ความสัมพันธ ระหว างกลุ มอาการ...

ปท 20 ฉบบท 39 กรกฎาคม - ธนวาคม 2559 วารสาร มฉก.วชาการ 57

* วทยานพนธหลกสตรพยาบาลศาสตรมหาบณฑต คณะพยาบาลศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย ** มหาบณฑต หลกสตรพยาบาลศาสตรมหาบณฑต คณะพยาบาลศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย *** ผชวยศาสตราจารยประจำคณะพยาบาลศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ความสมพนธระหวางกลมอาการไมสขสบาย วธการเผชญความเครยดและคณภาพชวตดานสขภาพ ของผปวยโรคเนองอกสมองหลงผาตด*

Relationships among Symptom Cluster, Method of Coping and Health Related Quality of Life

In Brain Tumor Patients Receiving Brain Surgery

ภทรา พมสาร**

ชนกพร จตปญญา***

บทคดยอ

การวจยครงน มวตถประสงคเพอศกษาความสมพนธระหวางกลมอาการไมสขสบาย การเผชญ

ความเครยด และคณภาพชวตดานสขภาพของผปวยโรคเนองอกสมองหลงผาตด กลมตวอยางคอ ผปวย

โรคเนองอกสมองหลงผาตดไมเกน 6 เดอน ทเขารบบรการ ณ แผนกผปวยนอกของสถาบนประสาท

โรงพยาบาลราชวถ และโรงพยาบาลตำรวจ จำนวน 110 ราย เครองมอทใชการวจยประกอบดวย แบบ

ประเมนกลมอาการไมสขสบาย แบบวดการเผชญความเครยด และแบบวดคณภาพชวตผปวยเนองอก

สมอง EORTC QLQ-C30 ซงผานการตรวจสอบความตรงตามเนอหาโดยผทรงคณวฒ 5 ทานและ

ทดสอบความเทยงของเครองมอไดคาสมประสทธแอลฟาครอนบาคไดเทากบ .64, .91 และ .90 ตาม

ลำดบ สถตทใชวเคราะหขอมลไดแก การแจกแจงความถ รอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และ

คาสมประสทธของเพยรสน

ผลการวจยพบวา คณภาพชวตดานสขภาพของผปวยโรคเนองอกสมองหลงผาตด (x- = 77.08)

อยในระดบสงกวาคาเฉลยอางอง (x- = 68.88). กลมอาการไมสขสบายมความสมพนธทางลบกบคณภาพ

ชวตดานสขภาพของผปวยโรคเนองอกสมองหลงผาตดอยางมนยสำคญทางสถตทระดบ .05 (r = -.520)

วารสาร มฉก.วชาการ ปท 20 ฉบบท 39 กรกฎาคม - ธนวาคม 2559 58

บทนำ

จากสถานการณโรคมะเรงในประเทศ

ไทยพบผปวยโรคเนองอกสมองและสวนอน ๆ

ของระบบประสาท เมอป พ.ศ. 2553 จำนวน

5,202 ราย และเมอป พ.ศ. 2554 จำนวน 5,837

ราย โดยมผเสยชวตเมอป พ.ศ. 2553 จำนวน

วธการเผชญความเครยดไมมความสมพนธกบคณภาพชวตดานสขภาพของผปวยโรคเนองอกสมอง

หลงผาตด

คำสำคญ : การเผชญความเครยด คณภาพชวต โรคเนองอกสมอง กลมอาการ ผปวยผาตดสมอง

Abstract

The purpose of descriptive research was to investigate the relationships among

symptom cluster, coping and health related quality of life in patients with brain tumor

after surgery. The samples were 110 brain tumor patients, who were followed up at the

Outpatient Department of Prasat Neurological Institute, Rajavithi Hospital and Police

Hospital after surgery not more than 6 months. Research instruments included symptom

cluster questionnaire, method of coping questionnaire and Thai version of EORCT C-30.

Content validity was examined by five experts. The Instruments were tested by using

reliability Conbach’s alpha coefficient obtained at .64, 0.91 and .90, respectively. Data

were analyzed using frequency, mean, standard deviation and Pearson’s product moment

coefficient.

The major finding showed that mean of health related quality of life in brain tumor

patients after brain surgery (x- = 77.08) was higher than the reference mean (x- = 68.88).

Symptom cluster were negative significant correlated with health related quality of life in

brain tumor patients after brain surgery (r = -.520). Method of coping were not correlated

to health related quality of life in brain tumor patients after brain surgery.

