพณฯบรรหาร ศลปอาชา เปนหนงในนกเรยนทสอบผานและเนองจาก ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา สอบขามชนจากชนมธยมศกษาปท 4 ขนมาชนมธยมศกษาปท 6 เมออายประมาณ 14 ป รนเดยวกน

1ธนากต, ประวตนายกรฐมนตรไทย (ฉบบปรบปรงแกไขและเพมเตม) (กรงเทพฯ: สวรยาสาส๑นการพมพ๑, 2552), 411-413.

95

96

นมปอก แซตง อกคนหนงทจบชนมธยมศกษาปท6 ตงแต อาย14 เหมอนกน” หลงจากจบการศกษา ฯพณฯบรรหาร ศลปอาชา ไดตดสนใจเดนทางเขากรงเทพฯเพอชวยพชายทางาน ซงอยในชวงสงครามโลก ครงท 2 จงพกการเรยนไปชวระยะหนง โดยหนไปทากจการของตนเอง และไดเรยนภาษาจน พรอมทงศกษาตอท กรงเทพการบญชวทยาลย และฝกงานดานขนสงสนคา และการกอสรางกบ “สมบรณ๑ ศลปอาชา” ผเปนพชาย ในป พ.ศ. 2529 เมอเขาสตาแหนงทางการเมองไดเขาศกษาตอคณะนตศาสตร๑ มหาวทยาลยรามคาแหง ป พ.ศ.2531 มหาวทยาลยรามคาแหงไดมอบปรญญาดษฎบณฑตกตตมศกด สาขานตศาสตร๑ แมวา ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชาจะไดปรญญาดษฎบณฑตกตตมศกดแลว ตอจากนนทานยงไดศกษาตอจนสาเรจการศกษาระดบปรญญาโทคณะนตศาสตร๑ มหาวทยาลยรามคาแหงอกจนสาเรจ เชนกนในป พ.ศ.2538 .มหาวทยาลยราชภฎ สวนสนนนทา ไดมอบปรญญาครศาสตร๑ดษฎบณฑตกตตมศกด สาขาการบรหารการศกษา สถาบนราชภฏสวนสนนทา2 ตอมาในป2553 มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภม ไดมอบปรญญา ครศาสตร๑อตสาหกรรมบณฑตกตตมศกด 3

การประกอบอาชพ

ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา เดมชวยบดามารดาทาการคาทราน “ยง หย ฮง” สนคาเปนจาพวกเสอผาและเครองมอทานาอยในตลาดของอาเภอเมองสพรรณบร ในเวลาตอมาไดหนมาประกอบอาชพคาขายและไดตดตอคาขายคลอรนเปนวตถดบทใชทาความสะอาดนาประปาใหกบ กรมโยธาธการซงรบผดชอบงานประปาสวนภมภาคในชวงนน จนถงป พ.ศ. 2511 ไดกอตงบรษทของตวเองชอวา “สหศรชยกอสราง จากด” ดาเนนการรบเหมากอสราง รวมทงขายสารเคมและอปกรณ๑ และในเวลาตอมายงตงบรษททาธรกจอน ๆ อกหลายบรษท

เรมด ารงต าแหนงทางการเมอง

ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา เคยเลนการเมองระดบทองถนเปนสมาชกสภาเทศบาลเมองสพรรณบร และตอมาไดรบแตงตงเปนสมาชกสภานตบญญตแหงชาต เมอป พ.ศ. 2517 หลงการเลอกตงทวไปครงท 10 ในป พ.ศ. 2518 ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดรบแตงตงเปนสมาชกวฒสภา ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา เปนสมาชกพรรคชาตไทย เมอป พ.ศ.2518 โดยม พลตร ประมาณ อดเรกสาร เปนหวหนาพรรคและเปนอดตผรวมกอตงพรรครวมกบพลตรศร สรโยธน ตอมาในป พ.ศ. 2519 ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดดารงตาแหนงเลขาธการพรรคชาตไทย ผทดารงตาแหนงหวหนาพรรคคนตอมาคอ พลตร ชาตชาย ชณหะวณ (ยศในขณะนน) และหลงจากเหตการณ๑รฐประหารยดอานาจของคณะรกษาความสงบเรยบรอยแหงชาต พลเอก ชาตชาย ชณหะวณ (ยศลาดบสดทาย) ไดไปตงพรรคชาตพฒนา พลอากาศเอก สมบญ ระหงส๑ ไดมาเปนหวหนาพรรคชาตไทยชวคราว จากนนพลตารวจเอก ประมาณ อดเรกสาร จงกลบมาดารงตาแหนงหวหนา

2เรองเดยวกน, 215.

3ประวต ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา, ประวตการศกษา, เขาถงเมอ 19 มกราคม 2559, เขาถงไดจาก http://www.pantip.com/topic/35070477.

97

พรรคชาตไทยอกครง ตอมาเมอพลตารวจเอก ประมาณ อดเรกสาร หวหนาพรรคชาตไทยและผนาฝายคานในรฐบาลของนายชวน หลกภย (สมยท 1) ไดลาออกจากตาแหนงหวหนาพรรค ครนถงวนท 7 พฤษภาคม พ.ศ. 2537 ในการประชมใหญของพรรคชาตไทยปรากฏวา ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดรบเลอกใหดารงตาแหนงหวหนาพรรคชาตไทย โดยม นายเสนาะ เทยนทอง เปนเลขาธการพรรค สวนพลตารวจเอก ประมาณ อดเรกสาร ดารงตาแหนงประธานทปรกษาพรรค และตอมาในวนท 27 พฤษภาคม พ.ศ. 2537 ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดรบพระมหากรณาธคณโปรดเกลาฯ แตงตงใหเปนผนาฝายคานในรฐสภา “เตง เสยว หาร” คอ ฉายาทางการเมองของฯพณฯบรรหาร ศลปอาชา เนองจากเปนคนทมรปรางคอนขางเตยเหมอน “เตง เสยว ผง” อดตนายกรฐมนตรของสาธารณะรฐประชาชนจน ซงเปนผนาทมความสามารถและชอเสยงเปนทรจกในระดบนานาประเทศ หรอในระดบโลก นอกจากนยงไดฉายาอน ๆ เชน เจาพอเอทเอม หรอเอทเอมเคลอนท ผจดการรฐบาลจากด ฯลฯ ในการลงรบสมครเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดสพรรณบรในครงแรก เมอป พ.ศ. 2519 ซงเปนการเลอกตงทวไป ครงท 11 ปรากฏวา ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดรบเลอกตงเปนอนดบ 1 ของประเทศ ดวยคะแนน 57,530 และไดรบเลอกตงเปน ส.ส. จงหวดสพรรณบรตดตอกนมาทกสมย นบตงแตการเลอกตงในป พ.ศ. 2519 เปนตนมา สาหรบในการเลอกต งทวไป ครงท 16 ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา เปน ส.ส. จงหวดสพรรณบร เขต 1 พรรคชาตไทย ดวยคะแนน 165,614 ไดคะแนนมากเปนอนดบหนงของประเทศไทยอกครง เมอวนท 22 มนาคม พ.ศ. 2535 และในการเลอกตงทวไป ครงท 17 ไดคะแนน 181,572 เมอวนท 13 กนยายน พ.ศ. 2535 ไดคะแนนมาเปนอนดบหนงของประเทศ

กาวเปนหวหนาพรรคชาตไทย

ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา เรมตนและดาเนนงานทางการเมองโดยสงกดพรรคชาตไทย นบตงแต พ.ศ. 2519 โดยไมเคยยายไปสงกดพรรคการเมองอนใด ตลอดชวตทางการเมอง ทานไดทมเทสตป๓ญญา ความร ความสามารถ เพอใหพรรคชาตไทยเปนพรรคการเมองทเขมแขง และเปนทศรทธาของพนองประชาชน ในการดารงตาแหนงเลขาธการพรรคอยางยาวนานนน ฯพณฯ บรรหารไดรบการยกยองจากนกการเมองทกพรรควาเปนผมความสามารถในการดแลกจการ และสมาชกพรรคไดอยางเรยบรอย และมวนย พรรคชาตไทยจงไดรบการยกยองวาเปนพรรคการเมองทมเอกภาพและมนคงอยางยง ใน พ.ศ. 2537 พลตารวจเอก ประมาณ อดเรกสาร ลาออกจากตาแหนงหวหนาพรรคชาตไทย สมาชกพรรคจงไดจดประชมใหญ และมมตมอบความไววางใจให ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ขนดารงตาแหนงหวหนาพรรค ซงนบเปนการรบภาระหนาทอนหนก และสาคญอยางยงในทางการเมอง ผลจากการเลอกตงทวไปในกลางป พ.ศ. 2538 พรรคชาตไทยภายใตการนาของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดกาวขนสความสาเรจอยางสงสดอกวาระหนง นบตงแตมการกอตงพรรคการเมองแหงน เมอพรรคชาตไทยไดรบความไววางใจจากประชาชนผมสทธเลอกตงทกภมภาค เลอกผสมครของพรรคจนไดรบการเลอกตงมากเปนอนดบหนงในสภาผแทนราษฎร พรรคชาตไทยไดเปนแกนนาในการจดตงรฐบาล

98

ผน าฝายคาน การเมองระบอบประชาธปไตย ประกอบดวยฝายรฐบาล ซงทาหนาทบรหารประเทศ และ ฝายคาน ซงทาหนาทตรวจสอบการทางานของรฐบาล ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ในฐานะหวหนาพรรคชาตไทย จงไดรบพระบรมราชโองการ โปรดเกลาฯ ใหดารงตาแหนงผนาฝายคานในสภาผแทนราษฎรโดยมนายชวน หลกภย นายกรฐมนตร (สมยท 1) เปนคณะรฐบาล เมอวนท 27 พฤษภาคม พ.ศ. 2537 และประเดมหนาทดวยการสรางมตใหมโดยเดนทางไปเยอนตางประเทศอยางเปนทางการ ทงนบทบาทของฯพณฯบรรหาร ศลปอาชา ในการเดนทางไปเยอนตางประเทศ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดสนบสนนทาทการเจรจาการคาและการเมองระหวางประเทศของรฐบาล ชวยเพมนาหนกในการเจรจาของประเทศไทยกบประเทศทไปเยอน เปนการเกอกลการทางานเพอผลประโยชน๑ของชาตอกทางหนง โดยมไดคดถงประโยชน๑ทางการเมองแบบแบงฝ๓กแบงฝายแตอยางใด แสดงใหเหนถงการเปนนกการเมองทยดถอผลประโยชน๑ของประชาชน และประเทศชาตเปนทตง ในขณะเดยวกนกทาการตรวจสอบการทางานของรฐบาลอยางจรงจง ใกลชด แตมไดมงทจะขดแยงไปทกเรอง หากเปนเรองทเปนประโยชน๑ของชาต กจะใหการสนบสนนนโยบายของรฐบาลเสยดวย ในเวลาตอมาเมอเหนวารฐบาลบรหารงานผดพลาด และอาจเปนผลเสยตอประเทศชาต ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา กทาหนาทผนาในการยนญตตขอเปดอภปรายไมไววางใจรฐบาล ในการอภปรายครงนนทานไดแสดงใหเหนถงความแมนยาของขอมลทใช และสามารถสรปความไดอยางด มสาระและหลกฐานเปนทเชอถอ (ผลการอภปรายทาใหรฐบาลตองประกาศยบสภาในป พ.ศ. 2538 เกดการเลอกตงทวไป ผลการเลอกตงครงนนพรรคชาตไทยภายใตการนาของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา มคะแนนเปนอนดบหนง (92 เสยง) สามารถเปนแกนนาจดตงรฐบาล โดยม ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา เปนนายกรฐมนตร ลาดบท 21) เมอ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา หวหนาพรรคชาตไทย และผนาฝายคานในสภาฯ รวมกบพรรคพนธมตรฝายคาน เปดอภ ปราย ไมไววางใจรฐบาลของนายชวน หลกภย ในวนท 17 พฤษภาคม พ.ศ. 2538 ดวยประเดนทสาคญ หลายประการโดยเฉพาะกรณ สปก.4-01 จนรฐมนตรผมหวหนาทรบผดชอบไดลาออกจากตาแหนงกอนวนเปดอภปราย หลงจากทคณะรฐบาลโดยการนาของนายชวน หลกภย นายกรฐมนตร (คนท 20) ไดประกาศยบสภาผแทนราษฎร เมอวนท 19 พฤษภาคม พ.ศ. 2538 (รกษาการในตาแหนงวนท 13 กรกฎาคม พ.ศ. 2538) อนเนองมาจากเหตการณ๑การอภปรายไมไววางใจ ตอมาไดมการเลอกตงทวไป ครงท 18 เมอวนท 2 กรกฎาคม พ.ศ. 2538 ผลการเลอกตงปรากฏวา ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดรบเลอกเปน ส.ส. จงหวดสพรรณบร เขต 1 ดวยคะแนน 218,376 นบเปนอนดบหนงของประเทศอกครง และเนองจากพรรคชาตไทยม ส.ส. ไดรบเลอกเขาสสภาฯ มากทสดถง 92 ทนง จงเปนแกนนาในการจดตงรฐบาล ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา จงไดรบการสนบสนนใหเขาดารงตาแหนงนายกรฐมนตรคนท 21 ของประเทศไทย โดยมพรรครวมรฐบาล 7 พรรค ไดแก พรรคชาตไทย พรรคหวงใหม พรรคพลงธรรม พรรคกจสงคม พรรคประชากรไทย พรรคนาไทย พรรคมวลชน โดยม

99

พรรคฝายคานทสาคญ คอ พรรคประชาธป๓ตย๑ พรรคพฒนา พรรคเสรธรรม และพรรคเอกภาพ ดารงตาแหนงนายกรฐมนตร (คณะรฐมนตรคณะท 51)4

ด ารงต าแหนงรฐมนตรกระทรวงตาง ๆ

เรมตงแตรฐมนตรชวยวาการกระทรวงอตสาหกรรม ในป พ.ศ. 2519 ในรฐบาล หมอมราชวงศ๑.เสนย๑ ปราโมช (สมยท 3) แมในชวงนนจะเปนเวลาไมนานนก แต ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดบรหารราชการดวยความตงใจ กอใหเกดประโยชน๑แกประเทศชาต ผลงานทสาคญในเวลานน คอ การเสนอรฐบาลใหตงกรรมการสนบสนนชาวตางประเทศเขาเมอง เพอประโยชน๑ทางเศรษฐกจ อนมผลทาใหขนตอนทยงยากในการเขาเมองซงมอยเดมไดรบการปรบปรงแกไขใหดขน ชาวตางประเทศทมความประสงค๑จะเขามาลงทนไดรบความสะดวก เปนแรงจงใจใหเขามาลงทนประกอบธรกจในประเทศไทย(ขณะนนยงไมม (พรบ. สงเสรมการลงทน, 2520) นบเปนผลดอยางยงตอการกระตนและพฒนาเศรษฐกจและเทคโนโลยของประเทศ นอกจากน ยงเปนผทเอาใจใสในกจการพฒนาอตสาหกรรมเครองป๓นดนเผาในประเทศ จนนามาสการพฒนางานเครองป๓นดนเผาทงในรปแบบอตสาหกรรมขนาดใหญ เชน งานเซรามคกระเบองสขภณฑ๑ ตลอดถงในรปแบบสนคาหตถกรรมครอบครวและผลตภณฑ๑ชมชนอยางแพรหลาย จนถงการดารงตาแหนงรฐมนตรกระทรวงตาง ๆ ดงน

กระทรวงเกษตรและสหกรณ พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ให ฯพณฯ บรรหาร

ศลปอาชา ใหดารงตาแหนงรฐมนตรวาการกระทรวงเกษตรและสหกรณ๑ ในป พ.ศ. 2523 ในคณะรฐบาล ทม พลเอกเปรม ตณสลานนท๑ เปนนายกรฐมนตร ภารกจของกระทรวงนเกยวของโดยตรงกบปากทองของเกษตรกรอนเปนประชากรสวนใหญและเปนรายไดหลกของประเทศ นอกจากนนยงมหนาทดแลรกษาปาไมอนเปนทรพยากรทสาคญ จงเปนภาระอนหนกยงของรฐมนตรทกากบดแล ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดทมเทความรความสามารถเพอแกไขป๓ญหาความเดอดรอนของเกษตรกร สงเสรมใหมการเพมผลผลตและรายได ผลงานทสาคญสรปไดดงน

1. ใหองค๑การตลาดเพอเกษตรกร (อตก.)จดซอปยนาขาวโดยตรงจากตางประเทศ สงผลกดดนใหพอคาคนกลางทเคยมอานาจกาหนดตลาดตองลดราคาลงมามาก นอกจากนยงสงใหมการกาหนดแผนคมครองพนทถอครองทาการเกษตร เพอสงวนพนท เพาะปลกในเขตภาคกลางสนบสนนการปรบเปลยนสายพนธ๑ขาวใหเหมาะกบพนทเพาะปลกแตละภมภาค สงเสรมระบบนาหวานนาตมและปรบปรงการปลกพชเศรษฐกจอน ๆ อกมาก

2. คมครองปองกนปาไมโดยกาหนดใหจดตงศนย๑เฉพาะกจปองกนการบกรกทาลายปา ทาใหการปองกนและปราบปรามดาเนนไปอยางมประสทธภาพ นอกจากนนยงตดตามตรวจปาอยางใกลชด เมอเกดไฟไหมปากเดนทางไปบญชาดวยตนเองโดยไมยอทอตอความลาบากหรอภยอนตราย

4คมเดอน เจดจรสฟา, ชวประวตและทศนะ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตร

คนท 21ของไทย (กรงเทพฯ: สรอยทอง, 2538), 67-75.

100

3. สงเสรมและพฒนาชลประทาน จดสรรทรพยากรนาและบารงรกษาขดคลองชลประทานและคลองธรรมชาตเ พอใหการจดสงระบายนาส พนทเกษตรกรรมเปนไ ปอยางมประสทธภาพทวทกภาค

4. ประกาศใหหม เ กาะ อางทอง เปน อทยานแห งชาตทางทะเล เ พออนร กษ๑ทรพยากรธรรมชาตและระบบนเวศน๑ใหคงความสมบรณ๑มใหถกทาลายหรอเสอมสภาพ เปนการแสดงวสยทศน๑อนกาวหนาในเรองสงแวดลอมทาใหแนวคดอทยานแหงชาตทางทะเลเกดความแพรหลายและสามารถคงสภาพหมเกาะหลายแหง เปนแหลงทองเทยวเชงอนรกษ๑ทสาคญของประเทศไทย แมจนป๓จจบน5

กระทรวงคมนาคม พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ให ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ดารงตาแหนงรฐมนตรวาการกระทรวงคมนาคม ในป 2529 ในคณะรฐบาลทม พลเอกเปรม ตณสลานนท๑เปนนายกรฐมนตร และในคณะรฐบาลพลเอกสจนดา คราประยร (7 เมษายน พ.ศ. 2535 ถง 9 มถนายน พ.ศ. 2535) ประเทศไทยกาลงกาวสเวทโลกในฐานะประเทศผสงออกตองอาศยศกยภาพของระบบคมนาคมทงการขนสงและสอสาร เพอใหสามารถแขงขนไดกบนานาประเทศ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา รฐมนตรปฏบตหนาทจนมผลใหกจการคมนาคมของประเทศกาวหนาอยางรวดเรว ผลงานสาคญสรปไดดงน

1. พฒนาเสนทางคมนาคมในเขตเมองหลวง และภมภาคตาง ๆ ทวประเทศ ไดแก พฒนาทางยกระดบเพอแกป๓ญหาจราจรของกรงเทพฯ ขยายทางหลวงแผนดนทกภาคใหไดมาตรฐานจดสรางถนนรอบเกาะภเกต และเกาะสมย เพอรองรบการทองเทยว ปรบปรงอาคารผโดยสาร ทาอากาศยานกรงเทพฯ ใหทนสมยรวมทงพฒนาทาอากาศยานพาณชย๑ในภมภาค และยกระดบ ใหเปนทาอากาศยานสากล เชนทาอากาศยานเชยงใหม ทาอากาศยานภเกต เปนเหตใหการคมนาคมขนสงสนคาเพอเชอมตอทางเศรษฐกจ รวมทงเพอการทองเทยวของไทยเจรญขนอยางรวดเรว

2. รวบรวมกจการของบรษทเดนอากาศไทยและบรษทการบนไทยเขาดวยกนสาเรจ ซงเปนงานทซบซอนและละเอยดออนเปนผลไดธรกจการบนพาณชย๑ของประเทศเขมแขง ขยายตวและมคณภาพเปนทยอมรบในระดบแนวหนาของโลก สรางชอเสยงและความมนคงทางเศรษฐกจใหกบประเทศไทยอยางมาก

3. บกเบกระบบสอสารโทรศพท๑เคลอนท โดยจดใหมบรการคลนความถวทยโทรศพท๑ ขนเปนพนฐานททาใหโทรศพท๑เคลอนทเปนอปกรณ๑สอสารทแพรหลายในประเทศไทย และมบทบาทสาคญตอการพฒนาเศรษฐกจของประเทศ นบเปนการแสดงถงวสยทศน๑อนกวางไกลในดานการโทรคมนาคมเปนอยางยง6

5ธนากต, ประวตนายกรฐมนตรไทย (ฉบบปรบปรงแกไขและเพมเตม) (กรงเทพฯ:

สวรยาสาส๑นการพมพ๑, 2552), 415.

6เรองเดยวกน, 415-416.

101

กระทรวงอตสาหกรรม พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงพระกรณาโปรดเกลา ฯ ให ฯพณฯ บรรหาร

ศลปอาชา ดารงตาแหนงรฐมนตรวาการกระทรวงอตสาหกรรม ในป พ.ศ. 2531 ในคณะรฐบาลซงมพลเอก ชาตชาย ชณหะวน เปนนายกรฐมนตร ภาระรบผดชอบของกระทรวงอตสาหกรรมเกยวของกบการผลตและการสงออก ซงเปนรายไดสาคญของประเทศ ทงยงมผลเกยวของกบการสรางงานใหประชากร รวมถงการดแลกจการดานพลงงานทสาคญของประเทศ นบเปนงานท ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา มพนฐานและเชยวชาญอยแลว ประกอบกบความเปนนกบรหารทเอาใจใสตองานทไดรบมอบหมาย ทาใหงานของกระทรวงอตสาหกรรมดาเนนไปอยางมประสทธภาพ โดยมผลงานสาคญสรปไดดงน

1. การจดตงนคมอตสาหกรรม เพอขจดป๓ญหาแหลงอตสาหกรรมทกระจดกระจาย ยากแกการจดระเบยบแหลงอตสาหกรรมจงไดจดตงเปนนคมตามจดทเหมาะสมในภมภาคตาง ๆ รวม 15 นคม โดยเฉพาะในเขตพนทพฒนาชายฝ๓งทะเลตะวนออก (Eastem Seaboad) ซงนอกจาก จะสะดวกตอการกากบแหลงอตสาหกรรมแลว ยงทาใหรฐบาลประหยดงบประมาณในดานสาธารณปโภค และทาใหนกลงทนชาวตางประเทศสนใจมาลงทนในประเทศไทยมากยงขน

2. การจดตงสานกงานอตสาหกรรมจงหวดทกจงหวดทวประเทศ เพอประโยชน๑ตอการดแลตดตามและควบคมดานอตสาหกรรมทเกดขนในแตละจงหวด โดยไมตองรออานาจการตดสนใจจากสวนกลางเพยงอยางเดยว สามารถอานวยความสะดวกใหแกผประกอบการในภมภาคไดดขน แสดงถงวสยทศน๑ในการบรหารงานแบบกระจายอานาจ นอกจากนนยงรเรมจดตงศนย๑สงเสรมอตสาหกรรมประจาภาคตางๆ ทาใหกจการอตสาหกรรมของประเทศทกภมภาคมความเจรญกาวหนาโดยทวถง

3. การจดตงอตสาหกรรมพฒนามลนธ อนเปนรากฐานของการกาเนดสถาบนอตสาหกรรมเฉพาะดานในประเทศไทย เชน สถาบนสงทอ สถาบนอาหาร และสถาบนยานยนต๑ เปนตน

4. การสงเสรมและพฒนากจการดานพลงงานของประเทศ เปนตนวา การพฒนาแทนขดเจาะนามนทางทะเล และโรงแยกก๏าซธรรมชาต โรงท 1-โรงท2 ชวยใหกจกรรมดานดงกลาวไปอยางมประสทธภาพและมพลงงานสารองใชในประเทศอยางเพยงพอ7

กระทรวงมหาดไทย พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ให ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ดารงตาแหนงรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย ครงหนง ในป พ.ศ. 2533 ในคณะรฐบาล ซงมพลเอก ชาตชาย ชณหะวน เปนนายกรฐมนตร และอกครงในป พ.ศ. 2538 ในฐานะรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยและนายกรฐมนตร กระทรวงมหาดไทยเปนกระทรวงสาคญในการบรหารราชการแผนดน มหนาท “บาบดทกข๑ บารงสข” แกประชาชนทวประเทศ จงเปนภาระอนสาคญยง ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดทมเทใหกบงานอยางจงจง ผลงานตาง ๆ จงปรากฎขน


102

มากมายหลากหลายแสดงถงวสยทศน๑อยางสาคญอนเปนคณสมบตของนกปกครองทด ทงนผลงานบางสวนทสาคญดงน

1. พฒนาประสทธภาพการปฏบตงานของขาราชการ และฝายปกครอง โดยเหตทเปน ผททางานคลกคลกบเจาหนาทผปฏบตงาน ทาใหตระหนกถงอปสรรคป๓ญหา ในการปฏบตงานของเจาหนาท จงสนบสนนจดหาอปกรณ๑ตาง ๆ ในการปฏบตงานเปนตนวา ยานพาหนะ เครองมอสอสาร ตลอดจนเครองมอเครองใชจาเปนเพอใหสามารถปฏบตหนาทบรการประชาชนไดอยางมประสทธภาพ รวมไปถงการสนบสนนสวสดการสาหรบผปฏบตหนาทระดบลาง เปนการสรางขวญและกาลงใจในการปฏบตงาน นอกจากนนออกตรวจเยยมรบฟ๓งป๓ญหาและใหขวญและกาลงใจแกผปฏบตงานในภมภาคตาง ๆ อยางตอเนอง เปนเหตใหประสทธภาพในการปกปอง คมครองและบรการประชาชน อนเปนหนาทหลกของกระทรวงมหาดไทยในขณะนน เปนไปอยางทวถงสร าง ความผาสขและอบอนใจ ไดแกประชาชน

2. ไดเสนอปรบระดบใหนายอาเภอทวประเทศในระดบ 7 บาง และระดบ 8 บาง ใหไดเปนระดบ 8 เสมอกนหมด

3. ไดยกเลกประกาศคณะปฏวตฉบบท 42 หรอ ปร.42 เพอใหสอมวลชนมเสรภาพในการทาหนาทรายงานขอมลขาวสารแกประชาชนไดเตมท เปนเหตใหประสทธภาพและศกยภาพสอมวลชนเพมขนอยางมาก ประชาชนไดรบรขาวสารความเปนไปของบานเมอง ยกเลกคณะประวตดงกลาว แสดงใหเหนถงความเปนนกประชาธปไตยและแสดงวสยทศน๑ในการบรหารราชการแผนดน อยางแทจรง8

กระทรวงการคลง พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ให ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ดารงตาแหนงรฐมนตรวาการกระทรวงการคลง ในป 2533 ในรฐบาลทมพลเอก ชาตชาย ชณหะวน เปนนายกรฐมนตร กระทรวงการคลงถอเปนกระทรวงสาคญ มหนาทดแลเศรษฐกจโดยรวมของประเทศนนการจดเกบรายไดและงบประมาณแผนดน รวมทงควบคมดแลกจการดานการเงน การธนาคาร ตลอดจนระบบธรกจอน ๆ จงเปนงานทยงยากซบซอน ตองอาศยความรอยางลกซงเรองเศรษฐศาสตร๑ การเงน การธนาคาร แตจากการมประสบการณ๑การเปนนกธรกจทประสบความสาเรจ ประกอบกบการเปนผใฝศกษา เปนนกฟ๓งและนกปฎบตทด ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา จงมความเขาใจในงานของกระทรวงการคลงอยางรวดเรว กระทงไดรบการยกยองชมเชยจากนกเศรษฐศาตร๑การเงนการคลงระดบประเทศหลายทาน เชน ดร.วรพงษ๑ รามากร (อดตรฐมนตรวาการกระทรวงการคลง) ม.ร.ว. ปรดยาธร เทวกล (อดตรฐมนตรวาการกระทรวงการคลง) ม.ร.ว.จตมงคล โสณกล (อดตปลดการกระทรวงการคลง) คณวจตร สพนจ(อดตผวาการธนาคารแหงประเทศไทย) ดร.สมชย ฤชพนธ๑ (อดตผอานวยการสานกงานเศรษฐกจการคลง) เปนตน อยางไร กตาม การบรหารงานราชการในฐานะรฐมนตรวากระทรวงการคลงของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา มระยะเวลาไมนานนก เนองจากเกดการยดอานาจของคณะรกษาความสงบเรยบรอยแหงชาต มผลทาใหคณะรฐมนตรของรฐบาลพลเอกชาตชาย ชณหะวน พนสภาพในการบรหารราชการแผนดน และม


103

การตรวจสอบทรพย๑สนของคณะรฐมนตรทดารงตาแหนงในเวลาตอมา โดย ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชาไดรบการประกาศจากคณะกรรมการตรวจสอบทรพย๑สนในอก 1 ปถดมา วาไมไดเปนบคคลรารวยผดปกต อนถอเปนเกยรตประวตทดงามสาหรบผดาเนนกจกรรมทางการเมองทตอเน องยาวนาน9

การด ารงต าแหนงนายกรฐมนตร

พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ให ฯพณฯบรรหาร ศลปอาชา เปนนายกรฐมนตร ประกาศพระบรมราชโองการ เมอวนท 13 กรกฎาคม พ.ศ. 2538 นาย บญเออ ประเสรฐสวรรณ ประธานสภาผแทนราษฎร เปนผรบสนองพระบรมราชโองการ ซงตอมา ในวนท 18 กรกฎาคม พ.ศ.2538 มพระบรมราชโองการโปรดเกลาฯ แตงตงคณะรฐมนตร จานวน 49 ตาแหนง นโยบายของคณะรฐมนตรสมยฯ พณฯ บรรหาร ศลปอาชา เปนนายกรฐมนตรแถลงตอรฐสภา เมอวนพธท 26 กรกฎาคม 2538 กาหนดเปาหมายหลกของการบรหารราชการ 10 ดาน คอ 1) นโยบายการเมองและการบรหาร 2) นโยบายความมนคง 3) นโยบายตางประเทศ 4) นโยบายเศรษฐกจ 5) นโยบายสงคม 6) นโยบายดานการศกษา 7) นโยบายทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 8) นโยบายวทยาศาสตร๑และเทคโนโลย 9) นโยบายกระจายรายไดและความเจรญไปสภมภาค และ 10) นโยบายการพฒนากรงเทพมหานครและปรมณฑล

รฐบาลทม ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา เปนนายกรฐมนตร มเจตนารมณ๑ทจะพฒนาคน จงกาหนดนโยบายดานการศกษาดงนคอ

1. ขยายโอกาสทางการศกษาใหเดกไดรบการพฒนาความพรอมกอนเขาเรยนชนประถมศกษา

2. ขยายการศกษาภาคบงคบจาก 6ป เปน 9 ปใหทวถงทงในและนอกระบบโรงเรยน 3. จดหาทนการศกษาและจดใหมกองทนสวสดการเงนกแกนกเรยน นกศกษาทขาด

แคลนทนทรพย๑ 4. เรงรดการผลตบคลากรในสาขาวชาชพทขาดแคลนซงมความสาคญตอการพฒนา

ประเทศในอนาคต 5. สนบสนนใหสถาบนอดมศกษาทาการวจยและพฒนาใหกวางขวาง 6. ผลกดนใหมการปรบปรงหลกสตรและกระบวนการการเรยนการสอนใหสอดคลองกบ

การเปลยนแปลงของโลกยคใหม 7. สงเสรมสนบสนนการศกษานอกระบบโรงเรยนใหกวางขวางยงขน 8. สนบสนนการกระจายอานาจทางการศกษา 9. สงเสรมและสนบสนนการมสวนรวมในการจดการศกษาโดยองค๑การชมชน 10. สนบสนนใหผดอยโอกาสและผ พการมโอกาสเขาศกษาและฝกอบรมวชาชพ

มากยงขน


104

11. ปรบปรงระบบบรหารในสถาบนอดมศกษาของรฐใหมความคลองตวและมความเปนอสระในการบรหารงานอยางมประสทธภาพ

12. ผอนคลายกฎ ระเบยบ และกาหนดมาตรการจงใจทเหมาะสม 13. เสรมสรางสวสดการ ขวญ กาลงใจ และสทธประโยชน๑ตาง ๆ ใหแกคร อาจารย๑ และ

บคลากรทางการศกษาทกระดบ 14. ยกระดบมาตรฐานวชาชพคร นโยบายดานการศกษาในสมย ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา เปนนายกรฐมนตร แสดงให

เหนวา ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา มแนวคดทจะพฒนาการศกษาสงเสรมสนบสนนดานการศกษา มาโดยตลอด เมอดารงตาแหนงนายกรฐมนตร ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดแสวงหาผทมความรและผเชยวชาญมาเปนทปรกษาเพอใหการบรหารงานเกดประโยชน๑อยางสงสด อาท 1) ดร.สรเกยรต เสถยรไทย 2) ดร.สธาบด สตตบศย๑ 3) ดร.ศภช ศภชลาศย 4) นายอาชนน เกาะไพบลย๑ และ 5) นายวรศกด โควสรตน๑10 เมอมนกวชาการซงเปนทปรกษาของนายกรฐมนตรซงลวนมคณสมบตและความสามารถเปนท โดดเดน และเปนนกกฎหมายมอฉมง ตอมา ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดจดตง “สานกงานวชาการหวหนาพรรคชาตไทย” ขนนบวาเปนหวหนาพรรคคนแรกทจดตงสานกวชาการเพอสนบสนนการทางานของตนเอง คณะทปรกษาและสานกวชาการฯ มบทบาทสาคญในการศกษาขอเทจจรงเกยวกบกฎหมายการปฏรปทดนเพอเกษตร, ประมวลกฎหมายทดน พ.ร.บ.ปาสงวนแหงชาต ฯลฯ ในกรณป๓ญหาเอกสารสทธ ส.ป.ก. 4-01 ทพรรคชาตไทยเปนแกนนาในการยนญตตเปดอภปรายทวไป เพอลงมตไมไววางใจรฐบาลของนายชวน หลกภย เมอวนท 17 พฤษภาคม พ.ศ. 2538 จนตองมการประกาศยบสภาฯ ตอมาวนท 22 มนาคม พ.ศ. 2539 มการแตงตงวฒสมาชกชดใหม จานวน 260 คน ถงจะมคณะทปรกษาชนยอด แตนกประวตศาสตร๑ทางการเมองไดกลาวไววารฐบาล ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา กลบไดชอวาเปนรฐบาลทมรฐมนตร “ย” มากทสด และยงเปนรฐบาลทมลกษณะคลายคลงกบรฐบาล “บฟเฟต๑ คาบเนต” ของพลเอก ชาตชาย ชณหะวณ ในป พ.ศ. 2533-2534 กอนทถกคณะรกษาความสงบแหงชาต ยดอานาจนอกจากนนยงมความแตกแยกทงภายในพรรคชาตไทยเองและในพรรครวมรฐบาลฉะนนเมอเขาบรหารประเทศไดไมนานกเกดวกฤตศรทธาจากประชาชน เมอฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา เขาดารงตาแหนงนายกรฐมนตรบรหารประเทศไดระยะหนง ในวนท 8-10 พฤษภาคม พ.ศ. 2539 พรรครวมฝายคานโดยนายชวน หลกภย ไดยนญตตขอเปดอภปรายทวไปเพอลงมตไมไววางใจรฐมนตรเปนรายบคคล จานวน 10 คน รวมทง ฯพณฯบรรหาร ศลปอาชา ในฐานะรฐมนตรกระทรวงมหาดไทยดวย และกลาวหาสมาชกสภาผแทนราษฎรกลม 16 เกยวของกบการกเงนธนาคารกรเทพฯพาณชย๑การ (BBC.) โดยมชอบ ผลการอภปรายและ

10คาแถลงนโยบายของ คณะรฐมนตร นายบรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตร แถลงเมอ

วนท 26 กรกฎาคม 2538 ผรบสนองพระบรมราชโองการ นายบญเออ ประเสรฐสวรรณ ประธานรฐสภา.

105

ลงมตรฐมนตรฝายรฐบาลไดรบความไววางใจ แต ส.ส. พรรคพลงธรรมออกเสยงใหแกรฐมนตรบางคนทชแจงขอกลาวหาอยางคลมเครอ11

ผลงานทส าคญในการด ารงต าแหนงนายกรฐมนตร

ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดปฏบตหนาทนายกรฐมนตรทผลงานสาคญเปนทประจกษ๑บคคลทวไปดงน 1. พระราชพธกาญจนาภเษก เมอวนท 9 มถนายน พ.ศ. 2539 เนองในมหาวโรกาส อนเปนมหามงมงคลทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวเสดจเถลงถวลยราชสมบตครบ 50 ป รฐบาลไดพจารณาเหนควรจดงานฉลองขน จงไดนาความกราบบงคมทลขอพระราชทานพระบรมราชานญาต ซงไดรบพระกรณาโปรดเกลาฯ พระราชทานพระบรมราชานญาต พรอมทงไดพระราชทานชอการ จดงานวา “การจดงานฉลองสรราชสมบตครบ 50 ป” และชอเปนภาษาองกฤษวา “The Fiftieth Anniversary (Golden Jubilee) Cel-ebration of His Majesty’s Accession to The Throne” หรอทคนไทยรจกกนวาคอ “พระราชพธกาญจนาภเษก” มกจกรรมดงน 1.1 กองทพเรอรวมกบกรมศลปากรไดสราง “เรอพระราชพธ” ลาใหมนอมเกลาฯ ถวายเพอการเฉลมฉลองในวโรกาสอนเปนมหามงคล ไดทรงมพระมหากรณาธคณ พระราชทานนามวา “เรอพระทนงนารายณ๑ทรงสบรรณรชกาลท 9” ตามหนงสอราชเลขาธการลงวนท 6 สงหาคม พ.ศ. 2537 ซงถอเปนเรอพระทนงลาแรกทจดสรางขนในสมยพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพล อดลยเดชมหาราช 1.2 กระทรวงกลาโหมจดสรางพระคทาจอมทพไทยทองคาอนใหม เพอทลเกลาฯ ถวายแทนพระคทาจอมทพภมพลทกระทรวงกลาโหมไดจดสรางเพอทลเกลาฯ ถวายเมอวนท 2 ธนวาคม พ.ศ. 2509 ซงนบเปนเวลา 30 ปมาแลว12 2. พระราชพธถวายพระเพลงพระบรมศพสมเดจยา เมอวนท 18 กรกฎาคม พ.ศ. 2538 สมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนน หรอ “สมเดจยา” เสดจสวรรคต ดวยพระโรคชรา ณ โรงพยาบาลศรราช เวลา 21.17 น. รวมพระชนมายได 95 พรรษา เพอเปนการสนองพระมหากรณาธคณทพระองค๑ทานมตอพสกนกรชาวไทยรฐบาลไดจดพระราชพธถวายพระเพลงพระบรมศพ โดยถวายพระเกยรตยศสงสดตามโบราณราชประเพณ การจดงานในครงน รฐบาลไดแต งตงคณะกรรมการจดงานพพระราชพธถวายพระเพลงพระบรมศพ สมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนน โดยม ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา เปนประธานกรรมการ โดยมการตงอนกรรมการอก 7 คณะ เพอรบผดชอบในการเตรยมงานดานตาง ๆ คอฝายพระราชพธ ฝายกอสรางพระเมรมาศ สงกอสรางประกอบพระเมรมาศ ราชรถ พระยานมาศ และสวนประกอบพระราชพธ ฝายประชาสมพนธ๑ ฝายรกษาความปลอดภย ความสงบเรยบรอยและการจราจร ฝายจดทาจดหมายเหตและหนงสอ

11นกร จานง, บรหารงานแบบบรรหารศกษาแนวคดและวธตดสนใจ (กรงเทพฯ: ม.ป.ท., 2543), 45.

12สญลกษณ๑ เทยมถนอม, บรรหาร ศลปอาชา กบต าแหนงนายกรฐมนตร (กรงเทพฯ: จนพบลชซง จากด, 2547), 98-99.

106

ทระลก ฝายเลขานการและประสานงาน และฝายจดทาบนทกภาพเหตการณ๑และแสดงนทรรศการงานพระราชพธถวายพระเพลงพระบรมศพ สมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนน ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา เขารวมประชมและตดตามงานอยางใกลชด เพอใหสวนราชการตาง ๆ ไดเขามามสวนรวมรบผดชอบ และไมเคยขาดในการไปฟ๓งสวดพระอภธรรม ทพระทนงดสตมหาปราสาท เอาใจใสตรวจงานศลปกรรมของกรมศลปากร โดยเฉพาะเรองราชยาน พระราชรถในการเขารวมขบวนไดทาการซอมแซม และใหมการซอมกนใหม ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ใหการสนบสนนอยางเตมท ทงงบประมาณและอตรากาลงพรอมทงเขาไปใหกาลงใจเจาหนาททกระดบ บางครงคณหญงแจมใส ศลปอาชา ตนเชากจะหวอาหารและขนมไปฝากเจาหนาททางานอยบรเวณทองสนามหลวงดวย13 3. การประชมนานาชาต ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดมองเหนป๓ญหาของบานเมอง มมากมาย เรองใหญกคอ ความยากจนของประชาชน และป๓ญหาของระบบราชการ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ครนคดวาทาอยางไรจะแกไขระบบราชการใหทางานดวยความฉบไวยงขน ระบบราชการแกไขยากเหลอเกน ยงพรรคชาตไทยทไดจดตงรฐบาล ไมใชมเสยงอยางทวมทน ยงตองอาศยเสยงสนบสนนจากพรรครวมรฐบาลอก ถาพรรครวมรฐบาลไมเหนดวย แมเราคดจะทากทาไมสาเรจ เพราะรฐบาลประกอบขนดวยพรรคการเมองถง 7 พรรค มจานวนสมาชกสภาผแทนราษฎร 233 คน จากจานวนสมาชก ฯ ทงสภา ฯ 391 คน นอกจากนยงมป๓ญหาอกอยางหนงคอ ในคณะรฐบาล ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา มบางคนตองการเปนนายกรฐมนตร ซงป๓ญหาหลายอยางเปนผล สบเนองมา แตมป๓ญหาบางอยางทเกดขนจากการตดสนใจของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา เอง เชน การตงรฐมนตรบางตาแหนงทประชาชนไมยอมรบ จนกลายเปนความขดแยงของกลมตาง ๆ ภายในพรรคทเปนแกนนาในการจดตงรฐบาล ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา บรหารประเทศไดยงไมถงสามเดอน เสยงเรยกรองใหปรบคณะรฐมนตร กดงประสานเซงแซ เรมจากนกวชาการ คนชนกลางในเมอง สอมวลชน นกการเมองฝายคาน และนกการเมองทอยภายในพรรครวมรฐบาลทไมไดดารงตาแหนงทางการเมอง14

4. งานครบรอบ 50 ป องค๑การสหประชาชาต ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรคนท 21 ไดนาคณะเดนทางไปรวมประชมสมชชาสหประชาชาตสมยพเศษ ในโอกาสครบรอบ 50 ปแหงการกอตง ซงเปนการประชมสมยพเศษระดบผนาประเทศครงใหญทสดของโลก ณ นครนวยอร๑ค สหรฐอเมรกา ระหวางวนท 19-27 ตลาคม 2538 นอกจากจะไดกลาวสนทรพจน๑ในทประชมสมชชาการประชมครงประวตศาสตร๑ทมเกยรตยงครงน ฯพณฯ นายกรฐมนตรไทย ยงไดรบเกยรตจากทประชมสมชชาสหประชาชาตสมยพเศษ เชญใหขนไปปฏบตหนาทประธานชวคราวในทประชม ซงนบเปนเกยรตอยางยงตอประเทศไทย รวมทงไดมโอกาสพบปะและหารอขอราชการกบบคคลสาคญ ประมขแหงรฐ และผนารฐบาลหลายทาน ตลอดทงเลขาธการสหประชาชาตในขณะนน ดวยจากการประชมนมสาระเนนใหเหนถงการสรางสนตภาพระหวางประเทศอนเปนปรชญาพนฐานของการกอตงองค๑การสหประชาชาต คาปาฐกถาพเศษของนายกรฐมนตรไทยชใหนานาชาต

13เรองเดยวกน, 77-81. 14สญลกษณ๑ เทยมถนอม, บรรหาร ศลปอาชา กบต าแหนงนายกรฐมนตร (กรงเทพฯ:

จนพบลชซง จากด, 2547), 49.

107

เหนคณคา และความหมายของสนตภาพในคานยมของชาวไทย คอ สนตธรรม ซงประกอบดวย เสรภาพ และความยตธรรมซงนาไปสสนตสขในสงคมและการไปรวมประชมครงนน ถอเปนโอกาสสาคญท ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดเหนการจดประชมระดบโลกทมผนาของประเทศตาง ๆ 185 ประเทศไป รวมกนอยตรงนน มเครองบนของผนาประเทศตาง ๆ บนเขามาแทบจะทก ๆ 3 นาท เหนพธตอนรบในสนามบนจดอยางไร ขบวนรถจากสนามบนถงโรงแรมเหนวธการจดการจราจร เหนระบบดแลความเรยบรอยในและรอบโรงแรม เหนขนตอนตาง ๆ ทผนาเหลานออกจากโรงแรมไปยงทประชม และนอกจากเรองของขนตอนตาง ๆ แลว ยงมเรองการรกษาความปลอดภยใหกบผนา เขาจะใหดาวแกผนาทตองรกษาความปลอดภยใหเปนกรณพเศษ ถาไดดาวมากถอวาตองมการอารกขากนเขมงวด อยางอาราฟ๓ต ผนาปาเลสไตน๑ หรอยคซก ราบน ผนาอสราเอล เขาจะเอากระโจมไปคลมไวทหนาโรงแรม แลวเอารถกนกระสนเขาไปจอดในนน บางขบวนสองหรอสามคน เวลาทผนาลงมา มากนกคน และมาเมอไหร ขางนอกจะไมรเลยพอมานทกระโจมเปดออก รถกแลนออกไป รถเหมอนกนทกคน เลยไมรวาผนานงอยคนไหน ซงตอนรถท ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา จากโรงแรมไปยงทประชม มรถนา ผานไปตามถนนในเมองนวยอร๑ก ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา พดกบคณหญงวา “เราไมคาดคดเลยนะวา ชวตของเราจะมาไดไกลถงปานน และไดมโอกาสมาทางานสรางชอเสยงใหแกประเทศชาต มผคนใหเกยรตเรามากมายขนาดน” เมอไปถงทประชม มพธเปดตอนเชา ใหเฉพาะผนาเขาไปในหองพเศษ รฐมนตรตางประเทศกบลามยงไมไดรบอนญาต มแตผนาทเปนตวแทนของประเทศตาง ๆ เทานน ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดจบมอทกทายกบผนาอยาง โก๏ะจ๏กตง แหงสงคโปร๑ ซฮาร๑โต แหงอนโดนเซย ไดทกทายกบอาราฟ๓ต และรองนายกรฐมนตรจากลาว ถดจากนนในการประชมทนงของไทยอยตดกบสหรฐ ฯ พอดไดทกทายกบประธานาธบด คลนตน เลกนอย จากนน ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดรบเกยรตใหขนพดปาฐกถาพเศษเพอเปนเกยรตทองค๑การนดาเนนมาไดถง 50 ป ผมใชภาษาไทยแสดงเอกลกษณ๑เรอง “ความสขในความสงบ” มสาระสาคญทเนนใหเหนการสรางสนตภาพระหวางประเทศ อนเปนปรชญาพนฐานของการกอตงองค๑การสหประชาชาต และชใหเหนถงสนตภาพในคานยมของชาวไทย ซงประกอบดวยเสรภาพและความยตธรรม อนเปนสภาวะทเรยกวา “สนตสข” คอ “ความสข ในความสงบ” นนเอง ทกคนในทประชมใหความสนใจฟ๓งเปนอยางมาก ตลอดเวลาทอยในการประชม ผมไดรบการดแลเอาใจใสเปนอยางดจากเอกอครราชทต นตย๑ พบลสงคราม ทตไทยประจาองค๑การสหประชาชาต และตองการกราบขอบพระคณ พลเอก เปรม ตณสลานนท๑ ทกรณาโทรศพท๑ไปสอบถามดวยความเปนหวงเปนใย การประชมสดยอดสมชชาพเศษ ในสหประชาชาตครงน มงเนนใน 2 เรอง คอ หนง ทบทวนความสาเรจและอปสรรคในอดต และสอง กาหนดและปรบแนวทางในการดาเนนงานในอนาคตใหสอดคลองกบเหตการณ๑ของโลกตอไป เชน การดแลสนตภาพหลงยคสงครามเยน การพฒนาเศรษฐกจสงคม ประชาธปไตย สทธมนษยชน สงแวดลอม เพอความสขอนแทจรงของมวลมนษยชาต15


108

สาหรบการประชมครงน แบงออกเปน 3 วน โดยนายกรฐมนตรไทยจะเปนผขนกลาวในวนทสอง และกจะเปนผปฏบตหนาทประธานการประชมพเศษในวนนนเชนเดยวกน ในการพดเนอหาครงน นอกเหนอจากการพดถงเรองสนตสข และสนตภาพนน เรายงไดประกาศขยบขยายสถานะของไทย จากประเทศผรบมาเปนประเทศผใหดวย ในบางเรองกเปนการแสดงใหเหนถงความรบผดชอบของไทยทมตอประชาคมโลก เนองจากประเทศไทยไดกาวสการพฒนาประเทศมาไดระยะพอสมควรแลว ในโอกาสเดยวกนน รฐบาลไทยกไดใหกรมศลปากรจดสราง “พระทนงบษบกมาลา” จาลองสงไปใหแก องค๑การสหประชาชาตทนครเจนวา สวสเซอร๑แลนด๑ ในฐานะทเปนของทระลกจากประเทศไทย ในโอกาสทฉลองครบรอบ 50 ป แหงการกอตงดวย เมอเสรจเรองการประชมของสหประชาชาต ผมแวะไปทอดกฐนทวดไทยในนวยอร๑ก เพอพบปะสนทนากบคนไทยทนนพอกบถงเมองไทยเผชญกบป๓ญหานาทวมครงใหญทสดในรอบ 30 ป ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา เขารวมกบเจาหนาทแกไขป๓ญหาทนท

5. การประชมสดยอดผนาเอเปค เมอวนท 17 พฤศจกายน พ.ศ. 2538 ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ตองเดนทางไปรวมประชมผนากลมความรวมมอทางเศรษฐกจภาคพนเอเชย-แปซฟก (เอเปค) ณ นครโอซากา ประเทศญปน มผนาประเทศทเขารวมประชมสดยอดทงหมดจาก 18 เขตเศรษฐกจ ในการประชมครงน ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ประทบใจการจดการประชมของเขา เพราะขนตอนตาง ๆ กาหนดไวดมาก กาหนดการตาง ๆ ตรงเวลาหมด กโมงมารบ กโมงรถออก แมแตเศษนาทยงตรงเลย ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา เหนวาญปนมประสทธภาพมากในเรองน สถานทจดประชมกเชนกน ฝายเจาภาพ คอ รฐบาลญปน ใชสถานททพระราชวงในเมองโอซากา ไมใชทโตเกยวอนเปนเมองหลวง พระราชวงนเปนโบราณสถานมคนาลอมรอบ สวนหองประชมนนจดสรางขนใหม เปนอาคารชนเดยวใชสถาป๓ตยกรรมทสอดคลองกบพระราชวงเดมทาดวยไม ภายในจดเปนหองรบรองสวนหนง มหองโถงใหญเปนทประชม โดยวางโซฟาเดยวเหลานไว 18 ตว ในรปวงร ทนงของผนาทกคน จงหนหนาเขาหากนโดยไมมโต๏ะประชมมาขวางกน สรางบรรยากาศแบบเปนกนเอง อกจากนนเปนการนงเรยงตามตวอกษรภาษาองกฤษ ทเปนชอประเทศ คอ ออสเตรเลย บรไน แคนาดา ชล จน ฮองกง เกาหลใต มาเลเซย เมกซโก นวซแลนด๑ ปาป๓วนวกน สงคโปร๑ ไตหวน และไทย รวม 18 เขต เศรษฐกจพอด (ไมเรยก 18 ประเทศ เพราะฮองกงและไตหวนถอเปนสวนหนงของจน) อกเรองหนงทผมชนชมกคอ ระหวางพกการประชมผนา เจาภาพเชญผนาทงหมดออกมานงพกผอนในสนามหญา ซงจดอยางเรยบงายแตกสวยงาม จากนนเจาภาพนาพธกรรมทางวฒนธรรมมาแสดงใหผนาตาง ๆ ประทบใจ โดยจดพธชงชาเขยวญปน โดยผชงแสดงวธการชง แลวยกชาสงใหผมเปนถวยแรก จากนนกใหผนาอน ๆ จนครบพธนมการถายทอดสดผานดาวเทยม ไปทวโลก การเขารวมประชมกลมผนาเอเปคในครงนน มความสาคญตอการกาหนดทศทาง ความรวมมอของกลมเอเปคในอนาคต โดยเฉพาะอยางยง แผนงานความรวมมอในการเปดเสรและอานวยความสะดวกทางการคาและการลงทนในเอเปค ภายในป พ.ศ. 2553 สาหรบประเทศทพฒนาแลว และ พ.ศ. 2563 สาหรบประเทศทกาลงพฒนา ตามขอตกลงในปฏญญาโบกอร๑ ทาใหประเทศไทยมอานาจตอรองในทางเศรษฐกจ และการคาระหวางประเทศมากขน

109

การประชมครงนน ฯพณฯ บรรหาร ศลปะอาชา ไดเสนอความเหนในทประชมวาประเทศพฒนาแลว ควรใหความรวมมอและชวยเหลอประเทศกาลงพฒนา ในการปรบปรงโครงสรางพนฐานทางเศรษฐกจและสงคม ในเรองการคมนาคมขนสง การสอสาร และการสาธารณปโภค พรอมกนนนยงไดเสนอใหเอเปคเนนความสาคญของการพฒนาทรพยากรมนษย๑ดวย16

6. ประชมสดยอดผนาอาเซยน การประชมอาเซยนซมมทนน เปนการพบกนของผบรหารประเทศในแวดวงการเมอง เศรษฐกจ ความมนคง และอน ๆ มตงแตระดบปลดกระทรวง เรยกวา “เจาหนาทอาวโส” ระดบรฐมนตรตาง ๆ แลวจงถอระดบสดยอด คอ ระดบผนารฐบาล ใน พ.ศ. 2538 การประชมอาเซยนเวยนมาจดทกรงเทพ ฯ ตองขอเลาวา แนวคดเรองการจดตงองค๑กรอาเซยน หรอองค๑กรภาคประชาชาตเอเชยตะวนออกเฉยงใตมมานานแลว และแนวคดนเกดขนในการประชมของรฐมนตรตางประเทศจานวนหนงทมาประชมกนทกรงเทพ ฯ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา เปนทงเจาภาพและเปนประธานการประชม โดย รฐบาลไทย มคณะกรรมการเตรยมการ 2 คณะ คอ หนง ดานพธการ และสอง ดานสารตถะ ในเยนวนเดยวกน กไดนดใหมการเลยงอาหารคา โดยเชญอยางไมเปนทางการอกเชนเดยวกน ฯพณฯบรรหาร ศลปอาชา ไดสงใหตดเสอผาไหมไทยสตาง ๆ ทผนาสามารถเลอกสไดเอง และใหสวมเพอไปทานอาหารคาดวยกนในคนนน ทหองนอร๑มงด กรลล๑ โรงแรมโอเรยลเตล มววแมนาเจาพระยายามคาคนประกอบอยางสวยงาม ในวนประชมจรง ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา จดใหมพธเปดทโรงแรมรอยล ออร๑คด เชอราตน ซงกตดรมแมนาเจาพระยาเชนเดยวกน พธเปดนน เปดในชวงสาย แตวาในชวงเชาตร ผมไดเปดโอกาสใหหวหนารฐบาลลาว กมพชา และพมา ไดทยอยกนเขามาพบแลวกปรกษาหารอเชนเดยวกน หลงจากนนกมาพรอมกนทงหมด ในพธเปดคากลาวเปดของผม ตอนหนงนน เรยกรองใหเวทของอาเซยนมมตใหม ๆ ทจะสอดคลองกบประโยชน๑ของประชาชนในประเทศทงหลาย ในอาเซยนมากกวาทเคยเปนอย เพราะแนวคดรเรมเดมทขององค๑กรอาเซยนนน ตงขนดวยความรสกรวมกนคอ ตองการตอตานและปองกนตนเองจากลทธคอมมวนสต๑ทแพรกระจายลงมาในอนาคตหากเขารวมเปนสมาชกของอาเซยนแลว มเรองอะไรทจะตองทาบาง และสบายใจวา ไมมวาระแอบแฝง ทจะตองทาใหกงวลใจอะไร หลงเสรจสนการประชม ถงคราวท ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชานาคณะผนารฐบาลทง 10 ประเทศ คอ สมาชกอาเซยนเดม 7 ประเทศ และผสงเกตการณ๑อก 3 ประเทศ รวมเปน 10 ประเทศ ไปเขาเฝาพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ฯ ทพระทนง อนนตสมาคม มการถายภาพหมรวมกน ซงนบเปนภาพถายประวตศาสตร๑ครงสาคญทประมขแหงราชอาณาจกรไทยฉายพระภาพรวมกบผนารฐบาลของประเทศในอาเซยนทงหมดเปนครงแรก สวนท 2 ในดานสารตถะเรากไดนาเอาปฏญญาการประชมสดยอดกรงเทพฯ มาถอดเปนทอน ๆ เพอจะดวาหนวยงานกระทรวง ทบวง กรมไหนทมหนาทจะตองไปดาเนนการใหเปนไปตามปฏญญาทผนาไดตกลงกนไว ซงทาใหผลความสาเรจทเกดขนจากการเจรจา และลงนามรวมกนไมไดจบอยแคงานบนแผนกระดาษแลวใชแถลงขาวเฉย ๆ แตยงขยายความไปสเนอหาในทางปฏบต รวมทงไดจดใหมโครงการทนามาสการแลกเปลยนเยาวชน และงานวรรณกรรม งานคด เขยน อาน

16สญลกษณ๑ เทยมถนอม, บรรหาร ศลปอาชา กบต าแหนงนายกรฐมนตร (กรงเทพฯ:

จนพบลชซง จากด, 2547), 55-57.

110

ของผคนในอาเซยน จะไดทาใหประชาชนในอาเซยนมความรสกวาเขามความใกลชดกนมากกวาท เขาเคย17 ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดเปนตวแทนเขาประชมรวมอาเซยนซมมต กระชบมตรกลมอาเซยน คอเกดขนจากประเทศสมาชกกลมอาเซยนไดจดการประชมขน เรยกวา การประชมสดยอดผนาอาเซยน ซงประมขของรฐบาลของแตละประเทศสมาชกจะมาอภปรายและแกไขประเดนป๓ญหาทเกดขนในพนท รวมไปถงการจดการประชมรวมกบประเทศนอกกลมสมาชกเพอเชอมความสมพนธ๑ระหวางประเทศ การประชมสดยอดผนาอาเซยนครงแรกจดขนทจงหวดบาหล ประเทศอนโดนเซย แลวหมนเวยนกนไปตามตวอกษรไดแกประเทศสมาชกดงน 1. ราชอาณาจกรกมพชา นายกรฐมนตร บรรหาร ศลปอาชา เยอนราชอาณาจกรกมพชาอยางเปนทางการ ระหวางวนท 19-24 มถนายน 2539 รฐบาลกมพชาขณะนนมลกษณะพเศษ คอ มนายกรฐมนตรรวมกน 2 ทาน ในการน นายกรฐมนตรไทยไดเสนอใหบรรดาไมทจะนาเขาประเทศไทยทมทมาจากกมพชา จะตองไดรบการตรวจสอบจานวนทไดรบอนมตจากรฐบาลกมพชากอนทจะไดรบอนญาตใหนาเขาไทย เพอมใหเกดความเขาใจผดวาไทยมการคาไมกบกลมเขมรแดง และมการลงนามความตกลงระหวางไทย-กมพชา มสาระสาคญ 4 ขอ คอ 1) ความตกลงดานเศรษฐกจและวชาการ 2) ความตกลงตงอนกรรมการรวมดานการคลง 3) ความตกลงขยายสมปทานโทรศพท๑มอถอไทย-กมพชา และ 4) บนทกความเขาใจในโครงการไฟฟาพลงนา “สตรงนม” จากนน นายกรฐมนตรไทยไดมอบเวชภณฑ๑ใหแกกมพชา ตามคาขอของสมเดจเจานโรดมสหน ในการเยอนครงนอกดวย18

2. สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา เยอนสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว อยางเปนทางการตามคาเชญของรฐบาลลาว ระหวางวนท 19-21 มถนายน 2539 การไปเยอนลาวครงนนไดมการหารอ และพจารณาหาทางแกไขป๓ญหาและพฒนาความรวมมอดานตาง ๆ คอ 1) จดตงคณะกรรมการรวมมอในเรองการป๓กเขตแนวชายแดน 2) จดตงคณะกรรมการรวมวาดวยการลงทนไทย-ลาว เพอพฒนาและคมครองการคา การลงทนระหวางกน 3) ไทยมอบรางรถไฟเพอประเดมการสรางทางรถไฟสายแรกในประเทศลาว 4) จดประชมผวาราชการจงหวดไทย และเจาแขวงลาวรวมกน เพอวางรากฐานความสมพนธ๑ระดบทองถนใหแนนแฟนขน 5) ลงนามในสญญาซอพลงงานไฟฟาจากลาวเปนครงแรก และ 6) ไทยและลาวตางเปนประโยชน๑ของโครงการพฒนาเสนทางยทธศาสตร๑เศรษฐกจทมลาวเปนผรวมเชอมโยงเสนทางจากไทยไปถงทะเลจนใตในเวยดนามสายหนงและไปถงจนอกสายหนง19

3. บรไนดารสชาลาม ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา เยอนประเทศบรไนดารสชาลาม ระหวางวนท 22-24 เมษายน 2539 จากนนไดเขาเฝาสมเดจพระราชาธบดแหงบรไน เพอหารอกระชบความสมพนธ๑ทางเศรษฐกจระหวางไทยกบบรไน โดยเฉพาะดานการพลงงาน รวมทงความรวมมอในการกระจายการผลตเพอทดแทนการนาเขาของบรไน และสงเสรมการลงทนของบรไน




http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%8A%E0%B8%B8%E0%B8%A1%E0%B8%AA%E0%B8%B8%E0%B8%94%E0%B8%A2%E0%B8%AD%E0%B8%94%E0%B8%9C%E0%B8%B9%E0%B9%89%E0%B8%99%E0%B8%B3%E0%B8%AD%E0%B8%B2%E0%B9%80%E0%B8%8B%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%99&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%8A%E0%B8%B8%E0%B8%A1%E0%B8%AA%E0%B8%B8%E0%B8%94%E0%B8%A2%E0%B8%AD%E0%B8%94%E0%B8%9C%E0%B8%B9%E0%B9%89%E0%B8%99%E0%B8%B3%E0%B8%AD%E0%B8%B2%E0%B9%80%E0%B8%8B%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%99&action=edit&redlink=1

111

ในประเทศไทยดวยในระหวางการเยอนน นายกรฐมนตรและคณหญงยงไดเดนทางไปเยยมพบแรงงานไทยในบรไนถงทบรเวณกอสรางซงมแรงงานไทยทางานอยเปนจานวนมากแมบรไนจะเปนประเทศขนาดเลกมาก แตกอดมไปดวยทรพยากรธรรมชาตดานพลงงานทงก๏าซธรรมชาตและนามน ดงน นอกจากจะเปนสมาชกอาเซยนดวยกนแลว บรไนยงเปนแหลงทมศกยภาพทางเศรษฐกจทนาสนใจอยางมากสาหรบไทยอกแหลงหนงเชนกน20 4. สหภาพเมยนมาร๑ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา การเยอนสหภาพเมยนมาร๑อยางเปนทางการระหวางวนท 17-18 มนาคม 2539 เปนการเยอนระดบผนารฐบาลเปนครงแรกในรอบ 16 ป นบแตการเยอนครงสดทาย เมอ พ.ศ. 2523 (โดยพลเอกเปรม ตณสลานนท๑) จงเปนการตดสนใจอยางกลาหาญ ภายใตสถานการณ๑ทสะสมความหวาดระแวงกนมายาวนาน กอนหนาน นายกรฐมนตร ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดเชญ พลเอกอาวโส ตานฉวย ( ในฐานะประมขแหงรฐและหวหนารฐบาล) และพลโท ขน ยน (เลขาธการสภารกษาความสงบเรยบรอยแหงชาตพมาและเหนความจรงใจของไทยในการประสานงาน ทาใหบรรยากาศการแลกเปลยนความคดเหนกนในระดบสงราบรนขนมาก ผลการเยอนครงนนไดแกป๓ญหาสาคญหลายอยาง เชน ป๓ญหาดานการประมง การป๓กป๓นพรมแดน ชนกลมนอย การขามแดน การสรางเสนทางเชอมโยงกน การเปดดาน นอกจากนไดตกลงปลอยตว นกโทษชาวประมงไทยททางการพมาจบกมไว จานวน 100 คนดวย21

5. สหพนธรฐมาเลเซย ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา เยอนสหพนธรฐมาเลเซยอยางเปนทางการ ระหวางวนท 29-31 พฤษภาคม 2539 สรปสาระสาคญ ไดดงน 1) ลงนามบนทกความเขาใจเรองการซอขายก๏าซธรรมชาตจากเขต Malaysia-Thailand Joint Development Area (JDA) และบนทกความเขาใจการลงทนรวมระหวางเอกชนไทยกบมาเลเซยเรองอตสาหกรรมประมง 2) ตกลงกนทจะละเวนมาตรการรนแรงในการแกป๓ญหาเรอประมงรกลาเขตแดน นอกจากนนยงเจรจาจนมาเลเซยปลอยนกโทษเรอประมงไทย จานวน 39 คน 3) จดตงสภาธรกจไทย-มาเลเซยขนเปนครงแรก เพอใหมเวทหารอกนของภาคธรกจไดสมาเสมอ 4) ตกลงความรวมมอดานการศกษา โดยใหแลกเปลยนความรและการเยอนระหวางกนของบคลากรทางการศกษา ซงเปนโครงการทไดประโยชน๑แกการพฒนาการศกษาของไทยอยางมาก 5) เหนชอบโครงการเชอมเสนทางรถไฟจากสงคโปร๑ผานมาเลเซยผานไทยไปยงคนหมงในจน 6) ไดขอยตเรองหลกการป๓กป๓นเขตแดนทางบกระหวางกน และ 7) สรางความรวมมอกนในการพฒนาเขตการคาเสรในอาเซยน ในเขตการพฒนารวมของไทย-มาเลเซย-อนโดนเซย หรอสามเหลยมเศรษฐกจ IMT-GT ตลอดจนการอานวยความสะดวกแกการขามแดนของสนคาและแรงงานระหวางไทยกบมาเลเซย22

6. สาธารณรฐสงคโปร๑ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา เยอนสาธารณรฐสงคโปร๑อยางเปนทางการ ระหวางวนท 30-31 พฤษภาคม 2539 โดยไดเขาเยยมคารวะประธานาธบดสงคโปร๑ และ


21สญลกษณ๑ เทยมถนอม, บรรหาร ศลปอาชา กบต าแหนงนายกรฐมนตร (กรงเทพฯ:พบลชซง จากด, 2547), 82-87.


112

เขาหารอขอราชการกบนายกรฐมนตรสงคโปร๑ นายโก๏ะ จ๏ก ตง เกยวกบยทธศาสตร๑ระหวางประเทศ และการคาการลงทนทไทย และสงคโปร๑ ควรมบทบาทรวมกน การจดตงสภาธรกจไทย-สงคโปร๑ การเพมการลงทนของสงคโปร๑ในเขต Eastern Seaboard ของไทยท จงหวดระยอง ในระหวางการเยอนครงนรฐบรษอาวโสในฐานะรฐมนตรอาวโสของสงคโปร๑ นายลกวนย ไดเขาพบนายกรฐมนตรบรรหาร ทหองพกในโรงแรมเพอหารอถงบทบาทการผนกกาลงของอาเซยน เพอพฒนาศกยภาพดานการคาและการลงทนดวย กอนเสรจสนการเยอนนายกรฐมนตรไทยและคณะไดไปเยยมชมกจการรถไฟฟาขนสงมวลชนและพพธภณฑ๑สตว๑นาสงคโปร๑ จากนนไดเรยกประชมทตแรงงานไทยทวทงเอเชย เพอหารอป๓ญหาแรงงานไทยในตางประเทศเปนครงแรก ปดทายดวยการเยยมพบแรงงานไทยในสงคโปร๑และจดใหมการเลยงสงสรรค๑รวมกบแรงงานไทย ณ บรเวณหนาสถานเอกอครราชทตไทยทสงคโปร๑ เพอเปนขวญกาลงใจแกแรงงานไทยทหางบานมาเปนเวลานาน23 7. สาธารณรฐฟลปปนส๑ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา เยอนสาธารณรฐฟลปนส๑อยางเปนทางการ ระหวางวนท 30 กนยายน- 1 ตลาคม 2538 และไดหารอขอราชการกบประธานธบด ฟเดล รามอส อยางเปนกนเองในการเยอนครงน รองประธานาธบด โจเซฟ เอสตราดา เปนผมารอตอนรบทสนามบนและดแลนายกรฐมนตรไทยและคณะตลอดระยะเวลาการเยอนอยางใกลชด ผลการเยอนครงนมาสการลงนามบนทกความเขาใจในการจดตงศนย๑เกบรกษาและแปรรปการเกษตรไทย-ฟลปนส๑ บนทกความตกลงเพอสงเสรมและคมครองการลงทนระหวางไทย-ฟลปนส๑บนทกความเขาใจเกยวกบการจดตงสภาธรกจไทย-ฟลปนส๑ และบนทกความเขาใจการรวมลงทนในการพฒนาสนามบนนานาชาตมะลลา กอนจบสนการเยอน ประธานาธบด ฟเดล รามอส จดเลยงอาหารคาอยางยงใหญใหกบคณะของนายกรฐมนตรไทยและยงสรางความประหลาดใจใหสอมวลชนดวยการแอบไปเยยมเพออาลานายกรฐมนตรไทย ณ โรงแรมทพกของคณะฝายไทยในเชาวนรงขนอยางเปนกนเองดวย ตลอดเวลาทฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา เปนนายกรฐมนตรไดมโอกาสพบปะกบประธานาธบด ฟเดล รามอสเปนประจาสมาเสมอ และสามารถรวมกนกาหนดแนวรวมเชงยทธศาสตร๑ในเวทนานาชาตไดเปนอยางด24

8. สาธารณรฐอนโดนเซย ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา เยอนสาธารณรฐอนโดนเซย อยางเปนทางการ ระหวางวนท 24-25 เมษายน 2539 ซงนอกจากจะมพธตอนรบอยางยงใหญทงททาอากาศยานและททาหนาททาเนยบประธานาธบดแลวกไดเยยมคารวะและหารอขอราชการกบประธานาธบดซฮาร๑โตอยางกวางขวางดวย ผลการเยอนครงนนามาสการลงนามบนทกความเขาใจเรองการคาตางตอบแทนระหวางไทย-อนโดนเซยและลงนามแลกเปลยนสญญาแลกเปลยนเครองบน ซเอน 235 จากอนโดนเซยกบขาวไทยดวยในระหวางการเยอน ประธานาธบดอนโดนเซยไปสกการะโบราณสถานโปโร พธโธ ทเมองยอร๑กยากาตาร๑ ซงเปนโบราณสถานทางพทธศาสนาทเกาแกทสด



113

แหงหนงในเอเชยตะวนออกเฉยงใตดวย หลงเสรจสนการเยอนเพยงไมนาน นางสต อาร๑ตนาห๑ หรอ มาดามเตยน ภรยาประธานาธบด ซฮาร๑โต กถงแกกรรมดวยโรคหวใจ ซงนายกรฐมนตรและคณหญงแจมใสกเดนทางไปรวมพธศพในทนทและหลงจากนนเหตการณ๑ทางการเมองในอนโดนเซยกเกดการเปลยนแปลงไปขนานใหญ และนามาสการสนสดยคการครองอานาจตอเนองยาวนานทสด ในประวตศาสตร๑อนโดนเซยลง25 9. เวยดนาม ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา เยอนเวยดนามอยางเปนทางการ เมอวนท 1 ตลาคม 2538 โดยไดเขาเยยมคารวะประธานาธบด โดเมอย เขาเยยมคารวะนายเหงยน วน ลนห๑ เลขาธการพรรคคอมมวนสต๑เวยดนามและหารอขอราชการกบนายกรฐมนตรเวยดนาม โว วน เกยต และคณะรฐมนตรเวยดนาม นอกจากนนยงไดไปเยยมคานบวางพวงมาลาทสสานของโฮจมนห๑ รฐบรษของเวยดนามดวยผลการเยอนครงนน นามาสความคบหนาในการทาความเขาใจในเรองการดแลเขตพนททบซอนทางทะเลระหวางไทย-เวยดนาม การคมครองการลงทนของนกธรกจไทยในเวยดนาม การวางหลกการทจะมถนนเศรษฐกจสายสาคญในการเชอมไทย- เวยดนาม รวมทงเจรจาจนเวยดนามปลดปลอยลกเรอประมงไทยทถกจบกมในนานนาเวยดนามไดหมดทกคน26

7. ประชมสดยอดเอเชย-ยโรป ครงท 1 (อาเซม) ในวนท 29 กมภาพนธ๑-1 มนาคม พ.ศ. 2539 ประเทศไทยไดรบเกยรตยศอยางสงยงในการเปนเจาภาพเวทพบปะกนของผนาของ 2 ภมภาคใหญในโลก ทมความเจรญทงทางดานอารยธรรม และดานเศรษฐกจใหมาพบกนเปนครงแรกคอการประชมสดยอดผนาเอเชย-ยโรป หรอเรยกวา “ASEM” การประชม ASEM น ยงไมเคยเกดขนเลยในประวตศาสตร๑ แตแนวคดนเกดขนจากการทสงคโปร๑ เสนอวา ป๓จจบนโลกแบงความรวมมอออกมาในทางเศรษฐกจทชดเจน หลงยคสงครามเยน กลาวคอ ยคสงครามเยนเปนเรองคายโลกเสร กบคายคอมมวนสต๑ แตมาภายหลงโลกของคายคอมมวนสต๑แตกขวและสลายตวลง เหลอแตโลกเสรทยงดาเนนไปเปนกระแสหลก แตในกระบวนการโลกเสรนนเอง กมการสรางเวทความรวมมอ โดยเฉพาะอยางยงทางเศรษฐกจความมนคงทแบงออกเปนกลม ๆ อยางเชน ความรวมมอระหวางทวปอเมรกาเหนอกบยโรป ในเรองความมนคง เรยกวา “NATO” ในเรองความตกลงทางดานเศรษฐกจระหวางทวปอเมรกาเหนอ เรยกวา “NAFTA” ดงนน แนวคดเรอง ASEM จงมงทจะชวยเสรมใหความรวมมอตอเนองครบวงจรมากขน นนคอ ชองวางทขาดอยระหวางทวปยโรปกบทวปเอเชย ทงทไมมมหาสมทรขวางกน แตจะเปนการเชอมตอกนบนผนแผนดนใหญ การประชมครงนเปนครงแรกทประมข และหวหนารฐบาลของประเทศตาง ๆ ในเอเชย จานวน 10 ประเทศ และของยโรปอก 15 ประเทศ รวมทงประธานคณะกรรมาธการยโรป จะมาพบพรอม ๆ กน ซงเราไดเตรยมการประชมใหมหวขอทมงใหผนาทงหลายเขามาหารอกคอ การแกไขเรองการขาดความเชอมโยง ระหวางเอเชยตะวนออกกบยโรป การทาความรจกคนเคยกนในหมผนาของภมภาคทงสอง เพราะแทบจะไมเคยตดตอกนมาเปนเวลานานมาก รฐบาลไดตง



114

คณะกรรมการขน 2ชดใหญ คอ ชดทดแลในเรองของรปแบบพธการ ตงแตการอานวยความสะดวก การรกษาความปลอดภย การจดพธตาง ๆ ใหกบผนาแตละประเทศ และพธทใชในการประชม สวนอกคณะหนงเปนงานทางดานสารตถะ ซงกจะเหมอนกบการประชม ASEAN เพยงแตมผนาเขามาเปนจานวนมากกวาอกหลายเทานนเอง ในพธเปดประชมนน เนองแนนดวยแขกระดบนานาชาต เปนจานวนหลายพนคน ผนาทงหมดกาวขนสเวท โดยมรฐมนตรตางประเทศและรฐมนตรทเกยวของขนไปยนดวยแลวตวแทนผนาภมภาคเอเชย ตวแทนผนาภมภาคยโรป ผลดกนขนกลาวปาฐกถาสาคญ แสดงวสยทศน๑พอเขาถงเวลาประชมจรง บรรดาผนาออกจากหองเปดการประชมไปเขาสหองประชม ซงจดไวในหองโถงกลางของศนย๑การประชมแหงชาตสรกต ระหวางนแขกทมารวมในงานพธเปด ทยอยกนแยกยายกลบไป การประชมสดยอดผนาจะนงรวมประชมกนในศาลาไทย ผลการประชม ASEM ทแถลงกคอ ผนาทงหลายใหการยอมรบตลอดการประชมวา ความแตกตางดานวฒนธรรม ประวตศาสตร๑ และคานยมทางสงคม ระหวางเอเชย-ยโรปนนม แตความแตกตางนจะไมเปนอปสรรคตอการเสรมสรางความรวมมอระหวางกน ผลจากการประชมนามาสการจดตงมหาวทยาลยเอเชย-ยโรปขนในมาเลเซย ตงมลนธเอเชย-ยโรปในสงคโปร๑ และตงศนย๑พฒนาเทคโนโลยสงแวดลอมเอเชย -ยโรปขนใน ประเทศไทย การประชมครงนยงไดขยายไปถงการสรางความรวมมอปราบปรามการคายาเสพตด การฟอกเงน และอาชญากรรมระหวางประเทศอกดวย นอกจากนผนาไดตกลงกนวาจะจดใหมการประชมลกษณะเดยวกนนทก ๆ 2 ป และครงตอไปหลงจากทประเทศไทยเปนเจาภาพแลว กจะไปจดกนทกรงลอนดอน ประเทศองกฤษ และจากนนจงจะไปประชมกนทกรงโซล ประเทศเกาหลใต27 8. ความสมพนธ๑แบบพหภาคของไทยในเวทนานาชาต คอการประชมความรวมมอกนระหวาสหภาพยโรปกบเอเชย ในชวงระหวาง พ.ศ. 2538-2539 นบเปนชวงทเศรษฐกจในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตมภาวะรงโรจน๑มากทสดชวงหนง มการจดประชมสาคญในภมภาคนทถกจบตามองจากทวโลกหลายครง ประเทศไทยไดรบการจดวางจากหลากหลายเวทใหเปนผมบทบาทสาคญในการนาเสนอ หรอเปนเจาภาพจดการประชมมากมาย ไมวาจะเปนการประชมสดยอดระดบผนารฐบาลระหวางชาตตาง ๆ ในสหภาพยโรปกบเอเชย ซงเปนครงแรกของประวตศาสตร๑ความสมพนธ๑ระหวางทวปเอเชยและทวปยโรป ทาใหมผนารฐบาลนานาชาตมาอยในประเทศไทย พรอมกนมากทสด ครงแรก การจดประชมสดยอดอาเซยนของชาตสมาชก 7 ประเทศ (ในขณะนน) ซงนบเปนการประชมครงสาคญทนาไปสการปพนฐานใหชาตสมาชกใหมอก 3 ประเทศ คอ ลาว กมพชา และเมยนมาร๑ ซงเปนประเทศเพอนบานของไทยไดเขารวมเปนภาคสมาชกไดสาเรจในเวลาตอมา กจกรรมเหลาน นายกรฐมนตรบรรหารระดมสรรพกาลงจากฝายตาง ๆ อยางเตมความสามารถ เพอใหประเทศไทยปฏบตหนาทเจาภาพและหนาทผนาเสนอประเดนตาง ๆ อยางมประสทธภาพ มสมดลในเนอหา และมความโดดเดนในดานแนวคด ซงการเตรยมการตาง ๆ ประสบความสาเรจอยางดเยยม ทาใหประเทศไทยไดรบความไววางใจจากนานาชาตในการเปนผจดการประชมสาคญ ๆ



115

ระดบโลกไดอยางดตลอดนบแตนนมา เชน การเปนเจาภาพจดการประชม การเปนเจาภาพจดงานชมนมลกเสอโลก การเปนเจาภาพจดการแขงขนเอเชยมเกมส๑ การเปนเจาภาพจดการแขงขนกฬาเฟสบกเกมส๑เพอคนพการ เปนตน 9. จดประชมสดยอดผนาเอเชย-ยโรป หรอ อาเซม (องกฤษ: Asia-Europe Meeting ยอวา ASEM) จดตงขนเพอความสมพนธ๑ทางเศรษฐกจ การเมอง และวฒนธรรมของสองกลมประเทศ อาเซมเรมตนจากขอเสนอ ใน พ.ศ. 2537 ของนายกรฐมนตรโก๏ะจ๏กตงของสงคโปร๑ ทตองการรกษาความสมดลของภมภาค โดยใหมการเชอมโยงระหวาง ฝ๓งแอตแลนตกกบฝ๓งแปซฟค เพราะในขณะนน มความเชอมโยงระหวางภมภาคเพยง 2 กระแส คอ ความรวมมอในกรอบเอเปค และความสมพนธ๑ ใกลชดระหวางอเมรกาและยโรป ดงนคอ 9.1 ประเทศญปน ฯพณฯ นายกรฐมนตรบรรหาร ศลปอาชา มโอกาสไดใหการถวายการตอนรบ พระราชวงศ๑ระดบสงของญปนหลายครง เชน เจาชายอากซโน และพระชายาเสดจเยอนไทยระดบ 10-21 กนยายน 2538 และไดพบหารอขอราชการกบนายกรฐมนตรของญปนถง 2 ทาน ไดแก นายโตม อช มรายามาในระหวางการไปรวมประชมสดยอดเอเปคท โอซากา หลงจากนน นายกรฐมนตรคนถดมาของญปน คอ นายรวทาโร ฮาซโมโด กเดนทางมารวมประชมสดยอดเอเชย-ยโรป ทกรงเทพ ฯ และไดเขาเยยมคาราวะนายกรฐมนตรบรรหาร ศลปอาชา นอกจากนยงมผบรหารระดบสงของญปนอกหลายทานกไดมโอกาสพบนายกรฐมนตรบรรหาร เชนกน อาท อดตนายกรฐมนตรญปน นายมยาซาวา และนายไคฟ เปนตน อนงในป พ.ศ. 2538 เกดแผนดนไหวใหญทเมองโกเบ ประเทศญปน เกดความเสยหายมากมาย ในการนรฐบาลไทยกไดสงแพทย๑และทมกภยไปชวยเหลอดวย

9.2 ประเทศเกาหล ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตร กบนายคม ยง ซม ประธานาธบดเกาหลใต ไดพบปะกนหลายครง ครงแรกเมอคราวไปรวมประชมสหประชาชาตทนครนวยอร๑ค ตอมาไดหารอสองตอสองในระหวางไปประชมสดยอดเอเปคโอซากา ประเทศญปน จากนนกมาพบกนทกรงเทพ ฯ ระหวางประชมสดยอดเอเชย-ยโรป ทประเทศไทยเปนเจาภาพ และอกครงในระหวางการประชมสดยอดเอเปคทฟลปปนส๑ สาหรบประเทศเกาหลใต เปนหนงในกลมชาตทลงทนในไทยเปนจานวนมาก โดยสวนมากเปนกลมอตสาหกรรมอเลคทรอนกส๑กลมยานยนต๑ กลมเครองใชไฟฟา เครองปรบอากาศ การพบปะหารอกนกบผนาเกาหล สงผลใหเกดความคบหนาในการสรางความรวมมอทางเศรษฐกจระหวางกนหลายเรองทงการทองเทยวระหวางกน การลงทนและการคา ในการน ไทยยงใหการสนบสนนการเจรจารวมชาตของเกาหลเหนอและ เกาหลใตรวมทงมสวนรวมในกลไกปองกนขอพพาทในคาบสมทรเกาหลอยางตอเนองดวย 9.3 ประเทศจนฯพณฯ นายกรฐมนตรบรรหาร ศลปอาชา เยอนสาธารณรฐประชาชนจนอยางเปนทางการ ระหวางวนท 24 -29 มนาคม 2539 และไดเขาเยยม คารวะประธานาธบด เจยง เจ๐อ หมน หารอขอราชการกบนายกรฐมนตร หลเผง เยยมคารวะนายหล ลย หวน ประธานสภาทปรกษาการเมองแหงชาตจน จากนนกไดหารอขอราชการกบอธการบดมหาวทยาลยป๓กกง เพอจดตงศนย๑ไทยคดศกษาในมหาวทยาลยป๓กกงเปนครงแรก ในการเยอนประเทศจนครงน เปนชวงเวลาเฉลมฉลองครบรอบความสมพนธ๑ทางการทตไทย-จน 20 ป ในการน ฝายรฐบาลจน ไดเชญใหเดนทางเยยมชมเมองใหญตาง ๆ ทสาคญ เชน นครซอาน มณฑลสานซ

https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%A9%E0%B8%B2%E0%B8%AD%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B8%A4%E0%B8%A9

https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A3%E0%B8%A9%E0%B8%90%E0%B8%81%E0%B8%B4%E0%B8%88

https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%80%E0%B8%A1%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%87

https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%92%E0%B8%99%E0%B8%98%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1

https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9E.%E0%B8%A8._2537

https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%97%E0%B8%A8%E0%B8%AA%E0%B8%B4%E0%B8%87%E0%B8%84%E0%B9%82%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B9%8C

https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%AD%E0%B9%80%E0%B8%9B%E0%B8%84

116

ซงเปนเมองหลวงโบราณสมยกษตรย๑จนซฮองเต เยอนนครเซยงไฮ เมองทาอตสาหกรรมทมชอเสยง และเมองซวเถาแหลงกาเนดของชาวไทยเชอสายจนสวนใหญในป๓จจบน ผลการเยอนจนครงนน นามาซงการแกไขป๓ญหาการคา สนคาเกษตรสาคญหลายรายการ โดยจนรบซอขาวและยางพาราจากไทยเพมมากขน และอนญาตใหสายการบนไทยขยายเสนทางจากเชยงราย เซยงรง ซวเถา รวมทงมการหารอรวมกนในป๓ญหาหมเกาะสแปรต๑ลย๑ในทะเลจนใต ป๓ญหาใตหวน รวมทงกรณวงโคจรของดาวเทยมของไทยและจนท มจดทบซอนกน นอกจากนนยงมการหารอเพอการคมครองนกลงทนไทยในจน กอนเสรจสนการเยอนยงไดไปชมระบบรถไฟใตดนและหอโทรคมนาคมเซยงไฮ รวมทงชมสะพานขงสายใหมของเซยงไฮดวย หลงเสรจสนภารกจเยอนจนแลว ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา กไดกลบมายงจงหวดสพรรณบร และไดมดารรวมกบบรรดาชาวไทยเชอสายจนในจงหวดสพรรณบร ทจะกอสรา งพพธภณฑ๑ลกหลานเหลามงกรแสดงประวตศาสตร๑จน 5 พนป และความเปนมาของชาวไทยเชอสายจนในรปนทรรศการถาวรในบรเวณศาลเจาพอหลกเมองสพรรณบร เ พอเปนอนสรณ๑ฉลองความสมพนธ๑ทยงใหญของไทยกบจน28

10. การประชมผนาเขตเศรษฐกจภาคพนเอเชยแปซฟก (APEC) ณ นครโอซากา ประเทศญปน ฯพณฯ นายกรฐมนตรบรรหาร ศลปอาชา ไดเดนทางไปเขารวมประชมผนากลมความรวมมอทางเศรษฐกจภาคพนเอเชย-แปซฟก (APEC) 2 ครง คอ ณ นครโอซากา ประเทศญปน ระหวางวนท 17-20 พฤศจกายน 2538 และ ณ อาวซบค ประเทศฟลปปนส๑ ระหวางวนท 28-25 พฤศจกายน พ.ศ. 2539 โดยมผนาจากเขตเศรษฐกจเขารวมประชมทงสน 17 ทาน ซงการประชมกลมผนาเอเปค นบวามความสาคญตอการกาหนดทศทางความรวมมอในกรอบของเอเปคในอนาคต อยางสาคญ เพราะเปนทมาของแผนงานความรวมมอ และอานวยความสะดวกทางการคา และการลงทนในเอเปคยคตอมา ซงเปนประโยชน๑ตอประเทศไทยอยางมาก เพราะชวยเสรมอานาจตอรองในทางเศรษฐกจและการคาระหวางประเทศแกไทยมากขน นายกรฐมนตรบรรหาร ไดเสนอแนะตอทประชมใหมการพฒนาโครงสรางพนฐานทงทางเศรษฐกจและสงคมในเรองการคมนาคม การขนสง การสอสาร และสาธารณปโภคของแตละประเทศ และเสนอใหเอเปคเนนความสาคญของการพฒนาทรพยากรมนษย๑ อาท การปรบปรงมาตรฐานระบบการศกษาในภมภาคเอเซยนแปซฟก ใหมมาตรฐานดทดเทยมกนและความสรางความมนคงดานอาหารและพลงงาน โดยเสนอใหเอเปคใชวธการของอาเซยนในเรองระบบสารองอาหารและพลงงาน นบเปนการแสดงวสยทศน๑ทผนานานาชาตตางชนชม และกอใหเก ดโครงการสาคญของเอเปคตดตามมา จากขอสงเกตทนายกรฐมนตรไทยไดแสดงไวอกหลายโครงการ โดยเฉพาะโครงการในการพฒนาทรพยากรมนษย๑29 11. ตอนรบสมเดจพระราชนนาถเอลซาเบธท 2 และพระสวามเสดจพระราชดาเนนเยอนประเทศไทย เสดจพระราชดาเนนเยอนประเทศไทยอยางเปนทางการ ในฐานะพระราชอาคนตกะ ในพระบาทสมเดจพระเจาอยหว และสมเดจพระนางเจา ฯ พระบรมราชนนาถ ระหวางวนท 28



117

ตลาคม-1 พฤศจกายน 2539 เพอรวมฉลองในวโรกาสทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงครองสรราชสมบตครบ 50 ป ในการน นายกรฐมนตรบรรหาร ศลปอาชา และคณหญงแจมใส ศลปอาชา ไดจดกจกรรมถวายการตอนรบ ถวายอารกขาและถวายความปลอดภย ถวายความสะดวกในการเยอนครงนอยางสมพระเกยรต เปนทชนชมของทกฝายทเกยวของ รวมทงประชาชนชาวไทยและขาวองกฤษอยางกวางขวาง ในโอกาสนสมเดจพระราชนนาถเอลธาเบธท 2 ไดพระราชทานเครองราชอสรยาภรณ๑ชนสายสะพาย เซนต๑ ไมเคลและเซนต๑จอร๑จ แก ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตร นบเปนผนาของไทยนอยคนยงทจะไดรบเครองราชอสรยาภรณ๑

12. ตอนรบประธานาธบดสหรฐอเมรกาเยอนประเทศไทย ดวยพระบารมพระบาทสมเดจพระเจาอยหว พ.ศ. 2539 มผนาคนสาคญของโลกหลายทานเดนทางมาเยอนประเทศไทย เพอรวมฉลองในวโรกาสทพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงครองสรราชสมบตครบ 50 ป ฯพณฯ นาย วลเลยม (บล) เจฟเฟอร๑สน คลนตน ประธานาธบดสหรฐอเมรกา และภรยา นางฮลลาร คลนตน ไดเดนทางมาเยอนประเทศไทยอยางเปนทางการในฐานะพระราชอาคนตระ ในพระบาทสมเดจพระเจาอยหว และสมเดจพระนางเจาพระบรมราชนนาถ ระหวางวนท 25-27 พฤศจกายน 2539 ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา และคณหญงแจมใส ศลปอาชา ไดจดใหมการตอนรบและอานวยความสะดวกแกประธานาธบดสหรฐอเมรกา และภรยาในฐานะประมขแหงร ฐอยางดเยยม และยงไดมโอกาสประชมหารอกบประธานาธบดสหรฐอเมรกาในฐานะผนารฐบาล เพอแลกเปลยนทศนะและความรวมมอในดานตาง ๆ อยางกวางขวาง ในโอกาสนประเทศไทยและสหรฐอเมรกา ไดมการลงนามในขอยกเวนภาษซอนระหวางประเทศไทยและสหรฐอเมรกา ซงเปนประเดนทเจรจาคางมากกวา 20 ปดวย ทงน นายกรฐมนตรบรรหาร เลาวา “เมอครงทผมพบประธานาธบดคลนตนครงแรกทนวยอร๑ก ประมาณ 1 ป กอนหนาททานจะมาเยอนประเทศไทย ตอนนนมผนารฐบาลตงหลายคนกาลงรอทกทายประธานาธบดสหรฐ ผมทราบดวาเวลามนอยจงดงรฐมนตรวาการกระทรวงการคลงมาทาหนาทลาม และเลยถอโอกาสทกทายโดยใสสาระเขมขน ระบถงความตองการทจะใหสหรฐและไทย เจรจาภาษซอนใหไดขอยตใหได ในครงนน บรรดาทปรกษาและผบรหารระดบสงทยนหลงประธานาธบดของเขากจดกนใหญถอวาเปนเรองสาคญ จากจดนนเองททาใหการเจรจานามาสผลสาเรจไดในอก 1 ปตอมา”30

13. การพฒนาช ว ตคนพการและผ ด อย โอกาส ฯพณฯ บรรหาร ศ ลปอาชา นายกรฐมนตรไดใหความสาคญกบคนพการ และผ ดอยโอกาสทางสงคมเปนอนมาก จากการ เยยมเยยนศนย๑สงเคราะห๑ผพการ ทงรางกายและสตป๓ญญาของนายกรฐมนตร ทาใหตระหนกถงความตองการ ความชวยเหลออยางเรงดวน ผลทตดตามมา คอ นโยบายและการรเรมงานตาง ๆ อยางเปนรปธรรมในการผลกดนชวยเหลอใหเกดมลนธและกองทนเฉพาะ เพอสวสดการสงคมของผพการ และผดอยโอกาสอยางไมเคยปรากฏมากอน รวมไปถงการสนบสนนกฬาคนพการ อนเปนการเปดโอกาสใหผ พการทมความสามารถดานกฬาไดแสดงออก และเขาแขงขนในระดบนานาชาต ทงน นายกรฐมนตรบรรหาร และครอบครว ไดตดตามดแลและเอาใจใสอยางใกลชด สงผลใหกจกรรม



118

กฬาคนพการของไทยประสบความสาเรจ เปนเจาภาพ จดการแขงขนกฬาเฟสบกเกมส๑เพอคนพการจนมชอเสยงในระดบภมภาค ถอเปนรากฐานสาคญทปรบทศนคตของคนในสงคมตอคนพการมาจนถงป๓จจบน

14. จดแขงขนกฬาซเกมส๑ ครงท18 ทจงหวดเชยงใหมนอกจากประเทศไทยจะสามารถครองความเปนหนงในดานกฬาแลว ยงไดรบยกยองชมเชยในความสาเรจของการเปนเจาภาพจดงานในครงนดวย โดยเฉพาะอยางยงพธ เปดการแขงขน ซงสมเดจพระบรมโอรสาธราชฯ สยามมกฎราชกมาร เสดจพระราชดาเนนแทนพระองค๑เปนองค๑ประธานในพธเปดการแขงขนกฬาระดบนานาชาตทมประเทศตาง ๆ มารวม เชนเดยวกบพธปดการแขงขนกมความยงใหญและไมยงหยอน ไปกวากน โดยนายกรฐมนตรบรรหาร ศลปอาชา ไดเอาใจใสอยางใกลชดในการจดเตรยมแบบงานรองรบทงกอน และระหวางการจดการแขงขน เพราะในภายหลงทเขารบตาแหนงนายกรฐมนตรนน จงไดทราบวาระบบรองรบยงความความบกพรองมาก แตดวยการทมเทตดตามงานดวยตนเองของนายกรฐมนตร จงทาใหแกป๓ญหาไดทนและการจดงานลลวงไปไดอยางราบรน

15. ดานศลปวฒนธรรมประเทศไทยมวฒนธรรมยาวนาน มเอกลกษณ๑เปนของตนเอง เปนทรจกและชนชมของทวโลก นายกรฐมนตรบรรหาร ศลปอาชา ตระหนกถงคณคาดงกลาวเปนอยางด จงผลกดนใหหนวยงานทเกยวของทาการอนรกษ๑สงเสรมและเผยแพรศลปวฒนธรรมไทยอยางมเปาหมาย ในการจดเตรยมงานพระราชพธกาญจนาภเษก รฐบาลไดถอเปนโอกาสสาคญในการบรณะ ฟนฟมรดกทางวฒนธรรมของชาตทกแขนง โดยเฉพาะโบราณสถานสาคญในเขตกรงรตนโกสนทร๑ เชน วดอรณราชวรารามบวรมหาวหาร ซงสรางขนในป พ.ศ. 2310 และเปนวดประจารชกาลท 2 นายกรฐมนตรไดมอบหมายใหบรณปฏสงขรณ๑วดอรณราชวราราม ฯ ซงขณะนนมสภาพทรดโทรมเปนอนมาก จากนนไดตรวจและตดตามความกาวหนาของงานอยางใกลชดดวยตนเอง มผลใหการดาเนนงานแลวเสรจทนพระราชพธถวายผาพระกฐน ฯ โดยขบวนพยหยาตราทางชลมารค เนองในพระราชพธกาญจนาภเษก เปนทปลาบปลมของชาวไทยและประทบใจอยางยงแกชาวตางประเทศทไดพบเหน นอกจากนนรฐบาลยงไดจดใหมการกาหนดนโยบายอนรกษ๑ศลปวฒนธรรมดานอน ๆ อยางเปนรปธรรม เปนตนวา การอนรกษ๑ฟนฟจตรกรรมไทย นาฏศลปไทย สถาป๓ตยกรรมไทยตลอดถงงานชางฝมอโบราณดวย

16. ดานแรงงานรฐบาลไดดาเนนการ เพอคมครองผใชแรงงานมดงนคอ 1) แกไขป๓ญหาการเอารดเอาเปรยบผใชแรงงาน โดยสงเสรมความรเรองสทธ หนาทตามกฎหมายแรงงานใหกบผใชแรงงาน จดอบรมดานแรงงานใหแกนายจาง ลกจาง บคลากรของรฐและผเกยวของ ตรวจสถานประกอบการทมลกจาง เพอใหนายจางปฏบตตามกฎหมายแรงงาน และชวยใหลกจางไดรบความเปนธรรมในการทางานตามกฎหมาย 2) จดตงกองทนเพอผใชแรงงาน 100 ลานบาท เปนทนเรมแรก ใหผใชแรงงานกยมในอตราดอกเบยทเหมาะสม โดยผานสหกรณ๑ออมทรพย๑เปนการแกไขป๓ญหาการกยมนอกระบบ 3) พฒนาและยกระดบฝมอแรงงานใหกบผใชแรงงาน และผดอยโอกาส โดยจดตงกองทนพฒนาฝมอแรงงาน 200 ลานบาท เพอพฒนาคณภาพ ทกษะและฝมอแรงงานใหตอบสนองตอภาคอตสาหกรรมทขยายตว และสามารถแขงขนกบประเทศอน ๆ ได 4) ปราบปรามบรษทจดหางานเถอน โดยจดตงศนย๑ประสานการปราบปรามผเปนภยตอคนหางานโดยสบเบาะแส ตรวจจบและดาเนนคดกบผกระทาผดอยางจรงจง (เฉพาะในป พ.ศ. 2539 จบกม 73 ราย) 5) จดระบบควบคม

119

แรงงานตางดาวทเขาเมองผดกฎหมายเพอแกไขป๓ญหา ปองกน และสกดกนแรงงานทจะลกลอยเขามาใหมโดยใชระบบกฎหมาย และความรวมมอจากหนวยงานทมหนาทตาง ๆ รวมกบนายจาง ผใชแรงงาน องค๑กรปกครองทองถนและประชาชนในพนท 18. ดานการพฒนาสงคมรฐบาลไดดาเนนการ เพอพฒนาสงคม มสาระสาคญดงน 1) ออกกฎหมายปองกน และปราบปรามการคาประเวณ เอาผดชายทไปเทยวโสเภณเดกอายตากวา 18 ป เอาผดบดามารดาทรเหนเปนใจใหผเยาว๑ไปคาประเวณ ตงศนย๑การชวยเหลอและขจดการใชแรงงานเดกและสตรอยางไมเปนธรรม 2) จดตงมลนธสงเสรมสวสดการสงคมไทย พรอมกองทนประเดม 200 ลานบาท เพอสนบสนนอาสาสมคร เจาหนาท ตลอดถงครอบครวและชมชนทชวยเหลอผดอยโอกาสใหสามารถพงพาตนเองได และ 3) สงเสรมสถานภาพของสตร โดยแตงตงขาราชการสตรทมความรความสามารถใหดารงตาแหนงทสงขน โดยเฉพาะตาแหนงทในอดตมการแตงตงเฉพาะขาราชการชาย นายพลหญงชดแรก ประกอบดวย นายทหารทกเหลาทพ รองผวาราชการจงหวดหญง นายอาเภอหญง ฯลฯ นอกจากนนยงมการปรบปรงกฎระเบยบวาดวยการลาคลอดของขาราชการหญง และสทธอน ๆ ของสตรเพอชวยใหสตรไดรบสทธในการลาเพมขนอกดวย

19. ดานการพฒนาระบบสาธารณปโภคดงน คอ 1) ขยายเขตไฟฟาใหราษฎรในชนบท ขยายเขตจาหนายไฟฟา ทงทอยในหมบานทมไฟฟาใชแลว แตยงไมทวถง และในหมบาน ทยงไมมไฟฟา ผลจากการขยายเขตไฟฟาใหราษฎรในชนบทดงกลาวไดชวยพฒนาคณภาพชวตของประชาชนในชนบทใหดขนและสงผลดตอประเทศโดยรวม 2) พฒนาระบบประปาเรงรดดาเนนการพฒนาระบบประปาชนบท โดยกาหนดเปาหมายใหมประปาหมบานทวประเทศ เพอประชาชนในชนบทไดใชบรการอยางทวถง ในการน ไดจดสรรงบประมาณเพมใหแก 3 หนวยงานหลก คอ กรมโยธาธการ กรมอนามย และกรมทรพยากรธรณ และ 3) โครงการโทรศพท๑สาธารณะทางไกล มงสนองความตองการใชโทรศพท๑ของประชาชนทอาศยอยในชนบท และทองถนหางไกลใหไดทวถงยงขน เรงรดการเพมเลขหมายโทรศพท๑สาธารณะทางไกลชนบทใหครบในทกตาบลภายในป พ.ศ. 2539 และมนโยบายเพมใหครบทกหมบานตอไป

20. ดานการพลงงาน ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรไดผลกดนงานดานการพลงงาน ซงเปนป๓จจยสาคญในการผลต มผลตอเศรษฐกจโดยรวมของประเทศ ดงน คอ 1) สารวจและพฒนาพลงงานปโตรเลยม กาหนดแผนการพฒนาแหลงปโตรเลยมใหมปรมาณเพยงพอตอความตองการ เพอทดแทนการนาเขาโดยเรงสารวจและเชอมโยงแหลงพลงงานใหม ตลอดทงพฒนาการผลตในแหลงทมการดาเนนการแลว 2) สงเสรมระบบก๏าซธรรมชาต เพอเพมขดความสามารถในการใชก๏าซธรรมชาตในนคมอตสาหกรรมตาง ๆ อนเปนการเพมกาลงการผลตใหกบภาคธรกจและลดผลกระทบตอสงแวดลอม และ 3) แกป๓ญหาการลกลอบนาเขานามนเถอน โดยปราบปรามการขนสงนามนเถอนทงทางนาและทางบก รวมทงมการดาเนนคดกบผกระทาผดอยางจรงจง

21. ดานมลภาวะทางอากาศในกรงเทพมหานคร ป๓ญหามลภาวะทางอากาศของกรงเทพมหานคร เคยอยในระดบวกฤตและเปนอนตรายตอสขภาพของประชาชนอยางมาก พ.ศ. 2539 ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตร ไดเสนอในทประชมคณะรฐมนตรดวยตนเองวา ป๓ญหามลภาวะทางอากาศในกรงเทพมหานคร เปนป๓ญหาใหญและรนแรง สงผลโดยตรงกบประชาชน

120

โดยเฉพาะเยาวชนทตองเดนทางไปศกษาทกวน จงกาหนดมาตรการทเขมงวดในการแกไขแบบครบวงจร เชน กวดขดมาตรฐานควน เสยจากรถยนต๑ รถมอเตอร๑ไซด๑ ปลองควนจากโรงงานอตสาหกรรม เมรเผาศพ การบงคบใหมผาใบคลมรถบรรทก ผาใบคลมอาคารทอยระหวางการกอสราง เปนตน ผลจากการทนายกรฐมนตรใหความสาคญกบเรองนดวยตนเอง ทาใหเกดความตนตวในการแกไขป๓ญหามลภาวะ สงผลดตอเนองและทาใหบรรเทาสภาพป๓ญหาฝนละอองลงมาไดอยางเหนไดชด คอ 1. การอนรกษ๑ ค คลอง เคยเปนเสมอนเสนเลอดใหญหลอเลยงผคนในอดต แตป๓จจบนคณภาพนาในค คลอง กลบถดถอยลงจนเขาสภาวะวกฤต เมอนายกรฐมนตรบรรหาร ศลปอาชา ออกตรวจค คลอง ดวยตนเอง พบป๓ญหาทสงสมมานานจงไดกาหนดนโยบายขนหลายประการ เพอทาการอนรกษ๑และฟนฟสภาพค คลอง ประกอบดวย พฒนาคลองแสนแสบใหสวนราชการทเกยวของรวมกบภาคเอกชนทาการพฒนา ค คลอง ทอยในเขตทองทรบผดชอบมประชาสมพนธ๑ใหประชาชนเหนความสาคญของแมนา ค คลอง ทงในดานวถชวต วฒนธรรม และสงแวดลอมอยางจรงจง ตลอดจนเชญชวนใหประชาชนรวมแรง รวมใจ พฒนาแมนา ลาคลองและแหลงนาทวประเทศและกาหนดใหวนท 20 กนยายนของทกป เปนวนอนรกษ๑ค คลอง ผลจากการรเรม และเอาใจใสอยางจรงจงในอนทจะแกป๓ญหาเรองค คลอง ทาใหคณภาพชวตของประชาชนรมคลองเรมดขน และเปนการปลกจตสานกใหเหนถงความสาคญของนา อนถอเปนทรพยากรทสาคญของประเทศ 2. ป๓ญหาอทกภย ในป พ.ศ. 2538 เกดอทกภยครงใหญทสดในรอบหลายสบปครอบคลมพนทหลายภมภาคของประเทศ พรอมกนมจงหวดทประสบความเสยหาย รวมท งกรงเทพมหานครมากกวา 50 จงหวด ราษฎรไดรบความเดอดรอนเปนอนมาก ทงเรองทอยอาศย การขาดแคลนอาหาร นาดม ผลตผลทางการเกษตร ไดรบความเสยหาย เสนทางคมนาคม และระบบสาธารณปโภคตาง ๆ ถกตดขาดรวมทงโรคภยไขเจบทมากบภาวะนาทวม ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดลงมาแกป๓ญหาดวยตวทานเองอยางใกลชด31

3. โครงการพฒนาลมแมนาปากพนง โครงการพฒนาพนทลมแมนาปากพนง เปนโครงการอนเนองมาจากพระราชดารในพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ฯ ในอนทจะแกป๓ญหาความเดอดรอนจากนาเคมรกลาเขาในพนทเพาะปลกอยางรนแรง ใน พ.ศ. 2538 รฐบาลทม ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา เปนนายกรฐมนตร ไดดาเนนการสนองพระราชดารดงกลาวโดยเรงดวน และเสนอคณะรฐมนตรมมตอนมตใหดาเนนการในทนททคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาตใหความเหนชอบรายงานการศกษาผลกระทบตอสงแวดลอม นบเปนการดาเนนงานเพอสนองพระราชดารทใชเวลารวดเรวมากทสดครงหนง โดยนายกรฐมนตรไดกลาวในทประชมคณะรฐมนตรวา “โครงการนเกดจากพระราชดาร เพอแกไขป๓ญหาของพนทปากพนงจากการรกตวของนาเคมไมใหไหลเขาแมนาปากพนงและเกบกกนาจดไวในแมนา และลาคลองใหราษฎรใชทาการเกษตร และมนาใชอปโภค


121

ตลอดป รวมทงเปนแหลงนาดบสาคญในการผลตนาประปาของอาเภอปากพนงและพจารณาขดคลองระบายนาเพมเตมตามความเหมาะสม เพอระบายนาออกจากพนทนาทวมลงทะเลใหเรวทสด” โครงการพฒนาลมแมนาปากพนง ประกอบดวย ประตระบายนา (ซงตอมาไดรบพระราชทานนามจากพระบาทสมเดจพระเจาอยหววา “ประตระบายนาอทกวภาชประสทธ”) และอาคารประกอบตาง ๆ รวมทงอาคารพพธภณฑ๑เฉลมพระเกยรต 50 ป กจกรรมสาคญอกประการหนง คอ การสงเสรมอาชพใหกบราษฎรทไดรบผลกระทบจากโครงการ นายกรฐมนตรบรรหาร ศลปอาชา จงไดเรงรดกรมประมงใหการชวยเหลอราษฎรในการจดหาพนทใหม ททาการเลยงกง สาหรบราษฎรทประสงค๑จะยายออกนอกพนท สวนพนทเดมกใหมการสงเสรมการทาประมงนาจด โดยจดสาธตการเลยงสตว๑นาประเภทตาง ๆ โดยใหมการสารวจและจดทาทะเบยนควบคม เพอมใหมการขยายพนทนากงอนจะกอป๓ญหาระยะยาวตอไป ตลอดระยะเวลาโครงการพฒนาลมแมนาปากพนงตามแนวพระราชดาร นายกรฐมนตรบรรหาร ไดใหความสาคญในการเดนทาง เพอศกษาขอมลและสภาพป๓ญหาในพนทจรง ตรวจความคบหนาของงานโครงการและตดตามผลอยางใกลชดดวยตนเองโดยสมาเสมอ ทาใหอปสรรคป๓ญหาตาง ๆ ทเกดขนลลวงไปดวยด ทาใหการพฒนาพนทลมนาปากพนงเปนไปตามแนวพระราชดารทกประการ ราษฎรพนจากความเดอดรอน มชวตความเปนอยและเศรษฐกจทดขน แมในป๓จจบน ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา กยงคงเดนทางไปตรวจงานโครงการพฒนาลมนาปากพนงดวยตนเอง 32 4. โครงการกอสรางเขอนคลองทาดาน อนเนองมาจากพระราชดาร เปนโครงการเพอพฒนาลมนานครนายก โดยใหกรมชลประทานพจารณาวางโครงการกอสรางอางเกบนาทบานทาดาน ตาบลหนตง จงหวดนครนายก เพอเปนแหลงเกบนาไวใหเกษตรกรมนาเพอการเกษตรอยางเพยงพอตลอดป รวมทงเพอบรรเทาความเสยหายจากอทกภยในพนทจงหวดนครนายก โครงการน เมอกอสรางแลวเสรจ จะชวยใหเกษตรกรประมาณ 5,000 กวาครวเรอน ในพนทประมาณ180,000หมนกวาไร มนาเพยงพอเพอการเพาะปลก ชวยใหเกษตรกรมรายไดเพมขน33 5. ถนนลาดยางในชนบท นายกรฐมนตร ไดกาหนดนโยบายใหมการกอสรางถนนลาดยางเชอมตอระหวางตาบล-หมบานตาง ๆ ในชนบททวประเทศ เพอใหเกษตรกรสามารถใชเปนเสนทางขนสงผลตผลการเกษตรออกสตลาด และใชเปนเสนทางคมนาคมทปลอดภยปราศจากฝนละออง รวมทงสามารถใชไดทกฤดกาล โดยมอบหมายใหกระทรวงมหาดไทย ดาเนนการกอสราง และบรณะถนนลาดยางเชอมตอระหวางตาบล -หมบานทวทกภมภาค มระยะทางทดาเนนการได ในป พ.ศ. 2538 จานวน 46,572.61 กโลเมตร ปงบประมาณ 2539 รฐบาลไดจดสรรงบประมาณ เพอกอสรางถนนลาดยางเพมเตมเปนระยะทาง 8,712 กโลเมตร นอกจากนยงกาหนดนโยบายใหมถนนลาดยางหรอคอนกรตภายในหมบาน เพอขจดฝนละอองใหชาวชนบทมสขภาพอนามยดขนใหครบทกหมบานภายใน 4 ป34


33เรองเดยวกน, 158. 34เรองเดยวกน, 189-190.

