วัตถุประสงค์ -...
TRANSCRIPT
ปท 2 ฉบบท 2 มกราคม - มถนายน 2554 Vol. 2 No. 2 January - June 2011 ISSN 1906-7658
วตถประสงค
เพอเปนแหลงน�าเสนอและเผยแพรผลงานวชาการ ผลงานวจย และงานสรางสรรค
ในสาขาวชาบรหารธรกจ ศลปศาสตร นเทศศาสตร วศวกรรมศาสตรและเทคโนโลย
ทปรกษา
รองศาสตราจารย ดร.สมภพ มานะรงสรรค อธการบด
อาจารยพรวทย พชรนทรตนะกล รองอธการบดฝายบรหาร
รองศาสตราจารย ดร.สมโรตม โกมลวนช ผชวยอธการบดฝายวชาการ
รองศาสตราจารย ดร.เรองศกด แกวธรรมชย คณบดคณะบรหารธรกจ
รองศาสตราจารย ดร.พสษฐ ชาญเกยรตกอง คณบดคณะวศวกรรมศาสตรและเทคโนโลย
ดร.ยวด ไวทยะโชต คณบดคณะศลปศาสตร
ดร.สดารตน ดษยวรรธนะ จนทราวฒนากล คณบดคณะนเทศศาสตร
บรรณาธการผทรงคณวฒ
ศาสตราจารย ดร.วรเดช จนทรศร
ศาสตราจารย ดร.กมลชนก สทธวาทนฤพฒ
ศาสตราจารย ดร.พรชย ชณหจนดา
ศาสตราจารย ดร.ปกรณ อดลพนธ
ผชวยศาสตราจารย ดร.สธาชย ยมประเสรฐ
วารสารปญญาภวฒนไดรบการบนทกเขาสฐานขอมลของ
ศนยดชนการอางองวารสารไทย (TCI) เรยบรอยแลว
วารสารปญญาภวฒนปท 2 ฉบบท 2 ประจ�าเดอน มกราคม - มถนายน 2554
บรรณาธการ
ดร.โดม ไกรปกรณ
กองบรรณาธการ
ผศ.ดร.จรวรรณ ดประเสรฐ ดร.ดชกรณ ตนเจรญ
ดร.ขยน จนทรสถาพร อาจารยนภสพร แสงพายพ
อาจารยนธภทร กมลสข อาจารยสพชญา ชยโชตรานนท
อาจารยนพมาศ ปลดกอง อาจารยสรเดช ปนาทกล
อาจารยกญชพร ศรมณ อาจารยนนทดา จงมสข
นางสาวสาทพย ธรรมชววงศ นางสาวรจราภา บญเจอ
ก�าหนดพมพเผยแพร
ปละ 2 ฉบบ
ฉบบท 1 กรกฎาคม - ธนวาคม และ ฉบบท 2 มกราคม - มถนายน
ตดตอกองบรรณาธการ
สถาบนการจดการปญญาภวฒน
85/1 หม 2 ถนนแจงวฒนะ ต�าบลบางตลาด อ�าเภอปากเกรด จงหวดนนทบร 11120
โทรศพท: 0 2832 0225 โทรสาร: 0 2832 0392
เวบไซต: www.pim.ac.th อเมล: [email protected]
ออกแบบและจดพมพ
โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย ถนนพญาไท ปทมวน กรงเทพฯ 10330
ขอความทปรากฏในบทความซงตพมพในวารสารนเปนความคดเหนสวนตวของผเขยน
ไมเกยวของกบสถาบนการจดการปญญาภวฒนแตอยางใด
รายชอผทรงคณวฒผประเมนบทความ (Peer review) ประจ�าฉบบ
รศ.ดร.กาญจน กงวานพรศร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช
รศ.ดร.คมวฒ วภษตวรกล มหาวทยาลยธรรมศาสตร
รศ.ดร.บญญฤทธ อยยานนวาระ มหาวทยาลยธรรมศาสตร
รศ.ดร.เอกวชญ นนทจวรวฒน มหาวทยาลยธรรมศาสตร
รศ.ฉตรชย ลอยฤทธวฒไกร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช
ผศ.ดร.กาญจนา ชาตตระกล มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต
ผศ.ดร.กาญณระว อนนตอครกล มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ
ผศ.ดร.สขมาล กตสน มหาวทยาลยเกษตรศาสตร
ผศ.ดร.กนกพร นมทอง มหาวทยาลยเกษตรศาสตร
ผศ.ดร.สมลกษณ ละอองศร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช
ผศ.ดร.วชระ สนธประมา มหาวทยาลยธรรมศาสตร
ผศ.ดร.ปณศา มจนดา มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร
ผศ.สวรย ยอดฉม มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา
ผศ.พมพา หรญกตต มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร
ผศ.สนจ สตณฑวบลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย
ผศ.พวงทพย เกดทรพย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร
ผศ.สพล พรหมมาพนธ มหาวทยาลยศรปทม
ดร.พสษฐ จนทรวราสทธ มหาวทยาลยธรรมศาสตร
ดร.ดนาร บญธรรม จฬาลงกรณมหาวทยาลย
ดร.กลลน มทธากลน มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช
ดร.ธระ สนเดชารกษ มหาวทยาลยธรรมศาสตร
ดร.สรสทธ อมรวณชศกด มหาวทยาลยธรรมศาสตร
ดร.ทอแสง เชาวชต จฬาลงกรณมหาวทยาลย
บทบรรณาธการ สรรพวชชาเพอฟนฟปจจบน สรางอนาคตทเปนสขและยงยน
รอบครงปแรกของศกนเราไดเหนเหตวบตรายแรง
อยางแผนดนไหว 9.1 รกเตอร สนามครงใหญและการ
รวไหลของกมมนตรงสจากโรงงานไฟฟาพลงนวเคลยร
ฟกชมะไดอชทประเทศญปน รวมทงความขดแยงและ
การปะทะกนทางทหารทบรเวณชายแดนไทย-กมพชา
ซงอยางแรกชวนใหนกถงค�าท�านายของนอสตราดามส
โหรชอดงกองโลกทวา นบตงแตการปรากฏของดาวหาง
ฮลลยในป ค.ศ. 1986 (พ.ศ. 2529) โลกจะเกดแผนดน
ไหวอยางรนแรงถชกยงขนเรอยๆ โดยครงหนงจะเกด
แผนดนไหวท “กนบงของเอเชย” (เจรญ วรรธนะสน
2553: 299-301) ตลอดจนงานศกษาของครส แอบบอต,
พอล โรเจอรส, จอหน สโลโบดา ทวเคราะหสถานการณ
โลกไววา ชวงเวลา 20 ปนบจากป ค.ศ. 2003 (พ.ศ.2546)
โลกจะประสบปญหาภยพบตทางธรรมชาตทเกดจาก
ความเปลยนแปลงของภมอากาศและการใชพลงงาน
นวเคลยร (แอบบอต, โรเจอรส, สโลโบดา 2551: 14-31)
สวนอยางหลงชวนใหนกถงค�าอธบายเกยวกบความขดแยง
ระหวางไทยกบกมพชาของ พล.อ. นพทธ ทองเลก
ทปรกษาสถาบนวชาการปองกนประเทศ กองบญชาการ
กองทพไทย และ ผศ.ดร. ธ�ารงศกด เพชรเลศอนนต
อาจารยประจ�าวทยาลยนวตกรรมสงคม มหาวทยาลย
รงสต ซงทง 2 ทานตางชวา ความขดแยงและการปะทะ
กนระหวางกมพชากบไทยทเพงผานมามปมมาจาก
ผลประโยชนทางเศรษฐกจ โดยพล.อ.นพทธ ไดกลาววา
มลเหตของการปะทะกนเรมจากการทกล มบคคล
พรอมอาวธจากกมพชาไดเขามาตดไมพยงซงเปนไมทม
ราคาสงในเขตไทยจงเกดการปะทะกบทหารไทยท
ลาดตระเวนไปพบ (ทมงานอษาคเนยทรก 2554: 61-62)
สวน ผศ.ดร.ธ�ารงศกด กลาววาความขดแยงกมพชา-ไทย
เกยวของกบการทรฐบาลกมพชาตองการมองหาแหลง
ผลตสนคาททดแทนการน�าเขาสนคาจากตางประเทศ
โดยเฉพาะไทย ซงมรดกโลกอยางองกอร (นครวด) เปน
สนคาทน�าเงนจ�านวนมากเขามาสะพดในกมพชา ท�าให
การขนทะเบยนมรดกโลกเปนเรองส�าคญในการน�าเงน
เขาประเทศกมพชา (ทมงานอษาคเนยทรก 2554: 75-78)
อกทงรวมไปถงปมขดแยงทมาจากการททงไทยและ
กมพชาตางสรางส�านกชาตนยมทางประวตศาสตรและ
วฒนธรรมทตงแงดถกรงเกยจอกฝายหนงโดยมองวา
ฝายตรงขามเปนศตรหรอผ ร ายมาตงแตอดตจนถง
ปจจบน (ชาญวทย เกษตรศร 2552; ศานต ภกดค�า
ในทมงานอษาคเนยทรก 2554: 191-199)
การฟนฟความเสยหายจากวบตภยสนามและการ
รวไหลของกมมนตรงสจากโรงงานไฟฟาพลงนวเคลยร
ทญปนคงตองใชความรหลายสาขา เชน ฟสกส วศวกรรม
การกอสราง การเงนการคลง ฯลฯ มาประสานเขาดวยกน
เชนเดยวกบทการแกไขปญหาความขดแยงระหวางไทย
กบกมพชา กรณปราสาทเขาพระวหารในระยะยาวตอง
ใชสรรพวชามาประสานรวมกน เชน การแกไขความร
ดานประวตศาสตรของทง 2 ฝายเพอลดส�านกชาตนยม
ทรงเกยจฝายตรงขามการใชความร ทางกฎหมาย
และการทตในการเจรจาระหวางคขดแยงทง 2 ฝาย
(ชาญวทย เกษตรศร 2552: 172-175; ศานต ภกดค�า
ในทมงานอษาคเนยทรก 2554: 201-203; มรกต
เจวจนดา ไมยเออร ในทมงานอษาคเนยทรก 2554:
211-218)
นอกเหนอจากการฟนฟปจจบนแลว อกสงหนงท
เราพงตระหนกถงคอ การสรางอนาคตทเปนสขและ
ยงยน อนเปนประเดนทแวดวงนกวชาการ นกวางแผน
พฒนาเศรษฐกจและสงคม นกพฒนาเอกชน ฯลฯ
กลาวถงกนมากในชวง 5-6 ป ทผานมานหลงจากแนวคด
เรองความสขมวลรวมแหงชาต (Gross National
Happiness – GNH) เรมแพรหลายและทาทาย
วาทกรรมการพฒนาแบบทนนยมทใชผลผลตมวลรวม
แหงชาต (Gross Domestic Product – GDP) เปน
ตวบงชวาผคนในชาตทมคา GDP สงจะมชวตทเปนสข
(นภาภรณ พพฒน 2550; มารคส และทมงาน 2552;
ณรงค เพชรประเสรฐ และกนกพร นตยนธพฤทธ
(บรรณาธการ) 2553)
ความรดานเศรษฐศาสตร บรหารธรกจ คอมพวเตอร
สงคมศาสตร และภาษาศาสตร ในวารสารปญญาภวฒน
เลมนสวนใหญเกยวของกบการฟนฟปจจบนและการ
สรางอนาคตทเปนสขไมมากกนอย โดยบทความพเศษ
เรอง “การนอมน�าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
มาประยกตใชในการจดการภาครฐ” ของ ศ.ดร.วรเดช
จนทรศร ไดน�าเสนอถงการน�าหลกปรชญาเศรษฐกจ
พอเพยงทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช
มหาราชทรงพระราชทานใหแกพสกนกรชาวไทยใชเปน
แนวทางในการด�ารงชวตอยางเปนสขมาประยกตใชใน
ทางปฏบต โดยยกเอากรณของหนวยงานภาครฐทน�าเอา
หลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาปรบใชในกจกรรมดาน
การจดการระบบขอมล การจดการระบบสอสาร ระบบ
ตดสนใจ ระบบตรวจสอบถวงดล ระบบการมสวนรวม
ระบบการใหบรการ ระบบตดตามและประเมนผล
ตลอดจนระบบการจดการความเสยงของหนวยงาน
ซงผลทไดคอ การใชหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงเปน
แนวทางในการด�าเนนงานท�าใหการด�าเนนงานของ
หนวยงานภาครฐเปนไปไดด มประสทธภาพ โปรงใส
สจรต เปนประโยชนตอประชาชน สงคม และประเทศ
ในขณะทผลการส�ารวจความคดเหนของประชาชน
เกยว กบการบรหารราชการแผนดนของรฐบาลไทยของ
สวนดสตโพลระหวางวนท 25-30 เมษายน 2554
พบวา คนไทยมองวาการบรหารประเทศ ของรฐบาลยง
ไมสามารถแกไข หรอลดปญหาทจรตคอรปชนได
(http://www.ryt9.com/s/iq01/1140390)
ดวยเหตทวาหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงของ
พระบาทสมเดจพระเจาอยหวเปนทแพรหลายอยาง
จรงจงในสงคมไทยภายหลงวกฤตเศรษฐกจ พ.ศ. 2540
ทเรยกกนวา “วกฤตตมย�ากง” (ประเวศ วะส 2542: 4;
นธ เอยวศรวงศ 2544: 3) หลงจากอานบทความของ
ศ.ดร.วรเดช จบแลวผ อานนาจะตอดวยบทวจารณ
หนงสอ “ท�าไมตองเศรษฐกจสรางสรรค: รวมบทความ
กระตนอะดรนาลนโดย 6 นกคด” ของ อ.สทธพทธ
เลศศรชยนนท ซงผ วจารณเลอกหยบยกเอาหนงสอ
เกยวกบแนวคด “เศรษฐกจสรางสรรค” ทเนนเรองการ
ขบเคลอนเศรษฐกจดวยการสรางผลตภณฑทใชทรพยสน
ทเปนตวเงน (Capital Assets) ในปรมาณนอย แตใช
สนทรพยทางความคดและวฒนธรรม (Intellectual &
Cultural Assets) ในปรมาณมาก1 มาแลกเปลยนความร
ความคดเหนกบทานผอานและชวนใหศกษาท�าความเขาใจ
แนวคดทางเศรษฐศาสตรทเปนทางเลอกใหมในการ
พฒนาเศรษฐกจของโลกในทศวรรษ 2560 (จไรรตน
แสนใจรกษ ในศกดชย เกยรตนาคนทร 2553: ไมม
เลขหนา)
ดานความรเกยวกบการบรหารธรกจนน บทความ
เรอง “ตลาดเฉพาะกลม หนทางสความส�าเรจของธรกจ
ขนาดกลางและขนาดยอม” ของ อ.ฉตรชย อนทสงข
น�าเสนอทศทางในการด�าเนนธรกจของผประกอบธรกจ
ขนาดกลางและขนาดยอมทามกลางกระแสการแขงขน
ทางธรกจตามกระบวนทศน (Paradigm) เศรษฐศาสตร
แบบทนนยมทม งเนนการเตบโตของธรกจโดยดจาก
ยอดขายหรอผลประกอบการทเปนตวเงนดวยการใช
กลยทธการท�าการตลาดเฉพาะกลม (Niche Market)
ทเนนการขายผลตภณฑประเภทเดยว สนคาราคาเดยว
ลกคาเฉพาะรายหรอเฉพาะกลม ฯลฯ และเรองคณภาพ
ของสนคาหรอบรการเพอสรางเอกลกษณ (Identity)
ของผ ประกอบการธรกจขนาดกลางและขนาดยอม
ใหเปนทยอมรบและเปนทพอใจของลกคา/ผบรโภค
สวนบทความ “The Key Success of Company
Branding Through Employees” ของ อ.ดร.ธญญา
สพรประดษฐชย ไดยกประเดนการสรางแบรนดของ
บรษทเพอเพมโอกาสในการขายสนคาหรอบรการมา
อธบายผานการปรทรรศนองคความรจากงานวชาการ
1 สาระของแนวคดเศรษฐกจสรางสรรคในทนประมวลจาก ศกดชย เกยรตนาคนทร 2553; ฮาวกนส 2552.
ตางๆ ซงแสดงให เหนวา ธรกจทจะประสบความส�าเรจ
ในการสรางแบรนดบรษทตองใหความส�าคญกบการ
ท�าใหพนกงานของบรษทนนๆ มความมนใจในสนคาหรอ
บรการของบรษทควบคไปกบการสรางแบรนดของบรษท
ใหลกคาภายนอกมความมนใจในสนคาหรอบรการไมใช
การสรางแบรนดบรษททวางเปาหมายไปทลกคาเพยง
ฝายเดยวดงทเคยเปนมา
นอกจากนด วยขอเทจจรงทยากจะปฏเสธว า
คอมพวเตอรเปนสงส�าคญและเปนเรองคนเคยส�าหรบ
คนในยคโลกาภวฒน ดงปรากฏวา ปจจบนนมคนจาก
ทวโลกลงทะเบยนใชงานเวบไซต facebook มากกวา
24 ลานคน เฉลยแลวมผลงทะเบยนใหมในแตละวน
มากกวา 100,000 ราย และมแนวโนมวาจะมผลงทะเบยน
เปนสมาชก Social Network นสงถง 50 ลานคน
ในอนาคตไมไกลน (ถนอมศกด จรายสวสด 2554: 13)
และบรรดาชมชนออนไลนกลายเปนพลงทางสงคม
ทท�าใหคนรวมกล มกนท�ากจกรรมทมความซบซอน
และสงผลกระทบสงตอสงคมโดยรวม เชน การเคลอนไหว
ผลกดนกฎหมาย การประทวงโครงการสาธารณะทท�า
โดยไมสอบถามประชาชนทเปนผ ไดรบผลกระทบ
การระดมเงนบรจาคชวยเหลอผประสบภยธรรมชาต
รวมถงเรองทดเลกๆ อยางการตามหาโทรศพทมอถอท
หายไป (เชอรก 2554) หรอการชวยเหลอสนขขางทาง
ทถกคนใจโหดท�าร ายและผลกดนใหมการลงโทษ
ผกระท�าทารณกรรมสตว รวมกนผลกดนกฎหมายปองกน
การทารณกรรมสตว (กาเซโบ 2550) ดงนนวารสารเลมน
เตมใจเสนอบทความ 3 ชนทเพมเตมความรหลายแงมม
เกยวกบคอมพวเตอรใหแกผอาน
บทความ “การพฒนาระบบตรวจสอบอตโนมตดวย
วธการประมวลผลภาพบนคอมพวเตอรส�าหรบระบ
ต�าแหนงจดบดกรทถกตองบนหวอานขอมล” ของ
อ.สมบรณ ถามลตร และรศ.ดร.สรพนธ เออไพบลย
ไดหยบยกความรเกยวกบการพฒนาระบบตรวจเชค
ต�าแหนง Solder head pad ส�าหรบประกอบเปน
ชนสวนหวอานของฮารดดสคในเครองคอมพวเตอรดวย
วธการคนหาต�าแหนงทถกตองของจดบดกรและประมวล
ผลภาพบนจอคอมพวเตอรซงจะชวยใหการประกอบ
ชนสวนเพอผลตเครองคอมพวเตอรมประสทธภาพมาก
ยงขน
สวนบทความ “ดาตาแวรเฮาสและดาตาไมนงส�าหรบ
การบรหาร” ของอ.วรรณวภา วงศวไลสกล เปนการ
น�าเสนอแนวคดและการประยกตใช “ดาตาแวรเฮาส”
(ระบบการเกบขอมลรวมขององคกรทงายตอการคนหา
และเรยกใชข อมลปรมาณมากโดยแยกกล มขอมล
สารสนเทศทใชในการวเคราะหทางธรกจกบฐานขอมล
ทใชในงานประจ�าวนออกจากกน) และ “ดาตาไมนง”
(เทคนควธในการหารปแบบทซอนอยในขอมลปรมาณมาก
เพอใหเกดความร ใหมทเปนประโยชน) ส�าหรบการ
บรหารงานธรกจอยางมประสทธภาพ ในขณะทบทความ
“ระบบรหสลบทเพมความปลอดภยใหกบขอมล” ของ
อ.ดร.วรากร ศรเชวงทรพย ไดเสนอความรเกยวกบการ
เกบรกษาขอมลส�าคญในระบบคอมพวเตอรใหปลอดภย
ดวยการใสรหสลบ 3 รปแบบไดแก การเขารหสแบบ
กญแจลบ การเขารหสแบบกญแจสาธารณะ และการ
เขารหสกญแจสาธารณะดวยวธ RSA ซงบทความชนน
นาจะชวยใหผ อ านทตองการเซฟขอมลใหพนจาก
สปายและแฮกเกอร เหนแนวทางในการรกษาความลบ
(เทาๆ กบทผอานทอยากเปนแฮกเกอรจอมสาระแน
หรอเปนนกถอดรหสลบอยาง ศ. โรเบรต แลงดอน
ในนวนยาย ดารวนชโคค ของแดน บราวน จะได
เคาเงอนในการถอดรหส)
ทขาดไมได คอ ความร ด านสงคมศาสตรและ
มนษยศาสตร โดยบทความ “คณภาพชวตของคนไทย:
นยจากสถตการฆาตวตาย” ของ ผศ.ดร.ศภเจตน
จนทรสาสน ชใหเราพจารณาเรอง “คณภาพชวต” (การม
สขภาพรางกายแขงแรง มจตใจสดชนเบกบาน มความ
เปนอยทดในสงแวดลอมทด) ซงเรมมการกลาวถงใน
สงคมไทยมาตงแตชวงทศวรรษ 2510 และเปนประเดนหลก
ทถกบรรจในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต
นบตงแตแผนพฒนาฯ ฉบบท 3 (พ.ศ. 2515-2519)
จนถงปจจบน (โดม ไกรปกรณ 2548: 292-293)
โดยหยบยกเอาขอมลเกยวกบอตราการฆาตวตายของ
คนไทยในชวง พ.ศ. 2547-2552 มาแสดงใหเหนวา
โดยภาพรวมแลวคณภาพชวตของคนไทยคอยๆ ดขน
เนองจากอตราการฆาตวตายของคนไทยลดลงอยาง
ตอเนองโดยทการลดลงนสมพนธอย กบการพฒนา
เศรษฐกจและสงคมของประเทศทงดานรายไดของบคคล
และการกระจายรายไดในสงคมตลอดจนดานการพฒนา
การศกษาและความเทาเทยมระหวางเพศ ประกอบกบ
รากฐานทางวฒนธรรมทดงามของไทย เชน คานยม
วฒนธรรม สถาบนครอบครวและศาสนา พรอมกนน
ผศ.ดร.ศภเจตน ยงตงขอสงเกตทชวนใหศกษาอยางเปน
ระบบเกยวกบสาเหตการฆาตวตายของคนไทยในโอกาส
ตอไปเพอขยายพรมแดนความร ซงผม (บรรณาธการ)
ขออนญาตเสรมวาการศกษาและอธบายอยางเปนระบบ
เกยวกบการฆาตวตายของคนไทยนาจะท�าใหเกดความ
เขาใจสงคมไทยและน�าไปสการชวดเรองระเบยบสงคม
ไดเปนอยางด ดงท เอมล เดอไคม (Emile Durkheim)
นกสงคมวทยาผเลองชอชาวฝรงเศสไดศกษาเรองการ
ฆาตวตายของคนในสงคมฝรงเศสและชวาในสภาพสงคม
ทวนวายไรระเบยบ อตราการฆาตวตายแบบ anomic
(การฆาตวตายตามวงจรความผนแปรทางเศรษฐกจทอย
ในระดบวกฤต) จะมอตราสง ขณะทในสงคมทมกฎ
ระเบยบ อตราการฆาตวตายแบบ altruistic (การฆา
ตวตายของปจเจกชนทหลอมรวมตวเองเขากบกลม
ภายใตกรอบคดเรองการฆาตวตายตามความเชอทาง
ศาสนาหรอการพลชพเพอสรางวรกรรม) จะสง (สภางค
จนทวาณช 2551: 42-45)
บทความ “วฒนธรรมและการเมองวาดวยอาหาร
การกนของคนในดนแดนไทยตงแตสมยกอนประวตศาสตร-
ตนรตนโกสนทร: ขอสงเกตบางประการ” ของ อ.ดร.โดม
ไกรปกรณ เปนบทความทแทบจะไมเกยวของกบการ
ฟ นฟปจจบนและสรางอนาคตทเปนสขและยงยน
นอกจากจะมองในแงทวาความรเกยวกบอดตมสวน
ในการฟนฟปจจบน และสรางอนาคต โดยบทความน
น�าเสนอความรเบองตนเกยวกบววฒนาการทางวฒนธรรม
ของอาหารการกนของผคนในดนแดนไทยและการเมอง
วฒนธรรมของอาหารการกนทสงเสรมลกษณะความ
แตกตางทางชนชนของผคนในสงคม
ความร ดานสดทายทวารสารฉบบนน�าเสนอแก
ผอานไดแก ความรดานภาษาศาสตรเชงประยกตโดย
อ.ชรโศภณ อนทาปจ ไดน�าประสบการณการเรยนการสอน
วชาภาษาองกฤษในสถาบนการจดการปญญาภวฒน
สถาบนการศกษาแหงแรกๆ ของประเทศทจดการเรยน
การสอนแบบ Work Based learning มาเสนอใน
บทความ “ภาษาทใชในรานสะดวกซอเซเวนอเลฟเวน
และการเรยนการสอนภาษาในการสอสาร” ซงเปน
ประโยชนส�าหรบอาจารยผสอนรายวชาดานภาษาศาสตร
ทานอนๆ ในแงของการแลกเปลยนเรยนรประสบการณ
ตามหลกการจดการความร (Knowledge Management)
ยอหนาสดทายนผมในฐานะบรรณาธการขอถอ
โอกาสขอบพระคณผเขยนบทความทกทานทไดสงมอบ
ความร ใหวารสารปญญาภวฒนไดถายทอดส ผ อาน
ทงในวารสารเลมน และเลมกอนๆ หวงเปนอยางยงวา
กองบรรณาธการชดใหมทจะมารบหนาทแทนชดน
ทหมดวาระลง จะไดรวมงานกบทาน และนกวชาการ
ทานอนๆ ทสงบทความเปยมคณภาพมาเผยแพร ณ เวท
แหงนเชนเดม
บรรณาธการ
โดม ไกรปกรณ
บรรณานกรมกาเซโบ. (2550). ปรากฏการณเจานวล ขอใหหนเปน
ตวสดทาย. กรงเทพฯ: เพทแอนดโฮมจ�ากด.
เจรญ วรรธนะสน. (2553). นอสตราดามสกบปฏทน
มายา. กรงเทพฯ: วสดอมเฮาส.
ชาญวทย เกษตรศร. (2552). ลทธชาตนยม/สยามกบ
กมพชา: และกรณศกษาปราสาทเขาพระวหาร.
กรงเทพฯ: มลนธโครงการต�าราสงคมศาสตรและ
มนษยศาสตร.
เชอรก, เคลย. (2554). พลงกล มไรสงกด. สฤณ
อาชวานนทกล (แปล). กรงเทพฯ: มตชน.
ณรงค เพชรประเสรฐ และ กนกพร นตยนธพฤทธ
(บรรณาธการ). (2553). ความสข มณฑลความรใหม
ในทฤษฎเศรษฐศาสตร. กรงเทพฯ: ศนยศกษา
เศรษฐศาสตร การเมอง คณะเศรษฐศาสตร
จฬาลงกรณมหาวทยาลย.
โดม ไกรปกรณ. (2548). ขบวนการสงแวดลอมในสงคม
ไทยระหวาง พ.ศ. 2525-2535: ศกษาการเคลอนไหว
คดคานโครงการเขอนน�าโจน เขอนแกงกรง และ
เขอนปากมล. วทยานพนธอกษรศาสตรมหาบณฑต
สาขาประวตศาสตร คณะอกษรศาสตร, จฬาลงกรณ
มหาวทยาลย.
ถนอมศกด จรายสวสด. (2554). มารค ยอดคนเหนอ
อจฉรยะ. กรงเทพฯ: ปราชญ.
ทมงานอษาคเนยทรก. (2554). สยาม-ขะแมร ครก คชง
คกรรม คเวร. กรงเทพฯ: โรงพมพมหาวทยาลย
ธรรมศาสตร.
นภาภรณ พพฒน. (2550). เปดโลกความสข GNH.
กรงเทพฯ: มตชน.
นธ เอยวศรวงศ. (2544). ปาฐกถาน�า มตทางวฒนธรรม
ในยคเศรษฐกจพอเพยง: ความหมายและความส�าคญ.
ใน มตทางวฒนธรรมในยคเศรษฐกจพอเพยง.
กรงเทพฯ: ศนยมานษยวทยาสรนธร (องคการ
มหาชน).
ประเวศ วะส. (2542). เศรษฐกจพอเพยงและประชา
สงคม แนวทางพลกฟนเศรษฐกจสงคม. กรงเทพฯ:
หมอชาวบาน.
มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต. (2554). สวนดสตโพล
เผยดชนการเมองไทย เม.ย.ดขน แตผลงานรฐบาล
แยลง. สบคนเมอวนท 8 มถนายน 2554 จาก
อารวายทไนน เวบไซต: http://www.ryt9.com/
s/iq01/1140390
มารคส, นก และทมงาน. (2552). ดชนโลกไมมสข.
เนาวนจ สรผาตวรตน (แปล). กรงเทพฯ: สวนเงน
มมา.
ศกดชย เกยรตนาคนทร. (2553). ทนความคด เศรษฐกจ
สรางสรรค. กรงเทพฯ: ไวลาย.
สภางค จนทวาณช. (2551). ทฤษฎสงคมวทยา. กรงเทพฯ:
ส�านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.
แอบบอต, ครส, โรเจอร, พอล, สโลโบดา, จอหน.
(2551). เผชญภยคกคามโลก ศตวรรษท 21 กบ
ความมนคงทยงยน. สนทร เกยรตประจกษ (แปล).
พมพครงท 2. กรงเทพฯ: คบไฟ.
ฮาวกนส, จอหน. (2552). เศรษฐกจสรางสรรค: เขามงคง
จากความคดกนอยางไร. คณากร วาณชยวรฬห
(แปล). กรงเทพฯ : ศนยสรางสรรคงานออกแบบ.
สารบญบทความพเศษ
• การนอมน�าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชในการจดการภาครฐ 1
วรเดช จนทรศร
บทความวจย
• การพฒนาระบบตรวจสอบอตโนมตดวยวธการประมวลผลภาพบนคอมพวเตอรส�าหรบระบ 19
ต�าแหนงจดบดกรทถกตองบนหวอานขอมล
สมบรณ ถามลตร และ สรพนธ เออไพบลย
บทความวชาการ
• Language Used in 7-Eleven Convenient Store and Using Communicative Approach 28
for Students at Panyapiwat Institute of Management
Charisopon Inthapat
• ตลาดเฉพาะกลม หนทางสความส�าเรจของธรกจขนาดกลางและขนาดยอม 42
ฉตรชย อนทสงข
• คณภาพชวตของคนไทย: นยจากสถตการฆาตวตาย 50
ศภเจตน จนทรสาสน
• วฒนธรรมและการเมองวาดวยอาหารการกนของคนในดนแดนไทยตงแตสมยกอนประวตศาสตร- 66
ตนรตนโกสนทร: ขอสงเกตบางประการ
โดม ไกรปกรณ
• ดาตาแวรเฮาสและดาตาไมนงส�าหรบการบรหาร 79
วรรณวภา วงศวไลสกล
• ระบบรหสลบทเพมความปลอดภยใหกบขอมล 93
วรากร ศรเชวงทรพย
บทความปรทศน • The Key Success of Company Branding Through Employees 102
Tanya Supornpraditchai
บทวจารณหนงสอ • ท�าไมตองเศรษฐกจสรางสรรค: รวมบทความกระตนอะดรนาลนโดย 6 นกคด 114
สทธพทธ เลศศรชยนนท
1
ารนอมน�าหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชในการจดการภาครฐ
The Application of the Philosophy of Sufficiency Economy into the Management of Public Sector
ศาสตราจารย ดร.วรเดช จนทรศร
กรรมการสภาสถาบนผทรงคณวฒ
สถาบนการจดการปญญาภวฒน
บทคดยอบทความนไดนอมน�าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชในการจดการภาครฐในดาน
ตางๆ 8 ดาน ไดแก (1) การจดการระบบขอมล (2) การจดการระบบสอสาร (3) การจดการ
ระบบตดสนใจ (4) การบรหารจดการระบบตรวจสอบถวงดล (5) การจดการระบบการมสวนรวม
(6) การจดการระบบการใหบรการ (7) การจดการระบบตดตามและประเมนผล และ (8) การจดการ
ความเสยง จากการศกษาพบวา ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเปนแนวทางทหนวยงานภาครฐ
สามารถน�าไปปรบใชในการบรหารราชการแผนดนใหด�าเนนไปในทางสายกลาง ภายใตเงอนไข
ความร และเงอนไขคณธรรม และเปนแนวทางการพฒนาทสมดล มนคง ยงยน พรอมตอการ
เปลยนแปลง และกาวทนตอโลกในยคโลกาภวตน
ค�าส�าคญ: เศรษฐกจพอเพยง ปรชญา การจดการภาครฐ
AbstractThis article describes the applications of the sufficient economy philosophy
for public management in eight different areas: (1) information management,
(2) communication management, (3) decision making management, (4) check and
balance system management, (5) participatory system management, (6) service
management, (7) monitoring and evaluation systems management, and (8) risk
management. The study reveals that the sufficient economy philosophy is an
effective guideline for public organizations to adapt in public management so that
everything proceeds in accordance with the middle path concept under good
ก
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
2
wisdom, moral practice in order to achieve a balancing, firm and sustainable
development that can cope with rapid change and current globalization.
Keywords: Sufficiency economy, Philosophy, Public management
บทน�า
ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเป นปรชญาท
พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ไดพระราชทานใหแก
ประชาชนไทยเปนแนวทางการด�ารงชวต เพอใหประชาชน
อยดมสข สามารถพงพาตนเองไดอยางเขมแขงและยงยน
สาระหลกทส�าคญ ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมงช
ใหเหนถงแนวทางการด�ารงอยและปฏบตตนของประชาชน
ในทกระดบ ตงแตระดบครอบครว ระดบชมชน จนถง
ระดบชาตทงในการพฒนาและการบรหารประเทศ
ใหด�าเนนไปในทางสายกลาง เปนแนวทางการพฒนาท
เนนความสมดล ความพอประมาณ ความมเหตผล
ความส�านกในคณธรรม การมภมคมกนในตวทด พอท
จะตอตานและลดผลกระทบจากการเปลยนแปลงตางๆ
จากกระแสโลกาภวตน
โครงการอนเนองมาจากพระราชด�ารเพอพฒนา
ชนบทกวา 3,000 โครงการ ไดยดถอและน�าปรชญา
เศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใช สงผลใหเกดประโยชน
ตอพสกนกรทงแผนดน สงผลตอการสรางสรรคความร
และนวตกรรมทเกดตอการพฒนาชนบทและพฒนา
ประเทศในหลายดาน และหลายโอกาส อาท โครงการ
ทมงเนนการเกษตรขนาดเลกดวยเทคโนโลยทเหมาะสม
โครงการทมการอนรกษและใชประโยชนจากทรพยากรน�า
อยางยงยน โครงการปองกนและบรรเทาความเดอดรอน
จากน�าทวมและภยแลง เปนตน
นายโคฟ อนนน เลขาธการองคการสหประชาชาต
ในขณะนนไดทลเกลาฯ ถวายรางวล Human Develop-
ment Lifetime Achievement Award ซงเปนรางวล
ของโครงการพฒนาแหงสหประชาชาต แดพระบาท
สมเดจพระเจาอยหวเมอวนท 26 พฤษภาคม 2549
และไดกลาวสดดพระบาทสมเดจพระเจาอยหวดวย
ความภาคภมใจทไดมโอกาสถวายรางวลความส�าเรจ
สงสดดานการพฒนามนษยแดพระองคทาน และในนาม
สหประชาชาตยงไดปณธานทจะสงเสรมประสบการณ
และน�าแนวทางการปฏบตในการน�าปรชญาของเศรษฐกจ
พอเพยงอนทรงคณคาอยางหาทสดมไดของพระองคทาน
มาชวยจดประกายแนวคด ในปรชญาดงกลาวสนานา
ประเทศตอไป
อนง นอกจากการยกยองและยอมรบปรชญาของ
เศรษฐกจพอเพยงในระดบโลกแลว ในระดบประเทศ
รฐบาลของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ยงไดนอม
อญเชญปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไปบรรจใชเปน
ปรชญาน�าทางในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต
ทงในฉบบท 9 และฉบบท 10 อกทงรฐธรรมนญแหง
ราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 มาตรา 78(1)
ยงก�าหนดให “รฐตองด�าเนนการตามแนวนโยบายดาน
การบรหารราชการแผนดน ใหเปนไปเพอการพฒนา
สงคม เศรษฐกจ และความมงคงของประเทศอยางยงยน
โดยตองสงเสรมการด�าเนนการตามปรชญาเศรษฐกจ
พอเพยงและค�านงถงผลประโยชนของประเทศชาตใน
ภาพรวมเปนส�าคญ” นอกจากนรฐบาลยงมการก�าหนด
เปนประเดนวาระแหงชาต ในการนอมน�าหลกปรชญา
ของเศรษฐกจพอเพยงมาปรบใช เพอสรางการบรหาร
ราชการแผนดนทประชาชนเชอมน ศรทธา เปนหลกการ
ส�าคญทจะชวยวางรากฐานการบรหารราชการอยางสจรต
เปนธรรม และเปนไปเพอประโยชนสขของประชาชน
อยางแทจรง
อยางไรกตาม ในทางปฏบต การน�าหลกปรชญาของ
เศรษฐกจพอเพยงไปประยกตใชในหนวยงานตางๆ ของ
ภาครฐยงมนอยมาก และขาดแนวทางทเปนรปธรรม
ทสามารถสงประโยชนไดอยางทวถงและยงยน ยงไป
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
3
กวานนในเชงวชาการ การน�าหลกปรชญาของเศรษฐกจ
พอเพยงมาประยกตใชในการบรหารจดการภาครฐยง
แทบจะไมมการศกษาคนความากอนเลย
บทความน จงมวตถประสงคในการน�าเสนอแนวทาง
การนอมน�าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมา
ประยกตใชในการจดการภาครฐในดานตางๆ อนไดแก
ดานการจดการระบบขอมล ดานการจดการระบบสอสาร
ดานการจดการระบบตดสนใจ ดานการบรหารจดการ
ระบบตรวจสอบถวงดล ดานการจดการระบบการม
สวนรวม ดานการจดการระบบการใหบรการ ดานการ
จดการระบบตดตามและประเมนผล และดานการ
จดการความเสยง
ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
พระบาทสมเดจพระเจาอยหวไดทรงพระราชทาน
พระบรมราชานญาตใหน�าปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
ไปเผยแพร เพอเปนแนวทางปฏบตของทกฝายและ
ประชาชนโดยทวไป ดงน (ส�านกราชเลขาธการ, 2542)
เศรษฐกจพอเพยงเปนปรชญาชถงแนวการด�ารงอย
และปฏบตตนของประชาชนในทกระดบตงแตระดบ
ครอบครว ระดบชมชน จนถงระดบรฐ ทงในการพฒนา
และบรหารประเทศใหด�าเนนไปในทางสายกลาง
โดยเฉพาะการพฒนาเศรษฐกจ เพอใหกาวทนตอโลกยค
โลกาภวตน ความพอเพยง หมายถง ความพอประมาณ
ความมเหตผล รวมถงความจ�าเปนทจะตองมระบบ
ภมค มกนในตวทดพอสมควรตอการมผลกระทบใดๆ
อนเกดจากการเปลยนแปลงทงภายนอกและภายใน
ทงนจะตองอาศยความรอบร ความรอบคอบ และความ
ระมดระวงอยางยง ในการน�าวชาการตาง ๆ มาใชในการ
วางแผนและการด�าเนนการทกขนตอน และขณะเดยวกน
จะตองเสรมสรางพนฐานจตใจของคนในชาตโดยเฉพาะ
เจาหนาทของรฐ นกทฤษฎและนกธรกจในทกระดบ
ใหมจตส�านกในคณธรรม ความซอสตยสจรต และใหม
ความรอบรทเหมาะสม ด�าเนนชวตดวยความอดทน
ความเพยร มสตปญญา และความรอบคอบ เพอให
สมดลและพรอมตอการรองรบการเปลยนแปลงอยาง
รวดเรวและกวางขวางทงดานวตถ สงคม สงแวดลอม
และวฒนธรรมจากโลกภายนอกไดเปนอยางด
โดยนยามขางตน การบรหารจดการภาครฐตามหลก
ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง จงเปนการด�าเนนการ
บรหารจดการ โดยยดทางสายกลางตามหลกพทธศาสนา
เปนแกนกลาง มจดมงหมายของการพฒนา มคณลกษณะ
3 ประการทสมพนธกน และมเงอนไขเพอใหการด�าเนนการ
เปนไปในทางสายกลางอยในระดบความพอเพยง
รายละเอยด และจดหมายของการพฒนาตามหลก
ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงกคอ การพฒนาทมงไปส
ความสมดล มนคง และยงยน พรอมตอการเปลยนแปลง
ในทกดานทงทางดานชวต เศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม
ความร วทยาการ และเทคโนโลย
ความพอเพยงประกอบไปดวยคณลกษณะ 3 ประการ
ทสมพนธซงกนและกนคอ ความพอประมาณ ความม
เหตผล และการมภมคมกนในตวทด ทงน การตดสนใจ
ในการด�าเนนกจกรรมตางๆ ตลอดจนการบรหารจดการ
ใหเปนไปในทางสายกลาง อย ในระดบพอเพยงนน
ตองอาศยเงอนไขของความรและเงอนไขของคณธรรม
เปนพนฐาน โดยเงอนไขของความร ไดแก ความรอบร
ในวชาการ ประสบการณ หรอองคความรทเกยวของ
อยางรอบดาน มความรอบคอบทจะน�าความรมาพจารณา
อยางเปนบรณาการ เพอประกอบการวางแผนและ
การน�าไปสการปฏบตดวยความระมดระวง และเงอนไข
ของคณธรรม ไดแก การมความซอสตยสจรต มความ
ขยน อดทน มความเพยร มสต มปญญา แบงปน ด�าเนน
ชวตไปในทางทไมโลภ ไมตระหน
จากปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงทงหมดสามารถ
น�าเสนอดงรปท 1
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
4
จดมงหมายของการพฒนาตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
คณลกษณะ 3 ประการ ทสมพนธกน
เงอนไขเพอใหการด�าเนนการเปนไปในทางสายกลางอยในระดบความ
พอเพยง
การพฒนาทมงไปสความสมดล มนคง ยงยน
พรอมตอการเปลยนแปลงทกดานชวต/เศรษฐกจ/สงคม/สงแวดลอม/เทคโนโลย
กาวทน สนองตอบและสามารถจดการตอโลกยคโลกาภวตน
มสต มเงอนไขคณธรรม : ซอสตย สจรต ขยน อดทน มความเพยร ปญญา แบงปน
เงอนไขความร : รอบร รอบคอบ ระมดระวง
ความพอประมาณ
ความมเหตผล
การมภมคมกนในตวทด
ทาง
สาย
กลาง
รปท 1: ภาพรวมของหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง (จดท�าโดยผเขยน)
การนอมน�าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาปรบ
ใชในการบรหารจดการหนวยงานภาครฐ
1. การบรหารจดการระบบขอมลของหนวยงาน
ภาครฐ
การนอมน�าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
มาใชในการบรหารจดการระบบขอมลของหนวยงาน
ภาครฐ สามารถด�าเนนการไดในดานตางๆ ดงตอไปน
1) การใหหนวยงานภาครฐจดท�าระบบขอมล
ใหมความครอบคลม ทงขอมลในระดบพนททวไประดบ
ชมชน ต�าบล อ�าเภอ และจงหวด ทรวบรวมสภาพ
เศรษฐกจ สงคม กายภาพ ชวภาพ ขอมลของประชาชน
ทเปนกลมเปาหมายในการพฒนา เชน ขอมลเกษตร
รายครวเรอน ทประกอบอาชพการเกษตรทงหมดของ
จงหวด อ�าเภอ ต�าบล เพอสามารถน�าไปใชพจารณา
ใหการสนบสนนการ สงเสรมอาชพไดตรงตามเปาหมาย
ฯลฯ การมขอมลทครอบคลมนบไดวาเปนการสนองตอบ
ตอเงอนไขของความรตามแนวปรชญาของเศรษฐกจ
พอเพยง ท�าใหหนวยงานภาครฐมความร ใชความรอยาง
รอบคอบ ระมดระวงเพอใหการด�าเนนการประสบ
ผลส�าเรจ อกทงการมความรทครอบคลมยงเปนการ
สนองตอบตอเงอนไข คณธรรมตามหลกปรชญาของ
เศรษฐกจพอเพยง ท�าใหการด�าเนนงานของหนวยงาน
ภาครฐเปนไปดวยความมสต มปญญา และยงเปนการ
สอดคลองกบคณลกษณะทส�าคญของหลกปรชญาของ
เศรษฐกจพอเพยง คอ ความมเหตผล ดงรปท 2
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
5
เงอนไขความร
(รอบร รอบคอบ ระมดระวง)
เงอนไขคณธรรม
(มสต มปญญา)
ความครอบคลมของ
ระบบขอมล
คณลกษณะของปรชญา:
ความมเหตมผล
รปท 2: ความสอดคลองระหวางความครอบคลมของระบบขอมลและคณลกษณะทส�าคญของหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
2) การใหหนวยงานภาครฐจดท�าระบบขอมล
โดยเนนความถกตอง มการปรบปรงแกไขขอมลอยเสมอ
ใหสอดคลองกบสถานการณทงรายเดอน รายงวด รายป
สองป สามป ทศวรรษ อกทงใหมการใชแบบจดเกบและ
แบบรายงานขอมลเดยวกนในทกพนท ฯลฯ การมระบบ
ขอมลทเนนความถกตอง มการประยกตแกไขอยเสมอ
นบไดวาเปนการสนองตอบตอ เงอนไขความรของหลก
ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง เพราะขอมลทถกตอง
เมอน�าไปใชกจะท�าใหเกดความรอบรทถกตอง การม
ขอมลทถกตองของหนวยงานสะสมมาโดยตลอด นบเปน
เดอน ป และสบป ยงเปนการสนองตอบตอเงอนไข
คณธรรมของหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง เพราะ
เปนการสะทอนถงความอดทน มความเพยร และขอมล
ทถกตอง ไมบดเบอนยงแสดงถงความซอสตย สจรต ของ
ผปฏบตงานราชการอกดวย ยงไปกวานนการมระบบ
ขอมลทถกตอง ยงเปนการท�าใหหนวยงานมภมคมกน
ในตวทดอกดวย ดงรปท 3
เงอนไขความร
(เกดความรอบรทถกตอง)
เงอนไขคณธรรม
(สะทอนความอดทน/ความเพยร/
ความซอสตยสจรต)
ความถกตองของระบบขอมล
การมการปรบปรงแกไข
อยางตอเนอง
คณลกษณะของปรชญา:
การมภมคมกนในตวทด
รปท 3: ความสอดคลองระหวางความถกตองของระบบขอมลและคณลกษณะทส�าคญของหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
6
3) การใหหนวยงานภาครฐจดท�าระบบขอมลใหม
ความทนสมย เชน จดใหมการน�าระบบขอมลแบบใหม
ทเหมาะสมกบหนวยงานมาใช อาท ระบบการจดการ
ขอมล (MIS) ระบบภมสารสนเทศ (GIS) ระบบฐานขอมล
แบบเสมอน (Virtual Database Systems) และระบบ
ผเชยวชาญ (Expert Systems) เปนตน ตลอดจนจดให
มการเชอมโยงระบบตางๆ ผานเครอขาย เพอสามารถ
น�าขอมลทมอยมาใชประโยชนไดอยางรวดเรว (วรเดช
และ ไพโรจน, 2544) การมระบบขอมล ทง 3 ลกษณะน
นบไดวาเปนการสนองตอบตอคณลกษณะของความ
พอประมาณ ความมเหตผลและการมภมคมกนในตวทด
ของหนวยงานภาครฐ ตามหลกปรชญาของเศรษฐกจ
พอเพยง ในดานเทคโนโลย คอ มความเหมาะสม
สอดคลองกบสภาวะและความตองการของประเทศ และ
สนองตอบตอจดมงหมายของหลกปรชญาของเศรษฐกจ
พอเพยง ในดานความพรอมตอการเปลยนแปลงและ
การกาวทนตอโลกยคโลกาภวตน ดงรปท 4
คณลกษณะของปรชญา:
ความพอประมาณ ความมเหตผลและการมภมคมกน
ในตวทดของหนวยงานภาครฐ
จดมงหมายของปรชญา:
ความพรอมตอการเปลยนแปลง
กาวทนตอโลกยคโลกาภวตน
ความทนสมยของระบบขอมล
ความสามารถในการเชอมโยง
ความรวดเรวในการน�าไปใชประโยชน
รปท 4: ความสอดคลองระหวางความทนสมย ความสามารถในการเชอมโยง ความรวดเรวของ ระบบขอมล และคณลกษณะ
ทส�าคญและจดมงหมายของหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
2. การบรหารจดการระบบการสอสารของ
หนวยงานภาครฐ
การนอมน�าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
จะใชในการบรหารจดการระบบการสอสารของหนวยงาน
ภาครฐ สามารถด�าเนนการไดในดานตางๆ ดงตอไปน
1) การใหหนวยงานภาครฐจดท�าระบบการสอสาร
ทงภายในและภายนอกหนวยงานใหมประสทธภาพ
สรางระดบความเขาใจและการมสวนรวมจากหนวยงาน
ภายนอก เชน ระบบการสอสารภายในหนวยงาน
อาจมระบบเสยงตามสาย ระบบจดหมายอเลกทรอนกส
(E-mail) หรออนทราเนต (Intranet) มระบบงาน
สารบรรณ รบ คดกรอง และแจกจายหนงสอราชการท
รวดเรว ถกตองตรงกนผรบผดชอบเรอง ก�าหนดระบบ
การสอสารภายนอกหนวยงาน อาจมระบบคอมพวเตอร
On-line และอนเตอรเนต (Internet) มผดแลประจ�า
มโทรศพท โทรสาร ทตดตอกนไดตลอดเวลา และอาจม
ผประสานงานระหวางหนวยงานภาครฐทส�าคญทตอง
ตดตอประสานงานกนเปนประจ�า การมระบบสอสาร
ทงภายในและภายนอกหนวยงานในลกษณะขางตนน
นบไดวาเปนการสนองตอบตอเงอนไข ความร ซงไดแก
การท�าใหเกดความรอบร สนองตอบตอเงอนไข คณธรรม
ซงไดแก การท�าใหเกดสตปญญา มการแบงปนความร
สรางความเขาใจซงกนและกน ท�าใหเกดภมคมกนในตว
ทดของหนวยงาน เกดความมเหตผล และสนองตอบตอ
จดหมายของความพรอมตอการเปลยนแปลง ดงรปท 5
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
7
เงอนไขความร
(เกดความรอบร)
เงอนไขคณธรรม
(เกดสตปญญา)
คณลกษณะของปรชญา:
การมภมคมกนในตวทด
จดมงหมายของปรชญา:
ความพรอมตอการเปลยนแปลง
กาวทนตอโลกยคโลกาภวฒน
ระบบการสอสารภายในและภายนอก
หนวยงาน
รปท 5: ความสอดคลองระหวางระบบสอสารภายในและภายนอกหนวยงานและคณลกษณะทส�าคญและจดมงหมายของ
หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
2) การใหหนวยงานภาครฐจดท�า ระบบการ
สอสารสองทาง (Two-way communication) ระหวาง
องคการกบประชากรเปาหมาย และม เนอหาการสอสาร
ทเนนสาระประโยชน เชนขอมลเกยวกบโภชนาการ
การปองกนโรคตดตอ การปองกนอคคภย มการน�าเสนอ
อยางตอเนองในรปแบบตางๆ เพอการประชาสมพนธ
ท�าความเขาใจ ใหความรกบประชาชนอยางตอเนอง
ทงในรปของเอกสาร จดหมายขาว หนงสอพมพ วทย
ทว ฯลฯ การมระบบการสอสาร ทง 3 ลกษณะน
(วรเดช และ ไพโรจน, 2544) นบไดวาเปนการสนองตอบ
ตอเงอนไขความร ท�าใหเกดความรอบร รอบคอบ
ระมดระวง สนองตอบตอเงอนไขคณธรรม ท�าใหเกด
สตปญญา และการแขงขนความร ความเขาใจ สนองตอบ
ตอคณลกษณะของหลกปรญญา ท�าใหเกดภมคมกนทด
และความมเหตผล และสนอบตอบตอจดมงหมายของ
ปรชญา ท�าใหองคการเกดการพฒนาทสมดล มนคง
และยงยน ดงรปท 6
เงอนไขความร
(เกดความรอบร รอบคอบ ระมดระวง)
เงอนไขคณธรรม
(เกดสตปญญา การแบงปน)
คณลกษณะของปรชญา:
เกดภมคมกนทด/ความมเหตผล
จดมงหมายของปรชญา:
เกดการพฒนาทสมดล/มนคง/ยงยน
ระบบการสอสารสองทาง
เนอหาการสอสารทเนนสาระประโยชน
การน�าเสนออยางตอเนองในรปแบบตางๆ
รปท 6: ความสอดคลองระหวางระบบการสอสารสองทาง และคณลกษณะทส�าคญและจดมงหมายของหลกปรชญาของ
เศรษฐกจพอเพยง
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
8
3. การบรหารจดการระบบการตดสนใจของ
หนวยงานภาครฐ
การนอมน�าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
มาใชในการบรหารจดการระบบการตดสนใจของหนวยงาน
ภาครฐ สามารถด�าเนนการไดในดานตางๆ ดงตอไปน
1) การใหหนวยงานภาครฐน�าระบบการตดสนใจ
ทยดหลกประชาธปไตย รบฟงเสยงประชาชนทวไป
ประชาชนกลมเปาหมาย ผบรหาร เจาหนาท ผปฏบต
และหนวยงานขางเคยง มาใช โดยใหทกฝายมสวนชวย
ในการเสนอความคดเหน ไดรวมในการตดสนใจ ท�าให
การตดสนใจเปนไปอยางมประสทธภาพ ลดความสญเสย
ดานเวลา ความคด แรงงาน ไมตองน�างานนนมาแกไขใหม
ตลอดจนลดความขดแยง ในการท�างานทอาจจะเกดขน
(วรเดช และไพโรจน, 2544) การมระบบการตดสนใจ
ในลกษณะน นบไดวาเปนการสนองตอบตอเงอนไขความร
ท�าใหเกดการตดสนใจอยางรอบร ไดขอมลจากทกฝาย
เปนไปอยางรอบคอบ ฟงความจากทกฝาย และใชความ
ระมดระวง ดขอด ขอเสย จากกลมหลากหลายทเกยวของ
อกทงยงเปนการสนองตอบตอเงอนไข คณธรรม เพราะ
การตดสนใจ โดยการมสวนรวม สะทอนถงความโปรงใส
ซอสตย สจรต ตองใชความอดทน ความเพยร ในการ
รบฟงเหตผลของแตละฝาย และน�ามาซงการเกดสตและ