Keyword : Quality of life, brain tumor, symptom cluster, method of coping, brain surgery

patient

1,786 ราย และเมอป พ.ศ. 2554 มผเสยชวต

1,839 ราย สวนใหญมอายระหวาง 15-59 ป

(กระทรวงสาธารณสข. 2554 : ออนไลน) ซงใน

ปจจบนการผาตดยงเปนวธหลกของการรกษาเนอ

งอกสมอง (ศรณย นนทอาร. 2552 : ออนไลน)

แมวาการผาตดจะสามารถชวยชวตผปวยไวไดมาก


แตผปวยเหลาน มกมปญหาสขภาพและความผด

ปกตทางระบบประสาท (อรชร บตพนดา. 2553 : 1)

โดยอาการและอาการแสดงจะแตกตางตาม

ตำแหนงเนองอก เชน กลามเนอออนแรง ม

ปญหาในการพด การฟง และการมองเหน เปนตน

ซงอาการเหลานจะพบในชวง 6 เดอนแรกหลง

ผาตด (Hannegan. June 1989 : 165)

กลมอาการไมสขสบาย เปนอาการทปรากฏ

ขนมากกวา 3 อาการ โดยเกดขนพรอม ๆ กน

ภายหลงผปวยโรคเนองอกสมองไดรบการผาตด

ซงแตละอาการมความเกยวของกน แตอาจไมได

เกดจากสาเหตเดยวกน ซงกลมอาการไมสขสบาย

น จะสงผลกระทบตอผปวยได (Dodd et al. July

2004 : 77) จากงานวจยของ อำนวยพร อาษานอก

(2549 : 116) พบวา ผปวยโรคเนองอกสมองมกลม

อาการไมสขสบาย ไดแก อาการทเกยวของกบ

การมองเหน เหนอยลา ปวดศรษะ การเปลยนแปลง

ทางอารมณ นอนไมหลบ การเปลยนแปลง

พฤตกรรมการแสดงออก สญเสยการไดยน

บกพรองดานการพดและการสอภาษา คลนไส-

อาเจยน และชก โดยกลมอาการไมสขสบาย

มความสมพนธทางลบกบคณภาพชวตของผปวย

โรคเนองอกสมองหลงผาตด นอกจากน Lovely

et al. (June 1999 : 921) ยงศกษาพบวา อาการ

เหนอยลามความสมพนธอยางมนยสำคญกบ

คณภาพชวตของผปวยโรคเนองอกสมองหลง

ผาตด สอดคลองกบการศกษาของ Gustafsson

et al. (December 2006 : 1205) ทพบวาผปวย

โรคเนองอกสมองมอาการเหนอยลามากทสด

นอกจากน ผปวยอาจเกดความเครยด

สะสม และตองรบมอกบความเครยดทเกดขน

เนองจากผลกระทบของเนองอกสมองและการ

รกษาสงผลคกคามตอผปวย ถาบคคลใดมการเผชญ

ความเครยดไมเหมาะสมจะสงผลใหบคคลนนเกด

ความเครยดมากขน หากไมสามารถจดการกบ

ความเครยดนนได ยอมทำใหสญเสยความม

คณคาในตนเอง สนหวง และนำไปสความลมเหลว

ในการดำเนนชวต (องศนนท อนทรกำแหง. 2551 :

