คูํมือ...

1

คมอ

สงเสรมพฒนาการเดกออทสตก

จดท าโดย

โครงการสงเสรมศกยภาพ

เดกออทสตกและครอบครว

โดยทมสหวชาชพ

โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต

ค าน า

คมอเลมนจดท าขนจากความรและ

ประสบการณของทมสหวชาชพทท างานดแล

ผปวยเดกออทสตก ซงประกอบดวยแพทย

พยาบาล นกจตวทยา และ นกกจกรรมบ าบด โดย

มงหวงเพอใหเปนคมอทใหความรและชวยคณ

2

พอคณแมในการฝกและตดตามพฒนาการของลก

ทเปนออทสตก

หวงเปนอยางยงวาหนงสอเลมนจะเปน

แนวทางใหคณพอคณแมกาวเดนตอไป

คณะผจดท า

สารบญ

บทเรยนบทแรก 4

ออทสตก คอ อะไร 13

การปรบพฤตกรรม 23

การฝกภาษา 32

การฝกทกษะทางสงคม 40

การบรณาการประสาทรบความรสก 45

ศลปะบ าบด 53

แบบประเมนและตดตามพฒนาการ 59

3

บทเรยนบทแรก ส าหรบคณพอคณแม...ลกเสมอนแกวตา

ดวงใจ ห ลายครอบครวไดทมเท ความรก

ความหวงไวกบลก เกดอะไรขนเมอคณพอคณแม

ไดรบขอมลจากคณหมอวา “ลกเปน.............” เปน

การยาก...ยากมาก ๆ ทจะเขาใจหรอท าใจยอมรบ บทเรยนบทแรกนเปนสวนหนงทผเขยนไดรบ

ประสบการณจากคณพอคณแมทมลกเปนเดก

ออทสตกหรอเดกทมโลกสวนตวสง บทเรยนน

คาดหวงเพยงเพอชวยใหพอแมทเรมทราบวาลก

เปนเดกพเศษนแลวยงไมมแนวทางหรอไมทราบ

วาจะตงหลก เรมตนชวยเหลอลกอยางไรตรงไหน

ด เรมจากค าถาม/ขอสงสย....เรมตนจากท

คณพอคณแมสงสยวาลกมความพเศษและไม

แนใจวาลกเหมอนเดกคนอนหรอไม หรอมคนทก

วาลกแตกตางจากเดกทว ๆ ไป จนกระทงคณ

พอคณแมพาลกไปพบแพทย แลว ...สงทไม

คาดคดกเกดขนกบครอบครวของเรา กบลกของ

เรา แพทยทราบไดอยางไร ท าไมแพทยวนจฉย

อยางนน เพยงแคลก มปญหาพดชา พฤตกรรม

หรอพฒนาการกเหมอนๆ กบเดกคนอน ๆ ผใหญ

ทรจกหรอเพอนบานกเคยบอกลกเปนคนปากหนก

เดยวกพดไดเอง อยางเดกทรจกพดชาตอนนคย

4

เกง เรยนหนงสอกเกง คณพอคณแมบางคนก

บอกวา “แคเขาไมพด อยางอนเขารเรองหมด ...”

“ลกคงแคพดชาเอง” ดเหมอนเปนสงทคณพอคณ

แมพยายามบอกกบตวเอง! เรมจากยอมรบและเขาใจ...ภายหลงพบ

แพทย แพทยอาจบอกวาลกมโลกสวนตวสง

ปรบตวยาก หรอเปนเดกกลมพเศษ ...แพทยจะ

บอกความผดปกตของลกกบคณพอคณแม โดยแพทยแตละทานจะมเทคนคบอกการวนจฉยท

แตกตางกน แตพบวาคณพอคณแมหลายคน

ภายหลงทราบวาลกเปนอะไร...คณพอคณแมจะม

อาการมนงง...หรอไมแนใจในสงแพทยทบอก ม

คณพอทานหนงกลาววา “หมอจะรไดอยางไง ไม

เหนเขาจะตรวจอะไร แคมองหนาเดกแค 2-3 นาท

ไมเหนจะมเครองมออะไรมาตรวจแลวบอกวาลก

เปนไดอยางไง” คณแมอกทานบอก “กลบมา

รองไหตงแตออกมาจากโรงพยาบาล....นอน

รองไหทงคน....” คณพอคณแมหลายคนมขอ

สงสยและเหตผลมากมายทจะพยายามอธบาย

บอกวาลกแคมความพเศษบางอยางเทานน แต

โดยทวๆ ไปกเหมอนเดกคนอน ๆ ไมนาจะม

ปญหาอะไร แนนอน ออทสตกไมใชโรคทมการ

เจบปวยทคณพอคณจะสงเกตไดเหมอนอยาง

ไขหวด ทองเสย หรอมการเจาะเลอด เอกซเรย

5

ประกอบการวนจฉยได ออทสตกเปนความ

ผดปกตทเชอวามความผดปกตของการพฒนา

ของระบบประสาทหรอสารเคมในสมอง ท า ให

เดกมการรบรและประมวลผลขอมลในสมอง

ผดปกต โดยทวไปเดกออทสตกรางกายด

แขงแรงเปนปกต แตเดกจะมพฤตกรรมทไมสนใจ

สงแวดลอม มความผดปกตในน าเสยง ภาษาพด

และการใชค า มพฤตกรรมในการเคลอนไหว

รางกายซ าๆ เชน หมนมอเลนเปนเวลานานๆ เปน

ตน การวนจฉยของเแพทยจะอาศยประวต

อาการแสดงและพฤตกรรมเดก เทยบกบเกณฑขอ

บงชในการวนจฉยเปนส าคญ ไมไดใหเครองมอ

ตรวจเหมอนเจบปวยทางกาย หากแพทยวนจฉย

วาสงสยวาเดกเปนออทสตก คณพอคณแมอาจ

สงสยไดวาลกเปนจรงหรอไม คณพอคณแมอาจ

สงสยและพยายามแสวงหาค าตอบได แตสงทพอ

แมไมควรสงสยหรอลงเล คอ หากลกมความ

บกพรองไมวาจะเปนดานภาษา สงคม หรอดาน

อน ๆ คณพอคณแมตองแสวงหาหนทางการดแล

ชวยเหลอเรงดวนและโดยเรวทสด ขอย าดวนและ

เรวทสด เนองจากการชวยเหลอเดกกอนอาย 5

ขวบปแรกจะไดผลดทสด อนเปนชวงเวลาทอง

จากทมอตราการพฒนาของสมองและระบบ

ประสาทสงสดของชวต ลย..สๆๆ... ระหวางทคณพอคณแมได

แสวงหาค าตอบ หรอค ายนยน หรอท าใจ โดยการ

6

ไปหาโรงพยาบาลทมชอเสยง หรอแพทยทดงๆ ท

สงทตองท า คอ การเรมต นการกระตนพฒนาการ

ของลก ทงทท าเองทบานและพาลกไปตามท

แพทยไดสงตอไมวาจะเปนการฝกกจกรรมบ าบด

การฝกพด สวนการฝกเองทบานเรมไดงาย ๆ คอ

ลกมปญหาไมมองหนาสบตากตองกระตนพดคย

กบลกบอยๆ ขณะคยกบลกตองสบตาลกใหได ถา

ลกหนหนาหนกใชมอจบหนาใหหนหาเรา พดกบ

ลกบอย ๆ ดวยค าทงาย ๆ ชด ๆ เปนสน ๆ ลดการ

ดโทรทศน เลนกบลกและพาลกออกก าลงกาย

กลางแจง กจกรรมเหลานตองท ากบลกทกวน

สวนเทคนคอน ๆ คณพอคณแมจะมการเรยนร

จากประสบการณทอานหนงสอ พาลกไปฝกมาก

ขนและน ามาประยกตใชกบลก เดกบางคนกฝก

งายบางคนกฝกยาก บางทตองใชเวลานานเปนป

กวาลกจะเรมพด หรอพดกบเรา สงส าคญคณ

พอคณแมอาจทอได แตอยายอมแพ ตองสตอเพอ

ลก ลกตองดขนแนนอน บคคลทมความส าคญ และมอทธพลกบลก

เรามากทสดคอ ค ณพอคณแมนนเอง การทจะ

ชวยเหลอลกเราใหมพฒนาการทด คณพอคณแม

จะตองมความพรอมทงกายและใจ ก าลงใจและ

ความเขาใจระหวางกนในครอบครวเปนสงส าคญ

ทจะชวยท าใหครอบครวผานอปสรรคทกอยางได

7

ผเขยนขอเปนก าลงให...ทางไปสความสขนนหา

มไม คว ามสขนนอยระหวางทางทเราเดน ...

ขอใหเหนอยอยางมความสข...

โดย ผศ. พนดา ศรอ าพนธกล คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ออทสตก คอ อะไร ออทสตกเปนภาวะความผดปกตทางสมอง