เกดปญญาในการแกปญหาตางๆ ไดในทสด นอกจากน
ยงเปนการสนองตอบตอคณลกษณะปรชญาของเศรษฐกจ
พอเพยง ในดานความมเหตผล การมภมคมกนในตวทด
อกทงในแงจดหมายของปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
ยงท�าใหองคการหรอหนวยงานภาครฐนนมความสมดล
มนคง สามารถอยไดอยางยงยน และพรอมตอการ
เปลยนแปลง ดงรปท 7
คณลกษณะของปรชญา:
มเหตผล มภมคมกนในตวทด
เงอนไขความร
(เกดความรอบร รอบคอบ ระมดระวง)
จดมงหมายของปรชญา:
เกดความสมดลมนคง ยงยน พรอมตอ
การเปลยนแปลง
เงอนไขคณธรรม
(สะทอนความซอสตยสจรต อดทน
มความเพยร มสต มปญญา)ระบบการตดสนใจทยดหลกประชาธปไตย
รบฟงเสยงประชาชน เจาหนาทผปฏบต
ผบรหาร และหนวยงานขางเคยง
รปท 7: ความสอดคลองระหวางระบบการตดสนใจทยดหลกประชาธปไตยและคณลกษณะทส�าคญและจดมงหมายของ
หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
2) การใหหนวยงานภาครฐน�าระบบการตดสนใจ
ทใชโครงสรางการมอบและการกระจายอ�านาจ ในรป
ของคณะกรรมการ คณะท�างาน ทม งประสทธภาพ
การตดสนใจททนตอสถานการณ และสมฤทธผล
เปนธรรม ถกตองและเกดประโยชนตอสาธารณะ ทงน
คณะกรรมการ หรอคณะท�างาน จะตองเปนผทไมไดม
สวนไดสวนเสย เปนคนกลาง เปนผ ทมความรอบร
มประสบการณ หนวยงานภาครฐจะตองมค�าสง การมอบ
อ�านาจ และการกระจายอ�านาจในการตดสนใจทชดเจน
และเนนการตดสนใจเพอการแกปญหาและเพอประโยชน
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
9
สาธารณะอยางแทจรง การมระบบการตดสนใจใน
ลกษณะน นบไดวาเปนการสนองตอบตอเงอนไขความร
ท�าใหเกดความรอบคอบเนองจากเปนการตดสนใจ
โดยคณะบคคลมใชบคคลเดยวทมอ�านาจ การตดสนใจ
จะเปนไปอยางระมดระวง เพราะจะตองรบผดชอบ
ในการตดสนใจรวมกน การตงคณะกรรมการคณะท�างาน
จากคนกลาง ไมมผลประโยชนแอบแฝง ยงเปนการ
สนองตอบตอเงอนไข คณธรรม ทยดหลกความซอสตย
สจรต นอกจากน ระบบการตดสนใจทมงสมฤทธผล
ทนตอเหตการณ เปนธรรม ถกตอง และเกดประโยชน
ตอสาธารณะ ยงเปนการสนองตอบตอคณลกษณะของ
ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงทยดความมเหตผล และ
การมภมคมกนในตวทด อกทงความเปนธรรม ความ
ถกตองในการตดสนใจและประโยชน ยงท�าใหองคการ
หรอหนวยงานภาครฐนนๆ เกดความมนคง และยงยน
อนเปนจดมงหมายของปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
ดงรปท 8
เงอนไขความร
(เกดความรอบคอบ ระมดระวง)
เงอนไขคณธรรม
(สะทอนความซอสตยสจรต)
คณลกษณะของปรชญา:
การมเหตผล การมภมคมกนในตวทด
จดมงหมายของปรชญา:
มนคง ยงยน
ระบบการตดสนใจทใชโครงสราง
การมอบอ�านาจและการกระจายอ�านาจ
ระบบการตดสนใจทมงสมฤทธผล
ทนตอสถานการณ เปนธรรม ถกตอง
เกดประโยชนตอสาธารณะ
รปท 8: ความสอดคลองระหวางระบบการตดสนใจทใชโครงสรางการมอบอ�านาจและกระจายอ�านาจทมงสมฤทธผล และ
คณลกษณะทส�าคญและจดมงหมายของหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
4. การบรหารจดการระบบการตรวจสอบถวงดล
ของหนวยงานภาครฐ
การนอมน�าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
มาใชในการบรหารจดการระบบการตรวจสอบถวงดล
ของหนวยงานภาครฐ สามารถด�าเนนการไดในดานตางๆ
ดงตอไปน
1) การใหหนวยงานภาครฐน�าระบบการตรวจสอบ
ถวงดลของหนวยงานภาครฐ ทเนนการตรวจสอบแผนงาน
การตรวจสอบผลงาน และการตรวจสอบภายในมาใช
ทงน ในการตรวจสอบแผนงาน อาจจดใหมปฏทนการ
จดท�าแผนงานประจ�าป ตงแตการส�ารวจความเหมาะสม
การเสนอแผนเพอพจารณาตงแตระดบลางถงระดบบน
การเปดโอกาสใหมการแกไขปญหาปรบปรงแผนงาน
นอกเหนอจากทไดจดท�าไวแลว เพอใหเกดความเหมาะสม
เปนไปตามความตองการของประชาชนในพนท ตาม
ขอเสนอของบคคล กลมบคคล หรอตวแทนประชาชน
ส�าหรบการตรวจสอบผลงาน อาจจดใหมการตรวจสอบ
ผลงานวา เปนไปตามเปาหมาย เกดผลลพธในทางท
พงปรารถนาหรอไมเพยงใด การตรวจสอบควรท�าในรป
ของคณะกรรมการ ซงมาจากหนวยงานทเกยวของ
ผช�านาญการเฉพาะ ตวแทนกลมผลประโยชน คนกลาง
ผไมมสวนไดเสย เปนตน สวนการตรวจสอบภายใน
กจะเปนการตรวจสอบระบบการควบคมการใชทรพยากร
ของทางราชการ ตรวจสอบบญชการเงน ตรวจสอบการ
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
10
ใชงบประมาณ ความถกตองตามระเบยบ การสง
ประโยชนของงานทเสรจสนแลว เปนตน (วรเดช และ
ไพโรจน, 2544) การมระบบการตรวจสอบถวงดลของ
หนวยงานภาครฐในลกษณะน นบไดวาเปนการสนองตอบ
ตอเงอนไขความร ท�าใหเกดความรอบคอบ ระมดระวง
ในการใชจายงบประมาณ สนองตอบตอเงอนไขคณธรรม
เพราะการตรวจสอบถวงดล เปนเครองยนยนความ
ซอสตยสจรต สนองตอบตอคณลกษณะของหลกปรชญา
ของเศรษฐกจพอเพยง ในดานความมเหตผล การม
ภมคมกนในตวทด สนองตอบตอจดหมายของปรชญา
ของเศรษฐกจพอเพยง ท�าใหหนวยงานภาครฐเกดความ
สมดล มนคง และยงยน ดงรปท 9
เงอนไขความร
(รอบคอบ /ระมดระวง)
เงอนไขคณธรรม
(ซอสตยสจรต)
คณลกษณะของปรชญา:
ความมเหตผล/ การมภมคมกนในตวทด
จดมงหมายของปรชญา:
สมดล/ มนคง/ ยงยน
ระบบการตรวจสอบถวงดล
การตรวจสอบแผนงาน
การตรวจสอบผลงาน
การตรวจสอบภายใน
รปท 9: ความสอดคลองระหวางระบบการตรวจสอบถวงดล และคณลกษณะทส�าคญ และจดมงหมายของหลกปรชญาของ
เศรษฐกจพอเพยง
2) การใหมระบบผตรวจการ และการมสวนรวม
ในการตรวจสอบโดยมผตรวจราชการกรมและกระทรวง
ตางๆ ตามเขตทรบผดชอบตามความเหมาะสมหรอ
ไดรบค�ารองทกขจากประชาชน เอกชน หรอหนวยงาน
ทเกยวของ นอกจากน อาจจดใหมเจาหนาทตรวจสอบ
ภายในจากสวนกลาง และจงหวด เขาตรวจสอบผลการ
ปฏบตตามแผนงาน และการใชจายงบประมาณอยางนอย
ปละ 1 ครง รวมทงใหเอกชน และประชาชนใชสทธ
ในการตรวจสอบ ตามพระราชบญญตขอมลขาวสาร
และตามกฎหมายรฐธรรมนญ การมระบบการตรวจสอบ
ถวงดล ของหนวยงานภาครฐในลกษณะน ถอไดวา
เปนการสนองตอบตอเงอนไขความร ท�าใหการด�าเนนการ
ของหนวยงานภาครฐ ตองเปนไปดวยความรอบคอบ
ระมดระวง ยงกวานน ยงเปนการสนองตอบตอเงอนไข
คณธรรม ท�าใหเกดความซอสตยสจรต สนองตอบ
ตอหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ในดานการม
ภมคมกนในตวทด และเปนประโยชนตอจดมงหมาย
ของหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ท�าใหหนวยงาน
ภาครฐเกดความสมดล มนคง ยงยน และพรอมตอการ
เปลยนแปลง ดงรปท 10
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
11
เงอนไขความร
(รอบร รอบคอบ ระมดระวง)
เงอนไขคณธรรม
(ซอสตย สจรต)
คณลกษณะของปรชญา:
การมภมคมกนในตวทด
จดมงหมายของปรชญา:
สมดล/ มนคง/ พรอมตอการเปลยนแปลง
ระบบผตรวจการและการมสวนรวม
ในการตรวจสอบ
รปท 10: ความสอดคลองระหวางระบบผตรวจการและการมสวนรวม และคณลกษณะทส�าคญและจดมงหมายของ
หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
5. การบรหารจดการระบบการมสวนรวมของ
หนวยงานภาครฐ
การนอมน�าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
มาใชในการบรหารจดการระบบการมสวนรวมของ
หนวยงานภาครฐ สามารถด�าเนนการไดในดานตางๆ
ดงน
1) การใหหนวยงานภาครฐจดท�าระบบการม
สวนรวม โดยใหผรบบรการหนวยงานขางเคยง ซงเปน
สภาพแวดลอมภายนอก ไดเขามามสวนรวม (Osborne
and Gaebler, 1992) ในการรวมคด รวมวางแผน
รวมตดสนใจ รวมท�า รวมตดตามประเมนผล รวมรบ
ผดชอบ และรวมปรบปรงแกไขเสนอแนะ การมสวนรวม
ทงกระบวนการดงกลาว นบวาเปนการสนองตอบตอ
เงอนไขความร เพราะการระดมพลงทกฝายมารวมกน
ท�าใหเกดความรอบรรอบคอบ และมความระมดระวง
ในการตดสนใจด�าเนนงานใหเปนไปอยางมสต มปญญา
ซงเปนเงอนไขหนงของคณธรรม นอกจากน การตดตาม
ประเมนผลการปฏบตงาน และรวมรบผดชอบ ยงเปน
การฝกแนวทางการมภมคมกนในตวทด ซงเปนคณลกษณะ
ส�าคญของหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง การรวมกน
รบผดชอบรวมปรบปรงแกไขเสนอแนะ ยงเปนการ
สนองตอบตอจดหมายของปรชญาของเศรษฐกจ
พอเพยง ทเพมความสมดลความมนคง และการพรอม
ตอการเปลยนแปลง ดงรปท 11
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
12
เงอนไขความร
(เกดความรอบร/ รอบคอบ/ ระมดระวง)
เงอนไขคณธรรม
(เกดการตดสนใจการด�าเนนงาน ทมสตและ
คณธรรม)
คณลกษณะของปรชญา:
การมภมคมกนในตวทด
จดมงหมายของปรชญา:
สมดล มนคง ยงยน พรอมตอการเปลยนแปลง
ระบบการมสวนรวมจากผรบบรการและ
สภาพแวดลอมภายนอก
รวมคด
รวมวางแผน
รวมตดสนใจ
รวมท�า
รวมตดตามประเมนผล
รวมรบผดชอบ
รวมปรบปรงแกไขเสนอแนะ
รปท 11: ความสอดคลองระหวางระบบการมสวนรวมจากผรบบรการและสภาพแวดลอมภายนอกและคณลกษณะ
ทส�าคญและจดมงหมายของหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
2) การใหหนวยงานภาครฐจดท�าระบบการม
สวนรวม โดยใหสมาชกองคการและผบรหาร ไดมโอกาส
ปรกษาหารอ อยางนอยสปดาหละ 1 ครง เพอท�าความ
เขาใจเกยวกบ สภาพปญหา และ แนวทางการแกไข
ปญหาตางๆ ใหตรงกน ตลอดจนหาแนวทางในการแกไข
ปญหาทตรงจด และมประสทธภาพ การด�าเนนการพฒนา
วฒนธรรมของการมสวนรวมเปนการเปนการสนองตอบ
ตอเงอนไขความร เงอนไขคณธรรม เกดภมคมกนทด
การด�าเนนการเปนไปอยางมเหตผล ท�าใหการพฒนา
เปนไปอยางสมดล มนคง ยงยน พรอมตอการเปลยนแปลง
กาวทนตอโลกยคโลกาภวตน ดงรปท 12
เงอนไขความร
(รอบร/ รอบคอบ/ ระมดระวง)
เงอนไขคณธรรม
(มสต มปญญา)
คณลกษณะของปรชญา:
การมภมคมกนในตวทด
จดมงหมายของปรชญา:
สมดล/พฒนายงยน พรอมทงการเปลยนแปลง
กาวทนตอยคโลกาภวตน
ระบบการมสวนรวมจากสมาชกองคการ
และผบรหาร
- ท�าความเขาใจสภาพปญหา
- พฒนาแนวทางการแกไขปญหา
- พฒนาวฒนธรรมของการมสวนรวม
รปท 12: ความสอดคลองระหวางระบบการมสวนรวมจากสมาชกองคการและผบรหารและคณลกษณะทส�าคญและ
จดมงหมายของหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
13
6. การบรหารจดการระบบการบรการประชาชน
ของหนวยงานภาครฐ
การนอมน�าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
มาใชในการบรหารจดการระบบการบรการประชาชน
ของหนวยงานภาครฐ (Flynn, 1990) สามารถด�าเนนการ
ไดในดานตางๆ ดงน
1) การใหหนวยงานภาครฐจดท�าระบบการบรการ
ประชาชนทมประสทธภาพ รวดเรว โดยคดคาบรการ
ทเหมาะสม พอคมทน ไมหวงผลก�าไร เพอเปนการ
สนองตอบตอคณลกษณะดานความพอประมาณ ตาม
หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
2) การใหหนวยงานภาครฐจดท�าระบบบรการ
ประชาชน ใหมความพรอมในการใหบรการตลอด 24
ชวโมง และมการใหบรการดวยความทวถง เพยงพอ
ตอเนอง เพอเปนการสอดคลองกบหลกคณธรรม ดาน
ความขยน อดทน มความเพยร ตามหลกปรชญาของ
เศรษฐกจพอเพยง
3) การใหหนวยงานภาครฐจดท�าระบบบรการ
ประชาชน ทสามารถสรางความพงพอใจใหเกดกบ
ประชาชน โดยเนนการส�ารวจความตองการ และการ
ด�าเนนการตามความตองการของกลมเปาหมายหรอลกคา
เพอแกไขปญหาตามขอรองเรยน รองทกข ใหลลวงไป
ใหไดโดยเรว เพอเปนการสนองตอบตอ เงอนไขความร
และจดมงหมายดานความพรอมตอการเปลยนแปลงของ
หนวยงานตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
4) การใหหนวยงานภาครฐจดท�าระบบบรการ
ประชาชนใหมคณภาพ เสมอภาคไมมการเลอกปฏบต
มการขยายโอกาสใหกบกลมทเสยเปรยบในสงคมหรอ
ผดอยโอกาส เพอการใหความเปนธรรมโดยศกษาขอมล
เชงบรณาการ ทงทางดานความเปนธรรมระหวางพนท
กลมอาชพ เพศ และความเปนธรรมระหวางชนรน และ
เนนการบรการทสจรต โปรงใส และรบผดชอบ ทงน
เพอเปนการสนองตอบตอเงอนไขความร เงอนไขคณธรรม
คณลกษณะดานการมภมคมกนในตวทด และจดหมาย
ของหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงดานความสมดล
มนคง และยงยน ตามขอ 1) - ขอ 4) สามารถสรปได
ดงรปท 13
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
14
คณลกษณะของปรชญา:
ความพอประมาณ
เงอนไขดานคณธรรม:
ความขยน อดทน มความเพยร
ระบบการบรการประชาชน
- มประสทธภาพ
- รวดเรว
- คาบรการทเหมาะสมพอคมทน ไมหวงผลก�าไร
ระบบการบรการประชาชน
- พรอม 24 ชวโมง
* บรการดวยความทวถง เพยงพอและตอเนอง
เงอนไขความร
รอบร/ รอบคอบ/ ระมดระวง
จดมงหมายของปรชญา:
พรอมตอการเปลยนแปลง
ระบบการบรการประชาชน
- ประชาชนพงพอใจ
- ส�ารวจความตองการและสนองตอบตอกลมเปาหมาย
- แกปญหาตามขอรองเรยน/ รองทกข
เงอนไขความร
รอบร/ รอบคอบ/ ระมดระวง
คณลกษณะของปรชญา:
การมภมคมกนในตวทด
เงอนไขคณธรรม
ซอสตยสจรต/มสตปญญา
จดมงหมายของปรชญา:
สมดล/ มนคง/ ยงยน
ระบบการบรการประชาชน
- มคณภาพ
- เสมอภาคไมมการเลอกปฏบต
- ขยายโอกาสใหผดอยโอกาส
- มความเปนธรรมระหวางพนท กลมอาชพ เพศ ชนรน
- สจรต โปรงใส รบผดชอบ
รปท 13: ความสอดคลองระหวางระบบบรการประชาชน และคณลกษณะทส�าคญและจดมงหมายของหลกปรชญาของ
เศรษฐกจพอเพยง
7. การบรหารจดการระบบการตดตามและ
ประเมนผลการปฏบตงานของหนวยงานภาครฐ
การนอมน�าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
มาใช กบการบรหารจดการระบบการตดตามและ
ประเมนผลการปฏบตงานของหนวยงานภาครฐ สามารถ
ด�าเนนการได โดยใหหนวยงานภาครฐมการตดตามและ
ประเมนผลงานการปฏบตงานดานตางๆ ดงน (วรเดช
และ ไพโรจน, 2543)
- ประสทธภาพ เพอดผลตภาพตอหนวย ก�าลงคน
ผลตภาพตอเวลา
- ประสทธผล เพอดการบรรลเปาหมายเทยบกบ
คาใชจาย
- ความกาวหนา เพอดสดสวนกจกรรมทแลวเสรจ
- ความประหยด เพอดจ�านวนทรพยากรการจดการ
ทประหยดได
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
15
- ความพงพอใจ เพอดความพงพอใจของผมสวนได
สวนเสย และผรบบรการ
- ความสอดคลอง เพอดปญหากบมาตรการแกไข
วาตรงกน และสนองตอบตอกลมเปาหมายหรอไม
- สมฤทธผล เพอดการบรรลเปาหมายสดทาย
- ผลกระทบ เพอดผลกระทบดานสงคมจตวทยา
สงแวดลอมทพงปรารถนา และไมพงปรารถนา
- ความยงยน เพอดความสามารถในการอยรอดได
ในเชงเศรษฐกจ และโอกาสในการขยายผล
การตดตามประเมนผลการปฏบตงานของหนวยงาน
ภาครฐ ทง 9 ดาน น เปนการสนองตอบตอ
(1) เงอนไข ความร ท�าใหหนวยงานภาครฐม
ความรอบรถงผลการปฏบตงาน มความรอบคอบ ในการ
ปฏบตงานมากขน และสามารถปฏบตงานดวยความ
ระมดระวง
(2) เงอนไขคณธรรม ท�าใหหนวยงานภาครฐได
ทราบวาการปฏบตงานมปญหาดานการทจรตหรอไม
ท�างานไดผลเพยงใด ใชความพยายามไปมากนอยเพยงไร
ท�างานโดยใชสต และปญญาเพยงใด
(3) คณลกษณะของหลกปรชญาของเศรษฐกจ
พอเพยง ท�าใหหนวยงานภาครฐรแนวทางการปฏบตงาน
ดวยความพอประมาณ มภมค มกนในตวทด และม
เหตผล
(4) จดมงหมายของหลกปรชญาของเศรษฐกจ
พอเพยง ท�าใหหนวยงานภาครฐปฏบตงานดวยความ
สมดล มนคง ยงยน พรอมตอการเปลยนแปลง และ
สามารถกาวทนตอโลกยคโลกาภวตนดงรปท 14
เงอนไขความร
(รอบร/ รอบคอบ/ ระมดระวง)
เงอนไขคณธรรม
(มสต มปญญา)
คณลกษณะของปรชญา:
การมภมคมกนในตวทด
จดมงหมายของปรชญา:
สมดล/พฒนายงยน พรอมตอ
การเปลยนแปลง กาวทนตอโลกยคโลกาภวตน
ระบบการตดตามและ
ประเมนผลการปฏบตงานดานตางๆ
ประสทธภาพ
ประสทธผล
ความกาวหนา
ความประหยด
ความพงพอใจ
ความสอดคลอง
สมฤทธผล
ผลกระทบ
ความยงยน
รปท 14: ความสอดคลองระหวางระบบการตดตามและประเมนผลการปฏบตงานและคณลกษณะทส�าคญและจดมงหมาย
ของหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
16
8. การบรหารจดการความเสยงของหนวยงาน
ภาครฐ
การนอมน�าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
มาใชในการบรหารจดการความเสยงของหนวยงาน
ภาครฐ สามารถด�าเนนการไดในดานตางๆ ดงน
1) การใหหนวยงานภาครฐระบถงความเสยงท
เปนไปไดวามอะไรบาง (ชยเสฎฐ, 2553) เชน ความเสยง
จากบคลากรทอาจมการโยกยาย หรอบคลากรทขาด
ทกษะและขาดการฝกอบรม ความเสยงจากการเปลยน
ผบรหารบอยทท�าใหนโยบายขาดความตอเนอง ความเสยง
ทเกดจากการถกตดงบประมาณหรอการประมาณการ
งบประมาณผดพลาด ความเสยงจากปจจยภายนอก เชน
การเปลยนแปลงทางการเมอง อปสรรคจากภยธรรมชาต
และสภาพแวดลอม ความเสยงจากการถกตอตานโดย
มวลชน ความเสยงทเกดจากการเปลยนแปลงทรวดเรว
ของเทคโนโลยและหนวยงานภาครฐขาดความพรอม
ความเสยงทางดานวฒนธรรม มการตอตานการ
เปลยนแปลงหรอมความแตกตางทางวฒนธรรม
2) การใหหนวยงานภาครฐส�ารวจความถและ
ความรนแรงของความสญเสยทเกดขนในอดต และ
ประเมนถงโอกาสทจะเกดขนและความรนแรงของผล
กระทบ
3) การใหหนวยงานภาครฐวางแผนจดการรบมอ
ความเสยง ปฏบตการตามแผนและตดตามประเมนผล
อยางตอเนองโดยใชวธตางๆ เชน (1) การหลกเลยง
ความเสยง เชน ระงบการด�าเนนงานในโครงการทอาจ
เกดอนตรายจากการกอความไมสงบ (2) การควบคม
ความเสยงโดยการอบรมเจาหนาทรกษาความปลอดภย
และจดระบบตรวจสอบอาวธ และวตถระเบด (3) การ
ถายโอนความเสยง โดยการท�าประกนภยความสญเสย
เปนตน
สรางความพรอมใหกบหนวยงานในการจดการกบ
สภาวะวกฤตทเกดขน โดยปฏบตตามขนตอนตางๆ
(James and Wooten, 2005 อางใน ชยเสฏฐ, 2553 :
45-46) คอ (1) การตรวจดสญญาณภายในองคการ
(2) การเตรยมตวและปองกน (3) การควบคมความ
เสยหาย (4) การฟนฟ และ (5) การเรยนรจากเหตการณ
ทเกดขน เพอน�าไปใชในการปองกนวกฤตการณในอนาคต
ในภาพรวม การบรหารจดการความเสยง ถอไดวา
เปนกระบวนการในการศกษาท�าความเขาใจตอธรรมชาต
ขององคการ ประวตศาสตรขององคการ พจารณา
เหตการณทอาจจะเกดขน และความเสยงทจะมตอ
บคคล สถานท และทรพยสน ตลอดจนศกษาวเคราะห
และวางแผนเพอหาทางบรรเทาหรอปองกนความเสยง
และปฏบตการตามแผนใหเกดสมฤทธผล ลดความเสยง
เพอความมนคงปลอดภยของหนวยงานภาครฐ
ในกระบวนการขางตนเหลาน จ�าเปนตองอาศยหลก
ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ในดานเงอนไขความร
(ความรอบร รอบคอบ และระมดระวง) เงอนไขคณธรรม
ซงไดแก ความอดทน ความเพยรในการปฏบต การปองกน
ความเสยงอยางตอเนอง ตลอดจนตองใชสตปญญา
ในการด�าเนนการ ซงถอไดวา เปนการสรางภมคมกน
ในตวทดใหกบหนวยงานภาครฐ และท�าใหหนวยงาน
ภาครฐเกดความมนคงปลอดภย พรอมรบตอภยนตราย
ทอาจจะเกดขน เปนความไมประมาท ซงถอไดวาเปน
จดหมายของหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ดงรป
ท 15
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
17
ศกษาและระบความเสยง
เงอนไขความร
(รอบร รอบคอบ ระมดระวง)
เงอนไขคณภาพ
(อดทน มความเพยรในการปฏบต การปองกน)
วางแผนจดการความเสยงและปฏบตการ
ตามแผนและตดตามประเมนผลอยางตอเนอง
เกดภมคมกนทดใหกบหนวยงานภาครฐ : คณลกษณะ
ของปรชญา
สรางความพรอมใหกบหนวยงานในการจดการ
สภาวะวกฤต
สรางความมนคง ปลอดภยใหกบหนวยงานภาครฐ
และพรอมรบตอภยนตรายทอาจจะเกดขน: จดหมายของ
ปรชญา
รปท 15: ความสอดคลองระหวางการบรหารจดการความเสยง และคณลกษณะทส�าคญและจดมงหมายของหลกปรชญาของ
เศรษฐกจพอเพยง
บทสรปและขอเสนอแนะ
บทความนน�าเสนอแนวคดของหลกปรชญาของ
เศรษฐกจพอเพยง และการนอมน�าหลกปรชญาของ
เศรษฐกจพอเพยงมาปรบใชในการบรหารจดการ
หนวยงานภาครฐ เพอสนบสนนการด�าเนนการตามวาระ
แหงชาตและแนวนโยบายของรฐทจะผลกดนใหมการ
นอมน�าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาปรบใช
เพอเปนการวางรากฐานการบรหารราชการแผนดน
ใหเปนไปโดยสจรต เปนธรรม มการพฒนาอยางยงยน
และสามารถอ�านวยประโยชนสขใหเกดกบประชาชนได
อยางแทจรง
ขอคนพบสามารถยนยนไดวา ปรชญาของเศรษฐกจ
พอเพยง นอกจากจะเปนแนวทางการด�ารงอยและปฏบต
ของประชาชนและหนวยงานสงคมตงแตระดบครอบครว
ระดบชมชน จนถงระดบชาต แลวยงเปนแนวทางท
สามารถใชในการบรหารราชการแผนดน ใหด�าเนนไปใน
ทางสายกลางตามหลกค�าสอนของพระพทธเจา ภายใต
เงอนไขความร ซงประกอบดวยความรอบร รอบคอบ
ระมดระวง ภายใตเงอนไขคณธรรม ซงประกอบดวย
ความซอสตยสจรต ความอตสาหะ มสตมปญญา แบงปน
และเปนแนวทางการพฒนาทเนนความพอประมาณ
ความมเหตผล การมภมคมกนในตวทด เพอใหเกดการ
พฒนาทสมดล มนคง ยงยน พรอมตอการเปลยนแปลง
และกาวทน ตลอดจนสามารถสนองตอบและจดการได
กบโลกยคโลกาภวตน
ในภาพรวม หนวยงานภาครฐควรยดเปนภารกจ
ส�าคญในการนอมน�าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
ซงเปนพระราชด�ารของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว
ภมพลอดลยเดชฯ มาปรบใชกบการบรหารจดการ
หนวยงานภาครฐโดยก�าหนดใหมแผนและมวธการทเปน
รปธรรม มชวงระยะเวลาในการด�าเนนการใหชดเจน
และใหมการด�าเนนการอยางตอเนอง ตลอดจนมการ
ตดตามผลและรายงานความกาวหนาเปนระยะๆ ตอ
คณะรฐมนตร จะเปนส วนหนงทน าจะท�าให เกด
การบรหารจดการประเทศในภาพรวมเปนไปอยางม
ประสทธภาพ โปรงใส สจรต และยดหลกคณธรรม
ซงจะเปนประโยชนตอประชาชน สงคม และประเทศ
โดยรวม
อนง การน�าแนวทางมาประยกตใชของหนวยงาน
ภาครฐแตละแหง ไมจ�าเปนจะตองใชในรปแบบเดยวกน
หรอเปนสตรส�าเรจตายตว การน�ามาปรบใชสามารถ
ท�าไดแตกตางกนไปตามภมสงคมและตามสภาวะของ
หนวยงานทแตกตางกน ซงในอนาคตอนใกลอาจมการน�า
ผลปฏบตของแตละหนวยงานมาเปรยบเทยบใหเขาใจ
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
18
ถงวธการนอมน�าไปปฏบตทไดผลด และด�าเนนการขยาย
ผลใหเกดประโยชนอยางยงยนตอไป
บรรณานกรมชยเสฏฐ พรหมศร. (2553). การบรหารวกฤตการณ.
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลย
ราชภฎสราษฎรธาน, 2(1), 41-54.
วรเดช จนทรศร และไพโรจน ภทรนรากล. (2543).
การประเมนผลในระบบเปด. กรงเทพฯ: สหายบลอก
และการพมพ.
วรเดช จนทรศร และไพโรจน ภทรนรากล. (2544).
การพฒนาระบบมาตรฐานสากลของไทยดาน
การจดการและสมฤทธผลของงานภาครฐ. กรงเทพฯ:
สหายบลอกและการพมพ.
ส�านกราชเลขาธการ. (2542). "หนงสอส�านกราชเลขาธการ
ท รล.003/18888 จากราชเลขาธการ เรยน
ประธานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและ
สงคมแหงชาต เรอง พระราชทานบรมราชานญาต."
Flynn, Norman. (1990). Public Sector manage-
ment. Essex: Pearson Education.
James, Erika and Wooten, Lynn. (2005). Leadership
as (un)Usual: How to display competence
in times of crisis. Organizational Dynamics,
34(2).
Osborne, David and Gaebler, Ted. (1992).
Reinventing government: How the entre-
preneurial spirit is transforming the public
sector. New York: The Penguin Group.
Prof.Voradej Chandarasorn received his Ph.D. in Public Administration
from New York University. He is currently Honorable Committee of
Panyapiwat Institute of Management Council.
19
ารพฒนาระบบตรวจสอบอตโนมตดวยวธการประมวลผลภาพบนคอมพวเตอรส�าหรบระบต�าแหนงจดบดกรทถกตองบนหวอานขอมล
Development of Automated Vision System Measure Solder Head Pad Location
นายสมบรณ ถามลตร
นกศกษาปรญญาโท
วทยาลยรวมดานเทคโนโลยการบนทกขอมลและการ
ประยกตใชงาน และคณะวศวกรรมศาสตร
สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง
E-mail: [email protected]
รองศาสตราจารย ดร.สรพนธ เออไพบลย
อาจารยประจ�าคณะคณะวศวกรรมศาสตร
สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง
E-mail: [email protected]
บทคดยอกระบวนตรวจเชคต�าแหนง Solder head pad ส�าหรบประกอบเปนชนสวนหวอานของฮารดดสค
ในสายงานผลตปจจบนนนยงคงใชกลองรบภาพแบบ CCD เพอน�าภาพมาแสดงผลบนจอ และใช
การมองเหนดวยตาของมนษยในการตรวจเชคต�าแหนงทถกตอง แลวจงระบถงคณภาพของชนสวนนน
วาควรจะผานหรอคดแยกออกไปจากสายงานผลต เนองจากชนสวนมขนาดเลกจงพบวา การใช
กลองรบภาพ CCD ในการตรวจเชคดวยการมองเหนของมนษยยงมขอจ�ากดอยมาก ตวอยางเชน
เสนทใชในการก�าหนดต�าแหนงทมากทสดและนอยทสด (max-min) ทใชปากกาขดเสนบนจอ
แสดงผลภาพจะไมชดเจนหรอวาจางหายไปเมอใชงานไปนานๆ หรอเกดการเมอยลาในการจองมอง
จอภาพเปนเวลานาน ซงจะสงผลใหคาทไดจากการมองกจะคลาดเคลอนไปได ดงนนงานวจยน
จงไดน�าเสนอกระบวนการประมวลผลภาพดวยคอมพวเตอร ประกอบไปดวย การแปลงภาพส
เปนภาพระดบเทาและภาพสองระดบ การคนหาสวนภาพเพอหาต�าแหนงของจดบดกร การหาแนว
เสนตรงเพอการอางอง และการวดระยะทางทยอมรบได กระบวนการเหลานนอกจากจะชวยลด
ก
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
20
การเกดขอผดพลาดในการคดเลอกชนสวนแลว ยงสงผลใหอตราการประกอบชนสวนตอชวโมง
เพมขนเปนอยางมากอกดวย
ค�าส�าคญ: ระบบการมองเหนดวยคอมพวเตอร การประมวลผลภาพ การคนหาสวนของภาพ
AbstractIn the hard disk drive production process, there exists a step determining the
Solder Head Pad position whether it complies with the specifications. Due to the
limitation of the current detection system, the microscope with CCD camera is
used to magnify the details of Solder Head Pad. The measured distance which is
marked on the monitor is applied in order to compare with the specification lines
(max-min). If the edge of the Solder Head Pad is located within specific interval,
the part is accepted. Human errors in detection processes often occur and can
cause other problems such as more time loss from part reconfirmation and poor
quality control causing defects to be delivered to customers. This study aims to
develop an automatic prototype of the Solder Head Pad detecting mechanism to
minimize human errors and make hookup more reliable. Several image processing
algorithms are implemented in the current detection system. Performance and
processing time of the detection process are improved.
Keywords: Computer Vision System, Image Processing, Image Template Matching
บทน�า
เนองจากในกระบวนการผลต Hook-Up ส�าหรบ
ประกอบเปนหวอานขอมลของฮารดดสค (รปท 1) นน
ในปจจบนมหลากหลายโมเดลตามขนาดความจของการ
เกบขอมล มบางโมเดลทมปญหาในเรองของต�าแหนง
Solder Head Pads ไมตรงตามความตองการทลกคา
ระบมา ท�าใหหลงจากท�าการประกอบเปน Hook-up
แลวตองมการตรวจสอบต�าแหนง Solder Head Pads
อกครงเพอเปนการรบประกนคณภาพของชนงานกอนท
จะสงงานออกไปใหลกคา ดงแสดงในรปท 2
รปท 1: สวนประกอบของหวอานขอมลฮารดดสค
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
21
Solder head pad ทเหนในรปท 1 กคอสวนท
เปนจดบดกรจ�านวนหลายๆ จด ทเรยงแถวกนเปนเสนตรง
ในแนวนอน เพอรองรบการเชอมตอกบสายสญญาณ
ทจะตอไปยงวงจรอานขอมลตรงสวนปลายสดของ
Hook-up ตอไป ดงแสดงภาพโดยละเอยดในรปท 2
รปท 2: ภาพขยายของ Solder head pad ในการตรวจเชค
ต�าแหนง Solder head pad ส�าหรบประกอบเปน
ชนสวนหวอานของฮารดดสค
ในสายงานผลตปจจบนนนยงคงใชกลองรบภาพ
แบบ CCD เพอน�าภาพมาแสดงผลบนจอ และใชการ
มองเหนดวยตาของมนษยในการตรวจเชคต�าแหนงท
ถกตองเพอทจะสามารถระบไดถงคณภาพของชนสวนนน
วาควรจะผานหรอคดแยกออกไปจากสายงานผลตหรอไม
ดงแสดงในรปท 3
รปท 3: ระบบการตรวจเชคต�าแหนง Solder head pad
แบบเดม
ภาพของ Solder head pad ทแสดงใหเหน
ทางดานขวามอในรปท 3 นน จะถกเปรยบเทยบกบ
เสนอางอง 2 เสน คามากทสดคอ เสนทางขวา และ
คานอยทสดคอเสนทางซายตามล�าดบ ซงในการก�าหนด
เสนอางองเพอใชในการตรวจสอบระยะความถกตอง
ของชนงานนนพนกงานจะใชตวงาน Master Gauge
เพอมาใชในการ setting ก�าหนดระยะอางองทงในดาน
คามากทสดและคานอยทสด หลงจากนนพนกงานกจะ
ท�าการขดเสนเพอก�าหนดระยะบนจอคอมพวเตอร
ตามระยะท Master Gauge ก�าหนด
สวนของ Solder head pad ทจะตองท�าการ
ตรวจเชคนนจะมอย 2 ต�าแหนง (ส�าหรบโมเดลทแสดง
ในรปท 3 นเทานน) คอทเหนดานบนจะเรยกวา
Opposite side และดานลางจะเรยกวา Datum side
แตไมไดแสดงในภาพ เพราะวาการใชเลนสทมก�าลง
ขยายภาพมาก ท�าใหไมสามารถแสดงภาพของ Solder
head pad ทงสองพรอมกนบนจอไดซงในการท�างาน
ตรวจสอบชนงานของพนกงานนน พนกงานตองท�าการ
เลอน Fixture (แทนจบชนงาน) ไปทางดานซายและ
ดานขวาเพอทจะท�าใหสามารถตรวจสอบชนงานได
ทงสองดาน ในทางปฏบตจะท�าการแกปญหานดวยการ
ออกแบบระยะของกลองและเลนส (Intel Corporation,
2011) เพอใหภาพสามารถปรากฏบนจอไดทงสองดาน
ปญหาทพบจากกระบวนการตรวจเชคต�าแหนงของ
ชนงานแบบเดม ทใชอยปจจบนพบวามสองหวขอคอ
ประการแรก ถามการเปลยนโมเดลใหมหรอมการ
Setting line ในกระบวนการผลตใหม รวมทงบางอปกรณ
ทใชจบชนงานเมอมการช�ารดแลวน�าออกไปซอมเสรจแลว
และน�ากลบเขามาในกระบวนการผลต กจะตองเสยเวลา
ท�าการปรบตงตวจบชนงานใหมใหอยตรงต�าแหนงท
เหมาะสมใหมทกครง ประการทสอง เกดความผดพลาด
จากการมองดวยตาของมนษย โดยเฉพาะเมอท�าการ
ตรวจเชคชนงานไปเปนเวลานานๆ พนกงานอาจเกด
ความเมอยลาจากการท�างาน อาจท�าใหหวอานขอมลท
มต�าแหนง Solder head pad ทไมถกตอง สามารถ
หลดออกไปยงโรงงานประกอบฮารดดสคทเปนผสงสนคา
เปนผลท�าใหเกดความไมนาเชอถอขนกบคณภาพของ
ชนงาน อกทงยงตองเสยเวลาในการสงคนสนคาเพอน�า
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
22
มาแกไขชนงานใหมอกดวย ดวยเหตนทางคณะผวจย จงมแนวความคดทจะประยกตเอา วธการประมวลผลภาพเบองตนหลายๆ วธ (Gonzalez & Woods, 2002) มาประกอบกนเปนระบบทสามารถจะท�าการตรวจเชคต�าแหนงของ Solder head pad ไดแบบอตโนมต โดยทพนกงานมหนาท ในการปอนชนงานเขาส ระบบ แลวระบบมหนาทประมวลผลและสวนของพนกงานคอยสงเกตดผลการตรวจสอบชนงานนนวาผานหรอไมผานเทานนเอง ซงระบบทออกแบบขนมาใหมนจะสามารถชวยเพมประสทธภาพทงในสวนของความเรวและความแมนย�าในการตรวจสอบชนงานจากการผลตไดสงขนและลดโอกาสทชนงานทไมไดคณภาพจากการผลตจะหลดออกไปหาลกคา ระบบตรวจเชคต�าแหนง Solder head pad ท น�าเสนอในงานวจยน ประกอบไปดวยขนตอนตางๆ ดงน 1. การจบภาพดวยกลอง CCD ทมเลนสขยายภาพ และการใหแสงสวางทเหมาะสมกบชนงาน ทจบยดอยบนตวจบชนงานซงในสว นระยะนนไดออกแบบใหกลอง CCD นนสามารถจบภาพของ Solder head pad ไดทงสองดานคอ ดาน Datum side และ ดาน Opposite side สวนตวจบยดชนงานนนไดออกแบบใหมใหงาย ตอการ Load & Unload ชนงาน 2. การแปลงภาพสใหเปนภาพระดบเทา เพอลดขอมลในการประมวลผลภาพ 3. การท�า Template matching เพอคนหาต�าแหนงอางอง ซงจะใชแกนของอปกรณจบยดตวงานเปนต�าแหนงตนแบบในการอางอง 4. การสรางเสนตรงอางองในภาพ และการวด ระยะทางจากเสนอางองนไปยงจดบดกร 5. การเปรยบเทยบคาระยะทางทวดไดกบคา ระยะทางทก�าหนดไวเบองตน 6. ระบวาชนงานนน ผานหรอไมผาน
การประมวลผลภาพทน�ามาใช 1. การแปลงภาพระดบเทา วธการแปลงภาพสใหกลายเปนภาพระดบเทาขนาด 8 บตตอจดภาพ สามารถท�าไดโดยการหาคาเฉลยของสวนประกอบทงสามของภาพส (สแดง สเขยว และสน�าเงน: RGB) แตเนองจากในทางปฎบตแลว จะตองค�านงถงการตอบสนองตอแสงสตางๆ ของ CCD ในกลองจบภาพดวย ประกอบกบระบบไฟสองสวางใหชนงานกมสวนท�าใหปรมาณของแสงสตางๆ ไมเทากนดวย ดงนนในการใชงานจรงจะตองมการปรบน�าหนกของแตละสใหเหมาะสม ส�าหรบ สมการทจะใช แสดงไวในสมการท 1 Y = 0.3R + 0.59G + 0.11B (1)เมอ Y คอคาความเขมของระดบเทา R คอคาความเขมของสแดง G คอคาความเขมของสเขยว B คอคาความเขมของสน�าเงน ของแตละ
จดภาพตามล�าดบ
2. การท�า Template matching การท�า Template matching (Tombari, Mattoccia & Stefano, 2006 ; Tombari, Stefano, Mattoccia & Galanti, 2008) กคอการวดคาความเหมอนกนระหวางภาพสองภาพ คอภาพตนแบบทตองการกบภาพใหมทเขามา กระบวนการนสามารถค�านวณไดโดยใชสมการสหสมพนธขาม (Cross correlation) ดงทแสดงไวในสมการท 2
CC(k,l) = M( i , j )
2N( i , j )
2j = 1
n
i = 1n
j = 1
n
i = 1
n 12
M( i - k , j - l) N( i , j )k = 1
n
i = 1
n
(2)
เมอ M(i,j) คอ เมตรกซของภาพตนแบบ N(i,j) คอ เมตรกซของภาพทรบเขามา
ใหมจากกลอง CC(k, 1) คอ Coefficient Correlation
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
23
ในขนตอนแรกผ ใชจะตองก�าหนดต�าแหนงของ
ภาพตนแบบดวยตนเองบนจอภาพ ส�าหรบภาพตนแบบ
ทใชในงานวจยน จะเปนภาพของแกนโลหะทอยทาง
ดานลางสดของ Hook-up ดงทแสดงไวในรปท 4
รปท 4: บรเวณของภาพตนแบบทจะตองคนหา
3. การหาขอบภาพ (Edge Detection)
การหาขอบของภาพคอการตรวจสอบวาเสนขอบ
ลากผานหรอใกลเคยงกบจดใด โดยวดจากการเปลยนแปลง
ของความเขมในต�าแหนงทใกลเคยงกบจดดงกลาว
ซงวธการหาขอบนนมดวยกนหลายวธ แตอยางไรกตาม
ในงานวจยนไดใชโปรแกรม Vision Builder (กจไพบลย
ชวพนธศร, 2550) ชวยในการหาขอบภาพซงมค�าสงทใช
ในการหาขอบทงหมด 5 วธ ดงน Roberts, Sobel,
Canny, Lapacian และ Prewitt โดยในงานวจยนไดเลอก
วธ Prewitt (กจไพบลย ชวพนธศร, 2550) ในการหา
ขอบภาพ เนองจากวธดงกลาวมการใช Gaussian filter
กอนการหาขอบจงสามารถควบคมระดบความละเอยด
ของขอบทตองการและสามารถลดสญญาณรบกวนได
อกดวย ท�าใหสามารถลดขนตอนการประมวลผลภาพ
เบองตน (Preprocessing) รวมทงชวยเพมความถกตอง
ในกระบวนการหาขอบของ Solder head pad
4. การวดระยะทาง
การวดระยะทางจะเรมตนเมอคนหาภาพตนแบบ
เจอแลว ดวยวธ Template matching ในขนตอน
กอนหนาน แลวจะใชพกดดานซายและขวาของแกนโลหะ
สเทาในภาพตนแบบ เปนจดอางองในการหาจดตรงกลาง
เพอใชเปนจดเรมตนในการลากเสนตงฉากขนไปในแนวดง
และระยะหางระหวางเสนตรงนกบต�าแหนง Solder
header pad ทงสองชด กจะถกวดออกมาเปนจ�านวน
จดภาพ เมอน�าไปค�านวณเปนระยะทางทมหนวยเปนนว
กจะสามารถระบไดวา Solder header pad ทงสองชด
มต�าแหนงทถกตองอยในคาทยอมรบไดหรอไม
วธการทดสอบและผลการทดสอบกระบวนการ
ระบบตรวจเชคต�าแหนง Solder head pad ท
น�าเสนอในงานวจยน ไดผานการทดสอบระบบและ
ทดลองใชงานอยในสายงานการผลต Hook-up ของ
บรษท คอมพารท พรซชน (ประเทศไทย) จ�ากด ระบบ
คอมพวเตอรทใชงานจะเปน CPU Pentium 2.2GHz
RAM 2GB และซอฟทแวรทใชในการพฒนาระบบคอ
LabView และ Vision Builder (กจไพบลย ชวพนธศร,
2550) สวนทางดานอปกรณน�าเขาขอมลภาพ ประกอบ
ไปดวย แทนจบชนงาน (Fixture) ทสามารถปรบระยะ
ไดอยางละเอยดทงสองแกน กลอง Microscope ทม
สวนรบภาพ CCD ความละเอยด 1 ลานจดภาพตดตง
อยตรงสวนปลาย (รปท 3) และหลอดไฟวงกลมแบบ
Fluorescent ตดตงไวใหแสงสวางแกชนงาน
ขนตอนในการทดสอบระบบ รปท 5 และรายละเอยด
การท�างานของซอฟทแวร จะแสดงผลเปนขนตอนได
ดงตอไปน
รปท 5: ขนตอนระบบการตรวจสอบ
1. ผใชน�าตวจบชนงานทม Hook-up วางอย โดยท
สวน Solder head pad หนขนดานบน แลวเลอน
เขามายงต�าแหนงของกลองรบภาพ
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
24
2. จะตองปรบต�าแหนงชนงานใหภาพทปรากฏ บนจออยในต�าแหนงทเหมาะสม เพอใหมองเหน Solder head pad ทงสองชดบนจอภาพ แลวจบยดต�าแหนงนใหคงทไวดงรปท 6 (a)
(a) (b)
รปท 6: ชนงานทวางอยในตวจบชนงาน
3. ผลทไดจากการแปลงภาพสใหเปนภาพระดบเทาขนาด 8 บตตอจดภาพ แสดงในรปท 6 (b) 4. ผ ใชงานจะเปนผ เลอกบรเวณทจะใชในการก�าหนดภาพตนแบบ (Template) โดยเลอกเอาแกนโลหะสเทาดานลางสดของภาพ เปนภาพตนแบบ ดงทแสดงไวแลว ในรปท 4 ทงนการเลอกบรเวณในภาพจะขนอยกบโมเดลของชนงานแตละแบบ และการก�าหนดบรเวณการคนหาจะตองเปนพนทสเหลยมทไมกวางมาก เพราะจะสงผลโดยตรงตอประสทธภาพและเวลาทใชในขนตอนการท�า Template matching 5. ภาพตนแบบทคนหาเจอ กจะน�าไปผานกระบวน- การก�าหนดจด และเสนตรงอางอง ดงแสดงในรปท 7
รปท 7: เสนตรงทใชอางองในการวดระยะทาง
6. ผลจากการวดระยะทางจากเสนตรงอางอง ไปยงแนวเสนตรงทผาน Solder head pad ทงสองชด แสดงใหเหนในรปท 8
รปท 8: ระยะทางระหวางเสนตรงอางองกบแนวเสนตรง
ของ Solder head pad ทงสองชด
7. ระยะทางทวดไดในแตละจด จะน�ามาแสดงผลบนจอภาพของโปรแกรม Vision builder 8. ขอมลระยะทางทไดจากการวดจะถกน�าไปเปรยบเทยบกบขอมลจรงทเกบไวตามทแบบของแตละโมเดลก�าหนด ถาหากวาระยะทางทวดไดอยในระยะ ทก�าหนด กจะสงสญญาณออกทางจอคอมพวเตอร เพอบอกใหผใชงานทราบวาชนงานนนผานการทดสอบดงแสดงในรปท 9 (a) แตถาหากวาระยะทางทวดได ไมไดอยในระยะทก�าหนด กจะสงสญญาณออกทางจอคอมพวเตอรเพอบอกผใชงานทราบวาชนงานไมผานการทดสอบดงแสดงในรปท 9 (b) ผลการทดสอบบางสวนจากการทดลองแสดงใหเหนในรปท 9 ซงจะมทงชนสวนทผานและไมผาน
(a) ผาน
(b) ไมผาน
รปท 9: ผลการทดสอบ
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
25
รปท 9 นจะเปน Solder head pad อกโมเดลหนง
ทแตกตางจากชนงานทแสดงในรปท 5 และเพอความ
ชดเจนในการแสดงผล ผวจยจงน�าเอาการหาขอบภาพ
(Edge detection) มาใชกบภาพผลการทดสอบทงสอง
9. ส�าหรบวธการทดสอบกระบวนการทท�าขนมาน
ได น�ากระบวนการทางสถ ต GR & R (ก ต ศกด
พลอยพานชเจรญ, 2550) มาชวยตรวจสอบความถกตอง
ของระบบการวดอกครงกอนการน�าไปใชงานซงมขนตอน
ดงตอไปน
1) รวบรวมสงตวอยาง 10 ตว ทครอบคลม
ชวงของความผนแปรของกระบวนการ ในระยะยาว และ
บงชถงพนกงานทมการใชอปกรณวดในงานประจ�าวน
โดยปกตแลว จะใชสงตวอยางจ�านวน 10 ตว และใช
พนกงาน 2-4 คน และการพจารณาวาสงตวอยางมความ
เพยงพอนน พจารณาไดจากจ�านวน สงตวอยาง * จ�านวน
พนกงานวด/ อปกรณ > 15
2) ท�าการสอบเทยบอปกรณวดหรอทวนสอบ
ถงวนของการสอบเทยบครงลาสดวา ยงมความถกตอง
3) ใหพนกงานวดคนท 1 วดสงตวอยางทงหมด
ในล�าดบสม โดยระหวางการวด ไมทราบวาชนงานใด
เปนชนงานใด เพอการลด Bias จากพนกงาน
4) ใหพนกงานวดคนท 2 วดสงตวอยางทงหมด
ในล�าดบสม และใหด�าเนนการไปเชนนจนพนกงานทกคน
ไดท�าการวดหมดแลว (ทงหมดนเรยกวา การทดลองท 1)
5) ท�าการวเคราะหผลลพธโดยการประเมน
คณภาพของระบบการวด
รปท 10: แสดงผลลพธการทดสอบระบบดวย Gage R&R
รปท 11: กฎการตดสนใจส�าหรบ Gage R&R
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
26
รปท 10 แสดงผลลพธการทดสอบระบบดวยวธ
Gage R&R ซงพบวาผลลพธทไดเมอเปรยบเทยบกบกฎ
การตดสนใจส�าหรบ Gage R&R ตามรปท 11 พบวา
คา %R&R, DR และ P/T อย ในเกณฑคอนขางด
ทงดาน Datum และ ดาน Opposite
บทสรป
จากการทดลองใชงานซอฟทแวรส�าหรบกระบวนการ
ทดสอบทน�าเสนอในบทความน โดยการปอนชนงาน
เขาสระบบประมาณ 1,000 ชนงาน ผลทไดกคอผาน
ทกชนงาน และเวลาทใชในการทดสอบของซอฟทแวร
เฉลยประมาณ 0.3 วนาทตอหนงชนงาน (จบเวลาตงแต
กลองจบภาพชนงาน จนถงผลจากการทดสอบแสดง
ออกมา) แตถาจบเวลาตงแตเลอนชนงานเขาไปทดสอบ
แลวเลอนออกจากระบบ จะใชเวลานานประมาณ
3 วนาท ขนอยกบความช�านาญของผทดสอบ แตผลสรป
โดยเฉลยของการตรวจสอบชนงาน เมอเทยบกบแบบเดม
ปรากฏวาท�าใหปรมาณการทดสอบชนงาน ทค�านวณได
เปนหนวยตอชวโมง (Unit Per Hour) มคาเพมขนมา
ประมาณ 2.5 เทา ซงสงผลดตอสายงานการผลตเปน
อยางมาก
กตตกรรมประกาศ
ผ วจยขอขอบคณฝายวจยและพฒนาของบรษท
คอมพารท พรซชน (ประเทศไทย) จ�ากด ทอ�านวย
ความสะดวกในการออกแบบและสราง Figure เพอใช
จบตวชนงาน ตลอดจนขอมลดานเทคนคตางๆ ของตว
Solder head pad แตละโมเดล และขอขอบคณ
ฝายทดสอบ ทจดเจาหนาทมารบการอบรมการใช
กระบวนการทดสอบแบบอตโนมต ทน�าเสนอใน
บทความน
เอกสารอางองกจไพบลย ชวพนธศร . (2550). การออกแบบ
แอพพลเคชนในระบบกราฟกดวย LabVIEW.