122

6. ดานการปฏรปการเมอง ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ทานมบทบาทสาคญในการปฏรปการเมอง ซง ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดสรางไว ทาใหประชาชนมสวนรวมในการปกครองและบรหารประเทศ มรฐธรรมนญฉบบแรกทเกดขนจากประชาชน โดยไมมทใดทประชาชนมสทธออกเสยงไดมากถงขนาดน ถอเปนรฐธรรมนญฉบบประชาชนฉบบแรกทดทสดในประเทศไทย นนคอคณปการอนยงใหญ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตร ผไดอทศตนรบใชบานเมอง และมบทบาทสาคญตอการพฒนาประชาธปไตย ในชวงป พ.ศ. 2540 จนเปนทยอมรบกนวาไดเปดโอกาสใหประชาชนและภาคเครอขายตาง ๆ รวมกนสราง และผลกดนรฐธรรมนญทมความเปนประชาธปไตยฉบบหนงในประวตศาสตร๑การเมองไทย รฐธรรมนญฉบบ พ.ศ. 2540 นถอเปนรฐธรรมนญทรเรมขนโดยพรรคชาตไทย ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรไดแตงต งคณะกรรมการปฏรปการเมองเขามาดาเนนการและไดตงคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางรฐธรรมนญขนมา และมการเลอกตงสมาชกสภารางรฐธรรมนญ จานวน 99 คน โดย 76 คนเปนตวแทนของแตละจงหวด และอก 23 คน มาจากผเชยวชาญหรอผมประสบการณ๑ ซงถอวาเปนรฐธรรมนญทมาจากการเลอกตงฉบบเดยวของประเทศไทย โดยกอนหนาน 15 ฉบบ มาจากคณะรฐมนตรทมาจากการแตงตงหรอรฐบาลทหาร รฐธรรมนญฉบบดงกลาวถกเรยกวาเปน "รฐธรรมนญฉบบประชาชน" เนองจากการมสวนรวมของประชาชนในการรางรฐธรรมนญ35 7. มอบแนวทางปฏบตงานแกคณะรฐมนตร นายกรฐมนตรบรรหาร ศลปอาชา มอบแนวทางปฏบตงานแกคณะรฐมนตร มสาระสาคญสรป ดงน 1) ใหรฐมนตรทกคนยดมนในคาถวายสตย๑ปฏญาณกอนเขารบหนาท และขอใหอญเชญกระแสพระราชดารสเปนแนวทางในการปฏบตงาน 2) รฐมนตรทกคนตองรวมมอกนในการปฏบตราชการแผนดนโดยไมคานงสงกดพรรคการเมองวาพรรคเดยวกนหรอไม เพอผลประโยชน๑ของชาตบานเมอง ขอใหรกษาสญญาตาง ๆ ทใหไวกบประชาชนในการหาเสยงเลอกตง และ 3) ใหรฐมนตรแตละกระทรวงปรกษาหารอกนเพอใหการทางานเปนไปอยางสอดคลองในทศทางเดยวกน และขอใหปฏบตหนาทดวยความรวดเรว รอบคอบ กลาตดสนใจและตดตามงานดวยความใกลชด เพอผลสาเรจของงาน นายกรฐมนตรใหความเคารพตอความคดเหนของรฐมนตรทกคน การตดสนใจใด ๆ ของคณะรฐมนตร ใหถอเปนความรบผดชอบของรฐบาลทงคณะ หากแตเรองใดทมผลกระทบตอพนองประชาชนจานวนมาก ขอใหมประชามตหรอประชาพจารณ๑กอนดาเนนการ 8. การมอบหมายนโยบายแกขาราชการระดบสง ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตร ไดมอบแนวทางการปฏบตงานแกขาราชการประจา โดยเนนยาถงภารกจสาคญ 7 ประการ ทตองเรงดาเนนการเปนเบองแรกในเวลานน คอ 1) ถวายงานพระราชพธพระบรมศพสมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนนอยางสมพระเกยรตยศ 2) จดเตรยมงานพระราชพธมหามงคลกาญจนาภเษกเฉลมฉลองการครองสรราชสมบต 50 ป ในพระบาทสมเดจพระเจาอยหวอยางยงใหญ โดยสวนรวมของทกฝายในแผนดน 3) เรงรดสะสางป๓ญหาตาง ๆ ของชาตทยงคางอยโดยรวดเรว 4) ดาเนนงานโครงการพฒนาชนบทอยางจรงจง 5) เรงรดใชจายงบประมาณอยางมคณภาพและโดย

35นกร จานง, บรหารงานสไตลบรรหาร ศลปอาชา (ม.ป.ท., 2543). 65.

https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%84%E0%B8%8A%E0%B8%B2%E0%B8%95%E0%B8%B4%E0%B9%84%E0%B8%97%E0%B8%A2

https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9A%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%AB%E0%B8%B2%E0%B8%A3_%E0%B8%A8%E0%B8%B4%E0%B8%A5%E0%B8%9B%E0%B8%AD%E0%B8%B2%E0%B8%8A%E0%B8%B2

https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%90%E0%B8%9A%E0%B8%B2%E0%B8%A5%E0%B8%97%E0%B8%AB%E0%B8%B2%E0%B8%A3

123

ประหยด 6) เพมประสทธภาพ และลดขนตอนการทางานของระบบราชการ และ 7) ดแลความสะอาดสวยงามใหเมองใหญ และจดความเปนระเบยบเรยบรอยของบานเมองใหตอเนอง ผลจากการมอบนโยบายในครงนน ทาใหงานพระราชพธสาคญทง 2 พธ ผานไปดวยความเรยบรอย สมพระเกยรต การบรหารงานเรงดวนตาง ๆ ของรฐบาลมทศทางเหนผลรวดเรว และมการประชมวางแผนแนวทางการปฏบตทชดเจน เกดการปรบปรงกฎระเบยบหลายเรองในเวลาตอมาชวยเพมประสทธภาพการบรหารราชการแผนดนอยางมาก

9. โครงการรถไฟฟามหานคร ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรเปนผเสนอคณะรฐมนตรอนมตโครงการรถไฟฟามหานครสายเฉลมรชมงคล(สายสนาเงน) เปนโครงการระบบรถไฟฟาใตดนสายแรกของประเทศไทย ระยะทาง 20 กโลเมตร ประกอบดวย สถานใตดนจานวน 18 สถาน เรมจากสถานรถไฟฟาหวลาโพง ผานถนนพระราม 4 ถนนรชดาภเษก ศนย๑การประชมแหงชาตสรกต ถนนอโศก สแยกพระราม 9 สแยกสทธสาร ถนนลาดพราว (แยกรชดาภเษก- ลาดพราว) ถนนกาแพงเพชร สนสดระยะทางทสถานรถไฟบางซอ โครงการนจะสามารถลดป๓ญหาการจราจร ประหยดเวลาและคาใชจายในการเดนทางของประชาชนไดอยางมาก

10. โครงการสรางเขอนปาสกชลสทธ โครงการพฒนาลมนาปาสก เปนโครงการกอสรางเขอนอนเนองมาจากพระราชดารในพระบาทสมเดจพระเจาอยหว มพนทดาเนนการ 108,500 ไร ครอบคลมพนท 4 อาเภอ 15 ตาบล 65 หมบานของจงหวดลพบร และสระบร เขอนปาสกชลสทธเปนเขอนกกเกบนาขนาดใหญ ความยาว 5,680 เมตร ปรมาณกกเกบนาสงสด 960 ลานลกบาศก๑เมตร พ.ศ. 2538 ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรรบสนองพระราชดารดงกลาว โดยถอเปนงานเรงดวนและใหความสาคญในการกากบ ดแล และตดตามงานโครงการดวยตนเองอยางสมาเสมอ “ ... กรณของแมนาปาสก พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงมพระราชดารเกอบสบปมาแลว ตงแตผมเปนรฐมนตรวาการกระทรวงเกษตรและสหกรณ๑ เมอป 2523-2524 เปนเวลา 15 ป เพงจะเรมทาจดน” แตเพอไมใหราษฎรไดรบความเดอดรอนจากโครงการ ฯ จงมการกาหนดมาตรการชวยเหลอตาง ๆ ประกอบ 1) เรงรดจดแปลงอพยพ และการจายเงนคาชดเชยพเศษ เพอใหการดาเนนงานในสวนอน ๆ เสรจทนตามกาหนดของแผน2)ยกเวนภาษเงนไดบคคลธรรมดาสาหรบราษฎรทไดรบคาชดเชยทดแทนทดนและทรพย๑สน เนองจากเปนผเสยสละโดยไมตองเวนคน3) เรงรดการกอสรางใหเปนไปตามกาหนด 4)จายเงนคาทดแทนทดนและทรพย๑สน ตลอดทงเงนชดเชยพเศษเปนมาตรฐานเดยวกน และใหจงหวด อาเภอทเกยวของชแจงประชาสมพนธ๑เสรมสร างความเขาใจแกประชาชนอยางทวถง พระบาทสมเดจพระเจาอยหว เสดจพระราชดาเนนเปดเขอนปาสก ชลสทธ เมอวนท 25 พฤศจกายน พ.ศ. 2542 นบเปนโครงการตามแนวพระราชดารทกอประโยชน๑ตอการเกษตรกรรม และชวตความเปนอยของราษฎรตามเปาหมาย36


124

11. สาหรบทางดานการศกษา ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดดแลทางดานการศกษาของชาตทแถลงนโยบายตอนเขาตาแหนงนายกรฐมนตรเกยวกบนโยบายดานการศกษา คอจะพฒนาคน ในฐานะจดศนย๑กลางของการพฒนาทงปวงโดยจะดาเนนการดงน คอ 11.1 ขยายโอกาสทางการศกษาใหเดกไดรบการพฒนาความพรอมในทกดาน กอนเขาเรยนชนประถมศกษา 11.2 ขยายการศกษาภาคบงคบจาก6 ป เปน 9ปใหทวถงทงในและนอกระบบโรงเรยน 11.3 จดหาทนการศกษาและจดใหมกองทนสวสดการเงนกแกนกเรยน นกศกษาทขาดแคลนทนทรพย๑ 11.4 เรงรดการผลตบคลากรในสาขาวชาชพทขาดแคลนซงมความสาคญตอการพฒนาประเทศในอนาคต 11.5 สนบสนนใหสถาบนอดมศกษาทาการวจยและพฒนาใหกวางขวาง 11.6 ผลกดนใหมการปรบปรงหลกสตรและกระบวนการการเรยนการสอนใหสอดคลองกบการเปลยนแปลงของโลกยคใหม

12. สงเสรมสนบสนนการศกษานอกระบบโรงเรยนใหกวางขวางยงขน 13. สนบสนนการกระจายอานาจทางการศกษา โดยใหองค๑กรปกครองทองถนมบทบาท

มากขนในการบรหารและจดการศกษา 14. สงเสรมและสนบสนนการมสวนรวมในการจดการศกษาโดยองค๑กรชมชน สถาน

ประกอบการเอกชนและองค๑กรผปกครอง 15. สนบสนนใหผดอยโอกาสและผพการมโอกาสเขาศกษาและฝกอบรมวชาชพมาก

ยงขน 16. ปรบปรงระบบบรหารในสถานบนอดมศกษาของรฐใหมความคลองตวและมความ

เปนอสระในการบรหารงานอยางมประสทธภาพ 17. ผอนคลายกฎ ระเบยบ และกาหนดมาตรฐานการจงใจทเหมาะสม 18. เสรมสรางสวสดการ ขวญ กาลงใจ และสทธประโยชน๑ตาง ๆ ใหแกคร อาจารย๑และ

บคลากรทางการศกษาทกระดบ 19. ยกระดบมาตรฐานวชาชพคร สาหรบการศกษาของทองถนในจดหวดสพรรณบร ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดนา

แนวคดในการจดตงสถานศกษาซงเปนความตงใจกอนทจะดารงตาแหนงนายกรฐมนตรอาท เชน การสรางโรงเรยนประจาอาเภอทกอาเภอ โดยเฉพาะการศกษาของทองถน ไดจดสรางโรงเรยนระดบประถมและระดบมธยมถง 7 โรง วทยาลยสารพดชางบรรหาร-แจมใส วทยาลยชางศลปสบหม (ศนย๑ฝกอบรมชางสบหม) วทยาลยเทคนค วทยาลยการสาธารณสขสรนธร มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภม วทยาลยนาฎศลปสพรรณบร วทยาลยพยาบาลสพรรณบร โรงเรยนกฬาจงหวดสพรรณบร สถาบนการพลศกษา วทยาเขตสพรรณบร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร๑วทยาเขตสพรรณบร มหาวทยาลยราชภฏสวนดสตเปดสถาบนขงจอ สพรรณบร โรงเรยนสพรรณบร ป๓ญญานกล จงหวดสพรรณบร มหาวทยาลยราชภฎสวนสนนทา ศนย๑การศกษาสพรรณบร

125

ผลงานทโดดเดนเปนสวนตวคอการสรางสงตาง ๆ ภายในจงหวดสพรรณบร ไดแก โรงเรยนตาง ๆ อาท “โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา” รวมทงการใหทนการศกษา และ “วทยาลยสารพดชางบรรหารแจมใส” ตกคนไขตามโรงพยาบาลตางๆ วด สวนดอกไมตามถนนตางๆ หอนาฬกา อาคารสาธารณประโยชน๑ ฯลฯ ซงดาเนนการมาตงแตกอนเลนการเมองระดบประเทศ ในป พ.ศ. 2519 จนถงป๓จจบน จงหวดสพรรณบรจงมนามเรยกกนอยางกนไมเปนทางการอกชอหนงวา “จงหวดบรรหารบร” นอกจากการจดตงสถานศกษาแลว ยงดแลเกยวกบจดมอบทนการศกษาใหกบนกเรยนในสถานศกษาตางๆ ในแตละปไมนอยกวา 30 โรง พรอมทงดแลจดหาอปกรณ๑การศกษาใหกบสถานศกษาตาง ๆ อกดวย ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดปฏบตเชนนอยางเนองมาโดยตลอดจนเปนทประจกษ๑กบบคลทวไปฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา มความตงใจในการอทศเวลา อทศตว เพอทางานใหแกประเทศชาตบานเมอง เปนนกบรหารทรบฟ๓งขอเสนอแนะ ทงจากบคคลรอบขางและทมนกวชาการ นอกจากนนยงรจกประสานงานและตดตามงานตรวจสอบอยเสมอ

การเขาสต าแหนงสงสดของนายกรฐมนตรและบทบาทหนาท

ในป พ.ศ. 2538 ตาแหนงสงสดท ฯพณฯ บรรหาร ศลปะอาชา ไดรบคอนายกรฐมตร คนท 21 ของประเทศไทย จะเหนไดวา ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา เปนผมความรความสามารถ เฉลยวฉลาด สามารถปรบตวใหเขากบสถานการณ๑ในป๓จจบนและบคคลทวไปไดด สมควรดารงตาแหนงสงสดของนกการเมองได ด จงไดการเสนอชอขนกราบบงคบทลเพอทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ให ฯพณฯบรรหาร ศลปอาชา ดารงตาแหนงนายกรฐมนตรคนท21ตงแตวนท 13 กรกฎาคม พ.ศ.2538 เปนตนมาในตาแหนงนายกรฐมนตรททานรบผดชอบมหนาททจะบรหารประเทศ37 ตาม มาตรา 11 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย นายกรฐมนตรในฐานะหวหนารฐบาลมอานาจหนาท ดงน 1. กากบโดยทวไปซงการบรหารราชการแผนดน เพอการนจะสงใหราชการสวนกลาง ราชการสวนภมภาค และสวนราชการซงมหนาทควบคมราชการสวนทองถน ชแจง แสดงความคดเหน ทารายงานเกยวกบการปฏบตราชการ ในกรณจาเปนจะยบยงการปฏบตราชการใด ๆ ทขดตอนโยบายหรอมตของคณะรฐมนตรกไดและมอานาจสงสอบสวนขอเทจจรงเกยวกบการปฏบตราชการของราชการสวนกลาง ราชการสวนภมภาค และราชการสวนทองถน

2. มอบหมายใหรองนายกรฐมนตรกากบการบรหารราชการของกระทรวง หรอทบวงหนงหรอหลายกระทรวงหรอทบวง

3. บงคบบญชาขาราชการฝายบรหารทกตาแหนงซงสงกดกระทรวง ทบวง กรม และสวนราชการทเรยกชออยางอนทมฐานะเปนกรม

4. สงใหขาราชการซงสงกดกระทรวง ทบวง กรมหนง มาปฏบตราชการสานกนายกรฐมนตร โดยจะใหขาดจากอตราเงนเดอนทางสงกดเดมหรอไมกได ในกรณทใหขาดจากอตราเงนเดอนทางสงกดเดม ใหไดรบเงนเดอนในสานกนายกรฐมนตรในระดบ และขนทไมสงกวาเดม

37พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน พ.ศ. 2534 แกไขเพมเตมถงป๓จจบน (ฉบบท 8) พ.ศ. 2553,” 5-6.

126

5. แตงตงขาราชการซงสงกดกระทรวง ทบวง กรมหนงไปดารงตาแหนงของอกกระทรวง ทบวง กรมหนง โดยใหไดรบเงนเดอนจากกระทรวง ทบวง กรมเดม ในกรณเชนวานใหขาราชการซงไดรบแตงตงมฐานะเสมอนเปนขาราชการสงกดกระทรวง ทบวง กรม ซงตนมาดารงตาแหนงนนทกประการ แตถาเปนการแตงตงขาราชการตงแตตาแหนงอธบดหรอเทยบเทาขนไปตองไดรบอนมตจากคณะรฐมนตร

6. แตงตงผทรงคณวฒเปนประธานทปรกษา ทปรกษา หรอคณะทปรกษาของนายกรฐมนตร หรอเปนคณะกรรมการเพอปฏบตราชการใด ๆ และกาหนดอตราเบยประชมหรอคาตอบแทนใหแกผซงไดรบแตงตง

7. แตงตงขาราชการการเมองใหปฏบตราชการในสานกนายกรฐมนตร 8. วางระเบยบปฏบตราชการ เพอใหการบรหารราชการแผนดนเปนไปโดยรวดเรวและ

มประสทธภาพ เทาทไมขดหรอแยงกบพระราชบญญตนหรอกฎหมายอน 9. ดาเนนการอน ๆ ในการปฏบตตามนโยบาย

สรป ประวตของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรคนท 21 เกดเมอวนท 19 สงหาคม พ.ศ. 2475 ทอาเภอเมอง จงหวดสพรรณบร บดาชอนายเซงกม ศลปอาชา มารดาชอ นางสายเอง ศลปอาชา มพนอง 6 คน จบการศกษาระดบมธยมศกษาปท 6 จากโรงเรยนประทปวทยาลย สาเรจการศกษาระดบปรญญาตร สาขานตศาสตร๑ และไดรบพระราชทานปรญญาดษฎบณฑต กตตมศกด จากมหาวทยาลยรามคาแหง ป พ.ศ. 2528 และสาเรจการศกษาปรญญาโท สาขานตศาสตร๑มหาบณฑตจากมหาวทยาลยรามคาแหง ในป พ.ศ. 2538 สมรสกบ นางสาวแจมใส เลขวต เมอ พ.ศ. 2500 มบตร-ธดา รวม 3 คน คอ 1) นางสาวกญจนา ศลปอาชา 2) นางสาวภคณรศ ศลปอาชา และ 3) นายวราวธ ศลปอาชา

งานการเมองเพอชาตสนบสนนการศกษาเพอเยาวชนคนดศรสพรรณ เรมตงแต ป พ.ศ. 2517-2518 ไดรบการแตงตงเปนวฒสมาชก และ ในป พ.ศ. 2519

ดารงตาแหนงรฐมนตรวาการกระทรวงอตสาหกรรม ไดรบการเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดสพรรณบร สมยท 1 ดวยคะแนนเสยง 57,530 คะแนน สงสดเปนอนดบ 1 ของประเทศตอมาในป พ.ศ. 2521 ไดรบการแตงตงเปนสมาชกสภานตบญญต และในป พ.ศ. 2523 ดารงตาแหนงเลขาธการพรรคชาตไทย ในป พ.ศ. 2523-2524 ดาตงตาแหนงรฐมนตรวาการกระทรวงการเกษตรและสหกรณ๑ ตอมาป พ.ศ. 2526 ดารงตาแหนงรฐมนตรวาการกระทรวงคมนาคม ไดรบการเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดสพรรณบร สมยท 2 ดวยคะแนนเสยง 99,104 คะแนน และในปพ.ศ. 2529-2531 ดารงตาแหนงรฐมนตรวาการกระทรวงคมนาคม ไดรบการเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดสพรรณบร สมยท 3 ดวยคะแนนเสยง 151,095 คะแนน ป พ.ศ.2531-2533 ดารงตาแหนงรฐมนตรวาการกระทรวงอตสาหกรรมไดรบการเลอกต ง เปนสมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดสพรรณบร สมยท 4 ดวยคะแนนเสยง 120,149 คะแนน และในป พ.ศ. 2533 ดารงตาแหนงรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย ป พ.ศ.2533-2534 ดารงตาแหนงรฐมนตรวาการกระทรวงการคลง ในป พ.ศ. 2535 ดารงตาแหนงรฐมนตรวาการกระทรวงคมนาคม ไดรบการเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดสพรรณบ ร สมยท 5 ดวยคะแนนเสยง

https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B8%A0%E0%B8%B1%E0%B8%84%E0%B8%93%E0%B8%B5%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%A8_%E0%B8%A8%E0%B8%B4%E0%B8%A5%E0%B8%9B%E0%B8%AD%E0%B8%B2%E0%B8%8A%E0%B8%B2&action=edit&redlink=1

127

165,615 คะแนน สงสดเปนอนดบ 1 ของประเทศ และในป พ.ศ. 2536 ไดรบการเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดสพรรณบร สมยท 6 ดวยคะแนนเสยง 165,615 คะแนน สงสดเปนอนดบ 1 ของประเทศ ตอมาในป พ.ศ. 2537 ดารงตาแหนงหวหนาพรรคชาตไทย และผนาฝายคานในสภาผแทนราษฎร และในป พ.ศ. 2538 ดารงตาแหนงนายกรฐมนตรคนท 21 และรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย ไดรบการเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดสพรรณบร สมยท 7 ดวยคะแนนเสยง 218,376 คะแนนสงสด เปนอนดบ 1 ของประเทศในป พ.ศ. 2539-2550

ดารงตาแหนงหวหนาพรรคชาตไทย ไดรบการเลอกตงเปนสมาชกผแทนราษฎรจงหวดสพรรณบร สมยท 8 ดวยคะแนนเสยง 223,724 คะแนน และในป พ.ศ. 2544 เปนสมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดสพรรณบร สมยท 9 ไดรบการเลอกตงเปนสมาชกผแทนราษฎรจงหวดสพรรณบร สมยท 9 ดวยคะแนนเสยง 49,816 คะแนน และในป พ.ศ. 2548 เปนสมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดสพรรณบร สมยท 10 และ ในป พ.ศ. 2550 สมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดสพรรณบร เขต 1 สมยท 11 ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ถงแกอนจกรรมดวยโรคหอบหด เมอวนท 23 เมษายน พ.ศ. 2559 รวมอาย 83 ป 8 เดอน

ประวตการศกษา เรมเขาเรยนชนประถมศกษา ทโรงเรยนประทป ระดบมธยมศกษาโรงเรยนประทปวทยาลย เขาเรยนการบญช โรงเรยนกรงเทพวทยาลย สวน ปรญญาตร นตศาสตรบณฑต มหาวทยาลยรามคาแหง และปรญญาโท สาขานตศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยรามคาแหง สวนใน ปรญญาเอกดษฎบณฑตกตตมศกด สาขานตศาสตร๑ มหาวทยาลยรามคาแหง ครศาสตรดษฎบณฑตกตตมศกด สาขาการบรหารการศกษา สถาบนราชภฏสวนสนนทา และครศาสตร๑อตสาหกรรมบณฑตกตตมศกด มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภม

หนาทและประสบการณการท างาน ใน พ.ศ. 2516 เปนสมาชกสภาเทศบาล จงหวดสพรรณบร ตอมาในป พ.ศ. 2517 สมาชกสภานตบญญตแหงชาต ป พ.ศ. 2518 สมาชกวฒสภา พ.ศ. 2519 ดารงตาแหนงรองเลขาธการพรรคชาตไทย สมาชกสภาผแทนราษฎร จงหวดสพรรณบร และรฐมนตรชวยวาการกระทรวงอตสาหกรรม ป พ.ศ. 2521 สมาชกสภานตบญญตแหงชาต ในป พ.ศ. 2523 ไดกอตงบรษท สหะศรชยกอสราง จากด เลขท 226 ถนนหลานหลวง กรงเทพมหานคร และในป พ.ศ. 2523 ไดดารงตาแหนงเลขาธการพรรคชาตไทย ระหวางป พ.ศ. 2523-2524 ดารงตาแหนงรฐมนตรวาการกระทรวงเกษตรและสหกรณ๑ ป พ.ศ. 2526 สมาชกสภาผแทนราษฎร จงหวดสพรรณบร และระหวางป พ.ศ. 2529-2531 ไดรบเลอกเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร จงหวดสพรรณบร และรฐมนตรวาการกระทรวงคมนาคม สวนระหวางป พ.ศ. 2531-2533 สมาชกสภาผแทนราษฎร จงหวดสพรรณบร รฐมนตรวาการกระทรวงอตสาหกรรม และรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยสาหรบ ป พ.ศ. 2533-2534 ดารงตาแหนงรฐมนตรวาการกระทรวงการคลง และป พ.ศ. 2535สมาชกสภาผแทนราษฎร จงหวดสพรรณบร ป พ.ศ. 2537 ตารงตาแหนงหวหนาพรรคชาตไทย และผนาฝายคานในสภาผแทนราษฎร สาหรบ ป พ.ศ. 2538 ดารงตาแหนงนายกรฐมนตรคนท 21

128

ของประเทศไทย และรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย ในป พ.ศ. 2539 สมาชกสภาผแทนราษฎร จงหวดสพรรณบร และในป พ.ศ. 2540 เปนประธานทปรกษารฐมนตรวาการกระทรวงเกษตรและสหกรณ๑ ในป พ.ศ. 2542 เปนประธานทปรกษาคณะกรรมการการปฏรปการศกษากระทรวง ศกษาธการและประธานทปรกษาโครงการสงเสรมอาหารกลางวนใหเดกนกเรยนอมทกคน ทกวน สาหรบในป พ.ศ. 2543 ดารงตาแหนงนายกสภาประจาสถาบนราชภฏสวนสนนทา ป พ.ศ. 2543 ดารงตาแหนงนายกสภาสถาบนการพลศกษาและป พ.ศ. 2544สมาชกสภาผแทนราษฎร จงหวดสพรรณบร เขต 4 ป พ.ศ. 2548 สมาชกสภาผแทนราษฎร จงหวดสพรรณบร เขต 4 ตอมาในป พ.ศ. 2550 สมาชกสภาผแทนราษฎร จงหวดสพรรณบร ดวยคะแนนสงทสด ในประเทศไทย พ.ศ. 2552 – 2558 ดารงแหนงนายกสภาสถาบนการพลศกษา

เกยรตคณและรางวลทไดรบ เครองราชอสรยาภรณ๑ ไดแก ทตยจลจอมเกลา ปฐมดเรกคณาภรณ๑ มหาปรมาภรณ๑ชางเผอก มหาวชรมงกฎ และชนสายสะพายตระกลเซนต๑ไมเคลและเซนต๑จอร๑น จากสมเดจ พระราชนเอลซาเบธท 2 เหรยญกาชาดชน 1 เหรยญราชการชายแดน สวนรางวลอน ๆ ไดแก รางวลเขมเครองหมายวชราวธ รางวลโลเกยรตคณคนดศรสงคม สาขาการอนรกษ๑ทรพยากรธรรมชาตจากสภาสงคมสงเคราะห๑แหงชาต (พ.ศ. 2535) รางวลชวตจากมลนธสรางสรรค๑สงคมไทย รางวล เสาเสมาธรรมจกร การสงเสรมพระพทธศาสนาดานสงแวดลอม และรางวลเกยรตบตรดานการสงเสรมการอนรกษ๑สงแวดลอม จากมลนธสงเสรมพระพทธศาสนาแหงประเทศไทย (พ.ศ. 2540)

หลกคดและคตการท างาน หลกคดและคตการทางานของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดแก 1) ชวตคองาน การทางานใหประสบความสาเรจตองดาเนนการรวดเรว ตดตามงานอยาง สมาเสมอ และเปนระยะ ถางานใดไมมคณภาพตองแกไขหรอทาใหม 2) ป๓จจยสาคญในการทาใหงานประสบความสาเรจ ม 3 อยาง คอ งบประมาณ คน (บคลากร) ทพรอมจะทางาน และมใจทจะทางาน 3) ถอสจจะและความกตญ๒เปนทมน (สจจะ คอ รบปากใครไวตองทาใหได และกตญ๒ คอ ตอบแทนผมพระคณ) และ 4) ตอส สรางตว สรางมตร ไมผลตศตร แทนคณบานเกด บดามารดา อปถมภ๑ญาตพนอง

การบ าเพญประโยชนเพอสงคม การบาเพญประโยชน๑เพอสงคม ในป พ.ศ. 2510 ไดบรจาคเงน จานวน 8 หมนบาท

เพอบรณะศาลเจาพอหลกเมอง จงหวดสพรรณบร ป พ.ศ. 2511 บรจาคเงน จานวน 1 ลานบาท สรางอาคารผปวยพเศษ “บรรหาร-แจมใส ศลปอาชา 1” ประกอบดวย หองผปวย 20 หอง ทโรงพยาบาลเจาพระยายมราช ป พ.ศ. 2512 บรจาคเงนสราง “โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 1” เปนโรงเรยนมธยมศกษาแหงแรกทตาบลดอนเจดย๑ อาเภอดอนเจดย๑ จงหวดสพรรณบร ดวยการซอทดน จานวน 17 ไร 3 งาน 67 ตารางวา พรอมสรางอาคารเรยน 1 หลง โรงอาหาร หองนา หองสวม รวมทงโต๏ะ เกาอ วสด ครภณฑ๑ตาง ๆ ทจาเปนตอการจดการเรยนการสอน และครภณฑ๑หองสมด ดวยปณธาน “ทาเพอลกเพอหลาน” ตอมาในป พ.ศ. 2514 บรจาคเงนสราง “โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 2” เปนโรงเรยนประถมศกษา ทวดลาดหอย ตาบลโคกคาม อาเภอบางปลามา จงหวดสพรรณบร ป พ.ศ. 2516 ไดบรจาคเงนสราง “โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 3” เปนโรงเรยน

129

มธยมศกษา ทอาเภอดานชาง จงหวดสพรรณบร ไดรบพระมหากรณาธคณจากพระบาทสมเดจ พระเจาอยหว ฯ สมเดจพระนางเจา ฯ พระบรมราชนนาถ พรอมดวยสมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร และสมเดจพระเจาลกเธอ เจาฟาจฬาภรณ๑วลยลกษณ๑อครราชกมาร ทรงประกอบพธเปดอาคารเรยน ป พ.ศ. 2516 บรจาคเงนสราง “วดบรรหารแจมใส” ทอาเภอ ดานชาง ดวยการสรางพระอโบสถ กฏพระ เมร และศาลาบาเพญกศล รวมเปนเงน 9 ลาน 6 แสนบาท สาหรบป พ.ศ. 2518 ไดบรจาคเงนสราง “โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 4” เปนโรงเรยนประถมศกษาทวดลาวทอง ตาบลทาพเลยง อาเภอเมอง จงหวดสพรรณบร ไดรบพระมหากรณาธคณ จากสมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนน เสดจพระราชดาเนนทรงเปนประธานในพธเปดปายอาคาร ในป พ.ศ. 2521 บรจาคเงน จานวน 1 ลาน 5 แสนบาท สรางอาคารผปวยพเศษ “บรรหาร-แจมใส ศลปอาชา 2” ประกอบดวยหองผปวย 16 หอง ทโรงพยาบาลเจาพระยายมราช ป พ.ศ. 2529 ไดบรจาคเงนสราง “โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 5” เปนโรงเรยนมธยมศกษาทตาบลบางตาเถร อาเภอสองพนอง จงหวดสพรรณบร ป พ.ศ. 2530 กอตง “มลนธบรรหาร-แจมใส” เพอนาดอกผลเปนทนการศกษาแกเดกยากจน จดซอครภณฑ๑เกยวกบการศกษาและจางครสอนภาษาตางประเทศ มอบให “โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา” และโรงเรยนอน ๆ รวมทงชวยเหลองานสาธารณประโยชน๑ตาง ๆ ในจงหวดสพรรณบร ในป พ.ศ. 2533 สรางหอคอยบรรหาร-แจมใส เปนหอคอยชมววสงทสดในประเทศไทย และ “สวนเฉลมภทรราชน” เปนสวนสาธารณะประกอบดวยอาคารแสดงผลงานของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา สวนพกผอน และสนามออก กาลงกาย ในป พ.ศ. 2534 ไดบรจาคเงนสราง “โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 6”เปนโรงเรยนมธยมศกษา ทวดใหมศรสพรรณ ตาบลหนองสะเดา อาเภอสามชก ป พ.ศ. 2534 บรจาคเงนสราง “โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 7” เปนโรงเรยนมธยมศกษา ทตาบลเดมบางนางบวช อาเภอเดมบางนางบวช จงหวดสพรรณบร ป พ.ศ. 2539 ไดรวมกบพอคา ประชาชนชาวสพรรณบรสราง “พพธภณฑ๑ลกหลานพนธ๑มงกร” เปนอาคารทรงมงกรขนาดใหญทสดในโลก เกบรวบรวมประวตศาสตร๑ทองถน แบงเปน 21 หอง จดแสดงประวตศาสตร๑อารยธรรมของชาวจนตงแตอดตจนถงป๓จจบน ในป พ.ศ. 2541บรจาคเงน จานวน 21 ลานบาท สรางอาคารผปวยพเศษ “บรรหาร-แจมใส ศลปอาชา 3” ประกอบดวย หองผปวย 23 หอง ทโรงพยาบาลเจาพระยายมราช สมยเปนผแทนราษฎรไดเสนอของบประมาณทไดจากเงนกธนาคารโลก ประมาณ 4 รอยกวาลานบาท สรางถนนสายกรงเทพฯ ไปสพรรณบร สมยดารงตาแหนงรฐมนตรวาการกรทรวงเกษตรและสหกรณ๑ไดสรางศนย๑ศลปาชพ บางไทร จงหวดพระนครศรอยธยา โดยรบสนองพระราชเสาวนย๑ของสมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถ อกทงไดเปลยนหลกเกณฑ๑การขอสมปทานปาไม ในปาเสอมโทรม ดวยการใหบรษททไดรบสมปทาน เมอตดตนไมในแปลงหนงเสรจแลว จะตองปลกตนไมทดแทนใหเตมพนทในแปลงนนกอนไปตดตนไมในแปลงอน ๆ โดยใหทาเชนนตอไปตามลาดบ อนเปนการชวยลดป๓ญหาปาเสอมโทรม นอกจากนนไดชวยแกป๓ญหาการทาประมงบรเวณรอบอทยานแหงชาตเกาะตะรเตา ซงตามขอกาหนด หามการทาประมงเปนระยะทางนบจากฝ๓งออกไป 5 กโลเมตร ดวยการทาทนปองกน แนวปะการงใตทะเล ทาใหชาวบานสามารถทาประมงได รวมถงการเสนอ “นโยบาย การทานา หวานนาตม” ในเขตพนทใกลคลองชลประทาน ทาใหสามารถเพมผลผลตขาวไดสงขน เปนผลให

130

ตนทนการผลตขาวตอไรลดตาลง รวมทงชวยระงบการถกเอารดเอาเปรยบจากพอคาคนกลางในการสงซอขาวทรฐบาลพยงราคาไว และยงแกป๓ญหาการฮวประมลราคาปยของพอคา ใหองค๑การตลาดเพอเกษตรกร (อตก.) สงซอปยจากตางประเทศแลวจาหนายแกเกษตรกรโดยตรง ชวยใหตนทนราคาปยถกลง ตอมาในสมยดารงตาแหนงรฐมนตรวาการกระทรวงคมนาคม ไดควบรวมกจการการบนของบรษทเดนอากาศไทย เขากบบรษทการบนไทย จากด ทาใหการบนไทยมเครองบนจานวนมากขน จากนนไดขยายการสรางสนามบนใหใหญทนสมยและมจานวนเพมขน ทงทจงหวดเชยงราย จงหวดภเกต และจงหวดขอนแกน รวมทงวางแผนสรางถนนรอบเกาะภเกต ยาวประมาณ 50 กโลเมตร เพอรองรบเครองบนแอร๑บส เครองบนโบอง 747 และนกทองเทยวชาวตางประเทศทมปรมาณเพมมากขน ไดขยายถนนเปนสชองจราจรจากหาดใหญถงดานสะเดา กาหนดใหกรมทางหลวงจดตงงบประมาณสรางทางหลวงแผนดนเปนสชองจราจรจากจงห วดสระบรถงจงหวดนครราชสมา จากจงหวดนครราชสมาถงจงหวดขอนแกน และไปสดทางทจงหวดหนองคาย นอกจากนนยงไดปรบปรงทางหลวงหมายเลข 340 กรงเทพฯ -สพรรณบร ใหไปถงจงหวดชยนาท และจงหวดนครสวรรค๑ ชวยแกป๓ญหาการจราจรบนถนนพหลโยธนและการเดนทางจากภาคใตไปภาคเหนอ หรอจากภาคเหนอลงสภาคใต สามารถใชเสนนโดยไมตองผานเขากรงเทพฯ รเรมโครงการนาโทรศพท๑เคลอนทเขามาใชในประเทศ และพฒนาแหลงฉบง ใหเปนทาเรอนาลก เปนนคมอตสาหกรรม เพอรองรบการขยายตวทางเศรษฐกจของชาต ตามนโยบายการพฒนาพนทชายฝ๓งทะเลตะวนออก (Eastern Seaboard) สมยเปนรฐมนตรวาการกระทรวงอตสาหกรรม ไดพฒนาใหอตสาหกรรมแตละประเภทอยรวมในทเดยวกน เปนรปแบบนคมอตสาหกรรมเพมขนจากเดมอก 15 แหง แลวไดเชญชวนประเทศตาง ๆ ทมกาลงในการผลตรถยนต๑ใหยายฐานการผลตเขามาอยในประเทศ ทาใหการลงทนภาคอตสาหกรรมภายในประเทศมอตราการเตบโตถงรอยละ 11 นอกจากนนไดกาชบบรษททไดรบสมปทานเหมองแรตองรบผดชอบปรบปรงสงแวดลอม รวมทงรบผดชอบดแลโรงแยกก๏าซแหงทสอง ทศรราชาและการขดเจาะนามนใตทะเล สมยเปนรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย ไดรเรมนโยบายการสรางสถานตารวจแตละแหงใหจดตงงบประมาณครภณฑ๑ทเกยวของและจาเปนใหเพยงพอ อกทงรเรมการต งงบประมาณสาหรบการพจารณาคดสอบสวนทกเรองใหเปนไปตามความยากงาย รวมถงการสรางบานพกเจาหนาทตารวจแกป๓ญหาขบวนการนายหนาเกยวกบคนตางดาว และชวยคนตางดาวทถกจองจาเปนเวลานานดวยคดลหโทษใหไดรบอสรภาพ เขมงวดตอการไมอนญาตใหมสนามมานดพเศษ และสถานอาบอบนวด เปดเกนเวลาจากทกฎหมายกาหนด แลวยงแกป๓ญหาการโยกยายนายอาเภอดวยการปรบใหเปนนายอาเภอซ 8 เทากนทกแหง

สมยเปนนายกรฐมนตร ดานการบรหารงานภายในประเทศ ไดจดงาน “พระราชพธกาญจนาภเษก” (ฉลองสรราชสมบตครบ 50 ป ของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ) ไดอยางยงใหญ งดงาม จดการพระราชพธถวายพระเพลงพระบรมศพสมเดจยาอยางสมพระเกยรตยศสงสด อกทงจดสรรงบประมาณสรางถนนยกระดบลอยฟาจากเชงสะพานพระปนเกลาถงแยกฉมพลตามพระราชดารในพระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ และสรางสะพานพระรามแปด ซงชวยลดป๓ญหาการจราจรตดขดบรเวณสแยกอรณอมรนทร๑ สวนเมอครงนาทวมกรงเทพฯ กสามารถแกป๓ญหาไดอยางรวดเรว สาหรบการบรหารงานระดบนานาชาต ไดกาหนดใหกรมศลปากรจดสราง “พระทนง

131

บษบกมาลา” จาลอง สงเปนของทระลกในโอกาสฉลองครบรอบ 50 ป ขององค๑การสหประชาชาต ทนครเจนวา สวตเซอร๑แลนด๑ รวมทงจด “การประชมสดยอดอาเซยน” ครงท 5 (Asean Summit) และ “การประชมสดยอดเอเชย-ยโรป” (ASEM) ซงประเทศไทยเปนเจาภาพครงแรกไดอยาง สมศกดศร อกทงไดสรางความสมพนธ๑กบนานาประเทศตามหลกสากล และดาเนนงานสนองเบองพระยคลบาท ตามโครงการพระราชดารพระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ คอ โครงการลมนาปาสก โครงการพฒนาลมนาปากพนง และโครงการกอสรางเขอนขนดานปราการชล

จากการศกษาประวตชวตโดยละเอยดดงทพรรณนามานจงทาใหเหนวาทมาของกระบวนทศน๑ ของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรคนท 21 ของประเทศไทยมองค๑ประกอบหลายประการดวยกน กระบวนทศน๑เหลานมทงทอยในกรอบทฤษฎของโทมส เอส. คหน๑ และเฮอร๑เซย๑และบลนชาร๑ด และทอยนอกเหนอจากกรอบทฤษฎของโทมส เอส. คหน๑ และเฮอร๑เซย๑ และ บลนชาร๑ด กระบวนทศน๑แตละกระบวนทศน๑เรมพฒนาขนมาโดยการสงสมทละนอยตลอดชวงชวตของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา สาหรบบทสรปเกยวกบทมาของกระบวนทศน๑ของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรคนท 21 ของประเทศไทยจะนาเสนอไวในบทท 4

บทท 4

ผลการวเคราะหขอมล

สาระส าคญของบทน คอ การน าเสนอผลการศกษาเกยวกบทมาและกระบวนทศน การพฒนาการศกษาทองถนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรคนท 21 ของประเทศไทย โดยจะแยกน าเสนอเปนสตอน คอ

ตอนท 1 ประวตความเปนมาและสภาพการบรหารงานของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ตอนท 2 ทมาของกระบวนทศนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ตอนท 3 กระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา

ตามกรอบของทฤษฎของโทมส เอส.คหน และเฮอรเซยและบลนชารด ตอนท 4 กระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา

ตอนท 1 ประวตความเปนมาและสภาพการบรหารงานของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา

ระบบการปกครองทางการเมองของไทยเปนสวนหนงระบบการบรหารราชการแผนดน การด าเนนการตลอดจนพฒนาการใดๆของระบบการปกครองทางการเมองกบนโยบายการศกษา การเมองเปนเรองของอ านาจ ฝายการเมองใชอ านาจในการด าเนนการปกครองซงอยในรปของกฎหมาย การก าหนดนโยบายและการจดสรรทรพยากร ดงนน นโยบายการศกษาจะเปนอยางไรยอมขนอยกบฝายการเมองจะเปนผก าหนด ในอดตจะเหนวาการศกษาไทยเปนเรองของคนกลมนอย สมยสโขทยจนถงสมยรตนโกสนทรตอนตน การจดการศกษาถอเปนเรองของวงกบวด การเมอง เกยวโดยใหผนอยรบการศกษา แบบเพออานออกเขยนไดแลวมหนาทอานใหผใหญฟงเพราะไมเหนความส าคญของการศกษา

ฝายการปกครองหรอการเมองเรมใหความส าคญกบการศกษา ในสมยรชกาลท 5 ถอวาเปนจดเรมตนของการเปลยนแปลงดานการศกษาครงส าคญ การขยายการศกษาทเรมเปลยนแปลงโดยเฉพาะอยางยงเรองนโยบายการศกษาทมผลกระทบจากการถกบบจากภายนอกประเทศเพราะฝรงทางยโรปทางอเมรกามาตดตอคาขาย พระองคทานกคดทใหคนไทยอานออกเขยนได เพอความรอทธพลของขาวตางประเทศ เพราะฉะนนรชกาลท 5 ไดใหเอกอครราชทตไทยทอยในองกฤษ ไดศกษานโยบายการจดการศกษาขององกฤษแลวน ามาก าหนดเปนโครงการศกษา ซงน าไปสการจดตงโรงเรยนประถมศกษา โรงเรยนมธยมศกษา ดงนนจงเหนไดวาการศกษาเปนการเมองการปกครองระดบพระเจาแผนดน ตอมาพระองคกใหประชาชนมามสวนรวมมากขน จนมพระราชบญญตการศกษาภาคบงคบ ซงอยบนพนฐานความคดวาการศกษาไมใชเปนเรองของคนใดคนหนงเทานน การเมองเขามาเกยวของกบการศกษาในเชงนโยบาย เรมตงแตมการเปลยนแปลงการปกครอง พ.ศ.2475 เมอมการเปลยนแปลงการปกครอง การเมองไดก าหนดนโยบายดานการศกษาไวในรฐธรรมนญ การแถลงนโยบายของรฐบาล มการเปลยนแปลงปรบปรบพฒนาแผนการศกษา โดยทางนกปกครองฝายปกครองเปนผก าหนด ในชวงรฐบาลของจอมพลสฤชด ธนะรตน พ.ศ. 2503 ไดเอาวธการ

132

133

วางแผนเขามาใชและประเทศไทยเรมมแผนพฒนาเศรษฐกจสงคมแหงชาตเปนครงแรก ซงรวมถงการศกษาดวย มหนวยงานวางแผนและนโยบายสภาการศกษาแหงชาต สภาพฒนาเศรษฐกจแหงชาต ส านกงบประมาณ ส านกสถตแหงชาต สภาวจยแหงชาต เพอทจะพฒนาประเทศในดานตาง ๆ รวมทงดานการศกษาซงไดรบผลดวย เชน การประกาศการศกษาภาคบงคบถงชนประถมศกษาปท 4 ส าหรบการเปลยนแปลงทางการศกษาทไดรบอทธพลจากระบบการเมองการปกครอง ตามหลกของหลกการปกครองในระบอบประชาธปไตยครงส าคญ คอ เรองการกระจายอ านาจการศกษาออกไปสภมภาค เมอ พ.ศ. 2508 มการพฒนานโยบายการศกษาประชาบาล ไปขนกบองคการบรหาร สวนทองถน อยในความควบคมดแลของกระทรวงมหาดไทย มผวาราชการจงหวดดแลการศกษาประชาบาล การศกษาจงเกยวของกบการเมองมากขน และน าไปสการปฏรปการศกษา มการจดท ารายงานปฏรปการศกษาออกมาเกยวพนกบการเมองการปกครอง โดยใหความส าคญกบประชาชนมากขน ตอมาไดมการเปลยนแปลงแผนการศกษา เมอ พ.ศ. 2520 ซงรวมอ านาจเขาสสวนกลาง อกครง นกการเมองในยคนนใหความสนใจกบนโยบายการศกษาไมมากนก เพราะจะสนใจกบนโยบายทางเศรษฐกจ การคา และผลประโยชนในดานอน ๆ มากกวา อยางไรกตามในระยะหลง ๆ น มนกการเมองเรมใหความสนใจและตระหนกในความส าคญของการศกษามากขน ถงแมวาการทนกการเมองทเขามาเกยวของกบการศกษาจะคดถงเรองผลประโยชนกตาม สวนปจจบนการเมอง ใหความส าคญกบการศกษามากยงขน ในฐานะทการศกษาเปนเครองมอส าคญในการพฒนา สวน ตาง ๆ ของสงคม ดงจะเหนไดจากการมบทบญญตทเกยวของกบการศกษาในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 อนเปนกฎหมายสงสดของประเทศ ตลอดจนการออกพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2551 (แกไข) อนเปนกฎหมายการศกษาทไมเคยมมากอนเลย ตลอดจน การก าหนดนโยบายของฝายการเมอง ไมวาจะเปนการแถลงนโยบายของรฐบาลนโยบายของพรรคการ เมองก ให ความส าคญกบการศกษามากข นด วย ฉะน นการ เมอง เปนฝ ายท ส าคญ ทสด เพราะเปนฝายทมอ านาจและใชอ านาจในการด าเนนการดานตางๆของประเทศ ในสวนของการศกษาหนาทของฝายการศกษา โดยเฉพาะอยางยงนกบรหารการศกษาจะตองน าเอาความตองการของนกการเมองซงแสดงออกมาในรปแบบตาง ๆ นน มาวเคราะห สงเคราะห วจารณ เพอทจะไดด าเนนการจดการศกษาใหสอดคลอง ทส าคญคอ นกการศกษาจะตองอธบายใหนกการเมองเขาใจถงความจ าเปน ความส าคญกอนหลงเกยวกบการด าเนนการตามนโยบายนน ๆ รวมทงการจดตงหรอการกระจายทรพยากรทางการศกษาดวย

การเมองกบนโยบายการศกษามความส าคญอยางยง เพราะถานกการศกษาท าตามใจนกการเมองโดยไมค านงถงหลกการทางการศกษา การศกษาจะประสบกบปญหาตาง ๆ รวมทงเรองของความเสมอภาคในการกระจายทรพยากรการศกษา อยางไรกตามถาหากนกการศกษาไมตามใจนกการเมองอาจสงผลกระทบถงตนเองได

บทบาทนกการเมอง (คณะรฐมนตร) กบการศกษา บทบาทหนาททส าคญของนกการเมอง (คณะรฐมนตร) คอ การก าหนดทศทางเปาหมาย

ของการด าเนนการและพฒนาสวนตางๆ ของสงคมรวมทงการศกษาของประเทศดวย ดงนนการศกษาจะด าเนนไปในทศทางใดนโยบายทางดานการศกษาจะเปนตวบงชทมความส าคญ ดงนน ผทเกยวของกบการศกษาจ าเปนอยางยงทจะตองศกษาท าความเขาใจนโยบายดานการศกษาของรฐบาล

134

(คณะรฐมนตร)ใหกระจางชดเจน เพอทจะไดน านโยบายไปสการปฏบตใหบงเกดผลตามเจตนารมณของรฐบาลตอไป

นโยบายดานการศกษาของรฐบาลปรากฏอยในเอกสารทเกยวของตาง ๆ ทส าคญไดแก 1. แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย 3. แผนการศกษาแหงชาต 4. พระราชบญญตการศกษาแหงชาต 5. นโยบายของพรรคการเมอง 6. นโยบายของรฐบาลทแถลงตอรฐสภา 7. กฎหมายขอบงคบ ระเบยบ กฎเกณฑตาง ๆ เอกสารตาง ๆ เหลานผทเกยวของกบการศกษาจะตองวเคราะห สงเคราะห เพอจะไดน าหลกการแนวคดแหงนโยบายเหลานน ไปสการปฏบตใหถกตองเหมาะสมตอไป1

บทบาทหนาทของสมาชกสภาผแทนราษฎรในดานการศกษา รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 (แกไขเพมเตม ป 2554)

ก าหนดใหรฐสภาประกอบดวยสภาผแทนราษฎร โดยมสมาชกสภาผแทนราษฎรจ านวน 500 คน และวฒสภา มสมาชกวฒสภา จ านวน 150 คน ส าหรบบทบาทของสมาชกสภาผแทนราษฎรนนประกอบดวยบทบาทภายในสภา ซงไดแก อ านาจในการตรากฎหมาย อ านาจในการควบคมการบรหารราชการแผนดน และอ านาจในการใหความเหนชอบเปนตน สมาชกสภาผแทนราษฎรยอมเปนผแทนปวงชนชาวไทย และตองปฏบตหนาทดวยความซอสตย สจรต เพอประโยชนสวนรวมของปวงชน ชาวไทย สภาผแทนราษฎรมหนาทโดยตรงในทางนตบญญต ซงรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญจะตราขนเปนกฎหมายได กดวย ค าแนะน าและยนยอมของรฐสภา ซงประกอบดวยสภาผแทนราษฎรและวฒสภา รวมทงยงมอ านาจ ควบคมการบรหารราชการแผนดนดวย เชน การใหความเหนชอบบคคล ซงสมควรไดรบแตงตงเปน นายกรฐมนตร การตงกระทถาม และการเสนอญตตขอใหเปดอภปรายทวไป เพอลงมตไมไววางใจนายกรฐมนตรหรอรฐมนตร ทงน เปนไปตามการปกครองระบอบประชาธปไตย ระบบรฐสภา นอกจากนน สมาชกสภาผแทนราษฎรยงตองสรางบทบาทภายนอกสภาผแทนราษฎรในการชวยเหลอแกไขปญหาตางๆ ของประชาชน และในดานเวทตางประเทศ สมาชกสภาผแทนราษฎรมบทบาทส าคญยงในการเสรมสรางความสมพนธอนดระหวางประเทศไทยกบตางประเทศอกดวย

ดงนน สมาชกสภาผแทนราษฎร จงจ าเปนจะตองมคณลกษณะของผน าทด รวมทงดานคณสมบต ดานวชาการ ดานความสามารถ และคณลกษณะทางดานบคลกภาพ เพอใหการปฏบตงานในต าแหนง ผแทนราษฎร เปนทพงพอใจของประชาชนผเลอกตงและคาดหวงใหผแทนราษฎรของตนเองไดท าหนาทสมาชกสภาผแทนราษฎร และด ารงตนอยในบทบาททมความรบผดชอบตอตนเอง

1รายวชา EA625, การศกษากบการพฒนาทางการเมอง, เขาถงเมอ 19 ธนวาคม 2558, เขาถงไดจาก e-book.ram.edu/e-book/inside/html/dlbook.asp?code= EA625.

https://www.google.co.th/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=1&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwjZyp7E7fPLAhXOI44KHRb-D1MQFggeMAA&url=http%3A%2F%2Fe-book.ram.edu%2Fe-book%2Finside%2Fhtml%2Fdlbook.asp%3Fcode%3DEA625(EA765)&usg=AFQjCNEb5LiN83eDiObOvRsBztycKrX7gw&sig2=6L09IlXflyQm5MRvYsCWxQ

135

ตอประชาชน และตอสงคมในพนทของตน เพอชวยเสรมสรางสมรรถนะสงคม และมความผกพน ตอการปฏบตงานใหบรรลผลส าเรจตามทตงเปาหมายไว ดวยความกระตอรอรนและเตมใจอยางยง2

บทบาทของสมาชกสภาผแทนราษฎรภายในรฐสภา 1. อ านาจในการตรากฎหมาย การตราพระราชบญญต คอ กระบวนการหรอขนตอนในการ

เสนอและการพจารณารางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญตงแตเรมตนจนถงมผลบงคบใชเปนกฎหมาย ไดแก พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญ พระราชบญญต การอนมตหรอไมอนมตพระราชก าหนด การแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ เปนตน

2. อ านาจในการควบคมการบรหารราชการแผนดน มหนาทในการ 1) การตงกระทถาม คอ ค าถามทสมาชกสภาผแทนราษฎร หรอสมาชกวฒสภาตงถาม รฐมนตรในเรองใด ๆ อนเกยวกบงานในหนาทได และนายกรฐมนตรหรอรฐมนตรตองเขารวมประชมสภาผแทนราษฎรหรอวฒสภาเพอชแจงหรอตอบกระทถามในเรองนนดวยตนเอง เวนแตมเหตจ าเปนไมอาจเขาชแจงหรอตอบกระทได ตองแจงใหประธานสภาผแทนราษฎรหรอประธานวฒสภาทราบกอนหรอในวนประชมสภาในเรองดงกลาว 2) การเสนอญตต ญตตคอ ขอเสนอใด ๆ ทมความมงหมายเพอใหสภาลงมตหรอวนจฉยชขาดวาจะใหปฏบตอยางไร ไดแก การเสนอญตตขอเปดอภปรายทวไป เพอลงมตไมไววางใจนายกรฐมนตร การเสนอญตตขอเปดอภปรายทวไปเพอลงมตไมไววางใจรฐมนตรเปนรายบคคล และ 3) การเสนอญตตขอเปดอภปรายทวไปเพอลงมตไมไววางใจนายกรฐมนตรหรอรฐมนตร ในกรณมจ านวนไมถงเกณฑตาม 1) หรอ 2) และ 4) ญตตตงคณะกรรมาธการ คณะกรรมาธการ คอ บคคลทสภาแตงตงขนประกอบเปนคณะกรรมาธการ เพอใหพจารณากฎหมาย หรอกระท ากจการใด ๆ อนอยในอ านาจหนาทของสภาแลวรายงานตอสภาผแทนราษฎรและวฒสภามอ านาจเลอกสมาชกของแตละสภาตงเปนคณะกรรมาธการสามญและมอ านาจเลอกบคคลผเปนสมาชกหรอมไดเปนสมาชกตงเปนคณะกรรมาธการวสามญเพอกระท ากจการพจารณาสอบสวนหรอศกษาเรองใด ๆ อนอยในอ านาจหนาทของสภา แลวรายงานตอสภา

3. สทธเขาชอเพอถอดถอนผด ารงต าแหนงทางการเมอง สมาชกสภาผแทนราษฎร จ านวนไมนอยกวา 1 ใน 4 ของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของสภาผแทนราษฎร มสทธเขาชอรองขอตอประธานวฒสภา เพอใหวฒสภามมตถอดถอนนายกรฐมนตร รฐมนตรสมาชกสภา ผแทนราษฏร สมาชกวฒสภา ออกจากต าแหนงได

4. อ านาจในการควบคมการตรากฎหมายทขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ สมาชก สภาผแทนราษฎร สมาชกวฒสภา หรอสมาชกของทงสองสภารวมกนจ านวนไมนอยกวา 1 ใน 10 ของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของทงสองสภาเหนวารางพระราชบญญตทรฐสภาใหความเหนชอบแลว กอนทนายกรฐมนตรจะน าขนทลเกลาฯพระมหากษตรยทรงลงพระปรมาภไธยมขอความขดหรอแยงตอรฐธรรมนญหรอตราขนโดยไมถกตองตามรฐธรรมนญ ใหเสนอความเหนตอประธานสภาผแทนราษฎร ประธานวฒสภา หรอประธานรฐสภาแลวแตกรณ เพอสงความเหนไปยงศาลรฐธรรมนญเพอวนจฉย

2อ านาจหนาทของ ส.ส, เขาถงเมอ 26 มกราคม 2558, เขาถงไดจาก http:.www.

parliament.go.th/ewtadmin/ewt/parliament.../ewt_dl_link.php?nid..

https://www.google.co.th/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=3&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwjT8ZvhhpXMAhVkKqYKHQmDC74QFggnMAI&url=http%3A%2F%2Fwww.parliament.go.th%2Fewtadmin%2Fewt%2Fparliament_parcy%2Fewt_w3c%2Fewt_dl_link.php%3Fnid%3D8464&usg=AFQjCNGljec4wYSqgOB0bVf_VqpkWKtXpQ&sig2=DqFOhuLCw1H8nte4PI_X9g

136

5. อ านาจในการใหความเหนชอบ สมาชกสภาผแทนราษฎร และสมาชกวฒสภาสามารถพจารณาใหความเหนชอบในเรองดงตอไปนในทประชมรวมกนของรฐสภาไดคอ 1) การใหความเหนชอบในการสบราชสมบต 2) การใหความเหนชอบในการแตงตงผส าเรจราชการแทนพระองค 3) การใหความเหนชอบในการปดสมยประชมสามญกอนครบก าหนดเวลา 120 วน 4) การใหความเหนชอบในการประกาศสงคราม และ 5) การใหความเหนชอบในการท าหนงสอสญญาระหวางประเทศ3

การจดการศกษาในอดต พฒนาการของระบบราชการกบการบรหารงานของนกการเมอง ส าหรบการปฏรประบบราชการ พธวรรณ กตคณ (2557) ไดกลาวถง ระบบราชการถอเปนกลไกหลกในการบรหารราชการแผนดน โดยมกระทรวง ทบวง กรมเปนฟนเฟองส าคญในการท างาน แมวาระบบราชการไทยจะมการปฏรปตดตอกนมาอยางยาวนานและหลายหนวยงานมยทธศาสตรในการพฒนาระบบราชการของตน โดยมการขบเคลอนยทธศาสตรไปแลวหลายมตอยางตอเนองมการท างานรวมกนในลกษณะบรณาการ มแผนยทธศาสตรการท างานรวมกน มงเนนผลสมฤทธใหเกดขนไดโดยเรว แตอยางไรกตามระบบราชการไทยยงมปญหาอกหลายประการ ท าใหไมสามารถตอบสนองความตองการของประชาชนไดอยางรวดเรว โปรงใส และเปนธรรม สภาพปญหาของระบบราชการไทยสรปไดดงน

1. ปญหาโครงสราง ระบบราชการไทยมขนาดใหญ โครงสรางซ าซอนกนทงในดานภารกจ บทบาท อ านาจหนาทท าใหไมคลองตว ไมสามารถตอบสนองและรองรบกบความสลบซบซอนของการบรหารราชการแผนดนในปจจบนและอนาคตไดอยางมประสทธภาพ มการซ าซอนกนของอ านาจหนาทและความรบผดชอบระหวางหนวยงาน นอกจากนการบรหารราชการสวนกลาง โดยใชหลกการรวมศนยอ านาจ ซงเปนผลมาจากโครงสรางของระบบราชการ โดยแบงออกเปนกระทรวง ทบวง และกรม เปนศนยสงการนน เมอสภาพแวดลอมเปลยนไป ระบบนกลายเปนปญหา และ ไมเหมาะสม เกดความลาชาในการท างาน และไมทนตอความตองการของประชาชน

2. ปญหาการบรหารงาน การบรหารงานของระบบราชการไมมความโปรงใส บรสทธ ยตธรรม และตรวจสอบได โดยมการแทรกแซงจากฝายการเมองทก าหนดนโยบาย นอกจากน บางครงระบบราชการไทยมกจะละเลยการปฏบตงาน การตรวจสอบการปฏบตงาน และการตดตามประเมนผล การวดความส าเรจหรอผลสมฤทธของการปฏบตงาน จงท าใหสวนราชการตาง ๆ ไมไดจดเกบขอมลการด าเนนงานในแตละดานไวเพอใชในการปรบปรงประสทธภาพการท างานใหดยงขน

3. ปญหาระบบบรหารงานบคคล ระบบบรหารงานบคคลไมมความเทาเทยมกน ท าใหขาราชการมความกาวหนาในการรบราชการแตกตางกน ระบบคาตอบแทนยงคงไมมการเปลยนแปลงใหเหมาะสมกบสภาพแวดลอมและตลาดแรงงานนอกจากน ยงขาดวธการทเหมาะสมในการผลกดนใหขาราชการมขดความสามารถ ทศนคต และพฤตกรรมทเหมาะสม ซงสอดคลองกบปญหาบคลากร คอ ขาราชการยงขาดความรความเชยวชาญในการปฏบตงานหรอเรยกวาขาดความเปนมออาชพ ท าใหไมสามารถปรบตวใหทนตอความเปลยนแปลงได ขาดความรบผดชอบ มทศนคตและคานยม

3อ านาจหนาทของสมาชกสภาผแทนราษฎร, เขาถงเมอ 11 พฤศจกายน 2557, เขาถงได

จาก http://www.oknation.net/blog/assistance/2009/08/02/entry-1.

อำนาจหนาทของสมาชกสภาผแทนราษฎร,%20เขาถงเมอ%2011%20พฤศจกายน%202557,%20เขาถงไดจาก%20http:/

อำนาจหนาทของสมาชกสภาผแทนราษฎร,%20เขาถงเมอ%2011%20พฤศจกายน%202557,%20เขาถงไดจาก%20http:/

137

แบบดงเดม สงผลใหระบบราชการและขาราชการยงคงยดตดกบการท างานโดยวธการใชอ านาจสงการเปนหลก ยดตนเองเปนศนยกลาง และใชระบบอปถมภในการท างาน โดยไมเปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมในการเสนอแนะความคดเหน

4. ปญหาการทจรตและประพฤตมชอบ การทจรตและประพฤตมชอบนบวาเปนปญหาทส าคญมากอกประการหนงของระบบราชการไทย เนองจากลกษณะการท างานของระบบราชการเปนแบบผกขาด และขาราชการมพฤตกรรมการท างานชวยพวกพองของตน เปดโอกาสใหมอภสทธชนและเปนชองทางใหกระท าการทจรตและประพฤตมชอบจนกลายเปนปญหาใหญทมตอระบบราชการและขาราชการจากสภาพปญหาของระบบราชการดงกลาว สงผลใหการบรหารราชการแผนดนตองมการปฏรประบบราชการ เนองจากเปนเรองส าคญเพราะระบบราชการเปนระบบใหญทสดของประเทศ มบคลากรอยในระบบเปนจ านวนมาก และมงบประมาณจ านวนมหาศาล มอ านาจหนาทตามกฎหมายหลายฉบบ ซงสงผลกระทบตอชวตความเปนอยของประชาชนและสถานะของประเทศชาต และการปฏรประบบราชการไดถกบรรจเปนนโยบายของรฐบาลอยเสมอ อยางไรกตาม การปฏรประบบราชการทผานมายงไมสามารถด าเนนการไดอยางจรงจงและประสบผลส าเรจ การปฏรประบบราชการไดเรมตนขนอกครง เมอคณะรกษาความสงบแหงชาตเขาควบคมอ านาจ การปกครอง และไดมการประกาศใชรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พทธศกราช 2557 โดยในมาตรา 27 ไดก าหนดใหมสภาปฏรปแหงชาตท าหนาทศกษาและเสนอแนะ เพอใหเกดการปฏรปในดานตาง ๆ ไดแก ดานการเมอง ดานการบรหารราชการแผนดน ดานกฎหมายและกระบวนการยตธรรม ดานการปกครองทองถน ดานการศกษา ดานเศรษฐกจ ดานพลงงาน ดานสาธารณสขและสงแวดลอม ดานสอสารมวลชน ดานสงคม และดานอน ๆ ประกอบกบ “...ส านกนายกรฐมนตรไดรวมกบทกกระทรวงในการด าเนนการปฏรประบบราชการ โดยมการน าขอเสนอของส านกนายกรฐมนตรในเรองการปฏรประบบราชการและแนวทางจรยธรรมสรางเมองไทยใหมความสข มาใชเปนกรอบแนวคดและแนวทางในการปฏรประบบราชการรวมกน โดยมเปาหมายในเบองตน ทมงเนนใหบรการแกประชาชนของสวนราชการเปนไปอยางมประสทธภาพในระยะเรงดวน โดยเนนการอ านวยความสะดวกใหแกประชาชนในการเขาสระบบบรการของรฐ และลดชองทางแสวงหาผลประโยชน อนจะกอใหเกดการท างานของขาราชการทสามารถตอบสนองความตองการของประชาชน และเกดประโยชนสงสดแกประเทศชาต โดยจะรวมมอกนปรบปรงพฒนาการปฏบตงานของแตละกระทรวงใหมประสทธภาพ โดยใหความส าคญกบการน าภารกจของแตละสวนราชการทสามารถน ามาบรณาการการท างานรวมกนระหวางสวนราชการทเกยวของในการใหบรการประชาชนรวมถงการเพมประสทธภาพในการใหบรการประชาชนควบคกนไป และตองการใหบรรลวตถประสงคไดโดยเรว โดยรวมกนก าหนดประเภท ชนดของแผนงาน โครงการ กจกรรมและผลส าเรจของความตงใจในการปฏรปครงน และมอบหมายใหทกกระทรวงไปพจารณาหนาททอยในความรบผดชอบเพอก าหนดแผนงานโครงการหรอกจกรรมเพอตอบสนองตอเปาหมายทก าหนดรวมกนรวมถงการน าเสนอตอประชาชนเพอรบรรบทราบและสรางความเขาใจทถกตองถงความตงใจในการปฏรประบบราชการครงน และเมอทราบถงรายละเอยดของการด าเนนการ ขนตอน วธการ ระยะเวลา ในการด าเนนงานของแตละกระทรวงแลว จากนนเปนชวงระยะเวลาในการด าเนนการแกไขกฎหมาย ระเบยบ ใหส าเรจ และสามารถด าเนนการได รวมถงพรอมทจะใหบรการประชาชน โดยการปฏรประบบราชการครงน

138

จะเกดขนพรอมกนทง 20 กระทรวง ซงส านกนายกรฐมนตรไดรบมอบหมายจากทกกระทรวงใหท าหนาทในการประสานการปฏบตงาน รวมถงการประชาสมพนธใหแกประชาชนทวไป ไดทราบถงความตงใจในการปฏรประบบราชการ…” (ปฏรปราชการครงใหม, 2557) เหนไดวาการปฏรประบบราชการในปจจบน ไดมการน าแนวคดการจดการภาครฐแนวใหม (New Public Management) เขามาใชแกไขปญหา โดยมงเนนการปฏรปการบรหารงานในระบบราชการการใหความส าคญกบผลงานและประสทธภาพ การจดการภาครฐแนวใหมถอไดวาเปนกระแสหลกของการปฏรประบบราชการทวโลกในปจจบน แตในการน าแนวคดมาปรบใช ควรพจารณาถงการน าไปปฏบตอยางละเอยด เพอใหมความเหมาะสมกบความตองการ คานยม และวฒนธรรมของแตละประเทศ ลกษณะเดนของการบรหารจดการภาครฐแนวใหม จงอยทความพยายามแกปญหาของระบบราชการแบบดงเดมโดยเฉพาะอยางยงการปรบปรงในดานประสทธภาพและการใหบรการประชาชน4 สวน เรองวทย เกษสวรรณ (2545) ไดกลาวถงการปฏรประบบราชการใหความส าคญกบผลงานและประสทธภาพ การประเมนผลการปฏบตราชการจงกลายเปนเครองมอหลกของการปฏรประบบราชการ เพราะท าใหระบบราชการมการท างานแบบใหม โดยอยภายใตการปฏบตงานเพอใหเกดผลงาน และสามารถวดผลงานทใหบรการแกประชาชนได ซงการประเมนผลการปฏบตราชการนนตองประกอบดวย 2 สวน คอ ผลสมฤทธของงาน และพฤตกรรมการปฏบตราชการของตวขาราชการ รวมถงตองมตวชวดทชดเจน จงจะท าใหการประเมนผลการปฏบตราชการประสบผลส าเรจ และน าไปสประโยชนแกประชาชนอยางสงสดนอกจากการประเมนผลการปฏบตราชการจะเปนประโยชนแกประชาชนในแงของการใหบรการทมประสทธภาพและประสทธผลแลว การประเมนผลการปฏบตราชการมความส าคญและเปนประโยชนตอสวนราชการและขาราชการเปนอยางยง5 ซงสามารถสรปประโยชนของการประเมนผลการปฏบตราชการไดดงน (ส านกวจยและพฒนาระบบงานบคคล, ส านกงาน ก.พ., 2552)

1. ประโยชนตอสวนราชการ สวนราชการมกระบวนการทตอเนองทจะชวยผลกดนใหขาราชการทกระดบท างานเพอผลสมฤทธตอภารกจของสวนราชการ ขาราชการทกระดบจะปฏบตงานสอดคลองกบทศทางและเปาหมายของสวนราชการ และผบงคบบญชาจะสามารถเกบรวบรวมขอมลผลการปฏบตงานเพอน ามาปรบปรงการปฏบตงานของสวนราชการในอนาคต

2. ประโยชนตอขาราชการ ขาราชการไดรบทราบเปาหมายผลการปฏบตงานของตนอยางชดเจน ท าใหเหนภาพความเชอมโยงของงานทรบผดชอบกบผลส าเรจขององคกรไดอยางชดเจน และขาราชการจะไดรบการพฒนาอยางเหมาะสมและตรงตามความตองการของแตละบคคลมากขน จะเหนไดวาการปฏรประบบราชการมความละเอยดออนและเปนเรองใหญ การจะปฏรประบบราชการใหประสบผลส าเรจ จะตองปฏรปการเมอง หรอปฏรปประเดนปญหาของประเทศดานอน ๆไปพรอม ๆ กนดวย โดยมงเนนขบเคลอนไปยงทกสวนราชการและพฒนาระบบราชการใหเกดความฉบไวและตอเนอง โดยตองใหการบรการประชาชนอยางมคณภาพ มประชาชนเปนศนยกลาง มการ

4พธวรรณ กตคณ, การปฏรประบบราชการไทย, เขาถงเมอ 11 พฤศจกายน 2557, เขาถงไดจาก http://www.elearning.aru.ac.th.

5เรองวทย เกษสวรรณ, การปฏรประบบราชการภายใตกระแสการจดการภาครฐใหมและขอวพากษ (กรงเทพฯ: บพธการพมพ จ ากด, 2545), 56.

http://www/

139

พฒนาองคกรใหมประสทธภาพ ใหขาราชการมความเปนมออาชพและมความรบผดชอบตอสงคม เพมประสทธภาพการบรหารทรพยากรของรฐใหเกดประโยชนสงสดโดยท าใหเกดความคมคา สงผลใหลดความสนเปลองงบประมาณลดขนตอนการท างาน วางระบบการบรหารงานแบบบรณาการ มการประสานงานรวมมอกนจากสวนกลางสวนภมภาค และสวนทองถน สรางเสรมความสมพนธในการท างานระหวางภาครฐและภาคเอกชน โดยมงเนนการมสวนรวมของประชาชน ทงนการน าหลกการบรหารทมรปแบบทเหมาะสม มความเปนไปไดในทางปฏบต มาเปนตวแบบในการบรหารราชการแผนดน จะท าใหเกดประโยชนแกประชาชน โดยประชาชนไดรบความเปนธรรม ไดรบการแกไขปญหาอยางยงยน และเกดประโยชนสงสดแกชาตและประชาชนอยางแทจรง6

แนวคดทใชเปนกรอบในการปฏรประบบราชการ ในการปฏรปหรอเปลยนแปลงระบบราชการหรอการบรหารงานภาครฐจ าเปนอยางยง

ทจะตองมกรอบแนวคดหรอฐานความคดทเหมาะสมเพอใชเปนแนวทางในการด าเนนการปฏรประบบราชการอยางเปนระบบเพอใหประสบผลส าเรจ ถาหากการปฏรประบบราชการปราศจากกรอบแนวคดหรอฐานความคดทดและเหมาะสม การปฏรปราชการกอาจจะด าเนนไปอยางไร ทศทางและ ไมบรรลผลสงสดตามทไดตงเปาหมายไว ซงในสวนนจะน าเสนอแนวคดทใชเปนกรอบในการปฏรประบบราชการ จ านวน 5 แนวคด ดงตอไปน

แนวคดการจดการภาครฐแนวใหม “การจดการภาครฐแนวใหม” (New Public Management: NPM) หรอ “การจดการ

นยม” (Managerialism) หรอ “การบรหารภาครฐทอาศยระบบตลาด” (Market-based Public Administration) หรอ “รฐบาลแบบผประกอบการ” (Entrepreneurial Government) เปนแนวทางหนงทใชในการปฏรประบบราชการ โดยมจดมงหมายเพอลดขนาดของระบบราชการ เพมประสทธภาพในการท างาน การวดคณคา การกระจายอ านาจ การสละอ านาจและการใหบรการดวยระบบตลาด และเทคนคการบรหารจดการสมยใหม (เรองวทย เกษสวรรณ, 2545)7

เพราะฉะนนการจดการภาครฐแนวใหม (New Public Management) จงเปนแนวคดพนฐานในการปฏรปการบรหารงานภาครฐ อนจะน าไปสการเปลยนแปลงระบบและการบรหารงานภาครฐ รวมทงการก าหนดยทธศาสตรในการด าเนนงานดานตางๆอยางเปนรปธรรม เพอพฒนาระบบราชการใหกลายเปนระบบราชการสมยใหม ซงการจดการภาครฐแนวใหมมแนวทางในการบรหาร (ทพาวด เมฆสวรรค, 2540: 24-43) ไดกลาวไวดงตอไปน 1) การใหบรการทมคณภาพ แกประชาชน 2) ลดการควบคมจากสวนกลางและเพมอสระในการบรหารใหแกหนวยงาน 3) การก าหนด การวด และการใหรางวลแกผลการด าเนนงานทงในระดบองคกร และระดบบคคล 4) การสรางระบบสนบสนนทางดานบคลากร (เชน การฝกอบรม การพฒนาขดความสามารถ ระบบคาตอบแทน และ

6ส านกวจยและพฒนาระบบงานบคคล, ส านกงาน ก.พ., คมอการประเมนผลการปฏบตราชการ: ภาพรวมระบบบรหารผลงานและระบบประเมนผลการปฏบตราชการ. พมพครงท 1๖กรงเทพฯ: พ.เอ.ลฟวง จ ากด, 2552), 35.

7เรองวทย เกษสวรรณ, การปฏรประบบราชการภายใตกระแสการจดการภาครฐใหมและขอวพากษ (กรงเทพฯ: บพธการพมพ จ ากด, 2545), 61.

140

ระบบคณธรรม) และเทคโนโลย เพอชวยใหสวนราชการตางๆสามารถด าเนนงานไดอยางบรรลวตถประสงค และ 5) การใหความส าคญกบแนวคดเรองการแขงขน ทงการแขงขนระหวางหนวยงานภาครฐดวยกนเอง และระหวางหนวยงานภาครฐกบหนวยงานภาคเอกชน ในขณะเดยวกนภาครฐกควรทบทวนถงภารกจตางๆวาวาสงใดควรด าเนนการเองและสงใดทควรใหเอกชนด าเนนการ8

ฉะนนระบบราชการตามแนวคดการจดการภาครฐแนวใหมในปจจบนของ (ทวศกด สทกวาทน, 2550) จะมลกษณะดงตอไปน คอ 1) เปนระบบราชการทมความหลากหลาย แตยดถอคานยมหลกเดยวกน 2) นยามความหมายของระบบคณธรรมใหม ใหหมายถง ระบบคณธรรมทเนนใหขาราชการท างานมประสทธผลสงขนและยอมรบความแตกตางตาง ๆ ทเกดขนจากการมขดความสามารถทไมเทาเทยมกน 3) มงเนนสมฤทธผลของการปฏบตงาน โดยมตวชวดผลการปฏบตงานอยางชดเจน 4) การจาง การถนอมรกษา ตลอดจนการสงเสรมความกาวหนาของขาราชการ เนนทการแสวงหาผทมขดความสามารถสงและสงเสรมใหมความกาวหนา โดยเปดโอกาสใหไดท างานทมความทาทาย 5) มมมมองตอขาราชการทมขดความสามารถวา เปนสนทรพยหรอเปนทนมนษยทมคาขององคการ ยงลงทนใหไดรบการพฒนา ยงสามารถท างานสรางประโยชนใหกบระบบราชการไดมากยงขน 6) ลกษณะการจางงานไมเนนทความมนคงในการจางงาน แตเนนทผลการปฏบตงานถาผลการปฏบตงานอยในระดบทไมนาพอใจ กสามารถยกเลกการจางได ทงนเพราะระบบราชการเองกมขอจ ากดในการหารายไดไมแตกตางจากภาคเอกชน จงตองค านงถงความสามารถในการจางงานของภาครฐเองดวย 7) การประเมนผลการปฏบตงานของขาราชการมสวนตอความส าเรจของเปาหมายขององคการ 8) ความสมพนธระหวางขาราชการกบฝายบรหารอยบนพนฐานความรวมมอระหวางกนในการผลกดนใหองคการบรรลเปาหมาย ในขณะเดยวกนองคการกใสใจความพงพอใจการท างานของขาราชการ รวมทงการเปดโอกาสใหมสวนรวมในกระบวนการท างาน และ 9) องคการกลางบรหารงานบคคลกระจายอ านาจใหหวหนาสวนราชการตาง ๆ มอ านาจและหนาทบรหารงานบคคลไดอยางเตมท9

แนวคดเกยวกบหลกธรรมาภบาล ณชชาภทร อนตรงจตร (2550) ไดกลาว หลกธรรมาภบาลหรอหลกการบรหารกจการบานเมองทด ประกอบไปดวยองคประกอบ 6 ประการ ดงตอไปน 1. หลกนตธรรม (Rule of Laws) เปนหลกการทเกยวของกบหลกกฎหมาย กลาวคอ การบญญตกฎหมายตองถกตองและเปนธรรม การบงคบใชกฎหมายตองเทาเทยม การปฏบตตามกฎกตกาทตกลงกนไวอยางเครงครด โดยค านงถงสทธ เสรภาพ และความยตธรรมของประชาชน ประกอบดวยหลกการทงหมด 7 ประการ ไดแก หลกการแบงแยกอ านาจ หลกการคมครองสทธและเสรภาพ หลกความชอบดวยกฎหมายของฝายตลาการและฝายปกครอง ความชอบดวยกฎหมาย

8ทพาวด เมฆสวรรค, การบรหารมงผลสมฤทธ คณะกรรมการวาดวยการปฏบต

ราชการเพอประชาชนของหนวยงานของรฐ (กรงเทพฯ: ส านกงาน ก.พ., 2540), 28. 9ทวศกด สทกวาทน, “การถายโอนความสามารถดานการจดการทรพยากรมนษยจากองคการกลางบรหารงานบคคลภาครฐใหกบหวหนาสวนราชการ ,” การประชมวชาการรฐ ประศาสนศาสตร ระดบประเทศ ครงท 1 (กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช, 2550), 12-14.

141

ในทางเนอหา หลกความเปนอสระของผพพากษา หลก “ไมมความผด และไมมโทษโดยไมมกฎหมาย” และหลกความเปนกฎหมายสงสดของรฐธรรมนญ 2. หลกคณธรรม (Ethics) หมายถง การยดมนในความถกตองดงาม และประพฤตตนอยางมคณธรรม ประกอบดวยหลกการส าคญ 3 ประการ คอ หนวยงานปราศจากการทจรต หนวยงานปราศจากการท าผดวนย และหนวยงานปราศจากการท าผดมาตรฐานวชาชพและจรรยาบรรณ ส าหรบระบบราชการองคประกอบของคณธรรมหรอพฤตกรรมทพงประสงค คอ “การปราศจากการทจรตคอรรปชน” ซงค าวา “การคอรปชน” “การฉอราษฎรบงหลวง” หรอ “Corruption” โดยรวมแลวหมายถง การท าใหเสยหาย การท าลาย หรอการละเมดจรยธรรม ธรรมปฏบตและกฎหมาย นอกจากนภาครฐยงควรสงเสรมสนบสนน ใหประชาชนพฒนาตนเองดานคณธรรมไปพรอมกน เพอใหประชาชนมความซอสตย จรงใจ อดทน ประกอบอาชพโดยสจรต และมระเบยบวนย อนจะท าใหสงคมมความสงบสข 3. หลกความโปรงใส (Transparency) ความโปรงใสจะน ามาซงความไววางใจซงกนและกนของคนในชาต ประกอบไปดวยหลกการยอย 4 ประการ ไดแก หนวยงานมความโปรงใสดานโครงสราง หนวยงานมความโปรงใสดานการใหคณ หนวยงานมความโปรงใสดานการใหโทษ และหนวยงานมความโปรงใสดานการเปดเผยขอมล 4. หลกการมสวนรวม (Participation) การมสวนรวมของประชาชนเปนกระบวนการทประชาชน ไดแสดงออกในประเดนตาง ๆ เชน การเมอง ปญหาในสงคม รวมทงกจกรรมตาง ๆ ทสงผลตอชวตและความเปนอยของประชาชน ซงการแสดงออกของประชาชนอาจสงผลใหมการน าความคดเหนดงกลาวไปประกอบการพจารณาก าหนดนโยบาย และการตดสนใจของรฐ โดยการม สวนรวมของประชาชนอาจอาศยวธทเปนทางการหรอไมเปนทางการกได ซงการมสวนรวมของประชาชนอาจอาจอยในรปแบบของการสนบสนน หรอตอตานกได โดยการมสวนรวมทางการเมองนนสามารถท าไดหลากหลายรปแบบ อาทเชน การใหขอมล การแสดงออกตอประเดนตางๆในสงคม การเลอกตง การออกเสยงประชามต และการท าประชาพจารณ เปนตน 5. หลกส านกรบผดชอบ (Accountability) หมายถง การตระหนกถงสทธ หนาท และความส านกในความรบผดชอบตอสงคม โดยจะตองสนใจในปญหาสาธารณะของบานเมอง ความกระตอรอรนในการแกไขปญหา รวมถงความรบผดชอบในผลงาน หรอการปฏบตหนาทใหบรรลผลตามเปาหมายทก าหนดไว ตลอดจนการตอบสนองตอความคาดหวงของสาธารณะรวมทงการเคารพในความคดเหนทแตกตาง และกลาทจะยอมรบทงผลทางบวกและผลทางลบจากการกระท าของตนเอง เพราะฉะนนหลกการนจะประกอบไปดวยหลกการตางๆ อนไดแก การมเปาหมายทชดเจน, ทกคนเปนเจาของรวมกน, การปฏบตการอยางมประสทธภาพ, การจดการพฤตกรรมทไมเออการท างานอยางไมหยดยง, การมแผนการส ารอง และการตดตามและประเมนผลการท างาน 6. หลกความคมคา (Value for Money) เนองจากทรพยากรในการบรหารงานมอยอยางจ ากด แตปญหาและความตองการของประชาชนมอยอยางไมจ ากด เพราะฉะนนในการบรหารงานจงจ าเปนตองค านงถงผลประโยชนสาธารณะสงสด ซงหลกการนเปนผลมาจากการใช หลกธรรมาภบาลในการบรหารงานนนเอง โดยจะตองค านงถงการประหยด ความคมคา ประสทธภาพ และประสทธผลในการด าเนนงาน เพอใหเกดผลประโยชนสงสดส าหรบประชาชน

142

จากแนวความคดดงกลาวทน าเสนอไปขางตน เปนเพยงแนวความคดหลกทเปนทรจก และถกน าไปปรบใชในการบรหารราชการในหลายประเทศ แตอยางไรกตามยงมแนวคดในการปฏรประบบราชการอกหลายประการซงไมไดกลาวไวในทน โดยการเลอกทจะใชแนวคดใดในการปฏรประบบราชการตองค านงถงความเหมาะสมและปจจยสงแวดลอมของแตละประเทศหรอแตละหนวยงานประกอบดวย เพอใหการปฏรประบบราชการประสบความส าเรจและมประสทธภาพ10

ววฒนาการการปฏรประบบราชการไทย ภายหลงการเปลยนแปลงการปกครองจากระบอบสมบรณาญาสทธราชยมาเปนระบอบ

ประชาธปไตย ระบบราชการหรอการบรหารราชการไทยกมการเปลยนแปลงอยางตอเนอง โดยอาจจะมการเปลยนแปลงขนาดเลกหรอขนาดใหญบางตามแตละชวงเวลา ซงสามารถสรปประเดนการปฏรประบบราชการทนาสนใจดงตอไปน (สมาน รงสโยกฤษฏ , 2543: 83-95; ส านกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ, 2547: 2-4 และอลงกต วรก, 2546: 6)

1. สมยรฐบาลของจอมพลสฤษด ธนะรชต (พ.ศ. 2502-2506) ไดมการแบงสวนราชการและจดอตราขาราชการใหเหมาะสมกบสวนราชการทไดแบงใหม

2. สมยรฐบาลของจอมพลถนอม กตตขจร (พ.ศ. 2506-2516) ไดมการแบงสวนราชการและจดอตราขาราชการเชนเดม แตไดอาศยอ านาจคณะปฏวต โดยแกไขพระราชบญญตปรบปรงกระทรวง ทบวง กรม พ.ศ.2506 และพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน พ.ศ. 2495 โดยการออกประกาศของคณะปฏวต ฉบบท 216 (29 กนยายน 2515) และประกาศของคณะปฏวตฉบบท 218 (29 กนยายน 2515) ตามล าดบ และใชมาจนถงป พ.ศ. 2534

3. สมยรฐบาลของนายสญญา ธรรมศกด (พ.ศ. 2516-2517) ไดมการแบงสวนราชการและจดอตราขาราชการเหมอนเดม

4. สมยรฐบาลของนายธานนทร กรยวเชยร (พ.ศ. 2519-2520) ซงตอเนองจากรฐบาลของหมอมราชวงศเสนย ปราโมช หมอมราชวงศคกฤทธ ปราโมช และหมอมราชวงศเสนย ปราโมช ตามล าดบ เปนระยะเวลาเกอบ 2 ป ซงมไดมการปฏรประบบราชการแตอยางใด และสมยรฐบาลของนายธานนท กรยวเชยร กท าหนาทเหมอน ๆ กบทผานมา คอ การแบงสวนราชการและจดอตราขาราชการ

5. สมยรฐบาลของพลเอก เกรยงศกด ชมะนนท (พ.ศ. 2521-2522) นอกจากมการแบงสวนราชการและจดอตราขาราชการแลว ยงมการปรบปรงการบรหารราชการสวนภมภาคและ สวนทองถน และการปรบปรงแกไขระเบยบปฏบตราชการพลเรอนดวย

6. สมยรฐบาลของพลเอกเปรม ตณสลานนท (พ.ศ. 2523-2531) ไดมองปญหา และวธการแกปญหาระบบราชการแตกตางไปจากเดม ดงจะเหนจากนโยบายของรฐบาลทแถลงตอรฐสภา ซงเนนการปฏรปการใหบรการประชาชน การมอบอ านาจและแบงอ านาจการบรหารราชการใหสวนภมภาคมากขน ผลงานส าคญสมยรฐบาลของพลเอกเปรม ตณสลานนท มอย 2 เรอง ไดแก การเสนอมาตรการจ ากดขนาดของสวนราชการ และอตราขาราชการกระทรวง ทบวง กรม ฝายพลเรอน โดยชะลอการขยายสวนราชการและเพมจ านวนขาราชการไดไมเกนรอยละ 2 ตอป (รายละเอยดตาม

10ณชชาภทร อนตรงจตร, รฐศาสตร (กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2550), 105.

143

หนงสอส านกเลขาธการนายกรฐมนตร ท สร 0203/ว245 ลงวนท 25 ธนวาคม 2523) และการก าหนดชอและความหมายของหนวยงานระดบตาง ๆ ทเรยกชออยางอน เชน ส านก ส านกงานคณะกรรมการ ส านกเลขาธการ สถาบน ศนย ศนยบรการ สถาน สถานทดลอง เพอใหกระทรวง ทบวง กรมตาง ๆ ถอปฏบตเปนระเบยบเดยวกน (รายละเอยดตามหนงสอส านกเลขาธการคณะรฐมนตร ท สร 0203/ว 82 ลงวนท 24 พฤษภาคม 2525)

7. สมยรฐบาลของพลเอกชาตชาย ชณหะวน (พ.ศ. 2531-2533) ไดออกระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยการปฏบตราชการเพอประชาชนของหนวยงานของรฐ พ.ศ. 2532 เพอใหหนวยงานของรฐใหบรการประชาชนอยางรวดเรว ใหแลวเสรจภายใน 1 วนท าการ และหากโดยสภาพแหงเรองไมสามารถด าเนนการใหแลวเสรจภายใน 1 วนท าการ ใหหนวยงานของรฐออกระเบยบโดยแจงขนตอน และระยะเวลาการปฏบตราชการเพอประชาชนส าหรบค าขอนน ๆ นอกจากน ยงไดมการแกไขกฎหมายทส าคญจ านวน 2 ฉบบ ซงตอมาไดมการแกไขในสมย รสช. คอ พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน พ.ศ.2534 (จากเดม คอ ประกาศของคณะปฏวต ฉบบท 218) และพระราชบญญตปรบปรงกระทรวง ทบวง กรม พ.ศ.2534 (จากเดม คอ ประกาศของคณะปฏวต ฉบบท 216)

8. สมยรฐบาลของนายชวน หลกภย (พ.ศ. 2535-2538) งานปฏรประบบราชการ สวนใหญมกเปนการศกษา และการจดท าเปนขอเสนอ แตมผลในสมยของรฐบาลชดตอ ๆ มา เชน การจดตงศาลปกครอง การออกกฎหมายวาดวยขอมลและขาวสารของทางราชการ กฎหมายวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบในวงราชการ ระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยการพฒนาความรวมมอระหวางภาครฐบาลและภาคเอกชนเพอแกปญหาทางเศรษฐกจ การพฒนาการบรการสาธารณะ การปรบปรงการปกครองสวนทองถน การปรบปรงประสทธภาพกรมต ารวจ และการปรบปรงโครงสรางคณะกรรมการขาราชการอยการ เปนตน

9. สมยรฐบาลของนายบรรหาร ศลปอาชา (พ.ศ. 2538-2539) นอกจากน าขอเสนอของรฐบาลชดกอนมาด าเนนการแลว สวนใหญเปนการศกษา และการจดท าขอเสนอ เชน การปรบปรงการบรหารงานดานงบประมาณ การปรบปรงการบรหารงานดานพสด การปรบปรงสวสดการทอยอาศยของขาราชการ การปรบปรงการเกษยณอายราชการ การปฏรปองคกรปกครองสวนทองถน และการใหป พ.ศ.2539 เปนปแหงการสงเสรมการบรการประชาชนของหนวยงานของรฐ เปนตน

10. สมยรฐบาลของพลเอก ชวลต ยงใจยทธ (พ.ศ. 2539 -2540) ไดมการแตงตงคณะกรรมการปฏรประบบราชการขน โดยมพลเอก ชวลต ยงใจยทธ นายกรฐมนตร เปนประธาน โดยออกระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยการปฏรประบบราชการ พ.ศ. 2540 และจดท าแผนแมบทการปฏรประบบราชการ (พ.ศ. 2540-2544)

11. สมยรฐบาลของ นายชวน หลกภย (พ.ศ. 2541-2544) ไดด าเนนการตอเนองจากรฐบาลชดทแลว ตามแผนแมบทการปฏรประบบราชการ (พ.ศ. 2540-2544) เชน การจดตงองคการมหาชนและการถายโอนงานเพอมอบใหเอกชนรบไปด าเนนการแทนสวนราชการส าหรบภารกจทจะจดตงเปนองคการมหาชน ตามกฎหมายวาดวยองคการมหาชน การยกเลกสขาภบาลและจดตงขนเปนเทศบาลต าบล การปรบปรงกฎหมายวาดวยเทศบาล องคการบรหารสวนจงหวด องคการบรหารสวนต าบล และเมองพทยาใหสอดคลองกบรฐธรรมนญแหงราชอาณาจ กรไทย พ.ศ. 2540

144

มาตรา 284 และมาตรา 285 การออกกฎหมายวาดวยระเบยบบรหารงานบคคลสวนทองถนโดยการจดใหมคณะกรรมการพนกงานสวนทองถน (ก.ถ.) การกระจายอ านาจการใหบรการสาธารณะ (งานหรอกจกรรม) ใหแกองคกรปกครองสวนทองถน การออกพระราชกฤษฎกายบเลกองคการผลตอาหารส าเรจรป การแปรรปองคการแบตเตอร การยบเลกต าแหนงลกจางประจ าทหมดความจ าเปน และใหใชวธการจางเหมา (Contracting Out) ใหมากขน การปรบลดบคลากรและปดส านกงานในตางประเทศ คอ กระทรวงกลาโหม (ผชวยทตทหาร) กระทรวงเกษตรและสหกรณ (ส านกงานทปรกษาการเกษตร) กระทรวงการคลง (ส านกงานเศรษฐกจการคลง และส านกงานกรมศลกากร) กระทรวงพาณชย กระทรวงแรงงานและสวสดการสงคม กระทรวงอตสาหกรรม กระทรวงศกษาธการ กระทรวงวทยาศาสตร เทคโนโลยและสงแวดลอม การทองเทยวแหงประเทศไทย การบนไทย ส านกงาน ก.พ. กรมประชาสมพนธ ส านกงานคณะกรรมการสงเสรมการลงทน ส านกขาวกรองแหงชาต กรมต ารวจ และกระทรวงการตางประเทศ การระงบหรอชะลอการจดตงหรอขยายหนวยงานใหมของสวนราชการและรฐวสาหกจ และใหสวนราชการระงบการขอจดตงหนวยงานใหม หรอขยายหนวยงานในกรมหรอภายในหนวยงานเทยบเทากรมขนไปในปงบประมาณ พ.ศ. 2541 และ 2542 ซงเปนผลสบเนองมาจากเศรษฐกจถดถอย ยกเวนการจดตงสวนราชการ และโอนหรอรวมสวนราชการทบญญตไวในรฐธรรมนญ รวมทงระงบการจดตงอ าเภอและกงอ าเภอขนใหม จนถงสนปงบประมาณ พ.ศ. 2544 และการสงเสรมสนบสนนการใหรางวลหนวยงานดเดนและเจาหนาทดเดนของหนวยงานของรฐในการใหบรการประชาชน

12. สมยรฐบาลของ พ.ต.ท.ทกษณ ชนวตร (พ.ศ. 2544-2549) มเจตนารมณของการด าเนนงานปฏรประบบราชการเพอเปน “ราชการไทยยคใหม” ตามกรอบแนวทางการบรหารรฐกจประสทธผล (High Performance Governance) โดยจดใหมการประชมเชงปฏบตการเพอระดมความคดเหนจากผมสวนไดสวนเสยทกฝายเกยวกบการปฏรประบบราชการ น าไปสการเรมมาตรการในการปฏรประบบราชการและการบรหารราชการหลายประการ อาทเชน โครงการจ งหวดทดลองบรณาการเพอการพฒนา (โครงการผวา CEO) การปรบเปลยนระบบการจดสรรงบประมาณใหอยในรปแบบระบบงบประมาณตามยทธศาสตรและนโยบายของรฐบาล (Strategic-Based Budgeting) โครงการรฐบาลอเลคทรอนกส (E-Government) นอกจากนยงมการปรบปรงโครงสรางการบรหารราชการแผนดนครงส าคญ ดวยการแกไขกฎหมายทส าคญ คอการตราพระราชบญญตปรบปรงกระทรวง ทบวง กรม พ.ศ. 2545 และพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน (ฉบบท 5) พ.ศ. 2545 11

แนวโนมการบรหารราชการไทยในอนาคต ส าหรบแนวทางการพฒนาระบบราชการไทย หรอแนวโนมการบรหารราชการไทยใน

อนาคตสามารถพจารณาไดจากแผนยทธศาสตรหรอแผนพฒนาฉบบตาง ๆ ทเกยวของกบแนวทางการบรหารราชการไทย เพราะเปรยบเสมอนแผนแมบททแสดงถงแนวทางการแกปญหา และ

11ส านกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ, การปฏรประบบราชการในประเทศ

ไทย, เขาถงเมอ 19 มกราคม 2559, เขาถงไดจาก http://www.opdc.go.th/oldweb/Mission/ File_download/22_12_47/Thai_PSR.pdf

http://www.opdc.go.th/oldweb/Mission/

145

แนวทางการพฒนาการบรหารราชการไทย ซงแผนยทธศาสตรการบรหารราชการไทยกคอ “แผนยทธศาสตรการพฒนาระบบราชการไทย (พ.ศ. 2556-พ.ศ. 2561)” อนแสดงใหเหนถงแนวโนมการบรหารราชการไทยทจะเกดขนในอนาคต ซงแผนดงกลาวสามารถแบงยทธศาสตรออกเปน 3 หวขอ รวม 7 ประเดนยทธศาสตร ดงตอไปน 1) การยกระดบองคกรสความเปนเลศ 2) การพฒนาอยางยงยน และ 3) กาวสสากล ประกอบดวย 7 ประเดน คอ ประเดนยทธศาสตรท 1 การสรางความเปนเลศในการใหบรการประชาชน ประเดนยทธศาสตรท 2 การพฒนาองคการใหมขดสมรรถนะสงและทนสมย บคลากรมความเปนมออาชพประเดนยทธศาสตรท 3 การเพมประสทธภาพการบรหารสนทรพยของภาครฐใหเกดประโยชนสงสดประเดนยทธศาสตรท 4 การวางระบบการบรหารงานราชการแบบบรณาการ ประเดนยทธศาสตรท 5 การสงเสรมระบบการบรหารกจการบานเมองแบบรวมมอกนระหวางภาครฐ ภาคเอกชนและภาคประชาชน ประเดนยทธศาสตรท 6 การยกระดบความโปรงใสและสรางความเชอมนศรทธาในการบรหารราชการแผนดน ประเดนยทธศาสตรท 7 การสรางความพรอมของระบบราชการไทยเพอเขาสการเปนประชาคมอาเซยน

จากแผนยทธศาสตรดงกลาวขางตน อาจกลาวไดวาแนวโนมการบรหารราชการไทย ในอนาคตหรอระบบราชการในอนาคต จะมลกษณะส าคญ 3 ประการ ดงน ประการแรก การสรางองคกรทมลกษณะของความเปนเลศ โดยการสรางความเปนเลศในการใหบรการประชาชน พรอมทงพฒนาองคการใหมสมรรถนะสงและทนสมย บคลากรมความเปนมออาชพ นอกจากนยงสงเสรมใหเกดการท างานรวมกน เพอแกปญหาการแยกสวนในการปฏบตงานระหวางหนวยงาน ประการตอมา คอ การพฒนาอยางยงยน โดยเรมจากการสงเสรมใหหนวยงานราชการทบทวนบทบาทและภารกจของตนใหมความเหมาะสม และใหความส าคญกบการมสวนรวมของประชาชน โดยการสรางกลไกใหสวนราชการและหนวยงานของรฐเปดเผยขอมลขาวสารใหประชาชนไดรบทราบ ตลอดจนสรางความโปรงใสในการปฏบตราชการ และประการสดทาย คอ ระบบราชการไทยกาวไกลสสากล โดยการเตรยมความพรอมของระบบราชการไทยเพอเขาสการเปนประชาคมอาเซยน ดวยการพฒนาระบบการบรหารงาน และเสรมสรางเครอขายความรวมมอระหวางประเทศสมาชกอาเซยน

สรป ปญหาและอปสรรคในการบรหารราชการไทย การแกปญหาและการปฏรประบบ

ราชการไทย และแนวโนมการบรหารราชการไทยในอนาคต โดยปญหาและอปสรรคในการบรหารราชการไทยมหลายประการ อนไดแก 1) ปญหาเชงโครงสราง 2) ปญหาระบบอปถมภ 3) ปญหาในการปรบตวตามสภาพแวดลอม 4) ปญหาในการบรหารงานบคคล 5) ปญหาการทจรตและประพฤต มชอบ 6) ปญหาในการบรหารราชการสวนภมภาค และ 7) ปญหาในการบรหารราชการสวนทองถน โดยการแกไขปญหาของระบบราชการอาจใชวธการปฏรประบบราชการไทยซงมจดมงหมายในการปฏรประบบราชการ ดงน 1) การเนนผลการปฏบตงาน (Performance Oriented) 2) การบรหารงานโดยยดหลกประสทธภาพ ประสทธผล และความคมคา 3) องคการทมความยดหยนและปรบตวได (Flexible and Adjustable) 4) การปรบเปลยนบทบาทของขาราชการ 5) การบรหารงานยดหลกคณธรรม และ 6) การบรหารราชการทยดประชาชนเปนศนยกลาง (Citizen Center) โดยแนวโนมการบรหารราชการไทยในอนาคตจะมลกษณะส าคญ 3 ประการ ดงน 1) การยกระดบองคกรสความเปนเลศ 2) การพฒนาอยางยงยน และ 3) กาวสสากล

146

แนวทางการบรหารแบบโปรงใส ในสวนนผเขยนขอน าเสนอถงแนวทางการบรหารงานแบบโปรงใส โดยจะกลาวถงใน

ภาพรวม ๆ ทครอบคลมทงภาครฐและเอกชน ทงน หากพจารณาจากหลกหรอกระบวนการบรหารทวไป ซงกลาวถงกระบวนการในการบรหารวา ประกอบดวยขนตอน 4 ประการคอ (สาคร สขศรวงศ, 2550) การวางแผน (Planning) ประกอบดวย การก าหนดขอบเขตธรกจ ตงเปาหมาย ตลอดจน ก าหนดวธการเพอใหสามารถดาเนนการไดตามวตถประสงค หรอเปาหมายทตงไว การจดองคกร (Organizing) ประกอบดวย การจดบคลากร แบงแผนกงาน และจดสรรทรพยากรตาง ๆ ใหเหมาะสม สอดคลองกบแผนงานเพอใหองคกรสามารถด าเนนการตามแผนใหบรรลวตถประสงค และเปาหมาย ทก าหนด การชน า (Leading) ประกอบดวยเนอหา 2 เรองทส าคญ คอ ภาวะผน า (Leadership) ซงเกยวของกบการพฒนาตวผบรหารเอง และการจงใจ (Motivation) ซงเกยวของกบการชกจงหรอกระตนใหผอนท างานไดเตมทตามความรความสามารถ การควบคมองคกร (Controlling) เปนการควบคมองคกรใหด าเนนงานตาง ๆ ภายในองคกร ใหเปนไปตามแผนงาน ความคาดหวง หรอมาตรฐานทก าหนด ดงนน แนวทางการบรหารงานแบบโปรงใส โดยอาศยกรอบแนวคด การบรหารงานดงกลาวขางตน สามารถด าเนนการไดตามแนวทางดงน

ประการแรก ในการวางแผน (Planning) ซงประกอบดวย การก าหนดขอบเขตของธรกจหรอการก าหนดวสยทศน และพนธกจขององคกร การตงเปาหมาย ตลอดจนก าหนดวธการด าเนนการเพอใหบรรลตามวตถประสงค หรอเปาหมายทตงไวนน ควรใหบคลากรจากทกภาคสวนทเกยวของ เขามามสวนรวมในการก าหนดสงตาง ๆ ดงทกลาวมาขางตน ทงนควรเรมตงแตการก าหนดวสยทศนขององคกรทนาจะมาจากความคดเหนรวมกนของทกภาคสวนทเกยวของในลกษณะทเรยกวา “วสยทศนรวม” (Share Vision) ไปจนถงการก าหนดวตถประสงค และนโยบายขององคกร โดยเฉพาะอยางยง สาหรบหนวยงานภาครฐในยคใหมมความส าคญอยางยงทจะตองใหประชาชนเขามามสวนรวมในการก าหนดนโยบายของรฐทมผลกระทบตอประชาชนโดยสวนรวม เพอแสดงออกถงการบรการงานทมงเนนความโปรงใสอยางแทจรง ในทางปฏบตพบวา องคกรทงในภาคเอกชนและภาครฐจานวนมากทมการก าหนดวสยทศน ตลอดจนนโยบาย วตถประสงค และเปาหมาย โดยกลมผบรหารระดบสงเพยงไมกคน และไมเปดโอกาสใหบคลากร และกลมมสวนไดเสย หรแประชาชนเขาไปมสวนรวมแตอยางใด พฤตกรรมองคกรในลกษณะเชนนกลาวไดวา “แคเรมตน กไมโปรงใสเสยแลว” นอกจากการก าหนดวสยทศน นโยบาย วตถประสงค และเปาหมายทมาจากการม สวนรวมแลว การแสดงออกซงความโปรงใสอกประการหนงกคอ การเปดเผยสงตาง ๆ เหลาน ตอสาธารณะโดยชดเจน ไมคลมเคลอ ซงตองอาศยชองทางการสอสารทหลากหลายและเหมาะสมกบกลมเปาหมายแตละกลม รวมไปถงการจดเอกสารทเกยวของไวอยางเปนระบบ ตรงตามขอเทจจรงเพอทผมสวนไดสวนเสยสามารถตรวจสอบ และขอดไดเมอมขอสงสย

ประการทสอง ในดานการจดองคกร (Organizing) ซงประกอบดวย การจดบคลากร การแบงแผนกงานหรอการจดโครงสรางองคกร และการจดสรรทรพยากรตาง ๆ ใหเหมาะสม สอดคลองกบแผนงานหรอโครงการตาง ๆ การบรหารแบบโปรงใสเรมตงแตการสรรหาบคลากรทหนวยงานตองมงเนนทความสามารถ และระบบคณธรรม (Merit System) ไมใชระบบอปถมภ

147

(Patron-Client System) ในการรบบคลากรเขาทางาน หลกการเชนนตองก าหนดเปนนโยบายทชดแจงขององคกรและประกาศใหสาธารณชนรบทราบโดยทวกน12

การจดการศกษาในสวนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ทมสวนดแลและมสวนรวมในการจด การศกษาของจงหวดสพรรณบร

การจดการศกษาในจงหวดสพรรณบร มกลยทธตองการจดใหจงหวดสพรรณบรเปนเมองแหงการศกษา ตามวสยทศน และยทธศาสตรจงหวดสพรรณบร ดงน

วสยทศนของจงหวดสพรรณบร คอจงหวดสพรรณบรเปนจงหวดชนน าในดานแหลงผลตอาหาร และผลตภณฑคณภาพมาตรฐานสสากลเปนศนยกลางการศกษาและการทองเทยว กฬา โดยใชทรพยากรธรรมชาตอยางยงยน ชมชนเขมแขง คณภาพชวตทด ยดการมสวนรวม โดยมยทธศาสตร คอ 1) การเพมขดความสามารถดานเกษตรเชอมโยงสเกษตรอตสาหกรรม และพาณชยกรรม เพอการบรโภคและการสงออก 2) การพฒนาดานการทองเทยวสสากลคการอนรกษฟนฟทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน 3) การยกระดบคณภาพชวต และความปลอดภยในชวตและทรพยสน 4) การสงเสรมการศกษา การกฬามงความเปนเลศในระดบสากล และ 5) การน าการเปลยนแปลงดานการบรหารและบรการเพอประโยชนของประชาชน และมเปาประสงคประกอบดวย 1) เพมมลคาผลตคาผลตภณฑ สนคาเกษตร อตสาหกรรม และเกษตรอตสาหกรรม เพอการบรโภคและการสงออก 2) เพมรายไดจากการทองเทยว และการจ าหนายผลตภณฑสนคาทองถน 3) อนรกษ ฟนฟ และบรณะทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ใหเอออ านวยประโยชนอยางยงยน 4) เสรมสรางคณภาพชวตทด และแกปญหาความยากจน 5) เพมโอกาสทางการศกษา และยกระดบคณภาพการศกษาใหไดมาตรฐานการศกษาชาต 6) ยกระดบการกฬาของจงหวดสพรรณบร เขาสมาตรฐานสากล และ 7) ยกระดบคณภาพการบรการและบรหารดวยความโปรงใส13

การจดการศกษาในจงหวดสพรรณบร จงหวดสพรรณบร มสถานศกษาในระดบอาชวศกษาและอดมศกษา รวมทงหมด 13 แหง

ดงน 1. ส านกคณะกรรมการอาชวศกษา 5 แหง 2. ส านกบรหารงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชน 1 แหง 3. สถาบนอดมศกษาของรฐ 3 แหง 4. มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล 1 แหง 5. สถาบนบณฑตพฒนศลป 2 แหง 6. ส านกงานบรหารงานการศกษาพเศษขนพนฐาน 1 แหง

12สาครสขศรวงศ, การจดการ: จากมมมองนกบรหาร, พมพครงท 3 (กรงเทพฯ: จ.พ. ไซเบอรพรนท, 2550), 31.