ท าใหมพฒนาการลาชาหรอไมเหมาะสมในดาน

การเขาสงคม ภาษา และพฤตกรรม โดยยงไม

ทราบสาเหตของโรคทแนชด

อาการทพบ

อาการ 3 ดานหลกทพบได คอ

8

1.ดานปฏสมพนธทางสงคม

-ไมสบตา หรอ มการแสดงออกทางสหนาและ

ทาทางในการเขาสงคมไมเหมาะสม

- ผกสมพนธหรอเลนกบเพอนไมเปน

- ไมสนใจทจะท ากจกรรมรวมกบผอน มกอยใน

โลกของตวเอง

2. ดานภาษา

2.1การพด

-พดชา หรอไมพด

- พดค าซ าๆ หรอพดภาษาทคนอนไมเขาใจ

-บางคนจะมลกษณะการพดเลยนแบบ ทวนค าพด

หรอพดเรยงประโยคไมถก

-บางคนพดระดบเสยงโทนเดยวกนตลอด

2.2 ความเขาใจภาษา

-ไมเขาใจสงทเปนนามธรรม จนตนาการไมเปน

จงไมสามารถเขาใจเรองสมมต หรอมขตลกของ

ผอน และเลนสมมตไมเปน

-มปญหาในการจดระบบความคด ล าดบ

ความส าคญกอนหลง การวางแผนแกปญหา

3.ดานพฤตกรรมซ าๆ

-มพฤตกรรมซ าๆ จนดผดปกต เชน เลนมอ โบก

มอไปมา หรอหมนตวไปรอบๆ

-ยดตดกบการท ากจวตรบางอยางซ าๆ ไมยอมรบ

การเปลยนแปลงในชวตประจ าวน เชนตองกน

ของเดมๆ กลบบานทางเดม

9

-หมกมนกบบางเรองทอาจดไมมประโยชน เชน

การเปดปดไฟบอยๆ

เดกทเปนออทสตกสวนใหญจะมอาการทง

3ดานน แตไมไดหมายความวาเดกอ อทสตกทก

คนตองมลกษณะทงหมดน เดกบางคนอาจมเพยง

บางลกษณะ และระดบความ รนแรงกแตกตางกน

ไปในแตละบคคล

อาการอนทอาจพบรวมดวย

ความบกพรองดานอารมณ

จดการกบอารมณไมเปน บางครงรองไห

หรอหวเราะโดยไมมเหตผล

ความบกพรองดานการรบรทางประสาท

สมผส

มการตอบสนองทางประสาทสมผสตางๆ

จากเดกอนเชน ปดหเวลาไดยนเสยงบางอยาง

ไมยอมเดนบนหญา ตองเดนเขยงปลายเทา

ดมหรอเลยของเลน

ความบกพรองในการท างานประสานกนของ

กลามเนอ

ท าใหบางคนเคลอนไหวดงมงาม ไม

คลองแคลว ทาทางการเดนหรอการวงดแปลก

บางคนการหยบจบของไมคลอง ท าใหท างานไม

เรยบรอย ซมซาม

10

ความบกพรองดานสมาธ

บางคนจะมลกษณะพฤตกรรมอยไมสข

ตลอดเวลา จนดเหมอนสมาธสน

ความสามารถพเศษ

ในเดกบางคนอาจมความสามารถพเศษ

เชน สามารถบวกเลขในใจจ านวนมากๆ ไดอยาง

รวดเรว ค านวนปฏทนรอยป บางคนมทกษะทาง

เครองยนตกลไกมาก แตการมความสามารถ

เชนนไมไดหมายความวาเดกฉลาดและไมตองรบ

รกษาแลว ยงจ าเปนตองพฒนาดานอนๆรวมไป

ดวย

สาเหต

ยงไมทราบสาเหตทแนชด วาอะไรทท าให

ระบบประสาทในสมองของเดกออทสซมมความ

ผดปกต

ท าอยางไรเมอทราบวาลกเปนออทสตก

เมอแพทยวนจฉยวาเปนออทสตก อยา

กงวลกบค าวนจฉยโรควาใชแนหรอเปลา และ

อยารอวาเดยวคงหายเอง ควรรบพามารกษา

เสรมพฒนาการในจดทชา เพราะการรกษาตงแต

เนนๆจะท าใหอาการดขนไดเรวทสด

11

การดแลรกษา

ออทสตกเปนภาวะบกพรองของระบบ

ประสาททเรอรง ควรไดรบการชวยเหลอในระยะ

ยาว โดยเสรมพฒนาการทขาดไปและแกไข

ปญหาพฤตกรรมควบคกน เพอใหเกดการพฒนา

ถงจดสงสดเทาทศกยภาพของเขาจะท าได

รปแบบการรกษาจะตางกนไปส าหรบแตละคน

แตโดยรวมการรกษาประกอบดวย

1.การฝกทกษะ

เมอเดกอาย 1-3ป : ควรสอนและฝกทกษะดงน

1.ปรบพฤตกรรม – เพอลดพฤตกรรมทไม

เหมาะสม ใหเดกรวมมอ รวมกจกรรมไดมากขน ม

สมาธมากขน

2.ฝกภาษา - ฝกทงความเขาใจภาษา ค าสง และ

การใชภาษางายๆสอสารกบผอน

3.ฝกทกษะทางสงคม – ใหรจกสบตา เลนกบคน

อน ลดโลกสวนตว

4.ฝกการชวยเหลอตวเองขนพนฐาน – เชนการ

แตงตว การขบถาย ดแลรางกาย

5. ฝกการบรของประสาทสมผส

เมอเดกอาย 3-6 ป : ควรฝกพนฐานใหด

12

ตามขางตนแลวเรมเตรยมความพรอมเขา

โรงเรยน โดย

- ฝกการสอสารใหผอนเขาใจมากขน

- ฝกการท ากจกรรมตามตารางเวลา

- ฝกการท ากจกรรมรวมกบเดกอน

เมอเดกอายมากกวา 6 ป : เพมเตมเรองการ

วางแผนการเรยน เชน

- พจารณาชนดของชนเรยนทเหมาะสมกบเดก

เชน หองเรยนเฉพาะ หรอ หองเรยนรวม

- ชวยเหลอทกษะสงคม ฝกการคดแกไขปญหา

และจดการอารมณตนเองอยางเหมาะสม เพอจะ

ไดเขากบเพอนได

2.การรกษาดวยยา

เพอชวยลดอาการบางอยาง ใหดกพฒนาไปไดด

ขน แตไมใชรกษาใหหายขาด

ปญหาพฤตกรรมทยามสวนชวย ไดแก

-กาวราว รนแรง

-อารมณแปรปรวน หงดหงดงาย

-ซนอยไมนง

-ย าคดย าท า

13

-อาการซมเศราในเดกโต

การปรบพฤตกรรมเดก บางครงเดกมพฤตกรรมไมเหมาะสม เชน

ไมเชอฟง อาละวาด ฯลฯ พฤตกรรมเหลาน

สามารถเปลยนแปลงและแกไขได หากพอแม

ผปกครองสนใจ เอาใจใส ใหเวลา และตองการ

แกปญหาอยางจรงจง

การปรบพฤตกรรมเดกอาศยทฤษฎการ

เรยนรกลาวคอ เมอเด กท าพฤตกรรมดกใหไดรบ

ผลทด(รางวล/ค าชมเชย/ทาทชนชมจากพอแม

และสงคมรอบตว) และเมอมพฤตกรรมไมดกให

ไดรบผลทไมด(การลงโทษ/การถกเพกเฉยไมได

รบความสนใจจากพอแม/ไมไดรบการยอมรบจาก

ครและเพอนๆ) เมอพอแมปฏบตอยางสม าเสมอ

เดกจะไดเรยนรวาควรเลอกท าพฤตกรรมแบบใด

14

นอกจากนพอแมควรสรางแรงจงใจใหเดกอยาก

ท าพฤตกรรมดรวมดวย

ขอควรรกอนการใชเทคนคตางๆในการปรบ

พฤตกรรมเดก

- ตดสนใจกอนวาจะเรมใชกฎพรอมทงตงกฎและ

กตกาใหชดเจน วา

1.จะปรบพฤตกรรมใด

2.ตองการใหเปลยนแปลงไปเปนอยางไร

3.เรมเมอไหร

4.จะมวธควบคม ตดตามผลอยางไร

5.จะตดตามเปนระยะเวลานานเทาไหร

6.ถาท าหรอไมท าตามกฎจะไดรบผลอะไร

- เรมปรบทละพฤตกรรม

- การใหรางวลหรอการลงโทษตองเปนสงทมผล

กบเดกจรงๆ เชน รางวล ตองเปนสงทเดก ชอบ

อยากไดหรอตองการ การลงโทษตองเปนสงทท า

ใหเดกล าบากหรอรสกเดอดรอนตามสมควร

- ถาเปนไปไดควรใหเดกไดรบผลทนทหลงท า

พฤตกรรมนนๆ

- แยกแยะ การให รางวล ลงโทษ เปนเรองๆไปไม

เอาหลายๆเรองมาปนกน

- ถาเดกท าพฤตกรรมดไดในเรองทก าหนดไว

เดกตองไดรบรางวลตามกตกานนดวย แมเดก

อาจจะท าพฤตกรรมไมดในเรองอนกตาม

15

(พฤตกรรมไมดอนจะตองถกน ามาตงเปนกฎและ

แกไขตอไป)

- ทส าคญ พอแมตองเอาจรงกบกฎนน และท า

สม าเสมอจงจะเหนผล!!

เมอท าพฤตกรรมด

ใหแรงเสรมทางบวกซงท าไดหลายวธ เชน

ใหสงของทเดกชอบ ใหเวลาเพมส าหรบท า

กจกรรมทเดกสนใจ ใหโอกาสเดกไดท ากจกรรม

ใหมๆทเดกตองการ

ในเดกทเรมพดคยเขาใจอาจใหสทธพเศษ

หรอใหคะแนนสะสม เชน ท าเปนสตกเกอรดาว

แสตมป แลวน าไปแลกของราง วลตามทไดตกลง

กนไวกบพอแม

พอแมควรแสดงออกถงทาททชดเจนรวม

ไปกบการใหรางวลดวยเสมอ เชนการพดแสดง

ความชนชม ภมใจ การกอดและยมใหเมอเดกท า

ดและไดรบรางวล

เมอท าพฤตกรรมไมด

ใหเลอกท าวธการใดวธการหนงหรอหลาย

วธรวมกนดงน

-ตกเตอน

-อธบายใหเหตผลทสนกระชบ เขาใจได

เหมาะกบวยของเดก

16

-เพกเฉยไมใหความสนใจ เชน เวลาทเดก

รองดน เสยงดง โวยวาย พอแมควรบอกเดกดวย

ทาทสงบวา “เราจะพดและตกลงกนดๆ เมอลก

หยดรอง” หลงจากนนจงเพกเฉยไปจนกวา เดก

จะคมตวเองได

-เบนความสนใจของเดก หรอใหสงของอน

ทดแทน วธนสวนใหญจะไดผลดในเดกเลก เชน

เดกจะเลนของใชทเลนไมได พอแมจงหาของเลน

อนมาใหเลนแทน หรอชวนไปท าอยางอนแทน

-แยกใหเดกไปสงบสตอารมณตามล าพง

ใชไดทงกบเดกเลกและเดกโตทอาการไมรนแรง

พดคยกนรเรอง ในเวลาทเด กอารมณเสย

หงดหงด โวยวาย ตอลอตอเถยง

วธปฏบต

พอแมตองออกค าสงดวยทาทจรงจง แตไมใช

อารมณบอกใหเดกออกไปสงบสตอารมณในททจดไวให

โดยททใหแยกไป ควรอยในสายตาพอแม เพอให

มองเหนไดวาเดกก าลงท าอะไรอย ทนนตองไมมของเ ลน

หรอ สงของอนใดทเดกชอบ

เชน อาจเปนเพยงเกาอ 1ตวอยมมหองหนหนา

เขาขางฝา ใหเดกนงนานจนกวาจะสงบสตอารมณตวเอง

ได โดยทวใหเดกนงนานเทากบจ านวนอายเดก บวก 1

เชน อาย 5 ขวบใหนงนาน 6 นาท

17

ถายงไมสงบใหเพมเวลาจนกวาเดกจะสงบ โดย

จะตองบอกเดกวาจะตอเวลาอกนานเทาไหร

การปรบพฤตกรรมดวยวธน อยาง

สม าเสมออเปนการฝกใหเดกรจกควบคมการ

แสดงออกของตวเอง และจะชวยใหเดกสามารถ

จดการอารมณไดดยงขนเมอโตเปนผใหญ

-ใหท าชดใช สงทท าผดไป อยาง

สมเหตสมผล เชน เมอเดกท าจานชามแตก ใหเดก

เปนคนเกบใหเรยบรอย โดยพอแมจะชวยอยาง

เหมาะสมตามวยเทานน

วธการตอไปนไมเหมาะสมในการใชปรบ

พฤตกรรม เพราะอาจหยดพฤตกรรมไมพง

ประสงคของเดกไดเพยงชวคราว แตมกไมไดผล

ในระยะยาว และอาจสงผลเสยในอนาคต

-ขแตไมท าจรง

-การตะคอกหรอตวาด

-การบน พดเยอะเกนไปจนท าใหเดกสบสน

-การดาวา ใชค าหยาบคาย

-การใชค าพด เสยดส ประชดประชน

-การตเดกอยางรนแรง ใชความรนแรง

18

การฝกภาษาส าหรบเดกออทสตก

ความผดปกตของพฒนาการทางภาษาเปน

เกณฑในการวนจฉยทส าคญอยางหนงของกลม

อาการออทสตกนอกเหนอจากความบกพรอง

ทางดานทกษะทางสงคมและปญหาพฤตกรรม

ซ าๆ

ความบกพรองทางภาษานนมไดหลายแบบ

เชน เรมพดชา สวนมากอาจเรมพดท 2-3 ป, ไม

สนใจฟงเวลาพดดวย, ไมท าตามค าสง, พดเปน

ภาษาของตวเองผอนฟงไมเขาใจ, น าค าพดมาใช

ไมเหมาะกบเหตการณ เชนจ าประโยคจาก

โฆษณา มาพดซ าๆ โดยไมมความหมาย , พด

โตตอบไดไมด, ตอบไมตรงค าถาม, ไมสามารถ

สนทนาไดยาวพดไมชด, ใชโทนเสยงผดปกต

เชน พดเสยงต าตลอดเวลา

เดกแตละคนจะมความบกพรองตางกนไป

และมความสามารถในการฝกหดตางกนไปดวย

สาเหตของความบกพรองทางภาษา

ปจจบนยงไมทราบสาเหตชดเจน แตเชอวา

นาจะมความผดปกตในการท างานของสมองทสง

การดานภาษา

19

แนวทางในการฝกภาษา

เปาหมายในการฝกไมใชเปนการฝกเพยง

เพอใหเดกพดได แตเพอฝกใหเดกสามารถพด

รวมทงสอสารดวยรปแบบอน เชน ใชภาษา

ทาทาง ไดอยางเหมาะสม

ล าดบขนตอนในการสอสารของเดกออท

สตกพอจะแบงเปนล าดบขนไดคราวๆ ดงน

1.สอสารดวยรปแบบของตวเอง

2.สอสารเพอบอกความตองการ

3.สอสารพนฐาน

4.สอสารเพอเขาสงคม

1.สอสารดวยรปแบบของตวเอง

ในขนนเดกจะสอสารในรปแบบของตวเอง

ซงคนอนไมเขาใจ เชน อยากไดนมกกระโดดอย

กบท กลวเสยงดงกกรดรอง หรอไมพยายาม

สอสาร เชน อยากไดของเลนแตหยบไมถงกปน

เอาเอง ไมสนใจทจะขอความชวยเหลอจากคน

รอบขาง เปนตน

2.สอสารเพอบอกความตองการ

20

ขนนเดกจะเรมสอสารเพอบอกความ

ตองการของตวเอง เชน อยากไดของทอยสงกมา

จงมอผใหญใหไปหยบให อยากไดนมเรมสงเสยง

“อม อม” อยากไดของเลน พดวาเอา เปนตน

การสอสารเพอบอกวาตวเองตองการอะไรเปน

การสอสารขนแรกทงในเดกปกตและเดกออท

สตก

3.การสอสารขนพนฐาน

ขนนเดกจะเรมพดค างายๆ ได เพอบอกวา

ตองการอะไร เชน บอกวา “น า” เมออยากกนน า

หรอเรมพดเปนประโยคคและวลสนๆ เชน “เอา

น า” “ขนรถ” “แมมาน” เปนตน เวลาถามค าถาม

งายๆ เดกจะเรมตอบได เชนถามวา “นตวอะไร”