กรงเทพฯ: บรษทซเอดยเคชน.
กตศกด พลอยพานชเจรญ. (2550). การวเคราะหระบบ
การวด (MSA) . กรงเทพฯ: สมาคมสงเสรม
เทคโนโลย (ไทย-ญปน).
Gonzalez, Rafael C., & Woods, Richard E. (2002).
Digital image processing. Upper Saddle
River, N.J.: Prentice Hall.
Intel Corporation. (2011). Open source computer
vision library. from Intel Corporation Website:
http// www.intel.com/technology/computing/
opencv
Tombari, Federica, Mattoccia, Stefano & Stefano,
Luigi Di. (2006). Template matching based
on the Lp norm using sufficient conditions
with incremental approximations. IEEE
international Conference on Video and
Signal Based Surveillance, Sydney, NSW,
Australia, November 22- 24, 2006.
Tombari, Federico, Stefano, Luigi Di, Mattoccia,
Stefano & Galanti, Angelo. (2008). Performance
evaluation of robust matching measures.
International Conference on Computer
Vision Theory and Applications, Funchal,
Madeira, Portugal, January 22-25, 2008.
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
27
Somboon Thamultri he is Officer in Research and Development
Department of Compart Precision (Thailand) Co., Ltd. and studying in
master program of Data Storage Technology and Applications Research
Center (DSTAR), King Mongkut’s Institute of Technology Ladkrabang.
Associate Professor Dr. Surapan Airphaiboon received his Ph.D in
Electronics from Tokai University, Japan. He is now serving as Associate
Professor of Electronics Engineering Department, King Mongkut’s
Institute of Technology Ladkrabang.
28
anguage used in 7-Eleven Convenient Store and Using Communicative Approach for Students at Panyapiwat Instutute of Management
ภาษาทใชในรานสะดวกซอเซเวน-อเลฟเวน และการเรยนการสอนภาษาในการสอสาร
Charisopon Inthapat
Lecturer in Faculty of Liberal Arts
Panyapiwat Institute of Management
E-mail: [email protected]
AbstractThis article aims to share experience about Teaching Business English which is
English for Specific Purpose (ESP) by using Communicative Language Teaching (CLT)
in 7-Eleven and other convenient stores. In addition, the writer applies Notional-
Functional Syllabus and Communicative Approach in teaching English for students
at Panyapiwat Institute of Management. To teach English to the students the
writer applies Communicative Language Teaching or Communicative approach as
a tool and sets up a situation in class to be 7-Eleven shop. Then he assigns a
customer role and a staff role to the students so as to imitate the real situation
when foreign customers are entering the shop. The method helps the students
to practice speaking English as well as to develop their learning skill. Since the
students will be the ones who do the jobs, they must learn how to do the task
by themselves. In addition, the method is useful for the teachers who teach
English in Panyapiwat Institute of Management to apply communicative approach
for their English classes.
Keywords: Sociolinguistics, Language used in 7-Eleven, Notional–Functional
Syllabus, Communicative Language Teaching
L
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
29
บทคดยอ
บทความนมวตถประสงคเพอเสนอประสบการณในการสอนภาษาองกฤษธรกจซงเปนภาษาองกฤษ
เฉพาะทางโดยการใชการสอนการสอสารโดยใชภาษาองกฤษในรานสะดวกซอเซเวน อเลฟเวนและ
รานสะดวกซออนๆ นอกจากนนผเขยนยงไดใชทฤษฎบทสรปเชงความคดและการประยกตใช
เหตการณจรงในการสอสารภาษาองกฤษใหกบนกศกษาของสถาบนการจดการปญญาภวฒน
ดงนนการสอนการสอสารภาษาองกฤษใหกบนกศกษา ผเขยนไดใชวธจ�าลองสถานการณในหองเรยน
ใหเปนรานสะดวกซอเซเวน-อเลฟเวน โดยก�าหนดใหนกศกษาแสดงถงเหตการณทเกดขนจรง
หรอเปนการสรางสถานการณทเกดขนในรานระหวางผมาซอสนคากบพนกงานขายสนคา ซงวธการ
ดงกลาวสามารถชวยใหนกศกษาฝกภาษาองกฤษไดใกลเคยงกบสถานการณจรงและ สามารถใช
ภาษาไดอยางเหมาะสมและยงเปนการพฒนาใหเกดทกษะในการเรยนของนกศกษา เพราะนกศกษา
จะสามารถเรยนรการท�ากจกรรมและยงเปนแนวทางส�าหรบฝกฝนตนเองไดด อกทงยงเปนประโยชน
ตออาจารยทจะน�ามาเปนแนวทางในการสอนในชนเรยนตอไป
ค�ำส�ำคญ: ภาษาในสงคม การใชภาษาในรานเซเวนอเลฟเวน บทสรปเชงความคดและการน�า
ไปใช การสอนภาษาองกฤษในการสอสาร
Introduction
Charoen Pokphand Group (CP Group) is a
conglomerate that manages many types of
business. CP. All whose main business is
7-Eleven which is convenient stores that open
24 hours a day. It has a warm welcome culture
which will greet the customers with “Good
morning, welcome to 7-Eleven”, “Good evening,
welcome to 7-Eleven and so on.
This shows that the greeting words used
has been consistently spoken and staffs have
been trained. Personally I have an opportunity
to work as an English teacher at Panyapiwat
Institute of Management before I started my
work. I was assigned to work in 7-Eleven for
7 days. My shifts started from 6:00 AM to
3:00 PM, from 1:30 PM to 11:30 PM and from
10:00 PM to 7:00 AM. While I was working in
the convenient stop, I heard the staff speak
routine words as a way to greet the customers.
According to their speaking, it showed the
warm welcome of 7-Eleven; the expression
and vocabulary are used in social context.
For examples, the staff says “Please “Fo” the
products on the shelf.”, “Please clean the
Jet.”, “Would you like some Big Pao.”, etc.
We always heard these expressions when we
entered the store. Thus, this paper focuses on
the usage of social language in 7-Eleven and
application to teach the students of Panyapiwat
Institute of Management on their daily tasks.
7-Eleven is a convenient store and the staff
have systematic languages to communicate
with one another such as staff to staff, staff to
customers etc. The communicating language
should be an appropriate one. Therefore,
to review about Sociolinguistics, language used
in 7-Eleven, Notional-Functional Syllabus,
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
30
Communicative Language Teaching, Implication
for Teaching and Possible problems of
communicative approach are included in this
paper.
Sociolinguistics
Generally, sociolinguistics is the study of
language used to communicate among people
in the society. Spolsky (1998) supported
“Sociolinguistics is the field that studies the
relation between language and society between
the use of language and social structures in
which the language users live. To this, words or
sentences cannot be produced alone without
context. Sociolinguistics does not look at
sentences as utterances we produce but they
looked at them as acts that contain function.
Wardhaugh (2002) supported “Sociolinguistics
is concerned with investigating the relationships
between language and society with the goal
being a better understanding of the structure
of language of how language functions in
communication. The equivalent goal in the
sociology of language is trying to discover how
social structure can be better understood
through the study of language e.g. how certain
linguistic feature serve to characterize particular
social arrangements.” Hence, each produced
sentence has intended message that addressers
want to express therefore sociolinguists did not
pay much attention on sentence structure.
Often time, addressers could use different kind
of utterances to perform only one intended
message.
In communication, speakers and / or
addressers need to be aware of the
appropriateness and choose appropriate words
and sentences to speak or write. The person
they talk to is one of the important factors.
They need to be aware of the participants
in the situation. With the same purpose, the
addressers can use different kinds of sentences
to speak to people in different status. When
talking to a friend, they are able to use the
language which seems more informal than that
when talking to people in different status.
For example, when they talk to a friend, they
can say “What do you want?” their friends or
people they get acquainted with whereas they
may say “What would you like?” to people,
they are not familiar.
Apart from the participants and the
addressers, they should consider to place and
time where and when the conversation take
place. With the same function but in different
situation, the message is differently performed.
Place and time the speech occurs show
participants’ expectation and how much
formal speech it should be. Thus, addressers
should choose speech that is suitable for
situation and the relationship between them
and addressers. Also they have to consider
the medium used in conveying a message.
The medium depends on what the message
addressers want to produce. Some messages
are produced in written format while some are
in spoken format. Therefore, the use of the
language in convenient store is concerned with
welcoming customers, cashier talks to customers
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
31
and other staffs talk promotion. Hence, the
language used is mostly spoken form. Hence,
next topic will be concerned with the use of
English in this society as well.
Language Used in 7-Eleven
Regarding to the language used in 7-Eleven
convenient store, the most frequently used
ones are staff speaking to customers, staffs
speaking to staffs and staffs speaking to
executives. When a staff has a conversation
with a customer, he or she would speak the
language showing respect to the customer for
examples:
- “Good morning, welcome to 7-Eleven.”
- “Would you like some coffee?” and
- “Would you like to buy a newspaper?”
Etc.
The staff cannot speak casually like when he
or she talks to friends.
According to speech between staff and
staff, the use of words in store, they use many
particular words to communicate in their
context which customers and other people
might not understand. This shows that the
language is actually used in a particular part
and area as well as the language takes place
(Romaine 1994).
Examples of spoken language among staffs:
- “Please help me Fo the products on
shelf.”
It means that a staff is asking another
staff to arrange products on shelf by
the first in first out (FIFO) format
- “Please clean the JET.”
It means that a staff is asking another
staff to clean the counter of coke,
coffee, etc.
- “Please keep coffee in the Walt.”
It means a staff is asking his friend to
arrange a chunk of coffee in the freezing room
behind the shop.
To underline words, the language really
takes place in 7-Eleven convenient store,
however, those who are not in the society
or the context, they do not understand
appropriately. Hence, suggestion for training and
teaching students at Panyapiwat Institute of
Technology (PIT) should be trained in particular
context of English for Specific Purpose (ESP)
as well as English for Convenient store or
Retailing. The use of English in 7-Eleven
convenient store should particularly focus on
listening and speaking skills. Based on Stockwell
(2007), I would like to use theory for applying
to suggest in teaching English concerning with
those who are studying in the field of Retailing
(RT). Thus, communicative language teaching
(CLT) or communicative approach is suitable in
such classroom. However, this approach is
developed from notional and functional
syllabus. Hence, I would like to review
Notional and Function Syllabus (NFS) and (CLT).
Notional – Functional Syllabus (NFS)
Based on Nunan (1988) and Hutchinson
and Waters (1991), Notional-Functional Syllabus
is a syllabus of language teaching that contains
notions and functions. Notions are a variety of
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
32
language used to perform function which is
the purpose of communication. They continue
that notions are considered to be both general
and specific. Examples of general notions are
abstract existence, space, time, quantity and
quality, etc. This is supported by William (1983)
“notions usually refer to general concepts such
as quantity, cause or time. These ideas, they
are domains in which we use language to
express thoughts and feelings. Within the
general notion of space and time, for example,
are the concepts of location, motion, dimension,
speed, length of time, frequency, etc. The
notions about time are tomorrow, yesterday,
and about quantity are many, a lot, plenty,
and about quality are good or bad, etc. For
specific notion, they correspond more closely
to contexts or situations. For example, personal
identification is a specific notion under which
name, address, phone number including other
personal information. Other specific notions
include travel, health and welfare, education,
shopping services, and free time.
Functions are the purposes which an
utterance or unit of language is used for in real
world. People use language because of their
own purposes of language concerning speech
acts. When communication tasks take place,
both the speaker and the listener have to think
about the underlying meaning of the utterance.
The listener has to analyze why his interlocutor
says that and what he means by saying that
in order for the listener himself to react or
respond appropriately. Functions of language
can be classified as greeting, introducing, asking
for help, offering help, giving advice, inviting,
accepting, giving opinions, etc. Each function
has its own linguistic features. To serve each
function, we need language forms or notions.
Different functions can be presented in one
notion. For instance, when someone says
“Don’t forget to buy me a stamp.”, “Don’t drink
too much alcohol.”, the purposes or functions
of these utterances are different though he
uses the same structure. The functions of the
four utterances can be reminding, warning,
comforting somebody, and giving a polite
answer when someone has thank you for
something (Wilkins, 1976).
Based on Wilkins (1976) and William (1983)
teaching language forms in real situation are
selected and graded in order to teach learners
according to their needs from a beginner level
to a higher level. Learners may first learn
language that is used to express functions that
they may often face in real level. In order to
help them to learn, units in the syllabus are
arranged in terms of function from very simple
ones to complex ones. According to their ability
and their different levels, the same function
can be studied in logical sequence from easier
linguistic features and simpler context to more
difficult language and more complicated
context. This is to help learners be able to
express their functions appropriately to the
situations they are involved. Moreover, the
learners do not have to know all about language
and culture. The functions and notions can be
flexibly selected and arranged for them to
learn according to their needs in that they can
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
33
use in their real communication. However, they
should be taught to be aware of various forms
of language that can be used to express function
correctly and appropriately.
In my opinion, there is no specific teaching
method to teach in language class. Any method
can be applied in teaching, however, the most
suitable one is communicative approach. For
the reason, other methods such as Grammar
Translation and Audiolingual Method focus
most on language itself, they can not serve
learners’ needs to communicate in real life.
Thus, real situation or context should be
included in language teaching so that learners
can practice to use language appropriately
to perform functions and have enough ability
to communicate with others in the real life
context. Based on this, communicative language
can be used to help learners use the target
language to communicate successfully in real
life.
From the views above, language teaching
has been developed for a long time. In the
past, it focused on form and semantically
meaning and did not support learners’ need
in real communication which people learn
language not only to know language itself but
also to communicate with other in everyday
life. Therefore, learning only form and meaning
are not enough. So, apart from linguistic features
linguists tried to involve other things such as
social context and interaction among people
in language teaching and learning. Thus, the
idea of notional and functional syllabus and
communicative language teaching came as the
topic below.
Communicative Language Teaching (CLT)
Communicative language teaching is an
approach that includes both notion and function
in teaching and learning process. It aims to
help learners have communicative competence
and develop their four language skills which
are listening, speaking, reading and writing
so that they can use language fluently and
appropriately. Through this approach, learners
have opportunities to learn and use language
they really need in order to communicate in
real situation. This has been used for several
years in the second and foreign language
teaching. This approach seems to have attracted
attention as well as support from many applied
linguists and methodologists since it first came
out. Moreover, it also seems to be rather
successful in the process of foreign and second
language teaching and learning. According
to Maley (1982), theory of language in
communicative language teaching is considered
to apply as a system for teaching in language
class which is communicative approach.
Theory of teaching and learning describes the
activities involving real communication, carrying
out meaningful tasks and using language which
is meaningful to the learners.
“Communicative approaches are aimed at
developing “communication” as opposed to
the purely “linguistic” competence of learners.”
(Maley, 1982). According to Ohno (2011),
Hymes (1972), Brumfit and Johnson (1979),
Savignon (1983) Communicative competence
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
34
consists of four dimensions: grammatical
competence, sociolinguistic competence,
discourse competence and strategic competence,
which can be briefly described as follows:
Grammatical competence refers to the
grammatical and lexical capacity that enables
communicators to produce and understand the
literal meaning of the utterances. In other words,
communicators can produce grammatically
correct sentences in a language. This means
they have knowledge of vocabulary and rules
of word formation, pronunciation, spelling
and sentence formation (Wilkins 1976).
Sociolinguistic competence is related to the
ability to create and understand the appropriate
utterances used in various social contexts. As
mentioned by Brown (1994) that sociolinguistic
competence refers to “the knowledge of social
cultural rules of language and of discourse.”
In other words, this competence requires and
understanding of social context in which
language is used, such as the role of the
participants, the information they share, and
the function of interaction. Savignon (1983)
writes “Only in a full context of this kind can
judgments be made on the appropriateness of
a particular utterance.” For example, such
questions as: “How old are you?”, “How much
do you earn a month?” are not appropriate to
ask such an Australian teacher when one first
met him or her. This may lead to failure
in communication because of the lack of
sociol inguist ic competence. Discourse
competence deals with the ability to connect
utterances in the relationship to the entire
text. This can be clearly explained by Rebecca
and Robin (1992), who claim that this
competence “refers to the knowledge of how
to combine grammatical forms and meanings
to achieve a unified spoken or written text in
various genres and situations.”
Genre, according to Maley (1982), “covers
the type of texts involves: narrative, argumen-
tative, scientific report, newspaper article,
news broadcast, casual conversation, etc.”
Strategic competence involves the verbal and
non-verbal strategies that communicators
employ to initiate, terminate, repair and redirect
communication. To Savignon (1983), he says
that strategic competence can be understood
as the ability to make repair to cope with
imperfect knowledge and to sustain commu-
nication through “paraphrase, circumlocution,
repetition, hesitation, avoidance and guessing
and shifts in register and style as well.”
In short, communicative approach can be
defined as an approach that has the goal of
communicative competence which focuses not
only on the use of linguistic system itself but
also on the functional aspects of communication.
This approach also emphasizes much on real
life communication, in which learners can use
meaningful language to communicate. This
approach, according to Maley (1982), has the
following main characteristics:
Firstly, communicative approach focuses
on the use and apropriacy of the language
rather than on the form of the language. It
means that learners will be able to produce
and understand sentences appropriately. They
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
35
should be provided with knowledge of speech
acts such as directive (come here) and apologies
(I am sorry). Such knowledge enables them to
vary their language appropriately according
to the addressee (Rebecca and Robin, 1992)
The form of the language, on the other hand,
can be taught through the functions of the
language. In other words, meaning is much
more paid attention to rather than form
(Richards and Rodgers, 1986).
Secondly, the activities are fluency-focused
rather than accuracy-focused. Students will be
given a lot of activities through which they can
practice their fluency. These activities include
oral drills, information gap activities games,
personalization and localization and oral
activities. The aim of these activities is to provide
students with opportunities to communicate.
For example, in the information gap activity,
students in pair each have a card bearing
complementary information. Each student asks
the other for their missing pieces of information
(William 1981). The ultimate criterion for these
activities is the actual transmission and receiving
of intended meaning. Accuracy is only judged
in context (Richards and Rodgers, 1986).
Thirdly, communication tasks should be
achieved through the language rather than
simply through exercises on the language.
This can be explained that students will use
the language to fulfill every task given in class.
For example, for the task “finding the way to
some places”, students will be given several
different situations in which they have to find
the way to a certain place. They then have to
work in pair, asking each other about the way
to these places. In order to do this task,
students are required not only to know to
initiate but also to terminate the conversation.
In this task, the exercises on the language
such as: making requests by doing substitution
or forming imperative sentences by using given
prompts, etc may be infrequently used. It is
obvious that “language learning is learning to
communicate” (Richards and Rodgers 1986).
Fourthly, students’ initiative and interaction
should be paid much more attention to than
teacher-centered direction. This indicates that
learners will have a lot of chances to interact
with each other and with the teacher as well.
Most of class time will be spent on pair work
or group work, the teacher in this case, only
acts as an observer who can help students
whenever they feel necessary.
Fifthly, learners’ differences can be taken
into account. They may not have to follow a
“lockstep” approach. Therefore, sequencing
materials is likely to be determined by any
consideration of content, function, or meaning
which maintain interest,” and any device which
helps the learners is acceptable-varying according
to their age, interest, etc” (Richards and Rodgers,
1986).
Finally, variation in language use is
considered much more important than the
language itself. In other words, “there is not
one English but many Englishes” (Maley, 1982).
Richards and Rodgers (1986) also agree with this
and they say “linguistic variation is a central
concept in materials and methodology.” This
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
36
can be assumed that besides British English
there can be American English, Australian
English or Indian English, which are taken into
account in designing material and in language
teaching. Thus, students will be exposed to
various kinds of English.
With reference to characteristics of
communicative approach, English can be
taught or trained in various activities. Thus,
it is based on the theory of communicative
language teaching, the solution for teaching is
shown as topic below.
Suggestion for Teaching
If this approach is implemented, what will
really happen in the teaching and learning
process? Let’s consider the following aspects:
teachers ’roles, learners’ roles, the teaching
materials, the techniques applied to materials
and classroom procedures. According to Maley
(1982), the teachers’ roles will change and
their tasks are no longer to convey knowledge
to students but to set up tasks and activities
for students to work in class. These activities
should encourage students’ involvement so
they can play a major overt role.
During the time which students work on
the activities, the teacher should act as a
facilitator who facilitates the communication
process between all participants in the
classroom, and between these participants and
various activities and text. (Richards and
Rodgers, 1986). In addition, teacher can be
monitor to modify and adjust the activities
for students. Richards and Rodgers (1986)
supported that teachers should be need-
analyst, counselor and group process manager.
The need analyst role requires the teachers to
get to know students’ language needs so that
they can plan group or individual instruction
that responds to the learners’ needs. As
counselor, the teacher should use techniques
as paraphrasing, confirmation and feedback to
be exemplifier and effective communicator
seeking to maximize the meshing of speaker
intention and hearer interpretation” (Richards
and Rodgers, 1986). Moreover, the role as a
group process manager requires the teacher to
have ability to organize the classroom as a
setting for communication and communicative
activities. They continue that teacher in this role
is expected to monitor, encourage, and suppress
the inclination to supply gaps in grammar and
strategy during the activity. Add to this at the
conclusion of group activities, the teacher
should “make a general comment on the
activity by pointing out the alternatives and
extensions and assisting groups in self-correction
discussion”. This may cause difficulties for the
non-native teachers who have not got any
special training.
Maley (1982) also indicates that there are
changes in the learners’ roles. The learners’
task now is not only to follow the lesson
passively but to get themselves involved as
real people in the activities which they do
inside and outside the class. They can also
negotiate with each other and with their
teacher about the learning process and the
objective of learning. They will, therefore,
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
37
become more independent and more respon-
sible for their learning. In that case, they will
become the center of the teaching and
learning process. It is clear that a major impetus
to the develop of learner-centered language
teaching came with the advent of communica-
tive language teaching (Nunan, 1988.)
The teaching materials used in communica-
tive approach, which is supposed to have the
primary role of promoting communicative
language use, will be of great variety that
reflects a wide range of uses of the language.
Maley (1982) supports that these materials will
be authentic but a bit simplified so that the
learners can understand them. According to
Richards and Rodgers (1986), they said that
the materials can be task-based and realia.
Task-based materials often consist of a variety
of games, role-plays, simulations and task-based
communication activities that have been
prepared to support communicative language
teaching classes. These materials are often in
the form of these items such as: exercise
handbooks, cue cards, activity cards, pair-
communication practice materials and student-
interaction practice booklets. Realia materials,
on the other hand, refer to authentic or from-
life materials that may include language-based
realia such as sings, magazines, advertisements
and newspapers or graphic and visual sources
as maps, pictures, symbols, graphs and charts.
Different kinds of objects can also be used as
realia to support communicative exercises.
Moreover, the techniques applied to these
materials will be task-oriented rather than
exercise-centered (Maley, 1982). This indicates
that in language learning and teaching process,
problem solving activities seems to be in
frequent use and four language skills such as
speaking, listening, reading and writing seem to
be integral to any given task.
For instance, after listening to or reading a
text, students can be asked to solve some
problems related to the text, they will do this
in pairs or in groups to discuss or exchange
information to find the solution to these
problems. In this way, they have to read, to
speak, to listen and they may have to write as
well. In this approach isolated skills may be
infrequently used.
Classroom procedures, communicative
approach will favor interaction among students.
There will be a lot of pair work and group work
activities, in which students take turn to speak
about themselves such as hobbies, holidays,
families or discuss something or exchange
information. In class, most of the time can be
spent on such work as making debate,
exchanging information between the group or
carrying out some kind of a project. Students
will have a lot of time to speak. They may
become very active and dynamic because they
sometime move around the class. The classroom
environment, as a result will be rather noisy
but it is positive and good noise. This may
imply that the layout of the classroom should
be taken into account in order to make
convenience for group work and pair work. In
short, the definition and the characteristics of
communicative approach give an implication
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
38
that in communicative language teaching,
teachers’ roles and learners’ roles will change.
The teaching materials, the techniques used for
the materials as well as classroom procedures
will be quite different from the other traditional
ones.
According to implication for teaching,
I would like to show examples of some activity
which can be involved in language class.
To the students at Panyapiwat Institution of
Technology, they learn work based learning,
so the activity will be concerned with it as
the example below. Base on Harmer (1983)
The English language teachers will apply the
theory so, they should know the context of
working in 7-Eleven and then he / she takes
some situation for students to practice and ask
them to do role play.
At the cashier:
Staff: Good morning, welcome to 7-Eleven.
May I help you?
Customer: Easy go.
Staff: Would you like me to worm your
food? It takes only 7 minutes.
Customer: Yes.
Staff: Please wait for a moment.
(Plus Sell) Would you like coffee?
It is 90 Baht. You give me 100 Baht
so, 10 is your change.
When a customer buys liquor:
Customer: How much is it?
Staff: I am sorry. May I check you
identification card.
Oh! I am sorry. We are not allowed
to sell liquor to people under 18,
It’s illegal.
Then, teacher should give feedbacks
when students finished the exercise. Students
monitor themselves and they will see their
mistake. Furthermore, students remember and
use the corrected sentences, voices etc if they
have chance to use in real situation.
However, the use of communicative
approach may cause some problems in
implementation.
Limitation of communicative approach
The problem may be related to the needs
for teacher training. Teachers may not be trained
to implement communicative approach. This
may lead to difficulties in managing group work
activities when the teacher has to point out
the alternative extensions and assist students
in self-correction discussion (Richards and
Rodgers, 1986). Maley (1982) adds that this
approach requires great demands on the
professional training and competence of the
teacher. The teacher is expected to know
“when and how to intervene productively,
and be more confidently in foreign language.”
In other words, the teacher must not only be
good at the language usage but also at the
language use. Additionally, he or she should
be aware of cultural factors in the process of
foreign language teaching and learning. These
factors can be only gained through training.
Without being trained, teachers will find it hard
and uncomfortable to implement this approach
in classroom teaching. Hence, teacher training
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
39
can be considered as the essential issue if one
wants to use this approach.
Another problem is that most teachers do
not want to change their teaching method.
According to Maley (1982), “It is always safer
to stick to well-tried routines, than to launch
out into what may prove to be unsatisfactory
experimentation.” This means, some teachers
are really conservative, it is not easy for them
to change their minds therefore once something
is stuck in their minds, it is always there.
Accordingly, several teachers may not want to
use any other methods except grammar-
translation method. In their opinions, learning
a language may be associated with learning
its forms and rules. In fact, they are strongly
oriented towards accuracy teaching, with a heavy
emphasis on grammar and vocabulary learning.
This may be true, especially in Asia where the
teaching of English as a Foreign Language (EFL)
has emphasized gaining knowledge about the
English language rather than using the language
for genuinely communicative purposes (Shih,
1999). Traditional approaches which are
concerned about grammar translation and
audio-lingual methods tend to be teacher-
centered. Thus, it can be a great problem for
the teacher to change and use to the new
method such as the communicative language
teaching, which does not focus much on forms
and structures but on meaning and it is learner-
centered language teaching.
Furthermore, authentic materials can be
considered as one of the problems in the
implementation of communicative approach.
For using new method means that everything
is new to the teachers. They have not only to
get used to the method but also to prepare
new lessons. While old method enables them
to utilize one textbook or just follow the
prescription offered by the book (Maley, 1982)
which seems a bit easier than selecting,
adaptive and inventive materials themselves.
Added to this, it is rather hard for teachers to
seek authentic or from life materials. There can
be an argument that these materials can be
taken from mass media such as newspapers,
magazines, television and radio. By adapting
these materials, it is not easy because it will
take much time and effort to design the
materials as well as to absorb them in class.
Teachers will find it difficult to search for
relevant materials in term of both language
and topics. And when the materials are
selected, simplifying them and dealing with
unexpected cultural factors that appear in the
materials is not easy and it is even impossible.
This makes it difficult for teachers to implement
the new approach.
Conclusion
Communicative approach is not a new
approach that has been implemented to
the process of foreign and second language
teaching and learning in many parts of the
world including Asian countries. This approach
can be assumed as the theory of achieving
communicative competency, which pays
attention to both language use and language
usage. This approach came into being when
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
40
there were changes in British language teaching tradition and in language teaching realities. The approach is based on the ideas of notional-functional syllabuses founded by Wilkins (1976) and has been developed very quickly because language learning today is different from the past. The characteristics of this approach indicates that there should be some changes in teaching and learning process, which may cause some problems in the implementation of this approach, especially in Asian contexts. In spite of this, learning and teaching English in these countries will be more effective if communicative approach is implemented in the most suitable way when the strengths of the traditional approaches can still be used.
ReferencesBrown, H., D. (1994). Principles of language
learning and teaching. New York: Addison Wesley Longman.
Brumfit, C., J. and Johnson, K. (1979). The communicative approach to language teaching. Oxford: University Press.
Harmer, J. (1983). The Practice of English language teaching. New York: Longman.
Hymes, D. (1972) . On Communicat ive Competence, in J. B. Pride and J. Homes (eds). Sociolinguistics. Harmondsworth: Penguin.
Hutchinson, T., and Waters, A. (1991). English for specific purposes. Cambridge: Cambridge University Press.
Maley, A. (1982). Whatever Next? Some Recent Current in Foreign Language Teaching. Waiyu Jiaoxue Yu Yanjiu, 19 - 21.
Nunan, D. (1988). The Learner-centered curriculum. Cambridge: Cambridge University Press.
Nunan, D. (1988). Syllabus design. Oxford: University Press.
Ohno, A. (2011). Communicative competence and communicative language teaching. From http://cicero.ubunkyo.ac.jp/lib/kiyo/fsell2002/ 25
Rebecca, L. and Robin, C. (1992). The Tapestry of language learning. Boston, MA: Heinle and Heinle.
Richards and Rodgers (1986). Approaches and methods in language teaching. Cambridge: Cambridge University Press.
Romaine, S. (1994). Language in society: An Introduction to sociolinguistics. New York: Oxford University Press.
Savignon, S. (1983). Communicative competence, theory and classroom practice. Reading, Mass: Addition-Wesley.
Shih, M. (1999). More than practicing language, communicative reading and writing for Asian settings. TESOL Journal, 8(4), 20.
Spolsky, B. (1998). Sociolinguistics. ELT Journal, 54(3), 301.
Stockewell, P. (2007). Sociolinguistics: A resource book for students. New York: Routledge Avenue.
Wardhaugh, R. (2002). An Introduction to so-ciolinguistics. Oxford: Blackwell.
Wilkins, D.A. (1976). Notional syllabuses. Oxford: Oxford University Press.
William, L. (1983). Communicative language teaching: An introduction. Cambridge: Cambridge University Press.
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
41
Charisopon Inthapat received his Master Degree in Applied Linguistics
in English Language Teaching from King Mongkut’s University of
Technology Thonburi and Bachelor Degree in Business Administration
in Accounting of Siam University. Present, he is English instructor at
Panyapiwat Institute of Management (PIM). Moreover, he is the host of
cable TV. Channel of Miccell Media Co.,Ltd in English for Engineer and
he is a columnist of monthly magazine: Thailand Construction Variety
in the column of English for Engineer. He has taught English from 1997
to present and his English teaching experience is 14 years
42
ลาดเฉพาะกลม หนทางสความส�าเรจของธรกจ ขนาดกลางและขนาดยอม
Niche Market: The Way to Success of SMEs
ฉตรชย อนทสงข
อาจารยประจ�าสาขาวชาการตลาด
คณะบรหารธรกจ
มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลอสาน
E-mail: [email protected]
บทคดยอการด�าเนนธรกจในปจจบน ตองอาศยประสบการณ ความร ความช�านาญ มศาสตรและศลป
ในการบรหารงาน เพอเผชญกบสถานการณแขงขนททวความรนแรงยงขนโดยตองใชกลยทธตางๆ
ทน�ามาผสมผสานเพอใหบรรลเปาหมายขององคกร กลยทธทส�าคญอยางหนงของการท�าธรกจ คอ
การก�าหนดกลมลกคาเปาหมาย (Target Market) โดยการพยายามหาสนคา/บรการตอบสนอง
ความตองการของลกคาใหได สนคา/บรการ โดนใจราคายตธรรม หาซอสะดวก มการสอสารท
เขาถงกลมเปาหมาย นนคอ การท�าการตลาดแบบทเรยกวา ตลาดเฉพาะกลม (Niche Market)
เพอคนหาความตองการของตลาด/กลมเปาหมาย ทมขนาดเลกแตสามารถท�าก�าไรใหกบธรกจ
ขนาดกลางและขนาดยอมไดดงนน การท�าการตลาดแบบทเรยกวาตลาดเฉพาะกลม (Niche Market)
จงเปนหนงทางเลอกของกจการประเภทธรกจขนาดกลางและขนาดยอม (SMEs) เพอหลกเลยง
การแขงขนกบคแขงขนทมศกยภาพสงกวา โดยการพยายามหากลมเปาหมายทมจ�านวน อ�านาจ
การซอและมแนวโนมการขยายตวมากขน โดยตอบสนองความตองการของกลมเหลานใหได
ค�ำส�ำคญ: ตลาดเฉพาะกลม หนทางสความส�าเรจ ธรกจขนาดกลางและขนาดยอม
AbstractToday’s business operation requires intensive experiences, knowledge, skills as
well as artistic and logical creativity in management so as to prepare for stronger
competition. A company needs to employ various strategies to ensure that the
main objectives are reached. One of the most important strategies for business is
ต
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
43
identification of the target market through finding appropriate products/services
which meet client demands. A marketing through supply of product or service
with customer satisfaction, fair prices, availability and good communication toward
the target market is called niche marketing. A niche marketing is a good strategy
of choice for SMEs since it can generate profitable returns even in a small sized
market. The strategy keeps SMEs away from a direct competition with larger
competitors by searching for a target market that has adequate size, decent
buying power and high growth potential and responding to the demand of this
particular client group.
Keywords: Niche Market, Way to Success, SMEs
บทน�ำ
ในปจจบน การแขงขนทางธรกจ ทวความรนแรง
ยงขน ผประกอบการ/นกธรกจทงหลายตองน�ากลยทธ
ทมชนเชงเหนอกวาค แขงขนมาใช เพอสรางโอกาส
ทางการแขงขน น�ามาซงเปาหมายขององคกร นกวชาการ
ดานการตลาดหลายทาน ไดใหความส�าคญกบกลยทธ
ทางการตลาดทเรารจกกนทวไปคอ กลยทธ 4P’s หรอ
สวนประสมการตลาดทมองคประกอบส�าคญ ดงน
(สดาดวง เรองรจระ, 2543: 29-32)
1. ผลตภณฑ (Product) หมายถงสนคาและบรการ
ทเสนอขายโดยธรกจ เพอสนองความจ�าเปนหรอความ
ตองการของลกคาใหเกดความ พงพอใจ
2. ราคา (Price) หมายถงมลคาผลตภณฑในรป
ตวเงนเปนสงทแลกเปลยน ส�าหรบการไดมาซงสนคา
และบรการ
3. การจดจ�าหนาย (Place) หมายถงโครงสรางของ
ชองทางประกอบดวย สถาบนและกจกรรม เพอใชใน
การเคลอนยายสนคาและบรการจากธรกจไปยงตลาด
ประกอบดวย 2 สวน ดงน
3.1 ชองทางการจดจ�าหนาย (Channel of
distribution) คอกลมของบคคลหรอธรกจทเกยวของ
กบการเคลอนยายสนคาหรอบรการจากผผลตไปยง
ผบรโภคคนสดทาย
3.2 การกระจายตวสนคา (Physical distribu-
tion) กจกรรมทเกยวของกบการเคลอนยายตวสนคา
หรออาจหมายถง การขนสงและการเกบรกษาตวสนคา
ภายในธรกจ
4. การสงเสรมการตลาด (Promotion) เปนการ
ตดตอสอสารเกยวกบขอมลระหวางผขายกบผซอ เพอ
สรางความนาเชอถอทศนคตทด การแจงขอมลขาวสาร
โดยมรปแบบ ดงน
4.1 โฆษณา (Advertising) เปนการเสนอ
ขาวสารโดยผานสอ เชน สอวทย โทรทศน หนงสอพมพ
นตยสาร ฯลฯ
4.2 การขายโดยใชพนกงานขาย (Personal
selling) เปนการสอสารจงใจโดยใชตวบคคลในการจงใจ
การใหค�าปรกษา แนะน�า และเสนอขาย
4.3 การใหขาว/การประชาสมพนธ (Publicity
and Public Relations) เปนการสอสารประชาสมพนธ
ในการเผยแพรขาวสารการใหขอมล ขอเทจจรง เชน
การจดสมมนาการประชมแกสอมวลชน เปนตน
4.4 การสงเสรมการขาย (Sales promotion)
เปนเครองมอกระตนจงใจระยะสนใหเกดการซอ การ
ทดลองใช เชน การลดแลก แจก แถม คปอง ชงโชค ฯลฯ
4.5 การตลาดทางตรง(Direct marketing)
เปนการตอบสนองผบรโภคทนท
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
44
โดยการจ�าหนายสนคาผานสอ เชน การสงซอทางแคตตาลอก สงซอทางโทรศพท เปนตนและอกสวนหนงทขาดไมได คอ กลยทธการก�าหนดลกคาเปาหมายทางการตลาด (Target Market Strategy) เปน การประเมนสวนตลาด ทนาสนใจในแตละสวนตลาด เพอเปนเปาหมายส�าหรบการใชกลยทธสวนประสมทางการตลาดตามลกษณะหรอความสามารถของบรษท ทจะสามารถตอบสนองความพงพอใจตลาดสวนนนได ในการเลอกตลาดเปาหมายประกอบดวย กลมผซอทมความตองการ หรอมลกษณะบางอยางรวมกน มพฤตกรรมการตอบสนองในลกษณะใกลเคยงกน ซงธรกจจะเขาไปตอบสนองความตองการของกล มลกคาเปาหมายน โดยไดจดแบงกลมตลาดเปาหมายออกเปน 3 กลม ดงน (ฉตยาพร เสมอใจ, 2551:76-77) 1. กำรตลำดไมแตกตำง (Undifferentiated marketing) การใชกลยทธการตลาดไมแตกตาง (กลยทธการตลาดรวม) คอ การท�าการตลาดทงหมดดวยรปแบบเดยวการเสนอผลตภณฑ/บรการเพยงชนดเดยวกลยทธการตลาดรวมจะเนนทมองหาความตองการทเหมอนกน (common) ของผบรโภคมากกวา ทจะ มองหาความแตกตางโดยกจการ จะออกแบบผลตภณฑขนมาหนงอยาง และโปรแกรมทางการตลาดหนงชดทจะสามารถจงใจผซอจ�านวนมากๆ ได โดยอาศยชองทาง การจดจ�าหนายแบบรวม (mass distribution) และโฆษณาแบบรวม (mass advertising) โดยมเปาหมายทจะท�าใหผลตภณฑมภาพลกษณในใจของผ บรโภค ดมากยงขนเชน บรษทยาคลท จ�ากด ผลตสนคาชอตรายาคลท โดยมขนาดเดยว รสชาตเดยว การบรรจภณฑแบบเดยวกน ก�าหนดราคาประมาณ 5-6 บาทเทานน และชองทางการจดจ�าหนาย คอ ผานรานคาปลกทวไป สวนการสงเสรมการตลาด ใชวธการสอสารรปแบบเดยว รวมถงการใชพนกงานขาย ซงไมมความหลากหลาย มากนก ดงรปท 1
รปท 1: การตลาดไมแตกตาง
2. กำรตลำดแตกตำง (Differentiated marketing) การใชกลยทธการตลาดทแตกตางนน กจการตองตดสนใจวาจะเลอกสวนตลาดเปาหมายมาหลายๆ สวน หรอเลอกเฉพาะตลาดกลมยอย แลวจงเสนอสวนประสม การตลาดตอไปในแตละสวนตลาด เชน บรษทไนก (NIKE) ทพยายามจะเสนอสนคาใหลกคาทราบวารองเทาคไหน เหมาะส�าหรบกฬาเฉพาะอยางเชน รองเทาส�าหรบวง รองเทาส�าหรบแอโรบค รองเทาส�าหรบนกเบสบอล อกทง บรษท โตโยตา มอเตอร ประเทศไทย จ�ากด เปนตวแทนจ�าหนายรถยนตรายใหญในประเทศไทย โดยไดพจารณาการแบงสวนตลาดผลตภณฑรถยนต ออกเปน 3 กลม ดงน (ฉตรชย อนทสงข, 2550: 71-74) 2.1 กลมตลาดระดบบนหรอ กลม พรเมยม (Premium) ผลตภณฑทน�าเสนอคอ โตโยตำ Camry ก�าหนดราคาประมาณ 1.2 - 2.0 ลานบาท โดยจบกลมลกคาทมรายไดระดบบน คอ ผบรหารระดบสงตางๆ เจาของกจการ และมรปแบบการน�าเสนอเพอสอถงความมระดบ ความหรหรา ในการขบข จดขายคอ เปนรถยนตส�าหรบครอบครว มประสทธภาพและเครองยนตสงกวา คแขงขน 2.2 กล มตลาดกลางหรอกล มสแตนดาร ด (Standard) ผลตภณฑทน�าเสนอคอ โตโยตำ ALTIS ก�าหนดราคาประมาณ 8 แสน - 1.2 ลานบาท จบกลมลกคาระดบกลาง ผบรหารระดบกลาง เจาของกจการขนาดกลาง ทายาทนกธรกจ กลมพนกงานราชการ และมรปแบบการน�าเสนอทแตกตางจากกลมแรก เพอสอถงความมระดบในการขบข เปนผทตองการรถยนตทมสมรรถนะ และออกแบบททนสมย มความคลองตวในการใช
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
45
2.3 กลมตลาดระดบลาง (Economy) ผลตภณฑทน�าเสนอ คอ โตโยตำ VIOS ก�าหนดราคาประมาณ 6 - 8 แสนบาท เหมาะส�าหรบจบกลมลกคาระดบลาง คอ เจาของกจการขนาดเลก พนกงานออฟฟศ กลมทนยมรถยนตขนาดเลกทมความคลองตวสง ก�าหนดบคลกภาพของสนคาไวอยางชดเจน คอรถยนตขนาดเลก สามารถเดนทางระยะไกลๆ ไดโดยไมกอเกดปญหา เนนความปราดเปรยว และใหความแขงแกรง ทนทานอยางสมบรณ ราคาถกแตคณภาพด ในการพฒนาแผนการตลาด ส�าหรบแตละสวนตลาดจะตองผานการศกษาวจย มการพยากรณ การวเคราะหยอดขาย การวางแผนการสงเสรมการตลาด และการจดการชองทางการจดจ�าหนาย จากความพยายามทจะเขาใหถงสวนตลาดทแตกตาง โดยอาศยการโฆษณาทตางกนไป ดงรปท 2
รปท 2: การตลาดแตกตาง
3. กำรตลำดม งเฉพำะสวน (Concentrated marketing) เปนแนวทางทใชในการครอบคลมสวนตลาด ในกรณทรพยากรของกจการมอยอยางจ�ากด กจการ จะเลอกมาเพยงหนงสวนตลาดหรอมากกวาหรอชวงชงในสวนตลาดกลมยอย ตลาดมงเฉพาะสวนนนธรกจ มกจะประสบความส�าเรจเปนอยางดในการวางต�าแหนงทางการตลาดทมความแขงแกรงในสวนตลาดนน หรอการวางต�าแหนงทางการตลาดในตลาดกลมยอยทกจการ
สามารถสนองความตองการไดดเนองจากทราบและเขาใจความตองการของตลาดสวนนด เชน การแบงสวนตลาดของผลตภณฑแปง ซงมลกษณะแตกตางกน 3 กลมหลกๆ ดงน 3.1 ผลตภณฑแปงเพอความเยน สดชน 3.2 ผลตภณฑแปงเพอสขภาพผวออนโยน 3.3 ผลตภณฑแปงเพอความหอมของรางกาย จากการพจารณาผลตภณฑแปงยหอเบบมายด (Babi Mild) ไดเลอกสวนตลาดในกลมท 2 ผลตภณฑแปงเพอสขภาพผวทออนโยนแพงายเทานน เนองจากมความรความสามารถ และความช�านาญในการท�าตลาดลกษณะดงกลาว ดงรปท 3 ในขณะเดยวกน การตลาดมงเฉพาะสวน จดอยในกลมทมความเสยงสงกวาปกต เพราะคแขงขนรายใหญๆ อาจตดสนใจเขาไปในสวนตลาดเดยวกนกบทเราเลอกได เปนเหตใหตองขายตวเองกบกจการขนาดใหญทมทรพยากรทางการตลาดมากกวา
รปท 3: ตลาดมงเฉพาะสวน
จากขอมลน ส�าหรบผประกอบการธรกจ SMEs ทงหลาย การจะด�าเนนธรกจแขงขนกบคแขงขนรายใหญทมทนหนา มสนคาหลากหลาย มเทคโนโลยททนสมย และอนๆทเหนอกวานน เราจ�าเปนทจะตองสราง “NICHE” โดยเปน กลยทธหนงทตองเจาะลกเขาถงความตองการของกลมเปาหมาย และตอบสนองใหทนทวงท กอนคแขงขน เพอเปนการลดระดบ หลกเลยงความรนแรงของการแขงขนตลำดเฉพำะกลม (Niche Market) หมายถง กลมลกคาทมศกยภาพกลมใดกลมหนงกได ตลาดรปแบบน
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
46
จะเกดขนไดเมอความตองการทมศกยภาพของผบรโภคสวนหนงทยงไมไดรบการตอบสนอง หรอมความตองการเกดขนมาใหม อนเนองจากการเปลยนแปลงในสงคม ตลาดแบบ Niche มงเนน ภายใตเงอนไข 3 ประการคอ ประการแรก ตองเปนกลมลกคาทสามารถเขาถงได ประการทสอง ตองขยายตวเรวพอ มก�าลงซอในปรมาณทธรกจจะอยรอดและเตบโตได และประการสดทาย สวนแบงตลาดนตองไมถกครอบครองไปแลวโดยผขายรายใดรายหนง
ลกษณะของ Niche Market 1. ตลาดมกลมผ บรโภคจ�านวนไมมากนก โดย ผบรโภคกลมนสนคาประเภทอปโภคบรโภค ทมอยทวไปในทองตลาดไมสามารถตอบสนองความตองการของกลมนได โดยกลมนจะพยายามแสวงหาสนคาบรการ ทสามารถน�าไปใชไดตรงความตองการเชน สบยหอ MWNS. (SPORT SOUP) เปนสบส�าหรบผชนชอบ การออกก�าลงกายหรอกลมนกกฬาโดยเฉพาะ แปรงสฟนยหอ ซสเทมมาเปนแปรงสฟนทออกแบบมาเฉพาะส�าหรบคนจดฟนเทานน 2. เปนกล มตลาดทผ บรโภคมเงนอย ในระดบ ปานกลางถงสง และมอ�านาจในการซอ ลกษณะกลมนมความเตมใจทจะซอสนคาและบรการทสามารถ ตอบสนองความตองการของตนได แมจะตองจายในราคาทสงกวาปกต 3. เปนกลมทผน�าทางการตลาดจะมองขามเนองจากเปนกลมตลาดทมขนาดเลกส�าหรบผน�าทางการตลาด ซงไมคมกบการลงทนดานตางๆ เมอเทยบกบผลตอบแทนทไดรบกลบมาแตในทางตรงกนขามกล มนยงใหญ เพยงพอทจะท�าก�าไรไดมากส�าหรบธรกจ SMEs 4. แนวโนมของกลมนมจ�านวนเพมมากขนในตลาดอนาคต เชน นโยบายของภาครฐรณรงค ใหประชาชนหนมาดแลสขภาพตนเองมากขนยอมสงผลใหกล มอาหาร - เครองดมเพอสขภาพมยอดขายเพมสงขน ตามความตองการทเพมมากขน หรอววฒนาการทาง การแพทยเจรญกาวหนาขนโอกาสผสงอายกเพมขน
ดงนนสนคาส�าหรบผสงอายจงมความเปนไปไดสงทจะมยอดขายเพมขนในอนาคตอยางรวดเรว 5. สนคาและบรการกล มนตองมลกษณะพเศษ แตกตางจากสนคาทมอยทวไปตามทองตลาดลกษณะสนคาตองโดดเดนเหมาะกบกลมนโดยเฉพาะเชน งาน Handmade งานศลปะ เปนตน 6. การสอสารทางการตลาดส�าหรบกลมนมลกษณะการใชสอวงแคบ ใชงบประมาณคอนขางต�าแตไดรบ ผลตอบกลบทสง เนองจากกลมลกคา NICHE มขนาดเลกอยในวงจ�ากด เพราะฉะนนการเลอกรบสอจงเฉพาะเจาะจงกบสอบางประเภทเทานน
ควำมสมพนธของสวนประสมกำรตลำดกบ Niche Market ปจจบนในโลกของธรกจการแขงขนไดทวความรนแรงเพมขนเรอยๆ การด�าเนนธรกจตองแยงชงลกคาพยายามสรางความแตกตางใหเหนอกวาคแขงขนในทกๆ ดานเชน การผลต การลดตนทน คณภาพ ราคา ชอเสยง รปแบบการจงใจลกคาเปนตน นอกจากน การท�าการตลาด เพอตอบสนองลกคาเฉพาะกลมจงเปนอกหนงรปแบบทจะสรางความไดเปรยบทางการแขงขนไดดงน (ฉตรชย อนทสงข, 2550: 84-87) 1. ผลตภณฑ (Product) การสรางขอไดเปรยบทางการแขงขน คอ การคดคน ประดษฐ สรางความแปลกแตกตางใหกบผลตภณฑ ไมวาจะเปนการพฒนาผลตภณฑ (Product Development) หรอการคดคนผลตภณฑใหม (New Product) เพอไดตอบสนองลกคาแตละกลม หรอเฉพาะกลมใหไดตามทศนคต ความเชอเกยวกบลกคาวามความตองการทแตกตางกนไป เชน การพฒนารปแบบของแปรงสฟนยห อ ซสเทมมา ซงออกแบบผลตภณฑมาเพอตอบสนองเฉพาะกล มลกคาทจดฟนเทานน การเปดรานขายเสอผาเฉพาะกลมสภาพสตรทมลกษณะอวนและตวใหญ ลกษณะผลตภณฑตองมขนาดใหญเปนพเศษ การจ�าหนายนมส�าหรบสตรมครรภภายใตยหอแอนมม (Anmum) เพอตอบสนองลกคาเฉพาะกลมดงกลาว
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
47
ตำรำงท 1: แสดงความสมพนธระหวางสวนประสมทางการตลาดกบกลยทธตลาดเฉพาะกลม
สวนประสมทำงกำรตลำด กลยทธตลำดเฉพำะกลม ตวอยำง
1. ผลตภณฑ (Product) การสรางความแตกตางในตวผลตภณฑ
ใหโดดเดนสามารถสนองความตองการ
ของลกคาเฉพาะกลมได
รปแบบผลตภณฑ ส ขนาด การใชงาน
และคณสมบตอนๆ
2. ราคา (Price) การก�าหนดราคาทมเอกลกษณ ซงม
มลคาในสายตาของผบรโภค
การก�าหนดราคาสงเมอเปรยบเทยบกบ
สนคาอน
3. การจดจ�าหนาย (Place) การเลอกชองทางการจ�าหนายเฉพาะกลม
ทชดเจน
รานขายของเฉพาะเจาะจง รานอาหาร
ทเนนสมนไพร เปนตน
4. การสงเสรมการตลาด
(Promotion)
การเลอกรปแบบการตดตอสอสารท
สามารถเขาถงกลมลกคาเฉพาะเจาะจง
ไดโดยไมจ�าเปนทตองใชสอ (media)
ในลกษณะวงกวางหรอตนทนสง
การแจก VCD ส�าหรบกลมเปาหมาย
การโทรศพทหากลมลกคาโดยตรง การจด
กจกรรมการตลาด (Event Marketing)
โดยเนนเฉพาะกลมเปาหมาย เปนตน
2. ราคา (Price) การก�าหนดราคาส�าหรบตลาด
เฉพาะกลม ตองศกษาถงศกยภาพของกลมวามก�าลง
มอ�านาจในการซอมากนอยเพยงใด หรอเปนการก�าหนด
ราคาตามคณคาในสายตาของผบรโภคทสามารถยอมรบ
ไดในการซอผลตภณฑชนๆ หนง เชน การก�าหนดราคา
ทสงอยางเดยวส�าหรบกลมทมฐานะและรายไดสง
3. การจดจ�าหนาย (Place) การจดจ�าหนายคอ
การเลอกชองทางใดชองทางหนงทธรกจมความเชยวชาญ
ช�านาญ และเขาใจอยางลกซงถงลกษณะโครงสราง
ของคนกลางวา แตละกล มจะเขาถงไดอยางไรเชน
ยาบางประเภท จะตองซอจากรานยาเฉพาะทาง เปนตน
ซงเปนหนาทของนกการตลาดทจะตองเจาะจง เลอก
คนกลางทเราสามารถตอบสนอง อ�านวยความสะดวก
หรอใหบรการไดอยางเตมท
4. การสงเสรมการตลาด (Promotion) คอ วธการ
ตดตอสอสารเพอใหผบรโภคไดรบรขอมลขาวสารทธรกจ
ตองการน�าเสนอในทกๆดาน โดยเฉพาะการสอสารท
สามารถเขาถงลกคาเฉพาะกลมได โดยใชงบประมาณ
อยางมประสทธภาพทงในแงการรบร การเขาถงสราง
ความทรงจ�า และการเปลยนแปลง พฤตกรรม เพอให
เกดการตอบสนอง
กลยทธตลำดเฉพำะกลม (Niche Market strategy)
มดงน
1. มงไปทตลาดกลมเลก (Niche market) เชน
รานขายสนคาส�าหรบแมและเดก รานขายสนคาส�าหรบ
คนอวนและตวใหญเทานน รานหญงลวน รานชายลวน
รานขายสนคาส�าหรบคนตวเลกเทานน
2. มงไปทกลมลกคาพเศษ (Special group of
end users) เชน รานขายสนคาส�าหรบคนพการ
รานขายสนคาใหนกเรยน รานลกเสอ
3. ม งเฉพาะผลตภณฑ (Niche by product)
เปนการขายสนคาประเภทเดยว ไมขายอยางอนเลยเชน
รานขายผาลกไมสขาวลวนๆ รานขายลกกวาดสสน
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
48
สวยงาม ราน ขายอมยม รานขายเทปเพลง รานขาย
รองเทา รานขายขาวสาร ฯลฯ
4. มงทการขายสนคาราคาเดยว (Niche by price)
เปนรานทขายสนคาในราคาใดราคาหนงเพยงราคาเดยว
เชน ขายสนคาราคาถกลวนๆ (ในกรณนมนอยมาก)
ขายสนคาราคาสงลวนๆ หรอ 99 บาททงราน
5. มงทเฉพาะขนตอนการผลต (Niche by process)
เปนการท�าเพยงบางขนตอนของการผลตเทานนแลว
สรางความเปนผเชยวชาญเชน ไมท�ารองเทาทงคแตท�า
เพยงสนรองเทา เราไมซอมรถทงคนแตเราเปนผเชยวชาญ
ทอไอเสย เชนนเรยกวาเปนผเชยวชาญเฉพาะขนตอน
6. ม งทลกคาเฉพาะราย (Niche by specific
customer) เปนการท�าสนคาใหเฉพาะบางรายเทานน
เชน อาจรบท�างานใหกบหนวยราชการหรอรฐวสาหกจ
เทานน ไมไดท�าใหกบคนทวไป ซงการท�าแบบนมกเกดขน
กบโรงงานอตสาหกรรมมากกวาการตลาดเพราะเปด
โรงงานมาแลวรบท�าเฉพาะบางรายเทานน
ปจจยสควำมส�ำเรจของกำรท�ำ Niche Market
หวใจของความส�าเรจและอยรอดได คอ การสราง
ใหเกดความแตกตาง การท�าตลาดแบบ Niche สนคา
และบรการจะตองมความโดดเดน และความแตกตางท
เหนไดชด ถงจะท�าใหกลมเปาหมายทมความตองการ
แตกตางจากกลมลกคาทวไปไดรบการตอบสนองและ
หนมาสนใจสนคาและบรการ นอกจากนน ยงมปจจยอน
ทประกอบกน ไดแก
1. ความเชยวชาญ (ตองเกงในเรองทท�าจรงๆ)
ใน Niche Market จะไมมค�าวาทวไปหรอพอท�าไดหรอ
ปานกลาง ธรกจตองเกงในเรองทท�าจรงๆ จงจะเปนท
ยอมรบและมความแตกตางจากคแขงขน ทส�าคญบรการ
ทเสนอขายตองสามารถตอบสนองความตองการของ
ลกคาเฉพาะกลมไดอยางแทจรง
2. ความเปนหนง (มเพยงธรกจเดยวทเขาถงลกคา
กลมน) หมายถง ในตลาดทงหมดจะตองมเพยงรายเดยว
ทมสนคาหรอบรการตรงตามความตองการของลกคา
กลมเปาหมาย สวนใหญจะวดกนโดยพจารณาวาใน
อาณาเขตทจะท�าธรกจมใครเสนอขายสนคาหรอบรการ
เหมอนกนหรอไม รวมทงตองพจารณาดวยวามก�าลงซอ
มากพอทจะท�าใหธรกจโตขนหรอไม
3. ประสทธภาพเหนอกวา (ตองคดไดเรวกวาคแขง)
ถาจะประสบความส�าเรจกบการท�าธรกจแบบน ตองคด
ไดเรวกวาคแขงขนหรอเสนอความสะดวกสบายและ
ความประหยดเหนอกวาคแขง
4. ตอบสนองความตองการของลกคา (สนคาและ
บรการตองมคณภาพมาตรฐาน)ประเดนนเนนในเรอง
คณภาพของสนคาหรอบรการ หมายความวา สนคาหรอ
บรการตองไดมาตรฐานและท�าใหลกคาพงพอใจ ซงอาจ
รวมไปถงการมบรการหลงการขายทรวดเรวและประหยด
ดวย
5. ความจงรกภกด (ท�าใหลกคากลบมาซอสนคา
และบรการอก) ธรกจในรปแบบนจะอยไดกตอเมอลกคา
ทซอสนคาไปแลวยงกลบมาใชบรการอก ขนอยกบความ
พอใจและไวเนอเชอใจในสนคาและบรการของลกคา
การสานสมพนธทดกบลกคาเปนวธการหนงทจะชวยให
เกดความเชอมโยงระหวางลกคากบสนคาและบรการ
หนทำงสควำมส�ำเรจของ Niche Market ตอธรกจ
SMEs
1. ธรกจขนาดกลางและขนาดยอม (SMEs) สามารถ
ด�าเนนการไดถงแมจะมทรพยากรและทนจ�ากด การท�า
Niche Market จะชวยประหยดแรงงาน แรงเงน และ
แรงใจ เนองจากสามารถทมเททงเวลาในการศกษา
พฤตกรรมและความตองการของกลมเปาหมาย คด
วางแผนในการท�าตลาด รวมไปถงสามารถจดสรร
งบประมาณในการท�าตลาดไดอยางเตมท
2. ในขณะเดยวกนความเปน Niche Market
มกจะท�าใหมค แข งในตลาดนอยหรออาจไมมเลย
เพราะขนาดตลาดเลกเกนไปไมดงดดนกลงทนรายใหญๆ
ใหเขามาการท�าตลาดแบบ Niche Market เกดขนได
เพราะยงมความตองการของลกคากลมหนงทไมไดรบ
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
49
การตอบสนอง ถาสามารถคนพบตลาดนและตอบสนอง
ไดอยางรวดเรวกจะสามารถกาวขนเปนผน�าตลาดได
บทสรป
การท�าการตลาดแบบ Niche Market คอ การคนหา
ความตองการของลกคา ทมจ�านวน อ�านาจในการซอ
เพยงพอทจะท�าก�าไรได ซงกจการจะตองพรอมทจะ
ปกปองตวเองจากผน�าทอาจจะเขามาในตลาดทเตบโตขน
ดงนน จงตองสรางภาพลกษณใหกบผบรโภคไดชนชม
ผลตภณฑหรอธรกจของเรา เหนความเปนพเศษ
ความแตกตาง ถงแมบรษทผ น�าเขามาในตลาดกไม
สามารถเอาชนะเราไดในเรองความร ความช�านาญ
เพราะวาเรามความเชยวชาญในผลตภณฑสงและ
ตอบสนองผบรโภคไดดกวา โดยทธรกจตองเตรยมขยาย
ฐานทางการตลาด เพราะการอยในตลาดเฉพาะกลมน
มความเสยงคอนขางสง เพราะเมอตลาดมศกยภาพ
มการเจรญเตบโตทสงขนผ น�าทางการตลาดกจะไม
มองขามอกตอไป
ส�าหรบธรกจขนาดกลางและขนาดยอม (SMEs)
การสราง Niche Market เปนอกหนงทางเลอก หรอ
กลยทธทางการแขงขนเพอสรางความแตกตางทงทางดาน
คณคา ความรสก ชอเสยง ภาพลกษณและการยอมรบ
โดยการเจาะกลมเปาหมายเพอตอบสนองใหถงแกนแท
ของผบรโภค
บรรณำนกรมฉตยาพร เสมอใจ. (2551). หลกการตลาด. กรงเทพฯ:
บรษท ซเอดยเคชน จ�ากด.