13แผนพฒนาจงหวดสพรรณบร , แผนพฒนาจงหวดสพรรณบร พ.ศ. 2557-2560

(สพรรณบร, 2557), 115-118.

148

จงหวดสพรรณบร แบงเขตพนทการศกษาประถมศกษาเปน 3 เขต และมธยมศกษา 1 เขต ดงน

ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสพรรณบร เขต 1 ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสพรรณบร เขต 2 ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสพรรณบร เขต 3 ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 9 (สพรรณบร-นครปฐม) 14

ตารางท 6 จ านวนสถานศกษา นกเรยน หองเรยน คร จ าแนกตามเขตพนทการศกษาประถมศกษา สพรรณบร เขต 1-3 ประจ าปการศกษา 255415

เขต จ านวนโรงเรยน (แหง) จ านวนนกเรยน

จ านวนคร จ านวนหอง ในสงกด นอกสงกด กศน.

เขต 1 148 140 4 24,037 1,354 1,533 เขต 2 137 110 17 10,638 1,210 1,596 เขต 3 141 100 4 20,417 1,418 1,216 รวม 426 350 25 55,092 3,982 4,345

ตารางท 7 จ านวนคร-อาจารย จ าแนกในเขตพนทการศกษาประถมศกษา สพรรณบร เขต 1-3 จ าแนกระดบการศกษา ประจ าปการศกษา 255416

เขตการศกษา จ านวนคร อาจารย (คน) อนบาล ประถมศกษา 1-6 มธยมศกษา รวม

เขต 1 203 1,000 151 1,354 เขต 2 185 879 146 1,210 เขต 3 263 1,059 93 1,418 รวม 651 2,938 390 3,982


15 กลมนโยบายและแผน ปการศกษา2554, สารสนเทศ 54 (สพรรณบร: ส านกงานเขต

พนทการศกษาประถมศกษา เขต 1-3, 2554), 18-19.

16 เรองเดยวกน, 33

149

ตารางท 8 จ านวนนกเรยนจ าแนกระดบการศกษา จ าแนกตามเขตพนทการศกษาประถมศกษา สพรรณบร เขต 1-3 ปการศกษา 255417

ระดบการศกษา

เขต 1 จ านวนนกเรยน



ชาย หญง รวม หอง ชาย หญง รวม หอง ชาย หญง รวม หอง อนบาล 2,603 2,584 5,187 369 2,756 2,624 2,095 405 2,095 1,934 4,029 260

ประถม ศกษาปท

1-6

8,590 8,053 16,643 1,052 7,844 16,452 7,547 1,071 7,547 7,014 14,561 871

มธยม ศกษาปท

4-6

1,232 975 2207 112 1,159 2,485 996 120 996 831 1,827 85

ปวช. - - - - - - - - - - - -

ปวส. - - - - - - - - - - - -

อดม ศกษา

- - - - - - - - - - - -

รวม 12,425 11,612 24,037 1,533 11,759 21,561 10,638 1,596 10,638 9,779 20,417 1,216

ตารางท 9 จ านวนสถานศกษา หองเรยน นกเรยน และคร จ าแนกตามสงกดของเขตพนท

การศกษามธยมศกษา เขต 9 (เฉพาะจงหวดสพรรณบร ปการศกษา 2554)18

สงกด อกษรยอ จ านวน สถานศกษา ผบรหาร คร หองเรยน นกเรยน

สนง.เขตพนทการศกษามธยมศกษา สพฐ. 32 105 1,468 971 36,603 สนง.คณะกรรมการอาชวศกษา สอศ. 6 26 231 242 6,631 สนง.บรหารงานคณะกรรมการ การสงเสรมการศกษาเอกชน

สช. 29 29 730 76 2,006

ส านกงานเทศบาล อปท. 12 12 213 29 1,220 สถาบนการพลศกษา สพศ. 1 1 42 19 555 สนง.พระพทธศาสนา พ.ศ. 3 3 14 21 161

17กลมนโยบายและแผน ปการศกษา2554, สารสนเทศ 54 (สพรรณบร: ส านกงานเขต

พนทการศกษามธยมศกษา เขต 9, 2554), 15-16.


150

ส าหรบการศกษาในจงหวดสพรรณบร ไดจดการศกษาตงแตระดบประถมวย ระดบการศกษาขนพนฐาน จนถงระดบอดมศกษาทงในระบบและนอกระบบทมหลากหลายสถาบนการศกษาซงไดรบการสนบสนนจาก ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ทใหความส าคญทางดานการศกษามากเปนพเศษและตอเนองมาโดยตลอด ซงทานไดดแลดานการศกษาตงแตระดบประถมศกษาจนถงระดบอดมศกษาดงตอไปนคอ

โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 1 โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 1 กอตงขนโดย ฯพณฯ บรรหาร และคณหญงแจมใส ศลปอาชา

เมอป พ.ศ. 2512 ไดซอทดน สรางอาคารเรยน พรอมทงจดวสดครภณฑตาง ๆ มอบใหแกกรมสามญศกษา กระทรวงศกษาธการ ปจจบนมเนอททงหมด 43 ไร 57 ตารางวา โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 1 ทตงอยเลขท - หมท 3 ถนนอยา-ดอนเจดย ต าบลดอนเจดย อ าเภอดอนเจดย จงหวดสพรรณบร สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 9 โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 1 ไดรบความเมตตาเปนพเศษจาก ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา พรอมครอบครว โดยใหความอนเคราะห อปการะ ดแล สนบสนน ทงงบประมาณ อาคารสถานท ขวญและก าลงใจรวมทงโอกาสทดทกดานแกคณะครและนกเรยนอยางตอเนองตลอดระยะเวลา 40 กวาปทผานมา ไดเปดท าการสอนระดบมธยมศกษาปท 1 ถงมธยมศกษาปท 6 และระดบประกาศนยบตรวชาชพ (ปวช. 1-3) เปนโรงเรยนแบบสหศกษา และ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ยงใหการสงเสรมดแลใหการสนบสนนทกดานตงแตอดตจนถงปจจบน อาท เชน มอบทนการศกษาเปนประจ าทกปใหกบนกเรยน สนบสนนอาคารสถานทตาง ๆ คอ อาคารเรยน อาคารอเนกประสงค อาคารโรงอาหาร โรงฝกงาน หองสขา สนามฟตบอล มาอยางตอเนอง เปนทประจกษกบบคคลทวไป19 สรปการมอบทนการศกษามลนธบรรหาร-แจมใสของโรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 1 ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดดแลสงเสรม สนบสนนโดยการมอบทนการศกษา ตงแตป พ.ศ. 2514 จนถงปจจบน (พ.ศ. 2558) รวมทงสนการสนบสนนการศกษา จ านวน 36 ครง จ านวน 2551 ทน เปนจ านวนเงน 2,849,400 บาท20

โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 2 โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 2 (วดลาดหอย) ตงอยท หมท 5 ถนนสายสพรรณบร

– บางบวทอง ต าบลโคกคราม อ าเภอบางปลามา จงหวดสพรรณบร สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสพรรณบร เขต 1 ไดรบอนมตใหจดตงขน เมอวนท 1 พฤษภาคม พ.ศ. 2514 ตามพระราชบญญตประถมศกษา พทธศกราช 2503 เปนโรงเรยนประชาบาลประเภทนายอ าเภอจดตง โดยไดอาศยศาลาการเปรยญวดลาดหอย ตอมานายทบทม ประทปทอง ครตรโรงเรยนวด

19ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาสพรรณบร เขต9 โรงเรยนบรรหารแจมใส

วทยา 1, รายงานผลการประเมนคณภาพภายในสถานศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานประจ าปการศกษา 2556 (สพรรณบร: ม.ป.ป.), อดส าเนา.

20โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 1, หนงสอพธมอบทนการศกษา “มลนธบรรหาร-แจมใส” ปท 36, (2558), 8-14.

151

สวนหงส มาชวยราชการในต าแหนงครใหญ โดยเปดท าการสอนชนประถมศกษาปท 1 และชนประถมศกษาปท 2 ตอมา ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา และคณหญงแจมใส ศลปอาชา ไดมากอสรางอาคารเรยนถาวรแบบ 017 จ านวน 1 หลง 4 หองเรยน ในพนทดนวดลาดหอย โดยไดท าการวาง ศลาฤกษ เมอวนท 19 สงหาคม พ.ศ. 2514 ซงตรงกบวนคลายวนเกดของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ซงมนายสวสด มเพยร ผวาราชการจงหวดสพรรณบร เปนประธานในพธ และไดท าการกอสรางโรงอาหาร หองน า ปายชอโรงเรยน เสาธงชาต ท าพธเปดเมอวนท 20 เมษายน พ.ศ. 2505 ใชชอวา “โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 2” เลขท สพ. 219 ในปการศกษา 2515 ไดเปดท าการสอนถงชนประถมศกษาปท 4 โยกยายนกเรยนจากโรงเรยนวดสวนหงสมาเขาเรยน ปการศกษา 2519 เปดท าการสอนถงระดบชนประถมศกษาปท 7 เปดสอนตงแตระดบชนอนบาลปท 1 ถงระดบชนประถมศกษา ปท 6 ไดเปดการเรยนการสอนจนถงปจจบน และฯพณฯยงใหการสงเสรมดแลใหการสนบสนนทกดานตงแตอดตจนถงปจจบน อาท เชน มอบทนการศกษาเปนประจ าทกปใหกบนกเรยน สนบสนนอาคารสถานทตางๆ คอ อาคารเรยนจ านวน อาคารอเนกประสงค อาคารโรงอาหาร โรงฝกงาน หองสขา สนามฟตบอล ตลอดมา เปนทประจกษกบบคลทวไป21

สรปการมอบทนการศกษามลนธบรรหาร-แจมใสของโรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 2 ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดดแลสงเสรม สนบสนนโดยการมอบทนการศกษา ตงแตป พ.ศ. 2524 จนถงปจจบน (พ.ศ.2558) รวมทงสนการสนบสนนการศกษา จ านวน 29 ครง จ านวน 580 ทน เปนเปน จ านวนเงน 323,000 บาท22

โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 3 โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 3 ตงอยท อ าเภอดานชาง จงหวดสพรรณบร เปนโรงเรยน

ประจ าอ าเภอมเนอท 180 ไร 1 งาน เปนโรงเรยนมธยมศกษาในสงกด สพฐ. เปนโรงเรยนสหศกษา โดยกระทรวงศกษาธการ ไดประกาศ จดตงเปนโรงเรยนมธยมศกษาตอนตน สายสามญ ในปการศกษา 2517 และไดเปดท าการสอนเมอวนท 17 พฤษภาคม พ.ศ. 2517 และตอมากไดเปดสอนนกเรยนตงแตระดบ ม.ตน ถง ม.ปลาย โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 3 ตงขน โดยด ารของ ดร.กอ สวสดพาณชย อธบดกรมสามญศกษา (กรมวสามญเดม) เมอครงเดนทางมาตรวจเยยม โรงเรยนมธยมศกษาในจงหวดสพรรณบร ในป พ.ศ. 2513 นายเมยน เครอสนธ ศกษาธการจงหวดสพรรณบร ไดพาคณะมาตรวจสภาพพนทบรเวณทจะตงโรงเรยนมธยมศกษาในจงหวดสพรรณบร ทกง อ าเภอ ดานชาง ซงมสภาพเปนปาไผ ใกลบรเวณโครงการกอสราง อางเกบน า กระเสยว และ อยตดกบโรงเรยนประถมศกษา สงกดองคการบรหารสวนจงหวดทานอธบดกรมสามญศกษาเหนวาเหมาะสมทจะกอสรางโรงเรยนมธยมศกษาได จงใหหนวยงานชางกรม วสามญศกษาท าการส ารวจ ออกแบบและวางผงบรเวณโรงเรยน แตในขณะนนกระทรวง ศกษาธการยงขาดแคลนงบประมาณ ในการกอสราง

21ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสพรรณบร เขต1 โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 2, รายงานผลการประเมนคณภาพภายในสถานศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานประจ าปการศกษา 2556 (สพรรณบร: ม.ป.ป.), อดส าเนา.

22โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 2, หนงสอพธมอบทนการศกษา “มลนธบรรหาร-

แจมใส” ปท 29 (2558), 9.

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%82%E0%B8%A3%E0%B8%87%E0%B9%80%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%99


http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AA%E0%B8%9E%E0%B8%90.

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A1%E0%B8%B1%E0%B8%98%E0%B8%A2%E0%B8%A1%E0%B8%A8%E0%B8%B6%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%B2

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%99%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B9%80%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%99


152

อาคารเรยนจงท าการกอสรางไมได ทานอธบดกรมสามญศกษาจงไดตดตอฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ผซงเคยบรจาคเงนกอ สรางอาคารโรงเรยนมธยมศกษา และโรงเรยนประถมศกษามาแลว ขอใหชวยบรจาคเงน กอสรางอาคารโรงเรยนมธยมศกษาทกงอ าเภอดานชาง อก 1 แหง ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา กมความยนดบรจาคเงนเปน คากอสรางอาคารเรยนและอาคารประกอบใหตาม ความประสงคของกระทรวงศกษาธการอาคารเรยนและอาคารประกอบท ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา กมความยนด บรจาคเงน เปน คากอสรางอาคารเรยนและอาคารประกอบให ตามความประสงคของกระทรวงศกษาธการ อาคารเรยนและอาคารประกอบท ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดบรจาคและควบคมการกอสรางมดงน 1) อาคารเรยน 2) บานพกคร 3) บานพกภารโรง 4) หองน าหองสวม และ 5) เสาธงประจ าโรงเรยน ไดท าการประกอบพธวางศลาฤกษในการกอสราง เมอวนท 20 เมษายน 2516 โดยการเรยนเชญ ฯพณฯ รฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการ นายอภย จนทวมล เปนประธานพธ นายสวสด มเพยร ผวาราชการจงหวด สพรรณบร เปนผเสนอรายงาน ตอมาในวนท 15 กรกฎาคม พ.ศ. 2518 พระบาทสมเดจพระเจาอยหว สมเดจพระนางเจาพระบรมราชนนาถ เสดจพระราชด าเนน พรอมดวยสมเดจพระเทพรตนราชสดา สยามบรมราชกมาร พระเจาลกเธอเจาฟา จฬาภรณวลยลกษณ ทรงประกอบพธเปดปายอาคารเรยน โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 3 และมพระราชด ารสกบนกเรยน ความวา " โรงเรยนเราเปนโรงเรยนสรางใหม เราควรท าชอเสยงใหโรงเรยน เราตองตงใจเรยน ขยนเรยนใหมาก ๆ เพอชอเสยงของโรงเรยนและประเทศชาตของเรา

นอกจากน ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ยงดแลสงเสรม สนบสนน มอบทนการศกษาใหกบนกเรยนเปนประจ าทกปพรอมทงสนบสนนอปกรณการเรยนและอาคารสถานทตงแตอดตจนถงปจจบนเปนภาพทประจกษกบบคคลทวไป23

สรปการมอบทนการศกษามลนธบรรหาร-แจมใสของโรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 3 ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดดแลสงเสรม สนบสนนโดยการมอบทนการศกษา ตงแตป พ.ศ. 2525 จนถงปจจบน (พ.ศ.2558) รวมทงสนการสนบสนนการศกษา จ านวน 30 ครง จ านวน 786 ทน จ านวนเงน 1,323,500 บาท24

โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 4 โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 4 (วดลาวทอง) ตงทหม 4 ต าบลสนามชย อ าเภอเมอง

จงหวดสพรรณบร สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสพรรณบร เขต 1 เปดสอนตงแตระดบชนอนบาลถงประถมศกษาปท 6 มเนอท 7 ไร 2 งาน 97 ตารางวา โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 4 (วดลาวทอง) เดมชอ (พวงประชานกล) เปดท าการสอนตงแตชนประถมศกษาปท 1 ถงชนประถมศกษาปท 4 เมอวนท 20 กรกฎาคม พ.ศ. 2479 โดยนายอ าเภอเปนผจดตงตามพระราชบญญตประถมศกษา พ.ศ. 2478 โดยศาลาการเปรยญของวดลาวทองเปนสถานทเรยน จนถงเดอนธนวาคม




แจมใส” ปท 30 (2558), 4-5.

153

พ.ศ. 2484 พระอธการพวงเจาอาวาสวดลาวทองไดด าเนนการกอสรางอาคารเอกเทศถาวรขน และไดยายสถานทเรยนจากศาลาการเปรยญ ของวดลาวทองมาเรยนทอาคารเรยนหลงใหม เมอเดอนมถนายน พ.ศ. 2485 เปนตนมา

ตอมาในป พ.ศ. 2518 ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา และคณหญงแจมใส ศลปอาชา ไดบรจาคเงนกอสรางอาคารเรยนหลงใหม โดยรวมกบพระครสวรรณกตตคณ (หลวงพอฟอน) เจาอาวาสวดลาวทอง และประชาชน เพอใชในการกอสรางอาคารเรยนหลงใหมเปนอาคารแบบพเศษ ไดวา งศลาฤกษ เมอวนท 10 สงหาคม พ.ศ. 2518 กอสรางจนเสรจ และท าการเปดปายอาคารเรยน เมอวนท 11 กมภาพนธ พ.ศ. 2520 โดยสมเดจพระศรครนทรทราบรมราชชนนและสมเดจพระพนางเจาฟากลปยาณวฒนากรมหลวงนราธวาสราชนครนทร ทรงโปรดเกลาโปรดกระหมอมเสดจมา เปน องคประธานในพธเปดปายอาคารเรยน และไดด าเนนการเรยนเปนตนมา ตงแตอดตจนถงปจจบนฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ยงดแลสงเสรม สนบสนนมาโดยตลอด คอ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดมอบทนการศกษาใหกบนกเรยนเปนประจ าทกปพรอมทงยงสนบสนน อปกรณการเรยน อาคารสถานทมาโดยตลอด25 สรปการมอบทนการศกษามลนธบรรหาร-แจมใสของโรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 4 ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดดแลสงเสรม สนบสนนโดยการมอบทนการศกษา ตงแตป พ.ศ. 2525 จนถงปจจบน (พ.ศ.2558) รวมทงสนการสนบสนนการศกษา จ านวน 28 ครง จ านวน 515 ทน จ านวนเงน 323,000 บาท26

โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 5 โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 5 ตงอยเลขท 142 หม 1 ต าบลบางตาเถร อ าเภอสองพ

นอง จงหวดสพรรณบร สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 9 เปดสอนระดบมธยมศกษาปท 1 ถงระดบมธยมศกษาปท 6 ไดรบอนมตใหเปดท าการสอน เมอวนท 18 พฤษภาคม 2529 ในระยะเรมแรกไดอาศยตกปรยตธรรมของวดไผโรงวว เปนอาคารเรยนชวคราวเดมใชชอวา โรงเรยนสาขาสองพนองวทยา ตอมาผมจตศรทธาไดบรจาคทดนจ านวน 40 ไร 1 งาน 60 ตารางวา เพอสรางอาคารเรยนถาวรปจจบน ทงน ไดรบความเมตตาสนบสนนจาก ฯพณฯ บรรหาร คณหญงแจมใส ศลปอาชา ใหความอนเคราะหงบประมาณในการปรบปรงแบบอาคารเรยน อาคารประกอบ บานพกคร ระบบสาธารณปโภค จงเปลยนชอเปน โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 5 โดยมพธเปดปายอาคารเรยนโดย ฯพณฯ สญญา ธรรมศกด (ประธานองคมนตร) เปนประธานเมอวนท 15 มกราคม 2531 โรงเรยนจงใชวนท 15 มกราคมของทกป เปนวนคลายวนสถาปนาโรงเรยน

นอกจากน ฯพณฯ บรรหาร และคณหญงแจมใส ศลปอาชา ไดบรจาคทรพยเพอจดซอ เครองดนตรสนบสนนงบประมาณในการจดจางครสอนดนตรสากล จดซอคอมพวเตอรเพอใชในการจดการ

25ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสพรรณบร เขต1 โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 4, รายงานผลการประเมนคณภาพภายในสถานศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานประจ าปการศกษา 2556 (สพรรณบร: ม.ป.ป.), อดส าเนา.


แจมใส” ปท 28 (2558), 5-9.

154

เรยนร และทนการศกษาส าหรบนกเรยนทมความประพฤตดเปนประจ าทกปการศกษา ในปการศกษา 2539 โรงเรยนไดจดสรางศนยคอมพวเตอร บรรหาร-แจมใส เพอใชในการเรยนการสอน จดท าหองสมดเฉลมพระเกยรตกาญจนาภเษก และถมดนหลงอาคารเรยน ในปการศกษา 2540 โรงเรยนไดจดสรางสนามกฬามาตรฐานการกฬาแหงประเทศไทย จดสรางหอประชม 2 ชนเอนกประสงค สรางอาคารเรยน บานพกนกเรยน จดสรางหองปฏบตการทางภาษา จดสรางศนยคอมพวเตอร กญจนา โรงเรยนไดจดสรางอาคารฝกงาน จดสรางหองน าหองสวม พรอมกบปรบปรงบรเวณโรงเรยน โรงเรยนไดจดสรางอาคารบานพกครแบบแฟลต ซอมแซมโรงฝกงานและปรบปรงบรเวณโรงเรยน จดสรางหองน าหองสวม กอสรางพนปอฐบลอก ตวหนอน จดท าหองสมด มหามงคลเฉลมพระชนมพรรษา 6 รอบ โรงเรยนไดปรบปรงซอมหองน าหองสวม ทาสอาคาร ปรบปรงระบบไฟฟา ปรบปรงภมทศน สรางถนน ค.ส.ล.ปรบปรงบานพกครทงหมด ทาสรวสนามกฬา สรางสนามบาสเกตบอลมาตรฐาน ไดรบความอนเคราะหจาก ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา สนบสนนงบประมาณจดซออปกรณดนตร วงโยธวาทต โรงเรยนเขารวมโครงการ โรงเรยนสงเสรมการอานในโครงการ Nanmee Books Reading Club งบประมาณปรบปรงหองวทยาศาสตร อปกรณกฬา หองคอมพวเตอรหองทสอง พฒนาระบบอนเตอรเนต และยงไดรบความอนเคราะหจาก ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา สนบสนนงบประมาณจางครพเศษ วงโยธวาทต จ านวน 1 อตรา ใหการสนบสนนวงดนตรไทย ตงแตอดตจนถงปจจบนฯพณฯบรรหาร ศลปะอาชายงดแลสงเสรมสนบสนนมาโดยตลอด อาท มอบทนการศกษาใหกบนกเรยนเปนประจ าทกปพรอมทงสนบสนนอปกรณการเรยนและอาคารสถานทเปนทประจกษกบบคลทวไป27

สรปการมอบทนการศกษามลนธบรรหาร-แจมใสของโรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 5 ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดดแลสงเสรม สนบสนนโดยการมอบทนการศกษา ตงแตป พ.ศ. 2532 จนถงปจจบน (พ.ศ.2558) รวมทงสนการสนบสนนการศกษา จ านวน 26 ครง จ านวน 955 ทน จ านวนเงน 816,500 บาท พรอมทงยงสนบสนนการศกษาและพฒนาโรงเรยน ทงสนจ านวนเงน 12,804,074 บาท28

โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 6 โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 6 ทตง 104 หม 1 ต าบลหนองสะเดา อ าเภอสามชก จงหวดสพรรณบร สงกด ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 9 เปดสอนระดบชน ม.1-ม.6 และ ปวช.1-ปวช.3 เนอท 52 ไร 1 งาน 60 ตารางวา เนอท 52ไร 1 งาน 60 ตารางวา พนทต าบลหนองสะเดา ไมมโรงเรยนมธยมศกษา ราษฎรบานใหมศรสพรรณ โดยการน าของ นายวน มชะนะ และ นายหอม ลมลา จงไดยนหนงสอขอจดตงโรงเรยนมธยมศกษาขนทบานใหมศรสพรรณ โดยม พระสมหจนทร เจาอาวาสวดใหมศรสพรรณ ยนดยกทดนของวดใหจ านวน 12 ไร 87 ตารางวา เปน

27ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาสพรรณบร เขต9 โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 5, รายงานผลการประเมนคณภาพภายในสถานศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานประจ าปการศกษา 2556 (สพรรณบร: ม.ป.ป.), อดส าเนา.

28โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 5, หนงสอพธมอบทนการศกษา “มลนธบรรหาร-แจมใส” ปท 26 (2558), 5, 9.

155

สถานทกอสรางโรงเรยน แตเนองจากจ านวนทดนยงไมพอตามเกณฑของกรมสามญศกษา ซงตองม เน อท 35 ไร ข น ไป ประกอบกบขณะน น ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ร ฐมนตร ว าการกระทรวงมหาดไทยสมยนนมด ารทจะสรางโรงเรยนมธยม ทางอ าเภอจงเสนอให ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา พจารณา ซง ฯพณฯ บรรหาร และคณหญงแจมใส ศลปอาชา ไดเดนทางมาดสถานททจะสรางโรงเรยน และไดตดตอขอซอทดนใกลวดใหมศรสพรรณใหอก 22 ไร 73 ตารางวา จากนายสชาต มชะนะ นายชลอ สวางศร และนายเสรม ส าเภาทอง ภายหลง ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดตดตอขอซอทดนอก 11 ไร จากนายสงด อนทรแปลง ในป พ.ศ. 2537 ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดตดตอขอซอทดนหลงโรงเรยน ใหอกจ านวน 8 ไร รวมเนอทโรงเรยนทงสน 52 ไร 1 งาน 60 ตารางวา

ตอมาในวนท 28 มนาคม พ.ศ.2534 กระทรวงศกษาธการ ไดประกาศจดตงโรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 6 ต าบลหนองสะเดา อ าเภอสามชก จงหวดสพรรณบรขน ปจจบนเปดสอนระดบมธยมศกษาปท 1 ถงระดบมธยมศกษาปท 6 และหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพ (ปวช.) ประเภทวชาพาณชยกรรม สาขาวชาพณชยการ สาขางานคอมพวเตอรธรกจ ตงแตอดตจนถงปจจบนฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดดแลสนบสนนสงเสรมอปกรณการเรยนพรอมทงอาคารสถานทตาง ๆ อาท เชน มอบทนการศกษาใหกบนกเรยนเปนประจ าทกปการปฏบตของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชาไดเปนทประจกษเดนชดกบบคลทวไป29

สรปการมอบทนการศกษามลนธบรรหาร-แจมใสของโรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 6 ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดดแลสงเสรม สนบสนนโดยการมอบทนการศกษา ตงแตป พ.ศ. 2535 จนถงปจจบน (พ.ศ. 2558) รวมทงสนการสนบสนนการศกษา จ านวน 23 ครง จ านวน 451 ทน จ านวนเงน 839,500 บาท 30

โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 7 โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 7 ทตง 310 หม 4 ต าบลนางบวช อ าเภอเดมบางนางบวช จงหวดสพรรณบร สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 9 เปดสอนระดบชน ม.1 ถงระดบชน ม.6 เนอท 30 ไร 2 งาน 24 ตารางวาเปดท าการสอนเมอวนท 19 มนาคม พ.ศ. 2537 โดยเปนสาขาของโรงเรยนธรรมโชตศกษาลย จากการรเรมของคณะกรรมการศกษา ประชาชนชาวบานนางบวช พระครพทกษ ธรรมโชตเจาอาวาสวดนางบวชในสมยนนรวมกนกอตงโดยขอใชทดนของวดนางบวช จ านวน 17 ไร 3 งาน ทดนสาธารณประโยชน จ านวน 9 ไร 2 งาน 10 ตารางวา และซอเพมอก 3 ไร 1 งาน 4 ตารางวา และใชกฏพระเปนอาคารไม 2 ชน 3 หลง และอาคารคอนกรตเสรมเหลก 3 ชน 1หลง เปนอาคารเรยนและบานพกคร ตอมานายวรฉตร ทงาม นายอ าเภอเดมบางนางบวช ไดท าหนงสอเสนอให ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ทราบถงการจดตงโรงเรยนจงไดรบการสนบสนนและใหใชชอโรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 7 โดยกรมสามญศกษาไดประกาศจดตงเปนโรงเรยนขนเมอวนท




แจมใส” ปท 23 (2558), 5-7.

156

14 มกราคม พ.ศ. 2542 ขอมลอาคารสถานท อาคารเรยนจ านวน อาคารหอประชม หองน า ยนต สนามฟตบอล สนามบาสเกตบอล สนามกฬาเอนกประสงค แฟลตพกคร และบานพกภารโรง เปนตน ตงแตอดตจนถงปจจบน ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ยงไดรบการสงเสรมสนบสนนพรอมอปกรณเรยน อาคารสถานทอาท เชน มอบทนการศกษาใหกบนกเรยนเปนประจ าทกปซงการปฎบตของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา เชนเปนทประจกษกบบคคลทวไป31 สรปการมอบทนการศกษามลนธบรรหาร-แจมใสของโรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 7 ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดดแลสงเสรม สนบสนนโดยการมอบทนการศกษา ตงแตป พ.ศ. 2550 จนถงปจจบน (พ.ศ. 2558) รวมทงสนการสนบสนนการศกษา จ านวนเงน 365,500 บาท32

วทยาลยสารพดชาง บรรหาร-แจมใส วทยาลยสารพดชางบรรหาร–แจมใสสรางเมอปลายป พ.ศ. 2529 ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา และคณหญงแจมใส ศลปอาชา มหนงสอแจงความประสงคจะบรจาคทดน จ านวน 9 ไร 3 งาน 93 ตารางวา ใหกบกรมอาชวศกษาเพอใชเปนสถานทตงโรงเรยนสารพดชางในจงหวดสพรรณบร ทงนเพอพนองประชาชนชาวสพรรณบรจะไดมโอกาสเรยนวชาชพใหมความร และ ทกษะสง เพยงพอทจะน าไปประกอบอาชพ เปนการเพมศกยภาพของชวตและสงคมทเปนอยใหดขน กรมอาชวศกษา ไดด าเนนการเสนอกระทรวงศกษาธการขออนมตจดตงโรงเรยนสารพดชางบรรหาร -แจมใส จงหวดสพรรณบร จดการเรยนโดยใชหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพ (ปวช.) พ.ศ. 2545 (ปรบปรง พ.ศ. 2546) หลกสตรประกาศนยบตรวชาชพชนสง (ปวส.) พ.ศ. 2546 และหลกสตร ระยะสน มบคลากรทงหมด 83 คน มนกเรยนนกศกษาทงหมด 4,705 คน

ตงแตอดตจนถงปจจบน ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ยงไดรบการสงเสรมสนบสนนพรอมอปกรณเรยน อาคารสถานทอาท เชน มอบทนการศกษาใหกบนกเรยนเปนประจ าทกปซงแนวทางปฏบตของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา เชนเปนทประจกษกบบคคลทวไป33

ศนยฝกอบรมชางสบหมสพรรณบร ศนยฝกอบรมชางสบหมสพรรณบรเกดขนในชวงงานฉลองกรงเทพฯ 200 ป หาชางฝมอตางๆไดยากโดยเฉพาะชางสบหม( หมชางเขยน หมชางรก หมชางแกะ หมชางสลก หมชางปน หมชางหลอ หมชางหน หมชางบ หมชางปน และหมชางกลง) ตองมการระดมชางอาย 80-90 ปมา สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมารจงทรงมพระราชด ารวากรมศลปากร ควรรบด าเนนการสบทอดโดยฝกชางรนใหมขนมา ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ตระหนกถงความส าคญของ




แจมใส” ปท 8 (2558), 5.

33

วทยาลยสารพดชางบรรหาร แจมใสวทยา, เขาถงเมอ 19 ธนวาคม 2558, เขาถงไดจาก http://www.bunharnpoly.ac.th/htxview.php?doc=htx/bhpoly/home

http://www.bunharnpoly.ac.th/htxview.php?doc=htx/bhpoly/home

157

แนวพระราชด ารชางตน จงไดประสานความรวมมอกบกรมศลปากร ในการจดตงศนยฝกอบรมชางสบหมขนในจงหวดสพรรณบร เนองจากมความพรอมในดานสถานทโดยมทดนของราชพสดและทานไดซอทดนบรจาคใหเพมเตมอก 11 ไร ขณะนอาคารสวนใหญกอสรางเสรจเรยบรอย และทางศนยฯ ไดเปดอบรมรนแรก ในป 2533 จ านวน 20 คน หลกสตร 6เดอน โดยเปดได 3 หม คอ หมชางรก หมชางหลอ และหมชางแกะ ศนยฝกอบรมชางสบหมสพรรณบรแหงน เปนศนยฯแหงแรกซงจะสามารถชวยแกปญหาการขาดแคลนชางศลปไทยไดในอนาคต34 ปจจบนยกฐานะเปน วทยาลย ชางศลปะสบหม วทยาลยชางศลปะสพรรณบร ตงอยบนเนอท 38 ไร 2 งาน 55 ตารางวา ณ เลขท 16 หมท 4 ถนนมาลยแมน ต าบลรวใหญ อ าเภอเมอง จงหวดสพรรณบร 72000 วทยาลยชางศลปสพรรณบร ไดประกาศจดตงตามประกาศของกระทรวงศกษาธการ เมอวนท 11 มกราคม 2536 โดยยกฐานะขนจากศนยฝกอบรมชางสบหมของกรมศลปากรใหเปนวทยาลยชางศลปะสพรรณบร สงกดกองศลปศกษา นบเปนสถานศกษาชางศลปสวนภมภาคแหงแรกของกรมศลปากรจดการศกษาตามหลกสตรศลปศกษาชนกลาง (ศก) โดยในปการศกษา 2536 นไดจดการศกษาขนเปนปแรก มนายกมล สวฒโฑ ด ารงต าแหนงผอ านวยการ ปการศกษา 2538 วทยาลยไดจดตงวทยาลยชมชนมาลยแมนขนมาอกแผนกหนงเพอตอบสนองนโยบายของกระทรวงศกษาธการทจดใหสถานศกษาเปนแหลงวทยาการใหความรแกบคคลทวไปในทองถน โดยเปดรบบคคลทวไปเขาฝกอบรมศลปะหลกสตร ระยะสน จ านวน 136 ชวโมง ใน 3 สาขา คอ จตรกรรมสน า สาขาวชาภาพพมพซลคสกรน สาขาชางสบหม (ชางรก และชางเขยน ) ปจจบนวทยาลยชมชนดงกลาวอยในรปของโครงการฝกอบรมศลปะส าหรบบคคลทวไปซงจดการการศกษาเพมเตมอกหลายสาขาและระยะเวลาฝกอบรมท แตกตางกน ในปนกรมศลปากรไดปรบปรงสวนราชการของกรมใหม อาท ไดแยกกองศลปศกษาออกเปนสถาบนนาฏ ดรยางคศลป และสถาบนศลปกรรมวทยาลยจงไดยายสงกดจากกองศลปศกษามาสงกดสถาบนศลปกรรมท าใหการจดการศกษาดานศลปะของวทยาลยมความคลองตวขน ปการศกษา 2539 กรมศลปากรไดด าเนนการปรบปรงหลกสตรใหม ทงในระดบประกาศนยบตรวชาชพ และประกาศนยบตรวชาชพชนสงและไดเรมจดการศกษาเพมขนมาอกระดบหนงคอหลกสตรศลปกรรมระดบประกาศนบตรวชาชพชนสง (ศ.ปวส.) เพอเปนการรองรบนกเรยนทจบการศกษาในระดบศลปศกษาชนกลาง ( ศก. )และระดบประกาศนยบตรวชาชพ (ศ.ปวช.) หรอมธยมศกษาตอนปลาย (ม.6) หรอเทยบเทา เขาศกษาตอใน 3สาขาวชาเอก คอ วชาเอกจตรกรรม วชาเอกออกแบบตกแตง และวชาเอกภาพพมพปการศกษา 2540 วทยาลยไดเปดการสอนระดบประกาศนยบตรวชาชพชนสง (ศ.ปวส.) ในวชาเอกศลปะไทยเพมขนอกหนงสาขาปการศกษา 2541 วทยาลยมนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพชนสง (ศ.ปวส.) ส าเรจการศกษาเปนรนแรก จ านวน 45 คน ปการศกษา 2555 เปนยคปฏรประบบราชการตามนโยบายของรฐบาลทม พ.ต.ท.ดร.ทกษณ ชนวตร เปนนายกรฐมนตร ทประสงคจะใหมกระทรวงเพมขนอกหลายกระทรวง มกระทรวงวฒนธรรมเปนอาท กรมศลปากรจงยายสงกดจากกระทรวงศกษาธการไปสงกดกระทรวงวฒนธรรม ซงเปนกระทรวงตงใหม ใหมบทบาทตามภาระหนาทการจดการดานศลปวฒนธรรมของชาตใหเปนเอกภาพตอไป และวทยาลยชางศลปะสพรรณบร จงไดยายสงกดจากสถาบนศลปกรรม ไปสงกดอยสถาบนบณฑต

34หนงสอสานความฝน 60ป ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา, 2535, 34.

158

พฒนศลปกรมศลปากร กระทรวงวฒนธรรม ในปนวทยาลยไดระดมสรรพก าลงความคดจากบคลากรทกฝายชวยกน จดท าธรรมนญการศกษาของวทยาลยขน เพอเปนแนวทางในการพฒนาวทยาลย ใหสมกบยคปฏรปการศกษาและระบบราชการ ปการศกษา 2546 วทยาลยไดปรบปรงหลกสตรระดบประกาศนยบตรวชาชพ (ปวช.) ดวยการรางหลกสตรสถานศกษา หรอหลกสตรทองถนเพอน ามาจดการเรยนในวทยาลยใหสอดคลองกบแนวนโยบายของ พ.ร.บ. การศกษาแหงชาตโดยเรมตงแตปการศกษานเปนตนไป ปการศกษา 2549 วทยาลยไดงดการเปดสอนสาขาวชาจตรกรรมในระดบปวส.เนองจากมการเปดสอนในระดบปรญญาตรแลว ปการศกษา 2550 วทยาลยไดรบอนมตจากสถาบนบณฑตพฒนศลปใหเปดหองเรยนสาขาหลกสตรศลปบณฑตตอเนอง 2 ป ใน 3 สาขาวชาเอก คอสาขาจตรกรรม สาขาศลปะไทย และสาขาประตมากรรม ในปนวทยาลยมการเปลยนแปลงตนสงกดครงส าคญคอสถาบนบณฑตพฒนศลปไดมพระราชบญญตยกฐานะขนเปนสวนราชการมฐานะขนเปนสวนราชการมฐานะเปนนตบคคลเทยบเทากรม สงกดกระทรวงวฒนธรรม จดการศกษาไดสงสดถงระดบปรญญาเอกท าใหวทยาลยมฐานะเปนสวนราชการหนงในสถาบนบณฑตพฒนศลป และเปนผอ านวยการคนปจจบนของวทยาลยวทยาลยชางศลปสพรรณบรนบวามความพรอมทกดาน ทจะพฒนาสรางสรรคบคลากรทางดานศลปะใหเปนผมความรความสามารถ มคณภาพทจะออกไปรบใชสงคมและประเทศชาตไดอยางดยง ซงผส าเรจการศกษาจากวทยาลยไดเขาศกษาตอในสถานศกษาของรฐและเอกชนทมชอเสยง และบางสวนไดจบออกไปประกอบอาชพทงภาครฐและเอกชนตามองคกรตางๆไดอยางสมคณคาและนาภาคภมใจ ทงนเพราะคณาจารยและบคคลากรวทยาลยเปนผมความรความสามารถมากดวยประสบการณอาคารสถานทครบครน วสดอปกรณทนสมย และทส าคญคอ วทยาลยมบรรยากาศทเออตอการเรยนศลปะอยางสรางสรรคนบเปนความภาคภมใจของชาว ชางศลปสพรรณบร

ตงแตอดตจนถงปจจบน ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ยงไดรบการสงเสรมสนบสนนพรอมอปกรณเรยน อาคารสถานทอาท เชน มอบทนการศกษาใหกบนกเรยนเปนประจ าทกปซงการปฎบตของฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา เปนทประจกษกบบคคลทวไป35

มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภม มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภมเปนหนงในเกามหาวทยาลยเทคโนโลย

ราชมงคล ซงไดรบการสถาปนาเปนมหาวทยาลย เมอวนท 18 มกราคม พ.ศ. 2548 มฐานะเปนสถาบนอดมศกษาของรฐ ภายใตการก ากบดแลของส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา สงกดกระทรวงศกษาธการมพนทจดการศกษา 4 แหง คอ 1) ส านกงานอธการบด ตงอยท ต าบลหนตรา อ าเภอพระนครศรอยธยา จงหวดพระนครศรอยธยา 2) ศนยวาสกร ตงอยท ต าบลทาวาสกร อ าเภอพระนครศรอยธยา จงหวดพระนครศรอยธยา 3) ศนยนนทบร ตงอยท ต าบลสวนใหญ อ าเภอเมอง จงหวดนนทบร และ 4) ศนยสพรรณบร ตงอยทต าบลยานยาว อ าเภอสามชก จงหวดสพรรณบร

35วทยาลยชางศลปสบหม, ประวตและความเปนมา-สถาบนบณฑตพฒนศลป, เขาถง

เมอ 19 กมภาพนธ 2558, เขาถงไดจาก http://www.164.115.32.158/index.php/en/2015-02-25.../2015-02-25-10-28-05

ประวตและความเปนมา-สถาบนบณฑตพฒนศลป,%20เขาถงเมอ%2019%20กมภาพนธ%202558,%20เขาถงไดจาก%20http:/www.

ประวตและความเปนมา-สถาบนบณฑตพฒนศลป,%20เขาถงเมอ%2019%20กมภาพนธ%202558,%20เขาถงไดจาก%20http:/www.

159

ประวตความเปนมาของวทยาเขตสพรรณบร วทยาเขตสพรรณบร เปนสถาบนการศกษาสายวชาชพ สงกดสถาบนเทคโนโลยราชมงคล กระทรวงศกษาธการ ไดเรมด าเนนการกอตงเมอ พ.ศ. 2536 จากแนวความคดของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรคนท 21 ของประเทศ ซงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดสพรรณบรในขณะนน ไดรองขอใหกระทรวงศกษาธการจดตง สถาบนการศกษาระดบสง สงกดสถาบนเทคโนโลยราชมงคลทจงหวดสพรรณบร ดวยพจารณาเหนวาสถาบนเทคโนโลยราชมงคล เปนสถาบนการศกษาทมความหลากหลายในการจดการเรยน การสอนสาขาวชาชพ ทงในระดบต ากวาปรญญา และปรญญาตร ทงนเพอเปนการรองรบการขยายตวทางดานอตสาหกรรมในภมภาคตะวนตกของประเทศไทยซงจงหวดสพรรณบรมเสนทางในการคมนาคมทสะดวกและตดตอกบจงหวดทมความเจรญดานอตสาหกรรม เชน กาญจนบร นครปฐม ราชบร อางทอง สงหบร พระนครศรอยธยา ชยนาท และเพอเปนการกระจายโอกาสทางการศกษาออกสชนบท ไดประกอบพธวางศลาฤกษ เมอวนท 25 พฤษภาคม พ.ศ. 2539 โดย ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐนมตรคนท 21 ของประเทศไทย สถาบนเทคโนโลยราชมงคล วทยาเขตสพรรณบร มพนทแบงเปน 2 เขต คอ เขตท 1 มพนท ประมาณ 103 ไร ตงอยเลขท 450 หม 6 ถนนสพรรณบร-ชยนาท ต าบลยานยาว อ าเภอสามชก จงหวดสพรรณบร เปนพนทจดการเรยนการสอนในคณะวชาบรหารธรกจ คณะวชาไฟฟา คณะวชาโยธา และเขตท 2 มพนท 401 ไร อยหางจากพนท เขตท 1ประมาณ 2 กม. เปนพนทจดการเรยนการสอนในคณะวชาไฟฟาและคณะวชาเครองกล เรมเปดรบนกศกษาระดบ ปรญญาตร ตงแตปการศกษา 2542 เปนตนมา 36

วทยาลยการสาธารณสขสรนธร จงหวดสพรรณบร วทยาลยการสาธารณสขสรนธรจงหวดสพรรณบร สรางเมอป พ.ศ. 2536 ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา สมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดสพรรณบร มด ารใหจดตงวทยาลยการสาธารณสขสรนธร จงหวดสพรรณบร โดยมวตถประสงคเพอเปนสถาบนการศกษา ท าหนาทผลตและพฒนาบคลากรสาธารณสข รบผดชอบพนทภาคกลางดานตะวนตก นบเปนวทยาลยการสาธารณสข สรนธรแหงท 7 ของประเทศ กอสรางทศนยราชการแหงท 2 ท หม 4บานโพธเขยว ต าบลทบตเหลก อ าเภอเมอง จงหวดสพรรณบร ในเนอท 60 ไร ทศเหนอ จดส านกงานสาธารณสขจงหวดสพรรณบร ทศใต จดชมชนโพธเขยวทศตะวนออกจดถนนสายดนเหนยว-เสาธงทศตะวนตกจดทนาสวนบคคลประกอบดวยอาคารหลก ไดแก อาคารอ านวยการ อาคารทนตกรรม อาคารเรยนรวม อาคารปฏบตการ โรงอาหาร หอประชม และบานพก และตอมาไดรบงบประมาณเพมเตมอก 24.5 ลานบาท สรางหอพกนกศกษา ขนาด 200 คน และในป พ.ศ. 2542 การกอสรางแลวเสรจ วนท 31 มนาคม 2542 จงเรมเปดด าเนนการโดยมการอบรมระยะสนแกบคลากรกระทรวงสาธารณสขซงเปนเจาหนาทเวชสาธต เจาหนาทเวชสถต หวหนางานพฒนาบคลากรและสาธารณสขมลฐานโดยไดรบงบประมาณสนบสนนจากสถาบนพระบรมราชชนกในเดอนมถนายน 2542 วทยาลยไดพฒนาหลกสตรสาธารณสขศาสตรบณฑตรวมกนมหาวทยาลยเกษตรศาสตรเพอจดการศกษาตอเนองภาคพเศษแก

36มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภม, เขาถงเมอ 19 กมภาพนธ 2558, เขาถง

ได จ ากhttp://www.rmutsb.ac.th/2015/aboutus/detail.php?id=content09090622244100 003

http://www.rmutsb.ac.th/2015/aboutus/detail

160

บคลากรสาธารณสขใน 18 จงหวดภาคกลาง ป พ.ศ. 2543 ไดเปดสอนหลกสตรประกาศนยบตรสาธารณสขศาสตร (สาธารณสขชมชน) รนท 1 ในเดอนมถนายน รบนกศกษาเขาเรยน จานวน 4 คน ป พ.ศ. 2545 เปดสอนในหลกสตรประกาศนยบตรสาธารณสขศาสตร (ทนตสาธารณสข) รนท 1 ในเดอนมถนายน รบนกศกษาเขาเรยน จ านวน 20 คน ป พ.ศ. 2547 เปดสอนในหลกสตรประกาศนยบตรสาธารณสขศาสตร (เทคนคเภสชกรรม) รนท 1 ในเดอนมถนายน รบนกศกษา เขาเรยน จ านวน 36 คน ป พ.ศ. 2550 พฒนาหลกสตรเปดสอนในหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพชนสงสาธารณสขศาสตร (สาธารณสขชมชนทนตสาธารณสขเทคนคเภสชกรรม) และ พ.ศ. 2555 วทยาลยไดรวมจดท าหลกสตรสาธารณสขศาสตรบณฑตสาขาวชาสาธารณสขชมชน สาขาวชา ทนตสาธารณสขเพอรบนกศกษาในหลกสตรปรญญาตรและตอบสนองตอระบบบรการสขภาพของประเทศจนถงปจจบน37

วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน สพรรณบร วทยาลยพยาบาลบรมราชชนนสพรรณบร ป ร ะ ว ต ค ว า ม เ ป น ม า ข อ ง วทยาลย

พยาบาลบรมราชชนน สพรรณบร เปนสถาบนอดมศกษา สงกดสถาบนพระบรมราชชนก กระทรวงสาธารณสข กอสรางขนโดยด ารของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรคนท 21 เหนวาจงหวดสพรรณบรเปนจ งหวดทางภาคตะวนตกทมโรงพยาบาลศนยโรงพยาบาลทวไปและโรงพยาบาลชมชนรวม 10 แหง แตยงไมมสถานศกษาทางดานการพยาบาลและสาธารณสข สมควรใหมการกอต งสถานศกษาทางดานการพยาบาลและสาธารณสขเพอใหเยาวชนในเขตภมภาคนไดมสถานศกษาทางวชาชพดานการพยาบาลและสาธารณสข ไมตอง เดนทางไปเรยนหางไกลภมล า เนา ดวยการประสานงานของฯพณฯบรรหาร ศลปอาชา ดงกลาว กระทรวงสาธารณสขจงไดอนมตใหกอตงวทยาลยพยาบาลข นท จ ง หว ดสพรรณบร ต ง แต ป งบประมาณ 2534 เป นตนมา โ ดย ฯพณฯบรรหาร ศลปอาชา ไดมสวนส าคญในการผลกดนและตดตามงบประมาณการกอสรางมาโดยตลอดและไดรบงบประมาณเพอด าเนน การกอสรางในปงบประมาณ 2536 กอสรางแล ว เ ส ร จ ใ น ป 2538 แ ล ะ ไ ด เ ร ม ร บ น ก ศ ก ษ า พย า บ า ล ร น ท 1 เ ม อ เ ด อ น ม ถ น า ย น 2538 โดยฝากเรยนทวทยาลยพยาบาลบรมราชชนน ราชบร เมอวทยาลยกอสรางแลวเสรจจงไดยายนกศกษา รนท 1 มาจากวทยาลยพยาบาลบรมราชชนน ราชบรและเปดรบนกศกษาพยาบาล ร นท 2 โดยวทยาลย ไดเร ม เปดด า เนนการในเดอนมถนายน 2539 ตอมาในปงบประมาณ 2540 วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน สพรรณบรไดรบการจดสรรงบประมาณ เพอกอสรา งหอพกนกศกษาทโรงพยาบาลเจาพระยายมราช โดยเปนอาคารหอพก 6 ชน ส าหรบเปนทพกของนกศกษาในขณะฝกภาคปฏบต เนองจากวทยาลยตงอยหางจากโรงพยาบาลเจาพระยายมราชประมาณ 10 กโลเมตร ในวนท 19 มนาคม 2540 วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน สพรรณบร ไดเขา เปนสถาบนสมทบของคณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยมหดลและวนท 4 กนยายน 2543 ไดรบพระมหากรณาธคณจาก

37วทยาลยการสาธารณสขสรนธร, แผนยทธศาสตรวทยาลยการสาธารณสขสรนธร

จงหวดสพรรณบร ปงบประมาณ 2559-2563 (2558), 1.

161

สม เด จพระ เทพรตนราชสด าสยามบรมราชกม า ร เ สด จพระร าชด า เน นมาทร ง เป น องคประธานเปดวทยาลยพยาบาลบรมราชชนน สพรรณบร จงถอวนน เปนวนสถาปนาวทยาลย38

โรงเรยนกฬาจงหวดสพรรณบร โรงเรยนกฬาจงหวดสพรรณบรเปนโรงเรยนกฬาสมบรณแบบแหงแรกทตงขนใน ประเทศไทย เพอตองการยกระดบและพฒนามาตรฐานทางการกฬาใหทดเทยมกบนานาอารยประเทศประกอบกบเพอสนองนโยบายรฐบาล ในการสงเสรมการกฬาอยางกวางขวางและทวถงเพอเสรมสรางคณภาพชวต และพฒนามาตรฐานทางการศกษาเพอใหมขดความสามารถในการเขารวมการแขงขนกฬากบนานาชาต ไดดยงขนและมตคณะรฐมนตรใหประเทศไทยรบเปนเจาภาพจดการแขงขนกฬาซเกมส ครงท 13 ในป พ.ศ. 2541 และกฬาโอลมปกในป 2547 ในการประชมคณะรฐมนตรเมอวนท 30 พฤษภาคม 2532 ในการด าเนนงาน กรมพลศกษาไดแตงตงคณะท างานเพอศกษาสภาพปญหาในการพฒนาพลศกษา และกฬาของชาต ตงแตอดตจนถงปจจบนและศกษาแนวทางด าเนนงานสงเสรมและพฒนามาตรฐานทางการกฬาของตางประเทศแลวจดท าเปนโครงการทเปนรปธรรมและมแนวทางปฏบตอยางชดเจนโดยผสมผสานการด าเนนงานทกระบบเขาดวยกนทงทางดานการศกษา เศรษฐกจ สงคมการเมองและวทยาศาสตรการกฬา การด าเนนงานการจดตง กรมพลศกษาโดยอธบดกรมพลศกษานายปรดา รอดโพธทอง และรองอธบดกรมพลศกษา นายสวทย วสทธสน ไดเสนอโครงการจดตงโรงเรยนกฬาตอ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา สมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดสพรรณบร ในขณะนนพจารณาใหการสนบสนนและไดเสนอใหกอตงในวทยาลยพลศกษาจงหวดสพรรณบร ทางทศตะวนตกของพนท และไดมการหารอกนหลายคร ง จนประสบความส าเรจโดยตกลงทจะจดตงโรงเรยนกฬาในวทยาลยพลศกษาจงหวดสพรรณบรและไดมการวางแผนการจดตงโรงเรยนโดยใชงบประมาณการกอสรางตลอดจนบคลากรจากกรมพลศกษาตอมากระทรวงศกษาธการไดประกาศจดตงโรงเรยนกฬาจงหวดสพรรณบร เมอวนท 7 สงหาคม 2533 โดยไดรบงบประมาณตอเนองตลอดมาทงปงบประมาณ 2534 ซงไดรบความชวยเหลอ และสนบสนนด าเนนงานจาก ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา (นายกรฐมนตรคนท 21) อยางดยงตลอดมา ไดเขาตรวจเยยมดแลกจการการด าเนนงานและความเปนอยของนกเรยน คร อาจารย และบคลากรเปนประจ า นอกเหนอจากการใหความชวยเหลอและสนบสนนดานงบประมาณการกอสรางอาคารสถานท คอ 1) อาคารเรยน 2) อาคารศนยวทยาศาสตรการกฬา 3) โรงอาหาร 4) หอพกนกเรยน 5) สระวายน าพรอมสระกระโดด 6) อาคารฝกกฬารวม (ยมสแฝด) 7) โรงยมเนเซยมมวย 8) เรอนพยาบาล และ 9) ระบบประปาบาดาลหอถงสง ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรคนท 21 ไดสนามฝกซอม จงไดใหความชวยเหลอและสนบสนนงบประมาณในการกอสรางอาคารฝกกฬาในรม อาคารฝกกฬาหลงน ไดขอพระราชทานนามจากสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ชอวา “อาคารพลศกษาเจาฟามหาจกรสรนธร” ในป พ.ศ. 2542 โรงเรยนกฬาจงหวดสพรรณบรมนกเรยนทม

38

วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน สพรรณบร, ประวตวทยาลยพยาบาลบรมราชชนน สพรรณบร, เขาเมอ 19 มกราคม 2559, เขาถงไดจาก http://www61.19.86.61/site/index.php/ 2014-09-26-06.../2014-09-26-06-45-3526 ก.ย. 2557.

http://www61.19.86.61/site/index.php/

162

ความสามารถทางดานกฬาจกรยานเพมขนจงจ าเปนตองสรางสนามแขงขนและฝกซอมจกรยาน (เวลโลโดม) เพอใชในการฝกซอมของโรงเรยนและเพอใชในการแขงขนระดบชาต และนานาชาตตอไป ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรคนท 21 จงไดขอทตงแหงใหมจากกรมการศาสนาในการใชทดนวางเปลาของวดราง 2 วด คอ วดทาควาย และวดมรกฎ มพนทประมาณ 53 ไร เพอใชในการกอสรางสนามกฬาเปนแหงท 2 ประกอบดวย 1)สนามเทนนสมหลงคา (ในรม) 2) สนามเทนนสกลางแจงพรอมอฒจนทร 3) สนามแขงขนและฝกซอมจกรยาน (เวลโลโดม) 4) สนามเบสบอลและสนามซอฟทบอล และ 5) บานพกคร และเจาหนาท ตอมาในป พ.ศ. 2543 ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ด าเนนการจดหาทดนเพมเตมใหกบโรงเรยนกฬาเพอใชในการกอสรางสนามยงปน โดยประสานงานกบกรมสงเสรมการเกษตร ซงมทวางดานหลงสนามกฬาจงหวดสพรรณบร เนอทประมาณ 6 ไรเศษ และการสนบสนนกอสรางสนามยงปนมาตรฐาน สนามยงปนอดลมปรบอากาศ สนามยงปน (เปาพลก) สนามยงปน ในป พ.ศ. 2552 ถงปจจบนโรงเรยนกฬาจงหวดสพรรณบรไดรบการสนบสนนอยางตอเนองจาก ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ทไดจดงบประมาณในการกอสรางและปรบปรงสงอ านวยความสะดวกตอโรงเรยนกฬา คอ อาคารเรยนพรอมหองสมด ปรบปรงโรงอาหารทไดมาตรฐาน อาคารบรการสระวายน าและระบบบ าบดน าโอโซน อาคารฝกซอมกฬาอเนกประสงคกฬา อาคารหอพกนกเรยนหญง ระบบน า ปรบปรงสนามกรฑาลยางสงเคราะหและสนามฟตบอล อาคารเรยน พรอมครภณฑ อาคารชดพกอาศย สนามฟตซอล ปรบปรงสนามกฬาจกรยาน (เวลโลโดม) ปรบปรงสระวายน า ปรบปรงโครงสรางหลงคาอฒจนทรสนามฟตบอลพรอมหองพกนกกฬาและหองรบรอง หองปฏบตการคอมพวเตอรขนาด หองเรยนอจฉรยะ เปดสอนตงแตชนประถมศกษาปท 4-6 และมธยมศกษาปท 1-6 มชนดกฬาทเปดสอน 21 ชนดกฬา ไดแก กรฑา กอลฟ เซปกตะกรอ จกรยาน เทนนส เบสบอล แบดมนตน ฟตบอล ฟตซอล มวยปล า มวยไทย-มวยสากล ยกน าหนก ยมนาสตก ยงปน ยโด เทควนโด วายน า วอลเลยบอล วซ และแฮนดบอล โรงเรยนกฬาจงหวดสพรรณบรสถานศกษามสนามกฬา 3 แหง ดงน 1) สนามกฬาแหงแรกตงอยเลขท 1/47 หม 4 ต าบลรวใหญ อ าเภอเมอง จงหวดสพรรณบร เนอทประมาณ 93 ไร 2) สนามกฬาแหงทสอง ตงอยทถนนสายเลยงเมองสพรรณบร อ าเภอเมอง จงหวดสพรรณบร เนอทประมาณ 53 ไร และ 3) สนามกฬาแหงทสาม ตงอยบรเวณสนามกฬากลางจงหวดเมองสพรรณบร อ าเภอเมอง จงหวดสพรรณบร เนอทประมาณ 6 ไร โรงเรยนกฬาจงหวดสพรรณบร ตงอยเลขท 1/47 หม 4 ต าบลรวใหญ อ าเภอเมอง จงหวดสพรรณบร 72000 (ภายในบรเวณเดยวกนกบสถาบนการพลศกษาวทยาเขตสพรรณบร) ตงแตอดตจนถงปจจบน ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดสงเสรมสนบสนนดานอปกรณและอาคารสถานท39

สถาบนการพลศกษา วทยาเขตสพรรณบร สถาบนการพลศกษา วทยาเขตสพรรณบร ตงอยเลขท 1 หม 4 ถนนมาลยแมน ต าบล รวใหญ อ าเภอเมองสพรรณบร จงหวดสพรรณบร รหสไปรษณย 72000 หมายเลขโทรศพท 035-545-744-5 หมายเลขโทรสาร 035-555263 เวบไซต www.ipesp.ac.th เปนสถาบนการศกษา

39โรงเรยนกฬาจงหวดสพรรณบร, สารสนเทศ ปการศกษา 2557 โรงเรยนกฬาจงหวดสพรรณบร (สพรรณบร: สถาบนพลศกษา กระทรวงการทองเทยวและกฬา, 2557),1-2.

http://www.ipesp.ac.th/

163

ระดบอดมศกษา สงกดสถาบนการพลศกษา กระทรวงการทองเทยวและกฬา มพนทอยในบรเวณเดยวกนกบโรงเรยนกฬาจงหวดสพรรณบร อยตดกบสนามกฬาจงหวดสพรรณบร ตรงขามกบศนยวจยขาวจงหวดสพรรณบร โดยในป พ.ศ. 2520 กระทรวงศกษาธการไดประกาศจดตงวทยาลยพลศ กษาจ งหว ดส พรรณบ ร เ ม อ ว นท 25 ก มภ า พนธ พ .ศ .2520 ส งก ดกรมพลศ กษา กระทรวงศกษาธการ มหนาทผลตครพลศกษาและสขศกษา ในระดบประกาศนยบตรวชาการศกษาชนสง (ป.กศ.สง) และเปดท าการสอนนกศกษารนแรก เมอวนท 2 มถนายน 2520 โดยการด ารและสนบสนนจาก ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา สมาชกสภาผแทนราษฎรในสมยนน รวมทงไดรบความอนเคราะหจากจงหวดสพรรณบรและหลวงพอถร ปญญาปะชาโต เจาอาวาสวดปาเลไลยกวรวหาร ใหใชพนทอาคารโรงเรยนวดปาเลไลยก เปนสถานท เรยนครงแรก ซงผอ านวยการคนแรกคอ นาย บญเลศ ศรสวาง เปนตนมา จนในป พ.ศ. 2525 เปดหลกสตรครศาสตรบณฑต (ค.บ.) วชาเอกพลศกษา ตามโครงการความรวมมอทางวชาการกบวทยาลยครกาญจนบร พ.ศ. 2528 เปดหลกสตรประกาศนยบตรวชาการศกษาชนสง วชาเอกรกษาความปลอดภย พ.ศ. 2534 เปดหลกสตรวทยาศาสตรบณฑต (วท.บ.) สาขาวชาวทยาศาสตรการกฬา ตามโครงการสมทบทางวชาการกบสถาบน ราชภฏกาญจนบร จนกระทงป พ.ศ. 2538 กระทรวงศกษาธการมนโยบายใหวทยาลยพลศกษา 17 แหง มสถานภาพเปนวทยาลยชมชนอกบทบาทหนง เปดสอนระดบประกาศนยบตรวชาชพ (ปวช.) และประกาศนยบตรวชาชพชนสง (ปวส.) ส าหรบวทยาลยพลศกษาจงหวดสพรรณบร ใชชอวา วทยาลยชมชนสพรรณเขตในวทยาลยพลศกษาจงหวดสพรรณบร พ.ศ. 2539 เปดหลกสตรประกาศนยบตรวชาการศกษาชนสง (ป.กศ.สง) วชาเอกสขศกษา และ เปดศนยใหการศกษาวทยาลยพลศกษาจงหวดสพรรณบร โดยความรวมมอกบสถาบนราชภฏกาญจนบร เพอจดการศกษาส าหรบบคลากรประจ าการ (กศ.บป.) เปดสอน 2 ระดบ คอ ระดบอนปรญญา และระดบปรญญาตร 2 ป หลง พ.ศ. 2542 เปดหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพชนสง (ปวส.) วชาเอกภาษาองกฤษธรกจ และ เปดโครงการหลกสตรปรญญาโท ภาคพเศษ โดยความรวมมอทางวชาการกบมหาวทยาลย เกษตรศาสตร หลกสตรวทยาศาสตรมหาบณฑต (วท.ม.) สาขาวชาวทยาศาสตรการกฬา พ.ศ. 2545 เปดหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพชนสง (ปวส.) วชาเอกการตลาด การบญช วารสารและ การประชาสมพนธ และหลกสตรระดบปรญญาตร ตามโครงการความรวมมอทางวชาการกบมหาวทยาลยเกษตรศาสตรสาขาวชาวทยาศาสตรการกฬา และสาขาวชาพลศกษา ภาคพเศษเรอยมาจนกระทงในป พ.ศ. 2548 วทยาลยพลศกษาจงหวดสพรรณบร ไดรบการยกฐานะเปนสถาบนการ พลศกษา วทยาเขตสพรรณบร ตามพระราชบญญตสถาบนการพลศกษา พ.ศ. 2548 โดยจดการศกษาระดบปรญญาตรตามหลกสตรสถาบนการพลศกษา สงกดกระทรวงการทองเทยวและกฬา รนแรกในปการศกษา2548 แบงออกเปน 3 คณะ ประกอบดวย คณะวทยาศาสตรการกฬาและสขภาพ คณะศลปศาสตร และคณะศกษาศาสตร ตอมาใน พ.ศ. 2555 สถาบนการพลศกษามพระราชบญญตสถาบนการพลศกษา พ.ศ. 2548 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2555 มผลใหวทยาเขตสพรรณบร สามารถจดการศกษาไดจนถงระดบปรญญาเอก และใน พ.ศ.2557 เปดโครงการระดบปรญญาโทตามหลกสตรสถาบนการ พลศกษา หลกสตรศกษาศาสตรมหาบณฑต (ศษ.ม.) สาขาวชาพลศกษา รนแรกในปการศกษา 2557

164

จนถงปจจบน ฯพณฯบรรหาร ศลปอาชาไดใหความส าคญในการสงเสรมดานการศกษาอยางตอเนองมาโดยตลอด40

วทยาลยนาฏศลปสพรรณบร วทยาลยนาฏศลปสพรรณบร สงกดสถาบนบณฑตพฒนศลป กรมศลปากร กระทรวงวฒนธรรม ตงอยภายในศนยราชการกรมศลปากร จงหวดสพรรณบร เลขท 119 หมท 1 ถนนสพรรณบร-ชยนาท ต าบลสนามชย อ าเภอเมองสพรรณบร จงหวดสพรรณบร กระทรวงศกษาธการ ไดประกาศจดตงวทยาลยนาฏศลปสพรรณบรใหเปนสถานศกษาเมอวนท 2 กรกฏาคม 2534 ภายใตความเพยรพยายามอยางยงของจงหวดสพรรณบร และโดยเฉพาะ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ซงในขณะนนด ารงต าแหนงรฐมนตรวาการกระทรวงการคลง นบเปนผกอตงวทยาลยนาฏศลปสพรรณบรแหงน และยงคงใหการสนบสนน ดวยความกรณาอยางสงยงตลอดมา วทยาลยนาฏศลปสพรรณบร เรมเปดท าการเรยนการสอนครงแรกเมอวนท 16 พฤษภาคม 2536 โดยมวตถประสงคส าคญและภาระหนาทหลกดงนคอ 1) เพอขยายการศกษาดานศลปวฒนธรรมของชาตทางดานกฎหมายดานนาฎดรยางคศลปใหแพรหลายยงขน 2) ใหการศกษาการวชาการดานศลปวฒนธรรมของชาตทางดานนาฏดรยางคศลปผลตบคลากรทางศลปะ ไดแก ศลปน และครสอนศลปะดานนาฏศลป ดนตรใหมปรมาณและคณภาพตามความตองการของสงคม 3) อนรกษ เผยแพร สงเสรม และวจยศลปวฒนธรรมของชาตดานนาฏดรยางคศลป รวมทงศลปะพนบานประจ าภาค โดยเฉพาะเพลงอแซว ล าตด เพลงฉอย ลเก และ 4) เพอใหบรการทางวชาการศลปะแกสงคม ทงในและนอกระบบอยางมประสทธภาพ นบตงแตปงบประมาณ 2534-2548 ไดรบความอนเคราะหจาก ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรคนท 21 มาโดยตลอด ไดกรณาจดสรรงบพฒนา จดซอ จดจาง ครภณฑ และสงกอสรางตาง ๆ มากมาย เปนเหตใหวทยาลยเจรญวฒนาไดอยางสมบรณโดยเรวจนเปนทนยมของผปกครองสงบตรหลานเขามาศกษาตอในวทยาลยมากขนทกปท าใหวทยาลยมโอกาสไดคดเลอกนกเรยนเพอประกนคณภาพและมาตรฐานการศกษามากขนดวยและตงแตอดตจนถงปจจบนฯพณฯบรรหาร ศลปะอาชา ไดดแลสงเสรมสนบสนนทงดานอปกรณและอาคารสถานทมาโดยตลอด จนผลงานเปนทประจกษกบบคคลทวไป41

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตสพรรณบร ตามทมหาวทยาลยเกษตรศาสตร ไดมนโยบายขยายการศกษาไปยงทองถนในภมภาค

ตางๆ ประกอบกบคณะรฐมนตร ไดมมตอนมตหลกการขยายวทยาเขตของ มหาวทยาลยของรฐในภมภาคตาง ๆ ทวประเทศ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตสพรรณบร ปจจบนมสถานะเปนโครงการจดตงวทยาเขต สงกดวทยาเขตก าแพงแสน โครงการจดตงวทยาเขตสพรรณบร เปนโครงการ

40สถาบนการพลศกษา, วทยาเขตสพรรณบร, รายงานประจ าป 2558 สถาบนการพลศกษา วทยาเขตสพรรณบร (สพรรณบร: 2558). 1-2.

41ทพวรรณ ดแดง, นาฏศลปสพรณบร 12 ป แหงความภาคภมใจ (กรงเทพฯ: วทยาลยนาฏศลปสพรรณบร สถาบนบณฑตพฒนศลป กรมศลปากร กระทรวงวฒนธรรม, 2549). 1-2.

165

หน งท อย ในความรบผดชอบของมหาวทยาลย เกษตรศาสตร โดยเร มด า เนนก ารต งแตปงบประมาณ พ.ศ. 2541 ซงทางจงหวดสพรรณบรไดจดหาทสาธารณประโยชนล าสมหในอ าเภอเมอง และอ าเภอบางปลามา ประกอบกบมลนธบรรหารแจมใส ไดจดหาพนทมอบใหมหาวทยาลย เพอจดเปนพนทการศกษาในจงหวดสพรรณบร โดยเปาหมายในขณะนน ไดวางนโยบายการศกษาเปน "วทยาเขตสารสนเทศ" โดยจะจดการศกษาดานการแพทย สาธารณสข เภสชศาสตร การกฬา สขภาพ และนตศาสตร พ.ศ. 2554 สภามหาวทยาลยเกษตรศาสตร ในการประชม เมอวนท 22 สงหาคม 2554 มมตอนมตโอนส านกงานโครงการจดตงวทยาเขตสพรรณบรไปสงกดวทยาเขตก าแพงแสน มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตสพรรณบร มสถานะเปนเพยงแคโครงการจดตงมหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตสพรรณบร การบรหารและด าเนนการไดโอนจากวทยาเขตบางเขน มาอยกบวทยาเขตก าแพงแสน เมอ ป พ.ศ. 2554 และไดโอนหลกสตร การจดการเรยน การสอนไปใหคณะศลปศาสตรและวทยาศาสตร หนวยงานทจดตงขนจงมดงนโครงการจดตงสายวชาศลปศาสตร สพรรณบร ( เทยบเทาภาควชา ) ส งกด คณะศลปศาสตรและวทยาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตรความรวมมอกบสถาบนการศกษาในประเทศ

มหาวทยาล ย เกษตรศาสตร และวทยา เขตสพรรณบ ร ได ประสานงานก บมหาวทยาลยมหดล คณะแพทยศาสตร โรงพยาบาลรามาธบด คณะแพทยศาสตร ศรราชพยาบาล วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน นพรตน-วชระ และวทยาลยแพทยศาสตรพระมงกฎเกลา เพอความรวมมอทางวชาการ การวจย และจดหาอาจารยผเชยวชาญมารวมกนจดท าหลกสตรสาขาวชาตาง ๆ และหนวยงานดงกลาวมคณาจารยทจะสอนวชาตาง ๆ ในแตละหลกสตร เชน กายภาพบ าบด เทคนคการแพทย วทยาศาสตรการแพทย แพทยศาสตร และพยาบาลศาสตร เปนตน และคณาจารยเหลาน ยนดใหความรวมมอและ สนบสนนการเรยนการสอนทจะมขนทวทยาเขตสพรรณบร42

มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต เปดสถาบนขงจอท สพรรณบร มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต ศนยสพรรณบร เปดสถาบนขงจอและ “ฯพณฯ บรรหาร

ศลปอาชา” เปนประธานในพธ รวมทงมMadame Pang Li (มาดาม ผง ล) เลขานการเอก ฝายการศกษา สถานเอกอครราชทตสาธารณรฐประชาชนจน รองศาสตราจารย ดร.ณฏฐารมณ จฑาภทร รองอธการบดฝายวชาการ มรภ.สวนดสต และ Ms.Huang Wei Yi (ขวาง เวย ย) รองอธการบดฝายวเทศสมพนธ มหาวทยาลยกวางส รวมเปดสถาบนดงกลาว อกทงยงมการแสดงแลกเปลยนวฒนธรรม ระหวางมหาวทยาลยราชภฏสวนดสตกบมหาวทยาลยกวางส ณ โรงละครแหงชาตภาคตะวนออก จงหวดสพรรณบร ส าหรบการจดตงสถาบนขงจอนนเปนคณะหนงของมหาวทยาลยราชภฎสวนดสต มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต ศนยสพรรณบร ไดจบมอกบมหาวทยาลยกวางส ประเทศสาธารณรฐประชาชนจน โดยการสนบสนนและรบรองจากส านกงานสภาภาษาจนนานาชาต The Office of Chinese Language Council International (Hanban) จดตงสถาบนขงจอ ทมหาวทยาลยราชภฏสวนดสต ณ ศนยสพรรณบร โดยมวตถประสงคเพอเปนศนยกลางในการใหการศกษาดานภาษาและวฒนธรรมจนในภาคกลาง และภาคตะวนตกของประเทศ

42มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, วทยาเขตสพรรณบร-วกพเดย, เขาถงเมอ 20 ธนวาคม

2558, เขาถงไดจาก https://th.wikipedia.org/...มหาวทยาลยเกษตรศาสตร_วทยาเขตสพรรณบร.


https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%88%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%AB%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%94%E0%B8%AA%E0%B8%B8%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%93%E0%B8%9A%E0%B8%B8%E0%B8%A3%E0%B8%B5


https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%84%E0%B8%93%E0%B8%B0%E0%B8%A8%E0%B8%B4%E0%B8%A5%E0%B8%9B%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B9%81%E0%B8%A5%E0%B8%B0%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%97%E0%B8%A2%E0%B8%B2%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B9%8C_%E0%B8%A1%E0%B8%AB%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%97%E0%B8%A2%E0%B8%B2%E0%B8%A5%E0%B8%B1%E0%B8%A2%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B9%8C

https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%84%E0%B8%93%E0%B8%B0%E0%B8%A8%E0%B8%B4%E0%B8%A5%E0%B8%9B%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B9%81%E0%B8%A5%E0%B8%B0%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%97%E0%B8%A2%E0%B8%B2%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B9%8C_%E0%B8%A1%E0%B8%AB%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%97%E0%B8%A2%E0%B8%B2%E0%B8%A5%E0%B8%B1%E0%B8%A2%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B9%8C

https://www.google.co.th/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=2&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwip2tassJXMAhWIm5QKHaeyBa0QFgggMAE&url=https%3A%2F%2Fth.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25E0%25B8%25A1%25E0%25B8%25AB%25E0%25B8%25B2%25E0%25B8%25A7%25E0%25B8%25B4%25E0%25B8%2597%25E0%25B8%25A2%25E0%25B8%25B2%25E0%25B8%25A5%25E0%25B8%25B1%25E0%25B8%25A2%25E0%25B9%2580%25E0%25B8%2581%25E0%25B8%25A9%25E0%25B8%2595%25E0%25B8%25A3%25E0%25B8%25A8%25E0%25B8%25B2%25E0%25B8%25AA%25E0%25B8%2595%25E0%25B8%25A3%25E0%25B9%258C_%25E0%25B8%25A7%25E0%25B8%25B4%25E0%25B8%2597%25E0%25B8%25A2%25E0%25B8%25B2%25E0%25B9%2580%25E0%25B8%2582%25E0%25B8%2595%25E0%25B8%25AA%25E0%25B8%25B8%25E0%25B8%259E%25E0%25B8%25A3%25E0%25B8%25A3%25E0%25B8%2593%25E0%25B8%259A%25E0%25B8%25B8%25E0%25B8%25A3%25E0%25B8%25B5&usg=AFQjCNFvGFb2eSMO5SI8_uF2MieCAwv3nw&sig2=hNEUjaPwjNxMPX_bSiIGRw

https://th.wikipedia.org/

166

ไทย และเปนศนยทดสอบความร ความสามารถทางภาษาจนตามมาตรฐาแหงชาตของจน ตามหลกเกณฑของ The Chinese Proficiency Test (HSK) ฯพณฯบรรหาร ศลปอาชา ประธาน ในพธ เปดสถาบนขงจอกลาววา การต งสถาบนขงจอ ขนในมหาวทยาลยราชภฏสวนดสต ศนยสพรรณบร นบวาเปนการสบสานและกระชบความสมพนธ ไทย -จน ซงมมายาวนานกวา แปดรอยป ใหมความแนนแฟนมากขน เพราะจากหลกฐานทางประวตศาสตรทงจากแผนทโบราณของชาวตะวนตกและหลกฐานอน ๆ ซงนกวชาการไทยและนกวชาการตะวนตก ตางเหนพองกนวาจงหวดสพรรณบร ทมนครอทอง หรอ ตามบนทกในแผนทของชาวตะวนตก เรยกวา นครมาชน (Macin) จงกลาว “ขอขอบคณรฐบาลสาธารณรฐประชาชนจน ทไดเลงเหนถงความส าคญของจงหวดสพรรณบร จดตงสถาบนขงจอ ณ มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต ศนยสพรรณบรใหเปนศนยการเรยนรภาษาและวฒนธรรมจน ซงสอดคลองกบความตองการของชาวสพรรณบรทตองการใหสพรรณบร เปนศนยขอมลเกยวกบชาวไทยเชอสายจน ขอขอบคณมหาวทยาลยกวางสทใหความรวมมอกบมหาวทยาลยราชภฏสวนดสตในการด าเนนงานของสถาบน หวงเปนอยางยงวาประชาชนโดยเฉพาะเยาวชนของจงหวดสพรรณบร และในจงหวดใกลเคยง จะไดรบประโยชนในการพฒนาการสอสารภาษาจน และเรยนรวฒนธรรมจน เพอเสรมสรางความเขาใจอนดระหวางประเทศ และสรางความเขมแขงของภมภาคตะวนออกรวมกน”

ดาน ผชวยศาสตราจารยปราโมทย แสงพลสทธ ผอ านวยการศนยสพรรณบร มรภ. สวนดสต เปดเผยวา สถาบนขงจอ มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต ศนยสพรรณบร เปนหนวยงานทางการศกษาทไดรบการสนบสนนและรบรองจาก The Office of Chinese Language Council International (Hanban) แหงประเทศจน ผานการลงนามเปนขอตกลงในโครงการความรวมมอระหวาง Hanban กบมหาวทยาลยราชภฏสวนดสต และมหาวทยาลยกวางส ประเทศจน เมอวนท 9 มถนายน 2549 ณ กรงปกกง และกอตงเปนทางการในวนท 27 ธนวาคม 2549 มฐานะเปนองคการในก ากบของมหาวทยาลยราชภฏสวนดสต และมหาวทยาลยกวางสมการบรหารจดการเปนอสระจากระบบราชการ พงตนเองไดและไมหวงผลก าไร ซง “การตงสถาบนขงจอทจงหวดสพรรณบร ยอมตรงกบปรชญาการศกษาของทานขงจอ ทมงจดการศกษาเพอทกชนชนจดการศกษาในพนทของเดก เทากบใชผเรยนเปนศนยกลาง เปนการกระจายการศกษาสตางจงหวดทางตะวนตกของประเทศไทย ซงยงขาดสถาบนการศกษาระดบสง ตรงกบแนวคดของมหาวทยาลยราชภฏสวนดสตทวา อยทไหน กเรยนได ภายใตมาตรฐานและคณธรรมเดยวกน” สวนดาน Ms.Huang Wei Yi (ขวาง เวย ย) รองอธการบดฝายวเทศสมพนธมหาวทยาลยกวางส กลาวถงความรวมมอกบ มรภ.สวนดสตวา สถาบนขงจอไดรบการสนบสนนและรบรองจากส านกงานสนบสนนการเรยนการสอนภาษาจนแหงชาต โดยเปนความรวมมอระหวางมหาวทยาลยกวางสและมหาวทยาลยราชภฏสวนดสตทางดานการเรยนการสอนภาษาจนของทงสองมหาวทยาลย43

43มรภ.สวนดสต เปดสถาบนขงจอท สพรรณบร-Manager, เขาถงเมอ 25 มกราคม

2558, เขาถงไดจาก https://www.manager.co.th/Campus/ViewNews.aspx?NewsID=9500 000005370

https://www.google.co.th/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=22&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwiP8efVv5PMAhUEC44KHeUrDNs4ChAWCFAwCw&url=http%3A%2F%2Fwww.manager.co.th%2FCampus%2FViewNews.aspx%3FNewsID%3D9500000005370&usg=AFQjCNELrisOMdg6PJH6iO3gxzOY02FjMg&sig2=CGaagMMZtpONaqa8Ng8fUw

http://www.manager.co.th/Campus/

167

โรงเรยนสพรรณบรปญญานกล จงหวดสพรรณบร โรงเรยนโรงเรยนสพรรณบรปญญานกล สบเนองจาก ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา

นายกรฐมนตรคนท 21 ประกาศจดตงเมอ วนท 17 เดอนมกราคม พทธศกราช 2538 ไดเลงเหนความส าคญของการจดการศกษาส าหรบผพการและผดอยโอกาส ควรไดรบโอกาสทางการศกษาอยางเสมอภาคและทวถง จงไดจดตงโรงเรยนศกษาพเศษสพรรณบร ขนในโครงการจดตงศนยราชการแหงท 2 ของจงหวดสพรรณบร โดยกระทรวงศกษาธการไดประกาศจดตงโรงเรยน เมอวนท 17 มกราคม 2538 สงกดส านกบรหารงานการศกษาพเศษ(กองการศกษาพเศษ กรมสามญศกษาเดม) กระทรวงศกษาธการ โดยกรมสามญศกษามค าสงแตงตง นายประหยด ทรงค า เปนผบรหารโรงเรยน รบนกเรยนพการประเภทมความบกพรองทางดานสตปญญาและบกพรองทางการไดยนเขาเรยนโดยใหบรการนกเรยนในเขตพนทการศกษา 5 และจงหวดใกลเคยง ในปการศกษา 2547 กระทรวงศกษาธการไดประกาศเปลยนชอใหโรงเรยนศกษาพเศษสพรรณบรเปนโรงเรยนสพรรณบรปญญานกล จงหวดสพรรณบร สงกดส านกบรหารงานการศกษาพเศษ ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ รบนกเรยนทมความบกพรองทางดานสตปญญาและออทสตกในเขตจงหวดสพรรณบรและจงหวดใกลเคยง ไดแก นครปฐม กาญจนบรชยนาท สงหบร อางทอง พระนครศรอยธยา ปทมธาน นนทบร และกรงเทพมหานคร มเนอท 26 ไร 2 งาน 27 ตารางวา44 ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดสงเสรมดแลดานอาคารสถานทและอปกรณตาง ๆ ทสนบสนนใหกบเดกนกเรยนกลมนอยางตอเนอง

มหาวทยาลยราชภฎสวนสนนทา ศนยการศกษาสพรรณบร ตงอยอาคารสถานต ารวจภธร อ าเภอดานชาง เลขท 2 หมท 5 ต าบลหนองมะคาโมง อ าเภอดานชาง จงหวดสพรรณบร 72180 กอตงในสมยของ รองศาสตราจารยดร.ดลก บญเรองรอด อธการบด ทเดนทางมาส ารวจพนทและเหนวาพนทท าเล อ าเภอดานชาง จงหวดสพรรณบร เปนพนทนกเรยนและประโยชนแหงไกลความเจรญ เปนพนทชายขอบของจงหวดสพรรณบร ซงมพนทตดตอกบอ าเภอหนคา จงหวดชยนาท อ าเภอบานไร จงหวดอทยธาน อ าเภอศรสวสด อ าเภอหนองปรอ อ าเภอเลาขวญ ซงมความเหมาะสมจงหวดกาญจนบร เปนทตงศนย เพอใหใชโอกาสทางการศกษา โดยมแนวทางพนธกจของศนยเนนเปดสาขาเพอพฒนาทองถนเปนหลก โดยทางมหาวทยาลยไดแตงตง ผชวยศาสจารย ดร.สมมา รชนชย เปนผชวยรองอธบด มหาวทยาลยมาบรหารจดการศนยและดแลในดานการจดการเรยนการสอนโดยเปดท าการสอนในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2547 ระดบปรญญาโท ภาคนอกเวลา คณะครศาสตรมหาบนฑต สาขาบรหารการศกษาและ คณะครศาสตรมหาบณฑต สาขาหลกสตรและการสอน ตอมาในปการศกษา 2547 ภาคปกตไดเปดท าการสอนในระดบปรญญาตร หลกสตรคอมพวเตอรธรกจภาคนอกเวลา หลกสตรรฐประศานศาสตร ซงในขณะนน ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ด ารงต าแหนงนายกสภามหาวทยาลยราชภฎสวนสนนทาสนสดลงเมอป 2548

44โรงเรยนสพรรณบรปญญานกล จงหวดสพรรณบร , เขาถงเมอ 18 มกราคม 2559,

เขาถงไดจาก https://www.suphanburipanyanukul.org/index.php?lay=show&ac...2...

168

โดยศนยนมโครงการในอนาคตทจะเปดเปนวทยาเขตโดยคหบดใหพนท นายดน จนทรสวรรณ มความประสงคจะบรจาคทดนพนทใกลอางเกบน าเขอนกระเสยว มเนอท 256 ไร ใหมหาวทยาลยด าเนนการกอสรางเปนอาคารปฏบตการและใชพนทในการปลกพชสมนไพร หลกสตรปรญญาโทเปดไดรนเดยว แลวไมมนกศกษาสมครเพยงพอทจะเปดได สวนปรญญาตรสอนเรอยมาจนถง ป พ.ศ. 2556 จงปดศนยนลงเพราะไมมนกศกษาสมครเรยนเพยงพอตอการคมทนในการด าเนนการ45 โรงเรยนกาญจนาภเษกวทยาลยสพรรณบร

เนองในวโรกาสแหงศภมงคลวาระทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดชฯ เสดจเถลงถวลยราชสมบตครบ 50 ป ในวนท 9 มถนายน 2539 กระทรวงศกษาธการ โดยกรมสามญศกษา กระทรวงศกษาธการไดระลกถงพระมหากรณาธคณของพระองคทานทมตอพสกนกรชาวไทยอยางลนพน และทรงเลงเหนความส าคญของการศกษาในการทจะพฒนาบคคล และประเทศชาต ใหเจรญอยางมประสทธภาพได จากพระราชกรณยกจของพระองคสะทอนใหเหนแนวพระราชด าร ททรงมงมนพระราชหฤทยทจะสงเสรม ท านบ ารงการศกษา ใหแกนกเรยนและเยาวชนของชาต ซงเปนพสกนกรของพระองคทเจรญเตบโตใหเปนพลเมองของประเทศชาตทดในภายภาคหนา ประกอบกบรฐบาลสมยนน มการเรงรดการขยายโอกาสทางการศกษา เพอใหเดกและเยาวชนไดรบการศกษาในระดบชนมธยมศกษาอยางทวถงในสวนกลาง และสวนภมภาค โดยเฉพาะมนโยบาย ทจะกระจายความเจรญสภมภาคใหมากขน

ดวยส านกในพระมหากรณาธคณของพระองค กรมสามญศกษาไดเลงเหนวาโรงเรยน ภปร.ราชวทยาลย ซงเปนโรงเรยนในพระบรมราชปถมภของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพล อด ล ย เดชฯ ร บน ก เ ร ยนประจ า ช าย ได โ อนมาอย ใ นความด แลของกรมสามญศ กษา กระทรวงศกษาธการ เมอป พ .ศ. 2517 โดยคณะกรรมการราชวทยาลยมลนธเพอการศกษา ไดเรยนรฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการในสมยนน คอ นายอภย จนทวมล ขอใหพจารณา และไดรบความเหนชอบในหลกการทจะใหโรงเรยน ภปร .ราชวทยาลย ในพระบรมราชปถมภ เปนโรงเรยนตวอยางของโรงเรยนประจ าทอาจจะตงเพมขนในกาลตอไปและจากการด าเนนงานปรากฏวานกเรยนของโรงเรยน ภปร.ราชวทยาลย เปนนกเรยนทมระเบยบวนย มจรรยามารยาทเรยบรอย มความเปนผน า เปนสภาพบรษ มรางกายแขงแรง มความรความสามารถเปนแบบอยางทดได เนองในโอกาส อนเปนมหามงคลน กรมสามญศกษา จงเหนสมควรจดท าโครงการจดตงโรงเรยนลกษณะโรงเรยน ภปร.ราชวทยาลย ขนในเขตการศกษาตางๆ เพอเฉลมพระเกยรตพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดชฯ เนองในวโรกาสทเสดจเถลงถวลยราชสมบตครบ 50 ป

จากโครงการของกรมสามญศกษาดงกลาว จงหวดสพรรณบร ซงตงอย ในเขตการศกษา 5 ไดรบการพจารณาจากกรมสามญศกษาใหจดตงโรงเรยน ภปร .ราชวทยาลย เฉลมพระเกยรตพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดชฯ เนองในมหามงคลวโรกาส ทพระบาทสมเดจ

45จากการสมภาษณนายจรง สขเกษม รองผอ านวยการโรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 3

นกศกษาปรญญาโท รนแรก เมอวนท 31พฤษภาคม 2559.

169

พระเจาอยหวภมพลอดลยเดชฯ ทรงครองราชยครบ 50 ป ไดพระราชทานนามโดยใชชอโรงเรยน ครงแรกวา “โรงเรยนเฉลมพระเกยรตพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดชฯ ทรงครองราชยครบ 50 ป จงหวดสพรรณบร ต าบลไผขวาง อ าเภอเมอง จงหวดสพรรณบร” ตอมาภายหลงไดรบพระมหากรณาธคณอนสงยงจากพระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ พระราชทานนามโรงเรยนใหมวา “โรงเรยนกาญจนาภเษกวทยาลยสพรรณบร” เปนโรงเรยนทกระทรวงศกษาธการประกาศจดตงขน เมอวนท 27 กมภาพนธ พ.ศ. 2538 พรอมกนกบโรงเรยนกาญจนาภเษกวทยาลยในจงหวดอน ๆ อก 8 โรงเรยน คอ โรงเรยนกาญจนาภเษกวทยาลยนครปฐม โรงเรยนกาญจนาภเษกวทยาลย สราษฎรธาน โรงเรยนกาญจนาภเษกวทยาลยกระบ โรงเรยนกาญจนาภเษกวทยาลยอทยธาน โรงเรยนกาญจนาภเษกวทยาลยเพชรบรณ โรงเรยนกาญจนาภเษกวทยาลยกาฬสนธ โรงเรยนกาญจนาภเษกวทยาลยชยภม และโรงเรยนกาญจนาภเษกวทยาลยฉะเชงเทรา

ส าหรบจงหวดสพรรณบร โดยการน าของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ซงในขณะนนด ารงต าแหนงผน าฝายคาน รวมกบผวาราชการจงหวด รองผวาราชการจงหวด ปลดจงหวด ศกษาธการจงหวด นายอ าเภอเมอง ผอ านวยการสามญศกษา จงหวดสพรรณบร และผเกยวของอกหลายฝายไดพจารณาทดน จ านวน 94 ไร 3 งาน 58 ตารางวา บรเวณทสาธารณประโยชนอยบรเวณหนองปลาดก หมท 1 ต าบลไผขวาง อ าเภอเมอง จงหวดสพรรณบร ใหเปนทตงของโรงเรยนกาญจนาภเษกวทยาลย สพรรณบร โดยน าโครงการจดตงโรงเรยนเขาเปนสวนหนงของแผนงานและโครงการของจงหวดเนองในวโรกาสทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดชฯ เสดจเถลงราชสมบตครบ 50ป นอกจากน ยงเปนโครงการทสมาคมชาวสพรรณพระนคร ไดใหความส าคญอกโครงการหนงในอนทจะพฒนาจงหวดสพรรณบร ใหเจรญกาวหนาตอไปโดยไดบรรจโครงการนเขาไวในแผนการตดตามงานของสมาคมดวยรวมทงสภาต าบลไผขวางไดใหการสนบสนนในการจดตงโรงเรยนในครงน เปนอยางดยง ในปการศกษา 2538 ซงเปนปการศกษาแรกของการจดตงโรงเรยนกาญจนาภเษก วทยาลย สพรรณบร ส านกงานสามญศกษาจงหวดสพรรณบร ไดประกาศรบสมครนกเรยน จ านวน 2 หองเรยน โดยไดฝากเรยนไวทโรงเรยนสงวนหญง จงหวดสพรรณบร จ านวน 1 หองเรยน และ ฝากเรยนไวทโรงเรยนกรรณสตศกษาลย จงหวดสพรรณบร จ านวน 1 หองเรยน โดยทงสองโรงเรยนไดใหความอนเคราะหจดคร-อาจารยสอนใหทงหมด สวนปการศกษา 2539 โรงเรยนจะตองรบนกเรยนเพมขนจงไดยายนกเรยนทฝากเรยนไว จ านวน 2 หองเรยน และนกเรยนทรบใหม มาอยทโรงเรยนวดไผขวาง ซงไดรบความอนเคราะหจากส านกงานการประถมศกษาจงหวดสพรรณบร ใหยมอาคารเรยนโรงเรยนวดไผขวาง จ านวน 1 หลง เปนทเรยนชวคราว นอกจากนทางโรงเรยนยงไดรบความอนเคราะหจากเจาอาวาสวดไผขวางใหใชศาลาการเปรยญของวดในการจดกจกรรมการเรยนการสอน และในการการศกษา 2541 โรงเรยนจงไดยายไปเรยนในสถานทตงของโรงเรยนกาญจนาภเษกวทยาลยสพรรณบร ในปจจบน46

46โรงเรยนกาญจนภเษกวทยาลย สพรรณบร , หนงสอ พธเปดอาคารเรยน โรงเรยนกาญจนาภเษกวทยาลย, สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร เสดจพระราชด าเนนทรงเปดอาคารเรยนโรงเรยนกาญจนาภเษกวทยาลย สพรรณบร วนจนทรท 1 กนยายน พทธศกราช 2546, 45-47.

170

สรปการมอบทนการศกษามลนธบรรหาร – แจมใสของโรงเรยนกาญจนาภเษกวทยาลย สพรรณบร ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดดแลสงเสรม สนบสนนโดยการมอบทนการศกษา ตงแตปพ.ศ.2550 จนถงปจจบน (พ.ศ. 2558) รวมทงสนการสนบสนนการศกษา จ านวน 8 ครง จ านวน 200 ทน จ านวนเงน 400,000 บาท และมการการจดสรรงบประมาณสนบสนนการศกษา และการพฒนาโรงเรยน จ านวนเงน 115,400,000 บาท47

โรงเรยนกรรณสตศกษาลย จงหวดสพรรณบร โรงเรยนกรรณสตศกษาลย จงหวดสพรรณบร สงกดส านกงานเขตพนทการศกษา

มธยมศกษา เขต 9 กอตงเมอ พ.ศ. 2441 ขนปรชานศาสน (ปลอง ธรรมารมณ) ไดใชบานทานสอนหนงสอลกหลานและเดกในละแวกบาน โดยไมคดคาตอบแทน เมอสมเดจพระบรมวงศกรมพระยาด ารงราชานภาพ เสดจตรวจราชการเมองสพรรณบร จงรบสงใหสรางอาคารเรยนขนเปนเรอนทรงปนหยาชนเดยว หลงคามงจาก และขนานนามโรงเรยนวา “โรงเรยนปรชาพทยากร” มนายปลอง ธรรมารมณ เปนครใหญ และตอมาไดรบพระราชทานบรรดาศกดเปนขนปรชานศาสน ไดรบพระราชทานเงนเดอน ๆ ละ 25 บาท ตอมาอาคารเรยนช ารด ทานขนฯ และบรรดาศษยไดสรางอาคารเรยนใหมโดยยายไปอยใกลสแยกนางพม พ.ศ. 2461 พระยาสนทรบร (อ กรรณสต) ผวาราชการจงหวดสพรรณบร เหนวาอาคารเรยนหลงเดมช ารดมาก จงไดยายไปกอสรางอาคารเรยนใหมบรเวณวทยาลยอาชวศกษาสพรรณบรในปจจบน โดยไดรบความรวมมอ จากนายอ าเภอทง 7 อ าเภอ จดหาไมมาให และใชนกโทษทมฝมอใน ทางชางเปนผกอสราง เปนอาคารไม 2 ชน ยาว 77 เมตร และขนานนามโรงเรยนใหมวา “โรงเรยนกรรณสตศกษาลย จงหวดสพรรณบร” พ.ศ. 2481 นายทา พมพพนธ ครใหญ ไดตดตอของบประมาณจากทางราชการ และขอความรวมมอจากประชาชนในทองถนรวมบรจาค เพอจดซอทดนมพนท 12 ไร กอสรางอาคารเรยนหลงใหมซงเปนบรเวณโรงเรยนสพรรณภมปจจบนเปนอาคารไม 2 ชน ยาว 47 เมตร จ านวน 18 หองเรยน ในปการศกษา 2506 นายพณ โสขมา ด ารงต าแหนงครใหญ เหนวาบรเวณเดมคบแคบไมเหมาะสมจะขยายเปนโรงเรยนใหญ สนองความตองการของชมชน ซงขณะนนโรงเรยนไดเปดระดบมธยมศกษาและเตรยมอดมศกษา จงไดตดตอประสานงานกบ นายพฒน บญยรตน ผวาราชการจงหวด และ นายประยร วระวงศ ศกษาธการจงหวด ใหชวยพจารณาหาทดน และของบประมาณจากทางราชการดวย ซงกไดทดนวดราง 2วด คอ วดชมนมสงฆกบวดพรก เนอท 38 ไรเศษ คอ บรเวณทอยปจจบนเปนทกอสรางอาคารเรยน โดยสรางอาคารเรยนแบบ 218 เสรจเรยบรอย และยายมาอยในปการศกษา 2509 จนถงปจจบนในปการศกษา 2521 โรงเรยนไดเขาโครงการพฒนาโรงเรยนมธยมในสวนภมภาค (ค.ม.ภ.) ของกรมสามญศกษา ไดงบประมาณกอสรางอาคารพลศกษา หอประชม อาคารฝกงาน 2 หลง บานพกคร 8 หนวย บานพกนกการภารโรง 3 หนวย เรอนเพาะช า 1 หลง และปรบปรงบรเวณจดซอวสด-อปกรณเปนจ านวนมาก

ปจจบนโรงเรยนกรรณสตศกษาลยไดรบการพฒนาดานอาคารสถานท สงแวดลอม และพฒนาดานวชาการอยางตอเนอง โดยไดรบการอนเคราะหจาก ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ในการ

47โรงเรยนกาญจนาภเษกวทยาลย จงหวดสพรรณบร, หนงสอพธมอบทนการศกษา

“มลนธบรรหาร-แจมใส” ปท 8 (2558), 5.

171

สนบสนนการจดสรรเงนงบประมาณ โดยฯพณฯบรรหาร ศลปอาชา พรอมดวยประชาชนในทองถน ผปกครองนกเรยน ศษยเกา ยงไดรวมบรจาคเงน อปกรณการศกษา ใหความรวมมอใน ดานตาง ๆ แกโรงเรยนอยเสมอ ท าใหโรงเรยนกรรณสตศกษาลยบรรลเปาหมาย และสามารถสนองนโยบายดานการศกษาของประเทศอยางแทจรง ฯพณฯ บรรหาร-คณหญงแจมใส ศลปอาชา ไดมอบทนการศกษาใหกบนกเรยนโรงเรยนกรรณสตศกษาลย จงหวดสพรรณบร มาตงแตปการศกษา 2525 จนถงปการศกษา 2558 เปนปท 33 โดยมจดมงหมายทจะชวยเหลอนกเรยนทขาดแคลน ทนทรพย ความประพฤตด มความสามารถพเศษ และสรางชอเสยงใหกบสถาบน ท าใหไดมโอกาสศกษาตอมากยงขน สรปการมอบทนการศกษามลนธบรรหาร-แจมใสของโรงเรยนกรรณสตศกษาลย ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดดแลสงเสรม สนบสนนโดยการมอบทนการศกษา ตงแตปพ.ศ. 2525 จนถงปจจบน (พ.ศ. 2558) รวมทงสนการสนบสนนการศกษา จ านวน 33 ครง จ านวน 955 ทน จ านวนเงน 1,422,500 บาท และมการการจดสรรงบประมาณสนบสนนการศกษาและการพฒนาโรงเรยน145,498,443 บาท48

โรงเรยนสงวนหญง จงหวดสพรรณบร โรงเรยนสงวนหญง ตงขนเมอ พ.ศ. 2472 โดยแยกมาจากโรงเรยนประจ าจงหวด

กรรณสตศกษาลย เดมการศกษาของจงหวดสพรรณบรจดแบบสหศกษา และมโรงเรยนประจ าจงหวดเพยงแหงเดยว ตอมาพระยาพศาลสารเกษตรและคณหญง ซงขณะนนเปนผวาราชการจงหวด เหนสมควรจะไดแยกนกเรยนสตรไวตางหากไมปะปนกบนกเรยนชายและเพอเปนการขยายการศกษาแกสตรในจงหวดสพรรณบรจงไดสละทรพยสวนตวเรยไรจาก พอคาคหบดและประชาชน การกอสรางไดเรมขนทบรเวณวดเจดยยอดเหลกซงเปนทตงศาลากลางจงหวดหลงเกาอยใกลตลาดจงหวดสพรรณบร มเนอท 2 ไร 2 งาน 65 ตารางวา ในปแรกมชนเรยนสงสดเพยงชนมธยมศกษาปท 2 และยงเปนโรงเรยนสหศกษา แตมนกเรยนชายเรยนรวมตงแตชนเตรยมจนถงชนประถมศกษาปท 3 เทานน สวนชนมธยมมแตเฉพาะนกเรยนหญง เนองจากสถานทตงของโรงเรยนคบแคบ และอยใกลตลาด ไมสามารถจะปรบปรงขยาย โรงเรยนได ดงนน ในป พ.ศ. 2504 โรงเรยนสงวนหญงไดยายมาอย ณ บรเวณวดราง ชอวดโรงมา มเนอท 17 ไร 3 งาน 70 ตารางวา ซงเปนทตงของโรงเรยนในปจจบนและขยายชนเรยนทกปจนถงชนมธยมศกษาปท 6 นบแตตงโรงเรยนจนถงปจจบนรวมเวลาได 85 ป ปจจบนชนมธยมศกษาตอนตน (ชวงชนท 3) รบนกเรยนหญงลวน ยกเวนนกเรยนโครงการจดการเรยนการสอนตามหลกสตรกระทรวงศกษาธการเปนภาษาองกฤษ (ENGLISH PROGRAM) และโครงการสงเสรมความสามารถพเศษวทยาศาสตรและคณตศาสตร (SMART CLASS) เปนสหศกษา สวนชนมธยมศกษาตอนปลาย (ชวงชนท 4) เปนสหศกษา โดยมผบรหารด าเนนงาน ปรบปรง ขยายกจการของโรงเรยนจนถงปจจบนนรวม 13 ทาน โรงเรยนสงวนหญง จงหวดสพรรณบร ตงอยเลขท 134 ถนนประชาธปไตย ต าบลทาพเลยง อ าเภอเมอง จงหวดสพรรณบร สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 9

48โรงเรยนกรรณสตศกษาลย จงหวดสพรรณบร, หนงสอพธมอบทนการศกษา “มลนธ

บรรหาร-แจมใส” ปท 33 (2558), 28-29.

