การจดสรรการขนสงน ามนดเซล ไปเขตภาคเหนอของประเทศไทย

จฑาภทร ศภผล รศ.ดร.กาญจนภา อมรชกล

1

บทน ำ

• ป พ.ศ. 2556 มปรมาณความตองการน ามนดเซลในประเทศประมาณ 57.2 ลานลตรตอวน หรอคดเปน 72% ของปรมาณน ามนส าเรจรปทงหมด

• มปรมาณความตองการเพมขนจากป พ.ศ. 2555 ประมาณ วนละ 1 ลานลตร และมแนวโนมสงขนในปตอๆไป

• น ามนถกใชประโยชน ในการเปนเชอเพลงในการคมนาคม หรอแมแตการใชเปนเชอเพลงในการปนกระแสไฟฟาในโรงผลตไฟฟา

2

กำรขนสงน ำมนในประเทศไทย

ทางทอ ทางเรอ

• ขนสงระยะสน • คลงน ามนทาอากาศยาน

ดอนเมอง และสวรรณภม

• สงไปทภาคใต • ขนสงครงละจ านวนมาก • ใชเวลาในการขนสงนาน

3

ทางรถบรรทก ทางรถไฟ

• รวดเรว • มบรษทผใหบรการการขนสง

(3PL) หลายบรษท

• ตนทนการขนสงตอหนวยทต ากวารถบรรทก

• มขอจ ากดดานปรมาณการขนสงในแตละวน

4

สวนประกอบของรถโบกบรรทกน ำมนคน (บทค.)

5

ตบรรทกน ามนคน

แมแคร

โบก

วตถประสงค

ระยะยำว • เพอหำปรมำณกำรเชำแมแครทเหมำะสม ระยะสน • จดสรรกำรขนสงน ำมนดเซล เพอใหมตนทนกำรขนสงรวมต ำทสด

ขอบเขตของกำรศกษำ งำนวจยนใชขอมลปรมำณควำมตองกำรน ำมนดเซลของ คลงน ำมน นครสวรรค พษณโลก เดนชย ล ำปำง และเชยงใหม เดอนมกรำคม ถง ธนวำคม ป พ.ศ. 2556

6

ผลทคาดวาจะไดรบ

ระยะยาว • บรษทสามารถน าผลการด าเนนงานทไดไปใชในการ

ตดสนใจเชาแมแครได

ระยะสน • สามารถลดตนทนการขนสงรวม จากนโยบายการขนสงเดม

ได

7

งำนวจยทเกยวของ • Claessens. M.T. et al. (1998)

– ศกษารถไฟโดยสารของระบบรถไฟของดตช – เพอลดคาใชจายในการด าเนนงาน จดสรรเสนทางรถไฟทเหมาะสมทสด – ขอจ ากดดานการใหบรการ และความจของรถ – ประยกตใชตวแบบเชงเสนจ านวนเตมทมไบนาร

(Integer Linear Programming Model with Binary) • Kuoa. C. and Nichollsb. (2007) G. M.

– จดสรรหวรถจกร และตรถไฟ – เพอก าหนดแผนคาใชจาย และเพมประสทธภาพในการวงของรถไฟ – ไดประยกตการใช ตวแบบโปรแกรมเชงเสนแบบผสม

(Mix Integer Linear Programming)

8

งำนวจยทเกยวของ (ตอ)

• Jeong. S. , et al. (2007) – ไดวจยเกยวกบการขนสงแบบ Hub-and-spoke ส าหรบการขนสงทางราง – เพอหาต าแหนงในการตงชมทาง หาเสนทาง ความถของการใหบรการ ความ

ยาวของรถไฟทจะใช และปรมาณการขนสง – เพอลดตนทนในการด าเนนงาน และลดคาใชจายเนองจากเสยเวลาในการ

ขนสง – ประยกตใชโปรแกรมเชงเสนจ านวนเตม (Linear Integer Programming) – โครงสรางดงกลาวอาจสรางก าไรได หากสามารถท าใหเกดการเชอมกนของ