ตอบไดวา “แมว” และเดกจะเรมพดเพอชวนใหคน

อนสนใจสงเดยวกบตวเอง เชน “นรถไฟ” เปนตน

4.ขนสอสารเพอเขาสงคม

ขนนเดกจะเรมพดโตตอบไดหลายรอบขน

อยางเหมาะสม เชน เดกบอกวาอยากกนนม แม

ถามวานมกลองหรอนมขวด เดกตอบวา นมกลอง

แมถามวารสอะไร เดกตอบวา รสหวาน เปนตน

และเรมพดเพอเลาเรองทตวเองสนใจ หรอตง

ค าถามทตวเองสงสย

หลกการฝกภาษาใหกบเดกออทสตก

-ตองสนก ไมเครยด

-เรมจากสงทเดกก าลงสนใจ

21

-ฝกใหเหมาะสมกบล าดบขนของเดก

-พยายามพดเปนแบบใหเดกอยเสมอ

-หมนสรางสถานการณใหเกดการสอสาร

-คอยปรบตกแตงภาษาของเดกใหรนขนเรอย ๆ

เปาหมายส าหรบการฝกพด

ส าหรบเดกทอยในขนสอสารเพอบอกความ

ตองการ เปาหมาย คอ

-พดตามผฝกในสงทตวเดกเองตองการมากขน

เชน ขอ

-รจกและเขาใจค าศพทมากขน

-ใชค าพดแทนทาทางเพมขนเรอยๆ

-ยอมสอสารกบคนไมคนเคยมากขน

-สอสารในสถานการณหลากหลายขน

ส าหรบเดกทอยในขนการสอสารพนฐาน

เปาหมายคอ

-เขาใจประโยคงายๆ และคนเคย

-รจกตอบค าถามโดยเรมจากค าถามทมตวเลอก

เชน เอานมหรอน า ไปหรอไมไป -จากนนเรมตอบ

ค าถามงายๆ อะไร ใคร ทไหนได

-พดเปนวลหรอประโยคไดมากขน

-เลอกใชค าพดไดตรงกบความตองการของตวเอง

22

การฝกทกษะทางสงคม (Social skill Training)

เดกออทสตกมปญหาพฒนาการทางดาน

สงคมในลกษณะมปฏสมพนธทไมเหมาะสมกบ

บคคลอนหรอขาดทกษะทางสงคม สงผลใหเดก

ออทสตกขาดเพอน มปญหาในการปรบตวการ

ท างานรวมกบผอน จงจ าเปนตองเสรมสราง

23

ทกษะในการสรางมนษยสมพนธทเหมาะสม และ

ยงเปนโอกาสทเดกจะไดเรยนรจากผอน ไดรบ

การตอบสนองทางอารมณจากคนรอบขาง ชวย

ใหเดกไมรสกโดดเดยว เดกทไมไดรบการ

สงเสรมเรองมนษยสมพนธ มแนวโนมทจะ

ตอบสนองตอผอนโดยค านงถงแตความรสกของ

ตนเอง ท าใหถกปฏเสธจากสงคม เดกทวๆไปจะเรยนรทกษะทางสงคมตางๆ

จากการสอน การฟง การ สงเกตสงตางๆรอบตว

อยทกวน แตเดกออทสตกอาจจะไมสามารถท าสง

เหลานได เนองจากเดกมความยงยากในการ

เขาใจสงทคนอนๆท า พดหรอแสดงออก พวกเขามปญหากบการฟง (การท าความเขาใจกบสงท

ใครบางคนบอกเขา) การพดคย(ในสงทพวกเขา

ตองการสอความหมาย) การสงเกตหรอการ

ตความการแสดงออกทางสหนาและภาษาทาทาง การวางแผนและการควบคมสงทพวกเขาท า ดงนนเราจงจ าเปนทจะตองชวยเหลอพฒนาความ

เขาใจทกษะทางสงคมใหแกเดกออทสตก

เพอทจะชวยใหเดกสามารถด ารงชวตประจ าวน

ไดอยางมความสข

การฝกทกษะทางสงคมจะฝกโดย ใหเดกเรยนรรวมกนในกลมเลก ๆ ซงจะ

ชวยใหเดก มพฒนาการทดขนได เรยนรการอย

รวมกน การรอคอย การผลดกนท ากจกรรม การ

24

สนทนา การเลาเรอง และอนๆ กจกรรมทใชในการฝกทกษะสงคมนสามารถท าได โดย

-เรยนรทกษะสงคมผานตนแบบ

สถานการณจ าลองเหตการณหรอสถานการณ

ทางสงคมตางๆและบทบาทสมมต เพอใหทดลอง

ปฏบตจนเกดความช านาญ หรอการสอนโดย

จดจ ารปแบบสนทนาในสถานการณตางๆแลว

น ามาใชโดยตรง

-สรางพฤตกรรมเปาหมายภายใตกจกรรม

และสถานการณทหลากหลาย -เรยนรทจะแสดงพฤตกรรมการตอบสนอง

ในเชงบวก เชน ชมผอน -พฒนาความสามารถควบคมตนเองได

เพมขน (Self Control) เชน ใหรจกรอควผานการเลน

เกม

-เสรมสรางทกษะการสอสาร และทกษะการ

แกปญหา เชน การเรมสนทนากบผอน

ทกษะทางสงคม มความส าคญในการช วย

พฒนาเดกทงปกตและเดกทมความตองการพเศษ

มผลตอเดกในทกๆดานไมวาจะเปนทางดานจตใจ

สงคม การเรยน ปรบตว เพราะทกษะทางสงคม

จะชวยใหเดกมพนฐานทางอารมณทด สามารถ

พฒนาความสมพนธกบผอนอยางเหมาะสม

25

การบรณาการประสาทรบความรสก

Sensory Integration (SI)

SI คออะไร

ดร. A. Jean Ayres, นกกจกรรมบ าบดผซงตง

สมมตฐานวา พฤตกรรมบางอยางทบกพรองของ

เดกออทสตกอาจเกดจากความผดปรกตของระบบ

รบความรสกตางๆ เชน ระบบรบการเคลอนไหว

ระบบรบความสมพนธของขอตอ และระบบรบ

สมผส จงท าใหการประมวลผลขอมลมความ

สบสน จนไมสามารถจดการและตอบสนองกบ

สมผสนนไดอยางเหมาะสม หากควบคมสงเรา/

การรบความรสกตางๆไดอยางเหมาะสม จะ

กระตนกลไกการท างานของสมองใหสามารถ

ตอบสนองตอสงเราไดดขน

ปญหาในระบบการรบความรสก

ไดแก

26

1.การน าเขาของความรสก (Sensory Stimuli)

1.1 ภาวะขาดการกระตน ; ท าใหเกดการแสวงหา

สงกระตนทอาจไมเหมาะสมได เชน

-ระบบการรบการเคลอนไหว ; สายหว, นงโยกตว

ไปมา

-ระบบการรบความสมพนธของขอตอ ;นงขยมตว,

กระโดดไมหยด, เคาะมอ-เทาเปนจงหวะๆ

-ระบบการรบสมผส; ถมอแรงๆ, กดผา, กดนว, อม

นว, ลวงกระเปาตลอดเวลา

1.2 ภาวะไดรบการกระตนมากเกน ; มกไมเกด

ปญหาเพราะสมองจะมสวนหนงทท าหนาทยบยง

ไมน าขอมลทมากเกนไปแปลผลซ า ๆ

2.การผสมผสานและแปลผลความรสก

2.2 ภาวะแปลผลนอยไป ; การทมสงมากระตนมาก

แตสมองแปลผลออกมานอยเกนไป ท าใหเกดการ

ตอบสนองนอยตามไปดวย เชน

- ระบบการรบการเคลอนไหว ; ถกเหวยงหรอหมน

นานๆกยงไมรสกเวยนหว, ทรงตวล าบาก, กลว

การเคลอนไหว (เพราะทรงตวไมดจงกลวลม)

-ระบบการรบความสมพนธของขอตอ ; ท าใหการ

จดระเบยบรางกายล าบาก เดนตรงเหมอนทอนไม

(เพราะรสกไมมนใจในการเคลอนไหวของสวน

ตางๆวาสมพนธกนดหรอไม)

-ระบบการรบสมผส ; ไมยอมหลกเลยงของแหลม

หรอของมคม, ชอบหยบหรอทานของรอนหรอเยน

จด

27

2.3 ภาวะแปลผลมากไป ; มสงกระตนนอย แต

สมองแปลผลมากเกนไป ท าใหเกดการตอบสนอง

ทมากกวาปกต จนอาจสงผลตอชวตประจ าวนได

เชน

-ระบบการรบการเคลอนไหว ; ท าใหไมชอบการ

เคลอนท, ไมชอบการเปลยนต าแหนง

ของศรษะ, ชอบอยนงๆ

***ในเดกทมภาวะชกอยแลว จะกระตนใหม

อาการไดงายขน***

-ระบบการรบความสมพนธของขอตอ ; ท าใหไม

ชอบการลงน าหนกตามขอตอตางๆ, ไมชอบการ

วง แตมกเดนเบาๆชาๆ

-ระบบการรบสมผส; ท าใหไมชอบการสมผสแบบ

เบาๆ, ไมชอบทานอาหารอนๆหรอเยน, ไมชอบ

การโอบกอด, รสกอดอดเมอตองอยใกลๆคนอน,

ชอบเลนกระแทกแรง ๆ

การแกไขปญหาของระบบการรบ

ความรสก

การกษาตามทฤษฎSensory Integration (SI) นจะมงความส าคญตอความบกพรองในการ

28

ประมวลขอมลความรสกของสมอง กลาวคอผ

บ าบดจะจดกจกรรมทเหมาะสม มการควบคมและ

วางเงอนไขของสงเรา เพอกระตนใหขนตอนการ

รบระดบขอมลและความสามารถพนฐานตอการ

กระท าตางๆมประสทธภาพสงสด สมองจะเกดการ

เรยนร และแสดงพฤตกรรมการปรบตวทเหมาะสม

การกระตนระบบรบความรสก

โดยใหการกระตนทดแทนในสงทเดกขาดไป

-ระบบการรบการเคลอนไหว ; นอนเปลไกว, เลน

ชงชา, เลนมาโยก, กลงตว

-ระบบการรบความสมพนธของขอตอ; กระโดด

เทมโบลน, ลกบอลเดงดง

-ระบบการรบสมผส; เลนทราย, ปนดน, เลนในถง

บอล, เลนในสนามหญา

การกระตนระบบการแปลผลของสมอง

จากการศกษาตางๆพบวา ความบกพรองในการ

แปลผลขอมลดานการรบความรสกตางๆ มกม

ปญหาเฉพาะอยางใดอยางหนงเทานน และจาก

การคนพบคณสมบตของสมองบางสวนทสามารถ

ปรบเปลยนการท าหนาทของตวเองใหสามารถท า

หนาทอยางอนไดดวย ท าใหเราสามารถกระตน

29

การท างานของสมองสวนทบกพรองใหเปนไปใน

ทศทางทเราตองการไดในระดบหนง

ศลปะบ าบด ( Art Therapy )