ฉตรชย อนทสงข. (2550). เอกสารค�าสอนหลกการตลาด.
นครราชสมา: มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล
อสาน.
ธระศกด เปยมสภคพงศ. (2552). ตลาดกลมเฉพาะ
Niche Market. สบคนเมอ 1 สงหาคม 2553,
จาก สมาคมสรางคณคาในประเทศไทยเวบไซต:
http://www.skgtphoto.com/dr-therasak/
215--niche-market
วารณ ตนตวงศวาณช และคณะ. (2546). หลกการตลาด.
กรงเทพฯ: บรษท เพยรสนเอดดเคชน อนโดไชนา
จ�ากด.
ศรวรรณ เสรรตนและคณะ. (2543). หลกการตลาด.
กรงเทพฯ: บรษท ธระฟลมและไซเทกซ จ�ากด.
สดาดวง เรองรจระ. (2543). หลกการตลาด. พมพครง
ท 9. กรงเทพฯ: ส�านกพมพประกายพรก.
เสร วงษมณฑา. (2542). กลยทธการตลาด: การวางแผน
การตลาด. กรงเทพฯ: บรษทธระฟลมและไซเทกซ
จ�ากด.
Mr. Chatchai Inthasang received his Master of Business Administration (MBA) group Marketing from Vongchavalitkul University after obtaining a Bachelor’s Degree in Marketing from Vongchavalitkul University. He enjoys working as a University lecturer in Retailing Management, Principle of Marketing, Distribution and Channel Management etc. He is now the lecturer in Marketing Department of Rajamangala University of Technology Isan (RMUTI)
50
ณภาพชวตของคนไทย: นยจากสถตการฆาตวตาย
Quality of Life of Thai People: The Implication from Suicide Statistics
ผชวยศาสตราจารย ดร.ศภเจตน จนทรสาสน
อาจารยประจ�าคณะเศรษฐศาสตร
มหาวทยาลยกรงเทพ
E-mail: [email protected]
บทคดยอบทความเรองนมวตถประสงคเพอสะทอนระดบคณภาพชวตของคนไทยโดยการพจารณาจาก
อตราการฆาตวตายของคนไทยในระดบประเทศ ภมภาค และจงหวด ระหวางป พ.ศ. 2547-2552
ซงไดจากกรมสขภาพจต ผลการศกษาพบวา คณภาพชวตของคนไทยในระดบประเทศยงอยใน
ระดบปานกลางแตมแนวโนมเพมขนอยางตอเนอง ซงเหนไดจากการทอตราการฆาตวตายของคนไทย
ลดลงอยางตอเนองในชวงเวลาดงกลาว เมอพจารณาในระดบภมภาค พบวาประชาชนในภาคเหนอ
ตองการการยกระดบคณภาพชวตมากทสดจากการทมอตราการฆาตวตายสงทสดในประเทศ
ส�าหรบภาคใต แมจะมคณภาพชวตสงเปนอนดบ 2 ของประเทศ แตกเปนภมภาคเดยวในประเทศ
ทประชาชนมคณภาพชวตลดลงอยางตอเนอง ซงกตองการการแกไขอยางเรงดวนเชนเดยวกน
นอกจากนเมอพจารณาในระดบจงหวด พบวาประชาชนในจงหวดแมฮองสอนตองการการพฒนา
เพอยกระดบคณภาพชวตมากทสด เนองจากมอตราการฆาตวตายสงสดเปนอนดบท 4 ของประเทศ
และมการเพมขนของอตราการฆาตวตายสงทสดในประเทศอกดวย
ค�าส�าคญ: คณภาพชวต ความอยดมสข การพฒนาเศรษฐกจและสงคม สถตการฆาตวตาย
AbstractThis article aims to study the living quality of Thai people through examining the
suicide rate statistics of Thai people at the national, regional and provincial levels
from 2004 to 2009 obtained from the Department of Mental Health. The findings
reveal that the living quality of Thai people in general, though currently sitting at
ค
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
51
mediocre level, is continuously improving. An evidence supporting this fact is a
steady decline of suicide rates over the period. In term of regional level, people
in the North are in need of living quality improvement the most given that their
suicide rates ranking highest in the country. Although people in the South have
the second highest quality of living, their quality of life has become worsening
and they are the only group experiencing such down trend. This problem also
requires an immediate solution. In term of provincial level, people in Mae Hong
Son are in need of better living quality the most since their suicide rate rank fourth
in the country and it has been increasing at the fastest pace compared to those
of other provinces.
Keywords: Quality of Life, Well-Being, Economic and Social Development,
Suicide Statistics
บทน�า
คณภาพชวต (Quality of Life) ของประชาชนใน
ประเทศถอเปนเปาหมายสงสดของการพฒนาเศรษฐกจ
และสงคม (Economic and Social Development)
ของทกประเทศไมวาจะมระบบการปกครองหรอระบบ
เศรษฐกจแบบใดกตาม ทงน คณภาพชวตทดของ
ประชาชนในประเทศจะน�ามาซงทรพยากรมนษยทม
ประสทธภาพ ซงจะเปนแรงขบเคลอนในการพฒนา
ประเทศอยางยงยน ทงทางดานเศรษฐกจ สงคม การเมอง
และสงแวดลอมตอไป ดงนนจงอาจกลาวไดวาประเทศ
จะพฒนาไดตองเรมทการพฒนาทรพยากรมนษยของ
ประเทศโดยการพฒนาคณภาพชวตของประชาชน เมอ
ประชาชนไดรบการยกระดบคณภาพชวตแลว ประเทศ
จงจะมการพฒนาไปไดอยางยงยนนนเอง อยางไรกตาม
แมวาการยกระดบคณภาพชวตจะมความส�าคญส�าหรบ
การพฒนาสงคมในทกระดบ ทงระดบตวบคคล ระดบ
ชมชน ระดบชาต และระดบโลก แตการใหค�านยามและ
การวดระดบคณภาพชวตยงเปนประเดนทหาขอสรป
อยางชดเจนไมไดจนถงปจจบน
นกวชาการตลอดจนองคกรตางๆ ในประเทศ
และระหวางประเทศ ไดใหค�านยามของคณภาพชวตไว
ตางๆ กน เชน คณภาพชวต หมายถง การด�ารงชวต
ของมนษยในระดบทเหมาะสมตามความจ�าเปนพนฐาน
ทไดก�าหนดไวในสงคมหนงๆ ในชวงเวลาหนงๆ นนคอ
การทจะกลาววาประชาชนมคณภาพชวตทดไดกตอเมอ
ประชาชนในครอบครวหรอชมชนนนมชวตความเปนอย
บรรลเกณฑตามความจ�าเปนพนฐานครบถวนทกประการ
ซงเกณฑความจ�าเปนพนฐานทก�าหนดไวนน สามารถ
แปรเปลยนไปไดตามสภาพเศรษฐกจและสงคมท
เปลยนแปลงไปในขณะนนๆ (คณะกรรมการอ�านวยการ
งานพฒนาคณภาพชวตของประชาชนในชนบท, 2540)
ในขณะทตามค�านยามขององคการอนามยโลก (WHO,
1997) คณภาพชวตหมายถง ความรสกหรอมมมองของ
บคคลทมตอชวตของตนเองในบรบทของระบบวฒนธรรม
และคานยมทตนเองใชชวตอย ซงมความเกยวของกบ
เปาหมายในชวต ความคาดหวงในชวต และกรอบในการ
ด�ารงชวต โดยคณภาพชวตของบคคลจะไดอทธพล
จากปจจยหลายดาน ไดแก สขภาพกาย สขภาพจต
ความเปนอสระ การเปนสวนหนงของสงคม ความเชอ
และสงแวดลอม นอกจากน ส�านกงานคณะกรรมการ
พฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (2550) ไดให
ความหมายของคณภาพชวตไววา คณภาพชวต หรอ
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
52
ความอย ดมสข หมายถง การมสขภาพอนามยทด
ทงรางกายและจตใจ มความร มงานท�าททวถง มรายได
พอเพยงตอการด�ารงชพ มครอบครวทอบอนมนคง อยใน
สภาพแวดลอมทด และอยภายใตระบบบรหารจดการ
ทดของภาครฐอกดวย
จากตวอยางของค�านยามเกยวกบคณภาพชวตขางตน
จะเหนไดอยางชดเจนวา คณภาพชวตประกอบไปดวย
ทงปจจยเชงวตถวสย (Objective Indicators) เชน
รายได การไดรบการศกษา ปจจยพนฐาน การมงานท�า
ฯลฯ และปจจยเชงอตวสย (Subjective Indicators)
เชน ความพงพอใจในชวต ความอบอนในครอบครว
สขภาพจตทด การไดเปนสวนหนงของสงคม ฯลฯ
ลกษณะดงกลาวท�าใหเปนเรองยากทจะสามารถสราง
มาตรวดระดบคณภาพชวตของประชาชนในสงคม
หรอในประเทศไดอยางครอบคลม หรอเปนทยอมรบใน
ระดบชาตและนานาชาตโดยปราศจากขอโตแยง ดงนน
บทความเรองนจงมวตถประสงคเพอน�าเสนอมมมองตอ
ระดบคณภาพชวตของคนไทยผานสถตการฆาตวตาย
โดยจะท�าการวเคราะหระดบคณภาพชวตของคนไทย
ทงในระดบประเทศ ระดบภมภาค และระดบจงหวด
โดยอาศยอตราการฆาตวตายเปนตวบงช ทงนแมวา
การฆาตวตายของคนในสงคมจะไมใชตวบงชคณภาพ
ชวตโดยตรง กลาวคอ อตราการฆาตวตายเปนเพยงหนง
ในปจจยทสะทอนคณภาพชวตของคนในสงคม ในขณะท
คณภาพชวตเกยวของกบปจจยอนๆ เปนจ�านวนมาก
แตเชอวาการฆาตวตายจะสะทอนระดบความความอยด
มสขของคนในสงคมทงเชงวตถวสย1และอตวสย2 ไดเปน
อยางด เนองจากบคคลทมชวตทอยดมสขทงกายและใจ
ยอมไมฆาตวตายนนเอง
1 วตถวสย (Objective) หมายถง ทไมเกยวของกบวตถ โดยไมเกยวกบความคดหรอความรสก
2 อตวสย หรอ จตวสย (Subjective) หมายถง มมมองหรอความ คดเหนของบคคล โดยเฉพาะสงทเกยวของกบความรสก ความเชอ หรอความตองการ
มาตรวดระดบคณภาพชวต
เนองจากความส�าคญของระดบคณภาพชวตของ
ประชาชนในสงคมทมตอการพฒนาประเทศ จงไดม
ความพยายามอยางตอเนองของนกวชาการและองคกร
ตางๆ ทงในประเทศและตางประเทศ ในการศกษาและ
พฒนาดชนเพอวดระดบคณภาพชวต โดยดชนชวด
คณภาพชวตทไดรบการยอมรบและถกน�าไปใชอยาง
กวางขวางในระดบนานาชาตในปจจบน ไดแก ดชน
การพฒนามนษย (Human Development Index:
HDI) ดชนการพฒนามนษยเปนตวบงชระดบการพฒนา
เศรษฐกจและสงคมทถกน�ามาใชวดระดบคณภาพชวต
ซงคดคนขนในป ค.ศ. 1990 โดยนกเศรษฐศาสตรชาว
อนเดยซงไดรบรางวลโนเบลสาขาเศรษฐศาสตรชอวา
Amartya Sen โดยในปจจบนดชนการพฒนามนษยได
ถกน�าไปใชโดยสหประชาชาตเพอวดระดบการพฒนา
และระดบคณภาพชวตของประชาชนในประเทศตางๆ
ทวโลก ภายใตโครงการ United Nations Development
Program หรอ UNDP โดย HDI จะวดระดบคณภาพ
ชวตของคนใน 3 ดาน ไดแก ดานสขภาพ วดโดยอายขย
เฉลยของประชาชนในประเทศ ดานการศกษา วดโดย
จ�านวนปเฉลยทไดรบการศกษาและจ�านวนปคาดหมาย
ทจะไดรบการศกษา และ ดานมาตรฐานการครองชพ
วดโดย รายไดประชาชาตตอบคคล (UNDP, 2010a)
อยางไรกตาม แมวาดชนการพฒนามนษยจะไดรบ
การยอมรบอยางกวางขวางและถกน�าไปใชในการวด
คณภาพชวตของประชาชนในประเทศตางๆ ทวโลก
แตกไดมการวพากษวจารณความนาเชอถอของ ดชน
การพฒนามนษยในฐานะตวชวดคณภาพชวตอยาง
กวางขวางเชนเดยวกน เชน McGillivray (1992)
Streeten (1995) Sagar and Najam (1998) และ
Bagolin (2004) ซงสวนใหญเหนพองกนวาดชนการ
พฒนามนษยวดคณภาพชวตไดเพยง 3 ดานเทานน
โดยทง 3 ดานลวนเปนปจจยในเชงรปธรรมทงสน ดงนน
ดชนการพฒนามนษยยงไมสามารถสะทอนคณภาพชวต
ไดอยางครบถวนนนเอง
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
53
นอกจากดชนการพฒนามนษยแลว UNDP กยงม
ดชนอนๆ ทใชวดระดบคณภาพชวตของประชาชนใน
ประเทศตางๆ ไดแก Human Poverty Index (HPI)
Gender-Related Development Index (GDI)
และ Gender Empowerment Measure (GEM)
โดย HPI จะวดคณภาพชวตของคนทางดานความยากจน
(ตรงกนขามกบดชนการพฒนามนษยซงวดคณภาพชวต
ของคนทางดานรายได) ทงน HPI จะวดความยากแคน
ของคนใน 3 ดาน ไดแก การมอายยนยาว ความร และ
มาตรฐานการครองชพ (UNDP, 2010a) ส�าหรบ GDI
จะวดคณภาพชวตของคนใน 3 ดาน เชนเดยวกบ HDI
นนคอ ดานสขภาพ ดานการศกษา และดานมาตรฐาน
การครองชพ (UNDP, 2010a) สงทแตกตางกนคอ GDI
น�าเอาความไมเทาเทยมกนระหวางเพศชายและเพศหญง
มารวมค�านวณดวย ซงหากประเทศใดไมมความไม
เทาเทยมกนระหวางเพศชายและเพศหญง GDI และดชน
การพฒนามนษย (HDI) ของประเทศนนจะมคาเทากน
ดงนน หากประเทศใดมความไมเทาเทยมกนระหวาง
เพศชายและเพศหญงมาก คาดชนของ GDI กจะต�ากวา
คาของ HDI มากนนเอง ในขณะท GEM เปนคาทวด
ความไมเทาเทยมกนระหวางโอกาสในสงคมของเพศชาย
และเพศหญง โดยจะวดความไมเทาเทยมใน 3 ดาน
ไดแก การมสวนรวมและการตดสนใจทางการเมอง
การมสวนรวมและการตดสนใจทางเศรษฐกจ และอ�านาจ
เหนอทรพยากรทางเศรษฐกจ (UNDP, 2010a)
นอกจาก UNDP แลว กยงมองคกรเอกชนระหวาง
ประเทศไดแก New Economic Foundation หรอ
NEF ทไดพฒนาดชนชวดคณภาพชวตขน คอ Happy
Planet Index หรอ HPI ซงเปนดชนทเชอมโยงการวด
ความกนดอยดของคนเขากบผลกระทบตอสงแวดลอม
กลาวคอเปนดชนทวดคณภาพชวตของคนในประเทศ
ตางๆ ซงวดจากความส�าเรจในการสรางชวตทยนยาว
และมความสขใหแกคนในประเทศโดยใชทรพยากร
ธรรมชาตและสงแวดลอมอยางมประสทธภาพ (Marks
et al, 2006) นอกจากน กยงมดชนอนๆ ไดแก
Physical Quality of Life Index หรอ PQLI ซงวด
คณภาพชวตในเชงกายภาพดวยคาสถต 3 ประการ
ไดแก อตราการอานออกเขยนได อตราการตายของ
ทารก และอายขยเฉลยเมอแรกเกด (Larson and
Wilford, 1979) ดชนคณภาพชวตของ Economist
Intelligence Unit ซงวดคณภาพชวตใน 9 ดาน ไดแก
ความกนดอยด สขภาพ ความมนคงปลอดภยทางการเมอง
ชวตครอบครว ชวตชมชน ภมอากาศและภมประเทศ
ความมนคงในอาชพ เสรภาพทางการเมอง และความ
เทาเทยมกนระหวางเพศหญงและเพศชาย (Economist
Intelligence Unit, 2005) และเครองชวดคณภาพชวต
ขององคการอนามยโลก หรอ WHOQOL (The World
Health Organization’s Quality of Life) ซงวด
คณภาพชวตใน 4 ดาน ไดแก ดานรางกาย ดานจตใจ
ดานความสมพนธทางสงคม และดานสงแวดลอม
(WHO, 1997)
ส�าหรบประเทศไทยกไดมการประยกตใชแนวคด
ของดชนการพฒนามนษยเพอพฒนาดชนชวดคณภาพ
ชวตของคนไทยขนเชนเดยวกน ไดแก ดชนความอยด
มสข (Well-Being Index) ซงพฒนาโดยส�านกงาน
คณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต
(2550) ซงไดขยายการวดคณภาพชวตจาก 3 ดานซงวด
โดยดชนการพฒนามนษยเปน 7 ดาน ไดแก สขภาพ
อนามย ความร ชวตการท�างาน รายไดและการกระจาย
รายได สภาพแวดลอม ชวตครอบครว และการบรหาร
จดการทด โดยไดใชดชนดงกลาวท�าการวดระดบคณภาพ
ชวตของคนไทยในภาพรวมระดบประเทศในชวงป
พ.ศ. 2544-2548 นอกจากส�านกงานคณะกรรมการ
พฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาตแลว กยงม
ศนยขอมลเพอการพฒนาชนบทซงใชความจ�าเปนพนฐาน
หรอ จปฐ. ในการชวดคณภาพชวตของคนไทยในระดบ
จงหวด ทงน เครองชวดความจ�าเปนพนฐานครอบคลม
6 หมวด ไดแก มสขภาพด มบานอาศย ฝกใฝการศกษา
รายไดกาวหนา ปลกฝงคานยมไทย และรวมใจพฒนา
(ศนยขอมลเพอการพฒนาชนบท, 2553)
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
54
นอกเหนอจากการศกษาของหนวยงานทง 2 แหง
ดงทระบขางตนแลว ยงมการศกษาของนกวชาการใน
ประเทศไทยอกจ�านวนไมนอยทม งเนนศกษาและวด
ระดบคณภาพชวตของประชาชนในประเทศไทย อยางไร
กตามพบวา งานวจยเหลานมงเนนศกษาคณภาพชวต
ของคนไทยในจงหวดใดจงหวดหนงเทานน เชน สาลน
เทพสวรรณ และคณะ (2550) ท�าการศกษาและพฒนา
ตวบงชเพอวดระดบคณภาพชวตของประชาชนในจงหวด
ชยนาท สวน Savirasarid (2008) ท�าการศกษาระดบ
คณภาพชวตของประชาชนในเขตกรงเทพมหานคร
เทานน
จากขอมลขางตน จะเหนวาการพฒนาตวบงชเพอใช
วดระดบคณภาพชวตทงในระดบโลกและในประเทศไทย
ทผานมายงคงมงเนนวดคณภาพชวตในเชงวตถวสย
มากกวาเชงอตวสย ท�าใหเกดค�าถามเกยวกบความนา
เชอถอในการใชตวบงชดงกลาวเพอสะทอนระดบคณภาพ
ชวตทแทจรงของบคคล และเปนทมาของการประยกต
ใชขอมลการฆาตวตายของคนไทยเพอน�าเสนออกแง
มมหนงของคณภาพชวตของคนไทยในบทความเรองน
การฆาตวตาย
การฆาตวตาย (Suicide) ถอเปนหนงในประเดน
ปญหาระดบโลก ทงน องคการอนามยโลก (WHO) ไดม
โครงการปองกนการฆาตวตาย (Suicide Prevention
Program) ซงอยภายใตโครงการสขภาพจต (Mental
Health Program) เพอศกษาการฆาตวตายในประเทศ
ตางๆ ทวโลกและหาหนทางปองกน (WHO, 2010)
นอกจากนกยงมวจยจ�านวนไมนอยทไดใหความสนใจ
ท�าการศกษาความเชอมโยงระหวางคณภาพชวตและการ
ฆาตวตาย เชน งานวจยของ Ford and Kaserman
(2000) ไดอาศยอตราการฆาตวตายเพอวดระดบ
คณภาพชวตของผปวยโรคไต และไดพบความสมพนธ
ในเชงลบอยางมนยส�าคญระหวางคณภาพชวตและการ
ฆาตวตาย นอกจากนยงม Mofidi et al. (2008) และ
Daly et al. (2010) ซงไดท�าการศกษาความสมพนธ
ระหวางคณภาพชวตและการฆาตวตาย และพบวา
คณภาพชวตและการฆาตวตายของบคคลมความสมพนธ
กนอยางมนยส�าคญเชนกน อยางไรกตาม การศกษา
เกยวกบการฆาตวตายอยางเปนระบบในเชงสงคมวทยา
ไมใชเรองใหมแตอยางใด เพราะไดเรมขนตงแตปลาย
ศตวรรษท 19 โดย Emile Durkheim นกสงคมวทยา
ชาวฝรงเศส โดย Durkheim ไดเขยนหนงสอชอ Suicide
ขนในป ค.ศ.1897 เพอศกษาและท�าความเขาใจเกยวกบ
การฆาตวตายในเชงสงคมวทยา
Durkheim ไดใหค�านยามของการฆาตวตายไววา
“การฆาตวตายคอการตายในทกกรณทเกดขนอนเปนผล
ทางตรงและทางออมจากการกระท�าของผตายซงรบทราบ
ผลทจะเกดขนจากการกระท�านนๆ” (Durkheim, 1897
อางถงใน Thompson, 1982) และเมอพจารณาจาก
สาเหตของการฆาตวตาย Durkheim ไดสรปวาการ
ฆาตวตายมสาเหตมาจากความไมสมดลของอทธพลของ
สงคม (Social Force) 2 ประการ ไดแก การเปน
สวนหนงของสงคม (Social Integration) และขอบงคบ
และกรอบทางศลธรรม (Moral Regulation) โดยเขาได
แบงการฆาตวตายออกเปน 4 ประเภท ไดแก Egoistic
suicide, Altruistic suicide, Anomic suicide และ
Fatalistic suicide ซงเปนผลมาจากสาเหตของการ
ฆาตวตายทง 2 ประการขางตน นนเอง (Durkheim,
1897 อางถงใน Thompson, 1982)
การฆาตวตายแบบแรกคอ Egoistic suicide
ซงหมายถงการฆาตวตายทเปนผลมาจากการทบคคลม
สวนรวมในสงคมนอยเกนไป หรออกนยหนงคอการท
ไมไดรสกวาตนเองเปนสวนหนงของสงคม ซงมกเกดใน
ภาวะทประเทศมการพฒนาไปอยางรวดเรว ท�าใหคน
กลมนมแนวโนมทจะแยกตวไปจากสงคมหรอไมสามารถ
เขาเปนสวนหนงของสงคมได ท�าใหไมไดรบการเกอหนน
หรอการชน�าจากสงคม สงผลท�าใหคนกลมนมแนวโนม
ทจะฆาตวตายสง ในทางตรงกนขาม Altruistic suicide
คอการฆาตวตายทเปนผลมาจากการทบคคลรสกวา
ตนเองเปนสวนหนงของสงคมมากเกนไป โดยจะเปนผท
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
55
อทศตนใหแกกล มหรอสงคมมากเกนไปจนสญเสย
ความเปนตวของตวเองและเปาหมายในการด�ารงชวต
ของตนเอง คนกลมนมแนวโนมทจะฆาตวตายสง โดยจะ
เปนการฆาตวตายเพอเปาหมายของกลมหรอสงคม
อยางไรกตาม ตามความคดของ Durkheim เขาไดให
ความส�าคญกบการฆาตวตายแบบ Egoistic suicide
มากกวา Altruistic suicide
การฆาตวตายแบบท 3 คอ Anomic suicide
เปนการฆาตวตายทผลมาจากการทบคคลอยในสงคม
ทมขอบงคบและกรอบทางศลธรรมนอยเกนไป ทงน
Durkheim ไดแบงการฆาตวตายลกษณะนออกเปน
4 กล มยอย ไดแก Acute economic anomie,
Chronic economic anomie, Acute domestic
anomie และ Chronic domestic anomie โดยทง
4 แบบเปนผลมาจากความไมสมดลของความตองการ
และหนทางในการตอบสนองความตองการ กลาวคอ
เปนการฆาตวตายทเกดจากการเปลยนแปลงของบทบาท
และความส�าคญของสถาบนทางสงคมดงเดมอนเปนผล
มาจากการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจและสงคมทรวดเรว
Acute economic anomie เปนการฆาตวตาย
ทเกดจากการทสถาบนหลกในสงคมดงเดมสญเสย
ความสามารถในการตอบสนองความตองการทางสงคม
ของบคคลในระยะสนในขณะท Chronic economic
anomie เปนการฆาตวตายทเกดจากการทขอบงคบของ
สงคมดงเดมไดลมสลายลงอนเปนผลมาจากการพฒนา
ทางเศรษฐกจในระยะยาว ซงในเวลานนกคอ การปฏวต
อตสาหกรรม การเปลยนแปลงดงกลาวท�าใหบคคล
ขาดกรอบในการด�าเนนชวต ขาดทยดเหนยวจตใจ
น�าไปสการฆาตวตายนนเอง ส�าหรบ Acute domestic
anomie เปนการฆาตวตายทเกดจากการเปลยนแปลง
อยางฉบพลบของสงคมระดบจลภาค เชน ครอบครว
ซงบคคลท เผชญไมสามารถปรบตวใหเข ากบการ
เปลยนแปลงนนได ในขณะท Chronic domestic
anomie เปนการฆาตวตายทเกดจากการเปลยนแปลง
ระยะยาวและเปนการถาวรของขอบงคบในสงคมระดบ
จลภาค โดยเนนหนกไปทการสมรส ทงนจะเหนวาการ
ฆาตวตายทง 4 แบบ ลวนเกดจากการทบคคลอยใน
สงคมทมขอบงคบทางสงคมและศลธรรมนอยเกนไป
จนท�าใหบคคลขาดทยดเหนยวจตใจทงสน ส�าหรบการ
ฆาตวตายแบบสดทายคอ Fatalistic suicide นนเปน
ผลมาจากบคคลอยในสงคมทมขอก�าหนดมากเกนไป
เชน ทาส โดย Durkheim ไมไดใหความส�าคญกบการ
ฆาตวตายประเภทนมากนก
จากการพจารณาการฆาตวตายทง 4 แบบของ
Durkheim จะเหนไดวา การฆาตวตายแบบ Egoistic
suicide และ Anomic suicide ลวนเปนผลมาจาก
การเปลยนแปลงทางสงคมซงเกดจากการพฒนาทาง
เศรษฐกจ ซงท�าใหสงคมสญเสยความเปนหนงเดยว
ท�าใหบคคลไมสามารถเปนสวนหนงของสงคมไดจนเกด
ความแปลกแยกจากสงคม และท�าใหบคคลสญเสย
ระบบและขอบงคบทยดถอ ขาดทยดเหนยวจตใจในการ
ด�ารงชวตอยางถกตอง น�าไปสการฆาตวตายในทสด
หรออกนยหนงกคอ การพฒนาทางเศรษฐกจน�าไปสการ
เปลยนแปลงทางสงคมทไมสามารถตอบสนองสงทบคคล
ตองการนนคอความสขได ดงนน การอาศยสถตการ
ฆาตวตายเพอสะทอนระดบคณภาพชวตของคนไทย
ในเรองนจงถอวาสมเหตสมผล เนองจากสะทอนใหเหน
วาบคคลมความสขในชวตโดยมความเปนสวนหนงของ
สงคมและมสถาบนทางสงคมทเปนทยดเหนยวจตใจ
ใหสามารถด�ารงชวตไดอยางถกตองเหมาะสม กลาวคอ
หากบคคลมคณภาพชวตทด บคคลนนยอมไมฆาตวตาย
และบคคลทฆาตวตายยอมเปนเพราะบคคลนนมคณภาพ
ชวตทไมด นนเอง
คณภาพชวตและการฆาตวตาย
ในสวนนจะเปนการพจารณาระดบคณภาพชวตของ
คนไทยจากอตราการฆาตวตายระหวางป พ.ศ. 2547-
2552 โดยในสวนแรกจะเปนการพจารณาระดบประเทศ
จากนนจงท�าการพจารณาระดบภมภาคและระดบจงหวด
ตอไปตามล�าดบ
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
56
การพจารณาระดบประเทศ อตราการฆาตวตายของคนไทยระหวางป พ.ศ. 2547-2552 แสดงดงตารางท 1 ทงนพบวา ในชวงเวลาดงกลาว ประเทศไทยมอตราการฆาตวตายเฉลยเทากบ 6.10 คน ตอประชากร 100,000 คน อยางไรกตาม พบวาอตราการฆาตวตายของคนไทยลดลงอยาง ตอเนองจาก 6.90 คน ตอประชากร 100,000 คน ในป พ.ศ. 2547 เหลอ 5.72 คน ในป พ.ศ.2552 ลกษณะดงกลาวสะทอนใหเหนวาคณภาพชวตของ คนไทยดขนพอสมควรในชวงป พ.ศ. 2547-2552 และเมอพจารณารวมกบดชนการพฒนามนษยพบวา แมประเทศไทยจะยงเปนประเทศทมระดบการพฒนาเศรษฐกจและสงคมเพยงในระดบปานกลาง และประชาชนในประเทศมคณภาพชวตในระดบปานกลาง
นนคอ ดชนการพฒนามนษยไมนอยกวา 0.5 แตนอยกวา 0.8 UNDP (2010a) แตประเทศไทยกมการพฒนามาอยางตอเนอง เหนไดจากการทดชนการพฒนามนษยของประเทศไทยเพมขนอยางตอเนองจาก 0.768 ในป พ.ศ. 2547 เปน 0.783 ในป พ.ศ. 2552 นอกจากน ยงเหนไดจากการทดชนตวอนๆ ของประเทศไทยลวน มการเปลยนแปลงในทศทางทดขนอยางตอเนอง เชนเดยวกน ลกษณะดงกลาวสะทอนใหเหนวาประเทศไทยประสบความส�าเรจระดบหนงในการพฒนาเศรษฐกจและสงคม ทงทางดานรายได สขภาพ การศกษา การกระจายรายได และความเทาเทยมระหวางเพศ และน�าไปสคณภาพชวตทดขนของคนไทย สอดคลองกบการทอตราการฆาตวตายของคนไทยลดต�าลงอยาง ตอเนองนนเอง
ตารางท 1: อตราการฆาตวตายตอประชากร 100,000 คน และตวบงชคณภาพชวตอนๆ ของประเทศไทย
2547 2548 2549 2550 2551 2552 คาเฉลย
อตราการฆาตวตายเพศชายเพศหญง
6.9010.623.33
6.319.842.87
5.759.212.37
5.959.462.54
5.969.302.72
5.728.962.56
6.109.572.73
ดชนการพฒนามนษย 0.768 0.778 0.784 0.781* 0.783 0.779
ดชน HPI 13.1 12.8 9.3 10.0* 8.5 10.7
ดชน GDI 0.766 0.774 0.781 0.779* 0.782 0.776
ดชน GEM 0.461 0.452 0.486 0.472* 0.514 0.477
ดชนความอยดมสข 76.0 76.4 - -* - 76.2
หมายเหต: (1) ดชนการพฒนามนษยขางตนค�านวณจากตวบงชดงเดมกอนการเปลยนแปลงในป ค.ศ.2010 ไดแก ความ คาดหมายการคงชพเมอแรกเกด อตราการอานออกเขยนได อตราการเขารบการศกษาในระดบมธยมศกษาและอดมศกษา และผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอบคคล ซงไดมาจากรายงาน Human Development Report ในแตละป โดยจะมคาแตกตางจากสรปดชนการพฒนามนษยของประเทศไทยในเวบไซตของ UNDP (2010) ซงเปนคาทค�านวณจากตวบงชใหมทเปลยนแปลงในป ค.ศ. 2010 ไดแก ความคาดหมายการคงชพเมอแรกเกด จ�านวนปเฉลยทไดรบการศกษาและจ�านวนปคาดหมายทไดรบการศกษา และรายไดประชาชาตมวลรวมตอบคคล
(2) ดชน HPI คอ Human Poverty Index ดชน GDI คอ Gender-Related Development Index และ ดชน GEM คอ Gender Empowerment Measure
(3) * เปนการรายงานทแสดงคาของป 2550/2551ทมา: อตราการฆาตวตายไดมาจากกรมสขภาพจต (2553) ดชนการพฒนามนษย ดชน HDP ดชน GDI และดชน GEM
ไดมาจาก UNDP (2010b) และดชนความอยดมสข ไดมาจากส�านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (2550)
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
57
นอกจากน ตารางท 1 ยงชใหเหนวาผชายมการ
ฆาตวตายสงกวาผหญงในทกปทท�าการศกษา โดยม
อตราการฆาตวตายคดเปนกวาสามเทาของผ หญง
ลกษณะดงกลาวบงบอกเปนนยวาผชายมคณภาพชวต
ในภาพรวมต�ากวาผหญงนนเอง อยางไรกตาม การทม
ผชายมการฆาตวตายสงกวาผหญงในทนไมไดหมายถง
ผชายมคณภาพชวตต�ากวาผหญงในทกดานโดยอาจเปน
เพยงบางดานแตเปนดานส�าคญทมอทธพลอยางสงตอ
คณภาพชวตในภาพรวม เชน คณภาพชวตดานการ
ท�างาน ดานสขภาพจต เปนตน ประเดนดงกลาวถอเปน
หนงในประเดนส�าคญเกยวกบคณภาพชวตทควรมการ
ขยายการศกษาตอไป
อยางไรกตาม การพฒนาเศรษฐกจและสงคมของ
ประเทศเพยงอยางเดยวยงไมเพยงพอทจะสรางคณภาพ
ชวตทดใหแกประชาชนในประเทศไดอยางแทจรงและ
ยงยน อตราการฆาตวตายของประเทศสมาชกกลม G7
ในป พ.ศ.2552 สามารถยนยนประโยคขางตนไดเปน
อยางด จากตารางท 2 จะเหนวาทกประเทศในกลม G7
ลวนมระดบการพฒนาเศรษฐกจและสงคมในระดบ
สงมาก นนคอ มดชนการพฒนามนษยสงเกนกวา 0.9
(UNDP, 2010a) แตทกประเทศกมอตราการฆาตวตาย
สงกวาประเทศไทยทงสน โดยเฉพาะอยางยงประเทศ
ฝรงเศสและญปน ทมอตราการฆาตวตายสงถง 17.25
และ 24.75 คน ตอประชากร 100,000 คน ตามล�าดบ
ลกษณะดงกลาวเปนไปตามแนวคดเกยวกบการฆาตวตาย
ของ Durkheim ดงทอธบายขางตนทกประการ นนคอ
การพฒนาเศรษฐกจทรวดเรวจะน�าไปสการเปลยนแปลง
ทางสงคมรวดเรว ท�าใหบคคลมสวนรวมในสงคมนอยลง
มความรสกเปนสวนหนงของสงคมนอยลง เกดความ
แปลกแยกไปจากสงคม นอกจากนยงท�าใหสถาบนทาง
สงคมดงเดม เชน ครอบครว ศาสนา สญเสยความส�าคญ
และมบทบาทในฐานะกรอบในการด�ารงชวตของบคคล
นอยลง ท�าใหบคคลสญเสยสงยดเหนยวในการด�ารงชวต
และน�าไปสการฆาตวตายทสงขน และดวยสาเหตดงกลาว
จงไมนาแปลกใจทพบวาประเทศญปนมการฆาตวตาย
สงทสด เนองจากประเทศญปนมการพฒนาเศรษฐกจ
และสงคมรวดเรวทสดในบรรดาประเทศ G7 นนเอง
ตารางท 2: อตราการฆาตวตายตอประชากร 100,000 คน และดชนการพฒนามนษย ของประเทศสมาชกกลม G7 ในป
พ.ศ.2552
อตาล องกฤษ สหรฐ แคนาดา เยอรมน ฝรงเศส ญปน
อตราการฆาตวตาย 6.35 6.45 11.10 11.35 11.95 17.25 24.75
ดชนการพฒนามนษย 0.951 0.947 0.903 0.966 0.947 0.961 0.960
ทมา: UNDP (2010)
การฆาตวตายในระดบสงของประเทศ G7 บอกเปน
นยวา การพฒนาทางเศรษฐกจและสงคมทรวดเรวเกนไป
อาจท�าใหบคคลในสงคมมความสขในชวตลดลงและ
ท�าใหบคคลมแนวโนมทจะฆาตวตายมากขน เนองจาก
ท�าใหบคคลบางสวน โดยเฉพาะคนทมฐานะทางเศรษฐกจ
และสงคมต�า มแนวโนมทจะไมสามารถมสวนรวมใน
สงคมได ตลอดจนท�าใหสถาบนทางสงคมหลก เชน
ครอบครวและศาสนาสญเสยบทบาทในการยดเหนยว
จตใจและการสรางกรอบในการด�าเนนชวตใหแกบคคล
ในสงคม ในทางตรงกนขาม การพฒนาเศรษฐกจและ
สงคมยงสามารถสรางคณภาพชวตและความสขใหแก
ประชาชนในประเทศไทยได เหนไดจากการทอตรา
การฆาตวตายของประเทศไทยลดลงอยางตอเนอง ทงน
อาจมสาเหตมาจากการทประเทศไทยยงมการพฒนา
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
58
เศรษฐกจและสงคมในระดบต�า รวมทงการพฒนา
เศรษฐกจและสงคมของประเทศกไมไดเปนไปอยาง
รวดเรวมากนก เมอเปรยบเทยบกบประเทศทพฒนาแลว
โดยเฉพาะประเทศญปน ซงถอเปนประเทศ G7 ทใช
เวลาในการพฒนาสนทสด อยางไรกตาม เมอประเทศไทย
มการพฒนาเศรษฐกจและสงคมสงขนเรอยๆ ประชาชน
ทมฐานะทางเศรษฐกจและสงคมต�าจะมแนวโนมทจะ
สญเสยความเปนสวนหนงของสงคมมากขน ประกอบกบ
บทบาทของสถาบนทางสงคมดงเดมจะเรมลดลงเรอยๆ
ในทสด การฆาตวตายในประเทศไทยนาจะมแนวโนม
สงขนมาแตกตางไปจากประเทศทพฒนาแลว ประเดน
ดงกลาวถอเปนสงทภาครฐตองใหความส�าคญและค�านง
ถงอยเสมอในการด�าเนนนโยบายเพอพฒนาเศรษฐกจ
และสงคมของประเทศ
การพจารณาระดบภมภาค
เมอพจารณาอตราการฆาตวตายของประเทศไทย
ในระดบภมภาคดงแสดงในรปท 1 และรปท 2 พบวา
โดยเฉลยแลวกรงเทพมหานครและปรมณฑลมอตราการ
ฆาตวตายเฉลยต�าทสดเทากบ 4.03 คน ตอประชากร
100,000 คน ตามดวย ภาคใตและภาคตะวนออก
เฉยงเหนอ ซงมอตราการฆาตวตายเฉลยเทากบ 4.76
และ 4.95 คน ตอประชากร 100,000 คน ตามล�าดบ
ในขณะทภาคกลางมอตราการฆาตวตายเฉลยคอนขางสง
เมอเปรยบเทยบกบ 3 ภมภาคดงกลาว โดยเทากบ
7.06 คน ตอประชากร 100,000 คน ทงนภาคเหนอ
เปนภมภาคทมอตราการฆาตวตายสงสดทสด โดยสงถง
10.30 คน ตอประชากร 100,000 คน ลกษณะดงกลาว
สะทอนใหเหนวาประชาชนในเขตกรงเทพและปรมณฑล
มคณภาพชวตสงทสด ตามดวยประชากรในภาคใต
ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ภาคกลาง และภาคเหนอ
ตามล�าดบ
ทมา: กรมสขภาพจต (2553)
รปท 1: คาเฉลยของอตราการฆาตวตายจ�าแนกตามภมภาค ระหวางป พ.ศ. 2547-2552
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
59
ทมา: กรมสขภาพจต (2553)
รปท 2: อตราการฆาตวตายจ�าแนกตามภมภาค
อยางไรกตาม หากพจารณาจากการเปลยนแปลง
ของอตราการฆาตวตายดงแสดงในรปท 3 และรปท 4
จะพบวา แมภาคใตจะมอตราการฆาตวตายต�าทสดเปน
อนดบ 2 ของประเทศแตกเปนภมภาคเดยวทอตราการ
ฆาตวตายมแนวโนมเพมสงขนในชวงป พ.ศ. 2547-2552
นนคอเพมขนโดยเฉลย 0.04 คน ตอประชากร 100,000
คน ตอป จากลกษณะดงกลาวอาจสรปไดวา แมวา
คณภาพชวตของประชาชนในภาคใตซงสงเปนอนดบ 2
ของประเทศแตกมแนวโนมต�าลงซงสาเหตนาจะมาจาก
ปญหาความรนแรงทเกดขนอยางตอเนองในชวงเวลา
ดงกลาวไดสงผลกระทบทางเศรษฐกจและสงคมตอ
ประชาชนในหลายจงหวดในภาคใต โดยถอเปนประเดน
ทตองใหความส�าคญเพอท�าการแกไขตอไป ส�าหรบ
ภมภาคอนๆ พบวา โดยเฉลยแลว อตราการฆาตวตาย
มแนวโนมลดลงอยางตอเนอง ทงนภาคเหนอมอตราการ
ฆาตวตายลดลงมากทสด โดยลดลงโดยเฉลย 0.36 คน
ตอประชากร 100,000 คน ตอป ตามดวย เขตกรงเทพ
และปรมณฑล ภาคกลาง และภาคตะวนออกเฉยงเหนอ
ซงมอตราการฆาตวตายลดลงโดยเฉลย 0.34 0.27 และ
0.16 คน ตอประชากร 100,000 คน ตอป ตามล�าดบ
ลกษณะดงกลาวสะทอนใหเหนวาคณภาพชวตของ
ประชากรในภมภาคทง 4 ดงกลาว มแนวโนมสงขน
นนเอง
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
60
ทมา: กรมสขภาพจต (2553)
รปท 3: คาเฉลยของการเปลยนแปลงอตราการฆาตวตายจ�าแนกตามภมภาค ระหวางป พ.ศ. 2547-2552
ทมา: กรมสขภาพจต (2553)
รปท 4: คาเฉลยของอตราการฆาตวตายจ�าแนกตามภมภาค
การพจารณาระดบจงหวด
ในการพจารณาระดบจงหวดในทนจะท�าการพจารณา
เฉพาะจงหวดทมอตราการฆาตวตายสงทสดและจงหวด
ทมอตราการฆาตวตายสงขนมากทสด เพอน�าเสนอ
จงหวดทมปญหาการฆาตวตายรนแรง ซงบอกเปนนยวา
ประชาชนในจงหวดนนๆ มคณภาพชวตในระดบต�าและ
จ�าเปนตองไดรบการแกไขมากทสด ทงน จากตารางท 3
พบวา จงหวดทมอตราการฆาตวตายโดยเฉลยสงสด
5 จงหวดแรกลวนเปนจงหวดในภาคเหนอ ซงสอดคลอง
กบขอมลอตราการฆาตวตายตอประชากร 100,000 คน
ในระดบภมภาคดงรปท 1 และรปท 2 ซงพบวาภาคเหนอ
มการฆาตวตายสงกวาภมภาคอนๆ เปนอยางมาก
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
61
โดยจงหวดล�าพนเปนจงหวดทมการฆาตวตายสงทสด
ในประเทศ (นนคอประชาชนมคณภาพชวตต�าทสด)
มอตราการฆาตวตายโดยเฉลยตอประชากร 100,000 คน
สงถง 17.18 คน ตามดวยจงหวดเชยงใหม เชยงราย
แมฮองสอน และพะเยา ซงมอตราการฆาตวตาย
โดยเฉลยเทากบ 15.61 14.19 12.70 และ 12.68 คน
ตอประชากร 100,000 คน ตามล�าดบนอกจากน ยงม
จงหวดแพร ระยอง นาน และจนทบร ซงมอตราการ
ฆาตวตายโดยเฉลยสงเกนกวา 10 คน ตอประชากร
100,000 คน อกดวย (กรมสขภาพจต, 2553) จงหวด
ตางๆ ดงกลาวขางตนคอจงหวดทประชาชนมคณภาพชวต
ในระดบต�าและตองการการพฒนาเปนอยางมากทงสน
นอกจากนสถตขางตนยงบงบอกเปนนยวาภาคเหนอ
นาจะไดรบอทธพลจากปจจยอนๆ เชนคานยม วฒนธรรม
ซงแตกตางไปจากภมภาคอนๆ เปนอยางมาก จงท�าให
จงหวดในภาคเหนอสวนใหญมอตราการฆาตวตายสง
โดยประเดนดงกลาวควรไดมการขยายการศกษาตอไป
ตารางท 3: อตราการฆาตวตายตอประชากร 100,000 คน ของจงหวดทมการฆาตวตายสงสด 5 จงหวดแรก
2547 2548 2549 2550 2551 2552 คาเฉลย
ล�าพนเชยงใหมเชยงรายแมฮองสอนพะเยา
21.7018.9017.109.4013.90
18.0417.8814.9411.0412.94
17.0215.0913.8213.3113.56
16.0114.4214.1912.4114.14
16.7514.3511.6815.2610.46
13.5613.0113.3814.7611.05
17.1815.6114.1912.7012.68
ทมา: กรมสขภาพจต, 2553
อยางไรกตาม หากพจารณารวมกบตารางท 4
ซงแสดงจงหวดทมการเปลยนแปลงของอตราการ
ฆาตวตายตอประชากร 100,000 คน สงขนมากทสด
5 จงหวดแรก จะพบวาจงหวดแมฮองสอนตองการ
การพฒนาและยกระดบคณภาพชวตมากทสดในประเทศ
เนองจากมอตราการฆาตวตายสงเปนอนดบ 4 ของ
ประเทศและการเพมขนของอตราการฆาตวตายสงทสด
ในประเทศนนคอ เพมขนโดยเฉลยถง 1.07 คน ตอ
ประชากร 100,000 คน ตอป ลกษณะดงกลาวสะทอน
ใหเหนวา นอกจากประชาชนในจงหวดแมฮองสอนจะม
คณภาพชวตในระดบต�าแลว ยงมแนวโนมทคณภาพชวต
จะลดลงอกดวย ส�าหรบจงหวดทมอตราการฆาตวตาย
สงขนมากในอนดบท 2 ถง 5 ไดแก จงหวดอทยธาน
ล�าปาง พงงา และปราจนบร ซงการเปลยนแปลงของ
อตราการฆาตวตายตอประชากร 100,000 คน เพมขน
โดยเฉลย 0.53 0.53 0.43 และ 0.39 คนตอป
ตามล�าดบ แมทง 4 จงหวดจะไมใชจงหวดทมอตราการ
ฆาตวตายสงดงเชนจงหวดแมฮองสอน หรอจงหวดอนๆ
ดงทบรรยายขางตน แตกถอวามปญหาทตองไดรบการ
แกไขและพฒนาดวยเชนกน เนองจากอตราการฆาตวตาย
ทมแนวโนมสงขนสะทอนใหเหนวาคณภาพชวตของ
ประชาชนในจงหวดดงกลาวมแนวโนมลดลง นนเอง
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
62
ตารางท 4: การเปลยนแปลงอตราการฆาตวตายตอประชากร 100,000 คน ของจงหวดทมอตราการฆาตวตายสงขน
มากทสด 5 จงหวดแรก
2547-48 2548-49 2549-50 2550-51 2551-52 คาเฉลย
แมฮองสอนอทยธานพงงาล�าปางปราจนบร
1.64-1.88-0.401.74-0.53
2.270.612.43-1.00-0.91
-0.90-0.93-1.270.02-0.03
2.852.132.320.184.54
-0.502.74-0.421.20-1.10
1.070.530.530.430.39
ทมา: กรมสขภาพจต, 2553
อยางไรกตาม จะเหนวาในบรรดาจงหวดทมอตรา
การฆาตวตายสงขนมากทสด 5 จงหวดแรกนน มเพยง
จงหวดพงงาเทานนทอย ในภาคใตทงทภาคใตทคอ
ภมภาคทมค าเฉลยของการเปลยนแปลงอตราการ
ฆาตวตายสงทสด ขอขดแยงดงกลาวสามารถอธบายได
จากคาเฉลยของการเปลยนแปลงอตราการฆาตวตาย
ของ 14 จงหวดภาคใต ดงปรากฎในตารางท 5 ทงน
พบวา 7 จาก 14 จงหวดภาคใต ไดแก จงหวดพงงา สตล
ระนอง ตรง นราธวาส กระบ และพทลง ลวนมคาเฉลย
ของการเปลยนแปลงอตราการฆาตวตายเปนบวกทงสน
โดยมคาเฉลยสงอยในอนดบท 3 ถง 17 ของประเทศ
ในขณะทอก 7 จงหวดทเหลอ แมจะมคาเฉลยของ
การเปลยนแปลงอตราการฆาตวตายตดลบ แตกตดลบ
ไมมากนก อกทงยงอยในอนดบทคอนขางสง โดยอยใน
อนดบท 23 ถง 40 ของประเทศ ลกษณะดงกลาวจง
ท�าใหคาเฉลยของการเปลยนแปลงอตราการฆาตวตาย
ของภาคใตสงทสดในประเทศดงกลาวขางตน
ตารางท 5: คาเฉลยของการเปลยนแปลงอตราการฆาตวตายตอประชากร 100,000 คน ของจงหวดภาคใต
พงงา สตล ระนอง ตรง นราธวาส กระบ พทลง
0.53 (3) 0.25 (11) 0.13 (13) 0.12 (14) 0.07 (15) 0.07 (15) 0.06 (17)
สราษฎรธาน นครศรธรรมราช ชมพร ปตตาน ภเกต ยะลา สงขลา
-0.03 (23) -0.07 (26) -0.09 (29) -0.10 (30) -0.12 (32) -0.15 (36) -0.16 (40)
หมายเหต: ตวเลขในเครองหมายวงเลบแสดงอนดบในระดบประเทศจากจ�านวนจงหวดทงหมด 76 จงหวด
ทมา: กรมสขภาพจต, 2553
บทสรป
จากการพจารณาสถตการฆาตวตายของคนไทย
ระหวางป พ.ศ. 2547-2552 สามารถสรปไดวา แม
คณภาพชวตของคนไทยในปจจบนจะอยในระดบทไมสง
มากนก แตกมแนวโนมทด นนคอ มระดบสงขนอยาง
ตอเนองตลอดชวงเวลาดงกลาว ลดลงอยางตอเนอง
ลกษณะดงกลาวเปนผลมาจากความส�าเรจในการพฒนา
เศรษฐกจและสงคมของประเทศไทย ซงเหนไดจากการท
ดชนการพฒนามนษยของประเทศไทยมแนวโนมเพมขน
อยางตอเนองนนเอง เมอพจารณาในระดบภมภาค
พบวา ภาคเหนอตองการการพฒนามากทสด เนองจาก
ประชาชนในภาคเหนอมคณภาพชวตในระดบทต�าทสด
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
63
ในประเทศจากการทมอตราการฆาตวตายสงทสด
อยางไรกตาม หากพจารณาจากแนวโนมของการฆาตวตาย
พบวาภาคใตเปนอกหนงภมภาคทตองไดรบการพฒนา
อยางเรงดวนเชนเดยวกน เนองจากเปนภมภาคเดยวท
อตราการฆาตวตายมแนวโนมเพมขน แสดงใหเหนวา
ประชาชนในภาคใตมคณภาพชวตลดลงอยางตอเนอง
และเมอพจารณาในระดบจงหวด พบวาประชาชนใน
จงหวดแมฮองสอนตองการการพฒนาเพอยกระดบ
คณภาพชวตมากทสด เนองจากมอตราการฆาตวตายสง
เปนอนดบท 4 ของประเทศ และมการเพมขนของอตรา
การฆาตวตายสงทสดในประเทศอกดวย ส�าหรบจงหวด
อนๆ ทตองการการพฒนาอยางมาก เนองจากมอตรา
การฆาตวตายในระดบสงไดแก ล�าพน เชยงใหม เชยงราย
และพะเยา เปนตน
อยางไรกตาม การพฒนาเศรษฐกจและสงคมเพยง
อยางเดยวไมสามารถสรางคณภาพชวตใหแกประชาชน
ในสงคมไดอยางแทจรง ทงน การฆาตวตายในระดบ
ทสงมากในประเทศทมการพฒนาในระดบสง เชน
ประเทศญปนและฝรงเศส เปนขอพสจนใหเหนไดอยาง
ชดเจนวาการพฒนาเศรษฐกจทรวดเรวเกนไปมกน�ามา
ซงการเปลยนแปลงทางสงคมทรวดเรวจนท�าใหคนใน
สงคมมคณภาพชวตต�าลงไดเชนกน ดงนน การพฒนา
เศรษฐกจและสงคมทพงปรารถนาและสามารถสราง
คณภาพชวตใหแกคนในสงคมไดอยางแทจรงตองควบค
ไปกบการรกษาสมดลของการมสวนรวมในสงคมของ
บคคลและการรกษาบทบาทของสถาบนทางสงคมดงเดม
ในการเปนทยดเหนยวทางจตใจใหแกบคคลใหด�ารงชวต
ไดอยางมความสข หรออกนยหนงคอ ในขณะทประเทศ
ก�าลงมการพฒนาเศรษฐกจและสงคม คานยมและ
วฒนธรรมทดงาม รวมทงความส�าคญและบทบาทของ
สถาบนครอบครวและศาสนาจะตองไดรบการรกษาไว
ตลอดจนประชาชนตองไดรบการปลกฝงจตส�านกของ
ความพอประมาณ ความมเหตผล และการมภมคมกน
ทด ควบคไปกบการพฒนา ดวยแนวทางดงกลาว บคคล
จะสามารถใชชวตในสงคมพลวตไดอยางมนคงและม
ความสขและไดประโยชนจากการพฒนาเศรษฐกจและ
สงคมอยางแทจรง
แมบทความเรองนจะชใหเหนวาการฆาตวตาย
เปนปจจยส�าคญทสามารถสะทอนระดบคณภาพชวตได
และการพฒนาเศรษฐกจและสงคมทรวดเรวเกนไปก
สามารถท�าใหสงคมมการฆาตวตายสงขนได อยางไร
กตาม การฆาตวตายยงอาจไดรบอทธพลจากปจจยอนๆ
อกมากมาย ดงนน จงควรมการศกษาสาเหตของการ
ฆาตวตายอยางเปนระบบตอไป นอกจากน บทความ
เรองนไดน�าเสนอความเชอมโยงระหวางการฆาตวตาย
และคณภาพชวตโดยตงอยบนขอสมมตวา บคคลท�าการ
ฆาตวตายเนองจากมคณภาพชวตในระดบต�า โดยไมได
พจารณาสาเหตอนๆ ของการฆาตวตาย เชน ความเชอ
ลทธ ศาสนา และปจจยทางดานจตวทยาอนๆ ดงนน
ผอานควรค�านงถงขอจ�ากดดงกลาวทกครง
บรรณานกรมกรมสขภาพจต. (2553). รายงานอตราการฆาตวตาย.