172

โดยปจจบนม นายประชอบ หลนกล เปนผอ านวยการโรงเรยน นกเรยนระดบมธยมศกษาตอนตนเปนนกเรยนหญงทงหมด ยกเวนหองเรยน English Program และหองเรยน Smart Class และมธยมศกษาตอนปลายเปนแบบสหศกษา โรงเรยนไดรบคดเลอกจากกรมสามญศกษา ใหเขารวมโครงการพฒนาคณภาพการศกษา สมาตรฐานสากลตามมาตรฐานคณภาพ ISO 9002 เมอปการศกษา 2539 โรงเรยนผานการประเมนคณภาพระดบกรมสามญศกษา เมอวนท 26 สงหาคม พ.ศ. 2542 และไดรบการรบรองมาตรฐานคณภาพ ISO 9002 ระดบสากล เมอวนท 20 มกราคม พ.ศ. 2543 ปจจบนโรงเรยนไดประยกตใชระบบมาตรฐานคณภาพ ISO 9002 ในการบรหารการศกษาของโรงเรยนใหสอดคลองกบการประกนคณภาพการจดการศกษาตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 โรงเรยนสงวนหญง มอาคารเรยนและอาคารประกอบ ไดแก โรงฝกงาน เรอนเพาะช า โรงฝกพลศกษา รวม 11 อาคาร อยในสภาพบรรยากาศสงแวดลอมทงดงาม บรรยากาศสงแวดลอมภายนอกรมรน เออตอการเรยนรของนกเรยน สภาพภายในหองเรยนสะอาด มพดลม มระบบไฟฟา น าประปา น าบาดาล โทรศพทสาธารณะ โทรสาร สญญาณดาวเทยม ระบบเครอขายภายใน ระบบอนเตอรเนต โรงอาหารมาตรฐาน หองสมดเฉลมพระเกยรตกาญจนาภเษก หองเรยนสเขยว ศนยสอประสม หองโสตทศนศกษา หองปฏบตการวทยาศาสตร หองปฏบตการคณตศาสตร หองปฏบตการทางภาษา หองคอมพวเตอร หองจรยธรรม หองพยาบาล และธนาคารโรงเรยน มครจ านวน 119 คน มคณวฒระดบปรญญาตร ปรญญาโท ครช านาญการ ครช านาญการพเศษ ครเชยวชาญ ครตนแบบ ครแนวใหม ครประกายเพชร และครดเดนดานวชาการสาขาตาง ๆ ทมากดวยความสามารถและประสบการณพเศษ ทใหความรแกนกเรยน เพอใหบรรลจดประสงคตามหลกสตร โดยใชกระบวนการเรยนการสอนทเนนนกเรยนเปนศนยกลางทหลากหลายรปแบบมกจกรรมพฒนาผเรยนตามความถนดและความสามารถของนกเรยน โดยใช เทคโนโลยมาเพอพฒนาเยาวชนใหมบคลกลกษณะอนพงประสงคและไดเรยนรอยางมความสขนกเรยนทส าเรจการศกษาจากโรงเรยนสงวนหญง สามารถศกษาตอในระดบการศกษาทสงขนไดทงภาครฐและเอกชน เปนประชากรทมคณภาพของสงคม และด ารงชวตอยในสงคมไดอยางมความสขทศทางในอนาคต โรงเรยนมงพฒนาการศกษาในทก ๆ ดาน ตามแนวทางการจดการศกษา ในระบบคณภาพใหสอดคลองกบวสยทศนของโรงเรยน โดยเนนผเรยนเปนส าคญ ใหชมชนมสวนรวมในการจดการศกษาใหมากขน และพฒนาผเรยนใหเตมตามศกยภาพ ปการศกษา 2558 โรงเรยนสงวนหญง สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 9 ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ โดยม นายประชอบ หลนกล เปนผอ านวยการโรงเรยน มนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนและมธยมศกษาตอนปลาย รวม 67 หองเรยน จ านวนนกเรยน 2,513 คน49 สรปการมอบทนการศกษามลนธบรรหาร-แจมใสของโรงเรยนสงวนหญง ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดดแลสงเสรม สนบสนนโดยการมอบทนการศกษา ตงแตป พ.ศ. 2525 จนถงปจจบน (พ.ศ. 2558) จ านวน 33 ครง รวมทงสนการสนบสนนการศกษา จ านวน 580 ทน เปน

49หนงสอพธมอบทนการศกษา, “มลนธบรรหาร-แจมใส,” ปท 33 (สพรรณบร: โรงเรยนสงวนหญง จงหวดสพรรณบร, 2558), 8-10.

173

จ านวนเงน 1,432,500 บาท และไดมการจดสรรงบประมาณสนบสนนการศกษาและการพฒนาโรงเรยน จ านวนเงนทงสน 65,963,000 บาท50

โรงเรยนบางปลามา “สงสมารผดงวทย” โรงเรยนบางปลามา “สงสมารผดงวทย” ตงขนครงแรกเมอ พ.ศ. 2471 โดยขนสงสมารเขต(เพล จลโพธ) ก านนต าบลจระเขใหญ อ าเภอบางปลามา จงหวดสพรรณบร สรางขนในเนอท ราชพสด เนอททงหมดประมาณ 10 ไรเศษ ดวยทนทรพยสวนตว เปนจ านวนเงนทงสน 4,000 บาท เปนอาคารแบบอาคารไมใตถนสง ยาว 24 เมตร ใชเปนหองเรยนได 3 หอง เดมทมฐานะเปนโรงเรยนประชาบาล เปดสอนตงแตชน ป.1-4 มนกเรยนประมาณ 100 คนเศษ เนองจากอ าเภอบางปลามา ทท าการอ าเภออยใกลกบตวจงหวด การศกษาในระดบสงขน นกเรยนจะตองไปเรยนในตวเมอง จนถง พ.ศ. 2475 โรงเรยนบางปลามา “สงสมารผดงวทย” จงไดยกฐานะขนเปนโรงเรยนประจ าอ าเภอ เปดท าการสอนตงแตชน ป.1-ม.3 พ.ศ. 2479 เมอนกเรยนมมากขน พอคาประชาชนชาวอ าเภอ บางปลามา จงไดชวยกนบรจาคเงน ตอเตมอาคารเรยนตอไปอก 2 หองเรยน สนเงนคากอสรางทงสน 1,795 บาท พ.ศ. 2482 เรมตดชนประถมศกษาออกปละชน จนถง พ.ศ.2486 คงเหลอแตชนมธยมศกษาปท 1 ถงชนมธยมศกษาปท 3 จดการเรยนแบบสหศกษา พ.ศ. 2487 ทางราชการใหเปดเรยนชนมธยมศกษาปท 4 และชนมธยมศกษาปท 5-6 ในปตอมาตามล าดบ แตการรบนกเรยน เขาเรยนในชนมธยมศกษาปท 4-6 ใหรบเขาเรยนเฉพาะนกเรยนชาย เทานน ใน พ.ศ. 2494 ไดงบประมาณกอสรางอาคารเรยนตามแบบโรงเรยนประจ าอ าเภอ 1 หลง 5 หองเรยนเปนเงน คากอสรางทงสน 150,000 บาท พรอมทงอนญาตใหเปดรบนกเรยนเปนแบบสหศกษาไดจนถงชนมธยมศกษาปท 6 พ.ศ. 2498 นกเรยนเพมมากขน อาคารเรยน และครภณฑไมพอกบจ านวนนกเรยน ผปกครองนกเรยนจงพรอมใจกนบรจาคเงนสรางอาคารเรยนชวคราวพรอมครภณฑ 1 หลง 4 หองเรยน เปนเงนกอสราง 742,000 บาท พ.ศ. 2499 จ านวนนกเรยนยงเพมมากขน อาคารเรยนและหองเรยนไมเพยงพอกบจ านวนนกเรยนผปกครองจงรวมกนบรจาคเงนคากอสรางอาคารเรยนใหอก 1 หลง พรอมครภณฑ เปนเงนคากอสราง 83,500 (ศาลาสามคคธรรม) พ.ศ. 2503 อาคารเรยนหลงเดมททานขนสงสมารเขตสรางไวช ารดทรดโทรมมาก ประกอบกบจ านวนนกเรยนเพมขนอยางรวดเรวขนสงสมารเขตจงไดบรจาคเงนสวนตวจ านวนเงน 200,000 บาท เพอใหกอสรางอาคารเรยนหลงใหม สมทบกบเงนอดหนนของทางราชการอนมตให 300,000 บาท รวมกบเงนทผปกครองนกเรยนรายอน ๆ บรจาคอก 19,800 บาท ท าการรออาคารเรยนหลงเดมออกแลวสรางอาคารเรยนหลงใหมแทนหลงเดม เปนอาคารเรยนแบบไม 2 ชน 3 มข 20 หองเรยน สนเงนคากอสราง 519,800 บาท ท าพธเปดอาคารเรยนเมอวนท 3 กมภาพนธ 2503 โดยนายอภย จนทวมล ปลดกระทรวงศกษาธการมาเปนประธาน พ.ศ. 2516 ทางราชการพจารณาเหนวาสถานทโรงเรยนหลงเดมคบแคบ จะขยายออกไปกตดแมน าและสถานทราชการไมเหมาะสมกบสภาพของโรงเรยนทมนกเรยน จ านวนมากทางราชการจงจดซอทดนตดกบถนนสายบางปลามา -สพรรณบร เปนเนอทท งหมด


174

40 ไร (ปจจบนถกถนนตดผานเหลอพนท 34 ไร 2 งาน) เพอขยายโรงเรยนไปอยแหงใหม เรมสรางอาคารหอประชม บานพกคร บานพกภารโรงหองน า หองสขานกเรยนขนกอน พ.ศ. 2518 ไดรบงบประมาณกอสรางอาคารเรยนแบบ 216 ก. 2 ชน 16 หองเรยน 1 หลง เปนเงน 2,080,000 บาท (อาคาร 1 ปจจบน) และไดรบงบประมาณท ารวลวดหนามรอบบรเวณโรงเรยน วางทอประปาและไดรบความรวมมอจากศษยเกา และผปกครองนกเรยน บรจาคเงนถมดนใตถนอาคารเรยน ท าเสาธง และปลกตนไมในบรเวณโรงเรยน พ.ศ. 2520 ไดรบอนมตใหเปดเรยนระดบมธยมศกษาตอนปลาย (ม.ศ.4-5) จ านวน 2 หองเรยน และเรมแบงนกเรยนมาเรยนโรงเรยนแหงใหมเปนบางสวน พ.ศ. 2521 ไดรบงบประมาณสรางอาคารเรยนชวคราว 1 หลง 10 หองเรยน เปนเงนคากอสราง 300,000 บาท และไดรบงบประมาณกอสรางอาคารเรยนแบบ 216 ค. ครงหลง บานพกคร 1 หลง บานพกภารโรง 1 หลง และเปดเรยนระดบมธยมศกษาปท 1 (ม.1) 10 หองเรยน พ.ศ. 2522 ไดรบงบประมาณ สรางโรงฝกงานอตสาหกรรมศลป1 ขนาด 2 หอง ส าหรบฝกงาน คหกรรมศลป (102/27) และสขานกเรยน พ.ศ. 2523 ไดรบงบประมาณกอสรางอาคารเรยนแบบ 216 ค. เพมอกครงหลง พรอมทงทาสอาคาร หมดทงหลง และแลวเสรจประมาณเมอเดอนมนาคม พ.ศ. 2524(อาคาร 2 ปจจบน) พ.ศ. 2524 ไดรบงบประมาณกอสรางอาคารเรยนแบบ 216 ค.1 หลง (อาคาร 3 ปจจบน) และสรางโรงฝกงานอตสาหกรรมศลป 2 ขนาด 2 หอง 1 หลง ส าหรบฝกงานอตสาหกรรมและกอสรางอาคารหอประชม จ านวน 1 หลง (หอประชมใหญปจจบน) ส าหรบ พ.ศ. 2525 ไดยายนกเรยนมาเรยนทโรงเรยนแหงใหมทงหมด พ.ศ. 2530 ไดรบงบประมาณสรางโรงฝกงาน จ านวน 1 หลง (102/27) (อาคารเกษตรในปจจบน) พ.ศ. 2534 ไดรบงบประมาณสรางหองน า-หองสขานกเรยน แบบ 6 ท /27 สวน พ.ศ. 2537 ไดรบงบประมาณสรางอาคารเรยนแบบ 216 ล จ านวน 1 หลง (อาคาร 4 ปจจบน) และสรางรวโรงเรยน พ.ศ. 2538 ไดรบงบประมาณถมดนปรบปรงสนามกฬา พ.ศ. 2539 ไดรบงบประมาณสรางอาคารโรงอาหาร-หอประชม แบบ 101ล/27 (อาคารอเนกประสงคปจจบน) พ.ศ. 2540 ไดรบงบประมาณสรางถนนคอนกรตเสรมเหลกและถมดนสนามกฬา พ.ศ. 2541 ไดรบงบประมาณกอสรางอาคารเรยนแบบ 424 ล.(พเศษ) (อาคาร 5 ปจจบน) พ.ศ. 2542 ไดรบงบประมาณสรางอาคารโรงอาหาร (อาคารโภชนาคาร) พ.ศ. 2543 ไดรบงบประมาณกอสรางแฟลตคร 8หนวย จ านวน 1 หลง จดสรางศาลาชมชนสมพนธ พ.ศ. 2544 ไดรบงบประมาณกอสรางโรงฝกงานแบบ 204/27(อาคารคหกรรม ปจจบน)และไดงบประมาณเพมหมอแปลงไฟฟา 250KVA พ.ศ. 2545 ปรบปรงหองสมดใหไดมาตรฐาน จดสรางหองเรยนรดวยตนเอง (Resource Center) และจดสรางเรอนภมปญญาทองถนภมปญญาไทย จดสรางเสาธงโรงเรยน พ.ศ. 2546 สรางถนนคอนกรตหนาโรงฝกงานและถนนรอบอาคารเรยน พ.ศ. 2547 สรางลานธรรมและพระประจ าวน ลานอเนกประสงคบรเวณหนาเสาธง หองสขา ชาย 30 ทและหญง 30 ท โดยใชงบประมาณจากการทอดผาปาเพอการศกษาครบรอบ 75 ป พ.ศ. 2548 สรางลานจอดรถจกรยานยนต ปรบปรงทอน า อาคาร 1 ขยายทางเทารอบสนามพ.ศ. 2549 สรางศาลาประชาสมพนธ และปายโรงเรยนดานทศเหนอ พ.ศ. 2550 จดปรบปรงทาส อาคาร 1 อาคาร 2 และ อาคาร 3 หองสขา และบานพกคร พ.ศ. 2551 จดสรางศาลาไทย(หองกจกรรมพฒนาผเรยน)ประปรงหอประชมใหญ พ.ศ. 2552 ไดจดสรางรวคอนกรตเสรมเหลกจ านวน 130 ชอง และตอเตมหลงคาหอประชมใหญ จากเงนทอดผาปา 82 ป สงสมารผดงวทยและสรางหองเกยรตยศ

175

โรงเรยน (อาคาร 1) หองมรกตและทนงพกผอน (ทนงปนคอนกรตเสรมเหลก) พ.ศ. 2553 ยกระดบโรงเรยนกาวส โรงเรยนมาตรฐานสากล ส าหรบ พ.ศ. 2554 ไดรบงบประมาณด าเนนการจดท าคนกนน า พรอมถนนคอนกรตเสรมเหลกระยะทาง 191 เมตร ไดรบงบประมาณถมดน เพอปองกนการทรดตวของถนนคอนกรตความยาว 172 เมตร ไดรบงบประมาณด าเนนการจดซอสนามกฬามวยไทยสมครเลน เพอจดการแขงขนกฬา สพฐ.เกมส พรอมอปกรณการแขงขน 1 เวท และไดด าเนนการจดสรางรวโรงเรยนหองเรยนไรพรหมแดนศนยกฬามวยไทยสมครเลนภาคกลางจดท าคนกนน าพรอมถนนคอนกรตเสรมเหลกรวคอนกรตระยะทาง 191 เมตร และซอวสด-อปกรณ สอการเรยนการสอน พรอมทงอปกรณทสนบสนนทางการศกษาถงปจจบน

สรปการมอบทนการศกษามลนธบรรหาร-แจมใสของโรงเรยนบางปลามา “สงสมารผดงวทย” ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดดแลสงเสรม สนบสนนโดยการมอบทนการศกษา ตงแตป พ.ศ. 2551 จนถงปจจบน (พ.ศ. 2558) จ านวน 7 ครง รวมทงสนการสนบสนนการศกษา จ านวน 228 ทน เปนจ านวนเงน 547,000 บาท51 และยงสนบสนนโดยการการจดสรรงบประมาณสนบสนนการศกษาและการพฒนาโรงเรยน จ านวนเงนทงสน 20,802,460 บาท52

โรงเรยนบางลวทยา โรงเรยนบางลวทยา อ าเภอสองพนอง จงหวดสพรรณบร จดตงเมอปการศกษา 2499 เดมใชชอวา “โรงเรยนบางล(เทพสธาประชาสรรค)”เปดท าการสอนในระดบชนมธยมศกษาตอนตนสงกดกองการศกษาพเศษ กรมสามญศกษา กระทรวงศกษาธการ ในทดนของนายเปะ เทพสธา จ านวน 10 ไร 2 งาน 68 ตารางวา ตอมามการเปลยนแปลงหลกสตรและแผนการศกษาแหงชาต เมอ พ.ศ. 2503 จงเปลยนเปนโรงเรยนประถมศกษาตอนปลาย ยงคงสงกดกองการศกษาพเศษ กรมสามญศกษา กระทรวงศกษาธการ ตามเดม ตอมาโรงเรยนประสบปญหาเดกนกเรยนนอยลง เรอย ๆ ทงนเนองมาจากสาเหต 2 ประการ คอ โรงเรยนประถมศกษา สงกดองคกรบรหารสวนจงหวด (โรงเรยนสงกดส านกงานการประถมศกษาแหงชาตปจจบน) เปดท าการสอนระดบประถมศกษาตอนปลายขนในทกโรงเรยน ประการหนงกบโรงเรยนตงอยในทลม น าทวมทกปมความยากล าบากในการสญจรไปมาของนกเรยนเปนอนมาก ซงเปนสาเหตท าใหเกดความเบอหนายไมอยากเขาเรยนอก ประการหนง ดงนน กระทรวงศกษาธการจงประกาศยบเลก โรงเรยนบางล (เทพสธาประชาสรรค)สงกดกองการศกษาพเศษและไดประกาศจดตงโรงเรยนมธยมศกษาตอนตนขนและใหชอวา “โรงเรยนบางลวทยา” สงกดกองการมธยมศกษากรมสามญศกษา กระทรวงศกษาธการ เมอวนท2 มถนายน พ.ศ. 2518 อนมตจดตงชนเรยนเปน 3-2-0 โดยใชสถานศกษาและอปกรณของโรงเรยนเดมไปพลางกอนและใหโอนทรพยสนขาราชการและลกจางประจ า ไปยงสงกดใหมทงหมด แตเนองจากบรเวณทดนเดมมนอยเกนไป ไมเพยงพอตอการขยายตวอยางรวดเรวของโรงเรยน จงไดยายมาอยตรงขามกบโรงพยาบาลสมเดจพระสงฆราชองคท 17 ในทดนของจ.ส.ต.อน-นางละมย

51โรงเรยนบางปลามา “สงสมารผดงวทย” จงหวดสพรรณบร , หนงสอพธมอบ

ทนการศกษา “มลนธบรรหาร-แจมใส” (2558), 34.


176

สตวงษ และนางกมเนย เหลองวไล และคณะกรรมการสถานศกษามอบใหอก 10 ไร ปจจบนโรงเรยนมพนททงสน จ านวน 49 ไร 2 งาน 52.4 ตารางวา53 สรปการมอบทนการศกษามลนธบรรหาร -แจมใสของโรงเรยนบางลวทยา ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดดแลสงเสรม สนบสนนโดยการมอบทนการศกษา ตงแตป พ.ศ. 2548 จนถงปจจบน (พ.ศ. 2558) จ านวน 9 ครง รวมทงสนการสนบสนนการศกษา จ านวน 200 ทน เปน จ านวนเงน 400,000 บาท และไดจดสรรงบประมาณสนบสนนการศกษาและการพฒนาโรงเรยน จ านวนเงนทงสน 46,753,000 บาท54 สรป การศกษาในจงหวดสพรรณบร ไดจดการศกษาตงแตระดบประถมวย ระดบการศกษา ขนพนฐาน จนถงระดบอดมศกษาทงในระบบและนอกระบบทมหลากหลาย สถาบนการศกษาซงไดรบการสนบสนนจาก ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ทดแลสงเสรม สนบสนนโรงเรยนมธยมศกษาในจงหวดสพรรณบรอกมากมาย รวมทงโรงเรยนในระดบอาชวะ วทยาลยเทคนค ระดบอดมศกษาในดานสถานศกษา ทฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ใหความส าคญทางดานการศกษามากเปนพเศษพรอมทงมอบทนการศกษาใหกบนกเรยนเปนประจ าทกปอยางตอเนองมาโดยตลอด การเตรยมคนไวส าหรบผบรหารของโรงเรยน ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดเตรยมคนวางคนไวส าหรบผบรหารของโรงเรยนโดยใช หลกการของธรรมาภบาล หรอ Good Governance ตามท UN ESCAP ก าหนดไวม 8 หลกการ คอ การมสวนรวมการปฏบตตามกฎหมายความโปรงใส ความรบผดชอบ ความสอดคลอง ความเสมอภาค การมประสทธภาพและประสทธผล และการมเหตผล 1. การมสวนรวม (Participatory) คอ การมสวนรวมของสมาชกทงชายหญงคอ การตดสนใจทส าคญในสงคมและสรางความสามคคใหเกดกบประชาชน การมสวนรวมสามารถท าไดโดยอสระไมมการบงคบ สมาชกเตมใจใหความรวมมอดวยตนเอง หรอมสวนรวมผานหนวยงาน สถาบนหรอผแทนตามระบอบประชาธปไตย

2. การปฏบตตามกฎหมาย (Rule of Law) คอ ธรรมาภบาลตองการความถกตองตามกรอบของกฎหมาย ไมเลอกปฏบต ไมล าเอยง มการปฏบตอยางเสมอภาค และเปนธรรมกบประชาชนโดยเทาเทยมกนทกคนในสงคมอยภายใตขอก าหนดของกฎหมายเดยวกน

3. ความโปรงใส (Transparency) คอ ความโปรงใสเปนการตรวจสอบความถกตอง มการเปดเผยขอมลอยางตรงไปตรงมาสงนชวยแกปญหาการทจรตและคอรปชนไดทงในภาครฐและเอกชน สอจะเขามามบทบาทอยางมากในการตรวจสอบและรายงานผลงานด าเนนงานโดยการน าเสนอขาวสารทถกตองใหแกสงคมไดรบทราบ

53โรงเรยนบางลวทยา จงหวดสพรรณบร , หนงสอพธมอบทนการศกษา “มลนธ

บรรหาร-แจมใส” (2558), 6

54เรองเดยวกน, 27, 33.

177

4. ความรบผดชอบ (Responsiveness) คอ ความรบผดชอบเปนการพยายามใหคนทกฝายท าหนาทของตนใหดทสดในการปฎบตงาน กลาทจะคด กลาทจะตดสนใจและรบผดชอบตอผลการคดและการตดสนใจนน ๆ

5. ความสอดคลอง (Consensus Oriented) คอความสอดคลองตองกนเปนการก าหนดและสรปความตองการของคนในสงคม ซงมความแตกตางกนอยางมาก โดยพยายามหาจดสนใจรวมกนและความตองการทสอดคลองตองกนของสงคมมาเปนขอปฏบตเพอลดปญหาความขดแยงในสงคม การจะพฒนาสงคมได ตองทราบความตองการทสอดคลองตองกนของสงคมนน ๆ ดวยวธการเรยนรวฒนธรรมของสงคมนน ๆ กอน

6. ความเสมอภาค (Equity and Inclusiveness) คอ ความเสมอภาคเปนสทธขนพนฐานทประชาชนทกคนพงไดรบจากรฐบาล ทงการบรการดานสวสดการตลอดจนสาธารณปโภคดานอน ๆ

7. หลกประสทธภาพและประสทธผล (Effectiveness and Efficiency) คอ เปนวธการจดการทรพยากรทมอยอยางจ ากด โดยการผลตและจ าหนายเพอใหไดผลตอบแทนทคมคากบเงนทลงทนหรอการใชทรพยากรใหไดประโยชนสงทสดตอมวลมนษยชาต โดยมการพฒนากระบวนการเพมผลผลตอยางตอเนองและยงยน

8. การมเหตผล (Accountability) คอ การมเหตผลเปนความตองการในทกสงคม ประชาชนทกคน ตองตดสนใจและรบผดชอบตอการกระท าของตนดวยผลทสมเหตสมผล การมเหตผลไมสามารถกระท าไดถาปราศจากการปฏบตตามกฎหมาย ความโปรงใส และตรวจสอบได55 สรปไดวา ธรรมาภบาล (Good Governance) แมจะดเลศสกเพยงใดกตาม แตกยากทจะกระท าใหส าเรจใหครบทกหลกการ ฉะนนกอนทจะมาใหความสนใจการพฒนาดานการบรหารและการจดการนน ควรใหความส าคญกบการศกษากอนเปนอนดบแรก เพราะวาการศกษาเปนเครองมอทส าคญตอการพฒนาทรพยากรมนษยกอนทจะน าไปสการพฒนาดานอน ๆ การพฒนางานใด ๆ ตองพฒนาทอดมการณของคนใหไปสจดมงหมายทแทจรง

หลกธรรมาภบาลกบการศกษา หลกธรรมาภบาลกบการศกษา (Good Governance) การกระจายอ านาจการม สวนรวมทางการศกษา นบเปนปจจยทส าคญทสด ในการปฏรปการศกษาตามเจตนารมณแหง พ.ร.บ.การศกษาฯ พ.ศ. 2542 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 เพราะจะชวยใหมคณะบคคลเขามามสวนรวมในการจดการศกษา/หนวยงานทางการศกษา และบรหารจดการโรงเรยนใหมประสทธภาพ อาท การสรางหลกสตรอนเหมาะสมของทองถนททนสมย ทนโลก ผสมผสานกบภมปญญาของทองถน สอคลองกบความตองการของผเรยนและชมชน (People Needed) ท าใหเกดการประหยดการใชทรพยากร ในดานตาง ๆ อาท ทรพยากรบคคล งบประมาณ เพราะทกภาคสวนรวมพฒนาโดยเขามามสวนรวม (Participation) ในความรบผดชอบ เพอยกระดบคณภาพการจดการศกษา ผลจากการเขามามสวนรวมในการตดตามตรวจสอบ มผลท าใหการจดการศกษาในทองถนดขน สอดคลองกบ

55สมเกยรต พวงรอด, ธรรมาภบาลกบการบรหารโรงเรยนทมประสทธภาพ, เขาถงเมอ 19 ธนวาคม 2558. เขาถงไดจาก https://www suthep.crru.ac.th/mgnt68

https://www/

178

ระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยการสรางระบบบรหารกจการบานเมองและสงคมทด พ.ศ. 2542 ไวใน ขอ 4 หลกการบรหารกจการบานเมองและสงคมทด ทระบไวในขอยอย 4.2 วาในการบรหารกจการบานเมองและสงคมทด ควรจดหรอสงเสรมใหสงคมไทยอยบนพนฐานของหลกส าคญอยางนอย 6 ประการ คอ หลกนตธรรม หลกคณธรรม หลกความโปรงใส หลกการมสวนรวม หลกความรบผดชอบ และหลกความคมคาคมทน โดยเฉพาะหลกการมสวนรวม เพอเปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมรบร และเสนอความเหนในการตดสนใจปญหาส าคญของประเทศ ไมวาดวยการแจงความเหน การไตสวนสาธารณะ การประชาพจารณ การแสดงประชามต หรออน ๆ และขอ 6 แนวทางปฏบตในขอยอย 6.3 เรงรดใหเกดการปฏรปและเปลยนแปลงในการบรหารภาครฐอยางเปนรปธรรม โดยเฉพาะอยางยงการปฏรประบบราชการ และการปฏรปการศกษา

ปรชญาการบรหารการศกษา ปรชญาการบรหารการศกษา บรรดาศาสตราจารยทางวชาบรหารการศกษาแหง

สหรฐอเมรกา ปฏญญาวาดวยความเชอพนฐานปรชญาของการบรหารการศกษา ไว 13 ขอ เปนเสมอนสจธรรม ค าจารกความเชออนควรพงปฏบตของนกบรหารการศกษา เปนหลกการส าคญของการบรหารการศกษา อาจถอไดวาเปนปรชญาการบรหารการศกษา ซงเปนคตนยมในการด าเนนกจกรรมการบรหารการศกษา ส าหรบผบรหารโรงเรยนทด มความพยายามในการบรหารการศกษา เพอใหมวถทางพฒนาไปขางหนาอยางดและมหลกเกณฑ ผทขาดความเชอพนฐานหรอปรชญาการบรหารการศกษาน ถงแมจะบรหารงานไดผลด อาจเปนเพราะเกดขนไดโดยเหตความเกงกลาเฉพาะตว ประสบความส าเรจดวยความบงเอญมากกวาความส าเรจ อนเกดจากเจตนารมณทแทจรงและจะไมถงจดยอดของผลงานทด CAMBELL and GREGG ไดเสนอไวในหนงสอ Administrative Behavior in Education มสาระส าคญและขอคดเหนของผเขยนเพมเตมดงน

1. การใชสตปญญาในการแกปญหาตาง ๆ (Application of Intelligence to life Problem) ผบรหารตองใชวธการแหงปญญาในการแกไขปญหาตาง ๆ เมอมปญหาควรท าการศกษา วเคราะหปญหาและใชความฉลาดไหวพรบของผรวมงานมาชวยคดแกปญหาตาง ๆ ทส าคญในการบรหาร ผบรหารตองมความเชอพนฐานยอมรบความสามารถของมนษย ผรวมงานวาเขาสามารถ จะแกไขปญหาตาง ๆ ปรบปรงพฒนางาน แกไขสถานการณตาง ๆ ทเหมาะสมของเขาเองได โดยใชสตปญญาของเขาเองผบรหารตองยอมรบความเชอพนฐานวา มนษยทกคนมความสามารถในการแกปญหาในการจดการศกษาทกระดบ เมอมปญหาตองแกไข ผบรหารควรใหผรวมงานชวยกนแกไขปญหาปลกยอยรายวนตาง ๆ โดยดแลใหความชวยเหลอตามสมควรภาระหนาทหลกของผบรหาร แตไมใชแกดวยตนเองทกเรองราว ตองสนบสนนใหผรวมงานไดชวยกนคด ชวยกนแกไขปญหา ผบรหารทดซงประสบความส าเรจในการบรหารจะไมเขาแกปญหาปลกยอยประจ าวน แตจะเปดโอกาสใหผรวมงานไดชวยกนคด ชวยกนแกไขปญหาปลกยอยตางๆ ประจ าวนดวยตวของเขา เมอมปญหาดานนโยบาย ดานการวางแผน ดานการบรหารงานบคคล ผบรหารควรใชวธการแหงปญญา ใหคณะผบรหาร ผรวมงาน ชวยกนศกษาวเคราะห กอนตวผบรหารจะตดสนใจ สงการ แตถาเปนปญหาเฉพาะหนา ปญหามความเรงดวนผบรหารจะตองใชสตปญญาไตรตรองและสงการไดในทนท

179

2. การท างานรวมกนเปนกลมเปนคณะเปนสงจ าเปน (Necessity of Social Group Action) ผบรหารควรใชบคลากรหลายฝายชวยกนท างานและแกไขปญหา ใหบคลากรหลาย ๆ กลม คอ เปดใหบคคลจ านวนมาก หรอบคคลหลาย ๆ คนของกลม เขารวมในการกระท า และจะท างานตามล าพงเกงอยคนเดยวไมได จากผลการวจยและการทดลองของนกศกษา สรปเปนความเชอพนฐานไดวา วธการปรบปรงพฒนางาน หรอการปฏบตภารกจของหนวยงานทดทสด คอ ใชวธท างานรวมกนเปนกลม การปลอยใหคนเกง ท างานคนเดยวเสยทกอยาง อาจมความจ าเปนเพอรเรมงานโดยกลม แตถาปลอยใหเหมางานอยคนเดยว เกงอยคนเดยวตลอดไป คณะผรวมจะไมยอมรบในการบรหารงานบคคล มบคคลท างานรวมกนเปนคณะใหญ ซงเปาหมายปลายทางของการจดการศกษา คอ การสรางเสรมคณธรรมจรยธรรมอนดงามจะตองสรางใหมขน ในกลมคณะผรวมงาน เพอใหทกคนเปนสมาชกทด การด าเนนการใหคณะผรวมงานทกคนมจรยธรรม ซงหมายถง คณคาเกยวกบความประพฤตของสงคม กรยาวาจาทควรประพฤต ความประพฤตถกผดหรอดชว ซงคนในหมก าหนดนยมขนไว วาเปนสงจ าเปนเพอความสงความเจรญแหงวถชวตของสงคม และธรรมในระดบศล ศลธรรม (Moral) หมายถง ความประพฤตทดทชอบ ตองอาศยพลงการกระท าของกลมและความรวมมอรวมใจอนดตอกนของบคลากรในกลมดวย ผบรหารโรงเรยนอยาเกงอย คนเดยว คณะผชวยผบรหาร หวหนาหมวดวชา หวหนางานเขาจะทงหรอปลอยใหทานเกงไปคนเดยวงานตาง ๆ จะมโอกาสลมเหลว ไมพฒนา หรอขาดความรวมมอรวมใจ เปนผบรหารตองใหการยอมรบคณะผรวมงาน ใหคณะผรวมงานรบผดชอบท างานของโรงเรยนรวมกนเปนคณะ (Team) ใหคดรวมกน ท างานรวมกนจะเกดความรบผดชอบเกดความรวมมอรวมใจท างานส าเรจดวยความราบรน

3. การยอมรบนบถอในปจเจกบคคล (Respect for the Individual) ปจเจกบคคล คอบคคลแตละคนยอมมความแตกตางกน ค าวา Individual ศพทบญญตฉบบราชบณฑตยสถาน ใหใชปจเจกบคคล ซงไมคนห การยอมรบนบถอในบคคลแตละคน คอ พนฐานแหงการยอมรบนบถอในบคลกภาพความเปนมนษยของผรวมงาน วาแตละคนแตกตางกน ผบรหารตองเคารพความเปนบคคลของแตละคน ซงแตกตางกนโดยตองใหความยอมรบนบถอ ในความคด ความเหน ความสามารถ พฤตกรรมและธรรมชาตของบคคลผรวมงาน ซงมความแตกตางกน การท างานรวมกน การตดตามงาน การนเทศงาน ตองค านงถง และยอมรบในปจเจกบคคล เมอผบรหารยอมรบนบถอวาในแตละบคคลมความแตกตางกนแลว การบรหารงานบคคล การเอาคนมาใชงาน จะพจารณาองคประกอบขององคกร และกจกรรมตาง ๆ ของโรงเรยน จดใหคณะผรวมงานไดรบผดชอบไดท างานตามความร ความสามารถเพอโรงเรยน การใชคนควรกระจายงานใหคนซงมความแตกตางกนตามความร ความสามารถ ประสบการณ ใหชวยกนท างาน 4. การก าหนดหนาทความรบผดชอบขององคการ (Functional Social Organization) องคกรสงคม ยอมมบทบาทและหนาท ผบรหารโรงเรยน ซงเปนหวหนาหนวยงานจะตองยดเปาหมายปลายทางหรอจดประสงคของการ จดการศกษาเปนหลก การบรหารโรงเรยนจะไมมความหมาย ถาคณะผบรหาร ไมรบทบาทและหนาทวาจะบรหารโรงเรยนเพอใหสนอง “ความมงหมายในแผนการศกษาแหงชาต” และ “จดหมาย” “หลกการ” ของหลกสตรอยางไรในฐานะผน า ผบรหารจะตองมการปรบปรงการด าเนนงานใหเหมาะสมกบสภาพสงคมทเปลยนแปลงการ

180

ก าหนดทความรบผดชอบใหบคลากรทกคนรหนาทคอการก าหนดเปาหมายปลายทางหรอจดประสงคของภาระหนาทของบคลากรทกฝาย เพอน าโรงเรยนไปสจดหมายผบรหารโรงเรยน ยอมจดหนวยงาน จดองคกร เพอมงหวงใหงานส าเรจ การจดองคการมความแตกตางกนไปตามสภาพของโรงเรยนจะจดหนวยงานใหเลอเลศตามอดมคตอยางใด ถาคณะผรวมงานไมรบทบาทหนาทความรบผดชอบ กไมสามารถจะท างานใหบรรลเปาหมายปลายทางทสมบรณได

5. ผบรหารคอเครองมอของกลม (Administrator a Group Instrument) การบรหารโรงเรยน เ พอใหบรรล จดหมาย จะตองรบบทบาทหน าท จะตองมความสอดคลองกบความเหน ความสนใจผลประโยชน และความตองการของกลมผบรหารโรงเยนจะตองถอวาตนเองเปนเพยงตวแทนของกลม ผท าหนาทประสานประโยชนคณะบคคลในโรงเรยน เพอชวยใหการด าเนนงานตาง ๆ บรรลจดหมายไดผลดและมประสทธภาพผบรหาร ตองมความเชอในหลกการเบองตนวา ตนเองเปนผน าของกลม เปนเครองมอของกลม มภาระหนาทอ านวยความสะดวกใหบรการรบใชกลม และประสานประโยชนทงภายในและภายนอกโรงเรยน เรยบรอยเปนไปตามวถทางทด และใหบรรลจดหมายและหลกการของหลกสตรซงเปนเปาหมายปลายทางาทก าหนดไว

6. มเสรภาพในการตดตอสอสาร (Freedom of Communication) เสรภาพแปลวา “ความมเสร” เสร พจนานกรมฯ แปลวา มสทธทจะท าจะพดไดโดยไมละเมดสทธของผอน มเสรภาพในการตดตอสอสาร หมายถง มเสรในการตดตอสอสาร การตดตอสอสารทมเสรมลกษณะการเปดโอกาสการตดตอสอสารท าความเขา ใจตอกนโดยมความแพรกระจายกระท าอยางสม าเสมอ ใหรกนไปทวทงโรงเรยนและสาธารณชน เพอความเขาใจกนดระหวางบลากร ในโรงเรยน นอกโรงเรยน การตดตอสอสารนนจะตองเปนขบวนการไมตรสองทาง (A Two-way Process) คอ ทงรบและใหความคดและขาวสารซงกนและกนใหทกคนมความเขาใจอนดตอ กนผบรหารโรงเรยนจะตองก าหนดระบบของการตดตอสอสารหลายชองทางและหลาย รปแบบจะตองเปดโอกาสใหบคลากรทกฝายเขาพบและท าความเขาใจไดทก เมอจะตองเปนผใหและผรบฟงความคดเหนของบคลากรทงในโรงเรยนนอกโรงเรยนจะตองมระบบการสอสารประชาสมพนธโรงเรยน เพอสรางความเขาใจอนดตอกนเมอระบบการสอสารประชาสมพนธด จะชวยความเขาใจอนด ท าใหเกดวามรวมมอรวมใจท างานเพอโรงเรยน และจะชวยขจดความไมเขาใจกน ความล าเอยงและอภสทธตาง ๆทอาจจะเกดขนได หลายทาง การด าเนนการดงกลาวนน คอ งานประชาสมพนธโรงเรยนชมชนในอดมคต 7. ผบรหารในฐานะผน า (Administrator as Leader) ผบรหารโรงเรยนเปนตวจกร ส าคญทจะกระตนกอใหเกดการเปลยนแปลง เพอด าเนนกจกรรมการบรหารงานโรงเรยนใหบรรลเปาหมายปลายทาง การบรหารโรงเรยน ผบรหารโรงเรยนตองถอวาตนเปนผน า ไมใชผบงคบบญชาแบบเจานายผทรงอ านาจ ในฐานะผน า จะตองเปนตวแทนของกลม ผควบคมดแลงานการบรหาร ผประสานประโยชนใหบคลากรในโรงเรยนท างานใหโรงเรยน ไดประสทธผลสงสด และมประสทธภาพผบรหารโรงเรยนในฐานะผน า จะตองเปนผน าในการวางแผน ตดตามดแลก ากบการเสรมพลงผรวมงาน และประเมนผลงาน ใหงานของโรงเรยนบรรลจดหมาย ตวผบรหารจะตองเปนผมชวตชวาและทนทาน มความสามารถในการบรหารงานและตดสนใจสงการ มความสามารถในการจงใจคน มความรบผดชอบสงและเปนผมความฉลาดไหวพรบดผบรหารโรงเรยนเปนผน าของนก

181

การศกษา เปนผน าของคณะคร ฉะนนจะตองสามารถนเทศ งานการศกษา ตองสามารถใหค าแนะน าชวยเหลอสนบสนน การท างานของครดานการเรยนการสอนไดด และผบรหารโรงเรยนในฐานะผน า 8. ผบรหารโรงเรยนในฐานะนกการศกษา (Administrator as Educator) ผบรหารโรงเรยนในฐานะผน าของครในโรงเรยนนน ตวเองจะตองเปนครทดดวยการบรหารโรงเรยนใหบรรลผลส าเรจทางการศกษานน คอ เปาประสงคของการบรหาร ภารกจมลฐานของผบรหารการศกษากคอ เปนผน าการบรหารการใชหลกสตรใหสมฤทธผล ผบรหารโรงเรยนทดจะตองถอวาตนเอง คอ นกการศกษา ผยดมนในอดมการณความเปนครทดจะตองปฏบตและวางตนอยางนกการ ศกษา เปนผใฝใจในการศกษา หาความร ใหเปนผมความร ความเขาใจในเรองการศกษาทว ๆ ไปของวชาชพคร คอ เปนผมความร ความสามารถเพอเปนครทด และตองเปนผมความร ความเขาใจเรองราวของการบรหารอยางถองแทดวย

9. การอทศประโยชนในการจดการศกษาเพอใหสงคมดขน (Dedication of Public Education to Community Betterment) แนวคดพนฐานในการพฒนาหลกสตร คอ “การศกษาเพอพฒนาชวตเพอทท าประโยชนตอสงคม” อบรมสงสอนเยาวชนใหพฒนาตนเปนสมาชกทดของมนษยชาต พฒนาอาชพดานความรความสามารถใหเปนสมาชกทดของการอาชพ พฒนาสงคมใหเยาวชนเปนสมาชกทดของสงคม ผบรหารโรงเรยนจะตองเปนผเสยสละ มหนาทมความรบผดชอบ มความส านกในการรบใชสงคม จดการศกษาเพอปรบปรงพฒนาสงคม ประชาธปไตยใหดขนในทกวถทางนกการศกษามแนวคดพนฐานวา ผบรหารโรงเรยนในฐานะผน าการศกษาในสงคมประชาธปไตยนนจะไมตองจ ากดตวเองอยแตในโรงเรยน หรอเพยงควบคมดแลแตงานในโรงเรยนของตนเทานนจะตองมสวนชวยเหลอพฒนาโรงเรยนอน ชมชน และสงคมทดอยกวาใหสงคมโดยสวนรวมดขนมสวนรวมกจกรรมพฒนาชมชนและสงคม ตลอดจนอนรกษและสงเสรมสงแวดลอมศลปวฒนธรรมของชมชน นกการศกษามความเชอพนฐานน

10. บรณาการรวมหนวยในการจดการศกษาระหวางโรงเรยนกบชมชน (School- Community Integration in Education) ค าวา Integration มความหมายวา “ความสมบรณ” ปรมาจารยนกการศกษาผยงใหญของไทย ศาสตราจารย ดร.สาโรช บวศร ทานบญญตใหใช “บรณาการ” นกการศกษาไทยใชจนตดปาก แตไมมศพทค านในพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน มแตค าวา “บรณาภาพ” แปลวา “ความครบถวนบรบรณ” และ“บรณาการ รวมหนวย” ศพทบญญตฉบบราชบณฑตยสถานแปล Integration วาบรณาการรวมหนวยใหความหมายไววา “การน าหนวยทแยก ๆ กนรวมเขาเปนอนหนงอนเดยวกน”ในการจดการเรยน การสอน ทานศาสตราจารย ดร.สาโรช บวศร ทานไดเขยนหนงสอความรส าหรบคร เรอง บรณาการใหครจดการเรยนการสอน สอนใหนกเรยนมบรณาการและการบรหารการใชหลกสตรในแงบรณาการ ในแงของปรชญาการบรหารการศกษา การศกษาเพอพฒนาสงคมใหดขนนน เปนเพยงสวนหนงของกระบวนการทางการศกษาของสงคม โรงเรยนจงควรมสวนส าคญในการรวมกจกรรมกบสถาบนอนในสงคมเพอเปน การรวมมอทางการศกษาเพอการศกษาของสงคม ฉะนนในการบรหารการใชหลกสตร การพฒนาหลกสตร ผบรหารจะตองหาวธการสรางหลกสตร ใชหลกสตรเพอชมชน และใชประโยชนทรพยากรของโรงเรยน ทรพยากรของชมชนใหเกดประโยชนสงสดในการจด

182

การศกษา การพฒนาชมชน และใหทกหนวยมสวนชวยในการพฒนาเยาวชนของชมชนเพอพฒนาชวตเยาวชนท จะท าประโยชนตอสงคมตามทสงคมตองการ

11. การประเมนคาการบรหาร 2 ทาง (Two fold Evaluation of Administration)การประเมนคา กจกรรมการบรหารการศกษา โดยสวนรวมทวไปจะตองประเมนทงวธการหรอกระบวนการบรหารกบผลผลตหรอผลส าเรจทไดจากการบรหาร ซงทง 2 ทางดงกลาว ไมสามารถจะประเมนแยกกนได เพราะผลส าเรจจากการบรหารจะออกมาในลกษณะใดขนอยกบทงกระบวนการและผล ผลตทไดผบรหารจะตองท าการประเมนผลงานของตนเองอยเสมอ ผลผลตหรอผลส าเรจของงานเปนอยางไร การด าเนนการมปญหาอปสรรคอะไรหรอไม ขวญและก าลงใจของผรวมงานเปนอยางไร การประเมนตองกระท าทง 2 อยางไปพรอมกน คอ ประเมนวธการหรอกระบวนการพรอม ๆ กนไปกบการประเมนผลส าเรจของงานวธการกบผลผลต เปนมรรคเปนผลซงกนและกน การประเมนคาการบรหารตองประเมนทง 2 ทาง ไมควรแยกกนประเมน การประเมน แตผลทไดอยางเดยว นกบรหารการศกษาเขาไมท ากน

12. ความซอสตยมนคงและความรบผดชอบในวชาชพ (Professional Integrity and Responsibility) นกบรหารการศกษามความเชอพนฐานวา ผบรหารการศกษาทพงปรารถนานนจะตองมความซอสตยมนคงและมความ รบผดชอบในวชาชพ ควรเปนผมหนาทบรหารการศกษาเพอรบใชสงคม ตามทสงคมตองการ มความซอสตยและรบผดชอบตอวชาชพทงโดยสวนตวและสวนรวม ไมท าความเสอมเสย ท าความมวหมองใหผรวมงาน หรอท าใหสงคมเหยยดหยามวชาชพของนกบรหาร และจะตองรกษาไวซงวนยของผบรหารในสงคมสวนรวมความเชอพนฐานนเปนเครองชวดวา งานการบรหารโรงเรยนจะตองมการพฒนาผบรหาร การพฒนาควรมาจากความรวมมอของราชการและสถาบนวชาชพ ผบรหารโรงเรยนจะเปนผบรหารทดไดนน จะตองมการเตรยมตว ไดศกษาดานการบรหารมาโดยตรงหรอไดศกษาดานการศกษา และอยางนอยผานการฝกอบรมจากสถาบนพฒนาผบรหาร และระหวางเปนผบรหารไดรบการฝกอบรมเพมเตม ศกษาหาความรเพมเตม เมอเปนผบรหารโรงเรยนแลว จะตองมหนาทโดยวชาชพรบใชสงคม เพออทศตนท าประโยชนใหโรงเรยนและสงคมสวนรวมตอไป

13. พฒนาตนในวชาช เปนสงจ าเปน (Necessity for Professional Growth) ผบรหารการศกษาจะตองพฒนาตน ขวนขวายหาความรใสตนเสมอ แสวงหาประสบการณ พฒนาความร ความสามารถเพอใหการบรหารงานของตนพฒนาขน ในปจจบนงานดานการบรหารการศกษามมากขน โลกมความสบสนและสลบซบซอนมากขนทกวน ผบรหารโรงเรยนจงมความจ าเปนจะตองพฒนาตนเอง ทงดานวชาการทวไปและดานความช านาญในสายงานของตนเองเพอเปนผบรหารทมความร ความสามารถ มความเชยวชาญ มความมนใจ ในการปฏบตงานวชาชพผบรหารใหเกดผลดสงสดนกบรหารการศกษามความเชอเปนหลกการวา ในการพฒนางานการศกษานนผบรหารมความส าคญ ผบรหารการศกษา ผบรหารโรงเรยนมความส าคญตอสงคมมาก จงควรมการพฒนาเพอใหเปนผบรหารทด มความเจรญเตบโตในวชาชพ การพฒนาผบรหารการศกษาเพอ

183

เพมพนความร ความสามารถ เพมพนประสบการณ ในการบรหารจะตองมการด าเนนการพฒนาดวยวธการตาง ๆ อยตลอดเวลาทเปนผบรหาร56

บทบาทและอ านาจหนาทของนกการเมองตอการสงเสรมการศกษา พทกษ บญเสรฐ (2551) ไดกลาวบทบาทของนายกเทศมนตร ในการบรหารงาน องคกร

ปกครองสวนทองถน รปแบบของเทศบาลนน นายกเทศมนตร เปนหวหนาฝายการเมอง และการบรหาร นายกเทศมนตรมบทบาทหลายอยาง เชน บทบาทตามระเบยบขอบงคบ กฎหมายบานเมองก าหนด บทบาทตามจารตประเพณของทองถน ซงบทบาทของนายกเทศมนตร บทจ าแนกไดดงนคอ

1. บทบาทของนายกเทศมนตรในการบรหารงานเทศบาลมหนาทดงน 1.1 มหนาทในการวางนโยบายในการบรหารงานของเทศบาล นายกเทศมนตร

จงเปนหวหนาในการบรหารงานและเปนผก าหนดนโยบายในการบรหารงานของเทศบาล 1.2 หนาทในการปฏบตการใหเปนไปตามนโยบาย เมอสภาเทศบาลไดใหความ

เหนชอบแลวเปนหนาทของนายกเทศมนตรจะตองนานโยบายนนมาปฏบตใหเกดผลดทสด และใหมประสทธภาพในการปฏบตงานซงโดยปกตแลว

1.3 หนาทในการจดทางบประมาณหนาทในการจดทางบประมาณนนบไดวาเปนหนาทอนส าคญยงของนายกเทศมนตร โดยเฉพาะอยางยงในระบบการบรหารงานของไทย

2. บทบาทในฐานะตวแทนของประชาชน เชน มหนาทในฐานะตวแทนของประชาชน นายกเทศมนตรจะตองมความใกลชดกบประชาชน เขาหาประชาชนในโอกาสตาง ๆ

3. บทบาทหนาทตามทกฎหมายก าหนด เชนมหนาทในฐานะหวหนาสวนราชการทจะตองปฏบตหนาทตามกฎหมายเปนไปตามแผนพฒนาของเทศบาลทไดก าหนดไว57 อดเซส (ADIZES, 1976) บทบาทการบรหาร หรอ บทบาทของผบงคบบญชานนตามทศนะของอดเซส (ADIZES, 1976) เหนวาถาจะบรหารองคการใหมประสทธภาพแลว จะตองแสดงบทบาทการบรหาร 4 บทบาทดวยกน คอ

1. บทบาทในการเสรมสราง (PRODUCING) คาดหวงไววาทกวนนไมวาจะเปนองคการหรอหนวยงานใด เราก าลงมองหานกบรหารทมความเกงพรอมทง 4 ดาน คอ เกงคด เกงคน เก งงาน และเกงขาวสารขอมลเทคโนโลย คณสมบตของผประสบความส าเรจในบทบาทการเสรมสรางกคอ มความร ความสามารถในงานสาขาทปฏบตนนเปนอยางด

2. บทบาทในการด าเนนการ ( IMPLEMENTING)คาดหวงไววาผบรหารควรสามารถบรหารบคคลซงท างานรวมกบเขา และแนใจวาบคคลเหลานสรางผลผลตไดดวย บทบาทในการด าเนนการนผบรหารจะสรางและก าหนดการประสานงานควบคม และลงโทษทางวนย ถาผบรหาร

56ปรชญาการบรหารการศกษา , เขาถงเมอ 25 มกราคม 2559, เขาไดจาก

http://www.plvc.ac.th/home/index.php?module=index&id=35&visited, 1-7.

57พทกษ บญเสรฐ, บทบาทผน าทองถนในการปองกนและปราบปรามอาชญากรรม : ศกษาเฉพาะกรณ ต าบลโนนศลาเลง อ าเภอฆองชย จงหวดกาฬสนธ (กาฬสนธ: มหาวทยาลย มหามกฎราชวทยาลย, 2551), 6-8.

http://www.plvc.ac.th/home/index.php?module=index&id=35&visited,

184

สวมบทบาทผด าเนนการ เขาจะดวาระบบไดด าเนนการไปตามทไดออกแบบก าหนดไว บทบาทในการด าเนนงานเนนอนระบบบรหาร/โครงสราง

3. บทบาทในการเปลยนแปลงพฒนา (INNOVATING) คาดหวงไววา เนองจากทกวนนสภาพแวดลอมและเทคโนโลยเปลยนแปลงเคลอนไหวอยางรวดเรวตลอดเวลา ผบรหารตองใช ดลยพนจ วนจฉย และมอสระทจะตดสนใจเปลยนแปลงระบบซงด าเนนการอยไดดวยตนเอง บทบาทในการเปลยนแปลงพฒนาเนนในอนระบบขาวสารขอมล/การตดสนใจสงการ

4. บทบาทในการหลอหลอม (INTEGRATING) คาดหวงไววา ผบรหารควรสามารถหลอหลอมคนในองคการไดนนคอ การทผบงคบบญชาท าให “กลมบคคลสามารถปฏบตงานดวยตวเอง โดยมทศทางทชดเจนในจตใจและสามารถเลอกทศทางในการปฏบตงานใหบรรลความส าเรจตามเปาหมายและกลยทธขององคการ “การหลอหลอมเนนในอนระบบบคคล/สงคม”

อดเชล อภปรายวา เมอไรกตามทบทบาทการบรหารบทบาทหนงใน บทบาทถกละเลยไมไดรบการปฏบตในองคการแลว มกจะปรากฏวามสงบอกเหตใหสงเกตไดวารปแบบการบรหารนน เปนรปแบบการบรหารทผดหลกการ เอดเชสไดเนนวา ถาผบงคบบญชาไมไดแสดงบทบาทในดานการหลอหลอมแลว ผบงคบบญชาเองจะกลายเปน “ผสรางวกฤตการณ” “ผตดอยกบระบบราชการ” หรอไมกเปน “เจานายผอยอยางโดยเดยว”58 บทบาทหนาทความรบผดชอบของผบงคบบญชา นกวชาการบรหาร ไดเสนอแนะไววาบทบาทหนาทผบรหารตองรบผดชอบ ควรจะครอบคลมสงตอไปน คอ 1. นกวเคราะหสภาพแวดลอม (Environment) 2. แหลงขาว (Information Center) 3. ผตดสนใจ (Decision Maker) 4. นกวางแผน (Planner) 5. ผจดสายงาน (Organizer) 6. นกบรหารงานบคคล (Personnel Manager) 7. นกพฒนา-ฝกอบรม (Developer, Trainer) 8. ผน า (Leader) 9. นกจงใจ (Motivator) 10. นกปฏบต (Action Taker) 11. ผควบคมตดตามผล (Controller) 12. นกเปลยนแปลง (Change Agent) \

ประเภทของอ านาจหนาท อ านาจหนาทมอยเมอกลมความเชอปกต (มาตรฐาน) ในองคการระบวา การใชอ านาจ

นนถกตองตามกฎหมายนนคอ “ถกตองและเหมาะสม”เวบเบอร (Weber, 1994) ไดจดประเภทของอ านาจหนาทตามแบบทถกตองตามกฎหมายไว 3 ประเภทดวยกน คอ

58Adizes, lchak, “Mismanagement Styles,” California Management Review,

19, 2 (Winter 1976): 18.

185

1. อ านาจและบารม (Charismatic Authority) เปนการนบถอยกยองบชาในตวบคคลเปนพเศษ เปนผน าดวยการไดรบความเชอถอไววางใจเปนสวนตว และไดรบการนบถอบชาในองคคณลกษณะตาง ๆ ของเขาวาเปนลกษณะทดควรยดถอเปนแบบอยาง 2. อ านาจประเพณ (Traditional Authority) เปนความเชอถอในความศกดสทธของสถานะของบคคล ซงไดใชอ านาจหนาทมาแลวในอดต ต าแหนงของอ านาจประเพณอนศกดสทธ เปนต าแหนงทไดรบการเชอฟงปฏบตตามและบคคลทไดรบต าแหนงนไดรบอ านาจหนาทซงเปนมรดกตกทอดมาจากประเพณในอดต 3. อ านาจกฎหมาย (Legal Authority) เปนความเชอทจะตองปฏบตตามกฎหมาย/กฎระเบยบหรอแบบแผน โดยขนอยกบความถกตองตามกฎหมาย ต าแหนงและอ านาจหน าทในการปฏบตภารกจ ฐานอ านาจหนาท โดยทวไปฐานอ านาจหนาทม 2 ลกษณะ

1. อ านาจหนาทตามแบบแผน (Formal Authority) ไดผนกแนนอยในองคการไดถกสรางขนมาอยางถกตองตามกฎหมายเกยวกบต าแหนง 2 ระเบยบขอบงคบ และกฎเกณฑตาง ๆ ในการเขารวมอยในองคการนน พนกงานเจาหนาทจะยอมรบความสมพนธดานอ านาจหนาทเพราะวาเขาตกลงเหนชอบดวยทจะออกค าสงบงคบบญชา และเขามหนาททจะตองเชอฟงปฏบตตามพนฐานอ านาจหนาทตามแบบแผนอยบนขอตกลงสญญาทไดสรางขนอยางถกตองตามกฎหมายระหวางองคการและพนกงานเจาหนาท

2. อ านาจหนาทในการปฏบตภารกจ (Functional Authority) มแหลงทมากมายซงรวมถงอ านาจหนาทดานความสามารถอ านาจหนาทดานบคคล และความสมพนธระหวางผบงคบบญชา-ผใตบงคบบญชา59 ผบงคบบญชาทกคนตองตระหนกในบทบาทหนาทความรบผดชอบ ในงานบรหารของคนและสามารถปฏบตงานไดอยางมประสทธผลและไมสบสนและควรรจกโครงสรางและขอบเขต อ านาจหนาทของตนเอง ค าพดทกลาววา “อ านาจหนาทเปนของไดมาโดยยาก แตการใชอ านาจหนาทใหถกตองเหมาะสมนนนบวายากยงกวา” คงเปนขอเตอนนกบรหารหรอผบงคบบญชาทงหลายเปนอยางด ขอส าคญควรระลกวาอ านาจหนาททแทจรงนนจะเกดขนกตอเมอมการยอมรบ และรวมมอจากผใตบงคบบญชาดวยเปนส าคญ

สรป ความเปนมาและสภาพการบรหารงานของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ของการเปนผน าทมาแนวคดในการพฒนาการศกษา ทมประสบการณสงมาก ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา มคณสมบตทเหมาะกบการเปนผน าอยางครบถวนดงน คอ 1. เปนผมความสามารถในการวนจฉยสงการทดตดสนใจเรวและกลารบผดชอบ และทานจะก ากบการปฏบตงานเพอใหเกดผลโดยเรวทสดดวย ทานไมเคยทงงานไวขามคน ถาหากสามารถท าเสรจในวนนนได

59Weber, Max, The Theory of Social and Economic Organization. Trans

by A.M. Handerson, and Talcoott Parson (New York: The Free Press, 1994), 3-5.

186

2. เปนผทมความละเอยดและความลกในการปฏบตงาน ทานจะตดตามการท างานของผใตบงคบบญชา และงานทอยความรบผดชอบของทานตลอดเวลา หากพบขอบกพรองหรอเบยงเบนไปจากเปาหมายทตงไว กจะสงการใหรบแกไขทนท เพอใหผลงานออกมาดทสด 3. เปนผทมความขยนในการท างาน อทศเวลาในงานของบานเมองเตมท ไมเคยไดยน ค าวาเหนอย มแตผลกดนใหทกฝายท างานดวยความเขมแขง ซงเปนตวอยางทดแกผใตบงคบบญชา 4. แมวาตวทานเองจะมประสบการณสง แตทานกหมนศกษาหาความรเพมเตม และปรบปรงตนเองใหทนสมยอยเสมอ 5. เปนนกประชาธปไตย รบฟงความคดเหนของทกฝายกอนตดสนใจและเปนผทสามารถท างานรวมกบขาราชการและบคคลทกฝายไดเปนอยางด 6. เปนคนทรกและมความจรงใจตอลกนองไมเคยรงแกหรอกลนแกลงขาราชการในทางตรงกนขาม กลบสงเสรมและใหก าลงใจขาราชการใหปฏบตงานอยางดทสด สงใดทลกนองปฏบตไมถกตองหรอไมถกใจ ทานจะวากลาวตกเตอนหรอชแนะตรงๆ จบแลวกยมแยมเหมอนเดม ไมเกบความไมพอใจไว ไมมอาฆาต 7. มครอบครวทด รกใครปรองดองกนวางตนในสงคมไดอยางเหมาะสม ไมเขามา กาวกายในหนาทการงาน

ตอนท 2 ทมาของกระบวนทศนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา

ทมาของกระบวนทศนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา จากการศกษาประวตของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา โดยละเอยดดงทไดพรรณนาไวในบทท 3 และจากการศกษาพบวา ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ใชกระบวนทศนตาง ๆ อยางไรในการบรหารเพอพฒนาการศกษาของทองถนในบทน ท าใหพจารณาเหนไดวากระบวนทศนตาง ๆ ของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ทงทอยและไมอยในกรอบทฤษฎของโทมส เอส. คหน และเฮอรเซยและบลนชารด ไดเรมพฒนาขนมา โดยล าดบในลกษณะของการสงสมมาทละเลกทละนอยตลอดระยะเวลาทยาวนานในชวงชวตของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ซงจากขอมลทไดจากการศกษาท าใหสรปไดวากระบวนทศนตาง ๆ ของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา มทมาจากองคประกอบส าคญ 4 ประการของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา คอ ความร ความสามารถ ความประพฤต และบคลกภาพรวมทงคณสมบตสวนตว องคประกอบทง 4 น เมออยในเงอนไขของบรรยายกาศและบรบทการบรหารงานในฐานะนกการเมองเพอพฒนาการศกษาของทองถนทประสบผลส าเรจตงแตอดตจนถงปจจบนตามทไดพรรณนาไวในตอนตนของบทน จงท าให ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา มกระบวนทศนและสามารถใชกระบวนทศนเหลานนใหเกดประโยชน ในการบรหารงานไดอยางเหมาะสมและมประสทธภาพดงทไดเสนอไวในภาพท 6

187

ภาพท 6 แสดงทมาของกระบวนทศนตาง ๆ และการใชกระบวนทศนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา บรรยากาศและบรบทการบรหารงานของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ในฐานะนกการเมองทมแนวคดในการพฒนาทางการศกษาตงแตอดตจนถงปจจบน

ตงแต ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา เขามาด ารงต าแหนงนกการเมองตงแตในระดบทองถนจนถงระดบชาต ทานไดมแนวคดทจะพฒนาทางดานการศกษาโดยเรมทพฒนาในระดบจงหวดและขยายผลไปยงระดบชาต มแนวคดวาจะตองเรมตนทบคคลใหมความรเสยกอน จงมแนวคดทจะสรางโรงเรยนเพอใหเดกทกคนไดรบการศกษาอยางทวถงแมวาจะอยในตางอ าเภอ ทมปญหาดานการเดนทาง ทจะเขามาเรยนในเมอง จงมความคดทจะสรางโรงเรยนในตางอ าเภอใหครบทกอ าเภอ โดยเรมตงอ าเภอดอนเจดย อ าเภอดานชาง อ าเภอสองพนอง อ าเภอสามชก และอ าเภอเดมบางนางบวช รวมทงโรงเรยนระดบประถมศกษาจนครบทกอ าเภอเพอใหนกเรยนทกคนไดรบการศกษาอยางทวถงฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา จะดแลสนบสนนทงดานอาคารสถานทตาง ๆ รวมทงยงใหทนการศกษากบนกเรยนในสถานศกษาตางจนถงปจจบนอกดวย ซงจะเหนไดวา “การจดหลกการศกษา” ซงเปนหนาทหลกของกระทรวงใหเปนนโยบายส าคญประกาศหนงของคณะรฐบาลแลวกตาม ความส าคญของกระทรวงกมไดเพมขนแตอยางใด เพราะงานการศกษาเปนงานทเหนผลไดชา ไมมประโยชนตอบแทนในเชงเศรษฐกจทเหนไดชด รวมทงยงตองลงทนเปนอยางมากอกดวยในฐานะนกการเมองคนหนงทมองเหนการศกษาเปนสงส าคญในการพฒนาประเทศ ทานพยายามขบเคลอนนโยบายการศกษาในระดบตาง ๆ

บรรยากาศและบรบทการบรหารงานของนกการเมอง ตงแตอดตถงปจจบน

ของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา

ความร

ความสามารถ

ความประพฤต บคลกภาพและ

คณสมบตสวนตว

กระบวนทศนตามกรอบทฤษฎของโทมส เอส คหน, เฮอรเซย และบลนชารด

กระบวนทศนนอกกรอบทฤษฎของโทมส เอส คหน, เฮอรเซย และบลนชารด

การใชกระบวนทศนตาง ๆ

188

เพอใหเกดความเขาใจถงทมาของกระบวนทศน ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดชดเจนยงขน จงขอขยายความในรายละเอยดของทมาของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา 2 ประการ คอบรรยากาศและบรบทการบรหารงานของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ในฐานะนกการเมองเพอพฒนาการศกษาของทองถนตงแตอดตจนถงปจจบนและองคประกอบส าคญ 4 ประกอบของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา อกประการหนง

ดวยเหตนสามารถสรปไดวาบรรยากาศและบรบทการบรหารงานของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ในฐานะนกการเมองตงอดตจนถงปจจบน คอ ทมาส าคญของกระบวนทศนตาง ๆ ของ ฯพณฯบรรหาร ศลปอาชา พฒนาขนมาในตวเองคอ 1. ความร ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา เปนบคคลทมความรด มความจ าเปนเลศ คดเรว ท าเรว ตดตามงานทท า แมวาจะขาดโอกาสทางการศกษา กพยายามใฝหาความร 2. ความสามารถ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา เปนผทมความสามารถในกระบวนการคดและตดสนใจ โดย ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา มความเชอในเรอง”การคดเปน”นเปนหลกในการปฏบตงานมาโดยตลอด รวมทงยงสงเสรมใหผทเกยวของไดน าหลกการ “คดเปน” ไปใชอกดวย คอหลกในการคดกอนการปฏบต ตลอดจนรวมกนระดมความคดเพอตดสนใจก าหนดวธปฏบตทเหมาะสม รวมทงเปนทยอมรบของผ อนในการบรหารจดการดานตาง ๆ ตองประสานงานกบ พรรคการเมองตางๆ เพอจดตงรฐบาล และยงมความสามารถเหมาะสมกบต าแหนงหนาทตางในการเมองเพอท าหนาทในการบรหารทประสบผลส าเรจ 3. ความประพฤตคอความเสยสละของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ทไดทมเทใหกบงานเปนอยางมาก การตดตามงานแตละครง ยงสามารถทบทวนประเดนทเคยสงการเอาไวในครงทผานมาได ทกสปดาห ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา จะมาตรวจงานตงแตเชาทบงฉวากเฉลมพระเกยรตทอ าเภอเดมบางนางบวช จนถงหมบานมงกรสวรรคจนถงเยนจนจะเดนทางกลบบาน 4. บคคลกภาพและคณสมบตสวนตว ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา มความละเอยด อานหนงสอเรว จบประเดนไดเรว และสรปไดทนทอยางชดเจน และถามอบหมายงานแลวจะตดตาม จ าแมนวามอบหมายงานไปวนนน ปานนไมเสรจเพราะอะไร ถามปญหา ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา จะชวยแนะน าแกปญหาท าใหงานด าเนนตอไปไดและงานใชเวลาสนกมผลส าเรจ

ตอนท 3 กระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ตามกรอบทฤษฎของโทมส เอส.คหน และเฮอรเซยและบลนชารด

จากการศกษาทผานมาพบวา ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดใชกระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนตามกรอบทฤษฎของโทมส เอส. คหน และเฮอรเซย และบลนชารด นอกจากนยงใชกระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนตามแนวคดของนกการศกษาของอนๆดวย ซงจะไดกลาวถงตอไปในตอนท 4

อยางไรกดแมวาผทใหขอมลเกยวกบกระบวนทศนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา สวนใหญจะไดกลาวสรปคลาย ๆ กนวา ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ใชกระบวนทศนจากการอางอง (คอการท าตนเองเปนแบบฉบบ) มากทสด รองลงไปคอ การใชกระบวนทศนทเกดจากความเชยวชาญ และกระบวนทศนจะใชนอยทสดเทาทจ าเปน ซงสอดคลองกบผลการสงเกตของผศกษากตาม

189

แตเนองจากการศกษาครงนไมไดมวตถประสงคทจะจดอนดบการใชกระบวนทศนแบบตาง ๆ ดงนนการน าเสนอผลการศกษาเกยวกบกระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ตามกรอบทฤษฎของโทมส เอส. คหน และเฮอรเซย และบลนชารด จงจะน าเสนอโดยแสดงตวอยางและพรรณนาวธการและกระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดกระท าลงไปในแตละกรณเปนหลกเทานน ซงมรายละเอยดในแตละกระบวนทศนดงน คอ สรปไดวา แนวคดเรองกระบวนทศนของ โทมส เอส. คหน มทศนยภาพ หรอรปลกษณทางความคด ดงน

1. เปนกรอบความร (Conceptual Framework) ทไดรบการยอมรบจากชมชนทางวทยาศาสตร (Community of Scientist)

2. เปนผลทมาจากความส าเรจในการศกษาวจย โดยอาศยกระบวนทศนทางวทยาศาสตรกอนหนา (Previous Acquisitions) ทท าส าเรจแลว

3. แนวคดทางการศกษาวจยโดยตรง ประกอบดวย 3.1 คณลกษณะ (Specification) และตวเลอก (Choice) ทเหมาะสม 3.2 กฎเกณฑของสมมตฐาน (Formulation of Hypothesis) ใชในการอธบายปรากฏการณได 3.3 การจ าแนก (Identification) ดวยเทคนควธเชงประจกษ (Empirical Research Technique)

ในทางสงคมศาสตร (Social Science) มกระบวนทศนส าคญทใชในการศกษาสงคม และปรากฏการณทเกดขนในสงคม 2 กระบวนทศน คอ แนวคดปฏฐานนยม (Positivism) และ คตนยมแนวการตความ (Interpretivism) โดยอาศยแนวทางการวเคราะหโดยสามค าถามพนฐาน คอ 1) อะไร คอ ธรรมชาตของความร/ความจรง 2) อะไร คอ ธรรมชาตของความสมพนธระหวาง ผแสวงหาความร/ความจรง และ ความร/ความจรง และ 3) ผแสวงหาความร/ความจรง มวธการทจะแสวงหาความรความจรงอยางไร

นอกจากน บณยสฤษฎ อเนกสข (2549) กลาวถงโทมส เอส. คหน60 ยงไดอธบายถง การเปลยนแปลงของกระบวนทศนทางวทยาศาสตรจากกระบวนทศนเดมสกระบวนทศนทแตกตางออกไป ซงเรยกวาเปน “กระบวนทศนใหม (NewParadigm)” หรอ “การปรบเปลยนกระบวนทศน (Paradigm Shift)” ทงนในกรณกระบวนทศนใหมเชงวทยาศาสตรนน คนสเสนอวาประกอบดวย 3 ชวง ไดแก

1. ชวงกอนการเกดกระบวนทศน (Pre-paradigm) เปนชวงทยงไมเกดมกระบวนทศนอนใดอนหนงเขามาครอบง า ท าใหในยคนมแนวคดตางๆ เกดขนอยางหลากหลายและมการแขงขน

60บณยสฤษฎ อเนกสข, “กระบวนทศนการทองเทยวแบบยงยนในประเทศไทย

สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว และสาธารณรฐสงคมนยมเวยดนาม” (วทยานพนธ (ปร.ด. ไทยศกษา) มหาวทยาลยมหาสารคาม, 2549), 42. ฉบบถายเอกสาร.

190

ศกษาคนควา เพอพสจนความนาเชอถอของแนวคดตนเอง เหนไดจากการเกดขนของการศกษาทางวทยาศาสตรและการแพทยสาขาตาง ๆ มากมาย

2. ชวงการเกดกระบวนทศน (Paradigm) เกดขนเมอสงคมเรมยอมรบแนวคดหนงวาสามารถอธบายความเปนจรงได และขยายการยอมรบแนวคดนนรวมกนมากขน ดงเชน วทยาศาสตรและการแพทยซงแตกแขนงไปเปนจ านวนมาก แตสามารถพสจนความถกตองหรอความจรงไดดวยกระบวนการทางวทยาศาสตรแบบเดยวกนอนเปนการยอมรบกระบวนทศนโดยปรยาย ทงนการยอมรบกระบวนทศนเชงวทยาศาสตรทเกดขนน าไปสการรวมตวกนของผเชยวชาญในสาขาตาง ๆ (Professional Discipline) เปนชมรมผลตต ารา หรอท าการวจยสงตาง ๆ แตกตางสาขากน โดยใชกระบวนการวจยทางวทยาศาสตร

3. ชวงกระบวนทศนใหม (New Paradigm) โทมส เอส. คหน (Kunh, 1970) อธบายวาเกดขนภายหลงสงคมหนงยอมรบกระบวนทศนเดม แตถกตงค าถามจากนกคดอกกลมหนงวากระบวนทศนทมไมสามารถอธบายความเปนจรงในอกแบบหนงหรอเกดขอยกเวนในการอธบายความเปนจรงนนๆ การทาทายดงกลาวน าไปสการปรบปรงกระบวนทศนเกาหรอสรางกระบวนทศนใหมเพออธบายความเปนจรงทครอบคลมมากขน จนในทสดจงมการละทงกระบวนทศนเกาแลวรบเอากระบวนทศนทปรบปรงหรอสรางขนใหมแทน ส าหรบกระบวนทศนใหมเชงวทยาศาสตรแลวการเกดกระบวนทศนใหมเหนไดจากการแสวงหาแนวทางเพอพสจนวาดวงอาทตยเปนศนยกลางจกรวาล นบเปนค าถามกระบวนทศนดาราศาสตรแบบเกาของตะวนตกซงถอวาโลกเปนศนยกลางจกรวาล กระทงไดรบการยอมรบเปนกระบวนทศนใหมจนถงปจจบน (สมจต พฤกษะรตานนท และเฮอรเซย และบลนชารด ไดน าเสนอแนวคดการแบงผน าออกเปน 4 แบบ คอ

แบบท 1 ผน าแบบบอกทกอยาง (Telling) ผน าประเภทนจะใหค าแนะน าอยาง ใกลชดและดแลลกนองอยางใกลชด เหมาะสมกบผตามทมความพรอมอยในระดบท 1 คอ (M1) บคคลมความพรอมอยในระดบต า

แบบท 2 ผน าแบบขายความคด (Selling) ผน าประเภทนจะคอยชแนะบางวาผตามขาดความสามารถในการท างาน แตถาผตามไดรบการสนบสนนใหท าพฤตกรรมนนโดยการใหรางวลกจะท าใหเกดความเตมใจทจะรบผดชอบงานและกระตอรอรนทจะท างานมากขน ผบรหารจะใชวธการตดตอสอสารแบบ 2 ทาง และตองคอยสงงานโดยตรง อธบายใหผตามเขาใจ จะท าใหผตามเขาใจและตดสนใจในการท างานไดด เหมาะกบผตามทมความพรอมในการท างานอยในระดบท 2 คอ (M2) บคคลมความพรอมอยในระดบต าถงปานกลาง

แบบท 3 ผน าแบบเนนการท างานแบบมสวนรวม (Participation) ผน าประเภทน จะคอยอ านวยความสะดวกตางๆในการตดสนใจ มการซกถาม มการตดตอสอสาร 2 ทาง หรอรบฟง เรองราว ปญหาตางๆจากผตาม คอยใหความชวยเหลอในดานตางๆทงทางตรงและทางออม ท าให ผ ตามปฏบตงานไดเตมความรความสามารถและมประสทธภาพ เหมาะกบผตามทมความพรอมอยในระดบท 3 คอ M3

แบบท 4 ผน าแบบมอบหมายงานใหท า (Delegation) ผบรหารเพยงให ค าแนะน าและชวยเหลอเลก ๆ นอย ๆ ผตามคดและตดสนใจเองทกอยาง เพราะถอวาผตามทมความพรอมในการท างานระดบสงสามารถท างานใหมประสทธภาพไดด เหมาะกบผตามทมความพรอมอย ในระดบ

191

ท 4 (M4) คอ ความพรอมอยในระดบสง ซงเปนบคคลทมทงความสามารถและเตมใจหรอมนใจ ในการรบผดชอบการท างาน 61 สรปตามแนวคดของเฮอรเซย และบลนชารด ไดน าพฤตกรรมแบบมงงานและพฤตกรรมมงสมพนธทง 2 แบบมารวมไวในตวบคคลเดยวกน โดยแบงออกเปน 4 แบบดงกลาว ซงในแตละแบบจะเปน การน าไปใชตามสถานการณโดยมระดบความร ความสามารถของผตามเปนตวก าหนด

ตอนท 4 กระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา

จากการศกษาทผานมาพบวา ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดใชกระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนตามแนวคดของนกการศกษาของอนๆดวย ซงจะไดกลาวถงตอไป อยางไรกดแมวา ผทใหขอมลเกยวกบกระบวนทศนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา สวนใหญจะไดกลาวสรปคลาย ๆ กนวา ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ใชกระบวนทศนจากการอางอง(คอการท าตนเองเปนแบบฉบบ) มากทสด รองลงไปคอการใชกระบวนทศนทเกดจากความเชยวชาญ และกระบวนทศนจะใชนอยทสดเทาทจ าเปน ซงสอดคลองกบผลการสงเกตของผ วจยกตาม แตเนองจากการศกษาครงนไมไดมวตถประสงคทจะจดอนดบการใชกระบวนทศนแบบตาง ๆ ดงนน การน าเสนอผลการศกษาเกยวกบกระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา จงจะน าเสนอโดยแสดงตวอยางและพรรณนาวธการและกระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดกระท าลงไปในแตละกรณเปนหลกเทานน ซงมรายละเอยดในแตละกระบวนทศนทง 5 กระบวนทศน ดงนคอ 1. การพฒนาบคลากร ตามกรอบความร คอ การเพมประสทธภาพดานความร ทกษะ ความช านาญในการท างานตลอดจนปรบเปลยนทศนคตของบคลากรทกระดบใหเปนไปในทศทางเดยวกนโดยใชวธการฝกอบรม ปฐมนเทศ สงไปศกษาดงานตางประเทศ พรอมทงรวมประชมสมมนาทงภายในและนอกสถานท เพอใหบคลากรจะสามารถน าไปปฏบตงานไดอยางเตมทและน าไปสความส าเรจตามเปาหมายขององคกร ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดน าไปพฒนาบคลากรใหเปนคนด โดยมแนวคดทจดการศกษาของจงหวดสพรรณบรขน โดยการรสรางโรงเรยนทงในระดบการศกษาขนพนฐาน ระดบดมศกษา โรงเรยนทสงเสรมทกษะอาชพ โรงเรยนพฒนาดานกฬาเพอใหมระเบยบวนย มสขภาพแขงแรงและโครงการ เยาวชนคนดศรสพรรณและโครงการต าบลคนด ศรสพรรณ ท ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรคนท 21 ของประเทศไทย ไดวางรากฐานของเยาวชนจงหวดสพรรณบรใหประสบความส าเรจและเปนตนแบบในระดบชาต จงไดสงเสรมและสนบสนนมาตงแตป พ.ศ. 2540 จนถงปจจบนน โดยเฉพาะอยางยงการปลกฝงคณลกษณะท พงประสงค 11ประการ ใหซมซบเขาไปอยในชวตจตใจของเยาวชนชาวจงหวดสพรรณบรเพอทจะไดเปนผใหญทมคณภาพของประเทศชาตตอไปในอนาคตและสามารถอยรวมกนในสงคมไดซงเชอไดวา ถาเยาชนทกคนปฏบตตามหลก เยาวชนคนดศรสพรรณแลว จะน าไปซงความส าเรจในชวตอยางแนนอนคณลกษณะทพงประสงคทง 11 ขอ คอ ขอท 1 รกษาความสะอาดรางกาย บานเรอนและ

61Hersey, P., and Blanchard, H.B., Management of Organizational

Behavior: Utilizing Human Resources (Englewood, Boston: PWS-Kent, 1988), 5-8.

192

ชมชน ขอท 2 มจตส านกและรวมกนอนรกษสงแวดลอม ขอท 3 มวถชวตประชาธปไตย ขอท 4 เปนผประหยดออมและนยมไทย ขอท 5 ปฏบตตามหลกเบญจศล เบญจธรรม หรอหลกธรรมอน ๆ ขอท 6 เปนผมมารยาทแบบไทย ขอท 7 มวนยจราจร ขอท 8 เปนคนตรงตอเวลา ขอท 9 ปฏบตตนในการเขาแถวเรยงล าดบกอน-หลง ในการเขารบบรการตาง ๆ ขอท 10 ปฏบตตนตามกฎระเบยบของโรงเรยนและกลมโดยเครงครด และขอท 11 ไมพวพนสงเสพตด62 สอดคลองกบ ทศ คณนาพร (2552) ไดกลาวถง เบรนส (Burns) ไดเสนอ 1) ผน าการแลกเปลยน ผน าทตดตอกบผตามโดยการแลกเปลยนซงกนและกน และสงแลกเปลยนนนตอมากลายเปน ประโยชนรวมกน 2) ผน า การเปลยนแปลง ผน าทตระหนกถงความตองการของผตาม พยายามใหผตามไดรบการตอบสนอง สงกวาความ ตองการของผตาม เนนการพฒนาผตาม กระตนและยกยองซงกนและกนจนเปลยนผตามเปนผน า ตอไปผน าการเปลยนแปลงกจะเปลยนเปนผน า จรยธรรม ตวอยางผน าลกษณะน ไดแก ผน าชมชน และ 3) ผน าจรยธรรม ผน าทสามารถท าใหเกดการเปลยนแปลงทสอดคลองกบความตองการของผตาม ซงผน าจะม ความสมพนธกบผตามในดานความตองการ (Needs) ความปรารถนา (Aspirations) คานยม (Values) และควรยดจรยธรรมสงสด คอ ความเปนธรรมและความยตธรรมในสงคม ผน าลกษณะนมง ไปสการเปลยนแปลงทตอบสนองความตองการ และความจ าเปนอยางแทจรงของผตาม ตวอยางผน าจรยธรรมทส าคญ คอ พระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช ทานทรงเปนนกวางแผนและมองการณไกล น ามาซงการเปลยนแปลง เชน โครงการอสานเขยว โครงการน าพระทยจากในหลวง โครงการแกมลง63 2. การพฒนาสาธารณประโยชนขนพนฐาน คอ 1) การปรบพนท 2) การวางแผนระบบขนสงมวลชน 3) โครงขายถนน 4) การปองกนน าทวม 5) สาธารณปโภค 6) การวางแผนดานสาธารณปการ และ 7) การประเมนคาใชจาย ซงสอดคลองกบผน าแบบเนนการท างานแบบม สวนรวม คอ กบ Arnstein (1969) ไดเสนอบนได 8 ขน ของการมสวนรวม เรมตงแตขนถกจดกระท า ไปจนถงขนควบคมโดยประชาชน ในบนได 8 ขนของ การมสวนรวมของ Arnstein จ าแนกเปน 3 ระดบ คอ 1) ระดบการมสวนรวมเทยมหรอไมมสวนรวม 2) ระดบการมสวนรวมระดบพธกรรมหรอการม สวนรวมบางสวน และ 3) ระดบการมสวนรวมระดบ อ านาจเปนของประชาชน64 และดาฟท(Daft, 2002) ไดแยกประเภทผน าออกเปน 4 รปแบบ คอ 1) ผน าแบบเผดจการ 2) ผน าแบบม สวนรวม 3) ผน าแบบผพทกษ และ 4) ผน าใฝบรการ65 กตต กาญจนปฏพนธ (2555) ไดท าการวจยเรอง โมเดลสมการโครงสรางภาวะผน าเชงสรางสรรคของผบรหารสถานศกษาอาชวศกษา พบวา

62ส านกงานคนดศรสพรรณ, คมอด าเนนงานโครงการคนดศรสพรรณ (สมทรสาคร: เจรญพรการพมพ, 2550), 24-27.

63ทศ คณนาพร, CEO สอนพลกเกมธรกจเปลยนวกฤตใหเปนทน (กรงเทพฯ: รช พบ

ลชชง, 2552), 16-17. 64Arnstein, Sherry R., "A Ladder of Citizen Participation," JAIP, 35, 4 (July

1969): 216-224. 65Daft, R.L., The Leadership Experience. 2nd ed. Fort Worth (TX:

Harcourt College, 2002), 112-115.

193

ผบรหารสถานศกษาอาชวศกษามระดบการแสดงออกภาวะผน าเชงสรางสรรคอยในระดบมากทสด โดยผบรหารทมเพศตางกนมระดบภาวะผน าเชงสรางสรรคไมแตกตางกน และผบรหารทมอายตางกน มประสบการณการเปนผบรหารตางกน มระดบภาวะผน าเชงสรางสรรคแตกตางกนอย างมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 แบะพบวาปจจยทมอทธพลตอภาวะผน าเชงสรางสรรคของผบรหารฯ คอปจจยแรงจงใจภายในมอทธพลรวมสงสดตอภาวะผน าเชงสรางสรรค66 3. การเลอกคนทเหมาะสมมาท างาน ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดใชเกณฑหลกเกณฑทดการเลอกดงน 1) มความร 2) มประสบการณ 3) ผลการศกษา 4) สถาบนการศกษา 5) ความซอสตยและความรบผดชอบถอเปนหลกเกณฑทส าคญมากในการตรวจสอบพจารณา 6) ลกษณะบคลกภาพ และ 7) มมนษยสมพนธเปนเลศ ซงสอดคลองกบแนวคดทางการศกษาวจยโดยตรงและผน าแบบมอบหมายงานใหท าของกบ Pejza (1985) กลาววา “ผน าทประสบความส าเรจคอผทมเขมแขงมงมนอนแนวแนทจะท าสงหนงสงใดซงคนอนไมสามารถมองเหนไดและลงมอท าทนท67

4. การควบคม ก ากบ ตดตาม ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ใชการอ านวยการหรอการสงการการใชทกษะในการบรหารตลอดจนความสามารถของผบรหาร ในการตดตอประสานงาน สงการและกระตนใหพนกงานปฏบตงานตามหนาทความรบผดชอบของตนเอง เพอใหงานนนบรรลเปาหมายอยางมประสทธภาพ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา จะใชวธการ การสงการโดยตรง การสงการแบบขอรอง การสงการแบบขอเสนอแนะหรอค าแนะน า และการสงการแบบอาสาสมคร ส าหรบการมอบหมายงาน จะมอบหมายโดยการประชมหวหนาหนวยเปนประจ าทกเดอนพรอมทงตดตามงานทกครงทมการประชมซงสอดคลองกบ ผน าแบบบอกทกอยางของสโตน, รสเซล และ แพตเตอรสน (Stone, Russell and Patterson, 2004) จงไดวเคราะหภาวะผน าทงสองแบบจนได ขอสรปวาภาวะผน าการเปลยนแปลงและภาวะผน าใฝบรการมองคประกอบพนฐานทมความ คลายคลงกนซงองคประกอบไดแก มวสยทศน สรางความไววางใจ เปนแบบอยาง แสดงการตระหนกถงผอน รบผดชอบ มอบอ านาจแกผตาม สอน สอสาร ฟง และมอทธพลตอผตาม68 5. การก ากบตดตามงาน ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดมการก ากบ ตดตามงานโดยการวางคนใหเหมาะสมกบงาน และจดวางองคกรทรบผดชอบซงสอดคลองกบผน าแบบขายความคดPounder (2001) เสนอภาวะผน าควรมลกษณะ 6 ประการ ดงน 1) ผน ามความสามารถทจะสรางความเชอมนในวสยทศนและคณคาของผน า 2) ผน าทยดหลกคณธรรมและผน ามค าพดและแนวปฏบตไปในทศทางเดยวกน 3) ผน าทสามารถกระตนใหผตามเกดการสรางสรรคนวตกรรมใหม ๆ

66กตต กาญจนปฏพนธ, “โมเดลสมการโครงสรางภาวะผน าเชงสรางสรรคของผบรหาร

สถานศกษาอาชวศกษา” (วทยานพนธปรญญาปรชญาดษฎบณฑต มหาวทยาลยขอนแกน, 2555),บทคดยอ. 67Pejza ,J.P., The Catholic School Principal: A Different Kind of Leader (New York: Macmillan, 1985), 25.

68Stone, A.G., Russell, R. F., and Patterson, K., “Transformational Versus Servant Leadership: A Difference in Leader Focus,” Leadership and Organizational Development Journal 25, 4 (2004): 349.

194

4) ผน าใหความส าคญกบความจ าเปนของผตาม และดแลเอาใจใสคณภาพชวตการท างาน 5) ผน าทค านงถงตวตนของบคลากรโดยการท างานรวมกนเหมอนเปนโคชทมความสามารถในการสอนงานแนะน า ต าหนและชมผลงานของพนกงานอยางสรางสรรค และทส าคญยงเปนผทใหก าลงใจผตามไดอยางดเยยม และ 6) ผน าควรจะกระตนใหผตามคดในทศทางใหม ๆ69

สรป ผบงคบบญชาทกคนตองตระหนกในบทบาทหนาทความรบผดชอบ ในงานบรหารของคนและสามารถปฏบตงานไดอยางมประสทธผลและไมสบสนและควรรจกโครงสรางและขอบเขต อ านาจหนาทของตนเอง ค าพดทกลาววา “อ านาจหนาทเปนของไดมาโดยยาก แตการใชอ านาจหนาทใหถกตองเหมาะสมนนนบวายากยงกวา” คงเปนขอเตอนนกบรหารหรอผบงคบบญชาทงหลายเปนอยางด ขอส าคญควรระลกวาอ านาจหนาททแทจรงนนจะเกดขนกตอเมอมการยอมรบ และรวมมอจากผใตบงคบบญชาดวยเปนส าคญซง ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ใชกระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนโดยยดหลก “สจจะ และกตญญ”เปนแนวในการบรหาร ดงภาพท 7

ภาพท 7 กระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตร คนท 21 ของประเทศไทย

69Pounder, Pounder,James S., “New Leadership and University

Organizational Effectiveness: Exploring the Relationship,” Leadership and Organization Development Journal (2001): 281-283.

กระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถน ของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรคนท 21 ของประเทศไทย

2.การพฒนา สาธารณ ประโยชน ขนพนฐาน

1.การพฒนาบคลากร

3.เลอกบคลากรทเหมาะสมมาท างาน

4.การควบคม ก ากบ ตดตาม

5.การก ากบตดตามงาน

สจจะ

และ

กตญญ

บทท 2

วธการด าเนนการวจยและวรรณกรรมทเกยวของ

การวจยครงนเปนการวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) เพอทราบกระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรคนท 21 ของประเทศไทย ท าการศกษาจากกรณศกษาผเปนตวแทนของผน าทางการศกษาโดยใชกระบวนทศนการพฒนาการศกษาทานหนง ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา มรายละเอยดของวธด าเนนการวจยดงตอไปน

กรอบแนวคดทางทฤษฎทใชในการวจย

การศกษา เรอง “กระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา” โดยวตถประสงคเพอทราบกระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถน ของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา จะใชทฤษฎของโทมส เอส. คหน (Thomas S. Kuhn)1 เกยวกบกระบวนทศนทง 3 ขน และทฤษฎเชงสถานการณของเฮอรเซย และบลนชารด (Hersey and Blanchard)2 เกยวกบรปแบบของผน า 4 แบบ เปนกรอบแนวคดทางทฤษฎทใชในการวจย ส าหรบสาระส าคญของทฤษฎเกยวกบกระบวนทศนทง 3 ขน โทมส เอส. คหน (Thomas S. Kuhn) และทฤษฎเชงสถานการณของเฮอรเซย และบลนชารด (Hersey-Blanchard) มดงน คอ กระบวนทศนเปนตวก าหนดทกอยางในการวจย ขนตอนในการพฒนา กระบวนทศนของคหน แบงออกเปน 3 ขนคอ ขนแรกคอ Preparadigmatic ซงเปนการรวบรวมขอสนนษฐานและความเชอ ขนทสอง Paradigmatic เปนการตรวจสอบกระบวนทศนและขนทสามคอ Revolutionary ซงเปนการแทนทกระบวนทศนเดมดวยกระบวนทศนใหมและทฤษฎเชงสถานการณของเฮอรเซยและบลนชารด (Hersey-Blanchard) ไดก าหนดขอบเขตของการศกษาเรองกระบวนทศนและทฤษฎเชงสถานการณของ เฮอรเซย และบลนชารด Hersey and Blanchard ไวโดยการพจารณาสงทมอทธซงเกดแกบคคล (P) กระบวนทศนของผน า (O) ซงอาจจะเปนบคคล บทบาท ปทสถาน กลมบคคล หรอบางสวนของกลมบคคล กได การมกระบวนทศนของผน าตอกรณใดกรณหนง (a) ในชวงเวลาใดเวลาหนงของบคคลยอมท าใหเกดผลขนไดเปน 2 กรณ คอ 1) การเปลยนแปลงทเปนไปตามทศทางทผน าประสงค และ 2) การตอตานอทธพลทผน าตองการ อยางไรกตามผลทเกดขนทง 2 ประการนจะตองเปนผลทเกดขนโดยอทธพลของผน าทใชกระบวนทศนโดยตรงเทานน จงจะจดไดวาเปนไปตามกรอบทฤษฎน ถามอทธพลอนเขามาแทรกซอนดวย เชน มอทธพลของบคคลอน ๆ เขามารวมดวย หรอบคคลอนๆ เขามารวมดวย หรอบคคลทถกใชอ านาจ มความตองการเฉพาะตวอยแลว ท าใหยอมปฏบตตามทศทางทผน าใชกระบวนทศนประสงค แมวา จะตรงกนขามกบความตองการทแทจรงของ

1Thomas S. Kuhn, The Structure of Science Revolutions (Chicago: The University of Chicago Press, 1970), 10.

2สพชญา สโยธา และกญญามน อนหวาง, ภาวะผน าและการพฒนาทมงาน (พษณโลก: มหาวทยาลยพษณโลก, 2556), 19.

11

12

ตนกตามกรณเชนนไมถอวาพฤตกรรมทเกดขนนนเปนไปตามทฤษฏ ซงโทมส เอส. คหน และ เฮอรเซย และบลนชารด ไดเสนอสมการของขอสรปดงกลาวขางตนไวดงน

เมอ 0 = กระบวนทศน P = บคคล f a , x = การเปลยนแปลงทเปนไปตามทศทางทผน าประสงค f a , x = การตอตานอทธพลทผน าตองการ max = ผลสรปสดทายของกระบวนทศน

ส าหรบกระบวนทศนและรปแบบผน าตาง ๆ ทผใชกระบวนทศนน ารปแบบผน ามาใชจากฐานกระบวนทศนและรปแบบผเหลานนมาใชได Hersey and Blanchard ไดสรางแบบภาวะผน าขนมา โดยแสดงใหเหนรปแบบของผน า 4 แบบ คอ3

1. แบบสงการ (Telling) เปนรปแบบผน าทมความสมพนธต าและมงงานสง จงตองใชภาวะผน าทบงการอยางมากซงจะรวมถงการแสดงออกอยางชดเจนถงการก าหนดทศทางเกยวกบวธการปฏบตงานเพอใหบรรลเปาหมาย รปแบบนเหมาะกบผตามทมความพรอมต าเพราะพนกงานและ ไมเตมใจไมตงใจทจะรบผดชอบในงานของตน

2. การขายความคด (Selling) เปนรปแบบผน าทมงความสมพนธสงและมงงานสง มการก าหนดทศทางของการท างาน และสนบสนนความตองการของพนกงาน มกลวธชกจงพนกงานดวยการขายความคดใหพนกงานปฏบตตามรปแบบทเหมาะกบผตามทมความพรอมในระดบปานกลาง เนองจากผตามขาดความสามารถแตมความเตมใจและตงใจจรงทจะปฏบตงาน ดงนนการทผน าแสวงหาขอมลจากหลายแหลงแลวอธบายใหผตามทราบพรอมเปดโอกาสใหผตามท าความเขาใจกจะชวยกระตนใหพนกงานปฏบตงานไดอยางเตมท

3. การมสวนรวม (Participating) เปนรปแบบผน าทมงความสมพนธสงและมงงานต า ดงนนผน าจะสนบสนนพนกงานดวยการพฒนาทกษะรวมกนและการแนะแนวทางในการปฏบตงานโดยเปดโอกาสใหพนกงานแลกเปลยนขอมลและรวมกนตดสนใจ เชน มการใชขอมลรวมกนกบพนกงาน หรอมการใชการตดตอสอสารเพอการตดสนใจรวมกน รปแบบนเหมาะกบผตามทมความพรอมปานกลาง เนองจากผตามมความสามารถแตขาดความเตาใจและความตงใจทจะปฏบตงาน ดงนน การทผน า มการเปดโอกาสใหผตามแบงปนความคดและใหความสะดวกในการตดสนใจกจะสามารถดงความมนใจของผตามออกมาได

4. การมอบหมายงาน (Delegating) เปนรปแบบผน าทมงความสมพนธต าและมงงานต า ดงนนผน าจะชวยก าหนดทศทางและสนบสนนการท างานเพยงเลกนอยเทานน แตจะมอบ

3สพชญา สโยธา และกญญามน อนหวาง, ภาวะผน าและการพฒนาทมงาน (พษณโลก มหาวทยาลยพษณโลก, 2556), 20-21.

กระบวนทศนของ O / P = ( f a , x - f a , x ) max

13

ความรบผดชอบในงานสวนใหญใหแกพนกงานเพอความส าเรจขององคการ รปแบบนเหมาะกบ ผตามทมความพรอมสงเนองจากผตามมทงความสามารถและความเตมใจมนใจทจะปฏบตงาน ดงนนผน าไมจ าเปนตองบอกกลาวอยางละเอยดผตามกสามารถรบผดชอบงานใหส าเรจได

รปแบบของภาวะผน าทง 4 แบบน จะมประสทธผลหรอไมขนอยกบสถานการณ โดยใช วฒภาวะหรอความพรอมทจะปฏบตภารกจของกลมของผตามเปนตวแปรเดยวส าหรบการวเคราะหธรรมชาตของสถานการณ ซงในการศกษาวจยตอมาไดมการน าแนวคดของ Hersey and Blanchard มาใช โดยใชแบบวดผน าตามสถานการณ ทเรยกวา LEAD (Leader Effectiveness and Adaptability Description) มาท าการศกษาและดดแปลงใหเหมาะสมกบลกษณะและธรรมชาตขององคการทศกษา

ขนตอนการด าเนนการวจย

เนองจากการวจยครงน เปนการวจยเชงคณภาพทมระเบยบวธว ทยาการวจยทมรายละเอยดเปนพเศษ การน าเสนอวธด าเนนการวจยจงจะแยกเสนอเปน 2 ขนตอน ดงน

ขนตอนท 1 ลกษณะและประวตของการวจยเชงคณภาพลกษณะของการวจยเชงคณภาพ ในทางสงคมศาสตรในครสตศตวรรษท 19 มทฤษฎทส าคญอยสองทฤษฎ คอ 1) ปฏฐาน

นยม (Positivism) เปนแนวคดทมพนฐานแบบวทยาศาสตร และเปนทฤษฎทมงหาความจรงและสาเหตของปรากฏการณสงคมและเชอวาเปนวธการแสวงหาความรทดทสด และเปนสงทมนษยสามารถรบรไดดวยห ตา จมก ลน และสมผส เปนสงทเปนจรงและเปนความรทยอมรบได ฉะนนเมอน าแนวคดปฏฐานนยมมาใชในสาขาสงคมศาสตร โดยการเนนวธการแสวงหาความรจากขอมลเชงประจกษ ทฤษฎนจงเปนทมาของการวจยเชงปรมาณ และ 2) ปรากฏการณนยม (Phenomenology) เปนทฤษฎทมงหาความเขาใจพฤตกรรมมนษย ใหความส าคญแกขอมล ความสนใจแกความคด ความรสก โลกทศน และแรงดลใจของมนษย จะเนนวธการเชงคณภาพ ทฤษฎนคอทมาของการวจยเชงคณภาพ ดงนนดวยเหตนจงอาจกลาวไดวา การวจยเชงคณภาพ คอ การวจยประเภททสนใจศกษาคณลกษณะ และความหมายของปรากฏการณ หรอพฤตกรรมของมนษยในสงคมจากสภาพแวดลอมตามความเปนจรง การวจยเชงคณภาพมลกษณะส าคญ ไดแก การมองจากหลายมต (Multi Dimension) การเหนภาพรวม (Holistic) โดยการมองจากหลายแงมม การเฝาสงเกตเปนระยะเวลานาน และการไมใชเกณฑของผวจยในการตดสนปรากฏการณ หรอใหความหมายแกพฤตกรรมของผถกวจย หรอกรณศกษา(Phenomenology) สวนใหญจะเปนการวจยซงเกยวของกบขอมลทางสงคมวฒนธรรมบางประการและขอมลทมลกษณะเปนนามธรรม ซงไมอาจจดท าในรปปรมาณได ขอมลเหลานมอาท ความรสกนกคด โลกทศน ประวตชวต คานยม และประสบการณ หรอปญหาในการด าเนนชวตบางประการ รวมทงอดมการณตาง ๆ ดวยการใชค าวา “คณภาพ” การวจยเชงคณภาพจะศกษาเรองราวตลอดจนสภาพแวดลอมของเรองราวทศกษาอยางละเอยดและเปนการศกษาชนดตดตามระยะยาว (Longitudinal Study) ท าใหเกดตวแปรเปนจ านวนมากในการวจย ดวยเหตนการวจยลกษณะนจงตองท ากบกลมตวอยางขนาดเลกรวมทงยงเปน กลมตวอยางทเลอกตามกรอบแนวคด และทฤษฎทใชในการศกษาครงนน ๆ อกดวย โดยสวนใหญแลวกลมตวอยางจงมกจะเปนกรณศกษาซงอาจจะมจ านวนเพยงคนเดยวกได

14

ส าหรบวธเกบรวบรวมขอมลเพอการวจย และเครองมอทใชในการวจยเชงคณภาพ มหลายวธการ ไดแก การสงเกต การสมภาษณ การวเคราะหเอกสาร การใชแบบสอบถาม การใชชดเครองมอในแบบตาง ๆ เชน แบบส ารวจ แบบบนทกรายการ แบบมาตราประมาณคา แบบการจดอนดบ เปนตน สวนวธการและเครองมออน ๆ ไดแก การศกษาประวตชวต การใชกลองถายรป เครองบนทกเสยง และแบบทดสอบเฉพาะดาน ฯลฯ เปนตน

ขนตอนท 2 วธด าเนนการวจย ขนตอนวธด าเนนการวจยทใชในการศกษาครงน ปรากฏอยในแผนภมท 2 จากแผนภม

จะเหนวาการวจยครงน เรมจากผวจยใชทฤษฎกระบวนทศน ของ โทมส เอส.คหน (Thomas S. Kuhn) เปนกรอบแนวคดส าหรบการวจย จากนนไดเลอกกรณศกษาทานหนงตามเกณฑทก าหนดไว เมอไดกรณศกษาแลวกจะท าการเกบรวบรวมขอมล ตรวจสอบ และวเคราะหขอมลดวยพหวธการ กอนทจะน าเสนอผลการวจยตอไป ส าหรบรายละเอยดของการด าเนนการแตละขนตอน ปรากฏดงตอไปน

ภาพท 3 ขนตอนการด าเนนการวจย

การศกษารายกรณ (Case Study)

การศกษารายกรณเปนวธการในการรวบรวม และจดระบบขอมลเชงสงคม เพอน าเสนอสภาพความเปนจรงเชงสงคมของสงใดสงหนง หนวยในการศกษาของการศกษารายกรณนน อาจจะเปนบคคล ครอบครว กลมบคคล สถาบนทางสงคม หรอแมแตชมชนกได จดมงหมายในการศกษาเพอทจะท าความเขาใจวงจรชวต (Life Cycle) หรอชวงเวลาใดเวลาชวงหนงของวงจรชวตในหนวยทจะศกษา ส าหรบแนวทางในการศกษานนจะเปนการศกษาแบบเจาะลก และวเคราะหความสมพนธของปจจยตาง ๆ ซงอธบายสถานภาพปจจบนของหนวยทศกษา หรอมอทธพลตอความเปลยนแปลงในดานตาง ๆ ของหนวยทศกษา การศกษารายกรณเปนการศกษาระยะยาวเพอน าเสนอพฒนาการของสงนน ๆ ในชวงระยะเวลาใดเวลาหนง โดยปกตแลวอาจแบงการศกษารายกรณออกไดเปน 4 ประเภท




ชารด




ขอมล

วเคราะห ขอมล


15

คอ 1) การศกษารายกรณทางชาตพนธวรรณนา 2) การศกษารายกรณเพอการประเมนผล 3) การศกษารายกรณทางการศกษา และ 4) การศกษารายกรณในการวจยเชงปฏบตการ4

ประวตการวจยเชงคณภาพ

ประวตของการวจยเชงคณภาพในตางประเทศ การสงเกต การสมภาษณ และวธการเชงคณภาพอน ๆ เกดมาพรอม ๆ กบการบนทก

ประวตศาสตร การศกษาภาคสนามและการจดบนทกเรมมมาตงแตสมยเฮโรโดตส จนถงสมยของ มารโคโปโล งานศกษาทางสงคมวทยาเกยวกบครอบครวและชมชนของชาวยโรป โดย เฟรด เดอรค เลอเพล ในปครสตศกราช 1855 จดไดวาเปนงานทมอจฉรยภาพในการวจยดวยการสงเกตอยางม สวนรวมทดทสดเรองหนง และในทางมานษยวทยา โบแอสและมาลนอฟสก ไดชอวาเปนผก าหนดรปแบบการวจยภาคสนามของการศกษาวจยในทางมานษยวทยาอนใชมาจนถงปจจบนน อยาไงกด วธวจยเชงคณภาพมบทบาทลดนอยลงอยชวระยะหนงจนถงปครสตศกราช 1927 โดยการรเรมของโทมสและซานานคก ดวยการใชวธวจยเชงคณภาพในการสงคมวทยา เขาทงสองสามารถเสนองานวจยเกยวกบชาวนาเชอสายโปแลนดในยโรป และสหรฐอเมรกาใหไดรบความสนใจอยางกวางขวาง และเปนการจดความนยมยคใหมตองานวจยเชงคณภาพไดอยางนาชมเชย ดงนน ในปจจบนวธการวจยเชงคณภาพเรมกลบมาเปนสงทนาสนใจใหม งานวจยในทางสงคมวทยา มานษยวทยา จตวทยา และสาขาวชาอน ๆ ทเกยวกบของกบทางสงคมศาสตรและพฤตกรรมศาสตรตลอดจนทเกยวของกบสาขาวชาดงกลาวจงหนมาสนใจวธวจยเชงคณภาพมากขน

ประวตและตวอยางของงานวจยเชงคณภาพในประเทศไทย หากจะถอเอาวธสงเกต และจดบนทกเปนวธหลกอยางหนงของการวจยเชงคณภาพงาน

ของชาวตางประเทศท เขามาตดตอกบชาวไทยในภารกจตาง ๆ หลายฉบบเปนตวอยางทด ของงานวจยประเภทนในประเทศไทย อาท จดหมายเหตของเดอลาลแบร และผลงานของสงฆราชปลเลอกวล เปนตน งานของเบนเนตค เกยวกบลกษณะนสยประจ าชาตของคนไทยตลอดจนความรเกยวกบสงคมวฒนธรรมไทยเปนตวอยางของงานวจยเชงคณภาพทดอกเรองหนง และถาจะนบงานวจยเชงคณภาพทด าเนนการอยางถกตองตามหลกวธวจยเช งคณภาพอยางแทจรงในปจจบน กนาจะไดแกงานวจยของ ลอรสตน ชารป ในการศกษาหมบานบางชนในประเทศไทยเพอศกษา ถงอทธพลของเทคโนโลย และวฒนธรรมทงใน และนอกประเทศทไหลบาเขาสชมชนในชนบท ของประเทศไทย ในสมยทจอมพลสฤษด ธนะรชต เปนนายกรฐมนตร ไดมนกมานษยวทยา และ นกสงคมวทยาชาวอเมรกนเปนจ านวนมากเขามาท าการวจยเชงคณภาพในประเทศไทยจนมผกลาววาระยะเวลาดงกลาวเปน “ชวงเวลาแหงความรงเรองของการวจยเชงมานษยวทยาในประเทศไทย”5

4นพดล เจนอกษร, การใชอ านาจในการบรหารของผน าทางการบรหารการศกษาไทย: กรณศกษาเชงคณภาพ (กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2537), 60-61.

5เร องเดยวกน, 61-62.