30

ศลปะบ าบด หมายถง การใชกจกรรมทาง

ศลปะในหลายรปแบบทงการวาด การปน หรอ

ผลงานทางศลปะ เพอวนจฉยบ าบดรกษา และ

ฟนฟสมรรถภาพในบคคลทกลไกการท างานของ

รางกายหยอนสมรรถภาพ หรอมความผดปกต

บางประการของกระบวนการทางจตใจโดยเฉพาะ

ผทไมสามารถถายทอดความรสกนกคดออกมา

เปนค าพด หรอมปญหาในเรองความสมพนธกบ

ผอน ซงงานศลปะจะชวยใหบคคลเหลานได

แสดงออกซงความรสกนกคดทเกบไว

วตถประสงคในการใหบรการทางศลปะ

บ าบดในเดกออทสตก

1.เพอใชศลปะในการพฒนาอารมณ สตปญญา

สมาธ ความคดสรางสรรค รวมถงการชวย

พฒนากลามเนอมดเลก และการประสานงานการ

เคลอนไหวของรางกาย นอกจากนยงเปน

31

เครองมอส าคญทชวยกระตนการสอสาร และ

เสรมสรางทกษะทางสงคมดวย

2.เพอใชศลปะในการวนจฉยหาขอบกพรองของ

บคคลทกลไกการท างานของรางกายหยอน

สมรรถภาพ หรอความผดปกตบางประการของ

กระบวนการทางจตใจทไมสามารถถายทอด

ความรสกได

ศลปะส าหรบเดกออทสตกควรค านงถงพฒนาการ

ดานตางๆดงน

-พฒนาการดานสตปญญา เนอหา

ควรเปนการบรณาการกบดานอนๆเชน เรยนร

เรองสกบวนตางๆ การเรยนรในเรองค าศพท

ตางๆจากภาพ การเรยนรรปทรงตางๆ และ

เนอหาไมควรจะมความซบซอน เนนดานเทคนค

และวธการทแตกตางและมการท างานอยางเปน

ระบบเปนขนตอน ใหเหมาะสมกบสภาพและ

ปญหาพฒนาการและความบกพรองของเดก

ขณะปฏบตงานเนนใหเดกไดลงมอท าดวยตนเอง

นอกจากนความสนกสนานและการผอน

คลายขณะปฏบตกจกรรมจะชวยเพมสมาธใหแก

เดกเพราะเดกออทสตกจะมสมาธสน

-พฒนาการทางดานอารมณ เนนการ

สรางความประทบใจ ความเชอมนในตนเองเมอ

ท างานส าเรจของเดกออทสตก เชน การไดรบค า

32

ชมเชยหรอรางวล การใหการยอมรบใน

ความสามารถและพฒนาการทดขนของเดก

-พฒนาดานสงคม เนนการมปฏสมพนธกนใน

การท ากจกรรม การปรบตวใหเขากบสงคม รจก

ท างานรวมกน และมความรบผดชอบ รวมถงการ

รบรสงแวดลอมตางๆรอบๆตว

-พฒนาการดานรางกาย กจกรรม

ศลปะจะตองเปนกจกรรมทชวยใหเดกออทสตก

ไดเคลอนไหวรางกาย ฝกการใชมอ การ

ประสานสมพนธระหวางมอกบตา และการท างาน

คลองแคลว

-พฒนาดานความคดสรางสรรค

สงเกตจากลกษณะงานทออกมาทมการพฒนา

ดานความคดสรางสรรค สนใจและกระตอรอรน ม

ความอดทนและส ารวจตรวจสอบความคดใหม ๆ

ยอมรบการเปลยนแปลงและมการเปลยนแปล

พฤตกรรมการท างาน สามารถท างานไดอ ยาง

อสระจากความคดของตนไมลอกเลยนแบบผอน

-พฒนาการดานสนทรยภาพและลกษณะนสยทด

มความเปนระเบยบ สะอาดเรยบรอยและรจกเกบ

และท าความสะอาดอปกรณตางๆ

33

แบบประเมนและตดตาม

พฒนาการเดกออทสตก

ค าชแจง

1.แบบประเมนพฤตกรรมเดกนใชเพอประเมน

ขอมลเบองตนและตดตามพฒนาการของเดก อนจะน าไปสการฝกและพฒนาตอไป ขอใหตอบตาม

ความเปนจรงทเดกท าได

2.สงเกตพฤตกรรมแลวบนทกลงในชองทพบ โดยใสเครองหมาย (ถก) (พฤตกรรมดงกลาว

จะตองเกดขนอยางสม า เสมอเปนนประจ าใน

ระยะเวลา อยางนอย 1 สปดาห)

34

ชอผสงเกต …………………………………………………

วนทประเมนครงแรก ……………………………………..

ระดบ

หวขอประเมน วน/ เดอน/ ป ทประเมน หมายเหต

ทกษะทางสงคม 1 แยกตว ไมสนใจคนรอบขาง

2

แสดงความสนใจคนรอบขางเมอ

ถกกระตนหรอเมอตองการใหท า

อะไรให เชน หยบของให

3 แสดงทาทสนใจวาคนรอบขาง

ก าลงท าอะไร

เลยนแบบทาทางงายๆทคนอนท า

เชน ตบมอ บ๏ายบาย

สนใจชชวนคนรอบขางใหมาท า

กจกรรมดวย

35

ระดบ


แสดงความสนใจเดกคนอน

นอกจากพนองหรอคนใกลชด

4 เขารวมเกมหรอกจกรรมอยางนอย

ทสด 1 อยางกบบคคลอน

ปฏบตตามค าสงกลมงายๆ ได เลนสมมตงายๆ ได เลนบทบาทสมมตตามล าพงหรอ

เลนกบคนอน

5. เลนเกมงายๆ ทตองมปฏสมพนธคนอน เชน เปา ยง ฉบ

ปฏบตตามกฎกตกาตางๆของกลม

ไดด เชน เขาแถว เกบของเลนเมอ

เลนเสรจ

36

ระดบ


การสอสาร 1. ความเขาใจภาษา

1.1 ไมสนใจฟง ไมสบตา

1.2 สบตาเมอถกกระตนใหมอง

หนหาเสยงเรยก

ท าตามค าสงทมทาทางประกอบได

เชน บ๏ายบาย

ตอบสนองตอทาทาง เสยงของ

ผใหญ เชน อยา หยด

1.3 สบตาเมอพดดวย

ท าตามค าสงทไมมทาทางประกอบ

ได เชน ไปหยบของมาไดเมอสง

เขาใจประโยคงายๆ เชน นอะไร ช

ภาพสตว อวยวะงายๆได

1.4 เขาใจประโยคยาวขน ค าถามใคร

37

ระดบ


ท าอะไร ทไหน

รจกค าคณศพท บพบท เชน เลก

ใหญ บน ลาง

1.5 รจกล าดบ เชน กอน-หลง, เมอ

วาน-พรงน

2. การใชภาษา(สอสารภาษากายและการพด)

1. จบมอผใหญไปหยบของให

สงเสยงเบาๆ ในคอ สงเสยงดง เคน

เสยง กรดรอง เมอตนเตนตกใจ

2. มองหนาเวลาอยากไดของ

การออกเสยงเปลยนความดงและ

ระดบเสยงไดมากขน

สงเสยงเปนท านอง

3. ใชทาทางบอกความตองการ เชน

38

ระดบ


ชเพอบอกความตองการ

ออกเสยงเลยนแบบตวอยางทเคย

ไดยนมากอน/พดตาม

4. ชชวนหรอใชทาทางบอกสงท

ตวเองสนใจ เชน ชใหดเครองบน

พดเปนค าเดยวๆเพอสอความหมาย

(ไมใชพดตาม) เชน เอา ไป น า

พดเปนวลสนๆ เชน ไมเดน น าอก

ออกเสยงเปนประโยคทม 3 ค า

(ประธาน กรยา กรรม)

5. ใชสายตาสอสารได เชน มอง

ผใหญเมอไมแนใจ ตองการการ

ยนยน

ถามค าถามเมอสงสย

ตอบค าถามเกยวกบของกบตนเอง

งายๆได

39

ระดบ


การตอบสนองตอประสาทสมผส 1.ไวตอการรบความรสกจนหน รนแรงรบกวนชวตประจ าวน กรดรองเมอเทาลอยจากพน ไมแปรงฟน รอง/หลกหนเมอสมผส

ใบหนา

ปดหหรอกรดรองเมอไดยนเสยงท

ไมชอบ

2.ตอบสนองตอความรสกนอยเกนไป รนแรงจนรบกวนชวตประจ าวน ไมรสกเจบปวด ชอบท ารายตวเอง หรอ โขก กด

3.ไวตอการรบความรสกบางอยาง แสดงออกวาไมชอบอยางชดเจน แตอดทนได พาจบท ากจกรรมได ลางมอหรอสลดมอทนททจบโดน

กาวหรอสงเหนอะหนะ

40

ระดบ


เดนเขยงเทา

มภาวะชอบแสวงหาสมผสมากกวาปกต จนดแปลก ชอบดม อม เลย ของตางๆ ชอบกระโดด หมนตว

4. มภาวะไว หรอ แสวงหาการรบ

ความรสกบางอยางแตควบคมได

เมอเขาสงคม ไมท าใหดแปลกบอก

ไดวาชอบ หรอไมชอบ แตไมแสดง

พฤตกรรม

5. รบรและตอบสนองไดตามปกต

41

ระดบ


พฤตกรรมซ าๆทไมพงประสงค 1. ท าพฤตกรรมซ าๆ มากจนนกจวตร

ประจ าวนท าไมได

2. พอท ากจวตรประจ าวนได แตจะม

พฤตกรรมซ าๆเสมอเมอวาง

3. มพฤตกรรมซ าๆบาง แตหยดดเมอ

จบหรอบอกใหหยด

4. มพฤตกรรมซ าๆเลกนอย แตหยด

ได กลบมาสนใจกจกรรมไดเอง

5. ไมมพฤตกรรมซ าๆ

42

ระดบ


ความสนใจ/สมาธ 1. ไมสนใจ เดนหรอปนปาย

ตลอดเวลา

2. นงท ากจกรรมพอได แตตองจบให

ท า ยงสนใจสงรอบขางตลอด

3. นงท ากจกรรมเองได แตจะสนใจ

หลดไปสนใจสงรอบขางเปนพกๆ

ตองคอยกระตน ใหรางวล

43

ระดบ


4. นงท ากจกรรมเองได วอกแวกบาง

ครง ใหความสนใจกบผลงานทท า

5. นงท ากจกรรมไดดจนเสรจ นาน10

นาท (ไมรวมเลนเกมส ดทว)

กลามเนอมดเลกและการประสานกนของตาและมอ 1. มองตามของหรอคนทเคลอนไหว

ได

หยบจบของได แตตาและมอไม

สมพนธกน

ใชมอบบของเลนทนมหรอมเสยง 2. มองและหยบจบวตถใสในภาชนะ

ได เชน หยบของใสกลอง

หมนฝาเกลยวขวดน าขนาดใหญ

44

ระดบ


ก าดนสอขดเขยนเสนได

3. ดงดนน ามนเปนกอนๆ หยบลกแกวใสขวดดวยนวชและ

นวโปง

วางภาพตดตอในกรอบ 4-5 ชน ระบายสออกนอกขอบไมเกน1.2นว

4. คลงดนน ามนเปนเสนได จบดนสอไดถกตอง วาดรปตามแบบวงกลมสเหลยม

5. ระบายสอยในกรอบเลก

วาดรปบาน คน งายๆได

ปะตดรปเราขาคณตบนกระดาษ

ดวยกาวได

การเคลอนไหวกลามเนอมดใหญและการทรงตว 1. เคลอนไหว ทรงตวตองมคนชวย

45

ระดบ


เลยนแบบการเคลอนไหวไมได

2. เคลอนไหว ทรงตวไดเอง ไมตอง

ชวย

เลยนแบบการเคลอนไหวพอได แต

ยงไมถกตอง

ยนเขยงปลายเทาได

3. เลยนแบบการเคลอนไหวได

ถกตอง แตยงไมคลอง

4 เดนขนลงบนไดสลบเทาโดยใชมอ

จบราวได

กระโดดขาคได

5. เลยนแบบการเคลอนไหวคลอง

เดนขามสงกดขวางได ทรงตวบนไมกระดานทรงตวได

ทกษะการชวยเหลอตนเอง

46

ระดบ


1. การรบประทานอาหาร

1.1 ดมน าจากแกวทผใหญถอให/หยบ

ขนมชนเลกเขาปาก

1.2 ใชสองมอถอแกวน าทานเอง/ใช

ชอนตกอาหารในจานเปนค ากน

เอง โดยท าหกบาง

1.3 ถอแกวน าใบเลกดวยมอเดยว/แกะ

หอขนมได

1.4 ดมน าจากแกวโดยไมตองชวย ไม

หก

1.5 ตกอาหารทานเอง ไมหก ไมตอง

ชวย

2. การแตงตว 2.1 ถอดรองเทาเอง 2.2 ถอดเสอผาหนาเอง/ถอดกระโปรง

หรอกางเกงเอง

2.3 ใสเสอผาหนาเองยงตดกระดม

47

ระดบ


ไมได/สวมรองเทาแบบไมมเชอก

ไดเอง แตอาจผดขาง

2.4 กลดกระดมเมดใหญได/เรม

แตงตวเองจนเสรจ ยกเวนตด

กระดมและรดซปขน

2.5 แตงตวเองไดหมด ไมตองชวย/หว

ผมไดเอง

3.การท าความสะอาดรางกาย 3.1 บอกใหพาไปหองน าเมอปวดได 3.2 เขาหองน าเองตอนกลางวน

เมอปวดไดเรยบรอย

3.3 อาบน าเองแตตองมผใหญชวย 3.4 อาบน าเองสะอาด แปรงฟนยงไม

สะอาด

3.5 แปรงฟนและอาบน าเองสะอาด

สารบญ

หนา

ความรทวไปเกยวกบภาวะสมองเสอม (Dementia)........................1

การปรบสงแวดลอมสำาหรบผปวยโรคสมองเสอม...........................4

การดแลชวตประจำาวนสำาหรบผปวยโรคสมองเสอม.......................9

การดแลปญหาพฤตกรรมและอาการทางจต ...............................17

การดแลสำาหรบญาต .................................................................24

เอกสารอางอง...........................................................................26

คมอการดแลผปวยโรคสมองเสอม: การปรบสงแวดลอม

การดแลชวตประจำาวน และการจดการปญหาพฤตกรรม

พมพครงท 1 มนาคม 2555

จำานวนหนา 28 หนา X,000 เลม

สงวนลขสทธ

นายแพทยธรรมนาถ เจรญบญ

โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต

พมพท บรษท คลเลอร ฮารโมน จำากด

14/14 หมท 1 ซอยสวสดการ 1 แขวงหนองแขม เขตหนองแขม กทม.10160

โทรศพท 0-2807-8878, 0-2421-8439

โรคสมองเสอมคออะไร ?ความรทวไปเกยวกบภาวะสมองเสอม (Dementia)