137) สำหรบผปวยโรคเนองอกสมองนน Gustafsson

et al. (December 2006 : 1205) ศกษา พบวา

วธการเผชญความเครยดมความสมพนธกบ

คณภาพชวตของผปวยโรคเนองอกสมองอยางม

นยสำคญทางสถต

การศกษาวจยครงน ผวจยจงตองการ

ศกษาความสมพนธระหวางกลมอาการไมสขสบาย

การเผชญความเครยด และคณภาพชวตดาน

สขภาพของผปวยโรคเนองอกสมองหลงผาตด

ทงนเพราะภาวะสขภาพมความสมพนธโดยตรง

กบคณภาพชวตของผปวย ดงนน ผลทไดจากการ

ประเมนคณภาพชวตดานสขภาพน จะชวยใหเกด

ประโยชนในการบงชภาวะสขภาพของผปวย

นำไปสการใหการบำบดและการพยาบาลอยาง

เหมาะสม สงเสรมใหผปวยมคณภาพชวตทดตอไป

วตถประสงคการวจย

1. เพอศกษาคณภาพชวตดานสขภาพ

ของผปวยโรคเนองอกสมองหลงผาตด

2. เพอศกษาความสมพนธระหวางกลม

อาการไมสขสบาย วธการเผชญความเครยด และ


คณภาพชวตดานสขภาพของผปวยโรคเนองอก

สมองหลงผาตด

นยามศพท

ประชากร คอ ผปวยโรคเนองอกสมองท

ไดรบการรกษาดวยการผาตดไมเกน 6 เดอน ท

เขารบบรการ ณ แผนกผปวยนอก โรงพยาบาล

เขตกรงเทพมหานคร

กลมตวอยาง คอ ผปวยทไดรบการ

สมจากผปวยโรคเนองอกสมองทไดรบการรกษา

ดวยการผาตดสมอง ไมเกน 6 เดอน ทเขารบ

บรการ ณ แผนกผปวยนอก จำนวน 110 ราย

จาก 3 โรงพยาบาล ไดแก สถาบนประสาทวทยา

โรงพยาบาลราชวถ และโรงพยาบาลตำรวจ

เกณฑการคดเลอกกลมตวอยาง คอ

ผปวยทไดรบการวนจฉยจากแพทยวาเปนโรค

เนองอกในสมองและไดรบการรกษาดวยการ

ผาตด ไมเกน 6 เดอน เขารบบรการ ณ แผนก

ผปวยนอก มอายระหวาง 18-60 ป ทงเพศหญง

และเพศชาย พดและสอสารภาษาไทยเขาใจ

รวมทงยนยอมใหความรวมมอในการวจย

เกณฑการคดออก คอ ผปวยทมอาการ

ทางจตประสาท เปนอปสรรคในการเขารวมวจย

มอาการจากโรคจนไมสามารถใหขอมลไดขณะ

เกบขอมล

วธดำเนนการวจย

เครองมอทใชในการวจย ประกอบดวย

สวนท 1 ขอมลสวนบคคลและประวต

การเจบปวย ประกอบดวย คำถามเกยวกบ เพศ

อาย การวนจฉยโรค ตำแหนงของเนองอกสมอง

และระยะเวลาหลงไดรบการรกษาดวยผาตดสมอง

สวนท 2 แบบประเมนกลมอาการไม

สบาย ผวจยใชแบบประเมนกลมอาการไมสข

สบายของ อำนวยพร อาษานอก (2549 : 81) ซง

ประเมนความรนแรงของอาการทเกด 10 อาการ

ไดแก อาการปวดศรษะ อาการตามว อาการชก

อาการคลนไส อาเจยน อาการบกพรองดานการ

พดและการสอสาร อาการสญเสยการไดยน

อาการเหนอยลา นอนไมหลบ การเปลยนแปลง

ทางอารมณ การเปลยนแปลงพฤตกรรมการ

แสดงออก ขอคำถามเปนตวเลขตงแต 0 ถง 10

ใหเลอกตอบบนเสนตรง โดยปลายเสนตรงทาง

ดานซายมอสดกำกบดวยขอความ “ไมมเลย” และ

ดานขวามอสดกำกบดวยขอความ “มากทสด”

คะแนนรวมของแบบประเมนมคาตงแต 0–100

คะแนน โดยคะแนนรวมสงหมายถง มกลมอาการ

ไมสขสบายอยในระดบมากและคะแนนรวมตำ

หมายถง มกลมอาการไมสขสบายในระดบนอย

เครองมอนผานการตรวจสอบความตรงตามเนอหา

โดยผทรงคณวฒจำนวน 5 ทาน ไดคา content

validity index (CVI) เทากบ 1.00 และวเคราะห

คาสมประสทธแอลฟาครอนบาค (Cronbach’s

alpha coefficient) ไดเทากบ .64

สวนท 3 แบบสอบถามวธการเผชญ

ความเครยด ผวจยใชแบบสอบถามวธการเผชญ

ความเครยดซงพฒนาโดย Jalowiec et al.

(May-June 1984 : 157) แปลและปรบปรงโดย

ปราณ มงขวญ (2542 : 38) มขอคำถามจำนวน

36 ขอ เกณฑการใหคะแนน เปนแบบมาตราสวน

ประเมนคา 5 ระดบ ใหคะแนนตามความบอยครง


ของการใชวธการเผชญความเครยด โดย 1 คะแนน

หมายถง “ไมเคย” ไปจนถง 5 คะแนน หมายถง

“เกอบทกครง” คะแนนรวม 36-180 คะแนน

การแปลผลคะแนนใชการคำนวณดวยคะแนน

สมพทธ โดยมคะแนนอยระหวาง 0.01-1.00 ซง

บอกถงสดสวนของการใชการเผชญความเครยด

ในแตละดาน โดยคะแนนเฉลยดานใดมากแสดง

ถงผปวยใชการเผชญความเครยดดานนนมาก

เครองมอนผานการตรวจสอบความตรงตามเนอหา

โดยผทรงคณวฒไดคา CVI เทากบ 0.86 และ

วเคราะหคา Cronbach’s alpha coefficient ได

เทากบ .91

สวนท 4 แบบวดระดบคณภาพชวต

ดานสขภาพ ผวจยใชแบบวดระดบคณภาพชวต

ดานสขภาพของผปวยโรคเนองอกสมอง EORTC

QLQ-C30 (Aaronson. May 1988 : 69) ฉบบ

ภาษาไทย ทแปลและพฒนาโดย Silpakit et al.