16

การเลอกกรณศกษา

เนองจากในการศกษาเบองลกท าใหนกวจยตองใชเวลาในการเกบรวบรวมขอมลและวเคราะหกรณศกษาแตละกรณศกษา ดงนนการเลอกกรณศกษาแบบสม (Random) เชนเดยวกบการการเลอกตวอยาง (Sampling) จงไมใชวธการทถกตองผเขยนพบวามนกวจยเชงปรมาณจ านวนมากไมเขาใจวาวธวจยแบบกรณศกษาไมใชการศกษาแบบเลอกตวอยางดงนน การพจารณาวาจ านวนกรณศกษา ไมเพยงพอเมอเทยบกบจ านวนประชากรจงเปนความเขาใจผด ดงนน คณภาพของงานวจยเชงกรณศกษาจงขนอยกบกลยทธการเลอกกรณศกษาเพอเชอมโยงกบองคความรทตองการศกษา Flyvbjerg (2011)6 ใหแนวทางในการเลอกกรณศกษาดงน

1. การเลอกกรณศกษาทมความเปนทสดในเรองนน ๆ (Extreme Case) การเลอกวธน จะใหขอมลทแตกตางจากขอมลทคาดการณมากทสด เพอศกษาเนอหาเฉพาะในกรณศกษานน ๆ เหมาะกบการท าความเขาใจในระยะแรก

2. การเลอกกรณศกษาทมความแตกตางกนมากทสด (Maximum Variation Cases) การเลอกวธนจะใหขอมลทมความหลากหลายแตกตางกนไปแตละกรณศกษาทสดเพอรวบรวมสงทมสวนเกยวของกบการเรยนรในเรองนน ๆ

3. การเลอกกรณศกษาเพอหกลาง (Critical Case) การเลอกวธนจะใหขอมลทใชหกลางสมมตฐานหรอทฤษฎทเกยวของ การเลอกกรณศกษาวธนมกใชเพอพสจนองคความรทมอยบางเรองเชนเดยวกบท Eisenhardt (1989)7 กลาวถงในการใชกรณศกษาเดยวในการวจย

4. การเลอกกรณศกษาตามกระบวนทศน (Paradigmatic Case) การเลอกวธนตองการพฒนาการอปมาเทยบหรอการสรางกลมแนวคดตามกระบวนทศนใหม ๆ

5. การเลอกกรณศกษาแบบอนตรภาคชน (Stratified Sample Case) การเลอกวธนตองการจะพฒนาองคความรโดยแบงตามอนตรภาคชนของกรณศกษาอยางไรกด การเลอกกรณศกษาวธนเปนการสรางองคความรเบองตน ซงอาจมการท าวจยเชงปรมาณเสรม หากตองการสราง องคความรเพอจดใหเปนหมวดหมอาจตองออกแบบงานวจยใหมลกษณะเปนกรณศกษาเชงส ารวจ ซงอาจไมสอดคลองกบความตองการศกษาขอมลเชงลกตามระเบยบวธวจย

ดงนน ในการศกษาเรอง กระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนของ ฯพณฯบรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรคนท 21 ของประเทศไทย ครงน การเลอกกรณศกษาเปนขนตอนทส าคญทสดขนตอนหนง เพราะผวจยจะตองพจารณาเลอกกรณศกษาทานทมความเหมาะสมทสดส าหรบเรองทจะศกษา ดวยเหตนผวจยโดยความเหนชอบของอาจารยทปรกษา จงไดก าหนดเกณฑในการคดเลอกกรณศกษาขนเพอใหสามารถคดเลอกกรณศกษาไดอยางสอดคลองกบค าจ ากดความท ใชในการวจย รวมทงไดกรณศกษา ทมคณสมบตในการเปนผเชยวชาญส าหรบการบรหารการศกษา

6Flyvbjerg, B., “Case Study.” in N. K. Denzin, and Y. S.Lincoln (Eds.), The Sage Handbook of Qualitative Research, 4th ed. (Thousand Oaks, CA: Sage Publications, Inc., 2011), 301-316

7Eisenhardt, “Building Theories from Case-Study Research,” The Academy

of Management Review 14, 4 (1989): 532-550.

17

อกดวย การเลอกกรณศกษาส าหรบการวจยครงนไดเลอกไวเพยงทานเดยว ทงนเพอประโยชนใน การทผวจยจะสามารถศกษาตวแปรทเกดขนในการวจยไดอยางหลากหลาย (Bogdan and Biklen)8

ส าหรบค าจ ากดความของผเชยวชาญนน พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน (2542: 738) ใหความหมายผเชยวชาญ คอผมความรเชยวชาญในทางศลปะ วทยาศาสตร การฝมอ การคา หรอการท างานหรอในกฎหมายตางประเทศซงความเหนของผนนอาจเปนประโยชนในการวนจฉย ชขาดขอความในประเดนแหงคดแพงไมวาผนนจะมอาชพในการนนหรอไมกตาม9

ดลคย (Dalkey, 1967: 11, อางถงใน นพดล เจนอกษร, 2537: 64)10 อธบายค าผเชยวชาญวาหมายถง “ผทมความรความสามารถเปนอยางยงในเรองทเขามความสนใจ”

บราวน (Brown)11 มความเหนวาผเชยวชาญ คอ “ผทมประสบการณนานปในฐานะ มออาชพ และมศกยภาพสงในเรองใดเรองหนง รวมทงมขอมลทเกยวของมากมายทชใหเหนถงความเปนผเชยวชาญของเขาในเรองนน ๆ”

สรปจากค าจ ากดความเกยวกบผเชยวชาญขางตน การวจยในครงนผน าทางการบรหารการศกษาทไดรบการยอมรบวาเปนผทรงคณวฒ และมความเชยวชาญในการบรหารการศกษาดวยจงขนอยกบเกณฑ 4 ประการตอไปน คอ

1. เปนบคคลทไดรบการยอมรบจากผบรหารการศกษาระดบสงในหนวยงานเดยวกน หรอตางหนวยงานเปนอยางด

2. มประสบการณในการด ารงต าแหนงผบรหารระดบสง ตงแตระดบอธบดขนไป ในหลายหนวยงานทางการศกษา

3. มประสบการณในการบรหาร หรอเปนกรรมการบรหารในองคกรระหวางประเทศทมบทบาทเกยวกบการศกษา

4. มผลงานทางวชาการเกยวกบการบรหารการศกษา ทงทเปนเอกสาร การอภปรายสาธารณะและการสอนในระดบบณฑตศกษาอยเปนประจ า

ส าหรบการคดเลอกกรณศกษาตามเกณฑทงสขอขางตน ผวจยด าเนนการดวยวธ ทเมอรเรยม (Merriam, 1988)12 เสนอไว กลาวคอ ผวจยโดยความเหนชอบของอาจารยทปรกษา

8Bogdan, R,C., and Biklen, S.K., Qualitative Research for Education: An

Introduction to Theory and Methods (Boston: Allyn and Bacon, Inc., 1982), 58.

9ราชบณฑตยสถาน, พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน (กรงเทพฯ: อกษรเจรญทศน, 2542), 738.

10Dalkey, (1967: 11, อางถงใน นพดล เจนอกษร, 2537), การใชอ านาจในการ

บรหารของผน าทางการบรหารการศกษาไทย: กรณศกษาเชงคณภาพ (กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2537), 64.

11 Brown, B.B.. Delphi Process: A Methodology Used for the Evaluation of Opinions of Experts (Santa Monica, California: RAND Corporation.1968), 4.

12Merriam, S.B., Case Study Research in Education (San Francisco: Jossey-Bass Pulishers, 1988), 47-48.

18

เลอกกรณศกษาโดยวธเจาะจง (Purposive Sampling) เพยงคนเดยว คอ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ทงน เพอใหไดกรณศกษาทเหมาะสมส าหรบการวจยเชงคณภาพครงนมากทสด การคดเลอกดวยวธเจาะจงนมนกวชาการเรยกชอแตกตางกนออกไปบาง อาท การเลอกกรณศกษาโดยพจารณาจากคณสมบตทตงไว (Criterion -based Sampling) การเลอกกรณศกษาโดยไมอาศยความนาจะเปน (Non-probability Sampling) และการเลอกตวอยางตามแนวทฤษฎ (Theoretical Sampling)

การเกบรวบรวมขอมล

ผวจยไดรบอนมตหวขอวทยานพนธจากคณะกรรมการบณฑตศกษาของคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร ในเดอนธนวาคม พทธศกราช 2557 และเมอไดพจารณาเกณฑในการคดเลอกกรณศกษารวมกบอาจารยทปรกษาทงสองทานแลวมความเหนตรงกนในการทจะเลอก ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา เปนกรณศกษา เพราะมคณสมบตครบถวนเหมาะสมตามเกณฑการเลอกกรณศกษาทวางไว ขอปฏบตเรงดวนทจะตองกระท าในขณะนนกคอ การตดตอกบกรณศกษาทวางไว ขอปฏบตเรงดวนทจะตองกระท าในขณะนนกคอการตดตอกบกรณศกษาเพอขออนญาต เมอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร มประกาศอนมตหวขอวทยานพนธในเดอนพฤษภาคม พทธศกราช 2558 ผวจยจงเรมด าเนนการตดตอ ซงคอนขางจะมปญหาอปสรรคหลายประการ อาท ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา เปนนกการเมองระดบผน าประเทศทมภารกจมาก การตดตอขอเขาพบกระท า ไดยาก นอกจากนในขณะนนผวจยยงเปนขาราชการครอยในโรงเรยน โรงเรยนหนง โดยมต าแหนงประจ าปฏบตหนาทสอนในโรงเรยนประจ าจงหวดสพรรณบรในภาคกลางของประเทศไทย ทานอดตผอ านวยการโรงเรยนกรรณสตศกษาลยทผวจยปฏบตราชการอยซงทานไดเมตตาจะเปนผพาเขาไปพบกบกรณศกษา การตดตอนดหมายให ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา กบทานอดตผอ านวยการโรงเรยนกรรณสตศกษาลย ซงสองทานมเวลาวางตรงกนคอนขางจะกระท าไดยาก ในทสดเมอวนท 21 ธนวาคม พทธศกราช 2557 โดยการชวยเหลอของเลขานการของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ทานหนงและทานผอ านวยการ ดร.ชาญชย ทพเนตร ผวจยจงไดมโอกาสเขาพบ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา เพอสมภาษณทานโดยล าพง เพอยนหนงสอของบณฑตวทยาลยมหาวทยาลยศลปากร ขออนญาตใหผวจยไดเพอศกษาและเกบขอมลของงานวจยครงน เมอ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา พจารณาแลวไดกรณาอนญาต รวมทงไดกรณามอบหมายใหทานผอ านวยการ ดร.ชาญชย ทพเนตร เปนทปรกษาของผวจย ผวจยไดน าเรยนผลการเขาพบครงนนใหทานอาจารยทปรกษาทราบ นบวาเปนความโชคดของผวจยทไดรบความเมตตาและชวยเหลอจากทานผใหญหลายๆ ทาน ซงผวจยมความจ าเปนทจะตองสรางความสมพนธ ความเขาใจ และการยอมรบ จากบคลากรทเกยวของ ทงนเพอใหงานเกบขอมล เพอการวจยของผวจยสามารถด าเนนการไปไดโดยไมมปญหาอปสรรคใด ๆ ผวจยสามารถกระท าโดยการสรางความสมพนธกบบคลากรทเกยวของและการศกษาวจยเอกสารททานไดใหสมภาษณในเอกสารตาง ๆ ทเกยวกบการศกษา และบคคลากรทเกยวของ การเกบขอมลเชงคณภาพอน ๆ

19

การศกษาประวตชวตของกรณศกษา (Life History)

การศกษาประวตชวตของกรณศกษา คอ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ในครงนผวจย มงศกษา ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ในบรบททางวฒนธรรมเพอหาค าอธบายวา ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา จงมความคดเชนนน ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดรบแรงจงใจจากสงใดท าใหมการประพฤตปฏบตอยางทเปนอย ประวตชวตไดท าใหผวจยมองเหนความเกยวพนระหวาง ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา กบการศกษาทหอหมทานอย สภาพนเองทท าใหประวตชวตแตกตางไปจากชวประวต เพราะชวประวตใหเพยงแครายละเอยดของบคคล ซงไดพจารณาวาความสมพนธของบคคลกบกระบวนทศนการพฒนาทางการศกษาเปนอยางไร

ขอมลจากการสมภาษณและจากการบนทกของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ถอเปนขอมลปฐมภมและเปนขอมลสวนตว แหลงขอมลอนทผวจยแสวงหาเพมเตม เพอความสมบรณของประวตชวตในการวจยครงน ผวจยไดกระท าตามค าแนะน าของอาจารยทปรกษา ซงไดแก

1. แหลงทว ๆ ไป เชน หนงสอพมพ ขอมลจากสถานททเจาของประวต คอ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดเคยมสวนเกยวของ

2. หนงสอเกยวกบ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ทางดานการพฒนาทางการศกษา 3. ขอมลจากรายงานของผทอยใกลชดหรอมความสมพนธเกยวของกบเจาของประวต 4. ขอมลจากความทรงจ า หรอความประทบใจของเจาของประวต 5. ขอมลจากขอเขยนตาง ๆ ทเจาของประวตกลาวถงตนเองและความสมพนธทมกบ

ผอน (สภางค จนทวานช, 2557)13 การศกษาประวตชวตของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา น ผวจยไดเดนทางไปยงสถานท

เปนบานเกดของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปะอาชา ซงผวจยกเกดทจงหวดสพรรณบรเหมอนกบ ฯพณฯบรรหาร ศลปอาชา เพอศกษาและสมภาษณตลอดจนเกบขอมลรายละเอยดตาง ๆ ทเกยวสมพนธกบประวตชวตของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปะอาชา ผวจยพบวาแหลงขอมลตาง ๆ มทศนคตในแงดตอ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา เปนสวนใหญ

วรรณกรรมทเกยวของ

กระบวนทศน (Paradigm) กระบวนทศน (Paradigm) มรากศพท มาจากภาษากรก จากค าวา para (beside) และ

deigma (example) และในความหมายดงเดม หมายถง แบบจ าลอง (Model) แบบแผน (Pattern) หรอ ตวอยาง (Example) ทเปนทยอมรบ อนมนยยะ วา เปนตวอยาง ส าหรบการท าซ า

ส าหรบ โทมส เอส. คหน (Thomas S. Kuhn) นยาม ค าวา กระบวนทศน (Paradigm) ในเชงวทยาศาสตร ไววา หมายถง กรอบแนวคดทใชในการศกษา (Conceptual framework) หรอ โลกทศน (Worldview) ทแตกตางหลากหลายกนไปขนอยกบแตละชมชนทางวทยาศาสตร (Scientific Community)" กระบวนทศน ในเชงวทยาศาสตร ไมไดมนยยะเพยงแคการท าซ า แตเปน

13สภางค จนทวานช, วธการวจยเชงคณภาพ, พมพครงท 22 (กรงเทพฯ: 2557), 113-

117.

20

สงทจะตองมการเชอมโยง (Articulation) และ ระบอยางเฉพาะเจาะจง (Specification) ตอไปได ภายใตปจจยเงอนไขใหม ๆ ทเกดขน14

Robert T. Holt and John M. Richardson15 กลาววา กระบวนทศน หมายถง แบบแผนหรอกรอบเคาโครงทก าหนดรปแบบและแนวทางการศกษาเชงวทยาศาสตร ซงมองคประกอบ 5 ประการ คอ 1) แนวความคดเชงทฤษฎ 2) ทฤษฎ 3) กฎ 4) ปญหา และ 5) ขอเสนอแนะ

ฟรตจอฟ คาปรา (Fritj of Capra) นยามค าวา กระบวนทศนเชงสงคม (Social Paradigm) ใน The Concept of Paradigm and Paradigm Shift ในเวลาตอมาวาหมายถง "มโนทศน (Concepts) คานยม (Value) การรบร (Perceptions) และการปฏบต (Practices) ทชมชน (Community) หนงมหรอกระท ารวมกน ซงกอใหเกดวสยทศน (vision) แหงความเปนจรง ทเปนพนฐานของการจดระบบตนเองของชมชนนน" ดงนน ส าหรบ คาปรา กระบวนทศนจงมนยยะของทศนะแมบททเปนรากฐานของทศนะอน ๆ16

วลลส ฮารแมน (Willis Harman) ทวา "กระบวนทศน คอ แนวทางพนฐานวาดวยความคด การรบร คณคา และการปฏบตทสมพนธเปนการเฉพาะกบวสยทศนแหงความจรง"17

ตน ปรชญพฤทธ ไดใหความหมายวา “แผนท เขมทศ ลายแทงหรอเครองมอทชมชนนกวชาการน ามาใชเปนเครองมอในการบรรยาย อธบาย และพยากรณปรากฏการณและพฤตกรรม ในชวงระยะเวลาใดเวลาหนง ตราบทยงมความแกรง หรอ พลง (Vigor or Force) ในการบรรยาย อธบาย และพยากรณ แตถาความแกรง หรอพลง ดงกลาวหมดลง และมกระบวนทศนใหมเขามาแขงขน ชมชนนกวชาการกจะหนไปใชกระบวนทศนใหมเชนกน18

ประเวศ วะส กระบวนทศนใหมเพอสรางสงคมแหงสขภาวะ (พ.ศ. 2545) อธบายเรอง กระบวนทศน ดวยแนวคดเชง พทธปรชญา เรอง ทฏฐ วา กระบวนทศน หรอ ทศนะ หรอทฏฐ นน จะน าไปสการปฏบต กลาวคอ สมมาทฏฐจะน าไปส สมมาปฏบต และมจฉาทฏฐ จะน าไปส มจฉาปฏบต19

14โทมส เอส. คหน (Thomas S. Kuhn), The Structure of Scientific

Revolutions (New York: Macmillan, 1962): 10.

15Robert T. Golembieski, Public Administration as a Developing Discipline Part I Perspectives on Past and Present (New York: Marcel Dekker Inc., 1977), 205.

16Fritjof Capra, The Concept of Paradigm and Paradigm Shift, 1986: 3.

17Willis Harman, The spread of tumors in the human body. 3rd ed., (London: Butterworth, 1976), 1–282.

18ตน ปรชญพฤทธ, รฐศาสตร 60 ป (กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย คณะ

รฐศาสตร, 2551), 1-8.

19ประเวศ วะส, กระบวนทศนใหมเพอสรางสงคมแหงสขภาวะ (กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช, 2545), 24.

21

เฉลมพล ศรหงษ กลาววา กระบวนทศน หมายถง การก าหนดแกนของปญหาและแนวทางแกปญหาในลกษณะภาพรวม ซงไดรบการยอมรบจากนกวชาการทเกยวของในชวง ระยะเวลาหนง และใชเปนพนฐานรวมกนในการศกษาคนควาหาค าตอบ หรออธบายรายละเอยดตอไป20

สรปความหมายของ กระบวนทศน (Paradigm) ไดวา หมายถง "กระบวนทางความคด ทางการรบร ทางวธคด และแนวทางการศกษาทใชวธการทางดานวทยาศาสตรเปนเครองมอ ในการศกษา และการสะทอนความคดใหเปนความหมายหรอใหมคณคาของมนษยชาต และแกปญหาในเรองใดเรองหนงซงเปนทยอมรบของนกวชาการ ในชวงเวลาหนง" Henry (1975)21 ไดแบงกระบวนทศนออกเปน 5 ชวง ไดแก

กระบวนทศนท 1 การแยกการเมองออกจากการบรหาร (ค.ศ. 1900-1926) กระบวนทศนท 2 หลกของการบรหาร (ค.ศ. 1927-1937) กระบวนทศนท 3 รฐประศาสนศาสตรคอ รฐศาสตร (ค.ศ. 1950-1970) กระบวนทศนท 4 รฐประศาสนศาสตรคอ วทยาการบรหาร (ค.ศ. 1956-1970) กระบวนทศนท 5 รฐประศาสนศาสตรคอ รฐประศาสนศาสตร (ค.ศ. 1970-ปจจบน)

กระบวนทศนท 1 : การแยกการเมองออกจากการบรหาร (The Politics/ Administration Dichotomy)

Goodnow (1960) ไดกลาววา “การเมองเปนเรองของการก าหนดนโยบาย สวนการบรหารทางรฐประศาสนศาสตรเปนเรองของการน านโยบายไปปฏบต ไดมนกวชาการ อกหลายทานไดตงขอสงเกตเกยวกบการศกษาทางรฐประศาสนศาสตรไวหลายประเดน โดยเฉพาะ Henry (1980) ไดสรปเกยวกบกระบวนทศนท 1 ไววา ในชวงเวลาน นกรฐประศาสนศาสตร จะท าการศกษาถงการศกษาระบบราชการของรฐ แตกยงไมเปนทแนชดวาจะท าการศกษาอยางไร ซงจากแนวความคดของ Henry กลาวไดวาไดเรมมการใหความส าคญตอการศกษาระบบราชการ แตยงไมมแนวทางทแนนอนวาควรใชกระบวนการวธใดบางเปนเครองมอของการศกษา Goodnow (1960) ไดใหขอเสนอแนะในชวงกระบวนทศนท 1 ไว 2 ประการ ตอการศกษาวชารฐประศาสนศาสตร คอ

1. การปกครอง มองคประกอบทางหนาท 2 ประการ คอ 1.1 หนาททางการเมอง หมายถง การก าหนดนโยบายและเจตนารมณของรฐ 1.2 หนาททางการบรหาร หมายถง การบรหารและการปฏบตตามนโยบายรฐGoodnow ใหขอคดวาทง 2 หนาท จะตองแยกออกจากกนอยางเดดขาด เชน ฝายตลาการและ ฝายนตบญญต มหนาทก าหนดนโยบายรฐและฝายบรหารมหนาทปฏบตตามนโยบายรฐ

20

เฉลมพล ศรหงษ, เอกสารประกอบการบรรยายกระบวนวชา PS 705 แนวความคดเชงทฤษฎในการบรหารรฐกจ (กรงเทพฯ: ศนยเอกสารทางวชาการคณะรฐศาสตร มหาวทยาลยรามค าแหง, 2548), 51.

21Henry, N., Public Administration and Public Affairs (Englewood Cliffs,

N.J.: Prentice-Hall, 1975), 5-23.

22

2. ในการปฏรปการปกครองจะตองสามารถท าใหการเมองกบการบรหารสามารถแยกออกมาอยางแทจรงใหได ซงการบรหารนนไมควรอยภายใตอ านาจของทางการเมองและผลประโยชน ดงนน หลกในการบรหารควรเปนหลกทางวทยาศาสตรและเปนการบรหารทเปนสากลได22

White (1926)23 ผแตงหนงสอเรอง Introduction to the Study of Public Administration ไดขยายแนวความคดของ Goodnow วา “การบรหารงานของรฐเปนเรองของ การจดการคนเพอใหบรรลวตถประสงคของรฐ” โดยเสนอแนวความคดทวา 1. การเมองไมควรเขาแทรกแซงการบรหาร 2. การศกษาเรองการบรหารและการจดการควรอาศยวธการศกษาแบบวทยาศาสตร 3. การศกษาวชารฐประศาสนศาสตรเปนเรองของวทยาศาสตร เปนเรองของขอเทจจรง ซงในขณะทการเมอง เปนเรองของคานยม ความเชอ และการอปมาอปมย

4. วตถประสงคเปาหมายของการบรหาร คอ การบรหารงานใหไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล

กระบวนทศนท 1 สรปไดวา การศกษาวชารฐประศาสนศาสตรนน ควรเนนหนกไปทางการศกษาแบบวทยาศาสตร เพราะมความเปนเหตเปนผลและสามารถพสจนทราบไดโดยทางทฤษฎ โดยกรอบเคาโครงความคดนนจะมงประเดนไปทการแยกการเมองกบการบรหารออกจากกน และไดมนกวชาการตาง ๆ ไดใหขอคดสนบสนน แตเปนทนาสงเกตวา นกวชาการเหลานนนไมมการกลาว อางถงผลเสย เมอมการแยกการเมองกบการบรหารออกจากกน กระบวนทศนท 2: หลกของการบรหาร (The Principles of Administration)

ชวงการศกษาวชารฐประศาสนศาสตร ในกระบวนทศนท 2 น ไดเนนถงการใหความส าคญกบการศกษาคนควาทฤษฎใหม เพอการบรหารงาน เพอใหเกดความรความช านาญ เกยวกบหลกการในการบรหาร ในกระบวนทศนท 2 ไดมแนวคดเกดขนเปน 2 กลม กล มท 1 เรยกตวเองวา “การจดการโดยฝายบรหาร” (Administration Management) โดยมงเนนในการบรหารระดบบนของการบงคบบญชาภายในองคการ และกลมท 2 เรยกตวเองวา “การจดการแบบวทยาศาสตร” (Scientific Management) เนนถงการศกษาการเคลอนไหวทางกายภาพใน การท างาน แตในการจดการแบบวทยาศาสตรไมมความส าคญมากนก ในการศกษาวชารฐประศาสนศาสตรในชวงน Gulick and Urwick ถอวาเปนนกวชาการทมความส าคญมากในชวงน โดยเปนผเขยนหนงสอเรอง Papers on the Science of Administration ไดเสนอแนวความคดทาง การบรหารหรอภารกจของผบรหารระดบสง ดงน P แทนค าวา Planning หรอการวางแผน คอ กระบวนการขนหนงของการบรหารงานใหส าเรจตามวตถประสงคทก าหนดไว หรอการใชความคดในการตระเตรยมวธการตาง ๆ เพอเลอกทางทดทสด O แทนค าวา Organizing หรอการจดองคการ คอ การจดเตรยมและจดความสมพนธของกจกรรมตาง ๆ เพอเลอกทางเลอกภายในองคการ โดยการแบง

22Goodnow, F.J., Politics and Administration (New York: Macmillan,

1960), 4-5.

23White, L.D., Introduction to the Study of Public Aadministration (New York: Macmillan, 1926), 38-42.

23

งานภายในองคการก าหนดขอบเขตความรบผดชอบ การมอบหมายอ านาจหนาทแกผปฏบตงาน S แทนค าวา Staffing หรอการจดคนเขาท างาน คอ เรมกระบวนการตงแต การจดคนเขาท างาน การพฒนาประสทธภาพการท างานของผปฏบตงาน และการรกษาบคคลผปฏบตงานใหอยกบองคการใหนานทสด จนกระทงพนจากองคการไป D แทนค าวา Directing หรอการสงการ คอ การสงการตาง ๆ ของผบงคบบญชาในการสงการตอผใตบงคบบญชาใหปฏบตตามผบงคบบญชาไดใกลเคยงมากทสด Co แทนค าวา Coordinating หรอการประสานงาน คอ การพยายามประสานงานความรวมมอของทกคนในองคการในการปฏบตการ R แทนค าวา Reporting หรอการรายงาน คอ การจดหาขอมลตาง ๆ ทเปนประโยชนตอองคการ เชน การรายงานการด าเนนงาน การท าบนทก การท าวจย การตรวจสอบ เปนตน B แทนค าวา Budgeting หรอการงบประมาณ คอ การวางแผน การตรวจสอบและการควบคมทางการเงน Gulick and Urwick (1937)24 ไดเสนอวา หนาททง 7 ประการน เปนหนาททส าคญของฝายบรหารทจะตองจดการกระจายหนาททง 7 ประการน ใหอยในการบรหารงานขององคการใหได โดยสามารถแยกหนาททง 7 ประการน ออกเปนแผนกตาง ๆ ภายในองคการการแยกแผนกขอใหขนอยกบขนาดและลกษณะของกจการนนตอมา ในป ค.ศ. 1938 -1947 ไดมกลมนกวชาการ ไดทาทายแนวความคดทางรฐประศาสนศาสตร โดยไดแบงประเดนการคดคานออกเปน 2 ประเดน คอ

1. การคดคานทวาการบรหารกบการเมองไมสามารถแยกออกจากกนได 2. การคดคานทวาหลกการตาง ๆ ของการบรหารไมมความสอดคลองลงรอยกนตาม

หลกเหตผล Mornstein (1946) เขยนหนงสอเรอง Elements of Public Administration ไดคดคานและโจมตในประเดนท 1 วา “การบรหารทปลอดจากคานยมแลวนน แทจรงแลวเปนการเมองทบรรจไวดวยคานยมตางหาก” ยกตวอยางเชน “การตดสนใจตามหลกวชาการในเรองงบประมาณหรอการเปลยนแปลงเกยวกบการบรหารงานบคคลนน มลกษณะทไมเปนเรองสวนตวและไมฝกใฝการเมองอยางแทจรงหรอไม ซงมลกษณะของการเปนเรองสวนตวและเปนการเมองอยางมากหรอไม การบรหารและการเมองแทจรงแตกตางกนหรอไม หรอเปนเพยงการพยายามมองใหทง 2 ประเดนแตกตางกน” ในขณะทกลมทางดานพฤตกรรมการบรหาร (Administrative Behavior) Simon (1947) เขยนหนงสอทชอวา Administrative Behavior: A Study of Decision-making Process in Administrative Organization ไดชใหเหนวา “หลกทกอยางของการบรหารจะมหลกทตรงกนขามเสมอ” Simon ไดยกตวอยางหลกการควบคมภายในองคการ โดยเสนอวา ภายในองคการจะตองมการตดตอสอสารและมการปฏบตงานอยภายในตวองคการ โดยมผมอ านาจเปนคนควบคม การท างานทงหมด ทงน ความสามารถในการควบคมคนงานตองขนอยกบปรมาณของคนงานและปรมาณของผควบคมตองมความสมพนธกน ถาปรมาณคนงานมากเกนไปกวาจ านวนผควบคมจะท าใหการตดตอสอสารตาง ๆ ถกบดเบอนมากขนและจะลดประสทธภาพในการควบคมดวย เพราะฉะนน ถาองคการใดด าเนนการตามหลกการนจะมโครงสรางแบบสง ตอมา Simon (1947)25 ไดพบงานเขยน ทไดเสนอหลกเกณฑอนทตรงขามกบหลกเกณฑแรก คอ ถาภายในองคการตองการใหมการตดตอ

24 Gulick, L.. amd Urwick, L. (editors). Paper on the Science of

Administration (New York: Institute of Public Administration, 1937), 159-160.

25Simon, Administrative Behavior (New york: Macmillian, 1947), 113.

24

สอสารทมประสทธภาพควรจะตองจดใหมขนของการบงคบบญชาใหนอยทสด โดยมโครงสราง “แบนราบ” เพราะการบงคบบญชาหรอการควบคมภายใตโครงการองคการแบบราบนนจะลดขนตอนการบดเบอนขอมลตาง ๆ ไดมาก โดยทผปฏบตงานสามารถฟงค าสงโดยตรงจากผบงคบบญชา

จากขอขดแยงดงกลาวภายใตหลกเกณฑขององคการแบบสงและแบบราบ จะเปนสวนท ท าใหผบรหารงานองคการสามารถตดสนใจไดวา สมควรจะน าโครงสรางแบบใดเขามาปฏบตงานภายในองคการ ทงน ผเขยนขอแนะน าวา ทงโครงสรางองคการแบบสงและแบบราบ ตางมขอด -ขอเสยภายในตวเอง ประเดนทส าคญในการทจะตดสนใจในการเลอกวาจะน าโครงสรางองคแบบใด เขามาบรหารงานในองคการ ควรจะตองค านงถงประเดนตาง ๆ เชน วฒนธรรมของผปฏบตงานภายในองคการ ความสามารถของผบงคบบญชา บรรยากาศภายในองคการ และ ความสามารถ ของผใตบงคบบญชา

กระบวนทศนท 3: รฐประศาสนศาสตร คอ รฐศาสตร (Public Administration as Political Science)

สบเนองมาจากการวพากษวจารณและการตอตานแนวความคดของการบรหารรฐประศาสนศาสตร ในชวงกระบวนทศนท 2 ซงมผลท าใหนกวชาการทางรฐประศาสนศาสตร ไดมงกลบไปใหความสนใจกบแนวความคดแบบดงเดม คอ รฐศาสตร ดงนนนกวชาการตาง ๆ ในชวงกระบวนทศนท 3 ไดเสนอแนวความคดวา “นกรฐประศาสนศาสตรหรอนกบรหารรฐมบทบาท เปนนกการเมอง ภาพพจนทวาการบรหารควรแยกกบการเมองนนไมตรงกบความเปนจรง”

Leiserson and Morstein-Marx (1972)26 ไดอธบายวา “ในสวนของการก าหนดนโยบายฝายบรหารจะถกควบคมโดยฝายนตบญญตและยงตองขนอยกบผลประโยชนตาง ๆ ดวย ซงกลมผลประโยชนนมอทธพลตอการก าหนดนโยบายของฝายบรหารดวย เชน การสนบสนนทางดานความคดในการก าหนดนโยบายหรอการตอตานการท างานของฝายบรหาร กลมผลประโยชนอกกลมหนงททางฝายบรหารจะตองค านงถงในการก าหนดนโยบายดวย กคอ สอมวลชนและประชาชน ซงทง 2 กลม มอทธพลอยางมากในการก าหนดนโยบายของรฐ”

จากการวจยสรปไดวา กอนทจะท าการก าหนดนโยบาย ผบรหารของรฐจะตองค านงถงปจจยตาง ๆ ดงน

1. ปจจยทางการเมอง (การสนบสนนของฝายนตบญญต) 2. ปจจยทางเทคโนโลย 3. ปจจยสวนบคคล (ความส าคญของผน าและบทบาทของกลม)

Leiserson and Morstein-Marx ไดยกตวอยางอกวา “การบรหารงานของรฐจะตองด าเนนไปทามกลางสภาพแวดลอมของกลมผลประโยชนตาง ๆ บอยครงทการก าหนดนโยบายของรฐเกดขนเพราะแรงผลกดนทางการเมองของกลมผลประโยชนอธบายไดวา ความอยรอดของรฐและองคการของรฐจะขนอยกบการไดรบความสนบสนนตาง ๆ จากกลมผลประโยชนทมอ านาจ ซงขดแยงกบทฤษฎดงเดมทวา “ระบบราชการ ตองท างานและก าหนดนโยบายตาง ๆ เพอผลประโยชนของทกคน

26Leiserson and Morstein-Marx (1972): 347-351.

25

และระบบการบรหารตองเปนกลางเพราะมระเบยบการท างานทก าหนดเอาไว” Appleby (1949)27

เปนนกวชาการทเหนวาการบรหารไมสามารถแยกกบการเมองไดโดยเหนวา “การบรหารงานของรฐอยางแทจรงเปนเรองของการเมอง กระบวนการบรหารเปนกระบวนการส าคญกระบวนการหนง ของการเมอง เรองของการบรหารนโยบายและการเมองเกยวของผกพนอยางใกลชด ” Appleby (1949) ไดเสนอวธการทท าใหระบบการบรหารงานมความรบผดชอบตอสงคม ไดมากขน ซงการใชกลมตาง ๆ ท าใหเกดการแขงขนในการก าหนดนโยบายสาธารณะ Appleby เรยกความคดแบบนวา “Administrative Pluralism” เปนการเสนอวา ระบบราชการและกลมผลประโยชนทางการเมองสามารถท างานรวมกนได ทงน ยงไดกลาวถงนกบรหารงานของรฐหรอ นกรฐประศาสนศาสตรวา ควรเปนบคคลทมคณธรรมและมจรรยาบรรณในการปฏบตงานโดยก าหนดคณสมบตไวดงน

1. มความรสกรบผดชอบ 2. สนใจในงานบรหารงานบคคล รจกเลอกคนมาชวยงาน 3. มความสามารถในการใชทรพยากรและการหาทรพยากรตาง ๆ ไดอยางม

ประสทธภาพ 4. สามารถรวมท างานเปนทมกบผอนได 5. มความเชอมนในตนเอง กลาเสนอความคดใหม ๆ มองโลกในแงด มความเทยงธรรม สรปวา ในกระบวนทศนท 3 วชาการบรหารรฐประศาสนศาสตร ไดกลบคนเปนสาขา

หนงของวชารฐศาสตร ซงรฐประศาสนศาสตรและรฐศาสตรไมสามารถแยกจากกนได การศกษาวชา รฐประศาสนศาสตรไมมความกาวหนามากนกในชวงกระบวนทศนท 3

กระบวนทศนท 4: รฐประศาสนศาสตร คอ วทยาการบรหาร (Public Administration as Administrative Science)

ชวงกระบวนทศนท 4 มผลสบเนองมาจากกระบวนทศนท 3 ทวาวชารฐประศาสนศาสตร ไดตกต าลงอยางมาก ดงนน จงไดมนกวชาการทางรฐประศาสนศาสตรไดคนหาทางเลอกใหมโดยไดใชบรหารศาสตรมาประยกตใชใหเขากบการบรหารทางรฐประศาสนศาสตร แตถงอยางไร ในชวงกระบวนทศนท 3 และกระบวนทศนท 4 นกรฐประศาสนศาสตร ไดยอมรบวา ในสองชวงนเปนชวงของการขาดเอกลกษณทเปน ลกษณะเฉพาะของสาขาวชารฐประศาสนศาสตรส าหรบค าวา “วทยาการบรหาร” (Administrative Science) ในชวงของกระบวนทศนท 4 เปนค าทมความหมายถง การศกษาเกยวกบทฤษฎองคการ (Organization Theory) และวทยาการจดการ (Management Science) (Appleby, 1949) ชวงกระบวนทศนท 4 จะเปนชวงของการศกษาคนควาทฤษฎองคการวาองคการจะตองด าเนนการอยางไร ศกษาถงรปแบบพฤตกรรมองคการวามพฤตกรรมอยางไร สดทายศกษาถงกระบวนการตดสนใจและการตดสนใจ โดยทงหมดนจะตองอาศยวชาการตาง ๆ มาชวยในการศกษา ซงไดแก วชาทางจตวทยาสงคม สงคมวทยาบรหารธรกจในเชงผลงานวชาการของนกวชาการไดมเอกสารชอ Administrative Science Quarterly พมพขนในป ค.ศ. 1950 ไดน าเสนอวา

27Appleby P.H., Policy and administration (Tuscaloosa, AL: University of A

Lablama Press, 1949), 1-5..

26

“การบรหารนนไมวาจะเปนการบรหารทางรฐประศาสนศาสตร การบรหารธรกจหรอการบรหารองคการใดกตาม ไมมความแตกตางกนเพราะวาการบรหารงาน กคอ การบรหารนนเอง”

กระบวนทศนท 5 : ร ฐประศาสนศาสตร คอ ร ฐประศาสนศาสตร ( Public Administration as Public Administration)

กระบวนทศนท 5 ซงนบตงแตในชวงหลงสงครามโลกครงท 2 ไดมนกวชาการทางรฐประศาสนศาสตร ไดเรมกลบใหความสนใจอกครง โดยไดมการเรยกรองใหสงเคราะหความรความสามารถในแขนงสาขาวชาตาง ๆ ในสวนของวชารฐประศาสนศาสตร ไดมงเนนไปศกษาถงชวตในชมชนเมอง ความสมพนธทางการบรหารระหวางองคการของรฐกบองคการของเอกชนและ ความรวมมอกนทางเทคโนโลยและสงคมในชวงน นกรฐประศาสนศาสตร ยงไดใหความสนใจ ตอเรองนโยบายศาสตร เศรษฐศาสตรการเมอง กระบวนการก าหนดและวเคราะหนโยบายสาธารณะ รวมถงการวดผลของนโยบายผลงานทางวชาการทสนบสนนกระบวนทศนท 5 นกรฐประศาสนศาสตรไดหนมาใหความสนใจเกยวกบการบรหารของภาครฐมากขน โดยพยายามเนนถงความรวมมอ กบภาคเอกชน โดยการน าเทคนคและวธการบรหารรวมทงเทคโนโลยเขามามสวนรวมในการบรหารงานมากขน ไมวาจะเปนการก าหนดและการบรหารนโยบายสาธารณะ หลกวชาเศรษฐศาสตรเขา มาเกยวของกบการบรหารการเมองโดยตรง จะเหนไดวาในชวงกระบวนทศนท 5 ไมไดมการกลาวถง การแบงแยกการเมองกบการบรหารงานรฐในขณะททศนะทนาสนใจของ ตน ปรชญพฤทธ (2535) เหนวา ปจจบนถอวาเปนชวงของกระบวนทศนท 6 คอ ชวงภายหลงโครงสรางนยม (post - structuralism) และภายหลงสมยใหมนยม (Post-modernism) เมอศกษากระบวนทศน กยอมจะตองศกษาเกยวกบ ผใชกระบวนทศนดวย เพราะตองศกษาควบคกนไป ผใชกระบวนทศนทจะศกษานนขนอยกบสถานภาพ หรอบทบาทของผใชกระบวนทศน เปนหลก กลาวคอ ในการศกษาครงนผวจยหมายถง ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรคนท 21 เปนกรณศกษา ผใชกระบวนทศนในการพฒนาทางการศกษา

กระบวนทศนใหม (New Paradigm) กบปญหาของชาต วนชย วฒนศพท ไดพดถงกระบวนทศนใหม (New Paradigm) กบปญหาของชาต ท าใหหลายคนทไดรบรเหตการณบานเมองในรอบสบปทผานมา ทเผชญกบการประทวง ความขดแยง การชมนมคดคานทบางครงน าไปสความรนแรง นอกจากบนและเบอ แลวหลาย ๆ คนกตงค าถามขนมาวา สงสยตอไปนไมตองคดพฒนา คดสรางอะไรแลว โรงไฟฟากไมใหสราง เขอนกไมใหสราง แมแตททงขยะททกๆ คน รวมทงผประทวงกสรางขยะขนทกวทกวนกสรางไมได เพราะทกคนกจะบอกวาจะไปสรางทไหนกแลวแต แตหามมาสรางใกลบานฉน หลายคนมองไปถงวา นหรอคอประชาธปไตย และบางคนกพดหนก ๆ ไปเลยวา เปนประชาธปไตยของก เรยกรองใหเผดจการกลบคนมากม ค าถามกคอวาเกดอะไรขนในบานเมองน ท าไมจงสบสนวนวาย ไมรจบ ค าตอบคงจะมหลายอยาง แตอยางหนงกคอวา ประเทศไทยก าลงอยในระหวางเปลยนผานของกระบวนทศนเดม เปนกระบวนทศนใหม (New Paradigm) จากประชาธปไตยแบบตวแทน เปนประชาธปไตยแบบมสวนรวม หรอจากการโอนอ านาจอยางเบดเสรจจากประชาชนใหกบผแทนมาเปนการโอนอ านาจใหเชนเดมแตยงสงวนอ านาจทจะตรวจสอบ โดยการทผแทนจะไปคดอะไรท าอะไรกแลวแต หากมผลกระทบตอประชาชนหรอตอสงแวดลอม จะตองมาถามมาปรกษา หรอแมแตมาใหผมสวนไดสวนเสยรวมพจารณาตดสนกอนทจะ

27

ด าเนนการใดๆ กแลวแต ฝายทอยในกระบวนทศนยงไมเขาใจตรงกน หรอก าลงปรบวธคด ปรบกระบวนการ แสวงหากระบวนการทดทสดทจะท าใหเกดผลทดกวา หรอดทสด จะมความรสกไมมนคง ไมมนใจ ไมคอยจะถนด จะท าไดไหม และอกหลาย ๆ อยาง ในชวงเปลยนผาน เหมอนกบเวลาเราเปลยนกระบวนทศนเมอตอนเดก ๆ จากคบคลานมาเปนเดน เราอาจจะอยากเดน แตเดนไปกลมไป คณพอคณแมตองตามมาชวยจบชวยจง กวาเราจะเดนคลอง หรอเมอเราหดขจกรยาน เรากมความหวนไหว กลวลม ไมแนใจวาเราขไปไดหรอเปลา ระยะเปลยนผานเหลาน จะรสกทกอยางยากไปหมด เหมอนกบชวงเปลยนผานของกระบวนทศนประชาธปไตย กระบวนทศนการบรหารทก าลงเกดขน ความไมเขาใจชดเจนของกระบวนการมสวนรวม การประชาพจารณ รวมถงแนวคดของคนทยงไมปรบเปลยนกระบวนทศน ยงอยในกระบวนทศนเดม กเปนสงทตองค านงถง28 ตอมา อดม สมท (Adam Smith) จากหนงสอ Power of the Mind กมาใหค าจ ากดความทกระชบขนวา “กระบวนทศน คอ วถทางทเรามองโลก ดงเชน ปลามองน า กระบวนทศนอธบายเรองราวของโลกตอเรา ชวยใหเราคาดเดาพฤตกรรมของโลกได การคาดเดามความส าคญมาก” และยงมอกหลายๆ คนทมาพยายามอธบายความหมายของกระบวนทศน แตผทใหความหมายทนาจะเขาใจงายทสด คอ โจเอล อารเธอร บารเคอร (Joel Arthur Barker) ผเขยนหนงสอ Paradigm และ Future Edge ไดใหความหมายวา “กระบวนทศน” คอ ชดของกฎและกตกา (ทเปนหรอไมเปนลายลกษณอกษร) ทท าสองอยาง: 1) ท าหนาทวางหรอก าหนดกรอบ และ 2) ท าหนาทบอกเราวาควรจะประพฤตปฏบตอยางไรภายในกรอบเพอใหเกดความส าเรจ” รวมไปถง “เราวดความส าเรจนนอยางไร” บารเคอรสรปวา กฬาทกชนดมกระบวนทศนของตนเอง กระบวนทศนของเทนนส แนนอนมกรอบ มกตกา มกระบวนการทจะตองแกปญหาใหเกดความส าเรจ เมอเผชญกบลกบอลทกระดอนขามเนตมา เราจะแกปญหาโดยการตหรอตบอยาไรใหลงคอรทตามกฎกตกาของเทนนส กระบวนการแกปญหาเหลาน เราตองใชไมแรคเกตเทนนสตหรอตบ ไมใชใชไมแบดมนตน หรอใชมอตหรอใชเทาเตะ และถาเราตกลบไปดวยเครองมอทถกตอง ขามเนตไปตกอยในเสนกรอบของคอรท เรากไดแกปญหานนส าเรจ และกกลายเปนปญหาใหคตของเราตองแกปญหาบาง เกม กฬาทกชนดจงมกระบวนทศนของตนเอง คนทมอาชพตาง ๆ กน กมกระบวนตางไปในการประพฤตปฏบตและประสบความส าเรจ มความแตกตางบางประการระหวางกระบวนทศนวทยาศาสตรและกระบวนทศนอน ๆ คอ กระบวนทศนทางวทยาศาสตร ถาเราท าการทดลองส าเรจเรองใดกตาม เมอคนอนท าตามดวยเครองมอแบบเดยวกนและขนตอนเหมอนกนจะประสบความส าเรจเหมอนกน แตกระบวนทศนอน ๆ เชน ดานกฬาและศลปะ จะแตกตางกนทเราเอาไมแรคเกตกด แปรงส สและกระดาษใหคนสองคน ท าตามทกขนตอนเหมอนกน แตอาจจะประสบความส าเรจหรอไมส าเรจตางกนกได กระบวนทศนใหมของการปฏรประบบราชการ

ค าศพทตอไปน เปนค าใหมทน ามาใชในการปฏรประบบราชการ ไดแก การใหความส าคญกบลกคา (Customers) มงเนนคณภาพ (Quality) การใหสงทมคณคา (Value) การจงใจ

28วนชย วฒนศพท, “กระบวนทศนใหม (New Paradigm) กบปญหาของชาต,” เอกสารประกอบค าบรรยาย หลกสตร ปขส. 1 วนท 14 มนาคม 2546 หองประชาธปก สถาบนพระปกเกลา, 2546.

28

(Incentives) นวตกรรม (Innovation) การมอบอ านาจ (Empowerment) และมความยดหยน (Flexibility) อกทงการลดกฎระเบยบทไมจ าเปน (Deregulation) ตลอดจนการเนรมตระบบราชการ (Reinventing-Government) เปนตน เปนกระบวนทศนใหม (New Paradigm) ของการปฏรปการบรหาร (Government Reform) ในประเทศสหรฐอเมรกา29 ดงตารางเปรยบเทยบกระบวนทศนระบบราชการแบบเกา และกระบวนทศนระบบราชการแบบใหม30

ตารางท 1 เปรยบเทยบกระบวนทศนระบบราชการแบบเกาและกระบวนทศนระบบราชการแบบใหม

กระบวนทศนระบบราชการแบบเกา (Bureaucratic Paradigm)

กระบวนทศนระบบราชการแบบใหม (Post-Bureaucratic Paradigm)

1. ค านงถงประโยชนสาธารณะ (Public Interest) 1. ใหประชาชนไดรบสงทมคณคา (Results Citizens Value) 2. ใหความส าคญกบประสทธภาพ (Efficiency) 2. ใหความส าคญกบคณภาพและสงทมคณคา (Quality and

value) 3. มงเนนการบรหารแบบนายสง (Administration)

3. เนนการเพมผลผลตหรอมงเนนงาน (Production)

4. เนนการควบคมสงการ (Control) 4. การยดมนในปทสถาน (Winning Adherence to Norms) 5. ก าหนดโครงสรางอ านาจหนาท และความ รบผดชอบไวอยางชดเจน (Specify Functions, Authority and Structure)

5. ก าหนดภารกจทชดเจน ปรบปรงบรการเพอตอบสนองความ ตองการของลกคา และเนนผลลพธ (Identify Mission, Services, Customers and Outcomes)

6. ค านงถงตนทน (Justify Costs) 6. การสงมอบสงทมคณคา (Deliver Value) 7. ตระหนกถงความรบผดชอบ (Enforce Responsibility)

7. การสรางระบบตรวจสอบและ เสรมสรางความสมพนธใน การท างานทแขงแกรง (Build Accountability, Strengthen Working Relationship

8. การปฏบตตามกฎ ระเบยบ และกระบวน การท างาน (Follow Rules and Proce)

8. สรางความเขาใจในปทสถาน หาวธการ แกปญหา และปรบปรงอยางตอเนอง (Understand and Apply norms, Identity and Solve Problems, Continuously Improve Processes)

9. การปฏบตตามระบบการบรหาร (Operate Administrative)

9. การแยกการบรการออกจากการควบคม, การสรางปทสถาน, การเพมทางเลอกใหกบลกคา, สรางความรวมมอ, การใหสงจงใจ, การวดผลงานและวเคราะหผลลพธ, การรบฟงผลสะทอน กลบจากผรบบรการเพอปรบปรงการบรการใหมคณภาพสง (Separate Service From Control, Build Support for Norm, Expand Customer Choice, Encourage Collective Action, Provide Incentives, Measureand Analyze Results, Enrich Feedback)

29Michael Barzelay, and Babak J. Armajani, The Post-Bureaucratic

Paradigm in Historical Perspective (California: University of California Press, 1992), 116.

30John Naisbitt, Megatrends, Ten New Directions Transforming Our Lives (U.K.: Macdonal & Co., 1984), 119.

29

กลาวโดยสรปกระบวนทศนระบบราชการแบบเกา และกระบวนทศนระบบราชการแบบใหมของประเทศสหรฐอเมรกาทง 9 ประการ ดงกลาว มจดเนนทแตกตางกน กระบวนทศนระบบราชการแบบใหมเปนแนวคดทนาสนใจสามารถน ามาเปนแนวทางในการปฏรประบบราชการไทยได นอกจากนผเขยนขอเสนอกระบวนทศนใหมในการปฏรประบบราชการไทยเพมเตม ดงน

1. ดานการบรหารจดการ (Management) 1.1 รฐบาลควรสงเสรมการปฏรประบบราชการอยางตอเนองและจรงจงโดยก าหนดเปนวาระแหงชาต 1.2 ควรน าการบรหารเชงกลยทธมาใชอยางกวางขวาง 1.3 การน าแนวคดและเทคนคการบรหารจากภาคเอกชนมาประยกตใช เชน Balanced Scorecard, Re-engineering, Kaizen and Total Quality Management ฯลฯ 1.4 การลดอ านาจหนาทและขนตอนการปฏบตราชการ 1.5 น าหลกการบรหารจดการทด (Good Governance) มาใชอยางกวางขวางและปฏบตอยางจรงจง 1.6 สนบสนนใหมการก าหนดกรอบระยะเวลาในการปฏบตราชการ 1.7 ใหความส าคญกบการควบคมตรวจสอบขององคการอสระตามรฐธรรมนญมากขน 1.8 ใหความส าคญกบประชาชนในการตรวจสอบการบรหารงานของภาครฐ เพอใหเกดความโปรงใส 1.9 ก าหนดวาระของผด ารงต าแหนงการบรหาร 1.10 การพฒนาองคการเพอเปนองคการแหงการเรยนร

2. ดานการใหบรการประชาชน (Citizen Service) 2.1 ค านงถงผลประโยชนของประชาชนเปนส าคญ 2.2 พฒนาระบบการใหบรการสาธารณะโดยน าระบบ One Stop Service มาใชอยางกวางขวาง 2.3 สนบสนนใหภาคเอกชนเขามามสวนรวมในการใหบรการสาธารณะมากขน 2.4 ใหความชวยเหลอผดอยโอกาสและคนยากจนใหทวถงและเปนธรรม 2.5 จดตงหนวยงานกลางอ านวยความสะดวก และใหบรการประชาชน 2.6 รบฟงความคดเหนของประชาชนเพอน าไปปรบปรงการใหบรการใหมประสทธภาพ และตอบสนองความตองการของประชาชน 2.7 ปรบปรงส านกงานใหทนสมย สะดวกในการตดตอ 2.8 น านวตกรรมและเทคโนโลยใหม ๆ มาใชในการปฏบตงานและใหบรการ

3. ดานพฤตกรรมการท างานของขาราชการ (Civil Servants) 3.1 ใฝร ตนตวในการศกษาหาความรอยางเสมอ (Alert) โดยเฉพาะความรในดานเทคโนโลยคอมพวเตอร 3.2 สรางความเชอมนในตนเอง (Self-Confidence) 3.3 ยนหยดในความถกตอง (What’s Right) 3.4 คดใหญ (Big Thinking) และท าใหได

30

3.5 มความคดรเรมสรางสรรค (Initiatives) ขาราชการยคใหมจะตองกลาคดกลาท า กลาวพากษ และสามารถใชนวตกรรมและเทคโนโลยในการท างาน 3.6 จะตองท างานเชงรก (Proactive) 3.7 ปรบปรงการท างานอยเสมอ (Continuous Improvement) สรป กระบวนทศนใหมในการปฏรประบบราชการทไดน าเสนอดงกลาว เปนแนวทางหนง ในการน าไปพฒนาระบบราชการใหกาวไปสการเปนราชการยคใหม และพฒนาไปสการเปนรฐบาลอเลกทรอนกส (e-Government) ตอไป ทงนการปฏรประบบราชการใหประสบความส าเรจนน จ าเปนตองอาศยความรวมมอรวมใจของผทเกยวของทกสวนในสงคม นบตงแตผบรหารระดบประเทศ ผบรหารระดบสง นกวชาการ ขาราชการ สอมวลชน ภาคเอกชน และประชาชน ทจะตองชวยกนปฏรปใหส าเรจ เพอใหบรรลจดมงหมายของการปฏรปภาครฐทวา “เพอใหประชาชนคนไทย มคณภาพชวตทด มความเปนอยทด และมความสข สงคมไทยมเสถยรภาพ ชาตไทยมเกยรตภม ไดรบความเชอถอ และมความสามารถสงในการแขงขนในเวทโลก” ชาย โพธสตา (2552) ไดน าขอมลเปรยบเทยบจดยนของกระบวนทศนปฏฐานนยม (Positivism) กบกระบวนทศนทางเลอก (Alternative Paradiagm) จากบางตอนของหนงสอศาสตรและศลปแหงการวจยเชงคณภาพไวดงน

1. ภววทยา (Ontology): ธรรมชาตของความจรง/ความร กระบวนทศนปฏฐานนยม เหนวา ความจรง/ความร มอยโดยตวของมนเอง เปนอสระ

จากผร เปนภววสย (Objective) ความจรงหรอความรทถกคนพบและผานการพสจนแลว มคณสมบตเปนสากล ความจรงในเรองใดเรองหนงมเพยงหนงเดยว (Single Reality) เปนจดยนแบบสจนยม (Realism) หรอสจนยมสามญ (Naive Realism)

กระบวนทศนทางเลอก หรอแนวคดหลงปฏฐานนยม (postpositivism) เหนวา ความจรงและความรทนกวจยอางวาตนไดคนพบ ลวนเปนสงทถกสรางขน เปนภาพสราง (construct) ความจรง/ความรจงไมไดมเพยงหนงเดยว แตมไดหลากหลาย ขนอยกบบคคลและบรบท ดงนนจงมลกษณะจ าเพาะเจาะจง เปนอตวสย (subjective) ทศนะของกระบวนการทางเลอกจงเปนแบบสมพทธนยม (relativism) 2. ญาณวทยา (Epistemology): ผรกบสงทถกร

กระบวนทศนปฏฐานนยม เชอวา ความจรง/ความร มอยอยางเปนเอกเทศ ดงนน นกวจย (ผร) กบคนหรอสงทถกวจย (สงทถกร) จะตองไมมความสมพนธอะไรตอกน มฉะนนจะ เกดอคต และสงทถกวจยจะเสยความเปนภววสย

กระบวนทศนทางเลอก ผท าการวจยกบผทถกวจยมปฏสมพนธกน และตางมอทธพลตอกนและกน แยกจากกนไมได ความสมพนธระหวางนกวจยกบผถกวจย เปนกญแจส าคญของ การเขาถงขอมลทถกตองตรงประเดน แตตองระวงไมใหความสมพนธทดเกนไป เปนอปสรรคตอ การเกบขอมล

31

3. วธวทยา (Methodology): วธการเขาถงความจรง/ความร กระบวนทศนปฏฐานนยม ใชวธทนกวจยสามารถควบคมหรอจดการกบสงทศกษาได

เชนวธการทดลอง วธการวจยเชงปรมาณ ด าเนนการวจยแบบนรนย (Deductive Approach) คอ สรางสมมตฐานจากความรหรอแนวคดทฤษฎทมอยกอน (Hypothetico-deductive Method)

กระบวนทศนทาง เล อก ความจร ง /ความร ข นอย ก บ บร บท การ เร มต นกระบวนการวจยดวยสมมตฐานไมใชวธการทดทสด สมมตฐานควรจะถกสรางขนมาจากขอมลโดยตรง ไมใชตงมากอนการมขอมล การวจยไมไดมงเพอพสจนสมมตฐาน แตมงสรางสมมตฐานเพอการทดสอบในภายหลง ด าเนนการวจยแบบอปนย (Inductive Approach) คอสรางสมมตฐานขนมาจากขอมลทเกบมา ในการวจยนนโดยเฉพาะ (Hypothesis Grounded in the Data) นกวจยเขาไป มสวนรวมโดยตรงกบสถานการณหรอกบประชาชนผถกศกษา มการออกแบบการวจยทยดหยน ใชวธการวจยเชงคณภาพหลายแบบ นกวจยเปนเครองมอส าคญในการเกบขอมล ใชการสงเกตการณแบบมสวนรวมทเปดโอกาสใหนกวจยใชความสมพนธอยางไมเปนทางการ เปนสะพานเชอมไปสการไดขอมลทด 4. ความสมพนธเชงเหตและผล (Causality)

กระบวนทศนปฏฐานนยม จดมงหมายคอการพสจนสมมตฐานทนกวจยตงขน หรอพสจนทฤษฎทมอยแลว เหตยอมมากอนผล หรออยางนอยเหตกบผลในเวลาไลเล ยกนหรอพรอมกน เหตกบผลสมพนธกนในลกษณะเปนเสนตรง (linear) หรอเสนตรงหลายมต (Multilinear)

กระบวนทศนทางเลอก ไมไดมจดมงหมายเพอหาความสมพนธเชงเหตผล แตมงท า ความเขาใจดวยการตความหรอปรากฎการณทศกษาเปนหลก สรรพสงยอมอยใ นฐานะทจะมผลกระทบตอกนและกนได ความสมพนธระหวางเหตและผลเปนความสมพนธเชงพห ดงนน การวจยเชงคณภาพจงศกษาวเคราะหอยางเปนองครวม มงท าความเขาใจความหมาย และการอธบายมากกวาพสจนหาความสมพนธเชงเหตและผลระหวางปจจยตางๆ 5. คานยม (Values) และอคตในการวจย

กระบวนทศนปฏฐานนยม การวจยเปนกระบวนการทตองด าเนนไปอยางปราศจากคานยมหรออคต วธการทเปนภววสย (objective) จะชวยท าใหการวจยเปนสงทปราศจากคานยมหรออคตได

กระบวนทศนทางเลอก การวจยเปนกระบวนการทหนไมพนคานยมหรออคต (Value-leden) ซงอาจมาจากภายในตวนกวจยหรอจากบรบทภายนอกนกวจยกได นกวจยเปดเผยผลการวจยใหเหนวา มคานยมหรออคตอะไร อยางไร ในการวจย แยกการตความของกลมตวอยางทถกศกษาออกจากการตความของนกวจย เพอไมใหผอานสบสน คานยมหรออคตในการวจย ความจรงไมใชสงทเสยหายเสมอไป แตเปนสงทนกวจยตองพงสงวรระวง

6. สามญการ (Generalization): มโนทศนทใชเพอหมายถงการท ผลการศกษาจากทหนง ณ เวลาหนง สามารถน าไปใชในทอนและในเวลาอนได

กระบวนทศนปฏฐานนยม เชอวา สามญการเปนจดมงหมายส าคญของการวจย ความจรงในเรองใดเรองหนง มเพยงหนงเดยว และมคณสมบตเปนเสมอนกฎในเรองนน ๆ (Law-like Reality) ผลการวจยยอมไมถกจ ากดดวยเวลาและบรบท (Time-and-Context-free) นนคอ ใชได

32

ทวไปนนเอง จดมงหมายของการวจยคอการพฒนาองคความรทมลกษณะเปนกฎ (Nomothetic) สามารถน าไปใชไดทวไป31

กระบวนทศนทางเลอก จดมงหมายของการวจย คอการพฒนาองคความรหรอค าอธบายส าหรบสถานการณทเฉพาะเจาะจง ในรปของสมมตฐานเชงปฏบตการทมงเพอใชเฉพาะกรณเปนหลก หรอในรปของขอสรปเชงทฤษฎทสามญการไดภายใตเงอนไขทจ ากด

วนชย วฒนศพท ไดอางกระบวนทศนของ อดม สมท ทกลาววา กระบวนทศนนเหมอนกบปลาทมองไปทน าทตวเองวายอย เมอปลาอยในน า วายในน า สงทปลามองเหนคงไมใชน า เพราะปลาคงมองไมเหนวาเปนน า กจะเหมอนกบทอดม สมท พดอกวา “เมอเราอยทามกลางกระบวนทศนใด เราจะนกไมออกถงกระบวนทศนอนๆ มค าถามท โจเอล อารเธอร บารเคอร ถามคอ “ท าไมคนฉลาดๆ ทมความมงมนอยางด แตมกจะท าอะไรไมคอยดนกในการมองทะลไปขางหนา” จะตอบค าถามนได ตองฟงเรองราวทบารเกอรเลาใหฟงถงประวตเกยวกบอตสาหกรรมการผลตนาฬกาดงน

ตราบจนกระทงถง ป ค.ศ. 1968 (พ.ศ. 2511) ประเทศสวสไดชอวาเปนผผลตนาฬกา ทไมมใครทาบตด แตเหตใดเวลาผานมาถงป ค.ศ. 1980 (พ.ศ. 2523) ตลาดนาฬกาของสวสไดตกลงจากรอยละ 65 เหลอเพยงนอยกวารอยละ 10 รายไดอนมหาศาลไดลดลงถงเหลอนอยกวารอยละ 20 สวสไดตกจากต าแหนงจาวแหงนาฬกา ภายในเวลาสบสองปเทานนเอง เกดอะไรขนหรอ สงทปรากฏขนกคอ มการเคลอนของกระบวนทศน นนคอ มการเปลยนกฎ กตกาพนฐานของการผลตนาฬกาจากเดมทเปนเรองของการพฒนาสวนของฟนเฟอง สปรง และการหมนรอบทไมมแรงเสยดทาน ซงเปนเรองทสวสมองวานนคอสงทเขาจะตองพฒนาไมใชเรองกลไกอน ๆ

ความจรงกคอ คนสวสนนเองไดเปนผผลตการเคลอนไหวของนาฬกาโดยใชระบบอเลคทรอนกสทเรารจกกนวา ควอทส ทสถาบนวจย ชอ บอยชาเทลทสวสเซอรแลนด ทง ๆ ทนกวจย สวสนไดน าเสนอในการปฏวตแนวคดใหมของนาฬกาใหกบผผลตนาฬกาของสวส เมอป ค.ศ. 1967 (พ.ศ. 2510) แตปรากฏวาถกปฏเสธ ไมมใครสนใจและผผลตนาฬกามองเหนวา นไมใชนาฬกา ไมนาจะใชนาฬกาแหงอนาคต และผผลตนาฬกาสวสมองไมเหนประโยชนของนาฬกาปฏวตวธคดใหมน และยอมใหนกวจยน าผลงานนไปเสนอผลงานในการประชมระดบโลกดานนาฬกาในปเดยวกน ผทมองเหนและมองทะล คอ บรษทนาฬกาไซโก นนเอง ท าใหประวตศาสตรดานนาฬกาเปลยนโฉมไปสนเชง ระหวางในป พ.ศ. 2522 ถงป พ.ศ. 2524 เหตการณไมนาเชอกเกดขน คอ มคนงานผลตนาฬกา สวสตกงานถงหกหมนสองพนคน และตลาดนาฬกาโลก ไดเปลยนจากสวสเปนของญปนทเคยครองตลาดเพยงนอยกวารอยละหนง เพมเปนถงรอยละสามสบสาม

ท าอยางไรเราจะหลกเลยงความผดพลาดของสวสทเกดขนดงเรองทปรากฏ ซงเรองเชนนไมใชเฉพาะแตกบบรษทหรอโรงงานของสวสแตเกดขนกบเรองอน ๆ อกมากมาย เราไมอาจจะเปลยนอดตได เหตการณตางๆจะเกดขนในปจจบนเทานน และเวลาของปจจบนกผานไปอยางรวดเรว อนาคตเทานนเปนเรองทเรามเวลาทจะเตรยมเนอเตรยมตว เพอเมอเวลาปจจบนมาถง เราจะไดไมพลาด

31ชาย โพธสตา, ศาสตรและศลปแหงการวจยเชงคณภาพ, พมพครงท 4 (กรงเทพฯ:

อมรนทรพรนตง, 2552), 61-63.

33

บารเกอรบอกวา อนาคต คอเวลาทเราจะเดนเขาไปหาตลอดชวงชวต ฉะนนจะไมเปนประโยชนกวาหรอทเราจะรจกเตรยมตวเราใหด ส าหรบอนาคตกอนทเราจะเดนเขาไปถง32

ท าไมผผลตนาฬกาสวสจงมองไมทะลสอนาคต เพราะผผลตเหลานมกรอบมกตกาทยดถอมาตลอด ไมสามารถมองออกนอกกรอบได ผคนแตละอาชพ กจะมกรอบของตนเองท ยดถออย คนเปนแพทย เปนพยาบาล เปนวศวกร นกบญช นกกฎหมาย นกธรกจ ขาราชการ นกการเมอง ตางกมกรอบของตวเอง ท าอยางนได ท าอยางนไมได คนไมสามารถมองทะลกรอบได กคอ ขาดความคดวเคราะหทเรยกวา Critical Thinking หรอ Lateral Thinking (คดออกนอกกรอบ) หรอบางคนเรยกวา Creative Thinking (ความคดสรางสรรค) ความคดสรางสรรคเชนน อดตประธานาธบดอเมรกน จอหน ควนซ อาดมส (President John Quinsey Adams) ไดกลาววา กจะเหมอนกบ Reactive Thinking (การคดแบบ “เอะ”) ซงถาดใหดระหวางค าวา Creative กบ Reactive คอ ตว “C” ทอยคนละต าแหนง หรอท อาดมส บอกวา “C” กคอ “See” (มอง) ฉะนนอยท “ซ” (หรอการมอง) หมายถงวาแลวแตใครจะมองอยางไร สมมตมามองค าวา “Opportunity is NOWHERE” เราจะอานวาอยางไรกได อานวา “Opportunity is No Where” (โอกาสไมเหนมเลย) กได หรอ Opportunity is Now Here” (โอกาสมาอยทนแลว) บางคนมองน าทเหลออยครงแกววา “เหลออกตงครงแกว” บางคนกมองวา “เหลออยแคครงแกวจะพอหรอ” เปนตน

เมอพดถง “Opportunity” หรอ “โอกาส” กยงมมมมองอกวา อะไรคอ “โอกาส” และอะไรคอ “วกฤต” หลาย ๆ ครงคนเรามองผดพลาด เรามกจะมองโอกาสทจรง ๆ ไมใชโอกาส เชน ยคเศรษฐกจฟองสบ หลาย ๆ คนมองวาเปนโอกาสทจะซอทดนเพอเกงก าไร สรางบานจดสรรเพอผลก าไร รวมไปถง สรางโรงพยาบาลเพอกอบโกย ดวยสภาษต “น าขนใหรบตก” เรากรบตกกนใหญ โดยหารไมถงวกฤตทจะเกดขน เพราะจรง ๆ ไมใชโอกาสแลวก าลงกลายเปนวกฤต เพราะเมอทก ๆ คนมองเหนวา เปนโอกาสแลวจรง ๆ ไมใชโอกาส เหมอนกบการทเราชอบแหไปลงทนอะไรเหมอน ๆ กน จนมากเกนพอ กลายเปนวกฤต เพราะจ านวนบานจดสรรทดนกมากเกนความตองการ โรงพยาบาลเอกชน กมากเกนไปถงรอยละ 300 เลาจอ (Lao Tru) จงบอกวาเมอคนทงหลายเดนไปทางทศตะวนตก สเจาจะเดนไปทางทศตะวนออก โอกาสจะเกดขนกคอเมอเราหรอกลมเราเทาน นมองเหน โอกาส จะเกดขนเสมอเมอมการเปลยนกระบวนทศน ฉะนน การรวากระบวนทศน ก าลงเปลยนหรอไม จงเปนสงส าคญทมนษยเราจะตองร หากไมรวาจะผลกดนเพอเปลยนกระบวนทศนอยางไร กควรจะรวาถงเวลาแลวทกระบวนทศน ก าลงเปลยน กระบวนทศนจะเปลยนเมอการแกปญหาอะไรกแลวแตถงภาวะตบตน หรอถงทางตน

กระบวนทศนการสอสารไดเปลยนจากการใชควนไฟ เชน อนเดยแดง หรอกระจกสะทอน เชน ทหารเรอสมยโบราณ มาเปนการใชมาเรว ใชจดหมายผกตดขานก หรอเขยนจดหมายลอยใสขวด มาเปนการใชจดหมายทางไปรษณย ใชการสงรหสมอรส โทรเลข จนมาถงการใชโทรศพทตามสายโทรศพทไรสาย จนถงเครองโทรสาร หรอ e-mail ซงสามารถสงกระดาษทมขอความตงแต

32วนชย วฒนศพท, “กระบวนทศนใหม (New Paradigm) กบปญหาของชาต,” เอกสาร

ประกอบค าบรรยาย หลกสตร ปขส. 1 ณ หองประชาธปก สถาบนพระปกเกลา, 14 มนาคม 2546, 3.

34

หนงหนาไปจนถง เอนไซโคล ปเดยว เปนเลม ๆ ภายในเวลาไมกนาท ไมกวนาท ขามทวปไปในท ตาง ๆ ได กระบวนทศนการสอสารในปจจบนถงเลาใหคนในอดต 50 ป 100 ป กจะไมเขาใจเพราะกระบวนทศนยคกอนนน ไมสามารถอธบายกฎ กตกา กระบวนการทฤษฎและเครองมอทใชอยในปจจบนได เรากไมอาจจะคาดเดาไปไดในอนาคต แตจนตนาการนนไปไดไกลกวา วทยาศาสตรท ยงอธบายหลาย ๆ เรองทมนษยมจนตนาการไมได เชน การเคลอนยายมวลสาร เชน ตวตนคนจากจดหนงไปยงจดหนง เหมอนในหนงเรอง Star Trek หรอ The Fly อายแมลงวน แตความฝนเหลานนสกวนหนง อาจจะเปนจรงไปได จนตนาการเหลานกเกดขนในอดตกอนจะเปนความจรง เชน ความฝนทจะบนไดแบบนกของมนษยจนไดมความพยายามทจะบนอยางนกมาหลายตอหลายครงและมาส าเรจเมอพนอง ตระกลไรท ไดเปลยนกระบวนทศนของการบนส าเรจ ความคดเหน หรอจนตนาการของคนเราจงมกถกจะมองวาสตไมดหรอบอง ๆ จนกวาจนตนาการนนเปนความจรงคนทมองทะลกอนใครไปในอนาคต จงจะเหนโอกาสไมตองดอนไกล กระบวนทศนแหงการสอสารทเปลยนจากโทรศพทมสายไปเปนกระบวนทศนโทรศพทไรสายกด หรอ การสอสารทางไปรษณยไปเปนโทรสาร ไปเปนอเลคโทรนคเมลล (electronic-Mail หรอ e-mail) กดผทมองเหนกอนและด าเนนธรกจดานนกจะประสบความส าเรจอยางมากมายได เมอกระบวนทศนเปลยนทกคนจะเรมตนจากศนยพรอม ๆ กน แตถาคนทมองทะลกรอบ รวากระบวนทศนก าลงจะเปลยน แลวเตรยมตวกอนเสยกอน กมโอกาสถงเสนชยกอนเราลองมาดจาก นกคดวา กระบวนทศนทเปลยนไปทบรรดานกมองอนาคตหรอผมวสยทศนไดพยายามบอกเราวาอะไรก าลงเปลยน หรอเพงจะเปลยนไปของกระบวนทศนมอะไรบาง33

การจดการตามหลกบรหาร (Administrative Management) เฮนรเฟยอล (Henri Fayol) วศวกรและนกบรหารชาวฝรงเศสไดเสนอแนวคดเกยวกบ

วธการบรหารและคนในองคการทเหมาะสมโดยสรปสาระส าคญของการศกษาววฒนาการของแนวคดทางการจดการไดเปน 3 สวน คอ สวนทหนงเกยวกบหนาทการจดการ (Management Function) โดยระบหนาท 5 ประการของการจดการซงหนาทท าการบรหารจดการทง 5 ของเฮนรเฟยอล ทไดกลาวไวเมอ ค.ศ. 1916 ไดแก

1. การวางแผน (Planning) คอ การก าหนดแนวทางของกจกรรมตาง ๆ ทจะท าในอนาคต

2. การจดองคการ (Organizing) คอ การจดหาและใชทรพยากรเพอน าไปสการปฏบต ตามแผน

3. การสงการ (Commanding) คอ การคดเลอกชน าและประเมนผลพนกงานเพอประกนผลการท างานสงสดตามแผนทวางไว

4. การประสานงาน (Coordinating) คอ การผนกความพยายามและความรวมมอจากหนวยงานตาง ๆ ในองคการเขาดวยกนการแบงปนขอมลและการรวมกนแกปญหา

5. การควบคม (Controlling) คอ การสรางหลกประกนวางานตางๆจะเปนไปตามแผนและการแกไขปรบปรงขอบกพรองหนาททางการบรหารทเฮนร เฟยอล กลาวไว 5 หนาทนนไดถก


35

น ามาใชจนกระทงปจจบนและถอเปนหวใจของการบรหารเพยงแตในปจจบนคงเหลอหนาทเพยง 4 อยางเทานน เพราะหนาทการสงการและการประสานงานถกยบรวมเขาดวยกนเปนหนาทการน าและการบงคบบญชาสวนทสองเกยวกบคณลกษณะของผบรหารผบรหารระดบสงจะตองมคณลกษณะพรอมดวยความสามารถทางรางกายจตใจไหวพรบมการศกษาหาความรเทคนคในการท างาน และประสบการณตางๆซงรวมเรยกวา "ความสามารถทางดานการจดการ" ซงตางจากพนกงานระดบปฏบตการทจะเปนหนาทเทคนควธการท างานเปนส าคญและสวนทสามเขายงไดเขยนหลกการท างาน 14 ขอ ซงแตละขอมสาระส าคญและน ามาใชในการท างานไดจนกระทงปจจบนถงแมเวลา จะลวงเลยมาแลวเปน 100 ปหลกการท างานทกลาวถงนนไดแก

1. หลกการแบงงานตามความถนด (Division of Labor) การแบงงานกนท าตามความถนดเปนหนทางน าไปสการเพมประสทธภาพทงงานดานบรหารและงานปฏบตการโดยเสนอแนะใหมการเพมเนอหาของงานและเพมความรบผดชอบใหแกพนกงานเพอเปนการสรางคณคาใหกบพนกงาน

2. หลกอ านาจหนาทและความรบผดชอบ (Authority and Responsibility ผบงคบบญชามสทธในการออกค าสงใหผใตบงคบบญชาปฏบตตามไดอ านาจหนาทนมาจากต าแหนงอยางเปนทางการและคณลกษณะสวนตวอนๆคอความเชยวชาญความรอบรความนาเคารพนบถอและความสามารถชกน าและโนมนาวจนไดรบการยอมรบจากผใตบงคบบญชา

3. หลกเอกภาพในการบงคบบญชา (Unity of Command) คนใดคนหนงควรไดรบค าสงและรายงานตอผบงคบบญชาเพยงคนเดยวเทานนหากไร ซงความมเอกภาพคอผบงคบบญชามากกวา 1 คน สงการไปทผใตบงคบบญชาคนเดยวจะท าใหเกดความสบสนกดกรอนความมระเบยบวนยขององคการ

4. หลกสายการบงคบบญชา (Scalar Chain) สายการบงคบบญชาคอสายทแสดงอ านาจในการสงการทลดหลนจากบนลงลางในองคการ เฟยอลเปนนกคดคนแรกๆทเสนอใหมการจ ากด ความยาวของสายการบงคบบญชาดวยการควบคมจ านวนชนของการบรหารเพราะยงมล าดบชนของการบรหารมากเทาไรสายการบงคบบญชายงจะยาวมากขนเทานน

5. หลกการรวมอ านาจ (Centralization) ปญหาททาทายส าหรบผบรหารคอจะคงอ านาจหรอจะกระจายอ านาจไปสผบรหารระดบลางและพนกงานขนาดไหน เฟยอลเชอวาอ านาจไมควรจะกระจกตวอย ณ ระดบบนของสายการบงคบบญชาเทานนแตการจะรวมอ านาจหรอการกระจายอ านาจขนาดไหนยอมขนอยกบสถานการณโดยมเปาหมายทจะใชประโยชนจากความสามารถของคนให มากทสด

6. หลกเอกภาพในเปาหมาย (Unity of Direction) องคการจะตองมเอกภาพในเปาหมายเพอใหการปฏบตงานของผบรหารและพนกงานเปนไปในทศทางเดยวกนหากไมมทศทางเดยวกนแลวองคการจะปราศจากประสทธภาพและประสทธผลการใช ทรพยากรจะเปนไปอยางสนเปลองและน ามาซงความขดแยง

7. หลกความยตธรรม (Equity) เฟยอล กลาววาพนกงานจะปฏบตงานดวยความอทศตว ทมเทและจงรกภกดกบองคการ กตอเมอเขาไดรบการปฏบตดวยความยกยองใหเกยรต และไดรบ ความเปนธรรม

36

8. หลกการจดวางงานทเหมาะสม (Order) งานวตถดบเครองมอและอปกรณตลอดจนพนกงานจะตองไดรบการจดวางในองคการ ณ จดทเหมาะสมเพอประสทธภาพสงสดขององคการส าหรบพนกงานควรจะมการระบต าแหนงอยางชดเจนและชใหพนกงานเหนถงโอกาสทเขาจะเตบโตในสายงานดวย เฟยอลเสนอแนะใหใชผงองคการ เพอแสดงต าแหนงหนาทและความรบผดชอบของพนกงานแตละคน

9. หลกการรเรม (Initiative) ผบรหารผลกดนใหผใตบงคบบญชาแสดงออกซงความคดรเรมสรางสรรคใหพนกงาน มมมมองใหมไมตองมการชน าจากผบงคบบญชาการรเรมสามารถน าไปสนวตกรรมทอาจเปนจดแขงขององคการได

10. หลกระเบยบวนย (Discipline) ระเบยบวนยเปนสงจ าเปนในการสรางพนกงานใหมความรบผดชอบและท างานอยางสม าเสมอเสยสละตนเพอเปาหมายรวมกนผบรหารมสวนส าคญทจะตองท าตนเปนตวอยางใหเกด ความเคารพนบถอมความยตธรรมไมเลอกปฏบต

11. หลกผลตอบแทน (Remuneration of Personnel) ระบบการจายคาตอบแทน มสวนส าคญตอความส าเรจขององคการ เฟยอลเชอวาระบบคาตอบแทนทดจะตองมความเปนธรรมทงตอพนกงานและองคการจะตองตอบแทนความพยายาม ทน าไปสผลผลตอยางแทจรงปราศจากการบดเบอน

12. หลกเสถยรภาพในการจางงาน (Stability of Tenure of Personnel) เฟยอลเหนคณคาของการจางงานในระยะยาวหากพนกงานอยกบองคการยาวนานเขายอมมการพฒนาฝมอและทกษะสงผลใหเกดการปรบปรงการผลตและการใชทรพยากรขององคการ การจางงานระยะยาวนเองเปนหนงในหลายๆปจจยความส าเรจในการบรหารงานของบรษทขนาดใหญในญปน

13. หลกประโยชนสวนรวมเหนอประโยชนสวนตน (Subordination of Individual Interests to the Common Interest) เพอความอยรอดขององคการทกคนในองคการจะตองเลงเหนวาผลประโยชนขององคการโดยสวนรวมจะตองมากอนผลประโยชนของบคคลหรอของกลมเสมอ

14. หลกความสามคค (Esprit de Corps) องคการทประสบผลส าเรจจะตองสามารถพฒนาความสมานฉนทของพนกงานในองคการไดนนคอความสามารถสรางความรสกเปนอนหนง อนเดยวกนความกระตอรอรนและความอทศเสยสละตนเพอเปาหมายรวมกนผบรหารตองหมนกระตน การสรางความสมพนธระหวางกนในหมผบรหารและพนกงานกระตนการสอสารการแสวงหาทางออกของปญหาคณลกษณะผน าตามหลกการบรหารของเฟยอล พบวาผใตบงคบบญชา หรอพนกงานยอมรบผบรหารระดบสงคนใดคนหน งในฐานะท เปนแหลงของอ านาจหนาทและปฏบตตามหลกการ มผบงคบบญชาเพยงคนเดยว ก าหนดขนาดการควบคมทเหมาะสม34

34Henri Fayol, Industrial and General Administration (New Jersey: Clifton, 1923), 325-331.

37

การศกษาในจงหวดสพรรณบร

การจดการศกษาในจงหวดสพรรณบร มกลยทธตองการจดใหจงหวดสพรรณบรเปนเมองแหงการศกษาตามวสยทศน และยทธศาสตรจงหวดสพรรณบร ท ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา มสวนรวมท าใหเกดขน ดงน วสยทศนของจงหวดสพรรณบร35 สพรรณบรเปนจงหวดชนน าในดานแหลงผลตอาหาร และผลตภณฑคณภาพมาตรฐานสสากล เปนศนยกลางการศกษาและการทองเทยว โดยใชทรพยากรธรรมชาตอยางยงยน ชมชนเขมแขง คณภาพชวตทด ยดการมสวนรวม ประเดนยทธศาสตร

1. การเพมขดความสามารถดานเกษตรเชอมโยงสเกษตรอตสาหกรรม และ พาณชยกรรม เพอการบรโภคและการสงออก

2. การพฒนาดานการทองเทยวสสากลคการอนรกษฟนฟทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน

3. การยกระดบคณภาพชวต และความปลอดภยในชวตและทรพยสน 4. การสงเสรมการศกษา การกฬามงความเปนเลศในระดบสากล 5. การน าการเปลยนแปลงดานการบรหารและบรการเพอประโยชนของประชาชน

เปาประสงค 1. เพมมลคาผลตคาผลตภณฑ สนคาเกษตร อตสาหกรรม และเกษตรอตสาหกรรม เพอการ

บรโภคและการสงออก 2. เพมรายไดจากการทองเทยว และการจ าหนายผลตภณฑสนคาทองถน 3. อนรกษ ฟนฟ และบรณะทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ใหเอออ านวย

ประโยชนอยางยงยน 4. เสรมสรางคณภาพชวตทด และแกปญหาความยากจน 5. เพมโอกาสทางการศกษา และยกระดบคณภาพการศกษาใหไดมาตรฐานการศกษาชาต

6. ยกระดบการกฬาของจงหวดสพรรณบร เขาสมาตรฐานสากล 7. ยกระดบคณภาพการบรการและบรหารดวยความโปรงใส

การจดการศกษาในจงหวดสพรรณบร36 จงหวดสพรรณบร มสถานศกษาในระดบอาชวศกษาและอดมศกษา รวมทงหมด 13 แหง ดงน

1. ส านกคณะกรรมการอาชวศกษา 5 แหง 2. ส านกบรหารงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชน 1 แหง 3. สถาบนอดมศกษาของรฐ 3 แหง 4. มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล 1 แหง

35ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต, แผนพฒนาจงหวดสพรรณบร พ.ศ. 2557-2560 (กรงเทพฯ: อรรถพลการพมพ, 2557), 115-118.


38

5. สถาบนบณฑตพฒนศลป 2 แหง 6. ส านกงานบรหารงานการศกษาพเศษขนพนฐาน 1 แหง ทมา: ขอมลจากรายงานสถตจงหวด พ.ศ.2554, ส านกงานสถตจงหวดสพรรณบร

ส านกงานสถตแหงชาต จงหวดสพรรณบร แบงเขตพนทการศกษาประถมศกษาเปน 3 เขต และมธยมศกษา 1 เขตดงน

ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสพรรณบร เขต 1 ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสพรรณบร เขต 2 ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสพรรณบร เขต 3 ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 9 (สพรรณบร-นครปฐม)

ตารางท 2 จ านวนสถานศกษา นกเรยน หองเรยน คร จ าแนกตามเขตพนทการศกษาประถมศกษาสพรรณบร เขต 1-3 ประจ าปการศกษา 255437

เขต จ านวนโรงเรยน (แหง) จ านวนนกเรยน

จ านวนคร จ านวนหอง ในสงกด นอกสงกด กศน.

เขต 1 148 140 4 24,037 1,354 1,533 เขต 2 137 110 17 10,638 1,210 1,596 เขต 3 141 100 4 20,417 1,418 1,216 รวม 426 350 25 55,092 3,982 4,345

ตารางท 3 จ านวนคร- อาจารย จ าแนกในเขตพนทการศกษาประถมศกษา สพรรณบร เขต 1-3 จ าแนกระดบการศกษา ประจ าปการศกษา 255438

เขตการศกษา จ านวนคร อาจารย (คน) อนบาล ประถมศกษา 1-6 มธยมศกษา รวม

เขต 1 203 1,000 151 1,354 เขต 2 185 879 146 1,210 เขต 3 263 1,059 93 1,418 รวม 651 2,938 390 3,982

37กลมนโยบายและแผน ปการศกษา2554, สารสนเทศ 54 (สพรรณบร: ส านกงาน เขตพนทการศกษาประถมศกษา เขต 1-3, 2554), 18-19.


39

ตารางท 4 จ านวนนกเรยนจ าแนกระดบการศกษา จ าแนกตามเขตพนทการศกษาประถมศกษา สพรรณบร เขต 1-3 ปการศกษา 255439

ระดบการ

ศกษา




ชาย หญง รวม หอง ชาย หญง รวม หอง ชาย หญง รวม หอง อนบาล 2,603 2,584 5,187 369 2,756 2,624 2,095 405 2,095 1,934 4,029 260 ประถม ศกษา ปท 1-6

8,590 8,053 16,643 1,052 7,844 16,452 7,547 1,071 7,547 7,014 14,561 871

มธยม ศกษา ปท 4-6

1,232 975 2207 112 1,159 2,485 996 120 996 831 1,827 85

ปวช. - - - - - - - - - - - -

ปวส. - - - - - - - - - - - -

อดม ศกษา

- - - - - - - - - - - -

รวม 12,425 11,612 24,037 1,533 11,759 21,561 10,638 1,596 10,638 9,779 20,417 1,216

ตารางท 5 จ านวนสถานศกษา หองเรยน นกเรยน และคร จ าแนกตามสงกดของเขตพนท การศกษามธยมศกษา เขต 9 ( เฉพาะจงหวดสพรรณบร ปการศกษา 2554)40

สงกด อกษรยอ จ านวน สถานศกษา ผบรหาร คร หองเรยน นกเรยน

สนงเขตพนทการศกษา มธยมศกษา

สพฐ. 32 105 1,468 971 36,603

สนงคณะกรรมการอาชวศกษา สอศ. 6 26 231 242 6,631 สนงบรหารงานคณะกรรมการ การสงเสรมการศกษาเอกชน

สช. 29 29 730 76 2,006

ส านกงานเทศบาล อปท. 12 12 213 29 1,220 สถาบนการพลศกษา สพศ. 1 1 42 19 555 สนงพระพทธศาสนา พ.ศ. 3 3 14 21 161

สรป

การศกษาในจงหวดสพรรณบร ไดจดการศกษาตงแตระดบประถมวย ระดบการศกษา ขนพนฐาน จนถงระดบอมดมศกษาทงในระบบและนอกระบบทมหลากหลายสถาบนการศกษาซงไดรบการสนบสนนจากนกการเมองจงหวดสพรรณบร โดย ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ทใหความส าคญทางดานการศกษามากเปนพเศษและตอเนองมาโดยตลอด

39กลมนโยบายและแผน ปการศกษา2554, สารสนเทศ 54 (สพรรณบร: ส านกงานเขต

พนทการศกษามธยมศกษา เขต 9, 2554), 15-16. 40เรองเดยวกน, 25.

40

นโยบายและยทธศาสตรการศกษาขนพนฐาน จากการประเมนผลการปฎรปการศกษาในทศวรรษทผานมา การศกษาวจยทศทาง

การศกษาและปจจยท ส งผลตอการศกษาไทยในอนาคต ท งการประกาศใช ร ฐธรรมนญ แหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 นโยบายการศกษาของรฐบาลปจจบน และแนวโนม การเปลยนแปลงทางดานเศรษฐกจ สงคม ประชากร พลงงานและสงแวดลอม วทยาศาสตรและเทคโนโลย ในทามกลางกระแสโลกาภวตนทมการเคลอนยายคน เงน เทคโนโลย ขอมล ขาวสาร และความรอยางเสร จงก าหนดหลกการและกรอบแนวคด วสยทศน เปาหมาย และกรอบแนวทางการปฏรปการศกษาในทศวรรษทสอง บนฐานของหลกการและแนวทางแหงพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 มหลกการและกรอบแนวคด เนนการ ปฎรประบบการศกษา และการเรยนร และเสนอกลไกลทกอใหเกดผลตอการพฒนาการศกษาและ การเรยนรอยางเปนระบบไมใชสวนใดสวนสวนหนงของระบบ และพจารณาระบบการศกษา และเรยนรในฐานะทเปนสวนหนงของระบบการพฒนาประเทศ ซงตองเชอมโยงกบการพฒนาระบบอน ทงดานเศรษฐกจ สงคม เกษตรกรรม สาธารณสข และการจางงาน มระบบการศกษาประกอบดวยปจจยตาง ๆ ทส าคญ คอ คร หลกสตรสถานศกษา และกระบวนการสรางและถายทอดความร ประเดนทส าคญทสดในการปฏรปการศกษานคอ การพฒนาคณภาพมาตรฐานการศกษา สงเสรมและยกระดบมาตรฐานวชาชพคร คณาจารย และบคลากรทางการศกษาอยางยงยน เปนวชาชพทมคณคา ปจจยส าคญอน ๆ คอ ระบบการบรหารจดการทมธรรมภบาล มการกระจายอ านาจและทรพยากรสทองถน การเพมโอกาสทางการศกษา และการสงเสรมการมสวนรวมของทกภาคสวนสงผลใหการศกษามสมฤทธผลส าหรบผเรยนทงประเทศ ทงในเมองและชนบท ทงทมฐานะด และยากจน ระบบการเรยนร ส าหรบระบบการเรยนร คอ ระบบทเอออ านวยใหผเรยนสามารถเรยนรดวยตนเองอยางตอเนองตลอดชวต มนสยใฝเรยนร มความสามารถคดวเคราะห แกปญหา และมคณธรรมน าความร โดยอาจอยในระบบการศกษาและนอกระบบการศกษา และมปจจยและเครองมอตางๆ เพอสนบสนนใหเกดการเรยนรอยางเหมาะสม และเตมตามศกยภาพ ทงทมาจากระบบการศกษาปกตและจากนอกระบบ เชน สอการเรยนรทผเรยนสามารถเขาถงไดทกแหงและทกเวลา ประเดนส าคญระบบการเรยนร คอ การเนนความส าคญของปจจยทเอออ านวยใหเกดการเรยนร นบตงแตคร ผปกครอง ชมชนบคคลตวอยาง สอมวลชน รวมถงสอการเรยนการสอนและเทคโนโลย มวสยทศนส าหรบการปฏรปการศกษา คอ คนไทยไดเรยนรตลอดชวตอยางมคณภาพ และมเปาหมายในการจดการศกษา ภายในป 2561 มการปฏรปการศกษา และการเรยนรอยางเปนระบบ โดยเนนประเดนหลกสามประการ คอ

การพฒนาคณภาพมาตรฐานการศกษาและเรยนรของคนไทย พฒนาผเรยนสถานศกษา แหลงเรยนร สภาพแวดลอม หลกสตรและเนอหา พฒนาวชาชครใหเปนวชาชพทมคณคา สามารถดงคนเกง ด และมใจรกมาเปนคร คณาจารย ไดอยางยงยน ภายใตการบรหารจดการทมประสทธภาพ

1. โอกาสทางการศกษาและเรยนร เพมโอกาสการศกษาและเรยนรอยางทวถงและมคณภาพ เพอใหประชาชนทกคน ทกเพศ ทกวยมโอกาสเขาถงการศกษาและเรยนรอยางตอเนองตลอดชวต

41

2. สงเสรมการมสวนรวมของทกภาคสวนของสงคมในการบรหารและจดการศกษา โดยเพมบทบาทของผทอยภายนอกระบบการศกษาดวยซง จากประเดนหลกทงสามประการนจะสงผลให คนไทยยคใหม มลกษณะทพงประสงค คอ

3. สามารถเรยนรไดดวยตนเอง รกการอาน และมนสยใฝเรยนรตลอดชวต 4. มความสามารถในการสอสาร สามารถคด วเคราะห แกปญหา คดรเรมสรางสรรค 5. มจตสาธารณะ มระเบยบวนย เหนแกประโยชนสวนรวม สามารถท างานเปนกลม 6. มศลธรรม คณธรรม จรยธรรม คานยม จตส านก และความภมใจในความเปนไทย

ยดมนการปกครองระบบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข รงเกยจการทจรต และตอตานการซอสทธ ขายเสยง และสามารถกาวทนโลก41

รฐบาลตระหนกถงความส าคญของเดกและเยาวชน ซ งเปนว ยท ม พลงความคดสรางสรรคเปยมดวยศกยภาพ และเปนอนาคตของชาต จงตองการสรางเสรมภมคมกน ใหแกเดกและเยาวชน รวมทงสนบสนนใหมโอกาสไดรบการพฒนาและแสดงออกตามความถนดของแตละคน เพอสรางคณคาความภาคภมใจ และความเชอมนอนจะเปนสงส าคญตอการพฒนาเดกและเยาวชนตอไป และในการนคณะรฐมนตร ไดใหความเหนชอบนโยบายและยทธศาสตรการพฒนาเดกปฐมวย (0-5 ป) ระยะยาว พ.ศ. 2550-2559 เมอวนท 22 พฤษภาคม 2550 เพอใหเปนสวนหนงของการพฒนาเดกและเยาวชนและเปนกรอบส าหรบการด าเนนงานเพอพฒนาเดกปฐมวย อนเปนวยเร มตนของเดกและเยาวชนตอไป ซงถอวา เปนครงแรกและเปนประวตศาสตรทประเทศไทยไดมการจดท านโยบายและยทธศาสตรส าหรบเดกปฐมวยโดยเฉพาะ42

การพฒนามนษยอยางมประสทธภาพจ าเปนตอง เรมตนตงแตปฏสนธ โดยเฉพาะในชวงปฐมวยซงเปนรากฐาน ของการพฒนาทงปวง โดยเนนใหครอบครวเปนแกนหลก ชมชนและสงคม เปนฐานทมสวนรวมในการพฒนาเล ยงดเดกทกข นตอน การศกษาคอ เคร องมอส าคญในการประสทธภาพจ าเปนตองเรมตงแตปฏสนธ การพฒนาเดกปฐมวยจงเปนการพฒนาคณภาพมนษยทยงยนและปองกนปญหาสงคมไดในระยะยาว โดยเนน ครอบครว เปนแกนหลกในการพฒนา และชมชน สงคมเปนฐานทมสวนรวมอยางแทจรงในการพฒนาเดกทกขนตอน

สรปนโยบายและยทธศาสตรการพฒนาเดกปฐมวย (0-5 ป) ระยะยาว พ.ศ. 2550-2559 ของกระทรวงศกษาธการ ทไดรบความเหนชอบจากคณะรฐมนตร เมอวนท 22 พฤษภาคม 2550 นบเปนนมตหมายทดของการพฒนาทรพยากรมนษย โดยเฉพาะเดกปฐมวยซงเปนทรพยากรทมความส าคญยงตอ การพฒนาประเทศการพฒนาเดกปฐมวยในชวงอาย 0-5 ป เปนชวงวยทมอตราการเรยนรสงสด เปนชวงเวลาทส าคญและจ าเปน ทสดในการพฒนาสมองของมนษย การพฒนาเดกในวยน ตองถอเปนการลงทนทคมคาเปนการลงทนทนอยกวาคาใชจายในการตามแกปญหาของสงคม

41ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา, กระทรวงศกษาธการ, ขอเสนอแนะการปฏรป

การศกษาในทศวรรษทสอง (พ.ศ. 2552-2561) (กรงเทพฯ: พรกหวานกราฟฟค, 2552), 9-12. 42ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา, กระทรวงศกษาธการ, นโยบายและยทธศาสตร

การพฒนาเดกปฐมวย (0-5ป) ระยะยาว พ.ศ. 2550-2559 (กรงเทพฯ: พรกหวานกราฟฟค, 2552), 13.

42

ทเกดขนเพราะความไมมคณภาพของประชาชน "... การใหการศกษาแกเดกตองเรมตงแตเกดขนตน กตองสอนใหรจกใชอวยวะและประสาทสวนตาง ๆ ตองคอยควบคมฝกหด จนสามารถใชอวยวะและประสาทสวนนน ๆ ท ากจวตรทงปวง ของตนเองได เมอสามารถท ากจวตรของตวไดแลว ถดมากตองสอนใหรจกท าการตาง ๆ ใหรจกแสวงหาสงตาง ๆ ตามทตองการใหไดมากขน เพอท าใหชวตมความสะดวกมความสบาย การใหการศกษาขนน ไดแกการฝกกายใหมความคลองแคลวช านช านาญและสามารถในการปฏบต ประกอบกบการสอนวชาความรตาง ๆ อนเปนพนฐานส าหรบการประกอบอาชพเลยงตว การใหการศกษาอกขนหนง คอการสอนและฝกฝนใหเรยนรวทยาการทกาวหนาขนไป พรอมทงการฝกฝนใหรจกใชเหตผลสตปญญาและหาหลกการของชวต เพอใหสามารถสรางสรรคความเจรญงอกงามทงทางกายและทางความคด ผท างานดานการศกษาจงมความส าคญเปนพเศษ และไดรบความยกยองเปนอยางสงตลอดมา ในฐานะทเปนผใหชวตจตใจตลอดจนความเจรญทกอยางแกอนช43

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 ในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 มาตรา 49 ไดบญญตถงสทธ

ของบคคลในการรบการศกษาไมนอยกวาสบสองป ทรฐจะตองจดใหอยางทวถงและมคณภาพ โดยไมเกบคาใชจาย โดยรวมถงผยากไร ผพการหรอทพพลภาพ หรอผอยในสภาวะยากล าบาก ตองไดรบ การสนบสนนจากรฐเพอใหไดรบการศกษาโดยทดเทยมกบบคคลอนดวย การจดการศกษาอบรม ขององคกรวชาชพหรอเอกชน การศกษาทางเลอกของประชาชน การเรยนรดวยตนเอง และการเรยนรตลอดชวต ยอมไดรบความคมครองและสงเสรมทเหมาะสมจากรฐ มาตรา 80(3) ไดบญญตใหม การพฒนาคณภาพและมาตรฐานการจดการศกษาในทกระดบและทกรปแบบใหสอดคลองกบ ความเปลยนแปลงทางเศรษฐกจและสงคม โดยจดใหมแผนการศกษาแหงชาต กฎหมายเพอพฒนาการศกษาของชาต จดใหมการพฒนาคณภาพครและบคลากรทางการศกษาใหกาวหนาทนการเปลยนแปลงของสงคมโลก รวมทงปลกฝงใหผเรยนมจตส านกของ ความเปนไทย มระเบยบวนย ค านงถงประโยชนสวนรวม และยดมนในการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข44

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 และแกไขเพมเตม (ฉบบท 3) พ.ศ. 2553

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 และแกไขเพมเตม (ฉบบท 3) พ.ศ. 2553 ก าหนดบทบญญตทถอเปนกรอบและแนวทางในการ

43ส านกงานคณะกรรมการศกษาขนพนฐาน, ประกาศส านกงานคณะกรรมการการศกษา ขนพนฐาน เรอง การรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ชนมธยมศกษาปท 1 และชนมธยมศกษาปท 4 ของโรงเรยนทมวตถประสงคพเศษ สงกดส านกงานคณะกรรมการศกษาขนพนฐานปการศกษา 2556 (ม.ป.ท., ม.ป.ป.), อดส าเนา.

44ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา, รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550, เขาถงเมอ 21พฤษภาคม 2550, เขาถงไดจาก htpp://www.thailandlawyercenter.com/index. php?lay=show&ac.

43

ปฏรปการศกษาทงระบบ ทงในเรองสทธและหนาททางการศกษา ระบบการศกษา แนวทางการจดการศกษา การบรหารและการจดการศกษา มาตรฐานและการประกนคณภาพการศกษา คร อาจารย และบคลากรทางการศกษา ทรพยากรและการลงทนเพอการศกษา และเทคโนโลยเพอการศกษา โดยเฉพาะในหมวดท 2 วาดวยสทธและหนาททางการศกษาทก าหนดใหการศกษาตองจดใหบคคล มสทธและโอกาสเสมอกน ในการรบการศกษาขนพนฐานไมนอยกวาสบสองปทรฐจะตองจดใหอยางทวถงและมคณภาพ โดยไมเกบคาใชจาย การจดการศกษาส าหรบบคคลซงมความบกพรองทางรางกาย จตใจ สตปญญา อารมณ สงคม การสอสารและการเรยนร หรอ มรางกายพการ หรอทพพลภาพ หรอบคคลซงไมสามารถพงตนเองได หรอไมมผดแลหรอดอยโอกาส ตองจดใหบคคลดงกลาวมสทธ และโอกาสไดรบการศกษาขนพนฐานเปนพเศษ การศกษาส าหรบคนพการ ใหจดตงแตแรกเกด หรอพบความพการ โดยไมเสยคาใชจาย และใหบคคลดงกลาวมสทธไดรบสงอ านวยความสะดวก สอบรการ และความชวยเหลออนใดทางการศกษา ตามหลกเกณฑและวธการทก าหนดในกฎกระทรวง การจดการศกษาส าหรบบคคลซงมความสามารถพเศษ ตองจดดวยรปแบบทเหมาะสม โดยค านงถงความสามารถของบคคลนน45

แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555-2559) แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555-2559) ไดจดท าขน

ในชวงเวลาทประเทศไทยตองเผชญกบสถานการณทางสงคม เศรษฐกจ และสงแวดลอมทเปลยนแปลงไปอยางรวดเรวและสงผลกระทบอยางรนแรงกวาชวงทผานมา ในระยะแผนพฒนาฯ ฉบบท 8-10 สงคมไทยไดอญเชญหลก"ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง" ไปประยกตใชอยางกวางขวางในทกระดบ ตงแตระดบปจเจก ครอบครวชมชน สงคม จนถงระดบประเทศ ซงไดมสวนเสรมสรางภมคมกนและชวยใหสงคมไทยสามารถยนหยดอยไดอยางมนคงทามกลางกระแสการเปลยนแปลงดงกลาว ในระยะแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 ทกภาคสวนในสงคมไทยเหนพองรวมกนนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาเปนปรชญาน าทางในการพฒนาประเทศอยางตอเนอง เพอมงใหเกดภมคมกนและ มการบรหารจดการความเสยงอยางเหมาะสม เพอใหการพฒนาประเทศสความสมดลและยงยน ซงแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 น ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) ไดใหความส าคญกบการมสวนรวมของภาคการพฒนาทกภาคสวน ทงในระดบชมชน ระดบภาค และระดบประเทศในทกขนตอนของแผนฯ อยางกวางขวางและตอเนอง เพอรวมกนก าหนดวสยทศนและทศทางการพฒนาประเทศ รวมทงรวมจดท ารายละเอยดยทธศาสตรของแผนฯ เพอมงส "สงคม อยรวมกนอยางมความสข ดวยความเสมอภาค เปนธรรม และมภมคมกนตอการเปลยนแปลง" การพฒนาประเทศในระยะแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 จงเปนการน าภมคมกนทมอย พรอมทงเรงสรางภมคมกนในประเทศใหเขมแขงขน เพอเตรยมความพรอมคน สงคม และระบบเศรษฐกจของประเทศใหสามารถปรบตวรองรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงไดอยางเหมาะสม โดยใหความส าคญ กบการพฒนาคนและสงคมไทยใหมคณภาพ มโอกาสเขาถงทรพยากร และไดรบประโยชนจากการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางเปนธรรม รวมทงสรางโอกาสทางเศรษฐกจดวยฐานความร เทคโนโลย

45“พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 และ (ฉบบท 3) พ.ศ. 2553,” ราชกจจานเบกษา เลมท 116 ตอนท 74 (สงหาคม 2542): 15-19.

44

นวตกรรม และความคดสรางสรรคบนพนฐานการผลตและการบรโภคทเปนมตรตอสงแวดลอม ขณะเดยวกน ยงจ าเปนตองบรหารจดการแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 ใหบงเกดผลในทางปฏบตได อยางเปนรปธรรม ภายใตหลกการพฒนาพนทภารกจ และการมสวนรวมของทกภาคสวนในสงคมไทย ซงจะน าไปสการพฒนาเพอประโยชนสขทยงยนของสงคมไทยตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

การพฒนาประเทศในระยะแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 ไดตระหนกถงสถานการณและ ความเสยงซงเกดขนจากการเปลยนแปลงในระดบโลกและภายในประเทศ โดยเฉพาะภาวะผนผวนดานเศรษฐกจ พลงงาน และภมอากาศ ทเปนไปอยางรวดเรวและสงผลกระทบอยางชดเจนตอ ประเทศไทยทงเชงบวกและลบ ดงนน ทศทางการบรหารจดการประเทศภายใตหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเพอรองรบการเปลยนแปลงดงกลาว จงเปนการใชจดแขงและศกยภาพทมอยใหเปนประโยชนตอการพฒนาประเทศเพอสรางความเขมแขงและรกษาเสถยรภาพทางเศรษฐกจของประเทศ โดยใหความส าคญ กบการพฒนาเศรษฐกจภายในประเทศทเนนการเสรมสรางความเขมแขงของฐานการผลตภาคเกษตร และการประกอบการของวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมขณะเดยวกนจ าเปนตองปรบตวในการเชอมโยงกบระบบเศรษฐกจโลกและภมภาค ซงประเทศไทยมพนธกรณภายใตกรอบความรวมมอตาง ๆ เพอสามารถใชโอกาสทเกดขนและเพมภมคมกนของทนทมอยในสงคมไทยไดอยางเหมาะสม พรอมกาวสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน ในป 2558 ขณะเดยวกน จ าเปนตองสรางความพรอมส าหรบเชอมโยงดานกายภาพทงโครงสรางพนฐานและระบบโลจสตกส ควบคกบการยกระดบคณภาพคน การเสรมสรางองคความร การพฒนาวทยาศาสตร เทคโนโลยนวตกรรมและความคดสรางสรรค ใหเปนพลงขบเคลอนการพฒนาเศรษฐกจและสงคมไทย ซงในแผนพฒนาฯ ฉบบน ไดก าหนดยทธศาสตร ขอ 5.5 การสรางความเชอมโยงกบประเทศในภมภาคเพอความมนคงทางเศรษฐกจและสงคม มสวนทเกยวของกบการจดการศกษา ในขอ 5.5.3 การสรางความพรอมในการเขาสประชาคมอาเซยน เปนการพฒนาความรวมมอระหวางภาครฐและภาคธรกจเอกชนทมศกยภาพในการพฒนาบคลากรในทกภาคสวนเศรษฐกจ เสรมสรางความเขมแขงใหสถาบนการศกษาทงของรฐและเอกชน ใหมมาตรฐาน เปนทยอมรบในระดบสากล

แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 ยงคงยดหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงเปนปรชญาน าทางในการพฒนาประเทศและบรหารประเทศ ควบคไปกบกระบวนทศนการพฒนาแบบบรณาการเปนองครวมทม “คนเปนศนยกลางการพฒนา” เพอมงส “สงคมอยรวมกนอยางมความสข ดวยความเสมอภาค เปนธรรม และมภมคมกนตอการเปลยนแปลง” โดยยงคงเสรมสรางความเขมแขงใหกบสถาบนการศกษาทงของรฐและเอกชนใหมมาตรฐานสากล46 แผนการศกษาแหงชาต ฉบบปรบปรง (พ.ศ. 2552-2559)

เปนแผนระยะยาวภายใตบทบญญตของพระราชบญญตการศกษาแหงชาต เนนน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงตามแนวพระราชด ารของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ยดทางสายกลางบนพนฐานของความสมดลพอด รจกประมาณอยางมเหตผล มความรอบรเทาทนโลกเปนแนวทาง

46ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, ส านกนายกรฐมนตร, แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555-2559), เขาถงเมอ 21 พฤษภาคม 2557, เขาถงไดจาก http://www.pld.rmutt.ac.th/? wpfb_dl=210.

http://www.pld/

45

ในการด าเนนชวต เพอมงใหเกดการพฒนาทยงยน และความอยดมสขของคนไทย โดยยด “คน” เปนศนยกลางการพฒนา มวตถประสงคและแนวนโยบาย ดงน 1. พฒนาคนอยางรอบดานและสมดลเพอเปนฐานหลกของการพฒนา มแนวนโยบายพฒนาคณภาพการศกษาและการเรยนรในทกระดบและประเภทการศกษา ปลกฝงและเสรมสรางใหผเรยน มศลธรรม คณธรรม จรยธรรม คานยม มจตส านกและมความภมใจในความเปนไทย มระเบยบวนย มจตสาธารณะ ค านงถงประโยชนสวนรวมและยดมนในการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข และรงเกยจการทจรต ตอตานการซอสทธ ขายเสยง เพมโอกาสทางการศกษาใหประชาชนทกคน ตงแตแรกเกดจนตลอดชวตไดมโอกาสเขาถงบรการการศกษาและการเรยนร โดยเฉพาะผดอยโอกาส ผพการหรอทพพลภาพยากจน อยในทองถนหางไกล ทรกนดาร ผลตและพฒนาก าลงคนใหสอดคลองกบความตองการของประเทศ และเสรมสรางศกยภาพการแขงขน และรวมมอกบนานาประเทศ พฒนามาตรฐานและระบบการประกนคณภาพการศกษา ทงระบบประกนคณภาพภายในและระบบการประกนคณภาพภายนอก ผลตและพฒนาคร คณาจารย และบคลากรทางการศกษาใหมคณภาพและมาตรฐาน มคณธรรมและคณภาพชวตทด 2. สรางสงคมไทยใหเปนสงคมคณธรรม ภมปญญาและการเรยนร มแนวนโยบาย สงเสรมการจดการศกษา อบรม และเรยนรของสถาบนศาสนา และสถาบนทางสงคม ทงการศกษาในระบบ การศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย สงเสรมสนบสนนเครอขายภมปญญา และการเรยนรประวตศาสตร ศลปะ วฒนธรรม พลศกษา กฬา เปนวถชวตอยางมคณภาพและตลอดชวต สงเสรมการวจยและพฒนาเพอสรางองคความร นวตกรรม และทรพยสนทางปญญา พฒนาระบบบรหารจดการความรและสรางกลไกการน าผลการวจยไปใชประโยชน

3. พฒนาสภาพแวดลอมของสงคมเพอเปนฐานในการพฒนาคน และสรางสงคมคณธรรม ภมปญญาและการเรยนร มแนวนโยบาย พฒนาและน าเทคโนโลยสารสนเทศมาใชเพอการพฒนาคณภาพ เพมโอกาสทางการศกษา และการเรยนรตลอดชวต เพมประสทธภาพการบรหารจดการ โดยเรงรดกระจายอ านาจการบรหารและจดการศกษาไปสสถานศกษา เขตพนทการศกษา และองคกรปกครองสวนทองถน สงเสรมการมสวนรวมของภาคเอกชน ประชาชน ประชาสงคม และทกภาคสวนของสงคมในการบรหารจดการศกษา และสนบสนนสงเสรมการศกษา ระดมทรพยากรจากแหลงตาง ๆ และการลงทนเพอการศกษา ตลอดจนบรหารจดการ และใชทรพยากรอยางมประสทธภาพ สงเสรมความรวมมอระหวางประเทศดานการศกษา พฒนาความเปนสากลของการศกษาเพอรองรบการเปนประชาคมอาเซยน และเพมศกยภาพการแขงขนของประเทศภายใตกระแสโลกาภวตน ขณะเดยวกนสามารถอยรวมกนกบพลโลกอยางสนตสข มการพงพาอาศยและเกอกลกน47

47ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา, แผนการศกษาแหงชาตฉบบปรบปรง (พ.ศ.2552-2559), เขาถงเมอ 21 พฤษภาคม 2557, เขาถงไดจาก http://www.pld.rmutt.ac.th/? wpfb_dl =210.

