ลกษณะของเซลลผวใบและปากใบปรงบางชนด ทพบในประเทศไทยกบการใชขอมล ประกอบการจ าแนกทางอนกรมวธาน

Leaflet Epidermal Characters and Stomata of Some

Cycads in Thailand and Their Taxonomic Significance

นางสาวขวญชนก ทองจาด

สาขาวทยาศาสตรชวภาพปาไม ภาควชาชววทยาปาไม

คณะวนศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ปรง

Cataphylls

1. บทน า

Coralloid root

http://luirig.altervista.org

http://www.plantoftheweek.org

http://www.plantapalm.com

http://www.total-gardening.com

male cone สรางไมโครสปอร (microspore)

female cone สรางเมกะสปอร (megaspore)

หรอเมลด

ปรงญปน Cycas revoluta Thunb.

http://imgarcade.co/

ปรงผา Cycas clivicola K.D. Hill

Order Cycadales

Family Cycadaceae Family Zamiaceae

ปรงหนามแอฟรกน Encephalartos ferox G.Bertol.

อนกรมวธานของปรง

http://caythientuenammy.blogspot.com

https://s10.lite.msu.edu http://thaimisc.pukpik.com

ในประเทศไทยพบเฉพาะสกล Cycas ทเปนปรงพนเมองม 12 ชนด ไดแก

1. ปรงเขา Cycas pectinata Buch.-Ham.l

2. ปรงเขาชะเมา Cycas chamaoensis K.D.Hill

8. ปรงทะเล Cycas litoralis K.D.Hill

4. ปรงผา Cycas clivicola K.D.Hill

11. ปรงตนชาง Cycas elephantipes A.Lindstr. & K.D.Hill

3. ปรงตากฟา Cycas nongnoochiae K.D.Hill

10. ปรงปา Cycas macrocarpa Griff.

5. ปรงภกระดง Cycas petrae A.Lindstr. & K.D.Hill

9. มะพราวเตา Cycas simplicipinna (Smitinand) K.D.Hill

6. มะพราวลง Cycas tansachana K.D.Hill & S.L.Yang

7. ปรงสามรอยยอด Cycas pranburiensis S.L.Yang & al.

12. ปรงเหลยม Cycas siamensis Miq.

ปาเบญจพรรณ ปาดบแลง ปาดบเขา

ปาชายหาด

ปาเตงรง ปาดบชน

ปาดบแลง ปาดบเขา

ปาเบญจพรรณ ปาเตงรง

สงคมพช เขาหนปน

ปากใบพช

http://miosjournal.org/journal/2008/03/StomataSubsidiary.html

http://www.askiitians.com http://ubcbiol210.blogspot.com

2. วตถประสงค 1.เพอตองการศกษาและเปรยบเทยบรปรางลกษณะเซลลผวใบ และ ปากใบของปรงบางชนดในประเทศไทย 2.เพอจดจ าแนกชนดของปรงบางชนดในประเทศไทย โดยใชรปรางลกษณะของ เซลลผวใบ และ ปากใบ

http://davesgarden.com/guides/articles/view/3342/#b

http://newyorkplantsandotherstuff.blogspot.com

40x 40x

อปกรณ

3. อปกรณและวธการ

Scalpel Test tube Beaker Slide and Cover slide

Hotplat Compound light

microscope and Camera paintblush nail varnish

สารเคม

acetic acid Hydrogen peroxide

safranin o glyserol

13 ตวอยาง

Cycadaceae

Dioon Cycas

Zamiaceae

Encphalartos

ตวอยางทใชในการศกษา

https://yodthanaza.wordpress.com

ปรงเขา อ.ภเรอ จ. เลย

ปรงเหลยม อ.ครบร จ.นครราชสมา

มะพราวลง อ.เฉลมพระเกยรต จ.สระบร

ปรงเขาชะเมา อทยานแหงชาตเขาชะเมา-เขาวง จ.ระยอง

ปรงทะเล อ.เมอง และ ปรงทะเล อ.อาวลก จ.กระบ ปรงผา และ ปรงทะเล

อ.เมอง และปรงผา อ.ทบปด จ.พงงา

ปรงสามรอยยอด อทยานแหงชาตเขาสามรอยยอด

จ.ประจวบครขนธ

ปรงหนามเมกซกน ปรงหนามแอฟรกน และ ปรงญปน

กรงเทพมหานคร

เกบตวอยาง ลอกผวใบออกเปนดานทองใบและหลงใบ

วธการ

1.การเตรยมตวอยางในหองปฏบตการ

ตดเปนชนเลกใสหลอดทดลอง แลวน าไปตมกบ Solution ratio 1:1 by volume

(hydrogenperoxide : acetic acid)

น าไปท าสไลดชวคราว

2. การถายรป น าสไลดชวคราวมาสองใตกลอง

จลทรรศน Compound light microscope ทก าลงขยาย 100 เทา

นบจ านวนปากใบ และเซลลผวใบตอพนท 1 ตารางมลลเมตร เพอน าไปหาคา Stomata index (SI) ( Wolf, 1986)

วดขนาดปากใบและขนาดเซลลผวใบทงทางดานหลงใบและทองใบ ดานละ 20 เซลล

ก าลงขยาย 400 เทา

ถายรปทก าลงขยาย 100 เทา และ 400 เทา

3. การค านวณและวเคราะหขอมล

ค านวณหาคา stomata index (SI) ( Wolf, 1986) ตอพนท 1 ตารางมลลเมตร

สตรการค านวณ Stomatal index = ( S / S + E ) x 100 โดยท ; S = จ านวนปากใบทนบไดในพนท 1 ตารางมลลเมตร E = จ านวนเซลลผวทนบไดในพนท 1 ตารางมลลเมตร