สบคนเมอ 11 ตลาคม 2553, จาก กรมสขภาพจต
เวบไซต: http://www.dmh.go.th/plan/suicide/.
คณะกรรมการอ�านวยการงานพฒนาคณภาพชวตของ
ประชาชนในชนบท. (2540). รายงานคณภาพชวต
ของคนไทย ป 2539. กรงเทพฯ: ศนยขอมลเพอ
การพฒนาชนบท, กรมการพฒนาชมชนกระทรวง
มหาดไทย.
ศนยขอมลเพอการพฒนาชนบท. (2553). ขอมลความ
จ�าเปนพนฐาน. สบคนเมอ 7 พฤศจกายน 2553,
จาก ศนยขอมลเพอการพฒนาชนบท เวบไซต:
http://61.19.244.12/rdic/sys_jbt.php
สาลน เทพสวรรณ, รศรนทร เกรย, เรวด สวรรณนพเกา
และ ภวไนย พมไทรทอง. (2550). ดชนความอยด
มสขมวลรวมของคนไทย: ความส�าคญของภาค
ประชาชน. เอกสารการประชมวชาการประชากร-
ศาสตรแหงชาต 2552, 22-23 พฤศจกายน 2550.
กรงเทพ.
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
64
ส�านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคม
แหงชาต. (2550). กรอบแนวคด หลกเกณฑ และ
วธการวดความอยดมสขของคนไทย. กรงเทพฯ:
ส�านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและ
สงคมแหงชาต.
Bagolin, I. (2004). Human development index
(HDI): A poor representation to human
development approach. PhD. Dissertation,
Federal University of Rio Grande de Sul,
Brazil.
Daly, M.C., Oswald, A.J., Wilson, D. & Wu, S.
(2010). The happiness-suicide paradox.
San Francisco: Federal Reserve Bank of
San Francisco. (Working Paper, No. 2010-30)
Economist Intelligence Unit. (2005). The
economist intelligence unit’s quality of life
index. New York: Economist Intelligence
Unit.
Ford, J.M. & Kaserman, D.L. (2000). Suicide as
an Indicator of quality of life: Evidence
from dialysis patients. Contemporary
Economic Policy, 18(4), 440-448.
Larson, D.A. & Wilford, W.T. (1979). The physical
quality of life index: A useful Social Indicator?
World Development, 7(6), 581-584.
Marks, N., Abdallah, S., Simms, A. & Thomson, S.
(2006). The happy planet index: An index
of human well-being and environmental
impact. London: New Economics Foundation.
McGillivray, M. (1992). Measuring development:
A statistical critiques of the UNDP’s human
development index. The Hague: Institute
of Social Studies. (Working Paper Series,
No. 135)
Mofidi, N., Ghazinour, M., Araste, M., Jacobson,
L. & Richter, J. (2008). General mental
health, quality of life and suicide-related
attitudes among Kurdish People in Iran.
International Journal of Social Psychiatry,
54(5), 457-468.
Sagar, A.D. & Najam, A. (1998). The human
development index: A critical review.
Ecological Economics, 25, 249-264.
Savirasarid, N. (2008). The selected factors
related to quality of life of elderly people
in Bangkok. Master Degree Thesis, Faculty
of Graduate Studies, Mahidol University,
Thailand.
Streeten, P. (1995). Human development: The
debate about the index. Social Science
Journal, 47(1), 25-37.
Thompson, K. (1982). Emile Durkheim. London:
Tavistock Publication.
UNDP. (2010a). Human development report
2010. New York: United Nations.
UNDP. (2010b). Human development reports:
Global reports. Retrieved November 11,
2010, from United Nations Development
Programme Website: http://hdr.undp.org/
en/reports/global/
WHO. (1997). Measuring quality of life:
The world health organization quality of
life instruments. Geneva: World Health
Organization.
WHO. (2010). Suicide prevention and special
programmes. Retrieved May 2010, from
WHO (World Health Organization) Website:
http://www.who.int/mental_health/
prevention/en/
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
65
Supachet Chansarn received his Ph.D. in Demography in 2009 from
the College of Population Studies, Chulalongkorn University, Thailand.
He also earned his Master of Economics in 2003 from North Carolina
State University, USA and Bachelor of Economics in 2001 from the
Department of Economics, Chulalongkorn University, Thailand. Supachet
Chansarn is currently the assistant professor of economics and the
chairperson of the Department of International Economics, School of
Economics, Bangkok University, Thailand. His research interest covers
macroeconomics, development economics, demographic economics,
labor economics, demography and socio-economics
66
ฒนธรรมและการเมองวาดวยอาหารการกนของคนในดนแดนไทยตงแตสมยกอนประวตศาสตร- ตนรตนโกสนทร: ขอสงเกตบางประการ1
Cultural and Political of Dietary in Thailand from Prehistoric to Early Rattanakosin Period
ดร.โดม ไกรปกรณ
อาจารยประจ�าคณะศลปศาสตร
สถาบนการจดการปญญาภวฒน
E-mail: [email protected]
บทคดยอบทความนมงทจะใหภาพความเปลยนแปลงของอาหารการกนของผคนในดนแดนประเทศไทย
ในชวงประวตศาสตรทยาวนานตงแตสมยกอนประวตศาสตร-ตนรตนโกสนทร และเสนอแงมม
ดานการเมองของอาหารทผคนในชวงเวลาดงกลาวบรโภค โดยชใหเหนวา อาหารการกนของผคน
ในดนแดนไทย ชวงเวลาดงกลาวเปนไปในทศทางทสลบซบซอนเพมขนตามสภาพความเปลยนแปลง
ของสงคม และเปนปจจยประการหนงทเกยวของกบความสมพนธเชงอ�านาจของคนในสงคม
ค�ำส�ำคญ: อาหารการกน ประวตศาสตรวฒนธรรม สมยกอนประวตศาสตร - สมยตนรตนโกสนทร
AbstractThis article aims to portrait the change of Thai dietary habits from prehistoric
period to early Rattanakosin era. Additionally, it presents the relationship between
politics and food in which the people living in that period had experienced.
It also points out that Thai dietary habits had become more complicate as a result
of dynamic social development and became a factor related to the structure of
power of the Thai society.
Keywords: Dietary, Cultural History, Prehistoric- Early Rattanakosin Period
1 บทความนตดทอนและดดแปลงจากงานวจยของผเขยนเรอง “วฒนธรรมอาหารในสงคมไทยกอนยควฒนธรรมมวลชน: มตทางประวตศาสตรวฒนธรรม” ซงไดรบทนสนบสนนจากสถาบนการจดการปญญาภวฒน
ว
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
67
บทน�ำ
อาหารเปนหนงในปจจยพนฐาน 4 ประการทจ�าเปน
ตอการด�ารงชวตของมนษย โดยเฉพาะ อยางยงในโลก
ยคปจจบนทผคนใหความส�าคญกบเรองอาหาร โภชนาการ
และสขภาพ ภายใตบรบททสงคมโลกโดยรวมอยในยค
วฒนธรรมมวลชน (Age of Popular Culture) ทการ
ผลตสนคาเปนการผลตสนคาเพอมวลชนจ�านวนมาก
ตวสนคาทถกผลตและจ�าหนายในตลาดถกท�าใหเหมอนกน
มมาตรฐานเดยวกน เพอตอบสนองรสนยมของมวลชน
ซงใชชวตอยในสงคมเมองและมวถชวตแบบบรโภคนยม
โดยวฒนธรรมมวลชนไดขยายตวมาถงเรองของอาหาร
การกนในรปของราน “อาหารจานดวน” (Fast Food)
ภายใตตราสนคา (Brand) ทแพรขยายและเปนทรจกไป
ทวโลก เชน แฮมเบอรเกอรแมคโดนลด ไกทอดเคเอฟซ
ฯลฯ ในขณะทผคนในดนแดนทเรยกวา “ประเทศก�าลง
พฒนา” ก�าลงเผชญกบภาวะทอาหารทใชในการเลยงชพ
ลดลง (วนทนา ศวะ, 2551) อนเปนปรากฏการณท
แสดงใหเหนถงปญหาเศรษฐศาสตรการเมองวาดวยการ
ขาดแคลนอาหารและการลดลงของความหลากหลาย
ทางอาหารภายในสงคมของกลมประเทศก�าลงพฒนา
ไมเฉพาะแตมตทางเศรษฐศาสตรการเมองเทานน
งานศกษาทางดานสงคมศาสตรและมนษยศาสตร
หลายชนไดอธบายเกยวกบอาหารการกนของมนษย
ในมตทางสงคมวฒนธรรมไวอยางนาสนใจ เชน งานของ
บอบ แอชลย และคณะ (Ashley, Bob, et.al., 2004:
1-25) ไดชวา อาหารและวฒนธรรมการกนเปนสงท
สรางความแตกตางทางชนชนของคนในสงคม รวมทง
การทคนบางกลมมอ�านาจน�า (Hegemony) เหนอคน
กล มอนๆ สอดคลองกบทงานศกษาของกมลทพย
จางกมล (2545) ไดชใหเหนวา ในสงคมไทยสมยรชกาล
ท 4-5 นนชนชนน�าสยามไดใชวฒนธรรมการกนอาหาร
แบบสมยใหมหรอแบบตะวนตก เชน การกนอาหารดวย
ชอนสอม มารยาทการกนทเปนระเบยบเรยบรอย ฯลฯ
ในการสรางอตลกษณทางชนชน (Class Identity)
ทแสดงวา ชนชนน�าเปนกลมคนท “ศวไลซ” หรอม
อารยธรรมเพอแบงแยกชนชนน�าออกจากชนชนอน
ในสยาม หรองานศกษาของชาตชาย มกสง (2548) ท
แสดงใหเหนถงความเปลยนแปลงของวฒนธรรมการ
บรโภคน�าตาลและรสหวานในสงคมไทยชวงทศวรรษ
2500 - ทศวรรษ 2530 วามการเปลยนแปลงทศนะตอ
น�าตาลจากสารอาหารใหพลงงานเปนสารอาหารทม
อนตรายตอสขภาพและความสวยงามของรปราง ซง
ความเปลยนแปลงนสงผลตอรปแบบการบรโภคน�าตาล
ของคนในสงคมไทย
บทความนพยายามทจะศกษาความเปลยนแปลง
รปแบบอาหารและวฒนธรรมการกน (ซงผเขยนขอเรยก
รวมๆ วา “วฒนธรรมอาหาร”) ของผคนในชวงสมย
กอนประวตศาสตร - สมยตนรตนโกสนทร ในมตทาง
ประวตศาสตร วฒนธรรมโดยหยบยมแนวคดของ
นกประวตศาสตรร นแรกของส�านก Annales อยาง
มารค บลอค (Marc Bloch) และเฟอรนนด โบรเดล
(Fernand Braudel) ทมการน�าเอาแนวคดทฤษฎทาง
สงคมศาสตรมาชวยในการตความขอมลทางประวตศาสตร
ทผานการวเคราะหดวยวธวภาษ วธทางประวตศาสตร
และการอธบายประวตศาสตรในชวงระยะเวลาทยาวนาน
(long duration) และมมมองการศกษาประวตศาสตร
แบบ Post Modern ในประเดนการเมองวฒนธรรม คอ
การจดความสมพนธเชงอ�านาจของผคนผานกจกรรม
ทางวฒนธรรม2 มาใชในการอธบายโดยจ�ากดขอบเขต
การอธบายความเปลยนแปลงทางประวตศาสตรในชวง
กอนทสงคมไทยจะ (ถก) เปลยนแปลงสสภาวะสมยใหม
และคอยๆ กาวสยควฒนธรรมมวลชนดงทเปนในปจจบน
(ผ เขยนจะกลาวเรองวฒนธรรมอาหารยคสมยใหม
ในวาระอน)
2 บทความนตดทอนและดดแปลงจากงานวจยของผ เขยนเรอง “วฒนธรรมอาหารในสงคมไทยกอนยควฒนธรรมมวลชน: มต ทางประวตศาสตรวฒนธรรม” ซงไดรบทนสนบสนนจากสถาบน การจดการปญญาภวฒน
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
68
วฒนธรรมอำหำรของผคนในดนแดนไทยสมยกอน
ประวตศำสตร
จากการคนพบชนสวนกระดกของมนษย โฮโม
อเรกตสในบรเวณตอนเหนอของประเทศจนไลลงมาถง
บรเวณเกาะชวา ประเทศอนโดนเซย ซงจากการศกษา
ของนกโบราณคดพบวาชนสวนกระดกเหลานมอาย
ประมาณ 1,000,000-500,000 ป โดยแสดงใหเหนถง
การเดนทางเคลอนยายทอยของโฮโมอเรกตสจากทวป
แอฟรกาเขามาในทวปเอเชยและการเคลอนยายทอย
ภายในบรเวณทวปเอเชยเอง (ไฮแอม, ชารล และรชน
ทศรตน, 2542: 23-26; สจตต วงษเทศ, 2549: 30-33)
อายของชนสวนกระดกโฮโมอเรกตสในบรเวณทวปเอเชย
ชใหเหนวา เมอประมาณ 1,000,000-500,000 ปกอน
ไดมมนษยทเดนทางไปมาในภมภาคเอเชยตะวนออก
เฉยงใตแลว โดยถอไดวาเปนชวงระยะเรมตนของ
“ยคกอนประวตศาสตร” ในภมภาคน ซงจากการศกษา
ของนกโบราณคดและนกมานษยวทยาไดมการก�าหนด
ชวงเวลาทชดเจนของ “ยคกอนประวตศาสตร” ในดนแดน
ประเทศไทยไวทชวงระหวาง 500,000-1,500 ปกอน
พรอมทงมการแบงยอยวฒนธรรมของมนษยกอน
ประวตศาสตรในดนแดนประเทศไทยตามลกษณะ
พฒนาการของเทคโนโลยและวสดทมนษยใชท�าเครองมอ
ใชสอยในการด�ารงชพ รวมไปถงพฒนาการของแบบแผน
การด�าเนนชวตและลกษณะทางสงคมออกเปน 3 ชวง
ใหญๆ คอ สมยหน (500,000-4,000 ปกอน) สมยส�ารด
(4,000-2,500 ปกอน) และสมยเหลก (2,500-1,500 ป
กอน) (สรพล นาถะพนธ, 2550: 4-190; ศรศกร
วลลโภดม, 2539: 5-60; ศรศกร วลลโภดม, 2548:
105-134; สจตต วงษเทศ, 2549: 30-43,114-125)
เนองจากมนษยสมยกอนประวตศาสตรยงไมม
ตวอกษรใช การศกษาวฒนธรรมอาหารของผคนกอน
ประวตศาสตรในทนจงอาศยผลการศกษาทางโบราณคด
ในไทย ซงพบวามนษยในสมยหนด�ารงชพดวยการกนพช
และเนอสตวทไดจากการเกบของปาและลาสตวดวย
เครองมอหนกะเทาะ (สรพล นาถะพนธ, 2550: 36-41;
สดสวาท ดศโรจน, 2552: 207-226) โดยลกษณะการ
ด�ารงชพเชนนสอดคลองกบสภาพภมศาสตรของดนแดน
ในเอเชยตะวนออกเฉยงใตทสวนใหญเปนพนทปาเขตรอน
จงมพชพนเมองหลายชนดทสามารถน�ามาบรโภคหรอใช
ประกอบอาหารได เชน ขง หมาก กานพล ลกจนทนเทศ
อบเชย ฯลฯ (Ho, Alice Yen, 1995: 21-23, 28-30)
และเตมไปดวยสตวปาหลายชนดทผ คนในภมภาคน
สามารถน�ามาบรโภคได เชน ชางโบราณ ปลาโบราณ
เตาโบราณ กระรอกบน หม ฯลฯ ดงเหนไดจากหลกฐาน
ทางโบราณคดสมยกอนประวตศาสตรทพบในบรเวณ
ภาคอสานของไทย มการพบกระดกสตวทแสดงถง
อาหารการกนของผคนในสมยนน เชน กระดกกวางพนธ
ตางๆ กระดกปลา กบ เตา และเปลอกหอย (ไฮแอม,
ชารล และรชน ทศรตน, 2542: 25-32, 48-59;
สจตต วงษเทศ, 2551: 92-98)
ตอมาในสมยส�ารด มนษยไดมพฒนาการในการ
แสวงหาอาหารในระดบทสงขน คอ เรมท�าการเพาะปลก
ขาวและเลยงสตวบางชนด เชน วว หม ไก ท�าให
เกดการเปลยนแปลงวถชวตจากการลาสตว หาของปา
มาเปนการลาสตว หาของปา ควบคกบการเพาะปลก
และเลยงสตว โดยใชเครองมอหนขดทประณตกวา
เครองมอหนกะเทาะและเครองมอทท�าดวยโลหะส�ารดท
เกดจากการผสมแรทองแดงกบแรดบก (สรพล นาถะพนธ,
2550: 42-97; สดสวาท ดศโรจน, 2552: 211-244)
สวนมนษยในสมยเหลกซงเปนชวงสดทายของสมย
กอนประวตศาสตร ไดมพฒนาการของการด�ารงชพท
สงขนจากสมยส�ารด คอ เรมมการเลยงควายและใชควาย
เปนสตวแรงงานในการเพาะปลก ควบคไปกบการน�า
แรเหลกมาใชสรางเครองมอเครองใชและอาวธ เชน
หวขวาน ใบหอก มด ฯลฯ ทมความแขงแรงทนทาน
(ศรศกร วลลโภดม, 2548: 105-134; สจตต วงษเทศ,
2549: 40-43, 122-125; สรพล นาถะพนธ, 2550:
80-135)
เปนทนาสงเกตวา การบรโภคอาหารของผคนใน
ดนแดนไทยสมยกอนประวตศาสตรคงเรมจากการบรโภค
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
69
พชและเนอสตวแบบดบๆ ไมไดปรงใหสกมาตงแตแรก
โดยพจารณาไดจากขอเทจจรงทวา ยคกอนประวตศาสตร
ในดนแดนประเทศไทยเรมตนเมอราว 500,000 ปกอน
แตมนษยในดนแดนนเพงร จกใชไฟปรงอาหารใหสก
ในชวงปลายๆ สมยหน คอ ไมเกน 38,000 ปทผานมา
ดงทชารล ไฮแอม และรชน ทศรตน ไดกลาวถงการ
ขดคนทางโบราณคดทถ�าหลงโรงเรยน จงหวดกระบ
ซงพบวามนษยโบราณทอาศยอยในบรเวณนเมอประมาณ
38,000-27,000 ปกอนมการกอกองไฟ (ดจากกอง
เถาถาน) และมเศษกระดกสตวไหมไฟอยในบรเวณนน
ดวย (ไฮแอม, ชารล และรชน ทศรตน, 2542: 25-26)
เชนเดยวกบทผลการขดคนทางโบราณคดทเพงผาบานไร
และเพงผาถ�าลอด อ�าเภอปางมะผา จงหวดแมฮองสอน
พบวามนษยโบราณทใชพนทบรเวณเพงผาทง 2 แหงน
เมอประมาณ 30,000-7,500 ปทผานมามการปรงอาหาร
ใหสกกอนกนดวยวธการเผาไฟ โดยมหลกฐานคอ
กระดกสตวไหมไฟทพบในบรเวณดงกลาว (อนสรณ
อ�าพนศร, 2553: 168-181)
รวมไปถงผลการขดคนทางโบราณคดทถ�าบนเทอกเขา
ในจงหวดแมฮองสอน ซงพบภาชนะดนเผาเกาแกทสด
ในดนแดนไทย อายไมนอยกวา 8,000 ปแสดงใหเหนวา
มนษยในดนแดนไทยรจกใชไฟและท�าเครองปนดนเผา
ทใชความรอนจากไฟในการผลต (อยางไรกตาม ผคน
ในสมยกอนประวตศาสตรยงไมสามารถใชหมอดนเผาท
ผลตไดมาใชในการตมอาหารใหสกได ดงทสจตต วงษเทศ
ไดชวาหมอของมนษยสมยกอนประวตศาสตรในไทยม
ขอจ�ากดทางเทคโนโลยในการผลตท�าใหเครองปนดนเผา
สมยกอนประวตศาสตรมน�ารวซมออกจากภาชนะจงยง
ไมสามารถน�ามาปรงอาหารใหสกดวยวธการตมซงเปน
กรรมวธทตองใชเวลานาน โดยมนษยในสมยโบราณรจก
หงตมอาหารบางชนดดวยวสดธรรมชาต เชน การหงตม
ขาวในกระบอกไมไผ กอนทเทคนคการหงตมดวย
หมอดนเผาจะไดรบความนยมเพมขนในสมยรฐและ
อาณาจกร เมอมนษยไดพฒนาเทคโนโลยการผลตหมอ
แบบ “เผาแกรง” ทท�าใหภาชนะไมมน�ารวซมออกมา
ในขณะตมอาหาร) (สจตต วงษเทศ (บรรณาธการ),
2550: 3-59; สจตต วงษเทศ, 2551: 83-88)
ทมา: www.vcharkarn.com/vcafe/153084/1
รปท 1: ภาชนะดนเผาบานเชยง
ทงนการกลาววาผ คนในดนแดนไทยสมยกอน
ประวตศาสตรเรมบรโภคอาหารดบกอนอาหารสกยง
สอดคลองกบแนวคดทฤษฎของ โคลด เลว-สเตราส
(Claude Levi-Strauss) นกมานษยวทยาผใชแนวคด
ทางภาษาศาสตรเชงโครงสรางในการศกษาแกนของ
ความจรงทเปนสากลและมคณคาตอมนษยชาต ซงใน
สวนทศกษาเกยวกบอาหารการกนของมนษยนน เลว-
สเตราสไดชใหเหนวา สภาวะดงเดมของอาหารทมนษย
บรโภคคอ อาหารดบทเนาเสยไดตามกาลเวลา และ
มนษยไดแปรของดบใหเปนของสกทเกบไวบรโภคได
นานกวาโดยกรรมวธการปงหรอยางเปนกรรมวธทท�าให
อาหารมรปลกษณและรสชาตใกลเคยงกบสภาพดงเดม
ของอาหารดบมากกวากรรมวธการรมควนและการตม
(Levi-Strauss, Claude, 1997: 28-35; กมลทพย
จางกมล, 2545: 19-22)
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
70
วฒนธรรมอำหำรของผคนในดนแดนไทยสมยรฐและ
อำณำจกร3
หลงจากมนษยในดนแดนไทยสมยเหลกร จกท�า
การเกษตรและสรางเครองมอจากโลหะ ท�าใหเกดการ
ตงชมชนถาวรระดบหมบานและเมองขนาดใหญในเกอบ
ทกภาคของประเทศ เชน กลมชมชนวฒนธรรมบานเชยง
ในบร เวณจงหวดอดรธาน และจงหวดสกลนคร
เมองอทองในเขตจงหวดสพรรณบร ฯลฯ ไดระยะหนง
ดวยปจจยดานท�าเลทตงทเปนแหลงทรพยากรธรรมชาต
ซงจ�าเปนตอการด�ารงชพ เชน แรทองแดง แรเหลก ฯลฯ
หรออยบนเสนทางการคาทางทะเล/ทางบกทตดตอกบ
ตางชาตไดสะดวก ท�าใหบานเมองจ�านวนหนงไดขยายตว
ขนมาเปนรฐทมโครงสรางทางการเมอง เศรษฐกจและ
สงคมททวความซบซอนเพมขนตามล�าดบ คอ มการ
แบงแยกชนชนของคนในสงคมโดยน�าเอาความเชอทาง
ศาสนาจากตางแดน (ศาสนาพราหมณและพทธศาสนา)
มายกระดบผ ปกครองและชนชนปกครองใหสงเดน
เหนอสมาชกคนอนๆ ในสงคม ดงเชน รฐทวาราวด
ในแถบลมน�าเจาพระยา รฐหรภญไชยในเขตจงหวดล�าพน
รฐศรวชยในบรเวณภาคใต ฯลฯ โดยเฉพาะรฐและ
อาณาจกร <รฐทมขนาดใหญมากๆ และมการรวมศนย
อ�านาจทพระมหากษตรย> ของชาวสยาม อยางรฐสโขทย
ในบรเวณทราบลมแมน�ายม รฐลานนาในบรเวณภาคเหนอ
อาณาจกรอยธยา <และอาณาจกรรตนโกสนทร> ใน
บรเวณทราบลมแมน�าเจาพระยา
การท�าความเขาใจวฒนธรรมอาหารของผคนใน
ดนแดนไทยสมยรฐและอาณาจกรในบทความนจะเนนท
รฐสโขทย อาณาจกรอยธยา และอาณาจกรรตนโกสนทร
เปนหลก เนองจากขอจ�ากดของพนทและเวลา ในทน
3 เนอหาสวนไมไดอางองบรรณานกรมในตวบทโดยตรง ผเขยนประมวลจากศรศกร วลลโภดม, 2539; สจตต วงษเทศ, 2549: 44-91; สชาต หงษา, 2550: 31-32,118-132; ฮอลล,ด.จ.อ., 2549: 209-223; จตร ภมศกด, 2547; ธดา สาระยา, 2552: 310-338; อาคม พฒยะ และนธ เอยวศรวงศ, 2527; จตร ภมศกด, 2550; นธ เอยวศรวงศ, 2538; วรพร ภพงศพนธ , 2542; แชรแวส, นโกลาส, 2550: 36-42;
จงขอละเวนการอธบายเรองวฒนธรรมอาหารของผคน
ในดนแดนรฐลานนา
จากขอเทจจรงทางประวตศาสตรทพอมอย กลาว
ไดวา ลกษณะเดนซงเปนลกษณะรวมกนของผคนในรฐ
สโขทย อาณาจกรอยธยา และอาณาจกรรตนโกสนทร
(ชวง 69 ปแรก) มดวยกน 3 ประการหลก คอ
1. มการผสมผสานความเชอผของทองถนเขากบ
ความเชอทางศาสนาพราหมณ-ฮนดและพทธศาสนาของ
ชมพทวป เพอยกสถานภาพของผน�ารฐหรออาณาจกร
ใหมความโดดเดนเหนอคนอนๆ ในรฐหรออาณาจกร
เชน การทพระมหากษตรยซงเปนผ น�าของรฐหรอ
อาณาจกรถกยกใหมสถานภาพเปน “สมมตเทพ”
ตามคตความเชอของศาสนาพราหมณ-ฮนด เปน
พระโพธสตวหรอจกรพรรดราชตามคตความเชอทาง
พทธศาสนา (สมบต จนทรวงศ และชยอนนต สมทวณช,
2523; วระ สมบรณ, 2551; โดม ไกรปกรณ, 2542:
39-85)
2. มการจดล�าดบชนชนของคนในสงคมดวยระบบ
ศกดนาหรอระบบไพร ทแบงคนออกเปน 2 ชนชนใหญๆ
คอ ชนชนปกครองหรอชนชนมลนาย ซงประกอบดวย
พระมหากษตรย เชอพระวงศ และขนนาง และชนชน
ใตปกครอง ซงประกอบไปดวย สามญชนทเรยกวา
“ไพร” และ “ทาส” โดยก�าหนดใหชนชนปกครองเปน
ผมอ�านาจในการควบคมไพรทาสและผลประโยชนทได
จากการท�างานของไพรทาส โดยชนชนปกครองจะให
ความคมครองใหไพรทาสมความปลอดภยในชวตและ
ทรพยสน รวมทงใหความชวยเหลออปถมภในบางเรอง
แกไพรทาสในสงกด ขณะทชนชนใตปกครองท�าหนาท
เปนแรงงาน ทางการผลตทางการเกษตรและกจกรรม
อนๆ เชน การกอสราง การปองกนการรกรานของศตร
ฯลฯ (อคน รพพฒน, ม.ร.ว., 2527; อญชล สสายณห,
2552: 7-46)
3. การรบวฒนธรรมตางชาต และการผสมผสาน
วฒนธรรมทองถนเขากบวฒนธรรมตางชาต
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
71
วฒนธรรมอำหำรของผคนในรฐสโขทย อำณำจกร
อยธยำ และชวงตนของอำณำจกรรตนโกสนทร4
หลกฐานประวตศาสตร เชน บนทกของ แชรแวส
(แชรแวส, นโกลาส, 2550: 36-42) และบนทกของ
ลาลแบร (ลาลแบร, ซมอง เดอ, 2548: 119-128) ท
เดนทางเขามาในกรงศรอยธยาสมยพระนารายณ บนทก
ของมงเซเญอร ปาลเลกวซ (ปาลเลกวซ, มงเซเญอร,
2549: 96-106) ทเขามาอยในกรงรตนโกสนทรตงแต
ชวงรชสมยพระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว ฯลฯ
ประกอบกบเอกสารรวมสมยทเขยนโดยชนชนมลนาย
เชน ค�าใหการขนหลวงวดประดทรงธรรม บทเหชม
เครองคาวหวานในกาพยเหเรอพระราชนพนธในพระบาท
สมเดจพระพทธเลศหลานภาลย (ประชมกาพยเหเรอ
สมยกรงศรอยธยาและรตนโกสนทร, 2504) ตลอดจน
งานศกษาทางประวตศาสตร-โบราณคดของ ไฮแอม
และรชน ทศรตน (ไฮแอม, ชารล และรชน ทศรตน,
2542: 55-56) และงานของสจตต วงษเทศ (2549:
34-35; สจตต วงษเทศ, 2551: 12-65; สจตต
วงษเทศ (บรรณาธการ), 2531: 26-80) ไดแสดงใหเหน
วา ผคนในรฐสโขทย อาณาจกรอยธยา และอาณาจกร
รตนโกสนทร (ชวง 69 ปแรก) มการบรโภคพชและสตว
จากแหลงธรรมชาต เชน หนอออนของตนไผ (หนอไม)
กลวย มะมวง หมปา ปลาน�าจด หอยนางรม เตา กง
ตกแตน หน (พก) แย ตวดวงตวแมลง ฯลฯ และอาหารท
มนษยลงแรงผลตทงทเปน เชน ขาว มนเทศ หอมหวเลก
กระเทยม หวผกกาดขาว แตงกวา หมาก พล ฯลฯ และ
ทเปนสตว เชน ควาย เปด ไก ฯลฯ รวมถงอาหารทม
การน�าเขามาจากตางแดน เชน สนข
ดานกรรมวธการบรโภคอาหารของผคนในชวงเวลาน
มความหลากหลายกวาคนในยคกอนประวตศาสตร
4 เนอหาสวนทไมไดระบเชงอรรถในตวบทความโดยตรง ผเขยนประมวลจาก กมลทพย จางกมล, 2545:21-22; สจตต วงษเทศ (บรรณาธการ), 2539: 99-100; ถนดศร สวสดวตน, ม.ร.ว., 2553: 33-34.
ดงปรากฏวา ผคนในดนแดนไทยมการถนอมอาหาร
ดวยการหมกเกลอใหเกบไวบรโภคไดนานขน เชน การหมก
ปลารา-ปลาแดก การหมก(กง)เคยท�ากะป ฯลฯ รวมทง
การบรโภคผกหรอเนอสตวดบ เชน อาหารประเภท
“ย�า” ทน�าเอาผกหรอเนอสตวดบมาสบซอยเปนชนเลกๆ
แลวปรงรสดวยเครองปรง
ตลอดจนการปรงอาหารใหสกดวยวธการปงหรอ
ยาง และวธการตม ดวยหมอทมความแกรงกวาในยค
กอนประวตศาสตร รวมทงวธการนงซงเปนวธการท
พฒนาตอจากวธการตม โดยการใชอปกรณคอ ซงหรอ
ลงถง คไปกบหมอทตงไฟตมน�าใหเดอดเพอใชความรอน
จากไอน�าทกกเกบไวในภาชนะเปนตวท�าใหอาหารสก
และวธการทอดอาหารใหสกดวยกะทะ ซงเปนกรรมวธ
ล�าดบทายๆ ทผคนในดนแดนไทยรจก เนองจากอปกรณ
และวสดส�าคญทใชในการทอดอยาง กะทะ และน�ามน
เปนวฒนธรรมการปรงอาหารทชาวจนซงเขามาตง
ถนฐานท�ากนหรอเขามาคาขายกบสยามเปนผน�าเขามา
ในสงคมไทย โดยการขดคนโบราณคดใตน�าทบรเวณ
เกาะคราม อ�าเภอ สตหบ จงหวดชลบร ไดพบซาก
กระทะเหลกกองซอนกนอยในซากส�าเภาจมอายราว
พ.ศ. 1900 ซงเปนหลกฐานเกาทสดทแสดงวาชาวจนน�า
กะทะเหลกเขามาดนแดนสยามในยคตนของอาณาจกร
อยธยา (สจตต วงษเทศ, 2551: 122-126)
วฒนธรรมอาหารของผคนในรฐสโขทย อาณาจกร
อยธยา และอาณาจกรรตนโกสนทรชวงตนทเปลยนแปลง
จากวฒนธรรมของผคนสมยกอนประวตศาสตร ไดแก
การบรโภคอาหารทเกดจากการผสมผสานระหวาง
วฒนธรรมของผ คนในดนแดนไทยกบวฒนธรรม
ตางประเทศ ดงเหนไดจากการบรโภคเนอหม รงนก
น�าชา ขนมจนอบ ฯลฯ ของชาวสยาม ซงอาหารเหลาน
เปนอาหารในวฒนธรรมของชาวจนทผคนในดนแดนไทย
ไมเคยบรโภคมากอน หรอ การบรโภคอาหารแบบแขก
เชน แกงใสกะท ขนมมศกอด แผนลดต (แผนโรต) ฯลฯ
โดยประเดนทจ�าเปนตองเนน คอ อาหารเหลานเกดขน
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
72
จากการผสมผสานทางวฒนธรรมระหวางวฒนธรรมของ
ผคนในไทยกบวฒนธรรมตางประเทศ เราไมสามารถท
จะหาอาหารทเกดจากการผสมผสานนไดในตางแดนท
เปนตนต�ารบของอาหารชนดนนๆ ดงตวอยางของอาหาร
แบบแขกทเรยกวา “ขาวยาค” ซงจากวรรณกรรมเรอง
นางนพมาศหรอต�ารบทาวศรจฬาลกษณซงแตงในสมย
ตนรตนโกสนทรและพระราชนพนธเรองพระราชพธ
สบสองเดอน ในพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว
ท�าใหทราบวา ขาวยาคของอนเดยกบขาวยาคของไทย
ทรบแบบอยางมาจากอนเดยมขอแตกตางกน คอ
ขาวยาคชนดหวานของอนเดยตองตมดวยน�านมสด
เจอเนยใส น�าผง น�าตาลกรวด และขาวยาคชนดเคม
จะผสมขง ใบกะเพรา และเกลอลงไปตมดวย ขณะท
ขาวยาคของชาวสยามคลายกบขาวยาคหวาน ของอนเดย
แตมเพมสวนผสมใหมลงไป คอ ถวและงา (จลจอมเกลา
เจาอยหว, พระบาทสมเดจพระ, 2516: 612-617;
สจตต วงษเทศ (บรรณาธการ), 2539: 97-101)
วฒนธรรมอำหำรกบควำมสมพนธเชงอ�ำนำจของผคน
ในดนแดนไทยสมยกอนประวตศำสตร-ตนรตนโกสนทร
การศกษาทางโบราณคดและการศกษาวฒนธรรม
ของคนพนเมองในพนทตางๆ ของโลกซงยงด�ารงชวต
ดวยการลาสตวและเกบอาหารจากปาในลกษณะท
นกมานษยวทยาเชอวาเปนรปแบบชวตทใกลเคยงกบ
มนษยสมยกอนประวตศาสตรไดชใหเหนวา ในระยะ
แรกๆ นนมนษยอยรวมกนเปนกลมเลกๆ ชวยกนลาสตว
และเกบอาหารจากปาเพอเลยงชพโดยสมาชกภายในกลม
มสถานภาพทคอนขางเทาเทยมกน ไมมการแบงแยก
ชนชน ไมมกลมผน�าทเปนทางการ จนกระทงมนษย
สามารถผลตอาหารเองดวยการเพาะปลกและเลยงสตว
จงปรากฏวาสงคมมนษยมความซบซอนมากขน เนองจาก
ผคนมการตงถนฐานถาวรและชมชนแตละแหงคอยๆ
มประชากรเพมขน ความสมพนธของสมาชกในชมชน
เรมเปลยนไป คอ มบคคลหรอกลมบคคลทท�าหนาทเปน
ผน�าชมชน โดยในสวนทเกยวกบวฒนธรรมอาหารนน
ผ น�าหรอกล มผ น�าจะเปนผ ควบคมอาหารสวนเกน
(Surplus) ทชมชนผลตไดเกนความตองการบรโภคของ
คนในชมชน ซงเปนปจจยหนงทท�าใหผน�า/กลมผน�า
มสถานะทเหนอกวาคนอนๆ ในชมชน (ยศ สนตสมบต,
2544: 50-69)
กลาวไดวา สงคมของผคนในดนแดนไทยสมยกอน
ประวตศาสตรมลกษณะใกลเคยงกบค�าอธบายสภาพสงคม
กอนประวตศาสตรและสงคมบพกาลของนกโบราณคด
และนกมานษยวทยา ดงพจารณาไดจากเรองเลาวาดวย
ก�าเนดสงคมมนษยในอคคญสตรทแสดงถงทศนะเกยวกบ
สภาพสงคมในสมยบรรพบรษของผ คนสมยรฐและ
อาณาจกร โดยกลาววา นบจากทมนษยร จกเกบตน
ขาวสาลไวบรโภค ไดมการกนพนทเกบขาวสาลของ
แตละคนและเกดการลกขโมยขาวสาลของผอน อนเปน
เหตใหผ คนประชมรวมกนและตกลงใหเชญมนษยท
รปรางงดงาม ดนาเลอมใสและนาเกรงขามกวาคนอนๆ
ขนมาเปนผน�าทมสถานะเหนอกวาผ อนโดยคนอนๆ
ยนยอมแบงขาวสาลสวนหนงของตนใหแกผน�า (วระ
สมบรณ, 2551: 25-35; สมบต จนทรวงศ และชยอนนต
สมทวณช, 2523: 25-33)
ความสมพนธเชงอ�านาจทไมเสมอกนระหวางผน�า
กบสมาชกของชมชนยงด�าเนนไปในทศทางทซบซอน
ยงขนเมอชมชนของผคนไดขยายตวขนมาเปนรฐหรอ
อาณาจกร ดงทอคคญสตรไดกลาววา การเกดขนของ
ผน�าทโดดเดนเหนอกวาผอน ซงเรยกวา “ราชา” ยงมผล
ใหลกหลานของผน�าคนแรกไดสบทอดต�าแหนงตอๆ กนมา
และมการแบงแยกวรรณะของคนออกเปน พราหมณ
กษตรย แพศย ศทร ตามหนาททคนแตละกลมมตอ
สงคม (วระ สมบรณ, 2551: 33-37; สมบต จนทรวงศ
และ ชยอนนต สมทวณช, 2523: 33-35) อยางไรกตาม
จากขอเทจจรงทางประวตศาสตรททราบกนการจ�าแนก
ชนชนของผ คนในรฐหรออาณาจกรภายในดนแดน
ประเทศไทยสมยโบราณไมไดใชการจ�าแนก “วรรณะ”
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
73
แตจ�าแนกคนออกเปน 4 ชนชน ไดแก กษตรย มลนาย
ไพร และทาส5
ผเขยนขอกลาวอยางรวบรดวา การปรากฏขนของ
กษตรยและชนชนมลนาย (เชอพระวงศและขนนาง)
ไพร และทาส ภายในรฐหรออาณาจกรในดนแดนไทย
สวนใหญมขนเพอการจดระเบยบสงคมและก�าหนด
สถานะของผคน ซงเหนไดอยางชดเจนเมอพจารณาจาก
มมมองทางเศรษฐศาสตรการเมองและดานการเมอง
วฒนธรรมของอาหารการกนของผคน
สมพนธภาพเชงอ�านาจระหวางชนชนมลนายและ
ชนชนไพร (และทาส) ทมองผานมตทางเศรษฐศาสตร
การเมองของอาหารการกนของผคน เหนไดจาก การท
ชนชนมลนายของอาณาจกรอยธยาตงแตสมยสมเดจ
พระนารายณมการเรยกเกบอากรตวเงนจากเครองมอท
ไพรใชในการผลตหรอปรงอาหาร เชน อากรคานา อากร
คาน�า (เกบตามเครองมอทไพรใชในการจบสตวน�า)
อากรเครองจนอบ (อากรทเกบจากน�าตาลกรวด ฟก
ถวตด งาตด ตงเมหลอด) ภาษเครองปนดนเผาฯลฯ
(ประภสสร บญประเสรฐ, 2548: 217-222; รงสรรค
ธนะพรพนธ, 2528: 142,187-197)
สวนสมพนธภาพเชงอ�านาจระหวางชนชน มลนาย
กบไพร (และทาส) ทมองผานมตทางการเมองวฒนธรรม
เหนไดจากการทสมพนธภาพเชงอ�านาจของผ คนใน
ดนแดนไทยถกสรางขนผานกจกรรมทางวฒนธรรมท
เกยวของกบอาหารในทางใดทางหนง ดงปรากฏวา
สงคมของผคนในดนแดนไทยไดเปลยนจากสมยกอน
5 แมวารฐและอาณาจกรในดนแดนประเทศไทยไมไดใชระบบวรรณะ
ในการจ�าแนกชนชนของคนตามแบบอนเดย แตโดยพนฐานแลว
ชนชนมลนายโดยเฉพาะพระมหากษตรยของรฐและอาณาจกร
ในดนแดนประเทศไทยไดอาศยความเชอและพธกรรมของศาสนา
พราหมณในการอางสถานะอนสงสงของตนโดยชวา พระมหากษตรย
ทรงมสถานะเปนสมมตเทพหรอสบเชอสายมาจากเทพเจา ในแงน
การจดชนชนของคนตามระบบศกดนาในสงคมสยามจงมลกษณะกบ
การจดชนชนตามระบบวรรณะในสงคมอนเดยทแบงวรรณะของคน
จากสผวโดยใชความเชอทางศาสนาเปนตวรองรบการแบงสถานะ
สง-ต�าของคน
ประวตศาสตรทผ น�าของชมชนหรอผ น�าครอบครวม
สถานะทไมแตกตางจากสมาชกในครอบครวหรอสมาชก
ของกลมเทาไรนก มาสการทสมพนธภาพระหวางผคน
ในรฐสโขทย อาณาจกรอยธยา และอาณาจกรรตนโกสนทร
ชวงตน ถกท�าใหมความแตกตางระหวางชนชนมลนาย
กบชนชนไพร ผานกลไกของระบบศกดนา เชน บทบญญต
ทางกฎหมายทก�าหนดจ�านวนศกดนาของคนโดยก�าหนด
ใหชนชนมลนายมศกดนาสงกวาและมสทธอ�านาจในการ
ควบคมชนชน รวมทงการสกหมายหมทขอมอ คอ แขน
ขา หรอรกแรของไพรเพอเปนเครองแสดงถงการเปน
คนควบคมของพระมหากษตรยหรอมลนายอนๆ (อญชล
สสายณห, 2552: ขจร สขพานช, 2525: 1-74)
และกลไกทางวฒนธรรมทแสดงถงรปแบบการใชชวตท
แตกตางกนระหวางชนชนมลนายกบชนชนไพร เชน
การทพระมหากษตรยและเจานายของอาณาจกรอยธยา
และอาณาจกรรตนโกสนทรชวง 69 ปแรกไดสราง
วฒนธรรมการขบถายใน “ทลงบงคน”หรอสวมทสราง
แยกเปนพเศษในบรเวณทประทบ และหามไมใหไพร
สรางสวมในบรเวณบานตามอยางกษตรยและเจานาย
โดยก�าหนดบทลงโทษรายแรงส�าหรบไพรทมสวมในบาน
เพอใหวฒนธรรมการขบถายของพระมหากษตรยและ
เจานายแตกตางจากวฒนธรรมการขบถายของไพรท
นยมขบถายตามทง ปาละเมาะ แมน�าล�าคลอง (มนฤทย
ไชยวเศษ, 2542: 14-108)
การสรางความแตกตางดานวฒนธรรมอาหารเปน
สวนหนงของกระบวนการทชนชนมลนายใชในการสราง
ความโดดเดนแตกตางกวาชนชนไพร ดงปรากฏวา
พระมหากษตรยของอาณาจกรอยธยา และอาณาจกร
รตนโกสนทรช วงตนมราชประเพณการเสวยพระ
กระยาหารดวยส�ารบพระกระยาหารท�าดวยทองค�า
ทงชดทเรยกวา “พระสพรรณภาชน” และมการประกอบ
พระราชพธและการพระราชกศลหลายพธทมการใช
อาหารเปน “วตถพธ” ตามความเชอทางศาสนาและ
ประเพณทปฏบตสบตอกน โดยพธกรรมตางๆ ท
พระมหากษตรยทรงปฏบตเปนการเสรมสรางพระบารม
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
74
ใหเหนเปนทประจกษ (ดนาร บญธรรม, 2552-2553:
20-22, 29-39)
ตลอดจนจากการทชนชนปกครองพยายามทจะ
ท�าใหอาหารของพวกตนมลกษณะทเหนอกวาอาหาร
ของไพร เชน การประดษฐประดอยใหอาหารของชนชน
มลนายมรปแบบทสวยงามประณตกวาอาหารของไพร
อาท การรวมะปรางใสโถแกว การปอกนอยหนาโดยเอา
เมลดออกแตใหคงรปรางเดมเหมอนตอนมเมลด การท�า
ของแนมหลายชนดไวรบประทานกบน�าพรก ฯลฯ
(ถนดศร สวสดวตน, ม.ร.ว., 2553: 29) ทงทโดยพนฐาน
แลวอาหารของมลนายไมไดแตกตางจากอาหารของไพร
ดงตวอยางเหตการณสมยพระเจาอยหวทายสระแหง
กรงศรอยธยาททรงโปรดเสวยปลาตะเพยนจนถงกบม
พระราชก�าหนดหามไมใหราษฎรจบปลาตะเพยนมากน
พรอมทงก�าหนดโทษปรบเบยราษฎรทฝาฝนพระราช
ก�าหนดไปจบปลามากน (เปลยน ภาสกรวงศ, 2545:
159-160)
ทมา: topicstock.pantip.com/library/to...295.html
รปท 2: พระสพรรณภาชน
นยส�าคญของการสรางความแตกตางดานวฒนธรรม
ระหวางวฒนธรรมอาหารของกษตรย และชนชนมลนาย
กบวฒนธรรมอาหารของไพร (และทาส) เปนสงทเรา
สามารถเขาใจไดเมอมองผานแนวคดเรองรสนยม (Taste)
ของนกมานษยวทยาหลายทานทไดชวา การทชนชนสง
ถอครองหรอมสงทงดงามไวกบตวเปนปจจยหนงในการ
สรางสถานะทสงกวาคนอนๆ ใหแกชนชนสงทเปนผ
ถอครองสงนนไว (สมรกษ ชยสงหกานานนท, 2544:
10-24, 66-85)
รวมถงค�าอธบายสงคมการเมองของมนษยทนกคด
แนวมารกซสตใหมอยาง อนโตนโย กรมช (Antonio
Gramsci) ไดอธบายไววา การควบคมผคนในสงคมของ
ชนชนปกครองมกด�าเนนไปในลกษณะของการใชอ�านาจ
บงคบ (Coercion) ควบคไปกบการท�าใหผ ทอย ใต
ปกครองมความยนยอมพรอมใจ (Consent) ผานกลไก
ทางวฒนธรรม (กาญจนา แกวเทพ และ สมสข หนวมาน,
2551: 182-183)
ผเขยนเหนวาลกษณะเหลานสามารถตความไดจาก
สงทปรากฏอย ในวฒนธรรมอาหารของกษตรยและ
ชนชนมลนาย โดยการใชอ�านาจบงคบทเกยวกบอาหาร
การกนของผคนในรฐหรออาณาจกรเปนสงทเหนไดจาก
การเรยกเกบสวยและอากรจากไพร สวนการท�าใหไพร
(และทาส) มความยนยอมพรอมใจทจะอยภายใตการ
ปกครองของกษตรยและชนชนมลนายผานกลไกทาง
วฒนธรรม เปนสงทแฝงเรนอยในวฒนธรรมอาหารของ
ชนชนปกครองทมความงดงามตางจากอาหารการกน
ของไพร อนเปนการแสดงความเหนอกวาทางวฒนธรรม
ซงน�าไปสการทชนชนใตปกครองเกดความรสกวาตน
ดอยกวาและยอมรบความเหนอกวาของชนชนปกครอง
บทสงทำย
บทความนพยายามแสดงใหเหนถงประเดนหลก
2 ประเดนซงสมพนธกน คอ แสดงใหเหนถงความ
เปลยนแปลงของรปแบบการผลต และวฒนธรรมการ
บรโภคอาหารของผคนในดนแดนไทยตงแตสมยกอน
ประวตศาสตรทเรมจากการทผคนบรโภคอาหารดบทได
จากการเกบพชและลาสตวในแหลงธรรมชาต จนในชวง
ปลายยคกอนประวตศาสตรจงมการเพาะปลกพช และ
เลยงสตวเปนอาหารควบคไปกบการลาสตว หาของปา
โดยอาหารทผ คนบรโภคจะปรงใหสกดวยกรรมวธ
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
75
การปง/ยาง ซงรปลกษณและรสชาตของอาหารทได
มสภาพใกลเคยงกบอาหารดบ
เมอมนษยมววฒนาการทางสงคมคอ มเทคโนโลย
ในการด�ารงชวตมากขนและการรวมกลมกนตงเปนรฐ
และอาณาจกร เชน รฐสโขทย อาณาจกรอยธยา
อาณาจกรรตนโกสนทร ทมบรบททางสงคมทซบซอนขน
คอ มการจดระเบยบสงคมทจดล�าดบคนในสงคมแยกกน
อยางเดนชดระหวาง ชนชนปกครองและชนชนใตปกครอง
มการตดตอกบตางแดนโดยรบเอาวฒนธรรมตางแดน
มาผสมผสานกบวฒนธรรมทองถน อนสงผลใหวฒนธรรม
อาหารของผคนมความซบซอนมากขน เชน ประเภทของ
อาหารทมอาหารทมนษยผลตขนเองเพมจากอาหารทได
จากธรรมชาต เกดอาหารทผสมผสานระหวางวฒนธรรม
ตางชาตเขากบวฒนธรรมทองถน กรรมวธการปรงอาหาร
ใหสกทเพมวธการตม นง ทอด
อกประเดนหนงทพยายามชใหเหนคอ ความสมพนธ
ระหวางวฒนธรรมอาหารกบการจดความสมพนธเชง
อ�านาจของคนในสงคมยครฐ และอาณาจกรทเปลยน
จากสมยกอนประวตศาสตรทผ คนยงไมมสถานะทาง
สงคม-การเมองทแตกตางกนเทาไรนก มายงการทผน�า
ชมชนเรมมสถานะทเหนอกวาสมาชกคนอนๆ โดยอาศย
ปจจยประการหนงคอ การรวบรวมและควบคมอาหาร
สวนเกนทสมาชกของชมชนผลตไดมากกวาความตองการ
บรโภค
ความแตกตางทางสงคม-การเมองของผคนจะเพม
ความซบซอนมากขนในยครฐและอาณาจกรซงชนชน
ปกครองเนนสรางสถานะทเหนอกวาชนชนใตปกครอง
(ไพร) โดยในสวนทเกยวของกบอาหารการกนนนพบวา
ชนชนปกครองในรฐสโขทย อาณาจกรอยธยา และ
อาณาจกรรตนโกสนทรชวง 69 ปแรก ไดสถาปนาอ�านาจ
เหนอชนชนไพรผานการเรยกเกบผลประโยชนจาก
การผลตอาหารของไพรในรปของ “อากร” ตลอดจน
การสรางวฒนธรรมอาหารของชนชนปกครองใหสวยงาม
โดดเดนกวาวฒนธรรมอาหารของไพรทอยใตปกครอง
อนเปนสวนหนงของกระบวนการสรางความแตกตางทาง
ชนชนระหวางชนชนปกครองกบไพรเพอใหไพรรสกถง
สถานะทดอยกวาของตนในหลายรปแบบ เชน การตรา
กฎหมายศกดนา และการสกหมายหมไพร หรอการหาม
ไมใหไพรท�าตวเสมอชนชนปกครองโดยสรางสวมใน
บรเวณบานตามแบบทพ�านกของชนชนปกครอง
บรรณำนกรมกมลทพย จางกมล. (2545). อาหาร: การสรางมาตรฐาน
ในการกนกบอตลกษณทางชนชน. วทยานพนธ
ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชามานษยวทยา
ภาควชามานษยวทยา บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลย
ศลปากร.