46

แผนพฒนาการศกษาของกระทรวงศกษาธการ ฉบบท 11 พ.ศ. 2555-2559 แผนพฒนาการศกษาของกระทรวงศกษาธการ ฉบบท 11 พ.ศ. 2555-2559 จดท าขน

ภายใตกรอบทศทางของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 พ.ศ. 2555-2559 และสอดคลองเชอมโยงกบรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 แผนการศกษาแหงชาต ฉบบปรบปรง (พ.ศ. 2552-2559) และนโยบายของกระทรวงศกษาธการทมงเนนพฒนาคณภาพการศกษา และสรางโอกาสทางการศกษาใหคนไทยไดเรยนรตลอดชวต เพอใหคนไทยทกกลมทกวยมคณภาพ มความพรอมทงทางรางกาย จตใจ สตปญญา มจตส านกของความเปนไทย มความเปนพลเมองทด ตระหนกและรคณคาของขนบธรรมเนยมประเพณ ศลปะ วฒนธรรมทดงาม มภมคมกนตอการเปลยนแปลง และตอบสนองตอทศทางการพฒนาประเทศ ตลอดจนสภาพปญหาจากการจดและพฒนาการศกษาของกระทรวงศกษาธการในระยะทผานมา ซงพบวายงมปญหาทจ าเปนตองปรบปรงและพฒนาทงดานการสงเสรมโอกาสทางการศกษาแกประชาชน ดานคณภาพการศกษาโดยเฉพาะระดบการศกษาขนพนฐาน ดานขดความสามารถในการแขงขนของประเทศทยงอยในระดบต า ตลอดจนสภาพการบรหารและจดการศกษาทยงตองเพมเตม ในดานประสทธภาพ ซงไดก าหนดเปนประเดนยทธศาสตร 5 ประเดน ทครอบคลมทงการยกระดบคณภาพและมาตรฐานผเรยน คร คณาจารย บคลากรทางการศกษา และสถานศกษา การผลตและพฒนาคณภาพก าลงคนรองรบการพฒนาและเสรมสรางศกยภาพการแขงขนของประเทศ การสงเสรมงานวจยและพฒนาถายทอด องคความรเทคโนโลยและนวตกรรม การขยายโอกาสการเขาถงบรการทางการศกษา และการเรยนรอยางตอเนองตลอดชวต รวมทงการพฒนาระบบบรหารจดการและสงเสรมใหทกภาคสวนมสวนรวมในการจดการศกษา อกทงไดก าหนดกลยทธและแนวทางการด าเนนงานตามยทธศาสตรการพฒนาการศกษาของกระทรวงศกษาธการไวอยางชดเจน ดงน

1. ยกระดบคณภาพและมาตรฐานผเรยน คร คณาจารย บคลากรทางการศกษาและสถานศกษา มงพฒนาคณภาพการศกษาทกระดบทกประเภทเพอใหผเรยนไดรบการศกษาทมคณภาพมาตรฐานและมผลสมฤทธทางการเรยนสงขน สามารถเรยนรดวยตนเอง และสามารถด ารงชวตในสงคมได อยางมความสข สงเสรมและพฒนาคร คณาจารย และบคลากรทางการศกษาใหมสมรรถนะ ตามมาตรฐานวชาชพ รวมทงพฒนาสถานศกษาทกระดบและประเภทใหมคณภาพและมาตรฐานไดรบการรบรองจากส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (สมศ.)

2. ผลตและพฒนาคณภาพก าลงคนรองรบการพฒนาและเสรมสรางศกยภาพ การแขงขนของประเทศ มงผลตและพฒนาก าลงคนดานวทยาศาสตร เทคโนโลย และอาชวศกษาทมคณภาพมาตรฐาน มสมรรถนะ มความร ความสามารถในการปฏบตงานตามมาตรฐานวชาชพ และสามารถแขงขนไดในระดบสากล รวมทงการเตรยมความพรอมของผเรยนและก าลงแรงงานรองรบการเขาสสงคมและประชาคมอาเซยน

3. สงเสรมการวจยและพฒนา ถายทอดองคความร เทคโนโลยและนวตกรรม มงสงเสรมและสนบสนนการวจยและพฒนาทงดานการวจยเพอพฒนาประเทศ การใหการบรการรกษาพยาบาลและเพอความเปนเลศทางวชาการ โดยเนนการวจยและพฒนาทสามารถน าไปใชประโยชนทงในดานการพฒนาการศกษาและในเชงพาณชย

47

4. ขยายโอกาสการเขาถงบรการทางการศกษา และการเรยนรอยางตอเนองตลอดชวต เรงขยายการเขาถงบรการการศกษาอยางทวถงทงในเมองและชนบททกระดบ/ประเภท กระจายโอกาสและสรางความเปนธรรมใหกบกลมผดอยโอกาสตางๆ ใหไดรบบรการทางการศกษาทงในระบบโรงเรยนและนอกระบบโรงเรยนเพอใหผเรยนไดรบโอกาสในการเรยนรดวยตนเองอยางตอเนอง ตลอดชวต ตลอดจนการพฒนาระบบขอมลสารสนเทศ ใหสามารถน ามาใชในการบรหารจดการไดอยางเหมาะสม

5. พฒนาระบบบรหารจดการและสงเสรมใหทกภาคสวนมสวนรวมในการจดการศกษา มงปรบระบบบรหารจดการและพฒนาระบบบรหารจดการศกษาใหมความคลองตวในการบรหารงานการศกษาใหมากยงขน เปนทยอมรบของผรบบรการ สรางความเขมแขงใหกบส านกงานเขตพนทและสถานศกษาทกระดบ/ประเภทใหมความคลองตว มอสระในการบรหารจดการ และมความเขมแขงรองรบการกระจายอ านาจ รวมทงปรบปรงระบบการสนบสนนการระดมทรพยากรจากทกภาคสวน ในการพฒนาการศกษาและการสรางภาคเครอขายทางการบรหารจดการศกษา48

นโยบายและยทธศาสตรการพฒนาการศกษาของกระทรวงศกษาธการ พทธศกราช 2555-2558 กระทรวงศกษาธการไดก าหนดยทธศาสตรการพฒนาการศกษา พ.ศ. 2555-2558 โดยยด

นกเรยนเปนศนยกลาง มงกระจายโอกาสทางการศกษาทมคณภาพอยางเทาเทยมทงในเมองและชนบทบนพนฐานทวาประชาชนทเขมแขงและมความรคอทนทมพลงในการตอสกบความยากจน โดยจดการศกษาทมคณภาพส าหรบเดก เยาวชน ผพการและผดอยโอกาสทกคนใหเทาเทยมกนทงในเมองและชนบท ตงแตปฐมวยจนถงชนมธยมศกษาปท 6 และเทยบเทา พฒนาความเปนพลเมองโลก ททนสมย มทกษะหลากหลาย มความสามารถในการแขงขนสตลาดโลกโดยบรณาการการจดการศกษาภายใต 7 ประเดนยทธศาสตรทส าคญ อนไดแก 1. การพฒนาคณภาพการศกษาทกระดบทกประเภท โดยมงเนนเปาหมายคอนกเรยน เปนศนยกลาง

2. การสรางโอกาสทางการศกษาแกประชากรทกกลมอยางเทาเทยม 3. การปฏรปครเพอยกฐานะครและวชาชพครใหเปนวชาชพชนสง 4. การจดการศกษาระดบอดมศกษา อาชวศกษา และการฝกอาชพใหสอดคลองกบ

ตลาดแรงงานทงในเชงปรมาณและคณภาพ 5. การพฒนาการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอใหการศกษาทดเทยมกบนานาชาต 6. การสนบสนนการพฒนาเพอสรางทนปญญาของชาต 7. การเพมขดความสามารถของทรพยากรมนษยเพอรองรบการเปดเสรประชาคม

อาเซยน โดยมกรอบแนวคดหลกของคณภาพและความเทาเทยม รวมทงการน าเทคโนโลยมาใชให

เกดประโยชนสงสดแกผเรยน ตองมงเนนหลกการในการด าเนนงาน ประกอบดวยโอกาสใน การเขาถงทรพยากร สงอ านวยความสะดวกเพอสามารถไดรบการศกษาอยางเทาเทยมกน โอกาสในการเขาถง

48ส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ, กระทรวงศกษาธการ, แผนพฒนาการศกษาของกระทรวงศกษาธการ ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555-2559) (กรงเทพฯ: ครสภาลาดพราว, 2551), 20.

48

แหลงทน ผเรยนสามารถเขาเรยนได โดยขนกบฐานะของผปกครอง โอกาสในการเพมพนและฝกฝนทกษะ ผเรยนทกคนสามารถเตบโตไดในโลกทเปนจรงผานการเรยนรบนฐานกจกรรม (Activity-Based Learning) โอกาสในการเรยนรตลอดชวต สงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย โดยใชเทคโนโลย สออเลกทรอนกส หองสมด พพธภณฑ หอศลป ศนยวฒนธรรม และแหลงเรยนรตาง ๆ ในการขบเคลอนยทธศาสตรการพฒนาจดการศกษาโดยยดนกเรยนเปนศนยกลางใหผเรยนไดรบการพฒนาเตมตามศกยภาพสามารถพฒนาสมอง สรางจนตนาการไดอยางไมมขดจ ากด ไดรบการดแลอยางรอบดานประหนงลกหลานในครอบครว ดแลคร อาจารย และบคลากรทางการศกษาดงญาตพนอง เพอใหปฏบตหนาทอยางเตมก าลงความสามารถและมความกาวหนาในวชาชพ และบรหารจดการทกระดบ อยางโปรงใส ตรวจสอบได ไมมการทจรตและประพฤตมชอบ ดงนน ยทธศาสตรการพฒนาการศกษา จงยดแนวคดพนฐาน 3 ประการ เพอน าหลกการสการปฏบต ดงน

1. ค านงถงศกยภาพและบรบทรอบๆ ตวผเรยน 2. พฒนาและยกระดบองคความรและกระบวนการเรยนการสอนใหทดเทยมอารยะ

ประเทศดวยการบรหารจดการและเทคโนโลยสมยใหม 3. มงสเปาหมายของการเพมขดความสามารถในการแขงขนและยกระดบศกยภาพให

แขงขนไดในระดบสากล ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน, กระทรวงศกษาธการ จงก าหนดกรอบ

แนวคดวาการศกษาจะตองเปนไปเพอการพฒนาประเทศ ดงนน ผลผลตของการศกษาจะตองน าไปส การเตรยมประชาชนคนไทยในอนาคตทมความเปนไทย มความร ความสามารถ มศกยภาพเพยงพอทจะกาวสความเปนประชาคมอาเซยนและประชาคมโลก โดยยดนกเรยนเปนศนยกลางและกระจายโอกาสทางการศกษาทมคณภาพอยางเทาเทยมทงในเมองและชนบทส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานไดด าเนนการจดท าแผนการด าเนนงานโครงการ/กจกรรม ทสนองนโยบายรฐบาลและสอดคลองกบยทธศาสตรการพฒนาการศกษาของกระทรวงศกษาธการ ป พ.ศ. 2556 กลาวคอ

ยทธศาสตรท 1: การพฒนาคณภาพการศกษาทกระดบทกประเภทโดยมงเนนเปาหมายนกเรยนเปนศนยกลาง

1. การเสรมสรางคณธรรมจรยธรรมและธรรมาภบาลในสถานศกษา 2. จดการเรยนการสอนโดยใชคอมพวเตอรพกพา 3. การพฒนาการศกษาในเขตพเศษเฉพาะกจจงหวดชายแดนภาคใต 4. การจดการศกษาปฐมวย 5. ยกระดบผลสมฤทธทางการเรยนในวชาหลก 6. นวตกรรมการเสรมสรางคณธรรมในสถานศกษาเศรษฐกจสรางสรรค อนรกษ

สงแวดลอม 7. สงเสรมคณธรรม จรยธรรม ประชาธปไตย ดนตร นาฏศลปไทย กฬาไทยและกฬา

พนบาน 8. การพฒนาผมความสามารถพเศษดานวทยาศาสตร คณตศาสตร

49

9. ปฏรปหลกสตรการศกษาขนพนฐาน 10. โรงเรยนในฝนสมาตรฐาน 11. พฒนาโรงเรยนมธยมศกษา 12. สงเสรมเพอใหนกเรยนระดบต าบลมงานท า 13. พฒนาคณภาพชวตและสขภาพนกเรยนในโรงเรยนขนาดเลก ยทธศาสตรท 2: การสรางโอกาสทางการศกษาแกประชากรทกกลมอยางเทาเทยม 1. การสนบสนนคาใชจายในการจดการศกษาตงแตระดบอนบาลจนจบการศกษาขน

พนฐาน 2. สงเสรมการจดการศกษาทางเลอกเนนเดกตกหลน ออกกลางคนและจบ ม.6 ทไมเรยน

ตอและนกเรยนพกนอนในพนทยากล าบาก 3. การจดการศกษาเพอนกเรยนพการโดยโรงเรยนศกษาพเศษ 4. การจดการศกษาส าหบเดกดอยโอกาสโดยโรงเรยนศกษาสงเคราะห ยทธศาสตรท 3: การปฏรปคร เพอยกฐานะครและวชาชพครใหเปนวชาชพชนสง 1. พฒนาครทงระบบเตมตามศกยภาพ 2. ครคลงสมอง 3. สนบสนนบคลากรใหสถานศกษา ยทธศาสตรท 4: การจดการศกษาระดบอดมศกษา ระดบอาชวศกษา และการฝกอาชพ

ใหสอดคลองกบตลาดแรงงาน ทงในเชงปรมาณและคณภาพ สงเสรมใหนกเรยนท างานหารายไดระหวางปดภาค

ยทธศาสตรท 5: การพฒนาการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอการศกษาทดเทยมกบนานาชาต

จดหาระบบคอมพวเตอรและเครอขาย อนเตอรเนตความเรวสงเพอการศกษา ยทธศาสตรท 6: การสนบสนนการพฒนาเพอสรางทนปญญาของชาต ยทธศาสตรท 7: การเพมขดความสามารถของทรพยากรมนษยเพอรองรบการเปดเสร

ประชาคมอาเซยน 1. จดการศกษาสประชาคมอาเซยน 2. สงเสรมการเรยนการสอนภาษาองกฤษเพอเตรยมความพรอมสประชาคมอาเซยน 3. สงเสรมภาษาตางประเทศทสอง 4. สรางความตระหนกรการเตรยมความพรอมเขาสประชาคมอาเซยนใหกบสถานศกษา

ระดบประถมศกษาและมธยมศกษา ทง 7 ยทธศาสตร ชใหเหนวา การศกษาในระดบการศกษาขนพนฐานยงคงไดรบการ

พฒนาตอไป เพอใหทนตอการเปลยนแปลงของโลกทเกดขนและยงเปนการเตรยมการรบมอกบสงทจะเกดขนในอนาคตสอดคลองกบพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542 ซงการศกษาขนพนฐานสามารถจดการศกษาได 3 รปแบบ คอ การศกษาในระบบ การศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย ซ งมระบบการประกนคณภาพการศกษาภายในเพอน าไปส การพฒนาคณภาพ และ

50

มาตรฐานการศกษา นอกจากนใหทกภาคสวนของสงคม มสวนรวมในการจดการศกษา 49

แนวคดทฤษฎการจดการศกษาขนพนฐาน ความหมายและความส าคญของการจดการศกษาขนพนฐาน ค าวา“การศกษาพนฐาน” (Basic Education) เปนค าทมความหมายหลากหลายในสหรฐอเมรกา การศกษาพนฐาน หมายถง “การสอนใหมทกษะในการสอสาร คดค านวณ และเขาสงคม เพอใหบคคลสามารถอานออกเขยนได คดค านวณเปน สามารถคนควาหาความรตอไปได รจกโลกแหงการงาน หนวยสวสดการสงคม ท างานกบนายจางได รจกการบรโภคทเหมาะสม รจกการปรบปรงสขภาพ”50 ตามความหมายนมงถงการศกษาเบองตนเปนส าคญ องคการยเนสโก ซงเปนศนยรวมของนานาชาต ในดานการศกษา ไดใหค านยามการศกษาพนฐานไววา “การศกษาส าหรบคนทกเพศทกวย ใหมโอกาสไดเรยนความรทวไปทเปนประโยชนแกชวต ปลกฝงใหเกดความอยากเรยนอยากร มทกษะในการเรยนดวยตนเอง รจกถาม สงเกต วเคราะห ตระหนกวาตนเปนสวนหนงของชมชน มความรบผดชอบตอตนเอง และผอน”51

การศกษาพนฐาน (Basic Education) หมายถง การศกษาทมงใหตอบสนองความตองการทางการเรยนรขนพนฐาน ซงรวมถงการเรยนการสอนในระดบตน ซงเปนพนฐานใหแกการเรยนรขนตอไป เชนการศกษาส าหรบเดกวยเรมตน การศกษาระดบประถม การสอนใหรหนงสอ ทกษะความรทวไป ทกษะเพอการด ารงชวต ส าหรบเยาวชนและผใหญ ในบางประเทศ การศกษาพนฐานยงขยายขอบเขตไปถงระดบมธยมดวย

ดงนน จงเหนไดวาการศกษาพนฐานมไดหมายความจ ากดอย เฉพาะการศกษาชนประถมศกษา ซงเปนการศกษาชนตนเทานน แตยงครอบคลมการศกษาชนมธยมศกษา ซงบคคล สวนใหญมโอกาสไดเขาเรยนดวย สอดคลองกบ แผนการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2535 ไดกลาวไวในหมวดท 3 แนวนโยบายการศกษาวา “ใหการศกษาระดบมธยมศกษาเปนการศกษาขนพนฐานของ ปวงชน รฐพงเรงรดและขยายการศกษาขนพนฐานเพอปวงชนอยางทวถง เพอยกระดบคณภาพชวตของประชาชนใหสงขน”52 และสอดคลองกบรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 ไดระบไววา“มาตรา 43 บคคล ยอมมสทธเสมอกนในการรบการศกษาขนพนฐาน ไมนอยกวาสบสองป ทรฐจะตองจดใหทวถงและมคณภาพโดยไมเกบคาใชจาย…”53 ซงเปนการยนยนอกครงหนงวา

49กระทรวงศกษาธการ , นโยบายและยทธศาสตรการพฒนาการศกษาของกระทรวงศกษาธการ พ.ศ. 2555-2558, เขาถงเมอ 20 พฤษภาคม 2557, เขาถงไดจาก http://www. sesa10. go.th/ sesa10/data/mar55/26731-5198.pdf.

50Cartwright, J., The Life and Correspondence of Major Cartwright (Madison: University of Wisconsin, 1970), 79.

51Edgar Faure and others, Learning to be : The World of Education Today and Tomorrow (Paris/London: UNESCO/Harrap, 1972), 57.

52“พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 และ (ฉบบท 3) พ.ศ. 2553,” ราชกจจานเบกษา เลมท 109 ตอนท 71 (23 มถนายน 2535): 42.


51

การศกษาขนพนฐานมขอบเขตขยายถงการศกษาระดบมธยมปลายซงใชเวลาเรยนตงแตระดบประถมศกษาสบสองป

สรปไดวา การศกษาพนฐานตามความหมายเปนการศกษาทจดใหตงแตระดบกอนวยเรยนไปจนถงชนมธยมศกษาตอนปลาย การจดการศกษาขนพนฐานเกยวของกบนโยบายและกฎหมายทเกยวของ ซงจากการศกษาเอกสารพบสาระส าคญทเกยวกบการศกษาพนฐาน ดงตอไปน

1. การก าหนดนโยบายเกยวกบการศกษาพนฐาน 1.1 สทธในการรบการศกษาพนฐาน

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 ไดระบไวในมาตรา 43 วาบคคลยอมมสทธเสมอกนในการรบการศกษาขนพนฐาน ไมนอยกวาสบสองป ทรฐจะตองจดใหอยางทวถงและมคณภาพโดยไมเกบคาใชจาย สอดคลองกบแผนการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2535 ไดกลาวเปนความน าของแผนวา “รฐมหลกความเชอพนฐานวา การศกษาเปนกระบวนการทส าคญยง ในการพฒนาคนใหมคณภาพ และมความสามารถทจะปรบตวไดอยางรเทาทนการเปลยนแปลงตางๆทจะมาถง และเชอวาการศกษาทจะเปนไปในแนวทางทถกตองเหมาะสมกบสภาพทางเศรษฐกจ สงคม การเมอง และวฒนธรรมของประเทศจะสามารถสรางสรรคความเจรญกาวหนาใหแกสงคมไทย รฐตระหนกวาการจดการศกษาทเปนอยในปจจบน ยงไมสามารถสนองความตองการในการพฒนาบคคล ชมชน ทองถน และประเทศ ซงก าลงเปลยนแปลงไปอยางรวดเรวนนไดดเทาทควร”54 และมหลกการส าคญ 4 ประการคอ การสรางความเจรญงอกงามทางปญญาความคดจตใจและคณธรรมการใชและอนรกษทรพยากรธรรมชาตอยางเหมาะสมโดยไมท าลายสงแวดลอม การกาวทนความเจรญกาวหนาทางวทยาศาสตรสมยใหมและความสมดลระหวางการพงพาอาศยกนกบการพงตนเองพรอมดวยความมงหมายทจะพฒนาบคคลทงในดานปญญา ดานจตใจ ดานรางกาย และดานสงคม ใหสมดลกลมกลนกน โดยทจะเปดโอกาสใหบคคลไดเรยนรอยางตอเนองตลอดชวตในรปแบบตางๆ และก าหนดการศกษาตามแนวระบบโรงเรยนไวเปน 4 ระดบ คอ ระดบกอนประถมศกษา ระดบประถมศกษา ระดบมธยมศกษา และระดบอดมศกษา และไดระบไวในหมวดท 3 ขอ 5 ถงการขยายการศกษาขนพนฐานถงระดบมธยมวา “ขอ 5. ใหการศกษาในระดบมธยมศกษาเปนการศกษาขนพนฐานของปวงชน รฐพงเรงรดและขยายการศกษาขนพนฐานเพอปวงชนอยางทวถงเพอยกระดบคณภาพชวตของประชาชนใหสงขน”

1.2 การบงคบเขาเรยน และการจดแบบใหเปลา รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 ไดบญญตไววา “มาตรา

69 บคคลมหนาทรบการศกษาอบรม ทงน ตามทกฎหมายบญญต” และ มาตรา 43 ทวา การเขารบการศกษาพนฐาน รฐจะไมเกบคาใชจาย พระราชบญญตประถมศกษา พทธศกราช 2523 ไดบญญตไววา “มาตรา 6 ใหผปกครองของเดกทมอายยางเขาปทแปด สงเดกนนเขาเรยนในโรงเรยนประถมศกษาจนกวาจะมอายยางเขาปทสบหาเวนแตเปนผสอบไดชนประถมปทหกตามหลกสตร หรอ

54พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 และ (ฉบบท 3) พ.ศ. 2553,” ราชกจจานเบกษา เลมท 109 ตอนท 71 (23 มถนายน 2535): 50.

52

หลกสตรอนทกระทรวงศกษาธการก าหนด ขอสงเกต พ.ร.บ. ประถมศกษา พ.ศ. 2523 ไมไดระบไว ทใดวาการจดการศกษาภาคบงคบ เปนการศกษาใหเปลา ซงตางกบ พ.ร.บ. ประถมศกษา พ.ศ. 2478 ซงระบไวในมาตรา 7 วา “โรงเรยนประชาบาลและโรงเรยนเทศบาล สอนใหโดยไมเกบคาเลาเรยน….” ขอสงเกต แผนการศกษาแหงชาต เปนเพยงแนวการด าเนนงานของรฐเกยวกบการศกษา ไมมผลบงคบ ใหตองปฏบตเชนกฎหมาย อยางไรกตาม ในทางปฏบต ทางราชการกไดถอปฏบตวา การศกษาภาคบงคบเปนการศกษาใหเปลา ตามทไดเคยปฏบตตอ ๆ กนมา จากขอ 2.1.2 จะเหนไดวา ไดมการกลาวถงการศกษาภาคบงคบไวในเอกสารตางๆ คอ 1.2.1 หนาทในการเขารบการศกษาภาคบงคบ มกลาวไวในมาตรา 69 ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 และมาตรา 6 ของพระราชบญญตประถมศกษา พทธศกราช 2533 1.2.2 การจดการศกษาภาคบงคบแบบใหเปลา มกลาวไวในมาตรา 7 ของ พระราชบญญตประถมศกษา พ.ศ. 2478 (เลกใชแลว) และขอ 4 หมวด 3 แผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2535 และมาตรา 43 ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 มขอทควรสงเกตวา พระราชบญญตประถมศกษา พทธศกราช 2523 มไดกลาวถงการจดการศกษาภาคบงคบแบบใหเปลาแตอยางใด 1.2.3 จ านวนปตามหลกสตรการศกษาภาคบงคบ มาตรา 6 ของพระราชบญญตประถมศกษา พทธศกราช 2523 ไดก าหนดชนการศกษาภาคบงคบไวถงชนประถมปท 6 แตตอมารฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 ไดก าหนดใหบคคลมสทธทจะไดรบการศกษาขนพนฐานไมนอยกวา 12 ป (ไมก าหนดวาเปนการศกษาภาคบงคบ) ในขณะเดยวกน แผนการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2535 ไดก าหนดไวในหมวด 3 ขอ 5 ใหการศกษาระดบมธยมเปนการศกษา ขนพนฐานของประชาชน (ไมไดกลาววาเปนการศกษาภาคบงคบ) 1.2.4 อายของผอยในเกณฑการศกษาภาคบงคบ มระบไวในเอกสารฉบบเดยว คอ พระราชบญญตประถมศกษา พทธศกราช 2523 ซงก าหนดไวในมาตรา 6 วา เดกทมอายยางเขาปทแปด จะตองเรยนในโรงเรยนประถมศกษาจนกวาจะมอายยางเขาปทสบหา (เวนแตจะสอบไลไดชนประถมปท 6 กอน) 1.3 การยกเวนไมตองเขาเรยนการศกษาภาคบงคบ พระราชบญญตประถมศกษา พทธศกราช 2523 มาตรา 8 ไดก าหนดไววา เดกทมลกษณะดงตอไปนไมตองเขาเรยนในโรงเรยนประถมศกษาความบกพรองในทางรางกายและจตใจ เปนโรคตดตอตามทก าหนดในกฎกระทรวง ตองหาเลยงผปกครองซงทพพลภาพ ไมมหนทางหาเลยงชพและไมมผอนเลยงดแทน มความจ าเปนอยางอนตามทก าหนดในกฎกระทรวง ในกรณตาม (3) ถาผปกครองซงทพพลภาพมเดกซงตองเขาเรยนในโรงเรยนประถมศกษาพรอมกนหลายคน ใหยกเวนเพยงหนงคนตอมาไดมการออกกฎกระทรวง ตามความใน พ.ร.บ. ขางตน ขยายความวา โรคทอาจขอยกเวนไมตองเขาเรยน ไดแก โรคเรอนและวณโรคในระยะอนตราย สวนความจ าเปนทอาจขอยกเวนไมตองเขาเรยน ไดแก อยหางจากโรงเรยนประถมศกษาทสอนใหเปลาตามเสนทางคมนาคมเกน 3 กโลเมตรหรอมอปสรรคตอการเดนทางเชน สภาพภมประเทศเปนปาภเขาและแมน า

53

1.4 การกระจายอ านาจการจดการศกษาพนฐาน รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 ไดบญญตเกยวกบการบรหารการศกษาไวในมาตรา 43 ดงน “การจดการศกษาอบรมของรฐตองค านงถง การมสวนรวมขององคกรปกครองทองถนและเอกชน ทงนตามทกฎหมายบญญต” และไดกลาวไวในมาตรา 289 อกแหงหนงวา “องคกรปกครองสวนทองถนยอมมสทธ ทจะจดการศกษาอบรมและ การฝกอาชพตามความเหมาะสมและความตองการภายในทองถนนน และเขาไปมสวนรวมในการจดการศกษาอบรมของรฐแตตองไมขดตอมาตรา 43 และ 81 ทงนตามทกฎหมายบญญต” ทวาไมขดตอมาตรา 43 กคอ การมสทธเสมอกนในการรบการศกษาขนพนฐาน ไมนอยกวา 12 ปโดยไมเกบคาใชจาย สวนมาตรา 81 กคอ แนวทางในทางจดการศกษา เชน ใหสอดคลองกบความเปลยนแปลงทางเศรษฐกจและสงคม และสอดคลองกบระบอบประชาธปไตย สงเสรม ภมปญญาทองถน ศลปะ และวฒนธรรมของชาตแผนการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2535 ไดกลาวถงเรองนในหมวดท 3 ขอ 17 ไวดงน “ปรบปรงระบบบรหารการศกษาใหมเอกภาพดานนโยบายและมาตรฐานการศกษา รวมทงใหกระจายอ านาจไปสทองถนและสถานศกษา เพอใหสถานศกษา มความคลองตวในการบรหารและการจดการศกษาภายในของสถานศกษา รวมทงสนบสนนใหบคคลและองคกรในชมชนมสวนรวมในการตดสนใจและการจดการศกษาของชมชน”

จากขอความดงกลาว จะเหนไดวา แผนการศกษาแหงชาตไดกลาวถงการกระจายอ านาจ ไวดวย แตไดขยายความไววานอกจากกระจายอ านาจใหทองถนแลว ยงตองกระจายอ านาจใหสถานศกษาดวยแผนการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2535 ไดก าหนดนโยบายการศกษาทชใหเหนถง ความพยายามทรฐจะขยายการศกษาขนพนฐาน จากเดม 6 ป ซงเปนการศกษาในระดบประถมศกษาและเปนการศกษาภาคบงคบ ออกไปสระดบมธยมศกษา ซงไดก าหนดไวเปนสองตอน ตอนละ 3 ป คอมธยมศกษาตอนตนและมธยมศกษาตอนปลาย ดงน “การศกษาระดบมธยมศกษาตอนตน เปนการศกษาทมงสงเสรมใหผเรยนได พฒนาคณธรรม ความร ความสามารถ และทกษะตอจากระดบประถมศกษา ใหผเรยนไดคนพบความตองการ ความสนใจ และความถนดของตนเอง ทงในดานวชาการและวชาชพ ตลอดจนมความสามารถในการประกอบการงาน และอาชพตามควรแกวย” “การศกษาระดบมธยมศกษาตอนปลาย เปนการศกษาทมงสงเสรมใหผเรยนไดศกษาตามความถนดและความสนใจ เพอเปนพนฐานส าหรบการศกษาตอในระดบอดมศกษา หรอเพอใหเพยงพอ แกการประกอบการงานและอาชพทตนถนด ทงอาชพอสระและรบจาง รวมทงสงเสรมใหผเรยน ไดพฒนาคณธรรม จรยธรรม และทกษะทางสงคมทจ าเปนส าหรบการประกอบการงาน และอาชพ และการอยรวมกนในสงคมอยางมสนตสข”ส าหรบแนวทางการจดการศกษานน แผนการศกษาแหงชาตไดเสนอแนะเอาไวในเรองการจดเครอขายการเรยนรและบรการการศกษาเพอปวงชนวา“ขยายบรการการศกษาขนพนฐานในรปแบบและวธการทหลากหลาย โดยค านงถงสภาพปญหา ขอจ ากด และความสามารถพเศษของผเรยน เพอใหผทอยในพนทตางๆ โดยเฉพาะอยางยงในชนบทหางไกล ในเขตชมชนแออดในเมอง เขตภเขาและชายแดน รวมทงเดกทตองยายถนตามพอแม ผปกครองไปประกอบอาชพ สามารถไดรบการศกษาถงระดบมธยมอยางทวถง ปรบปรงและพฒนา

54

รปแบบการรบเขาศกษาในระดบประถมศกษา มธยมศกษา เพอกระจายโอกาสในการเขารบการศกษาใหเปนธรรม”55 หลกการส าคญของการจดการศกษาขนพนฐาน

การจดการศกษาขนพนฐาน เปนการจดการศกษาเพอปวงชนโดยรฐตองจดใหมการศกษาขนพนฐานเพอพฒนาเยาวชนไทยทกคนใหมคณลกษณะทพงประสงค ทงในฐานะทเปน พลเมองไทยและพลเมองโลก เพอเปนรากฐานทพอเพยงส าหรบการใฝรใฝเรยนตลอดชวต รวมทง เพอการพฒนาหนาทการงานและการพฒนาคณภาพ ชวตสวนตนและครอบครว และเพอสรางรากฐานทแขงแกรงส าหรบการสรางสรรคสงคมไทยใหเปนสงคมแหงการเรยนร เพอการพฒนาประเทศทยงยนในอนาคต ซงเปนอดมการณทส าคญของการจดการศกษาขนพนฐาน โดยการจดการศกษาขนพนฐาน ยดหลกทสอดคลองกบอดมการณ ดงน

1. หลกการพฒนาผเรยนอยางครบถวนสมบรณ ทงรางกาย สตปญญา อารมณ จตใจสงคม ความร และคณธรรม เปนผทมจรยธรรมในการด าเนนชวต สามารถอยรวมกบผอนไดอยางมความสข ใฝร มทกษะในการแสวงหาความรทเพยงพอตอการพฒนางานอาชพและคณภาพชวตสวนตน สามารถเผชญความเปลยนแปลงไดอยางเทาทนและชาญฉลาดและมความเปนประชาธปไตย

2. หลกการจดการศกษาเพอความเปนไทย ใหมความรกและภาคภมใจในทองถนและประเทศชาต มความรและทกษะพนฐาน ส าหรบการประกอบอาชพสจรต มความมงมน ขยน ซอสตย ประหยด อดทน มลกษณะนสยและทศนคตทพงประสงค เพอเปนสมาชกทดทงของครอบครว ชมชน สงคมไทย และสงคมโลก

3. หลกแหงความเสมอภาค คนไทยทงปวงตองมสทธเสมอกนในการรบการศกษาขนพนฐานไมนอยกวา 12 ป อยางทวถงเทาเทยม ควบคไปกบความมคณภาพ โดยไมแบงชนชนหรอความแตกตางทางสงคมวฒนธรรม

4. หลกการมสวนรวม องคกรปกครองสวนทองถนและภาคเอกชนมสวนรวมในการบรหารและการจดการศกษา รวมกบคณะกรรมการเขตพนทการศกษา และสถานศกษาเพอเสรมสรางเอกลกษณ ศกดศรและตอบสนองความตองการของทองถนตามนยของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 เกยวกบการกระจายอ านาจ

5. หลกแหงความสอดคลอง อดมการณและมาตรฐานในการจดการศกษาขนพนฐาน ตองสอดคลองกบสาระบญญตในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 พระราชบญญตการศกษาแหงชาตพทธศกราช 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พทธศกราช 2545 นโยบายการศกษาของรฐบาลทแถลงตอรฐสภา สอดคลองกบมาตรฐานการศกษาของชาต และสมพนธเชอมโยงกบมาตรฐานการอาชวศกษาและมาตรฐานการอดมศกษา56

55พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 และ (ฉบบท 3) พ.ศ. 2553,” ราชกจจานเบกษา เลมท 109 ตอนท 71 (23 มถนายน 2535): 10.

56ส านกทดสอบทางการศกษา, มาตรฐานการศกษาขนพนฐานและการศกษาปฐมวย เพอการประกนคณภาพภายในของสถานศกษา (กรงเทพฯ: ส านกงานคณะกรรมการการศกษา ขนพนฐาน), 19.

55

แนวคดเกยวกบหลกสตรการศกษาขนพนฐาน ตามทกระทรวงศกษาธการไดประกาศใชหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช

2544 ใหเปนหลกสตรแกนกลางของประเทศ โดยก าหนดจดหมาย และมาตรฐานการเรยนรเปนเปาหมายและกรอบทศทางในการพฒนาคณภาพผเรยนใหเปนคนด มปญญา มคณภาพชวตทดและมขดความสามารถในการแขงขนในเวทระดบโลก พรอมกนนไดปรบกระบวนการพฒนาหลกสตรใหมความสอดคลองกบเจตนารมณแหงพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 ทมงเนนการกระจายอ านาจทางการศกษาใหทองถนและสถานศกษาไดมบทบาทและมสวนรวมในการพฒนาหลกสตร เพอใหสอดคลองกบสภาพ และความตองการ ของทองถน ซงการตดตามการน าหลกสตรสการปฏบตไดสะทอนใหเหนถงประเดนทเปนปญหาและความไมชดเจนของหลกสตรหลายประการทงในสวนของเอกสารหลกสตร กระบวนการน าหลกสตร สการปฏบต และผลผลตทเกดจากการใชหลกสตร ไดแก ปญหาความสบสนของผปฏบตในระดบสถานศกษาในการพฒนาหลกสตรสถานศกษา สถานศกษาสวนใหญก าหนดสาระและผลการเรยนร ทคาดหวงไวมาก ท าใหเกดปญหาหลกสตรแนน การวดและประเมนผลไมสะทอนมาตรฐาน สงผลตอปญหาการจดท าเอกสารหลกฐานทางการศกษาและการเทยบโอนผลการเรยน รวมทงปญหาคณภาพของผเรยนในดานความร ทกษะ ความสามารถและคณลกษณะทพงประสงคอนยงไมเปนทนาพอใจ ซงจาก ขอคนพบในการศกษาวจยและตดตามผลการใชหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 ทผานมา ประกอบกบขอมลจากแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10 เกยวกบแนวทางการพฒนาคนในสงคมไทย และจดเนนของกระทรวงศกษาธการในการพฒนาเยาวชน สศตวรรษท 21 จงเกดการทบทวนหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 เพอน าไปสการพฒนาหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ทมความเหมาะสม ชดเจน ทงเปาหมายของหลกสตรในการพฒนาคณภาพผเรยน และกระบวนการน าหลกสตรไปสการปฏบตในระดบเขตพนทการศกษาและสถานศกษา โดยไดมการก าหนดวสยทศน จดหมาย สมรรถนะส าคญของผเรยน คณลกษณะอนพงประสงค มาตรฐานการเรยนรและตวชวดทชดเจน เพอใชเปนทศทางในการจดท าหลกสตร การเรยนการสอนในแตละระดบ นอกจากนนไดก าหนดโครงสรางเวลาเรยนขนต าของแตละกลมสาระการเรยนรในแตละชนปไวในหลกสตรแกนกลาง และเปดโอกาสใหสถานศกษาเพมเตมเวลาเรยนไดตามความพรอมและจดเนน อกทงไดปรบกระบวนการวดและประเมนผลผเรยน เกณฑการจบการศกษาแตละระดบ และเอกสารแสดงหลกฐานทางการศกษาใหมความสอดคลองกบมาตรฐาน การเรยนร และมความชดเจนตอการน าไปปฏบต

การจดท าหลกสตรฯ น สถานศกษาไดน าไปใช เปนกรอบและทศทางในการจดท าหลกสตรสถานศกษาและจดการเรยนการสอนเพอพฒนาเดกและเยาวชนไทยทกคนในระดบการศกษาขนพนฐานใหมคณภาพดานความร และทกษะทจ าเปนส าหรบการด ารงชวตในสงคมทมการเปลยนแปลง และแสวงหาความรเพอพฒนาตนเองอยางตอเนองตลอดชวต

แนวคด ทฤษฎการจดการศกษาขนพนฐาน พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ไดก าหนดรายละเอยดเกยวกบการจด

การศกษาไวหลายประการ และไดเสนอประเดนทเนนการเปลยนแปลงไปสการจดการศกษาแนวใหม ทมลกษณะเปนการปฏรปการศกษา โดยกลาวถงความมงหมายและหลกการ สทธและหนาททางการศกษา

56

ระบบการศกษาแนวการจดการศกษา การบรหารและการจดการศกษามาตรฐานและการประกนคณภาพการศกษา คร คณาจารยและบคลากรทางการศกษา ทรพยากรและการลงทนเพอการศกษา รวมทงเทคโนโลยเพอการศกษา ประเดนทกฎหมายระบนถอไดวาครอบคลมสาระเนอหาทจ าเปน ในการจดการศกษามากอยแลว และผทรบผดชอบในการจดการศกษามภาระในการขยายความ หรอลงรายละเอยดภาคปฏบตเพอน าไป ด าเนนการใหเกดผล57 สาระของการจดการศกษาตาม พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542โดยสงเขป ดงน ความมงหมายของการจดการศกษา

ในมาตรา 6 ของพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ระบวา “การจดการศกษาตองเปนไปเพอพฒนาคนไทยใหเปนมนษยทสมบรณทงรางกาย จตใจ สตปญญา ความรและคณธรรม มจรยธรรมและวฒนธรรมในการด ารงชวตสามารถอยรวมกบผอนไดอยางมความสข” ตามความขางตน เปาหมายของการจดการศกษาจงอยทคนไทยโดยทวไป ซงตองไดรบการพฒนาใหเปนคนด มประโยชน มความครบถวนทกดาน คอ

1. ทางกาย คอมสขภาพด สมบรณ แขงแรง หมายความวาการจดการศกษาตองครอบคลมถงกจกรรมทสงเสรมสขภาพอนามย เชน สงเสรมการออกก าลงกาย สงเสรมกฬาสงเสรมความรดานโภชนาการ รวมทงจดสภาพแวดลอมของสถานศกษาทเออตอสขลกษณะ ปลอดจากภาวะมลพษ ปลอดจากยาเสพยตด และปลอดจากภยทงหลายทอาจกระทบกระเทอนตอสขภาพอนามยของผเรยน ไมวาจะเปนภยจากมนษย (อบตเหต การประทษราย) หรอธรรมชาต (น าทวม ไฟไหม พาย โรคภยไขเจบ) นอกเหนอจากหนาทในการสงเสรมสขอนามยแลว ผรบผดชอบในการจดการศกษาตองคาดการณและเตรยมการปองกนไวลวงหนาเพอผอนคลายหรอแกไขปญหาไดทนการณ

2. ทางจตใจ คอมจตใจทอดทนเขมแขง สามารถเผชญกบปญหาหลากหลายทเกดไดอยางมสต มความรบผดชอบ มระเบยบวนยในตวเอง สามารถอดทนอดกลนตอแรงกดดนตางๆ

3. ทางสตปญญา คอการใชความคดและเหตผล 4. ความร คอการมงใหผเรยนไดรบความรทเหมาะสมกบสภาพความตองการของสงคม

ปจจบนไดแกความรเกยวกบตนเองและความสมพนธของตนเองกบสงคม ความรและทกษะดานภาษา คณตศาสตร ความรดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย ความรความเขาใจและประสบการณ เรองการจดการ การบ ารงรกษา และการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม อยางสมดล ความรเกยวกบศาสนา ศลปวฒนธรรม การกฬา ภมปญญาไทย การประยกตภมปญญาไทย ความรและทกษะในการประกอบอาชพและการด ารงชวตอยางมความสข

5. คณธรรมและจรยธรรม แสดงออกในรปของพฤตกรรมทพงประสงค รกชาต ศาสนา พระมหากษตรย มความละอายตอการประพฤตตนในทางเสอมเสยหรอกอใหเกดผลเสยหายตอผอนและสงคม

6. มวฒนธรรมในการด ารงชวต รกวฒนธรรมไทย มเอกลกษณไทย มมรรยาทและการวางตนในสงคม รจกประมาณตนเอง

57ปรชญา เวสารชช, หลกการจดการศกษา (กรงเทพฯ: ส านกงานปฏรปการศกษา,

2546), 23.

57

7. อยรวมกบผอนไดอยางมความสข ผไดรบการศกษาจะเปนสมาชกทดของสงคม มความเออเฟอเผอแผตอผอน ประนประนอม มความเมตตากรณา มสมพนธทดตอผอน และด าเนนบทบาทของตนเองไดอยางเหมาะสม

โดยสรป คณลกษณะทกลาวขางตนเปนเปาหมายของการจดการศกษานน เรมตนทผเกยวของกบการจดการศกษาซงจะเปนผปลกฝงถายทอดอบรม หมายความวาคร ผบรหาร และบคลากรทางการศกษาตองเปนตวอยางทด คอรกษาหรอพฒนาคณลกษณะทดไวเปนแบบอยางคณลกษณะทดอนเปนทพงประสงคนถอเปนมาตรหรอดชนชวดคร ผบรหารการศกษาและบคลากรทางการศกษา โดยผน าชมชน และประชาชนตองชวยกนสงเสรมสนบสนน ยกยองและตงความคาดหวงใหแมแบบส าหรบลกหลานตนใหสอดคลองกบมาตรฐานคณลกษณะดงกลาว เพราะหากแมแบบไมด เยาวชนกจะยดถอเปนแบบอยางการประพฤตปฏบตของพวกเขาตามไปดวย หลกการในการจดการศกษา

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 ไดก าหนดหลกการศกษาไว และใชหลกการดงกลาวเปนตวก าหนดสาระเนอหาของกฎหมายวาดวยการศกษาหลกส าคญในการจดการศกษา (ตามมาตรา 8) ก าหนดไว 3 ประการ คอการศกษาตลอดชวต การมสวนรวม และการพฒนาตอเนอง ซงสามารถสรปไดดงน

1. การศกษาตลอดชวต ถอวาการจดการศกษานนเปนการศกษาตลอดชวตส าหรบประชาชนหลกการคอคนทกคนตองไดรบการศกษาอยางตอเนองตลอดชวต การศกษานตองครอบคลมทกดาน มใชเฉพาะชวตการงานเทานน เพราะไมเพยงบคคลตองพฒนาตนเองและความสามารถในการประกอบอาชพของตน คนแตละคนตองมสวนรวมรบผดชอบในการพฒนาชมชนและประเทศโดยสวนรวม ทงดานเศรษฐกจ ชวตความเปนอย ความสมพนธระหวางบคคลและวฒนธรรมดวย ทงน เพราะสงคม เศรษฐกจสภาพแวดลอม และพฒนาการทางเทคโนโลยเกดขน อยางรวดเรว จงจ าเปนตองศกษาความเปนไปรอบตวเพอใหสามารถรองรบการเปลยนแปลงได อยางเหมาะสม

2. การมสวนรวม สงคมตองมสวนรวมในการจดการศกษา การมสวนรวมนนแสดงออก ไดหลายลกษณะ เชน รวมเปนกรรมการ รวมแสดงความคดเหน รวมสนบสนนกจกรรมทางการศกษา รวมสนบสนนทรพยากร รวมตดตามประเมน สงเสรมใหก าลงใจและปกปองผปฏบตงานทมงประโยชนตอสวนรวม หลกการนถอวาอนาคตของประเทศและความจ าเรญรงเรองของสงคมไทย เปนความรบผดชอบของคนไทยทกคนมใชถกจ ากดโดยตรงในการจดการศกษาดงนนจงเปนทงสทธและหนาทของคนไทยทกคนทจะเขามสวนรวมในลกษณะตาง ๆ โดยเฉพาะอยางยงการเขามสวนรวมอยางสรางสรรค เพอแกไขปญหา อปสรรคของการจดการศกษา ชวยสงเสรมสนบสนนใหเกดการพฒนาและชวยดแลการจดการศกษาเปนไปอยางถกตองตามท านองคลองธรรม

3. การพฒนาตอเนอง การศกษาเปนเรองทตองปรบเปลยนตลอดเวลาใหทนกบความร ทกาวหนาไปไมหยดยง ดงนน การจดการศกษาตองใหความส าคญกบการพฒนาสาระและกระบวนการเรยนรอยางตอเนอง การพฒนานมทงการคนคดสาระและกระบวนการเรยนรใหม ๆ การประยกตปรบปรงเนอหาสาระทมอย และการตดตามเรยนรเนอหาสาระทมผประดษฐคดคนมาแลว ผเกยวของทกฝายไมวาครผบรหาร บคลากรทางการศกษา ตองถอเปนภาระหนาทส าคญ ในการปรบปรงตนเอง

58

ใหทนโลก และทนสมย แตขณะเดยวกนกตองท าความเขาใจสภาพแวดลอมเพอประยกตความรไดอยางเหมาะสม ทงนการรบความรมาถายทอดโดยปราศจากดลยพนจอาจกอความเสยหาย โดยไมคาดคด จงเปนหนาทของทกฝายทจะชวยกนดแลใหความรใหม เปนประโยชนตอผเรยนและสงคมอยางแทจรง

นอกจากนกฎหมายพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ยงไดระบหลกในการจดระบบโครงสราง และกระบวนการจดการศกษาไวดวยในมาตรา 9 ซง ปรชญา เวสารชช (2546) ไดอธบายไวดงน

1. หลกเอกภาพดานนโยบาย และมความหลากหลายในการปฏบต หมายความวา การจด การศกษาจะเนนนโยบาย หลกการ และเปาประสงครวมกน แตเปดโอกาสใหผปฏบตงานไดใชดลยพนจเลอกเสนทางและวธการปฏบตใหเหมาะสมกบสภาพแวดลอมในการท างาน ของตน

2. หลกการกระจายอ านาจไปสเขตพนทการศกษา สถานศกษา และองคกรปกครอง สวนทองถน นอกจากนยงใหความส าคญกบการบรหารทใหสถานศกษาบรหารจดการไดเอง (School-based Management) ตามหลกการน จ าเปนตองแยกภาระงานดานนโยบายเกณฑและมาตรฐานออกจากงานดานปฏบตหรองานบรการ ทงน หนวยงานสวนกลางท าหนาทก าหนดนโยบาย เกณฑและมาตรฐาน สวนเขตพนทการศกษาสถานศกษา และองคกรปกครองสวนทองถนมหนาทด าเนนการใหเกดผลในทางปฏบต จงจ าเปนตองกระจายอ านาจใหหนวยปฏบตดแลและรบผดชอบ การตดสนใจดวยตนเองโดยหนวยงานสวนกลางท าหนาทตดตาม ประเมน ตรวจสอบสงเสรมสนบสนนใหหนวยปฏบตทไดรบมอบอ านาจสามารถท าหนาทไดอยางมประสทธภาพ

3. การก าหนดมาตรฐานการศกษา และจดระบบประกนคณภาพการศกษาทกระดบและประเภทการศกษา ตามหลกการน ในเมอหนวยปฏบตไดรบมอบอ านาจใหด าเนนการไดอยางคลองตวพอควรแลว กจ าเปนตองก าหนดมาตรฐานการศกษาใหหนวยปฏบตรบผดชอบ เพราะการมอบอ านาจโดยไมมกตกากเทากบมอบใหท างานโดยไมมเปาหมาย ซงไมสามารถประเมนไดในเมอรฐและองคกรปกครองสวนทองถนใหทรพยากรสนบสนนแกสถานศกษา และหนวยงานการศกษา ซงอาจเปรยบ เสมอนการซอสนคาหรอบรการกตองมสทธก าหนดคณคาและลกษณะของสงทตองการซอ โดยยดเปาหมายผลการจดการศกษาเปนหลก ไดแก มาตรฐานการศกษา รวมทงหนวยปฏบตเองกตอง วางระบบประกนคณภาพเพอสรางความมนใจแกผซอสนคาและบรการของตน จากนนจ าเปนตองมการประเมนผลการจดการศกษาโดยพจารณาจากมาตรฐานและระบบประกนคณภาพ อนจะเปนประโยชนตอทกฝาย อยางนอยผลการประเมนจะสงเสรมใหผจดการศกษาแตละระดบไดตระหนกวาผลการด าเนนการของตนเปนอยางไร เมอเทยบกบมาตรฐานการศกษาและเกณฑชวดของระบบประกนคณภาพ และตองหาทางปรบปรงผลการจดการศกษาใหไดตามมาตรฐานและรกษาระดบ การประกนคณภาพของตนใหจงได รวมทงยกระดบการจดการศกษาใหสงขนดวย

4. การสงเสรมมาตรฐานวชาชพคร คณาจารย และบคลากรทางการศกษา และการพฒนาตอเนอง โดยก าหนดมาตรการตางๆ เชน การก าหนดใหมใบอนญาตประกอบวชาชพ การก าหนดมาตรฐานวชาชพ การสงเสรมใหมการพฒนาตนเองอยางตอเนองตามหลกสตรการอบรมมาตรฐานตาง ๆ ทงนโดยมเจตนาเพอรกษาคณภาพของผรบผดชอบในการจดการศกษาใหอยในระดบ

59

ทพงประสงค และกระตนสงเสรมใหพฒนาปรบปรงตลอดเวลา อนจะเปนประโยชนตอผไดรบการศกษาโดยตรง

5. การระดมทรพยากรจากแหลงตางๆมาใชเพอการจดการศกษา ทรพยากรตาง ๆ ทจ าเปนส าหรบการจดการศกษา ไดแก ทรพยากรการเงน วสดอปกรณ ทรพยากรบคคลทมความรความช านาญในการเรยนการสอน ภมปญญาทองถน สอและเทคโนโลยตางๆ ลวนเปนทรพยากรจ าเปน แตรฐไมสามารถจดหามาสนบสนนไดอยางเพยงพอ จงถอเปนภาระหนาทของผทมสวนไดสวนเสย ทกคน ในการจดการศกษาจะเขามาชวยเหลอสนบสนน เพอยกระดบคณภาพการศกษาของหนวยงานการศกษาในแตละทองถน

6. การมสวนรวม การใหความส าคญกบการมสวนรวมของบคคล ครอบครวชมชน องคกรชมชน องคกรปกครองสวนทองถน เอกชน องคกรเอกชน องคกรวชาชพ สถาบนศาสนา สถานประกอบการและสถาบนสงคมอนในการจดการศกษา โดยบคคล กลมบคคล หรอองคกรตาง ๆ จะไดรบการสงเสรมใหเขารวมเสนอแนะ ก ากบตดตาม และสนบสนนการจดการศกษาเพอประโยชนของสงคมโดยรวม

โดยสรปหลกในการจดระบบโครงสราง และกระบวนการจดการศกษานน ไดแก หลกเอกภาพดานนโยบาย หลกการกระจายอ านาจไปสเขตพนทการศกษา สถานศกษา และองคกรปกครองสวนทองถน การก าหนดมาตรฐานการศกษา และจดระบบประกนคณภาพการศกษา ทกระดบและประเภทการศกษา การสงเสรมมาตรฐานวชาชพคร คณาจารย และบคลากรทางการศกษาและการพฒนาตอเนอง การระดมทรพยากรจากแหลงตาง ๆ มาใชเพอการจดการศกษา และหลกการมสวนรวม ซงทงหมดลวนเปนสวนทส าคญทจะท าใหการด าเนนการจดการศกษาด าเนนไปไดอยางเปนระบบระเบยบ และสามารถตอบสนองความตองการของผเรยนและผทมสวนเกยวได มากทสด อนจะสงผลใหมประชากรทมคณภาพเพอการพฒนาประเทศในล าดบตอไป

อยางไรกดการจดการศกษาโดยค านงถงหลงการดงกลาวขนตนนนยงตองค านงถง ความแตกตางของผเรยนดวย ซงเปนททราบกนดวาการศกษามความส าคญและเปนสงททกคน ตองไดรบอยางเสมอภาคกนโดยไมมการจ ากดวย หรออาย ในการเขารบการศกษา ดงนนเพอใหการจดการศกษาสามารถสนองความตองการของผเรยนไดในทกระดบจงตองมการก าหนดระบบการจดการศกษาขนในรปแบบระบบทหลากหลายซง พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 กไดกลาวถงระบบการจดการศกษาไวเชนกน

ระบบการศกษาตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ระบบการศกษาในแตละประเทศยอมแตกตางกนไป สวนใหญยดแนวทางมาตรฐาน

เดยวกน เพอประโยชนในการเทยบเคยงระหวางกนได ยงสงคมโลกพฒนาไปมากเทาใดความใกลชด ทเกดขนจากพฒนาการของเทคโนโลยสารสนเทศและระบบโทรคมนาคม กยงท าใหแตละประเทศ มระบบการศกษาใกลเคยงกนมากเทานน ในเรองนจะกลาวถงระบบการศกษาของประเทศไทยเปนส าคญ ตามสาระตอไปน

60

รปแบบของการจดการศกษา รปแบบการศกษาท พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ก าหนดนนแบง

ออกเปน 3 รปแบบใหญๆ ไดแก การศกษาในระบบ การศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย ซงปรชญา เวสารชช (2546) ไดอธบายไวดงน

1. การศกษาในระบบ เปนการศกษาทก าหนดจดมงหมาย วธการศกษา หลกสตร ระยะเวลาของการศกษา การวดและประเมนผล ซงเปนเงอนไขของการส าเรจการศกษาทแนนอนการศกษาในระบบเชนน หมายถง การศกษาทจดรปแบบไวแนนอนเปนเกณฑมาตรฐานเดยวกน สวนใหญจดในโรงเรยน วทยาลยมหาวทยาลย หรอสถาบนการศกษาทมชอเรยกอยางอน ซงเรารจกคนเคยกนดอยแลว การศกษาในระบบอาจจดในชนเรยนหรอเปนการศกษาทางไกลกได

2. การศกษานอกระบบ เปนการศกษาทมความยดหยนในการก าหนดจดมงหมาย รปแบบ วธการจดการศกษา ระยะเวลาของการศกษา การวดและประเมนผล ซงเปนเงอนไขส าคญของการส าเรจการศกษาโดยเนอหาและหลกสตรจะตองมความเหมาะสมสอดคลองกบสภาพปญหาและ ความตองการของบคคลแตละกลมตวอยางของการศกษานอกระบบ ไดแก การศกษานอกโรงเรยน การฝกอบรมหลกสตรตางๆ เปนตน

3. การศกษาตามอธยาศย เปนการศกษาทใหผเรยนไดเรยนรดวยตนเองตามความสนใจ ศกยภาพความพรอมและโอกาส โดยศกษาจากบคคล ประสบการณสงคม สภาพแวดลอม สอหรอแหลงความรอนๆการศกษารปแบบนมความยดหยนสง เปดโอกาสใหผสนใจเรยนรสามารถเลอกเนอหาทสนใจเปนประโยชนกบตนได และสามารถใชเวลาทปลอดจากภารกจการงานอนศกษา เลาเรยนได จงเรยกวาเปนการศกษาตามอธยาศย ทงนรปแบบของการศกษาตามอธยาศยมหลากหลาย เชน การฟงบรรยายพเศษ การศกษาจากเอกสาร การเยยมชม การชม การสาธต การรบฟงรายการวทยกระจายเสยง รายการวทยโทรทศน การสบคนเนอหาสาระจากอนเทอรเนตหรอแหลงเรยนรตางๆ เปนตน เนองจากรฐมหนาทรวมกบชมชนจดแหลงเรยนรผบรหารและครควรเขามามสวนใกลชดรวมมอกบประชาชนเพอสงเสรมการเรยนรตลอดชวตดวยรปแบบวธการตาง ๆ

โดยสรป ระบบการจดการศกษาของประเทศม 3 รปแบบใหญ ๆ ไดแก การศกษาในระบบ การศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย ซงมเปาหมายทจะสนองความตองการและความพรอมทแตกตางกนของผเรยนเพอใหผเรยนไดการศกษาอยางทวถง และไดรบประโยชนจากการจดการศกษาอยางสงสด ซงนอกจากจะจดการศกษาใหสอดคลองกบความตองการทหลากหลาย ของผเรยนแลว ยงตองมการแบงระดบการศกษาเพอใหการจดการศกษาสามารถพฒนาผเรยนไดอยางเตมศกยภาพตามระดบพฒนาการของผเรยนในแตละวย

ระดบการศกษา การจดการศกษาอาจแบงออกไดหลายระดบแลวแตวตถประสงคของผจด เชน

แบงออกเปนการศกษาระดบปฐมวย ประถมศกษา มธยมศกษา อดมศกษา เปนตน พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 แบงการศกษาออกเปน 2 ระดบ ไดแก การศกษาระดบขนพนฐานและการศกษาระดบอดมศกษาส าหรบการศกษาระดบอดมศกษาแบงเปนสองระดบ คอระดบต ากวาปรญญา และระดบปรญญา

61

การจดการศกษาขนพนฐานตามแนวปฏรปการศกษา การศกษาขนพนฐานเปนการเตรยมความพรอมส าหรบบคคลเพอการด ารงชวตไดอยางม

คณภาพในสงคม แตอาจไมเพยงพอในการประกอบอาชพ ยกเวนอาชพทไดรบการอบรมฝกฝนมาจากครอบครว หรอจากสภาพแวดลอมวยเยาว การศกษาระดบนถอเปนเงอนไขจ าเปนทรฐตองดแล จดหาให หรอสงเสรมใหเอกชน องคกรปกครองสวนทองถน หรอประชาชนรวมจดใหมขน และถอวาประชาชนทกคนควรตองผานการศกษาระดบพนฐานหากมองสภาพตามความเปนจรง ประชาชน ยงไดรบการศกษาขนพนฐานไมครบถวน รฐกตองก าหนดใหมการศกษาภาคบงคบเปนขนต าไวกอน ส าหรบประเทศไทยไดก าหนดการศกษาภาคบงคบระดบการศกษาขนพนฐานไวเกาป ซงรฐตองก ากบดแลใหเกดผลใหไดมากทสด หลงจากนนกควรยกระดบการศกษาภาคบงคบใหสงขนในโอกาสตอไป ใหเรวทสดเทาทจะท าไดการศกษาขนพนฐาน พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ก าหนดวาประกอบดวยการศกษาไมนอยกวาสบสองปกอนระดบอดมศกษา

การแบงระดบและประเภทของการศกษาขนพนฐานใหเปนไปตามทก าหนดในกฎกระทรวง (มาตรา 16) ตามมาตรา 18 ก าหนดใหการจดการศกษาปฐมวยและการศกษา ขนพนฐานใหจดในสถานศกษา ค าวา สถานศกษานนมความหมาย 3 ประการ ซง ปรชญา เวสารชช (2546) ไดอธบายไวดงน

1. สถานพฒนาเดกปฐมวย ไดแก ศนยเดกเลก ศนยพฒนาเดกเลก ศนยพฒนาเดกกอนเกณฑของสถาบนศาสนา ศนยบรการชวยเหลอแรกเรมของเดกพการและเดกทมความตองการพเศษ หรอสถานพฒนาเดกปฐมวยทเรยกชออยางอน

2. โรงเรยน ไดแก โรงเรยนของรฐ โรงเรยนเอกชน และโรงเรยนทสงกดสถาบนพทธศาสนาหรอศาสนาอน

3. ศนยการเรยน ไดแก สถานทเรยนทหนวยงานจดการศกษานอกโรงเรยน บคคล ครอบครวชมชน องคกรชมชน องคกรปกครองสวนทองถน องคกรเอกชน องคกรวชาชพ สถาบนศาสนา สถานประกอบการ โรงพยาบาล สถาบนทางการแพทย สถานสงเคราะห และสถาบนทางสงคมอนเปนผจดการจดการสถานศกษานน

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ก าหนดใหมคณะกรรมการและผบรหาร เปนผดแลรบผดชอบโดยแตละโรงเรยนตองมคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน ท าหนาทก ากบและสงเสรมสนบสนนกจการของสถานศกษา กรรมการประกอบดวย ผแทนผปกครอง ผแทนครผแทนองคกรชมชน ผแทนองคกรปกครองสวนทองถน ผแทนศษยเกาของสถานศกษา และผทรงคณวฒ (มาตรา 40) โดยผบรหารสถานศกษาเปนกรรมการและเลขานการ ส าหรบ โรงเรยนเอกชนซงพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ก าหนดใหเปนนตบคคลกตองมคณะกรรมการบรหารดวยเชนกน ประกอบดวยผบรหารสถานศกษาเอกชน ผรบใบอนญาต ผแทนผปกครอง ผแทนองคกรชมชน ผแทนคร ผแทนศษยเกา และผทรงคณวฒการจดการสถานศกษาทมคณะกรรมการและผบรหารเปนผดแลรบผดชอบนน โดยทวไปผอ านวยการสถานศกษาจะท าหนาทเปนเลขานการของคณะกรรมการ สงทตองท าความเขาใจรวมกนคอ การแยกบทบาทระหวางคณะกรรมการกบผบรหาร คณะกรรมการมสวนรวมตดสนใจก าหนดนโยบายทศทาง ใหความเหนชอบการตดสนใจส าคญของสถานศกษา และก ากบใหผบรหารปฏบตตามนโยบาย หลกเกณฑหรอระเบยบ

62

ขอบงคบตาง ๆ ของสถานศกษา แตผบรหารมหนาทบรหารและตองรบผดชอบในการตดสนใจด าเนนการของตน ความรบผดชอบนไมอาจปดเลยงไปใหคณะกรรมการ58

การปฏรปการศกษาไทยไดด าเนนมาตงแตป พ.ศ. 2542 โดยฝายทเกยวของตางพยายามพฒนาและด าเนนการปฏรปการศกษาไทยอยางมาก ซงการจะพฒนาการศกษาไทยจะประสบความส าเรจไดในสภาพยคทเปลยนแปลงอยางรวดเรวน จ าเปนตองวางแผนและด าเนนการในเชงรกรวมดวยนนหมายความถงการใหความส าคญกบการคาดการณแนวโนมอนาคตทางดานการศกษา เพอน ามาใชประกอบการจดการศกษาไทยไดสอดคลองสภาพการเปลยนแปลง หลกเลยงอปสรรคปญหา และใชประโยชนสงสดจากแนวโนมอนาคตทจะมาถงในปจจบนการศกษาเชงอนาคตไดรบความสนใจเปนอยางมาก เพราะการศกษาเรองอนาคตถอวาเปนเรองทส าคญทจะสามารถพยากรณหรอคาดการณแนวโนมผลทจะเกดขนในอนาคตได ซงนกอนาคตนยมมความเชอวา อนาคตเปนเรองทสามารถท าการศกษาไดอยางเปนระบบ เขาเชอวาความเชอของมนษยจะมอทธพลตอพฤตกรรมและการตดสนใจของมนษย เขาเชอวามนษยสามารถจะควบคมอนาคตได นนคอเชอวามนษยสามารถ ทจะสรางอนาคตได นเปนความเชอพนฐานทเปนตนก าเนดของอนาคตนยม และกเปนตนก าเนด ของการคดระเบยบวธวจยอนาคตทงหมด เพราะฉะนนจดนเปนจดทส าคญมากซงอาจจะเปนจดเรมตนทอาจจะแตกตางจากความเชอพนฐานของการวจยแบบอนๆ59

สภาพการจดการศกษาโรงเรยนบรรหารแจมใสวทยาทง 7 โรง ความเปนมาและสภาพปจจบนของโรงเรยนบรรหารแจมใสวทยาทง 7 โรงท ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชามสวนรวม สงเสรมสนบสนนการจดการศกษา

โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 1 ทตงอยเลขท-หมท 3 ถนน อยา- ดอนเจดย ต าบล ดอนเจดย อ าเภอ ดอนเจดย จงหวดสพรรณบร สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 9 โทรศพท 03-5591-012 โทรสาร 03-5592-040 e-mail [email protected] website www.banharn1.ac.th เปดสอนระดบชนมธยมศกษาปท 1 ถงระดบชนมธยมศกษาปท 6 และระดบประกาศนยบตรวชาชพ (ปวช) เนอท 43 ไร 57 ตารางวา เขตพนบรการทางการศกษาในเขตอ าเภอดอนเจดย ไดแก ต าบลดอนเจดย หมท 1-9 ต าบลไรรถ หมท 1-10 ต าบลหนองสาหราย หมท 1-10 และต าบลทะเลบก หมท 3-8, 12 โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 1 กอตงขนโดย ฯพณฯ บรรหาร และคณหญงแจมใส ศลปอาชา ไดซอทดน สรางอาคารเรยน พรอมทงจดวสดครภณฑตาง ๆ มอบใหแกกรมสามญศกษา กระทรวงศกษาธการ ปจจบนมเนอททงหมด 43 ไร 57 ตารางวา มการรบนกเรยนในเขตพนท 100 % และพจารณารบนกเรยนทมความสามารถพเศษดานวชาการ ดานภมปญญา ศลปะ ดนตร กฬาฟตบอลและโยธวาทต พรอมทงรบนกเรยนในเขตพนทบรการของส านกงานเขตพนทมธยมศกษา เขต 9 ทมความประสงคจะเขาเรยนเปนล าดบรองลงมา ไดเปดท าการสอนระดบมธยมศกษาตอนตนเมอวนท 19 พฤษภาคม พ.ศ. 2512 ปจจบน

58ปรชญา เวสารชช, หลกการจดการศกษา (กรงเทพฯ: ส านกงานปฏรปการศกษา, 2546), 15-16.

59วโรจน สารรตนะ, “Creating the Future,” เอกสารประกอบบรรยายหลกสตรศกษาศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยมหามกฎราชวทยาลย, 2556, 37.

63

ไดรบยกยองใหเปน “โรงเรยนดใกลบาน รนท 1” เปนโรงเรยนแบบสหศกษา เปดสอนตงแตระดบชนมธยมศกษาปท 1 ถงมธยมศกษาปท 6 และระดบประกาศนยบตรวชาชพ (ปวช. 1-3) โรงเรยนเขาโครงการโรงเรยนในฝนรนท 1 ป 2546 และโรงเรยนตนแบบโรงเรยนในฝนโรงเรยนผน าการใชหลกสตร โรงเรยนแกนน า การน ากระบวน การคดสหองเรยน การบรหารจดการศกษาโรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 1 แบงโครงสรางการบรหารงานเปน 5 ดาน ไดแก 1) ดานอ านวยการ งบประมาณและบคคล 2) ดานบรหารงานวขาการ 3) ดานกจการนกเรยน 4) ดานบรหารทวไป และ 5) ดานนโยบายและแผนงาน แนวทางการพฒนาคณภาพการจดการศกษาของสถานศกษา

1. การพฒนาคณภาพการศกษา น านโยบาย เปาหมายในการจดการศกษาและการพฒนาคณภาพมาตรฐานการศกษา ขอเสนอแนะจากการประเมนมาตรฐานการศกษา ครงท 3 น าผลคะแนนการทดสอบระดบชาต รวมทงน าสรปรายงานการพฒนา ประจ าป 2555 มาศกษาและวเคราะห เพอจดท าแผนกลยทธในการพฒนา

2. การตดตามคณภาพการศกษา เมอมแผน/โครงการในการพฒนาในแตละดานแลวมการนเทศตรวจตดตามโดยการประชม สอบถาม ตรวจสอบ และมการสรปรายงานผลการปฏบตงาน60

โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 2 (วดลาดหอย) ตงอยท หมท 5 ถนนสายสพรรณบร –บางบวทอง ต าบลโคกคราม อ าเภอบางปลามา จงหวดสพรรณบร รหสไปรษณย 72150 สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสพรรณบร เขต 1 โทรศพท 0-3558-7409 Website ของโรงเรยน คอ http://www.facebook.com/BanhyanJamsai2 เปดสอนตงแตระดบชนอนบาล ปท 1 ถงระดบชนประถมศกษาปท 6 มเขตพนทบรการ 5 หมบาน ไดแก หมท 5, 6, 10 และ หมท 12 ต าบลโคกคราม อ าเภอบางปลามา จงหวดสพรรณบร โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 2 (วดลาดหอย) ไดรบอนมตใหจดตงขน เมอวนท 1 พฤษภาคม พ.ศ. 2514 ตามพระราชบญญตประถมศกษา พทธศกราช 2503 เปนโรงเรยนประชาบาลประเภทนายอ าเภอจดตง โดยไดอาศยศาลาการเปรยญวดลาดหอยเปนสถานทเรยน มนกเรยนจ านวน 55 คน คร 2 คน คอ นายทบทม ประทปทอง ครตรโรงเรยนวดสวนหงส มาชวยราชการในต าแหนงครใหญ และนายอมพนธ จบสมานบญ ครตรโรงเรยนวดบานหม โดยเปดท าการสอนชนประถมศกษาปท 1 และชนประถมศกษาปท 2 ตอมา ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา และคณหญงแจมใส ศลปอาชา ไดมากอสรางอาคารเรยนถาวร แบบ 017 จ านวน 1 หลง 4 หองเรยน ในพนทดนวดลาดหอย โดยไดท าการวางศลาฤกษ เมอวนท 14 สงหาคม พ.ศ. 2514 ซงตรงกบวนคลายวนเกดของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ซงมนายสวสด มเพยร ผวาราชการจงหวดสพรรณบร เปนประธานในพธ และไดท าการกอสรางโรงอาหาร หองน า ปายชอโรงเรยน เสาธงชาต ท าพธเปดเมอวนท 20 เมษายน พ.ศ. 2505 ใชชอวา “โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 2” เลขท สพ. 219 ในปการศกษา 2515 ไดเปดท าการสอนถงชนประถมศกษาปท 4 โยกยายนกเรยนจากโรงเรยนวดสวนหงสมาเขาเรยน ปการศกษา 2519 เปดท าการสอนถงระดบชน



http://www.facebook.com/BanhyanJamsai2

64

ประถมศกษาปท 7 ในปการศกษา 2523 ไดโอนจากสงกดองคการบรหารสวนจงหวดสพรรณบร มาสงกดส านกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต, กระทรวงศกษาธการ และในปการศกษา 2542 ไดมาสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการจนถงปจจบน

ขอมลสภาพชมชนโดยรวม ชมชนในเขตบรการของโรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 2 (วด ลาดหอย) เปนชมชน 2 ลกษณะ คอ หมท 5 เปนชมชนเมอง หมท 10 และหมท 12 ผใหญแกว เปนชมชนชนบท ประชาชนสวนใหญมฐานะปานกลางและยากจน ประกอบอาชพท าการเกษตร และรบจางบรเวณใกลเคยงโดยรอบโรงเรยน ไดแก วดลาดหอย ทวาการอ าเภอบางปลามา เทศบาลต าบลโคกคราม โรงพยาบาลบางปลามา ชมชนมความสมพนธกบสถานศกษาเปนอยางด และใหความรวมมอกบสถานศกษาเสมอ มประเพณ ศลปวฒนธรรมทองถนทเปนทรจกโดยทวไป คอ ประเพณสงกรานต ประเพณลอยกระทง ประเพณตกบาตรเทโวการแขงขนเรอยาวเปนตน ผปกครองนกเรยนสวนใหญจบการศกษาระดบประถมศกษาปท 6 ประกอบอาชพท านาเปนหลก คดเปนรอยละ 75 นอกนน ประกอบอาชพคาขาย เลยงสตว และรบจางทวไป สวนใหญนบถอศาสนาพทธ คดเปน รอยละ 90 ฐานะทางเศรษฐกจ/รายไดเฉลยตอครอบครว ตอป 28,000 บาท61

โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 3 ตงอยท อ าเภอดานชาง จงหวดสพรรณบร ซงประชากร สวนใหญมเชอชาตไทย สญชาตไทย นบถอศาสนาพทธ และประกอบอาชพเกษรกรรม เปนโรงเรยนประจ าอ าเภอมเนอท 180 ไร 1 งาน เปนโรงเรยนมธยมศกษาในสงกดส านกงานการศกษาขนพนฐานเปนโรงเรยนสหศกษา โดยกระทรวงศกษาธการ ไดประกาศจดตงเปน โรงเรยน มธยมศกษาตอนตน สายสามญ ในปการศกษา 2517 และไดเปดท าการสอนเมอวนท 17 พฤษภาคม พ.ศ. 2517 และตอมากไดเปดสอนนกเรยนตงแตระดบ ม.ตน ถง ม.ปลาย โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 3 ตงขน โดยด ารของ ดร.กอ สวสดพาณชย อธบดกรมสามญศกษา (กรมวสามญเดม) เมอครงเดนทางมาตรวจเยยม โรงเรยนมธยมศกษาในจงหวดสพรรณบร ในป พ.ศ. 2513 นายเมยน เครอสนธ ศกษาธการจงหวดสพรรณบร ไดพาคณะมาตรวจสภาพพนทบรเวณทจะตงโรงเรยนมธยมศกษาในจงหวดสพรรณบร ทกง อ าเภอดานชาง ซงมสภาพเปนปาไผ ใกลบรเวณโครงการกอสราง อางเกบน า กระเสยว และอยตดกบโรงเรยนประถมศกษา สงกดองคการบรหารสวนจงหวดทานอธบดกรมสามญศกษาเหนวาเหมาะสมทจะกอสรางโรงเรยนมธยมศกษาได จงใหหนวยงานชางกรม วสามญศกษาท าการส ารวจ ออกแบบและวางผงบรเวณโรงเรยน แตในขณะนนกระทรวงศกษาธการยงขาดแคลนงบประมาณ ในการกอสราง อาคารเรยนจงท าการกอสรางไมได ทานอธบดกรมสามญศกษาจงไดตดตอ คณบรรหาร ศลปะอาชา ผซงเคยบรจาคเงนกอ สรางอาคารโรงเรยนมธยมศกษา และโรงเรยนประถมศกษามาแลว ขอใหชวยบรจาคเงน กอสรางอาคารโรงเรยนมธยมศกษาทกงอ าเภอดานชางอก 1 แหง คณบรรหาร ศลปอาชา กมความยนดบรจาคเงนเปนคากอสรางอาคารเรยนและอาคารประกอบใหตาม ความประสงคของกระทรวงศกษาธการอาคารเรยนและอาคารประกอบ ทคณบรรหาร ศลปอาชา กมความยนดบรจาคเงน เปน คากอสรางอาคารเรยนและอาคารประกอบใหตามความประสงคของกระทรวงศกษาธการ

61ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสพรรณบร เขต1 โรงเรยนบรรหารแจมใส


http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B8%9E%E0%B8%B8%E0%B8%97%E0%B8%98





http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A1%E0%B8%B1%E0%B8%98%E0%B8%A2%E0%B8%A1%E0%B8%A8%E0%B8%B6%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%B2


65

อาคารเรยนและอาคารประกอบท คณบรรหาร ศลปอาชา ไดบรจาคและควบคม การกอสรางมดงน 1) อาคารเรยนแบบ 216 ใตถนสง 1.80 เมตร 8 หองเรยน กวาง 12.30 เมตร ยาว 45 เมตร สนคากอสราง 860,000 บาท 2) บานพกครขนาด 6 x 7.50 เมตร 1 หลง เปนเงน 60 ,000 บาท 3) บานพกภารโรง ขนาด 4 x 6 เมตร 1 หลง เปนเงน 30,000 บาท 4) หองน าหองสวม ขนาด 3 x 7 เมตร 1 หลง เปนเงน 35,000 บาท และ 5) เสาธงประจ าโรงเรยน เปนเงน เปนเงน 15,000 บาท รวมบรจาคคากอสรางทงสน เปนเงน 1,000,000 บาท ไดท าการประกอบพธวางศลาฤกษในการกอสราง เมอวนท 20 เมษายน 2516 โดยการเรยนเชญ ฯพณฯ รฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการ นายอภย จนทวมล เปนประธานพธ นายสวสด มเพยร ผวาราชการจงหวด สพรรณบร เปนผเสนอรายงาน

ตอมาในวนท 15 กรกฎาคม พ.ศ. 2518 พระบาทสมเดจพระเจาอยหว สมเดจ พระนางเจาพระบรมราชนนาถ เสดจพระราชด าเนน พรอมดวย สมเดจพระเทพรตนราชสดา สยามบรมราชกมาร พระเจาลกเธอเจาฟาจฬาภรณวลยลกษณ ทรงประกอบพธเปดปายอาคารเรยน โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 3 และมพระราชด ารสกบนกเรยน ความวา " โรงเรยนเราเปนโรงเรยนสรางใหม เราควรท าชอเสยงใหโรงเรยน เราตองตงใจเรยน ขยนเรยนใหมาก ๆ เพอชอเสยงของโรงเรยนและประเทศชาตของเรา "ปจจบนมขาราชการคร 64 คน ลกจางประจ า 11 คน นกเรยนตงแตระดบชนมธยมศกษาปท 1 ถง 6 จ านวน 52 หองเรยน จ านวนนกเรยน 2,004 คน 62

โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 4 (วดลาวทอง) ตงทหม 4 ต าบลสนามชย อ าเภอเมอง จงหวดสพรรณบร สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสพรรณบร เขต 1 เปดสอนระดบชนชวงชนท1 ถงระดบชนชวงชนท 2 (อนบาล-ประถมศกษาปท 1-6) มเนอท 7 ไร 2 งาน 97ตารางวา เขตพนทบรการหมบาน ไดแก หมท 3, 4 และ5 ต าบลสนามชย อ าเภอเมอง จงหวดสพรรณบร โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 4 (วดลาวทอง) เดมชอ (พวงประชานกล) เปดท าการสอนตงแตชนประถมศกษาปท 1 ถงชนประถมศกษาปท 4 เมอวนท 20 กรกฎาคม พ.ศ. 2479 เปนโรงเรยนแหงท 26 ของอ าเภอเมองสพรรณบร โดยนายอ าเภอเปนผจดตงตามพระราชบญญตประถมศกษา พ.ศ. 2478 โดยศาลาการเปรยญของวดลาวทองเปนสถานทเรยน จนถงเดอนธนวาคม พ.ศ. 2484 พระอธการพวงเจาอาวาสวดลาวทองไดด าเนนการกอสรางอาคารเรยนแบบ ป.2 มมขขางขนาดกวาง 9 เมตร ยาว 27 เมตร เปนอาคารเอกเทศถาวรขน และไดยายสถานทเรยนจากศาลาการเปรยญของวดลาวทองมาเรยนทอาคารเรยนหลงใหม เมอเดอนมถนายน พ.ศ. 2485 เปนตนมา ตอมาในป พ.ศ. 2518 ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา และคณหญงแจมใส ศลปอาชา ไดบรจาคเงนกอสรางอาคารเรยนหลงใหม เปนเงน 1,400,000 บาท โดยรวมกบพระครสวรรณกตตคณ (หลวงพอฟอน) เจาอาวาสวดลาวทองและประชาชนหาเงนสมทบอกจ านวน 316,435 บาท รวมเปนเงนทงสน 1.716,435 บาท เพอใชในการกอสรางอาคารเรยนหลงใหมเปนอาคารแบบพเศษ ไดวางศลาฤกษ เมอวนท 10 สงหาคม พ.ศ. 2518 และด าเนนการกอสรางจนเสรจ และท าการเปดปายอาคารเรยนเมอวนท 11

62ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาสพรรณบรเขต9 โรงเรยนบรรหารแจมใส


66

กมภาพนธ พ.ศ. 2520 โดยสมเดจพระศรครนทรทราบรมราชชนนและสมเดจพระพนางเจาฟา กลปยาณวฒนากรมหลวงนราธวาสราชนครนทร ทรงโปรดเกลาโปรดกระหมอมเสดจมาเปน องคประธานในพธเปดปายอาคารเรยน

ตงแตเรมตงโรงเรยน การจดการศกษาตงอนบาลถงชนประถมศกษาปท 6 จนถงปจจบน เขตบรการของโรงเรยนประกอบดวยหมบาน 3 หมบาน คอ หมท 3 บานหวเกาะ หมท 4 บานหวเวยง และหมท 5 บานสนามชย ต าบลสนามชย อ าเภอเมอง จงหวดสพรรณบร63

โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 5 ตงอยเลขท 142 หม 1 ต าบลบางตาเถร อ าเภอ สองพนอง จงหวดสพรรณบร รหสไปรษณย 72110 โทรศพท (035) 461642 โทรสาร (035) 461642 website:www.banharn5.ac.th สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 9 เปดสอนระดบมธยมศกษาปท 1 ถงระดบมธยมศกษาปท 6 มเขตพนทบรการ 11 หมบาน ไดรบอนมตใหเปดท าการสอนเมอวนท 18 พฤษภาคม 2529 ในระยะเรมแรกไดอาศยตกปรยตธรรมของวดไผโรงวว เปนอาคารเรยนชวคราวเดมใชชอวา โรงเรยนสาขาสองพนองวทยา โดยม นายมานพ พลเสน เปนอาจารยใหญคนแรก ตอมาผมจตศรทธา คอ ก านนบญพรอม คชนทรและเครอญาต (นางจร คชนธร นางประนอม ชางสพรรณ นางปณตา คชนทร นางสาวยพาพร คชนทร และ รศ.นายแพทยอดม คชนทร) ไดบรจาคทดนจ านวน 40 ไร 1 งาน 60 ตารางวา เพอสรางอาคารเรยนถาวรปจจบน ทงน ไดรบความเมตตาสนบสนนจาก ฯพณฯ บรรหาร คณหญงแจมใส ศลปอาชา ใหความอนเคราะหงบประมาณในการปรบปรงแบบอาคารเรยน อาคารประกอบ บานพกคร ระบบสาธารณปโภค จงเปลยนชอเปน โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 5 โดยมพธเปดปายอาคารเรยนโดย ฯพณฯ สญญา ธรรมศกด (ประธานองคมนตร) เปนประธานเมอวนท 15 มกราคม 2531 โรงเรยนจงใชวนท 15 มกราคมของทกปเปนวนคลายวนสถาปนาโรงเรยน นอกจากน ฯพณฯ บรรหาร และคณหญงแจมใส ศลปอาชา ไดบรจาคทรพยเพอจดซอ เครองดนตรสนบสนนงบประมาณในการจดจางครสอนดนตรสากล จดซอคอมพวเตอรเพอใชในการจดการเรยนร และทนการศกษาส าหรบนกเรยนทมความประพฤตด เปนประจ าทกปการศกษา ในปการศกษา 2539 โรงเรยนไดจดสรางศนยคอมพวเตอร บรรหาร – แจมใส เพอใชในการเรยนการสอน จ านวน 20 เครอง จดท าหองสมดเฉลมพระเกยรตกาญจนาภเษก และถมดนหลงอาคารเรยน 2 ในปการศกษา 2540 โรงเรยนไดจดสรางสนามกฬามาตรฐานการกฬาแหงประเทศไทย จดสรางหอประชม 2 ชนเอนกประสงค สรางอาคารเรยนแบบ 216 ล (ปรบปรง 29) บานพกนกเรยนแบบ 35 คน จดสรางหองปฏบตการทางภาษา จดสรางศนยคอมพวเตอร กญจนา ปการศกษา 2541 โรงเรยนไดจดสรางอาคารฝกงานแบบ 204/27 จดสรางหองน าหองสวมแบบ 6 ท /27 พรอมกบปรบปรงบรเวณโรงเรยน ปการศกษา 2542 โรงเรยนไดจดสรางอาคารบานพกครแบบแฟลต 8 หนวย ซอมแซมโรงฝกงานและปรบปรงบรเวณโรงเรยน จดสรางหองน าหองสวมแบบ 6 ท/27 กอสรางพน ปอฐบลอก ตวหนอน จดท าหองสมด มหามงคลเฉลมพระชนมพรรษา 6 รอบ ปการศกษา 2543 โรงเรยนไดปรบปรงซอมหองน าหองสวม 6 ท /27 ทาสอาคาร 1 ปรบปรงระบบ

63ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสพรรณบร เขต 1 โรงเรยนบรรหารแจมใส


http://www.banharn5.ac.th/

67

ไฟฟา ปรบปรงภมทศน สรางถนน ค.ส.ล.ปรบปรงบานพกครทงหมด ทาสรวสนามกฬา ปการศกษา 2544 สรางสนามบาสเกตบอลมาตรฐาน (งบประมาณของการกฬาแหงประเทศไทย ปการศกษา 2545 ไดรบความอนเคราะหจาก ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา สนบสนนงบประมาณจดซออปกรณดนตรวงโยธวาทต โรงเรยนเขารวมโครงการ โรงเรยนสงเสรมการอานในโครงการ Nanmee Books Reading Club ปการศกษา 2546 ไดรบงบประมาณปรบปรงหองวทยาศาสตร และไดรบความอนเคราะห เครองคอมพวเตอรจาก ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา จ านวน 20 เครอง อปกรณกฬา และจดสรางหองคอมพวเตอรหองทสอง พฒนาระบบอนเตอรเนต โดยไดรบความอนเคราะหจากกระทรวง ICT จดตงโครงการศนยขอมลเครอขายบรการขอมลแกโรงเรยนวดไผโรงวว โรงเรยนตลาดขนขยน โรงเรยนบานไผตาโม และโรงเรยนวดใหมบ ารงธรรม ปการศกษา 2547 ไดรบงบประมาณทาสอาคารเรยนใหม โรงเรยน ผบรหาร และครไดรบการคดเลอกจากส านกงานพระพทธศาสนา ใหเปนโรงเรยนทจดกจกรรมโรงเรยนวถพทธด เดน ผบรหารไดรบเกยรตบตรเปนผบรหารโรงเรยน วถพทธดเดน ครผสอนไดรบเกยรตบตรเปนครผรบผดชอบจดกจกรรมโรงเรยนวถพทธดเดน ปการศกษา 2548 ไดรบความอนเคราะหจาก ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา สนบสนนงบประมาณจางครพเศษ วงโยธวาทต จ านวน 1 อตรา มตวแทนนกเรยนไดรบทนการศกษา สวนใน ปการศกษา 2550 ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ใหการสนบสนนวงดนตรไทย เปนเงน 150,000 บาท ปการศกษา 2553 ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา มอบงบประมาณ 190,000 บาท เพอปรบปรง พนอาคารททรด ไดรบงบประมาณจากส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน งบปฏบตการไทยเขมแขง 2555: SP2 จดซอระบบคอมพวเตอรประจ าหองปฏบตการ (CL 20) วงเงน 566,460 บาท และจดซอระบบคอมพวเตอรประจ าหองสมด (CDL) วงเงน 112,840 บาท รบงบปฏบตการไทยเขมแขง 2555 ตามโครงการลงทนตนทนการศกษา และการเรยนรวทยาศาสตรและคณตศาสตร (SP2-2) เปนคาจดซอหนงสอประกอบสอดจตอล อปกรณและครภณฑวทยาศาสตร คณตศาสตร เปนเงน 300,000 บาท จดจางครสอนวทยาศาสตรและคณตศาสตร (SP 2) โรงเรยนจดงบประมาณซอเครองฉายภาพ (โปรเจคเตอร) เพอสงเสรมการจดการเรยนการสอนใหกบกลมสาระการเรยนรทง 8 กลมสาระพฒนาศนยถายทอดเทคโนโลยทางการเกษตร ทาสอาคาร 1 ปรบปรงโรงอาหาร และปกระเบองซอมอาคาร 3 อาคารโรงฝกงาน 3 หลง ปรบปรงหองโสต ฯ ทาสหอประชมและโตะรบประทานอาหาร เชญวทยาการจากโรงพยาบาลสมเดจพระสงฆราชองคท 17 ใหความรดานสถานทท างานนาอย นาท างานแกครและนกเรยน (เพอแกปญหาเรองนกพราบ การใหความรเรองสขอนามย ฯ)

เนองจากโรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 5 ตงอยใกลเคยงพนทรอยตอระหวางจงหวดนครปฐม และจงหวดพระนครศรอยธยา นกเรยนทมาศกษาตอทโรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 5 สวนใหญจงมภมล าเนาอยในจงหวดดงกลาวขางตน โดยมาจากโรงเรยนในจงหวดสพรรณบร โรงเรยนในจงหวดนครปฐม โรงเรยนในจงหวดพระนครศรอยธยา และโรงเรยนในเขตจงหวดอน ๆ64



68

โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 6 ทตง 104 หม 1 ต าบล หนองสะเดา อ าเภอ สามชก จงหวดสพรรณบร สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 9 โทรศพท 035-571017 โทรสาร 035-035-571017 e-mail banharn_@ yahoo.com website School_obec.go.th/banharn 6 เปดสอนระดบชน ม.1-ม.6 และ ปวช.1-ปวช.3 เนอท 52 ไร 1 งาน 60 ตารางวา เขตพนทบรการ ต าบลหนองสะเดา ต าบลหนองผกนาก ต าบลกระเสยว และต าบลบานสระ โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 6 มเนอท 52ไร 1 งาน 60 ตารางวา เดมพนทต าบลหนองสะเดา ไมมโรงเรยนมธยมศกษา ราษฎรบานใหมศรสพรรณ โดยการน าของ นายวน มชะนะ และนายหอม ลมลา จงไดยนหนงสอขอจดตงโรงเรยนมธยมศกษาขนทบานใหมศรสพรรณ โดยมพระสมหจนทร เจาอาวาสวดใหมศรสพรรณ ยนดยกทดนของวดใหจ านวน 12 ไร 87 ตารางวา เปนสถานทกอสรางโรงเรยน แตเนองจากจ านวนทดน ยงไมพอตามเกณฑของกรมสามญศกษา ซงตองมเนอท 35 ไรขนไป ประกอบกบขณะนน ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา รฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยสมยนนมด ารทจะสรางโรงเรยนมธยม ทางอ าเภอจงเสนอให ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา พจารณา ซง ฯพณฯ บรรหาร และคณหญงแจมใส ศลปอาชา ไดเดนทางมาดสถานททจะสรางโรงเรยน และไดตดตอขอซอทดนใกลวดใหมศรสพรรณใหอก 22 ไร 73 ตารางวา จากนายสชาต มชะนะ นายชลอ สวางศร และนายเสรม ส าเภาทอง ในราคา ไรละ 30,000 บาท รวมเปนเงนทงสน 632,250 บาท ภายหลง ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดตดตอ ขอซอทดนอก 11 ไร จากนายสงด อนทรแปลง ในราคาไรละ 90,000 บาท โดยใหคณจองชย เทยงธรรม สมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดสพรรณบร เปนผประสานงาน และในป พ.ศ. 2537 ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดตดตอขอซอทดนหลงโรงเรยน ใหอกจ านวน 8 ไร รวมเนอทโรงเรยนทงสน 52 ไร 1 งาน 60 ตารางวา

ในวนท 28 มนาคม พ.ศ. 2534 กระทรวงศกษาธการ ไดประกาศจดตงโรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 6 ต าบลหนองสะเดา อ าเภอสามชก จงหวดสพรรณบรขน โดยในระยะแรกศกษาธการจงหวดสพรรณบร นายโชต แยมแสง ไดแตงตงให นายปรารมภ จ าปาศร ศกษาธการอ าเภอสามชก เปนผประสานงานรบสมครนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ตงแตวนท 25-31 มนาคม พ.ศ. 2534 และในวนท 1 มถนายน พ.ศ. 2534 กระทรวงศกษาธการ ไดมค าสงแตงตงให นายเชดศกด ศภโสภณ ผชวยอาจารยใหญโรงเรยนสรวงสทธาวทยา ปฏบตหนาทผบรหาร โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 6 เปดท าการสอนตงแตวนท 14 พฤษภาคม พ.ศ. 2534 จ านวน 2 หองเรยน โดยไดรบความอนเคราะหคร-อาจารย จากโรงเรยนสามชกรตนโภคาราม มาชวยสอน 7 คน โรงเรยนสรวงสทธาวทยา 2 คน และโรงเรยนทงแฝกพทยาคม 1 คน รวมคร–อาจารยทมาชวยสอน 10 คน มนกเรยนทงสน 78 คน เปนชาย 38 คน หญง 40 คน ปการศกษา 2549 ไดรเรมใหมการด าเนนการ ขออนญาตเปดการเรยนการสอนหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพ (ปวช.) ประเภทวชาพาณชยกรรม สาขาวชาพณชยการ สาขางานคอมพวเตอรธรกจ จ านวน 1 หองเรยน จนถงปจจบน วธด าเนนการในดานการบรหารจดการศกษา โรงเรยนมการบรหารงานอยางเปนระบบ มโครงสรางการบรหารงานอยางชดเจน ใชการบรหารงานแบบมสวนรวม สงเสรมใหครไดรบการอบรมและพฒนาตนเองอยางสม าเสมอ มการพฒนาหลกสตรทกกลมสาระการเรยนร มการจดสภาพแวดลอมและหองปฏบตการตางๆ ใหเออตอการเรยนร

69

ของนกเรยนมระบบการประกนคณภาพภายในสถานศกษาเพอรองรบการประเมนคณภาพการศกษาจากหนวยงานตนสงกด และการประเมนคณภาพภายนอกจาก สมศ.65 โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 7 ทตง 310 หม 4 ต าบลนางบวช อ าเภอเดมบางนางบวช จงหวดสพรรณบร สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 9 โทร. 035 – 433062 โทรสาร - e-mail [email protected] website http://school.obec.go.th /BJ7,/ Banharnseven เปดสอนระดบชน ม.1 ถงระดบชน ม.6 เนอท 30 ไร 2 งาน 24 ตารางวา ชอโรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 7 ทตง 310 หม 4 ต าบลนางบวช อ าเภอเดมบางนางบวช จงหวดสพรรณบร สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 9 เขตพนบรการ 13 โรงเรยน โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 7 เปดท าการสอนเมอวนท 19 มนาคม พ.ศ. 2537 โดยเปนสาขาของโรงเรยนธรรมโชตศกษาลย จากการรเรมของคณะกรรมการศกษา ประชาชนชาวบานนางบวช พระครพทกษ ธรรมโชตเจาอาวาสวดนางบวช นายประสทธ ดาราธร ผอ านวยการโรงเรยนธรรมโชตศกษาลยในสมยนนรวมกนกอตงโดยขอใชทดนของวดนางบวช จ านวน 17 ไร 3 งาน ทดนสาธารณประโยชน จ านวน 9 ไร 2 งาน 10 ตารางวา และซอเพมอก 3 ไร 1 งาน 4 ตารางวา และใชกฏพระเปนอาคารไม 2 ชน 3 หลง และอาคารคอนกรตเสรมเหลก 3 ชน 1หลง เปนอาคารเรยนและบานพกคร ตอมานายวรฉตร ทงาม นายอ าเภอเดมบางนางบวช ไดท าหนงสอเสนอให ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ทราบถงการจดตงโรงเรยนจงไดรบการสนบสนนและใหใชชอโรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 7 โดยกรมสามญศกษาไดประกาศจดตงเปนโรงเรยนขนเมอวนท 14 มกราคม พ.ศ. 2542 โดยมนายธวช เพญพาน ผชวยผอ านวยการโรงเรยนธรรมโชตศกษาลยรกษาการผบรหารโรงเรยนตงแตเรมตน และไดรบการแตงตงใหด ารงต าแหนงครใหญโรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 7 เปนคนแรก อาคารสถานท อาคารเรยนจ านวน 2 หลง อาคารหอประชม จ านวน 1 หลง หองน า จ านวน 6 ยนต สนามฟตบอล จ านวน 1 สนาม สนามบาสเกตบอล จ านวน 1 สนาม สนามกฬาเอนกประสงค จ านวน 1 สนาม แฟลต พกคร 8 ยนต และบานพกภารโรง ขอมลสภาพชมชนโดยรวม คอ 1) สภาพชมชนรอบบรเวณโรงเรยนมลกษณะเปนหมบานขนาดใหญ มประชากรประมาณ 500-1,000 คน บรเวณใกลเคยงโดยรอบโรงเรยน ไดแก วดนางบวช เทศบาลต าบลนางบวช อาชพหลกของชมชน คอ รบจางทวไป เกษตรกรรมและคาขาย สวนใหญนบถอศาสนาพทธ ประเพณ/ศลปวฒนธรรมทองถนทเปนทรจกโดยทวไป คอ ตกบาตรเทโว (ออกพรรษา) ลอยกระทงสงกรานต 2) ผปกครองสวนใหญ จบการศกษาระดบประถมศกษาปท 6 อาชพหลก คอ รบจาง, เกษตรกรรม สวนใหญนบถอศาสนาพทธ ฐานะทางเศรษฐกจ/รายไดโดยเฉลยตอครอบครวตอป 90,000 บาท จ านวนคนเฉลยตอครอบครว 3-5 คน และ 3) โอกาสและขอจ ากดของโรงเรยน โอกาสของโรงเรยน คอ อยใกลแหลงเรยนร เชน ตงอยในบรเวณวด รมแมน าทาจน วดเขานางบวช (หลวงปพระอาจารยธรรมโชต) อกทงบรเวณใกลเคยงยงใกลแหลงเรยนรตาง ๆ เชน บงฉวากเฉลมพระเกยรต เขานมนาง โรงงานทานตะวน เปนตน นอกจากนยงไดรบการสงเสรมสนบสนน ดานงบประมาณจากส านกงานสงเสรมสงคมแหงการเรยนรและ



mailto:[email protected]

http://school.obec.go.th/

70

คณภาพเยาวชน (สสค.) ในการพฒนานกเรยนผานโครงการตางๆ ตามทโรงเรยนเสนอ รวมทงเทศบาลต าบล นางบวชและวดเขาดน และยงมขอจ ากดของโรงเรยน ไดแก สภาพเศรษฐกจบรเวณรอบๆ โรงเรยน ชมชน รวมทงฐานะ ของผปกครอง อยในฐานะทคอนขางยากจน ผปกครองมความรคอนขางนอย ผน าชมชน องคกรปกครอง สวนทองถนยงคงใหความส าคญและมสวนรวมในการจดการศกษาคอนขางนอย สงคมของยาเสพตดยงคงมอยกระจายโดยรอบโรงเรยนทงผเสพ และผคายา สงผลใหมผลตอการจดการศกษาของโรงเรยนยงคงไมบรรลตามเปาหมายในระดบทตงไว66

บทบาทหนาทของสภาชกสภาผแทนราษฎรในดานการศกษา

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 (แกไขเพมเตม ป 2554) ก าหนดใหรฐสภาประกอบดวยสภาผแทนราษฎร โดยมสมาชกสภาผแทนราษฎร จ านวน 500 คน และวฒสภา มสมาชกวฒสภา จ านวน 150 คน ส าหรบบทบาทของสมาชกสภาผแทนราษฎรนนประกอบดวยบทบาทภายในสภา ซงไดแก อ านาจในการตรากฎหมาย อ านาจในการควบคมการบรหารราชการแผนดน และอ านาจในการใหความเหนชอบเปนตน สมาชกสภาผแทนราษฎรยอมเปนผแทนปวงชนชาวไทย และตองปฏบตหนาทดวยความซอสตย สจรต เพอประโยชนสวนรวมของ ปวงชนชาวไทย สภาผแทนราษฎรมหนาทโดยตรงในทางนตบญญต ซงรางพระราชบญญตหรอ รางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญจะตราขนเปนกฎหมายได กดวย ค าแนะน าและยนยอมของรฐสภา ซงประกอบดวยสภาผแทนราษฎรและวฒสภา รวมทงยงมอ านาจ ควบคมการบรหารราชการแผนดนดวย เชน การใหความเหนชอบบคคล ซงสมควรไดรบแตงตงเปน นายกรฐมนตร การตง กระทถาม และการเสนอญตตขอใหเปดอภปรายทวไป เพอลงมตไมไววางใจนายกรฐมนตรหรอรฐมนตร ทงน เปนไปตามการปกครองระบอบประชาธปไตยระบบรฐสภา นอกจากนน สมาชกสภาผแทนราษฎรยงตองสรางบทบาทภายนอกสภาผแทนราษฎรในการชวยเหลอแกไขปญหาตางๆ ของประชาชน และในดานเวทตางประเทศ สมาชกสภาผแทนราษฎรมบทบาทส าคญยงในการเสรมสรางความสมพนธอนดระหวางประเทศไทยกบตางประเทศอกดวย

ดงนน สมาชกสภาผแทนราษฎร จงจ าเปนจะตองมคณลกษณะของผน าทด รวมทงดานคณสมบต ดานวชาการ ดานความสามารถ และคณลกษณะทางดานบคลกภาพ เพอใหการปฏบตงานในต าแหนง ผแทนราษฎร เปนทพงพอใจของประชาชนผเลอกตงและคาดหวงใหผแทนราษฎรของตนเองไดท าหนาทสภาชกสภาผแทนราษฎร และด ารงตนอยในบทบาททมความรบผดชอบตอตนเอง ตอประชาชน และตอสงคมในพนทของตน เพอชวยเสรมสรางสมรรถนะสงคม และมความผกพน ตอการปฏบตงานใหบรรลผลส าเรจ ตามทตงเปาหมายไว ดวยความกระตอรอรนและเตมใจอยางยง

66ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาสพรรณบรเขต 9 โรงเรยนบรรหารแจมใส


71

บทบาทภายในสภา

1. อ านาจในการตรากฎหมาย 1.1 การตราพระราชบญญต คอ กระบวนการหรอขนตอนในการเสนอและการพจารณารางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญตงแตเรมตนจนถงมผลบงคบใชเปนกฎหมาย 1.1.1 พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญ ประกอบดวย 1) ผมสทธเสนอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญ ไดแกคณะรฐมนตร สมาชกสภาผแทนราษฎรจ านวนไมนอยกวา 1 ใน 10 ของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของสภาผแทนราษฎร หรอสมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภา จ านวนไมนอยกวา 1 ใน 10 ของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของทงสองสภา และศาลรฐธรรมนญ ศาลฎกา หรอองคกรอสระตามรฐธรรมนญ ซงประธานศาลและประธานองคกรนนเปนผรกษาการตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญนน และ 2) การพจารณารางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญ ใหสภาผแทนราษฎรพจารณาและใหความเหนชอบกอนจากนนจงใหวฒสภาพจารณาและใหความเหนชอบตอไปเมอรฐสภาใหความเหนชอบแลวกอนน าขนทลเกลาฯ ถวาย เพอทรงลงพระปรมาภไธยใหสงศาลรฐธรรมนญพจารณาความชอบดวยรฐธรรมนญกอนซงตองกระท าใหแลวเสรจภายใน 30 วน นบแตวนทไดรบเรองหากเมอพจารณาแลวเหนวาขอความไมขดหรอแยงตอรฐธรรมนญใหนายกรฐมนตรน าขนทลเกลาฯถวายพระมหากษตรยเพอทรงลงพระปรมาภไธยและประกาศในราชกจจานเบกษา เพอใชบงคบเปนกฎหมายตอไป แตถามขอความขด หรอแยงตอรฐธรรมนญใหขอความทขดหรอแยงนนเปนอนตกไปในกรณทวนจฉยวาขอความดงกลาว เปนสาระส าคญหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญตราขนโดยไมถกตองตามบทบญญต แหงรฐธรรมนญ ใหรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญ นนเปนอนตกไป 1.1.2 พระราชบญญต ประกอบดวย 1) ผมสทธเสนอรางพระราชบญญต ไดแก คณะรฐมนตรสมาชกสภาผแทนราษฎรจ านวนไมนอยกวา 20 คน โดยไมตองใหพรรคการเมอง ทสมาชกสภาผแทนราษฎรผนนสงกดมมตใหเสนอได และศาลหรอองคกรอสระตามรฐธรรมนญ เฉพาะกฎหมายทเกยวกบการจดองคกรและกฎหมายทประธานศาลและประธานองคกรนนเปน ผรกษาการ ผมสทธเลอกตงจ านวนไมนอยกวา 10,000 คน และ 2) การพจารณารางพระราชบญญต ใหสภาผแทนราษฎรพจารณาและใหความเหนชอบกอน จากนนจงใหวฒสภาพจารณาและใหความเหนชอบตอไป เมอรฐสภาใหความเหนชอบแลว ใหนายกรฐมนตรน าขนทลเกลาฯ ถวายพระมหากษตรยเพอทรงลงพระปรมาภไธยและประกาศในราชกจจานเบกษา เพอใชบงคบเปนกฎหมายตอไป 1.2 การอนมตหรอไมอนมตพระราชก าหนด พระราชก าหนดคอ กฎหมายทพระมหากษตรยทรงตราขนใหใชบงคบเชนเดยวกบพระราชบญญตโดยค าแนะน าของคณะรฐมนตรหลงจากใชบงคบแลวใหน าเสนอตอรฐสภาเพอพจารณาอนมตหรอไมอนมตตอไป 1.3 การแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ 1.3.1 ผมสทธเสนอญตตขอแกไขเพมเตม ไดแกคณะรฐมนตร สมาชกสภาผแทนราษฎรจ านวนไมนอยกวา 1 ใน 5 ของจ านวนสมาชกทงหมด เทาทมอยของสภาผแทนราษฎร สมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภาจ านวนไมนอยกวา 1 ใน 5 ของจ านวนสมาชกทงหมด

72

เทาทมอยของทงสองสภา และประชาชนผมสทธเลอกตงจ านวนไมนอยกวา 50,000 คน ตามกฎหมาย วาดวย การเขาชอเสนอกฎหมาย 1.3.2 การพจารณารางรฐธรรมนญแกไขเพมเตม ใหกระท าในทประชมรวมกนของรฐสภา โดยพจารณาเปน 3 วาระ คอวาระท 1 ขนรบหลกการ ใหใชวธเรยกชอและลงคะแนนโดยเปดเผยและตองมคะแนนเสยงเหนชอบดวยในการแกไขเพมเตมนนไมนอยกวากงหนงของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของทงสองสภา วาระท 2 ขนพจารณาเรยงล าดบมาตรา โดยใหถอเอาเสยงขางมากเปนประมาณ เมอการพจารณาวาระท 2 เสรจสนแลว ใหรอไว 15 วน เมอพนก าหนดนแลวใหรฐสภาพจารณาในวาระท 3 ตอไป วาระท 3 ขนสดทาย ใหใชวธเรยกชอและลงคะแนนโดยเปดเผยและตองมคะแนนเสยงเหนชอบดวยในการทจะใหออกใชเปนรฐธรรมนญมากกวากงหนงของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของทงสองสภา เมอรฐสภาใหความเหนชอบแลว ใหนายกรฐมนตรน าขนทลเกลาฯ ถวายพระมหากษตรยเพอทรงลงพระปรมาภไธยและประกาศในราชกจจานเบกษาเพอใชบงคบตอไป

2. อ านาจในการควบคมการบรหารราชการแผนดน 2.1 การตงกระทถาม คอ ค าถามทสมาชกสภาผแทนราษฎร หรอสมาชกวฒสภาตงถาม รฐมนตรในเรองใด ๆ อนเกยวกบงานในหนาทได และนายกรฐมนตรหรอรฐมนตรตองเขารวมประชมสภาผแทนราษฎรหรอวฒสภาเพอชแจงหรอตอบกระทถามในเรองน นดวยตนเอง เวนแตม เหตจ าเปนไมอาจเขาชแจงหรอตอบกระทได ตองแจงใหประธานสภาผแทนราษฎรหรอประธานวฒสภาทราบกอนหรอในวนประชมสภาในเรองดงกลาว 2.2 การเสนอญตต คอ ขอเสนอใด ๆ ทมความมงหมายเพอใหสภาลงมตหรอวนจฉยชขาดวาจะใหปฏบตอยางไร 2.2.1 การเสนอญตตขอเปดอภปรายทวไป เพอลงมตไมไววางใจนายกรฐมนตร สมาชกสภาผแทนราษฎรจ านวนไมนอยกวา 1 ใน 5 ของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของ สภาผแทนราษฎร มสทธเขาชอเสนอญตตขอเปดอภปรายทวไป เพอลงมตไมไววางใจนายกรฐมนตร 2.2.2 การเสนอญตตขอเปดอภปรายทวไปเพอลงมตไมไววางใจรฐมนตรเปนรายบคคล สมาชกสภาผแทนราษฎรจ านวนไมนอยกวา 1ใน 6 ของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของสภาผแทนราษฏร มสทธเขาชอเสนอญตตขอเปดอภปรายทวไปเพอลงมต ไมไววางใจรฐมนตรเปนรายบคคล 2.2.3 การเสนอญตตขอเปดอภปรายทวไปเพอลงมตไมไววางใจนายกรฐมนตรหรอรฐมนตร ในกรณมจ านวนไมถงเกณฑตาม 2.2.1 หรอ 2.2.2 กรณทสมาชกสภาผแทนราษฎรซงสงกดพรรคทสมาชกมไดด ารงต าแหนง รฐมนตรมจ านวนไมถงเกณฑทจะเสนอตาม 2.2.1 หรอ 2.2.2 ไดใหสมาชกสภาผแทนราษฎรจ านวนมากกวากงหนงของจ านวนสมาชกสภาผแทนราษฎรดงกลาวมสทธเขาชอเสนอญตตขอเปดอภปรายทวไปเพอลงมตไมไววางใจนายกรฐมนตรหรอรฐมนตรเปนรายบคคลได เมอคณะรฐมนตรบรหารงานมาแลวเกนกวา 2 ป

73

2.2.4 ญตตตงคณะกรรมาธการ คณะกรรมาธการ คอ บคคลทสภาแตงตงขนประกอบเปน

คณะกรรมาธการ เพอใหพจารณากฏหมาย หรอกระท ากจการใด ๆ อนอยในอ านาจหนาทของสภาแลวรายงานตอสภาผแทนราษฎรและวฒสภามอ านาจเลอกสมาชกของแต ละสภาต งเปนคณะกรรมาธการสามญและมอ านาจเลอกบคคลผ เปนสมาชกหรอมได เปนสมาชกต งเปนคณะกรรมาธการวสามญเพอกระท ากจการพจารณาสอบสวนหรอศกษาเรองใด ๆ อนอยในอ านาจหนาทของสภา แลวรายงานตอสภา

3. สทธเขาชอเพอถอดถอนผด ารงต าแหนงทางการเมอง สมาชกสภาผแทนราษฎร จ านวนไมนอยกวา 1 ใน 4 ของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของสภาผแทนราษฎร มสทธเขาชอรองขอตอประธานวฒสภา เพอใหวฒสภามมตถอดถอนนายกรฐมนตร รฐมนตรสมาชกสภาผแทน ราษฏร สมาชกวฒสภา ฯลฯ ออกจากต าแหนงได

4. อ านาจในการควบคมการตรากฎหมายทขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ สมาชก สภาผแทนราษฎร สมาชกวฒสภา หรอสมาชกของทงสองสภารวมกนจ านวนไมนอยกวา 1 ใน 10 ของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของทงสองสภาเหนวารางพระราชบญญตทรฐสภาใหความเหนชอบแลว กอนทนายกรฐมนตรจะน าขนทลเกลาฯเพอพระมหากษตรยทรงลงพระปรมาภไธย มขอความขดหรอแยงตอรฐธรรมนญหรอตราขนโดยไมถกตองตามรฐธรรมนญ ใหเสนอความเหนตอประธานสภาผแทนราษฎร ประธานวฒสภา หรอประธานรฐสภาแลวแตกรณ เพอสงความเหนไปยงศาลรฐธรรมนญเพอวนจฉย

5. อ านาจในการใหความเหนชอบ สมาชกสภาผแทนราษฎร และสมาชกวฒสภาสามารถพจารณาใหความเหนชอบในเรองดงตอไปนในทประชมรวมกนของรฐสภาไดคอ 1) การใหความเหนชอบในการสบราชสมบต 2) การใหความเหนชอบในการแตงตงผส าเรจราชการแทนพระองค 3) การใหความเหนชอบในการปดสมยประชมสามญกอนครบก าหนดเวลา 120 วน 4) การใหความเหนชอบในการประกาศสงคราม และ 5) การใหความเหนชอบในการท าหนงสอสญญาระหวางประเทศ

บทบาทภายนอกสภาผแทนราษฎร สมาชกสภาผแทนราษฎรตองสรางบทบาทในการชวยเหลอแกไขปญหาตางๆ ของ

ประชาชน วธการนนคอการพบปะเยยมเยอนประชาชนในพนท ซงการพบปะเยยมเยอนประชาชนนมนยส าคญ 3 ประการ คอ

1. เปนเครองชใหเหนถงการใหความส าคญและการเอาใจใสทกขสขของประชาชน 2. เปนโอกาสทสมาชกสภาผแทนราษฎรจะไดพบปะและรบฟงปญหาโดยตรงจาก

ประชาชน เพอน าปญหานนไปแกไขโดยเรวทสด 3. ท าใหสมาชกสภาผแทนราษฎรไดรบขอมลโดยตรงจากประชาชน เพอใชควบคม

การท างานของรฐบาล และเพอเสนอแนะการตรากฎหมายตาง ๆ ในรฐสภาตอไป เมอสมาชกสภาผแทนราษฎรไดรบขอมลปญหาความเดอดรอนของประชาชนแลว

วธด าเนนการตอไป คอ

74

1. ท าหนงสอถงรฐมนตรทรบผดชอบตอปญหานน เพอแจงใหทราบถงปญหาและใหด าเนนการแกไข 2. พบราษฎรทเดอดรอนไปพบเจาหนาทผรบผดชอบ เพอใหด าเนนการชวยเหลอแกไขปญหา 3. ใหความชวยเหลอตามก าลงความสามารถและความพรอมของสมาชกสภาผแทนราษฎร ผนนเอง 4. รบเรองราวรองทกขจากประชาชน และน าเรองดงกลาวท าเปนหนงสอเสนอตอเจาหนาทผรบผดชอบ เพอใหเจาหนาทชวยแกไขปญหาตอไป 5. น าเรองเขาสคณะกรรมาธการ ทเกยวของเพอพจารณา

บทบาทดานตางประเทศ เปนบทบาททมความส าคญยงในการเสรมสรางความเขาใจและความสมพนธอนด ในระดบ

โลกและระดบภมภาค ระหวางประเทศไทยกบตางประเทศ เพอชวยแสวงหาแนวทางการแกไขปญหาตาง ๆ ของประชาคมโลกดวยวถทางการทตรฐสภา ในดานตาง ๆ ไดแก

1. บทบาทในการสรางความสมพนธทวภาคกบประเทศตาง ๆ โดยเฉพาะความสมพนธระหวางสภานตบญญตไดแก การรบรองคณะทตานทต สมาชกรฐสภา และบคคลส าคญชาวตางประเทศ การจดตงกลมมตรภาพสมาชกรฐสภาไทยกบสมาชกรฐสภาตางประเทศ การแลกเปลยน การเยยมเยอน เพอเสรมสรางและกระชบความสมพนธกบรฐสภาของนานาประเทศและเพอสนบสนนการด าเนนงานดานตางประเทศของฝายบรหาร

2. บทบาทในการสรางความสมพนธพหภาคกบองคกรรฐสภาระหวางประเทศ รฐสภาไทยไดเขารวมเปนภาคองคการรฐสภาระหวางประเทศหลายองคกร เชน สหภาพรฐสภา (Inter Parliamentary Union: IPU) สหภาพสมาชกรฐสภาและแปซฟก (Asia-Pacific Parliamentarians’ Union : APPU) และสมชชารฐสภาอาเซยน (ASEAN Inter- Parliamentary Assembly: AIPA) รฐสภาไทยยงไดเปนสมาชกและเขารวมในกจกรรมขององคการรฐสภาระหวางประเทศ รฐสภาไทยยงไดเปนสมาชกและเขารวมในกจกรรมขององคการรฐสภาระหวางประเทศ อกหลายองคกร เชน องคการสมาชกรฐสภาแหงเอเชยวาดวยเรองประชากรและการพฒนา (Asia Forum of Parliamentarian on Population and Development : AFPPD) องคกรสมาชกรฐสภาฝายแพทยและสาธารณสข (International Medical Parliamentarians Organization: IMPO) องคกรการประชมรฐสภาภาคพนเอเชยและแปซฟก (Asia-Pacific Parliamentary Forum: APPF)

3. บทบาทในการสรางความเปนผน าและเกยรตภมใหแกรฐสภา และประเทศไทย รฐสภาไทยไดรบเกยรตให เปนเจาภาพจดประชมระหวางประเทศขององคการระหวางประเทศมาแลว หลายองคการ เชน 1) สหภาพรฐสภา (Inter-Parliamentary Union: IPU) 2) สหภาพสมาชกรฐสภาเอเชยและแปซฟก (Asia-Pacific Parliamentarians’ Union: APPU) และ 3) สมชชารฐสภาอาเซยน(ASEAN Inter- Parliamentary Assembly: AIPA)67

67ส านกวชาการ, อ านาจหนาทของสมาชกสภาผแทนราษฎร, เขาถงเมอ 22 สงหาคม

2558, เขาถงไดจาก http://www.oknation.net/blog/assistance/2009/08/02/entry.

http://www.oknation.net/blog/assistance/2009/08/02/entry

75

สรปบทบาทหนาทของสมาชกสภาผแทนราษฎร บทบาทส าคญของสมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดสพรรณบร โดยเฉพาะ ฯพณฯ

บรรหาร ศลปอาชา ผทใหความส าคญในดานการศกษาดวยอดมการณทมงมนวา การศกษาเปนการสรางคน สรางชมชนและสรางชาตใหเจรญกาวหนา หากคนมการศกษาดชวตและความเปนอยกจะด

การวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research)

แนวคดการวจยเชงคณภาพ ศภกจ วงศววฒนนกจ (2550) กลาววา การวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research)

หมายถง การวจยทมงหาความเขาใจ ตความ และใหความหมายแกปรากฏการณทางสงคมทเกยวของกบความรสกนกคด ความเชอ เจตคต พฤตกรรม และวฒนธรรมของมนษย โดยมวธการเกบขอมล หลาย ๆ วธในทกเหตการณทเกดขน เชน การสมภาษณ การสงเกต นกวจยอาจแฝงตวเองเขาไปคลกคล อยกบประชากรในชมชนหรอทองถนทตองการศกษาเพอใหไดขอมล ไมเนนการเกบและวเคราะหขอมล ทเปนตวเลข แตใหความส าคญกบการตความและสงเคราะหขอคนพบบนพนฐานของขอเทจจรงทเกบได แลวน าเสนอขอคนพบในรปแบบ การบรรยาย หรออาจสรางออกมาเปนทฤษฎทใชอธบายพฤตกรรมทางวฒนธรรมของมนษย หรอปรากฏการณ ทางสงคมไดหรอชวยสรางสมมตฐานเพอใชประโยชนในการวจยตอไป ตวอยางการวจยเชงคณภาพ ไดแก การวจยเชงชาตพนธวรรณา การวจยเชงประวตศาสตร68

เกยรตสดา ศรสข (2552) กลาวว า การวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) เปน การวจยทมการรวบรวมขอมลเชงคณภาพเปนหลก ซงอาจไดแก คณลกษณะ พฤตกรรม สภาพการณหรอปรากฏการณตาง ๆ เปนตน การวเคราะหขอมลเหลานตองอาศยประสบการณ หรอความเชยวชาญของผวจยในเรองนน ๆ เปนอยางมากในการทจะวเคราะห ใหความหมาย วพากษวจารณ ขอมลทรวบรวมได ไดอยางถกตอง ละเอยดลกซง69

สมตร สวรรณ (2552) กลาววา การวจยเชงคณภาพ เปนการแสวงหาความรโดยการพจารณาปรากฏการณสงคมจากสภาพแวดลอมตามความจรงในทกมต สนใจขอมลดานความรสกนกคด การใหความหมายหรอคณคากบสงตาง ๆ ตลอดจนคานยมหรออดมการณของบคคล เนนการเขาไปสมผสกบขอมลหรอปรากฏการณโดยตรง มกใชเวลานานในการศกษาตดตามระยะยาวไมเนนการใชสถตตวเลขในการวเคราะหขอมล ใชการสงเกตและการสมภาษณเปนวธหลกในการเกบรวบรวมขอมล และวเคราะหขอมลโดยการตความสรางขอสรปแบบอปนย(Inductive) 70

68ศภกจ วงศววฒนนกจ, พจนานกรมศพทการวจยและสถต (กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2550), 101.