(February 2006 : 167) มขอคำถามจำนวน 15 ขอ

ประเมนคณภาพชวตดานสขภาพ 5 ดาน ไดแก

การทำหนาทดานรางกาย การทำหนาทดานบทบาท

การทำหนาทดานการรบร การทำหนาทดาน

อารมณ และการทำหนาทดานสงคม มการแปลง

คะแนนเปน 100 คะแนน แลวเปรยบเทยบกบ

เกณฑอางองมาตรฐานของ EORTC (Scott et

al. 2008 : Online) (ตารางท 1) เพอบอกระดบ

คณภาพชวตดานสขภาพของกลมตวอยาง คะแนน

ทมาก หมายถง มคณภาพชวตดานสขภาพใน

ระดบทด และคะแนนทนอย หมายถง มคณภาพ

ชวตดานสขภาพในระดบทไมด เครองมอนผาน

การตรวจสอบความตรงตามเนอหาโดยผทรง

คณวฒ ไดคา CVI เทากบ 0.90 และวเคราะหคา

Cronbach’s alpha coefficient ไดเทากบ .90

ตารางท 1 เกณฑอางองมาตรฐานของแบบประเมนคณภาพชวตดานสขภาพ (Scott et al. 2008)

คณภาพชวตดานสขภาพของผปวยมะเรงสมอง Ref. Mean (Scott et al. 2008)

คณภาพชวตดานสขภาพโดยรวม

การทำหนาทดานรางกาย

การทำหนาทดานบทบาท

การทำหนาทดานอารมณ

การทำหนาทดานการรบร

การทำหนาทดานสงคม

68.88

75.80

58.10

70.90

72.80

66.80

การเกบรวบรวมขอมล การศกษาครงน

ผานความเหนชอบจาก คณะกรรมการจรยธรรม

และวจยในมนษยของ สถาบนประสาท (เลขท

หนงสอรบรอง 013/2559) โรงพยาบาลราชวถ

(เลขทหนงสอรบรอง 034/2558) และโรงพยาบาล

ตำรวจ (เลขทหนงสอรบรอง จว. 94/2558) และ

ไดรบการอนมตใหสามารถเกบรวบรวมขอมล โดย

ผวจยดำเนนการเกบขอมลดวยตนเอง ตงแตเดอน

กนยายน 2558 - กมภาพนธ 2559


การวเคราะหขอมล ผวจยใชโปรแกรม

SPSS วเคราะหขอมลสวนบคคลและศกษา

คณภาพชวตดานสขภาพของกลมตวอยางดวยการ

แจกแจงความถ รอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบน

มาตรฐาน และวเคราะหความสมพนธระหวาง

กลมอาหารไมสขสบาย วธการเผชญความเครยด

กบคณภาพชวตดานสขภาพของผปวยโรคเนองอก

สมอง ด วยสถต ส มประสทธ ของ เพ ยร สน

(Pearson’s coefficient) กำหนดนยสำคญทาง

สถตทระดบ .05

ผลการวจย

1. ลกษณะขอมลสวนบคคลและประวต

การเจบปวย พบวา กลมตวอยางสวนใหญเปน

เพศหญงรอยละ 71.80 มอายเฉลยเทากบ 46.05 ป

(SD = 9.38) มการวนจฉยโรคสวนใหญเปนเนองอก

เยอหมสมอง (meningioma) รองลงมาคอ เนองอก

ตอมใตสมอง (pituitary adenoma) และเนองอก

ของสมอง (gioma) (รอยละ 49.10, 20.90 และ

10.00 ตามลำดบ) ซงมตำแหนงของเนองอกสมอง

อยทตอมใตสมอง รอยละ 23.60 และกลมตวอยาง

มจำนวนวนหลงไดรบการรกษาดวยการผาตดสมอง

เฉลย 109 วน (SD = 64) ดงตารางท 2

ตารางท 2 จำนวน รอยละ ของกลมตวอยางผปวยโรคเนองอกสมองหลงผาตด จำแนกตาม เพศ อาย

การวนจฉยโรค ตำแหนงของเนองอกสมอง และระยะเวลาหลงไดรบการรกษาดวยผาตดสมอง (n = 110)

ขอมลทวไป จำนวน(ราย) รอยละ

เพศ

หญง

ชาย

79

31

71.80

28.20

อาย (ป)