กาญจนา แกวเทพ และสมสข หนวมาน. (2551).
สายธารแหงนกคดทฤษฎเศรษฐศาสตรการเมองกบ
สอสารศกษา. กรงเทพฯ: ภาพพมพ.
ขจร สขพานช. (2525). ฐานนดรไพร. กรงเทพฯ:
บรรณกจ.
บลอค, มารค. (2527). ความคดทางประวตศาสตรของ
มารค บลอค (Marc Bloch). นพพร ประชากล
(แปล). รวมบทความประวตศาสตร ปท 6, 49-58.
จตร ภมศกด. (2547). โองการแชงน�าและขอคดใหม
ในประวตศาสตรไทยลมแมน�าเจาพระยา. พมพครง
ท 3. กรงเทพฯ: ฟาเดยวกน.
จตร ภมศกด. (2550). โฉมหนาศกดนาไทย. พมพครง
ท 9. นนทบร: ศรปญญา.
จลจอมเกลาเจาอยหว, พระบาทสมเดจพระ. (2516).
พระราชพธสบสองเดอน. พมพครงท 14. กรงเทพฯ:
ศลปาบรรณาคาร.
แชรแวส, นโกลาส. (2550). ประวตศาสตรธรรมชาต
และการเมองแหงราชอาณาจกรสยาม (ในแผนดน
สมเดจพระนารายณมหาราช). สนต ท. โกมลบตร
(แปล). พมพครงท 2.นนทบร: ศรปญญา.
ดนาร บญธรรม. (2553). ความส�าคญและบทบาทของ
“อาหาร” ในราชประเพณสมยรตนโกสนทร (พ.ศ.
๒๓๒๕ - ปจจบน). วารสารไทยศกษา, 5(2), 17-66.
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
76
โดม ไกรปกรณ. (2542). ต�าราพระราชพธสมยรชกาลท 4-5 (พ.ศ.2394-2453). วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาประวตศาสตร คณะศลปศาสตร, มหาวทยาลยธรรมศาสตร.
ถนดศร สวสดวตน, ม.ร.ว. (2553). ปาฐกถาน�าเรอง วฒนธรรมอาหารในสงคมไทย. ใน อภลกษณ เกษมผลกล และชนกพร พวพฒนกล (บรรณาธการ), เปดต�ารบส�ารบศาลายา, 13-58. นครปฐม: สาขาวชาภาษาไทย คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยมหดล.
ธงชย วนจจะกล. (2534). วธการศกษาประวตศาสตรแบบวงศาวทยา. ม.ป.ท.: ม.ป.พ.
ธงชย วนจจะกล. (2544). การศกษาประวตศาสตรแบบ Postmodern. ใน กาญจน ละอองศร และธเนศ อาภรณสวรรณ (บรรณาธการ), ลมโคตรเหงากเผาแผนดน, 351-390.กรงเทพฯ: มตชน, 2544.
ธดา สาระยา. (2552). อารยธรรมไทย. พมพครงท 3. กรงเทพฯ: เมองโบราณ.
ธระ นชเปยม. (2545).‘POSTMODERNIST HISTORY’ วกฤตหรอความกาวหนาของประวตศาสตร. จลสารไทยคดศกษา, 18(4), 38-54.
นธ เอยวศรวงศ. (2538). ปากไกและใบเรอ วาดวยการศกษาประวตศาสตร-วรรณกรรมตนรตนโกสนทร. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: แพรวส�านกพมพ.
ประชมกาพยเหเรอสมยกรงศรอยธยาและรตนโกสนทร. (2504). กรงเทพฯ: องคการคาของครสภา.
ประภสสร บญประเสรฐ. (2548). ประวตศาสตรเศรษฐกจไทย HI 322. พมพครงท 4. กรงเทพฯ: ส�านกพมพมหาวทยาลยรามค�าแหง.
ปาลเลกวซ, มงเซเญอร. (2549). เลาเรองกรงสยาม. สนต ท. โกมลบตร (แปล).พมพครงท 3. นนทบร: ศรปญญา.
เปลยน ภาสกรวงศ. (2545). ต�าราแมครวหวปาก เลม 1. พมพครงท 6. กรงเทพฯ: สมาคมกจวฒนธรรม.
มนฤทย ไชยวเศษ. (2542). ประวตศาสตรสงคม: สวมและเครองสขภณฑในประเทศไทย (พ.ศ.2440-2540. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาประวตศาสตร คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร.
ยศ สนตสมบต . (2544). มนษย กบวฒนธรรม. พมพครงท 3. กรงเทพฯ: ส�านกพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร.
รงสรรค ธนะพรพนธ. (2528). ภาษอากรในประวตศาสตรเศรษฐกจไทย : คลงขอมลและบทส�ารวจสถานะทางวชาการ. กรงเทพฯ: ส�านกพมพ มหาวทยาลยธรรมศาสตร
ลาลแบร, มองซเออร เดอ. (2548). จดหมายเหตลาลแบร ราชอาณาจกรสยาม. สนต ท. โกมลบตร (แปล). พมพครงท 2. นนทบร: ศรปญญา.
วรพร ภพงศพนธ. (2542). ความเปนสงคมนานาชาตของพระนครศรอยธยา ตงแตครสตศตวรรษท 16 ถง ค.ศ. 1767. วทยานพนธอกษรศาสตรมหาบณฑต สาขาประวตศาสตร เอเชยตะวนออกเฉยงใต มหาวทยาลยศลปากร.
วนทนา ศวะ. (2551). ปลนผลผลต! ปฏบตการจยดเสบยงอาหารโลก. ไพโรจน ภมประดษฐ (แปล). พมพครงท 2. กรงเทพฯ: สวนเงนมมา.
วระ สมบรณ. (2551). รฐธรรมในอดต. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: openbooks.
ศรศกร วลลโภดม. (2539). สยามประเทศ ภมหลง ของประเทศไทยตงแตยคดกด�าบรรพจนถงสมย กรงศรอยธยาราชอาณาจกรสยาม. พมพครงท 3. กรงเทพฯ: มตชน.
สมบต จนทรวงศ และชยอนนต สมทวณช. (2523). ความคดทางการเมองและสงคมไทย.กรงเทพฯ: บรรณกจ.
สมรกษ ชยสงหกานานนท. (2544). รสนยม ภาษาในสงคมไทยยคบรโภคนยม. กรงเทพฯ: โครงการหนงสอเล ม สถาบนวจยสงคม จฬาลงกรณมหาวทยาลย.
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
77
สจตต วงษเทศ. (2549). สวรรณภม ตนกระแส
ประวตศาสตรไทย. กรงเทพฯ: มตชน.
สจตต วงษเทศ. (2551). ขาวปลาอาหารไทย ท�าไม?
มาจากไหน. กรงเทพฯ: กองทนเผยแพรความรส
สาธารณะ.
สจตต วงษเทศ (บรรณาธการ). (2531). ขาวไพร-ขาวเจา
ของชาวสยาม. กรงเทพฯ: ศลปวฒนธรรม.
สจตต วงษเทศ (บรรณาธการ). (2539). ไมมนางนพมาศ
ไมมลอยกระทงสมยสโขทย. พมพครงท 2. กรงเทพฯ:
มตชน.
สจตต วงษเทศ (บรรณาธการ). (2550). เครองปนดนเผา
และเครองเคลอบกบพฒนาการทางเศรษฐกจและ
สงคมของสยาม. กรงเทพฯ: มตชน.
สชาต หงษา. (2550). ประวตศาสตรพระพทธศาสนา.
กรงเทพฯ: ศยาม.
สดสวาท ดศโรจน. (2552). ประชากรและการตงถนฐาน
บนผนแผนดนไทย ยคดกด�าบรรพถงยคประวตศาสตร:
ส วนเสยวหนงของประวตศาสตร มนษยชาต .
กรงเทพฯ: โรงพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร.
สรพล นาถะพนธ. (2550). รากเหงาบรรพชนคนไทย:
พฒนาการทางวฒนธรรมกอนประวตศาสตร.
กรงเทพฯ: มตชน.
อคน รพพฒน, ม.ร.ว. (2527). สงคมไทยในสมยตน
กรงรตนโกสนทร. ม.ร.ว. ประกายทอง สรสข และ
พรรณ ฉตรพลรกษ (แปล). พมพครงท 2. กรงเทพฯ:
มลนธโครงการต�าราสงคมศาสตรและมนษยศาสตร.
อนสรณ อ�าพนธศร. (2553). กนอย อยางคนกอน
ประวตศาสตรบนพนทสง: การตความหลกฐานทาง
โบราณคดเกยวกบกระบวนการเขาถงทรพยากร
อาหารของกลมคนลาสตว-เกบหาอาหารในสมย
กอนประวตศาสตร. ใน เอกสารประกอบการประชม
ประจ�าปทางมานษยวทยาครงท 9 ปาก-ทอง และ
ของกน: จรยธรรมและการเมองเรองอาหารการกน
เลม 1, 168-195 .กรงเทพฯ: ศนยมานษยวทยา
สรนธร.
อญชล สสายณห. (2552). ความเปลยนแปลงของระบบ
ไพรและผลกระทบตอสงคมไทยในรชสมยพระบาท
สมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว. พมพครงท 3.
กรงเทพฯ: สรางสรรคบคส.
อาคม พฒยะ และนธ เอยวศรวงศ. (2527). ศรรามเทพ
นคร รวมความเรยงวาดวยประวตศาสตรอยธยา
ตอนตน. กรงเทพฯ: ศลปวฒนธรรม.
อานนท กาญจนพนธ. (2543). ความคดทางประวตศาสตร
และศาสตรของวธคด. กรงเทพฯ: อมรนทร.
ฮอลล, ด.จ.อ. (2549). ประวตศาสตรเอเชยตะวนออก
เฉยงใต: สวรรณภม-อษาคเนยภาคพสดาร เลม 1,
ทานผหญงวรณยพา สนทวงศ ณ อยธยา และคณะ
(แปล). พมพครงท 3. กรงเทพฯ: มลนธโครงการ
ต�าราสงคมศาสตรและมนษยศาสตร.
ไฮแอม, ชารล และรชน ทศรตน. (2542). สยาม
ดกด�าบรรพ ยคกอนประวตศาสตรถงสมยสโขทย.
กรงเทพฯ: รเวอร บคส.
Ashley, Bob, et.al. (2004). Food and Cultural
Studies. London: Routledge.
Braudel, Fernand. (1980). On History. Translated
by Sarah Matthews. Chicago: University of
Chicago Press.
Levi-Strauss, Claude. (1997). “The Culinary
Triangle,” in Carole Counihan and Penny
Van Esterik (eds.) Food and Culture
A Reader, p.28-35 .New York: Routledge.
Roberts, Michael. (2004). The Annales school
and historical writing. in Lambert, Petert
and Schofield, Phillipp (editors) Making
History An Introduction to the history and
practices of a discipline, p.78-92. London:
Routledge.
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
78
Dr. Dome Kraipakorn received his Doctoral Degree in History from
Chulalongkorn University, and Master of History form Thammasat
University. He is currently Lecturer in Faculty of Liberal Arts, Panyapiwat
Institute of Technology.
79
าตาแวรเฮาสและดาตาไมนงส�าหรบการบรหาร
Data Warehouse and Data Mining for Management
วรรณวภา วงศวไลสกล
อาจารยประจ�าคณะวศวกรรมศาสตรและเทคโนโลย
สถาบนการจดการปญญาภวฒน
E-mail: [email protected]
บทคดยอบทความนไดน�าเสนอแนวคดและการประยกตใชดาตาแวรเฮาสและดาตาไมนงส�าหรบการบรหาร
โดยสาระส�าคญคอ องคกรทมขอมลจ�านวนมากและมาจากหลายแหลงมกประสบความยงยาก
ในการน�าขอมลมาใชสนบสนนการตดสนใจ จงมการพฒนาดาตาแวรเฮาสส�าหรบจดเกบขอมล
ทงในอดตและปจจบนใหอยในรปแบบทเปนมาตรฐานเดยวกนในฐานขอมลขนาดใหญ โดยม
เครองมอในการสบคน วเคราะห เจาะหาขอมลในรายละเอยดตามชวงเวลาได และหากองคกร
ตองการทราบแนวโนมจากขอมลหรอความรใหมอนมคาซงไมเคยทราบมากอนจากดาตาแวรเฮาส
กสามารถใชเทคนคดาตาไมนงเปนเครองมอในการหารปแบบและความสมพนธของขอมลทซอนอย
ในฐานขอมลขนาดใหญนไดเชนเดยวกน ดาตาแวรเฮาสและดาตาไมนงจงเปนวธการส�าคญทชวยให
องคกรสามารถประเมนกลยทธของหนวยงานเพอสรางความไดเปรยบในการแขงขน หรอทเรยกวา
ธรกจอจฉรยะ
ค�าส�าคญ: ดาตาแวรเฮาส ดาตาไมนง ธรกจอจฉรยะ
AbstractThis article presents a concept and applications of Data Warehouse and Data
Mining in business management. Essentially, large organizations that possess a lot
of data collected from many sources usually face complication in bringing the
information to make decisions. Thus, Data Warehouse is invented to collect old
and present data so that they are kept in the same format in the database with
ด
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
80
available tools to make query, analyze, and search for the data in a specific time period. In addition if an organization wants to understand the trend of the data or to acquire an implication from Data Warehouse, they can use Data Mining as a tool to figure the pattern or the relationship of information in the database. Data Warehouse and Data Mining are two important systems to help the organization create strategic plans to achieve competitive advantage or the so-called Business Intelligence.
Keywords: Data Warehouse, Data Mining, Business Intelligence
บทน�า คงปฏเสธไมไดวาในยคปจจบนขอมลขาวสารท ไหลเวยนผานระบบเทคโนโลยสารสนเทศมจ�านวนมหาศาล หากองคกรใดขาดการจดการทด กอาจเกดสภาวะทเรยกวา “การทวมลนของสารสนเทศ” (Infor-mation Overload) คอ มขอมลขาวสารมากเกนไป จนไมสามารถน�ามาใชในการตดสนใจได และถาปลอยใหขอมลเหลานนถกเกบไวโดยไมไดน�ามาใชประโยชนเลย หรอถกน�ามาชวยในการบรหารจดการนอยมาก กอาจท�าใหองคกรสญเสยโอกาสในการปรบปรงและพฒนาศกยภาพตนเองสความเปนเลศได หากยอนเวลากลบไปในอดตจะพบวาองคกร สวนใหญมรปแบบการพฒนาระบบสารสนเทศแบบ ยงฉาง (Silo-based System) กลาวคอระบบสารสนเทศของหนวยงานภายในตางๆ ถกพฒนาขนคนละชวงเวลาดวยเทคโนโลยดานฐานขอมลทแตกตางกน ท�าใหเกดปญหาในการใชขอมลรวมกน ขอมลมความซ�าซอนและเกดความไมสอดคลองกน ซงนบเปนอปสรรคส�าคญ ในการวเคราะหขอมล ดงนน เพอขจดปญหาดงกลาว จงมการพฒนาดาตาแวรเฮาส (Data Warehouse) หรอทเรยกวา ระบบคลงขอมล ในการจดเกบขอมลอยางมประสทธภาพและเออตอการวเคราะหขอมลตามชวงเวลา ประมาณป ค.ศ. 1990 เปนตนมา ในแวดวงวชาการดานวทยาศาสตรคอมพวเตอรไดมการกลาวถงการสบคนความรทเปนประโยชนบนฐานขอมลขนาดใหญ
(Knowledge Discovery from very large Databases : KDD) หรอทเรยกวา ดาตาไมนง (Data Mining) หรอ การท�าเหมองขอมล ซงไดรบการอางองกนเปนอยางมากส�าหรบเรองเลาทไมมการพสจนของ ซเปอรมารเกตแหงหนงในตางประเทศ ทคนพบวาลกคาสวนใหญมกซอเบยรควบค กบผาออมส�าเรจรปของ เดกออน จนสามารถจดวางสนคาไวคกนและท�าก�าไรจากการขายสนคาไดอยางทไมเคยมมากอน ทงนเปนเพราะการใชเทคนคดาตาไมนงในการสกดความรอนมคาซงซอนอยในฐานขอมลทสะสมขอมลมาเปนเวลาหลายป ท�าใหไดรบการยอมรบวาเปนเครองมอหนงทน�าไปสการปรบกลยทธทางธรกจไดเปนอยางด นบจากนนมาองคกรหลายแหงไดน�าเทคนคดาตา ไมนงไปใชเพอสรางขอไดเปรยบทางการแขงขน รวมถงมนกวชาการหลายคนทเรมศกษาวจยและน�าเทคนค ดงกลาวไปใชงานกนอยางแพรหลายมากขน ทงในองคกรธรกจ องคกรภาครฐ และสถาบนการศกษา ส�าหรบประเทศไทยเองไดมการวจยในเรองดงกลาว กนมาอยางตอเนองจนถงปจจบน บทความชนนมเจตนาเพอใหผอานทราบถงลกษณะส�าคญของดาตาแวรเฮาสและดาตาไมนง โดยไดน�าเสนอเกยวกบความหมายและความสมพนธของดาตาแวรเฮาสกบดาตาไมนง แนวคดเกยวกบดาตาแวรเฮาสและดาตาไมนง และการประยกตใชในงานบรหาร ซงมรายละเอยดดงน
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
81
ความหมายและความสมพนธระหวางดาตาแวรเฮาส
กบดาตาไมนง
1. ความหมายของดาตาแวรเฮาส
ดาตาแวรเฮาส (Data Warehouse) คอ ระบบท
ขอมลถกจดกลมตามเนอหา มการหลอมรวมขอมลทมา
จากหลายแหลง สามารถคงขอมลไวโดยไมเปลยนแปลง
และมความสมพนธกบเวลาซงรวบรวมขอมลไวชวย
สนบสนนการตดสนใจ (Inmon & Hackathorn, 1994)
ดาตาแวรเฮาส (Data Warehouse) คอ ชดของขอมล
ทมการจดโครงสรางเปนพเศษ ส�าหรบการสอบถามและ
วเคราะหขอมล (Kimball, 1996)
ดาตาแวรเฮาส (Data Warehouse) คอ ระบบ
ฐานขอมลขนาดใหญทรวบรวมขอมลทมาจากฐานขอมล
ปฏบตการตางๆ ทหลากหลายทงภายในและภายนอก
องคกรโดยมการเลอก กลนกรอง และปรบแกรปแบบ
ของขอมลใหเปนมาตรฐานเดยวกน ขอมลทเกบอยตอง
มปรมาณและคณภาพเพยงพอตอการน�าไปวเคราะห
และสนบสนนการตดสนใจขององคกร (Baltzan &
Phillips, 2009)
จากความหมายขางตน ดาตาแวรเฮาสจดเปนแหลง
เกบขอมลรวมขององคกรทไดรบการออกแบบมาใหงาย
ตอการคนหาและเรยกใชขอมลปรมาณมากๆ โดยม
เปาหมายเพอแยกกลมขอมลสารสนเทศทใชในการ
วเคราะหทางธรกจออกจากฐานขอมลทใชงานประจ�าวน
2. ความหมายของดาตาไมนง
ดาตาไมนง (Data Mining) คอ การคนหาความร
โดยใชเทคนคทมความซบซอนและผสมผสานกนใน
หลายสาขา ไดแก ปญญาประดษฐ สถต และคอมพวเตอร
กราฟก (Weldon, 1996)
ดาตาไมนง (Data Mining) คอ การส�ารวจและ
วเคราะหขอมลโดยอตโนมตหรอกงอตโนมตจากขอมลท
มปรมาณมาก เพอคนหารปแบบและกฎของความสมพนธ
ทมความหมาย (Berry & Linoff, 1997)
ดาตาไมนง (Data Mining) คอ กระบวน สกด
ความรทนาสนใจจากขอมลปรมาณมาก ซงความรทได
จากกระบวนการน เปนความรทไมปรากฏใหเหนเดนชด
ความรทบงบอกเปนนย ความรทไมทราบมากอนทม
ศกยภาพในการน�าไปใชประโยชน (ชนวฒน ศรสอาน,
2550: 207)
จากความหมายขางตน ดาตาไมนงจดเปนเทคนค
วธการในการหารปแบบทซอนอยในขอมลปรมาณมาก
เพอใหเกดความรใหมทเปนประโยชน เชน การวเคราะห
ขอมลการซอสนคาของลกคาเพอออกโปรโมชนสวนลด
เฉพาะบคคล ท�าใหลกคาไดซอสนคาทตองการในราคา
ทถกลง และสามารถน�าขอมลทวเคราะหไดตอรองกบ
ผจ�าหนาย (Supplier) ในรายการสนคาทขายไมด
เปนตน
องคกรทมการจดเกบขอมลในฐานขอมลปฏบตการ
(Operational Database) จะสามารถท�าการประมวลผล
ขอมลททนตอเหตการณหรอเปนขอมลในปจจบน เชน
ยอดขายสนคารายไตรมาส หรอรายไดรวมทงป ซงเปน
ขอมลเฉพาะดาน แตหากองคกรตองการขดคนขอมล
เพอวตถประสงคอนทตองอาศยขอมลในอดต เชน
การวางแผนการตลาด การขาย หรอการวางแผนกลยทธ
กไมสามารถเรยกใชขอมลจากฐานขอมลปฏบตการได
ดงนน ดาตาไมนงจงเปนกระบวนการคนสารสนเทศ
เพอใหสามารถใชงานไดตามวตถประสงคทมากกวา
ฐานขอมลธรรมดาจะสามารถด�าเนนการใหได การน�า
ดาตาแวรเฮาสซงเปนแหลงขอมลทไดรวบรวมขอมล
ในทกสวนของทงองคกรเกาและใหมเขาไวดวยกนและ
ถกจดรปแบบไวแลวมาใชในการท�าดาตาไมนง จะท�าใหเกด
ความสะดวกและสามารถประมวลผลขอมลปรมาณมาก
ไดอยางรวดเรว โดยขอมลขององคกรทน�ามาใชในดาตา
แวรเฮาสจะเปนขอมลทไมซ�าซอนท�าใหการสอบถาม
ขอมลเกดความยดหยน ซงจะสงผลตอประสทธภาพ
ในการสกดความรดวยเทคนคดาตาไมนง
ทงน หากองคกรใดประสบปญหาในการใชขอมล
เนองจากมขอมลทหลากหลายและมปรมาณมากขน
เรอยๆ รวมถงจ�าเปนตองวเคราะหขอมลเหลานนเพอสราง
ขอไดเปรยบทางการแขงขน กจ�าเปนตองมการพฒนา
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
82
ดาตาแวรเฮาสขนมาเพอใชประโยชน ในขณะเดยวกน
กสามารถน�าเทคนคดาตาไมนงมาใชเปนเครองมอในการ
ดงขาวสารทนาสนใจและมประโยชนแตไมเคยรมากอน
จากดาตาแวรเฮาสไดดวยเชนกน
จดประสงคพนฐานทเหมอนกนอยางหนงของ
ดาตาแวรเฮาสและดาตาไมนง คอ เพอใหไดรบสารสนเทศ
ทมประโยชนจากฐานขอมลขนาดใหญ ซงอาจท�าให
คนสวนใหญเกดความสบสนระหวางแนวคดทงสองได
สวนขอแตกตางของแนวคดทงสอง ไดแก การออกแบบ
ระบบ วธการทใช และวตถประสงคหลกในการใชงาน
โดยดาตาแวรเฮาสเปนกระบวนการในการแยกและ
จดเกบขอมลเพอใหสามารถสบคนและจดท�ารายงาน
ตางๆ จากขอมลในอดตไดงายขน ในขณะทดาตาไมนง
เปนกระบวนการในการสกดองคความรใหมในฐานขอมล
เพอคนหารปแบบและความสมพนธของขอมลทมความ
หมายและคณคา
ปรบปรงมาจาก http://itm0408.blogspot.com/2010/
08/data-warehouse-data-mining.html
รปท 1: ผงแสดงความสมพนธของดาตาแวรเฮาสและดาตา
ไมนง
จากผงแสดงความสมพนธของดาตาแวรเฮาสและ
ดาตาไมนงแสดงใหเหนถงความจ�าเปนในการใชดาตา
แวรเฮาสเพอจดรปแบบขอมลทเหมาะสมกอนการน�าไป
วเคราะหดวยเทคนคตางๆ ของดาตาไมนง เนองจาก
ดาตาแวรเฮาสไดน�าขอมลจากฐานขอมลตางๆ ไดแก
ขอมลภายในองคกร (ขอมลในอดต และขอมลปฏบตการ)
รวมถงขอมลจากภายนอกองคกรหลายแหลงมารวบรวม
ไวทเดยวกนกลายเปนฐานขอมลขนาดใหญ จากนน
ท�าการแกไขขอบกพรองตางๆ ของชดขอมลดงกลาว
เพอใหเกดมาตรฐานเดยวกน โดยการเลอก การกลนกรอง
และการแกไขโครงสรางใหเออตอการเขาถงและการ
วเคราะหขอมล ท�าใหขอมลมความพรอมทจะน�ามา
ประมวลผลส�าหรบการสนบสนนดานการบรหารและ
การตดสนใจ โดยใชดาตาไมนงในการวเคราะหขอมล
และคนหาความรในดาตาแวรเฮาส ซงการใชขอมล
ทมคณคาขององคกรมาชวยสนบสนนการตดสนใจ
ในการด�าเนนงานของธรกจและคนพบโอกาสใหมๆ
ทางการแขงขน จะเรยกวา ธรกจอจฉรยะ (Business
Intelligence)
แนวคดเกยวกบดาตาแวรเฮาสและดาตาไมนง
1. แนวคดเกยวกบดาตาแวรเฮาส
1.1ปญหาจากการใชฐานขอมลปฏบตการ
ดาตาแวรเฮาสถกพฒนาขนมาเพอลดปญหาท
เกดจากฐานขอมลปฏบตการ ซงเปนการเกบขอมล
ประจ�าวน เหตผลทระบบฐานขอมลปฏบตการดงกลาว
ไมสามารถชวยใหองคกรสามารถน�าขอมลมาวเคราะหได
มดงน
1) ขาดการบรณาการระบบเอาไวดวยกน
จงเปนการยากในการใชขอมลทมาจากหลายแหลง
2) ขาดขอมลในอดตทสามารถน�ามาชวย
ในการตดสนใจ ท�าใหยากตอการบอกเหตผลของการ
เปลยนแปลงสงตางๆ ในชวงเวลาทผานมา
3) ระบบไมไดออกแบบมาเพอสนบสนน
การตดสนใจ
การใชดาตาแวรเฮาสจงถอเปนกลยทธในการ
แกไขปญหาขางตน เพอท�าใหขอมลจากหลายแหลงทถก
จดเกบอยในมาตรฐานเดยวกน เชน เพศ อาจถกก�าหนด
ในฐานขอมลปฏบตการไดหลากหลาย (Male/Female,
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
83
M/F, 1/0) แตการใชดาตาแวรเฮาสจะชวยปรบรปแบบ
ของขอมลดงกลาวใหเปนมาตรฐานเดยวกน (M/F)
เปนตน
1.2 ความแตกตางระหวางฐานขอมลปฏบตการ
กบดาตาแวรเฮาส
ชนวฒน ศรสอาน (2550: 179) ไดแสดงขอ
แตกตางระหวางฐานขอมลปฏบตการและดาตาแวรเฮาส
ไวดงน
1) ลกษณะการจดการขอมลของฐานขอมล
ปฏบตการยดตามกจกรรมขององคกร (Activity-oriented
Data) แตดาตาแวรเฮาสถกก�าหนดตามเนอหาของขอมล
(Subjected-Oriented)
2) โครงสรางขอมลของฐานขอมลปฏบตการ
เปนไปตามเครองมอทใชและการค�านวณซงมรปแบบ
ทชดเจนและประมวลผลซ�าเรองเดม แตดาตาแวรเฮาส
มโครงสรางทไมแนนอนและเปนการประมวลผลแบบ
วเคราะห
3) ฐานขอมลปฏบตการมเนอหาและชวง
เวลาเฉพาะในปจจบน แตดาตาแวรเฮาสมเนอหาและ
ชวงเวลาทงในอดตและปจจบน
4) ฐานขอมลปฏบตการมการปรบปรงขอมล
บอยและเพมขอมลจ�านวนมากในแตละวน แตดาตา
แวรเฮาสจะปรบปรงขอมลตามความตองการและ
สถานการณ โดยไมมการปรบปรงขอมลโดยตรง
5) ฐานขอมลปฏบตการมการเคลอนไหว
ของขอมลตลอดเวลา แตขอมลในดาตาแวรเฮาสจะคงท
จนกวาจะปรบปรงใหม
6) เวลาทใชในการท�างานของฐานขอมล
ปฏบตการตงแตเสยววนาทจนถง 2-3 วนาท แตดาตา
แวรเฮาสใชเวลาไมแนนอน ตงแตหลายวนาทจนถงนาท
7) ฐานขอมลปฏบตการมความแนนอน
ในการใชขอมล ตางจากดาตาแวรเฮาสซงมการใชขอมล
ทไมแนนอน
8) แหลงขอมลของฐานขอมลปฏบตการ
มเฉพาะภายในองคกร แตดาตาแวรเฮาสมแหลงขอมล
ทงภายในและภายนอกองคกร
9) ฐานขอมลปฏบตการมขนาดของขอมล
เปนกกะไบต แตดาตาแวรเฮาสอาจมขนาดของขอมล
จนถงเทราไบต
1.3คณลกษณะของดาตาแวรเฮาส
กตตพงษ กลมกลอม (2552: 4-5) ไดอธบายถง
คณลกษณะของขอมลในดาตาแวรเฮาสทแตกตางจาก
ขอมลในระบบสารสนเทศทวไป ดงน
1) ขอมลถกจดกลมตามเนอหาของขอมล
(Subject-oriented Data) โดยพจารณาขอมลในทกๆ
ระบบวามขอมลใดบางทบอกเลาเรองราวเดยวกนหรอ
คลายคลงกน จะถกจดใหอยในกลมเดยวกนได
2) ขอมลทเปนเรองเดยวกนและมาจาก
หลายแหลงถกก�าจดความซ�าซอนใหอยในรปแบบเดยวกน
(Integrated Data) เพอไมใหเกดความสบสนในการ
วเคราะหขอมล
3) ขอมลเปนขอมลในอดตและปจจบนท
สามารถบงบอกไดวาขอมลทสนใจนนเกดขนเมอใด
(Time Referenced Data) เพอใชในการวเคราะห
ขอมลตามชวงเวลา (Time-Series Data Analysis)
4) ขอมลสามารถคงอยไดตลอดไปและไม
ถกลบออก (Non-Volatile Data) แตมการเปลยนแปลง
รปแบบเพอใหขอมลมขนาดเลกลงได เพอใหการวเคราะห
ขอมลไดผลลพธทมประสทธภาพ
1.4ความส�าคญและประโยชนของดาตา
แวรเฮาส
ระบบสารสนเทศโดยทวไปมกจะแสดงผลลพธ
ในรปของรายงานทตายตว ผใชงานไมสามารถปรบเปลยน
แกไขไดดวยตนเอง การพฒนาดาตาแวรเฮาสจดเปน
แนวทางส�าคญในการลดขอบกพรองดงกลาวไดเปน
อยางด โดยมเครองมอทชวยใหผใชงานสามารถสราง
รายงานไดตามความตองการใหมๆ และวเคราะหขอมล
ในรปแบบทยดหยนไดมากขน
นกวเคราะหจะใชขอมลในดาตาแวรเฮาสส�าหรบ
การตดสนใจ โดยมองจากขอมลในอดต เพอตอบค�าถาม
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
84
วาอะไรเกดขนในอดต และคาดการณวาอะไรจะเกดขน
ในอนาคต ซงตองเรมจากการตงสมมตฐาน และท�าการ
ตรวจสอบขอมลในดาตาแวรเฮาสวาสมมตฐานเปนจรง
หรอไม รวมถงตรวจสอบค�าถามอนๆ จนไดขอสรปท
ชดเจน ซงอาจท�าใหคนพบความสมพนธระหวางขอมล
ทไมคาดคดมากอนได (ชนวฒน ศรสอาน, อางแลว:
181)
กฤษณะ ไวยมย (2548: 10) อธบายประโยชน
ของดาตาแวรเฮาสไว ดงน
1) ท�าใหผใชสามารถเขาถงขอมลรวมของ
องคกรไดสะดวกและงายตอการใชงาน
2) ขอมลภายในระบบมคณภาพและนา
เชอถอ สามารถน�ามาใชสนบสนนการตดสนใจ
3) ท�าใหมขอมลสรปรวมทงปและสามารถ
น�ามาเสนอในเชงเปรยบเทยบกบขอมลในชวงเวลาท
ผานมา
4) ท�าใหผใชสามารถเรยกดรายงานทยดหยน
ตามสภาวะทตองการและมมมมองความละเอยดของ
ขอมลทตางกน
5) ท�าใหสามารถแยกกระบวนการตดสนใจ
และกระบวนการจดการขอมลออกจากกน
ดาตาแวรเฮาสไมเพยงแตเกบขอมลขององคกร
ทไดรบการออกแบบเพอสนบสนนการตดสนใจเทานน
แตยงมเครองมอส�าหรบจดการและกระบวนการท�างาน
กบขอมล ซงแยกขอมลออกจากฐานขอมลปฏบตการ
โดยขอมลส�าหรบการบรหารสวนใหญจะเปนขอมลสรป
ทงในอดต ขอมลอางอง หรอขอมลในปจจบน ซงขอมล
เหลานจะไดรบหรอสรปมาจากฐานขอมลปฏบตการ
รวมถงน�าขอมลมาจากภายนอกองคกร ท�าใหขอมลทถก
จดเกบในดาตาแวรเฮาสจงเปนรปแบบทมประสทธภาพสง
และจ�าเปนส�าหรบการตดสนใจของธรกจ
2. แนวคดเกยวกบดาตาไมนง
2.1ปจจยทดาตาไมนงไดรบความสนใจ
กฤษณะ ไวยมย (2548: 61-68) อธบายถงปจจย
ทท�าใหดาตาไมนงเปนทไดรบความสนใจอยางสงไว
ดงตอไปน
1) องคกรตางๆ มการสะสมขอมลจ�านวนมาก
ในฐานขอมลขนาดใหญและมาจากหลายแหลง ท�าให
การสบคนความรทไดยงมความหมายเพมขน
2) องคกรมการใชดาตาแวรเฮาสในการ
จดเกบขอมลเพมขน ท�าใหการใชเทคนคเพอคนความรใหม
ท�าไดงายขน
3) ระบบคอมพวเตอรประสทธภาพสง
มราคาต�าลง เปนการเพมโอกาสและศกยภาพการท�างาน
ใหกบดาตาไมนงมากขน
4) การแขงขนในดานอตสาหกรรมและ
การคา จงตองการน�าความรทไดรบไปสนบสนนการ
ตดสนใจในการบรหารเพอใหเกดประโยชนสงสด
2.2ลกษณะเฉพาะของขอมลทเหมาะสมกบ
ดาตาไมนง
คณลกษณะส�าคญของขอมลทเหมาะส�าหรบ
การใชเทคนคดาตาไมนง ไดแก ขอมลปรมาณมากทมา
จากฐานขอมลขนาดใหญและมาจากหลายแหลง ซงไมม
การเปลยนแปลงตลอดชวงเวลาทท�าการไมนง หรออาจ
เปนขอมลทมโครงสรางซบซอน เชน ขอมลรปภาพและ
ขอมลมลตมเดย จากคณลกษณะดงกลาวท�าใหดาตา
ไมนงสามารถตอบค�าถามทฐานขอมลทวไปไมสามารถ
ตอบได อาท สนคาประเภทใดทถกขายรวมกนบอยใน
หนงใบเสรจ หรอ ลกคารายใดทจะเลกใชบรการจาก
บรษทในอก 3 เดอนขางหนา เปนตน
2.3ขนตอนของดาตาไมนง
ในการท�าดาตาไมนงมขนตอนส�าคญเรมจาก
การท�าความเขาใจถงปญหาหรอโอกาสในเชงธรกจ
โดยแปลงโจทยทไดใหอยในรปแบบทเหมาะสมและเออ
ตอการวเคราะหขอมลดวยดาตาไมนง จากนนท�าการ
รวบรวมขอมลทเกยวของใหมปรมาณและคณภาพท
เพยงพอ หากมการใชดาตาแวรเฮาสในการจดเกบขอมล
อยแลวกจะชวยสนบสนนการท�าดาตาไมนงไดสะดวก
ยงขน ในการสรางโมเดลส�าหรบการวเคราะหจ�าเปนตอง
คดเลอก กลนกรอง และแปลงรปแบบของขอมลให
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
85
พรอมส�าหรบการน�าไปใชวเคราะหตามอลกอรธม
ของดาตาไมนงทเลอกใช
2.4เทคนคของดาตาไมนง
ตวอยางของเทคนคทนยมในการท�าดาตาไมนง
ในปจจบน ไดแก
1) เทคนคการคนหาความสมพนธของขอมล
(Association Rule Discovery) เปนการคนหาความ
สมพนธของขอมล เพอน�าไปใชในการวเคราะหหรอ
ท�านายปรากฏการณตางๆ เชน พบวาถาลกคาซอนม
แลวกมกจะมแนวโนมซอขนมปงดวย
2) เทคนคการจดขอมลเขากลมและท�านาย
(Classification and Prediction) เปนการจดหมวดหม
ใหกบขอมลตามโมเดลทสรางขน เชน ตองการทราบ
เหตผลของลกคาทจงรกภกดตอตราสนคาในขณะท
ลกคาอกกลมเปลยนใจไปหาคแขง ดวยการน�าขอมล
การซอสนคาของลกคาในอดตมาทดลองกบแบบจ�าลอง
และวเคราะหผลวาท�าไมลกคาบางกลมจงรกภกดและ
บางกลมไมจงรกภกด ท�าใหสามารถท�านายลกษณะของ
ลกคาทอาจเปลยนใจเลกซอสนคาหรอบรการได
3) เทคนคจ�าแนกกลมขอมล (Clustering)
เปนการวเคราะหหาชนหรอกลมของขอมล เชน ตองการ
ทราบสงทคลายกนหรอลกษณะเฉพาะของกลมลกคา
ทมอย โดยการแยกกลมของขอมลลกคาออกเปนกลม
ตางๆ ท�าใหองคกรสามารถทราบลกษณะของลกคาท
เปนกลมเปาหมาย และสามารถน�าเสนอสนคาและบรการ
ในอนาคตไดอยางเหมาะสม
หลงจากใชเทคนคตางๆ ในการวเคราะหขอมล
แลวจะมการประเมนรปแบบหรอกฎเกณฑทได ซงจ�าเปน
ตองอาศยทกษะการวเคราะหทางธรกจ แลวจงน�าความร
ทคนพบไปใชงานจรงไดในทสด แมวาดาตาไมนงจะ
สามารถขดคนและสรางรปแบบออกมาไดเปนจ�านวนมาก
แตอาจมเพยงบางสวนเทานนทสามารถน�ามาใชงานไดจรง
หรอเรยกวาเปนรปแบบทนาสนใจ ซงตองพจารณาถง
ปจจยตางๆ ไดแก ความงายตอการเขาใจ ความมเหตผล
ความถกตอง ความมประโยชน และความแปลกใหม
จงอาจกลาวไดว าการใชเทคนคทหลากหลายของ
ดาตาไมนงเปนสงจ�าเปนในการน�าไปสวธการแกปญหา
ทดทสด
ผลลพธทไดจากการวเคราะหขอมลดวยเทคนค
ดาตาไมนงจะเกดประโยชนไดกตอเมอมการน�าไป
ประยกตใชในงานจรง หากอาศยดาตาแวรเฮาสเปนแหลง
ในการจดเกบขอมลดวยแลว กจะชวยใหการสบคนขอมล
มแบบแผนมากยงขน ซงโดยปกตแลวดาตาแวรเฮาส
และดาตาไมนงจะเปนสงคกน ท�าใหผขายจ�านวนมาก
พยายามหาแนวทางทจะน�าเทคโนโลยทงสองมารวม
เขาไวดวยกน ในขณะเดยวกนการท�าดาตาแวรเฮาสและ
ดาตาไมนงมคาใชจายทคอนขางสง องคกรทน�ามาพฒนา
และใชงานจงมกเปนองคกรขนาดใหญ
การประยกตใชในงานบรหาร
1.การประยกตใชดาตาแวรเฮาส
ดาตาแวรเฮาสไมใชระบบส�าเรจรปทซอมาแลว
สามารถแกะกลองใชไดเลย การน�ามาประยกตใชใน
องคกรจ�าเปนตองปรบแตงใหเหมาะสมกบขอมลและ
ความตองการใชงาน ดงนน การพฒนาดาตาแวรเฮาส
จ�าเปนตองศกษาถงกจกรรมขององคกรใหถองแท เพอ
ออกแบบโครงสรางขอมลทเออตอการสรางผลลพธทม
ประโยชนสงสดตอการตดสนใจในอนาคต เนองจาก
ลกษณะงานในแตละองคกรมความแตกตางกน รวมถง
วตถประสงคในการพฒนาดาตาแวรเฮาสทอาจแตกตาง
กนไป ไดแก เพอแกปญหาในการใชขอมลในองคกร
และเพอสรางระบบการใชขอมลทมประสทธภาพ ทงน
หากองคกรใดทยงไมประสบปญหาในการใชขอมลแต
ตองการสรางดาตาแวรเฮาส กจ�าเปนตองค�านงถงความ
คมคาในการลงทนดวยเชนกน
องคกรขนาดใหญไดน�าดาตาแวรเฮาสไปใชในการ
ด�าเนนงาน เชน ธนาคารแหงสหรฐอเมรกาน�ามาชวย
สนบสนนการตดสนใจในการใหบรการทางการเงน ท�าให
รกษาความเปนสวนตวของลกคา และสามารถพฒนา
ผลตภณฑและบรการใหเปนไปตามแนวโนมความตองการ
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
86
ของลกคา นอกจากน บรษทโคคา โคลา ยงใชเทคโนโลย
เครอขายไรสายในการเชอมตอและสงขอมลทไดจาก
ตจ�าหนายเครองดมและรานคาเพอสงไปยงส�านกงานใหญ
จากนนน�ามาวเคราะหถงชวงเวลาและวนทในการจ�าหนาย
สนคา ท�าใหสามารถพยากรณยอดความตองการซอจาก
ลกคา และระบปญหาทอาจเกดขนได (Turban, 2007:
223)
ตวอยางของระบบดาตาแวรเฮาสทประสบความ
ส�าเรจ ไดแก ระบบบรหารกลมสนคา (Categories
Management) ทชวยใหธรกจคาปลกเขาใจพฤตกรรม
การใชจายของลกคาและการตอบสนองตอโปรโมชนท
จดขน ทงน เนองจากธรกจสามารถดงขอมลทตองการ
เพอจดท�าเปนรายงานในแตละชวงเวลา และตามมต
ความสมพนธ เชน แยกรายสาขา กลมสนคา และ
ไตรมาส เปนตน
ในการสรางดาตาแวรเฮาสเพอสนบสนนการบรหารนน
องคกรจ�าเปนตองลงทนเปนจ�านวนมาก ไมวาจะเปน
คาใชจายดานฮารดแวร ซอฟตแวร รวมถงการใชเวลา
และก�าลงแรงงานของบคลากร ดงนน หากองคกรตองการ
พฒนาดาตาแวรเฮาสใหประสบความส�าเรจควรพจารณา
ตามแนวคด The Big Eight ของ Poe (Poe, Vidette
อางถงใน เบญจมาศ เตมอดม, 2545: 53-54) ไดแก
1) มเปาหมายทชดเจนในการพฒนาระบบ
2) ท�าความเขาใจสถาปตยกรรมของระบบให
ตรงกนในทมพฒนา
3) เลอกใชเทคโนโลยทเหมาะสมและมการอบรม
กอนใชงาน
4) ทมพฒนามวสยทศนเชงบวกในการท�างาน
5) ทมพฒนาเขาใจความแตกตางของฐานขอมล
ปฏบตการ และฐานขอมลสนบสนนการตดสนใจ
6) จดใหมการอบรมกอนเรมโครงการ
7) ผจดการโครงการมประสบการณในการพฒนา
ดาตาแวรเฮาส
8) โปรแกรมทจะใชน�าเสนอขอมลในดาตา
แวรเฮาส ตองสามารถเรยนรไดงายและผใชสามารถ
ใชงานไดอยางมประสทธภาพ
องคกรทพฒนาดาตาแวรเฮาสจะชวยใหผใชงานและ
ผบรหารสามารถเขาถงขอมลในดาตาแวรเฮาสไดงาย
และสะดวกโดยผานทางเครองคอมพวเตอรสวนบคคล
และสามารถน�าขอมลทมคณภาพซงถกเกบไวตงแตอดต
ไปใชงานในเชงเปรยบเทยบตามชวงเวลา โดยสามารถ
ปรบมมมองตางๆ ไดยดหยนตามความตองการ ท�าให
สามารถวเคราะหหาแนวโนมของธรกจและสนบสนน
การปรบปรงองคกรไดอยางมประสทธภาพ
2.การประยกตใชดาตาไมนง
ในยคปจจบนทเทคโนโลยตางๆ สามารถแพรหลาย
ไดทกหนทกแหง (Ubiquitous) ผานระบบเครอขาย
ท�าใหการประมวลผลเพอคนหารปแบบทนาสนใจ
ซงซอนอยในขอมลถกน�ามาใชในสหวทยาการตางๆ
จนอาจกลาวไดวาดาตาไมนงสงผลกระทบตอการด�าเนน
ชวตทงในปจจบนและอนาคต
หนงสอ Next Generation of Data Mining
(Kargupta, 2009) ไดน�าเสนอผลงานวจยทมการ
ประยกตใชดาตาไมนงในดานตางๆ เชน ดานการเงน
เวชศาสตร วทยาศาสตร วศวกรรมศาสตร และ
สงคมศาสตร โดยอาศยหลกการและทฤษฎจากวทยาการ
หลายแขนงมาใชร วมกน อาท สถต (Statistics)
การเรยนรของเครองจกร (Machine learning) ระบบ
ฐานขอมล (Database System) การรจ�าแบบ (Pattern
recognition) การสบคนสารสนเทศ (Information
retrieval) และวทยาการแสดงผลดวยภาพ (Visualiza-
tion) เปนตน โดยเฉพาะในดานวทยาศาสตรและ
วศวกรรม จดเปนสาขาทมการใชดาตาไมนงกนอยาง
แพรหลาย
เทคนคดาต าไมนงมความสามารถในการหา
ความสมพนธของขอมลในฐานขอมลขนาดใหญ จงม
หลายองคกรน�าแนวคดนไปใชในการบรหารจดการ เชน
การใชโมเดลในการท�านายราคาผลตภณฑจากราคาของ
ผลตภณฑทงหมด การขยายวงเงนเครดตใหลกคาทม
คะแนนเครดตสง การคนหาเหตทจรตจากการเคลมสทธ
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
87
ประกนภย รวมถงการคนหาบคคลทมความสามารถพเศษ
ในองคกรใหไดท�างานในหนวยธรกจทมความส�าคญทสด
เปนตน
ภาณ ตนโสรจประเสรฐ (2546: 2-4) ไดพฒนา
ระบบตรวจสอบการซอขายหลกทรพยทผดปกตส�าหรบ
บรษทหลกทรพยในประเทศไทยโดยการใชดาตาไมนง
ซงชวยใหเจาหนาทสามารถตรวจสอบการซอขาย
หลกทรพยของบรษทสมาชกและด�าเนนการกบค�าสงท
ผดปกตหรอขดตอนโยบายการซอขายหลกทรพยท
ประกาศโดยตลาดหลกทรพย หรอกฎระเบยบทบรษท
สมาชกก�าหนดไว ท�าใหการตรวจสอบท�าไดสะดวก
รวดเรว ทนตอเหตการณกอนทความเสยหายจาก
เหตการณดงกลาวจะเพมมากขน และเปนการเพม
ประสทธภาพในการท�างานของเจาหนาท
ประมาณป ค.ศ. 2004 เปนตนมาการใชอนเทอรเนต
และสอสงคมออนไลน เชน บลอก (Blog) สารานกรม
ออนไลน (Wikipedia) การแบงปนสอ (Media Sharing)
และการแลกเปลยนความเหน (Message Forum) ได
น�าเขาสยคทเรยกวา Web 2.0 โดยมผใชเปนจ�านวนมาก
ทวโลกไดใหความส�าคญตอการสรางเนอหาและการ
น�าเสนอผานเครอขายอนเทอรเนต ดงนน การท�าความ
เขาใจในสภาพแวดลอมของขอมลและสารสนเทศ
ดงกลาว ถอเปนแนวทางในการน�าขอมลตางๆ มาใช
ใหเกดประโยชนมากขน โดยสามารถน�าหลกการดาตา
ไมนงมาประยกตใชกบเวบไซตไดดวยเชนกน ซงเรยกวา
เวบไมนง (Web Mining) หรอ เหมองขอมลบนเวบ
โดยจ�าแนกได 3 ประเภท คอ
1) การท�าเหมองขอมลเนอหาเวบไซต (Web
Content Mining) เปนการหารปแบบความสมพนธของ
เนอหาทอยบนเวบไซต
2) การท�าเหมองขอมลการใชงานเวบไซต (Web
Usage Mining) เปนการหารปแบบความสมพนธของ
การใชงานของผใช ซงขอมลทถกน�ามาใชเรยกวา Web
Access Log
3) การท�าเหมองขอมลโครงรางเวบไซต (Web
Structure Mining) เปนการหารปแบบความสมพนธ
ในการเชอมโยงระหวางเวบเพจ
ตวอยางการประยกตใชเวบไมนง ไดแก การจดล�าดบ
ความนยมของเวบไซตโดยใชคาความส�าคญของเวบเพจ
(Page Rank) เนองจากเวบเพจเปนเอกสารทมจ�านวน
มากทสดในโลก ซงแตละหนามความส�าคญไมเทากน
จงสงผลใหแตละเวบไซตมการเชอมโยงไมเทากน ดงนน
การท�าเวบไมนงจะชวยใหทราบวา ใครคอลกคา ลกคา
ตองการซออะไร เมอไหร และอะไรคอเหตผลส�าคญ
ในการตดสนใจซอ ท�าใหเวบไมนงกลายเปนเครองมอ
ส�าคญขององคกรในการท�าการตลาดออนไลน (ชนวฒน
ศรสอาน, อางแลว: 269-270)
จนทรเจา มงคลนาวน และบณฑต เชยวเจรญ
(2548: 39-42) ไดใชเวบไมนงในการศกษาขอมล Web
Access Log หรอ ไฟลทบนทกรายละเอยดการรองขอ
ขอมลจากผใชบรการเวบไซต HomeDD.com พบวา
ลกษณะส�าคญของผเขาเยยมชมเวบไซตม 6 กลมหลก
ซงแตละกลมมพฤตกรรมการใชบรการผานหนาเวบไซต
แตกตางกน จงสามารถน�ามาประยกตในการจดท�า
ชมชนบนเวบไซตเพอบรหารความสมพนธกบผใชบรการ
ผานเวบบอรด และมการแบงหมวดหมใหสอดคลองกบ
กลมทศกษาได นอกจากนมการเพมบรการใหค�าปรกษา
การขอสนเชอโดยใหผดแลเวบไซตเปนผใหค�าแนะน�า
โดยตรง และรวมกลมหนาเวบเรองการตกแตงบานและ
การซอมแซมดวยตนเองเขาไวดวยกน เนองจากพบวา
เปนกลมเดยวกน ท�าใหผใชบรการสามารถเขาถงขอมล
ไดสะดวกมากยงขน
การใชเวบไมนงในการวเคราะหรปแบบการเยยมชม
ของผใชบรการบนเครองเซรฟเวอรและใช ลอกไฟล
ของเวบเซรฟเวอร กอใหเกดประโยชนหลายอยาง เชน
สามารถรจ�านวนผชมทแทจรงในแตละวน สามารถ
จ�าแนกขอมลการทองเวบไซตของผชมแตละคนไดอยาง
ถกตอง สามารถคนพบกฎความสมพนธจากพฤตกรรม
การทองเวบไซตของผชม และคนพบรปแบบล�าดบการ
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
88
ทองเวบไซตของผชม (วญญ ละอองสวรรณ, 2544:
48-49)
เทคนคเวบไมนงไดถกน�ามาใชในการคนหารปแบบ
ความสมพนธของขอมลทจดเกบอยในฐานขอมลของ
เวบไซตคาปลกออนไลนหลายแหง โดยก�าหนดค�าอธบาย