69เกยรตสดา ศรสข, ระเบยบวธวจย, พมพครงท 2 (เชยงใหม ครองชาง, 2552),7. 70สมตร สวรรณ, เอกสารค าสอน วชากระบวนทศนการพฒนาทรพยากรมนษยและ

ชมชนในองคกร (เกษตรศาสตร: ภาควชาการพฒนาทรพยากรมนษยและชมชน คณะศกษาศาสตรและพฒนศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตก าแพงแสน, 2552), บทคดยอ.

76

สรปไดวา การวจยเชงคณภาพ เปนการศกษาจากสถานการณและสภาพแวดลอมทมความเปนจรงตามธรรมชาตของมนษยและสงคม เพอใหทราบถงสถานการณและสภาพความเปนจรง ของบคคลหรอสงคมนน ๆ โดยถอวามนษยเปนเครองมอใหขอมลทดกวาแบบสอบถาม ขณะเดยวกนตวนกวจยกเปนเครองมอส าคญในกระบวนการวจยตองอาศยประสบการณหรอความเชยวชาญของ ผวจยใน การวเคราะหขอมลทรวบรวมไดอยางละเอยด รอบคอบ และถกตอง การเกบรวบรวมขอมล และการวเคราะหขอมล การตความหมายของขอมลวธการวจยเชงคณภาพ เปนการด าเนนงาน ในสภาพแวดลอมตามธรรมชาต โดยมบคคลทท าการวจยเปนเครองมอส าคญในการรวบรวมขอมล การด าเนนงานในลกษณะเชนน มจดมงหมายเพอท าความเขาใจกบปรากฏการณทางการศกษา ทเกดขนและด าเนนไปตามสภาพความเปนจรง และสรางองคความรใหม ๆ จากการรวบรวมหลกฐาน และขอมลท/ไดจากแหลงทท าการศกษา ฉะนนกระบวนการด าเนนงานสวนใหญ จะไมมทฤษฎหรอสมมตฐานเกยวกบประเดนทท าการศกษาวางไวเปนกรอบอยางแนชด แตจะมการรวบรวมความรทเปนพนฐานในการศกษากอน เพอวางกรอบแนวคดในการด าเนนงานอยางหลวม ๆ หรอถาหาก จะตงสมมตฐานไวกอน กจะเปนไปในลกษณะสมมตฐานชวคราว (Tentative Hypothesis) หรอสมมตฐานเชงปฏบต (Working Hypothesis) ซงสามารถปรบเปลยนไดเมอเขาสสนามวจย และ มขอมลเพมขน เพอใหสอดคลองกบความเปนจรง ในการสรางองคความรจากการวจยในสภาพธรรมชาตนน นกวจยจ าเปนตองศกษาปรากฏการณอยางลมลก คลกคลกบสถานการณและกบบคคลทท าการศกษาแบบตวตอตว ใหความส าคญกบสภาพแวดลอม และขอมลภาคสนามโดยทไมม การควบคมตวแปรหรอก าหนดมตของปรากฏการณไวอยางตายตวรวมทงตองมองปรากฏการณ เปนภาพรวม (Holistic Viewpoint) จากหลายแง หลายมม ลกษณะการวจยเชงคณภาพเชนน นกวชาการบางกลมกเรยกชอวา การวจยทมฐานปฏบตการในภาคสนาม (Field-based Research)

วธการวจยเชงคณภาพ เปนการศกษาความคลคลายของปรากฏการณ ในลกษณะกระบวนพลวต (Dynamic Process) และเปนการศกษาเฉพาะกรณ การด าเนนงานเชนน เปนการศกษาระยะยาว (Longitudinal Study) และตองท าการศกษาอยางลมลกใหครบวฏจกรของประเดนทท าการวจย เพอใหเขาใจความเปลยนแปลงทเกดขน รวมทงความคลคลายของปญหาในแตละขนตอน ตวอยางเชน การศกษาเรอง "คณภาพการศกษาของโรงเรยนประถมศกษาในชนบท" ของ สภางค จนทวานช (2557)71

ผวจยกไดใชเวลา 1 ป การศกษาในภาคสนามเพอใหเหนวงจรชวตความเปนอยและเหตการณตาง ๆ ทงในดานการศกษาและสภาพความเปนอยของชมชนในสงคมเกษตรกรรมทเปนกรณศกษา วธการศกษาทเนนหนกในเรองกระบวนการเชนน สามารถสะทอนภาพออกมาใหเหนในลกษณะทเคลอนไหว รวมทงใหทราบถงปฏสมพนธระหวางบคคลทถกศกษา ในสภาพแวดลอมทแปรผนไปในแตละชวงเวลา นอกจากนเหตการณตาง ๆ ทเกดขนในกระบวนการด าเนนงานเหลานกสามารถทจะบอกใหทราบถงสาเหตของปรากฏการณ หรอของปญหาทท าการศกษาวจยได วธการวจย เชงคณภาพเสนอขอมลหรอปรากฏการณทท าการศกษา โดยการบรรยายความและท าการวเคราะห

71สภางค จนทวานช, วธการวจยเชงคณภาพ, พมพครงท 22 (กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช, 2557), 35.

77

โดยใชวธการเชงอปมาน (The Inductive Method) การรวบรวมขอมลของงานวจยเชงคณภาพนนกระท าไดหลายวธ เชน การสงเกต ซงกมทงการสงเกตแบบมสวนรวม แบบไมมสวนรวม หรอแบบ ไมใหรตว การทดสอบ การใชแบบสอบถาม การสมภาษณและการศกษาขอมลจากเอกสารและสอชนดตาง ๆ ในการนผวจยจ าเปนตองบรรยายรายละเอยดของภาพรวม หรอสภาพทวไปของกรณ ทท าการศกษา รวมทงเหตการณตาง ๆ ทเกดขนเพอใหผอานงานวจยไดเขาใจบรบททท าการศกษา และรายละเอยดเหลานกเปนหลกฐานส าคญทชวยในการวเคราะหขอมล หรอปรากฏการณอกดวย ส าหรบการวเคราะหโดยใชวธการเชงอปมานนน ผวจยจะรวบรวมขอมลรปธรรมยอย ๆ หรอความรยอย ๆ ทกระจดกระจายอยในแหลงกรณศกษา มาวเคราะหหาความเกยวโยง หรอหาลกษณะรวม ทพบเหนไดชด หรอหาความหมายทแฝงเรนของปรากฏการณนน ๆ เพอหาขอสรปเชงนามธรรม วธการเชนน น าไปสการสรางองคความรจากระดบลางขนสระดบบน ซงเรยกวาวธการของทฤษฎพนฐาน (The Methodology of the Grounded Theory)

วธการวจยเชงคณภาพเปนการด าเนนงานทค านงถงศกดศรของผทถกวจยในฐานะทเปนเพอนมนษย โดยใหความส าคญตอความรสกนกคดและการตความหมายของปรากฏการณ ทท าการศกษาจากแงคดหรอมมมองของบคคลเหลานน การศกษาเกยวกบพฤตกรรมของบคคลหรอความเปนไปในแต ละองคกรนน นกวจยเชงคณภาพตองเขาสมผสปรากฏการณและมความสมพนธแบบตวตอตวกบบคลทถกวจย ฉะนนขอก าหนดทส าคญกคอ ผทด าเนนวจยจะตองไมยดตดกบกรอบความคดหรอทศนะของตนเอง แตจะตองท าความเขาใจและยอมรบแนวคดรวมทงวฒนธรรม ของบคคล องคกรหรอชมชนทตนท าการศกษา โดยถอวาเขาเหลานนมฐานะและศกดศรของความเปนมนษยเทาเทยมกบตนเอง การยอมรบเชนนกอใหเกดความไวเนอเชอใจ และชวยใหนกวจยเขาถงระบบความคดของบคคลทถกศกษา และสามารถสะทอนความเปนจรงของปญหา และปรากฏการณ ทท าการศกษาไดจากทศนะของคนในองคกรหรอชมชนนน ๆ การศกษาเฉพาะกรณในแวดวง ทางการศกษาซงมครผสอน ท าหนาทเปนผวจยพฤตกรรมการเรยนของนกเรยนก เชนกน เมอใดทครสามารถเขาใจและสอความคดของนกเรยนไดอยางถกตองกจะท าใหเขาใจเหตการณ หรอบรบท ทท าการศกษาไดอยางลมลก

ความตรงและความเชอถอไดของการวจย ความเทยงตรง (Validity) ของงานวจยเชงคณภาพ หมายถง ความเทยงตรงเชงประจกษ

(Apparent Validity) และความเทยงตรงเชงคณลกษณะ (Construct Validity) ในการรายงานเกยวกบกรณศกษา ในการด าเนนงานวจยไมวาจะเปนเชงปรมาณหรอเชงคณภาพกตามสงส าคญ ซงเปนรากฐานทจะท าใหไดขอมลทถกตองและเชอถอได กคอคณภาพหรอ ความเทยงตรง ของเครองมอทใชในการวจย ส าหรบงานวจยเชงคณภาพ

ความเทยงตรงของเครองมอ (Instrumental Validity) หมายความถงความเทยงตรงของนกวจยและผใหขอมลส าคญ (Key Informants) ในการถายทอดเรองราวจากภาคสนาม ซงสงน ก ขนอยกบประสบการณของแตละบคคล และการเขาถงความจรงโดยไม ใชทศนะของตนเองเขาครอบง า ในการตความหมายของปรากฏการณทท าการศกษา การทนกวจยสามารถใหอรรถาธบายเกยวกบลกษณะภายนอกทปรากฏเหนชดของบคคล องคกรรวมทงสภาพแวดลอมทตนไดคลกคลในชวงระยะทท าการศกษา ไดถกตองตามสภาพทเปนจรงกถอวางานวจยนน มความเทยงตรงเชง

78

ประจกษ และความเทยงตรงชนดนกเปนพนฐานของความเทยงตรงเชงคณลกษณะ ซงเปนหวใจส าคญของงานวจยเชงคณภาพ ความเทยงตรงเชงคณลกษณะนหมายความถง การทนกวจยสามารถถอดรหสระบบความคดของผทถกศกษา และใหอรรถาธบายเกยวกบความหมายของปรากฏการณไดถกตองตามเกณฑ รหสหรอทศนะของบคคลเหลานน กลาวโดยสรปแลวการด าเนนงานวจยเชงคณภาพเปนการสรางความรใหม จากความรยอยๆในระดบลางหรอระดบรากเหงา ซงในการน กตองศกษาจากสภาพทเกดขนตามความเปนจรง และตองใชเวลาเพอท าความเขาใจปรากฏการณตาง ๆ ทเกดขนอยางลมลก ผลทไดจากการวจยประเภทนท าใหเราทราบสภาพความเปนไปของบคคลหรอองคกรทถกศกษาอยางลกซง ความรทไดจากการศกษาเฉพาะกรณเชนนแมวาจะไม สามารถน าไปสรปอางองยงกรณอนๆ ไดดงเชนความรทไดจากงานวจยเชงปรมาณก ตามแต ความรใหม ทไดน กสามารถน าไปเปนกรอบแนวคดในการด าเนนงานหรอเปนสมมตฐานชวคราว ส าหรบการศกษาวจยประเภทเดยวกน ในภายภาคหนาได

ขนตอนของการด าเนนการวจยเชงคณภาพ กระบวนการด าเนนการวจยเชงคณภาพนนเปนไปในเชงบรณาการ แมวาจะมการ

ก าหนดขนตอนการด าเนนงานไวตามล าดบกอน-หลงกตาม แตเมอลงมอปฏบตจรงแลว การท างาน ในขนตอนตางๆ อาจจะเหลอมกน หรอด าเนนไปพรอม ๆ กน หรอยอนกลบไปมาก ได ดงเชน การก าหนดกรอบแนวคดในการวจย และการก าหนดกลมเปาหมายในการศกษา ซ งไดกระท าไวลวงหนากอนทจะเขาสมผสปรากฏการณจรง แต เมอใดทนกวจยลงสนามไดสมผสกบความเปนจรง แลวกอาจปรบเปลยนกรอบแนวคด หรอเพมเตมสวนทขาดหายไปเพอใหสอดคลองกบความเปนจรงในแหลงทท าการศกษาได และนอกจากนการรวบรวมและการวเคราะหขอมลนน อาจจะท าไป พรอมกนหรอยอนกลบไปมาเพอตรวจสอบความถกตองของการตความหมายของปรากฏการณตาง ๆ ไดเชนเดยวกน รายละเอยดของขนตอนการด าเนนการวจยแสดงไวในภาพท 4 ตอไปน

79

ภาพท 4 แสดงขนตอนของกระบวนการด าเนนการวจยเชงคณภาพ ประโยชนของวธการวจยเชงคณภาพในวงการศกษา

นบตงแตไดมการเผยแพรวธการวจยเชงคณภาพเขามาในวงการศกษาไทยอยางจรงจง นกวจยทางการศกษาในหลายๆ สาขาวชาตางก ใหความสนใจ และไดมการน าวธการเชงคณภาพมาใช ในการตอบค าถามการวจยระดบจลภาคมากขนตามล าดบ ผลประโยชนท/นกการศกษาไดรบจากวธการวจยเชงคณภาพหลายประการดงตอไปน

1. การใชวธการเชงคณภาพในงานวจยเชงประวตศาสตร (Historical Research) ท าใหทราบความเปนมา ปรากฎการณส าคญๆ เกยวกบการจดการศกษาในอดต ซงสงผลกระทบตอเนอง มาจนถงปจจบน และบางครงความรทไดจากการยอนรอยอดตก สามารถชวยใหนกการศกษา หลกเลยง การกระท าใดใดทจะกอใหเกดความผดพลาดดงทเคยเปนมาแลว

2. การใชวธการเชงคณภาพในงานวจยเชงปฏบต (Action Research) ท าใหการแกไขปญหาเฉพาะหนาในชวงทด าเนนงานวจย เปนไปอยางสอดคลองกบสภาพแวดลอมทเปนจรง และเหมาะสมกบสภาวะของบคคลทเปนเปาหมายในการพฒนา

3. การใชวธการเชงคณภาพในการประเมนโครงการ และการประเมนหลกสตร โดยเฉพาะในชวงการประเมนกระบวนการ (Process Evaluation) ท าใหไดทราบถงความคล/คลายของปญหาในการปฏบตงานในแตละขนตอน รวมทงเงอนไขของการด าเนนงานในระดบพนท โดยเฉพาะอยางยง ในเรองของการประเมนหลกสตรนน ผลทไดจากการประเมนเชงคณภาพสามารถน าไปเปนความรพนฐานในการพฒนาหลกสตรทเหมาะสมกบความตองการในระดบทองถนไดเปนอยางด

4. การใชวธการเชงคณภาพผสมผสานกบวธการเชงปรมาณ ในการวจยเพอพฒนาเครองมอในการวดและประเมนผลท าใหไดแบบทดสอบเชงวนจฉย (Diagnostic Test) ทมประสทธผล ส าหรบนกวดผลการศกษาซงมความรความสามารถในเชงปรมาณเปนอยางดนน การน าวธการเชง




ชารด



ตรวจสอบ ขอมล

วเคราะห

ขอมล


80

คณภาพเขาไปใชในชวงทเรยกวา กลองด า (Black Box) หรอชวงทนกเรยนพฒนากระบวนการเรยนรเพอแก ปญหาในการตอบขอสอบในแตละชวงนน ท าใหไดขอมลเกยวกบพฤตกรรมการเรยนร และการแกปญหาของนกเรยนในการตอบค าถามแตละขอ นอกเหนอจากเกณฑคาสถต ซงสงนกชวยใหการตดสนใจคดเลอกขอสอบในแตละขนตอนของการพฒนาแบบทดสอบประเภท Tailor Tests เชน Flexi-level Test, Pyramidal Tests หรอ Stradaptive Tests เปนไปอยางแมนย ายงขน

5. การใชวธการเชงคณภาพในการศกษาเฉพาะกรณ (Case Study) เกยวกบพฤตกรรม การเรยนร พฤตกรรมทเบยงเบนของนกเรยน หรอคณลกษณะทางดานจตพสยของคนไทยในบรบทของสงคมไทยในแต ละทองถน ท าใหนกการศกษาสะสมความรใหม ๆ ทไดจากกรณศกษาเพอน าไปเปนกรอบแนวคดในการด าเนนงานวจยหรอพฒนาเครองมอวดพฤตกรรมของบคคลตอๆ ไป

ขอพงระวงในการด าเนนงานวจยเชงคณภาพ การด าเนนงานวจยเชงคณภาพ ซงตองใชเวลาในการศกษาพฤตกรรมมนษย และ

ปรากฏการณตางๆ อยางลมลกนน สงส าคญทนกวจยตองตระหนกเปนอนดบแรก กคอจรรยาบรรณในการด าเนนและการเผยแพร งานวจยนอกเหนอจากความเชอในกระแสความคดเชงปรากฏการณนยมหรอเชงธรรมชาตนยมแลว นกวจยจะตองมความจรงใจและใหเกยรตกบผทถกศกษา ในการเขาไปคลกคลเพอใหมประสบการณตรงเกยวกบปรากฏการณทท าการศกษานน ผวจยจะตองปกปองสทธสวนบคคลหรอองคกรทท าการศกษา โดยปกปดชอเสยงเรยงนามทแทจรง เพอมใหขอมลบางเรองทน ามาเสนอนนสงผลกระทบตอการด าเนนชวตของผทถกศกษาในภายภาคหนา และนอกจากนการมความสมพนธอนดกบผทถกศกษา จนกระทงเกดความไวเนอเชอใจ และไดรบขอมลตาง ๆ อยางลกซงนน นกวจยจะตองมจรรยาบรรณเพยงพอทจะหยดยง และก าหนดขอบเขตของความลกซงของขอมลไดวา ควรจะอยทใดจงจะเพยงพอทจะใชเปนหลกฐานในการวเคราะหปรากฏการณ นน คอ การก าหนดขอบเขตระหวางเสรภาพทางวชาการและสทธ ของบคคลทถกศกษา โดยทไม ไปลวงล าก าเกนสทธ เบองตนของมนษยชนของเขาเหลานน และในสวนของการเผยแพรงานวจยนน นกวจยเชงคณภาพหรอหนวยงานทเปนเจาของลขสทธ ผลงาน ควรจะตองตรวจสอบวาผลงานใดเผยแพรไดทวไป ผลงานชนดใดตองสงวนไวชวงระยะเวลาหนงกอนแลวจงจะเผยแพรได หรอผลงานชนดใด ทเผยแพรไดเฉพาะในแวดวงบคคลทเกยวของเทานน ทงน กเพอปกปองสถานภาพของบคคลหรอองคกรทถกศกษานนเอง

ประเดนส าคญอกประเดนหนงทนกวจยเชงคณภาพพงตระหนก และไมควรใหเกดขน กคอ "อคตทางวชาการ" ในการศกษาวเคราะหงานวจยเชงคณภาพใดใดกตาม ค าถามทนกวชาการมกจะถามกนเปนประโยคแรกก คอ "ผด าเนนงานวจยคอใคร ?" และเมอทราบรายละเอยดเกยวกบนกวจยแลว การวเคราะหผลงานมกจะเชอมโยงมายงสถานภาพทางวชาการของนกวจยเสมอ เมอใดกตามท ผวเคราะหผลงานไดอานขอเทจจรงในรายงาน และตรวจสอบจากขอสรปของงานวจยแลวไมสามารถทจะโตแยงหรอสรปเปนอยางอนไดกแสดงวาผลงานวจยนนมความสมเหตสมสมผล ดวยเหตน นกวจยเชงคณภาพจงควรเปนบคคลทมสหวทยาการในตนเอง ซงคณสมบตเหลานจะชวยใหนกวจย มความเทยงธรรม และไมมอคตในการด าเนนงานวจย

81

งานวจยทเกยวของ

งานวจยในประเทศ ปราณ เลาหบตร (2549) ไดท าการวจยเรอง แนวทางในการบรหารจดการคณภาพ

การศกษา ดานการแกปญหาการขาดแคลนครโดยการมสวนรวมของชมชน ทตงโรงเรยนบานบางมวง โดยใชวธการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม (Participatory Action Research: PAR) เครองมอวจยเปน แบบสอบถามความพงพอใจในดานการจดการเรยนการสอนของคนในชมชนทเขามา ชวยสอนโดยใชกบกลมตวอยาง ซงเปนคณะคร นกเรยน ตวแทนชมชน และแบบสมภาษณเพอสอบถามความคดเหนของคนในชมชนท เขามาชวยสอนในดานปจจยสนบสนน และปญหาอปสรรคในดานการเรยนการสอน จากปญหาการขาดแคลนคร พบวา บคลากรในโรงเรยนและคนในชมชน มความตระหนกและรวมมอกนแกปญหาการขาดแคลนครของโรงเรยนบานบางมวง ดวยวธสรางความรวมมอระหวางบคลากรในโรงเรยนและคนในชมชนทตงโรงเรยนบานบางมวง และชมชนใกลเคยงเพอแกปญหาการขาดแคลนคร โดยหาผทมความรจดเปนภมปญญาทองถนในชมชนเขามาชวยสอน ระดมเงนบรจาคเพอจางคนในชมชนเขามาชวยสอนตลอดปการศกษา และการวางแผน การสอนรวมกนระหวางครประจ าชนกบคนในชมชนท เขามาชวยสอน นอกจากนคณะผวจยพบวาโครงการวจยนกอใหเกดความรวมมอระหวางโรงเรยนกบชมชน มการแกไขปญหาการขาดแคลนครรวมกน และนกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนดขน รวมทงการบรหารจดการคณภาพการศกษาของโรงเรยนดขนดวย72

มณฑรกา วฑรชาต (2549) ไดท าการวจยเรอง พฒนากลยทธการบรหารสถานศกษาเพอสงเสรมการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญของสถานศกษาเอกชนขนพนฐาน ชวงชนท 1-2 ในเขตกรงเทพมหานคร ซงแบงการด าเนนการวจยออกเปน 6 ขนตอน คอ ขนตอนท 1 การประมวลกลยทธ ขนตอนท 2 การพฒนากลยทธ ขนตอนท 3 การตรวจสอบความเหมาะสมของกลยทธ ขนตอนท 4 การทดลองใชกลยทธ ขนตอนท 5 การตดตามประเมนผลการทดลองใชกลยทธ และขนตอนท 6 การปรบปรงกลยทธ พบวา การพฒนากลยทธการบรหารสถานศกษาเพอสงเสรมการจด การเรยนการสอนท เนนผเรยนเปนส าคญของสถานศกษาเอกชนขนพนฐานชวงชนท 1-2 ในเขตกรงเทพมหานคร ประกอบดวย 5 กลยทธหลก คอ 1) กลยทธการพฒนาภาวะผน าซงมกลยทธรอง16 กลยทธ 2) กลยทธการพฒนาคร ซงมกลยทธรอง 7 กลยทธ 3) กลยทธการพฒนาวชาการ ซงมกลยทธรอง 52 กลยทธ 4) กลยทธการพฒนาการบรหารจดการทวไป ซงมกลยทธรอง 13 กลยทธ 5) กลยทธการพฒนาความรวมมอกบชมชนและเครอขายโรงเรยน ซงมกลยทธรอง 8 กลยทธ ผลการประเมนการทดลองใชกลยทธในการบรหารสถานศกษาเพอสงเสรมการจดการเรยนการสอน ทเนนผเรยนเปนส าคญของสถานศกษาเอกชน พบวา กลยทธทง 5 กลยทธทพฒนาขนมความ

72ปราณ เลาหบตร, “การบรหารจดการคณภาพการศกษาโดยการมสวนรวมของชมชน:

กรณศกษาการแกปญหาการขาดแคลนครของโรงเรยนบานบางมวงสงกดส านกงานเขตพนทการศกษานครปฐม เขต 2” (วทยานพนธปรญญาครศาสตรมหาบณฑต สาขาการบรหารการศกษา บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยราชภฏนครปฐม, 2549), บทคดยอ.

82

เหมาะสมทกกลยทธอยในระดบมากทง 4 มาตรฐาน คอ ดานอรรถประโยชน ดานความเปนไปได ดานความเหมาะสม และดานความถกตอง73 ประคอง รศมแกว (2551) ไดท าการวจย เรอง คณลกษณะผน าของผบรหารในสถานศกษาทมคณภาพ พบวา องคประกอบคณลกษณะผน าของผบรหารในสถานศกษาทมคณภาพ ประกอบดวย 4 องคประกอบ ความฉลาดทางอารมณของผบรหาร การครองตนของผบรหาร ความสามารถในการปฏบตงานของผบรหาร และบคลกภาพของผบรหาร สวนแนวทางการพฒนาคณลกษณะผน าของผบรหารในสถานศกษาสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน คอ ผบรหารควรจะมการพฒนาคณลกษณะผน า โดยศกษาเอกสารและคมอการปฏบตงาน การศกษาตอ การศกษาดงาน การเขารบการฝกอบรม และการเขารวมประชมสมมนาทางวชาการ74 กตต กาญจนปฏพนธ (2555) ไดท าการวจยเรอง โมเดลสมการโครงสรางภาวะผน าเชงสรางสรรคของผบรหารสถานศกษาอาชวศกษา พบวา ผบรหารสถานศกษาอาชวศกษามระดบ การแสดงออกภาวะผน าเชงสรางสรรคอยในระดบมากทสด โดยผบรหารทมเพศตางกนมระดบภาวะผน าเชงสรางสรรคไมแตกตางกน และผบรหารทมอายตางกน มประสบการณการเปนผบรหารตางกน มระดบภาวะผน าเชงสรางสรรคแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 และพบวา ปจจยทมอทธพลตอภาวะผน าเชงสรางสรรคของผบรหาร ฯ คอ ปจจยแรงจงใจภายในมอทธพลรวมสงสดตอภาวะผน าเชงสรางสรรค75 สรลกษณ พชยณรงค (2556) ไดท าการวจยเรอง ภาวะผน ากบคณภาพในการใหบรการอยางมคณภาพของมหาวทยาลยในประเทศไทย (กรณศกษา มหาวทยาลยเกษตรศาสตร) มวตถประสงคของการวจย เพอศกษาภาวะผน ากบคณภาพในการใหบรการอยางมคณภาพของมหาวทยาลยไทย (กรณศกษามหาวทยาลยเกษตรศาสตร) เนองจากป พ.ศ. 2507 ไดเรมมแนวคดในการน ามหาวทยาลยออกนอกระบบหรอสถาบนอดมศกษาในก ากบของรฐบาล ซงหลายมหาวทยาลยจ าเปนตองมการปรบตวในดานการศกษา และการบรการ ซงในงานวจยชนนไดท าการศกษาปจจยดานภาวะผน ามอทธพลตอปจจยดานความผกพนตอองคการ ในมหาวทยาลยตามความรบรของอาจารย เจาหนาทหรอพนกงาน และนกศกษา และปจจยดานความผกพนตอองคการมอทธพลตอปจจยดานคณภาพบรการของมหาวทยาลย ตามความรบรของอาจารย

73มณฑรกา วฑรชาต, “การพฒนากลยทธการบรหารสถานศกษาเพอสงเสรมการจดการเรยนการสอนท เนนผ เรยนเปนส าคญของสถานศกษาเอกชนขนพนฐาน ชวงชนท 1-2 ในเขตกรงเทพฯ” (ดษฎนพนธปรญญาปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษาและภาวะผน า คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเซนตจอหน, 2551), บทคดยอ.

74ประคอง รศมแกว, “คณลกษณะผน าของผบรหารในสถานศกษาทมคณภาพ” (ดษฎ

นพนธปรชญดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร, 2551), บทคดยอ.

75กตต กาญจนปฏพนธ, “โมเดลสมการโครงสรางภาวะผน าเชงสรางสรรคของผบรหาร

สถานศกษาอาชวศกษา.” (วทยานพนธปรญญาปรชญาดษฎบณฑตมหาวทยาลยขอนแกน, 2555), บทคดยอ.

83

เจาหนาทหรอพนกงาน และนกศกษา และไดท าการเกบรวบรวมจากผบรหาร อาจารย เจาหนาทหรอพนกงาน และนกศกษาทง 4 วทยาเขต ในมหาวทยาลยเกษตรศาสตร พบวา ปจจยดานภาวะผน าสงผลตอปจจยดานความผกพนตอองคการ ซงปจจยดานความผกพนยงสงผลตอคณภาพบรการของมหาวทยาลย ซงแสดงใหเหนวา คณภาพการบรการนนมปจจยสวนหนงมาจากการจดการทรพยากรมนษย76

งานวจยตางประเทศ เพอรสน (Person: 1993) ไดท าการวจยเรอง ความสมพนธระหวางการบรหารแบบม

สวนรวมกบการรบรประสทธผลของสถาบนวทยาลยขมชนในนอรแคโรไลนา โดยศกษากบกลมตวอยางทเปนผบรหาร คณะครและเจาหนาทในวทยาลย พบวา การบรหารแบบมสวนรวมมความสมพนธอยางมนยส าคญกบประสทธผลและพบวาระยะเวลาในการด ารงต าแหนงของผบรหาร ไมมผลตอการรบร ในประสทธผลของวทยาลย77

ดอนเดโร (Dondero: 1993) ไดท าการวจยเรอง การจดการโรงเรยนทอาศยโรงเรยนเปนฐานระดบการมสวนรวมในการตดสนใจของคร ประสทธผลของโรงเรยนและความพงพอใจในงาน ผลการศกษา พบวา การจดการของโรงเร ยนทอาศยโรงเรยนเปนฐานมการจดการโรงเรยน ตามขอเสนอแนะของครผรวมงาน โดยก าหนดบทบาทหนาทใหมสวนรวมในการตดสนใจและ การก าหนดกฎระเบยบในการปกครองตนเอง พบวา ครทไดรบความรบผดชอบและใหมสวนรวม ในการตดสนใจรวมกนมความสขมรอบคอบโรงเรยนมการด าเนนงานอยางมประสทธภาพมากขน78 สรป

จากแนวคดทฤษฎและงานวจยทเกยวของเกยวกบกระบวนทศนการพฒนาทางการศกษาของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดรบการสนบสนนยนยนวา การบรหารโรงเรยนจะสงผล ถงความส าเรจในการบรหารงานดานตาง ๆ ซงประกอบดวยองคประกอบตางๆ เปนตวบงชรปแบบแนวทางปฏบตเพอใหเกดผลทเหมาะสมกบกระบวนทศนการพฒนาทางการศกษาของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ซงความส าเรจในการบรหารนนตองอาศยหลกการ แนวคดทฤษฎ เปนกรอบในการด าเนนงาน อาศยความมสวนรวมของผบรหาร บคลากร และผมสวนเกยวของเพอใหเกดความสอดคลองกบนโยบายและสภาพการณทท าใหโรงเรยนเกดการปรบปรงและพฒนาใหเปนโรงเรยนทมคณภาพมาตรฐานในการจดการศกษา มความเจรญกาวหนาและยงยนสบตอไป

76สรลกษณ พชยณรงค, “ภาวะผน ากบคณภาพในการใหบรการอยางมคณภาพของมหาวทยาลยในประเทศไทย,” วารสารวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา , 5 (2556): 134.

77Person, J.L., “An Examination of the Relationship between Anticipative Management and Perceived Institutional Effeteness in North Carolina Community Colleges,” Dissertation Abstract International 53, 9 (1993): 30-71.

78Dondero, Grace M., “School-base Management, Teacher’ Decisional Participation Level, School Effectiveness, and Job Satisfaction,” Dissertation Abstract International 54 (1993): 1647-A.

84

การวเคราะหเอกสาร (Documentary Analysis)

ผวจยไดเกบรวบรวมขอมล, จดหมวดหมของขอมล ตรวจสอบแกไขขอมลทมอยเดม ใหถกตองตรงกน และใชขอมลใหเปนประโยชนในการศกษาวจยเกยวกบเรองราวของ ฯพณฯบรรหาร ศลปอาชา โดยศกษาเอกสารรวมสองประเภทตามขอเสนอของ เอคแมน (Ekman)79 ซงไดแก 1. เอกสารทเปนทางการ อาท หนงสอราชการ บทความในวารสารทางวชาการ และวารสารอน ๆ ทเขยนโดย ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา หรอเขยนกลาวถง ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา สงพมพของรฐบาลตาง ๆ รายงานการประชมและรายงานตาง ๆ ของรฐสภา และเอกสารการปฏบตงานของหนวยงานตาง ๆ ทเกยวของกบ ฯพณฯ บรรหาร ศลปะอาชา 2. เอกสารทไมเปนทางการ ไดแก สรปขาวประจ าวนประจ าสปดาห ทคณะเลขานการ ตดเสนอ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา บนทกขอความ บนทกหลงนามบตร จดหมายแสดงความชนชมยนด หนงสอและจดหมายสนเทห เอกสารตาง ๆ ของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา แผนพฒนาทก าลงจดท า ขอมลและสถตทรวบรวมไว ขอมลทไดจากการบรรยาย การประชม และการตดตอเปนการสวนตว และจดหมายขาวของกรมกองและหนวยงานทเกยวของในสวนทมความสมพนธกบเรองราวของฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ส าหรบการวเคราะหเอกสารในครงน เมอไดก าหนดจดมงหมายของการวเคราะห และรวบรวมเอกสารทเกยวของเรยบรอยแลว ผวจยไดตรวจสอบความเชอถอไดของเอกสาร อานและวเคราะหเอกสาร สงเคราะหหมวดหมของขอมลทไดจากการวเคราะหเอกสาร สรปขอความ แลวใชประกอบการเขยนรายงานผลการวจยตอไปตามหลกการทเสนอไวโดย วนทนย ชศลป (2524: 35, อางถงใน นพดล เจนอกษร, 2537) การใชอ านาจในการบรหารของผน าทางการบรหารการศกษาไทย: กรณศกษาเชงคณภาพ (จฬาลงกรณมหาวทยาลย: 69)80

ขอจ ากดในการศกษาเอกสารประการหนงกคอ การรจกความควรไมควร และความเหมาะสมพอด เนองจากเอกสารบางอยางมชนความลบ และเอกสารบางประเภทผวจยกไมแนใจวาจะไดรบอนญาตใหศกษาหรอไม การตดตอเพอศกษาเอกสารบางรายการจงตองขออนญาตเลขานการ ของฯพณฯบรรหาร ศลปอาชา เสยกอนแมวาฯพณฯบรรหาร ศลปอาชา จะไดเคยอนญาตโดยวาจาเปนสวนตวใหผวจยศกษาเอกสารตาง ๆ ในหองท างานของฯพณฯบรรหาร ศลปอาชา ไดกตาม อยางไรกดคณะเลขานการกไดอ านวยความสะดวกในการศกษาเอกสารเปนอยางมาก ส าหรบเอกสารอน ๆ ทเกยวของซงไมไดอยในสายงาน อาท หนงสอ บทความจากวารสารตาง ๆ ฯลฯ ผวจยไดรบความสะดวกในการศกษาไมตดขดแตอยางใด

79Ekman, P. Lying and NonVerbal Behavior, “The Oretical Issues and New

Findings,” Journal of Nonverbal Behavior 12, 3 (July 1988): 203.

80 วนทนย ชศลป, (2524: 35, อางถงใน นพดล เจนอกษร, 2537), การใชอ านาจในการ

บรหารของผน าทางการบรหารการศกษาไทย: กรณศกษาเชงคณภาพ (กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2537), 69.

85

การศกษาหลกฐาน หรอขอมลทมอยตามสภาพปกต (Unobtrusive Methods)

วธการเกบรวบรวมขอมลอกวธหนงทผวจยใชส าหรบการวจยเชงคณภาพครงน กคอ การศกษาหลกฐานหรอขอมลทมอยตามสภาพปกตดวยการเพมความสงเกตแบบไมมสวนรวม (Non-participant Observation) ใหมากยงขน และใชวจารณญาณเพมเตมหลงจากทไดพจารณาหลกฐาน หรอขอมลทมอยตามสภาพปกตแลว การเกบขอมลดวยวธนไมขนอยกบระดบความรวมมอของกรณศกษาหรอบคคลทเกยวของ เพราะเปนเทคนคทไมแปลกปลอมจากสภาพโดยปกตทแวดลอม ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา และบคคลทเกยวของเนองจากผวจยไดรบความเมตตาจากผใหญทท างานรวมกบ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา เปนอยางดเยยม โดยปกตขอมลประเภทนแบงตามลกษณะ ออกไดเปน 3 ประเภทตามขอเสนอของสมหวง พธยานวฒน (2549)81 ซงผวจยกไดใชเปนหลกในการเกบรวบรวมขอมลในครงนดวย ซงไดแก 1. ขอมลเกยวกบรองรอยทางกายภาพ (Physical Traces) อาท ต าแหนงของเกาอท างานหลงจากการเขาพบของบคคล ต าแหนงการยนสงการเลขานการ รองรอยการใชแฟมงานประจ าวน ฯลฯ

2. ขอมลเชงบนทกหรอสถตตาง ๆ ซงแบงออกเปนขอมลทมการบนทกไวอยางสม าเสมอ เชน แบบรายการลงเวลามาปฏบตราชการ บนทกสถตตาง ๆ ของหนวยงาน เอกสารก าหนดงานรายวนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ตารางปฏบตงานของเลขานการ ฯลฯ

3. ขอมลซงเปนสงทสงเกตไดโดยตรง เชน ลกษณะทางกายภาพภายนอกในการตดตอกบผอน ภาษาทาทางในขณะสนทนากบผอน การเคลอนไหว พฤตกรรมการใชภาษา และพฤตกรรมของผอนทมผลมาจากทศนคต เปนตน

การสงเกตแบบมสวนรวม (Participant Observation) เทคนคการเกบรวบรวมขอมลดวยวธสงเกตแบบมสวนรวมเปนอกวธการหนงทผวจย

ใชในการวจยครงน ทงน เพราะผวจยปฏบตหนาทอยกบผใกลชดและผทท างานรวมกบ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา อยแลว การสงเกตการณใชกระบวนทศนการพฒนาทางการศกษาของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ตลอดจนการรบรความรสกนกคดของบคคลอนทแวดลอม ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา มหลกการทส าคญ 4 ประการ คอ

1. เปนการตอบสนองตอวตถประสงคและกรอบแนวคดทฤษฎในการวจยครงน 2. มการวางแผนการสงเกตอยางรอบคอบชดเจน 3. มการจดบนทกผลการสงเกตอยางเปนระบบ และ

81สมหวง พธยานวฒน, “เทคนคการวจยโดย ใช UNOBTRUSIVE MEASURES,” ใน

การรวมบทความทเกยวกบการวจยการศกษา (กรงเทพฯ: ครสภาลาดพราว, 2549), 134-137.

86

4. มการระมดระวงในเรองของความตรง และความเทยงในการแปลผลการสงเกต (Kidder, 1981: 264) ซงผวจยยดหลกในการพจารณาความตรงและความเทยงในการสงเกตตามขอเสนอของบญธรรม กจปรดาบรสทธ (2553)82 ดงน

1. ความตรงและการตรวจสอบ ในการรวบรวมขอมลโดยการสงเกตน ผวจยพยายามใหมความตรงตามเนอหาเปนส าคญ คอ ขอมลท รวบรวมไดจะตองถกตองครบถวน และตรงกบวตถประสงคของการวจย นอกจากน ผวจยไดพยายามสรางสมรรถนสยของการเปนผสงเกตทด เนองจากความสามารถของผวจยจะมผลอยางยงตอความตรงของงานวจยครงนเพราะในการวจยเชงคณภาพนนผวจยทดกคอ เครองมอทดส าหรบการวจย สมรรถวสยของผสงเกตทดทจะท าใหเกด ความตรองในการสงเกต ไดแก ลกษณะดงตอไปน 1.1 มประสาทสมผสทไว และใชการไดด พอมปรากฏการณเกดขนแมจะเปนเพยงเลกนอยกสามารถสงเกตผลได 1.2 ตองมความไวทจะประเมนพฤตกรรมหรอปรากฏการณทพบเหนไดอยางถกตองแมนย า และสม าเสมอ 1.3 ตองมความพรอมทงรางกายและจตใจในการไปสงเกต 1.4 ตองสามารถควบคมความล าเอยงสวนตว (Halo Effect) ทจะมผลตอการสงเกตไดเพราะการล าเอยง จะท าใหเกดการเบยงเบนของขอมล 1.5 ตองมความสามารถแยกประเดนทจะสงเกต และไมสงเกตออกจากกนได รวมทงตองสามารถแยกแยะพฤตกรรมทส าคญมากกบส าคญนอยออกจากกนไดดวย

2. ความเทยงและการตรวจสอบ ความเทยงของการสงเกตเกดจากความสอดคลองของการสงเกตส าหรบการวจยครงน โดยสวนใหญแลวผวจยเปนผสงเกตดวยตนเอง วธตรวจสอบความเทยงทผวจยใชกคอ การน าผลจากการสงเกตสองครง หรอมากกวาในเรองเดยวกนไปเปรยบเทยบกนถามความสอดคลองตองกนสงกแสดงวา การสงเกตนนมความเทยงสง ส าหรบกรณทเกดการสงเกตขนพรอมกนหลายคนในเวลาเดยวกน ผวจยกใชวธเปรยบเทยบขอมลทไดจากการสงเกตของผวจยกบผสงเกต คนอน ๆ แลวด าเนนการเชนเดยวกบวธทใชเมอผวจยเปนผสงเกตเอง

มขอทฤษฎทางการสงเกตอกบางประการทนกวชาการหลายทานเสนอไว และผวจยยดถอเปนหลกส าหรบการสงเกตในการวจยครงน ซงมรายละเอยดทผวจยขอแสดงไวดวย ดงนคอ (Selltiz, Jahoda, Deutsch and Cook, 1959; Goetz and LeCompte, 1984 and Patton, 1980, อางถงใน Merriam, 1988: 90-91)83

1. สภาพสงคมทศกษา (Setting) คอ การพจารณาวาสภาพแวดลอมทางกายภาพเปนอยางไร สามารถใหค าอธบายสภาพดงกลาวไดอยางไร พฤตกรรมตาง ๆ ในสงคมนนเปนอยางไร สงเหลานจะชวยท าใหผสงเกตเขาใจสภาพของสงคมทกรณศกษาเปนผน าอยมากยงขน

82บญธรรม กจปรดาบรสทธ, เทคนคการสรางเครองมอรวบรวมขอมลส าหรบการวจย

(กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช, 2553), 47-49.

83Selltiz, Jahoda, Deutsch, and Cook, 1959., Goetz and LeCompte, 1984., and Patton, 1980 (อางถงใน Merriam, 1988: 90-91).

87

2. การมสวนรวมในสงคม (Participants) คอ การพจารณาวาในสงคมนนประกอบดวย ใครบาง บคคลตาง ๆ เหลานนมความสมพนธซงกนและกนในลกษณะใด และมความสมพนธกบกรณศกษาอยางใด การสงเกตเชนนจะท าใหผวจยเขาใจใคร : สรางของความสมพนธทดและการขดแยงในสงคมนนไดชดเจนขน

3. กจกรรมและปฏสมพนธในสงคม (Activities and Interactions) คอ การพจารณาวาบคคลตาง ๆ ในสงคมมกจกรรมใด ๆ บาง กจกรรมนน ๆ ประสานสมพนธกบกจกรรมของบคคลอน ๆ อยางไร ลกษณะการสมพนธเหลานนสงผลใหเกดปรากฏการณอะไรบาง กรอบแนวคดและทฤษฎทผวจยใช ในการสงเกตจะชวยในการจดบนทกความสมพนธเหลาน และตอบสนองวตถประสงคใน การวจยได

4. ความถ และหวงระยะเวลาของการเกดสถานการณ (Frequency and Duration) คอ การสงเกตดวาสถานการณใดสถานการณหนงมการเกดขนแลว เกดซ าอกอยางไรหรอไม การเกดสถานการณตาง ๆ นนมวงรอบของการเกดหรอไม หรอเกดเพยงครงเดยว หรอมลกษณะการเกดสถานการณเปนอยางไร การสงเกตในจดนจะชวยอธบายเรองความเทยงในการแสดงพฤตกรรมการใชพลงอ านาจของกรณศกษาได

5. องคประกอบทอาจมความหมาย หรอใหความนยได (Subtle Factors) คอ การพจารณาทองคประกอบบางอยางในสงคมทด าเนนอยตามปกตดไมส าคญอะไรมากนก แตอาจสอความนบทส าคญบางอยางส าหรบการสงเกตได อาท กจกรรมบางอยางทไมเปนทางการณ หรอเกดขนโดยปจจบน สญลกษณบางอยางหรอถอยค าทแฝงความหมายอะไรบางอยางระหวางคสนทนา ภาษาทาทางทใช สอความหมายได อาท การแตงกาย การรกษาระยะของความสมพนธระหวางบคคลกบบคคล หรอบคคลกบกลม เปนตน และอะไรบางอยางทไมเกดขน ทง ๆ ทโดยปกตจะตองเกดขน

ส าหรบบทบาทของผวจยในการสงเกตแบบมสวนรวม (participant observation) ครงน ไดพฒนาไปตามขอเสนอของ แฟรงเคล และวอลเลน (Fraenkel and Wallen)84 กลาวคอ เรมบทบาทในการสงเกตจากผมสวนรวมไปจนกลายเปนผสงเกตอยางเตมตวในทสด เงอนเวลาและการวางตวของผวจยจงเปนสงส าคญอยางยงตอบทบาทในการสงเกตดงกลาว ส าหรบบทบาทของผวจยในการสงเกตแบบมสวนรวมสามารถแสดงไดโดยภาพท 5

84Fraenkel and Wallen, N.E., How to Design and Evaluate Research in Education (Singapore: McGraw-Hill Inc., 1993), 384.

88

ทมา แฟรงเคล และ วอลเลน (Fraenkel and Wallen, 1993 : 384) ภาพท 5 แสดงบทบาทของผวจยในการสงเกตแบบมสวนรวม การสมภาษณ (Interview)

การเกบรวบรวมขอมลดวยการสมภาษณ คอ สถานการณทบคคลตงแตสองคนขนไป มบทบาทในการแสดงปฏสมพนธซงกนและกนดวยการทผหนงถามและอกผหนง และ หรอคนทเหลอรวมกน ตอบค าถาม โดยทวไปการสมภาษณซงมอยสองแบบ คอ แบบเปนทางการ (Formal Interview) และแบบไมเปนทางการ (Informal Interview) จะถามขอมลรวม 3 ประเภท ไดแก ขอมลเชงพฤตกรรม ขอมลเชงสถตหรอส ามะโน และขอมลทเปนปญหา (Kerlinger, 1986)85 และ (สภางค จนทวานช, 2557)86

ส าหรบขนตอนในการสมภาษณแบงออกไดเปน 4 ขนตอน คอ 1. ขนเตรยมการ ไดแก การก าหนดวตถประสงคของการสมภาษณ การศกษาขอมลและ

ประวตของผใหสมภาษณ การก าหนดนดหมายเกยวกบวน เวลา และสถานทสมภาษณ การเลอกประเภทการสมภาษณใหเหมาะสมกบสถานการณ และวตถประสงค การเตรยมค าถามแบบสมภาษณและวสดอปกรณ และการทดลองเครองมอ วสดอปกรณทใชในการสมภาษณ

2. ขนการสมภาษณ ไดแก การแนะน าตวและวตถประสงคในการสมภาษณ และการด าเนนการสมภาษณดวยมรรยาททเหมาะสมสภาพเรยบรอย และไดเนอหาขอมลครบตามแบบสมภาษณ หรอการสมภาษณครงนน

85Kerlinger, F.N., Foundations of Behavioral Research 3rd ed. (Fort

Worth, TX: Holt, Rinehart and Winston, 1986), 441.

86สภางค จนทวานช, วธการวจยเชงคณภาพ, พมพครงท 22 (กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช, 2557), 75-76.

ผมสวนรวม ผมสวนรวม ในฐานะผสงเกต

ผสงเกต ในฐานะผมสวนรวม

ผสงเกต

(พฒนาการของการเปลยนบทบาทจากผมสวนรวมไปสการเปนผสงเกต)

89

3. ขนการจดบนทกผลการสมภาษณ ไดแก การบนทกผลการสมภาษณในทนท ในแบบสมภาษณถาเปนการสมภาษณแบบเปนทางการ และบนทกเนอหาโดยวธสรปความ ถาเปนการสมภาษณแบบไมเปนทางการ การบนทกควรบนทกตามขอเทจจรง ไมมอคตและไมใสความคดเหนของตนลงไปดวยอาจมการทบทวนผลการสมภาษณไดตามความเหมาะสม และมการสรปผลการสมภาษณทกครง

4. ขนปดการสมภาษณ ไดแก การขอบคณผใหการสมภาษณ เรองส าคญอกประการหนง กคอ การตรวจสอบคณภาพของการสมภาษณและแบบสมภาษณ ซงไดแก ความตรงตามเนอหาและความเทยงส าหรบการวจยครงน ซงผวจยเปน ผสมภาษณดวยตนเอง กระท าตามขอเสนอของบญธรรม กจปรดาบรสทธ (2553)87 ดงน

1. ความตรงตามเนอหาตรวจสอบโดยผเชยวชาญทางเนอหา 2. ความเทยงตรวจสอบโดยการหาความสอดคลองของการตอบดวยวธการสมภาษณซ า

หรอการทบทวนเนอหาทสมภาษณไปแลว แลวน าผลทงสองครงมาหาความสอดคลองของการตอบ โดยการหาความคงทในการตอบ ถาพบวามความคงทสงกแสดงวาการสมภาษณนนมความเทยงสง

ส าหรบการศกษาครงน ผวจยไดสมภาษณกรณศกษา และบคคลอนทเกยวของดวยตนเองรวมสองลกษณะ คอ 1. ใชการสมภาษณแบบเปนทางการ (Formal Interview) กบ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา หนงครง ในลกษณะของการสมภาษณทวไป กงแนะน างานวจยของผวจย 2 ใชการสมภาษณแบบไมเปนทางการ (Informal Interview) เปนสวนทงในการสมภาษณ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา และผทเกยวของอน ๆ โดยผวจยไดท าการสมภาษณผทเกยวของทงสน รวม 21 คน รวมเปนการสมภาษณ 30 คร ง นอกจากนยงใช เทคนค “การเงยห ฟง (eavesdropping)” คอ การรบฟงขอมลจากการสนทนาของผอน โดยผวจยไมตองตงค าถามเอง เพยงแตนงอยใกลแหลงขอมลพอทจะรบฟงค าสนทนาตาง ๆ ได เรองนอาจจะดเหมอนเปนการผดจรรยาบรรณในการวจยแตอยางไรกดการสนทนาเหลานนไมไดเปนความลบทกระท า โดยคสนทนา แตอยางใดลวนเปนการสนทนาทเปดเผยทงสน หนาทของผวจยกเพยงแตตรวจสอบขอมลใหมความถกตองทสดเทานน ขอมลทไดจากการเงยหฟงนมประโยชนในการวจยมากพอสมควร และชวยใหผวจยสามารถปะตดปะตอเรองราวทก าลงศกษาอยไดแนบเนยนยงขน ส าหรบการสมภาษณแบบไมเปนทางการทผวจยใชในการเกบรวบรวมขอมลครงนอาจแบงออกไดเปนส ลกษณะตามแนวทางของสภางค จนทวานช (2557)88 คอ 3. แบบเปดกวางไมจ ากดค าตอบ (Open-ended Interview) โดยผวจยมวตถประสงคใหผใหสมภาษณมอสระทจะอธบายแนวความคดของตนไปไดอยางอสระ ผวจยจะไดขอมลทนาสนใจในเรองตาง ๆ ตามกรอบแนวคดทางทฤษฎในการวจยทชดเจนอยแลว

87บญธรรม กจปรดาบรสทธ, เทคนคการสรางเครองมอรวบรวมขอมลส าหรบการวจย

กรงเทพฯ: เรอนแกวการพมพ, 2553), 57-62.

88สภางค จนทวานช, วธการวจยเชงคณภาพ, พมพครงท 22 (กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช, 2557), 77- 79.

90

4. แบบมจดสนใจเฉพาะ (Focus Interview) หรอแบบเจาะลก (In-depth Interview) เพอคนหาขอมลทผวจยมความสนใจอยแลวเปนพเศษ โดยไมปลอยใหผสมภาษณหนเหไปสนทนา ในเรองอน ๆ การสมภาษณลกษณะนตองใชสมาธและความสามารถในการสมภาษณเปนอยางมาก เพอไมใหผใหสมภาษณเกดความรสกไมพอใจ หรอไมอยากใหความรวมมอ 5. แบบตะลอมกลอมเกลา (Probe) เปนการสมภาษณเพอลวงความรสกนกคด หรอทศนคตจรงทมตอเรองทใหสมภาษณ การสมภาษณลกษณะนเกดเมอผวจยตองการจะทราบทศนคตหรอเรองราวในทางลบทผใหสมภาษณมตอ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา 6. แบบสมภาษณผใหขอมลส าคญ (Key Informant Interview) เพอสมภาษณบคคลพเศษทมขอมลทด ลกซงและกวางขวางเปนพเศษในเรองทก าลงท าการวจยอย

ปญหาส าหรบผวจยในการสมภาษณแตละครงมลกษณะแตกตางกนออกไป แตกสามารถสรปไดเปนกรณส าคญ ๆ ดงน คอ เมอแรกเกบขอมลดวยวธสมภาษณนน การตดตอขอสมภาษณเปนเรองทตดขดมาก และไมไดก าหนดเวลาตามทตองการ เพราะผใหสมภาษณลวนมภารกจดวยกนทงสน เมอทราบวาเปนการขอสมภาษณเพอท าวจยประกอบการศกษาล าดบความส าคญกยงนอยลงไป กวาราชการ หรอภารกจอน ๆ ครนเวลาลวงเลยไปผใหสมภาษณหลายทานจ าไดวาผวจยรจกคนเคยกบผใหญหลายทานทท างานรวมกบ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา จงมกจะใหโอกาสในการสมภาษณแกผวจยเปนพเศษ แตกรณเชนนผวจยกตองค านงถงเรองความเทยงของขอมลเปนพเศษเชนกน เพราะขอมลมกจะเบยงเบนไปในทางทเปนบวก ปญหาส าคญอกประการหนงกคอแมวาผใหสมภาษณจะยนดใหขอมลแตกมกจะไมอนญาตใหบนทกการสมภาษณดวยเครองบนทกเสยง ภาระในการจดบนทกการสมภาษณจงเกดขนเปนอยางมากแกผวจย เพอเปนเครองยนยนวาผวจยไดเกบขอมล จากผใหสมภาษณจรงในระยะหลง ผวจยจงบนทกภาพการใหสมภาษณไวดวย ผใหสมภาษณบางคนเมอใหสมภาษณเสรจเรยบรอยแลวรสกวาการใหสมภาษณอาจจะเปนผลลบตอตนเองไดจงขอเทปบนทกการสมภาษณไปจากผวจยกม รวมทงขอใหผวจยไมใสรายการสมภาษณครงนนไวในบรรณานกรม กรณนผวจยตองปฏบตตามค ารองขอ โดยใสรายการสมภาษณไวในบรรณานกรมเพยงวาเปนการสมภาษณผไมประสงคออกนามเทานน นอกจากการสมภาษณทเปนกจจะลกษณะแลว ผวจยยงท าการสอบถามสาธารณะ (Incidental Interview) เกยวกบทศนคตของบคคลทวไป ทมตอฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา อกดวย ทงน เพอวเคราะหความนยมและทศนคตของบคคลทวไป ผใตบงคบบญชา และผทท างานรวมงานทมตอ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา

การตรวจสอบขอมล เมอไดรวบรวมขอมลโดยพหวธการเกบขอมลดงทไดพรรณนาไวขางตนแลว เพอให

การวเคราะหขอมลส าหรบการวจยเชงคณภาพครงนเปนไปดวยความถกตอง ผวจยไดตรวจสอบขอมลโดยพจารณาขอมลทเกบมาตามหลกเกณฑตอไปน คอ

91

การตรวจสอบความตรง (Validity) 1. ความตรงภายใน (Internal Validity) วธทผวจยใชในการตรวจสอบความตรงภายใน

คอวธท เมอรเรยม (Merriam, 1988)89 เสนอไว กลาวคอ การท าวจยครงนผวจยเรมตนท าการวจยดวยการก าหนดสมมตฐาน มมมอง และกรอบทฤษฎในเรองทวจยไวอยางชดเจน ดงนน จงเปนการขจดอคตในการท าวจยของผวจย (Researcher’s Biases) มาตงแตตน นอกจากนจากการทมสวนรวมในการเกบขอมลของผวจย (Participatory Modes of Research) มาโดยตลอด ท าใหมความเขาใจเกยวกบขอมลไดอยางถกตอง เพราะเปนการสงเกตระยะยาว หรอการสงเกตซ า ในปรากฏการณเดม (Long-term Observation or Repeated Observation) นนเอง อยางไรกตามเพอใหเกดความตรงภายในมากยงขน ผวจยกไดอาศยวธการในการตรวจสอบสามประการ คอ 1.1 การใชวธตรวจสอบขอมลแบบสามเสา (Data Triangulation) คอ การพสจนวาขอมลทผวจยไดมานนถกตองหรอไมดวยการเปรยบเทยบขอมลเดยวกนทเกบมาไดจากเวลา สถานท หรอบคคลทแตกตางกน หากขอมลยงสอดคลองกนอยกแสดงวามความตรงภายใน 1.2 การใชวธตรวจสอบขอมลแบบสอบถามซ า (Member Checks-taking Data and Interpretations) คอ การพจารณาขอมลทเกบมาไดหากขอมลใดเปนทสนใจ ผวจยกจะตรวจสอบความตรงภายในดวยการสอบถามซ าอกครงหนง และ 1.3 การสอบวดเปรยบเทยบ (Peer-examination) โดยการสอบถามนกวชาการผเชยวชาญในเรองขอมลทผวจยสงสยเพอเปรยบเทยบความตรงของขอมล ตวอยางของการตรวจสอบส าหรบการวจยครงน อาท การตรวจสอบเนอหาเกยวกบพนองในครอบครวของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ผวจยตรวจสอบจากเอกสารทเปนชวประวตของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ซงหนงเสนอใหมลนธแหงหนงพจารณาประกอบการคดเลอก เปนบคคลตวอยางของประเทศ การสมภาษณผเกยวของของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา และการสมภาษณ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา เอง ปรากฏวา มความถกตองตรงกนจงเขยนลงในงานวจย ดงนเปนตน โดยผวจยไดท าการสมภาษณ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา เมอวนท วนท 20 ธนวาคม พ.ศ. 2557 เวลา 14. 15 น. ณ หองท างานหมบานมงกรสวรรค ศาลเจาพอหลกเมองสพรรณบร กระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรคนท 21ของประเทศไทยพรอมทงสงเกตการประชมหวหนาหนวยงานเปนประจ าทกสปดาห 2. ความตรงภายนอก (External Validity) ไดแก การพจารณาวาผลของการศกษา เชงคณภาพเรองหนงจะสามารถประยกตใหสมพนธกบสถานการณอนไดหรอไม เรองนผวจยด าเนนการเชนเดยวกบวธท เมอรเรยม (Merriam, 1988)90 เสนอไวหลงจากศกษาขอคดของนกวจยทานอน ๆ หลายทานเกยวกบการตรวจสอบความตรงภายนอก (Goetz and LeCompte, 1984; Lincoln and Guba, 1985, and Erickson, 1986) กลาวคอ ในการน าเสนอขอมลของงานวจยจะตอง

89Merriam, S.B., Case Study Research in Education. San Francisco:

Jossey-Bass Polishers, 1988), 169 – 170. .


92

กวางขวางและเพยงพอ เพอใหผทสนใจทจะศกษาเรองทเกยวของสามารถใชขอมลเหลานใหเปนประโยชนในการอางอง ถายโอน หรอกลาวพาดพงถงได นอกจากน ในการน าเสนอขอมลของงานวจยครงนยงไดเสนอรายละเอยดของเรองทศกษาไวอยางชดเจนทกขนตอนเพอใหผสนใจ อน ๆ สามารถเปรยบเทยบกบงานศกษาของเขาได การตรวจสอบความเทยง (Reliability)

ปญหาของการวจยทางสงคมศาสตรประการหนงกคอ พฤตกรรมของมนษยไมคงทเปลยนแปลงอยเสมอดวยเหตนการวจยทางสงคมศาสตร และพฤตกรรมศาสตรจงมกจะไดผลไมคงท คอ เกดความเทยงไดยาก ดวยเหตนในการวจยเชงคณภาพจงมกใชค าวา “ความวางใจได (Dependable)” และ “ความอยกบรองกบรอย (Consistency)” แทนค าวาความเทยง (Reliability) (Lincoln and Guba, 1985) ส าหรบเทคนคในการยนยนวางานวจยครงนมความวางใจได หรอมความเทยงมากทสด คอ เมอท าการวจยเรองนอกครงหนงผลของการวจยกนาจะเหมอนเดม ผวจยจงด าเนนการตามขอเสนอของ เมอรเรยม (Merriam, 1988)91 ดงตอไปน คอ 1. ผวจยไดแสดงจดยนไวอยางชดเจนวาในการวจยครงนไดก าหนดกรอบทฤษฎทใช ในการวจยอยางไร มวธการเกบรวบรวมขอมลอยางไร และจากแหลงใดบาง

2. ผวจยใชเทคนคการตรวจสอบแบบสามเสา (Triangulation) ในการตรวจสอบความเทยงเชนเดยวกบการตรวจสอบความตรงภายใน โดยเฉพาะอยางยงในการเกบ และวเคราะหขอมลดวยพหวธเชนการวจยครงน

3. นกวจยผอนสามารถท าการสอบทาน (Audit trail) งานวจยครงนไดโดยใชขอมล ตาง ๆ ทผวจยแสดงไวอยางชดเจนในรายงานการวจย เชน วธเกบรวบรวมขอมลหรอรายละเอยดของวธวทยาการวจยทใชในการศกษา เปนตน เพราะผวจยเชอวางานวจยทไดรบการสอบทานหรอพรอมทจะรบการสอบทาน คอ งานวจยทวางใจได

การวเคราะหขอมล (Data Analysis) ขนตอนการวเคราะหขอมลนเปนขนตอนทส าคญ และยากส าหรบการวจยเชงคณภาพ

การวเคราะหขอมลจะไมใชสถตเปนหลกในการวเคราะห หากจะใชกเปนเพยงขอมลสนบสนนเทานน ดงนนผวจยจงมบทบาทส าคญอยางยงในการวเคราะหขอมล รวมทงจะตองมความเปนผรอบร ในสหวทยาการ และสามารถสรางขอสรปใหเปนกรอบแนวคด รวมทงเปลยนแปลงวธการ ทจะตความหมายของขอมลไดหลาย ๆ แบบ ส าหรบการวจยครงน ผวจยวเคราะหขอมลโดยใชเทคนควธดงตอไปน

การวเคราะหเนอหา (Content Analysis) ใชส าหรบการวเคราะหเอกสารดวยวธการ เชงปรมาณอยางเปนระบบ โดยเนนทองคประกอบส าคญสามประการ คอ มความเปนระบบ มสภาพเปนวตถวสย และองกรอบแนวคดทฤษฎ ส าหรบขนตอนในการวเคราะหเน อหาแบงออกไดเปน 5 ขนตอน คอ (สภางค จนทวานช, 2557)92 และวเบอร (Weber, 1990)



93

1. การตงกฎเกณฑส าหรบการเลอกเอกสาร และหวขอทจะท าการวเคราะห 2. การวางเคาโครงของขอมลโดยแบงออกเปนชนด (Categories) เพอสะดวกในการ

วเคราะห 3. การค านงถงบรบท (Context) ของเอกสารดวยเชนเอกสารของใคร ใครเปนคนเขยน

เขยนเพอวตถประสงคอะไร ฯลฯ เพอใหการวเคราะหเปนไปไดอยางลกซง 4. วเคราะหเฉพาะเนอหาทปรากฏเทานน (Manifest Content) ไมกระท ากบเนอหาท

เปนความนบหรอแฝงอย (Latent Content) 5. ส าหรบบางครงการใชวธสรปใจความจะชวยสนบสนนผลการวเคราะหความถของค า

หรอเนอหาทสนใจ ไดแมนย ากวาการวเคราะหความถแตเพยงอยางเดยว ซงผวจยไดเลอกใช ตามความเหมาะสมของสถานการณ93

การวเคราะหขอมลแบบสรางขอสรป แบงออกไดเปน 3 วธ คอ (สภางค จนทวานช, 2557)94

1. การวเคราะหแบบอปนย (Analytic induction) คอ วธตความสรางขอสรปขอมลจากรปธรรมหรอปรากฏการณทมองเหน โดยใชไดทงกบการวเคราะหเอกสาร และการวเคราะหขอมลทไดจากการรวบรวมดวยพหวธการ โดยการตความสรางขอสรปจากขอมลตาง ๆ ทรวบรวมมาได ดวยเหตน ในการวจยคร งนผ ว จยจ งว เคราะหขอมลไปพรอม ๆ กบการรวบรวมขอมล และตองให ความระมดระวงในการตดสนขอมลเปนอยางมากดวย ตวอยางของการวเคราะหขอมลนปรากฏ ในภาคผนวกของงานวจยเรองน

2. การวเคราะหโดยการจ าแนกชนดของขอมล (Typological Analysis) คอ การจ าแนกขอมลเปนชนด ๆ โดยจ าแนกแบงวธการไดเปน 2 แบบ คอแบบทใชเปนแนวคดทฤษฎ และแบบไมใชทฤษฎ 2.1 แบบใชทฤษฎ คอ การจ าแนกขอมลเปนชนดตาง ๆ ในเหตการณหนง ๆ แยกออก เปนการกระท า กจกรรม ความหมาย ความสมพนธ การมสวนรวมในกจกรรม และสภาพสงคม หรอสถานการณ เปนแนวทางในการจ าแนกส าหรบการวเคราะห ผวจยไดพยายามตอบค าถามอยเสมอวาสงทวเคราะหมรปแบบอยางไรเกดขนไดอยางไร เพราะเหตใด และจะมผลกระทบตอเรองอน ๆ อยางไร เนองจากการวจยเชงคณภาพไมไดเนนเรองการตงสมมตฐานทชดเจน การหาสาเหต ของปรากฏการณจงเปนกระบวนการตอเนองซงตองท าอยตลอดเวลาโดยผวจย 2.2 แบบไมใชทฤษฎ คอ การจ าแนกขอมลทจะวเคราะหตามความเหมาะสมกบขอมล อาจใชความสามญส านกหรอประสบการณของผวจยกได โดยผวจยไดแบงขอมลออกเปนชนดงาย ๆ ตามประเภททสมพนธกบสงทผวจยสงเกตเหน เชน แบงเปนชนดของเหตการณ ระยะเวลา ทเหตการณชนดนนเกดขน บคคลทเกยวของ สภาพแวดลอม แลวน ามาพจารณาหาความสมพนธ

93 Weber, R.P., Basic Content Analysis (Newbury Park, C.A.: Sage Publications, 1990), 40-58.


94

ของขอมลตาง ๆ ทแบงนเพอดความสม าเสมอของการเกดขอมลชนดตาง ๆ อนจะเปนพนฐานส าหรบอธบายสาเหตของปรากฏการณตอไป

3. การวเคราะหโดยการเปรยบเทยบขอมล (Constant Comparison) คอ การทผวจยน าเหตการณหลาย ๆ เหตการณทไดจ าแนกชนดของขอมลนนแลวมาเปรยบเทยบกนโดยท าเปนตาราง หาความสมพนธ การใชวธการเปรยบเทยบหรอวเคราะหเชนนจะน าไปสการสรางขอสรปเชงนามธรรม และการสรางทฤษฎตอไป

สรป การเกบรวบรวมขอมลตามพหวธการขางตน เพอน ามาตรวจสอบขอมลในดานความตรงและความเทยง แลววเคราะหขอมลเพอเรยบเรยงน าเสนอเปนรายงานการวจยในเชงพรรณนา และพรรณนาวเคราะหครงน ผวจยใชเวลาท าการศกษากรณศกษา คอ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ทงสนประมาณ 14 เดอน เรมตงแตวนท 21 ธนวาคม พ.ศ.2557 ถงวนท 30 มกราคม 2559 โดยใชวธการสมภาษณ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา แบบปลายเปด จ านวน 5 ขอ และสมภาษณผบรหารการศกษาทองถน

บทท 5

สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ

การวจยเรองกระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรคนท 21 ของประเทศไทยในครงนจะน าเสนอประเดนดงตอไปนคอ วตถประสงคของการวจย กรอบแนวคดทางทฤษฎทใชในการวจย วธด าเนนการวจย สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ วตถประสงคของการวจย

เพอทราบกระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถน ของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรคนท 21 ของประเทศไทย กรอบแนวคดทางทฤษฎทใชในการวจย

เนองจากขอเสนอและทฤษฎเกยวกบกระบวนทศนมนกวชาการเสนอไวเปนหลายกรณดวยกนเมอสงเคราะหเอกสารและงานวจยทเกยวของแลวผวจยพจารณาเหนวาทฤษฎของโทมส เอส. คหน (Thomas S. Kuhn, 1970) เกยวกบกระบวนทศนทง 3 ขน และทฤษฎเชงสถานการณของ เฮอรเซย และบลนชารด (Hersey-Blanchard, 2556) เกยวกบรปแบบของผน า 4 แบบ มการรวบรวมเปนกรอบแนวคดทางทฤษฎทใชในการวจย วธด าเนนการวจย การวจยครงนเปนการวจยเชงคณภาพเพอทราบกระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถน ของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรคนท 21 ของประเทศไทยตามกรอบทฤษฎของโทมส เอส. คหน และทฤษฎเฮอรเซย และบลนชารด

โดยศกษากระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรคนท 21 ของประเทศไทย มขนตอนการด าเนนการวจยตามรายละเอยดในภาพท 8

ภาพท 8 แสดงวธด าเนนการวจย



เฮอรเซยและ บลน

ชารด




ขอมล

วเคราะห ขอมล


195

196

ส าหรบรายละเอยดในการด าเนนการวจยมดงตอไปนคอ 1. การเลอกกรณศกษา ผวจยโดยความเหนชอบของอาจารยทปรกษาไดก าหนดเกณฑ คณสมบตของกรณศกษาไว 4 ขอ คอ

1.1 เปนบคคลทไดรบการยอมรบจากผบรหารทางการเมองระดบสงในหนวยงานเดยวกน หรอตางหนวยงานเปนอยางด

1.2 มประสบการณในการด ารงต าแหนงผบรหารทางการเมองระดบสง ตงแตระดบสมาชกสภาผแทนราษฎรขนไป ในหลายหนวยงานทางการเมองทสงเสรมสนบสนนการศกษา

1.3 มประสบการณในการบรหาร หรอเปนกรรมการบรหารในองคกรระหวางประเทศทมบทบาทเกยวกบการศกษาในฐานะนกการเมองระดบสง

1.4 มผลงานทางวชาการเกยวกบการบรหารการศกษาในฐานะนกการเมองทสงเสรมและสนบสนนทางการศกษา ทงทเปนเอกสาร การอภปรายสาธารณะ เปนทยอมรบของคนทวไป

ดวยเกณฑดงกลาวนผวจยโดยความเหนชอบของอาจารยทปรกษาไดเลอกกรณศกษาดวยวธเจาะจง (Purposive Sampling) ตามทเมอรเรยม (Merriam,1988) เสนอไวเพอใหไดกรณศกษาทเหมาะสมกบการศกษาในเชงคณภาพมากทสด ไดแก ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา

2. การเกบรวบรวมขอมล ผวจยใชวธเกบรวบรวมขอมลรวม 5 วธ คอ การศกษาประวตชวต การวเคราะหเอกสาร การศกษาหลกฐานหรอขอมลทมอยตามสภาพปกต การสงเกตแบบมสวนรวมและการสมภาษณ ทงน โดยผวจยไดขออนญาตรวมสงเกตในส านกงานของกรณศกษา เพอการศกษาและเกบรวบรวมขอมลตงแตวนท 21 ธนวาคม พ.ศ.2557 ถงวนท 30 มกราคม 2559 รวมเปนระยะเวลาทใชในการศกษาทงสนประมาณ 14 เดอน

3. การวเคราะหขอมล ขอมลทไดจากการเกบรวบรวมจะน ามาตรวจสอบเพอหา ความตรง (Validity) และความเทยง (Reliability) จากนนจะวเคราะหดวยวธวเคราะหเนอหา (Content Analysis) และวธวเคราะหขอมลแบบสรางขอสรป ซงแบงออกเปนวธยอย ๆ สามวธ คอ 1) การวเคราะหแบบอปนย (Analytic Induction) 2) การวเคราะหโดยการจ าแนกชนดของขอมล(Typological Analysis) และ 3) การวเคราะหโดยการเปรยบเทยบขอมล (Constant Comparison) แลวน าเสนอโดยวธพรรณนา (Description ) และพรรณนาวเคราะห (Analytical Description)

สรปผลการวจย

จากการศกษาเชงคณภาพเกยวกบประวตชวตและกระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถน ของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรคนท 21 ของประเทศไทย ในฐานะกรณศกษาของผน าทางการเมองเกยวกบกระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรคนท 21 ของประเทศไทย ตามทไดน าเสนอไวในบทท 3 และบทท 4 ของงานวจยครงน ท าใหสามารถสรปผลการวจยตามวตถประสงคของการวจยไดเปนหวขอดงนคอ 1. ทมาของกระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรคนท 21 ของประเทศไทย 2. การใชกระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรคนท 21 ของประเทศไทย

197

ซงจะไดน าเสนอเปนล าดบดงน ตอนท 1 ทมาของกระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรคนท 21 ของประเทศไทย จากการศกษาประวตชวตของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรคนท 21 ของประเทศไทยเกยวกบกระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนตาง ๆอยางไรบาง จงท าใหพจารณาเหนไดวากระบวนทศนตางๆ ของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรคนท 21 ของประเทศไทย ทงทอยในกรอบทฤษฎของโทมส เอส. คหน และเฮอรเซย และบลนชารด และทอยนอกเหนอจากกรอบทฤษฎของนกวชาการทงสามไดเรมพฒนาขนโดยล าดบในลกษณะของการสงสมมาทละเลกทละนอยตลอดระยะเวลาทยาวนานในชวงชวตของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ซงอาจสรปไดวากระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนตางๆ เหลานน มาจากองคประกอบส าคญของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา รวมสประการ คอ ความร ความสามารถ ความประพฤตและบคลกภาพ และคณสมบตสวนตว ซงองคประกอบท 4 น เมออยในเงอนไขของบรรยากาศและบรบทการบรหารงานของนกการเมองทเหนความส าคญทางดานการศกษาตงแตอดตจนถงปจจบน ท าให ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา มกระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนจงท าใหเกดประโยชนในการบรหารงานไดอยางเหมาะสมและมประสทธภาพ จากการอธบายประวตและทมากระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา จงมขอสรปอย 2 ประเดน คอ บรรยากาศและบรบทการบรหารงานของนกการเมองทเหนความส าคญทางดานการศกษาตงแตอดตจนถงปจจบน และอกประเดนหนงคอองคประกอบส าคญ 4 ประการของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา และนอกจากบรรยากาศและบรบทการบรหารของนกการเมองทเหนความส าคญทางดานการศกษาทกลาวไวแลวขางตน ประวตและทมากระบวนทศนการพฒนาทางการศกษาทส าคญประกอบ 4 ขอ ของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดแก 1. ดานความร ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา เปนบคคลทมความรด เฉลยวฉลาดจากขอหลกฐาน “การสอบไลระดบประโยคมธยมในเวลานน นกเรยนของโรงเรยนประทปวทยาลยและโรงเรยนอนๆทเปนโรงเรยนราษฎรทกแหงตองไปสอบทโรงเรยนกรรณสตศกษาลย ซงเปนโรงเรยนรฐบาลประจ าจงหวด เพอใหขอสอบเปนมาตรฐานเดยวกนการสอบไลในเวลานนถอวายากมากใชคะแนนรอยละ 60 ขนไป เปนเกณฑผาน นกเรยนโรงเรยนประทปวทยาลย ทสอบรนเดยวกนคราวนน10คน สอบผานเพยง 3 คน ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา เปนหนงในนกเรยนทสอบผานและเนองจาก ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา สอบขามชนจาก ม.4 ขนมา ม.6 เมออายประมาณ 14 ป รนเดยวกนนม ปอก แซตง อกคนหนงทจบ ม.6 ตงแต อาย14 เหมอนกน” หลงจากจบการศกษา ฯพณฯ บรรหาร ไดตดสนใจเดนทางเขากรงเทพฯเพอชวยพชายท างาน เนองจากเปนชวงสงครามโลก ครงท 2 จงพกการเรยนไปชวระยะหนง โดยหนไปท ากจการของตนเอง แตไดเรยนภาษาจน และศกษาตอท กรงเทพการบญชวทยาลย และฝกงานดานขนสงสนคา ภายหลงเมอเปนน กการเมองไดเขาศกษาตอในมหาวทยาลยรามค าแหง คณะนตศาสตร ในป พ.ศ. 2529 ตอมาไดรบปรญญาดษฎบณฑตกตตมศกด จากมหาวทยาลยรามค าแหง เมอป พ.ศ. 2531 และศกษาตอจนส าเรจการศกษาปรญญาโทจากนตศาสตร มหาวทยาลยรามค าแหง นอกจากนยงไดรบการยกยองใหไดรบปรญญา

198

ดษฎบณฑตกตตมศกดจากมหาวทยาลยของรฐแหงหนงแลว ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา เปนผทเหนคณคาของการศกษา ดงจะเหนไดวาตลอดชวตของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดทมเทใหกบดานการศกษาเพอเพมพนความร สงเสรมสนบสนนดานการศกษามาโดยตลอด ดวยการกระท าเชนนนอกจากจะเปนการแสดงใหเหนถงความรของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา เองแลว ยงเปนการแสดงใหเหนถงการเปนผสนบสนนและดแลการศกษาของสพรรณบรเปนอยางด รวมทงสงเสรมสนบสนนใหผใตบงคบบญชามความรอกดวย พจารณาไดวาองคประกอบขอนเปนทมาของกระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนทเกดจากความเปนผเชยวชาญ และกระบวนทศนจากการอางอง พรอมทงกระบวนทศนทเกดจากบารมของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา 2. ดานความสามารถ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา เปนผทมสตปญญาด มความเฉลยว ฉลาดด คดเรว ท าเรว ตดตามงานตลอด ท าใหไดรบโอกาส และไดแสดงความสามารถเกยวกบการพฒนาทางการศกษา จนไดรบการแตงตงเปนรฐมนตรชวยกระทรวงตาง ๆ รฐมนตรกระทรวงตาง ๆ ถงการด ารงต าแหนงนายกรฐมนตรคนท 21 ของประเทศไทย 2.1 การมความสามารถในกระบวนการคดและตดสนใจ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา มความเชอในเรอง “การคดเปน”และตดสนใจเรว รวมทงยงใชกระบวนการคดเปนนเปนหลกในการปฏบตงานมาโดยตลอดและยงสงเสรมใหผทเกยวของไดน าหลกการในการ “คดเปน” น าไปใชในการคดกอนการปฏบตพรอมทงรวมกนระดมความคดเพอตดสนใจก าหนดวธปฏบตทเหมาะสม จงท าใหฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา สามารถน าเพอนนกการเมองและผรวมงานในการปฏบตงานในหนาทรบผดชอบจนเกดผลส าเรจ และไดรบการยอมรบทงในระดบประเทศ และระดบนานาประเทศ 2.2 มความสามารถซงเปนทยอมรบของผอน ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา มชอเสยงเปนทรจกกนในวงการนกการเมองและผน าการบรหารดานตางๆ ในเรองการบรหารจดการทรพยากรบคคล เรองของการใชคนใหตรงตามความสามารถ คอ ท างานจะประสบผลส าเรจและมคณภาพไดตองมองคประกอบ ไดแก ตองมทน (เงน) มคน และตองมใจ พรอมทงถอหลกในการบรหาร “สจจะ และกตญญ ” สอดคลองกบค าพด คณวษณ เครองาม ชวงรวมงาน พ.ศ. 2538-2539 “...ทานกบอกความลบแกผม ทานวา คณเกบเอาไวใหดนะคณหญงแจมใสยงไมร นนคอรายชอคณะรฐมนตร ทานวา มนไมคอยจะตรงกบทเปนขาว แตคณไมตองไปยงกบใคร แลวกไมตองปฏเสธใหยง ๆ กนไปอยางนนแหละ แตของจรงตามน คณไปชวยตรวจดคณสมบตดวย ผมกไมไดแพรงพรายใหใครทราบ จนกระทงวนทตงรฐมนตรเสรจ ทานกเขาไปถวายชอรฐมนตรผมตามเขาไปเฝาฯ ดวย พอทรงล ง พระปรมาภไธยเสรจ พระองคกทรงปฏสนถารตามปกต เพราะมเวลา ผมรสกวาเราเขามาดวยกน ควรจะอยตอหรอไมควร ผมรอจงหวะอยสกพก พอเหนเปนเรองทผมไมควรจะอยตอ ผมกรบคลานออกมารออยขางนอก เมอทานกลบออกมาดวยหนาตายมแยมแจมใส แลวเลาใหฟงวา ไดกราบบงคมทลอะไร ทรงรบสงอะไร ตอนหนงทานเลาวาพระองครบสงถงขาราชการประจ าทตองท างานใหกบนกการเมองแลวทานพลนนกขนได จงถามผมตรงๆวา คณกเปนขาราชการประจ าคนหนง คณจะท างานกบผมไดไหม ผมกเรยนทานวาผมเปนลกนอง ทานเปนนาย เมอทานท างานกบผมได ผมซงเปนลกนอง ท าไมจะท างานกบทานซงเปนนายไมได ทานกเลยวา อาว ถางนคณท างานกบผม ขอใหท าใหเตมทท างานอบยางสบายใจ ตงแตนนมา ผมท างานกบทานดวยความสบายใจมาตลอดแลวตลอดเวลาทท างานกบทานหนงป ผมประทบใจในตวทาน คอทานไมเหมอนกบทผมเคยนกเอาไว

199

ทานเปนคนขยนเอามากๆ นคอจดทจะหาคนมาเปรยบเทยบทานยากมาก ทานนอนนอย นอนดก ตนเชา วธการของทาน ไมวาวนไหน เวลาใดกตาม ทานนกถงอะไรขนมาได ทานกจะมกระดาษแผนเลก ๆ ขนมา แลวทานกเขยน หนง สอง สาม ส หา แลวพอเจอหนาใคร ทเกยวของกบเรองใด ทานกแจกงานวาเอา ของคณขอ 4 นนขอ 3 นเปนวธจายงานของทาน ทานจะจายงานโดยจดเตรยมหวขอเอาไว แลวทานกบอกผมเองวาบางททานนอนไปราวตสามฝนอะไรขนมา ยงตองลกขนมาจด วานเปนการบาน ผมเคยถกทานเรยกใหไปนงท างานบางอยางทบาน เพราะวากลางวนทท าเนยบ ตางคน ตางท างาน ไมม เวลา ทานกเรยกผมไปประมาณ 4 -5 ทม กนขาวกบไขเจยว และผดถวงอก เสรจเรยบรอยแลวกนงท างานกน นกอะไรขนมาไดทานกโทรศพทไปถามเจาหนาทเขาวา เรองนเปนอยางไร ผมเคยบอกวาทานนายกฯ ตอนททานหมนโทรศพทไปนมนตสามนะครบ ผมวาปลดกระทรวงคนน ก าลงนอนอยแนๆ ทานกบอกวา ไมเปนไรหรอก กขอโทษขอโพยกนเสยหนอยจ าเปนจรง ๆ ทตองปลกเขาขนมา เมอซกถามขอมลอะไรเสรจกมานงท างานกนตอ นคอความขยนของทานเคยโทรศพทมาถงผมตอนสองทมแลวพอสก 7 โมงเชา ทานกโทรมาวา เสรจหรอยง ไปถงไหน ผมกบอกวา โธ.. ตอนทานโทรฯ ครงแรก ผมก าลงแปรงฟนเขานอน พอทานโทรฯ มาครงทสอง ผมก าลง แปรงฟนพงตนนอนผมยงไมทนไปท าอะไรใหทานเลย ทานกบอกขอโทษผมใจรอน นคอความขยน ใจรอน ตดตามงาน จงาน ตอนทานท า ทานคงไมไดนกอะไร แตวาแนนอนครบคนทรบค าสงบางคนอาจจะไมพอใจเมอถกจอยางน จงเปนทมาของค าวา ลวงลก ผมวาตอนทานท า ทานไมไดนกหรอกวาจะลวงหรอไมลวงทานกนกอยอยางเดยววา มอะไรททานอยากร สงสย กจะถาม บางททานตองการถามในเรองเลก ๆ ตอบแลวกจบ แตบางคนไมเปดชองทางใหทานถามตอ หรอวาตอบใหทานไมได ทานกตองซก เมอถามตรงตอบตรงไมได ทานกตองถามออมเพอใหไดค าตอบออกมาใหได ตอนถามออมนนแหละ พอออมไปออมมากลายเปนทมาของค าวา ลวงลก ยกตวอยางเรองหนง ทานโทรฯ ไปถงอธบดคนหนง ถามวาไดยนวาน าในเขอนมนมนอย มนมอยเทาไหร นคอค าถามธรรมดา อธบดคนนนตอบไมได ทานกบอกวา คณเปนอธบดมานานเทาไหรแลว เขาบอกวาจะตองถามไปทเขอนยนฮ ทานกถามวา ท าไมทเขอนถงไมรายงานมาใหอธบดทราบ แลวใครเปนคนดแลเขอนยนฮ อยมานานเทาไหร ยายมาจากไหน ต าแหนงอะไร ถามอยางนคอออมไปออมมา แลวพอวางหกนจบจะไดค าตอบหรอไม อธบดอกสนขวญแขวน เอาไปพดตอวาถกไลเบยแลวอยไปไมชาไมนานกมการยายกนขนมา พอเอาเรองมาปะตดปะตอกคอไดภาพวา ลวงลก ถามเรองอยางนกนทกวน กจะมเรองใหครหากนไดทกวน ผมวาพนฐานมาจากความขยน อดทน เอาใจใสงานของทานเปนหลก ซงเปนสงทผมประทบใจในตวทานเปนอยางมากทานเปนคนทผมพศวง เพราะวาทานไมเคยท าราชการแตเขาใจระบบราชการ ผมเคยถามทานวาท าไมทานเขาใจระบบราชการ ทานบอกวา ทานท างานกบระบบราชการมาตลอด เชน การประมลรบเหมากอสราง ไดคลกคลกบขาราชการ กเลยไดรกฎ รระเบยบ ซงทานเปนคนความ จ าแมน แลวทงหมดน พอทานเปนนายก ฯ ซงกอนหนานน ทานเปนรฐมนตร มาหลายกระทรวงแลว ทานกเอาประสบการณทงหมดมาใชไดทนทเลย ทานมาเรยนกฎหมายเมออายมากแลว แสดงวาทานตองมความจ าทด เรองตวเลขททานจ าไดแมนมาก เวลาทานอานงานทมคนน ามาเสนอ ทานจะดชาง ๆ อยางใครครวญ หยบแวนตาขนมาสวมครนคด แหงนหนาดเพดานบาง แลวทานกจะบอกไดเลยวา ตวเลขตรงไหนผด ทถกควรเปนอะไร ทเปนเชนนเพราะทานท างานอยางนมาตลอด จบงานอยางนมาตลอด ชนกบการคดเลข ในใจ เรองขยนตดตามงาน

200

ตองยกยอง เพราะในสมยททานเปนนายกฯ กมเหตการณทส าคญ ๆ มากมาย อยางหนงกคอเตรยมถวายพระเพลงพระบรมศพสมเดจพระศรนครนทรฯ ทานเอาใจใสมากไปทสนามหลวง ไปทวดพระแกว ไปทพระทนงดสตมหาปราสาทตดตามจงาน มาเปนประธานการประชมคณะท างานเอง ทานเปนคนจงรกภกดตอพระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ มาก อะไรทเปนพระราชประสงคพระราชปรารภ จะสนองดวยความกระตอรอรน เรองนเดนชดมาก ในบรรดานายกฯ ทงหมดน ผมไดตามทานไปเขาเฝาฯ มากทสด เพราะวาตวทานเขาเฝาฯ บอยทสดในบรรดานายกรฐมนตรทงหมด สงเกตไดวา เวลาเฝาพระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ กจะมพระราชปฏสนถารดวยความคนเคย เพราะบางทกเปนเรองเบดเตลดเลกนอย สนก ๆ ไมเครงเครยด พระอามรณด ลกษณะเดนของทานคอหนง ทานกอรางสรางตวมาดวยความอดทนตงแตเดก ความอดทนนนกกลายเปนความอดทนเมอใหญจะท างานใหญทานกท าดวยความอดทนรอได สอง ทานเปนพอคาวานชท าธรกจกบภาคราชการ ซงมลกษณะทตองงอภาคราชการ พงพาอาศยภาคราชการ และกตองเขาใจภาคราชการ เขาใจทงคนทงกฎทงระเบยบ ทงระบบ ทานจงเปนคนทมองเหนวงจรของระบบราชการไดดวา จดออนอยตรงไหน จดแขงอยตรงไหน ทานเคยสอนผมวา เรองบางเรองเวลาจะถามความเหน ตองถามอธบดหรอปลดกระทรวงทเปนหวหนาเขา แตบางเรองถาใหไดขอเทจจรงอาจตองมหนงสอไปสอบถามหวหนากอง หรอใชความคนเคยอะไรสกอยางหนง พดโทรศพทถามรองอธบด อยาไดถามอธบด กจะไดค าตอบทหลากหลายกน แลวคอยมาชงน าหนกเอาวาอยางไหนกเปนตวตง ทานมหลกของทานวา ปญหาอยทไหนกเจาะลงไปตรงนน แลวเรากจะไดค าตอบทตรงจดมากทสด เปนประสบการณของทานเวลาตดตอราชการ นแหละทเปนอกสาเหตหนงททานมกถกกลาวหาวา ลวงลก” 2.3 มความสามารถเหมาะสมกบต าแหนงหนาท ไมวา ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา จะด ารงต าแหนงใด กสามารถท างานไดดวยความถกตองสมบรณเรยบรอยเสมอ นอกจากน ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ยงมความสามารถในการมอบหมายงานใหผอนกระท าพรอมทงตดตามงานทมอบหมายใหท าอยตลอด ลกษณะส าคญทแสดงใหเหนถงความสามารถในการบรหารจดการดาน ตาง ๆ ไดเหมาะสมกบต าแหนงหนาท คอ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา มความละเอยดแมนย าในการปฏบตงานดานตาง ๆ ไดอยางเหมาะสมและตดตามงานอยางสม าเสมอ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ยงท าหนาทเปนผสนบสนนและเชอถอ พรอมทงรบฟงความคดเหนของผรบผดชอบพรอมทงยงกลนกรองงานตดตามงานตามสายบงคบบญชา เมอไตรตรองรายละเอยดแลวกด าเนนการสงการตามกฎหมาย ไมวากรณใด ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา จะท าหนาทประนประนอมและประสานประโยชนมากกวาหกหาญแตเพยงอยางเดยว เชนในกรณการจดตงรฐบาลแตละครงหลงจากการเลอกตง ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา จะเปนผท าหนาทนดวยเชนกน นอกจากน ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ยงมความสามารถทส าคญ คอมความฉลาดในการใชคนไดอยางเหมาะสมกบภารกจดานตาง ๆ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา สามารถวนจฉยไดอยางชดแจงวาผรวมงานหรอผใตบงคบบญชาคนใดมความเหมาะสมกบงานในลกษณะใดกจะมอบหมายงานในลกษณะนน ๆ ใหปฏบตจงท าใหงานส าเรจลลวงไดตามเปาหมาย ท าใหผรวมงานหรอผใตบงคบบญชามความภาคภมใจในตนเองและเกดความ ศรทธาตอ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา อกดวยเชนกน ดวยเหตนเองจงท าให ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดชอวาเปนผมบรวารแวดลอมมากมาย จะมผมาเสนอตวรบใชในกจการงานตาง ๆ อยเสมอ ดวยเหตนจงท าให ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา มความสามารถเหมาะสมกบต าแหนงหนาท

201

3. ดานความประพฤตของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา สามารถกลาวไดวาทานเปนบคคลทโชคด อยในตลาดทรพยสน ตองพบกบบคคลมากหนาหลายตา มการพงพาอาศยไหววานญาตๆ พนองทง 6 คน เกดในครอบครวทมฐานะปานกลางแบบคนในชนบท บานตดกบแมน าทาจน ครอบครวคาขาย มารดาจงตองท างานเคยงบาเคยงไหลกบบดา มารดาเปนคนเจาระเบยบ ละเอยดรอบคอบและขยนขนแขง เลยงดลก ๆ อยางเขมงวด สวนบดากขยนท างาน ใจบญสนทาน และชอบชวยเหลอคนอน ในบรรยากาศเชนนจงท าให ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดรบการถายทอดลกษณะนสยมาจากทงบดาและมารดา พนองทกคนขยนท างาน มหนาทชวยกนรบผดชอบ ตามทไดรบมอบหมายเปนอยางด จงอาจกลาวไดวาโดยความประพฤตของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ทหลอหลอมมาตงแตเยาววยจนถงปจจบน มชวยสรางสมลกษณะนสยทดใหกบ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ทานยดหลก สจจะ กตญญ นอกจากนยงประพฤตปฏบตตนอยในกรอบศลธรรมและคณธรรมอยางดมาโดยตลอด ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดตงมลนธบรรหาร -แจมใส เพอน าดอกผลมาเปนทนการศกษาแกเดกยากจนไมเพยงแตใหกบโรงเรยนบรรหารแจมใสเทานน แต ฯพณฯบรรหาร ศลปอาชา ยงดแล สงเสรมสนบสนนโรงเรยนอนๆในจงหวดสพรรณบรตงแตระดบประถมศกษาจนถงระดบอดมศกษา พรอมทงยงชวยเหลองานสาธารณะประโยชนอนอกมากมายในจงหวดสพรรณบรเปนทประจกษเหนกบบคคลทวไป 4. บคลกภาพและคณสมบตสวนตว โดยสภาพทางกายภาพ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา มรปรางเลก เปนลกคนไทยเชอสายจน ป ยา เขามาพงเงารมแหงพระบรมโพธสมภาร เตบโตไดดดวยน าใจคนไทย ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชาเลอกแลววา ไมมทใด รมเยนเปนสขเทาประเทศไทย แผนดนแม แผนดนเกดแหงน นสยหลายอยางตงแตเดกทตดตวมาจนถงทกวนน คอ อดทน ละเอยดรอบคอบ เปนเดกทผใหญวาเปนคนอยไมสข ทกวนนกยงเปนอยางนนอย สงเหลานไดมาจากการอบรมของมารดา ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา เปนผขวนขวายและยงกระตอรอรน อยากมความกาวหนาในชวต ตองหาอาชพใหไดสกอยาง เพอเปนหลกใหกบชวต จงกลาคด ตองกลาเปลยนแปลง จงตดสนใจเดนทางเขากรงเทพฯ เพอใหไดความมนใจใหกบตนเอง จงหาทพงทางใจ โดยนกถงศาลเจาพอหลกเมอง สงศกดสทธคบานคเมองของชาวสพรรณบรและเปนสงศกดสทธทครอบครว ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา กราบไหวอยประจ า พรอมทงจดธปตงจตอธษฐานกบทานวา “หากผมไปอยกรงเทพฯ ไดท างานมความเจรญรงเรอง มฐานะดจะกลบมาสรางศาลเจาถวายเจาพอใหใหญโต ใหสวยสงามราศ และจะไมลมเมองสพรรณฯ บานเกดเปนอนขาด” ซงปรากฏวาค าอธษฐานนนสมฤทธผลท าใหค ามนสญญาทใหไวกบเจาพอ กลายเปนพนธะทางใจท ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ยดมนและน ามาปฏบตมากวาคอนชวต จนตราบทกวนน จากการท ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา เคยผานสงคมมาแลวทงในประเทศและตางประเทศจงท าให ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา รจกวางตนใหเหมาะสมกบกจกรรมงานตางๆไดเปนอยางด เมอรวบรวมคณสมบตสวนตวดานอนจะเหนไดวา ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา คดเรว ท าเรว จ าแมน ตดตามงาน รอบคอบ จงท าใหมต าแหนงหนาททางการเมองหลายต าแหนง ท าใหมบคลกภาพในดานภาวะความเปนผน าสง การมฐานะทางเศรษฐกจด มครอบครวทเปนคนด เปนผมมนษยสมพนธด ประนประนอม ท าใหสามารถประสานกบบคคลไดดและเปนทยอมรบของบคคล ท าใหฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดรบการยอมรบจากสงคมทวไปอยางด นนคอ ฯพณฯ บรรหาร “บรหาร” แบบไมมต ารา เพราะต าราคอ

202

ตว ฯพณฯ บรรหารเอง คอ 5 ยทธวธและ 4 เคลดลบ ไดแก คดเรว พดเรว ตดสนใจเรว ท าเรวและกลาได-กลาเสย สวน 4 เคลดลบคอ ยดมนกตญญตอผมคณ ไมทรยศตอน าใจแหงมตรสหาย ชนชม-ชนชอบคนเกง และฝงรก แตไมฝงแคน นนคอ ยทธวธอนเปนรปแบบ และในยทธวธอนเปนรปแบบนน ยงแฝงอยดวย “เคลดลบ” เฉพาะตน สมผสได แตไมงาย ถาไมสงเกต1 คณลกษณะเหลานท าใหพจารณาไดวาเปนองคประกอบใหเกดกระบวนทศน ตอนท 2 การใชกระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรคนท 21 ของประเทศไทย ส าหรบการใชกระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา อาจจ าแนกออกไดเปน 2 สวนคอ การใชกระบวนทศนตามกรอบทฤษฎ โทมส เอส. คหน และ เฮอรเซย และบลนชารด และการใชกระบวนทศนนอกเหนอจากกรอบทฤษฎของโทมส เอส. คหน และเฮอรเซย และบลนชารด ซงมรายละเอยดดงตอไปน การใชกระบวนทศนของฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ตามกรอบทฤษฎ โทมส เอส. คหน และเฮอรเซย และบลนชารด จากการศกษาพบวา ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดใชกระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนตามกรอบทฤษฎของโทมส เอส.คหน และเฮอรเซยและบลนชารด ครบ 7 ขอ

1. กรอบความร ทไดรบการยอมรบจากชมชนทางวทยาศาสตร ไดแกสงทสงสมมาจากการศกษาเลาเรยน การคนควา การสงเกต รวมทงประสบการณ ความสามารถเชงปฏบตและทกษะ หรอจากสอตาง ๆ

2. ความส าเรจในการศกษาวจย โดยอาศยกระบวนทศนทางวทยาศาสตรกอนหนา ทท าส าเรจแลว

3. แนวคดทางการศกษาวจยโดยตรง ประกอบดวย 3.1 คณลกษณะ (Specification) และตวเลอก (Choice) ทเหมาะสม 3.2 กฎเกณฑของสมมตฐาน (Formulation of Hypothesis) ใชในการอธบายปรากฏการณ 3.3 การจ าแนก (Identification) ดวยเทคนควธเชงประจกษ (Empirical Research Technique)

4. ผน าแบบบอกทกอยาง (Telling) ผน าประเภทนจะใหค าแนะน าอยาง ใกลชดและดแลลกนองอยางใกลชด เหมาะสมกบผตามทมความพรอมอยในระดบท 1 คอ (M1) บคคล มความพรอมอยในระดบต า

5. ผน าแบบขายความคด (Selling) ผน าประเภทนจะคอยชแนะบางวาผตามขาดความสามารถในการท างาน ผบรหารจะใชวธการตดตอสอสารแบบ 2 ทาง และตองคอยสงงานโดยตรง อธบายใหผตามเขาใจ จะท าใหผตามเขาใจและตดสนใจในการท างานไดด เหมาะกบผตามทมความพรอมในการท างานอยในระดบท 2 คอ (M2) บคคลมความพรอมอยในระดบต าถงปานกลาง

1นกร จ านง, บรหารงานแบบบรรหารศกษาแนวคดและวธตดสนใจ, (ม.ป.ท: 2543), 149.