ภาวะสมองเสอม (Dementia)

เปนกลมอาการทสมองมการทำางานเสอมถอยลดลงอยางตอเนอง โดยการ

เปลยนแปลงนมผลมากเกนกวาทพบในคนสงอายทวๆไป มผลทำาใหความจำาเสอม

การตดสนใจแยลง ไมสามารถเรยนรสงใหมๆได มความผดปกตในการใชภาษา

การคำานวณความเขาใจ รวมถงความสามารถในการทำากจวตรประจำาวนแยลง

สรปใหสนๆ ภาวะสมองเสอมคอ “การทผสงอายมอาการเหมอนถอยหลง

กลบไปเปนเดกอกครง”

พบบอยแคไหน

โรคสมองเสอมนน พบบอยกวาทคด...... โดยพบวาอายยงมาก ยงมโอกาส

เปนสง โดยจากสถตในตางประเทศพบมากถง 5% ในประชาชนทมอายมากกวา 65 ป

และในประชาชนอายมากกวา 85 ป พบมากถง 20-40% ยงในปจจบนการแพทย

ทเจรญไปมาก ทำาใหคนอายยนมากยงขน ทำาใหพบโรคสมองเสอมมากเปนเงาตามตว

สำาหรบในประเทศไทยนน ยงไมไดมการศกษาถงจำานวนผปวยโรคสมองเสอม

ในระดบประเทศอยางจรงจงมากอน แตจากสถตของสมาคมผดแลผปวยโรค

สมองเสอมแหงประเทศไทย พบวามผปวยลงทะเบยนอยประมาณ 65,000 คน

ซงนาจะนอยกวาจำานวนผปวยจรง อยมาก หากประมาณการดวยความชก

ในตางประเทศ ( 5%) เทยบกบสถตประชากรทงประเทศ ป 2551 ทมผทอาย

มากกวา 60 ป เทากบ 7 ลาน 4 หมนคน เราจะไดประมาณการณผปวยโรคสมองเสอม

ในประเทศไทย เทากบประมาณ 352,000 คน

คมอการดแลผปวย โรคสมองเสอมคมอการดแลผปวย โรคสมองเสอม 1

โรคสมองเสอม (dementia) ตางจาก โรคอลไซเมอร (Alzheimer’s disease) ยงไง ?

หากใหพดงายๆ กคอโรคสมองเสอมนนเปนคำากลาวรวมๆ ประกอบดวย

โรคหลายๆ ชนด โดยโรคอลไซเมอรนนเปนโรคชนดหนงของโรคสมองเสอม

หากเปรยบเทยบวา โรคสมองเสอมคอรถยนต โรคอลไซเมอร กคอรถยหอ

TOYOTA (คอรถชนดหนงนนเอง)

สาเหตของสมองเสอม

โรคสมองเสอมพบวาเกดไดจากมากมายหลายสาเหต โดยสาเหตทพบบอยๆ ไดแก

1.โรคอลไซเมอร (Alzheimer’s disease) เปนโรคทพบบอยทสดของภาวะสมอง

เสอม พบได 40-60% ของภาวะสมองเสอมทงหมด เกดจากการทมเซลลสมอง

คอยๆ ตายลง โดยในปจจบนยงไมทราบสาเหตของการเกดโรคทแนชด แตพบวาม

หลายๆ ปจจยทเกยวของ

2.โรคสมองเสอมเนองจากหลอดเลอดสมอง (Vascular dementia) พบบอย

เปนอนดบทสอง (15-30%) เกดจากหลอดเลอดทไปเลยงสมองมการตบตวผดปกต

ในบรเวณนน ซงหากเนอสมองมการตายเปนจำานวนมาก หรอบรเวณทสมองขาด

เลอดนนเปนบรเวณสำาคญเกยวกบความจำา กจะทำาใหผปวยมอาการหลงลมได

3.โรคสมองเสอมแบบผสม (Mixed vascular and Alzheimer’s dementia)

พบมากเปนอนดบสาม (10-30%) เกดจากทงโรคอลไซเมอรผสมกบโรคสมองเสอม

เนองจากหลอดเลอดสมอง รวมกนนนเอง

4.โรคสมองเสอมจากสาเหตอนๆ รวมกนเปนประมาณ 10 % เชน โรคสมอง

เสอมลววบอด (Dementia of Lewy Body), โรคโพรงสมองโต (normal pressure

hydrocephalus dementia), โรคสมองเสอมเนองจากแอลกอฮอร, โรคสมองเสอม

จากโรคไทรอยด, โรคสมองเสอมจากการขาดสารอาหาร เชนวตามน B12, โฟเลต,

วตามน B1 โรคสมองเสอมจากโรคพาคนสน (Parkinson’s disease), โรคสมอง

เสอมจากเนองอกในสมอง เปนตน

อาการของสมองเสอม

โดยอาการเดนๆ ไดแก

1.อาการหลงลม

เปนอาการเดนทสดของโรคสมองเสอม ในระยะแรกอาการหลงลมจะเปน

เฉพาะในสงทผานมาไมนานและความจำาใหมๆ (ทางแพทยเรยกวาความจำาระยะสน

recent memory หรอ short term memory) เชน วางของไวทไหน เมอวานเยนไป

กนขาวกบใครทไหน อาทตยกอนใครมาเยยม เดอนกอนไปเทยวตางจงหวดทไหน

สวนความจำาทเกยวกบเรองเกาๆ ทผานมานานแลว เชน แตงงานเมอไหร เกดทไหน

ชออะไร ความจำาสวนนมกยงเปนปกตอย จะหลงลมไปแลวกตอเมออาการสมอง

เสอมเปนขนรนแรง (severe dementia) แลวเทานน

2.ความสามารถของสมองในดานอนๆ เสอมลง

อาการของโรคสมองเสอมนนไมใชแคเสอมเพยงเรองความจำาเทานน

แตความสามารถของสมองดานอนๆ กเสอมลงดวย เชน การใชภาษา การใช

เหตผล การตดสนใจ การคดคำานวณ เปนตน

3.สญเสยความสามารถในการใชชวตประจำาวน

ผปวยจะมความสามารถลดลงจนมผลกระทบตอการทำางานและการใช

ชวตประจำาวน โดยจะเรมเสยความสามารถทซบซอนกอน เชน การใชโทรศพท

การจดการดานการเงน การออกไปซอของขางนอก เปนตน เมออาการเปนมาก

กจะเรมสญเสยความสามารถในการใชชวตประจำาวนขนพนฐาน เชน อาบนำา

เขาหองนำา เองไมได เปนตน

4.ปญหาพฤตกรรมและอาการทางจต

พบไดเกอบทกรายในผปวยโรคสมองเสอม โดยปญหาพฤตกรรมและอาการ

ทางจตทพบบอยไดแก พฤตกรรมกาวราว หงดหงดงาย ซมเศรา หวาดระแวง

หแวว นอนไมหลบ หรอมพฤตกรรมแปลกๆ เปนตน

32 คมอการดแลผปวย โรคสมองเสอมคมอการดแลผปวย โรคสมองเสอม

การปรบสงแวดลอมสำาหรบผปวยโรคสมองเสอมการดแลผปวยสมองเสอมนน ผดแลตองมความอดทน รจกและเขาใจ

อาการของโรค พรอมทงมความใสใจทจะสงเกตหาสาเหตของปญหา และคดหา วธการแกปญหาในสถานการณตางๆ

เนองดวยผปวยสวนใหญมกจะอยกบบานและใชเวลาอยในบานมากทสดทำาใหปญหาตางๆ กมกจะเกดขนในบานนนแหละ ดงนนเพอใหบานของผปวยนนเปนสถานททปลอดภย เปนแหลงพกพงทสขใจสำาหรบผปวยมากทสด ผดแลจงควรทจะทำาใหบานเหมาะกบสภาพอาการของผปวย โดยปญหาหลกๆ นนเกดจากปญหาการเสอมของความจำา ทำาใหไมสามารถจำาสงใหมๆ เรยนรสงใหมๆ ได จำาอะไรไดไมนานแปบเดยวกลม ดงนนการปรบเปลยนสงแวดลอมในบานจงเปนสงทจำาเปน และทำาไดไมยาก โดยมหลกการสำาคญในการดแลดงน

• ปองกนไวกอนดกวาแกทหลง อยารอใหเกดปญหาแลวคอยคดจะจดการ เพราะอาจจะชาเกดไป และเกดอนตรายรนแรงกบผปวยดวย เชน หากผสงอาย เกดหกลมขาหก จะรกษายากกวาวยรนมาก หรอหากเดนหลงทางไปบางครง กวาญาตจะตามเจอใชเวลาเปนอาทตย ดงนนการปองกนจงเปนสงทสำาคญทสด

• ปรบสงแวดลอมรอบตวงายกวาเปลยนทตวผปวย เนองจากอาการตางๆ

สวนใหญเกดจากความเจบปวย ทำาใหเปนการยากทจะปรบเปลยนอะไรทตวผปวย

การปรบสงแวดลอมจงเปนเรองทงายและเปนไปไดมากกวา

การจดสงแวดลอมในบานเปาหมายของการจดสงแวดลอมในบานคอ การปองกนไมใหผปวย

เกดอนตราย และเพอลดปจจยทอาจกระตนใหเกดปญหาพฤตกรรมของผปวยลง

• สภาพบานควรสะอาดเรยบรอย ไมรก • ใหอยในสงแวดลอมทเคยชน

• บานควรจะเงยบ ไมมเสยงรบกวน • ระวงการเกดอบตเหตและหกลม

• เกบสงอนตรายออกใหหมด • มบรเวณใหพกผอนหยอนใจ

• ปองกนการหลงออกจากบาน • ปองกนการใชเงนอยางไมเหมาะสม

• ระวงเรองการขบรถ

สภาพบานควรสะอาดเรยบรอย ไมรกบรเวณทางเดน บนได ควรโลงไมมสงของกดขวาง เพราะสำาหรบคนอาย

มากยอมเดมไมคลองตวเทาหนมๆ การวางของระเกะระกะไว ยอมมโอกาสเดน สะดดหกลม หวแตก กระดกหกกนไดงายๆ

นอกจากนอกปญหาหนงของผปวยโรคสมองเสอมทพบบอยคอ การวางของ แลวหาไมเจอ หากสภาพบานวนวายมของวางเตมไปหมด ยอมทำาใหผปวยหาของตวเองไดยากยงขน

ดงนนควรมทวางของทใชเปนประจำาทใดทหนง เชน หากเดนเขาบาน มาใหวางกญแจกบกระเปาเงนไวบนโตะใกลประตเสมอ เปนตน เพอไมใหไปวางท