18-40

41-60

(x- = 46.05 ป, SD = 9.38)

30

80

27.20

72.80

การวนจฉยโรค (ชนดของเนองอก)

Meningioma

Pituitary adenoma

Glioma

อนๆ

54

23

11

22

49.10

20.90

10.00

20.00

ตำแหนงของเนองอกสมอง

Pituitary gland

Left Frontal lobe

Right Frontal lobe

อนๆ

26

14

14

56

23.60

12.70

12.70

51.00


2. คะแนนคณภาพชวตดานสขภาพ

ของกลมตวอยางโดยรวม มคาเฉลยเทากบ 77.08

(SD= 20.24) อยในระดบสงกวาเกณฑทอางองไว

ขอมลทวไป จำนวน(ราย) รอยละ

จำนวนวนหลงไดรบการรกษา

ดวยการผาตดสมอง

นอยกวา 90 วน

มากกวา 90 – 180 วน

(x- = 109 วน, SD = 64)

44

66

40.00

60.00

(Scott et al. 2008 : Online) (x- 69.06) ดง

ตารางท 3

ตารางท 3 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบคณภาพชวตดานสขภาพของผปวยโรคเนองอก

สมองหลงผาตด (n = 110)

คณภาพชวตดานสขภาพ x- SD Ref. Mean

(Scott et al. 2008 : Online)

(x- เทยบคาอางอง

คณภาพชวตดานสขภาพโดยรวม

การทำหนาทดานบทบาท

การทำหนาทดานรางกาย

การทำหนาทดานสงคม

การทำหนาทดานอารมณ

การทำหนาทดานการรบร

77.08

78.90

78.80

76.40

75.40

75.90

20.24

27.80

22.17

29.21

22.56

25.50

69.06

58.10

76.70

66.80

70.90

72.80

สงกวา

สงกวา

สงกวา

สงกวา

สงกวา

สงกวา

3. ผลการศกษาความสมพนธระหวาง

ตวแปรทตองการศกษา พบวา กลมอาการไมสข

สบายมความสมพนธดานลบกบคณภาพชวตดาน

สขภาพของผปวยโรคเนองอกสมองหลงผาตด

อยางมนยสำคญทางสถตทระดบ .05 (r = -.520)

ดงตารางท 4


ตารางท 4 คาเฉลย (x-) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (SD) และคาสมประสทธสหสมพนธ ( r ) ระหวาง

กลมอาการไมสขสบาย วธการเผชญความเครยดกบคณภาพชวตดานสขภาพของผปวยโรคเนองอกสมอง

หลงผาตด (n = 110)

ปจจย x- SD คาสมประสทธสหสมพนธ ( r ) p-value

กลมอาการไมสขสบาย 1.31 1.07 -.520 .000

วธการเผชญความเครยด

แบบมงแกปญหา

มงปรบอารมณ

การเลอกการรบรปญหา

3.00

2.85

1.83

0.80

0.65

0.60

.178

-.162

-.023

.063

.091

.808

อภปรายผลการวจย

ผลการวเคราะหคณภาพชวตดานสขภาพ

ของผปวยโรคเนองอกสมองหลงผาตด พบวา

คณภาพชวตดานสขภาพของกลมตวอยางผปวย

โรคเนองอกสมองหลงผาตด มคะแนนเฉลยสง

กวาคาเฉลยอางอง (ตารางท 2) แสดงวา กลม

ตวอยางมคณภาพชวตดานสขภาพด สอดคลอง

กบงานวจยของอำนวยพร อาษานอก (2549 :