คณลกษณะของสนคากวา 600 ชนด ออกเปน 8 กลมหลก
ไดแก กลมอาย ฟงกชน ระดบราคา ความเปนทางการ
ความดงเดม เชงกฬา ความเปนสมยนยม และการดงดด
ดวยตราสนคา ซงแตละกลมสามารถจ�าแนกไดเปน
หลายระดบ และมค�าทถกใชอธบายสนคาซงมคาน�าหนก
ทแตกตางกน จากการทดสอบโมเดลท�าใหสามารถจด
อนดบค�าทมคาน�าหนกมากทสดของแตละระดบ เชน
ค�าวา ยนส ผายนส เสอขนสตว จะพบมากในกลมเสอผา
ระดบทไมเปนทางการ ท�าใหธรกจสามารถจดวางต�าแหนง
ผลตภณฑไดอยางเหมาะสมและเปรยบเทยบกบคแขงได
นอกจากนยงสามารถตดตามภาวะการเปลยนแปลง
ทางการแขงขนของสนคาทอย ในสายผลตภณฑหรอ
อตสาหกรรมเดยวกน เพอน�ามาสรางกลยทธในการสราง
ตราสนคาไดอยางเหมาะสม (Ghani, 2003)
การคนหารปแบบความสมพนธของเนอหาทอยบน
เวบไซต ทเรยกวา Web Content Mining นน อาจเปน
ทรจกกนวา เทกซไมนง (Text Mining) หรอเหมอง
ขอความ ซงเปนการคนพบความรใหมจากขอความทอย
บนสอตางๆ โดยสามารถน�ามาประยกตใชในดานการเงน
ธรกจ งานวจยสทธบตร และดานวทยาศาสตรเพอชวต
เชน งานวจยดาน ชวการแพทยเพอก�าหนดรปแบบ
การตดตอระหวางโปรตนเชงซอน เปนตน (Feldman
and Sanger, 2007: 273)
นอกจากนแลว ไดมการน�าเทกซไมนงมาชวยในการ
วเคราะหขาวภยกอการรายในพนท 3 จงหวดชายแดน
ภาคใตของประเทศไทย โดยรวบรวมขาวทเกยวของ
จากแหลงตางๆ เพอจดเกบไวในฐานขอมล จากนนน�ามา
สรางโมเดลหาความสมพนธของเหตการณทเกดขนและ
จดโครงสรางของรปแบบความสมพนธนน เพอชวยใน
การท�านายพฤตกรรมของผกอการราย และใชสนบสนน
การตดสนใจในการปองกนวนาศภยทอาจเกดขนได
(Uraiwan Inyaem, 2010: 247-256)
ปจจบนเทคโนโลยการสบคน (Search Engine)
มขดความสามารถทสงขน สามารถคนหาดวยค�าส�าคญ
(Keywords) ไดผลลพธอยางรวดเรวแตการคนขอความ
แสดงความคดเหนทมอย เปนจ�านวนมากในกระท
เวบบอรด หรอบลอกตางๆ ยงไมสามารถใชวธดงกลาว
ไดผลนก จงมการพฒนาจากเทกซไมนงขนมาเปน
เทคนคโอพเนยนไมนง (Opinion Mining) หรอเหมอง
ขอความแสดงความคดเหน ซงผสานเทคนคของการ
สบคนขอมลเขากบการประมวลผลทางภาษา ท�าให
สามารถสรปความคดเหนทหลากหลายบนเครอขาย
สงคมออนไลนใหเขาใจงายยงขน รวมถงสบคนขอมล
แสดงความคดเหนทตองการไดอยางรวดเรว สงผลตอ
การประเมนความพงพอใจของลกคาทสามารถน�า
ความคดเหนตางๆ มาวเคราะหเพอปรบปรงรปแบบ
สนคาและบรการไดอยางเหมาะสม (Kongthon, 2010)
ไมเพยงแตเทคโนโลยอนเทอรเนตเทานนทมบทบาท
ส�าคญตอมนษย เพราะทกวนนวทยาการหนยนตกก�าลง
เขามามบทบาทในชวตประจ�าวนคอนขางมาก ในหลาย
ประเทศมการพฒนาหนยนตเคลอนทเพอชวยงานบาน
ตงแตการท�าความสะอาดไปจนถงการท�าอาหารในครว
ซงโดยปกตมกมขอจ�ากดในการใชงานอยบาง นนคอ
หนยนตสวนใหญตองปฏบตตามค�าสงของผใชหรอผาน
ทางชดค�าสงเทานน
เทคนคดาตาไมนงสามารถน�ามาพฒนาขนเปน
ระบบรจ�าพฤตกรรมของมนษย (Human Behavior
Recognition System) ในห นยนตชวยท�าอาหาร
โดยอาศย LCD Touch Panel ทตดอยบนเคานเตอร
ในหองครว และ IC Tag ทตดอยกบอปกรณตางๆ
เพอสงเกตพฤตกรรมของมนษยในกจกรรมทเกดขน
เมอท�าการวเคราะหข อมลพฤตกรรมในอดตจาก
ฐานขอมลขนาดใหญ ระบบจะสามารถท�านายกจกรรม
ถดไปตามล�าดบเวลา (Time Series) ไดอยางถกตอง
โดยใชเสยงและอากปกรยาทแสดงออกของมนษย ท�าให
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
89
หนยนตเคลอนทสามารถสนบสนนการท�างานไดอยาง
มประสทธภาพ (Nakauchi, 2009)
นอกจากการประยกตใชดาตาไมนงในดานตางๆ
ดงทกลาวมาแลว ในดานการศกษากไดน�ามาพฒนา
คณภาพการศกษาดวยเชนกน เรมจากผลงานของ
กฤษณะ ไวยมย และคณะ (2544: 136-139) ทใชดาตา
ไมนงในการชวยนสตใหสามารถเลอกสาขาวชาทเหมาะสม
โดยใชขอมลการลงทะเบยนเรยนกวา 10,000 คน น�ามา
สรางโมเดล เมอมนสตอยากทราบวาตนเหมาะสมกบ
สาขาวชาใดจะน�าขอมลการศกษาและประวตสวนตว
ของนสตคนนนมาผานโมเดล เพอท�านายเกรดเฉลยตาม
ลกษณะในแตละสาขาวชา ซงชวยแกปญหาการเลอก
สาขาทไมเหมาะสมทเกดจากการขาดประสบการณหรอ
ใชความร สกในการตดสนใจเลอกสาขาวชา รวมถง
สามารถน�าไปใชเปนแนวทางใหกบนสตในการเลอก
ลงทะเบยนรายวชา และสามารถปฏบตตนในการเรยน
แตละวชาไดอยางเหมาะสม แตทงนการแกปญหาหลก
ในการเรยนกยงคงขนอยกบตวนสตเอง
ผลงานชนตอมาเปนของ จราพร ยงกวาชาต และ
คณะ (2007) ทใชดาตาไมนงในการวเคราะหถงตวแปร
ทมผลตอการท�านายผลการส�าเรจการศกษาของ
นกศกษาระดบปรญญาตร จากการสรางแบบจ�าลอง
ท�าใหสามารถคนพบตวแปรส�าคญส�าหรบการท�านายผล
การส�าเรจการศกษาไดและใหความแมนย�าในการ
ท�านายสง คอ รายไดรวมของครอบครว อาชพของมารดา
และเกรดเฉลยทเขามาศกษาในชนปแรก ทงนงานวจย
ดงกลาวมไดมวตถประสงคเพอใหนกศกษาททราบผล
การท�านายแลวมความประมาทในการศกษา แตให
นกศกษามความกระตอรอรนในการเรยน เพอพฒนา
ผลการเรยนใหดยงขนไปอก
ตลอดชวงเวลาทผานมามผลงานวจยในดานดาตา
ไมนงเปนจ�านวนมาก ตวอยางขางตนถอเปนเพยงสวนหนง
เทานน จงมหลายคนกลาววาดาตาไมนงเปรยบไดกบ
การขดเหมองทองค�า แมวาขนตอนจะมความซบซอน
เพยงใด แตหากองคกรสามารถใชเทคนคดงกลาวในการ
สกดขอมลทมอย เพอตอบค�าถามเกยวกบลกคาและ
บรการขององคกรไดกจะสงผลตอความส�าเรจในทสด
ทงน บางองคกรอาจเกดความเขาใจผดวาหากเกบ
ขอมลไดมากเทาไหร จะมผลตอความเขาใจลกคามาก
ยงขนเทานน หรอเชอวาดาตาไมนงเปนยาวเศษทชวย
แกปญหาทกอยางในองคกร ซงในความจรงแลวดาตา
ไมนงเปนเพยงเครองมอทใชในการวเคราะหเทานน
ไมสามารถเขาใจธรกจ หรอเขาใจขอมลไดดเทากบมนษย
ดงนน ผใชจงจ�าเปนตองมความรความเขาใจในขอมล
ธรกจรวมถงเครองมอและอลกอรทมไดเปนอยางด
จงเปนหนาทส�าคญของผ บรหารในการศกษาและ
ท�าความเขาใจถงการน�าดาตาไมนงมาประยกตใชเพอ
สรางความไดเปรยบทางการแขงขน ซงนบเปนความ
ทาทายขององคกรตอการเพมประสทธภาพทางการ
บรหารในอนาคต
จนทรเจา สตวราพนธ และชชพงศ ตงมณ (2545:
50-51) ไดสรปไววา ในการท�าดาตาไมนงจ�าเปนตอง
อาศยความสามารถและความรวมมอระหวางหลายฝาย
ในองคกร เชน ฝายระบบสารสนเทศ ฝายวจยและ
การตลาด รวมถงหนวยงานทเปนเจาของขอมลส�าหรบ
การท�าดาตาไมนง (เช น ฝ ายบญช ฝ ายการเงน
ฝายลกคาสมพนธ) นอกจากน โอกาสของความส�าเรจ
ยงขนอย กบวสยทศนของผ บรหาร ซงผ บรหารควร
ตระหนกถง
1) ความตองการขององคกรทสามารถตอบสนอง
ดวยผลจากการท�าดาตาไมนง โดยผ บรหารคงตอง
ตระหนกวาเปาหมายบางสวนเทานนทอาจท�าใหบรรล
วตถประสงคดวยดาตาไมนง
2) เทคนคตางๆ ของการท�าดาตาไมนง โดย
ผบรหารคงตองเขาใจถงขอจ�ากดและสมมตฐานขนตน
(Basic Assumption) ของเทคนคแตละประเภท
3) ผลสบเนองจากการท�าดาตาไมนง โดยผบรหาร
ตองใหความส�าคญตอปญหาทอาจเปนผลสบเนองจาก
การท�าดาตาไมนง (เชน การใชขอมลสวนบคคลจนอาจ
น�าไปสการลวงละเมดสทธสวนบคคล) และก�าหนด
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
90
แผนปฏบตเพอปองกนปญหา
การใชเทคนคดาตาไมนงสามารถสงผลกระทบตอ
การเขาถงขอมลตางๆ ในฐานขอมลหรอบนเวบไซต
โดยอาจท�าใหขอมลสวนบคคลทรวบรวมมาถกเปดเผยได
เชน รหสประจ�าตวประชาชน ชอ อาย เงนเดอน หรอ
ทอย ซงคลายกบเทคโนโลยอนๆ ทสามารถน�าไปใชได
ทงในทางทดและไมด แมวาลกคาสวนใหญอาจยง
ไมสนใจกบการน�าขอมลสวนตวไปใชโดยบรษท เพราะ
เหนวาไดรบประโยชนจากผขายหรอผใหบรการ เชน
ไดรบค�าเสนอขายสนคาหรอบรการทสอดคลองกบ
พฤตกรรมการซอจนถงไดรบโปรโมชนทถกใจ แตหาก
สงเกตดจะพบวาขอมลในทกกจกรรมของลกคาไดถก
บนทกไวราวกบก�าลงถกจบตามอง ในขณะเดยวกน
ขอมลดงกลาวอาจถกน�าไปใชเพอวตถประสงคอน เชน
การขายประกนภย หรอถกขโมยโดยบคคลผไมหวงด
เปนตน (Han & Kamber, 2001: 472-478)
ดงนน ในการท�าดาตาไมนงจ�าเปนตองก�าหนด
วตถประสงคและขอบเขตทชดเจน มการสงวนสทธ
ในการใชงานและไมควรเปดเผยขอมลโดยไมจ�าเปน
รวมถงใชเทคนคในการรกษาความปลอดภยของขอมล
ไดแก การซอนลายเซนตอเลกทรอนกส การเขารหส
ลายนวมอ หรอการไมระบชอในฐานขอมล นอกจากน
ควรเปดโอกาสใหลกคาสามารถเลอกไดวาจะยนยอม
ใหบรษทน�าขอมลไปใชในการท�าดาตาไมนงไดหรอไม
เพอแสดงความรบผดชอบตอลกคา มใชเนนเฉพาะ
ความตองการความรอนมคาทไดมาจากการสกดขอมล
เทานน
บทสรป
การได มาซงผลการวเคราะหข อมลทมความ
หลากหลายในเวลาอนรวดเรว ท�าใหผบรหารไดรบขอมล
เพอการตดสนใจไดทนทวงท สามารถด�าเนนธรกจได
อยางคลองตว และสรางความนาเชอถอส�าหรบผบรหาร
ขอควรค�านงถงในการท�าดาตาไมนง คอ การก�าหนด
ขอมลและรปแบบของขอมลทเหมาะสมและเออตอ
การน�าไปวเคราะห ดงนน จ�าเปนตองอาศยแหลงขอมล
ขนาดใหญทมการจดเกบขอมลอยางเปนระบบและ
อย ในมาตรฐานเดยวกน จงกลายเปนเหตผลส�าคญ
ในการพฒนาดาตาแวรเฮาส
ทงน ดาตาแวรเฮาสมคณสมบตทส�าคญ คอ มการ
ก�าจดปญหาความไมถกตองหรอความไมสอดคลองกน
ของขอมลทมาจากหลายแหลง และเมอน�าขอมลเขามา
จดเกบในดาตาแวรเฮาสแลวขอมลจะไมถกแกไขหรอ
เปลยนแปลงอก ท�าใหงายตอการท�าดาตาไมนง นอกจากน
การสอบถามขอมลผานดาตาแวรเฮาสสามารถท�าได
อยางมประสทธภาพ ดาตาแวรเฮาสและดาตาไมนง
จงเปนค�าตอบของการสรางความเปนเลศทางการบรหาร
ใหแกองคกร
ผบรหารในองคกรควรใหความส�าคญและใหการ
สนบสนนตอการพฒนาดาตาแวรเฮาสและการใชดาตา
ไมนงเพอการวเคราะหขอมลใหสอดคลองกบความ
ตองการของผใชงานและกลยทธขององคกร รวมถงเปนไป
ตามวตถประสงคและเปาหมายขององคกร โดยอยบน
พนฐานของแนวคดทวาไมมระบบทส�าเรจรปส�าหรบ
การท�างานในแตละองคกร ทงนเนองจากความแตกตาง
ของการด�าเนนกจกรรมของแตละองคกรและรปแบบ
การจดเกบขอมลในระบบทหลากหลาย
นอกจากนผ บรหารควรวเคราะหถงความจ�าเปน
และความคมคาในการลงทนพฒนาระบบ โดยค�านงถง
ประโยชนทจะไดรบทงทอยในรปตวเงนหรอก�าไร และ
ไมใชตวเงน เชน การปรบปรงคณภาพบรการไดอยาง
เหมาะสม มฉะนน การลงทนดงกลาวอาจเสยงทจะเกด
ความสญเปลาได
การพฒนาดาตาแวรเฮาสและดาตาไมนงในดานการ
บรหารจ�าเปนตองใชทกษะของผทเกยวของ โดยเฉพาะ
หากเปนกรณทใชเทคโนโลยทใหมลาสด อาจท�าให
บคลากรเกดปญหาในการเรยนร จงจ�าเปนตองอาศย
การอบรมเพอเพมทกษะใหเพยงพอ และในขณะเดยวกน
ผทมสวนเกยวของในการพฒนาควรม “ความกลาหาญ
ทางจรยธรรม” นนคอ การแสดงความรบผดชอบตอ
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
91
การรกษาความเปนสวนตวและความปลอดภยของขอมลทน�ามาวเคราะหอยางเตมความสามารถ ไมฉวยโอกาสในการแสวงหาผลประโยชนจากการน�าขอมลไปใชในทางทผด เพยงเทาน การบรหารจดการดวยเทคโนโลยทงสองกจะน�าพาองคกรไปสความส�าเรจอยางยงยน
บรรณานกรมกฤษณะ ไวยมย. (2548). เอกสารค�าสอนวชาคลงขอมล
และการท�าเหมองขอมล. กรงเทพฯ: ภาควชาวศวกรรมคอมพวเตอร คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลย เกษตรศาสตร.
กฤษณะ ไวยมย และคณะ. (2544). การใชดาตาไมนนงเพอพฒนาคณภาพการศกษาคณะวศวกรรมศาสตร. NECTEC technical Journal, 3(11), 134-142.
กตตพงษ กลมกลอม. (2552). การออกแบบและพฒนาคลงขอมล. กรงเทพฯ: ส�านกพมพ เคทพ.
จนทรเจา มงคลนาวน และบณฑต เชยวเจรญ. (2548). การท�าเหมองขอมลผใชบรการเวบไซต กรณศกษา: HomeDD.com. จฬาลงกรณธรกจปรทศน, 27(103), 30-42.
จนทรเจา สตวราพนธ และชชพงศ ตงมณ. (2545). การประยกตเชงธรกจของเทคนคเหมองขอมล. Chulalongkorn Review, 14(56), 39-52.
จราพร ยงกวาชาต และคณะ. (2007). การท�านาย ผลส�าเรจการศกษาของนกศกษาระดบ อดมศกษาดวยการเรยนรแบบเบยและการท�าเหมองขอมล. เอกสารประกอบการประชม JCSSE 2007.
ชนวฒน ศรสอาน. (2550). ฐานขอมล คลงขอมลและเหมองขอมล.ปทมธาน: ส�านกพมพมหาวทยาลยรงสต.
เบญจมาศ เตมอดม และภทรชย ลลตโรจนวงศ. (2545). การพฒนาระบบคลงขอมล. สบคนเมอ 14 กมภาพนธ 2554, จากศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต เวบไซต: http://www.nectec.or.th/pub/book/2004-6-4-323380-dataWare.pdf
ภาณ ตนโสรจประเสรฐ. (2546). การพฒนาระบบ ตรวจสอบการซอขายหลกทรพยทผดปกตส�าหรบบรษทหลกทรพยในประเทศโดยการใชดาตาไมนง. ปรญญานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต. จฬาลงกรณมหาวทยาลย.
วญญ ละอองสวรรณ. (2544). การออกแบบและพฒนาขนตอนวธการวเคราะหบนทกการเขาใชโดยใชเทคนคการท�าเหมองขอมล. ปรญญานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต, จฬาลงกรณมหาวทยาลย.
Baltzan, Paige & Phillips, Amy. (2009). Business driven information systems. New York: McGraw-Hill/Irwin.
Berry, Michael & Linoff, Gordon. (1997). Data mining techniques: for marketing, sales, and customer support. USA: John Wiley & Sons.
Feldman, Ronen & Sanger, James. (2007). The text mining handbook advanced approaches in analyzing unstructured data. New York: Cambridge University Press.
Ghani, Rayid. (2003). Mining the web to add semantics to retail data mining. Proceedings of EWMF’ 2003.
Han, Jiawei & Kamber, Micheline. (2001). Data mining: concepts and techniques. San Francisco: Morgan Kaufmann Publishers.
Inmon, W. H., & R. D. Hackathorn. (1994). Using the Data warehouse. New York: Wiley.
Inyaem, Uraiwan, Meesad, Phayung, Haruechai-yasak, Choochart and Tran, Dat. (2010). Terrorism event classification using fuzzy inference systems. International Journal of Computer Science and Information Security, 7(3), 247-256.
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
92
ITM0408. (2554). Data warehouse & data
mining. สบคนเมอ 14 กมภาพนธ 2554. จาก
Technology เวบไซต http://itm0408.blogspot.
com/2010/08/data-warehouse-data-mining.
html
Kargupta, Hillol, Han, Jiawei, Yu, Philip S.,
Motwani, Rajeev and Kumar, Vipin. (2009).
Next generation of data mining. Minnesota:
Chapman & Hall/CRC.
Kimball, Ralph. (1996). The data warehouse
toolkit. USA: John Wiley.
Kongthon, Al isa, Kongyoung, Sarawoot
Sangkeettrakarn, Chatchawal Haruechaiyasak,
Choochart. (2010). Thailand’s Tourism
Information Service Based on Semantic
Search and Opinion Mining. Proceedings of
ITC-CSCC 2010.
Nakauchi, Yasushi. (2009). Sequential pattern
mining for cooking - support robot. Intel-
ligence Environments Methods, Algorithms
and Applications, 51-67.
Turban, Efraim, E.Aronson, Jay, Liang, Ting-Peng,
Sharda, Ramesh. (2007). Decision support
and intelligence systems. New Jersy:
Pearson Prentice Hall.
Weldon, J. L. (1996). Data mining and visualiza-
tion. Database Programming and Design,
9(5), 21-24.
Miss Wanvipa Wongvilaisakul received her Master of Science in Information Technology Degree, and Bachelor of Business Administration (Business Computer) from Sripatum University. She is currently lecturer in Faculty of Engineering and Technology, Panyapiwat Institute of Management. She main interests are in Management Information System and Decision Support System.
93
ะบบรหสลบทเพมความปลอดภยใหกบขอมล
Cryptosystem for Data Security
ดร.วรากร ศรเชวงทรพย
อาจารยประจ�าสาขาวศวกรรมคอมพวเตอร
คณะวศวกรรมศาสตร
สถาบนเทคโนโลยไทย-ญปน
บทคดยอบทความฉบบนมวตถประสงคเพอน�าเสนอววฒนาการของการเขารหสลบ โดยเรมตนจากวธการ
เขารหสแบบซซาร ซงการเขารหสนถกตงชอตามจเลยส ซซาร ผทน�าวธการเขารหสลบมาใชใน
การตดตอกบเหลาแมทพในยามศกสงคราม ตอมาไดมการพฒนาวธการเขารหสลบแบบตาง ๆ
เพอใหการสอสารขอมลมความปลอดภยมากขน จนกระทงในปจจบนวธการเขารหสลบขอมลท
ไดรบนยมเปนอยางมากมอย 2 วธ ไดแก 1. การเขารหสแบบกญแจลบ 2. การเขารหสลบแบบ
กญแจสาธารณะ ในบทความฉบบนไดเปรยบเทยบขอดและขอเสยของวธการเขารหสลบทง 2 แบบ
พรอมทงแสดงวธการน�าการเขารหสลบแบบกญแจสาธารณะดวยวธ RSA ไปใชประโยชนในเรอง
ของความตองการความเปนสวนตวและการยนยนตวบคคล ส�าหรบสวนสดทายของบทความฉบบน
ไดกลาวถงปจจยทมผลตอความปลอดภยของวธการเขารหสลบแบบกญแจสาธารณะดวยวธ RSA
ค�าส�าคญ: การเขารหสลบแบบกญแจสาธารณะ การเขารหสแบบกญแจลบ RSA
AbstractThis article presents the evolution of cryptography since the initiation of Caesar
cipher, the encryption technique named after Julius Caesar who had invented
encryption to communicate with his generals during wartime. Later several methods
have been developed to improve the communication security. Recently the secret
key encryption and the public key encryption have become the most popular
encryption techniques. The advantages and disadvantages of these two techniques
have been discussed in this article. We also show how RSA, the most famous of
ร
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
94
the public key cryptosystem, provides cryptographic privacy and authentication
for data communication. Finally, the security issues related to RSA encryption have
been discussed.
Keywords: Public key cryptography, Secret key cryptography, RSA
บทน�า
ในปจจบนเปนยคสงคมขาวสารขอมล วธการทใช
ในการสอสารมอยหลากหลายรปแบบอยางเชน การสง
สญญาณภาพและเสยงผานทางชองสญญาณดาวเทยม
การสงขอมลตางๆ ผานทางเครอขายอนเทอรเนต และ
การสงสญญาณเสยงผานทางระบบเครอขายโทรศพท
การสอสารดวยวธตางๆ ทกลาวมานนอาจถกผไมหวงด
ดกฟงหรอดกจบขอมลไดโดยไมยากนก (Atkins, 1997)
ซงการดกฟงหรอดกจบขอมลนอาจกอใหเกดผลเสยหาย
ตอผทเกยวของ อยางเชน ในวงการธรกจหากขอมลของ
บรษทหนงรวไหลไปยงบรษทคแขง จะท�าใหเกดการ
เสยเปรยบอยางมากในการแขงขน หรอในทางการทหาร
หากฝายหนงสามารถลวงร ความลบของอกฝายหนง
อาจสงผลใหการศกนนจบลงดวยความปราชยของฝาย
ทปลอยใหความลบรวไหล ดวยเหตนจงไดมการพฒนา
วธการทชวยใหการรบสงขอมลเปนความลบ ซงวธการ
ทน�ามาใชนไดแกการเขารหสลบ (Encryption) โดยการ
เขารหสลบคอการเปลยนขอความปกตทสามารถอาน
ร เรอง (Plain text) ไปเปนขอความทถกเขารหส
(Cipher text) ซงเปนขอความทไมสามารถอานรเรองได
ในสมยกอนการเขารหสลบถกน�ามาใชเพอเพมความ
ปลอดภยใหกบขอมลขาวสารทสงไป ถงแมฝายตรงขาม
จะสามารถจบผทน�าขาวสารและเหนขอความทถกเขารหส
กไมสามารถทจะรไดวาขอความทเหนนนตองการจะ
สอสารอะไร
วธการเขารหสทมชอเสยงมากในสมยกอนไดแก
การเขารหสแบบซซาร (Caesar Cipher) (Henk, 2000)
โดยการเขารหสนถกตงชอตาม จเลยส ซซาร ซงเปนผท
รเรมน�าวธการเขารหสมาใชเพอตดตอกบเหลาแมทพ
ในชวงท�าสงคราม ส�าหรบหลกการเขารหสแบบซซารนน
จะใชการแทนทตวอกขระทตองการสงดวยตวอกขระอน
ทมอยถดมา x ต�าแหนง ยกตวอยางเชน หากก�าหนดให
x = 4 และผสงตองการทจะสงขอความ “see you
tomorrow” เมอใชวธการเขารหสแบบซซาร จะได
ขอความทถกเขารหสดงน “wii csy xsqsvvsa” จากนน
ทางฝายผรบจะแทนทตวอกขระแตละตวในขอความดวย
ตวอกขระทอยกอนหนา x ต�าแหนง ผลลพธทไดคอ
ขอความทผสงตองการสอสาร เราสามารถแสดงตวอยาง
การแทนทตวอกขระของขอความตนฉบบดวยตวอกขระ
ทใชในการเขารหสไดดงรปท 1
รปท 1: ตวอยางการแทนทตวอกขระของขอความตนฉบบ
ดวยตวอกขระทอยถดไป 4 ต�าแหนง
ในระยะหลงการเขารหสแบบซซารไมคอยเปนท
นยมนก เนองจากรปแบบการเลอนหรอแทนทตวอกขระ
สามารถท�าไดเพยง 26 แบบ หากผไมหวงดรวธการ
เขารหสกจะสามารถถอดรหสขอความได โดยการคอยๆ
เลอนต�าแหนงของตวอกขระไปทละ 1 ต�าแหนง ตวอยาง
ขนตอนการถอดรหสขอความของผไมหวงดสามารถแสดง
ไดดงน หากขอความทถกเขารหสเปนดงน “wii csy
xsqsvvsa” เมอเลอนตวอกขระของขอความไป 1 ครง
จะไดขอความ “xjj dtz ytrtwwtb” ออกมา เมอเลอน
ตวอกขระของขอความไป 2 ครง จะไดขอความ “ykk
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
95
eua zusuxxuc” และเมอเลอนตวอกขระไป 22 ครง จะไดขอความ “see you tomorrow” ซงเปนขอความทผไมหวงดสามารถอานรเรอง ผไมหวงดจงทราบวาการถอดรหสขอความนนประสบความส�าเรจ ในปจจบนไดมการพฒนาวธการเขารหสแบบตางๆ ขนมา โดยจะใชกญแจ (Key) ซงเปนขอมลตวเลขหรอตวอกษรทมหนวยความยาวเปนบต (Bit) ตวอยางของกญแจสน ๆ ไดแก 5A4C4981 ซงตวเลขหรอตวอกษรแตละตวสามารถน�าไปแทนไดดวยตวเลขไบนารหรอตวเลขฐาน 2 ขนาด 4 บต ยกตวอยางเชนตวเลข 5 ซงเปนขอมลตวแรกของกญแจจะมคาเทากบ 0101 และตวอกษร A ซงในระบบเลขฐาน 16 ตวอกษรนถกน�ามาใชแทนตวเลข 10 เมอน�าตวอกษรนมาเขยนแบบตวเลขฐานสองขนาด 4 บต จะไดมคาเทากบ 1010 เมอใช หลกการแทนคาขางตน ขอมลกญแจ 5A4C4981 จะสามารถแทนไดดวยตวเลขฐานสองขนาดความยาว 32 บตดงน 01011010010011000100100110000001 เมอตองการเขารหสกจะน�าขอความทตองการเขารหสมาเปลยนเปนตวเลขฐานสองเชนเดยวกนกบขอมลกญแจ โดยการเขารหสขอมลคอการน�าขอมลตวเลขของกญแจและขอมลตวเลขของสงทต องการเขารหสมาผานกระบวนการค�านวณทางคณตศาสตร อยางเชน การบวก ลบ คณ หาร ยกก�าลง และหารเอาเศษ ผลลพธทได ถกเรยกวาขอมลทถกเขารหสลบ และเมอผรบตองการทถอดรหสกจะน�าขอมลทถกเขารหสลบและขอมลกญแจมาผานกระบวนการค�านวณทางคณตศาสตร โดยผลลพธทไดคอขอมลทผสงตองการสอสาร ในบทความฉบบนจะกลาวถงรายละเอยดของวธการทใชในการเขารหสขอมล พรอมทงแสดงตวอยางการใชงาน โดยมล�าดบการน�าเสนอดงน 1. ระบบการเขารหสแบบกญแจลบ (Secret key cryptography) (Mel, 2001) 2. ระบบการเขารหสลบแบบกญแจสาธารณะ (Public key cryptography) (Buchmann, 2004) 3. การเขารหสลบแบบกญแจสาธารณะดวยวธ RSA (Coutinho, 1999)
4. ความปลอดภยของการเขารหสลบแบบกญแจสาธารณะดวยวธ RSA
ระบบการเขารหสแบบกญแจลบ (Secret key cryptography) ส�าหรบระบบการเขารหสแบบกญแจลบนนจะใชกญแจลบดอกเดยวในการเขารหสและถอดรหสขอมล (Denning, 1982) ดงแสดงในรปท 2 โดยการตดตอระหวางบคคล 2 คน จะตองใชกญแจลบ 1 ดอก ในกรณทมบคคลทตองการตดตอเปนจ�านวนมากกจ�าเปนทจะตองมจ�านวนของกญแจลบทใชงานเพมขนตามไปดวย ยกตวอยางเชน หากมบคคลทตองการตดตอสอสารดวย
จ�านวน 10 คน จะตองมกญแจลบทงหมดจ�านวน 10
2
หรอ 45 ดอก โดยท !
( )! !
n nr n r r−
นอกจากนผสงและผรบจะตองหาทางตกลงกนเรองกญแจลบทใช ซงหากผสงและผรบไมไดอยทเดยวกน ผ สงจ�าเปนทจะตองหาชองทางหรอวธการสอสารทปลอดภยในการแจงกญแจลบใหกบผรบ ซงหากชองทางทวามอยจรง ผสงและผรบควรจะใชชองทางนนในการตดตอสอสารกนโดยไมตองเสยเวลาในการเขารหส จากทกลาวมาขางตนจะเหนวาการจดการกญแจลบ ยงคงเปนเรองทยงยากในกรณทผสงและผรบไมไดอย ทเดยวกน
ระบบการเขารหสลบแบบกญแจสาธารณะ (Public key cryptography) ระบบการเขารหสลบแบบกญแจสาธารณะถกพฒนาขนมาเพอแกไขขอจ�ากดของระบบการเขารหสแบบกญแจลบ ส�าหรบระบบการเขารหสลบแบบกญแจสาธารณะนน จะก�าหนดใหผ ใชแตละรายถอกญแจ 2 ดอก โดยกญแจดอกแรกถกเรยกวากญแจสวนตว (Private key) และกญแจดอกท 2 ถกเรยกวากญแจสาธารณะ (Public key) โดยมเพยงเจาของกญแจเทานนททราบกญแจสวนตวของตนเอง ในขณะทกญแจสาธารณะจะถกประกาศใหคนอนทราบได บคคล 2 คน
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
96
สามารถสงขอมลหากนไดเพยงแคทราบกญแจสาธารณะ
ของอกฝายหนง หากมบคคลทตองการตดตอสอสาร
จ�านวน 10 คน จะตองมกญแจสวนตวและกญแจ
สาธารณะอยางละ 10 ดอก จะพบวาจ�านวนกญแจ
ทงหมดทตองใชนอยกวาเมอเทยบกบการเขารหสแบบ
กญแจลบ
การเขารหสลบแบบกญแจสาธารณะนน สามารถ
น�าไปใชงานตามวตถประสงคตางๆ ดงน
1. ความตองการความเปนสวนตว
หากผใช A ตองการสงขอมลไปยงผใช B อยางเปน
ความลบ ผใช A สามารถท�าไดโดยน�ากญแจสาธารณะ
ของผใช B มาเขารหสขอมล จากนนจงสงขอมลทถก
เขารหสไปให B ดงแสดงในรปท 3 จะสงเกตไดวาผใช
คนอนๆ ไมสามารถถอดรหสขอมลได จะมเพยงแตผใช B
เพยงรายเดยวเทานนทสามารถถอดรหสขอมลนนได
เนองจากผใช B เปนผทถอกญแจสวนตวเพยงคนเดยว
เราจงสามารถน�าวธการเขารหสแบบนไปใชในการสง
ขอมลแบบสวนตวได แตวธการนไมสามารถยนยนตว
ผทสงขอมลได เนองจากผใชรายใดกตามททราบกญแจ
สาธารณะของ B สามารถปลอมขอมลขนมาและสง
ขอมลไปหา B ได
รปท 2: ขนตอนการเขารหสและถอดรหสขอมลของระบบการเขารหสแบบกญแจลบ
รปท 3: ความเปนสวนตวในระบบกญแจสาธารณะ
รปท 4: การยนยนตวบคคลในระบบกญแจสาธารณะ
2. การยนยนตวบคคล
หากผใช A ตองการยนยนใหผใช B ทราบวา ขอมล
ทสงไปนนมาจากผใช A สามารถท�าไดโดยการใชกญแจ
สวนตวของ A ในการเขารหสขอมล เมอผใช B ไดรบ
ขอมลทถกเขารหส กจะน�ากญแจสาธารณะของ A
มาถอดรหส ดงแสดงในรปท 4 หากสามารถถอดรหสได
ผใช B กสามารถมนใจไดวาขอมลนนถกสงมาจากผใช A
จรงๆ เนองจากมผใช A เพยงรายเดยวทเขารหสขอมลได
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
97
เราเรยกวธยนยนตวบคคลนวาการใช “ลายมอชอดจทล
(Digital Signature)” (Mao, 2004) เพอการยนยน
ตวบคคล แตวธการนไมสามารถรบรองไดวาขอมลทสงไป
จะเปนความลบ เนองจากมหลายบคคลททราบกญแจ
สาธารณะของ A และบคคลเหลานนสามารถถอดรหสลบ
ขอมลได
3. การรบประกนทงเรองความเปนสวนตวและ
การยนยนตวบคคล
หากตองการทจะรบประกนทงเรองความเปนสวนตว
และการยนยนตวบคคล สามารถท�าไดโดยใหผใช A
เขารหสขอมลดวยกญแจสวนตวของตนเอง จากนนจะน�า
ขอมลทถกเขารหสมาเขารหสอกชนหนงโดยใชกญแจ
สาธารณะของผใช B จะพบวาผทสามารถถอดรหสขอมล
ชนแรกไดมเพยงผใช B รายเดยวเทานน และเมอผใช B
น�ากญแจสาธารณะของผใช A มาถอดรหสขอมลอกชน
กจะสามารถอานขอมลทถกสงมาจากผใช A ได ดงแสดง
ในรปท 5(a) วธการนจงสามารถยนยนไดวาขอมลนน
ถกสงมาจากผใช A และมเพยงผใช B เพยงรายเดยวท
สามารถอานขอมลนนได นอกจากนหากสลบล�าดบกญแจ
ทใชในการเขารหสและถอดรหสจะพบวาวธการนกยง
สามารถรบประกนทงเรองความเปนสวนตวและการยนยน
ตวบคคลได ดงแสดงในรปท 5(b)
(a)
(b)
รปท 5: ความเปนสวนตวและการยนยนขอมลในระบบกญแจสาธารณะ
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
98
การเขารหสลบแบบกญแจสาธารณะดวยวธ RSA
RSA เปนอลกอรทมการเขารหสลบแบบกญแจ
สาธารณะ ซงสามารถรองรบความตองการในเรอง
ความเปนสวนตวและการยนยนตวบคคลได ผทคดคน
RSA ขนมาไดแก Ronald Rivest, Adi Shamir และ
Leonard Adleman โดยค�าว า RSA ไดมาจาก
ตวอกขระตวแรกของนามสกลผคดคนทง 3 คน
ส�าหรบรายละเอยดการสรางกญแจสวนตวและ
กญแจสาธารณะของอลกอรทม RSA (DI Management
Services Pty Limited, 2011) สามารถแสดงเปน
ขนตอนไดดงน
ขนท 1 ใหเลอกจ�านวนเฉพาะซงมคามาก 2 คา
ในทนก�าหนดใหเปนตวแปร p และ q
ขนท 2 ค�านวณคาผลคณระหวาง p และ q
โดยก�าหนดให n = p * q
ขนท 3 หาคาผลคณระหวาง p - 1 และ q - 1
โดยก�าหนดให z(n) = (p - 1) * (q - 1)
ขนท 4 เลอกคา e ขนมา โดยคา e จะตอง
มากกวา 1 และนอยวา z(n) นอกจากนคา e และ z(n)
จะตองเปนจ�านวนเฉพาะสมพทธกน นนคอคา e และ
z(n) ตองมตวหารรวมมากเทากบ 1
ขนท 5 ค�านวณหาคา d ซงท�าให ed mod z(n)
= 1 นนคอผลคณระหวาง และ d เมอถกหารดวย z(n)
จะตองไดเศษของการหารเทากบ 1 โดย mod หมายถง
ตวด�าเนนการมอดลส (Modulus) ซงมหนาทหาคาเศษ
ของการหารออกมา
เมอท�าครบทง 5 ขนตอนจะไดกญแจสาธารณะ
เทากบ (n,e) และกญแจสวนตวเทากบ (n,d)
ตวอยางการค�านวณหากญแจสวนตวและกญแจ
สาธารณะ สามารถแสดงไดดงน
ขนท 1 ก�าหนดให p = 11 และ q = 13
ขนท 2 ค�านวณหาคา n ไดดงน
n = p * q
= 11 * 13
= 143
ขนท 3 ค�านวณหาคา z(n) ไดดงน
z(n) = (p - 1) * (q - 1)
= 10 * 12
= 120
ขนท 4 เลอกคา e ขนมา โดยคา e จะตอง
นอยกวา 120 และตองเปนจ�านวนเฉพาะสมพทธกบ 120
ในทนเลอกคา e เทากบ 7
ขนท 5 ค�านวณหาคา d ทท�าให 7d mod 120
= 1 จะไดคา d = 103
ผลลพธทไดจากการค�านวณเปนดงน ไดกญแจ
สาธารณะเทากบ (143,7) และไดกญแจสวนตวเทากบ
(143,103)
ส�าหรบการน�าอลกอรทม RSA มาใชในเรอง
ความตองการความเปนสวนตว สามารถแสดงไดดงน
หากผใช A ตองการสงขอมลตวเลข m ไปใหผใช B
สามารถท�าไดโดยการใชกญแจสาธารณะของผใช B
เขารหสขอมลไดคา c ออกมา ส�าหรบสมการการเขารหส
ขอมลสามารถแสดงไดดงน
c = me mod n
หากก�าหนดใหกญแจสาธารณะของผใช B เทากบ
(143,7) และคา m เทากบ 4 จะสามารถค�านวณหา
คา c ไดดงน
c = 47 mod 143
= 82
เมอผใช B ไดรบขอมลทถกเขารหสไวกจะใชกญแจ
สวนตวของตนเองในการถอดรหสขอมล โดยสามารถ
แสดงสมการการถอดรหสขอมลไดดงน
m = cd mod n
หากก�าหนดใหกญแจสวนตวของผใช B เทากบ
(143,103) จะสามารถแสดงการถอดรหสขอมลเพอหา
คา m ไดดงน
m = 82103 mod 143
= 4
จากตวอยางทแสดงขางตน จะเหนวาขอมลตนฉบบ
และขอมลทถอดรหสไดเปนขอมลเดยวกนและมเพยง
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
99
ผใช B เพยงคนเดยวทสามารถถอดรหสได ท�าใหผใช A
มนใจไดวาขอมลนนมความเปนสวนตวมาก
ส�าหรบการน�าอลกอรทม RSA มาใชเพอยนยน
ตวบคคลสามารถแสดงไดดงน
หากผใช A ตองการสงขอมลตวเลข m ไปใหผใช B
สามารถท�าไดโดยการใชกญแจสวนตวของผใช A ในการ
เขารหสขอมล และจะไดคา c ซงเปนขอมลทถกเขารหสไว
ส�าหรบการเขารหสขอมลสามารถแสดงเปนสมการได
ดงน
c = md mod n
หากก�าหนดใหกญแจสวนตวของผใช A เทากบ
(143,103) และคา เทากบ 4 จะสามารถค�านวณหาคา
ไดดงน
c = 4103 mod 143
= 108
เมอผใช B ไดรบขอมลทถกเขารหสไวกจะใชกญแจ
สาธารณะของผใช A ในการถอดรหสขอมล โดยสามารถ
แสดงสมการการถอดรหสขอมลไดดงน
m = ce mod n
หากก�าหนดใหกญแจสาธารณะของผใช A เทากบ
(143,7) จะสามารถแสดงการถอดรหสขอมลเพอหา
คา m ไดดงน
m = 1087 mod 143
= 4
จากตวอยางทแสดงขางตนพบวา มเพยงผใช A ท
รกญแจสวนตว ดงนน A จงเปนผใชรายเดยวทสามารถ
เขารหสขอมลได ท�าใหสามารถยนยนไดวาขอมลทถกสง
มานนมาจากผใช A
ความปลอดภยของการเข ารหสลบแบบกญแจ
สาธารณะดวยวธ RSA
ส�าหรบความปลอดภยของวธ RSA นน ขนอยกบ
ความยากงายในการแยกตวประกอบคา n ออกเปนคา
p และ q ตวอยางของการทดสอบเรองความปลอดภย
ของขอมลทถกเขารหสดวยอลกอรทม RSA เกดขนใน
ป พ.ศ. 2520 โดยผคดคนทง 3 คนไดเสนอโจทยปญหา
ในหนงสอ Scientific American (Janeba, 1994)
ในโจทยไดบอกคากญแจสาธารณะดงน
ก�าหนดให
e = 9007, n = 11438162575788886766923
577997614661201021829672124236256256184
293570693524573389783059712356395870505
8989075147599290026879543541
และขอมลทถกเขารหสเปนดงน
c = 96869613754622061477140922254355882
905759991124574319874695120930816298225
145708356931476622883989628013391990551
829945157815154
โจทยไดก�าหนดใหหาขอมลตนฉบบ โดยใชขอมลท
ก�าหนดมาใหขางตน ส�าหรบขนตอนทยากทสดในการ
ถอดรหสขอมล คอการแยกตวประกอบ n ออกเปน
จ�านวนเฉพาะ p และ q เมอไดคา p และ q จะสามารถ
น�าไปใชในการค�านวณหาคากญแจสวนตว d ไดโดยงาย
โจทยทผคดคนทง 3 คนไดตงในชวงนน ไมมใครสามารถ
หาค�าตอบได จนกระทงในป พ.ศ. 2537 Paul Leyland,
Derek Atkins, Michael Graff และ Arjen Lenstra
ไดพยายามทจะแกปญหานอกครงและไดรบความ
ชวยเหลอจากอาสาสมครมากกวา 600 คน จากประเทศ
ตางๆ มากกวา 20 ประเทศ และใชเวลาเพยงแค 8 เดอน
กสามารถแยกตวประกอบ n ออกเปนจ�านวนเฉพาะ
2 ตวคณกน
โดยจ�านวนเฉพาะตวแรกไดแก 3490529510847
650949147849619903898133417764638493387
843990820577
และจ�านวนเฉพาะตวท 2 ไดแก 327691329932
667095499619881908344614131776429679929
42539798288533
จากนนน�าจ�านวนเฉพาะทง 2 ตวมาใชในการ
ค�านวณกญแจสวนตวไดผลลพธดงน
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
100
d = 10669861436857802444286877132892015
478070990663393786280122622449663106312
591177447087334016859746230655396854451
3277109053606095
เมอน�าค ากญแจสวนตวมาใชในการถอดรหส
ไดขอมลตนฉบบดงน
m = 2008050013010709030023151804190001
180500191721050113091908001519190906180
10705
จากนนใหแทนเลขตางๆ ดวยตวอกขระดงน
01 = A, 02 = B, …, 26 = Z จะไดขอความ “THE
MAGIC WORDS ARE SQUEAMISH OSSIFRAGE”
ออกมา
จากทไดกลาวมาในขางตนสรปไดวาความปลอดภย
ของการเขารหสดวยวธ RSA ขนกบปจจยตางๆ ดงน
1. ความยาวของกญแจทใช ตวอยางขางตนแสดง
ใหเหนวาการใชกญแจทมความยาวเทากบ 428 บต
มความปลอดภยไมเพยงพอในการใชงานจรง ยงเครอง
คอมพวเตอรทใชงานกนอยทกวนนสามารถท�างานได
รวดเรวกวาเครองคอมพวเตอรในสมยกอนมาก การใชงาน
ในปจจบนจงไดก�าหนดใหใชกญแจทมความยาวอยางนอย
เทากบ 1024 บต จงจะยอมรบวาการเขารหสมความ
ปลอดภยสงเพยงพอ
2. ความยากในการแยกตวประกอบ หากมผ ท
สามารถคดคนวธการแยกตวประกอบทงายและรวดเรว
กวาวธทมทงหมดในปจจบน วธการ RSA กจะไม
สามารถน�ามาใชงานไดเลย เนองจากมความปลอดภย
ไมเพยงพอ
สรปและขอเสนอแนะ
บทความฉบบนไดน�าเสนอววฒนาการของการ
เขารหสลบ และไดกลาวถงวธการตาง ๆ ทใชในการ
เขารหสลบในปจจบน ซงไดแก 1. การเขารหสแบบ
กญแจลบ 2. การเขารหสลบแบบกญแจสาธารณะ และ
ไดเปรยบเทยบวธการเขารหสลบทง 2 แบบ ทงในเรอง
ของความยากงายในการจดการกญแจ และจ�านวนกญแจ
ทตองใชเมอมบคคลทตองการตดตอกนมากขน
นอกจากนยงไดแสดงตวอยางวธการน�าอลกอรทม
RSA ไปใชงานทางดานความตองการความเปนสวนตว
และการยนยนตวบคคล และแสดงใหเหนถงปจจยตางๆ
ทมผลตอความปลอดภยของการเขารหสลบแบบกญแจ
สาธารณะดวยวธ RSA โดยปจจยเหลานไดแก ความยาว
ของกญแจทใช และความยากในการแยกตวประกอบ
ส�าหรบขอเสนอแนะเกยวกบวธการเขารหสลบ
มดงน
1. วธการเขารหสแบบกญแจลบและวธการเขารหสลบ
แบบกญแจสาธารณะมขอดขอเสยแตกตางกน โดยวธการ
เขารหสแบบกญแจลบมขอดตรงทการเขารหสและการ
ถอดรหสสามารถท�าไดอยางรวดเรว แตมความยากล�าบาก
ในการจดการกญแจ ในขณะทวธการเขารหสลบแบบ
กญแจสาธารณะมขอดตรงทการจดการกญแจท�าไดงาย
และเมอมบคคลทตองการตดตอกนมากขนจ�านวนกญแจ
ทใชกไมมากนกเมอเทยบกบวธการเขารหสแบบกญแจลบ
แตวธการนมขอจ�ากดตรงทการเขารหสและถอดรหส
ท�าไดชา หากสามารถน�าเอาวธการทง 2 มาใชงาน
รวมกนได จะสามารถปรบปรงขอจ�ากดของแตละวธได
ส�าหรบตวอยางการน�าวธการเขารหสทง 2 แบบมา
ใชงานในปจจบนไดแก ระบบ PGP (Pretty Good
Privacy) (Feisthammel, 2004) ซงใชในการเขารหส
จดหมายอเลกทรอนกสและยนยนตวบคคลทสงจดหมาย
อเลกทรอนกส
2. ความปลอดภยของการเขารหสลบแบบกญแจ
สาธารณะขนอย กบความยาวของกญแจทใช แตถา
กญแจทใชมความยาวมากกจะท�าใหการเขารหสและการ
ถอดรหสเสยเวลามากเชนกน ดงนนในกรณทขอมลท
ตองการสงมความส�าคญในชวงระยะเวลาหนงๆ อยางเชน
ขอมลทใชในชวงการเลอกตง ซงเมอสนสดการเลอกตง
ขอมลทเคยใชในการตดตอสอสารอาจจะไมมความ
ส�าคญเลย ในกรณนอาจจะใชกญแจสาธารณะทม
ความยาวไมมากนก แตมความยาวเพยงพอทจะรบประกน
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
101
ความเปนสวนตวในชวงเวลากอนการเลอกตง วธการน
จะชวยใหการเขารหสและถอดรหสมความรวดเรวมากขน
บรรณานกรมAtkins, D., Snyder, J., Hare, C. (1997). Internet
Security Professional Reference 2nd edition.