อนแลวหาไมเจอ หรอหากผปวยลมบอยอาจตองตดกระดาษเตอนชวย


ใหอยในสงแวดลอมทเคยชน

นนคอ ไมจำาเปนไมควรเปลยนทอยบอยๆ หรอจดหองใหมบอยๆ เพราะผปวย

โรคสมองเสอมนนมความจำาทไมด การอยทเดมๆ จะชวยใหผปวยจำาไดวาของชนนน

วางไวตรงไหน หองนอนอยทางไหน นาฬกาแขวนไวทใด การเปลยนทอย หรอ

จดหองใหมจะทำาใหผปวย งง สบสน จำาอะไรไมได บางคนถงกบหงดหงดหรอม

ปญหาพฤตกรรมได

บานควรจะเงยบไมมเสยงรบกวน

ลองนกสภาพดหากเราอยในบานทมเสยงดงรบกวนตลอด เรายอมหงดหงด

ไดงาย ในผปวยโรคสมองเสอมเองหลายคนมอารมณทหงดหงดโมโหงายกวาธรรมดา

อยแลวกจะยงทำาใหหงดหงดบอยยงขน นอกจากนนคนสงอายเอง หกมกจะตง

เวลามเสยงดงทำาใหการพดคยยงไดยนบางไมไดยนบาง จะพดจะคยอะไรทตอง

ตะโกนทกครงอยางนกไมไหว

ระวงการเกดอบตเหตและหกลม

หากบานมหลายชนหรอเปนตกแถว ดทสดควรใหผปวยอยชนหนงเพราะ

จะไดไมตองขนลงบนไดวนละหลายๆ รอบ หรอหากจำาเปนตองอยชนบน บนไดก

ควรมราวจบทสะดวกและมนคงสำาหรบคนสงอาย รวมถงในหองนำากควรตด

ทกนลนไวทพน หรออาจจะตองมราวจบไวในหองนำาดวย

ในบานควรมแสงสวางเพยงพอ ไมวาตามทางเดน หองนอน หองนำา

เพอทเวลาผปวยเดนไปมาตอนกลางคนจะไดมองเหนไดชดเจน

เกบสงอนตรายออกใหหมด

ไมวาจะเปนยา อาวธปน และสารพษตางๆ เชนนำายาลางหองนำา สำาหรบ

เตาแกสหรอเตาชนดอนๆ ควรใหมคนอยดวยระหวางทผปวยทำาอาหาร เพราะ

ผปวยอาจจะลมเปดทงไวทำาใหเกดอนตรายได และควรตดตงเครองดกจบควน

ในบรเวณทประกอบอาหารหรอหองนอน เพอสงสญญาณเมอเกดไฟไหมหรอ

เกดควนไฟขน

มบรเวณใหพกผอนหยอนใจ

ควรมบรเวณทใหผปวยพกผอน เชน บรเวณนอกบานอาจมมมใหนงในสวน

ของบานหรอเปนพนทๆ ใหผปวยไดทำากจกรรม เชน รดนำา ปลกตนไม หรอเดนเลน

ในบานกควรมมมทนงสบายและผปวยชอบ ไวฟงเพลงโปรดเบาๆ หรอดทว จะชวย

ปรบอารมณไดเปนอยางด

ปองกนการหลงออกจากบาน

การหลงทางเปนปญหาสำาคญและพบบอยในผปวยโรคสมองเสอม พบวา

6 ใน 10 ของผปวยโรคสมองเสอมเคยหลงทาง ไมวาจะเปนออกไปขางนอก

แลวกลบบานไมถก หรออยๆ เดนหายออกไปจากบาน ดงนนจงควรปองกนโดย

ใหผปวยมปายตดตว โดยอาจใชเปนปายหอยคอ หรอรอยไวทขอมอของ

ผปวย โดยบอกขอมลวาเขาคอใคร บานอยทไหน เบอรโทรตดตอกลบ

สำาหรบผปวยทอาการเปนมาก ควรปดประตทผปวยอาจจะออกไปนอกบาน

ได เชนทประตใหญหนาบาน ประตหนาและหลงบาน เปนตน สวนในบางหองทอาจ

จะเปนอนตราย เชนหองครวทมมด เตาแกส ไมขดไฟ อาจจำาเปนทจะตองลอคหอง

ไวเพอไมใหผปวยเขาไป

บอกเพอนบานใหทราบถงอาการของผปวย เพอทเพอนบานจะชวยสงเกตให

หากเหนผปวยเดนหายออกไปจากบาน หรอใหโทรบอกผดแล


หากหลงแลวควรทำายงไง ???

อนดบแรกใหตรวจสอบดวาผปวยใสชดอะไร สอะไร จดเดนของผปวย

พรอมรปถายลาสด แลวออกสอบถามบรเวณรอบๆ บาน และบรเวณทผปวยคนเคย

หรอไปเปนประจำา หากยงไมพบ ใหรบแจงความคนหายกบตำารวจ โดยเตรยมเอกสาร

บตรประชาชน ภาพถาย รปพรรณ แจงแกตำารวจ เพอใหตำารวจชวยเหลอในการ

ประสานงานคนหาผปวย การแจงตำารวจควรทจะรบแจง เพราะยงเวลาผานไปนาน

ยงหาตวยากขน

สำาหรบในกรงเทพมหลายหนวยงานทชวยเหลอเรองคนหาย เชน สถานวทย

รวมดวยชวยกน (โทร 1677) สถานวทย จส.100 (โทร 1137) สถานวทย สวพ.91

(โทร 1644) รวมถงอาจโทรสอบถามตามโรงพยาบาลตางๆ และสถานสงเคราะห

ทอยในละแวกนน วามผปวยลกษณะนถกสงไปรบการรกษาหรอไม

ปองกนการใชเงนอยางไมเหมาะสม

ควรระวงการใหเงนหรอทรพยสนมคาแกผปวยเปนจำานวนมาก เพราะผปวย

อาจใชเงนไมเหมาะสม เชน ซอของมากเกนไป ซอของทมคนมาเสนอขายทบาน

หรอถกหลอกลวง

ระวงเรองการขบรถ

โดยทวไปแลวสำาหรบผทเปนโรคสมองเสอมไมแนะนำาใหขบรถ เพราะเสยง

ตอการเกดอบตเหตไดงายรวมทงเรองหลงทาง ซงในตางประเทศ บางประเทศม

กฎหมายบงคบไมใหผปวยโรคสมองเสอมขบรถ แตในประเทศไทยนนยงไมม

กฎหมายลกษณะน

การดแลชวตประจำาวนสำาหรบผปวยโรคสมองเสอมนอกจากสงแวดลอมแลว สงตอมาทตองปรบเปลยน คงไมพนในเรองของ

การใชชวตประจำาวนทวๆไปของผปวย เพราะเปนอะไรทตองทำาทกๆวนอยแลว สงเหลานหากไมเรยนรและเตรยมการไวกอน สงทเหมอนจะงายๆ อาจกลายเปน

ปญหาใหญเปนสงครามภายในบานได

ควรมกจวตรประจำาวนทเปนเวลา

หากเปนไปไดควรเขยนตารางกจกรรมประจำาวนตดไวตวโตๆวาในแตละวน ควรจะทำาอะไรบาง เวลาไหน กจวตรทตองทำาทกวน เชน ตนนอน กนขาว อาบนำา ออกกำาลงกาย กควรทำาเวลาเดมๆ เพอใหผปวยเคยชน

อกประเดนทสำาคญคอ อะไรทผปวยยงพอทำาได ควรพยายามใหผปวย ทำาตอไปใหมากทสด ไมวาจะเปนอาบนำา ทำางานบาน คดเลข หรออนๆ เพอท จะคงความสามารถของผปวยใหไดนานทสด ไมควรเขาไปทำาทกอยางใหทงหมด

เพราะจะทำาใหความสามารถในการดแลตวเองลดลงอยางรวดเรว

ตวอยางตารางกจวตรประจำาวน

ตารางนเปนเพยงตวอยาง... โดยกจกรรมนนอาจไมจำาเปนตองทำาตรงตาม เวลาทกอยาง แตสามารถยดหยนไดตามความเหมาะสม


กจกรรมและงานอดเรก

ดงทกลาวไวคอ สมองยงไมใชกยงเสอมลงเรวขน ดงนนไมควรใหผปวย

อยวางทงวน ไมอยางนนสมองจะยงเสอมเรวกวาเดม ควรมกจกรรมทำาโดยกจกรรม

นนควรเปนสงทผปวยสนใจ และพอทจะทำาได ตวอยางดงตอไปน

• เลนเกมส ตางๆ เชน เกมสปรศนาอกษรไขว เกมสคอมพวเตอรตางๆ

หมากรก เปนตน หรออกอยางทคนไทยชอบกคอ เลนไพ กเปนกจกรรมหนงทด

นอกจากจะไดคดแลว ยงไดสงคมกบคนอนไปดวย (แตไมควรเลนพนนนะครบ)

• ดทว ควรมการพดคยถามผปวยรวมดวยเพอเปนการฝกความจำา เชน

ดขาว อาจถามผปวยวาขาววายงไงบาง เลาใหฟงหนอย หรอดละครอาจถามวา

เรองราวเปนอยางไรบาง แตไมควรใชวธเปดทวดทงวนตลอดเวลาโดยไมมกจกรรม

อนเลย

• ออกกำาลงกายหรอเลนกฬา นอกจากจะทำาใหสขภาพกายดแลว ยง

ชวยใหสขภาพจตและสมองดไปดวย ดงนนถาผปวยไมมโรคทางกายจนทำาใหออก

กำาลงกายไมได กควรจดใหการออกกำาลงกายเปนกจวตรประจำาวนอนหนง โดยหา

การออกกำาลงกายทผปวยชอบไมวาจะเปน เดน วงเบาๆ แอโรบค ตกอลฟ เตนรำา

ไทเกก การเรมตน ควรเรมจากนอยๆ กอนวนละไมนานแลวคอยๆ เพมทละนอย

ตามแตสภาพรางกายและอาย

• ทำางานบาน ทพอจะทำาได เชน ทำาสวน รดนำาตนไม กวาดบาน เชดโตะ

• พาออกนอกบานเปนประจำา สกอาทตยละหนงวน เชนไปวด ไปหา

เพอนฝง ไปรวมชมรมผสงอาย เพอจะไดมอะไรทำาและยงไดพบปะคนอนๆ ไปดวย

ขอแนะนำา

• อยาคาดหวง วาผปวยจะทำาไดด ทำาไดนาน หรอทำาไดประจำา เพราะผปวย

มกมสมาธไดไมนาน และผปวยหลายคนจะไมคอยอยากทำาอะไร จงใหคอยๆ

ทำาไปเรอยๆ ทละนอย ถาผปวยดหงดหงดไมอยากทำา ใหหยดพกไปกอน แลวพอ

ผปวยสงบลงหายหงดหงดคอยชวนทำาใหม

การพดคยกบผปวย

ผปวยโรคสมองเสอมนนมกมปญหาในการพดคย ดงนน ควรเลอกคำาพด งายๆ สนๆ ชาๆ และไดใจความ ไมควรพดยดยาวหรอพดเรวเกนไป เพราะผปวย จะฟงไมทน ไมเขาใจหรอจำาไมได

เชน หากถามผปวยวา “คณแมเอานำาไหมคะ มนำาหลายอยาง ทงนำาสม นำาแอปเปล หรอเอานำาเปลาดคะ” กใหเปลยนเปนถามงายๆ สนๆ วา “คณแมกน นำาไหมคะ” แลวคอยถามอยางอนตอ ไมควรถามหลายคำาถามตดๆ กน

ผดแลตองใจเยนและอดทน เพราะผปวยอาจจะตอบชาหรอพดชาควรหลกเลยง นำาเสยงทหงดหงด เพราะอาจทำาใหผปวยรสกหงดหงดตามและทะเลาะกนได

ควรอยในสถานทสงบๆ เพราะถาอยในทมเสยงมากๆ ทงทว วทย จะทำาให ผปวยสนใจอยางอนแทนได

การเรมพดคย ควรเรมจากเรยกชอผปวย และมองหนา ใหเหนวาผปวยสนใจทผพดกอน แลวจงคอยพดตอ

ถาผปวยอาการเปนมากๆ ควรหลกเลยงคำาถามปลายเปด ใหถามเปน

คำาถามปลายปด คอ “ใช” หรอ “ไมใช” แทน 1110 คมอการดแลผปวย โรคสมองเสอมคมอการดแลผปวย โรคสมองเสอม

การถามซำาๆ

เปนอกปญหาหนงทพบไดบอย บางครงผปวยจะถามคำาถามเดมซำาๆ

หลายครงจนผดแลรำาคาญ ตวอยางทพบได เชน ลกสาวบอกแมทเปนโรคสมอง

เสอมวา “วนจนทรหนาหมอนดไปตรวจนะคะ “จากนนแมกถามทกสบนาทเลยวา

“ไปหาหมอวนไหนนะ” เปนสบๆ ครง.... วธแกคอ หากผปวยเปนแบบน ไมควรบอก

อะไรลวงหนามากเกนไป (เพราะจรงๆ การบอกลวงหนามากๆ ผปวยกจำาไมไดอยด)