101) ทศกษาความสมพนธระหวางปจจยคดสรร

ไดแก เพศ อาย ระดบการศกษา กลมอาการ

ไมสขสบาย การทำหนาทดานรางกาย การทำ

หนาทดานพทธปญญา การสนบสนนทางสงคมกบ

คณภาพชวตของผปวยโรคเนองอกสมอง พบวา

คณภาพชวตของผปวยโรคเนองอกสมองอยใน

ระดบด อาจอธบายไดตามแนวคดของ Aaronson

et al. (May 1988 : 70) ทกลาววา คณภาพชวต

สามารถอธบายผานความสามารถในการทำหนาท

ของบคคล ดงนน ถงแมวาบคคลเกดการเจบปวย

แตสามารถคงความสามารถในการทำหนาท

ตาง ๆ ในการดำรงชวต ยอมสงผลตอการรบรถง

ความรสก ความพงพอใจและสงผลตอการม

คณภาพชวตทด

กลมตวอยางของงานวจยนสวนใหญม

ชนดเนองอกเปน เนองอกเยอหมสมอง (รอยละ

49.10) เชนเดยวกบงานวจยของอำนวยพร

อาษานอก (2549 : 79) ซงเปนเนองอกทอยนอก

เนอสมอง ทเกดจากความผดปกตของเยอหม

สมอง ทำใหมพยาธสภาพของโรคไมรนแรงเทา

เนองอกในสวนของเนอสมอง ผปวยเหลาน

สามารถชวยเหลอตนเองได ไมตองพงพาผอน

ทำใหผปวยพงพอใจในการดำเนนชวต

สำหรบตำแหนงของเนองอกสมองทพบ

มากทสดคอ ตอมใตสมอง (รอยละ 23.60) ซง

เปนตำแหนงทแพทยทำการรกษาดวยการผาตด

ผานทางโพรงจมก มแผลทผปวยมองไมเหน

ภายในโพรงจมก ผปวยจงอาจมองวาไมใชการ

ผาตดใหญและไมรนแรงเทาการผาตดเปดกะโหลก


ศรษะ และผลของการผาตด ไมสงผลกระทบตอ

ผปวยทรนแรง ผลขางเคยงหรอภาวะแทรกซอน

จากการผาตดนอย ดงจะเหนไดจากดานการทำ

หนาทดานรางกายของกลมตวอยางทมคะแนน

เฉลย 85.36 (SD = 9.05) ซงแสดงวา ผปวย

สามารถปฏบตกจกรรมตามปกตและทำงานได

ไมตองการการดแลเปนพเศษ และมความพงพอใจ

ในชวต

นอกจากน ผลการวจย พบวา กลมอาการ

ไมสขสบายมความสมพนธทางลบกบคณภาพชวต

ดานสขภาพของผปวยโรคเนองอกสมองหลงผาตด

อยางมนยสำคญทางสถตทระดบ .05 ดงนน

ผปวยทมระดบของกลมอาการไมสขสบายมากจะ

มคณภาพชวตดานสขภาพไมดและผปวยทมระดบ

ของกลมอาการไมสขสบายนอย จะมคณภาพชวต

ดานสขภาพด โดยกลมอาการไมสขสบายอาจม

สาเหตมาจากภาวะของโรคหรอผลกระทบจากการ

รกษา เปนอาการทปรากฏภายหลงผปวยโรคเนอ

งอกสมองไดรบการผาตดสมอง โดยแตละอาการ

มความเกยวของกน แตอาจไมไดเกดจากสาเหต

เดยวกน อาการและอาการแสดงของโรคจะเปน

ไปตามตำแหนงของรอยโรค สำหรบกลมอาการไม

สขสบายในกลมตวอยาง พบวา ผปวยมอาการ

เหนอยลามากทสด รองลงมาคอ ปวดศรษะ นอน

ไมหลบ ตามว การเปลยนแปลงทางอารมณ สญ

เสยการไดยน บกพรองดานการพดและการสอ

ภาษา อาการเปลยนแปลงพฤตกรรมการ

แสดงออก คลนไส-อาเจยน และชก ตามลำดบ

ซงแตละอาการมความสมพนธกน (อำนวยพร

อาษานอก. 2549 : 12) ดงนน เมอผปวยมอาการ

ไมสขสบายมากจะสงผลตอความสามารถในการ

ทำกจกจกรรมตาง ๆ รวมถงบทบาทในดานตาง ๆ

ทตองเปนแปลงไป มภาวะพงพามากขน ซงสงผล

กระทบตอทงดานรางกายและจตใจของผปวย จง