Indianapolis: New Riders Publishing.
Buchmann, J.A. (2004). Introduction to crypto-
graphy. New York: Springer.
Coutinho, S.C. (1999). The Mathematics of
Ciphers: Number Theory and RSA Crypto-
graphy. Massachusetts: A K Peters Press.
Denning, D.E. (1982). Cryptography and data
security. Massachusetts: Addison-Wesley
Publishing.
DI Management Services Pty Limited. (2011).
RSA Algorithm. Retrieved January 15, 2011,
from RSA Algorithm Website: http://www.
di-gt.com.au/rsa_alg.html
Feisthammel, P. (2004). PGP - Pretty Good
Privacy. Retrieved January 15, 2011, from
PGP/GnuPGP/OpenPGP - Pretty Good Privacy
Website: http://www.rubin.ch/pgp/pgp.
en.html
Henk, C. A. (2000). Fundamentals of Cryptology.
Boston: Kluwer Academic Publishers.
Janeba, M. (1994). Factoring Challenge
Conquered - With a Little Help From
Willamette. Retrieved January 15, 2011,
from RSA-129 article Website: http://www.
willamette.edu/~mjaneba/rsa129.html
Mao, W. (2004). Modern Cryptography, Theory
& Practice. New Jersey: Prentice Hall.
Mel, H. X., Baker, D. (2001). Cryptography
decrypted. Boston: Addison-Wesley.
Warakorn Srichavengsup obtained the B.Eng., M.Eng. and Ph.D. degree
in electrical engineering from Chulalongkorn University, Bangkok, Thailand,
in 1998, 2003 and 2009, respectively. He is currently a lecturer with
the Department of Computer Engineering at Thai-Nichi Institute of
Technology (TNI), Bangkok, Thailand. Prior to joining TNI, he was a
visiting research student during 2008 with the Laboratory for Information
and Decision Systems (LIDS) at the Massachusetts Institute of Technology
(MIT). His main research interests are MAC protocol for high speed
wireless local area networks.
102
he Key Success of Company Branding Through Employees
กญแจสความส�าเรจในการสรางแบรนดบรษท ผานพนกงาน
Dr. Tanya Supornpraditchai
Lecturer in Department of Master of
Business Administration (MBA)
Panyapiwat Institute of Management
E-mail: [email protected]
AbstractResearch of company branding strategy has captured more and more attention from many scholars. In practice, there are growing numbers of organizations moving their brand strategies from individual product branding to company branding in order to provide an umbrella of trust for all product and service categories of the company and to assist the company to achieve extension of its dissimilar products or services in the future. It has been argued that company branding strategy is a major marketing tool that companies use in order to gain a competitive advantage over their competitors. The focus of company branding has been on creating customer commitment to a brand by attracting new customers and retaining existing customers which will lead to increase of sales. The literature review shows that company branding strategy in both academic research and practice has directed more focus on customers than other stakeholders, for example, employee. Recently the concept of company branding strategy has been expanded into the employee context. Similar to customer, company brand has a personality as seen by its employees. In fact, an employee develops a closer relationship with a company brand he works for. This article examines the importance of company branding strategy through company employees.
Keywords: Key Success, Company Branding, Employees
T
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
103
บทคดยอปจจบนนกวชาการใหความสนใจงานวจยเกยวกบการสรางแบรนดบรษทเพมมากขน โดยหลาย
บรษทไดเปลยนกลยทธการสรางแบรนดจากการมงเนนสรางแบรนดของสนคาตวใดตวหนง
มาเปนการสรางแบรนดบรษท โดยมจดมงหมายเพอใหลกคาเกดความมนใจในสนคาและบรการ
ทกชนดของบรษทมากกวาทจะเนนการสรางความมนใจในสนคาหรอบรการตวใดตวหนง นอกจากน
การสรางแบรนดบรษทยงชวยเพมโอกาสการขายสนคาหรอบรการใหมๆของบรษททก�าลงจะออก
สตลาดในอนาคต นกวจยและนกวชาการสรปวากลยทธการสรางแบรนดบรษทนนเปนกลยทธหลก
ทางการตลาดทสามารถท�าใหบรษทนนๆ มศกยภาพในการแขงขนทเหนอกวาบรษทคแขง ในอดต
การสรางแบรนดบรษทนนจะมงเนนไปทลกคาเปนส�าคญ โดยมจดประสงคเพอใหลกคาไววางใจ
ในแบรนดโดยดงดดลกคาใหมๆ และรกษาฐานลกคาเกาซงสงผลใหยอดขายของบรษทเพมขนได
จากการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของท�าใหทราบวากลยทธการสรางแบรนดบรษทนนมงเนนไปท
ลกคาเปนหลกโดยลมนกถงกลมทมสวนไดสวนเสยทมสวนเกยวของเชน พนกงานของบรษทเอง
อยางไรกดปจจบนนกลยทธการสรางแบรนดบรษทไดรบการขยายไปสระดบพนกงานของบรษทแลว
ซงในความเปนจรง แบรนดของบรษทมอทธพลตอพนกงานของบรษทเองเชนเดยวกบทมอทธพล
ตอลกคาของบรษท ทส�าคญพนกงานของบรษทมความเกยวพนกบแบรนดบรษทโดยตรงและสมผส
มากกวาลกคาเสยอก บทความวชาการนจงไดใหความส�าคญตอกลยทธการสรางแบรนดบรษท
โดยมงเนนไปทพนกงานของบรษทเปนหลก
ค�ำส�ำคญ: กญแจสความส�าเรจ การสรางแบรนดบรษท พนกงาน
Introduction
It is the first important thing to examine
some fundamental concepts of the branding
strategy. Roa et al. (2004) indicate three different
types of branding strategies; (1) company
branding, (2) house of brands, and (3) mixed
branding. Company branding strategy is dominant
where the company brand name is used across
all company products and services in order to
get the benefits of an economies of scale
in marketing, for example, Hewlett-Packard,
McDonald’s, FedEx (Roa et al., 2004), Mars and
Nestle (Davies & Chun, 2002). The house of
branding strategy does not use the company
name but uses individual brand names to
promote products and services in order to
differentiate positioned brands, for example,
Unilever and Procter and Gamble (Davies &
Chun, 2002). Finally, mixed branding strategy
is used in companies such as Hilton, British
Airway (Davies & Chun, 2002) to create separate
product classes for various brands, for example,
Pepsi uses the company brand name for
certain products and its product brand name
for other products in their portfolio (Roa et al.,
2004)
Nowadays, in the marketplace where
products are similar and product life cycles are
getting shorter, for example, pharmaceutical
and technology industries, company branding
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
104
can provide a sustainable competitive advantage by differentiating the company, its products and services from its competitors. Company brand is an integrated and cost saving approach to branding strategy. The cost of introducing a brand into a consumer market is a considerable investment as there is no guarantee of success. As marketing costs rise, establishing a company brand may be more efficient than employing product branding strategy. Companies can find ways to strengthen their company brand to offer and provide differentiating products and experiences for their customers. de Chernatony (1999) asserts that where a company branding builds customers’ respect and trust with one of the company’s offerings, it is more likely that consumers will accept the company’s promises for an additional subsequent offering. Newman (2001) estimates that 26 percent of cost can be saved by using a company brand for a new product/service launch and the successful rate can be increased by 20 percent. Company branding has four major advantages; (1) economies of scale in marketing, (2) total lower costs of advertising, (3) lower costs of creating brand equity, and (4) lower costs of new product introductions (Roa et al., 2004). The company brand is different from the product brand in the diversity of audiences. It requires multi-stakeholders to be involved. Hatch and Schultz (2003) and Schultz and de Chernatony (2002) insist that the company brand is formed and held by all of its stakeholders including employees, customer,
investors, suppliers, partners, regulators, special interests, and local communities. However, there are a limited number of qualified marketers to manage the marketing of the company brand across all the communications disciplines, which are advertising, public relations, promotion, philanthropy, and internal communications (Argenti & Druckenmiller, 2004). Company branding through both internal and external perceptions intends to add value through identification of the products or services of the company and differentiates those products or services from its competitors. However, companies often forget the importance of the internal customers and their employees. They pay much more attention to the external customers. Stuart (2003) asserts that employees are the most important group of stakeholders in all organizations but they are often overlooked. Literature review shows that there are gaps between the internal and external perceptions of a company brand. Gaps were identified between the perception of the employee and the perception of the customer of a company identity (Davies & Chun, 2002). de Chernatony (1999) insists that in order to strengthen a company brand, the company has to narrow the gap between internal and external perceptions.
How to Build a Successful Company Brand?Internal customer (the key success for company branding strategy) Employees are one of the stakeholder groups who are influenced by the company image (Abratt, 1989) and have an impact on
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
105
company identity (Ind, 1997; Stuart, 2002).
Company marketers need to internalize the
message with the employees. There needs to
be a greater attention to the development of
clearing brand messages with the employees.
The brand positioning must be cleared and
communicated to employees in order to
inspire and assist them to understand their role
in relation to the brand. In fact, employees are
an important information source and reference
for the customer about the company. Therefore,
employee actions and attitudes need to be in
harmony with the way that senior management
wishes the company to be perceived (Kennedy,
1977).
The perception of employee and customer
also affect their attitude and behavior toward
the company. Davies et al. (2003) provide the
Company Reputation Chain model showing
that there are the links in the reputation chain
between internal and external perception,
as shown in Figure 1. The company brand
image, from the customer’s point of view and
the company brand identity, from employee’s
point of view need to be harmonized. They
also assert that there are positive links
between company image and company sale
performance. Therefore, customer-contact
employees have dramatic role to communicate
the company brand to the customers.
Source: Davies et al. (2003)
Figure 1: The Company Reputation Chain
Employee: brand ambassadors
In addition, employees’ attitude and
behavior need to be aligned with the company
brand value because they affect other
stakeholder’s perception of the company
brand. There is growing interest in brand
attitudes of employees because they are the key
to build relationships with all the company’s
stakeholders. They assist the company in
expressing the meaning of the brand (Balmer,
1995; Harris & de Chernatony, 2001; Hatch &
Schultz, 2003; Wilson, 2001). In developing
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
106
company branding, attention should be given to employees who provide the service to the external customers. Especially in service businesses, customer-contact personnel are as important as the companies’ products (de Chernatony, Druty & Segal-Horn, 2003). They are more involved in the development of the company brand than a product brand (de Chernatony, 1999; McDonald et al., 2001). Furthermore, external brand communications also affect internal perceptions. Hatch and Schultz (2001) point out that the company employees are also external group members who consume company products/services. They can compare the communications within and outside the company. Their perceptions of the company can influence the organizational identity when they make the contact to the customer (Hatch & Schultz, 2001). Company branding strategy aims to have all members of the company behave in a manner conforming to the desired brand identity. Therefore, a company needs to clearly communicate the purpose of its brand to employees in order to inspire them and help them perceive the intended meaning of its brand and their roles relate to it. Company branding relies heavily on a company’s members holding congruent perceptions about the nature of the company (Harris & de Chernatony, 2001). The role of employees is changed; they are now the brand’s ambassadors (Hemsley, 1998). There is evidence that the more employees identify with a company, the more likely they are to show a supportive attitude toward it
(Mael & Ashforth, 1992), and the more they focus on tasks that benefit the company rather than self-interested objectives (Bell & Menguc, 2002). By focusing on company branding from employee’s perspective, companies can draw greater attention to their human capital. It is essentially a matter of ensuring that there is alignment between how employees feel about the company brand and the company brand as designed by management. de Chernatony et al. (2003) argue that a service brand can die because of its staffs, not because of its customers. In line with Davies et al. (2003), employees play a crucial role in the brand building process. They are the interface between internal and external brand, and can have a significant impact on the perception of customers toward both the brand and the company (Harris & de Chernatony, 2001). All employees represent the company identity and influence external stakeholder perceptions about the company (King, 1991). The outstanding example of the successful company branding concept is Starbucks. The company puts more effort in employees than customers. It pays attention in employee’s training, employee’s benefit, employee attitude and behavior, to communicate the brand from inside-out (Burmann & Zeplin, 2005). Howard Schultz, CEO of Starbucks, said that “we are not in the coffee business serving people…; we are in the people business serving coffee” (Bedbury & Fenichell, 2002: 50). This suggests that Starbucks focuses on four main components, which are employees’ training, employees’
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
107
benefits, employees’ attitudes and behavior in order to motivate them to deliver the appropriate service to the customers. Using this perspective, internal company branding becomes important, in other words, employees will need to be addressed first and the end-user (for example, customer) will be satisfied at last. Jawahar and McLaughlin (2001) point out that employee is likely to be the most important in the “growth stage” and “mature stage” of the company brand lifecycle and less important in the “declining stage”. On the other hand, Stuart (2003) argues that employees are important at all stages of the company brand lifecycle, for the reason that the employees represent the company identity that affects external stakeholder perceptions. Employees are a sustainable source of competitive advantage; making them a critical resource at all stages of the company brand lifecycle. In fact, weakened employee identifi-cation will damage organizational identity. Therefore, companies should ensure that they convey company brand identity to their employees and focus on achieving effective internal communication between the organiza-tion and their employees in order to interact with customers. The literature review in both the marketing and HR fields demonstrates that the employee’s perception of her/his company brand has an impact on her/his attitude and behavior toward the company (Balmer, 1995; de Chernatony, 1999; Backhaus & Tikoo, 2004; Martinet al., 2005). The increased attention being focused on employees by scholars in the marketing
field has occurred because they are recognized as the key success for the company brand (Griffin, 2002; Olins, 2000). When a company conveys expectations of what it will deliver in terms of products and services as a brand through promises (for example, through advertising) to the customers, the company’s employees’ behavior needs to be aligned with those expectations in their contact with the customers. Company’s employees are the people who deliver the meaning of the brand to customers (Balmer, 1995; Harris & de Chernatony, 2001; Hatch & Schultz, 2003; Wilson, 2001), therefore, their attitudes and behaviors need to be in harmony with the company brand (Balmer, 1995; Harris & de Chernatony, 2001; Wilson, 2001) and the way that the company expects to be perceived (Kennedy, 1977).
Employee: as product The core concept of company branding strategy in applying to company’s employee is the idea of turning business from inside-out and linking company’s current employee behavior to the company brand. The benefit outcomes of the company branding strategy in applying to company’s current employee from marketing perspective focus on employee attitudes and behaviors when they provide the service to the customer (de Chernatony, 1999; de Chernatony et al., 2003; Harris & de Chernatony, 2001; Hatch & Schultz, 2003). In marketing research, scholars assert that there are positive links between the commu-nication of a company brand to its employees
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
108
and their behaviors in the way that support
the company brand and deliver it to customers,
as shown in Figure 2 (Davies et al., 2003).
Note: Developed from Davies et al. (2003)
Figure 2: Benefit Outcomes of Company Branding
Strategy from Marketing Perspective
In fact, employees not only significantly
influence the company brand, but are also
influenced by it (Dortok, 2006). Although the
main objective of most advertising is not to
communicate with a company’s employees
but to its customers, a company’s advertising
can affect its employees (Acito & Ford, 1980).
Studies have shown that company branding
activity such as advertising has an impact on
the company’s employees (Acito & Ford, 1980;
Bird, 1989; Bowers et al., 1990; Gilly &
Wolfinbarger, 1998). In addition, organizational
scholars emphasize the importance of using
internal communications to inform and create
an understanding of the company brand, and
to build ownership among employees (Gilly &
Wolfinbarger, 1998).
In addition, a company’s advertising claims
influence its employees’ positive or negative
attitudes toward the company. Take the case
of Eastern Airlines: various forms of advertising
that promote specific attributes of the company
service indicate to its customers what they can
expect from its employees and also influence
its employees to support the company goals
and imply to them how they are expected to
behave (Acito & Ford, 1980). On the other hand,
a company’s advertising may be a source
of pride or humiliation to its employees.
As suggested by Acito and Ford (1980), in a
company that uses low-quality materials and
inferior standards in production methods but
over-claims about its product quality in its
advertising, employees might react by expressing
cynical opinions about that advertising and the
company.
How to Measure Employees’ perception
toward a Company Brand?
For the past decade, brand equity has
become one of the key measurements in the
evaluation of the value of brand. Recently,
academics have paid increased attention to
the impact of the company brand on its current
employees (Han, 2005; Supornpraditchai et al.,
2006, 2007) in which aimed at measuring
the current employees’ perception toward
their current company brand and its effects.
Han (2005) conducted longitudinal research
in a food service company, studying the
conceptual framework of company branding from
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
109
the employee perspective. Supornpraditchai et al. (2007) measure the degree of individual employees’ perception of company brand and provide insight into employee attitudes and behavior that are influenced by brand strategies, using a fundamental brand equity theory. Han (2005) and Supornpraditchai (2007) point out that understanding of individual employees’ perception toward their company brand can contribute to enhancing the company’s competitive advantage. In particular, if a company understands what its employees believe in terms of their responsibilities towards their company brand, then company marketing activities could be able to direct the situation in a more efficient way to its customer. From an organizational perspective, relevant and accurate research on individual employees’ perception of company brand is imperative for seeking to effectively manage a company brand (Supornpraditchai et al. 2006). The consequences of a company’s succeeding in creating brand equity in the perception of its employees can be significant. For example, if a company understands the employees’ perceptions toward the company brand and the way in which the company brand is positioned relative to competitors in the mind of employees, opportunities for improved marketing strategies can be created. Furthermore, communication strategies can be more effective and the company might succeed in discovering a positive development in the positioning of the company brand in its employees’ minds.
Company Branding for Competitive Advantage Supornpraditchai et al. (2006, 2007) argue that company branding strategy is an important tool to influence employees to behave in the appropriate way that supports the company and its success. Company branding strategy influences behaviours among a company’s employees (Ambler & Barrow, 1996). In relation to establishing the company brand, marketing scholars focus on the company brand marketing’s impact on the company’s employees who deliver the brand to the customers (Balmer, 1995; Chebat et al., 2002; Harris & de Chernatony, 2001; Hatch & Schultz, 2003; Wilson, 2001). On the other hand, HR scholars focus on employee retention (or employees’ willingness to stay with company) (Backhaus & Tikoo, 2004; Davies et al., 2003) as an outcome of company branding strategy that will improve company productivity (Lawler & Hackman, 1971). Companies face the problem of high rates of employee turnover. According to Ambler and Barrow (1996), Barrow and Mosley (2005) and Martin et al. (2005), there is consistent evidence showing that company branding provides economic benefits for the company. Lawler and Hackman (1971) suggest that when employees leave a company, a number of other costs increase, such as the expenses of recruitment, selection, payroll accounting, having inexperienced workers on the job and supervision. These accumulated expenses are significant costs for a company. In addition, the costs of recruiting the best people and training them can only be recovered if they stay long enough to make a return
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
110
on that investment (Ambler & Barrow, 1996).
Ambler and Barrow (1996), Han (2005) and
Supornpraditchai et al. (2007) assert that the
company branding strategy may be used to
signal the company’s quality and job security
to its employees. As employees commit to the
company brand, they may be willing to stay
with it.
It is argued that a company’s branding
strategy aimed at company’s employees
should be the focal point of any new company
branding journey (Harris & de Chernatony, 2001;
King & Grace, 2005). In HR research, scholars
show that there are the positive links between
employees’ perception of the company brand
to their satisfaction and retention, as shown
in Figure 3 (King & Grace, 2005). The benefit
outcomes of company branding in applying to
company’s employee, from HR perspective
focus on employee’s intention to stay longer
with the company (Ambler & Barrow, 1996).
Note: Developed from King and Grace, (2005)
Figure 3: Benefit Outcomes of Company Branding
Strategy from HR Perspective
Conclusion
In summary, this article suggests that
companies should regard their employees as
internal customers. Similar to customer,
a company’s brand has a personality as seen
by its employees. Employees develop closer
relationships with their company brand they
work for. The focus of company branding
strategy has been on creating customer
commitment to that company’s brand. This
article confirms that company branding
strategy can also be used to create employee
commitment to a company and to retain
existing employee with a company in which can
lead to increasing of company brand success
and its productivity. Especially, a company
should help its frontline staffs understand their
roles and values for the company. Engaging
employees’ behavior with the brand can
enhance company brand success.
ReferencesAbratt, R. (1989). A New approach to the
corporate Image management process.
Journal of Marketing Management, 5(1),
63-76.
Acito, F. & Ford, J.D. (1980). How advertising
affects employees. Business Horizons,
23(1), 53-59.
Ambler, T. & Barrow, S. (1996). The employer
brand, Journal of Brand Management, 4(3),
185-206.
Argenti, P.A. & Druckenmiller, B. (2004).
Reputation and the corporate brand.
Corporate Reputation Review, 6(4), 368-374.
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
111
Backhaus, K. & Tikoo, S. (2004). Conceptualizing
and researching employer branding. Career
Development International, 9(5), 501-517.
Balmer, J.M.T. (1995). Corporate branding
and connoisseurship. Journal of General
Management, 21(1), 24-46.
Barrow, S. & Mosley, R. (2005). The employer
brand: bring the best of brand management
to people at work. London: John Wiley &
Sons, Ltd.
Bedbury, S. & Fenichell, S. (2002). A new brand
world: eight principles for achieving brand
leadership in the 21st century. New York:
Viking Penguin.
Bell, S. J., & Menguc, B. (2002). The employee-
organization relationship, organizational
citizenship behaviors, and superior service
quality. Journal of Retailing, 78, 131-146.
Bird, D. (1989). Corporate ad savvy. Direct
Marketing, 52(4), 62-66.
Bowers, R.M., Martin, L.C. & Luker, A. (1990).
Trading places: employees as customers,
customer as employees. The Journal of
Services Marketing, 4(2), 55-69.
Burmann, C. & Zeplin, S. (2005). Building brand
commitment: a behavioral approach
to internal brand management. Brand
Management, 12(4), 279-300.
Chebat, J.C., Babin, B. & Kollias, P. (2002).
What makes contact employees perform?
reactions to employee perceptions of
managerial practices. International journal
of Bank Marketing, 20(7), 325-332.
Davies , G. & Chun, R. (2002). Gaps between
the internal and external perceptions of
the corporate brand. Corporate Reputation
Review, 5(2/3), 144-158.
Davies , G., Chun, R., de Silva, R.V. & Roper, S.
(2003) . Corporate reputat ion and
competitiveness. London: Routledge.
de Chernatony, L. (1999). Brand management
through narrowing the gap between brand
identity and brand reputation. Journal of
Marketing Management, 15, 157-179.
de Chernatony, L., Druty, S. & Segal-Horn, S.
(2003). Building a services brand: stages,
people and orientations. The Service
Industries Journal, 23 (May), 1-21.
Dortok, A. (2006). A managerial look at the
Interaction between Internal communication
and corporate reputation. Corporate
Reputation Review, 8(4), 322-338.
Gilly, M.C. & Wolfinbarger, M. (1998). Advertising’s
internal audience. Journal of Marketing,
62(1), 69-88.
Griffeth, R.W., Hom, P.W. & Gaertner, S. (2000).
A meta-analysis of antecedents and
correlates of employee turnover: update,
moderator tests, and research implications
for the next millennium. Journal of
Management, 26(3), 463-488.
Griffin, J.J. (2002), To brand or not to brand?
trade-offs in corporate branding decisions.
Corporate Reputation Review, 5(2/3),
228-240.
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
112
Han, J. (2005). Building employment brand
equity effect of firm practices, employee
outcomes and organizational outcomes.
New York: Cornell University.
Harris, F. & de Chernatony, L. (2001). Corporate
branding and corporate brand performance.
European Journal of Marketing, 35(3/4),
441-456.
Hatch, M.J. & Schultz, M. (2001). Are the
strategic stars aligned for your corporate
brand?. Harvard Business Review, 2, 128-134.
Hatch, M.J. & Schultz, M. (2003). Bringing
the corporation into corporate branding.
European Journal of Marketing, 37(7/8),
2003.
Hemsley, S. (1998), Internal affairs. Marketing
week, 21(5), 49-51.
Ind, N. (1997). The Corporate Brand. Basingstoke,
England: Macmillan.
Jawahar IM, McLaughlin GL (2001). Toward
a descriptive stakeholder theory: an
organizational life cycle approach. Academy
of Management Review, 26(3), 397-414.
Kennedy, S.H. (1977). Nurturing corporate
images: total communication or ego trip?
European Journal of Marketing, 11(1),
120-164.
King, C. & Grace, D. (2005). Exploring the role
of employees in the delivery of the brand:
a case study approach. Qualitative Market
Research: An International Journal, 8(3),
277-295.
King, S. (1991). Brand building in the 1990s.
European Journal of Management, 7(1),
3-13.
Lawler, E.E. & Hackman, J.R. (1971). Corporate
profits and employee satisfaction: must
they be in conflict?. California Management
Review, 14, 46-55.
Mael, F. & Ashforth, B.E. (1992). Alumni and
their alma mater; a partial test of the
reformulated model of organizational
identification. Journal of Organizational
Behavior, 13(2), 103-123.
Martin, G., Beaumont, P., Doig, R. & Pate, J.
(2005). Branding: a new performance
discourse for HR?. European Management
Journal, 23(1), 76-88.
McDonald, M.H.B., de Chernatony, L. & Harris,
F. (2001). Corporate marketing and service
brands: moving beyond the fast-moving
consumer goods model. European Journal
of Marketing, 35(3-4), 335-352.
Newman, K. (2001). The sorcerer’s apprentice?
Alchemy, seduction and confusion in
modern marketing. International Journal
of Advertising, 20(4), 409-429.
Olins, W. (2000). How brands are taking over
corporations, in M. Schultz, Hatch, M and
Larsen, M. (ed.), The Expressive Organization.
Oxford: Oxford University Press.
Roa, B.R., Agarwal, M.K. & Dahlhoff, D. (2004).
How is manifest branding strategy related
to the intangible value of a corporation?.
Journal of Marketing, 68(October), 126-141.
Schultz, M. & de Chernatony, L. (2002).
The challenges of corporate branding.
Corporate Reputation Review, 5(2/3),
105-112.
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
113
Stuart, H. (2002). Employee identification with
the corporate identity. International
Studies of Management and Organization,
32(3), 28-44.
Stuart, H. (2003). Employee identification
with the corporate identity. International
Studies of Management and Organization,
32(3), 28-44.
Supornpraditchai, T., Lings, I.N. & Jonmundsson,
B. (2006). Employee-based brand equity.
Paper presented to the UTCC International
Conference in Business 2006: Revolution
for the New Era Competition, Bangkok,
Thailand.
Supornpraditchai, T., Miller, K.E., Lings, I. &
Jonmundsson, B. (2007). Employee-based
brand equity: antecedents and consequences.
Paper presented to the ANZMAC Conference
2007, Department of Marketing, University
of Otago, New Zealand.
Wilson, A.M. (2001). Understanding organizational
culture and implications for corporate
marketing. European Journal of Marketing,
35(3/4), 353.
Tanya Supornpraditchai received her Ph.D. in Marketing from the
School of Marketing at University of Technology, Sydney (UTS) after
obtaining a Post Graduate Diploma in Commerce (major in marketing)
from University of Sydney and Bachelor of Pharmacy from Rangsit
University. She joined the Department of Master of Business Administration
at the PIM in 2010. She enjoys working across a wide spectrum of
marketing management, retail business and HRM. Her interests include
corporate branding, brand equity, internal branding, organization and
customer behavior, and retail business management.
114
ทวจารณหนงสอ
สทธพทธ เลศศรชยนนท
อาจารยประจ�าคณะบรหารธรกจ
สถาบนการจดการปญญาภวฒน
E-mail: [email protected]
ท�ำไมตองเศรษฐกจสรำงสรรค รวมบทควำมกระตน
อะดรนำลนโดย 6 นกคด. กรงเทพฯ: ศนยสรางสรรค
งานออกแบบ (TCDC), 2552.
หนงสอเลมน เปนการรวมบทความของผ เขยน
หลายคนทมประสบการณอาชพ ความเชยวชาญ และ
มมมองทแตกตางกน เนองจากความเชยวชาญและ
ความหลากหลายในประสบการณอาชพ หลงจากอาน
จนจบผวจารณเหนวา คณะผเขยนพยายามอธบาย
เรองเศรษฐกจสรางสรรคผานการมองภาพรวมของ
เศรษฐกจไทยและสภาพปญหาทเกดขนตงแตอดตจนถง
ปจจบน โดยเนนถงปญหาเศรษฐกจทสงผลกระทบตอ
การคาและการลงทน จากการทผผลตภายในประเทศ
มงลดตนทนการผลต และหาตลาดแหลงใหมเปนหลก
ไมไดพจารณาถงก�าลงการผลต และสภาพคลองทางดาน
การเงน ตลอดจนการทรฐบาลทบรหารประเทศมองเพยง
การเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ และแกไขปญหาเศรษฐกจ
โดยมงอาศยความรวมมอจากตางประเทศเปนหลก
ไมไดมองทจดเรมตนของปญหา
ภายใตเงอนไขทระบบเศรษฐกจของประเทศเปด
เรองการคาเสรมากขน ประกอบกบเครอขายการตดตอ
สอสารทเชอมโยงถงกน สงผลใหเศรษฐกจของไทยเนน
เจรญเตบโตทพงพง ภาคธรกจสงออก และมงลงทน
ในโครงสรางสาธารณปโภคพนฐานเพอสรางผลผลต
และการตอยอดเปนส�าคญ ผเขยนหนงสอเลมนหลายทาน
จงพยายามปรบมมมองแนวคดใหเปนเรองใกลตว
โดยลดการแขงขนในภาคอตสาหกรรมทมความรนแรง
ปรบเปนการเพมมลคา (Value Creation) ของสนคาท
มอย เชน การเพมมลคาสนคาเกษตร ดวยการขยาย
ผลผลตทไดรบ ขยายสายการผลตของสนคา การแปรรป
สนคา รวมทงการใหบรการทหลากหลาย พจารณา
ความพงพอใจของลกคาเปนส�าคญ การสรางภมปญญา
ทองถนใหมมาตรฐานยงขน เปนตน
การเพมมลคา (Value Creation) เปนวธการตางๆ
ทใชเพอสรางคณคาเพมผลตภณฑ ทงนหากเปนเครองมอ
บ
วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL
115
ทางการตลาดอาจมการจดจ�าหนาย การโฆษณา และ สงเสรมการตลาดเพมขน เปนตน สอดคลองกบแนวคดเศรษฐกจสรางสรรค (Creative Economy) ซงผเขยนหลายทานตองการปรบแนวคดจากภาคอตสาหกรรมเดมเปนเศรษฐกจสรางสรรคดงกลาว ในแงความเปนจรงอาจจะเปนเรองยากทจะปรบเปลยนทงหมด ในระบบ เนองจากตองมการเปลยนทศนคตของคนหลายๆ กลม ซงมทงกล มทเหนดวย และไมเหนดวย เนองจาก ความคดสรางสรรคไมใชความรสกนกคดตามสญชาตญาณ แตเปนสงทเกดจากการสะสมความร ทหลากหลาย ดวยจดมงหมายเพอตอบสนอง และแกไขปญหาทางเศรษฐกจอยางชดเจน โดยเศรษฐกจสรางสรรคจะประกอบดวยองคประกอบหลก 3 อยาง ไดแก 1) สงคมทมก�าลงแรงงานในการผลต (Creative Workforce) 2) กลมผผลตสรางสรรค (Creative Cluster) 3) ชมชนสรางสรรค (Creative Community) ซงองคประกอบอยางหลง คอ ชมชนสรางสรรคถอเปนปจจยส�าคญทสนบสนนใหมการเปดรบความคดหลากหลาย และมการเชอมโยงหลายสวนเขาดวยกน สงทนาสนใจอกประการหนง คอ ผเขยนไดชวารฐบาลทผานๆ มาม งสรางเศรษฐกจสรางสรรคมา โดยตลอด แตไดมองขามบทบาทของชมชนสรางสรรค และพยายามหาความสมดลเพยงสองสวนแรก (ก�าลงแรงงาน และกลมผผลต) เพอลดปญหาการวางงานและปญหาตางๆ ในระบบเศรษฐกจ ในขณะทรฐบาลปจจบน
(รฐบาล นายอภสทธ เวชชาชวะ) มองวาชมชนสรางสรรคจะเปนแรงขบเคลอนใหเศรษฐกจของประเทศ กาวตอไปขางหนา และสงเสรมบทบาทของชมชนสรางสรรคอยางเปนรปธรรมชดเจนยงขน จดเดนประการส�าคญของผเขยน ไดแก การสรางความคดสรางสรรคจากสนทรพยทางวฒนธรรมของไทย สนทรพยทางวฒนธรรมทมอยหลากหลาย ผสานกบทกษะฝมอแรงงานของ คนไทยทสรางคณลกษณะของสนทรพยจ�านวนมาก ตามทศนคตของผวจารณเหนดวยกบแนวคดดงกลาวมาระยะหนง เนองจากความไมสอดคลอง ความไมสมดลของแตละหนวยธรกจ ทงหนวยผลตหนวยบรโภค ปจจยการผลต ตลอดจนชมชนทไมมการผสานงาน การหาจดดลยภาพของความเหมาะสมไมท�าใหเกดสนคาลนตลาด สนคาขาดตลาด จนท�าใหมลคาสนคาลดลง ตามแนวคดเศรษฐศาสตร กลาวโดยสรปแนวคดเศรษฐกจสรางสรรคในแถบเอเชยสรางขนผานเครองมอตางๆ เชน คณคาของวฒนธรรมซงเป นการพฒนาความคดตอยอดจากภมปญญาทองถนในผลตภณฑตางๆ สระดบสากล หรอการรบรความตองการของผบรโภค ซงเปนการตอบโจทยของผลตภณฑทเขาถงกลมเปาหมายไดตรงมากกวา ในอดตทเกดภาวะสนคาในตลาดมากเกนความตองการ ดงนน “สมดล” จงเปนสงส�าคญทสดในแนวคดเศรษฐกจสรางสรรค
Mr. Sittiphat Lerdsrichainon received his Master of Economics in
Economics of Education from Srinakharinwirot University and also
received Master of Business Administration in Accounting from
University of The Thai Chamber of Commerce. He is currently lecturer
in the faculty of Business Administration, Panyapiwat Institute of
Management and studying in Ph.D. program, School of Economics and
Public Policy, Srinakharinwirot University.
116
รายละเอยดการเตรยมบทความเพอสงตพมพ
วารสารปญญาภวฒนเปนวารสารวชาการของสถาบนการจดการปญญาภวฒน มก�าหนดจดพมพวารสารปท 3
ฉบบท1ในเดอนธนวาคม2554จงขอเชญเสนอบทความเพอลงตพมพในวารสารโดยมรายละเอยดดงน
1. ขอมลเบองตนของวารสาร
1.1 วตถประสงค เพอเปนแหลงน�าเสนอและเผยแพรผลงานวชาการผลงานวจยและงานสรางสรรค
1.2 ประเภทผลงานทจะตพมพ ประกอบดวยบทความวชาการ(Academicarticle)บทความวจย(Research
article)บทวจารณหนงสอ(Bookreview)และบทความปรทศน(Reviewarticle)
1.3 ขอบเขตเนอหา ประกอบดวย สาขาวชาบรหารธรกจ ศลปศาสตร นเทศศาสตร วศวกรรมศาสตรและ
เทคโนโลย
1.4 ก�าหนดพมพเผยแพร ปละ2ฉบบ(กรกฎาคม-ธนวาคมและมกราคม-มถนายน)
2. นโยบายการพจารณากลนกรองบทความ
2.1บทความทจะไดรบการตพมพตองไมเคยตพมพเผยแพรทใดมากอนและตองไมอยในกระบวนการพจารณา
ลงตพมพในวารสารหรอสงตพมพอนใด
2.2บทความทจะไดรบการตพมพตองเปนบทความทแสดงใหเหนถงคณภาพทางวชาการและมประโยชนในเชง
ทฤษฎหรอเชงปฏบตโดยผานการพจารณาและใหความเหนชอบจากผทรงคณวฒ(Peerreview)ซงตองมคณสมบต
อยางต�า ตามเกณฑมาตรฐาน คอ เปนผเชยวชาญในสาขานนๆ ท�างานวจยและมผลงานวจยอยางตอเนอง จ�านวน
อยางนอย2ทานขนไปตอบทความ
2.3 กองบรรณาธการอาจสงผลการประเมนของผทรงคณวฒใหผเขยนแกไข เพมเตม หรอพมพตนฉบบใหม
แลวแตกรณ
2.4 กองบรรณาธการขอสงวนสทธในการตรวจแกไขรปแบบบทความทสงมาตพมพ
2.5 การยอมรบเรองทจะตพมพเปนสทธของกองบรรณาธการ และกองบรรณาธการจะไมรบผดชอบในเนอหา
หรอความถกตองของเรองทสงมาตพมพทกเรอง
3. ขอก�าหนดของบทความตนฉบบ
3.1 การจดพมพบทความ
1) ความยาวของบทความ10-12หนากระดาษA4พมพหนาเดยว(นบรวมรปภาพตารางเอกสารอางอง
และภาคผนวก)
2) รปแบบตวอกษรใหจดพมพดวยแบบตวอกษรTHSarabunPSKเทานน
3) ชอเรองบทความขนาดตวอกษร18pt.(ตวหนา)จดกงกลางหนากระดาษ
4) ชอผเขยนทกคนพรอมระบวฒสงสด ต�าแหนงทางวชาการ (ถาม) ต�าแหนงงานและหนวยงานทสงกด
ขนาดตวอกษร16pt.
5) ชอบทคดยอภาษาไทยและภาษาองกฤษขนาดตวอกษร16pt.(ตวหนา)จดชดซาย
117
6) เนอหาบทคดยอภาษาไทยและภาษาองกฤษขนาดตวอกษร16pt.จดชดซายขวา
7) ชอหวเรองใหญขนาดตวอกษร16pt.(ตวหนา)จดชดซายไมใสเลขล�าดบท
8) ชอหวเรองรองขนาดตวอกษร16pt.(ตวหนา)ยอหนาเขามา
9) เนอหาบทความพมพ2คอลมนในแตละคอลมนใหชดขอบซายขวาขนาดตวอกษร15pt.
10) เนอหาบทความยอหนา1ซม.
11)ชอตารางขนาดตวอกษร14pt. (ตวหนา) ใหระบไวบนตารางจดชดซาย ใตตารางใหบอกแหลงทมา
จดชดซาย
12)ชอรปชอแผนภมขนาดตวอกษร14pt. (ตวหนา)ใหระบไวใตรปแผนภมจดกงกลางหนากระดาษ
ใตรปแผนภมใหบอกแหลงทมาจดชดซาย
13)ระยะขอบกระดาษ1นว(2.54ซม.)เทากนทกดาน
14)หมายเลขหนาใหใสไวต�าแหนงดานลางขวาตงแตตนจนจบบทความ
15)ชอบรรณานกรมขนาดตวอกษร16pt.(ตวหนา)จดชดซาย
16) เนอหาบรรณานกรมขนาดตวอกษร16pt.พมพ2คอลมน
3.2 สวนประกอบของบทความ
1) ชอเรองบทความ(ทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ)
2) ชอผเขยนทกคน พรอมระบคณวฒสงสด ต�าแหนงทางวชาการ(ถาม) ต�าแหนงงานและหนวยงานท
สงกด(ภาษาไทยหรอภาษาองกฤษขนอยกบการเขยนภาษาในบทความ)
3) บทคดยอ(Abstract)ความยาวไมเกน200ค�าและค�าส�าคญ(Keyword)3-5ค�า(ทงภาษาไทยและ
ภาษาองกฤษ)
4) เนอเรอง
4.1) บทความวชาการประกอบดวยบทน�าเนอหาและบทสรป
4.2) บทความวจยประกอบดวยบทน�าทบทวนวรรณกรรมวธการวจยผลการวจยอภปรายและ
สรปผลการวจย
5) เอกสารอางอง
6) ถามรปภาพแผนภมตารางประกอบหรออนๆตองมหมายเลขก�ากบในบทความอางองแหลงทมาของ
ขอมลใหถกตอง ชดเจน และไมละเมดลขสทธของผอน ใชรปภาพสหรอขาว-ด�า ทมความคมชด และสงภาพถาย
ตนฉบบหรอไฟลรปภาพแยกตางหากแนบมาพรอมกบบทความดวย
3.3 การอางองเอกสาร
1) การอางองในเนอหาเพอบอกแหลงทมาของขอความนนใหใชวธการอางองแบบนาม-ปโดยระบชอผเขยน
ปพมพ และเลขหนาของเอกสาร ไวขางหนาหรอขางหลงของขอความทตองการอางอง เชน สชาต ประสทธรฐสนธ
(2546:147)…..หรอ.....(NewmanandCullen,2007:18-19)หรอ.....(ศรวรรณเสรรตนและคณะ,2546:
217-219)
2) การอางองทายบทความใหรวบรวมเอกสารทใชอางองไวทายบทความเรยงตามล�าดบอกษรชอผเขยน
ใหเรยงรายการเอกสารภาษาไทยไวกอนภาษาองกฤษ โดยใชรปแบบการเขยนอางองตามระบบ APA ดงตวอยาง
ตอไปน
118
2.1) วารสารและนตยสาร
• วารสารเรยงล�าดบหนาโดยขนตนหนาหนงทกครงเมอขนฉบบใหมใหระบ(ฉบบท)
รปแบบ
ชอผแตง.(ปทพมพ).ชอเรอง.ชอวารสาร, ปท(ฉบบท),หนาแรก-หนาสดทาย.
Author(s). (Year of publication). Title of article. Title of periodical or journal, Volume(issue),
First-lastpage.
ตวอยาง
ขวญฤทยค�าขาวและเตอนใจสามหวย.(2530).สธรรมชาต.วารสารคหเศรษฐศาสตร, 30(2),29-36.
Acton, G. J., Irvin, B. L., & Hopkins, B. A. (1991). Theory-testing research: building the science.
Advance in Nursing Science, 14(1),52-61.
• วารสารเรยงล�าดบหนาหนงถงหนาสดทายตอเนองกนตลอดปไมตองระบ(ฉบบท)
ตวอยาง
ขวญฤทยค�าขาวและเตอนใจสามหวย.(2530).สธรรมชาต. วารสารคหเศรษฐศาสตร, 30,29-36.
Dzurec,L.C.,&Abraham, I. L. (1993).Thenatureof inquiry linkingquantitativeandqualitative
researchnursing.Journal of Advanced Nursing, 18, 298-304.
2.2) หนงสอ
รปแบบ
ชอผแตง.(ปทพมพ).ชอหนงสอ.เมองทพมพ:ส�านกพมพ.
ตวอยาง
วจารณ พานช. (2551).การจดการความร ฉบบนกปฏบต. พมพครงท 4. กรงเทพฯ: สถาบนสงเสรมการจดการ
ความรเพอสงคม.
Chakravarthy,B.,Zaheer,A.,&Zaheer,S.(1999).Knowledge sharing in organizations: A field study.
Minneapolis:StrategicManagementResourceCenter,UniversityofMinnesota.
กรณทหนงสอไมปรากฏชอผแตงหรอบรรณาธการใหขนตนดวยชอหนงสอ
ตวอยาง
Merriam-Webster’s collegiate dictionary (10thed.).(1993).Springfield,MA:Merriam-Webster
2.3) รายงานการประชมหรอสมมนาทางวชาการ
รปแบบ
ชอผแตง. (ปทพมพ). ชอเรอง. ชอเอกสารรวมเรองรายงานการประชม, วน เดอน ป สถานทจด. เมองทพมพ:
ส�านกพมพ.
ตวอยาง
กรมวชาการ. (2538). การประชมปฏบตการรณรงคเพอสงเสรมนสยรกการอาน, 25-29 พฤศจกายน 2528ณ
วทยาลยครมหาสารคามจงหวดมหาสารคาม.กรงเทพฯ:ศนยพฒนาหนงสอกรมวชาการกระทรวงศกษาธการ.
119
Deci, E. L., & Ryan, R.M. (1991). Amotivational approach to self: Integration in personality.
InR.Dienstbier(Ed.),Nebraska Symposium on Motivation: Vol. 38. Perspectives on Motivation
(pp.237-288).Lincoln:UniversityofNebraskaPress.
2.4) บทความจากหนงสอพมพ
รปแบบ
ชอผแตง.(ปทพมพ,เดอนวนท).ชอเรอง.ชอหนงสอพมพ, หนาทน�ามาอาง.
ตวอยาง
สายใจดวงมาล.(2548,มถนายน7).มาลาเรยลาม3จว.ใตตอนบนสธ.เรงคมเขมกนเชอแพรหนก.คม-ชด-ลก, 25.
DiRado,A.(1995,March15).Trekkingthroughcollege:Classesexploremodernsocietyusingthe
worldofStarTrek.Los Angeles Time, p.A3.
2.5) วทยานพนธ
รปแบบ
ชอผแตง.(ปทพมพ).ชอวทยานพนธ. ชอปรญญา,สถาบนการศกษา.
ตวอยาง
พนทพาสงขเจรญ.(2528).วเคราะหบทรอยกรองเนองในวโรกาสวนเฉลมพระชนม-พรรษา 5 ธนวาคม. ปรญญานพนธ
การศกษามหาบณฑต,มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.
Darling,C.W.(1976).Giver of due regard: the poetry of Richard Wilbur. Ph.D.Thesis,Universityof
Conecticut,USA.
2.6) สออเลกทรอนกส
รปแบบ
ชอผเขยน.(ปทเผยแพรทางอนเทอรเนต).ชอเรอง.สบคนเมอ.......,จากชอเวบไซตเวบไซต:URLAddress
ตวอยาง
ประพนธผาสขยด.(2551).การจดการความร...สอนาคตทใฝฝน.สบคนเมอ27มนาคม2552,จากการจดการความร
คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาลเวบไซต:http://www.si.mahidol.ac.th/km/admin/add_information/
document/document_files/95_1.pdf
Treeson,Lauren.(2009).Exploring a KM process for retaining critical capabilities.RetrievedFebruary
11,2009,fromKMEdge:WheretheBest inKMComeTogetherWebsite:http://kmedge.org/
2009/03/knowledge-management-process-retaining-critical-capabilities.html
120
4. การสงบทความ
ผเสนอจดสงบทความตนฉบบ (Manuscript) 3 ชด และแบบเสนอบทความ 1 ชด (สามารถดาวนโหลด
แบบฟอรมไดท www.pim.ac.th) จดสงเอกสารถง บรรณาธการ “วารสารปญญาภวฒน” ส�านกวจยและพฒนา
สถาบนการจดการปญญาภวฒน85/1หม2ถนนแจงวฒนะต�าบลบางตลาดอ�าเภอปากเกรดจงหวดนนทบร11120
พรอมสงไฟลตนฉบบและไฟลแบบเสนอบทความโดยอาจบนทกลงแผนซดหรอสงอเมลมาท[email protected]
5. ตดตอสอบถามขอมล
ตดตามรายละเอยดเพมเตมไดท www.pim.ac.th หรอตดตอสอบถามขอมลไดท ส�านกวจยและพฒนา
สถาบนการจดการปญญาภวฒน85/1หม2ถนนแจงวฒนะต�าบลบางตลาดอ�าเภอปากเกรดจงหวดนนทบร11120
โทรศพท028320225หรออเมล:[email protected]
121
แบบเสนอบทความ วารสารปญญาภวฒน
ชอเรอง (ภาษาไทย) : ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ชอเรอง (ภาษาองกฤษ) : ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ผเขยนหลก (ชอท 1)ชอ-สกล:...................................................................................................................................................................................ต�าแหนงและทอยหนวยงาน:.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................โทรศพท......................................................... โทรสาร................................................E-mail...................................................ผเขยนหลก (ชอท 2)ชอ-สกล:...................................................................................................................................................................................ต�าแหนงและทอยหนวยงาน:.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................โทรศพท......................................................... โทรสาร................................................E-mail...................................................ผเขยนหลก (ชอท 3)ชอ-สกล:...................................................................................................................................................................................ต�าแหนงและทอยหนวยงาน:.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................โทรศพท......................................................... โทรสาร................................................E-mail...................................................ประเภทบทความทเสนอ บทความวชาการ(Academicarticle) บทความวจย(Researcharticle) บทวจารณหนงสอ(Bookreview) บทความปรทศน(Reviewarticle) ถาบทความทเสนอเปนสวนหนงของงานวจยวทยานพนธหรออนๆโปรดระบดงน งานวจย วทยานพนธ(เอก) วทยานพนธ(โท) อนๆ(ระบ)...........................................................ค�ารบรองจากผเขยน “ขาพเจาและผเขยนรวม (ถาม) ขอรบรองวา บทความทเสนอมานยงไมเคยไดรบการตพมพและไมไดอยระหวางกระบวนการพจารณาลงตพมพในวารสารหรอสงตพมพอนใด ขาพเจาและผเขยนรวมยอมรบหลกเกณฑการพจารณาตนฉบบ ทงยนยอมใหกองบรรณาธการมสทธพจารณาและตรวจแกตนฉบบไดตามทเหนสมควร พรอมนขอมอบลขสทธบทความทไดรบการตพมพใหแก สถาบนการจดการปญญาภวฒน กรณมการฟองรองเรองการละเมดลขสทธเกยวกบภาพ กราฟ ขอความสวนใดสวนหนง และ/หรอขอคดเหนทปรากฏในบทความ ใหเปนความรบผดชอบของขาพเจาและผเขยนรวมแตเพยงฝายเดยว”
ลงชอ .......................................................................... () ..................../..................../....................
122
ใบสมครสมาชก/สงซอ วารสารปญญาภวฒน
ชอ-นามสกล/ชอหนวยงาน...........................................................................................................................................
ทอยปจจบนเลขท................ หมท..............ต�าบล/แขวง....................................... เขต/อ�าเภอ...................................
จงหวด...................................................... รหสไปรษณย............................. โทรศพท.................................................
โทรศพทมอถอ........................................................... โทรสาร................................. E-mail.......................................
มความประสงคจะสมครเปนสมาชกวารสารปญญาภวฒน
ประเภท 1ป2ฉบบเปนเงน160บาท
2ป4ฉบบเปนเงน310บาท
3ป6ฉบบเปนเงน450บาท
เรมฉบบประจ�าเดอน มกราคม-มถนายน กรกฎาคม-ธนวาคม
วธการช�าระเงน เงนสดทส�านกวจยและพฒนาอาคารอ�านวยการชน2
โอนเงนผานธนาคาร
ธนาคารกรงเทพสาขาสรวงศบญชสะสมทรพย
ชอบญชกองทนวจยสถาบนการจดการปญญาภวฒน
เลขท147-4-71631-1
ลงชอผสมคร/สงซอ...............................................................................
()
..................../......................./....................
สงใบสมครสมาชก/สงซอวารสารพรอมหลกฐานการโอนเงนไปท
ส�านกวจยและพฒนา สถาบนการจดการปญญาภวฒน 85/1 หม 2 ถนนแจงวฒนะ ต�าบลบางตลาด
อ�าเภอปากเกรด จงหวดนนทบร 11120 (วงเลบมมซองดานขวา “สมาชกวารสารปญญาภวฒน”)
โทรศพท028320225โทรสาร028320392