ใหบอกใกลๆ เชนหากมนดกบแพทยอาทตยหนา อาจรอถงวนกอนวนนด หรอเชา

วนนนเลยคอยบอกผปวย

เมอผปวยมอาการถามซำาๆ ใหตอบคำาถามชาๆ ชดๆ ดวยคำาพดงายๆ

หากผปวยยงคงถามตอ ใหใชวธเบยงเบนความสนใจ ชวนคยเรองอน หรอชวน

ไปทำาอยางอน เชน อาจชวนผปวยไปเดนเลนนอกบาน ไปดทว ชวนไปกนขนม

เปนตน หรอบางคนหากยงพออานหนงสอไดอย กอาจเขยนคำาตอบใสกระดาษให

ผปวยถอไวอานกได

การอาบนำา

เปนปญหาวนวายอกอนหนงทพบไดบอยในผปวยโรคสมองเสอม ผปวย

หลายๆ คนมกไมใหความรวมมอและไมอยากอาบนำา แนวทางแกไขคอ

เลอกเวลาทเหมาะสม ควรเลอกเวลาทผปวยสงบหรออารมณดทสด เชน

ในบางคน อาจจะอารมณดสดในตอนเชาทพงตน บางคนอาจจะอยากอาบนำาใน

เวลาบายๆ ทอากาศรอนๆ เหนยวตว เปนตน และควรพยายามทำาใหเปนประจำาใน

เวลาเดยวกนทกวน

ระหวางการอาบนำาควรชวนผปวยพดคย หรอปลอบใจไปดวย

ควรใหผปวยชวยอาบนำาใหไดมากทสด เพอรกษาความสามารถทเหลอ

อยใหนานทสด

ระวงอบตเหตในหองนำา ควรมทยดจบ หรอมพรมกนลน

ระวงเรองอณหภมของนำา อยาเยนไป และรอนเกนไปจนลวกผปวย เพราะ

ตวผปวยเองหลายคนจะไมระวงเรองอณหภมของนำา

หากผปวยไมยอมอาบจรงๆ ไมจำาเปนตองบงคบใหตองอาบจนทะเลาะ

กน บางครงอาจใชการเชดตวแทนเปนบางวนได

การแตงตว

ควรเปลยนเสอในเวลาเดมๆ ทกวน เพอผปวยจะไดเคยชน

พยายามใหผปวยชวยในการแตงตวใหไดมากทสดจนกวาจะทำาไมไดจรงๆ

โดยใหผปวยเลอกชดเอง แตถาเลอกไมเหมาะสม คอยชวยเลอกให

เสอผาควรเปนแบบใสไดงายและสบาย เชนกางเกงเอวยด ไมควรใชเสอผา

ทใสยากถอดยาก เชน กางเกงยนส เสอเชต เปนตน

อาหาร

ผปวยบางคนมปญหาเรองการกนอาหาร ไมวาจะเปนอยากกนตลอดเวลา

กนไปแลวจำาไมได เบออาหารกนนอย หรอกนหกเลอะเทอะ ดงนนสงทควรทำาคอ

บรรยากาศในการกนอาหารควรสงบ เงยบ ไมมสงรบกวน

ควรกนอาหารเวลาเดมๆ ทหองเดม โตะเดม เพอใหผปวยจำาได

จาน ชาม ถวย ชอน สอม ควรมขนาดใหญจบไดงาย และไมแตกเสยหาย

หากทำาตก

ควรใหผปวยตกเองใหมากทสด อาจหกบางกไมเปนไร ใหใชผา/กระดาษ

กนเปอนชวย

อาหารควรเปนอาหารทยอยงาย ครบ 5 หม ทำาใหกนงาย อาหารทเปนชน

เชนเนอวว เนอหม อาจจะตดใหเปนชนเลกๆ ปลาอาจจะตองแกะกางให ระวงอยา

ใหอาหารรอนเกนไป เพราะอาจลวกปากได

ถาผปวยกนนอย อาจทำาอาหารหรอขนมทผปวยชอบกนทสดซำาๆได

(เพราะสวนใหญผปวยจะจำาไมได) เพอใหกนไดเยอะขน

ผปวยอาจกนมากกวา 3 มอได ไมเปนไร เปนปกตในผสงอายทหลายคน

มกจะกนทละนอยๆ แตกนหลายมอ โดยอาจมขนมหรออาหารวางในระหวางมอใหญได1312 คมอการดแลผปวย โรคสมองเสอมคมอการดแลผปวย โรคสมองเสอม

อยาลมดแลเรองฟน เพราะอายเมอมากขนกมกมปญหาเรองฟนดวย

โดยทผปวยมกจะไมสามารถดแลเองได ดงนนจงควรตรวจฟนกบทนตแพทย

ประจำาทก 6 เดอน

การทานยา

สวนใหญผสงอายมกจะมโรคประจำาตวหลายอยาง จงมยาทตองทานเปน

ประจำาหลายชนด บางคนกนยาวนละสบกวาเมด ดงนนเรองยาจงเปนเรองหนง

ทสำาคญและควรดแล เพราะปญหาทพบบอยในผปวยโรคสมองเสอมคอ “ลมกน”

“กนแลวลม เลยกนอก” หรอ “กนไมตรงขนาดยาทระบ” สงทควรทำาคอ

หากผปวยยงคงจดยาทานยาเอง ผดแลกควรลองสงเกตดบางเปนระยะ

หากมยาเหลอเยอะกวาทควรเปน หรอเหลอยานอยกวาทควรเปนกควรระมดระวง

วาผปวยอาจทานยาผด

กลองใสยา เปนสงทชวยไดมาก มวางขายทวไปในรานขายยา สำาหรบคนไข

ทมการรบประทานยาซบซอนหลายชนด ควรเลอกกลองยาทแยกเปนมอ เชน เชา

เทยง เยน กอนนอน โดยจดยาเปนวนๆไป

หากมผดแลตลอด อาจใหผดแลเปนผจดยาใหได

หากมยาตองกนจำานวนมาก และกระจายกนเยอะไปหมด ทงกอนอาหารกม

หลงอาหารกม กนเชาดวย บายดวย เยนดวย กอนนอนดวย ถาแบบนอาจลอง

ปรกษาแพทยผจายยาดวา สามารถทจะปรบวธการรบประทานยาใหเขาใจงาย

และสะดวกมากขนกวาเดม เชน การรบประทานยาวนละ 1-2 ครง ไดหรอไม

การขบถาย

โรคสมองเสอมเมออาการเปนมากๆ มกจะมปญหาการขบถาย คอ กลนไมได

ใชชกโครกไมเปน ถายไมถกท บอกไมไดวาอยากเขาหองนำา หรอปสสาวะรดทนอน

ซงสามารถลดปญหาไดโดย

ควรพาผปวยเขาหองนำาเปนเวลา อยางสมำาเสมอ โดยสงเกตจากผปวย

เชน หากสงเกตวาผปวยมกปสสาวะราดทกๆสชวโมง กใหพาเขาหองนำาทกๆสชวโมง

สงเกตอาการอยากเขาหองนำา เมอผปวยไมสามารถบอกได โดยแตละคน

จะมอาการตางๆกนเชน อาจดลกลลกลน เอามอกมแถวทอง คอยจบกางเกงบอยๆ

เปนตน เมอมอาการใหพาเขาหองนำาทนท

กอนนอน 1-2 ชวโมง ไมควรใหทานนำามากเพอปองกนการปสสาวะรดทนอน

หรอตนมาเขาหองนำาบอย

ผปวยบางคนปสสาวะอจจาระไมเปนท เพราะหลงลมจนใชโถสวมไมเปน

ผดแลอาจตองคอยบอกหรอใหความชวยเหลอ

เมออาการเปนเยอะๆ การใสผาออมสำาหรบผใหญ (Pamper) สามารถชวยได

สงสำาคญ ผดแลนนอยาหงดหงดเมอผปวยปสสาวะไมเปนทเปนทาง

หรอปสสาวะรดทนอน เพราะนนคออาการเจบปวยของโรค ผปวยนนไมไดแกลง

หรอตงใจทำาหรอกครบ


การรบรวนเวลาสถานท (Reality orientation)

ผปวยโรคสมองเสอมมกมอาการหลงวน เวลา ไดงาย ดงนนเปาหมายคอ

เพอใหผปวยพอสามารถรบรไดวา ตอนนกโมงแลว วนทเทาไหร เดอนอะไร

ในหองควรมนาฬกาขนาดใหญๆ ทดงาย ๆ เพอใหผปวยจะไดรไดวาตอนน

กโมงแลว จะไดรวาตองทำาอะไร ไมสบสน

ปฏทน ควรเปนปฏทนทมขนาดใหญๆ หรอปฏทนแบบจนกใชได (แบบท

ฉกทงทละวน) หากมนดหมายอะไร กใหเขยนไวบนปฏทนดวย เพอทผปวยจะไดดได

รปแบบอนๆ เชน หนงสอพมพ รายการทว กสามารถชวยใหผปวยรบรวน

เวลาได เนองจากหากเปนขาวเชากจะพอรวาเปนตอนเชา หรอหนงสอพมพกมกม

วนทอยทกหนา เปนตน

การดแลปญหาพฤตกรรมและอาการทางจตนอกจากอาการทเกยวกบการหลงลมแลว ผปวยโรคสมองเสอมยงมกม

อาการดานพฤตกรรมและอาการทางจต (Behavioral and psychiatric symptoms) รวมดวย โดยเฉพาะเมออาการของโรคเปนมากๆ โดยอาการทพบบอยและวธดแล

รกษามดงตอไปน

ปญหาพฤตกรรมและอาการทางจต

พฤตกรรมกระวนกระวายและกาวราว (Agitation/aggression)

เปนสงทพบไดบอยมาก โดยเฉพาะเมออาการของโรคเปนมากขน ผปวย

อาจมบางครงทกาวราว พดเสยงดง บางคนอาจมการขวางปาขาวของ หรอทำาราย

รางกายคนอนได

สงสำาคญคอคนหาและหลกเลยงสงกระตน (trigger) ในปญหา

พฤตกรรมนน มกพบวามปจจยอะไรบางอยางทกระตนใหเกดพฤตกรรมทมปญหา สง

ทพบเจอบอยๆ คอการกระตนซงกนและกน ซงหากรถงสาเหตกควรทจะหลกเลยงสง

กระตนนนๆ


กรณตวอยาง

ภรรยาของผปวยโรคสมองเสอมคนหนง มาปรกษาดวยเรองพฤตกรรม รนแรงของสาม โดยเธอบอกวาสามเธอมอารมณรนแรง เวลาไมพอใจหรอหงดหงด จะพดจาเสยงดง โวยวาย บางครงกขวางปาขาวของ เมอถามถงมาเวลาทเกดเรอง เกดจากอะไร เธอบอกวาสวนใหญนน จะเปนจาก การทเธออยากใหเขาไปออก กำาลงกายหรอไปนงนอกบาน เมอเขาไมยอมไปเธอกจะไมยอม ตองพาไปใหได เธอจะพยายามพดวา “ตองไป ทำาไมถงไมอยากไป ทำาไมเธอไมรจกดแลตวเอง” ซงเมอเธอพด เขากจะพดโตตอบ และเรมกลายเปนการเถยงกนกอนทจะเกด พฤตกรรมรนแรง

จดน เมอมองเหนถงปจจยกระตน... ซงกคอการทเธอเรมไปบงคบรวมถง พดอธบายเยอะๆ ใสคนไข... จงแนะนำาวา การไปโตเถยงกบผปวยโรคสมองเสอม นน ไมชวยอะไร วธการทดทสดคอ การชวนเขาดวยอารมณทด ถาหากชวนแลวสองสามครงเขาไมไป กไมเปนไร ไมตองไปพดตอ กใหเวนไปสกระยะ เชน ชวนตอนเชาไมไป บายๆ กชวนใหม ไมไป ตอนเยนกชวนใหม

เมอแนะนำาไปอยางนพอเธอลองทำาด กพบวาพฤตกรรมรนแรงกนอยลง เธอเองกมความสขมากขน ไมตองเหนอยใจและเสยใจกบการเกดความรนแรง

สาเหตทพบบอยของพฤตกรรมกาวราวรนแรง

*สงแวดลอมเปลยนไป ไมคนเคย ทพบวาเปนตวกระตนใหเกดปญหาพฤตกรรมไดบอยๆ คอ

• การเปลยนผดแลคนใหม• การจดหองหรอสภาพแวดลอมใหม• การมแขกหรอคนแปลกหนา (สำาหรบผปวย) มาเยยมบาน

อาการนอนไมหลบ (Insomnia)

ผปวยอาจจะนอนไมหลบ หลบไปแลวตนกลางดกบอยๆ บางคนลกขนมา เดนในบานตอนกลางคน หรอบางครงลกมาอาบนำาแตงตวกลางดก โดยคดวาเชา แลว การทผปวยมปญหาการนอนยงทำาใหคนดแลเหนอยยากลำาบากยงขน เพราะ ตองอดนอนตามไปดวย แนวทางแกไข

หองนอนควรจะสงบ เงยบ ไมมเสยงรบกวน อาจตองเปดไฟนดๆ เพราะผปวย บางคนกลวความมด หรอสบสนไดหากหองมดสนทไมเหนอะไรเลย

เวลานอนควรจะเปนเวลาเดมทกๆ วนจนเปนประจำาไมควรใหนอนกลางวนมากไป ผปวยหลายคนนอนกลางวนมาก ทำาให

กลางคนผปวยไมงวงเพราะนอนมาเยอะแลว ดงนนควรมกจกรรมใหผปวยทำาตอน กลางวน รวมถงออกกำาลงกาย เพอผปวยจะไดเหนอยและหลบไดดขน โดยทวไป แนะนำาวา กลางวนกไมควรนอนเกน 1 ชวโมง และไมใหนอนหลงบาย 3 ไปแลว

ไมควรทานนำาเยอะๆ กอนนอน เพราะจะทำาใหผปวยลกมาเขาหองนำาและหลบตอไมได

หลกเลยงเครองดมหรอสารกระตนตางๆ เชน ชา กาแฟ หรอยาบางชนด หรอถาอยากจะกนจรงๆ กไมควรกนหลงจากตอนเทยง และไมควรกนเกน 1 แกวตอวน

หากทำาสงเหลานแลวผปวยยงนอนไมหลบ ควรปรกษาแพทยผรกษา

เพอทจะใหการชวยเหลอตอไป


อาการหแวว ภาพหลอนหรออาการหลงผด (Hallucination and delusion)