อาจทำใหผปวยมความพงพอใจในคณภาพชวต

ของตนเองลดลงได

จากผลการศกษา พบวา กลมตวอยางม

กลมอาการไมสขสบายโดยรวมอยในระดบตำ โดย

มคะแนนของกลมอาการไมสขสบายเฉลยรวม

เทากบ 1.31 (ตารางท 4) แสดงวา โดยสวนใหญ

มกลมอาการไมสขสบายเพยงเลกนอยทำใหม

คณภาพชวตด ผปวยสามารถปฏบตกจกรรมหรอ

กจวตรประจำวนไดตามปกตแมวาจะมการรบกวน

ของกลมอาการไมสขสบายกตาม ผปวยจะเกด

ความเชอมนในสขภาพของตนเองและมความพง

พอใจในคณภาพชวตของตน

จากผลการศกษาพบวา กลมตวอยางใช

วธการเผชญความเครยดแบบมงแกปญหามาก

ทสด รองลงมาคอ แบบการเลอกการรบรปญหา

และมการใชแบบม งปรบอารมณท น อยสด

(คะแนนสมพทธ = 0.39, 0.38 และ 0.24) (ตาราง

ท 4) โดยวธการเผชญความเครยดแบบมงแก

ปญหา มความสมพนธทางบวกในระดบตำกบ

คณภาพชวตดานสขภาพของผปวยโรคเนองอก

สมองหลงผาตดอยางไมมนยสำคญทางสถต (r=

.178) สวนวธการเผชญความเครยดแบบมงปรบ

อารมณและวธการเลอกการรบรปญหามความ

สมพนธทางลบในระดบตำกบคณภาพชวตดาน

สขภาพของผปวยโรคเนองอกสมองหลงผาตดอยาง

ไมมนยสำคญทางสถต (r= -.162 และ -.023) ซง


ไมสอดคลองกบการศกษาของ Gustafsson et

al. (December 2006 : 1205) ทศกษาความ

สมพนธของคณภาพชวตกบการเผชญความเครยด

ของผปวยโรคเนองอกสมองชนด low grade

glioma พบวา การเผชญความเครยดโดยการหน

ปญหามความสมพนธกบคณภาพชวตของผปวย

การศกษาครงน พบวา วธการเผชญ

ความเครยดไมมความสมพนธกบคณภาพชวต


เนองจากกลมตวอยางมแหลงประโยชนตาง ๆ ท

จะดงมาใชในการเลอกเผชญความเครยด กลาว

คอ ในดานภาวะสขภาพ กลมตวอยางสวนใหญ

ไมมโรครวม (รอยละ 56.40) มกลมอาการไมสข

สบายโดยรวมอย ในระดบตำ สามารถปฏบต

กจกรรมตามปกตและทำงานไดไมตองการการ

ดแลเปนพเศษ (รอยละ 90) ทำใหผปวยเกดความ

พงพอใจในสขภาพและการดำเนนชวต มภาวะ

พงพานอยจงทำใหมความเครยด ความวตกกงวล

นอยลงไปดวย รวมทงกลมตวอยางรอยละ 80.90

มสถานภาพสมรสค ซงการมคครองทำใหกลม

ตวอยางมทปรกษาในการตดสนใจเรองตาง ๆ ม

การเผชญความเครยดโดยมการคด ตดสนใจอยาง

รอบคอบ ซงทำใหผปวยมความสามารถในการ

เผชญปญหาไดด (วราภรณ นาครตน. 2533 :

81) อกทงกลมตวอยางสวนใหญมความเพยงพอ

ของรายได (รอยละ 74.50) และมสทธการรกษา

เปนประกนสขภาพถวนหนา (รอยละ 46.40)

ทำใหไมมปญหาในการใชจายเกยวกบสขภาพ

การเดนทางมาตรวจรกษาและการจายคารกษา

พยาบาล ซงนอกจากลกษณะของกลมตวอยาง

ดงกลาวจะทำใหผปวยมการประเมนสถานการณ

เกยวกบการเจบปวยของตนวามความเครยดหรอ

ไม แลวยงทำใหมการใชวธการเผชญความเครยด

ตามการประเมนความรนแรงของความเครยดไป

ดวย เนองจากความเครยดและการเผชญความ

เครยดเปนกระบวนการทตอเนองกน (Lasalus

and Folkman. 1984 : 117)