แตละสถาน

9

กำรศกษำกำรท ำงำนของบรษทผคำน ำมน

• บรษท มคลงทงหมด 21 คลงทวประเทศ

• แบงเปน - คลงน ามน 13 แหง - คลงกาซหงตม 2 แหง - คลงปโตรเลยม 6 แหง

• ท าหนาทส ารองผลตภณฑ ตอบสนองความตองการของผบรโภคทกพนท และลดคาใชจายในการขนสง

10

กำรขนสงน ำมนไปเขตภำคเหนอ

• มคลงน ำมน และคลงปโตรเลยม ทงหมด 5 คลง

• ทกคลงสำมำรถรบน ำมนได 2 ชองทำงคอ ทำงรถไฟและรถบรรทก

• ตนทำงอยท ต.บำนปอกแปก อ.เสำไห จ.สระบร

• ปจจบน มเพยง 2 คลง คอคลงเชยงใหม และล ำปำงเทำนนทรบน ำมนจำกรถไฟ และรถบรรทก

11

ตนทนกำรขนสงของบรษท

ตนทนขนสงรวม

รถไฟ

คำเชำแมแคร (28,500 บ./ป/แมแคร)

คำระวำงกำรขนสง (บำท/ต)

รถบรรทก คำขนสง

(บำท/ลตร)

12

ตำรำง คำระวำงกำรขนสงทำงรถไฟ และคำขนสงทำงรถบรรทก

ปลายทาง คาระวางการขนสงทางรถไฟ

(บาท/ต) คาขนสงทางรถบรรทก

(บาท/ลตร)

นครสวรรค 5,854.2 0.19

พษณโลก 9,632.7 0.32

เดนชย 12,833.7 0.49

ล ำปำง 15,153.6 0.55

เชยงใหม 17,123.7 0.64

13

ตวแบบทำงคณตศำสตร

14

สมกำรวตถประสงค

รถไฟ รถบรรทก

แมแคร คาระวาง คาขนสง

15

Two-Stage Stochastic Programming

16

Stage 1 : การตดสนใจเชาจ านวนแมแคร

5 5

1 1 1 1

(95 )T T

i ij i ij

i j i j

T n aW bY

T = 200 วน

Min cost =

n* = ?

ขอจ ำกด

ความสามารถในการลากจงของหวรถจกร

ปรมาณทขนสงทางรถไฟ

ปรมาณความตองการน ามน

จ านวนตบรรทกน ามน ตองไมเกนจ านวนแมแคร

ปรมาณทขนสง ตองไมตดลบ

17

คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน ของปรมาณความตองการน ามน 200 วน

ปลายทาง คาเฉลย (ลตร) สวนเบยงเบนมาตรฐาน

นครสวรรค 315,044.75 119,450.80

พษณโลก 509,487.47 66,500.10

เดนชย 450,494.67 95,318.03

ล าปาง 348,069.54 15,944.23

เชยงใหม 458,436.19 85,158.69

n* = 33 18

Two-Stage Stochastic Programming

19

Stage 2 : การขนสงในแตละวน

5 5

1 1 1 1

t t

i ij i ij

i j i j

aW bY

t = 100 วน

Min cost =

ขอจ ำกด

ความสามารถในการลากจงของหวรถจกร

จ านวนตบรรทกน ามน ตองไมเกนจ านวนแมแคร

20

ปรมาณทขนสงทางรถไฟ

ปรมาณความตองการน ามน

ปรมาณทขนสง ตองไมตดลบ

21

Stage 1 5 5

1 1 1 1

(95 )T T

i ij i ij

i j i j

T n aW bY

Stage 2

n* = 33

5 5

1 1 1 1

t t

i ij i ij

i j i j

aW bY

T = 200 วน

t = 100 วน

กำรจดสรรกำรขนสงนโยบำยแบบเดม และนโยบำยแบบใหม

สถาน ปรมาณความตองการ

นโยบายการขนสงแบบเกา นโยบายการขนสงแบบใหม

จ านวนตบรรทก น ามนคน

ปรมาณน ามนทขนสงทางรถไฟ

ปรมาณน ามนทขนสงทางรถบรรทก

จ านวนตบรรทกน า มนคน

ปรมาณน ามนทขนสงทางรถไฟ

ปรมาณน ามนทขนสงทางรถบรรทก

นครสวรรค 321,338 0 0 321,338 0 0 321,338

พษณโลก 387,075 0 0 387,075 3 99,000 288,075

เดนชย 321,423 0 0 321,423 9 297000 24,423

ล าปาง 311,614 9 297,000 14,614 9 297000 14,614

เชยงใหม 416,880 12 396,000 20,880 12 396000 20,880 22

ผลกำรวจย

• นโยบายการขนสงแบบใหมมการการขนสงทางรถไฟ ไปคลงพษณโลก และเดนชยมากขน

• ท าใหตนทนการขนสงรวมส าหรบ 100 วน เทากบ 77,616,474 บาท จาก 80,924,991 บาท

• ลดลงกวาการขนสงดวยนโยบายแบบเกากวา 3 ลานบาท

23

24