วเคราะหผล

4. ผลและวจารณผล

1. รปรางลกษณะเซลลผวใบและปากใบของปรงตวอยางทน ามาศกษา

ดานหลงใบ ดานทองใบ ปรงสามรอยอด

40x 40x

เซลลมลกษณะรปรางหลายเหลยม

เซลลทมลกษณะรปรางไมแนนอน

ลกษณะเซลลผวใบ

ปรงเขา

40x

ปรงหนามเมกซกน

40x

1

2

3

4

5

6

ปรงเขา

1 2

4

3

5

8

7

6

ปรงเขาชะเมา

Subsidiary cell

Guard cell

Guard cell

Subsidiary cell

ชนดของปากใบ Actinocytic พบในวงศ Cycadaceae

พบ 3 ชนด ไดแก ปรงเขา, ปรงเขาชะเมา

และ ปรงเหลยม

พบ 4 ชนด ไดแก ปรงทะเล, ปรงผา, มะพราวลง และ ปรงสามรอยยอด

Type 1

Type 2

ปรงญปน

Type 3

Subsidiary cell

Guard cell

ชนดของปากใบ Actinocytic พบในวงศ Cycadaceae (ตอ)

พบ 1 ชนด ไดแก ปรงญปน

1

5

2

6

3 4

ปรงหนามเมกซกน

Guard cell

Subsidiary cell

ชนดของปากใบ Hexacytic พบในวงศ Zamiaceae

พบ 2 ชนด ไดแก ปรงหนามเมกซกน

และ ปรงหนามแอฟรกน

http://botanyboy.org

คาดชนปากใบ

40x

2. ลกษณะอนๆของเซลลผวใบทพบ

พบในปรง 9 ชนด ไดแก ปรงเขาชะเมา, ปรงทะเล, ปรงผา, มะพราวลง, ปรงญปน, ปรงหนามเมกซกน และ ปรงหนามแอฟฟรกน

ปรงทะเล ปรงเขา

40x

พบในปรง 4 ชนด ไดแก ปรงเขา, ปรงผา, ปรงเหลยม และ ปรงญปน

พบในปรงวงศ Cycadaceae

3. การจ าแนกรปวธานของปรงทง 13 ตวอยาง โดยใช ลกษณะของเซลลผวใบ และ ปากใบ

1. ปากใบชนด actinocytic 2. จ านวนเซลลเสรม 6 เซลล 3. ลกษณะของเซลลผวใบทงดานหลงใบ และ ทองใบ เหมอนกน…....….............ปรงเขาชะเมา C. chamaoensis 3. ลกษณะของเซลลผวใบทงดานหลงใบ และ ทองใบ แตกตางกน .....................................................................................................ปรงเขา C. pectinata, ปรงเหลยม C. siamensis 2. จ านวนเซลลเสรมมากกวา 6 เซลล. 4. เซลลเสรมจ านวน 8 เซลล 5. เซลลผวใบเรยงตวเปนระเบยบ ความยาวเซลลดานหลงใบ 80 -99 ไมโครเมตร ....................................................................................................................................ปรงผา C. clivicola 5. เซลลผวใบเรยงตวไมเปนระเบยบ ความยาวเซลลดานหลงใบ 60- 79ไมโครเมตร 6. เซลลผวใบมเรซนหนงทมขนาดหนงเรซนใหญ……………….…..ปรงสามรอยยอด C. pranburiensis 6. เซลลผวใบมเรซนขนาดเลกเทาๆกน 7. มคาดชนปากใบ มากวารอยละ 10 .............................................ปรงทะเล C. litoralis 7. มคาดชนปากใบ นอยกวารอยละ 6........................................มะพราวลง C. tansachana 4. จ านวนเซลลเสรม 12-15 เซลล.......................................................................................ปรงญปน C. revoluta 1. ปากใบชนด hexacytic 8. ความยาวเซลลผวใบดานหลงใบ 80-100ไมโครเมตร.....................................ปรงหนามแอฟรกน Encephalatos ferox 8. ความยาวเซลลผวใบดานหลงใบ 60-79 ไมโครเมตร.........................................ปรงหนามเมกซกน Dioon spinulosum

5. สรป

1. พบปากใบทางดานทองใบ และพบ 2ชนดไดแก actinocytic และ hexacytic และพบลกษณะของเซลลผวใบ 2 ลกษณะ ไดแก เซลลมรปรางลกษณะหลายเหลยม และ รปรางเซลลมลกษณะไมแนนอน

2.รปแบบของปากใบ และ ลกษณะตางๆของเซลลผวใบสามรถน ามาจ าแนกชนดปรง ได ยกเวน ปรงเขา และปรงเหลยม

ปรงเขา ปรงเหลยม

6. ขอเสนอแนะ

1. การศกษาครงนเปนการศกษาปรงเพยงบางชนดในประเทศไทย ผทสนใจอาจจะน าการศกษาครงนไปท าการศกษาตอไดโดยเปนการศกษาปรงทกชนดทพบในประเทศไทย

2. การศกษาครงนอาจจะยงมการเกบขอมล และรายละเอยดของผวใบ และ ปากใบยงไมมากพอ

http://www.kbg.fpv.ukf.sk

http://www.ladyinter.com

ขอขอบคณ

ขอขอบพระคณ ผศ.ดร.วชาญ เอยดทอง ขอขอบพระคณ นายกศล ตงใจพทกษ

ขอขอบพระคณ อาจารยประจ าวชาโครงงาน และ วชาสมมนา ขอขอบคณเจาหนาทอทยาน

ขอขอบคณพเจษฎา วงศพรหม วน.65 และ นองพศมย แมนปน วน.78 ขอขอบคณ เพอนวนศาสตร รนท 77 ทกคน

ขอบคณคะ