นอกจากน กลมตวอยางสวนใหญมอาย

อยในชวง 41-60 ป (รอยละ 72.8) ซงเปนวย

ทำงานและมระดบการศกษาทสงกวาประถมศกษา

(รอยละ 71.9) โดยวยผใหญเปนวยทมวฒภาวะ

หรอประสบการณการเผชญความเครยดมากกวา

จงมความสามารถในการเผชญความเครยดไดด

กวาวยอนๆ (Moos and Schaefer. June 1989

: 5) รวมทงการศกษาทดกวาจะทำใหบคคลสามารถ

เลอกปจจยทเกยวของไดเหมาะสม ตลอดจนใช

ประโยชนจากความรมาพจารณาใชเพอปองกน

การเกดปญหาซำอก (Jalowiec et al. May-

June 1984 : 161) ดงนนเมอกลมตวอยางมการ

จดการความเครยดทด มการประเมนและใชวธ

การเผชญความเครยดนอย ยอมสงผลคณภาพ

ชวตดานสขภาพนอยดวย จงทำใหวธการเผชญ

ความเครยดกบคณภาพชวตดานสขภาพของผปวย

โรคเนองอกสมองหลงผาตดไมมความสมพนธกน

ขอเสนอแนะ

ผลการศกษาน แสดงใหเหนวากลมอาการ

ไมสขสบายมความสมพนธทางลบกบคณภาพชวต


อยางมนยสำคญทางสถตทระดบ .05 ดงนน ทม

พยาบาลซงมบทบาทในการดแลผปวยโรคเนองอก

สมองหลงผาตดจงควรสงเสรมและวางแผนการ


พยาบาลเพอใหผปวยตระหนกถงการจดการกบ

กลมอาการไมสขสบายทเหมาะสมตอไป

กตตกรรมประกาศ

การวจยนไดรบการสนบสนนทนวจยจาก

คณะพยาบาลศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย และ

ขอขอบคณ คณาจารย ผทรงคณวฒ ผอำนวยการ

และเจาหนาทของสถาบนประสาทวทยา โรงพยาบาล

ราชวถ และโรงพยาบาลตำรวจ รวมถงผปวยโรค

เนองอกสมองทกทานทใหความรวมมอ และม

สวนทำใหการวจยครงนสำเรจลงดวยด

(

เอกสารอางอง

กระทรวงสาธารณสข. (2554) “สถตสาธารณสขฉบบเตม ป พ.ศ. 2554” [ออนไลน] แหลงทมา : http://

bps.ops.moph.go.th/Healthinformation/index2.html (24 สงหาคม 2556)

ปราณ มงขวญ. (2542) ความเครยดและการเผชญความเครยดในผปวยสงอายโรคหลอดเลอดสมอง.

วทยานพนธ พย.ม. (การพยาบาลผสงอาย) เชยงใหม : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม.

วราภรณ นาครตน. (2533) ความสมพนธระหวางการสนบสนนทางสงคมกบพฤตกรรมการเผชญ

ความเครยดของผปวยโรคหวใจ. วทยานพนธ พย.ม. (การพยาบาลผใหญ) กรงเทพมหานคร :

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล.

ศรณย นนทอาร. (2552) “การรกษาเนองอกในสมอง” [ออนไลน] แหลงทมา : http://www.thai

braintumor.com/index.php?option=com_content&view=article&id=5&Itemid=77 (24

สงหาคม 2556)

อรชร บตพนดา. (2553) ความสมพนธระหวางการรบรภาวะสขภาพ การสนบสนนทางสงคมกบ

ภาวะการทำหนาทของผปวยเนองอกสมองหลงผาตด. วทยานพนธ พย.ม. (การพยาบาล

ผใหญ) กรงเทพมหานคร : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล.

อำนวยพร อาษานอก. (2549) ปจจยคดสรรทมความสมพนธกบคณภาพชวตของผปวยวยผใหญโรค

เนองอกสมอง. วทยานพนธ พย.ม. (การพยาบาลศาสตร) กรงเทพมหานคร : บณฑตวทยาลย

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.


องศนนท อนทรกำแหง. (2551) “การสงเคราะหงานวจยทเกยวกบความเครยดและการเผชญ

ความเครยดของคนไทย” วารสารพฤตกรรมศาสตร. 14 (1) หนา 135-150.

Aaronson, N K. (May 1988) “Quality of life: What is it? How should it be measured?”

Oncology Willston Park 2 (5) page 69-76.

Dodd, M. J. et al. (July 2004) “Occurrence of symptom clusters” Journal of the National

Cancer Institute Monographs. 32 page 76-78.

Gustafsson, M. et al. (December 2006) “The relationship between function, quality of life

and coping in patients with low-grade gliomas” Support Care Cancer. 14 page

1205-1212.

Hannegan, L. (June 1989) “Transient cognitive changes after craniotomy” Journal of

Neuroscience Nursing. 21 (3) page 165-170.

Jalowiec, A. et al. (May-June 1984) “Psychometric assessment of the Jalowiec Coping

Scale” Nursing Research. 33 (3) page 157-161.

Lazalus, R. S., and Folkman, S. (1984) Stress, appraisal and coping. New York : Spring

Publish.

Lovely, M. P. et al. (June 1999) “Relationship between fatigue and Quality of life in

patients with glioblastoma multiformae” Oncology Nursing Forum. 26 (5) page

921.

Moos, R. H. and Schaefer, J. A. (June 1989) Coping with physical illness: New

Perspectives (Vol. 2). New York : Plenum Press.

Scott, N. W. et al. (2008) “EORTC QLQ-C30 Reference Values” [Online] Available : http://

groups.eortc.be/qol/sites/default/files/img/newsletter/reference_values_manual

2008.pdf (26 December 2014)

Silpakit, C. et al. (February 2006) “The European Organization for Research and treatment

of Cancer Quality of Life Questionnaire(EORTC QLQ-C30) : validation study of

the Thai version” Journal of Quality of Life. 15 (1) page 167-172.

ความสัมพันธ ระหว างกลุ มอาการ...

Documents