203

6. ผน าแบบเนนการท างานแบบมสวนรวม (Participation) ผน าประเภทนจะคอยอ านวยความสะดวกตางๆในการตดสนใจ มการซกถาม มการตดตอสอสาร 2 ทาง หรอรบฟง เรองราว ปญหาตาง ๆ จากผตาม คอยใหความชวยเหลอในดานตางๆทงทางตรงและทางออม ท าให ผตามปฏบตงานไดเตมความรความสามารถและมประสทธภาพ เหมาะกบผตามทมความพรอมอยในระดบ3 (M3) ผน าแบบสวนรวม (Participation Leadership) ไดแกผน าทเปดโอกาสใหผมสวนไดเสยเขามามสวนรวมในการจดการศกษา ตามภารกจดานตาง ๆ ของโรงเรยนจะท าใหเกดความรสกเปนเจาของและเกดความภมใจในตนเอง

7. ผน าแบบมอบหมายงานใหท า (Delegation) ผบรหารเพยงให ค าแนะน าและชวยเหลอเลกๆนอยๆ ผตามคดและตดสนใจเองทกอยาง เพราะถอวาผตามทมความ พรอมในการท างานระดบสงสามารถท างานใหมประสทธภาพไดด เหมาะกบผตามทมความพรอมอย ในระดบ 4 (M4) คอ ความพรอมอยในระดบสง ซงเปนบคคลทมทงความสามารถและเตมใจหรอมนใจ ในการรบผดชอบการท างาน การใชกระบวนทศนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรคนท 21 ของ ประเทศไทย นอกเหนอจากการใชกระบวนทศนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ตามกรอบทฤษฎ โทมส เอส.คหน และเฮอรเซยและบลนชารดแลวยง พบวา ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดใชกระบวนทศนอนๆนอกเหนอจากกรอบทฤษฎดงกลาวอกดวย กระบวนทศนบางประการมกลาวไวโดยกรอบทฤษฎของนกวชาการทานอนๆแตบางกระบวนทศนกมลกษณะไมเหมอนกบทานใด ซง ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ใชกระบวนทศนใหเปนประโยชนในการพฒนาการศกษาทองถนไดคอ 1. การพฒนาบคลากร ตามกรอบความร คอ การเพมประสทธภาพดานความร ทกษะ ความช านาญในการท างานตลอดจนปรบเปลยนทศนคตของบคลากรทกระดบใหเปนไปในทศทางเดยวกนโดยใชวธการฝกอบรม ปฐมนเทศ สงไปศกษาดงานตางประเทศ พรอมทงรวมประชมสมมนาทงภายในและนอกสถานท เพอใหบคลากรจะสามารถน าไปปฏบตงานไดอยางเตมทและน าไปสความส าเรจตามเปาหมายขององคกร ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดน าไปพฒนาบคลากรใหเปน คนด โดยมแนวคดทจดการศกษาของจงหวดสพรรณบรขน โดยการรสรางโรงเรยนทงในระดบการศกษาขนพนฐาน ระดบดมศกษา โรงเรยนทสงเสรมทกษะอาชพ โรงเรยนพฒนาดานกฬาเพอใหมระเบยบวนย มสขภาพแขงแรงและโครงการเยาวชนคนดศรสพรรณและโครงการต าบลคนด ศรสพรรณ ท ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรคนท 21 ของประเทศไทยสอดคลองกบปราชญา กลาผจญ (2551) ไดกลาวผน าในเชงปฏรปของเบรนส สรปลกษณะผน าเปน 3 แบบ ไดแก 1) ผน าการแลกเปลยน ไดแก ผน าทตดตอกบผตามโดยการแลกเปลยนซงกนและกน และ สงแลกเปลยนนนตอมากลายเปนประโยชนรวมกน ลกษณะนพบไดในองคกรทวไป เชน ท างานดกไดเลอนขน ท างานกจะไดคาจาง 2) ผน าการเปลยนแปลง ไดแก ผน าทตระหนกถงความตองการของ ผตาม พยายามใหผตามไดรบการตอบสนองสงกวาความตองการของผตาม เนนการพฒนาผตาม กระตนและยกยองซงกนและกนจนเปลยนผตามเปนผน า และมการเปลยนตอๆกนไป เรยกวา Domino Effect ตอไปผน าการเปลยนแปลงกจะเปลยนเปนผน าจรยธรรม ตวอยางผน าลกษณะน ไดแก ผน าชมชน และ 3) ผน าจรยธรรมไดแก ผน าทสามารถท าใหเกดการเปลยนแปลงทสอดคลอง

204

กบความตองการของผตาม ซงผน าจะมความสมพนธกบผตามในดานความตองการ (Needs) ความปรารถนา (Aspirations) คานยม (Values) และควรยดจรยธรรมสงสด คอ ความเปนธรรมและความยตธรรมในสงคม ผน าลกษณะนมง ไปสการเปลยนแปลงทตอบสนองความตองการ และความจ าเปนอยางแทจรงของผตาม ตวอยางผน า จรยธรรมทส าคญ คอ พระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช ทานทรงเปนนกวางแผนและมอง การณไกล น ามาซงการเปลยนแปลง เชน โครงการอสานเขยว โครงการน าพระทยจากในหลวง โครงการแกมลง 2 และสอดคลองกบ Pounder (2001) ไดเสนอภาวะผน าเชงปฏรป แบงออกเปน 4 ลกษณะ คอ 1) ผน าจะตองมบารม ทมความสามารถพเศษในการโนมนาวดงดดใจผอน 2) ผน าทมการจงใจใหเกดแรงบนดาลใจหรอแรงผลกดน 3) ผน าทค านงถงตวตนของบคลากร และ 4) ผน าทสามารถกระตนความคดผตาม3 และ Simons (1999: cited in Pounder) ยงไดเสนอภาวะผน าควรมลกษณะ 6 ประการ ดงน 1) ผน ามความสามารถทจะสรางความเชอมนในวสยทศนและคณคาของผน า 2) ผน าทยดหลกคณธรรมและผน ามค าพดและแนวปฏบตไปในทศทางเดยวกน 3) ผน าทสามารถกระตนใหผตามเกดการสรางสรรคนวตกรรมใหม ๆ และพรอมทจะยอมรบความเสยงทจะเกดขน และใชประสบการณทเกดขนเปนโอกาสในการเรยนรเพอสรางสรรคนวตกรรมใหมๆตอไป 4) ผน าใหความส าคญกบความจ าเปนของผตาม และดแลเอาใจใสคณภาพชวตการท างาน หรอทเรยกวาการบรหารความประทบใจ 5) ผน าทค านงถงตวตนของบคลากรโดยการท างานรวมกนเหมอนเปนโคชทมความสามารถในการสอนงานแนะน า ต าหนและ ชมผลงานของพนกงานอยางสรางสรรค และทส าคญยงเปนผทใหก าลงใจผตามไดอยางดเยยม และ 6) ผน าควรจะกระตนใหผตามคดในทศทางใหมๆ เพอใหผตามเกดความสนใจและทาทายในงานทท า และสนบสนนใหเกดการคดแกไขปญหาดวยตนเอง4และสอดคลองกบ Rensis Likert ไดเสนอลกษณะผน าเปน 4 แบบ คอ 1) แบบใชอ านาจ (Explorative-Authoritative) ผบรหารใชอ านาจเผดจการสง ไววางใจ ผ ใตบงคบบญชาเลกนอยบงคบบญชา แบบข เขญมากกวาการชมเชย การตดตอสอสารเปนแบบทางเดยว จากบนลงลาง การตดสนใจอยในระดบเบองบนมาก 2) แบบใชอ านาจเชงเมตตา (Benevolent-Authoritative) ปกครองแบบพอปกครองลก ใหความไววางใจ ผใตบงคบบญชา จงใจโดยการใหรางวลแตบางครงขลงโทษยอมใหการตดตอสอสารจาก เบองลางสเบองบนไดบาง รบฟงความคดเหนจากผใตบงคบบญชาบาง และบางครงยอมใหตดสนใจแตอยภายใตการควบคมอยางใกลชดของผบงคบบญชา 3) แบบปรกษาหารอ (Consultative-Democratic) ผบรหารจะใหความไววางใจ และการตดสนใจแต ไมทงหมด จะใชความคดและความเหนของผใตบงคบบญชาเสมอ ใหรางวลเพอสรางแรงจงใจ จะลงโทษนานๆครงและการใชการบรหารแบบมสวนรวมมการตดตอสอสารแบบ2ทางจากระดบลางขนบน และจากระดบบนลงลาง การวางนโยบาย

2ปราชญา กลาผจญ, การบรหารภายใตสภาวการณการมทรพยากรจ ากด (กรงเทพฯ: ปราชญา พบบลชซง, 2551), 39-42.

3Pounder, James S., “New Leadership and University Organizational Effectiveness: Exploring the Relationship,” Leadership & Organization Development Journal 22, 6 (2001): 281-290

4Simons (1999, cited in Pounder, 2001): 282.

205

และการตดสนใจมาจากระดบบน ขณะเดยวกนกยอมใหการตดสนใจบางอยางอย ในระดบลาง ผบรหารเปนทปรกษาในทกดาน และ 4) แบบมสวนรวมอยางแทจรง (Participative-Democratic) ผบรหารใหความไววางใจ และ เชอถอผใตบงคบบญชา ยอมรบความคดเหนของผใตบงคบบญชาเสมอ มการใหรางวลตอบแทนเปนความมนคงทางเศรษฐกจแกกลมมการบรหารแบบมสวนรวม ตงจดประสงครวมกน การประเมนความกาวหนามการตดตอสอสารแบบ 2 ทาง ทงจากระดบบนและระดบลาง ในระดบเดยวกนหรอในกลมผรวมงานสามารถ ตดสนใจเกยวกบการบรหารไดทงในกลมผบรหาร และกลมผรวมงาน Likert พบวา การบรหารแบบท 4 จะท าใหผน าประสบผลส าเรจและเปนผน าทมประสทธภาพ5 2. การพฒนาสาธารณประโยชนขนพนฐาน ซงสอดคลองกบ ผน าแบบเนนการท างานแบบมสวนรวม (Participation) ผน าประเภท นจะคอยอ านวยความสะดวกตางๆสอดคลองกบเรนสส ลเคอรท (Rensis Likert) และสถาบนวจยสงคม มหาวทยาลยมชแกน (อางถงใน Miner, 1992: 236) ท าการวจยดานสภาวะผน าโดยใชเครองมอท Likert และกลมคดขน ประกอบดวย ความคดรวมยอดเรอง ภาวะผน า แรงจงใจ การตดตอสอสาร การปฏสมพนธ และการใช อทธพล การตดสนใจ การตงเปาหมาย การควบคมคณภาพและสมรรถนะของเปาหมาย โดยแบงลกษณะผน าเปน 4 แบบ คอ 1) แบบใชอ านาจ (Explorative Authoritative) ผบรหารใชอ านาจเผดจการสง ไววางใจ ผไดบงคบบญชาเลกนอย บงคบบญชาแบบขเขญมากกวาการชมเชย การตดตอสอสาร เปนไปทางเดยวจากบนลงลาง การตดสนใจอยในระดบเบองบนมาก 2) แบบใชอ านาจเชงเมตตา (Benevolent Authoritative) ปกครองแบบพอ ปกครองลก ใหความไววางใจผใตบงคบบญชา จงใจโดยการใหรางวล แตบางครงขลงโทษ ยอมใหการตดตอสอสารจากเบองลางสเบองบนไดบาง รบฟงความคดเหนจากผใตบงคบบญชาบาง และบางครงยอมใหการตดสนใจแตอยภายใตการควบคมอยางใกลชดของผบงคบบญชา 3) แบบปรกษาหารอ (Consultative Democratic) ผบรหารจะใหความไววางใจและการตดสนใจแตไมทงหมด จะใชความคดและความคดเหนของผใตบงคบบญชาเสมอใหรางวลเพอสรางแรงจงใจจะลงโทษนาน ๆ ครง และใชการบรหารแบบทมสวนรวม มการตดตอสอสารแบบ 2ทาง จากระดบลางขนบนและจากระดบบนลงลาง การวางนโยบายและการตดสนใจมาจากระดบบน ขณะเดยวกนกใหยอมการตดสนใจบางอยางอยในระดบลางผบรหารเปนทปรกษาในทกดาน และ 4) แบบมสวนรวมอยางแทจรง (Participative Democratic) ผบรหารใหความไววางใจและเชอถอผใตบงคบบญชา ยอมรบความคดเหนของผใตบงคบบญชาเสมอ มการใหรางวลตอบแทนเปนความมนคงทางเศรษฐกจแกกลม มการบรหารแบบมสวนรวม ตงจดประสงครวมกน มการประเมนความกาวหนา มการตดตอสอสารแบบ 2 ทาง ทงจากระดบบนลงลางในระดบเดยวกน หรอในกลมผรวมงานสามารถตดสนใจเกยวกบการบรหารไดทงในกลมบรหารและกลมผรวมงานลกษณะสภาวะผน าทง 4 แบบน มความสมพนธกบการปฏบตงานของผบรหารกบผตามการทจะประความส าเรจกบการปฏบตงานใหบรรลเปาหมายไดนน ผน าสามารถวเคราะหตนเองในพฤตกรรมสภาวะผน าตาง ๆ กนและแบบทดทสด คอ ลกษณะของผน าแบบมสวนรวมอยางแทจรง

5Rensis Likert, The Human Organization: Its Management and Value (New York: McGraw-Hill Kogakusha, 1967), 112- 115.

206

3. เลอกบคลากรทเหมาะสมมาท างานสอดคลองกบแนวคดทางการศกษาวจยโดยตรง ประกอบดวย คณลกษณะ และตวเลอกทเหมาะสม กบของเบลค และมตน (Blake and Mouton) กลาววา ภาวะผน าทดมปจจย 2 อยาง คอ คน(People) และผลผลต(Product) โดยก าหนดคณภาพและลกษณะสมพนธภาพของคนเปน 1-9 และก าหนดผลผลตเปน 1-9 เชนกน และสรปวาถาคนมคณภาพสงจะสงผลใหผลผลตมปรมาณและคณภาพสงตามไปดวย เรยกรปแบบน วา Nine-Nine style (9,9 style) ซงรปแบบของการบรหารแบบตาขายนจะแบงลกษณะเดน ๆ ของผน าไว 5 แบบ คอ แบบมงงานเปนหลก แบบมงคนเปนหลก แบบมงงานต ามงคนต า แบบทางสายกลาง และแบบท างานเปนทม ซงไดแสดงแบบภาวะผน าในมตเนนคนและผลงาน ตามแนวคดของ Blaake and Mouton รปแบบของผน าม 5 รปแบบ ไดแก 1) แบบมงงาน สนใจคนนอย มพฤตกรรมแบบเผดจการ จะเปนผวางแผนก าหนดแนวทางการปฏบต และออกค าสงใหผใตบงคบบญชาปฏบตตามเนนผลผลตไมสนใจสมพนธภาพของผ รวมงาน หางเหนผรวมงาน 2) แบบมงคนส ง ผน าจะเนนการใช มนษยสมพนธและเนนความพงพอใจของผตามในการท างาน ไมค านงถงผลผลตขององคการสงเสรมใหทกคนมความรสกเปนสวนหนงของครอบครวใหญทมความสข น าไปสสภาพการณสงแวดลอมและมความสขในการท างาน การนเทศในการท างานควรมเพยงเลกนอยไมจ าเปนตองมการควบคม ในการท างาน ลกษณะคลายการท างานในครอบครวทมงเนนความพงพอใจ ความสนกสนานในการท างานของผรวมงาน เพอหลกเลยงการตอตานตาง ๆ 3) แบบมงงานต ามงคนต า ผบรหารจะสนใจคนและสนใจงานนอยมาก ใชความพยายามเพยงเลกนอยเพอใหงานด าเนนไปตามทมงหมาย และคงไวซงสมาชกภาพขององคการ ผบรหารมอ านาจในตนเองต า มการประสานงานกบผใตบงคบบญชานอยเพราะขาดสภาวะผน า และมกจะมอบหมายใหผใตบงคบบญชาท าเปนสวนใหญ 4) แบบทางสายกลาง ผบรหารหวงผลงานเทากบขวญและก าลงใจของปฏบตงาน ใชระบบราชการทมกฎระเบยบแบบแผน ผลงานไดจากการปฏบตตามระเบยบ โดยเนนขวญ ความพงพอใจ หลกเลยงการใชก าลงและอ านาจยอมรบผลทเกดขนตามความคาดหวงของผบรหาร มการจดตงคณะกรรมการในการท างานหลกเลยงการท างานทเสยงเกนไป มการประนประนอมในการจดการกบความขดแยง ผรวมคาดหวงวาผลประโยชนมความเหมาะสมกบการปฏบตงานทไดกระท าลงไป และ 5) แบบท างานเปนทม ผบรหารใหความสนใจทงเรองงานและขวญก าลงใจผใตบงคบบญชา คอ ความตองการขององคการและความตองการ ของคนท างานจะไมขดแยงกน เนนการท างานอยางมประสทธภาพ บรรยากาศในการท างานสนกผลส าเรจ ของงานเกดจากความรสกยดมนของผปฏบตตามอาศยซงกนและกน ระหวางสมาชก สมพนธภาพระหวางผบรหารกบผตาม เกดจากความไวใจ เคารพนบถอซงกนและกน ผบรหารแบบนเชอวา ตนเปนเพยง ผเสนอแนะหรอใหค าปรกษาแกผใตบงคบบญชาเทานน อ านาจการวนจฉยสงการและอ านาจการปกครองบงคบบญชายงอยทผใตบงคบบญชามการยอมรบความสามารถของแตละบคคล กอใหเกดความคดสรางสรรคในการท างานผวจยไดสรปวาผน าตามความคดนจะ วดทคณภาพของคน และผลผลตของงาน และพบวาลกษณะผน าทมพฤตกรรมแบบท างานเปนทมจะมประสทธภาพ มากทสด

4. การควบคม ก ากบ ตดตามสอดคลองกบผน าแบบบอกทกอยาง (Telling) ผน าประเภทน โรเบรต เจ เฮาส ไดก าหนดรปแบบภาวะผน าไว 4 แบบ คอ 1) ผน าแบบสงการ ไดแก ผทก าหนดมาตรฐานตารางเวลาในการปฏบตงาน กฎระเบยบ ขอบงคบไวอยางเครงครดและแจงให

207

ผใตบงคบบญชาใหทราบวา คาดหวงผลงานอะไรจากพวกเขา พฤตกรรมผน าแบบนจะเปนไปในลกษณะอ านาจนยม 2) ผน าแบบสนบสนน ไดแก ผน าทเอาใจใสความเปนอย และความตองการ สวนบคคลของผใตบงคบบญชา เปนเพอนรวมงานและดแลผใตบงคบบญชาอยางเสมอภาคเทาเทยมกน จะท าใหบรรยากาศของการท างานเปนทนาพงพอใจ 3) ผน าแบบรวมงาน ไดแก ผน าทเปดโอกาสใหผใตบงคบบญชา มสวนรวมในการตดสนใจ ผน าจะปรกษาหารอขอค าเสนอแนะ ความคดเหนของผปฏบตงานมาประกอบการตดสนใจของผน า และ 4) ผน าแบบมงความส าเรจของงาน ไดแก ผน าทก าหนดเปาหมายทาทายและพยายามใหบรรลผลส าเรจ มการปรบปรงการท างานอยางตอเนอง สรางความคาดหวงสงตอความสามารถของผใตบงคบบญชาใหท างานอยางเตมความรความสามารถ 5. การก ากบตดตามงาน ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดมการก ากบ ตดตามงานโดยการ วางคนใหเหมาะสมกบงาน และจดวางองคกรทรบผดชอบซงสอดคลองกบผน าแบบขายความคดสอดคลองฟดเลอร (Fiedler’s Contingency Theory of Leadership) และทฤษฎภาวะผน าตามสถานการณวงจรของชวต (Life Cycle Theory of Leadership) ซงแตละทฤษฎมรายละเอยดพอสรปไดดงน ภาวะผน าตามทฤษฎสถานการณของฟดเลอร (Fred E. Fiedler) พบวาภายใตสถานการณทแตกตางกนผบรหารทประสบความส าเรจจะมภาวะผน าหรอมพฤตกรรมการเปนผน าแตกตางกนออกไปดวยปจจยทน ามาใชในการก าหนดสถานการณและแบบภาวะผน านนมอย 3 เรองดวยกน คอ1) ความสมพนธระหวางผน ากบผตาม (Leader Follower Relations) หมายถงความเชอถอศรทธาและการยอมรบของผตายทมตอ 2) ผน าระบบโครงสรางของงาน (Task Structure) หมายถงการจดระบบงานและแนวปฏบตในการท างานรวมทงเปาหมายของงานไวชดเจน และ 3) อ านาจโดยต าแหนงของผน า (Position Power) หมายถงวาผน ามขอบเขตของการใชอ านาจเพยงพอทงในแงของการใหคณและใหโทษแกผตาม6

อภปรายผล

ตอนท 1 ทมาของกระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรคนท 21 ของประเทศไทย การสรปถงทมาของกระบวนทศนการพฒนาการศกษาเปนเรองส าคญอยางยง เพราะเปนจดเรมแรกในการศกษาทเกยวกบกระบวนทศนและการใชกระบวนทศนตางๆในการพฒนาการศกษาทองถนเมอพจารณาทฤษฎเกยวกบกระบวนทศนของนกวชาการทงหลายกจะพบวามอยหลายหลากมากทฤษฎและไมเหมอนกนทเดยวนก กระบวนทศนบางกระบวนทศนจากทฤษฎมชอเรยกตางกนแตมค าอธบายทท าใหเขาใจไดวากระบวนทศนทมชอตางกนนนกคอกระบวนทศนชนดเดยวกนนนเอง ส าหรบการศกษาเรองกระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรคนท 21 ของประเทศไทย ครงนผวจย สรปไดวากระบวนทศนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา เรมพฒนาขนโดยล าดบในลกษณะของการสงสมมาทละเลกทละนอยตลอดระยะเวลาทยาวนานในชวงชวตของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา จนพฒนากลายเปนองคประกอบ

6 Fiedler, F., A Theory of Leadership Effectiveness (New York : McGraw–Hill Book, 1967), 45.

208

4 ขอ คอ ความร ความสามารถ ความประพฤต และบคลกภาพและคณสมบตสวนตวของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ซงองคประกอบส าคญทง 4 ขอน มอยภายใตเงอนไขของบรรยากาศและบรบทการบรหารงานของนกการเมองทสนบสนน ดแล เกยวกบดานการศกษาของทองถนมาโดยตลอดตงแตอดตจนถงปจจบน ท าให ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา มกระบวนทศนและการใชกระบวนทศนตางๆในการพฒนาการศกษาทองถนเหลานนใหเกดประโยชนในดานการพฒนาการศกษาทองถนไดอยางเหมาะสมและมประสทธภาพหรออาจสรปทมาของกระบวนทศนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดเปน 2 ประเดน คอ บรรยากาศและบรบทการบรหารงานของนกการเมองทสนบสนน ดแล เกยวกบดานการศกษาของทองถนตงแตอดตจนถงปจจบน เปนประเดนทหนง และมองคประกอบส าคญ 4 ขอของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา อกประเดนหนง ขอสรปเกยวกบทมาของกระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรคนท 21 ของประเทศไทย ขางตนทเกดจากผลการศกษาในครงน มทงสวนทเหมอนและไมเหมอนกบขอเสนอเกยวกบทมาของกระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถน โดยนกวชาการทานอน ๆ เชน ไมเคยมการกลาวถงบรรยากาศและบรบทการบรหารงานของนกการเมองทสนบสนน ดแล เกยวกบดานการศกษาของทองถน เนองจากการวจยครงนสะทอนใหเหนอยางชดเจนวากระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา มทมาจากประเดนดงกลาวแลว นอกจากนยงมงานวจยทเกยวของและสอดคลองกบผลสรปขางตนหลายเรองดวยกน อาทแนวคดของเขมทอง ศรแสงเลศ (2555) เกยวกบบทบาททส าคญในการบรหารจดการเรยนรในสถานศกษาพบวา 1) มบทบาทเปนผจดการระบบการเรยนร คอ ก าหนดนโยบายจดโครงสรางการจดระบบการเรยนร จดบคลากรเขาสต าแหนงตาง ๆ ตามความสามารถและความถนด รวมทงก าหนดชองทางในการตดตอประสานงาน 2) มบทบาทเปนผสนบสนนการจดระบบการจด การเรยนร ผบรหารตองใหการสนบสนน คอ จดใหมการพฒนาหลกสตรสถานศกษา พฒนาผสอน พฒนาบคลากรทเกยวของกบการเรยนร สงเสรมใหก าลงใจในการปฏบตงาน จดสรรงบประมาณ สงเสรมสนบสนนใหสถานศกษา 3) บทบาทผอ านวยความสะดวก ผบรหารสถานศกษาตองใหม สงอ านวยความสะดวกตาง ๆ เพอใหการจดการเรยนรด าเนนไปอยางราบรน คอ จดหาสอ วสดอปกรณ จดหารแหลงเรยนร จดอาคารสถานทและสงแวดลอม ประสานกบบคคลและหนวยงาน และ 4) บทบาทผนเทศ ผบรหารสถานศกษาตองมบทบาทเปนผนเทศ คอ ด าเนนการนเทศ วางแผน การนเทศรวมกบผสอน จดใหมกจกรรมนเทศ และ5) บทบาทผก ากบ ตดตาม ประเมนผล ผบรหารสถานศกษา ตองมบทบาทเปนผก ากบตดตามและประเมน ดวยวธ คอ วางแผน ก ากบตดตามและสอสารทกฝาย ก าหนดวตถประสงค ตวบงชและเกณฑในการประเมน ด าเนนการก ากบตดตามและประเมนอยางสม าเสมอและตอเนอง สวนทมาของกระบวนทศนการพฒนาการศกษาของ นกการศกษาตางเขาใจดวา หลกสตรทดนน เกดจากระบวนการทด าเนนอยางตอเนองของการคด การวจยและประเมนจากผลสะทอนกลบของการน าหลกสตรไปใช7 ดงนน ไทเลอร (Tyler, 1949)

7เขมทอง ศรแสงเลศ, “หนวยท6 การบรหารจดการเรยนร.” ใน ประมวลชดวชาการ

จดและบรหารองคการทางการศกษา สาขาวชาศกษาศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช (นนทบร: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, 2555), 51-52.

209

กลาววา การทจะไดมาซงผลของการคดทครอบคลม การวจยทเชอถอและยนยนได และผลสะทอนกลบของการใชหลกสตร จงตองเกดจากบคคลทหลากหลายแตละบคคล จากแตละฝายจะมแงคด มมมองและความตงใจ รวมถงเปาหมายในการพฒนาคน ผานกระบวนการทางการศกษาอยางเปนรปธรรม การรางและการออกแบบหลกสตร รวมถงการพจารณายอมรบในหลกสตรไมสามารถจ ากดอยเพยงแคแวดวงของคร ผบรหารการศกษา หรอผเชยวชาญดานหลกสตรเทานน การตดสนใจในการก าหนดหลกสตรจะเกดขนภายใตบรบททเปนปจจบนของชมชน จงหวด ภาค หรอประเทศใดประเทศหนงเทานน8 (Webb, Metha and Jordan, 2003) หลกสตรทด และเปนทยอมรบของสถานทหนง กไมไดหมายความวาจะใชไดดและเกดสมฤทธผลทดกบอกสถานทหนง หรอทเดยวกน แตในเวลาทตางกนหรอใชกบผเรยนตางกลมกน9 ซงสอดคลองกบแนวคดวาแนวทางดผน าไปใชไดด กจะท าใหสถานศกษาพฒนาและเจรญกาวหนาไปดวย สวน รตนา ดวงแกว (2556) เสนอวาปจจยในพฒนาคณภาพการศกษามแนวคด ดงน 1) ทรพยากรทางการศกษาเปนปจจยการผลตทส าคญในการพฒนาคณภาพการศกษาจงตอง ค านงถงหลกการจดสรรทรพยากร 4 ประการไดแกความเสมอภาค ประสทธภาพ ประสทธผล และ ความเพยงพอหรอความเหมาะสม โดยเฉพาะ ยทธศาสตรการจดสรรงบประมาณดานการศกษาประจ าป ทกระทรวงศกษาธการรบผดชอบตองมขอบเขตสอดคลองกบยทธศาสตรการจดสรรงบประมาณรายจาย ประจ าป ของประเทศ เปนส าคญ 2) วธการจดสรรงบประมาณเพอการพฒนาคณภาพการศกษาตองค านงถงความเสมอภาค และ ความเหมาะสมตามความตองการจ าเปนพเศษของนกเรยนและสถานศกษา โดยอาจใชสตรการจดสรร งบประมาณใน 3 ลกษณะ ไดแก การจดสรรงบประมาณแบบพนฐาน การจดสรรงบประมาณเพมเตม ส าหรบนกเรยนทมความจ าเปนพเศษ และการจดสรรงบประมาณเพมเตมส าหรบนกเรยนและสถานศกษาทมความจ าเปนพเศษ และ 3) การบรหารจดการเรยนรเพอการพฒนาคณภาพการศกษาใหสอดคลองกบสงคมทเปลยนแปลงเปนความรบผดชอบรวมทงในระดบนโยบาย และระดบปฏบต และควรใชกรอบแนวคดการบรหารจดการเรยนรแบบบรณาการตามทฤษฎเชงระบบแบบเปดทตองอาศยความสมพนธเกยวของซงกนและกนของ สภาพแวดลอม ปจจยน าเขา กระบวนการเปลยนแปลง ปจจยน าออก และขอมลยอนกลบ โดยพจารณารวมกบองคประกอบการพฒนาคณภาพการศกษาเพอพฒนาการเรยนรในศตวรรษท 21 ทงดานหลกสตร สอการสอนเทคโนโลย การประเมนผลผเรยน การประเมนและพฒนาคร การประเมนคณภาพสถานศกษา และการจดสรรทรพยากรเพอการศกษาปจจยในการเขาสกระบวนทศนการพฒนาการศกษา10 ส าหรบขอสรปของทมาของกระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา อกประเดนหนงคอการมองคประกอบส าคญ 4 คอ ความร ความสามารถ

8Tyler, R.W., Basic Principles of Curriculum and Instruction (Chicago:

University of Chicago Press, 1949), 145-146. 9Webb, L.D., Metha, A., and Jodan, K.F., Foundation of American

Education, 4th ed. (Upper Saddle River, N.J.: Merrill Prentice-Hall, 2003), 15. 10รตนา ดวงแกว, การพฒนาคณภาพการศกษาหนวย 11 (กรงเทพฯ: มหาวทยาลย

สโขทยธรรมาธราช, 2556), 26.

210

ความประพฤต และบคลกภาพ และคณสมบตสวนตวนน คอนขางจะสอดคลองกบความเหนของนกวชาการสวนใหญ มนกวชาการหลายทานไดเสนอเกยวปจจยในการเขาสกระบวนทศนการพฒนาการศกษา ไดแกการบรหารจดการเรยนรใหเกดประสทธผลตามทคาดหวงยงตองอาศยเงอนไขส าคญ 4 ประการของ Levin (2012) ไดกลาวไววาภาครฐตองรบผดชอบในการด าเนนการใหเปนรปธรรม ไดแก 1) ผบรหารระดบสงของรฐบาลและผบรหารระดบกระทรวงศกษาธการตองมภาวะผน าทเขมแขงและมมมมองทางการเมองทสรางสรรค พรอมทจะสนบสนนงบประมาณ ออกกฎหมาย และสงเสรม สนบสนนปจจยอน ๆ เพอใหคณภาพการศกษาเปนทยอมรบของสาธารณชนและระดบนานาชาต 2) ตองก าหนดใหการศกษาเปนวาระทส าคญของชาตโดยมเปาหมายทชดเจน ไมซบซอน และมพลงซงหมายถงสามารถสรางแรงบนดาลใจใหทกภาคสวนของสงคมรวมกนรบผดชอบตอคณภาพ การศกษาของประเทศ 3) ทกภาคสวนของการศกษารวมรบผดชอบการจดการศกษาอยางเขมแขง โดยมองวาเปน ภาระหนาทของตนทตองรบผดชอบและมพนธะผกพนในการขบเคลอนนโยบายการศกษาใหบรรลผล และ 4) เนนการเสรมสรางสมรรถนะของสถานศกษา โดยยกระดบความรความสามารถของ สมาชกทกคนในองคการเพอทจะจดการศกษาอยางมประสทธภาพและเกดประสทธผลตามทคาดหวง11

ดงนน ทมาของกระบวนทศนการพฒนาการศกษาอาจสรปลงไดเปน 2 สวน คอ กระบวนทศนทมาจากต าแหนงหนาท และกระบวนทศนทมาจากคณสมบตของตวบคคล อธบายเรองนไวไดชดเจนยงขน เมอเขาจ าแนกทมาของกระบวนทศน 2 สวน ออกเปนรายละเอยดชดเจนวาอะไรเปนทมาของกระบวนทศนใด กลาวคอ ความสามารถในการใหสงทตองการเปนทมาของกระบวนทศนความสามรถในการประยกตใชวธการใหรางวลและการลงโทษซงทมาของกระบวนทศนตามกฎหมาย ความร และประสบการณอยางด เลศเปนทมาของกระบวนทศน ท เกดจากความเชยวชาญ ความสมพนธสวนบคคลและการมเสนหเปนทมาของกระบวนทศนสวนบคคล การลวงรขอมลอยางลกซงเปนทมาของกระบวนทศนการพฒนาการศกษา ทเกดจากขาวสาร และการรจกสนทสนมกบคนเปนจ านวนมากซงเปนทมาของกระบวนทศนการพฒนาการศกษาทตองมการพงพาอาศยกน นอกจากความเหนของนกวชาการแลวยงมงานวจยจ านวนมากทยนยงขอคนพบจากการวจยครงน กลาวคอ ในสวนทเกยวกบทมาของกระบวนทศนการพฒนาการศกษาอนเนองมาจากดานความรสอดคลองกบของ Nonaka and Takeuchi (2000) ไดน าเสนอแนวคดเรองการสรางและกระจายความรในองคกร ซงเกดเปนวงจรความรระหวางความรทอยในตวคนและความรโดยนยกบความรท ชดแจง โดยใชโมเดล SECEI knowledge conversion ในการอธบาย ซงแบงการสรางความรเปน 4 ขน ดงน ขนท 1: กระบวนการขดเกลาทางสงคม เปนกระบวนการแบงปน ประสบการณและการสรางความรทเปนนย โดยทบคคลสามารถรบความรทเปนนยไดโดยตรงจากผอน โดยปราศจากการใชภาษาหรอการคยกน คอ บคคลจะไดรบความรผานการด ารงชวตรวมกนกบผอน มการสงเกตซงกนและกน และการอาศยอยในสภาพแวดลอมเดยวกนสงส าคญของขนตอนนคอ “ประสบการณ”

11Levin, B., “Building Capacity for Sustained School Improvement,” In

L. Darling-Hammond, and A. Lieberman (Eds.), Teacher Education Around the World (New York, N.Y.: Routledge, 2012), 98-109.

211

ประสบการณเกดไดจากการสงเกต การลอกเลยนแบบการฝกหด การลงมอปฏบต เชน พนกงาน เขาใหมจะเรยนรจากพนกงานทมประสบการณผานการฝกอบรมแบบ On the Job Training ดงนน ความรทถกสรางขนในขนตอนนจงมลกษณะท เรยกวา “ความรทเหน พองตองกน” ขนท 2: กระบวนการกระจายสภายนอก ระหวางขนตอนนความรทเปนนยหรอทอยในตวคนจะเชอมตอเขากบความคดทชดแจง กลาวคอ ความร ทไดมาจากขนท 1 จะถกน ามาแสดงใหเหนในรปแบบทสามารถ เขาใจไดกวางและครอบคลมมากขน ขนตอนนเปนหวใจของกระบวนการสราง ความร เพราะเปนขนทความรทเปนนยถกท าใหเปนความรทชดเจนโดยผานการ เปรยบเทยบการใชตวอยางการสรางแนวคดคอตวแบบขนตอนนจงมลกษณะทเรยกวา “ความรทเกยวกบการสรางแนวคด” Conceptual Knowledge ขนท 3: การรวมเขาดวยกน ในขนตอนนเปนกระบวนการของการท าใหความคดตาง ๆ เปนระบบเพอใหกลายเปนความร ความรทชดแจงจะถกรวมกนโดยอาศยการแลกเปลยนของบคคล เปนหลกความร จะเกดการรวมตวกนผานสอตาง ๆ เชน การประชม การสมมนา การสนทนา การตดตอผานเครอขายคอมพวเตอร เปนตน ความรลกษณะนเรยกวา“ความรทเปนระบบ” Systematic Knowledge และขนท 4: กระบวนการรวมเขาสภายใน ขนตอนนเปนกระบวนการของการประมวลใหความรทชดแจง กลายเปนความรทเปนนย กลาวคอ ความรทชดแจง (เปนทประจกษ) จากขนท 3 จะเปลยนกบไปเปนความรโดยนยอกครง ซงเปรยบเทยบไดกบ การเรยนรจากการกระท าประสบการณทผาน ขนท 1-2 -3 ซงประสบการณเหลานน จะท าใหบคคลกลายเปนทรพยสนทม คาความรทถกสรางขนจงมลกษณะทเรยกวา “ความรเชงปฏบตการ”12 ในสวนทเกยวกบทมาของกระบวนทศนการพฒนาการศกษาอนเนองมาจากดานความสามารถ สอดคลองกบงานของ ศภร รอดสน (2549) ทกลาววาผทประสบความส าเรจหรอ ผทสรางคณประโยชนทยงใหญใหกบสงคม ทจะมมมมองวาคนจะประสบความส าเรจจะมองความยากล าบากวาไมใชเรองทเปนอปสรรคเสมอไป แตตองเปลยนอปสรรคใหเปนความทาทายเปลยนความทาทายใหเปนโอกาส และโอกาสนเองทจะเปนหนทางไปสความส าเรจ ผทมความสามารถในการฟนฝาอปสรรคจะปรบตวไดเปนอยาง.ดมความสขในชวต13 สรปวาทมาของกระบวนทศนของการพฒนาการศกษาของบทบาทของครในศตวรรษท 21 สอดคลองกบ วจารณ พานช (2555) กลาววา ไมตงตนเปน “ผร” แตเปน “ผเรยนร” เรยนพรอมกบศษยกลาสารภาพวาไมร เพอยใหศษยคน เรยนรพรอมกบเพอนคร .... PLC เรยนรจากการปฏบตการท าหนาท “ครฝก” การออกแบบการเรยนร ฯลฯ สรางความรขนใชเอง เพอท าหนาท “คณอ านวย” และแลกเปลยนเรยนรกบเพอนคร

12Nonaka,kujiro and Takeuchi, Hirotaka, “Classic “ork: Theory of Organizational Knowledge Creation,” In Morey, D., Maybury, M.T., and Thuraisingham, B.M. Knowledge Management: Classic and Contemporary Work (Mass.: The MIT Press, 2000), 37- 42.

13ศภร รอดสน, “ความสมพนธระหวางความสามารถ ในการเผชญและฟนฝาอปสรรค

กบความเหนอยหนาย จากการท างาน: กรณศกษาบคลากรสถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลา พระนครเหนอ” (วทยานพนธมหาบณฑต (จตวทยาอตสาหกรรมและองคการ) มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2549), บทคดยอ.

212

และเผยแพรเปนผลงานวชาการเปนนกรกออกไปใชทรพยากรการเรยนร ในชมชน ในสถานประกอบการ ฯลฯและในโลก จดใหศษยเรยนรจากชวตจรง ... PBL เรยนรจากการปฏบตเรยนรจากความซบซอนและไมชดเจน 5สงเสรมใหศษยสรางความรขนใชเอง สงเสรมใหศษยเรยนร แลกเปลยนเรยนรกบโลกเปนตวอยางและเสวนากบศษยเรองความด คณธรรม จรยธรรม เชอมโยงกบเหตการณจรง ชวตจรง14 สอดคลองกบ Danielson (2002) การพฒนาคณภาพโรงเรยนเปนการทบทวนตรวจสอบการด าเนนการ วาจะสอดคลองกบ ความเชอและความรจากงานวจยอยางไร นกการศกษาอาจตองเขยนผงการท างานซงกรอบการ ด าเนนงานประกอบดวยแนวคดพนฐาน 3 สวน ไดแก รปแบบของสประสาน (The Four Circles Model) นโยบาย (Policies) และแผนงาน (Programs) เมอสวนประกอบทงสามสวนประสานกนจะสงผลใหนกเรยน พฒนาการเรยนรซงแสดงใหเหนตรงศนยกลางของกรอบคอ งานสวนท 1: รปแบบสประสาน (The Four Circles Model) แนวด าเนนการในการพฒนาคณภาพโรงเรยนสวนมากมพนฐานมาจากองคประกอบ 3 ประการของ รปแบบสประสาน ไดแก เราตองการอะไร (what we want) เราเชออะไร (what we believe) และเรารอะไร (what we know) ดงไดกลาวในตอนแรกแลว นนกคอ ทง 3 องคประกอบเปนพนฐานในการก าหนดนโยบาย ของโรงเรยนและโครงสรางองคการ ซงเปนสงส าคญขององคการในภาพรวม สวนท 2: ตอนท 1: นโยบาย โรงเรยนในฐานะองคการทางการศกษา การบรหารจดการทรพยากร ในโรงเรยนทงในเรองเวลา พนท หรอบรเวณโรงเรยน รวมทงบคลากรใน โรงเรยน เปนประเดนทส าคญ โรงเรยนจงตองพจารณาดงตอไปน 1) การแบงหนาทความรบผดชอบ 2) การก าหนดเวลา และ 3) การจดสรรพนทในบรเวณ และนโยบายและแนวปฏบตเกยวกบนกเรยน นโยบายและแนวปฏบตของโรงเรยนตองสะทอนวา โรงเรยนมงมนพฒนานกเรยนโดยค านงถงศกดศร ความเปนมนษยมความเคารพ และปลกฝงความเชอในความส าเรจ นโยบายและการปฏบตทสงผลตอการพฒนานกเรยน ควรมลกษณะดงน 1) ปลกฝงวฒนธรรมการเรยนร ดงททราบกนโดยทวไปวา วฒนธรรมในโรงเรยนมอทธพลมากตอ ทศนคตการเรยนของนกเรยน โรงเรยนบางแหงนกเรยนมทศนคตเชงบวกตอการเรยนเหนวาการเรยนส าคญ สนก และมคณคา แตบางโรงเรยน นกเรยนจะมทศนคตตอการเรยนอยางตรงกนขาม ดงนน ถาจะปลกฝงให นกเรยนเหนคณคาของความส าเรจถานกเรยนมความขยนและ ใสใจในการเรยน โรงเรยนตองพจารณาวา นกเรยนควรมทกษะและความสามารถอะไรบาง พรอมจดการศกษาใหสมดลยทงดานวชาการและดนตร-กฬา และใหโอกาสนกเรยนทกคนไดประสบกบความส าเรจ 2) ก าหนดนโยบายเกยวกบวนยและการมาเรยน ทงวนยและการมาเรยนถอเปนนโยบายทส าคญของโรงเรยน และ 3) ก าหนดนโยบายเกยวกบการบานและการใหคะแนน เนองจากนโยบายเกยวกบวนยและการมา เรยน เปนสงทโรงเรยนน ามาปฏบตตอนกเรยนโดยค านงถงความเปนมนษย นโยบายและแนวปฏบตเกยวกบบคลากร เครอขายอน ๆ ของโรงเรยน สวนท 2: ตอนท 2: แผนงาน ในสวนท 2 นแผนงาน (Programs) เปนสวนประกอบทส าคญของการบรหารโรงเรยนใหมคณภาพ ทงผบรหารและครจงตองใสใจและตดสนใจอยางรอบครอบเกยวกบประเดนตาง ๆ ดงน คอ 1) หลกสตร การก าหนดเปาหมายของหลกสตร 2) การประเมนผล ครควรไดรวมกนพฒนาการวดและประเมนผล

14วจารณ พานช, วถสรางการเรยนรเพอศษยในศตวรรษท 21 (กรงเทพฯ: มลนธ

สดศร-สฤษดวงศ, 2555), 192-193.

213

ของโรงเรยน 3) การวางแผนเปนหมคณะ การท างานของครควรเนนการท างานเปนทมใหมากขน และ 4) การสนบสนนการเรยนรโรงเรยน15 ในสวนทเกยวกบทมาของกระบวนทศนการพฒนาการศกษาอนเนองมาจากความประพฤตมงานวจยของ ลลดา วฤทธไกรกตต (2558) ไดแนวทางในการพฒนา “คณลกษณะนกการเมองทองถนทพงประสงคของประชาชน ดงน 1) เพมศกยภาพผน าทองถนทกระดบ 2) พฒนาบคลากรทงสองสวนพรอมกน ประชาชนกบนกการเมองทองถน 3) พฒนากระบวนการหาเสยงเลอกตงแบบคณธรรม 4) พฒนาภาพลกษณในดานสมรรถนะนกการเมองทองถน และ 5) พฒนาคณภาพคณชวตนกการเมองตามหลกพทธธรรม16 ส าหรบทมาของกระบวนทศนการพฒนาการศกษาอนเนองมาจากดานความประพฤต สอดคลองกบงานวจยของกลมงานคมครองจรยธรรม, ส านกงานปลดกระทรวงศกษา (2553) พบวาการศกษาพฤตกรรมการปฏบตงานเพอการพฒนาขาราชการของขาราชการ สงกดส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการพบวา 1) ขาราชการสงกดส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ มความคดเหน เกยวกบรายการพฤตกรรมตามขอบงคบวาดวยจรรยาขาราชการ ของบคลากรในหนวยงานโดยรวมอยในระดบมาก และ 2) ขอเสนอแนะแนวทางในการพฒนาเพมประสทธภาพ ไดแก ควรเสรมสราง และพฒนาพฤตกรรมของผบรหารหรอหวหนาหนวยงานใหเปนตนแบบทด ควรใหรางวล เสรม ขวญก าลงใจ ท าใหเกดการกระตน การท างานดยงขนควรมการพฒนาบคลากรอยาง ตอเนองสม าเสมอ ควรจดบคลากรใหเตมตามกรอบอตราก าลง และจดการพฒนาบคลากรให ตรงกบหนาทการงาน เหมาะสมกบความรความสามารถ ควรน าระบบการประเมนผลการ ปฏบตงานมาใชกบบคลากรอยาง

ส าหรบทมาของกระบวนทศนการพฒนาการศกษาอนเนองมาจากดานบคลกภาพและคณสมบตสวนตวมงานวจยของ สมบต บญเลยง และคณะ (2555) จากการศกษาวา ลกษณะภาวะผน าทดจะตอง ประกอบไปดวย 1) ผบรหารตองมวสยทศน 2) ผบรหารตองมบคลกภาพทด 3) ผบรหารตองมความมงมนในการท างานและอดทน 4) ผบรหารตองมคณธรรม จรยธรรม 5) ผบรหารตองใชหลกการมสวนรวมในการบรหารงาน 6) ผบรหารตอง มมนษยสมพนธในการท างานทด 7) ผบรหารตองเปนผมความคดรเรมและเปนผน าการเปลยนแปลง 8) ผบรหารตองมความสามารถในการสอสาร 9) ผบรหารตอง ใหการสนบสนนและชวยเหลอผใตบงคบบญชา 10) ผบรหารตองมความสามารถในการสรางแรงจงใจ และ 11) ผบรหารตองรจกใชระบบเทคโนโลยสารสนเทศ นอกจากภาวะผน าแลว น าตองบรหารงานภายใตหลกธรรมาภบาลซงประกอบ ไปดวย

15Danielson, C., Enhancing Student Achievement: A Framework for School Improvement (Alexandria, V.A.: ASCD., 2002), 24-25.

16ลลดา วฤทธไกรกตต, คณลกษณะนกการเมองทองถนทพงประสงคของประชาชน

คณลกษณะนกการเมองทองถนทพงประสงคของประชาชน , เขาถงเมอ 29 ธนวาคม 2558, เขาถงไดจาก http://www-inrit 2015.com/inrit2014/Proceedings/C%205.1-5.14.pd

คณลกษณะนกการเมองทองถนทพงประสงคของประชาชน,%20เขาถงเมอ%2029%20ธนวาคม%202558,%20เขาถงไดจาก%20http:/www-inrit%202015

คณลกษณะนกการเมองทองถนทพงประสงคของประชาชน,%20เขาถงเมอ%2029%20ธนวาคม%202558,%20เขาถงไดจาก%20http:/www-inrit%202015

214

หลกนตธรรม หลกคณธรรม หลกความโปรงใส หลกความมสวนรวม หลกความรบผดชอบ และหลกความคมคา17 ตอนท 2 การใชกระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรคนท 21 ของประเทศไทย จากผลการศกษาทน าเสนอในบทท 4 ท าใหทราบวากระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนทของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรคนท 21 ของประเทศไทย ทด ารงต าแหนงของนกการเมองทมการใชกระบวนทศนการบรหารผสมกลมกลนอยระหวางบรรยากาศปกครองแบบเดมไดรบการหลอหลอมมาจากวฒนธรรมของสงคมไทยในระยะนนกบการใชกระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถน โดยเฉพาะอยางยงผน าทางการเมองในระดบสงทสงเสรมดแล สนบสนน การพฒนาทางการศกษาอยางตอเนองเสมอมา แมวาทานเปนนกการเมองซงอนเปนผแทนปวงชน มอ านาจในการก าหนดนโยบายและควบคมดแลการบรหารของขาราชการประจ าเพมมากขน ยอมท าใหการใชกระบวนทศนการพฒนาการศกษาเปนเรองทนาสนใจศกษายงขน ส าหรบกรณการใชกระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไมวาจะใชกระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถน ตามกรอบทฤษฎ โทมส เอส. คหน และเฮอรเซย และบลนชารด คอกระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถน ในสภาพการณ เชนนการใชกระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนในฐานะนกการเมองทเปนผบรหารระดบสงทท าหนาทในการบรหารประเทศอกดวยทานใชกระบวนทศนในการด าเนนการดวยความประสานประโยชนบรหารตามสถานการณทเกดขนวาควรจะใชกระบวนทศนแบบใด นนขนอยกบสถานการณและสถานท

โดยกระบวนทศนอนๆทพบจากการศกษาครงนอก 5 กระบวนทศน ดงน 1. การพฒนาบคลากร ตามกรอบความร ท ไดรบการยอมรบจากชมชนทาง

วทยาศาสตร ไดแกสงทสงสมมาจากการศกษาเลาเรยน การคนควา การสงเกต รวมทงประสบการณ ความสามารถเชงปฏบตและทกษะ หรอจากสอตาง ๆ ดานความร ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชาซงสอดคลองกบความเหนของประคอง รศมแกว (2551) ไดท าการวจยเรอง คณลกษณะผน าของผบรหารในสถานศกษาทมคณภาพ พบวา องคประกอบคณลกษณะผน าของผบรหารในสถานศกษา ทมคณภาพ ประกอบดวย 4 องคประกอบ ความฉลาดทางอารมณของผบรหาร การครองตนของผบรหาร ความสามารถในการปฏบตงานของผบรหาร และบคลกภาพของผบรหาร สวนแนวทางการพฒนาคณลกษณะผน าของผบรหารในสถานศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษา ขนพนฐาน คอ ผบรหารควรจะมการพฒนาคณลกษณะผน า โดยศกษาเอกสารและคมอการปฏบตงาน การศกษาตอ การศกษาดงาน การเขารบการฝกอบรม และการเขารวมประชมสมมนาทางวชาการ18 ซงเพยงความรท ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดสงสมมาจากการศกษาเลาเรยนมาใช

17สมบต บญเลยง และคณะ, “ลกษณะภาวะของผน าทดในการบรหารองคกรปกครอง

สวนทองถน,” วารสารมนษยศาสตร สงคมศาสตร 29, 2 (พฤษภาคม-สงหาคม 2555): 55.

18ประคอง รศมแกว, “คณลกษณะผน าของผบรหารในสถานศกษาทมคณภาพ,” (ดษฎ

นพนธปรชญดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร, 2551), บทคดยอ.

215

รวมกบประสบการณเหลานกกลายเปนกระบวนทศนทส าคญในการน ามาใหผปฎบตตาม เชนกรณทผบรหารสถานศกษาไมเหนดวยในนโยบายท ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา เชญชวนใหน าโครงการเยาวชนคนดศรสพรรณมาปฏบตในสถานศกษา แตกน ามาปฏบตอยางเตมทโดยไมโตแยงอยางเปดเผย และสอดคลองกบของ

2. การพฒนาสาธารณประโยชนขนพนฐาน ซงสอดคลองกบ ผน าแบบเนนการท างานแบบมสวนรวม (Participation) ผน าประเภท นจะคอยอ านวยความสะดวกตางๆสอดคลองกบ Arnstein (1969) ไดเสนอบนได 8 ขน ของการมสวนรวม เรมตงแตขนถกจดกระท า ไป จนถง ขนควบคมโดยประชาชน ในบนได 8 ขนของ การมสวนรวมของ Arnstein จ าแนกเปน 3 ระดบ คอ 1) ระดบการมสวนรวมเทยมหรอไมมสวนรวม (Pseudo-participation or Non-participation) 2) ระดบการมสวนรวมระดบพธกรรมหรอการม สวนรวมบางสวน (Degree of Tokenism or Partial Participation) และ 3) ระดบการมสวนรวมระดบ อ านาจเปนของประชาชน19 (degree of citizen power) ซงกคลายกบการมสวนรวมของ Dusseldorp ทวาการมสวนรวมมอยดวยกน 2 ทาง คอทางตรงและทางออม หรออาจจะมแนวทางการมสวนรวมในทางท 3 คอ การเปดโอกาสใหประชาชนเขามามสวนรวม ตลอดเวลาและตรงกบทฤษฎทเกยวของกบการบรหารแบบม สวนรวม คอ ทฤษฎตารางการบรหาร (Managerial Grid) ของ Blake และ Mouton ทฤษฎ X และ Y ของ MaGregor และทฤษฎการบรหาร 4 ระบบ ของ Likert (สดารตน, 2553) ทวาการบรหารสถานศกษาแบบมสวนรวม มแนวคดหลกคอ การใหความส าคญกบทรพยากรมนษย เปนนวตกรรมทสนบสนนใหกลมงานม สวนรวมและเปนศนยกลางของการด าเนนการ โดยมการพฒนาตดตอสอสาร การฝกอบรม และการใชพลงอ านาจทางภาวะผน า การจงใจ และรวมมอ การใหบคคลมสวนรวมนน บคคลจะตองมสวนเกยวของ ในการด าเนนการ หรอปฏบตภารกจตาง ๆ การทบคคลมสวนรวมจงเปนการทบคคลหรอคณะบคคล เขาชวยเหลอกน สนบสนน ท าประโยชนในเรองตางๆ อาจจะมสวนรวมในการตดสนใจ หรอในกระบวนการบรหาร ซงกคอ มสวนรวมในการ รวมคด รวมท า รวมตดสนใจ ชวยเหลอ สนบสนน ท าประโยชนใน เรองตาง ๆ20 สอดคลองกบความเหนของ ดอลล (1968) ไดศกษาคณลกษณะของผทางการศกษาทประสบความส าเรจในการปฏบตงานตองเปนคนทม ลกษณะเอาใจเขามาใสใจเรา และมความรสกไวตอความตองการหรออารมณของสมาชกของกลม มไดมองผใตบงคบบญชาในฐานะทเปนผใตบงคบบญชาเทานนแตจะมองเขาในฐานะทเปนคนมชวตจตใจ มความคดตองการสวนตวดวย เปนคนกระฉบกระเฉง มความกระตอรอรนมความตนตวดวยและแจมใสราเรงและควรไดรบการยอมรบวา เปนสมาชกของกลมดวยในทน มไดหมายความวาเปนสมาชกธรรมดาของกลมเทานน แตหมายถงพฤตกรรมของผน า เปนทพงของสมาชกเปนผทควบคมอารมณของตนเองได เปนผมสตปญญา มความทางวชาการอยางดและเปนผทสนใจในบทบาทเปน

19Arnstein, Sherry R., "A Ladder of Citizen Participation," JAIP, 35, 4 (July 1969): 216-224.

20สดารตน ไชยเลศ, “การสรางแบบวดความสามารถในการคดแกปญหาสงแวดลอมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร” (ปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการวดผลการศกษา, 2553), บทคดยอ.

216

ผน าของตนมความรบผดชอบวาความส าเรจในการศกษาวจยการใชกระบวนทศนทางวทยาศาสตรกอนหนาทส าเรจ ทวาเกดผลไดกตอเมอผานการวจยมาแลวจะท าใหส าเรจไดด และสอดคลองกบ คเซลล (Ghiselli, 1971) ไดสรปลกษณะผบรหารการศกษาทประสบความส าเรจ ในการปฏบตงานม 7 ประการ คอ 1) ความสามารถในการใหค าแนะน า 2) ความรอบรงาน 3) ความสามารถในการตดสนใจ 4) ความมนใจในตนเอง 5) ความตองการความส าเรจในอาชพ 6) การรจกตนเองอยาง ถองแท และ 7) ความไมผกพนกบต าแหนง 3. เลอกบคลากรทเหมาะสมมาท างานสอดคลองกบแนวคดทางการศกษาวจยโดยตรง ประกอบดวย คณลกษณะ และตวเลอกทเหมาะสม กฎเกณฑของสมมตฐาน ใชในการอธบายปรากฏการณการจ าแนก (Identification) ดวยเทคนควธเชงประจกษ (Empirical Research Technique) นสอดคลองกบธระ รญเจรญ (2546) ไดเสนอลกษณะการบรหารการศกษามออาชพ ทจะน าไปสความส าเรจในการบรหารและการจดการศกษาตามแนวทางทก าหนดไวในพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ดงนคอ 1) ลกษณะพนฐานธรรมชาตเดมเปนทน (ผน าตามธรรมชาต) ไดแกความถนดใน การเปนผน าลกษณะนสยในการรวมกจกรรมกบผอน และเขาใจธรรมชาตของมนษย 2) การศกษาตองส าเรจการศกษาระดบปรญญาตรทางการบรหารการศกษาขนไป 3) บคลกภาพนาเชอถอ 4) คณธรรมจรยธรรม และ 5) ความสามารถหรอความช านาญการในดานการบรหารและจดการศกษาตามหลกวชาและการปฏบตน าองคกรไปสเปาหมายโดยยดองคคณะบคคลมสวนรวม สงเสรมการท างานเปนกลมทมประสานงานเพอผลงานตามหนาทความรบผดชอบและสามารถปรบเปลยนเทคนคเพอสอดคลองกบการเปลยนแปลง21 และสอดคลองกบกตต กาญจนปฏพนธ (2555) ไดท าการวจยเรอง โมเดลสมการโครงสรางภาวะผน าเชงสรางสรรคของผบรหารสถานศกษาอาชวศกษา พบวา ผบรหารสถานศกษาอาชวศกษามระดบการแสดงออกภาวะผน าเชงสรางสรรคอยในระดบมากทสด โดยผบรหารทมเพศตางกนมระดบภาวะผน าเชงสรางสรรคไมแตกตางกน และผบรหารทมอายตางกน มประสบการณการเปนผบรหารตางกน มระดบภาวะผน าเชงสรางสรรคแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 แบะพบวา ปจจยทมอทธพลตอภาวะผน าเชงสรางสรรคของผบรหารฯ คอ ปจจยแรงจงใจภายในมอทธพลรวมสงสดตอภาวะผน าเชงสรางสรรค สอดคลองเพอรสน (Person, 1993) ไดศกษาความสมพนธระหวางการบรหารแบบมสวนรวมกบ การรบรประสทธผลของสถาบนวทยาลยขมชนในนอรแคโรไลนา โดยศกษากบ กลมตวอยางทเปนผบรหาร คณะครและเจาหนาทในวทยาลย พบวา การบรหารแบบมสวนรวม มความสมพนธอยางมนยส าคญกบประสทธผลและพบวาระยะเวลาในการด ารงต าแหนงของผบรหารไมมผลตอการรบร ในประสทธผลของวทยาลย22

21ธระ รญเจรญ, การบรหารโรงเรยนยคปฏรปการศกษา, พมพลกษณ (กรงเทพฯ. 2546), 15.

22Person, J.L., “An Examination of the Relationship Between Anticipative Management and Perceived Institutional Effeteness,” in Dissertation Abstract Internation North Carolina Community Colleges 53, 9 (1993), 30-71.

217

4. การควบคม ก ากบ ตดตาม สอดคลองกบผน าแบบบอกทกอยาง (Telling) ผน าประเภทนจะใหค าแนะน าอยาง ใกลชดและดแลลกนองอยางใกลชด เหมาะสมกบผตามทมความพรอมและสอดคลองกบผน าแบบมอบหมายงานใหท า (Delegation) ผบรหารเพยงให ค าแนะน าและชวยเหลอเลก ๆ นอย ๆ ผตามคดและตดสนใจเองทกอยาง สอดคลองกบ Pejza (1985) กลาววา “ผน าทประสบความส าเรจคอผทมเขมแขงมงมนอนแนวแนทจะท าสงหนงสงใดซงคนอนไมสามารถมองเหนไดและลงมอท าทนท23 สอดคลองกบมารเลย (2003) ไดศกษาพฤตกรรมภาวะผน าทมประสทธผลของอาจารยใหญโรงเรยนมธยมศกษาตอนปลายพบวา การใชแรงบนดาลใจทมวสยทศนรวมกนอาจจะเปนพนฐานของความส าเรจไดดวย ขอมลบงชวาการท าใหผอนสามารถปฏบตได หรอการมอ านาจ และการมอบอ านาจอยางมประสทธผลนน มอทธพลตอความส าเรจ24และสอดคลองกบวมล จนทรแกว (2555) ไดท าการวจยเรอง รปแบบการพฒนาภาวะผน าเชงสรางสรรคของผบรหารสถานศกษาสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสราษฎรธาน พบวา คณลกษณะภาวะผน าเชงสรางสรรคทผบรหารสถานศกษาตองการพฒนาม 5 คณลกษณะ คอ การเปนผน าการเรยนรแบบทม ผน าของผน า ผน าทสรางความคดสรางสรรค ผน าการบรหารความเสยง และผน าทมงผลสมฤทธของงาน และผลทเกดขนจากการใชภาวะผน าเชงสรางสรรคในการปฏบตงานของผบรหารสถานศกษา หลงการพฒนาสงกวากอนการพฒนาอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 สงผลใหครผสอนและนกเรยนมความพงพอใจตอการใชภาวะผน าเชงสรางสรรคของผบรหารสถานศกษาในการปฏบตงานมคาเฉลยโดยรวมอยในระดบมาก

5. การก ากบตดตามงาน ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ไดมการก ากบ ตดตามงานโดยการวางคนใหเหมาะสมกบงาน และจดวางองคกรทรบผดชอบซงสอดคลองกบผน าแบบขายความคด ผน าประเภทนจะคอยชแนะบางวาผ ตามขาดความสามารถในการท างาน สอดคลองกบกาญจนา ศลา (2556) พบวาภาวะผน าเชงสรางสรรคของผบรหารสถานศกษาตามแนวคดของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพฯคอ ตองมดานการสรางมนษยสมพนธ ดานการไววางใจ ดานการเจรจาตอรอง ดานการใชนวตกรรมและเทคโนโลย ดานการสอสาร ดานการท างานเปนทม และดานการบรหารเวลา25

สอดคลองดอนเดโร (Dondero, 1993) ไดศกษาเรองการจดการโรงเรยนทอาศยโรงเรยนเปนฐานระดบการมสวนรวมในการตดสนใจของคร ประสทธผลของโรงเรยนและความพงพอใจในงาน ผลการศกษา พบวา การจดการของโรงเรยนทอาศยโรงเรยนเปนฐานมการจดการโรงเรยน ตามขอเสนอแนะของครผรวมงาน โดยก าหนดบทบาทหนาทใหมสวนรวมในการตดสนใจและ

23 Pejza ,J.P. The Cathollc School Principal: A Different Kind of Leader.

1985. 24MacNeil, C., and Silcox, M., Educational Leadership: Culture and

Diversity (Gateshead: Athenaeum Press, 2003), 25กาญจนา ศลา, “การศกษาภาวะผน าเชงสรางสรรคของผบรหารสถานศกษาของ

โรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร ส านกงานเขตบางเขน” (สารนพนธการศกษามหาบณฑต สาขา การบรหารการศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร, 2556), บทคดยอ.

218

การก าหนดกฎระเบยบในการปกครองตนเอง พบวา ครทไดรบความรบผดชอบและใหมสวนรวม ในการตดสนใจรวมกนมความสขมรอบคอบโรงเรยนมการด าเนนงานอยางมประสทธภาพมากขน จากขอมลทงหมดทไดรบจากการศกษาครงน อาจสรปไดวากระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรคนท 21 ของประเทศไทย นนเหมาะสมกบสถานการณเพราะ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา มแนวคดทจะพฒนาทางการศกษาใหกบบคคลทกระดบ ตงแตอนบาล ประถมศกษา มธยมศกษา อดมศกษา ดานอาชพตาง เชน วทยาลยพยาบาล วทยาลยสารพดชาง วทยาลยชางสบหม เดกดอยโอกาส (โรงเรยนปญญานกล) และสถานศกษาอน ๆ อกมากมายท ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ใหความสนบสนนทงทดน สถานทตงสถานศกษา สอ-อปกรณการเรยน ทนการศกษาส าหรบนกเรยนทขาดแคลนทนทรพยพรอมยงสนบสนนงบประมาณในการสรางสถานทประกอบการเรยนอกมากมาย

ขอเสนอแนะ

ขอเสนอแนะเพอน าผลการวจยไปใช 1. ควรทจะท าความเขาใจเกยวกบทมาของกระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถน ในประเภทตาง ๆ และการใชกระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนเหลานนของกรณศกษาใหชดเจนเพอทราบกระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถน ในการใชกระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนของนกการเมองทานอน ๆ วามความสอดคลองหรอแตกตางกนในกรณศกษาอยางไรหรอไมทงนเพอน าไปวเคราะหวาทมาของกระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนลกษณะใดนาจะมความเหมาะสมกบผน าการเมองทานใดทเนนการดานศกษาพรอมทงน าไปเปนแบบอยางและเปนแนวทางการพฒนาการศกษาทองถนตอไป 2. สถาบนพฒนาผบรหารและสถาบนอดมศกษาทสอนและมวจยเกยวกบวชาบรหารการศกษา ควรน าผลการศกษาวจยครงนไปท าการศกษาเพมเตมโดยการเลอกกรณศกษาจากผน านกการเมองทสนใจกระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนทานอนๆ ทงในอดตและปจจบน เพอก าหนดองคความรใหมเกยวกบกระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถน รวมทงสามารถจดเปนเนอหาสวนหนงส าหรบการอบรมใหความรกบนกการเมองและผบรหารการศกษาระดบตางๆไดใช ทงนเพอเตรยมพรอมใหกบนกการเมองสมออาชพตอไป 3. เพอประโยชนในการบรหารงานบคคลและประโยชนในการบรหารงานขององคการโดยสวนรวมควรน าผลการวจยนไปใชประกอบเกณฑการคดสรรบคคลเพอแตงตงใหด ารงต าแหนงของผบรหารตอไป 4. เพอสรางองคความรใหมในวชาการบรหารการศกษาควรน าผลการวจยนไปใชใน การพฒนาการจดการศกษาใหลกซงเกยวกบกระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนตามความเชอของสงคมไทยตอไป

ขอเสนอแนะเพอการวจยครงตอไป 1. ควรจะมการศกษาเรองกระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนของทานอน ๆ ดวย การวจยเชงคณภาพเชนนโดยกรอบทฤษฎอน ๆ ตอไป

219

2. ควรจะมการศกษาเรองกระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนทานอน ๆ ดวยการ วจยเชงคณภาพเชนนโดยกรอบทฤษฎเดยวกน ทงนเพอเปรยบเทยบหาความสอดคลองและไมสอดคลองของกระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนได 3. ควรจะมการศกษาเรองกระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนดวยการวจยเชงปรมาณ 4. เพอประโยชนในการศกษาเกยวกบวชาผน าทางการเมองทเนนดานการศกษา ควรจะมการวจยเชงคณภาพในเรองอน ๆ ทเกยวผน าดวย 5. ควรจะมการวจยเชงคณภาพเพอทราบกระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนของนกการเมองอน ๆ แลวเปรยบเทยบผลการศกษากบงานวจยครงน 6. ควรมการวจยเชงคณภาพเพอศกษาทศนคตและความเหนของกระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา โดยศกษาจากผท างานรวมกบ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา ภายหลงจากทไมไดอยในวงการการเมองแลว

220

รายการอางอง

กระทรวงศกษาธการ. นโยบายและยทธศาสตรการพฒนาการศกษาของกระทรวงศกษาธการ พ.ศ. 2555-2558. เขาถงเมอ 20 พฤษภาคม 2557. เขาถงไดจาก www.sesa10.go.h/sesa10/ data/mar55/26731-5198.pdf

กอ สวสดพาณชย. ท าเพอลกเพอหลาน. กรงเทพฯ: ครสภาลาดพราว, 2543. กาญจนา ศลา. “การศกษาภาวะผน าเชงสรางสรรคของผบรหารสถานศกษาของโรงเรยน

สงกดกรงเทพมหานคร ส านกงานเขตบางเขน.” สารนพนธการศกษามหาบณฑต สาขาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร, 2556.

กตต กาญจนปฏพนธ. “โมเดลสมการโครงสรางภาวะผน าเชงสรางสรรคของผบรหารสถานศกษา อาชวศกษา.” วทยานพนธปรญญาปรชญาดษฎบณฑต มหาวทยาลยขอนแกน.

บทคดยอ, 2555.. เกยรตสดา ศรสข. ระเบยบวธวจย. พมพครงท 2. เชยงใหม โกศล ชอผกา. พทธกระบวนทศนเชงนเวศวทยาแนวลก. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช, 2542. เขมทอง ศรแสงเลศ. “หนวยท 6 การบรหารจดการเรยนร.” ใน ประมวลชดวชาการจดและ

บรหารองคการทางการศกษา สาขาวชาศกษาศาสตร มหาวทยาลย สโขทยธรรมาธราช. นนทบร: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, 2555.

คมเดอน เจดจรสฟา. ชวประวตและทศนะบรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรคนท 21 ของไทย. กรงเทพฯ: สานกพมพสรอยทอง, 2538. ค าแถลงนโยบายของ คณะรฐมนตร นายบรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตร แถลงเมอวนท 26

กรกฎาคม 2538 ผรบสนองพระบรมราชโองการ นายบญเออ ประเสรฐสวรรณ ประธานรฐสภา.

จอมพงศ มงคลวนช. การศกษาสรางสรรค. กรงเทพฯ: สถาบนเทคโนโลยสยาม, 2554. จงหวดสพรรณบร. แผนพฒนาจงหวดสพรรณบร พ.ศ. 2557-2560. (2557): 15-16. เฉลมพล ศรหงส. เอกสารประกอบการบรรยายกระบวนวชา PS 705 แนวความคดเชง

ทฤษฎในการบรหารรฐกจ. กรงเทพฯ: ศนยเอกสารทางวชาการคณะรฐศาสตร มหาวทยาลยรามค าแหง, 2548. ชาย โพธสตา. ศาสตรและศลปแหงการวจยเชงคณภาพ. พมพครงท 6. กรงเทพฯ: อมรนทร พรนตง, 2552. ตน ปรชญพฤทธ. รฐศาสตร 60 ป. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2551.. ณชชาภทร อนตรงจตร. รฐศาสตร. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2550. ทศ คณนาพร. CEO สอนพลกเกมธรกจ เปลยนวกฤตใหเปนทน. กรงเทพฯ: รชพบลชชง, 2552. ทวศกด สทกวาทน. “การถายโอนความสามารถดานการจดการทรพยากรมนษยจากองคการกลาง บรหารงานบคคลภาครฐใหกบหวหนาสวนราชการ.” การประชมวชาการ

รฐประศาสนศาสตร ระดบประเทศ ครงท 1. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช, 2550.

221

ทพวรรณ ดแดง. นาฏศลปสพรณบร 12 ป แหงความภาคภมใจ. กรงเทพฯ: วทยาลย นาฏศลปสพรรณบร สถาบนบณฑตพฒนศลป กรมศลปากร กระทรวงวฒนธรรม, 2549.

ทพาวด เมฆสวรรค. การบรหารมงผลสมฤทธ คณะกรรมการวาดวยการปฏบตราชการ เพอประชาชนของหนวยงานของรฐ. กรงเทพฯ: สานกงาน ก.พ., 2540. เทยนชย วงศชยสวรรณ. สกระแสกระบวนทศนใหม. กรงเทพฯ: ไอโอนคอนเตอรเทรดรซอสเซส, 2539. ธงชย วงชยสวรรณ. “ความเปนมาและพฒนาการของศาสตร.” รฐศาสตรสาร 28 (ฉบบพเศษ): กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช, 2550. ธนากจ. ประวตนายกรฐมนตรไทย. (ฉบบปรบปรงแกไขและเพมเตม). กรงเทพฯ: สวรยาสาสน การพมพ, 2552. ธรพงษ มหาวโร. แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10. กรงเทพฯ: 2550. _________. แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11. กรงเทพฯ: ครสภาลาดพราว, 2555. ธระ รญเจรญ. การบรหารโรงเรยนยคปฏรปการศกษา. พมพลกษณ. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช, 2546. นพดล เจนอกษร. การใชอ านาจในการบรหารของผนาทางการบรหารการศกษาไทย: กรณศกษา เชงคณภาพ. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2537. นกร จ านง. บรหารงานแบบบรรหารศกษาแนวคดและวธตดสนใจ. กรงเทพฯ: ม.ป.ท., 2543. บญธรรม กจปรดาบรสทธ. เทคนคการสรางเครองมอรวบรวมขอมลสาหรบการวจย. กรงเทพฯ: เรอนแกวการพมพ, 2553. บณยสฤษฎ อเนกสข. “กระบวนทศนการทองเทยวแบบยงยนในประเทศไทย สาธารณรฐ

ประชาธปไตยประชาชนลาว และสาธารณรฐสงคมนยมเวยดนาม.” วทยานพนธ (ปร.ด. ไทยศกษา) มหาวทยาลยมหาสารคาม, 2549. ฉบบถายเอกสาร.

ประคอง รศมแกว. “คณลกษณะผน าของผบรหารในสถานศกษาทมคณภาพ.” ดษฎนพนธ ปรชญดษฎบณฑต สาขาบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร, 2551, บทคดยอ. ประวตการศกษา. ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา. เขาถงเมอ 19 มกราคม 2559. เขาถงไดจาก http://pantip.com/topic/35070477. ประเวศ วะส. กระบวนทศนใหมเพอสรางสงคมแหงสขภาวะ. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช, 2545. ประภาพรรณ รกเลยง. นกทฤษฎและปฏบตการบรหารการศกษา. พษณโลก: 318 บณฑต วทยาลย มหาวทยาพษณโลก, 2556. ปราณ เลาหบตร. “การบรหารจดการคณภาพการศกษาโดยการมสวนรวมของชมชน: กรณศกษา การแกปญหาการขาดแคลนครของโรงเรยนบานบางมวงสงกดส านกงานเขตพนท การศกษานครปฐม เขต 2.” วทยานพนธปรญญาครศาสตรมหาบณฑต สาขา การบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏนครปฐม, 2549.

222

ปรชญา เวสารชช. หลกการจดการศกษา. กรงเทพฯ: ส านกงานปฏรปการศกษา, 2546. ปราชญา กลาผจญ. การบรหารภายใตสภาวการณการมทรพยากรจ ากด. กรงเทพฯ: ก.กมล

จ ากด, 2551. “ประกาศส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน เรอง การรบนกเรยนชนประถมศกษา ปท 5 ชนมธยมศกษาปท 1 และชนมธยมศกษาปท 4 ของโรงเรยนทมวตถประสงค พเศษ สงกดสานกงานคณะกรรมการศกษาขนพนฐาน ปการศกษา 2556. พรทพย อยยมาพนธ. “Leadership for Organizational Effectiveness.” การบรหารคน

3, 24 (2547): 68. พรอมพไล บวสวรรณ, “การวจยเชงคณภาพกบกระบวนทศนใหมทางการบรหารการศกษา,” วารสารศกษาศาสตรปรทศน, 22 , 2 (2550) : 5 “พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545.”

ราชกจจานเบกษา เลม 116. ตอนท 74 ก (19 สงหาคม 2542): 597. “พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 และ

(ฉบบท 3) พ.ศ. 2553.” ราชกจจานเบกษา. เขาถงเมอ 21 พฤษภาคม 2557. เขาถงไดจาก ฟฟฟฟฟฟ http://www.onec.go.th/onec_eb/page.php?mod= Category& categoryID _________. ราชกจจานเบกษา เลมท 109. ตอนท 71 (23 มถนายน 2535): “พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน พ.ศ. 2534 แกไขเพมเตมถงปจจบน (ฉบบท 8)

พ.ศ. 2553.” พทกษ บญเสรฐ. “บทบาทผน าทองถนในการปองกนและปราบปรามอาชญากรรม: ศกษา

เฉพาะกรณ ต าบลโนนศลาเลง อ าเภอฆองชย จงหวดกาฬสนธ.” สารนพนธศาสน ศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยมหามกฎราชวทยาลย, 2551.

พธวรรณ กตคณ. การปฏรประบบราชการไทย. เขาถงเมอ 11 พฤศจกายน 2557. เขาถงไดจาก http://elearning.aru.ac.th/

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตสพรรณบร วกพเดย. เขาถงเมอ 21 มกราคม 2558. เขาถงไดจา กhttps://www.th.wikipedia.org. มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภม. เขาถงเมอ 19 มกราคม 2559. เขาถงไดจาก http://www.rmutsb.ac.th/2015/aboutus/detail.php?id=content

09090622244100003 มหาวทยาลยราชภฎสวนดสต เปดสถาบนขงจอท สพรรณบร Manager. เขาถงเมอ 25 มกราคม 2558. เขาถงไดจาก http://www.manager.co.th/Campus/ViewNews.

aspx?NewsID=9500000005370. มณฑรกา วฑรชาต. “การพฒนากลยทธการบรหารสถานศกษาเพอสงเสรมการจดการเรยนการสอน ทเนนผ เรยนเปนส าคญของสถานศกษาเอกชนขนพนฐาน ชวงชนท 1-2 ในเขต กรงเทพมหานคร.” ดษฎนพนธการศกษาและภาวะผน า คณะศกษาศาสตร บทคดยอ. ระว สจจโสภณ. การจดการและความเปนผน าาทางการศกษา. กรงเทพฯ: สาขาวชาการศกษา นอกระบบโรงเรยน ภาควชานโยบาย คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2551.

http://www.rmutsb.ac.th/2015/aboutus/detail.php?id=content

http://www.manager.co.th/Campus/ViewNews

223

รตนา ดวงแกว. การพฒนาคณภาพการศกษา หนวย 11. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยสโขทย ธรรมาธราช, 2556. ราชบณฑตยสถาน. พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถานพ.ศ.2542. กรงเทพฯ: อกษรเจรญทศน, 2546. รายวชา EA625(EA765). การศกษากบการพฒนาทางการเมอง. เขาถงเมอ 19 ธนวาคมคม 2558. เขาถงไดจาก e-book.ram.edu/e-book/inside/html/dlbook.asp?code=EA625. เรองวทย เกษสวรรณ. การปฏรประบบราชการภายใตกระแสการจดการภาครฐใหมและ

ขอวพากษ. กรงเทพฯ: บพธการพมพ จ ากด, 2545. โรงเรยนกรรณสตศกษาลย จงหวดสพรรณบร. หนงสอพธมอบทนการศกษา “มลนธบรรหาร- แจมใส. ปท 33. สพรรณบร: โรงเรยนกรรณสตศกษาลยจงหวด, 2558. โรงเรยนกาญจนาภเษกวทยาลย สพรรณบร. “หนงสอพธเปดอาคารเรยน โรงเรยนกาญจนา ภเษกวทยาลย .สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร

เสดจพระราชด าเนนทรงเปดอาคารเรยนโรงเรยนกาญจนาภเษกวทยาลยสพรรณบร.” 1 กนยายน 2546.

โรงเรยนกฬาจงหวดพรรณบร. สารสนเทศ ปการศกษา 2557 โรงเรยนกฬาจงหวดสพรรณบร สถาบนพลศกษา กระทรวงการทองเทยวและกฬา, 2557. โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 1. หนงสอพธมอบทนการศกษา “มลนธบรรหาร-แจมใส.”

ปท 36. สพรรณบร: โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 1, 2558. โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 2. หนงสอพธมอบทนการศกษา “มลนธบรรหาร-แจมใส”






ปท 8. สพรรณบร: โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 7, 2558. โรงเรยนบางปลามา “สงสมารผดงวทย” จงหวดสพรรณบร. หนงสอพธมอบทนการศกษา. “มลนธบรรหาร-แจมใส บางปลามา “สงสมารผดงวทย”. สพรรณบร: โรงเรยน บางปลามา“สงสมารผดงวทย”, 2558. โรงเรยนบางลวทยา จงหวดสพรรณบร. หนงสอพธมอบทนการศกษา “มลนธบรรหาร-แจมใส.” สพรรณบร: โรงเรยนบางลวทยา, 2558.

224

โรงเรยนวทยาลยสารพดชางบรรหาร แจมใสวทยา. ประวตโรงเรยนสารพดชางบรรหาร แจมใสวทยา. เขาถงเมอ 19 ธนวาคม 2558. เขาถงไดจาก http://www. bunharnpoly.ac.th/ htxview.php?doc=htx/bhpoly/home.

โรงเรยนสงวนหญง จงหวดสพรรณบร. หนงสอพธมอบทนการศกษา “มลนธบรรหาร-แจมใส.” ปท 33. สพรรณบร: โรงเรยนสงวนหญง, 2558. โรงเรยนสพรรณบรปญญานกล จงหวดสพรรณบร. เขาถงเมอ 18 มกราคม 2559. เขาถงไดจาก http://www.suphanburipanyanukul.org/index.php?lay=show&ac. ลลดา วฤทธไกรกตต. คณลกษณะนกการเมองทองถนทพงประสงคของประชาชน. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช, 2558. วนชย วฒนศพท. “กระบวนทศนใหม (New Paradigm) กบปญหาของชาต.” เอกสาร

ประกอบค าบรรยายหลกสตร ปขส. 1 ณ หองประชาธปก สถาบนพระปกเกลา, 14 มนาคม 2546.

วจารณ พานช. วถสรางการเรยนรเพอศษยในศตวรรษท 21. กรงเทพฯ: มลนธสดศร-สฤษดวงศ, 2555. วทยาลยการสาธารณสขสรนธร. แผนยทธศาสตรวทยาลยการสาธารณสขสรนธร จงหวด สพรรณบร ปงบประมาณ 2559-2563, 2558. วทยาลยชางศลปะสบหม. ประวตและความเปนมา-สถาบนบณฑตพฒนศลป เวบไซตส าหรบผ ...164.115.32.158/index.php/en/2015-02-25.../2015-02-25-10-28-05 วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน สพรรณบร. ประวตวทยาลยฯ. เขาถงเมอ19 มกราคม2559.

เขาถงไดจาก http:///www 61.19.86.61/site/index. php/2014-09-26-06.../2014-09-26-06-45-3526 ก.ย. 2557 - วทยาลย (เขา)

วโรจน สารรตนะ. “Creating the Future.” เอกสารประกอบบรรยายหลกสตรศกษาศาสตร ดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษามหาวทยาลยมหามกฎราชวทยาลย, 2556.

ศภกจ วงศววฒนนกจ. พจนานกรมศพทการวจยและสถต. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2550. ศภร รอดสน. “ความสมพนธในการเผชญและฟนฝาอปสรรคกบความเหนอยหนายจากการท างาน: กรณศกษาบคลากรสถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ.” วทยานพนธ ธรรมศาสตร, 2549. สถาบนการพลศกษา วทยาเขตสพรรณบร. รายงานประจ าป 2558 สถาบนการพลศกษา วทยาเขตสพรรณบร. สพรรณบร: 2558. สมเกยรต พวงรอด. ธรรมาภบาล กบการบรหารโรงเรยนทมประสทธภาพ. เขาถงเมอ

19 ธนวาคม 2558. เขาถงไดจาก http://www.suthep.crru.ac.th/mgnt68. สมบต บญเลยง และคณะ. “ลกษณะภาวะของผนาทดในการบรหารองคกรปกครองสวนทองถน.” วารสารมนษยศาสตร สงคมศาสตร 29, 2 (พฤษภาคม-สงหาคม 2555): 55.

http://www/

http://www.suphanburipanyanukul.org/

225

สมหวง พธยานวฒน. “เทคนคการวจยโดยใชUNOBTRUSIVE MEASURES.” ใน การรวม บทความทเกยวกบการวจยการศกษา. กรงเทพฯ: ส านกงานคณะกรรมการการศกษา แหงชาต, 2549.

สญลกษณ เทยมถนอม. บรรหาร ศลปอาชากบต าแหนงนายกรฐมนตร. กรงเทพฯ: จนพบลชซง จ ากด, 2547. _________. ชวตและประวตฯพณฯบรรหาร ศลปอาชา. กรงเทพฯ: จนพบลชซง จ ากด, 2547. “สานความฝน 60 ป ฯพณฯบรรหาร ศลปะอาชามอาย 60 ป เมอ พ.ศ. 2535.” สาคร สขศรวงศ. การจดการ: จากมมมองนกบรหาร. พมพครงท 3. กรงเทพฯ: จ.พ. ไซเบอร พรนท, 2550. ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาสพรรณบร เขต9 โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 1, รายงาน ผลการประเมนคณภาพภายในสถานศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษา ขนพนฐานประจ าปการศกษา 2556 (สพรรณบร: ม.ป.ป.), อดส าเนา. ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสพรรณบร เขต1 โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 2, รายงาน ผลการประเมนคณภาพภายในสถานศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษา ขนพนฐานประจ าปการศกษา 2556 (สพรรณบร: ม.ป.ป.), อดส าเนา. ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาสพรรณบร เขต9 โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 3, รายงาน ผลการประเมนคณภาพภายในสถานศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษา ขนพนฐานประจ าปการศกษา 2556 (สพรรณบร: ม.ป.ป.), อดส าเนา. ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสพรรณบร เขต1 โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 4, รายงาน ผลการประเมนคณภาพภายในสถานศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษา ขนพนฐานประจ าปการศกษา 2556 (สพรรณบร: ม.ป.ป.), อดส าเนา. ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาสพรรณบร เขต9 โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 5, รายงาน ผลการประเมนคณภาพภายในสถานศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษา ขนพนฐานประจ าปการศกษา 2556 (สพรรณบร: ม.ป.ป.), อดส าเนา. ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาสพรรณบร เขต9 โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 6, รายงาน ผลการประเมนคณภาพภายในสถานศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษา ขนพนฐานประจ าปการศกษา 2556 (สพรรณบร: ม.ป.ป.), อดส าเนา. ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาสพรรณบร เขต9 โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยา 7, รายงาน ผลการประเมนคณภาพภายในสถานศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษา ขนพนฐานประจ าปการศกษา 2556 (สพรรณบร: ม.ป.ป.), อดส าเนา. ส านกงานคณะกรรมการการศกษาเอกชน. การจดประสบการณและกจกรรมสาหรบเดก ระดบกอนประถมศกษา. กรงเทพฯ: รงศลปการพมพ, 2531. ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. ส านกนายกรฐมนตร. แผนพฒนา

เศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555-2559). เขาถงเมอ 21 พฤษภาคม 2557. เขาถงไดจาก http://www.pld. rmutt.ac.th/? wpfb_dl=210

226

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ. การปฏรประบบราชการในประเทศไทย. เขาถงเมอ 19 มกราคม 2559. เขาถงไดจาก http://www.opdc.go.th/oldweb/ Mission/File_ download/22_12_47/Thai_PSR.pdf

ส านกวจยและพฒนาระบบงานบคคล. ส านกงาน ก.พ. คมอการประเมนผลการปฏบตราชการ: ภาพรวมระบบบรหารผลงานและระบบประเมนผลการปฏบตราชการ. พมพครงท 1. กรงเทพฯ: พ.เอ.ลฟวง จ ากด, 2552. ส านกงานคนดศรสพรรณ. คมอด าเนนงานโครงการคนดศรสพรรณ. สมทรสาคร: เจรญพร

การพมพ, 2550. ส านกงานจงหวดสพรรณบร. แผนพฒนาจงหวดสพรรณบร พ.ศ. 2557-2560. สพรรณบร:

ส านกงานคณะกรรมการศกษาขนพนฐาน, 2557. ส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ. กระทรวงศกษาธการ. แผนพฒนาการศกษาของ

กระทรวงศกษาธการ ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555-2559). กรงเทพฯ: ครสภาลาดพราว, 2555.

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา. กระทรวงศกษาธการ. ขอเสนอแนะการปฏรปการศกษา ในทศวรรษทสอง (พ.ศ.2552-2561). กรงเทพฯ: สกศ., 2552. ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550. เขาถงเมอ 21 พฤษภาคม 2557. เขาถงไดจากhttp://www.thailandlawyercenter.com/

index.php?lay=show&ac ส านกทดสอบทางการศกษา. มาตรฐานการศกษาขนพนฐานและการศกษาปฐมวย เพอการ ประกนคณภาพภายในของสถานศกษา. กรงเทพฯ: ส านกงานคณะกรรมการการศกษา

ขนพนฐาน, 2555. ส านกเลขาธการคณะรฐมนตร. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550. กรงเทพฯ: คณะรฐมนตรและราชกจจานเบกษา, 2540. ส านกวชาการ. อ านาจหนาทของสมาชกสภาผแทนราษฎร-OKnation. เขาถงเมอ 22 สงหาคม

2558. เขาถงไดจาก http: //www.oknation.net/blog/assistance/2009/ 08/02/ entry.

เสร พงศพศ. แนวคดแนวปฏบตยทธศาสตรพฒนาทองถน. กรงเทพฯ: พลงปญญา, 2551. สรลกษณ พชยณรงค. “ภาวะผน ากบคณภาพในการใหบรการอยางมคณภาพของมหาวทยาลย ในประเทศไทย.” วารสารวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

ปท 5 (2556): 134. สชาดา องศจนดา. การใชยทธศาสตรเชงรก ในการจดการเพอจงใจผปกครองน าเดกประถมศกษา เขาในโรงเรยนเอกชน. กรงเทพ: มหาวทยาลยศลปากร, 2544. สดารตน ไชยเลศ. การสรางแบบวดความสามารถในการคดแกปญหาสงแวดลอมของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 3 โรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร.” วทยานพนธการศกษา มหาบณฑต สาขาวชาการวดผลการศกษา.มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร, 2553.

http://www.opdc.go.th/oldweb/

227

สนทร โคตรบรรเทา. ปรชญาการศกษาสาหรบผบรหารการศกษาปญญาชน. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช, 2556. สพชญา สโยธา และกญญามน อนหวาง. ภาวะผนาและการพฒนาทมงาน. พษณโลก: มหาวทยาลยพษณโลก, 2556. สภางค จนทวานช. วธการวจยเชงคณภาพ. พมพครงท 22. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2557. สมตร สวรรณ. เอกสารค าสอนวชากระบวนทศนการพฒนาทรพยากรมนษยและชมชนในองคกร. เกษตรศาสตร: ภาควชาการพฒนาทรพยากรมนษยและชมชน คณะศกษาศาสตร และพฒนศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตรวทยาเขตก าแพงแสน, 2552. อ านวย ทองโปรง. ภาวะผน าและนวตกรรมทางการศกษา. กรงเทพฯ: มตรภาพการพมพ

และสตวดโอ, 2555. อ านาจหนาทของ ส.ส. เขาถงเมอ 11 พฤศจกายน 2558. เขาถงไดจาก http:///www

parliament.go.th/ewtadmin/ewt/parliament /ewt_dl_link.php?nid. อ านาจหนาทของสมาชกสภาผแทนราษฎร. เขาถงเมอ 11 พฤศจกายน 2557. เขาถงไดจาก

http: //www.oknation.net/blog/assistance/2009/08/02/entry-1. Adizes, lchak.. “Mismanagement Styles.” California management Review

19, 2 (Winter 1976): 20. Arnstein, Sherry R. "A Ladder of Citizen Participation." JAIP. Vol. 35, No. 4 (July 1969): 216-224. Bogdan, R.C., and Billen, S.K. Qualitative Research for Education: An Introduction to Theory and Methods. Boston: Allyn and Bacon, Inc., 1982. Brown, B.B. Delphi Process: A Methodology Used for the Evaluation of Opinions of Experts. Santa Monica, California: RAND Corporation, 1968. Cartwright, J. The Life and Correspondence of Major Cartwrigh. Madison:

University of Wisconsin, 1970. Cornish, William R. Intellectual Property: Patents, Copyright, Trade Marks, and

Allied Rights. 4th ed. London: Sweet & Maxwell, 1999. Dalkey, N.C., Delphi. Santa Onica. California: RAND Corporation, 1967. Danielson, C. Enhancing Student Achievement: A Framework for School Improvement. Alexandria, VA: ASCD., 2002. Dondero,Grace M. “School-base Management, Teacher’ Decisional Participation Level, School Effectiveness, and Job Satisfaction.” Dissertation Abstract International 54 (1993):-1647-A. Edgar Faure and others. Learning to be: The World of Education Today and Tomorrow. Paris/London: UNESCO/Harrap, 1972.

http://www

228

Ekman, E. “Documentation in Educational Research.” in J.P. Keeves (ed.). Educational Research, Methodology, and Measurement: An International Handbook, 203-204. Oxford : Pergamon Press, 1988. Eisenhardt, “Building Theories from Case-Study Research.” The Academy of

Management Review 14, 4 (1989): 532-550. Fayol, Henri. Industrial and General Administration. New Jersey: Clifton, 1923. Flyvbjerg, B. “Case Study.” in N.K. Denzin, and Y.S. Lincoln (eds.). The Sage

Handbook of Qualitative Research. 4th ed. Thousand Oaks, CA: Sage Publications, Inc., 2011.

Fraenkel,J.R. and Wallen, N.E. How to Design and Evaluate Research in Education. Singapore: McGraw-Hill Inc., 1993. Fiedler, F. A Theory of Leadership Effectiveness. New York : McGraw–Hill Book, 1967. Fritjof Capra. The Concept of Paradigm and Paradigm Shift, 1986. Goodnow, F.J. Politics and administration. New York: Macmillan, 1960. Glaser, B.G., and Strauss, A.L. The Discovery of Grounded Theory Strategies for Qualitative Research. New York: Aldine Publishing Company, 1967. Goetz, J.P., and LeCompte, M.D. Ethnography and qualitative Design in Educational Research. Orlando, Fla.: Academic Press, 1984. Henry, N. Public Administration and Public Affairs. Englewood Cliffs, N.J.:

Prentice-Hall, 1975. Hersey, P., and Blanchard, H.B. Management of Organizational Behavior: Utilizing Human Resources. Englewood. Boston: PWS-Kent, 1988. Hoy,W.K. and Miskel, C.G. Educational Administratio : Theory Research Practice. 4th ed. N.Y. : McGraw-Hill International Editions, 2008. John Naisbitt. Megatrends: Ten New Directions Transforming Our lives. U.k.:

Macdonal & Co., 1984. Kerlinger, F.N. Foundetions of Behavioral Research. Hong Kong: CBS College Publishing, 1986. Langness, L.L., and Frank, G. Lives: An Anthropological Approach to Biography. Novato, California: Chandler & Sharp Publishers, Inc., 1981. Levin, B. “Building Capacity for Sustained School Improvement.” in L. Darling-

Hammond and A. Lieberman (eds.). Teacher Education Around the World, 98-109. New York, N.Y.: Routledge, 2012.

MacNeil, C., and Silcox, M. Educational Leadership: Culture and Diversity. Gateshead: Athenaeum Press, 2003.

229

Merriam, S.B. Case Study Research in Education. San Francisco. Jossey-Bass: Publishing, 1980. Machael Barzelay, and Babak J. Armajani. The Post-Bureaucratic Paradigm in

Historical Perspective. California: University of California Press, 1992. Nonaka, Kujiro, and Takeuchi, Hirotaka. “Classic Work: Theory of Organizational

Knowledge Creation.” in Morey, D., Maybury, M.T., and Thuraisingham, B.M. Knowledge Management: Classic and Contemporary Work. Mass.: The MIT Press, 2000,

Paul Hersey, and Kenneth H. Blanchard. “The One Minute Manager.” พฤตกรรม องคการ ตอนท 31 ทฤษฎผน าตามสถานการณ. เขาถงเมอ 19 ธนวาคม 2557. เขาถงไดจาก http://www.lamptech.ac.th/webprg/computer.situational- theory.htm.

Pejza ,J.P. The Cathollc School Principal: A Different Kind of Leader. 1985. Person,J.L. “An Examination of the Relationship Between Anticipative Management and Perceived Institutional Effeteness.” in North Carolina Community Colleges, Dissertation Abstract International 53, 9 (1993): 30-71. Pounder Pounder, James S. “New Leadership and University Organizational Effectiveness: Exploring the Relationship.” Leadership and Organization Development Journal, 2001. Rensis Likert. The Human Organization: lts Management and Value. New York:

McGraw-Hill Kogakusha, 1967. Robert T. Golembieski. Public Administration as a Developing Discipline Part I Perspectives on Past and Present. New York: Marcel Dekker Inc.,

1977, Selltiz, Jahoda, Deutsch, and Cook. Goetz and LeCompte, 1984 and Patton, 1980, อางถงใน Merriam, 1988: 90-91. Taylor Frederick W. The Principle of Sciencetific Management. Norcross, GA:

Engeneering and Management Press, 1998. Thomas S. Kuhn,The Structure of Science Revolutions. Chicago: The University of Chicago Press,1970, 10. Tyler, R W. Basic Principles of curriculum and instruction. Chicago: University of Chicago Press, 1949. Henry, N. Public Administration and Public Affairs. Englewood Cliffs, N.J.:

Prentice-Hall, 1975. Weber, R. P. Basic Content Analysis. Newbury Park: SAGE Publication, 1990.

http://www.lamptech.ac.th/webprg/computer.situational-

230

Weber, Max. The Theory of Social and Economic Organization. Trans by A.M. Handerson and Talcoott Parson. New York: The Free Press, 1994.

Webb, L.D., Metha, A., and Jordan, K.F. Foundation of American Education. 4th ed. Upper Saddle River, N.J.: Merrill Prentice-Hall, 2003.

ภาคผนวก

232

ภาคผนวก ก เอกสารขอสมภาษณกรณศกษา

235

ภาคผนวก ข กรอบการสมภาษณ

236

กรอบค าถามในการสมภาษณ เรอง

กระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรคนท 21 ของประเทศไทย

วตถประสงค เพอรวบรวมขอมลส าหรบใชในงานวจย วากระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรคนท 21 ของประเทศไทยเปนอยางไร

ขอบขายการสมภาษณ โดยมประเดนตาง ๆ ดงน ความคดเหนเกยวกบกระบวนทศนการพฒนาการศกษาทองถนของ ฯพณฯ บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตรคนท 21 ของประเทศไทย ดงน 1. แนวคดททานสนใจสงเสรมการศกษา “ท าเพอลกเพอหลาน” ตงแตในอดตทผานมาอยางไร ..................................................................................................................................... ........................... ....................................................................................................... ......................................................... ............................................................................................................................. ................................... ................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... .................................................................. .............................................................................................. 2. การศกษาทกระดบใชเวลานานถงจะส าเรจเพราะเหตใด ทานยงคงมงมนตงใจสงเสรมทางการศกษาอยางตอเนอง ................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... .............................................................................. .................................................................................. ............................................................................................................................. ................................... ......................................................................................................................................... ....................... 3. ทานเปนบคคลและเปนผน าระดบประเทศ ซงมภาระรบผดชอบมาก แตทานมงมนสงเสรมการศกษา ส าหรบลกหลานเมองสพรรณบรอยางชดเจน ทานมแรงบนดาลใจอยางไร ................................................................................................... ............................................................. ............................................................................................................................. ................................... .............................................................................................................................................................. .. ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ...................................

237

4. การสงเสรมดแลการศกษาของจงหวดสพรรณบร ทานใชหลกธรรมขอใดในการบรหารและพฒนาบคลากรของจงหวดสพรรณบรใหสามารถปฏบตตนตามแนวทางททานก าหนดไว ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................... ................................................................. ............................................................................................................................. ................................... .......................................................................................................................................................... ...... ............................................................................................................................ .................................... ............................................................................................................................. ................................... ................................................................................................................................................................ 5. แนวคดในการพฒนาการศกษาของจงหวดสพรรณบรตามยทธศาสตร “เมองแหงการศกษา” ทานมแนวคดอยางไร ................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................... ................................................................................. ............................................................................................................................. ................................... .......................................................................................................................................... ...................... ............................................................................................................ .................................................... ............................................................................................................................. ................................... ................................................................................................................................................................

238

ประวตผวจย

ชอ - สกล นางสาวพชราวรรณ เจรญพนธ ทอย 282 หม 6 ต าบลโพธพระยา อ าเภอเมอง จงหวดสพรรณบร ทท างาน โรงเรยนกรรณสตศกษาลย อ าเภอเมอง จงหวดสพรรณบร ประวตการศกษา พ.ศ. 2521 ประถมศกษาโรงเรยนวดวรจนทร ต าบลโพธพระยา

อ าเภอเมอง จงหวดสพรรณบร 72000 พ.ศ. 2524 มธยมศกษาปท 3 โรงเรยนสงวนหญง อ าเภอเมอง จงหวดสพรรณบร พ.ศ. 2528 มธยมศกษาปท 6 โรงเรยนสงวนหญง อ าเภอเมอง จงหวดสพรรณบร พ.ศ. 2533 ครศาสตรบณฑต คบ. (สงคมศกษา) วทยาลยคร พระนครศรอยธยา จงหวดพระนครศรอยธยา พ.ศ. 2549 ศลปศาสตรมหาบณฑต ศศ.ม. (สงคมศาสตรเพอการพฒนา) มหาวทยาลยราชภฏพระนครศรอยธยา จงหวดพระนครศรอยธยา พ.ศ. 2556 ศกษาตอระดบปรญญาดษฎบณฑต สาขาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยศลปากร ประวตการท างน พ.ศ. 2538 อาจารย 1 โรงเรยนกรรณสตศกษาลย อ าเภอเมอง จงหวดสพรรณบร พ.ศ. 2543 อาจารย 2 โรงเรยนกรรณสตศกษาลย อ าเภอเมอง จงหวดสพรรณบร พ.ศ. 2547 คร คศ. 2 โรงเรยนกรรณสตศกษาลย อ าเภอเมอง จงหวดสพรรณบร พ.ศ. 2552 - ปจจบนคร คศ.3 โรงเรยนกรรณสตศกษาลย อ าเภอเมอง จงหวดสพรรณบร

โครงร่างสารนิพนธ์ithesis-ir.su.ac.th/dspace/bitstream/123456789/535/1/56252915...

Documents