ผปวยโรคสมองเสอมนนบางคนอาจมอาการหลงผด (delusion) เชน คดวามใครมาขโมยของไป มคนจะมาทำาราย หรอมอาการหแววภาพหลอนได (auditory hallucination, visual hallucination) เชน ผปวยบอกวามคนมาพดดวย

หรอบอกวาเหนคนอนอยในบาน เปนตน

แนวทางแกไข

• ตรวจสอบขอเทจจรง สาเหตและปจจยแวดลอมวาสงทผปวยเชอเปนจรง

หรอไม หรออะไรเปนสงกระตนใหผปวยเกดอาการ

• หลกเลยงการโตเถยงกบผปวย การพยายามเถยงวาสงเหลานไมจรง

การอธบายซำาๆ ไมชวยอะไร เพราะนคออาการเจบปวย ใหรบฟง ไมตอลอตอเถยง

• ทำาความเขาใจกบคนรอบขางวาเปนอาการของโรค

• ปลอบและถามความรสกของผปวยทมตอสงหลอน และสรางความมนใจ

ไมใหผปวยหวาดกลว

• เบยงเบนความสนใจของผปวย ชวนคยเรองอน ทำากจกรรมอน หรอ

พาออกจากหองนนไปกอน

• สำาหรบกรณผปวยคดวามคนมาขโมยของ (พบบอย) ใหสำารองของทผปวย

ใชประจำาและมกหาย เมอผปวยคดวามคนมาขโมยของเมอหาของนนไมเจอจะได

เอามาใหผปวยได

• สดทายอยาลมบอกอาการเหลานใหแพทยฟง เพอแพทยจะไดใหการ

ดแลรกษาตอไป

อารมณเปลยนแปลงหงดหงดงาย (Irritable)

ผปวยบางคนอาจจะมอาการหงดหงดงาย อารมณรอน เปลยนแปลงไดงาย


• หาสาเหตททำาใหผปวยเกดอารมณหงดหงด และพยายามหลกเลยง

สถานการณหรอสาเหตนน

• เมอพดกบผปวย ใชถอยคำาทชดเจนและชาๆ พดคยกบผปวยดวยนำา

เสยงนมนวล แสดงถงความเคารพและหวงใย

• หากผปวยหงดหงดไปแลว ควรใชวธเบยงเบนความสนใจของผปวย

หรอพยายามชวนผปวยทำากจกรรมทยงพอทำาไดและทำาใหผปวยรสกสนก เชน

ชวนรองเพลง พาไปเดนเลนสวนสาธารณะ เปนตน หากทำาไมสำาเรจหรอตวผดแล

กหงดหงดไปดวยแลว ใหแยกกนอยคนละทกอนสกระยะ

ปญหาพฤตกรรมผดปกต (Aberrant motor behavior)

พฤตกรรมผดปกตในผปวยโรคสมองเสอมทพบไดบอยเชน รอของออกมา

ซำาๆ ทำาอะไรซำาๆ เดนไปเดนมา นงพบผาซำาไปซำามา เปนตน


• อดทนและยอมรบ หากพฤตกรรมนนไมไดกอใหเกดปญหากบคนอน

หรอเปนอนตราย

• ในกรณทผปวยชอบรอขาวของ หรอทำาอะไรซำาๆ อาจจดสถานท เชน

หองทผปวยเคยชนสกหอง ใหทำาพฤตกรรมนน โดยควรมการรกษาความสะอาด

และรกษาความปลอดภยใหไมมสงอนตรายหรอทรพยสนทมคาและอาจเสยหาย

ไดอยในหองนน

• อยางไรกตามไมควรปลอยใหผปวยทำาพฤตกรรมเหลานทงวน ควรเบยง

เบนความสนใจ และชวนไปทำากจกรรมอนบาง


ภาวะซมเศรา (Depression)

ผปวยอาจจะมภาวะซมเศราคอ มอารมณเศรา เบอ ไมอยากทำาอะไร

ไมสนใจสงทเคยชอบ รองไหบอยๆ หรอบางครงคดอยากตาย


• ใหผปวยพดระบายความรสกหรอความเครยด

• ใหกำาลงใจอยางสมำาเสมอ

• กระตนใหผปวยมกจกรรมทำาเปนประจำา หรอออกกำาลงกาย

• พาไปเทยวนอกบานบาง หรอพาไปพบปะเพอนฝงหรอญาตพนอง

• หากอาการไมดขนควรเลาอาการใหแกแพทยเพอรกษาตอเนอง

สรป

อานมาทงหมดแลว อาจจะรสกวาการดแลผปวยภาวะสมองเสอมนน

ไมใชเรองงาย แตกไมยากจนเกนไป โดยคอยๆ ใชเวลาปรบเปลยนไปทละนด

โดยความรกทมตอผปวยนนเปนหวใจของความสำาเรจ ในขณะเดยวกนความ

เหนอกเหนใจและการรวมมอรวมใจกนของสมาชกในครอบครวเอง กจะชวย

ใหการดแลผปวยเปนไปอยางมประสทธภาพมากขน

สดทายขอยกตวอยางการปรบตวของคณตาคณยายคหนง ทนารกมาก

เพอเปนกำาลงใจกบผดแลผปวยโรคสมองเสอมนะครบ

คณตาคนหนงอายเจดสบกวา อยกบคณยายทปวยเปนโรคอลไซเมอร

ระดบปานกลาง (Moderate dementia) ถามคณตาวามวธการปรบตวอยางไรบาง

คณตาบอก แรกๆกตองปรบตวหลายอยาง ทกวนนจานชามกใชเปนแบบ

พลาสตกหมด เพอปองกนการแตก ตอนกน คณยายจะกนหกบาง ใชมอบาง

คณตากไมวาอะไร กปลอยไป รอกนใหเสรจแลวคอยเกบทเดยว อยางหองนอน

คณตาบอกวาคณตาเกบของซะเรยบ ในหองเหลอแคเตยงนอน โตะ ตเสอผาเทานน

ของอยางอนทรกวนวายแกเอาไปเกบลอคไวอกหองหนง บอกไมยงงน คณยายจะ

หาของไมเจอ บานคณตามสวนมรวลอมรอบ แกใชวธตดเหลกคลองประตเพมเพอ

กนคณยายเดนหลงออกไป เวลาวางๆ อะไรงายๆ แกกจะใหคณยายชวยทำา เชน

รดนำาตนไม (จรงๆกรดทวบางไมทวบาง แตคณตาบอกไมเปนไร) วางกพาไปเขา

ชมรมผสงอายในแถวหมบาน เยนๆกเดนออกกำาลงกายในสวนตวเอง ถามวาดแล

เหนอยไหม คณตาบอกกเหนอย แตกชนแลว ตอนนกมความสขดสบายด บางท

มปญหาบางแตไมนานกจดการได


การดแลสำาหรบญาตโรคสมองเสอมนนไมเพยงมผลกระทบตอรางกายและจตใจกบตวผปวย

เทานน ยงมผลกระทบตอญาตหรอผดแลทตองคอยดแลผปวยเปนเวลานานๆ

จนอาจเกดความเครยด เหนอยลา เบอหนาย หรอซมเศราได

สงทผดแลควรเขาใจและยอมรบ

1.ยอมรบวาโรคนปจจบนรกษาไมหาย การรกษาอาจชวยใหอาการดขนบาง

และชะลอการดำาเนนของโรค แตไมสามารถรกษาใหหายขาดได

2.เขาใจวาโรคนกอใหเกดอาการไดหลายอยาง ไมวาจะเปนเรอง ความจำา

ความคดรวมถงทำาใหเกดปญหาพฤตกรรมและอาการทางจตได ซงอาการเหลาน

เปนอาการของโรคสมองเสอมเอง ผปวยไมไดแกลงทำาหรอเปนนสยไมด เมอเขาใจ

วาเปนอาการของโรค จะไดเกดความเขาใจและเหนอกเหนใจ ไมหงดหงดหาก

ผปวยมอาการดงกลาว

3.ยอมรบวาเมอเวลาผานไปอาการอาจจะเปนมากขนตามการดำาเนนของโรค

ไมใชเปนเพราะวาเราดแลไมด

4.บางครงผดแลอาจรสกเหนอย หงดหงด หรอสตแตกใสผปวยในบางครง

กไมเปนไร เพราะมนษยทกคนยอมมอารมณไดบาง ผดพลาดไดบาง อยาโทษตวเอง

หรอรสกผดจนรสกแย และในความเปนจรงสวนใหญผปวยเองเมอเวลาผานไปไมนาน

กมกจะลมไปแลว และไมรดวยซำาวาเมอกทะเลาะอะไรกน

การดแลและคลายเครยดทเหมาะสม

1.มเวลาสวนตวหรอเวลาพกบาง ไมใชดแลผปวยเองคนเดยวตลอดเวลา

ทกวนไมมเวลาพกเลย จะกอใหเกดความเครยดและปญหาอารมณงายขน

ดงนน

• หากผปวยอาการยงไมมาก สามารถอยคนเดยวได ผดแลกควรมเวลา

สวนตวไปพกผอน ทำาบญ ดหนง ชอปปง โดยปลอยใหผปวยอยคนเดยวบาง

• หากผปวยไมสามารถอยคนเดยวได กควรสลบใหคนอนในครอบครวมา

ชวยบาง เพราะทกคนในครอบครวควรมสวนรวมในการดแลผปวยไมผลกใหเปน

หนาทของคนใดคนหนง เวลาพกนนควรจดใหเปนประจำา เชน ทกวนอาทตยอาจให

ลกอกคนมาดแลแทน 1 วน เปนตน หากไมมญาตพนองจรงๆ การจางพยาบาล

หรอคนดแลในบางวนกสามารถชวยได

2.หากำาลงใจ แรงสนบสนนจากผร ผมประสบการณ

เชน แพทย บคลากรสาธารณสข หรอชมรม/สมาคมผดแลผปวยโรคสมองเสอมตางๆ

เพอปรกษาหารอ แลกเปลยนวธการแกปญหา หรอปรบทกขรวมกน

3.บางครงปญหา หรออาการบางอยางไมสามารถดขนหรอแกได

ภายในวนเดยว ดงนนหากบางครงแกไขอะไรไมได ใหเกบไวแลวคอยๆ คดหาทาง

แกไขในวนตอๆ ไป

4.หากความเครยดเปนมากและเปนอยนาน ไมดขนควรปรกษา

จตแพทยเพอรบคำาปรกษาและดแลตอไป


สดทาย

การปรบสงแวดลอมและผดแลนนเปนสงสำาคญมากสำาหรบผปวยโรค

สมองเสอม และในความเปนจรงนนอาจจะสำาคญและไดผลยงกวายาใดๆดวยซำา

ความรก ความเหนอกเหนใจ ความเขาใจในตวโรคและการทราบวธการดแลผปวย

อยางเหมาะสมจะชวยใหผปวยอาการดขนไดอยางมาก

ผเขยนจงหวงวาคมอเลมนจะมประโยชนบางตอผทดแลญาตผใหญอน

เปนทรก เพอใหทานมคณภาพชวตทด และมความสข

นพ.ธรรมนาถ เจรญบญ

ขอขอบคณ

ขอขอบคณโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรตทรวมสนบสนน

ทนในการผลตคมอเลมน รวมทงขอขอบคณ ผศ.พญ. วนทรา นวลละออง และ

พญ. ตรยา เลศหตถศลป ทชวยใหคำาแนะนำาและตรวจทาน

เอกสารอางอง1.กรมการแพทย. กระทรวงสาธารณสข. แนวทางเวชปฏบตภาวะสมองเสอม.พมพครงท 2. 2551.

2.สขเจรญ ตงวงษไชย, โสฬพทธ เหมรญชโรจน, ธรรมนาถ เจรญบญ,มทตา พนาสถต. ปญหา

พฤตกรรมและอาการทางจตในผปวยโรคสมองเสอม เอกสารประกอบการประชมสมมนา

เรองการประเมนและการจดการปญหาอารมณและพฤตกรรมของผปวยสมองเสอม

การประชมวชาการประจำาปราชวทยาลยจตแพทยแหงประเทศไทยประจำาป 2553.

วนท 12 ตลาคม 2553.โรงแรมเรดสนกรงเทพ.

3.Alzheimer’s Behavior Management: Managing Common Symptoms and Problems [Internet].

[cited 2011 Nov 7];Available from: http://helpguide.org/elder/alzheimers_behavior_problems.htm

4.Sadock BJ, Sadock VA. Kaplan and Sadock’s synopsis of psychiatry.10th ed. Philadelphia:

Wolter Kluwer/Lippincott Williams & Wilkins; 2007

5.Weiner MF, Lipton AM. Textbook of Alzheimer disease and other dementias. 1st ed. Arlington,

VA. The American Psychiatric Publishing, Inc. 2009.

26 คมอการดแลผปวย โรคสมองเสอม

คมอการดแลผปวย โรคสมองเสอม

คูํมือ...

Documents